Spierziektecongres 2015

Spierziekte­congres 2015 Netwerk Notarissen is aanwezig op het Spierziektecongres 2015.

Om vragen te beantwoorden van mensen met een spierziekte en van hun familie. Wat kun je zelf regelen voor nu en de toekomst als je een chronische ziekte hebt? Wat moet je regelen als je een chronisch ziek kind hebt?

Spierziekten Nederland heeft bij haar leden geïnventariseerd welke vragen er voor de notaris zijn. In deze speciale uitgave leest u het antwoord op deze vragen. Wilt u advies voor uw eigen situatie? Neemt u dan s.v.p. contact op met de Netwerknotaris, er is er altijd een bij u in de buurt. De adressen van de ruim 150 aangesloten kantoren vindt u op www.netwerknotarissen.nl.

Hier leest u in het kort meer over het verschil tussen het levenstestament en het testament. Op pagina 2 leest u in de vragen en antwoorden specifieke informatie Het levens­ voor mensen met een testament chronische ziekte. we

rk als u zelf ge t en beslissinge n meer kunt neme n.

Wat is het verschil?

Naast het ‘gewone’ testament is er sinds

een aantal jaren ook het levenstestament.

Hoewel de benaming erg op elkaar lijkt, zitten er verschillen tussen de twee. Het gewone testament werkt als je overlijdt en het levenstestament als je zelf geen beslissingen meer kunt nemen in je leven.

Er zijn mensen die zowel een testament als een levenstestament hebben.

Testament In een testament regelt u allerlei zaken voor als u bent overleden. Bijvoorbeeld hoe en onder wie uw erfenis wordt verdeeld en wie uw erfenis afwikkelt. Het is niet altijd nodig om een testament te maken. De wet regelt namelijk wie er van u erft als u geen testament hebt gemaakt.

Veel mensen willen echter zelf regelen hoe de erfenis wordt verdeeld. Er kunnen ook andere redenen zijn om een testament te maken. Bijvoorbeeld als u geldbedragen of een bepaalde bezitting wilt vermaken

aan een specifieke begunstigde, bijvoorbeeld een geldbedrag aan het goede doel of een auto aan een neefje.

Voor sommige regelingen hoeft u geen testament te maken. Sommige zaken kunt u vastleggen in een codicil. Een codicil is een handgeschreven stuk dat u zelf heeft gemaakt.

Levenstestament Een levenstestament maakt u om een vertrouwenspersoon aan te wijzen die namens u beslissingen neemt als u dat zelf tijdelijk of definitief niet meer kunt. Als u bijvoorbeeld door ziekte zelf uw zaken niet meer kunt regelen, bijvoorbeeld het betalen van rekeningen, het bijhouden van uw administratie en het doen van belastingaangiften, maar ook het zorgen voor uw huisdieren etc., dan is het prettig als u een vertrouwenspersoon heeft aangewezen die dat voor u doet. Als u niet meer thuis kunt wonen, dan moet deze een nieuw tehuis voor u zoeken en namens u beslissen wat er met uw huis en inboedel moet gebeuren. Het gaat niet alleen om zakelijke beslissingen, maar ook om beslissingen over uw medische behandeling.

verder vraag & antwoord / mogelijkheden algemene volmacht en levenstestament

vraag & antwoord

Vraag & Antwoord M

ijn man kan nu nog nauwelijks zijn handtekening zetten. Er komt een moment dat hij dat helemaal niet meer kan. Hoe moet het dan verder?

Als iemand een akte van de notaris niet kan ondertekenen door een lichamelijke oorzaak, dan kan de akte toch doorgaan. De notaris neemt dan in de akte op waarom de akte niet door die persoon ondertekend kon worden.

Is er sprake van wilsonbekwaamheid, dan kan de akte niet doorgaan.

Daarom is het vaak raadzaam een levenstestament of een algemene volmacht te maken.

W

at is het verschil tussen een levenstestament en algemene volmacht?

Zowel de algemene volmacht als het levenstestament gaan ervan uit dat u een vertrouwenspersoon aanwijst die namens u beslissingen kan nemen als u dat zelf niet meer kunt. In een algemene volmacht worden beknopte aanwijzingen aan de vertrouwenspersoon gegeven; in het levenstestament beschrijft u uitgebreider wat u in verschillende scenario’s wilt wat er gebeurt.

In een levenstestament neemt u bijvoorbeeld op wat er moet gebeuren als u naar een verpleeghuis moet; welke medische behandelingen u wel en niet wilt ondergaan en wie er gewaarschuwd moet worden als u mocht overlijden. U kunt dus zelf kiezen. Als u alleen een vertrouwenspersoon wilt aanwijzen, kiest u voor de algemene volmacht; wilt u ook uitgebreid uw wensen beschrijven en speciale opdrachten aan de vertrouwenspersoon geven, dan kiest u voor het levenstestament.

U kunt natuurlijk ook eerst besluiten een algemene volmacht te maken die later in een levenstestament wordt omgezet.

2

I

O

Als een van de echtgenoten niet meer zijn/haar eigen beslissingen kan nemen, kan de andere echtgenoot dat maar in een beperkt aantal gevallen namens de ander doen. Als u echter samen eigenaar bent van een huis en u heeft een nieuwe hypotheek nodig of u wilt het huis verkopen, dan moet dat samen gebeuren. Ook als het gaat om een huis of een andere bezitting die op naam staat van de echtgenoot, kan de andere echt­genoot zonder een algemene volmacht of levenstestament niet namens hem/haar tekenen. Er moet dan een bewindvoerder via de rechter worden benoemd. Voor bijvoorbeeld de verkoop van het huis en het doen van schenkingen heeft de bewindvoerder toestemming nodig van de rechter.

Ook moet een bewindvoerder een beschrijving maken van het vermogen en moet jaarlijks ‘rekening en verantwoording’ afleggen.

Het is als eerste belangrijk dat u er zeker van bent dat uw kind kan blijven op de plek waar het nu is. Is het kind nog minderjarig? Dan is het goed om een voogd aan te wijzen; dat kan in een testament. Deze voogd neemt dan de verzorging voor het kind op zich tot de meerderjarigheid van het kind. Na het 18de jaar kan er dan voor het kind via de rechter een curator of bewindvoerder worden aangewezen.

Via uw testament kunt u voor het beheren van de erfenis die u aan uw kind nalaat een bewindvoerder benoemen.

Als uw kind zelf geen testament zal kunnen maken in de toekomst, kunt u in uw testament ook vastleggen aan wie uw erfenis doorvererft als uw kind overlijdt. Deze regeling geldt dan in de situatie dat uw kind eerst van u geërfd heeft en daarna zelf overlijdt en de erfenis niet helemaal heeft opgemaakt.

Vanwege de financiële positie van het kind, vinden sommige ouders het verstandig om in het testament te regelen dat het kind wel erft, maar alleen zoveel als voor zijn verzorging nodig is.

k ben getrouwd in gemeenschap van goederen. Een levenstestament is dan toch helemaal niet nodig?

K

an ik een deel van mijn erfenis of mijn huis nalaten aan een goed doel?

In uw testament kunt u verschillende keuzes maken. U kunt het goede doel als erfgenaam benoemen, bijvoorbeeld samen met anderen. U kunt ook een geldbedrag of een specifieke bezitting aan een goed doel nalaten. Ook een huis kan worden nagelaten aan het goede doel. Als u een goed doel in uw testament opneemt, adviseren wij u ook een executeur aan te wijzen in uw testament. Een executeur zorgt voor de afwikkeling van de erfenis. Als u bijvoorbeeld een huis aan het goede doel wilt nalaten, dan wil het goede doel vaak dat de executeur samen met de notaris het huis verkoopt. Goede doelen die door de Belastingdienst zijn erkend, zijn volledig vrijgesteld van erfbelasting.

ns kind is ernstig gehandicapt en woont niet meer bij ons thuis. Wat moeten wij regelen voor als wij overlijden?

r uw Advies voo eem dan situatie? N met de contact op taris.

Netwerkno

levenstestament en algemene volmacht

Levenstestament en algemene volmacht… de mogelijkheden De vertrouwenspersoon In de algemene volmacht/het levenstestament wijst u een ver­ trouwenspersoon aan die namens u beslissingen neemt en uw zaken regelt. U kunt ook meerdere vertrouwens­ personen tegelijkertijd aanwijzen, bijvoorbeeld iemand die zijn beide broers aanwijst. U kunt er in uw levens­ testament rekening mee houden, dat de vertrouwenspersoon te zijner tijd door ziekte niet in staat is uw zaken te regelen of overleden is. U benoemt dan een ‘reserve’-vertrouwenspersoon.

Wanneer de vertrouwenspersoon aan het werk gaat U kunt zelf aangeven vanaf wanneer de vertrouwenspersoon namens u zaken mag gaan regelen. Het is mogelijk om in de algemene volmacht of het levens­ testament op te nemen dat de vertrouwens­persoon pas aan het werk mag gaan als een arts heeft verklaard dat u wilsonbekwaam bent. Wils­ onbekwaam is iemand die niet in staat is om zijn eigen wil te bepalen. Een wils­ onbekwaam persoon kan geen afweging maken voor beslissingen omdat hij de gevolgen van die beslissingen voor zichzelf niet overziet.

Toezichthouder U vertrouwt de vertrouwens­persoon in een algemene volmacht of in een levenstestament veel toe. Niet alleen uw financiën, maar ook heel wat andere voor u belangrijke zaken. Als u wilt, kunt u naast de vertrouwens­persoon een toezichthouder aanwijzen. Deze controleert of uw zaken goed worden

behartigd en of er geen sprake is van belangen­verstrengeling. Het is ook mogelijk om twee vertrouwenspersonen aan te wijzen die uw zaken samen behartigen en samen beslissingen moeten nemen.

Medische behandelingen Het is mogelijk dat u bepaalde wensen heeft met betrekking tot medische behandelingen. Bijvoorbeeld welke medische behandelingen u nog wel en welke u niet meer wilt ondergaan. Dit soort wensen worden ‘wilsverklaringen over zorg en behandeling’ genoemd. Er zijn steeds meer mensen die dit in over­ leg met hun arts vastleggen. Wij bieden de mogelijkheid om in uw levens­ testament te beschrijven welke behandel­verklaringen u heeft en bewaren die bij uw levenstestament in onze kluis.

Medische volmacht Als u zelf niet meer in staat bent om uw wil te uiten en overleg met uw arts te plegen, is het belangrijk dat een ander dit voor u kan doen. Hiervoor kunt u in het levenstestament een gevolmachtigde benoemen. Deze persoon kan, als u daartoe zelf niet meer in staat bent, namens u beslissen en overleg met de behandelend arts hebben over uw medische behandeling.

Euthanasieverklaring Een euthanasieverklaring hoeft niet per se op papier te staan, maar kan ook op een ziekbed, als de patiënt daar dan nog toe in staat is, mondeling worden uitgebracht. Veel mensen die niet aan

advies van mr. lucienne van der geld, juridisch directeur van netwerk notarissen en docent aan de radboud universiteit nijmegen

een terminale ziekte lijden en positief staan tegenover euthanasie, kiezen ervoor daar met hun huisarts over te spreken en hun euthanasieverklaring op papier te zetten. In een euthanasie­ verklaring wordt verzocht onder bepaalde omstandigheden het leven van de betrokkene te beëindigen. Bij wils­ onbekwame patiënten kan de schriftelijke euthanasieverklaring een vervanging zijn van het mondelinge actuele verzoek waartoe de patiënt niet meer in staat is. Deze verklaring kan de arts echter niet verplichten het leven van een patiënt te beëindigen.

Zorgkosten De eigen bijdrage in de zorgkosten (ook wel de eigen bijdrage Wmo genoemd) wordt berekend onder meer over uw vermogen. Als er minder vermogen (bijvoorbeeld spaargeld) is dan hoeft er minder eigen bijdrage te worden betaald.

Dit is voor een aantal Nederlanders een reden om hun vermogen te verkleinen, bijvoorbeeld door het doen van schenkingen. In een levenstestament kan worden vastgelegd dat de vertrouwens­persoon schenkingen mag doen om het vermogen te verkleinen, zodat de eigen bijdrage kleiner wordt.

Als er geen levenstestament is, maar door de rechter een bewindvoerder wordt benoemd, dan moet een bewind­ voerder toestemming van de rechter hebben voor schenkingen. De rechter geeft waarschijnlijk dan geen toe­ stemming voor dit soort schenkingen.

3

vrijstellingen erfbelasting Als iemand van u een erfenis krijgt, moet hij erfbelasting betalen als hij meer krijgt dan het voor hem vrijgestelde bedrag. Hieronder is een aantal van de vrijstellingen voor de erfbelasting in 2015 opgenomen.

Kinderen en kleinkinderen

€ 20.047

Goede doelen die door de Belastingdienst zijn erkend, zijn volledig vrijgesteld

Broers, zussen, neven, nichten en derden

€ 2.111

8 redenen om een testament te maken of te wijzigen 1 De wettelijke verdeling aanpassen De wettelijke verdeling geldt voor getrouwde partners met kinderen zonder testament. Door een testament te maken, kunt u de wettelijke verdeling naar uw eigen situatie aanpassen.

2 Erfbelasting uitstellen of besparen Een testament is van invloed op het uitstellen of besparen van erfbelasting die erfgenamen moeten betalen. Bij het kiezen van een geschikte testamentvorm wordt rekening gehouden met welke keuze u over de erfbelasting maakt. Met het tweetrapstestament kan erfbelasting worden uitgesteld naar het moment van het overlijden van de laatste ouder. Het tweetrapstestament kan in sommige gevallen ertoe leiden dat over het overlijden van beide ouders meer erfbelasting moet worden betaald dan bijvoorbeeld bij een wettelijke verdeling. Als u bij ons een testament maakt, adviseren wij u over deze zaken.

3 Uitsluitingsclausule Met een uitsluitingsclausule voorkomt u dat degene die van u geërfd heeft uw erfenis moet delen met zijn ex-partner als hij/zij zou gaan scheiden. U bepaalt met deze clausule namelijk in het testament dat de erfenis altijd privé is voor degene die van u erft.

Ouder

€ 47.477

Partner

€ 633.014 (max.) € 163.530

4 Voordeel voor kleinkinderen Met het opnemen van een legaat aan kleinkinderen kunt u bijna altijd besparing van erfbelasting bereiken. Grootouders kunnen namelijk hun kleinkinderen een bedrag belastingvrij nalaten. Hierdoor gaat er een deel van de erfenis over naar de kleinkinderen zonder dat daarover erfbelasting moet worden betaald. De andere erfgenamen betalen hierdoor minder erfbelasting. Wij kunnen het legaat in het testament zó voor u vormgeven, zodat het aansluit bij het moment waarop u wilt dat de kleinkinderen het geld krijgen.

Bijvoorbeeld pas als ze 23 jaar zijn of pas als beide grootouders zijn overleden.

( min. na pensioen­imputatie)

5 Executeur aanstellen Een executeur regelt de administratieve afwikkeling van uw erfenis, zoals het opzeggen van abonnementen, het doen van belastingaangifte en het betalen van rekeningen. Dit is praktisch, vooral als er meerdere erfgenamen zijn. We zien in de praktijk dat de aanwezigheid van een executeur ook onenigheid tussen de erfgenamen voorkomt. Vaak is de executeur ook degene die de uitvaart regelt. Een executeur moet in een testament worden aangesteld.

6 Andere erfgenamen aanwijzen Als iemand overlijdt die geen testament gemaakt heeft, regelt de wet wie de erfgenamen zijn en hoe de erfenis wordt verdeeld. Als iemand die geen partner en kinderen heeft overlijdt, dan erven zijn of haar ouders, broers en zussen. Als er geen contact is met een van deze personen, dan kunt u, door een testament te maken, ervoor kiezen deze persoon niet te laten erven. Ook als u bijvoorbeeld geld aan een goed doel wilt nalaten, moet hiervoor een testament worden gemaakt. Voor niet-getrouwde partners geldt dat een testament nodig is om van elkaar te erven. In een samenlevingscontract kan ook een stukje erven worden geregeld, maar alleen voor de bezittingen waarvan de partners samen eigenaar zijn.

7 Testament is verouderd Omdat het erfrecht in 2003 ingrijpend is gewijzigd en ook de wet die de erfbelastingen regelt in 2010 is gewijzigd, zien we dat oudere testamenten anders kunnen uitpakken dan bij het maken van het testament was bedoeld.

Om verwarring over en ongewenste effecten van het testament te voorkomen, kan in veel gevallen het testament beter worden vernieuwd.

8 Zorgbijdrage In uw testament kunt u de clausule opnemen die ervoor zorgt dat de kinderen hun erfdeel krijgen als de achtergebleven ouder in een zorginstelling wordt opgenomen. Hiermee voorkomt u dat de achtergebleven ouder de erfenis van de kinderen moet ‘opeten’.

De informatie in deze uitgave is met grote zorgvuldigheid tot stand gekomen. De informatie is algemeen van karakter en niet van toepassing op individuele situaties en personen. Voor een persoonlijk advies kunt u contact met ons opnemen.

Dit is uitgave 2015/03 van Netwerk Notarissen. Overnemen van tekst vinden wij plezierig mits dit met bronvermelding ‘Netwerk Notarissen’ gebeurt. Ontwerp: blik grafisch ontwerp, Utrecht

net iets meer notaris