Sura 3. Giza la Kiroyo Katika Kanisa la Kwanza

Mtume Paulo alisema kwamba siku ya Kristo haingepaswa kuja “ila maasi yale yafike mbele, na mtu yule wa kuasi akafunuliwe, mwana wa uharibifu, yeye mpinzani na kujionyesha mwenyewe juu ya yote yanayoitwa Mungu ao kuabudiwa, hata kuketi ndani ya hekalu la Mungu akijionyesha mwenyewe kama yeye ndiye Mungu”. Na zaidi, “Maana siri ya uasi hata sasa inatenda kazi”. 2 Watesalonika 2:3,4,7. Hata kwa tarehe ile ya mwanzo mtume aliona, makosa kuingia kimya polepole, yale yangetayarisha njia kwa ajili ya Kanisa la Kipapa.

Pole pole, “siri ya uasi” ikaendesha kazi yake ya Kudanganya. Desturi za kipagani zikapata njia zao katika kanisa la Kikristo, zilipozuiwa wakati wa mateso makali chini ya upagani; lakini wakati mateso yalipokoma, ukristo ukaweka kando unyenyekevu wa Kristo kwa ajili ya fahari ya mapadri wa kipagani na watawala. Kugeuka kwa jina tu kwa Constantini ukaleta furaha kubwa. Sasa kazi ya maovu ikaendelea kwa upesi. Upagani, ulionekana kushindwa kabisa.. Mafundisho yake na mambo ya uchawi yakaingia katika imani ya waliojidai kuwa wafuasi wa Kristo.

Mapatano haya kati ya upagani na ukristo yakatokea katika “mutu wa zambi” aliyetabiriwa katika unabii. Dini ile ya uwongo kazi bora ya Shetani, juhudi yake kwa kukaa mwenyewe juu ya kiti cha ufalme kwa kutawala dunia kufuatana na mapenzi yake.

Ni mojawapo ya mafundisho ya Kiroma ya msingi kwamba Papa amepewa mamlaka kuu juu ya maaskofu na wachungaji (pasteurs) katika ulimwengu wote. Zaidi ya jambo hili ameitwa “Bwana Mungu Papa” na ametangaziwa kuwa asiyeweza kukosa. (Tazama Mwisho wa Kitabu (Nyongezo)) Madai ya namna moja yallazimishwa na Shetani katika jangwa la majaribu yangali yakiendeshwa naye kati ya Kanisa la Kirumi, na hesabu kubwa wanamtolea heshima kubwa.

Lakini wale wanaoheshimu Mungu wanapigana majivuno haya kama vile Kristo alipambana na adui mwerevu: “Utaabudu Bwana Mungu wako,yeye peke utamutumikia”. Luka 4:8. Mungu hakuagiza kamwe mtu ye yote kuwa kichwa cha kanisa. Utawala wa kipapa unakuwa kinyume kabisa na Maandiko. Papa hawezi kuwa na mamlaka juu ya Kanisa la Kristo isipokuwa kwa njia ya kunyanganya. Warumi huleta juu ya Waprotestanti madai ya kwamba kwa mapenzi yao walijitenga kwa kanisa la kweli. Lakini ni wao waliacha “imani waliyopewa watakatifu mara moja tu”. Yuda 3.

Shetani alijua vizuri kwamba ilikuwa kwa Maandiko matakatifu ambayo Mwokozi alishindana na mashambulio yake. Kwa kila shambulio, Kristo alionyesha ngabo ya kweli ya milele, kusema, “Imeandikwa”. Kwa kudumisha uwezo wa utawala wake juu ya watu na kuanzisha mamlaka ya Papa munyanganyi, anapaswa kuendelea kufunga, watu katika kutojua Maandiko matakatifu. Mambo ya kweli matakatifu yake yalipaswa kufichwa na komeshwa. Kwa mda wa miaka mamia ya uenezaji wa Biblia ulikatazwa na Kanisa la Roma. Watu wakakatazwa kuisoma. Mapadri na waaskofu wakatafsiri mafundisho yake kwa kuendesha madai yao. Kwa hiyo Papa akajulikana pote kama msaidizi wa Mungu ulimwenguni.

Namna Sabato Ilivyogeuzwa

Unabii ulitangaza kwamba Kanisa la Kiroma “litafikiri kugeuza nyakati na sheria”. Danieli 7:25. Kwa kutoa badala kwa ibada ya sanamu, ibada ya masura sanamu na masalio kumbukumbu, jambo hilo likaingizwa kidogo kidogo katika ibada ya Kikristo. Agizo la baraza la kawaida (Tazama mwisho wa kitabu (Nyongezo)) mwishowe likaanzisha ibada hii ya sanamu. Roma ikasubutu kufutia mbali amri ya pili ya sheria ya Mungu, inayokataza ibada ya sanamu, na kugawanya amri ya kumi ili kulinda hesabu.

Waongozi wasiotakaswa wa kanisa wakageuza amri ya ine vile vile, kwa kutangua Sabato ya zamani, siku ambayo Mungu alibariki na kutakasa (Mwanzo 2:2,3) na mahali pake wakatukuza siku kuu iliyolazimishwa na wapagani kama “siku tukufu ya jua”. Katika karne za kwanza Sabato ya kweli ilishikwa na Wakristo wote, lakini Shetani akatumika kwa kuleta kusudi lake. Siku ya jua (siku ya kwanza) (Dimanche) ikafanywa kuwa siku kuu kwa ajili ya ufufuko wa Kristo. Huduma za dini zilifanyika kwa siku hiyo, lakini ilizaniwa kama siku ya pumziko, Sabato ikaendelea kushikwa na utakatifu.

Shetani akaongoza Wayahudi, kabla ya kuja kwa Kristo mara ya kwanza, kulemeza Sabato kwa lazimisho makali, kuifanya kuwa mzigo. Sasa, kwa kutumia nuru ya uongo ambamo alilete sabato kutazamiwa, akaitupia zarau kama sheria ya “Wayahudi”. Wakati Wakristo kwa kawaida waliendelea kushika siku ya kwanza (Dimanche) kama siku kuu ya shangwe, akawaongoza kufanya Sabato kuwa siku ya huzuni na giza ili kuonyesha machukio kwa Kiyahudi.

Mfalme Constantini akatoa amri kufanya Siku ya kwanza (Dimanche) siku kuu ya watu wote popote katika ufalme wa Roma (Tazama Mwisho wa Kitabu ama Nyongezo). Siku ya jua ilikuwa ikitukuzwa na watu wake wapagani na kuheshimiwa na Wakristo. Alilazimishwa kufanya hivi na maaskofu wa kanisa. Walipoongozwa na hamu ya mamlaka, waliona ya kuwa kama siku hiyo moja ilishikwa kwa wote ni kusema Wakristo na wapagani, ingeendelesha uwezo na utukufu wa kanisa. Lakini wakati Wakristo wengi wenye kumcha Mungu walipoongozwa kuzania Siku ya kwanza (Dimanche) kama yenye kuwa na cheo cha utakatifu, waliendelea kushika Sabato ya kweli na kuitukuza katika utiifu wa amri ya ine.

Mdanganyi mkuu hakutimiza kazi yake. Alikusudia kutumia uwezo wake kwa njia ya mjumbe wake, askofu mwenye kiburi anayejidai kuwa mjumbe wa Kristo. Mabaraza makubwa yalifanywa ambamo wakuu walikusanyika kutoka pote duniani. Karibu kila baraza Sabato iligandamizwa chini kidogo, wakati siku ya kwanza (Dimanche) ikatukuzwa. Kwa hiyo siku kuu ya wapagani mwishowe ikatukuzwa kama sheria ya Mungu, lakini sabato ya Biblia ikatangazwa kuwa kumbukumbu ya dini ya Kiyahudi na kawaida zake zikatangazwa kuwa za laana.

Mkufuru akafaulu katika kujionyesha mwenyewe “juu ya yote yanayoitwa Mungu, ao kuabudiwa.” 2 Watesalonika 2:4. Alisubutu kugeuza amri moja tu ya sheria ya Mungu inayoonyesha Mungu wa kweli na wa uhai. Katika amri ya ine, Mungu hufunuliwa kama Muumba. Kama ukumbusho wa kazi ya kuumba, siku ya saba ikatakaswa kama siku ya pumziko la mtu, iliyokusudiwa kulinda Mungu wa uhai siku zote mbele ya akili za watu kama kitu cha ibada. Shetani hujitaidi kugeuza watu kwa utii wa sheria ya Mungu; kwa hivyo huelekeza nguvu zake zaidi sana juu ya amri ile inayoonyesha Mungu kama Muumba.

Waprotestanti sasa wanalazimisha kwamba ufufuo wa Kristo Siku ya Kwanza

(Dimanche) uliifanya kuwa Sabato ya Kikristo. Lakini hapana heshima ya namna hiyo iliyotolewa kwa siku ile na Kristo au mitume wake. Kawaida ya Siku ya Kwanza

(Dimanche) ilikuwa na asili yake katika ile “siri ya uasi” (2 Watesalonika 2:7), ambayo, hata katika siku ya Paulo, ilianza kazi yake. Sababu gani inayoweza kutolewa kwa mageuzi ambayo Maandiko hayakuruhusu?

Katika karne ya sita, askofu wa Roma alitangazwa kuwa kichwa cha kanisa yote nzima. Dini ya kipagani ikatoa nafasi kwa kanisa la Roma. Joka akamupa nyama “nguvu zake”, na kiti chake cha ufalme na mamlaka nyingi”. Ufunuo 13:2 (Tazama Nyongezo).

Sasa ikaanza miaka 1260 ya mateso ya Papa iliyotabiriwa katika mambo ya unabii wa Danieli na Ufunuo. Danieli 7:25; Ufunuo 13:5-7. Wakristo walilazimishwa kuchagua au kuacha uaminifu wao na kukubali huduma na ibada za Papa, au kutoa maisha yao katika gereza, au kuuawa. Sasa maneno ya Yesu yalitimilika: “Nanyi mutatolewa hata na wazazi wenu, na ndugu, na jamaa, na rafiki, na wengine wenu watawaua. Na mutachukiwa na watu wote kwa ajili ya jina langu” Luka 21:16, 17.

Ulimwengu ukawa shamba kubwa sana la vita. Kwa mamia ya miaka kanisa la Kristo lilipaswa kuishi katika maficho na giza. “Yule mwanamuke akakimbia hata pori; kule ana pahali palipotengenezwa na Mungu ili wamulishe kule siku elfu moja mia mbili na makumi sita” Ufunuo 12:6.

Kutawazwa kwa utawala wa Kanisa la Roma kulionyesha mwanzo wa miaka ya giza. Imani ikahamishwa kutoka kwa Kristo na kwenda kwa Papa wa Roma. Badala ya kutumainia Mwana wa Mungu kwa ajili ya musamaha wa zambi na wokovu wa milele, watu wakatazamia Papa, na mapadri ambao aliwatolea mamlaka yake. Papa alikuwa mpatanishi wao wa kidunia. Alisimama kwa mahali pa Mungu kwa ajili yao. Kwenda pembeni ya mapenzi yake ilikuwa sababu ya kutosha kwa azabu kali. Kwa hiyo akili za watu zikatoka kwa Mungu zikageukia watu wapotevu, wabaya, niseme nini tena, kwa mfalme wa giza anayetumia uwezo wake kupita wao. Wakati Maandiko yanapokomeshwa na mtu anapojiona mwenyewe kuwa kama mkubwa kabisa, kitu kitakacho tazamiwa tu ni hila, madanganyo, na upunguo wa tabia njema.

Siku za Hatari kwa Kanisa

Wachukuzi wa bendera waaminifu walikuwa wachache sana. Hapo hapo ilionekana kwamba makosa ingekuwa karibu kushinda kabisa, na dini ya kweli kuondolewa duniani. Injili ilisahauliwa na watu wakalemewa na azabu kali. Walifundishwa kutumainia kazi zao wenyewe kwa malipo ya zambi zao. Safari ndefu za kwenda kuzuru patakatifu, matendo ya kitubio, ibada ya masalio ya mambo ya watakatifu wa kale, majengo ya makanisa, na mazabahu, malipo ya mali mingi kwa kanisa-haya yalilazimishwa kwa kutuliza hasira ya Mungu ao kujipatia upendeleo wake.

Karibu ya mwisho wa karne ya mnane, wafuasi wa Papa wa Roma wakaendelea kulazimisha kwamba katika siku za kwanza za kanisa maaskofu wa Roma walikuwa na uwezo wa kiroho sawa sawa na ule ambao wanachukuwa sasa. Maandiko ya uwongo yakaandikwa na watawa wakidanganya kwamba ni ya zamani sana. Maagizo ya baraza ambayo hayakusikiwa mbele ya kuimarisha ukubwa wa Papa tangu nyakati za kwanza, yakavumbuliwa (Tazama Nyonge 20).

Waaminifu wachache waliojenga juu ya msingi wa kweli. (1 Wakorinto 3:10,11) wakafazaika. Kuchoka kwa ajili ya kupigana na mateso, udanagnyifu, kila kizuizi kingine ambacho Shetani angevumbua, watu fulani ambao walikuwa waaminifu wakakata tamaa. Kwa ajili ya upendo wa amani na salama kwa mali yao na maisha yao, wakaacha msingi wa kweli. Wengine hawakuongopeshwa na upinzani wa adui zao.

Ibada ya sanamu ikawa kawaida. Mishumaa (bougies) iliwashwa mbele ya masanamu, na maombi yakatolewa kwao. Desturi zisizo za maana na kuabudu uchawi zikawa na uwezo. Hata hakili yenyewe ikaonekana kupoteza nguvu zake. Kwa sababu mapadri na maaskofu wao wenyewe walikuwa wenye kupenda anasa, na rushwa, watu waliotazamia uongozi kwao wakatazamia katika ujinga na makosa.

Katika karne ya kumi na moja, Papa Gregoire VII akatangaza kwamba kanisa halijakosa kamwe, na halitakosa kamwe, kwa kutokana na Maandiko. Lakini hakika za Maandiko hazikufuatana na maneno yale. Askofu mwenye kiburi alidai pia uwezo wa kuondoa wafalme. Mfano moja wa tabia ya uonevu huyu anaotetea madai ya kutoweza kukosa ni jambo alilotendea mfalme wa Ujeremani, Henry IV. Kwa sababu alijaribu kuzarau mamlaka ya Papa, mfalme huyu akatengwa kwa kanisa na akatoshwa kwa kiti chake cha ufalme. Watoto wake wenyewe wa kifalme wakashawishiwa na mamlaka ya Papa katika uasi juu ya baba yake.

Henry akaona lazima ya kufanya amani pamoja na Roma. Pamoja na mke wake na mtumishi wake mwaminifu akavuka milima mirefu (Alpes) katika siku za baridi kali, ili apate kujinyenyekea mbele ya Papa. Alipofikia ngome ya Gregoire, akapelekwa katika uwanja wa inje. Kule, katika baridi kali ya wakati wa majira ya baridi, na kichwa wazi na vikanyagio, alingoja ruhusa ya Papa kuja mbele yake. Ni baada ya siku tatu za kufunga na kuungama, ndipo askofu akamtolea rehema. Na hivyo ni katika hali ya kwamba mfalme alipaswa kungoja ruhusa ya Papa kwa kupata tena alama za cheo ao kutumia uwezo wa kifalme. Gregoire, alipofurahia ushindi wake, akatangaza ya kwamba kazi yake ilikuwa ni kuangusha kiburi cha wafalme.

Ni ajabu ya namna gani tofauti kati ya askofu mwenye kiburi na upole na utulivu wa Kristo anayejionyesha mwenyewe kama mwenye kuomba ruhusa kwa mlango wa moyo. Alifundisha wanafunzi wake: “Naye anayetaka kuwa wa kwanza katikati yenu atakuwa mtumwa wenu” Matayo 20:27.

Namna Mafundisho ya Uongo Yaliingia

Hata mbele ya kuanzishwa kwa cheo cha Papa mafundisho ya watu wapagani wenye maarifa wakapata usikizi na kutumia muvuto wao katika kanisa. Wengi waliendelea kujifungia kwa mafundisho ya maarifa zote ya kipagani na wakalazimisha wengine kujifunza elimu ile kama njia ya kueneza mvuto wao katikati ya wapagani. Ndipo makosa makubwa yakaingizwa katika imani ya Kikristo.

Mojawapo miongoni mwa makosa haya makubwa ya wazi ni imani ya kutokufa kwa roho ya mtu na ufahamu wa nafsi katika mauti. Mafundisho haya yaliweka msingi ambao Roma ikaanzisha sala kwa watakatifu na ibada ya Bikira Maria. Kutokana na hiyo, uzushi juu ya mateso ya milele kwa ajili ya mtu asiyetubu, ambayo yaliingizwa mwanzoni katika imani ya Papa.

Ndipo njia ikatengenezwa kwa kuingiza uvumbuzi mwingine wa kipagani, ambao Roma iliita “toharani”, na iliotumiwa kwa kuogopesha makundi ya wajinga na ya kuamini mambo ya uchawi. Usishi huu uliamini kuwako kwa pahali pa mateso ambapo roho zisizostahili hukumu ya milele, zinapaswa kuteseka juu ya malipizi ya zambi zao, na kutoka pale, zikiisha takaswa, zinakubaliwa mbinguni (Tazama Nyongezo).

Uvumbuzi mwingine ukahitajiwa, kuwezesha Roma kupata faida kwa njia ya woga na makosa ya wafuasi wake. Huu ulitolewa na mafundishojuu ya ununuzi wa huruma (indulgences). Ondoleo nzima la zambi za sasa, zilizopita na za wakati ujao liliahidiwa kwa wale waliojitoa kwa vita vilivyofanywa na Papa kwa ajili ya kupanua mamlaka yake, kwa kulipiza adui zake ao kuangamiza wale waliosubutu kukataa mamlaka yake ya kiroho. Kwa njia ya kulipa mali katika kanisa wanaweza kujiokoa katika zambi zao, na pia kuokoa roho za rafiki zao zinazoteseka katika miako ya moto. Kwa njia hiyo Roma ikajaza masanduku makubwa yake na kusaidia fahari yake, anasa na uovu wa kujidai kuwa wajumbe wa Yule asiyekuwa na pahali pa kuweka kichwa chake (Tazama Nyongezo).

Meza ya Bwana likapigwa na kafara ya ibada ya sanamu ya misa. Mapadri wa Papa wakajidai kufanya mkate na divai vya Meza ya Bwana kuwa mwili wa kweli na damu ya kweli ya Bwana Yesu Kristo”. Kwa majivuno ya kutukana Mungu, kwa wazi wakadai uwezo wa kuumba Mungu, Muumba wa vitu vyote. Wakristo wakalazimishwa maumivu ya kifo, kuungama imani yao katika uzushi wa machukizo ya kutukana mbingu.

Katika karne ya kumi na tatu kile chombo kikali sana kati ya vyombo vya Papa kikaanzishwa-Baraza kuu la kuhukumia wazushi wa dini (Inquisition). Katika mabaraza yao ya siri Shetani na malaika zake walitawala roho za watu waovu. Bila kuonekana katikati Malaika wa Mungu alisimama, alipoandika kwa uaminifu ukumbusho wa maagizo yao maovu ya kutisha na kuandika historia ya matendo yao mabaya sana kuonekana machoni pa watu. “Babeli Mkuu” “analewa kwa damu ya watakatifu”. Tazama Ufunuo 17:5,6. Miili iliyoteseka ya mamilioni ya wafia dini (martyrs) ikalalamika mbele ya Mungu kwa ajili ya kisasi juu ya ule uwezo wa mkufuru.

Papa akawa mtawala mkali peke yake wa dunia yote. Wafalme na wafalme wakubwa (empereurs) walitii maagizo ya askofu wa Roma. Kwa muda wa mamia ya miaka mafundisho ya Roma yakakubaliwa na wengi. Waongozi wake wakaheshimiwa na kusaidiwa sana. Kamwe tangu wakati ule, kanisa la Roma lilikuwa halijafikia kadiri ya cheo kikubwa, cha fahari, ao uwezo wa namna ile. Lakini “azuhuri ya cheo cha Papa ilikuwa usiku wa manane wa wanadamu”.

Maandiko matakatifu yalikuwa karibu bila kujulikana. Waongozi wa kanisa la Roma walichukia nuru iliyofunua zambi zao. Sheria ya Mungu, kipimo cha haki, ilipoondolewa, wakatumia uwezo bila kizuio. Majumba makubwa ya Papa na maaskofu yalikuwa monyesho ya upotovu wa machukizo. Maaskofu wengine walikuwa na makosa ya maovu sana hata wakajaribu kuwaondosha kama wanyama wa kutisha wasioweza kuvumiliwa. Kwa muda wa karne nyingi Ulaya haikufanya maendeleo kamwe katika maarifa ya kweli, mambo ya ufundi na maendeleo ya jamii. Ukristo ukapatwa na kupooza kwa tabia na maarifa... Ndiyo yalikuwa matokeo ya kufukuza Neno la Mungu!