Sura 11. Ushuhuda wa Waana wa Wafalme

Mojawapo ya shuhuda “maalum”uliotamkwa zaidi kwa ajili ya Matengenezo ulikuwa Ushuhuda uliotolewa na watawala Wakristo wa Ujeremani huko kwa baraza la Spires mwaka 1529. Uhodari na msimamo wa watu wale wa Mungu vikaimarisha uhuru wa zamiri kwa karne zilizofuata, na wakatoa kwa kanisa lililotengenezwa jina la Protestanti.

Maongozi ya Mungu yakazuia nguvu zilizopinga ukweli. Charles Quint akakusudia kuangamiza Matengenezo, lakini mara kwa mara alipoinua mkono wake kwa kupinga akalazimishwa kugeukia kando ya pigo. Tena na tena kwa wakati wa hatari majeshi ya Turki valipotokea kwa mpaka, ao mfalme wa Ufransa ao Papa mwenyewe alifanya vita kwake. Kwa hiyo miongoni ya vita na fujo ya mataifa, Matengenezo yakapata nafasi ya kujiimarisha na kujipanua.

Lakini, wakati ukafika ambao wafalme wakatoliki wakafanya tendo la umoja juu ya kupinga Watengenezaji. Mfalme akaitisha baraza kukutanika huko Spires munamo mwaka 1529 na kusudi la kuharibu upingaji wa imani ya dini. Kama mpango huo ukishindwa kwa njia ya imani Charles alikuwa tayari kutumia upanga.

Wakatoliki huko Spires wakaonyesha uadui wao kwa wazi juu ya Watengenezaji. Akasema Melanchton: “Tunakuwa maapizo na takataka ya ulimwengu; lakini Kristo atatazama chini kwa watu wake maskini, na atawalinda.” Watu wa Spires wakawa na kiu cha Neno la Mungu, na, ingawa kulikuwa makatazo, maelfu wakakutanika kwa huduma iliyofanywa ndani ya kanisa ndogo la mchaguzi wa Saxony. Jambo hili likaharakisha shida. Uvumilivu wa dini ukaimarishwa kwa uhalali, na vikao vya injili vikakusudia kupinga uvunjaji wa haki zao. Luther hakuruhusiwa kuwa Spires lakini pahali pake pakatolewa kwa wafuasi wake na watawala ambao Mungu aliinua kwa kutetea kazi yake. Frederic wa Saxony akatengwa na kifo, lakini Duke Jean, muriti wake (aliyemfuata), akakaribisha kwa furaha Matengenezo na akaonyesha uhodari mkubwa.

Mapadri wakadai kwamba taifa ambalo lilikubali Matengenezo liwe chini ya mamlaka ya Warumi. Watengenezaji kwa upande mwengine, hawakuweza kukubali kwamba Roma ilipashwa tena kuleta mataifa yale chini ya utawala wake yale yaliyopokea Neno la Mungu.

Mwishowe ikakusudiwa kwamba mahali ambapo Matengenezo haikuanzishwa bado, Amri ya Worms ilipaswa kutumiwa kwa nguvu; na kwamba “Mahali ambapo watu hawangeweza kuilazimisha bila hatari ya uasi, hawakupasa kuingiza matengenezo mapya, ... hawakupashwa kupinga ibada ya misa, hawakupashwa kuruhusu mkatoliki wa Roma kukubali dini ya Luther.” Shauri hili likakubaliwa katika baraza, kwa kutoshelewa ukubwa kwa mapadri na maaskofu.

Kama amri hii ingekazwa “Matengenezo hayangeweza kuenezwa ... ao kuanzishwa kwa misingi ya nguvu ... mahali ambapo ilikwisha kuwako.” Uhuru ungalikatazwa. Mazungumzo hayangaliruhusiwa. Matumaini ya ulimwengu yangeonekana kukomeshwa.

Washiriki wa kundi la injili wakaangaliana kwa hofu: “Kitu gani kinachofaa kufanywa?”

“Je, wakuu wa Matengenezo wanapaswa kutii, na kukubali amri hiyo? ... Waongozi wa Luther wakapewa uhuru wa ibada ya dini yao. Fazili ya namna moja ikatolewa kwa wale wote waliokubali Matengenezo kabla ya kuwekwa kwa amri walikuwa wamekwisha kukubali maoni ya matengenezo. Je, jambo hilo halinge wapendeza? ...

“Kwa furaha wakaangalia kanuniambapo matengenezo yaliwekwa kwa msingi ulioazimiwa, na wakatenda kwa imani. Kanuni ile ilikuwa nini? Ilikuwa haki ya Warumi kushurutisha zamiri na kukataza uhuru wa kuuliza swali. Lakini, hawakuwa wao wenyewe na watu wao Waprotestanti kuwa na furaha ya uhuru wa dini? Ndiyo, kama fazili ya upekee iliyofanywa katika mapatano, lakini si kama haki. ... Ukubali wa matengenezo yaliyotakiwa kwamba ruhusa ya kuingia uhuru ya dini ilipashwa kuwa tu kwa mategenezo ya Saxony na kwa pande zingine zote za misiki ya kikristo uhuru wa kuuliza swalina ushuhuda wa imani ya matengenezo vilikua kuasi na vilipashwa kuuzuriwa kifungoni na kifo cha kuchomwa kwa mti. Je, waliweza kuruhusu kutumia mahali maalum kwa uhuru wa dini? . . . Je, Watengenezaji wangeweza kujitetea kwamba walikuwa bila kosa kwa damu ya wale mamia na maelfu ambao katika kufuata kwa mapatano haya, wangetoa maisha yao katika inchi zote za kanisa la Roma?”

“Hebu tukatae amri hii,” wakasema watawala. “Katika mambo ya zamiri uwingi wa watu hawana uwezo.” Kulinda uhuru wa zamiri ni kazi ya taifa, na huu ndiyo mpaka wa mamlaka yake katika mambo ya dini.

Wakatoliki wakakusudia kuvunja kile walichoita “ushupavu hodari (uhodari usio wa kuachia mtu nafasi yoyote).” Wajumbe wa miji iliyokuwa na uhuru waliombwa kutangaza kwamba wangekubali maneno ya mashauri yaliyo kusudiwa. Waliomba muda, lakini kwao hawakukubaliwa. Karibu nusu ya watu walikuwa kwa upande wa Watengenezaji, wakijua kwamba musimamo wao utawapeleka kwa hukumu ijayo na mateso. Mmoja akasema, “Tunapashwa kukana neno la Mungu, ao kuchomwa.”

Ushindani Bora wa Waana wa Wafalme

Mfalme Ferdinand, mjumbe wa mfalme, akajaribu ufundi wa mvuto. “Akaomba waana wa wafalme kukubali amri, kuwahakikishia kwamba mfalme angependezwa sana nao.”

Lakini watu hawa waaminifu wakajibu kwa upole: “Tutamtii mfalme kwa kila kitu kitakacholeta amani na heshima ya Mungu.”

Mwishowe mfalme akatangaza kwamba “njia yao moja tu inayobaki ilikuwa ni kujiweka nchini ya walio wengi.” Alipokwisha kusema basi, akaenda zake, bila kuwapa

Watengenezaji nafasi ya kujibu. “Wakatuma ujumbe kusihi mfalme arudi : Akajibu tu, “Ni jambo lilokwisha kukatwa; kutii ni kitu tu kinachobaki.”

Watu wa kundi la mfalme wakajisifu wenyewe kwamba sababu ya mfalme na Papa ilikuwa na nguvu, na kwamba ile ya Watengenezaji ni zaifu. Kama Watengenezaji wangetumainia usaada wa mtu tu, wangalikuwa wazaifu kama walivyo zaniwa na wafuasi wa Papa. Lakini wakaita “kutoka kwa taarifa la baraza kuelekea Neno la Mungu, na badala ya mfalme Charles, kwa Yesu Kristo, Mfalme wa wafalme na Bwana wa mabwana.” Kama vile Ferdinand alivyokataa kujali nia za zamiri yao, watawala wakakusudia bila kujali kukosekana kwake, bali kuleta ushuhuda wao mbele ya baraza la taifa bila kukawia. Tangazo la heshima likaandikwa na kuwekwa kwa mkutano:

“Tunashuhudia kwa wanaokuwa hapa ... kwamba sisi, kwa ajili yetu na kwa ajili ya watu wetu, hatukubali wala kupatana katika namna yote kwa amri iliyokusudiwa, katika kila kitu kinachokuwa kinyume kwa Mungu, kwa Neno lake takatifu, kwa zamiri yetu ya haki, kwa wokovu wa roho zetu ... kwa sababu hii tunakataa utumwa ambao unaotwikwa juu yetu. ... Na vilevile tunakuwa katika matumaini kwamba utukufu wake wa kifalme utatenda mbele yetu kama mfalme Mkristo anayempenda Mungu kupita vitu vyote; na tunatangaza sisi wenyewe kuwa tayari kulipa kwake, na kwenu pia, watawala wa neema, upendo wote na utii unavyokuwa wajibu wetu wa haki na wa sheria.”

Wengi wakajaa na mshangao na mshituko wa hofu kwa ushujaa wa washuhuda. Fitina, ushindano, na kumwaga damu ilionekana bila kuepukwa. Lakini Watengenezaji, katika kutumainia silaha ya mamlaka Kuu, walikuwa wenyekujazwa na “uhodari tele na ujasiri.”

“Kanuni zilizokuwa katika ushuhuda huu wa sifa ... ilianzisha msingi kabisa wa Kiprotestanti. ... Kiprotestanti kinatia uwezo wa zamiri juu ya muhukumu na mamulaka ya Neno la Mungu juu ya kanisa linaloonekana ... Husema pamoja na manabii na mitume

“Imetupasa kutii Mungu kuliko mwanadamu. Kuwako kwa taji la Charles V kiliinua taji la Yesu Kristo.” Ushuhuda wa Spires ulikuwa ushuhuda wa heshima juu ya ushupavu wa dini na madai ya haki ya watu wote kwa kuabudu Mungu kwa kupatana na zamiri zao wenyewe.

Maarifa ya Watengenezaji bora hawa yanakuwa na fundisho kwa ajili ya vizazi vyote vinavyofuatana. Shetani angali anapinga Maandiko yaliyofanywa kuwa kiongozi cha maisha. Kwa wakati wetu kuna haja ya kurudi kwa kanuni kubwa ya ushuhuda Biblia, na ni Biblia peke, kama kiongozi cha amri ya imani na kazi. Shetani angali anatumika kwa kuharibu uhuru wa dini. Uwezo wa mpinga Kristo ambao washuhuda wa Spires walikataa sasa unatafuta kuanzisha mamlaka yake iliyopotea.

Makutano Huko Augsburg

Watawala wa injili walinyimwa kusikiwa na Mfalme Ferdinand, lakini kwa kutuliza magomvi yaliyosumbua ufalme, Charles V katika mwaka uliofuata Ushuhuda wa Spires akaita makutano huko Augsburg. Akatangaza kusudi lake kwa kuongoza mwenyewe. Waongozi wa Kiprotestanti wakaitwa.

Mchaguzi wa Saxony akashurutishwa na washauri wake asionekane kwa makutano: “Je, hivyo si kujihatarisha kwa kwenda kwa kila kitu na kujifungia ndani ya kuta za muji pamoja na adui wenye nguvu?” Lakini wengine wakamwambia kwa uhodari “Acha watawala tu wapatane wao wenyewe na uhodari na hoja ya Mungu itaokoka.” “Mungu ni mwaminifu: hatatuacha,” akasema Luther. Mchaguzi akashika safari kwenda Augsburg. Wengi wakaenda kwenye mkutano na uso wa huzuni na moyo wa taabu. Lakini Luther aliyewasindikiza hata Coburg, akaamsha imani yao kwa kuimba wimbo ulioandikwa walipokuwa safarini, “ngome yenye uwezo ndiye Mungu wetu’. Mioyo nyingi yenye uzito ikawa nyepesi kwa sauti za juhudi za kutia moyo.

Watawala walioongoka wakakusudia kuwa na maelezo ya maono yao, pamoja na ushuhuda kutoka kwa Maandiko, ya kuonyesha mbele ya mkutano. Kazi ya matayarisho yake ikapewa Luther, Melanchton na washiriki wao. Ungamo hili likakubaliwa na Waprotestanti, na wakakusanyika kwa kutia majina yao kwa maandiko ya mapatano.

Watengenezaji walitamani zaidi bila kuchanganisha hoja yao na maswali ya siasa. Kama vile watawala Wakikristo waliendelea kutia sahihi ya ungamo, Melanchton akaingia kati, na kusema, “Ni kwa wachunguzi wa mambo ya dini na wahubiri kwa kutoa shauri la mambo haya; tuchunge maoni mengine kwa ajili ya mamlaka ya wakuu wa inchi.” “Mungu anakataza” akajibu Jean wa Saxony, “Kwamba mgenitenga. Ninakusudia kutenda yaliyo haki, bila kujihangaisha mimi mwenyewe juu ya taji langu. Natamani kuungama Bwana. Kofia yangu ya uchaguzi na ngozi ya mapendo ya wahukumu si vya damani kwangu kama msalaba wa Yesu Kristo.” Akasema mwengine katika watawala alipochukua kalamu, “Kama heshima ya Bwana wangu Yesu Kristo huidai, niko tayari ... kuacha mali na maisha yangu nyuma.” “Tafazali ningekataa mambo yangu na makao yangu, zaidi kutoka inchini mwa baba zangu na fimbo mkononi,” akaendelea, “kuliko kukubali mafundisho mengine mbali na ambayo yanayokuwa katika ungamo hili.”

Wakati ulioagizwa ukafika. Charles V, akazungukwa na wachaguzi na watawala, akakubali kuonana na Watengenezaji wa Waprotestanti. Katika mkutano tukufu ule mambo ya kweli ya injili yakatangazwa wazi wazi na makosa ya kanisa la Papa yakaonyeshwa. Siku ile ikatangazwa “siku kubwa sana ya Matengenezo, na siku mojawapo ya utukufu katika historia ya Kikristo na ya wanadamu.”

Mtawa wa Wittenberg akasimama peke yake huko Worms. Sasa mahali pake kukawa watawala hodari kuliko wa ufalme. “Ninafurahi sana,” Luther akaandika, “kwamba nimeishi hata kwa wakati huu, ambao Kristo ametukuzwa wazi wazi na mashahidi bora kama hawa, na katika mkutano tukufu sana.” Ujumbe ambao mfalme alioukataza kuhubiriwa kwa mimbara ukatangazwa kwa jumba lake la kifalme. Maneno ambayo wengi waliifikiri kama yasiyofaa hata mbele ya watumikaji, yalisikiwa kwa mshangao na mabwana wakubwa na watawala wa ufalme. Wafalme walikuwa wahubiri, na mahubiri yalikuwa kweli aminifu ya Mungu. “Tangu wakati wa mitume hapakuwa kazi kubwa kuliko, ao maungamo mazuri zaidi.”

Mojawapo ya kanuni imara zaidi iliyoshikwa nguvu na Luther ilikuwa kwamba haifae kutumainia uwezo wa kidunia katika kusaidia Matengenezo. Alifurahi kwamba injili ilitangazwa na watawala na ufalme; lakini wakati walipokusudia kuungana katika chama cha utetezi, akatangaza kwamba “mafundisho ya injili itatetewa na Mungu peke yake. ... Uangalifu wote wa siasa uliokusudiwa ulikuwa katika maoni yake, kwamba ulitolewa na hofu isiyofaa na shaka ya zambi.”

Kwa tarehe ya baadaye, kufikiri juu ya mapatano yaliyoazimiwa na Wafalme walioongoka, Luther akatangaza kwamba silaha ya pekee tu katika vita hii inapashwa kuwa “upanga wa Roho.” Akaandika kwa mchaguzi wa Saxony: “Hatuwezi kwa zamiri yetu kukubali mapatano yaliyokusudiwa. Msalaba wa Kristo unapaswa kuchukuliwa. Hebu utukufu wako uwe bila hofu. Tutafanya mengi zaidi kwa maombi yetu kuliko maadui wetu wote kwa majivuno yao.”

Kutoka kwa pahali pa siri pa sala kukaja uwezo uliotetemesha ulimwengu katika

Matengenezo. Huko Augsburg Luther “hakupitisha siku bila kujitoa kwa maombi kwa masaa tatu.” Ndani ya chumba chake cha siri alikuwa akisikia kumiminika kwa roho yake mbele ya Mungu kwa maneno “yanayojaa na kuabudu na hofu na matumaini.” Kwa Melanchton akaandika: “Kama sababu si ya haki, tuiache; kama sababu ni ya haki, sababu gani kusingizia ahadi za yule anaye tuagiza kulala bila hofu?” Watengenezaji wa Kiprotestanti walijenga juu ya Kristo. Milango ya kuzimu haitalishinda!