408
Q Quaù ñoä vaø leäch laïc veà tính duïc (Excess and perversion) Nhöõng ai laøm cho thaân xaùc mình trôû neân suy nhöôïc do söï quaù ñoä vaø baïi hoaïi (leäch laïc) tính duïc seõ phaûi ñaàu thai vôùi thaân hình dò daïng (deformed), maéc beänh ñoäng kinh (epileptic), keøm theo moät loaïi beänh naøo ñoù hoaëc maéc moät khieám khuyeát naøo ñoù trong naõo boä, yù chí yeáu ôùt (weakness of will) vaø coù khuynh höôùng nhieãm laïi caùc taät xaáu tröôùc kia. (VLH, 198) Quaû tim dó thaùi (Etheric heart): Nhö baïn ñaõ bieát, ñaïo sinh thöôøng ñöôïc daïy laø neân hình dung ra chính mình vaø Chaân Sö coù kích thöôùc vaøo khoaûng ¼ inche (0.635 cm) trong chu vi cuûa quaû tim dó thaùi. Y ñöôïc daïy raèng, vaøo cuoái buoåi thieàn, haõy hình dung ra traùi tim baèng chaát dó thaùi, trong ñoù y taïo ra caùc hình nhoû cuûa Chaân Sö, töùc laø Ñaáng maø y ñöôïc thu huùt tôùi, vaø hình cuûa chính y. Haèng ngaøy, ñaïo sinh tieáp tuïc hình dung ra caùc hình naøy vôùi söï chaêm chuù coâng phu vaø thaät ñuùng, vôùi söï trôï giuùp cuûa trí töôûng töôïng vaø coá gaéng trìu meán (loving effort), cho ñeán khi chuùng trôû neân raát thöïc ñoái vôùi y, vaø vieäc taïo hình naøy haàu nhö trôû thaønh töï ñoäng trong caùch haønh thieàn cuûa y. Ñeå roài ñeán moät ngaøy (thöôøng thöôøng khi caùc ñieàu
409
kieän thieân vaên trôû neân thích hôïp vaø ñeán kyø traêng troøn), y bieát ñöôïc töø trong trí raèng caùc hình aûnh naøy khoâng phaûi laø caùc buùp beâ nhoû beù nhö y töôûng nöõa, maø laø y ñang ôû trong hình aûnh töôïng tröng cho chính y vaø theo nghóa ñen ñích thöïc laø y ñang ñöùng tröôùc Chaân Sö. Luùc ñaàu, vieäc naøy ít khi xaûy ra vaø yù thöùc veà söï kieän naøy ñöôïc duy trì chæ trong vaøi giaây ngaén nguûi; khi ñaïo sinh tieán hoùa hôn vaø khi moãi cô caáu (deparment) trong baûn theå y (his nature) vaø vieäc phuïng söï cuûa y taêng theâm, thì kinh nghieäm naøy seõ xaûy ñeán thöôøng hôn, keùo daøi hôn cho ñeán moät luùc maø ñaïo sinh coù theå lieân keát deã daøng vôùi Sö Phuï cuûa mình theo caùch naøy, gioáng nhö tröôùc kia, y ñaõ taïo ra caùc hình aûnh vaäy. Ñieàu gì ñaõ xaûy ra? Ñaïo sinh ñaõ laøm thaønh coâng ba vieäc: 1/ Töï ñoàng hoùa mình vôùi hình aûnh trong tim vaø höôùng ñeán Chaân Sö. 2/ Taïo ñöôïc moät vaän haø roõ reät giöõa bí huyeät tim (nôi maø y ñang noã löïc taäp trung yù thöùc cuûa mình) vôùi trung taâm töông öùng cuûa bí huyeät naøy ôû ñaàu. Nhö caùc baïn bieát, moãi moät trong soá baûy bí huyeät trong cô theå ñeàu coù ñoái phaàn (counterpart, phaàn töông öùng) beân trong ñaàu. Chính vieäc lieân keát cuûa bí huyeät vôùi ñoái phaàn cuûa noù trong ñaàu maø söï giaùc ngoä xaûy ñeán. Trong tröôøng hôïp naøy, ñaïo sinh ñaõ laøm ñöôïc ñieàu ñoù. Y ñaõ noái lieàn bí huyeät tim vôùi trung taâm cuûa bí huyeät naøy ôû trong ñaàu. 3/ Chaúng nhöõng ñaïo sinh ñaõ hoaøn thaønh ñöôïc hai vieäc treân maø y coøn ñöôïc tinh luyeän ñeán noãi phaàn (part) cuûa boä oùc hoàng traàn töông öùng vôùi bí huyeät ñaëc bieät ôû ñaàu cho neân noù coù theå ñaùp öùng vôùi rung ñoäng cao sieâu caàn thieát, vaø do ñoù, ghi nhaän moät caùch chính xaùc nhöõng gì ñaõ xaûy ra. (TVTTHL, 289290) Quan AÂm: (Kwan-Yin) töùc Buddhi (Hoàn Thieâng, nguyeân khí thöù 6) laø hieän theå cuûa Quaùn Theá AÂm. Quan AÂm laø nguyeân khí
410
nöõ , töùc nguyeân khí thuï ñoäng bieåu loä, voán bieåu hieän ra cho moïi taïo vaät ñeå cöùu vôùt moïi ngöôøi khoûi haäu quaû toäi loãi. (Thö cuûa Ch. S. 377) Quaùn Theá AÂm (Kwan-shi [shai]-Yin/Avalokiteshvara): - Dieäu AÂm bieåu loä cuûa vuõ truï, voán chuû ñoäng neân laø döông tính. Quaùn Theá AÂm (Ngoâi Con, ñoàng nhaát vôùi Ngoâi Cha) laø hoaït ñoäng tuyeät ñoái vaø vì khoâng coù lieân heä tröïc tieáp vôùi caùc ñoái töôïng cuûa giaùc quan neân bò coi laø thuï ñoäng. - Quaùn Theá AÂm töùc Ngoâi Lôøi (Logos). (Thö cuûa Ch. Sö 379) Quaùn töôûng (Reflect on, Reflection): “Con ngöôøi laø moät taïo vaät cuûa söï quaùn töôûng, trong kieáp naøy, con ngöôøi quaùn töôûng nhö theá naøo thì kieáp sau, con ngöôøi trôû neân nhö theá aáy” (Kinh Chhandogyopanishad, IV, xiv, 1). (MTNX, 277) Quang ñaïo (Lighted way, Ñöôøng aùnh saùng): Quang ñaïo xuaát hieän giöõa phaøm ngaõ vaø Tam Thöôïng Theå Tinh thaàn, xuyeân qua linh hoàn theå … “Ñöôøng aùnh saùng” naøy laø caây caàu giaùc ngoä. Noù ñöôïc kieán taïo nhôø thieàn ñònh; noù ñöôïc taïo ra nhôø thöôøng xuyeân coá gaéng khai môû tröïc giaùc, nhôø phuïc toøng vaø tuaân thuû Thieân cô (voán dó baét ñaàu ñöôïc nhaän bieát ngay khi tröïc giaùc vaø trí tueä giao tieáp vôùi nhau) vaø nhôø söï saùt nhaäp höõu thöùc thaønh nhoùm trong vieäc phuïng söï vaø cho caùc muïc ñích ñoàng hoùa vaøo toång theå. (CVÑÑ, 447) Quang tuyeán N (the Nrays): Quang tuyeán N phaùt sinh do caùc rung ñoäng trong dó thaùi hình (etheric double) gaây ra caùc laøn soùng trong chaát dó thaùi bao quanh. Thuoác gaây meâ (chloroform) truïc (expel, ñaåy) dó thaùi hình ra, do ñoù, laøn soùng khoâng coøn phaùt ra nöõa. Luùc töø traàn, dó thaùi hình rôøi khoûi xaùc thaân, taát nhieân quang tuyeán khoâng coøn ñöôïc quan saùt thaáy nöõa (con vaät, ñoùa hoa vaø kim loaïi ñeàu phaùt
411
ra caùc tia naøy vaø ñeàu ngöng phaùt döôùi taùc ñoäng cuûa chloroform). (KCVTT, 113) Quaternary (Töù haï theå): - Töù haï theå (quaternary) töùc laø boán theå cuûa phaøm ngaõ (the four aspects of the lower self). (SHLCTÑ, 349) Phaøm ngaõ töù phaân hay con ngöôøi trong ba coõi thaáp. Coù nhieàu caùch phaân chia nhöng coù leõ toát nhaát cho muïc ñích cuûa chuùng ta laø lieät keâ laøm 4 nhö sau: 1. Haï trí (Lower mind). 2. Theå tình caûm hay theå caûm duïc. 3. Sinh löïc (Prana) hay nguyeân khí söï soáng (life principle). 4. Theå dó thaùi (etheric body) hay laø phaàn cao nhaát cuûa theå xaùc nhò phaân. (ÑÑNLVTD, 223) Qui luaät (Rules, qui taéc): Qui luaät laø keát quaû cuûa kinh nghieäm ñaõ traûi qua thöû thaùch vaø laø keát quaû cuûa coâng vieäc ñöôïc ñaûm traùch laâu daøi vaø khoâng khoaùc hình thöùc cuûa ñònh luaät (laws), cuõng khoâng chòu caùc giôùi haïn cuûa moät huaán leänh (command) chuùng ñöôïc nhaän bieát bôûi nhöõng ai caàn ñeán chuùng vaø do ñoù coù ñöôïc söï ñaùp öùng mau leï baèng tröïc giaùc ñoái vôùi chuùng. Chuùng khoâng caàn ñeán söï eùp buoäc maø laø ñöôïc chaáp nhaän moät caùch töï nguyeän, vaø ñöôïc ñaët vaøo thöû thaùch vôùi nieàm tin raèng baèng chöùng cuûa quaù khöù vaø chöùng tích cuûa caùc thôøi ñaïi bieän minh cho noã löïc caàn coù cho caùc ñoøi hoûi ñöôïc bieåu loä. (CVÑÑ, 25) Qui nguyeân (Pralaya, Chu Kyø Qui nguyeân): Moät thôøi kyø taêm toái (obscuration) hay nghæ ngôi (repose) thuoäc haønh tinh, thuoäc Thaùi Döông Heä hay thuoäc vuõ truï. Moät thôøi khoaûng chen vaøo (interlude) giöõa 2 thôøi kyø bieåu loä. (LVLCK, 87) Veà maët cô baûn, coù 3 loaïi qui nguyeân SDI, 397398.
412
1. Qui nguyeân Thaùi Döông Heä (Solar pralaya) xaûy ñeán vaøo luùc keát thuùc 100 naêm cuûa Brahma. Noù ñaùnh daáu söï taùi haáp thu vaøo nhaát nguyeân (unity). Noù ñaùnh daáu vieäc keát thuùc bieåu loä cuûa Thaùi Döông Heä. Lieân quan ñeán Thaùi Döông Thöôïng Ñeá. 2. Qui nguyeân thöù yeáu (Incidental pralaya): tieáp noái caùc ngaøy cuûa Brahma. Noù ñaùnh daáu caùc thôøi kyø giöõa cuûa caùc kyø khai nguyeân (Manvantaras). Hình töôùng taïm thôøi chaám döùt nhöng nhò nguyeân tính vaãn coøn. Lieân quan ñeán Haønh Tinh Thöôïng Ñeá. 3. Qui nguyeân caù nhaân (Individual pralaya): do con ngöôøi ñaït tôùi vaøo luùc ñieåm ñaïo thöù 5. Ñaùnh daáu vieäc ñaït ñöôïc hoaøn thieän. Lieân quan ñeán Chaân Thaàn (Monad). Cuõng coù qui nguyeân lieân quan tôùi söï tieán hoùa cuûa nhaân loaïi maø chuùng ta goïi laø cöïc laïc. Noù lieân quan tôùi Phaøm ngaõ. (LVLCK, 733) Pralaya töùc laø vieäc trieät thoaùi söï soáng (withdrawal of the life) ra khoûi theå dó thaùi (etheric vehicle). (CTNM, 417) Qui nguyeân coù nghóa laø taïm thôøi maát heát moïi hình töôùng nhöng tuyeät nhieân khoâng coù söï huûy dieät (destruction) chaát vuõ truï, vì chaát vuõ truï (cosmic matter) voán baát dieät (eternal). (TCTS, 280) Quæ: (Pisachas – B. Phaïn) Theo kinh Puranas, quæ/yeâu quaùi (goblins hay demons) do thaàn Brahma taïo ra. Trong vaên hoùa daân gian mieàn Baéc Aán Ñoä, thì yeâu/quæ (Ghosts, demons, larvae) vaø ma caø roàng (vampires) – thöôøng thöôøng laø nöõ - tôùi aùm/ quyeán ruõ (haunt) ngöôøi nam. Ñoù laø caùc daáu veát taøn taï (fading remnants) cuûa con ngöôøi (human beings) ôû Duïc giôùi (kamaloka) döôùi hình thöùc caùc lôùp voû/ma hình (shells) vaø caùc aâm ma (elementaries). (Thuaät Ngöõ Minh Trieát Thieâng Lieâng. H.P.Blavatsky 1971).
413
Quæ La Saùt : X. Rakshasas. Quæ Satan, Quæ Vöông : X. Satan. Quoác gia: (Nation) Neân nhôù raèng vieäc ra ñôøi trong moät quoác gia naøo cuõng ñeàu mang yù nghóa laø nhaän laõnh moät soá traùch nhieäm ñoái vôùi quoác gia ñoù. Quoác gia laø caùc Thöïc Theå thieâng lieâng (spiritual Entities), vaø khi con trôû thaønh moät thaønh phaàn cuûa thöïc theå hôïp nhaát ñoù – moät teá baøo torng cô theå noù – con thu huùt vaøo moät soá maõnh löïc vaø caùc saéc thaùi ñoái vôùi söï soáng cuûa quoác gia ñoù maø chæ moät mình noù môùi coù theå mang laïi cho con, do ñoù con nôï quoác gia ñoù moät boån phaän vaø phaûi traû laïi nhöõng gì maø con ñaõ nhaän ñöôïc töø noù vaøo moät luùc naøo ñoù. Chính vì leõ ñoù maø con ngöôøi thöôøng caûm thaáy öôùc muoán noàng nhieät laø hoaït ñoäng trong moïi tröôøng hôïp, thaäm chí hy sinh cho moät quoác gia caù bieät naøo ñoù. Ñeán moät luùc naøo ñoù khi nhieàu karma hieän nay veà tính chia reõ ñöôïc trang traûi xong vaø söï phaùt trieån ñöôïc quaân bình hôn cuûa con ngöôøi seõ khieán cho caùc phaân hoùa nhö theá khoâng coøn caàn ñeán nöõa, caùc ñaëc tính quoác gia khoâng coøn loä roõ nöõa, moïi ngöôøi seõ ñöôïc thu huùt laïi gaàn nhau hôn cho ñeán khi cuoái cuøng caùc vaùch ngaên hieän ñang phaân caùch quoác gia naøy vôùi quoác gia khaùc bieán maát. Ñaõ coù nhöõng ngöôøi tieán hoùa cao ñaàu thai ôû nhieàu nôi, nhöõng ngöôøi naøy toû ra quaûng ñaïi vôùi moïi ngöôøi, ñoù laø hoï ñaõ thoaùt khoûi ranh giôùi quoác gia. Haõy tìm caùch phaùt trieån qua söï caûm thoâng trieät ñeå caùi caûm giaùc ñoàng caûm naøy vôùi moïi ngöôøi, trong khi vaãn phuïng söï quoác gia maø hieän giôø con ñang coù lieân heä bôûi nhu caàu nghieäp quaû cuûa con vôùi möùc ñoä saùng suoát toái ña maø con coù theå coù. (VLH, 59, 60) Quoác gia chuû nghóa (Nationalism): Ñöøng queân raèng chuû nghóa quoác gia laø keát quaû cuûa vieäc coáng hieán (dedication) cho moät cô cheá (setup) rieâng bieät cho
414
quoác gia ñoù vaø taïo ra caùc aûo caûm ñöa ñeán trôû ngaïi cho theá giôùi (world difficulty). (CVÑÑ, 683) Quyeàn löïc töø (Word of Power): Thaàn chuù (mantra) hay laø quyeàn löïc töø. (ASCLH, 196) Thuoác vaø caùc quyeàn löïc töø hay laø thaàn chuù (mantric incantations) laø caùc khí cuï cuûa haéc thuaät vaø coù lieân quan ñeán caùc quyeàn naêng thaáp. Caùc Chaân Sö vaø ñeä töû cuûa caùc Ngaøi söû duïng quyeàn löïc töø ñeå giao tieáp vôùi caùc thöïc theå phi nhaân loaïi, ñeå keâu goïi söï trôï giuùp cuûa caùc thieân thaàn vaø ñeå vaän duïng caùc maõnh löïc kieán taïo cuûa thieân nhieân. (ASCLH, 380) Khi ñöôïc xöôùng leân moät caùch chính xaùc, quyeàn löïc töø seõ taïo ra hieäu quaû: a/ Noù giöõ cho vaän haø (channel) maø theo ñoù aùnh saùng cuûa Tam Thöôïng Theå Tinh thaàn giaùng xuoáng, ñöôïc thoâng suoát khoâng coøn bò caûn trôû. b/ Noù ñaït tôùi (nhôø möùc ñoä rung ñoäng cuûa noù) trung taâm naêng löïc (centre of power) maø chuùng ta goïi laø Tam Thöôïng Theå Tinh thaàn, taïm thôøi ñöôïc taäp trung trong vi töû thöôøng toàn thöôïng trí, vaø khôi daäy söï ñaùp öùng trong hình haøi cuûa tuyeán aùnh saùng töø Tam Thöôïng Theå ñang giaùng xuoáng. c/ Noù gaây ra moät rung ñoäng khaép caû giaùc tuyeán, maø ñeán phieân mình, giaùc tuyeán khôi daäy söï ñaùp öùng töø “caàu voàng” (“rainbow bridge”) nhö ñaõ ñöôïc taát caû caùc ñeä töû khaùc taïo neân. Coâng cuoäc kieán taïo giaùc tuyeán con ngöôøi (racial) ñöôïc xuùc tieán nhö theá ñoù. (CVÑÑ, 510) Quyeàn naêng (power, siddhis, huyeàn coâng, thaàn thoâng): Quyeàn naêng hay thaàn löïc nguyeân thuûy (Shaktis): Coù saùu thaàn löïc nguyeân thuûy (primary forces) trong Thieân Nhieân. Caùc Shaktis naøy nhö sau:
415
1. Parashakti : Nghóa ñen laø ñaïi thaàn löïc hay quyeàn naêng toái cao (supreme force or power). Noù bao goàm vaø coù nghóa laø quyeàn naêng cuûa aùnh saùng vaø nhieät. 2. Jnanashakti : Nghóa ñen laø quyeàn naêng cuûa trí tueä (power of intellect) cuûa chaân minh trieát hay chaân tri thöùc (real wisdom or knowledge). Quyeàn naêng naøy coù hai traïng thaùi: I.- Sau ñaây laø moät vaøi bieåu loä cuûa noù khi ñöôïc ñaët döôùi aûnh höôûng hay söï kieåm soaùt cuûa caùc tình traïng vaät chaát: a/ Naêng löïc cuûa trí naõo trong vieäc dieãn taû caùc caûm giaùc cuûa chuùng ta. b/ Naêng löïc nhôù laïi caùc yù töôûng ñaõ qua (kyù öùc) vaø döï ñoaùn töông lai. c/ Naêng löïc ñöôïc caùc nhaø taâm lyù hoïc hieän ñaïi trình baøy trong caùi ñöôïc goïi laø “luaät lieân töôûng” (“the laws of association”), giuùp cho noù taïo ra caùc lieân heä beàn bó giöõa caùc nhoùm caûm giaùc khaùc nhau vôùi caùc khaû naêng caûm giaùc khaùc nhau, nhôø theá, phaùt sinh yù nieäm veà moät ñoái töôïng beân ngoaøi. d/ Naêng löïc lieân keát (connecting) caùc yù töôûng cuûa ta vôùi nhau baèng moái lieân keát huyeàn bí cuûa kyù öùc (memory) vaø nhôø theá phaùt sinh yù nieäm veà baûn ngaõ (self) hay con ngöôøi caù bieät (individuality). II.- Sau ñaây laø moät vaøi bieåu loä cuûa Jnanashakti khi thoaùt khoûi caùc raøng buoäc cuûa vaät chaát: a/ Thoâng nhaõn (clairvoyance). b/ Traéc taâm thuaät (psychometry). 3. Ichchhashakti : Nghóa ñen laø quyeàn naêng cuûa yù chí (power of the will). Bieåu loä thoâng thöôøng nhaát cuûa noù laø taïo ra moät vaøi luoàng thaàn kinh, caùc luoàng thaàn kinh naøy khôûi ñoäng (set in motion) caùc baép cô naøo ñöôïc caàn ñeán ñeå hoaøn thaønh muïc tieâu mong muoán.
416
4. Kriyashakti : Quyeàn naêng huyeàn bí cuûa tö töôûng khieán noù taïo ñöôïc caùc keát quaû hieån nhieân, coù tính chaát hieän töôïng, thuoäc ngoaïi caûnh, do naêng löôïng coá höõu cuûa rieâng noù. Ngöôøi xöa cho raèng baát cöù yù nieäm naøo cuõng seõ töï bieåu loä ra ngoaøi neáu söï chuù yù cuûa ngöôøi ta ñöôïc taäp trung maõnh lieät vaøo ñoù. Töông töï nhö theá, moät söï quyeát taâm maõnh lieät seõ taïo ra keát quaû theo yù muoán. Moät nhaø luyeän yoga thöôøng laøm ñöôïc caùc ñieàu kyø dieäu nhôø vaøo Ichchhāshakti vaø Kriyashakti. 5. Kundalinishakti : Quyeàn naêng hay thaàn löïc ñeå di chuyeån theo ñöôøng cong hay uoán khuùc (serpentine or curved path). Ñoù laø nguyeân khí sinh ñoäng vuõ truï (universal life-principle) voán ñang bieåu loä khaép nôi trong Thieân Nhieân. Thaàn löïc naøy bao goàm hai löïc lôùn laø löïc huùt vaø löïc ñaåy. Ñieän löïc vaø töø löïc (magnetism) chæ laø caùc bieåu loä cuûa noù. Ñaây laø quyeàn naêng hay thaàn löïc taïo ra “söï ñieàu chænh lieân tuïc cuûa caùc lieân heä beân trong vôùi lieân heä beân ngoaøi” voán laø baûn theå (essence) cuûa söï soáng theo Herbert Spencer, chính “söï ñieàu chænh lieân tuïc cuûa caùc lieân heä beân trong vôùi lieân heä beân ngoaøi” ñoù voán laø neàn taûng cuûa söï ñaàu thai chuyeån kieáp cuûa caùc linh hoàn, Punarjanman (taùi sinh, Re-birth) trong giaùo lyù cuûa caùc trieát gia AÁn thôøi xöa. Nhaø luyeän yoga phaûi hoaøn toaøn laøm chuû quyeàn naêng hay thaàn löïc naøy tröôùc khi coù theå ñaït ñöôïc söï giaûi thoaùt (Moksha). Thaàn löïc naøy chính laø ñaïi xaø (great serpent) cuûa Thaùnh Kinh (Bible). 6. Mantrikashakti : Theo nghóa ñen, ñoù laø thaàn löïc hay quyeàn naêng cuûa ngoân töø hay aâm nhaïc. Toaøn boä pho coå kinh Mantra Shāstra coù noùi ñeán thaàn löïc hay quyeàn naêng naøy vôùi moïi bieåu loä cuûa noù veà noäi dung (subject matter) cuûa noù, … AÛnh höôûng cuûa aâm nhaïc laø moät trong caùc bieåu loä thoâng thöôøng cuûa noù. Quyeàn naêng mang huùy danh thaàn bí naøy (miritic ineffable name) laø toät ñænh cuûa shakti naøy.
417
Khoa hoïc hieän ñaïi chæ môùi tìm toøi ñöôïc moät phaàn veà caùc thaàn löïc hay quyeàn naêng thöù nhaát, thöù hai vaø thöù naêm neâu treân thoâi, nhöng hoaøn toaøn khoâng bieát veà caùc quyeàn naêng coøn laïi… Saùu thaàn löïc naøy noùi chung ñöôïc tieâu bieåu baèng Tinh Tuù Quang (Astral Light) [Daiviprakriti, quyeàn naêng thöù baûy, töùc Dieäu Quang (Light) cuûa Thöôïng Ñeá]. (GLBN I, 333-334) - Coù hai loaïi: a) Quyeàn naêng thaáp (lower psychic power hay lower siddhis). b) Quyeàn naêng cao hay huyeàn coâng (spiritual powers hay higher siddhis). Quyeàn naêng thaáp laø keát quaû cuûa vieäc yù thöùc cuûa sinh hoàn (animal soul) nôi con ngöôøi ñang giao tieáp vôùi linh hoàn theá giôùi (anima mundi or the soul of the world), khía caïnh noäi taâm cuûa moïi hình haøi trong ba coõi thaáp, cuûa moïi xaùc theå (bodies) trong 4 giôùi cuûa thieân nhieân. Quyeàn naêng cao laø keát quaû cuûa söï phaùt trieån cuûa taäp theå thöùc cuûa traïng thaùi hai cuûa thieân tính (divinity). Chaúng nhöõng chuùng bao goàm caùc quyeàn naêng thaáp maø coøn giuùp cho con ngöôøi giao tieáp ñöôïc vôùi caùc sinh linh trong caùc lónh vöïc tinh thaàn, hay laø, theo caùch noùi cuûa nhaø huyeàn linh hoïc, treân hai coõi (planes) naèm ngoaøi ba coõi thaáp (three worlds) vaø bao truøm toaøn boä caáp ñoä tieán hoùa cuûa con ngöôøi, nhaân loaïi vaø sieâu nhaân loaïi. (ASCLH, 378) Taùm quyeàn naêng cao (eight siddhis or psychic powers) thöôøng ñöôïc goïi laø baùt huyeàn coâng (the eight perfections) vaø theâm hai caùi khaùc taïo thaønh 10 huyeàn coâng vì noù coù lieân quan ñeán Phaøm ngaõ. Caùc quyeàn naêng naøy laø: 1. Vi hoøa thöùc (minuteness, anima): Ñaây laø khaû naêng maø nhaø yogi coù ñöôïc ñeå trôû thaønh nhoû nhö moät nguyeân töû, nhôø ñoù, töï ñoàng hoùa vôùi phaàn nhoû nhaát cuûa vuõ truï, bieát ñöôïc caùi ngaõ (the self) trong nguyeân töû ñoù laø moät
418
vôùi chính mình. Ñieàu naøy do bôûi söï kieän laø linh hoàn theá giôùi ñöôïc traûi roäng khaép caùc traïng thaùi cuûa söï soáng thieâng lieâng. 2. Ñaïi hoøa thöùc (Magnitude, mahima): Ñaây laø khaû naêng ñeå môû roäng yù thöùc, vaø nhôø ñoù thaáu nhaäp vaøo toång theå vó ñaïi hôn cuõng nhö vaøo phaàn nhoû hôn. 3. Troïng hoøa thöùc (Gravity, garima): Quyeàn naêng naøy lieân quan tôùi troïng löôïng (weight) vaø khoái löôïng (mass), lieân quan tôùi ñònh luaät veà troïng löïc (law of gravity) voán laø moät khía caïnh cuûa ñònh luaät Haáp daãn (Law of Attraction). 4. Khinh hoøa thöùc (Lightness, Laghima): Ñaây laø quyeàn naêng naèm döôùi hieän töôïng khinh thaân (levitation). Ñaây laø naêng löïc cuûa vò tieán hoùa cao laøm caân baèng löïc huùt cuûa haønh tinh vaø lìa khoûi maët ñaát. Quyeàn naêng naøy ngöôïc laïi vôùi quyeàn naêng thöù ba. 5. Tri hoøa thöùc (Attainment of the objective, prapti): Ñaây laø khaû naêng cuûa vò yogi ñeå ñaït tôùi muïc tieâu cuûa mình, môû roäng nhaän thöùc cuûa mình ñeán baát cöù choã naøo, ñaït tôùi baát cöù vaät gì hay nôi choán naøo theo yù muoán. Hieån nhieân laø quyeàn naêng naøy seõ chæ duøng trong moïi caûnh giôùi thuoäc ba coõi thaáp, gioáng nhö moïi huyeàn coâng khaùc. 6. YÙ chí taát thaéng (Irresistible will, prakamya): Quyeàn naêng naøy ñoâi khi ñöôïc moâ taû nhö laø quyeàn toái thöôïng (sovereignty) vaø maõnh löïc taát thaéng vó ñaïi naøy coù nôi moïi vò tieán hoùa cao (adept) ñeå mang laïi keát quaû cho caùc keá hoaïch cuûa vò naøy, mang laïi thaønh töïu cho yù muoán cuûa Ngaøi vaø hoaøn taát ñöôïc caùc thoâi thuùc cuûa Ngaøi. Ñaây laø tính chaát ñeå phaân bieät taø phaùi vaø chính phaùi. Taát nhieân quyeàn naêng naøy toû ra coù söùc maïnh to taùt nhaát treân caûnh giôùi thuoäc ba coõi thaáp ñang phaûn chieáu traïng thaùi yù chí cuûa thieân tính, töùc coõi trí. Moïi haønh toá
419
(elements) ñeàu tuaân theo maõnh löïc yù chí naøy theo caùch vaän duïng cuûa nhaø yogi. 7. Quyeàn naêng saùng taïo (Creative power, isatva): Quyeàn naêng naøy lieân quan ñeán naêng löïc cuûa vò cao ñoà ñeå vaän duïng caùc baûn toá (elements) döôùi 5 daïng thöùc cuûa chuùng vaø vôùi caùc baûn toá naøy seõ taïo ñöôïc caùc thöïc taïi theå hieän ra beân ngoaøi (objective realities), vaø nhö vaäy saùng taïo ñöôïc treân coõi traàn. 8. Quyeàn naêng ñieàu khieån (Power to command, vasitva): Khi kieåm soaùt ñöôïc caùc maõnh löïc Tinh linh (elemental forces) cuûa thieân nhieân, nhaø huyeàn thuaät (magician) söû duïng ñöôïc quyeàn naêng naøy vaø ñoù laø neàn taûng cuûa khoa yoga thaàn chuù (mantra yoga) töùc yoga veà aâm thanh (sound) hay veà linh töø saùng taïo (creation Word). Quyeàn naêng saùng taïo, töùc laø huyeàn coâng thöù 7, lieân quan ñeán caùc baûn toá vaø vieäc ñem laïi sinh löïc cuûa chuùng ngoõ haàu chuùng trôû thaønh caùc “nhaân taïo ra quaû” (“effective causes”). Huyeàn coâng thöù 8 naøy lieân quan ñeán quyeàn naêng cuûa Linh töø (Word) ñeå ñöa caùc maõnh löïc kieán taïo cuûa thieân nhieân vaøo hoaït ñoäng coá keát ñeå taïo ta caùc hình haøi. Khi 8 quyeàn naêng naøy hoaït ñoäng thì caùi thöù 9, söï hoaøn haûo xaùc thaân (bodily perfection) ñöa ñeán keát quaû, ñoái vôùi vò cao ñoà, laø coù theå taïo neân moät hieän theå (vehicle) thích hôïp cho nhu caàu cuûa Ngaøi, coù theå haønh ñoäng vôùi hieän theå ñoù tuøy yù vaø nhôø ñoù ñaït ñöôïc muïc tieâu. Sau cuøng, quyeàn naêng thöù 10 seõ ñöôïc bieåu hieän ñaày ñuû vaø khoâng moät hình haøi naøo taïo ra ñöôïc baát cöù chöôùng ngaïi naøo nöõa ñoái vôùi thaønh quaû cuûa yù chí vò yogi. Ngaøi ñaõ thoaùt ra khoûi hình haøi vaø caùc tính chaát cuûa noù. (ASCLH, 346348) Quyeàn naêng cuûa yù chí (Power of the will): Ñaõ töø laâu, trong Huyeàn linh hoïc, ngöôøi ta ñaõ nhaän bieát quyeàn naêng YÙ chí döôùi hình thöùc naêng löôïng tinh thaàn (spiritual
420
energy) trong con ngöôøi, noù cuøng loaïi vôùi naêng löôïng ñang sinh ra, naâng ñôõ vaø toå chöùc trong caùc theá giôùi maø hieän nay theá giôùi beân ngoaøi ñang doø daãm tìm kieám vaø ñang ñöôïc nhieàu ngöôøi söû duïng gaàn nhö voâ tình döôùi hình thöùc moät phöông tieän mang laïi caùc keát quaû khoâng theå ñaït ñöôïc baèng caùch naøo khaùc. Caùc tröôøng phaùi cuûa Khoa hoïc Cô Ñoác, Khoa Taâm Thaàn Hoïc (Mental Science), Chöõa Trò Taâm thaàn (Mind Cure) vv…, taát caû coù ñöôïc keát quaû ñeàu nhôø döïa vaøo quyeàn naêng löu xuaát (outflowing power) cuûa YÙ Chí. Nhieàu beänh taät ñeàu luøi böôùc tröôùc doøng naêng löôïng ñoù, chöù khoâng phaûi chæ laø caùc xaùo troän thaàn kinh nhö moät soá ngöôøi töôûng. Caùc xaùo troän thaàn kinh lui böôùc deã daøng nhaát, bôûi vì heä thaàn kinh ñöôïc taïo ra ñeå cho caùc quyeàn naêng taâm linh bieåu loä treân coõi traàn. (KCVTT, 334) Quyeàn naêng ñieàu khieån (Vasitva): X. Quyeàn naêng. Quyeàn naêng saùng taïo (Isatva): X. Quyeàn naêng. Quyeàn naêng taâm thoâng cao (Higher psychic powers): Caùc quyeàn naêng taâm thoâng cao nhö tri giaùc taâm linh (spiritual perception) vôùi tri thöùc khoâng theå sai laàm cuûa noù, tröïc giaùc vôùi caùch phaùn ñoaùn chính xaùc vaø thuaät traéc taâm cao caáp vôùi quyeàn naêng tieát loä quaù khöù vaø töông lai cuûa noù, laø caùc ñaëc quyeàn cuûa hoàn thieâng lieâng (divine soul). Caùc quyeàn naêng cao naøy böôùc vaøo hoaït ñoäng khi bí huyeät ñaàu, bí huyeät tim, cuõng nhö bí huyeät coå hoïng ñöôïc ñöa vaøo hoaït ñoäng nhö laø keát quaû cuûa vieäc tham thieàn vaø phuïng söï. (SHLCTÑ, 9) Quyeàn naêng/ thaàn thoâng thaáp (Lower iddhis) Thaàn thoâng thaáp töùc laø caùc thaàn thoâng thuoäc veà theå caûm duïc vaø theå haï trí. (GLTNVT, 35)
421
R Raja : X. Thuoäc tính. Raja Lord (Vöông Tinh Quaân, Ñaïi Thieân Thaàn): Töø ngöõ “Raja” chæ coù nghóa laø Vua (King) hay oâng Hoaøng (Prince); töø naøy ñöôïc duøng chæ caùc ñaïi thieân thaàn (great angels) hay laø caùc thöïc theå thoâng linh vó ñaïi, caùc vò naøy mang sinh khí (ensoul) laïi cho 7 coõi. Toaøn theå caùc ñaïi thieân thaàn naøy ñang chi phoái möùc thoâng tueä cuûa moät caûnh giôùi (plane). (ÑÑNLVTD, 223) Raja Yoga: Töùc laø khoa hoïc veà söï Hôïp nhaát (Science of Union) nhôø kieàm cheá vaø phaùt trieån trí tueä. (ASCLH, 254255) Toaøn boä khoa hoïc veà Raja Yoga ñöôïc döïa vaøo söï hieåu bieát veà baûn chaát, muïc tieâu vaø chöùc naêng cuûa theå trí. Ñònh luaät caên baûn cuûa khoa hoïc naøy coù theå ñöôïc toùm taét trong caùc töø “naêng löôïng theo sau tö töôûng” (“energy follows thought”) vaø trình töï cuûa hoaït ñoäng coù theå ñöôïc dieãn taû nhö sau: * Treân coõi rieâng cuûa mình, chuû theå tö töôûng (thinker) ñöa ra moät tö töôûng theå hieän moät muïc tieâu hay moät öôùc voïng naøo ñoù. * Theå trí lieàn rung ñoäng ñaùp öùng vôùi yù töôûng naøy vaø ñoàng thôøi taïo ra moät phaûn öùng töông öùng nôi theå caûm duïc.
422
* Theå naêng löôïng (energy body) töùc theå dó thaùi lieàn rung ñoäng ñoàng boä neân nhôø ñoù, boä oùc ñaùp öùng vaø caáp naêng löôïng cho heä thaàn kinh trong khaép theå xaùc ngoõ haàu xung löïc cuûa chuû theå tö töôûng theå hieän thaønh hoaït ñoäng treân coõi traàn. (ASCLH, 327) Muïc tieâu cuûa heä thoáng Raja Yoga laø coát ñaït ñöôïc naêng löïc tham thieàn. (ASCLH, 252) Heä thoáng ñích thöïc ñeå phaùt trieån caùc quyeàn naêng taâm thoâng vaø tinh thaàn vaø hôïp nhaát vôùi Chaân Ngaõ hay Chaân Nhaân (Ego). Noù ñoøi hoûi vieäc luyeän taäp, ñieàu hoøa vaø taäp trung tö töôûng. (ÑÑNLVTD, 223) Rakshasas (Quyû, Demons, La saùt): Hoàn hoaëc laø dó thaùi hình (astral forms) cuûa caùc phuø thuûy (sorcerers), nhöõng ngöôøi ñaõ ñaït tôùi söï hieåu bieát toät ñænh trong thuaät gaït gaãm bò caám ñoaùn. Duø ñaõ cheát hay coøn soáng, chuùng cuõng coù baûn chaát löøa ñaûo; nhöng vieäc ñoù chæ taïm thôøi ñeán khi haønh tinh chuùng ta ñi vaøo traïng thaùi qui nguyeân (obscuration), sau ñoù, duø muoán duø khoâng, chuùng phaûi bò huûy dieät. (LVLCK, 615) Raøng buoäc (attachment): Söï raøng buoäc vaøo hình haøi hay laø söï thu huùt cuûa hình haøi ñoái vôùi Tinh thaàn laø söùc thoâi thuùc to taùt cuûa tieán hoùa giaùng haï. (ASCLH, 139) Ham muoán cuoäc soáng höõu tình moät caùch maõnh lieät chính laø söï raøng buoäc. Noù coù saün trong moïi hình haøi, noù töï toàn taïi (selfperpetuating), vaø thaäm chí ngöôøi raát saùng suoát cuõng bieát ñeán noù. Hình thöùc raøng buoäc naøy laø nguyeân nhaân cô baûn cuûa moïi bieåu loä. Noù coù saün trong moái lieân heä cuûa hai ñaïi ñoái hôïp: tinh thaàn vaø vaät chaát. Noù laø yeáu toá chi phoái trong bieåu loä cuûa Thöôïng Ñeá, vaø ñaây laø lyù do giaûi thích taïi sao ngay caû “keû raát
423
saùng suoát” cuõng leä thuoäc noù. Hình thöùc raøng buoäc naøy laø khaû naêng töï sinh töï toàn. Caàn neân nhôù raèng vieäc khaéc phuïc khuynh höôùng naøy, ngay caû khi ñöôïc vò cao ñoà xuùc tieán ñeán giai ñoaïn cao nhaát cuõng chæ laø vieäc khaéc phuïc töông ñoái thoâi. Bao giôø maø Thaùi Döông Thöôïng Ñeá cuûa chuùng ta hay laø Tinh thaàn Tuyeät Ñoái coøn laâm phaøm qua moät Thaùi Döông Heä thì khuynh höôùng naøy seõ coøn hieän höõu trong vò Tinh Quaân Haønh Tinh cao caû nhaát vaø trong Thöïc Theå Taâm linh cao sieâu nhaát. Ñeå khaéc phuïc söï raøng buoäc hay laø dieät duïc, taát caû nhöõng gì coù theå laøm ñöôïc laø phaùt trieån naêng löïc laøm caân baèng caùc caëp ñoái hôïp treân baát cöù caûnh giôùi ñaëc bieät naøo, sao cho ngöôøi ta khoâng coøn bò caùc hình töôùng cuûa caûnh giôùi ñoù naém giöõ ñöôïc nöõa, vaø nhö theá môùi coù theå taùch ra ñöôïc. (ASCLH, 137) Ringpassnot (Voøng giôùi haïn): Voøng giôùi haïn naøy naèm ôû chu vi cuûa Thaùi Döông Heä bieåu loä vaø laø voøng ñai cuûa aûnh höôûng Thaùi Döông, hieåu theo 2 maët noäi moân laãn ngoaïi moân. Giôùi haïn cuûa lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa maõnh löïc söï soáng trung öông. (ÑÑNLVTD, 224) Rung ñoäng hoã töông (Reciprocal vibration): Khi toâi duøng thuaät ngöõ “rung ñoäng hoã töông”, toâi muoán noùi ñieàu gì? Toâi muoán noùi ñeán söï thích nghi cuûa Phaøm ngaõ vôùi Chaân Ngaõ, söï thoáng ngöï (domination) cung Phaøm ngaõ bôûi cung Chaân Ngaõ vaø söï keát hôïp (combining) caùc aâm ñieäu (tones) cuûa chuùng. Toâi muoán noùi ñeán vieäc pha troän (blending) maøu saéc nguyeân thuûy cuûa Chaân Ngaõ vôùi maøu phuï thuoäc cuûa Phaøm ngaõ cho ñeán khi ñaït tôùi caùi myõ leä. (TVTTHL, 4) Rupa : X. Saéc töôùng. Rupa Loka (Saéc giôùi): Coõi cuûa saéc töôùng (world of forms) nghóa laø cuûa nhöõng caùi khoâng thöïc (caùi boùng, shadows) thieân veà tinh thaàn hôn, coù hình
424
töôùng vaø bieåu loä ra ngoaïi caûnh nhöng khoâng coù thöïc chaát (no substance). (PGNM, 6970)
425
S Sagura Brahman : Ñaáng Vónh Cöûu coù thuoäc tính (the Eternal with attributes). (LVLCK, 49) Sambhogakaya : X. Baùo thaân. Sa moân : Sramana (B.Phaïn), exercisers, do Shrama laø haønh ñoäng (action) (TNVT, 241) Samsara : X. Voøng luaân hoài. Sanat Kumara : X. Ñaáng Cai Quaûn Ñòa caàu. Sanchita Karma : X. Nghieäp quaû Sanyama: X. Tam ñoaïn thieàn. Saùng taïo (Creation): Töø ngöõ saùng taïo phaûi ñöôïc hieåu theo yù nghóa huyeàn linh vaø coù nghóa laø söï xuaát hieän thaønh bieåu loä tích cöïc cuûa moät hình thöùc naêng löôïng naøo ñoù. (LVLCK, 774) Saùng Taïo chæ laø YÙ chí taùc ñoäng leân Vaät chaát coõi hieän töôïng (phenomenal Matter), laøm phaùt loä ra ngoaøi vaät chaát ñoù Aùnh saùng Thieâng lieâng Nguyeân thuûy (primodial Divine Light) vaø Söï soáng Vónh cöûu (Eternal Life). (GLBN III, 180)
426
Sao chieáu meänh (Astrological Star): Khoâng neân noùi chính Ngoâi Sao chieáu meänh ñònh ñoaït tính tình (temperament) maø phaûi noùi laø chính tính tình aán ñònh thôøi kyø sinh ra döôùi Ngoâi Sao baûn meänh ñoù. (KCVTT, 78) Saptaparna (Thaát dieäp thuï (thoï), Caây coù baûy laù): Chuùng ta ñöøng queân raèng, veà maët huyeàn linh, con ngöôøi laø moät caây coù baûy laù (“sevenleaved plant”). (LVLCK, 1170) Sat (Thöïc höõu, Toái höõu, Baûn theå): Chuùa Cha, Shiva, Thöôïng Ñeá Ngoâi Moät, Voâ Hieän (Unmanifest), Baûn theå (Existence). (LVLCK, 94) Sat laø caùi baát di baát dòch (the immutable), hieän taïi vónh cöûu, caùi baát bieán (changeless) vaø laø Coäi Nguoàn vónh haèng, töø ñoù vaø qua ñoù, vaïn vaät dieãn tieán. (GLBN IV, 16) Sat laø caùi baát di baát dòch (the immutable), caùi Caên coäi haèng höõu, baát bieán vaø vónh cöûu (the everpresent, changeless and eternal Root), töø ñoù vaø xuyeân qua ñoù, vaïn vaät phaùt trieån (proceeds). Nhöng noù coøn vöôït xa maõnh löïc tieàm taøng trong hoät gioáng ñang thuùc ñaåy tieán trình phaùt trieån, hay laø nhöõng gì maø ngaøy nay ñöôïc goïi laø söï tieán hoùa. Noù laø caùi haèng bieán dòch (the ever becoming), duø laø caùi khoâng bao giôø bieåu loä (the never manifesting). Sat ñöôïc sinh ra töø Asat vaø Asat ñöôïc taïo ra bôûi Sat chuyeån ñoäng mieân vieãn trong moät voøng troøn ñích thöïc (a circle truly); tuy nhieân, ñoù cuõng chính laø voøng troøn coù theå ñöôïc laøm cho vuoâng laïi chæ vaøo cuoäc Ñieåm ñaïo Toái Cao, ôû ngöôûng cuûa Ñaïi Nieát Baøn. (GLBN IV, 16) Saùtna (moment): Cuõng nhö moät nguyeân töû laø moät chaát lieäu trong ñoù söï teá vi ñaït tôùi möùc giôùi haïn cuûa noù, cuõng vaäy, moät saùtna laø moät teá phaân cuûa thôøi gian trong ñoù söï teá vi ñaït tôùi giôùi haïn cuûa noù. Cuõng theá, moät saùtna chaúng qua chæ laø thôøi gian maø moät nguyeân töû caàn coù ñeå rôøi boû vò trí trong khoâng gian maø noù ñang
427
chieám vaø ñaït tôùi ñieåm keá tieáp. Nhö theá, söï noái tieáp cuûa caùc saùtna trôû thaønh (taïo ra) söï lieân tuïc cuûa aùnh saùng. (ASCLH, 363) Satan: Veà maët sieâu hình (metaphysically), Satan chæ tieâu bieåu cho phaàn traùi ngöôïc (the reverse) hay laø ñoái cöïc (polar opposite) cuûa moïi söï vaät (everything) trong Thieân Nhieân. Veà maët aån duï (allegorically), Satan laø “Ñoái thuû” (“Adversary”), “keû Taøn Saùt” (“Murderer”) vaø Ñaïi Ñòch thuû” (“great Enemy”) cuûa vaïn vaät (all), vì leõ, trong toaøn theå Vuõ truï, khoâng coù moät thöù gì maø khoâng coù hai maët (sides) maët traùi cuûa cuøng moät huy chöông. Trong tröôøng hôïp naøy, aùnh saùng, söï toát laønh (goodness), caùi myõ leä, vv… cuõng coù theå goïi ñöôïc laø Satan vôùi bao nhieâu laø ñaëc tính nhö Ma Quyû (Devil) vì chuùng ñeàu laø caùc Ñoái thuû cuûa boùng toái (darkness), söï toài teä (badness), vaø caùi xaáu xí (ugliness). (GLBN III, 388) Sattva : X. Thuoäc tính. Saura : Löûa thaùi döông (solar fire). (LVLCK, 602) Saùu ngaøy saùng theá(Six days of creation): Saùu ngaøy (Yom) saùng theá coù nghóa laø saùu giai ñoaïn tieán hoùa, coøn ngaøy thöù baûy laø ngaøy ñaït tôùi toät ñænh (culmination), ngaøy hoaøn thieän, chöù khoâng phaûi laø ngaøy yeân nghæ (rest). Chuùng aùm chæ baûy Cuoäc tuaàn hoaøn (Rounds) vaø baûy Gioáng daân, moãi thöù coù moät “cuoäc saùng taïo” rieâng bieät. (GLBN III, 254) Saùu trieát phaùi AÁn Ñoä : X. Baûy nhaùnh tri thöùc. Saéc giôùi (RupaLoka, Level of form): Devachan (coõi phuùc laïc) thuoäc veà saéc giôùi. (LVLCK, 736) Coõi trí goàm ba coõi phuï voâ saéc töôùng (three formless levels) vaø boán coõi phuï saéc töôùng (four levels of form). (LVLCK, 923)
428
Saéc thaùi (Colouring, baûn saéc): Saéc thaùi töùc laø nghieäp quaû coá höõu (inherent karma), hay laø ñaùp öùng rung ñoäng cuûa chính chaát lieäu, noù voán laø phaûn öùng choïn loïc ñoái vôùi noát cuûa Chaân Ngaõ. Chæ coù chaát lieäu naøo (nhôø coù söû duïng trong quaù khöù) ñaõ ñöôïc laøm cho thích öùng vôùi moät noát vaø rung ñoäng naøo ñoù môùi ñaùp öùng ñöôïc vôùi linh töø (mantram) vaø vôùi caùc rung ñoäng theo sau ñoù xuaát phaùt töø vi töû thöôøng toàn. (LVLCK, 785) Saéc töôùng (Appearance): Toâi seõ duøng töø ngöõ saéc töôùng ñeå dieãn taû caùi maø ta goïi laø vaät chaát (matter) hay hình haøi (form) hay bieåu loä ngoaïi caûnh (objective expression); chính caùi saéc töôùng höõu hình giaû taïm chæ coù beà ngoaøi ñoù ñöôïc söùc soáng laøm cho linh hoaït. Ñaây laø traïng thaùi thöù ba, Meï, ñöôïc öùng linh vaø laøm cho tuï sinh (fertilised) bôûi Chuùa Thaùnh Thaàn, töùc Söï Soáng, keát hôïp vôùi chaát lieäu thoâng tueä. (TLHNMI, 18) Saéc töôùng (Rupa): Thuaät ngöõ “rupa” ñöôïc duøng ñeå chæ moïi hình haøi (forms) trong ba coõi thaáp (three worlds). (LVLCK, 616) Sen (Lotus): Caây Sen töôïng tröng cho ñôøi soáng con ngöôøi vaø cuõng töôïng tröng cho ñôøi soáng cuûa Ñaïi Vuõ truï (Kosmos); vì Trieát Lyù Huyeàn bí (Secret Doctrine) daïy raèng caùc yeáu toá (elements) cuûa caû hai ñeàu gioáng nhau vaø caû hai ñeàu phaùt trieån theo cuøng moät höôùng. Reã sen chìm trong buøn, töôïng tröng ñôøi soáng vaät chaát, thaân ñi xuyeân qua nöôùc, töôïng tröng cho ñôøi soáng coõi caûm duïc, coøn hoa noåi treân nöôùc vaø môû ra vôùi baàu trôøi, töôïng tröng cho ñôøi soáng tinh thaàn. (GLBN I, 128) Saéc töôùng thieân thaàn (Rupadeva): Caùc Dhyani Chohans, coù hình haøi, tröôùc kia laø ngöôøi. (LVLCK, 615)
429
Sensa hay Senza: Teân goïi daønh cho ngoân ngöõ bí maät cuûa giôùi taêng löõ, hay laø “ngoân ngöõ huyeàn bí” cuûa caùc vò ñöôïc ñieåm ñaïo khaép nôi treân theá giôùi. Ñoù laø moät ngoân ngöõ ñaïi ñoàng vaø phaàn lôùn laø chöõ töôïng hình. (ÑÑNLVTD, 224) Shakti : X. Thaàn löïc. Shamballa (Baïch Ngoïc Cung): Shamballa hay ShangriLha laø nôi taäp trung Thieân chí (Will of God) vaø phaùt ra caùc muïc tieâu thieâng lieâng (divine purpose) cuûa Thöôïng Ñeá (God). Caùc phong traøo chính trò lôùn, vaän meänh caùc chuûng toäc (races), caùc quoác gia vaø caùc tieán boä cuûa chuùng ñeàu ñöôïc ñònh ñoaït nôi ñaây, cuõng nhö caùc phong traøo toân giaùo, caùc khai môû veà vaên hoùa vaø caùc yù töôûng taâm linh ñöôïc ñöa ra töø trung taâm huyeàn giai Baùc aùi vaø AÙnh saùng . (SHLCTÑ, 407) Vì bôûi Shamballa laø nôi toång hôïp söï hieåu bieát ñoái vôùi Ñòa caàu chuùng ta neân Shamballa cuõng laø trung taâm nôi maø yù chí cao sieâu nhaát cuûa Thaùi Döông Thöôïng Ñeá ñöôïc loàng vaøo yù chí cuûa Haønh Tinh Thöôïng Ñeá chuùng ta, vì nhö baïn bieát, Haønh Tinh Thöôïng Ñeá chæ laø moät trung taâm trong theå bieåu loä (body of manifestation) vó ñaïi hôn cuûa Thaùi Döông Thöôïng Ñeá. (SHLCTÑ, 534) Ñaûo Thieâng (Sacred Island) ôû sa maïc Gobi. Trung taâm thuoäc vuøng Trung AÙ (central Asia), nôi maø Ñaáng Cai Quaûn Ñòa caàu (Lord of the World, Sanat Kumara), töùc Ñaáng Voâ Löôïng Thoï (the Ancient of Days), ñaët Toång Haønh Dinh cuûa Ngaøi. (LVLCK, 211) Trung taâm (City) cuûa caùc Thaàn (Gods), ôû veà phía Taây ñoái vôùi moät soá nöôùc, ôû phía Ñoâng ñoái vôùi caùc nöôùc khaùc, phía Baéc hoaëc Nam ñoái vôùi caùc nöôùc khaùc nöõa. Ñoù laø Linh Ñaûo (Sacred
430
Island) trong sa maïc Gobi. Ñaây chính laø queâ höông cuûa Huyeàn bí hoïc (mysticism) vaø Giaùo Lyù Huyeàn moân (Secret Doctrine). (ÑÑNLVTD, 225) Shiva: Shiva laø moät trong caùc danh xöng ñeå chæ Thöôïng Ñeá Ngoâi Moät vó ñaïi, vaø döôùi danh xöng ñoù coù aån nhieàu yù nghóa huyeàn bí. Shiva thay cho: a) Traïng thaùi YÙ chí (Will Aspect). b) Traïng thaùi Tinh thaàn (Spirit Aspect). c) Cha treân Trôøi. d) Muïc tieâu höôùng daãn. e) Naêng löôïng höõu thöùc. f) Ñònh yù tích cöïc. (LVLCK, 1008) Shri Krishna : - Moät tieàn thaân (earlier incarnation) cuûa Ñöùc Christ. (Ñöùc Krishna xuaát hieän caùch ñaây 2.400 naêmChôn Sö vaø Thaùnh Ñaïo).(CVÑÑ, 254) - Moät hoùa thaân ñöôïc bieát ñeán nhieàu nhaát cuûa thaàn Vishnu, “Ñaáng Cöùu Theá” cuûa tín ñoà AÁn Giaùo vaø laø vò thaàn ñöôïc ngöôõng moä nhaát cuûa hoï. Ñöùc Krishna laø Hoùa Thaân (Avatar) thöù 8, con trai cuûa Devaki vaø laø chaùu trai cuûa Kansa, vua Herod cuûa AÁn Ñoä, vò vua naøy trong khi tìm kieám Ngaøi trong soá ngöôøi chaên cöøu vaø ngöôøi chaên boø (hoï ñem giaáu Ngaøi), ñaõ gieát haïi haøng ngaøn treû sô sinh cuûa nhöõng ngöôøi naøy. Caâu chuyeän veà söï hoaøi thai, ra ñôøi vaø thôøi thô aáu cuûa Ñöùc Ksihna laø nguyeân maãu thaät ñuùng cuûa caâu chuyeän trong Kinh Taân Öôùc. Dó nhieân caùc nhaø truyeàn giaùo ñaïo Thieân Chuùa coá chöùng minh raèng ngöôøi theo Aán Giaùo aên caép chuyeän Nativity (Giaùng Sinh) cuûa ngöôøi Cô Ñoác Giaùo thuûa ñaàu luùc ngöôøi theo Cô Ñoác giaùo ñeán AÁn Ñoä. (NGMTTL, 180). Sieâu chuyeån hoùa : X. Chuyeån hoùa cao.
431
Sieâu chuyeån thieâng lieâng (Divine alchemy): Sieâu chuyeån thieâng lieâng laø bieát ñöôïc caùch chuyeån hoùa (transmute) thaàn löïc thaáp thaønh thaàn löïc cao, bieát caùch chuyeån dôøi (transfer) taâm thöùc cuûa mình vaøo caùc hieän theå cao vaø bieát caùch vaän duïng caùc doøng naêng löôïng sao cho baûn chaát rieâng cuûa mình ñöôïc bieán ñoåi (transformed). (LVLCK, 863) Sieâu ñaïo ñöa ñeán Sirius (the Path to Sirius): Laø Sieâu ñaïo maø “caùc Ñaáng Töø Bi” (“Lords of Compassion”) thöôøng theo nhaát, vaø vaøo luùc naøy, Chaân Sö Ai Caäp (Egyptian Master) vaø Chaân Sö Jesus ñang chuaån bò böôùc leân ñoù. (LVLCK, 1259) Taát caû caùc Ñaáng nhôø loøng suøng tín (devotion) vaø hoaït ñoäng phoái keát, tuy ñaït ñöôïc muïc tieâu nhöng nguyeân khí trí tueä chöa phaùt trieån ñaày ñuû, ñeàu böôùc leân Sieâu ñaïo naøy… Trong Huyeàn giai cuûa haønh tinh chuùng ta, caùc “Ñaáng Töø Bi” thì ñoâng hôn caùc “Chaân Sö Minh trieát”. Do ñoù, taát caû caùc Ñaáng Töø Bi ñeàu phaûi ñi ñeán Maët trôøi Sirius ñeå traûi qua ôû nôi ñoù moät söï kích hoaït (stimulation) theå trí maïnh meõ, vì Sirius laø coäi nguoàn phaùt xuaát cuûa trí tueä. (LVLCK, 1243) Sieâu hình hoïc (Metaphysics): Do tieáng Hy Laïp meta, ôû phía beân kia (beyond), vaø physica, nhöõng söï vaät thuoäc theá giôùi ngoaïi vaät chaát (external material world). Ñöøng neân queân ñi phaàn tinh thaàn (the spirit) maø chæ theo saùt nghóa (deadletter) ñeå dòch chöõ ñoù laø vöôït ngoaøi thieân nhieân (beyond nature) hay laø sieâu nhieân (supernatural), vì ñuùng hôn laø noù vöôït ngoaøi caùi töï nhieân (the natural), höõu hình hay cuï theå. Trong baûn theå hoïc (ontology) vaø trieát hoïc, sieâu hình hoïc laø thuaät ngöõ ñeå chæ moân hoïc voán xem caùi baûn theå ñích thöïc vaø thöôøng taïi (the real and permanent being) nhö laø töông phaûn vôùi baûn theå giaû taïo, haõo huyeàn hay coù tính chaát hieän töôïng (the unreal, illusionary or phenomenal being).
432
(CKMTTL, 368) Sieâu nhaân (Superman): Caùc Huynh Tröôûng (Elder Brethren) cuûa nhaân loaïi, caùc Chaân Sö Minh trieát (Masters of the Wisdom). (LVHLT, 608) Sieâu nhaân baäc 5 vaø 6 (Fifth and SixthRounders, Ngöôøi cuûa cuoäc tuaàn hoaøn 5 vaø 6): Do caùi giaùo lyù ñuùng hôn laø do trí oùc ngöôøi Taây phöông khoâng theå hieåu ñöôïc baøn veà caùc “chu kyø qui nguyeân” (“periodical obscuration”) vaø caùc “cuoäc tuaàn hoaøn” tieáp noái cuûa caùc Baàu Haønh tinh (Globes) treân caùc daõy, maø sinh ra caùc hoang mang vaø caùc hieåu laàm. Moät trong caùc hieåu laàm nhö theá coù lieân quan ñeán Sieâu Nhaân Baäc 5 vaø caû ñeán Sieâu Nhaân Baäc 6 nöõa. Nhöõng ai hieåu ñöôïc raèng, moät cuoäc tuaàn hoaøn (Round) dieãn ra tröôùc vaø ñöôïc tieáp noái baèng moät chu kyø Qui Nguyeân daøi (long Pralaya), töùc giai ñoaïn nghæ ngôi (giai ñoaïn naøy taïo ra moät vöïc thaúm khoâng theå vöôït qua giöõa hai cuoäc tuaàn hoaøn cho ñeán khi moät chu kyø môùi cuûa söï soáng laïi ñeán), ngöôøi ñoù aét khoâng theå hieåu ñöôïc “caùi nguïy bieän” (“fallacy”) cuûa vieäc noùi veà “Sieâu Nhaân Baäc 5 vaø Baäc 6” trong cuoäc tuaàn hoaøn thöù tö cuûa chuùng ta. Ñöùc Phaät Thích Ca ñöôïc xem nhö moät Sieâu Nhaân Baäc 6 (Ngöôøi cuûa cuoäc tuaàn hoaøn thöù 6), coøn Plato (Phaùp ngöõ: PlatonND) vaø moät vaøi trieát gia vaø boä oùc vó ñaïi khaùc ñöôïc xem nhö “Sieâu Nhaân Baäc 5”. Taïi sao coù chuyeän ñoù? Moät Chaân Sö daïy raèng, hieän nay, treân Ñòa Caàu cuõng coù caùc “Sieâu Nhaân Baäc 5” nhö theá. Vaø tuy Chaân Sö ñöôïc hieåu laø ñaõ noùi raèng nhaân loaïi tuy ñang ôû vaøo cuoäc tuaàn hoaøn thöù tö, ôû moät nôi khaùc, Ngaøi döôøng nhö noùi raèng, chuùng ta ñang ôû trong cuoäc tuaàn hoaøn thöù naêm. Ñeå giaûi ñaùp cho vieäc naøy, moät Chaân Sö khaùc ñöa ra “caâu traû lôøi coù tính tieân tri” (“apocalyptic answer”): “Moät vaøi gioït möa khoâng taïo ra muøa möa (monsoom), daàu theá, chuùng cuõng baùo tröôùc muøa möa”… “Khoâng, chuùng ta khoâng ôû trong cuoäc
433
tuaàn hoaøn thöù naêm nhöng ngöôøi cuûa cuoäc tuaàn hoaøn thöù naêm ñaõ ñang xuaát hieän trong vaøi ngaøn naêm qua”… Cho ñeán nay, roõ raøng laø caùc nhaø Nghieân Cöùu Minh Trieát Thieâng Lieâng hoaøn toaøn khoâng hieåu ñöôïc yù nghóa cuûa töø ngöõ “Ngöôøi cuûa cuoäc tuaàn hoaøn 5 vaø 6”. Ñôn giaûn laø theá naøy: moãi cuoäc tuaàn hoaøn mang laïi moät söï phaùt trieån môùi, thaäm chí moät söï thay ñoåi hoaøn toaøn veà caáu taïo (constitution) theå chaát, tinh thaàn, taâm linh (psychic) vaø trí tueä cuûa con ngöôøi; taát caû caùc nguyeân khí naøy ñeàu tieán hoùa treân moät giai taàng ngaøy caøng cao leân. Do ñoù, nhöõng nhaân vaät nhö Khoång Phu Töû (Confucius) vaø Plato chaúng haïn, thuoäc veà nhöõng ngöôøi tieán hoùa cao veà caùc maët taâm linh, trí tueä vaø tinh thaàn, tuy ñang ôû trong cuoäc tuaàn hoaøn thöù tö, nhöng hoï coù trình ñoä cao hôn nhaân loaïi hieän nay nhieàu, moät nhaân loaïi chæ ñaït tôùi trình ñoä tieán hoùa nhö theá trong cuoäc tuaàn hoaøn thöù naêm. Töông töï nhö theá, Ñöùc Phaät Thích Ca hieän thaân cho Minh trieát coøn cao sieâu vaø vó ñaïi hôn caùc vò ñöôïc goïi laø “Sieâu Nhaân Baäc 5” noùi treân, nhö theá, Ñöùc Phaät vaø Ñöùc Shankaracharya ñöôïc goïi moät caùch boùng baåy laø “Sieâu Nhaân Baäc 6”. (GLBN I, 215216) - Khi moät ngöôøi ôû vaøo Cuoäc Tuaàn Hoaøn thöù tö, thì coù boán Voøng loa tuyeán (sets of spirillae) ñaõ hoaït ñoäng. Ngöôøi ñoù baét ñaàu laøm linh hoaït voøng loa tuyeán (xoaén oác) thöù naêm, vaø nhö vaäy ñöa vaøo bieåu loä nguyeân töû cuûa Cuoäc Tuaàn Hoaøn thöù naêm, trong khi vaãn coøn hoaït ñoäng trong thaân xaùc thuoäc Cuoäc Tuaàn Hoaøn thöù tö. Trong moät vaøi saùch veà Minh Trieát Thieâng Lieâng thuôû ban ñaàu coù ñeà caäp moät caùch boùng gioù ñeán ñieàu naøy, ñoù laø “Ngöôøi cuûa Cuoäc Tuaàn Hoaøn Thöù Naêm” vaø “Ngöôøi cuûa Cuoäc Tuaàn Hoaøn Thöù Saùu” ñang xuaát hieän trong nhaân loaïi chuùng ta ngaøy nay. Sôû dó ñöôïc goïi nhö theá laø vì caùc vò naøy ñaõ phaùt trieån ñöôïc voøng xoaén oác thöù naêm vaø thöù saùu trong caùc vi töû thöôøng toàn cuûa caùc Ngaøi, nhôø theá caùc Ngaøi coù ñöôïc moät duïng cuï hoaøn
434
haûo hôn ñeå söû duïng ñoái vôùi taâm thöùc ñaõ phaùt trieån cao cuûa caùc Ngaøi. (KCVTT, 88) Sieâu nhaân thöùc (super-human consciousness): Sieâu nhaân thöùc laø baûn naêng thieâng lieâng giuùp cho moät ngöôøi nhaän bieát ñöôïc toång theå maø y laø moät phaàn trong ñoù. Noù taùc ñoäng xuyeân qua linh hoàn cuûa moät ngöôøi, söû duïng bí huyeät ñaàu, vaø sau roát laøm cho moïi bí huyeät traøn ngaäp vôùi aùnh saùng hay naêng löôïng, nhö vaäy lieân keát moät ngöôøi baèng taâm thöùc vôùi moïi phaàn töông öùng cuûa Toång Theå Thieâng Lieâng. (TLHNM II, 233) Sieâu taøi (Genius): Trong moät vaøi tröôøng hôïp hieám coù, söï phoái hôïp cuûa tröïc giaùc vaø hoaït ñoäng cuûa theå trí (mental activity) taïo ra sieâu taøi ôû moät soá lónh vöïc. (ACMVÑCTG, 30) Sieâu taøi bao giôø cuõng laø bieåu hieän cuûa linh hoàn trong moät soá hoaït ñoäng saùng taïo, do ñoù, phaùt hieän theá giôùi cuûa yù nghóa, cuûa thaùnh thieän vaø caùi ñeïp coøn aån taøng maø theá giôùi hieän töôïng thöôøng hay che giaáu nhöng thöïc ra, moät ngaøy naøo ñoù seõ hieån loä ra. (TLHNMII, 250) Sieâu taøi laø moät taøi naêng (talent) hay naêng khieáu (aptitude) ñöôïc mang laïi töø moät kieáp soáng khaùc. (TNVT, 251252) Sieâu thöùc (the super-conscious): (Xem theâm “Voâ thöùc vaø Sieâu thöùc”) Baèng thuaät ngöõ sieâu thöùc, toâi muoán noùi ñeán caùc tieàm löïc (potency) vaø tri thöùc saün saøng ñeå duøng nhöng cho ñeán nay chöa ñöôïc tieáp xuùc (uncontacted) vaø chöa ñöôïc nhaän ra, vaø do ñoù khoâng coù coâng duïng ngay tröôùc maét. Ñoù laø minh trieát, baùc aùi vaø chuû nghóa lyù töôûng tröøu töôïng voán coù saün trong baûn chaát cuûa linh hoàn, nhöng chöa vaø chöa bao giôø laø moät phaàn cuûa trang cuï coù theå söû duïng ñöôïc. Sau roát, taát caû caùc khaû naêng naøy seõ ñöôïc con ngöôøi nhaän bieát vaø söû duïng . Trong “Yoga ñieån taéc”,
435
Patanjali goïi caùc tieàm löïc vaø caùc nhaän thöùc naøy baèng danh xöng lyù thuù laø “ñaùm maây caùc ñieàu khaû tri” (“the raincloud of knowable things”). “Caùc ñieàu khaû tri” naøy sau roát seõ rôi vaøo traïng thaùi höõu thöùc cuûa baûn chaát con ngöôøi vaø trôû thaønh moät phaàn baát khaû phaân cuûa khí cuï trí tueä cuûa y. Sau cuøng, khi söï tieán hoùa tieáp dieãn vaø caùc kyû nguyeân troâi qua, chuùng seõ rôi vaøo traïng thaùi tieàm thöùc (subconscious aspect) cuûa baûn chaát con ngöôøi, khi naêng löïc ñeå hieåu ñöôïc sieâu thöùc cuûa con ngöôøi taêng leân. Toâi coù theå minh giaûi ñieåm naøy roõ hôn neáu toâi neâu ra raèng gioáng nhö baûn chaát baûn naêng ngaøy nay phaàn lôùn ñang naèm trong lónh vöïc tieàm thöùc, cuõng theá, vaøo ñuùng luùc, phaàn trí tueä cuûa con ngöôøi (maø hieän nay con ngöôøi ngaøy caøng bieát ñeán noù) seõ ñöôïc saép vaøo moät vò trí töông töï vaø seõ rôi xuoáng döôùi ngöôõng yù thöùc. Baáy giôø, tröïc giaùc seõ chieám choã cuûa noù. Ñoái vôùi ña soá con ngöôøi, vieäc töï do söû duïng tröïc giaùc khoâng theå xaûy ra, bôûi vì ñieàu ñoù naèm trong lónh vöïc sieâu thöùc. (TLHNMII, 440441) Taâm thöùc tinh thaàn (Spiritual consciousness) vaø Taâm thöùc Nieát Baøn (Atmic consciousness) tieâu bieåu cho sieâu thöùc (super consciousness). (LVLCK, 278) Sieâu thöùc, traïng thaùi Atma töùc laø Tinh thaàn.(LVLCK, 644) Sieâu thöùc ngaõ (Superconscious self): Linh hoàn. (TLHNM II, 439) Sieâu tinh thaàn (Metaspirit): … Traïng thaùi ban ñaàu vaø vónh cöûu cuûa vaïn vaät khoâng phaûi laø tinh thaàn maø laø sieâutinhthaàn, taïm goïi nhö theá, coøn vaät chaát höõu hình vaø raén ñaëc chæ laø bieåu loä theo chu kyø cuûa sieâu tinh thaàn (its periodical manifestation). (CKMTTL, 32) Sieâu trí tueä (Supermind): Sieâu trí tueä laø söï ñaùp öùng cuûa theå trí giaùc ngoä (illumined mind) vôùi Thieân Trí (Mind of God). (CTHNM, 495)
436
Sinh hoàn (Animal soul) vaø Linh hoàn (soul): Trong thieân nhieân, coù loaïi thaàn löïc (force) laøm linh hoaït caùc giôùi döôùi nhaân loaïi, naêng löôïng phuù linh hoàn (ensouling energy), khi ñöôïc keát hôïp vôùi naêng löôïng cuûa vaät chaát vaø baûn ngaõ (self), seõ taïo ra moïi hình haøi. Hieäu quaû cuûa vieäc lieân keát (junction) naøy laø ñöa theâm vaøo trí tueä coøn phoâi thai cuûa chính vaät chaát moät khaû naêng caûm thuï (sentiency) vaø khaû naêng ñaùp öùng tieàm taøng ñeå taïo ra moät caùi gì ñoù naèm beân trong (subjective something) maø chuùng ta goïi laø sinh hoàn. Sinh hoàn toàn taïi theo boán möùc ñoä hay boán traïng thaùi caûm thöùc (sentient awareness): a. YÙ thöùc (consciousness) cuûa giôùi khoaùng vaät. b. YÙ thöùc cuûa giôùi thöïc vaät. c. YÙ thöùc cuûa giôùi ñoäng vaät. d. YÙ thöùc cuûa phaøm nhaân (animal form) maø chaân nhaân hoaït ñoäng thoâng qua ñoù, maø sau roát chæ laø moät boä phaän cuûa nhoùm treân döôùi hình thöùc cao nhaát. Thöù ñeán laø, coù loaïi löïc taâm thoâng (psychic force) voán laø keát quaû cuûa söï keát hôïp cuûa tinh thaàn vôùi vaät chaát höõu caûm thöùc trong giôùi nhaân loaïi, noù taïo ra moät trung khu taâm thoâng (psychic centre) maø ta goïi laø linh hoàn cuûa con ngöôøi (soul of man). (LVHLT, 12) Sinh hoàn (Animal soul) Sinh hoàn laøm linh hoaït vaø ñem sinh khí cho hình haøi vaø taïo ra söï soáng taïm thôøi cuûa hình haøi. Trong traïng thaùi voâ thöùc (unconsciousness ), sinh hoàn bieát ñöôïc ñau ñôùn, khoå sôû, nhöõng ngöôøi troâng nuoâi beänh nhaân ñeàu bieát roõ ñieàu naøy, nhöng khoâng coù caùi ñau ñích thöïc (real pain) hay khoå ñích thöïc (true distress) bôûi vì Chaân nhaân, töùc hoàn tinh thaàn, ñaõ xuaát ra hoaëc laø bôûi söï ñau cöïc ñoä (nhö trong traïng thaùi voâ thöùc thöïc söï), hay laø bôûi thuoác meâ (narcotics). (CTNM, 346)
437
Sinh hoàn töùc laø yù thöùc ñoäng vaät (animal consciousness). (TLHNM II, 559) Sinh hoûa toá (Fiery Lives): Sinh hoûa toá thuoäc veà coõi phuï thöù baûy vaø cao nhaát cuûa coõi vaät chaát (plane of matter) vaø laø phaàn töông öùng (correspond) cuûa con ngöôøi vôùi Söï soáng Duy Nhaát cuûa Vuõ truï maëc duø chæ ôû treân coõi vaät chaát ñoù thoâi. … Cöù baûy naêm, theå xaùc cuûa con ngöôøi chòu moät söï thay ñoåi caáu truùc hoaøn toaøn, söï huûy dieät hoaëc baûo toàn cuûa theå xaùc laø do caùc chöùc naêng luaân phieân (alternate functions) cuûa caùc Sinh hoûa toá vôùi vai troø huûy dieät vaø kieán taïo. Sinh hoûa toá giöõ vai troø caùc vò Kieán taïo (Builders) baèng caùch töï hy sinh (by sacrificing themselves) döôùi daïng sinh löïc (vitality) ñeå haïn cheá taùc ñoäng huûy dieät cuûa caùc vi truøng (microbes). Do cung caáp cho vi truøng nhöõng gì caàn thieát, sinh hoûa toá buoäc vi truøng ôû döôùi söï haïn cheá ñoù ñeå kieán taïo theå xaùc cuøng caùc teá baøo. Sinh hoûa toá ñoùng vai troø Keû Huûy Dieät khi loaïi boû vieäc keàm cheá, vaø caùc vi truøng, vì khoâng coøn ñöôïc cung caáp sinh naêng kieán taïo (vital constructive energy) neân tha hoà chaïy hoãn loaïn vôùi tö caùch caùc taùc nhaân huûy hoaïi. Nhö vaäy, trong voøng nöûa ñaàu cuûa kieáp ngöôøi, töùc naêm thôøi kyø ñaàu, moãi thôøi kyø laø baûy naêm, caùc Sinh hoûa toá giaùn tieáp tham döï vaøo tieán trình kieán taïo theå xaùc con ngöôøi, Söï soáng treân ñaø ñi leân, thaàn löïc ñöôïc duøng vaøo vieäc kieán taïo vaø taêng tröôûng. Sau thôøi kyø naøy laø thôøi kyø thoaùi hoùa (retrogression), caùc sinh hoûa toá kieät söùc, coâng vieäc huûy dieät vaø suy thoaùi cuõng baét ñaàu. … Taùc ñoäng keàm cheá cuûa caùc sinh hoûa toá treân coõi phuï thaáp nhaát cuûa coõi thöù hai, töùc laø caùc vi truøng, ñöôïc xaùc nhaän baèng söï kieän maø lyù thuyeát cuûa Pasteur coù ñeà caäp tôùi. Ñoù laø, khi khoâng kieám ñöôïc ñuû döôõng khí thì caùc teá baøo cuûa caùc cô quan phaûi töï thích öùng vôùi tình traïng ñoù vaø taïo ra caùc chaát men (ferments), ñeå roài nhôø haáp thuï ñöôïc döôõng khí cuûa caùc chaát tieáp xuùc vôùi
438
chuùng, caùc men naøy taïo ra söï huûy dieät chuùng. Theá thì tieán trình naøy baét ñaàu baèng vieäc moät teá baøo cöôùp laáy nguoàn sinh löïc cuûa teá baøo ôû gaàn noù khi noù khoâng ñöôïc cung caáp ñuû, vaø söï huûy dieät cöù theá maø tieán trieån. (GLBN I, 306307) Sinh khí (Prana, vital airs): Sinh khí khoâng phaûi laø hôi thôû (breath) maëc duø thöôøng ñöôïc dòch nhö theá. Ñoù laø toaøn theå naêng löôïng vuõ truï. Ñoù laø naêng löôïng hieän höõu trong moãi theå, vaø bieåu loä roõ reät nhaát cuûa noù laø söï vaän ñoäng cuûa phoåi. Vaän ñoäng naøy ñöôïc taïo ra bôûi sinh khí ñöôïc cuoán vaøo trong hôi thôû vaø laø nhöõng gì maø chuùng ta tìm caùch kieàm cheá trong thuaät chuyeån khí (Pranayama). Chuùng ta baét ñaàu baèng caùch kieåm soaùt hôi thôû vì ñoù laø caùch deã nhaát ñeå kieåm soaùt prana. (ASCLH, 218) Laø yeáu toá chuû quan (subjective element) aån beân döôùi luoàng khí ñöôïc hít vaøo vaø thôû ra (underlying the air breathed in and out). (LVHLT, 206) Nhieät linh hoaït (active heat) laø prana. (LVLCK, 45) (LVLCK, 47) Löûa linh hoaït (active fire) laø prana. “Prana hay nguyeân khí sinh ñoäng (vital principle) laø lieân heä chuyeân bieät cuûa Atma vôùi hình thöùc vaät chaát naøo ñoù, maø nhôø moái lieân heä vôùi Atma, noù ñöôïc toå chöùc vaø kieán taïo nhö laø moät phöông tieän ñeå coù ñöôïc kinh nghieäm. Moái lieân heä chuyeân bieät naøy taïo thaønh sinh khí caù bieät trong cô theå moät ngöôøi. Sinh khí vuõ truï thaám nhuaàn vaïn vaät khoâng phaûi laø prana theo nghóa thoâ thieån maø laø moät teân goïi daønh cho Brahman nhö laø Ñaáng Saùng taïo (Author) prana caù bieät ... Moïi thöïc theå (being), duø laø thieân thaàn, con ngöôøi hay con vaät, chæ toàn taïi bao laâu maø prana coøn ôû trong cô theå. Ñoù laø kyø gian söï soáng (life duration) cuûa vaïn vaät ... Prana hay söùc soáng (vitality) laø chöùc naêng chung cuûa theå trí vaø moïi giaùc quan (senses)” Trích Serpent Power, trang 94 95. (LVLCK, 77)
439
Prana laø nhieät phaùt xaï linh hoaït (active radiatory heat) thay ñoåi ôû möùc ñoä rung ñoäng vaø tính chaát tuøy theo Thöïc theå thu nhaän. Con ngöôøi chuyeån prana qua theå dó thaùi cuûa mình, toâ ñieåm noù baèng tính chaát ñaëc bieät cuûa rieâng mình, vaø nhö theá, chuyeån noù ñeán caùc söï soáng thöù yeáu ñeå taïo thaønh heä thoáng beù nhoû cuûa mình. (LVLCK, 102) Prana töùc laø naêng löôïng söï soáng (life energy). (KCVTT, 120) Nguyeân khí söï soáng, sinh khí. Nhaø huyeàn linh hoïc tin nhö sau: “ Söï soáng maø chuùng ta xem nhö laø hình thöùc toàn taïi duy nhaát, bieåu loä trong nhöõng gì ñöôïc goïi laø vaät chaát (matter) hay nhöõng gì maø do phaân tích thieáu chính xaùc, chuùng ta goïi laø Tinh thaàn, Linh hoàn vaø Vaät chaát trong con ngöôøi. Vaät chaát laø khí cuï bieåu hieän cuûa linh hoàn treân coõi hieän toàn naøy; linh hoàn laø vaän cuï (vehicle) bieåu hieän cuûa tinh thaàn vaø caû ba, vôùi tö caùch laø tam vò nhaát theå (trinity) ñöôïc Söï soáng toång hôïp laïi vaø thaám nhuaàn caû ba”. (ÑÑNLVTD, 223) Söï soáng cuûa Thöôïng Ñeá treân moãi coõi coù theå ñöôïc xem nhö laø Prana cuûa coõi ñoù; noù trôû thaønh sinh khí (lifebreath) trong moãi sinh vaät. Treân coõi traàn, ñoù laø naêng löôïng (energy) hieän ra döôùi nhieàu hình thöùc nhö ñieän löïc (electricity), nhieät löïc (heat), aùnh saùng (light), töø löïc (magnetism) vv… coù theå bieán ñoåi qua laïi ñöôïc bôûi vì, veà caên baûn, chæ laø moät… Khi bò moät thöïc theå chieám höõu thì prana coù nghóa heïp thöôøng ñöôïc duøng trong vaên lieäu Thoâng Thieân Hoïc: sinh khí cuûa con ngöôøi. Ñoù laø sinh naêng (vital energy), sinh löïc (vital force) maø taát caû caùc naêng löôïng khaùc nhö hoùa naêng, ñieän naêng vaø nhöõng caùi coøn laïi chæ laø caùc daãn xuaát (derivatives) vaø laø caùc phaàn vuïn vaët cuûa noù. Ñoái vôùi nhaø huyeàn linh hoïc, thaät laø moät ñieàu laï luøng khi nghe caùc nhaø khoa hoïc noùi vanh vaùch (glibly) veà hoùa naêng hoaëc ñieän naêng,
440
roài laïi toá giaùc nguoàn coäi cuûa hai loaïi naêng löôïng naøy, töùc sinh naêng, laø “thöù meâ tín caàn gaït boû” (“exploded superstition”). Caùc bieåu loä töøng phaàn naøy cuûa sinh naêng chæ laø do caùch saép xeáp cuûa vaät chaát maø sinh naêng taùc ñoäng trong ñoù, ngaên chaän tính chaát naøy hoaëc tính chaát kia, hay coù khi taát caû, chæ chöøa laïi moät tính chaát, gioáng nhö caùi ly maøu xanh chaän laïi taát caû caùc tia saùng tröø tia maøu xanh. (KCVTT, 122) Thaám nhuaàn toaøn boä cô theå laø toaøn theå loaïi thaàn kinh löïc (nervous force) maø ngöôøi AÁn Ñoä goïi laø prana. Noù bò theå trí keàm cheá xuyeân qua naõo boä. Prana laø sinh löïc (vitality) khôi hoaït caùc cô quan caûm giaùc vaø taïo ra söï soáng höôùng ngoaïi cuûa con ngöôøi. Phöông tieän phaân phoái prana laø heä thaàn kinh xuyeân qua vaøi trung taâm phaân phoái lôùn goïi laø bí huyeät (plexi hay lotuses). Caùc haïch thaàn kinh (nerve ganglia) maø y hoïc chính thoáng bieát ñöôïc chính laø hình aûnh hay laø caùi boùng (shadows) cuûa caùc bí huyeät sinh löïc (vital plexi) chöù khoâng gì khaùc.. Ñaïo sinh khoâng laàm laïc laém neáu y xem toaøn theå prana trong con ngöôøi nhö laø taïo thaønh theå sinh löïc hay theå dó thaùi. Theå dó thaùi naøy ñöôïc taïo thaønh hoaøn toaøn baèng caùc luoàng naêng löôïng vaø laø neàn taûng cuûa chaát soáng (living substance) ñang naèm döôùi nhuïc theå. Moät thuaät ngöõ ñöôïc duøng ñeå chæ naêng löôïng naøy laø “sinh khí” (“vital air”). Prana bieåu loä thaønh 5 traïng thaùi, nhö theá, töông öùng vôùi 5 traïng thaùi trí tueä, töùc nguyeân khí thöù naêm vaø töông öùng vôùi 5 bieán thaùi cuûa nguyeân khí suy tö. Trong Thaùi Döông Heä, prana theå hieän thaønh 5 traïng thaùi naêng löôïng quan troïng maø chuùng ta goïi laø caùc coõi (planes), moâi tröôøng cuûa yù thöùc, ñoù laø: 1. Coõi Nieát Baøn hay coõi tinh thaàn. 2. Coõi Boà Ñeà hay coõi tröïc giaùc.
441
3. Coõi trí tueä. 4. Coõi tình caûm hay coõi caûm duïc. 5. Coõi hoàng traàn. Naêm bieán phaân cuûa prana trong cô theå ngöôøi laø: 1/ Prana, traûi daøi töø muõi tôùi tim, coù lieân heä ñaëc bieät vôùi mieäng vaø ngoân töø, tim vaø phoåi. 2/ Samana, traûi daøi töø tim tôùi nhaät tuøng; noù lieân quan vôùi thöùc aên vaø vieäc nuoâi döôõng cô theå baèng ñoà aên, töùc uoáng, vaø coù lieân quan ñaëc bieät vôùi bao töû. 3/ Apana, kieåm soaùt töø nhaät tuøng ñeán loøng baøn chaân. Noù coù lieân quan vôùi caùc cô quan loaïi boû vaø söï ra ñôøi, nhö vaäy coù lieân quan ñaëc bieät tôùi caùc cô quan sinh saûn vaø baøi tieát. 4/ Upana, naèm giöõa muõi vôùi ñænh ñaàu. Noù coù lieân quan ñaëc bieät tôùi naõo, muõi vaø maét, khi ñöôïc keàm cheá moät caùch thích hôïp, noù taïo ra vieäc keát hôïp sinh khí vaø vaän duïng sinh khí moät caùch chính xaùc. 5/ Vyana, laø thuaät ngöõ ñöôïc duøng ñeå chæ toaøn theå naêng löôïng cuûa prana, khi noù ñöôïc phaân phoái ñoàng ñeàu cho khaép thaân theå. Khí cuï cuûa noù laø haøng ngaøn töø löïc ñaïo hay thaàn kinh (nadis or nerves) trong cô theå, noù coù lieân heä ñaëc bieät vaø nhaát ñònh vôùi caùc maïch maùu, tónh maïch laãn ñoäng maïch. (ASCLH, 328330) Sinh khí haønh tinh (Planetary prana): Böùc xaï (emanation) cuûa haønh tinh ñöôïc chuùng ta ñaët teân laø sinh khí haønh tinh. Ñoù laø nhöõng gì ñöôïc ñeà caäp ñeán khi ngöôøi ta noùi veà caùc tính chaát ban phaùt söùc khoûe (healthgiving qualities) cuûa Töø maãu Thieân nhieân (Mother Nature) vaø naèm sau tieáng keâu goïi vieäc nhaø vaät lyù hoïc hieän ñaïi, khi y hoâ haøo “Haõy höôùng veà Ñòa caàu”. Chính böùc xaï löu chaát cuûa sinh khí naøy taùc ñoäng leân theå xaùc, duø raèng trong tröôøng hôïp naøy, noù khoâng xuyeân qua theå dó thaùi. Noù ñöôïc thu huùt hoaøn toaøn qua lôùp da vaø caùc loã
442
chaân loâng (pores) laø con ñöôøng deã daøng nhaát cuûa noù. (LVLCK, 6061) Laù laùch (spleen) laø cô quan maø sinh khí haønh tinh hay sinh löïc (vitality) ñöôïc thu nhaän vaø chuyeån ñi. (TLHNM II, 65) Sinh khí theå (body of prana): Laø theå sinh löïc hay theå dó thaùi (vital body or etheric body). (LVHLT, 206) Sinh löïc (vital forces): Sinh löïc thuoäc nhieàu loaïi, ñeàu chæ laø chaát dó thaùi cuûa khoâng gian, chuyeån ñoäng thöôøng xuyeân, ñi qua lôùp voû beân ngoaøi (outer sheath). (LVHLT, 289) Sinh löïc (life force, prana, vitality) töùc laø töø löïc (magnetism). (TVTTHL, 245) Sinh meänh tuyeán (life thread): X. Ngaân quang tuyeán. Sinh ra laàn hai (Second birth): Ñoái vôùi nhaø noäi moân thì tieán trình ra ñôøi trong boùng toái, cuûa laàn luaân hoài ôû coõi traàn (physical incarnation) laàn löôït laø tieán trình chuaån bò ñöôïc saép xeáp tröôùc, seõ ñöa tôùi vieäc ra ñôøi trong aùnh saùng (birth into light), xaûy ra trong aùnh saùng vaø taïo ra söï hieån loä cuûa theå aùnh saùng. Tieán trình lieân tuïc naøy (vì trong moïi kyû nguyeân, vieäc sinh ra trong aùnh saùng naøy ñaõ ñöôïc tieán haønh) seõ taïo ra theá giôùi töông lai cuûa aùnh saùng maø chính muïc tieâu cuûa caùc dieãn trình tieán hoùa töï nhieân phaûi khai môû. Ñaây laø vieäc “sinh ra laàn hai”, coù noùi ñeán trong Thaùnh Kinh Taân Öôùc, trong ñoù, con ngöôøi ñöôïc “sinh ra laàn nöõa” (“born again”) vaøo theá giôùi cuûa aùnh saùng vaø tình thöông. (GDTKNM, 132133) Sinh saûn cuûa caùc chuûng toäc: Nôi gioáng daân 1 laø Baøo AÛnh sinh (chāhayās, sinh ra theo Hình Boùng). Nôi gioáng daân thöù 2 laø Haõn sinh (Sweat born, sinh ra nhö moà hoâi). Nôi gioáng daân thöù ba laø Noaõn sinh (Egg-born) vaø caùc Toå Phuï thaùnh thieän sinh ra baèng quyeàn naêng tö töôûng
443
(Kriyashakti). Gioáng daân thöù tö laø con cuûa Padmapani (Chenresi). (GLBN 3, 180). Sinh saûn Hình Boùng (Chhāyā-birth, Baøo aûnh sinh) Töùc laø caùch sinh saûn nguyeân sô voâ giôùi tính, coù theå noùi laø Gioáng Daân 1 ñöôïc ròn ra (oozed) töø cô theå Ñaáng Pitris… Thay vì bieán ñi, caùc hình hieän ra – maø ñoâi khi chuùng ta thaáy xuaát khoûi cô theå cuûa moät vaøi ñoàng töû – laïi coù theå ñöôïc coá ñònh vaø laøm cho raén chaéc, thì söï “saùng taïo” cuûa Gioáng Daân 1 trôû neân hoaøn toaøn deã hieåu. (GLBN 3, 181) Sinh vaät nöûa ngöôøi nöûa thuù (semianimal creatures): Caùc di tích duy nhaát veà caùc sinh vaät nöûa ngöôøi nöûa thuù maø khoa nhaân chuûng hoïc (ethnology) bieát ñöôïc laø gioáng ngöôøi Tasmania (the Tasmanians), moät thaønh phaàn nhoû (portion) cuûa ngöôøi UÙc chaâu, vaø moät boä laïc sôn cöôùc (mountain tribe) ôû Trung Hoa maø nam laãn nöõ coù loâng laù bao phuû khaép mình. Nhöõng ngöôøi noùi treân laø haäu dueä cuoái cuøng ôû trong doøng doõi tröïc tieáp (direct line, tröïc heä) cuûa ngöôøi Lemuria nöûa ngöôøi nöûa thuù caän ñaïi (latterday) ñöôïc noùi ôû treân. Tuy nhieân, cuõng coù moät soá ñaùng keå nhöõng ngöôøi pha troän doøng gioáng LemuriaAtlantis ñöôïc taïo ra do nhieàu söï lai gioáng khaùc nhau vôùi doøng doõi nöûa ngöôøi nöûa thuù ñoù (such semihuman stock) ñoù laø nhöõng ngöôøi baùn khai (wild men) ôû Borneo, ngöôøi Veddhas ôû Ceylon (ngaøy nay laø Sri LankaND) [maø giaùo sö Flower xeáp vaøo gioáng ngöôøi Aryan(!)], haàu heát caùc thoå daân UÙc coøn laïi, thoå daân Taây Nam Phi (Bushmen), ngöôøi Negrito, ngöôøi daân ñaûo Andaman, vv… Caùc thoå daân UÙc ôû vònh St. Vincent vaø vuøng laân caän Adelaide coù raát nhieàu loâng, coøn loâng tô maøu naâu (brown down) treân da cuûa treû con naêm, saùu tuoåi cuõng coù veû nhö loâng mao (furry appearance). Tuy nhieân, ñoù laø nhöõng ngöôøi ñaõ thoaùi hoùa (degraded men) chöù khoâng phaûi gaàn gioáng nhaát vôùi “ngöôøi
444
khæ” (“pithecoid man”) nhö Haeckel maïnh meõ khaúng ñònh. Chæ moät phaàn nhoû cuûa nhöõng ngöôøi naøy môùi laø di tích cuûa gioáng daân Lemuria. (GLBN III, 201) Sinh voõng (Vital web): Caùch caáu taïo cuûa theå dó thaùi (etheric structure) töùc laø sinh voõng, theo ñoù, caùc naêng löôïng seõ chaïy voøng quanh (chu löu). (CTNM, 492) Sinh voõng (Web of life): Ñöôïc deät baèng chaát boà ñeà (buddhic matter), sinh voõng (caùi löôùi cuûa söï soáng) choáng ñôõ vaø ñem sinh khí cho taát caû caùc theå cuûa chuùng ta. (KCVTT, 71) Sirius (Sao Thieân Lang): Sirius laø trung taâm cuûa thöôïng trí (seat of higher mind). ( LVLCK, 1258) Soá caên baûn cuûa Thaùi Döông Heä chuùng ta : Soá Baûy (Root number of our system: number seven) Caâu hoûi thöôøng ñöôïc neâu ra: Taïi sao caùc nhaø Thoâng Thieân Hoïc luoân luoân ñeà caäp ñeán con soá baûy? Ñoù laø vì soá baûy laø “soá caên baûn cuûa Thaùi Döông Heä chuùng ta”. Coù moät lyù do roõ reät giaûi thích taïi sao con soá naøy ñoùng vai troø tích cöïc trong caùch phaân nhoùm (grouping) caùc söï vieäc khi chuùng ta löu taâm tôùi caùc nhoùm ba (triplicities) coù noùi ñeán vaø giaûi thích tröôùc ñaây. Moät boä ba (triad) ñöông nhieân taïo ra moät boä baûy (septenate) bôûi caùc lieân quan beân trong cuûa chính noù, vì leõ ba yeáu toá cuûa noù coù theå töï taäp hôïp thaønh baûy caùch khoâng hôn khoâng keùm. ÔÛ ngoaøi caùc ranh giôùi cuûa moät vuõ truï, vaät chaát (matter) coù ba tính chaát, ñoù laø tònh (inertia), ñoäng (mobility) vaø nhòp (rhythm) khi ôû traïng thaùi quaân bình. Khi söï soáng cuûa Thöôïng Ñeá khôûi ñoäng (causes motion), töùc khaéc chuùng ta coù baûy nhoùm, vì trong baát cöù nguyeân töû hay nhoùm nguyeân töû ñaõ cho naøo, tính chaát naøy hay tính chaát kia coù theå nhaän ñöôïc sinh löïc nhieàu hôn, nhö theá,
445
moät tính chaát chieám öu theá seõ hieän ra. Vaäy laø chuùng ta coù theå coù ba nhoùm. ÔÛ nhoùm moät, tính chaát TÒNH chieám öu theá, ôû nhoùm hai, tính chaát ÑOÄNG chieám öu theá, ôû nhoùm ba, tính chaát NHÒP chieám öu theá. Moãi moät trong caùc nhoùm naøy laïi chia nhoû tuøy theo öu theá trong ñoù cuûa moät trong hai tính chaát coøn laïi, thí duï, trong hai nhoùm TÒNH, thì moät nhoùm coù tính ñoäng vöôït troäi (töùc laø döôùi chöõ “ñoäng” coù gaïch döôùiND) hôn laø tính nhòp, vaø nhoùm coøn laïi coù tính nhòp vöôït troäi (töùc laø döôùi chöõ “nhòp” coù gaïch döôùiND) hôn laø tính ñoäng. Ñoái vôùi hai nhoùm ÑOÄNG vaø hai nhoùm NHÒP, söï vieäc cuõng dieãn ra gioáng nhö treân. Ñaây laø nguoàn coäi caùc loaïi (types) ñöôïc bieát roõ, ñöôïc phaân loaïi theo tính chaát öu theá thöôøng ñöôïc neâu ra baèng caùc danh töø Baéc Phaïn: Satvic (nhòp), rajasic (ñoäng) vaø tamasic (tònh). Chuùng ta coù caùc thöùc aên, ñoäng vaät, con ngöôøi vv… ñeàu coù tính chaát nhòp, ñoäng, tònh. Vaäy chuùng ta coù baûy nhoùm trong moïi vaät: saùu nhoùm phuï goàm ba tính chaát vaø nhoùm thöù baûy, trong ñoù ba tính chaát naøy ñeàu linh hoaït ngang nhau. Sau ñaây laø bieåu ñoà cuûa baûy nhoùm goàm ba tính chaát:
(KCVTT, 5960)
Soá ño thieâng lieâng (divine measure): X. Vi töû, caùch taïo laäp. Soá meänh (destiny): X. Vaän meänh. Soát (Fever): Soát chæ laø daáu hieäu cuûa ñau yeáu vaø laø caùch thöùc caên baûn ñeå tinh loïc vaø thaûi boû. Ñoù laø moät chæ daãn chöù chính noù khoâng phaûi laø moät beänh. Haõy caân nhaéc ñieàu naøy vaø ñöa noù vaøo moïi caûnh giôùi, vì côn soát ôû coõi traàn coù phaàn töông öùng cuûa noù ôû coõi caûm
446
duïc vaø coõi haï trí. Ñoù laø naêng löôïng quaù möùc gaây ra thieâu ñoát, vaø trong khi thieâu ñoát, laøm giaõm nheï vaø chöõa trò (hoaëc laø qua vieäc khuaát phuïc maàm moáng hay nhoùm naêng löôïng taïo ra noù, hoaëc laø baèng naêng löïc giaûi thoaùt cuûa söï cheát). Neáu coù theå vaø khi theå xaùc ñuû maïnh ñeå chòu ñöïng söï caêng thaúng, thì toát hôn laø haõy ñeå cho ôn soát xaûy ra trong moät luùc, vì ñoù laø söï chöõa trò cuûa thieân nhieân ñoái vôùi moät vaøi tình traïng khoâng mong muoán. Caùc côn soát khoâng nhöõng chæ caûnh giaùc veà söï coù maët cuûa nhöõng gì gaây khoù chòu, maø coøn haøm chöùa nôi chuùng tìm quan troïng trò lieäu roõ reät. Nhöng caàn xem xeùt thaän troïng vaø taïo söï caân baèng caân baèng döïa vaøo caùc naêng löôïng cuûa cô theå. Trong khi côn soát lan ra, thaân theå trôû neân töông ñoái voâ duïng, caùc hoaït ñoäng bình thöôøng ñeàu chòu aûnh höôûng. Ñoái vôùi vieäc chöõa trò vaø trò lieäu caùc côn soát, giôùi y khoa chính thoáng ñaõ bieát nhieàu roài vaø söï hieåu bieát naøy seõ ñaày ñuû khi naøo caùc nguyeân nhaân gaây soát ñöôïc hieåu roõ hôn vaø caùc y só coù theå öùng xöû vôùi nguyeân nhaân chöù khoâng phaûi vôùi haäu quaû (effect). Quaù thieân veà caûm tính laø moät töông öùng ôû theå caûm duïc cuûa côn soát ôû theå xaùc vaø cho thaáy maàm duïc voïng ñang lan ra, maàm naøy phaûi ñöôïc ñoái trò (dealt) tröôùc thì môùi haï ñöôïc côn soát. Moät theå trí quaù linh hoaït (overactive mind) voán bò ñieàu chænh sai leäch, raát baän roän nhöng ít coù hieäu quaû, laø söï töông öùng ôû coõi trí. (CTNM, 314) Sôï cheát (Fear of seath): Vieäc sôï cheát laø do bôûi: a. Noãi kinh khuûng cuûa caùc dieãn tieán taùch ra cuoái cuøng baèng taùc ñoäng cuûa chính caùi cheát. b. Khieáp sôï caùi khoâng bieát vaø caùi mô hoà (the indefinable) c. Hoaøi nghi veà söï baát töû cuoái cuøng.
447
d. Lo laéng khi lìa xa nhöõng keû thaân thuoäc hay vì bò boû laïi sau. e. Caùc phaûn öùng xöa cuõ ñoái vôùi nhöõng laàn cheát döõ doäi trong quaù khöù coøn ñang naèm saâu trong tieàm thöùc. f. Baùm víu vaøo ñôøi soáng saéc töôùng, vì thoaït ñaàu ñaõ ñoàng nhaát hoùa vôùi noù trong taâm thöùc. g. Giaùo lyù sai laàm coå xöa veà Thieân ñaøng vaø Ñòa nguïc, caû hai ñeàu khoâng coù vieãn aûnh toát ñeïp naøo caû. (LVHLT, 300) Sôï seät (Fear, sôï haõi, lo ngaïi): Neân loaïi boû moïi söï sôï seät. Caùc maõnh löïc tieán hoùa thaêng thöôïng (evolution) rung ñoäng mau hôn laø caùc maõnh löïc tieán hoùa giaùng haï (involution) vaø trong söï kieän naøy coù haøm chöùa moät söï an toaøn coù theå nhaän thöùc ñöôïc. Sôï seät taïo ra yeáu ñuoái (weakness). Yeáu ñuoái taïo ra tan raõ (disintegration); choã bò yeáu seõ gaûy vôõ vaø loã hoång xuaát hieän, taø löïc coù theå xaâm nhaäp vaøo qua loã hoång ñoù. Yeáu toá xaâm nhaäp laø söï sôï seät cuûa chính con ngöôøi, con ngöôøi môû caùnh cöûa (cho taø löïc) nhö theá ñoù. (TVTTHL, 137) Sri Sankaraâcharya (B.Phaïn): Nhaø ñaïi caûi caùch toân giaùo cuûa AÁn Ñoä vaø laø huaán sö cuûa trieát lyù Vedaânta, vò huaán sö vó ñaïi nhaát trong soá caùc huaán sö daïy veà trieát lyù naøy, ñöôïc nhöõng ngöôøi theo Nhaát Nguyeân Luaän, töùc Advaitas (ngöôøi theo Phi Nhò Nguyeân, Nondualists) xem nhö laø moät hoùa thaân (incarnation) cuûa thaàn Siva vaø laø moät ngöôøi taïo ra caùc huyeàn dieäu. Ngaøi laäp ra nhieàu matham (tu vieän, monasteries) vaø thaønh laäp moân phaùi thoâng thaùi nhaát trong soá caùc nhaø Baø La Moân (Brahmans) coù teân laø Smaârtava. Caùc truyeàn thuyeát veà Ngaøi cuõng nhieàu nhö caùc taùc phaåm trieát hoïc cuûa Ngaøi. Vaøo naêm 32 tuoåi, Ngaøi ñeán Kedaâranath trong daõy Tuyeát Sôn (Himalayas), moät mình ñi vaøo ñoäng (cave), töø ñoù
448
Ngaøi khoâng bao giôø trôû laïi nöõa. Caùc moân ñoà cuûa Ngaøi cho raèng Ngaøi khoâng cheát maø chæ ruùt ra khoûi theá gian. (NGMTTL, 307308) Stonehenge: Neáu khoâng coù nhöõng ngöôøi khoång loà ñeå di chuyeån caùc taûng ñaù khoång loà nhö vaäy thì khoâng bao giôø coù moät Stonehenge, moät Carnac (Brittany) hoaëc caáu truùc cuûa Ngöôøi Khoång Loà moät maét khaùc (Cyclopean structures). (GLBN3, 341) Sutratma: X. Ngaân quang tuyeán. Sushumna: X. Trung hoûa kyø kinh. Söï sa ñoïa cuûa con ngöôøi (The fall of man): Haàu nhö taát caû chuùng ta ñeàu ñöôïc löu yù vaøo nieàm tin nôi nhöõng gì ñöôïc goïi laø “söï sa ñoïa cuûa con ngöôøi”. Ngaøy nay, chæ coù moät soá ít ngöôøi coøn tin vaøo caâu chuyeän veà söï sa ñoïa theo nhö noù ñöôïc neâu ra trong chöông thöù ba cuûa Saùng Theá Kyù (Genesis), vaø haàu heát chuùng ta tin raèng caâu chuyeän ñoù coù moät yù nghóa aån duï. Chaân lyù huyeàn linh aån döôùi caâu chuyeän kyø laï naøy laø gì? Ñôn giaûn chæ laø söï thaät veà söï sa ngaõ cuûa tinh thaàn vaøo vaät chaát ñöôïc truyeàn ñaït baèng caùch duøng moät hình aûnh ñoái vôùi loái suy nghó aáu tró (infant mentality) cuûa con ngöôøi. Tieán trình hoäi tuï cuûa caùc ñöôøng loái naøy laø moät tieán trình nhò phaân. Baïn coù vieäc giaùng haï (descent) vaø vaät chaát cuûa thöïc theå thoâng linh (entity), cuûa söï soáng trung taâm, vaø vieäc laâm phaøm (incarnation) cuûa tinh thaàn, vaø keá ñoù, baïn coù söï phaùt trieån, nhôø vaøo vaät chaát, cuûa söï soáng hay tinh thaàn ñoù, coäng vôùi taát caû nhöõng gì ñaõ ñaït ñöôïc qua vieäc söû duïng hình haøi. Baèng vieäc thöïc nghieäm vôùi vaät chaát, baèng vieäc truù nguï (dwelling) trong hình haøi, baèng vieäc ñem laïi naêng löôïng cho vaät chaát, baèng vieäc ra khoûi Vöôøn Ñòa Ñaøng (nôi maø khoâng coù muïc tieâu naøo caàn cho söï phaùt trieån), vaø baèng vieäc chu du voâ ñònh (wandering) cuûa Ñöùa Con Ñi Hoang (Prodigal Son) nôi vieãn xöù, baïn coù caùc giai ñoaïn khaùc nhau ñöôïc minh
449
hoïa trong Thaùnh Kinh Cô Ñoác, nôi maø con ngöôøi khaùm phaù ra raèng mình khoâng phaûi laø hình haøi maø chæ laø keû söû duïng hình haøi ñoù. (TTCNT, 8687) Söï soáng phuù linh: (The ensouling life) Söï Soáng phuù linh töùc laø Söï Soáng cuûa Thöôïng Ñeá trong nguyeân töû. (KCVTT, 15). Söï soáng vaø caùc söï soáng (the life and the lives): Trong boä GLBN, H.P.B. coù noùi: “Huyeàn linh hoïc khoâng chaáp nhaän baát cöù caùi gì voâ cô (inorganic) trong Ñaïi Vuõ truï (Kosmos). Caùch dieãn taû ñöôïc khoa hoïc duøng nhö “chaát voâ cô” (“inorganic substance”) chæ haøm yù laø söï soáng tieàm taøng, ñang ngöng treä (slumbering) trong caùc phaân töû cuûa caùi ñöôïc goïi laø “vaät chaát trô” (“inert matter”) thì khoâng theå nhaän bieát ñöôïc. Taát caû ñeàu laø söï soáng, moïi nguyeân töû cuûa ngay caû buïi khoaùng chaát (mineral dust) cuõng coù söï soáng, maëc duø vöôït ngoaøi söï hieåu bieát vaø nhaän thöùc cuûa chuùng ta ... Do ñoù, söï soáng coù khaép nôi trong vuõ truï ... baát cöù nôi ñaâu coù moät nguyeân töû vaät chaát, moät haït (particle) hay moät phaân töû (molecule), ngay caû ôû trong tình traïng loaõng nhaát, cuõng ñeàu coù söï soáng beân trong, tuy tieàm taøng vaø voâ thöùc.” GLBNI, 269, 281, 282 Söï soáng vaø caùc söï soáng: 1. Moïi vaät ñeàu coù söï soáng vaø coù yù thöùc, nhöng moïi söï soáng vaø yù thöùc khoâng gioáng vôùi con ngöôøi GLBNI, 79 a) Söï soáng laø hình thöùc hieän toàn duy nhaát ñang bieåu loä trong vaät chaát. b) Vaät chaát laø hieän theå cho söï bieåu loä cuûa linh hoàn. c) Linh hoàn laø hieän theå cho söï bieåu hieän cuûa tinh thaàn. Do ñoù, Thöôïng Ñeá ngoâi I, ngoâi 2 vaø ngoâi 3 cuøng phoái hôïp hoaït ñoäng (cooperate). Minh hoïa:
450
Söï soáng cuûa Thöôïng Ñeá ngoâi 3 laøm sinh ñoäng (animating) caùc nguyeân töû vaät chaát. laøm sinh ñoäng caùc Söï soáng cuûa Thöôïng Ñeá ngoâi 2 hình haøi hay toaøn theå caùc nguyeân töû. Söï soáng cuûa Thöôïng Ñeá ngoâi I laøm sinh ñoäng caùc hình haøi hôïp thaønh. 2. Söï Soáng Duy Nhaát toång hôïp boä ba naøy. Chuùng ta haõy lyù giaûi (work out) ñieàu naøy trong Ñaïi Vuõ truï vaø Tieåu Vuõ truï: Fohat, Prana, Ñieän, Doøng Töø löïc (Magnetic Fluid), taát caû ñeàu laø caùc thuaät ngöõ ñöôïc duøng ñeå chæ söï soáng duy nhaát ñem laïi sinh löïc naøy. Tieåu Vuõ truï ñöôïc laøm cho linh hoaït vaø ñöôïc caáp sinh löïc baèng prana, coøn caùc taùc ñoäng cuûa noù ñöôïc kieàm cheá baèng Chuû theå Tö töôûng noäi taïi (indwelling Thinker). Ñaïi Vuõ truï ñöôïc laøm cho linh hoaït vaø ñöôïc caáp sinh löïc baèng Fohat, caùc taùc ñoäng cuûa noù ñöôïc kieàm cheá baèng Ñaáng Thoâng Tueä ñang laøm linh hoaït (informing) maø chuùng ta goïi laø Thöôïng Ñeá. (LVLCK, 601602) - Tinh thaàn (spirit) ôû trong vaät chaát chính laø Söï Soáng. (Thö cuûa Ch. S. 315) Sthula sharira : Theå xaùc troïng tröôïc (Dense physical body). (LVLCK, 264) Suchi : Löûa thaùi döông (solar fire). (LVLCK, 602) Suy töôûng theá naøo, trôû thaønh theá aáy (As a man thinketh, so is he): Nhö chuùng ta bieát, naêng löôïng theo sau tö töôûng vaø bò nhuoám saéc thaùi cuûa tính chaát tö töôûng ñoù. Con ngöôøi chuyeån con maét chæ trích vaø kinh tôûm leân phaøm ngaõ mình vaø khi laøm
451
theá, laïi nuoâi döôõng chính caùc ñieàu maø y leân aùn (deplore), vaø nhö theá, hoaøn laïi cho chính mình nhöõng caùi caøng khoâng thích hôïp hôn nöõa cho coâng vieäc maø y muoán thay ñoåi. Ñoù laø moät voøng noã löïc laån quaån vaø caàn phaûi bò xoùa ñi baèng moät nhaän thöùc ñaày ñuû veà caùi chaân lyù chöùa trong caùc lôøi: “Con ngöôøi nghó töôûng nhö theá naøo thì y trôû thaønh theá aáy”. Khi con ngöôøi nghieàn ngaãm maõi (dwell) veà baûn chaát cuûa linh hoàn toaøn tri cuûa mình thì y trôû neân gioáng vôùi linh hoàn ñoù. Tö töôûng cuûa y ñöôïc taäp trung trong linh hoàn thöùc vaø y trôû thaønh linh hoàn ñoù ñang bieåu loä qua trung gian cuûa phaøm ngaõ. (LVHLT, 306) Svabhaâvat (B.Phaïn, Tinh hoa deã naén taïo cuûa vaät chaát): Töø ngöõ naøy ñöôïc caùc nhaø Ñoâng phöông hoïc giaûi thích nhö sau: “chaát lieäu deã uoán naén” (“plastic substance”), voán laø moät ñònh nghóa khoâng thích hôïp. Svabhaâvat laø chaát lieäu vaø vaät chaát taïo ra theá giôùi (the worldsubstance and stuff), hay ñuùng hôn laø nhöõng gì ôû ñaøng sau noù tinh thaàn vaø tinh hoa cuûa chaát lieäu. Teân goïi xuaát phaùt töø Subhava vaø goàm coù ba töø: Su: toát laønh, hoaøn haûo, ñeïp ñeõ, myõ mieàu; sva: caùi ngaõ (self), vaø bhaâva: hieän toàn hay traïng thaùi hieän toàn (state of being). Moïi baûn theå (nature) tieán hoùa töø noù vaø vaïn höõu quay veà noù vaøo cuoái caùc chu kyø sinh hoaït (lifecircles). Trong Huyeàn bí hoïc (Esotericism), noù ñöôïc goïi laø Phuï Maãu. Ñoù laø tinh hoa deã uoán naén cuûa vaät chaát (plastic essence of matter). (NGMTTL, 314) Söùc khoûe traùng kieän (good health): X. Ñònh Luaät Chu Kyø. Söùc maïnh tö töôûng vaø naêng löïc trí tueä (Thought power and mental ability). Moät ngöôøi khoâng theå coù ñöôïc söùc maïnh tö töôûng, cuõng khoâng theå coù ñöôïc naêng löïc trí tueä, neáu ngöôøi ñoù khoâng töï taïo ra cho chính mình baèng söï suy tö ñöôïc laëp laïi moät caùch kieân nhaãn. (MTNX, 276)
452
T Ta baø : Saha (B.Phaïn). Ta baø ha : Swaâha (B.Phaïn). Taø löïc: (Dark forces) Caùc taø löïc chæ coù theå taùc ñoäng ñeán (influence) vaø gaây nguy haïi (endanger) cho nhöõng keû maø nôi hoï taø löïc coù theå tìm thaáy moät aùi löïc (affinity, söï thu huùt, söï ñoàng thanh ñoàng khí, söï töông caàu) naøo ñoù ñoái vôùi chính baûn chaát cuûa chuùng. Do ñoù, ngöôøi naøo nghó raèng mình ñang bò caùc ñoái thuû nhö theá taán coâng, haõy laäp töùc tìm kieám khuyeát ñieåm (flaw) trong chính mình, chính khuyeát ñieåm naøy môùi khieán cho cuoäc taán coâng nhö theá coù theå xaûy ra. (VLH, 143) Taø thuaät (Voodooism, taø ñaïo/ Black magic): Taø thuaät (black magic) chæ laø vieäc laïm duïng caùc quyeàn naêng thoâng linh (psychic powers), hoaëc laïm duïng baát cöù bí nhieäm naøo cuûa thieân nhieân, ñuùng ra laø duøng söùc maïnh cuûa huyeàn hoïc vaøo caùc muïc ñích ích kyû, toäi loãi. (CKMTTL, 223). Nhaø ma thuaät döùt khoaùt laø ñaõ söû duïng caùc boä phaän thaân theå naøy (töùc laø naõo, phoåi, tim, laù laùch vaø caùc cô quan sinh saûnND)
453
ñeå taïo ra moät loaïi thaàn löïc, voán laø söï pha troän cuûa löïc dó thaùi vaø naêng löôïng vaät chaát troïng tröôïc, giuùp cho y coù theå laøm ñöôïc moät vaøi hình thöùc phaùp thuaät, cuõng nhö laø taïo ra nhöõng hieäu quaû treân caùc theå xaùc cuûa loaøi thuù vaø loaøi ngöôøi. Chính kieán thöùc veà ñieàu naøy laø neàn taûng cuûa taø thuaät vaø cuûa taát caû nhöõng caùch thöïc haønh gaây ra söï suy kieät (depletion) vaø cheát choùc cuûa nhöõng keû caûn trôû ñöôøng ñi cuûa nhaø ma thuaät hay bò y coi laø keû thuø. (ASCLH, 222223) Taû ñaïo (The Lefthand Path): Laø con ñöôøng maø keû theo haéc ñaïo (black magician) vaø caùc huynh ñeä trong boùng toái (brothers of the Shadows) ñi theo. Noù baét nguoàn töø vieäc söû duïng caùc maõnh löïc cuûa thieân nhieân vaøo caùc muïc ñích ích kyû; ñieåm noåi baät cuûa noù laø loøng ích kyû vaø tính chia reõ maïnh meõ vaø chaám döùt nôi coõi A tyø (Avitchi), töùc coõi thöù 8, truù sôû cuûa caùc linh hoàn bò sa ñoïa (lost soul) hay caùc lôùp voû (shells) cuûa con ngöôøi haï ñaúng ñaõ trôû neân taùch bieät vôùi nguyeân khí söï soáng Chaân Ngaõ hay caù nhaân. (LVLCK, 642) Taû hoûa kyø kinh (Ida, AÂm hoûa kyø kinh): Maõnh löïc aâm cuûa cô theå töï bieåu hieän qua ñöôøng daây thaàn kinh Ida. (LVHLT, 95) Taøi naêng hay naêng khieáu (talents or gifts): Caùc taøi naêng hay caùc naêng khieáu ñeàu ñöôïc xem nhö coù ñöôïc trong moät kieáp soáng tröôùc. (TNVT, 95) Tam ñoaïn thieàn (Sanyama): Ñoù laø toång hôïp ba giai ñoaïn cuûa tieán trình thieàn ñònh (goàm: ñònh trí, thieàn ñònh, ñaïi ñònhND) vaø chæ xaûy ra ñoái vôùi ñaïo sinh ñaõ hoïc ñöôïc vaø cheá ngöï ñöôïc ba traïng thaùi kieàm cheá theå trí. (ASCLH, 251) Nhôø tam ñoaïn thieàn, moät vaøi keát quaû sau ñaây ñöôïc taïo ra:
454
1. Ñaïo sinh töï thoaùt khoûi ba coõi thaáp: haï trí, caûm duïc, hoàng traàn. Ba coõi naøy khoâng coøn thu huùt söï chuù taâm cuûa y nöõa. Y khoâng coøn taäp trung vaøo chuùng hoaëc bò chuùng loâi cuoán nöõa. 2. Ñaïo sinh coù theå tuøy yù taäp trung söï chuù taâm vaø giöõ cho trí ñöôïc ñieàm tónh vaø giôùi haïn trong khi hoaït ñoäng tích cöïc, neáu y muoán choïn nhö theá. 3. Ñaïo sinh coù theå an truï vaøo Chaân Ngaõ thöùc vaø bieát ñöôïc chính mình taùch bieät vôùi theå trí, vôùi caùc tình caûm, caùc duïc voïng, caùc xuùc caûm vaø hình haøi ñang taïo thaønh Phaøm Ngaõ. 4. Y hoïc caùch nhaän thöùc raèng Phaøm Ngaõ (toaøn theå caùc traïng thaùi trí tueä, tình caûm vaø caùc nguyeân töû xaùc thaân) chæ laø khí cuï cuûa mình ñeå tuøy yù giao tieáp vôùi ba coõi thaáp. 5. Y ñaït ñöôïc khaû naêng nhaäp ñònh, töùc thaùi ñoä cuûa caù tính thöïc söï, ñoái vôùi coõi linh hoàn vaø coù theå nhìn vaøo coõi linh hoàn theo yù nghóa töông öùng vôùi caùch maø con ngöôøi duøng maét ñeå xem xeùt coõi traàn. 6. Xuyeân qua theå trí coù kieåm soaùt, y coù theå chuyeån vaøo naõo boä nhöõng gì y thaáy ñöôïc, vaø nhö theá coù theå truyeàn ñaït tri thöùc cuûa baûn ngaõ vaø cuûa coõi giôùi cuûa baûn ngaõ cho con ngöôøi treân coõi traàn. (ASCLH, 251) Tam hoûa kyø kinh (threefold thread within the spinal column): Ba tuyeán naêng löôïng naøy (three thread of energy) ñöôïc ñaët teân theo thuaät ngöõ AÁn Ñoä laø: Ida, Pingala vaø Sushumna. (CTNM, 183) Tam nghieäp (Agami Karma): Tam nghieäp laø keát quaû cuûa coâng vaø toäi cuûa caùc haønh vi hieän taïi. Noù bao goàm moïi lôøi noùi, yù töôûng vaø haønh ñoäng cuûa baïn. (LVLCK, 470471) Tam Thöôïng Theå tinh thaàn (Spiritual Triad): Laø AtmaBuddhiManas hay laø YÙ chí Tinh thaàn, Baùc aùi Tinh thaàn vaø Thöôïng Trí. (CTHNM, 354)
455
Töùc laø YÙ chí tinh thaàn, tröïc giaùc (intuition) vaø Thöôïng trí. (LVLCK, 261) - Caùch taïo ra Atma-Buddhi-Manas: Chaân Thaàn (Monad) khieán cho vaät chaát vi töû (atomic matter) cuûa coõi Nieát Baøn, coõi Boà Ñeà vaø Coõi Trí – ñang bao quanh Chaân Thaàn gioáng nhö dó thaùi khoâng gian (ether of space) bao quanh Maët Trôøi – trôû neân rung ñoäng, vaø nhö vaäy baét buoäc chính Chaân Thaàn trôû thaønh moät Tia Saùng (Ray) goàm ba phaàn gioáng y nhö baûn chaát tam phaân cuûa chính Chaân Thaàn. Trong coâng vieäc naøy Chaân Thaàn ñöôïc söï trôï giuùp cuûa caùc Thieân Thaàn thuoäc moät vuõ truï tröôùc, vì tröôùc ñaây, caùc Ngaøi ñaõ traûi qua moät kinh nghieäm töông töï nhö theá. Caùc Thieân Thaàn naøy höôùng daãn laøn soùng rung ñoäng töø traïng thaùi-YÙ Chí (Will-aspect) ñeán vi töû coõi Nieát Baøn, ñeå roài vi töû Nieát Baøn (atmic atom), nhôø rung ñoäng theo traïng thaùi-YÙ Chí, trôû thaønh Atma. Caùc Thieân Thaàn noùi treân cuõng höôùng daãn laøn soùng rung ñoäng töø traïng thaùi-Minh Trieát (Wisdom-aspect) ñeán vi töû coõi Boà Ñeà (buddhic-atom), ñeå roài vi töû Boà Ñeà, nhôø rung ñoäng theo traïng thaùi- Minh Trieát, trôû thaønh Buddhi. Caùc Thieân Thaàn treân cuõng laïi höôùng daãn laøn soùng rung ñoäng töø traïng thaùi-Hoaït Ñoäng ñeán vi töû coõi Trí (manasic atom) ñeå roài vi töû trí tueä, nhôø rung ñoäng hôïp vôùi traïng thaùi Hoaït Ñoäng, trôû thaønh Manas. Atma-Buddhi-Manas, töùc laø Chaân Thần trong theá giôùi bieåu loä, ñöôïc taïo ra (is formed) nhö theá ñoù, theá laø Tia Saùng (Linh Quang) cuûa Chaân Thaàn ñi vaøo naêm coõi cuûa vuõ truï (thuoäc Thaùi Döông Heä chuùng ta – ND). (KCVTT, 47-48) Tam Thöôïng Theå Tinh thaàn töùc bieåu hieän (expression) tam phaân hay laø khí cuï (instrument) cuûa Chaân Thaàn. (ÑÑTKNM II, 398) Tamas : X. Thuoäc tính. Tam boä (Triad, boä tam, tam haï theå):
456
Tam boä töùc laø caùc nguyeân töû thöôøng toàn hoàng traàn, caûm duïc vaø nguyeân töû thöôøng toàn haï trí. (KCVTT, 101) Tam giaùc ñoâi : X. AÁn tín cuûa vua Solomon. Tam hoàn trong con ngöôøi (Three souls in man): Caàn neân nhôù raèng, moïi quyeàn naêng taâm thoâng laø caùc quyeàn naêng, naêng löïc vaø naêng khieáu cuûa Linh hoàn Ñoäc Nhaát (One Soul), nhöng trong thôøi gian vaø khoâng gian, moät soá trong chuùng laø caùc bieåu hieän cuûa ñoäng vaät thöùc hay sinh hoàn (animal soul), moät soá cuûa nhaân hoàn (human soul) vaø moät soá cuûa hoàn thieâng lieâng (divine soul). (TLHNM II, 559) Tam nguyeân (Triplicity, tam phaân): Tam nguyeân ñöôïc bieát roõ laø tinh thaàn, linh hoàn vaø thaân theå. (TLHNM II, 391) Söï soáng, yù thöùc vaø hình haøi. (LVHLT, 21) Tam Thaân (Three Vestures): Nirmanakaya (ÖÙng thaân), Shambhogakaya (Baùo thaân), Dharmakaya (Phaùp thaân). (LVLCK, 1193) Taøng thöùc, toaøn linh thöùc : X. Alaïigiathöùc Tanmatra : Chaát lieäu nguyeân töû cô baûn cuûa baát cöù yeáu toá naøo (element). Caùi taïo ra taùc duïng hieän töôïng cuûa noù. Ñoù laø caùi aån sau moïi nhaän thöùc baèng giaùc quan vaø cuûa caû 5 giaùc quan. (ASCLH, 344) Tanmatra töùc laø naêng löïc (power) hoaëc rung ñoäng (vibration) do moät bieán thaùi (modification) trong taâm thöùc cuûa Thöôïng Ñeá. (LVLCK, 56) Tanmatra töùc laø bieán thaùi cuûa nguyeân khí taâm thöùc. (ASCLH, 158) Taïo Hoùa (Creator, Hoùa Coâng, Ñaáng Saùng Taïo, Thôï Taïo): Ngoâi Ba cuûa Ba Ngoâi (Trinity), Ngoâi Thaùnh Thaàn, töùc Taïo Hoùa. (CTHNM, 245)
457
Tapas (Coõi Ñaïi Nieát Baøn, Coõi Chaân Thaàn): Theá giôùi thieâng lieâng (Divine world). Theá giôùi cuûa Ngoâi Hai, töông öùng vôùi coõi Ñaïi Nieát Baøn. (ASCLH, 298) Tattvas : X. Yeáu toá. Tatya : Theá giôùi cuûa nguyeân nhaân phaùt xuaát. Theá giôùi cuûa Ngoâi Moät, töông öùng vôùi Coõi Toái Ñaïi Nieát Baøn. (X. Coõi vaø traïng thaùi taâm thöùc). (ASCLH, 298) Taùt ñoùa, taùt ñoûa : Sattva (chuùng sinh). Taêng, Taêng chuùng, Taêng giaø, Taêng giaø lam, Giaø Lam: Samgha (B.P) Taâm (Psyche): Theo nghóa ñen, taâm laø linh hoàn beân trong (the soul within) hay laø Thöôïng ngaõ (the higher self), noù nhoâ ra khoûi phaøm ngaõ tam phaân gioáng nhö con böôùm thoaùt ra khoûi caùi keùn (chrysalic); chính caùi thöïc taïi toát ñeïp ñoù, maø chuùng ta ñang taïo ra theo keát quaû cuûa moät hay nhieàu kieáp soáng cuûa chuùng ta, giaùng haï nôi ñaây. TTCNT, 137) Taâm lyù hoïc (Psychology): Laø moân hoïc veà söï hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi, nhö laø sinh vaät soáng ñoäng trong moâi tröôøng chung quanh, trong ñoù coù chính y moân hoïc veà söï töông taùc giöõa con ngöôøi vôùi moâi tröôøng chung quanh. Ñoù laø moân hoïc veà caùch haønh xöû cuûa con ngöôøi nhöng khoâng phaûi theo yù nghóa ñaïo ñöùc veà caùch haønh xöû ñuùng hay sai. Ñoù laø moân hoïc veà caùch ñoái xöû cuûa con ngöôøi, cuûa Phaøm ngaõ. (LHVCC, 3233) Taâm phaùp (Heart doctrine, secret Heart): Taâm phaùp chi phoái söï phaùt trieån huyeàn linh. Taâm phaùp döïa vaøo baûn chaát ñaïi ñoàng cuûa linh hoàn, Chaân Thaàn, Ñaáng Duy nhaát, chi phoái vaø coù dính líu ñeán thöïc taïi. (CVÑÑ, 458)
458
Taâm phaùp laø giaùo lyù bí truyeàn (Secret Heart is the esoteric doctrine). (TNVT, 231) Taâm thaàn phaân lieät (split personality, multiple person-alities): X. Ña nhaân caùch. Taâm thoâng thuaät (Psychism): Coù theå ñöôïc chia thaønh 2 nhoùm nhö sau: 1. Taâm thoâng baäc cao (Higher psychism): Thieâng lieâng. Coù kieåm soaùt. Tích cöïc. AÙp duïng moät caùch saùng suoát. Traïng thaùi trung gian. 2. Taâm thoâng baäc thaáp (Lower psychism): Ñoäng vaät. Khoâng ñöôïc kieåm soaùt. Tieâu cöïc. Töï ñoäng. (SHLCTÑ, 8) Traïng thaùi ñoàng coát. Moät töø ngöõ hieän ñang ñöôïc duøng ñeå chæ moïi loaïi hieän töôïng lieân quan ñeán trí (mental phenomena), nhö laø thuaät ñoàng coát (mediumship), cuõng nhö hình thöùc nhaïy caûm cao (the higher form of sensitiveness). Moät töø ngöõ môùi ñöôïc ñaët ra. (CKMTTL, 277) Taâm thöùc (consciousness, yù thöùc): Taâm thöùc laø taâm (Psyche) hay laø linh hoàn, ñang taïo ra söï soáng taâm thoâng (psychical life). Ñoù laø nhaän thöùc (awareness) döôùi nhaân loaïi, nhaân loaïi vaø thieâng lieâng. (TLHNMII, 232) Söï phoái hôïp (merging) cuûa naêng löôïng cuûa söï soáng vaø naêng löôïng cuûa theå trí trong cô caáu con ngöôøi taïo ra caùi maø chuùng ta goïi laø taâm thöùc tröôùc tieân laø ngaõ thöùc (selfconsciousness) vaø
459
sau roát laø taäp theå thöùc (groupconsciousness). (X. Taäp theå thöùc). (TLHNMII, 67) Caùc loaïi taâm thöùc: 1. Phaøm ngaõ thöùc (personality consciousness) laø taâm thöùc cuûa Ngoâi Ba cuûa thaùnh linh, töùc traïng thaùi saùng taïo (creator aspect). Taâm thöùc naøy taùc ñoäng trong vaät chaát vaø chaát lieäu ñeå taïo ra caùc hình haøi maø nhôø ñoù caùc tính chaát coù theå töï bieåu hieän, vaø nhö theá cho thaáy baûn chaát cuûa thaùnh linh treân coõi saéc töôùng (plane of appearances). 2. Chaân Ngaõ thöùc (egoic consciousness) laø taâm thöùc cuûa Ngoâi Hai cuûa thaùnh linh, taâm thöùc cuûa linh hoàn, töï bieåu hieän nhö laø tính chaát vaø nhö laø “saéc thaùi” (“colour”) noäi taâm xaùc ñònh cuûa caùc saéc töôùng. Ñöông nhieân taâm thöùc naøy thay ñoåi tuøy theo naêng löïc cuûa linh hoàn trong baát cöù hình haøi naøo ñeå cheá ngöï hieän theå cuûa noù, töùc vaät chaát, vaø ñeå bieåu hieän tính chaát baåm sinh qua hình haøi beân ngoaøi. 3. Chaân thaàn thöùc (monadic consciousness) laø taâm thöùc cuûa Ngoâi Moät cuûa thaùnh linh, voán bieåu hieän cho muïc tieâu vaø yù ñònh cuûa söï soáng thieâng lieâng, noù duøng linh hoàn ñeå qua linh hoàn ñoù, cho thaáy muïc tieâu coá höõu cuûa Thöôïng Ñeá. (TLHNMII, 4) Caùc loaïi taâm thöùc: a. Thöôïng Ñeá thöùc (Logoic consciousness) töùc laø caùc traïng thaùi tieáp noái cuûa nhaän thöùc thieâng lieâng trong lónh vöïc thaùi döông. b. Haønh tinh thöùc (Planetary consciousness) hay laø taâm thöùc cuûa moät Haønh Tinh Thöôïng Ñeá khi Ngaøi luaân chuyeån lieân tuïc qua heä thoáng haønh tinh. c. Chaân Ngaõ thöùc (Causal consciousness) hay laø vieäc môû roäng lieân tuïc söï hieåu bieát saùng suoát cuûa con ngöôøi töø kieáp naøy ñeán kieáp khaùc.
460
d. Nhaân loaïi thöùc (Human consciousness) hay laø söï hieåu bieát cuûa con ngöôøi treân coõi traàn, vaø ngaøy caøng taêng treân coõi caûm duïc vaø coõi trí. e. Ñoäng vaät, thöïc vaät vaø khoaùng chaát thöùc (Animal, vegetable, and mineral consciousness) voán dó khaùc vôùi nhaân loaïi thöùc ôû nhieàu chi tieát, tröôùc nhaát ôû choã noù khoâng phoái keát (coordinate) hay suy luaän (deduce) vaø nhaän bieát söï ñoàng nhaát rieâng bieät. Noù gioáng nhaân loaïi thöùc ôû choã noù bao haøm söï ñaùp öùng vôùi caùc tieáp xuùc noái tieáp cuûa caùc ñôn vò coù lieân quan trong caùc chu kyø nhoû cuûa chuùng. f. Nguyeân töû thöùc (Atomic consciousness), bieåu hieän qua caùc traïng thaùi ñaåy vaø huùt noái tieáp nhau. Trong ñònh nghóa cuoái cuøng naøy coù taøng aån chìa khoùa cho caùc traïng thaùi taâm thöùc khaùc. (LVLCK, 279) Taâm thöùc coù theå ñöôïc ñònh nghóa nhö laø naêng löïc thaáu hieåu. Tröôùc tieân, noù coù dính líu ñeán moái lieân heä cuûa Ngaõ vôùi Phi Ngaõ, cuûa Chuû theå Nhaän thöùc vôùi Ñieàu ñöôïc Nhaän thöùc vaø cuûa Chuû theå Tö Töôûng vôùi nhöõng gì ñöôïc töôûng nghó ñeán. Ñaïi khaùi, taâm thöùc ñöôïc chia thaønh: 1 Taâm thöùc tuyeät ñoái ........ Thöôïng Ñeá khoâng bieåu loä hay Thöôïng Ñeá thöùc (God consciousness). “Ta laø Linh Ngaõ” 2. Taâm thöùc Ñaïi ñoàng........ Thöôïng Ñeá bieåu loä hay Taäp Theå thöùc Taâm thöùc cuûa Haønh Tinh (Universal or Group Consciousness.) Thöôïng Ñeá “Ta laø Caùi Ñoù” 3. Taâm thöùc caù nhaân ........... Taâm thöùc con ngöôøi hay Ngaõ thöùc (Individual or Selfconsciousness) “Toâi hieän höõu” 4. Taâm thöùc (consciousness) Taâm thöùc döôùi nhaân loaïi hay Taâm thöùc nguyeân töû (Atomic consciousness)
461
Muïc tieâu cuûa taâm thöùc ñoái vôùi: 1. Moät Haønh Tinh Thöôïng Ñeá …. Taâm thöùc tuyeät ñoái 2. Con ngöôøi ............................ ..Taäp theå thöùc 3. Nguyeân töû ............................ ..Ngaõ thöùc (LVLCK, 243) Taâm thöùc vaø söï soáng gioáng heät nhau (consciousness and life are identical), caû hai teân goïi duøng ñeå chæ moät söï vaät khi ñöôïc xem xeùt töø beân trong vaø töø beân ngoaøi. Khoâng coù söï soáng naøo maø khoâng coù taâm thöùc, khoâng cuûa taâm thöùc naøo maø khoâng coù söï soáng. Khi naøo trong yù töôûng, chuùng ta phaân chia chuùng moät caùch mô hoà vaø phaân tích nhöõng gì chuùng ta ñaõ laøm, ta thaáy raèng chuùng ta ñaõ goïi taâm thöùc höôùng vaøo trong baèng caùi teân “Söï soáng”, coøn söï soáng höôùng ra beân ngoaøi ñöôïc goïi baèng danh xöng laø “taâm thöùc”. (KCVTT, 25) Töø ngöõ taâm thöùc xuaát phaùt töø hai chöõ Latin: Con, nghóa laø vôùi (with) vaø scio nghóa laø bieát (to know), neân theo saùt nghóa laø “caùi maø vôùi noù chuùng ta môùi hieåu bieát ñöôïc” (“that with which we know”). (TTCNT, 99) - Taâm thöùc ñöôïc giôùi haïn vaøo nhöõng caùi maø con ngöôøi bieát chính mình töôïng tröng cho vaø sôû höõu ñöôïc (to be and have) trong hieän taïi töùc laø caùc tính chaát (category of qualities), ñaëc tính (characteristics), naêng löïc (powers), khuynh höôùng (tendencies) vaø kieán thöùc (knowledges) ñuû loaïi, chuùng taïo thaønh voán lieáng cuûa moät ngöôøi, maø ngöôøi ñoù nhaát ñònh laø bieát hoaëc laø nhaø taâm lyù hoïc bieát. (TLHNM II, 440) - Taâm thöùc treân baát cöù coõi naøo coù nghóa laø khaû naêng ñeå ñaùp öùng vôùi caùc rung ñoäng cuûa coõi ñaëc bieät ñoù. (KCVTT, 41) Taâm thöùc, caùc traïng thaùi noái tieáp (Succession of states of consciousness). 1. Thöïc ra, Vuõ truï chæ laø moät taäp hôïp bao la cuûa caùc traïng thaùi taâm thöùc. SD II, 633; I, 70, 626.
462
2. Tinh thaàn vaø taâm thöùc laø caùc teân goïi ñoàng nghóa. SD I, 43, 125, 349, 593. 3. Moïi nguyeân töû trong vuõ truï ñeàu ñöôïc phuù cho taâm thöùc. SD I, 105. 4. Saùu loaïi taâm thöùc nhö ñöôïc bieåu hieän trong Giôùi Thieân Nhieân treân naêm coõi tieán hoùa cuûa nhaân loaïi. SD I, 123; II, 678. a/ Giôùi khoaùng chaát 1. Hoaït ñoäng thoâng tueä. Moïi nguyeân töû ñeàu toû ra coù khaû naêng choïn löïa, phaân bieät moät caùch saùng suoát döôùi Ñònh luaät Huùt vaø Ñaåy. SD I, 295. b/ Giôùi thöïc vaät 2. Hoaït ñoäng saùng suoát coäng vôùi nhaän thöùc coøn phoâi thai (embryo sensation) hay caûm giaùc (feeling) phoâi thai. c/ Giôùi ñoäng vaät 3. Hoaït ñoäng saùng suoát, nhaän thöùc coäng vôùi baûn naêng, hay laø trí löïc phoâi thai (embryo mentality). SD III, 573, 574. Ba loaïi taâm thöùc naøy tieâu bieåu cho taâm thöùc döôùi nhaân loaïi (sub-human consciousness). d/ Nhaân loaïi thöùc 4 (Human consciousness). Hoaït ñoäng saùng suoát, baùc aùi hay caûm giaùc hoaøn haûo (perfected feeling) hay nhaän thöùc (realisation) vaø yù chí, hay muïc tieâu saùng suoát. Ba traïng thaùi. SD I, 215, 231; II, 552; III, 579. Ñaây laø Ngaõ thöùc (Self-consciousness) - trung ñieåm. SD I, 297. e/ Tinh thaàn thöùc 5 (Spiritual consciousness). Nhaän thöùc baèng tueä giaùc theå (Buddhic realisation). Caùi ñôn nhaát (unit) bieát ñöôïc taäp theå cuûa mình. Caùi ñôn nhaát rieâng bieät töï ñoàng nh61t hoùa chính mình vôùi cung hay kieåu maãu cuûa mình. SD III, 572; I, 183, 623. f/ Linh thöùc / Nieát Baøn thöùc 6 (Atmic consciousness).
463
Taâm thöùc cuûa ñôn vò. Thaùi Döông Heä thaát phaân. SD II, 673, 741) Hai loaïi taâm thöùc naøy tieâu bieåu cho sieâu thöùc (superconsciousness). Loaïi taâm thöùc thöù baûy bao haøm taát caû caùc loaïi treân vaø laø Thöôïng Ñeá thöùc (God consciousness). SD II, 740, chuù thích. (LVLCK, 278) Taâm thöùc Christ : X. Tröïc giaùc thöùc, Taäp theå thöùc, YÙ thöùc Christ. Taâm thöùc thieâng lieâng (Divine consciousness): Baûy cung laø toaøn boä cuûa taâm thöùc thieâng lieâng, cuûa Toaøn Linh Trí; caùc Ngaøi (They) coù theå ñöôïc xem nhö laø Baûy Ñaáng Thoâng Tueä (intelligent Entities), nhôø caùc Ngaøi maø thieân cô ñöôïc theå hieän. (TLHNM I, 59) Taâm thöùc tænh thöùc (wakingconsciousness): Taâm thöùc tænh thöùc töùc laø taâm thöùc ñang taùc ñoäng trong boä oùc hoàng traàn (consciousness working in the physical brain). (KCVTT, 115) Taâm thöùc tænh thöùc laø taâm thöùc ñang hoaït ñoäng treân coõi trí vaø treân coõi caûm duïc baèng caùch duøng chaát trí vaø chaát caûm duïc laøm hieän theå cho noù, taâm thöùc naøy ñöôïc ñaët trong boä oùc hoàng traàn vôùi vai troø nhö Ngaõ thöùc (Self consciousness) vaø söû duïng boä oùc ñoù cuøng vôùi heä thaàn kinh ñöôïc noái keát cuûa noù nhö laø duïng cuï ñeå öôùc muoán (willing), ñeå hieåu bieát (knowing) vaø ñeå hoaït ñoäng (acting) treân coõi traàn. (KCVTT, 169) - Taâm thöùc tænh thöùc coù theå ñöôïc ñònh nghóa nhö laø moät phaàn cuûa toång thöùc (total consciousness) voán ñang hoaït ñoäng trong boä oùc vaø heä thaàn kinh, vaø roõ raøng thuoäc veà Ngaõ-Thöùc (Selfconscious). …..Khi taâm thöùc trôû thaønh Ngaõ thöùc treân coõi caûm duïc vaø khi boä oùc phaùt trieån ñuû ñeå ñaùp öùng vôùi cacù rung ñoäng cuûa Ngaõ
464
Thöùc, thì taâm thöùc treân coõi caûm duïc (astral consciousness) seõ trôû thaønh moät phaàn cuûa taâm thöùc tænh thöùc. Maõi veà sau khi taâm thöùc trôû thaønh Ngaõ thöùc treân coõi trí, vaø boä oùc phaùt trieån ñuû ñeå ñaùp öùng vôùi caùc rung ñoäng cuûa noù, thì taâm thöùc tænh thöùc seõ goàm caû taâm thöùc treân coõi trí (mental consciousness). Cöù nhö theá cho ñeán khi moïi taâm thöùc treân naêm coõi cuûa chuùng ta ñeàu phaùt trieån thaønh taâm thöùc tænh thöùc. (KCVTT, 170-171) Taâm thöùc vaø ngaõ thöùc: (Consciousness and Selfconsciousness) Chính ôû treân coõi traàn maø taâm thöùc, tröôùc tieân phaûi tieán hoùa thaønh Ngaõ thöùc. (KCVTT, 93) Taâm vieân yù maõ : (Modifications of thinking principle / Modifications of the mind). Töùc laø caùc bieán thaùi hoaëc caùc dao ñoâng cuûa theå trí; caùc bieán thaùi cuû nguyeân khí suy tö (ASCLH, 9, 26, 339) Taän tuïy (Devotion): - Loøng taän tuïy naûy sinh töø vaø laø keát quaû cuûa tình traïng khoâng haøi loøng (dissatisfaction) coäng vôùi vieäc söû duïng khaû naêng choïn löïa (choice). Tuøy theo ñoä saâu ñaäm cuûa noãi baát maõn (discontent) cuûa con ngöôøi vaø naêng löïc xeùt ñoaùn thaáu suoát cuûa mình, ngöôøi naøy vöôït qua töø möùc ñoä haøi loøng taïm thôøi naøy ñeán möùc ñoä khaùc, cöù moãi laàn nhö vaäy, y bieåu loä loøng taän tuïy cuûa mình ñoái vôùi moät öôùc voïng (desire), moät caù nhaân (personality), moät lyù töôûng (ideal) vaø ñoái vôùi moät caùch nhìn (vision) cho ñeán sau cuøng, y hôïp nhaát chính mình vôùi lyù töôûng cao sieâu nhaát coù theå coù ñoái vôùi con ngöôøi. Tröôùc tieân, ñaây laø linh hoàn vaø keá ñoù laø Ñaïi hoàn (Oversoul) hay laø Thöôïng Ñeá. (GDTKNM, 21) Moãi ngöôøi thuoäc moïi trình ñoä ñeàu coù söï taän tuïy rieâng cuûa mình maø y soáng vì ñoù, trong söï doát naùt, hieåu bieát hoaëc minh trieát, y vaän duïng tôùi möùc toái ña luaät leä maø y coù theå hieåu ñöôïc daønh cho söï taän tuïy ñoù.
465
Söï taän tuïy coù theå thuaàn tuùy vaät chaát, taäp trung vaøo theå xaùc, vaøo vieäc ham muoán vaøng, vaøo caùc taøi saûn cuï theå. Y doàn moïi naêng löïc cuûa mình vaøo vieäc tìm caùch thoûa maõn hình thöùc cuï theå ñoù vaø nhôø ñoù maø hoïc hoûi. Söï taän tuïy thuaàn tuùy tình caûm coù theå laø muïc tieâu cuûa keû taän tuïy (devotee) yeâu thöông vôï con hoaëc gia ñình, loøng töï haøo (pride) cuûa daân toäc, öa thích söï meán moä hoaëc khao khaùt moät caùi gì ñoù y doác heát troïn naêng löïc cuûa mình vaøo chuùng, duøng theå xaùc ñeå laøm ñaày öôùc muoán cuûa theå tình caûm. Coù theå coøn hình thöùc taän tuïy cao hôn, yeâu thích ngheä thuaät, hoaëc khoa hoïc, hoaëc trieát hoïc, yeâu thích ñôøi soáng toân giaùo, khoa hoïc hay ngheä thuaät y coáng hieán vaøo ñoù caùc naêng löïc cuûa xaùc thaân, cuûa tình caûm vaø trí tueä, vaø luoân luoân ñoù laø hình thöùc taän tuïy. (LVHLT, 263) Söï taän tuïy laø yù chí kieân trì nhaát taâm cuûa Thöôïng Ñeá ñöôïc bieåu hieän trong moät Söï soáng, ñoù laø Söï soáng cuûa Ñaáng Chuû Quaûn Cung Moät (Lord of the first ray). (TLHNM I, 48) Taäp theå thöùc (group consciousness): - Ñoù laø taâm thöùc cuûa ñaïi toång theå maø con ngöôøi ñaït tôùi nhôø söï phaùt trieån, tröôùc tieân, cuûa bieät ngaõ thöùc (individual consciousness) cuûa y, toång theå caùc söï soáng cuûa baûn chaát ñoäng vaät , tình caûm vaø trí tueä, coäng vôùi tia saùng cuûa thaùnh linh ñang ngöï trong hình haøi maø chuùng taïo ra. (LVHLT, 38) - Taäp theå thöùc töùc laø taâm thöùc cuûa Thieân Nhaân (Heavenly Man). (TTCNT, 92) Taäp theå thöùc voán ôû traïng thaùi tieàm taøng, noù mang laïi söï nhaän thöùc veà Ñaïi Toång Theå (great Whole), noù vaãn tónh laëng (quiescent) trong phaàn lôùn chu kyø tieán hoùa, cho ñeán khi tieán trình hoäi nhaäp ñaït tôùi möùc maø phaøm ngaõ ñang taùc ñoäng. Baáy giôø, trung taâm löïc ñænh ñaàu baét ñaàu khai môû vaø con ngöôøi trôû
466
neân coù yù thöùc theo nghóa roäng hôn. Baáy giôø, bí huyeät ñaàu vaø tim noái lieàn, chaân nhaân xuaát hieän baèng söï bieåu loä ñaày ñuû. (TLHNM II, 415) Taät xaáu (vice): Taät xaáu laø vieäc chieám öu theá cuûa tính chaát giaùng haï tieán hoùa (involution) cuûa cuøng moät maõnh löïc maø vaøo giai ñoaïn sau seõ hieän ra nhö laø moät ñöùc tính (virtue). (TVTTHL, 233) Taät xaáu laø naêng löôïng cuûa caùc theå thaáp rieâng reû hay keát hôïp laïi trong Phaøm ngaõ khi noù kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng cuûa söï soáng vaø xem nheï linh hoàn hôn laø caùc theå thaáp (sheaths) hay laø xem nheï linh hoàn hôn laø caùc thoâi thuùc vaø caùc khuynh höôùng cuûa Phaøm ngaõ. (LVHLT, 202) Tha thöù (Forgiveness): Laø hy sinh vaø laø töø boû baûn ngaõ cuûa mình, ngay caû töø boû chính söï soáng cuûa mình vì keû khaùc vaø vì lôïi ích cuûa toaøn theå taäp theå (the wholegroup). (SHLCTÑ, 165) Thaùi Döông Heä (Solar system): Thaùi Döông Heä goàm coù moät maët trôøi laø tieâu ñieåm trung öông vôùi caùc haønh tinh ñi keøm maët trôøi, voán ñöôïc giöõ trong söï töông quan töø löïc trong caùc quyõ ñaïo cuûa chuùng chung quanh maët trôøi. (TLHNMI, 152) Möôøi haønh tinh heä (planetary schemes) hôïp thaønh moät Thaùi Döông Heä. (LVLCK, 63) Thaùi Döông Thöôïng Ñeá (Solar Deity, Solar Logos): Moät Thaùi Döông Thöôïng Ñeá coù hieän theå laø baûy heä thoáng haønh tinh, coù khoâng gian laø ba coõi vuõ truï (3 cosmic planes). (LVLCK, 293) Thaùi Döông Thöôïng Ñeá töùc laø ñaïi vuõ truï. (LVLCK, 69) The Grand Man of the Heavens, the Macrocosm, the Solar Logos. (LVLCK, 80)
467
Thaùi Döông Thieân Thaàn (Solar Angels): Caùc Ñaáng phuù cho con ngöôøi Chaân Ngaõ höõu thöùc baát töû laø caùc “Thaùi Döông Thieân Thaàn” duø laø xeùt veà maët aån duï (metaphorically) hay theo nghóa ñen (literally).(GLBN III, 97) Thaùi Döông Tinh Quaân: (Manasa-Dhyanis, Solar Devas, Agnishvatta Pitris) laø caùc Ñaáng Ban Phaùt (givers) trí tueä vaø taâm thöùc cho con ngöôøi. (GLBN I, 233) Thaùi Uyeân (The Deep): chính laø Khoâng Gian. (Thö cuûa Chaân Sö 379) Tham aên vaø khoå haïnh quaù ñaùng: (Glutton and foolish asceticism) Moät keû tham aên trong kieáp tröôùc, giôø ñaây seõ phaûi gaùnh laáy moät boä maùy tieâu hoùa coù khuyeát ñieåm (a faulty digestive system), ñieàu naøy cuõng aùp duïng cho ngöôøi naøo coá tình töï boû ñoùi mình qua söï khoå haïnh quaù ñaùng (thieáu saùng suoát). (VLH, 198) Tham thieàn (meditation, thieàn ñònh, Dhyana): Tham thieàn taïo ra ñöôïc 4 ñieàu: 1. Giuùp cho haønh giaû tieáp xuùc ñöôïc vôùi Chaân Ngaõ vaø chænh hôïp ñöôïc ba haï theå. 2. Ñöa haønh giaû ñeán traïng thaùi quaân bình, khoâng hoaøn toaøn thuï caûm vaø tieâu cöïc, cuõng khoâng hoaøn toaøn tích cöïc, maø ôû ñieåm thaêng baèng. Nhö vaäy, taïo cô hoäi cho Chaân Ngaõ, vaø sau ñoù laø Chaân Sö, khuaáy ñoäng söï quaân bình ñoù vaø ñieàu chænh söï rung ñoäng traàm laëng naøy ñeán moät aâm ñieäu (note) cao hôn tröôùc, khieán cho taâm thöùc rung ñoäng vôùi möùc ñoä môùi meû vaø cao sieâu hôn, vaø xoay chuyeån (neáu toâi coù theå dieãn ñaït nhö theá) vaøo phaïm vi cuûa Tinh thaàn tam phaân. Baèng caùch tham thieàn lieân tuïc, toaøn theå ñieåm thaêng baèng naøy ngaøy caøng ñöôïc naâng cao cho ñeán khi ñieåm thu huùt thaáp trong söï dao ñoäng vaø ñieàu chænh khoâng phaûi ôû theå xaùc, khoâng chaïm ñeán theå caûm duïc, khoâng tieáp
468
xuùc vôùi theå trí (ngay caû linh hoàn theå nöõa), maø keå töø ñoù, con ngöôøi ñöôïc an truï vaøo taâm thöùc tinh thaàn. 3. Taïo thaêng baèng cho caùc rung ñoäng thaáp treân caùc phaân caûnh thuoäc coõi tình caûm vaø coõi trí. Tham thieàn baét ñaàu laøm cho phaøm ngaõ chænh hôïp ñöôïc vôùi rung ñoäng cuûa phaân caûnh thöù ba ôû moãi moät trong ba coõi thaáp cho ñeán khi caùc phaân caûnh ba ñoù ñöôïc cheá ngöï. Keá ñoù, laøm cho phaøm ngaõ rung ñoäng ñoàng boä vôùi rung ñoäng cuûa caùc phaân caûnh thöù hai cuûa ba coõi thaáp. 4. Tham thieàn giuùp vaøo vieäc chuyeån di söï an truï töø moät trong caùc vi töû thöôøng toàn cuûa phaøm ngaõ vaøo vi töû töông öùng trong Tam Thöôïng Theå tinh thaàn. (TVTTHL, 1011) Moät ñieåm maø töø tröôùc ñeán giôø khoâng ñöôïc nhaán maïnh tôùi nhieàu, ñoù laø, muïc tieâu thöïc söï cuûa tham thieàn laø daàn daàn laøm cho Chaân Ngaõ theå raïn nöùt, ñöùt rôøi vaø tan raõ (fracturing, breaking and shattering). (TVTTHL, 22) - Naêm hieäu quaû cuûa tham thieàn trong ba coõi thaáp: 1/ Thaáy ñöôïc Chaân Sö vaø Chaân Ngaõ trong saâu cuûa traùi tim. 2/ Nhaän ra ñöôïc söï rung ñoäng. 3/ Ñöa vaøo yù thöùc cuûa naõo boä hoàng traàn kyù öùc veà Huyeàn Vieän cuûa Chaân Sö vaø caùc baøi hoïc ñöôïc truyeàn daïy nôi ñoù. 4/ Ñaït ñöôïc phaàn naøo Chaân Ngaõ thöùc. 5/ Ngöôøi tìm ñaïo bieát ñöôïc thaønh coâng nhôø aâm thanh. (TVTTHL, 289293) Noùi veà maët chuyeân moân, tham thieàn laø tieán trình maø nhôø ñoù, bí huyeät ñaàu ñöôïc khôi hoaït, ñöôïc ñaët döôùi söï kieàm cheá vaø söû duïng. Khi xaûy ra tröôøng hôïp naøy, linh hoàn vaø Phaøm ngaõ ñöôïc phoái keát, hôïp nhaát vaø söï nhaát quaùn (atonement) xaûy ra, taïo ra trong ngöôøi tìm ñaïo, moät doøng naêng löôïng taâm linh maõnh lieät tuoân traøn vaøo, thuùc ñaåy cho toaøn boä con ngöôøi y hoaït ñoäng vaø phôi baøy ra caùi thieän cuõng nhö caùi aùc tieàm taøng. (SHLCTÑ, 17)
469
Laø naêng löïc cuûa Chuû theå Tö töôûng söû duïng theå trí nhö yù muoán vaø truyeàn tôùi naõo boä caùc tö töôûng cao sieâu, caùc yù nieäm tröøu töôïng vaø caùc khaùi nieäm lyù töôûng. Thieàn ñònh lieân quan tôùi thöôïng trí vaø haï trí. (ASCLH, 183) Thieàn ñònh chæ laø keùo daøi söï ñònh trí vaø baét nguoàn töø söï kheùo leùo maø con ngöôøi coù ñöôïc khi tuøy yù “gaén chaët theå trí” vaøo baát cöù ñoái töôïng ñaëc bieät naøo. Noù theo cuøng caùc quy luaät vaø ñieàu kieän nhö ñònh trí, caû hai chæ khaùc nhau veà yeáu toá thôøi gian. (ASCLH, 247) (Ñaây laø giai ñoaïn hai cuûa thieàn). Tham thieàn höõu chuûng (meditation with seed): Khi tham thieàn, taäp trung vaøo vieäc taïo ra caùc tö töôûng, ñöa caùc yù nieäm tröøu töôïng vaø caùc ñieàu linh caûm ñöôïc (intuitions) xuoáng ñeán caùc phaân caûnh cuï theå cuûa caûnh trí. (TVTTHL, 58) Tham thieàn huyeàn linh (occult meditation): Töùc laø tham thieàn baèng trí (intellectual meditation). (TLHNMII, 449) Tham thieàn luùc bình minh (Meditation in the morning): Vieäc tham thieàn muoän (meditation later) trong ngaøy, khi caùc xuùc caûm (emotions) ñaõ bò xaùo troän, vaø khi chuùng ôû traïng thaùi hoaït ñoäng ñaày ñuû, thì khoâng coù hieäu quaû bao nhieâu. Thôøi gian tónh laëng coù ñöôïc sau giaác nguû laø thôøi gian thích hôïp ñeå tham thieàn coù hieäu quaû. Luùc ñoù, theå caûm duïc, töùc baûn chaát xuùc caûm, trôû neân yeân tónh hôn nhieàu sau khi theå naøy ñaõ chìm vaøo caùi hoái haû roän ròp (bustle) cuûa coõi ñôøi. Coù moät maõnh löïc (influence) toát laønh seõ tuoân traøn ra töø giôø phuùt bình minh yeân tónh ñoù, maõnh löïc naøy seõ baûo veä suoát caû ngaøy, coøn caùc tình caûm, nhôø ñaõ laéng dòu vaø tónh laëng, seõ deã tuaân theo (amenable to) söï keàm cheá hôn. (KCVTT, 302303)
470
Tham thieàn voâ chuûng (meditation without seed): Khi tham thieàn, taäp trung vaøo vieäc chænh hôïp Chaân Ngaõ vaø taïo ra söï troáng khoâng (vacuum) giöõa boä oùc xaùc thaân vôùi Chaân Ngaõ, keát quaû laø thieân tính hieän ra vaø taát nhieân laø hình haøi bò phaù vôõ, ñöa tôùi söï giaûi thoaùt. (TVTTHL, 58) Thang tieán hoùa (The scale of evolution): Ñaïo sinh neân taäp cho quen vôùi söï thaät raèng tieán leân (rising in) treân thang tieán hoùa khoâng phaûi laø chính mình di chuyeån (move) töø choã naøy ñeán choã khaùc maø chæ laø laøm cho chính mình ngaøy caøng coù theå nhaän ñöôïc nhieàu aán töôïng (impressions) hôn. (MTNX, 129130) Thanh giai (Blue Lodge): Thanh giai goàm taát caû caùc ñaïo ñoà ñöôïc ñieåm ñaïo laàn thöù ba, thöù tö vaø thöù naêm. (ÑÑNLVTD, 50) Thanh giaùo : Puritanism. Thanh luyeän theå xaùc (Refinement of the physical body): a/ Baèng thöùc aên tinh khieát (By pure food) Ñieàu naøy goàm vieäc aên chay ñöôïc choïn löïa vôùi söï phaân bieän saùng suoát; noù ñoøi hoûi vieäc choïn aên chæ caùc loaïi rau vaø quaû mang laïi sinh löïc. Phaùn ñoaùn caån thaän trong vieäc choïn thöùc aên, coá traùnh thöùc aên khoù tieâu; moät ít thöùc aên toát laønh tinh khieát, tieâu hoùa ñöôïc hoaøn toaøn laø taát caû nhöõng gì maø moät ñeä töû caàn coù. Baïn hoûi ñoù laø nhöõng thöùc aên naøo? Ñoù laø söõa, maät ong, baùnh mì laøm baèng luùa mì löùt, taát caû caùc rau caûi moïc ngoaøi naéng, cam (nhaát laø cam), chuoái, nho khoâ (raisins), quaû haït (nuts), vaøi loaïi khoai taây, gaïo löùt, vaø toâi xin laëp laïi laàn nöõa, chæ bao nhieâu thöùc aên noùi treân laø ñuû ñaûm baûo cho söï hoaït ñoäng. b/ Baèng söï saïch seõ (by cleaniness): Duøng nhieàu nöôùc, beân ngoaøi vaø beân trong, laø ñieàu voâ cuøng thieát yeáu. c/ Baèng söï nguû ngheâ (By sleep):
471
Neân luoân luoân nguû vaøo khoaûng giöõa 10 giôø toái vaø 5 giôø saùng, gaàn ngoaøi trôøi caøng nhieàu caøng toát. d/ Baèng aùnh naéng (By sunshine): Neân tìm caùch tieáp xuùc nhieàu vôùi maët trôøi, sinh löïc ñi ñeán qua aùnh naéng. Maët trôøi gieát ñi taát caû caùc maàm beänh vaø giuùp heát ñau yeáu. Khi naøo 4 nhu caàu naøy ñöôïc chuù yù ñeán moät caùch thích hôïp thì tieán trình thaûi hoài seõ dieãn ra, vaø trong voøng vaøi naêm, troïn caû theå xaùc seõ daàn thay ñoåi söï an truï cho ñeán luùc cuoái cuøng, baïn seõ coù moät cô theå caáu taïo baèng vaät chaát cuûa phaân caûnh nguyeân töû (atomic subplane matter)… Vieäc naøy coù theå maát vaøi laàn luaân hoài, nhöng neân nhôù raèng vaøo moãi laàn luaân hoài môùi, seõ ñöôïc moät theå xaùc coù tính chaát ñuùng y (neáu toâi coù theå noùi theá) nhö laø theå xaùc ñöôïc taùch ra tröôùc kia vaøo luùc töø traàn. Nhö vaäy, khoâng bao giôø coù vieäc maát thôøi gian trong vieäc kieán taïo. Sau roát, coù hai phöông phaùp khaùc giuùp cho vieäc thanh luyeän mau hôn: Duøng aùnh saùng maøu (coloured light): Caùc aùnh saùng naøy ñöôïc chieáu leân thaân theå vaø ñem laïi tieán trình giaûi taùn vaø moät kích thích ñoàng thôøi cuûa caùc nguyeân töû. Vieäc naøy chæ laøm ñöôïc khi bieát roõ chi tieát veà caùc cung; khi bieát roõ cung cuûa ngöôøi naøo, vieäc kích thích seõ ñeán töø caùch duøng maøu rieâng cuûa ngöôøi aáy, vieäc kieán taïo seõ xaûy ra baèng caùch duøng maøu boå tuùc cuûa y, coøn vieäc tan raõ chaát khoâng caàn ñeán seõ xaûy ra baèng caùch duøng maøu ñoái khaùng. Sau naøy, söï hieåu bieát naøy seõ ñöôïc truyeàn cho caùc ñoaøn theå lôùn ñang naém giöõ caùc Bí phaùp, töùc Giaùo Hoäi vaø toå chöùc Tam Ñieåm. Nhöng haõy chôø, vì chöa ñeán luùc. Khi caùc Bí Phaùp ñöôïc phuïc hoài thì moät soá chi tieát seõ ñöôïc trao cho hai ñoaøn theå maø toâi noùi ôû treân. Kích thích baèng aâm nhaïc (stimulation of music):
472
Moät vaøi aâm thanh gaây nöùt, vôõ. Moät soá aâm thanh khaùc laïi kích thích vaø thu huùt. Khi chuû aâm cuûa söï soáng moät ngöôøi ñöôïc bieát roõ, khi aâm thanh maø y ñaùp öùng ñöôïc nhaän ra, baáy giôø môùi coù theå duøng aâm thanh trong vieäc thanh luyeän. Hieän nay, taát caû nhöõng gì coù theå coù ñöôïc ñoái vôùi nhöõng ai trong caùc baïn muoán tìm caùch phuïng söï laø chuù taâm vaøo caùc ñieåm coát yeáu noùi treân vaø tìm caùch tieáp xuùc vôùi caùc rung ñoäng cao. Coøn moät ñieåm nöõa maø toâi muoán ñöa ra, ñoù laø vieäc vaän duïng ñieän löïc, coù aån giaáu nhieàu ñieàu lieân quan ñeán vieäc ñem laïi sinh löïc cuûa caùc theå, nhaát laø ngay baây giôø, cuûa theå dó thaùi. Maët trôøi coù coâng duïng chính laø ñem laïi sinh löïc cho theå dó thaùi. Söùc noùng cuûa maët trôøi laø maõnh löïc ñieän, thích hôïp vôùi nhu caàu cuûa ñaïi ña soá baäc trung trong moïi giôùi cuûa thieân nhieân. Theo doøng tieán hoùa, maõnh löïc naøy seõ coù theå maïnh theâm trong caùc tröôøng hôïp caù bieät. ÔÛ ñaây coù chöùa moät trong caùc bí maät cuûa ñieåm ñaïo. Thanh luyeän theå dó thaùi (The refining of the etheric): Vieäc thanh luyeän naøy truøng vôùi vieäc thanh luyeän theå xaùc. Phöông phaùp chính yeáu cuõng goàm caùch soáng döôùi aùnh saùng maët trôøi, che chôû cho khoûi laïnh vaø tieâu hoùa moät vaøi hoãn hôïp goàm caùc sinh toá maø khoâng bao laâu nöõa seõ ñöôïc ñöa ra cho nhaân loaïi. Hoãn hôïp caùc sinh toá naøy seõ ñöôïc laäp thaønh coâng thöùc vaø cheá taïo thaønh daïng vieân thuoác, coù hieäu quaû tröïc tieáp treân theå dó thaùi. Vieäc naøy chæ xaûy ra khi theå dó thaùi ñöôïc khoa hoïc nhaän bieát, vaø döùt khoaùt ñöôïc bao goàm trong vieäc huaán luyeän do tröôøng Ñaïi Hoïc Y Khoa ñaûm traùch. Vieäc nghieân cöùu caùc beänh cuûa theå dó thaùi beänh sung huyeát (congestion) vaø gaày yeáu (atrophy) khoâng bao laâu nöõa seõ laø moät nghieân cöùu ñöôïc nhaän bieát vaø seõ ñöa ñeán caùc caùch chöõa trò vaø caùc coâng thöùc nhaát ñònh. Nhö ñaõ noùi tröôùc ñaây, taát caû nhöõng gì maø baïn coù theå laøm hieän giôø trong vieäc laøm cho theå xaùc nhò phaân ñöôïc nhaïy beùn laø chuù yù ñeán caùc
473
quy luaät noùi treân vaø ñeå cho thôøi gian ñaûm traùch phaàn vieäc coøn laïi. Thanh luyeän theå caûm duïc : - Thanh luyeän theå caûm duïc baèng caùch truïc xuaát caùc thaønh phaàn thaáp nhôø taïo ra caùc rung ñoäng ñoái khaùng vôùi chuùng, ñoàng thôøi thu huùt vaøo cacù chaát lieäu thanh nheï hôn thay theá choã cuûa chuùng. (MTNX, 85) - ÔÛ ñaây, phöông phaùp tieán haønh khaùc hôn. Theå caûm duïc chæ laø moät duïng cuï phaûn chieáu lôùn maø thoâi. Noù laáy saéc thaùi vaø hoaït ñoäng cuûa moâi tröôøng chung quanh. Noù tieáp nhaän aán töôïng cuûa moïi ham muoán thoaùng qua. Noù tieáp nhaän moïi söï boác ñoàng (whim) vaø sôû thích ôû moâi tröôøng cuûa noù; moïi doøng chuyeån ñoäng (currents) ñeàu laøm cho noù hoaït ñoäng; moïi aâm thanh ñeàu khieán cho noù rung ñoäng, tröø phi ngöôøi tìm ñaïo ngaên chaän ñöôïc tình traïng caùc vieäc nhö theá vaø luyeän cho noù chæ tieáp thu vaø ghi nhaän caùc aán töôïng xuaát phaùt töø coõi tröïc giaùc xuyeân qua Thöôïng Ngaõ vaø do ñoù, xuyeân qua phaân caûnh vi töû. Muïc tieâu cuûa ngöôøi tìm ñaïo laø phaûi taäp sao cho theå caûm duïc trôû neân yeân tónh vaø trong suoát nhö caùi göông ñeå noù coù theå phaûn chieáu ñöôïc ñaày ñuû. Muïc ñích cuûa ngöôøi tìm ñaïo laø laøm cho noù chæ phaûn chieáu linh hoàn theå, chæ theå hieän saéc thaùi phuø hôïp vôùi Ñaïi Luaät vaø hoaït ñoäng theo höôùng nhaát ñònh chöù khoâng thoåi leân côn gioù tö töôûng, hay laø khôi daäy caùc laøn soùng duïc voïng. Neân moâ taû theå caûm duïc baèng caùc töø ngöõ gì? Ñoù laø caùc töø tónh laëng (still), bình thaûn (serene), khoâng xaùo ñoäng (unruffled), yeân tónh (at rest), laëng leõ (quiet), trong saùng, nhöõng gì truyeàn chuyeån moät caùch chính xaùc caùc öôùc muoán (wishes), yù muoán (desires), ñaïo taâm cuûa Chaân Ngaõ chöù khoâng phaûi cuûa phaøm ngaõ. Ñieàu naøy seõ ñöôïc hoaøn thaønh baèng caùch naøo? Coù nhieàu caùch, moät soá caùch veà phía ngöôøi tìm ñaïo, moät soá caùch veà phía Chaân Sö:
474
a/ Baèng caùch luoân luoân xem xeùt moïi ham muoán, moïi ñoäng löïc vaø mong öôùc hieän ra haèng ngaøy tröôùc maét, vaø baèng caùch sau ñoù chuù troïng vaøo taát caû nhöõng gì thuoäc loaïi cao sieâu vaø ngaên chaän nhöõng gì thuoäc loaïi thaáp keùm. b/ Baèng caùch haèng ngaøy luoân luoân coá gaéng giao tieáp vôùi Thöôïng Ngaõ vaø phaûn chieáu caùc mong muoán cuûa Thöôïng Ngaõ trong kieáp soáng. Luùc ñaàu seõ coù sai soùt, nhöng daàn daàn tieán trình kieán taïo noái tieáp, vieäc an truï (polarisation) vaøo theå caûm duïc daàn daàn chuyeån leân moãi phaân caûnh cho ñeán khi ñaït ñeán phaân caûnh nguyeân töû. c/ Baèng caùc giai ñoaïn nhaát ñònh haèng ngaøy höôùng vaøo vieäc laøm tónh laëng theå caûm duïc. Khi tham thieàn, ngöôøi ta nhaán maïnh raát nhieàu vaøo vieäc laøm tónh laëng theå trí nhöng neân nhôù raèng vieäc laøm tónh laëng baûn chaát caûm duïc laø böôùc môû ñaàu tieán ñeán vieäc laøm yeân tònh theå trí; böôùc naøy noái tieáp böôùc khaùc vaø neân khoân ngoan baét ñaàu ôû naác thang thaáp. Moãi ngöôøi tìm ñaïo phaûi tìm ra cho chính mình choã maø y chòu ñaàu haøng moät caùch deã daøng nhaát ñoái vôùi caùc rung ñoäng döõ doäi, nhö laø sôï seät, lo laéng, ham muoán cuûa phaøm ngaõ thuoäc baát cöù loaïi naøo, loøng yeâu thöông cuûa phaøm ngaõ ñoái vôùi baát cöù vaät gì hay ngöôøi naøo, söï naõn loøng, quaù nhaïy caûm vôùi dö luaän quaàn chuùng; keá ñoù y phaûi vöôït qua rung ñoäng baèng caùch ñaët leân noù moät nhòp ñieäu môùi coù tính chaát thaûi boû vaø kieán taïo roõ reät. d/ Baèng coâng vieäc ñöôïc laøm döïa vaøo theå caûm duïc vaøo ban ñeâm, döôùi söï höôùng daãn cuûa caùc Chaân Ngaõ tieán hoùa hôn, hoaït ñoäng döôùi söï daãn daét cuûa moät Chaân Sö. Vieäc kích thích rung ñoäng hay laøm dòu rung ñoäng noái tieáp vieäc aùp duïng moät vaøi maøu saéc vaø aâm thanh. Vaøo thôøi ñieåm ñaëc bieät naøy, coù hai maøu ñöôïc duøng cho nhieàu ngöôøi vôùi muïc ñích ñaëc bieät ñeå khai môû bí huyeät coå hoïng vaø bí huyeät ñaàu quan troïng nhaát, ñoù laø maøu tím (violet) vaø maøu hoaøng kim (gold).
475
Thanh luyeän theå haï trí : Ñaây laø keát quaû cuûa caùch laøm vieäc chuyeân caàn vaø söï phaân bieän. Caàn phaûi coù 3 ñieàu tröôùc khi ñaït ñeán coõi cuûa vi töû thöôøng toàn haï trí (töùc coõi phuï thöù tö cuûa coõi tríND), vaø tröôùc khi taâm thöùc cuûa linh hoàn theå (taâm thöùc ñaày ñuû cuûa Thöôïng Ngaõ) ñöôïc ñaït tôùi: 1. Suy tö saùng suoát, khoâng chæ veà caùc vaán ñeà gôïi söï chuù yù maø coøn veà moïi vaán ñeà coù aûnh höôûng ñeán nhaân loaïi. Noù bao haøm caùch dieãn giaûi vaán ñeà tö töôûng vaø khaû naêng lyù giaûi. Noù cuõng coù nghóa laø coù khaû naêng ñeå taïo caùc hình tö töôûng baèng chaát lieäu tö töôûng (thought matter) vaø duøng caùc hình tö töôûng naøy vaøo vieäc giuùp ñôõ quaàn chuùng. Keû naøo khoâng bieát suy tö roõ raøng vaø coù moät theå haï trí chöa phaùt trieån laø keû soáng trong söông muø, vaø moät ngöôøi coøn trong söông muø thì chæ laø moät ngöôøi muø daãn ñöôøng cho ngöôøi muø. 2. Naêng löïc laøm tónh laëng theå haï trí sao cho tö töôûng töø caùc phaân caûnh tröøu töôïng vaø töø caùc caûnh giôùi tröïc giaùc coù theå tìm ñöôïc moät trang giaáy tieáp nhaän coù theå ghi chính caùc tö töôûng leân ñoù. YÙ töôûng naøy ñaõ ñöôïc nhieàu saùch noùi veà ñònh trí vaø tham thieàn giaûi roõ neân toâi khoâng caàn noùi roõ theâm. Ñoù laø keát quaû cuûa vieäc thöïc haønh vaát vaû trong nhieàu naêm. 3. Moät tieán trình roõ reät do Chaân Sö ñöa tôùi vôùi söï saün saøng chaáp nhaän cuûa vò ñeä töû, seõ keát hôïp thaønh moät daïng thöùc beàn bó caùc coá gaéng vaø caùc keát quaû ñaõ thaâu löôïm moät caùch vaát vaû trong nhieàu naêm. ÔÛ moãi laàn ñieåm ñaïo, ñieän löïc hay töø löïc ñöôïc ñöa vaøo laïi coù moät hieäu quaû taïo ra oån ñònh. Noù laøm cho caùc keát quaû maø vò ñeä töû ñaït ñöôïc trôû neân beàn bó. Gioáng nhö ngöôøi thôï goám laøm khuoân vaø taïo hình cho ñaát seùt vaø sau ñoù duøng löûa laøm cöùng laïi, ngöôøi tìm ñaïo cuõng taïo hình, naén khuoân vaø kieán taïo, roài ñeå löûa laøm raén chaéc laïi. Cuoäc ñieåm ñaïo ñaùnh daáu vieäc thaønh ñaït laâu daøi vaø baét ñaàu chu kyø noã löïc môùi.
476
Treân heát, coù hai ñieàu caàn ñöôïc nhaán maïnh: a/ Moät söï beàn chí vöõng chaõi khoâng lay chuyeån, khoâng ñeå yù ñeán thôøi gian cuõng nhö chöôùng ngaïi, maø vaãn tieán böôùc. Khaû naêng kieân trì naøy giaûi thích taïi sao ngöôøi khoâng coù gì ñaëc saéc laïi thöôøng ñöôïc ñieåm ñaïo tröôùc ngöôøi coù sieâu taøi vaø tröôùc caû ngöôøi thu huùt ñöôïc nhieàu chuù yù hôn. Khaû naêng saép xeáp neân ñöôïc öa chuoäng hôn. b/ Moät tieán boä ñöôïc taïo ra maø khoâng coù söï töï phaân tích thaùi quaù. Ñöøng töï keùo chính baïn leân ôû phía reã ñeå xem coi coù söï taêng tröôûng hay khoâng. Vieäc ñoù laøm maát thì giôø quyù baùu. Haõy queân söï tieán boä rieâng cuûa baïn baèng caùch hoøa hôïp vôùi caùc quy luaät vaø vôùi söï giuùp ñôõ keû khaùc. Khi laøm ñöôïc nhö theá, söï giaùc ngoä coù theå ñeán baát ngôø vaø baïn seõ nhaän ra möùc ñoä maø mình ñaõ ñaït ñöôïc khi Ñaáng Ñieåm Ñaïo ñoøi baïn dieän kieán vaø laøm leã ñieåm ñaïo cho baïn. Baèng caùch laøm vieäc chaêm chæ vaø coá gaéng heát mình ñeå tuaân theo Thieân Luaät (Law) vaø yeâu thöông moïi ngöôøi, baïn ñaõ taïo ra cho caùc theå cuûa baïn coù ñöôïc chaát lieäu khieán cho baïn coù theå ñöùng tröôùc Ñaáng Ñieåm Ñaïo. Ñònh luaät Huùt vó ñaïi ñang keùo baïn veà phía Ngaøi vaø khoâng gì coù theå choáng laïi Ñònh Luaät ñoù. (TVTTHL, 334341) Thaùnh chieán, Thaäp Töï chinh : Crusade. Thaùnh Ñòa (Holy Place): Thaùnh Ñoaøn (Hierarchy. (CTHNM, 633) Thaùnh Ñòa, nôi xaõ thaân vaø phuïng söï, töông öùng vôùi söï soáng cuûa Chaân Ngaõ hay Thöôïng Ngaõ (Higher Self). (LVLCK, 653) Thaùnh Ñòa laø nôi maø cuoäc ñieåm ñaïo hai dieãn ra, vaø moät ngaøy naøo ñoù, vò trí naøy seõ ñöôïc daønh cho coõi caûm duïc khi aûo giaùc nôi ñaây ñaõ ñöôïc xua tan ít nhieàu. (CTHNM, 281282)
477
Thaùnh Ñòa Baát Hoaïi (Imperisable Sacred Land): Lyù do coù teân goïi naøy ñöôïc giaûi thích raèng “Thaùnh Ñòa Baát Hoaïi” naøy khoâng bao giôø bò chia seû soá phaän cuûa caùc luïc ñòa khaùc, vì ñoù laø luïc ñòa duy nhaát coù vaän meänh laø seõ toàn taïi töø ñaàu ñeán cuoái Chu kyø Khai Nguyeân suoát moãi cuoäc tuaàn hoaøn (Round). Ñoù laø caùi noâi (cradle) cuûa nhaân loaïi ñaàu tieân vaø laø truù sôû cuûa con ngöôøi thieâng lieâng cuoái cuøng ñöôïc choïn laøm moät Shista cho maàm moáng töông lai cuûa nhaân loaïi. (GLBN III, 1920) Thaùnh ñieän Solomon (Temple of Solomon): Töùc laø linh hoàn theå. (TVTTHL, 210) Thaùnh Ñoaøn (Hierarchy) : Moät teân goïi chæ caùc ñeä töû ñang hoaït ñoäng thuoäc moïi ñaúng caáp. (SHLCTÑ, 20) Thaùnh Ñoaøn laø moät ñoaøn theå cöùu ñoä (salvaging corps) vó ñaïi, goàm coù caùc Ñaáng Cao Caû (Units of Life) ñaõ giaûi thoaùt, coù nhieät taâm, hoaït ñoäng theo caáu truùc nhoùm vôùi moïi hình haøi vaø söï soáng trong moïi giôùi, ñaëc bieät laø vôùi moïi linh hoàn. (SHLCTÑ, 526) Thaùnh Ñoaøn laø moät traïm naêng löïc vaø aùnh saùng (a station of power and light). (SHLCTÑ, 557) Nhoùm caùc Ñaáng Tinh thaàn (spiritual beings) treân caùc noäi caûnh giôùi (inner planes) cuûa Thaùi Döông Heä, caùc Ngaøi laø caùc maõnh löïc thoâng tueä cuûa thieân nhieân, ñieàu khieån caùc dieãn trình tieán hoùa. Chính caùc Ngaøi taùch ra thaønh 12 Huyeàn Giai. Trong heä thoáng haønh tinh cuûa chuùng ta, töùc heä ñòa caàu, coù moät hình phaûn chieáu (reflection) cuûa Thaùnh Ñoaøn naøy maø caùc nhaø huyeàn linh hoïc goïi laø Ñaïi Ñoaøn Huyeàn linh, Thaùnh Ñoaøn naøy hôïp thaønh bôûi caùc vò Chohans, caùc Chaân Sö vaø caùc ñeä töû ñöôïc ñieåm ñaïo, hoaït ñoäng xuyeân qua ñeä töû cuûa caùc Ngaøi vaø nhôø ñoù, hoaït ñoäng khaép theá gian. (ÑÑNLVTD, 218)
478
Thaùnh giai (Lodge, Thieân Ñình): Goàm caùc vò ñöôïc ñieåm ñaïo treân naêm laàn vaø moät nhoùm caùc thieân thaàn. (ÑÑNLVTD, 50) Thaùnh Vöông: Priest-King. Thaønh phoá Vaøng / Kim Thaønh: (Golden City) Coõi phuï thöù naêm (töùc laø coõi phuï thöù ba tính töø treân xuoáng theo boä saùch cuûa baø A.A.Bailey (ND) cuûa coõi tình caûm (coõi caûm duïc) ñöôïc goïi Kim Thaønh hay Thaønh Phoá Vaøng. (CKDCLH, 157) Thaêng thöôïng (Ascensions): Caùc thaêng thöôïng laø keát quaû cuûa moät tieán trình, moät kyõ thuaät, moät phöông phaùp (tuøy yù baïn choïn töø ngöõ naøo) cuûa söï thænh nguyeän (invocation) cuûa caù nhaân, nhoùm hay giôùi thaáp keùm vaø söï ñaùp öùng (evocation) cuûa nhöõng gì cao caû hôn (greater), bao quaùt hôn (more inclusive) vaø saùng suoát hôn (more enlightened). (CVÑÑ, 528) Thaàn, Thieân thaàn (Devas): Devas laø caùc thöïc theå tieán hoùa (progressing entities) cuûa moät chu kyø haønh tinh tröôùc. (GLBN III, 235) I. Caùc Tinh linh coõi traàn (Physical plane Elementals). Caùc thieân thaàn coù theå ñöôïc chia thaønh ba nhoùm treân coõi traàn: 1. Caùc taùc nhaân truyeàn ñaït YÙ chí cuûa Thöôïng Ñeá. 2. Caùc taùc nhaân vaän duïng naêng löôïng ñöôïc trieån khai. 3. Caùc taùc nhaân tích chöùa thaàn löïc. 1. Caùc tinh linh thieân nhieân cuûa vaät chaát troïng tröôïc nhaát (The elementals of densest matter). Ñaây laø caùc taùc nhaân hoaït ñoäng vaø taùc nhaân kieán taïo coù lieân heä ñeán phaàn höõu hình vaø bieåu hieän ra beân ngoaøi cuûa moïi bieåu loä. Theo nghóa ñen, toaøn boä chuùng hôïp thaønh nhöõng gì maø con ngöôøi coù theå ñuïng tôùi, nhìn thaáy vaø tieáp xuùc ñöôïc treân coõi traàn.
479
… Trong soá caùc thaàn hoaït ñoäng thuoäc phaân caûnh thaáp nhaát cuûa coõi traàn, ngöôøi ta thaáy coù moät soá hình thöùc söï soáng ngaàm döôùi ñaát maø caùc saùch huyeàn linh coå coù noùi tôùi. Ngöôøi ta thaáy taän trong loøng ñaát coù söï tieán hoùa cuûa loaïi tinh linh ñaëc bieät raát gioáng vôùi con ngöôøi. Caùc vò naøy coù thaân theå thuoäc loaïi ñaëc bieät thoâ keäch, khoâng theå ñöôïc xem nhö theå xaùc moät caùch roõ raøng theo teân goïi maø chuùng ta hieåu. Hoï cö truù trong caùc vuøng ñaát coá ñònh, hoaëc laø caùc nhoùm, döôùi moät hình thöùc cai trò thích hôïp vôùi nhu caàu cuûa hoï trong caùc hang ñoäng trung öông saâu nhieàu daëm döôùi lôùp voû ñòa caàu. Coâng vieäc cuûa caùc thaàn naøy coù lieân quan chaët cheõ vôùi giôùi khoaùng chaát, vaø caùc “hoûa thieân thaàn” (“agnichaitans”) cuûa caùc ñaùm chaùy lôùn ñeàu ôû döôùi söï kieåm soaùt cuûa caùc thaàn naøy. Caùc theå cuûa hoï ñöôïc caáu taïo ñeå cho coù theå chòu noãi aùp suaát lôùn. Hoï khoâng tuøy thuoäc vaøo luoàng khí löu chuyeån töï do nhö con ngöôøi, maø cuõng khoâng böïc boäi vì söùc noùng cao ñoä coù beân trong ñòa caàu. ÔÛ ñaây, chæ coù theå noùi ít veà caùc söï soáng naøy, vì caùc thaàn naøy coù lieân heä vôùi caùc phaàn ít quan troïng cuûa theå xaùc cuûa Haønh Tinh Thöôïng Ñeá, coù söï töông öùng veà maët tieåu vuõ truï nôi chaân vaø gioø (feet and legs) cuûa con ngöôøi. Caùc thaàn naøy laø moät trong caùc yeáu toá gaây ra chuyeån ñoäng vöøa quay troøn vöøa tieán tôùi cuûa moät haønh tinh. Lieân keát vôùi caùc thaàn naøy laø moät vaøi nhoùm thöïc theå caáp thaáp maø vò trí cuûa hoï theo kieåu naøy chæ coù theå ñöôïc moâ taû nhö laø coù moái lieân heä vôùi caùc chöùc naêng haønh tinh thoâ sô hôn. Ít ñieàu ñaït ñöôïc baèng caùch baøn roäng veà caùc söï soáng naøy vaø coâng vieäc cuûa hoï. Con ngöôøi khoâng theå tieáp xuùc vôùi hoï baèng baát cöù caùch naøo, maø ñieàu ñoù cuõng khoâng ñaùng öa thích chuùt naøo. Khi caùc vò naøy ñaõ theo ñuoåi chu kyø tieán hoùa cuûa hoï thì trong chu kyø sau, hoï seõ chieám ñòa vò trong haøng nguõ cuûa moät vaøi nhoùm thieân thaàn coù lieân quan tôùi giôùi ñoäng vaät.
480
Thoâng thöôøng, ngöôøi ta töôûng laø caùc tieân (fairies), thoå thaàn (gnomes), thaûo moäc thaàn (elves) vaø caùc tinh linh thieân nhieân (nature spirits) ñaïi loaïi nhö theá chæ coù trong chaát dó thaùi thoâi, nhöng khoâng phaûi vaäy. Hoï cuõng ñöôïc tìm thaáy trong caùc theå baèng chaát hôi vaø chaát loûng nöõa, nhöng söï laàm laãn xaûy ra vì lyù do laø neàn taûng cuûa nhöõng gì coù theå ñöôïc thaáy hieän ra beân ngoaøi coù caáu taïo baèng dó thaùi. Caùc sinh linh beù nhoû baän roän naøy thöôøng che ñaäy caùc hoaït ñoäng ôû coõi traàn cuûa mình qua taùc ñoäng cuûa aûo caûm vaø phoùng ra moät böùc maøn leân caùi bieåu loä ra beân ngoaøi cuûa hoï. Khi naøo coù ñöôïc nhaõn thoâng dó thaùi, baáy giôø seõ thaáy ñöôïc hoï, vì nhö chuùng ta bieát, aûo caûm chæ laø moät böùc maøn phuû leân nhöõng gì höõu hình. … Giôùi chim choùc coù lieân quan ñaëc bieät vôùi cô tieán hoùa cuûa thieân thaàn. Moät vaøi nhoùm thieân thaàn muoán chuyeån vaøo giôùi nhaân loaïi, nhôø ñaõ phaùt trieån moät vaøi khaû naêng, coù theå laøm nhö theá xuyeân qua giôùi chim, vaø moät vaøi thieân thaàn muoán giao tieáp ñöôïc vôùi con ngöôøi, cuõng coù theå laøm nhö theá xuyeân qua giôùi chim. Chaân lyù naøy ñöôïc ñeà caäp tôùi trong Thaùnh Kinh Cô Ñoác vaø caùc tranh aûnh Cô Ñoác Giaùo baèng caùc thieân thaàn thöôøng ñöôïc moâ taû nhö laø coù caùnh. … Nhieàu thieân thaàn vöôït qua khoûi nhoùm caùc sinh linh thuï ñoäng vôùi noã löïc ñeå trôû thaønh caùc sinh linh hoaït ñoäng xuyeân qua giôùi chim, vaø tröôùc khi trôû thaønh tieân, thaûo moäc thaàn, thoå thaàn hoaëc caùc tinh linh khaùc (sprites), phaûi traûi qua moät soá chu kyø trong lónh vöïc ñieåu caàm (bird realm)… 2. Caùc tinh linh thieân nhieân vaø caùc thieân thaàn thöù yeáu cuûa chaát loûng (Elementals and lesser devas of liquid matter). Nhieàu nhoùm thuûy thaàn (water devas) thuoäc loaïi hoaït ñoäng ñaõ ñöôïc caùc vaên só vieát thaàn thoaïi taäp hôïp moät caùch sô saøi döôùi caùc teân goïi nöõ thuûy tieân (undines), nöõ nhaân ngö (mermaids) vaø
481
caùc caùch dieãn taû khaùc, coøn nhieàu nöõa, vaø ñieàu naøy taát nhieân roõ raøng thoâi khi nhôù raèng toång soá nöôùc treân ñòa caàu (bieån lôùn, bieån nhoû, soâng, hoà vaø suoái) vöôït xa phaàn khoâ hay ñaát lieàn, vaø moïi gioït nöôùc trong chính noù laø moät söï soáng beù nhoû, laøm troøn chöùc naêng cuûa noù vaø chaïy suoát chu kyø cuûa noù. Caùc hình thöùc thaàn thoaïi noùi ôû treân chæ laø voâ soá söï soáng taïo thaønh moät hình haøi maø qua ñoù, vò thaàn ñang tieán hoùa tìm caùch bieåu loä. … Con ñöôøng phuïng söï ñoái vôùi chính caùc thuûy thaàn laø coâng vieäc troïng ñaïi: nuoâi döôõng moïi söï soáng thöïc vaät vaø ñoäng vaät treân haønh tinh. Ñoái vôùi caùc thaàn naøy, muïc tieâu laø tieán nhaäp vaøo nhoùm caùc thieân thaàn cao hôn maø chuùng ta goïi laø caùc khí thaàn hay hoûa thaàn (gaseous or fire devas). Qua taùc ñoäng cuûa löûa cuûa caùc thaàn naøy treân nöôùc, caùc thaàn naøy taïo ra trình töï bay hôi, ngöng tuï vaø sau roát, laéng ñoïng laïi, maø nhôø hoaït ñoäng thöôøng xuyeân cuûa trình töï ñoù nuoâi döôõng moïi söï soáng treân ñòa caàu… Noùi moät caùch toång quaùt, caàn phaûi nhôù raèng, trong dieãn trình tieán hoùa, caùc thaàn ñaát (earth devas) coù vaät chaát troïng tröôïc nhaát trôû thaønh thaàn nöôùc vaø sau roát, con ñöôøng cuûa hoï laø tieán leân coõi caûm duïc, chaát loûng vuõ truï. Caùc thaàn nöôùc cuûa coõi hoàng traàn, qua vieäc phuïng söï, tìm thaáy con ñöôøng cuûa hoï treân phaân caûnh chaát hôi vaø keá ñoù, ñeán chaát hôi vuõ truï, trôû thaønh caùc thaàn cuûa coõi trí. Theo nghóa ñen vaø veà maët huyeàn linh, ñieàu naøy laø vieäc chuyeån hoùa duïc voïng thaønh tö töôûng. Sau roát, caùc khí thaàn trôû thaønh caùc thaàn cuûa chaát dó thaùi thöù tö, roài töø ñoù, trong caùc thieân kyû daøi, tìm ñöôøng ñeán chaát dó thaùi thöù tö cuûa vuõ truï, coõi Boà Ñeà… 3. Caùc thaàn thuoäc phaân caûnh hôi (Devas of the gaseous subplane). Khi baøn ñeán caùc tinh linh nguõ haønh (elementals) hay caùc thaàn baäc thaáp (lesser devas), döôùi caùc thaàn hoaït ñoäng cuûa nhoùm môû roäng naøy, chuùng ta baøn ñeán caùc hoûa thaàn vaø baøn ñeán
482
caùc hoûa tinh linh (fiery essences) thuoäc loaïi thieát yeáu maø coù theå ñöôïc nhìn thaáy ñang bieåu loä döôùi voâ soá hình thöùc. Moät vaøi teá phaân cuûa nhoùm naøy ñöôïc bieát nhö sau: Caùc Hoûa sinh linh (Salamanders or fiery lives) ñöôïc nhöõng ngöôøi coù nhaõn thoâng nhìn thaáy ñang nhaûy nhoùt trong caùc ngoïn löûa loø hoaëc löûa hoûa sôn; nhoùm naøy coù theå ñöôïc chia nhoû thaønh boán nhoùm tuøy theo maøu saéc ñoû, cam, vaøng vaø tím nhoùm maøu tím raát gaàn vôùi caùc thaàn cuûa chaát dó thaùi thöù tö. Caùc Hoûa thieân thaàn (Agnichaitans), ñaây laø moät thuaät ngöõ duøng ñeå chæ caùc hoûa sinh linh, voán laø toaøn theå chaát lieäu cuûa caûnh giôùi ñöôïc xeùt trong phaàn ñaàu cuûa phaàn khaùi luaän naøy, vaø cuõng ñeå chæ caùc tinh chaát nhoû beù voán taïo thaønh caùc löûa bieåu loä. Khi baûn chaát ñieän khí cuûa coõi traàn ñöôïc tìm hieåu vaø nghieân cöùu, vaø tình traïng thöïc söï cuûa noù ñöôïc hieåu roõ, thì thöïc taïi veà söï hieän höõu cuûa caùc hoûa thieân thaàn naøy seõ hieän roõ ra. … Caùc hoûa thieân thaàn thuoäc phaân caûnh thöù ba naøy ñaëc bieät xuaát hieän döôùi aûnh höôûng cuûa naêng löôïng Thoå tinh. Caùc thaàn naøy laø caùc taùc nhaân dung hôïp (fusers) vó ñaïi cuûa vaät chaát, vaø chính söï chuyeån hoùa cuûa caùc kim loaïi xaûy ra ñeàu coù lieân quan vôùi caùc thaàn naøy. Caùc vò naøy coù lieân heä vôùi giôùi khoaùng chaát töông töï nhö moái lieân heä maø caùc thuûy thaàn ñang coù ñoái vôùi giôùi thöïc vaät vaø ñoäng vaät. Caùc ngaøi lieân heä vôùi bí huyeät coå hoïng cuûa moät Haønh Tinh Thöôïng Ñeá vaø cuûa moät Thaùi Döông Thöôïng Ñeá, vaø chính nhôø hoaït ñoäng cuûa ngaøi maø vieäc truyeàn aâm thanh qua khoâng khí môùi xaûy ra ñöôïc. Ñieàu coù theå laøm kinh ngaïc caùc ñaïo sinh vaø nhöõng nhaø phaùt minh neáu hoï hieåu ñöôïc raèng söï phaùt trieån nhanh choùng hieän nay cuûa voâ tuyeán truyeàn thoâng ôû khaép nôi laø do söï tieáp xuùc nhanh choùng vôùi rung ñoäng con ngöôøi cuûa moät nhoùm caùc sinh linh hoûa thaàn maø töø tröôùc ñeán giôø khoâng ñöôïc tieáp xuùc.
483
II. Caùc Tinh linh thieân nhieân thuoäc caùc phaân caûnh dó thaùi (Elementals of the Ethers). Baây giôø, chuùng ta xem xeùt caùc phaân caûnh dó thaùi cuûa coõi traàn hay laø 4 phaân caûnh cao nhaát cuûa caûnh hoàng traàn. Caùc phaân caûnh dó thaùi naøy chæ laø caùc möùc ñoä vaät chaát cuûa coõi traàn thuoäc loaïi hieám hôn vaø ñöôïc tinh luyeän hôn tuy thuoäc veà coõi traàn. Trong ña soá saùch giaùo khoa, chuùng ñöôïc ñaët teân nhö sau: 1. Dó thaùi 1 hay chaát lieäu vi töû (atomic matter). 2. Dó thaùi 2 hay chaát lieäu aù vi töû (subatomic matter). 3. Dó thaùi 3 hay chaát lieäu sieâu dó thaùi (superetheric matter). 4. Dó thaùi 4 hay chaát dó thaùi ñôn thuaàn (simply etheric matter). Cho ñeán nay, dó thaùi 4 laø chaát duy nhaát ñöôïc caùc nhaø khoa hoïc nhaän bieát vaø laø ñeà muïc trong caùc tìm toøi hieän nay cuûa hoï, maëc duø hoï coù theå hieåu ñöôïc chuùt ít chaát naøy. … Coù nhieàu loaïi söï soáng ñöôïc tieáp xuùc treân 4 phaân caûnh dó thaùi, nhöng hieän nay chuùng ta chæ coù theå quan taâm ñeán söï soáng thieân thaàn, neân nhôù raèng, cô tieán hoùa thieân thaàn cuõng quan troïng ngang vôùi cô tieán hoùa cuûa nhaân loaïi. Caùc thieân thaàn naøy raát nhieàu, thuoäc loaïi tieán hoùa giaùng haï vaø tieán hoùa thaêng thöôïng, vaø thuoäc moïi ñaúng caáp vaø haïng loaïi. Naém quyeàn kieåm soaùt caùc vò thieân thaàn naøy treân coõi traàn laø vò ñaïi thieân thaàn Kshiti. Ngaøi laø vò thieân thaàn coù caáp ñaúng vaø quyeàn naêng ngang vôùi Ñöùc Ñeá Quaân (Chohan) cuûa moät Cung. Ngaøi chuû trì moïi söï vieäc beân ngoaøi giôùi nhaân loaïi treân coõi traàn, trong Hoäi Ñoàng Laõnh Ñaïo cuûa Ngaøi (Council) coù boán vò tinh quaân thieân thaàn (deva lords) phuï taù thuoäc boán phaân caûnh dó thaùi. Ngaøi cuøng vôùi 4 vò thieân thaàn phuï taù naøy, chuû trì moät Hoäi Ñoàng laõnh ñaïo keùm quan troïng hôn goàm baûy vò thieân thaàn ñang vaän duïng taát caû nhöõng gì lieân quan ñeán cô tieán hoùa thieân thaàn vaø lieân quan ñeán
484
coâng vieäc cuûa caùc vò thaàn kieán taïo lôùn vaø nhoû (greater and lesser builder). Hieän nay, vò thieân thaàn Quaûn trò (deva Ruler) cuûa dó thaùi 4 hay dó thaùi thaáp nhaát, ñaõ uûy thaùc cho moät thaønh vieân thuoäc Hoäi Ñoàng Laõnh Ñaïo cuûa Ngaøi gaëp gôõ vôùi moät vaøi Chaân Sö vôùi hai muïc tieâu ñaëc bieät, moät laø xeùt xem vieäc tieán gaàn cuûa hai ñöôøng tieán hoùa, nhaân loaïi vaø thieân thaàn, baây giôø coù theå ñöôïc pheùp thöû nghieäm hay khoâng, vaø, hai laø heù loä moät vaøi phöông phaùp chöõa trò vaø caùc nguyeân nhaân cuûa vieäc khieám khuyeát theå chaát voán coù saün trong theå dó thaùi. Caùc thaàn thuoäc moïi chuûng loaïi vaø maøu saéc ñöôïc tìm thaáy treân caùc phaân caûnh dó thaùi cuûa coõi traàn, nhöng maøu thoâng duïng laø maøu tím, vì theá, thuaät ngöõ raát thöôøng ñöôïc duøng laø “thieân thaàn boùng toái” (“devas of the shadows”). Caùc thieân thaàn boùng toái naøy coù maøu tím thaãm (dark purple) treân phaân caûnh dó thaùi 4, coù maøu tím saùng (lighter purple) gioáng nhieàu vôùi maøu tím xanh (violet) treân phaân caønh dó thaùi 3, coù maøu tím saùng (light violet) treân phaân caûnh dó thaùi 2, trong khi ôû treân phaân caûnh vi töû, caùc thaàn naøy coù maøu oaûi höông môø (ñoû nhaït). Moät vaøi nhoùm thieân thaàn ñöôïc tieáp xuùc treân coõi traàn nhö sau: 1. Boán nhoùm thaàn maøu tím xanh, keát hôïp vôùi dó thaùi hình cuûa taát caû nhöõng gì hieän höõu treân coõi traàn. Boán nhoùm naøy ñöôïc chia thaønh hai phaàn nhoû, moät phaàn lieân keát vôùi vieäc taïo ra dó thaùi hình, vaø phaàn kia laáy chaát lieäu cuûa mình taïo ra dó thaùi hình. 2. Caùc thaàn maøu luïc cuûa giôùi thöïc vaät. Caùc thaàn naøy cuõng chia ra hai nhoùm nhoû. Caùc Ngaøi tieán hoùa cao vaø phaàn lôùn seõ ñöôïc tieáp xuùc theo caùc ñöôøng töø ñieän. Caùc ñaïi thieân thaàn thuoäc ñaúng caáp naøy cai quaûn caùc ñòa ñieåm töø löïc (magnetic spots) cuûa ñòa caàu, baûo veä söï coâ tòch (solitude) cuûa caùc khu röøng, gìn giöõ caùc khoaûng khoâng nguyeân veïn treân haønh tinh voán caàn ñöôïc
485
traùnh söï xaâm phaïm; caùc thaàn naøy baûo veä caùc choã ñoù khoûi söï quaáy raày, vaø hieän nay, cuøng vôùi caùc thieân thaàn maøu tím, ñang hoaït ñoäng roõ reät, duø laø taïm thôøi, döôùi quyeàn Ñöùc Di Laïc (Lord Maitreya). Caùc Ñaïi Thieân Thaàn (Raja Lords) cuûa coõi caûm duïc, töùc Varuna vaø huynh ñeä cuûa Ngaøi laø Kshiti, ñaõ ñöôïc trieäu vôøi ñeán Huyeàn linh Noäi ñieän cuûa Thaùnh Ñoaøn ñeå tham vaán rieâng, vaø gioáng nhö caùc Chaân Sö ñang noã löïc ñeå chuaån bò nhaân loaïi cho vieäc phuïng söï khi Ñöùc Chöôûng Giaùo ñeán, cuõng theá, caùc Ñaïi Thieân Thaàn naøy ñang hoaït ñoäng theo caùc ñöôøng loái töông töï ñoái vôùi caùc thieân thaàn. Caùc Ngaøi nhieät thaønh vôùi coâng vieäc cuûa caùc Ngaøi, nhöng bò con ngöôøi gaây nhieàu trôû ngaïi. 3. Caùc baïch thaàn (white devas) cuûa khoâng khí vaø nöôùc, ñang cai quaûn baàu khoâng khí, hoaït ñoäng vôùi moät vaøi khía caïnh cuûa hieän töôïng ñieän vaø kieåm soaùt bieån, soâng, suoái. Töø trong soá caùc Ngaøi, vaøo moät giai ñoaïn tieán hoùa naøo ñoù, ñöôïc qui tuï thaønh caùc thieân thaàn baûo veä cuûa nhaân loaïi khi ñang laâm phaøm treân coõi traàn. Moãi ñôn vò cuûa gia ñình nhaân loaïi ñeàu coù thieân thaàn baûo veä cuûa mình. Moãi nhoùm thieân thaàn coù moät soá phöông phaùp phaùt trieån ñaëc bieät vaø moät soá phöông tieän, nhôø ñoù hoï tieán hoùa vaø ñaït ñöôïc muïc tieâu rieâng bieät. Ñoái vôùi thieân thaàn maøu tím, con ñöôøng thaønh ñaït naèm ôû choã laøm hoaøn thieän theå xaùc theo loaïi lónh vöïc cuûa noù qua caûm giaùc vaø qua vieäc giaùo duïc. Ñoái vôùi thieân thaàn maøu luïc, con ñöôøng phuïng söï ñöôïc nhaän thaáy baèng vieäc töø ñieän hoùa maø cho ñeán nay nhaân loaïi khoâng bieát gì veà vieäc ñoù. Nhôø naêng löïc naøy, caùc Ngaøi haønh ñoäng nhö laø taùc nhaân baûo veä söï soáng thöïc vaät vaø caùc ñòa ñieåm linh thieâng cuûa ñòa caàu; coâng vieäc cuûa caùc Ngaøi aån chöùa söï an toaøn cuûa
486
xaùc thaân con ngöôøi, vì ñoái vôùi phaàn coøn laïi cuûa naøy, vieäc nuoâi döôõng theå xaùc con ngöôøi ñeán töø giôùi thöïc vaät. Ñoái vôùi caùc baïch thaàn, con ñöôøng phuïng söï laø baûo veä caùc caù nhaân cuûa gia ñình nhaân loaïi, saên soùc vaø caùch ly caùc kieåu maãu, kieåm soaùt caùc tinh linh nguõ haønh cuûa nöôùc vaø khoâng khí vaø nhieàu loaïi lieân quan ñeán giôùi caù. … Coù moät nhoùm thaàn khaùc maø cho ñeán nay khoâng theå truyeàn ñaït gì nhieàu. Caùc thaàn naøy ñeán töø moät heä thoáng haønh tinh khaùc vaø laø caùc chuyeân gia trong ñöôøng loái ñaëc bieät cuûa caùc Ngaøi. Caùc Ngaøi ñaõ ñaït ñeán hay ñaõ qua giôùi nhaân loaïi vaø coù ñaúng caáp ngang haøng vôùi moät soá thaønh vieân cuûa Thaùnh Ñoaøn, ñaõ choïn ôû laïi vaø laøm vieäc coù lieân quan vôùi vieäc tieán hoùa ôû coõi traàn. Caùc Ngaøi khoâng ñoâng laém, chæ coù 12 vò. Boán vò laøm vieäc trong nhoùm thieân thaàn tím, naêm vò trong nhoùm maøu luïc, hai vò trong nhoùm thaàn maøu traéng, vôùi moät vò chuû trì coù caáp ñaúng ngang vôùi moät Chohan. Con soá cô tieán hoùa thieân thaàn laø 6, vì con soá cuûa con ngöôøi hieän giôø laø 5, vaø vì 10 töôïng tröng con ngöôøi hoaøn thieän, theá neân, 12 töôïng tröng cho söï hoaøn thieän trong giôùi thieân thaàn. Nhoùm naøy chuû trì ba nhoùm lieät keâ tröôùc kia. Coøn coù moät vaøi nhoùm phuï. Döôùi quyeàn nhoùm moät laø taát caû caùc tinh linh thieân nhieân hoaït ñoäng vôùi caùc dó thaùi hình cuûa con ngöôøi, taát caû caùc tinh linh thieân nhieân hôïp thaønh theå dó thaùi maø trong ñoù laø söï soáng, vaø taát caû caùc tinh linh thieân nhieân hoaït ñoäng vôùi ñoái phaàn dó thaùi cuûa caùi goïi laø caùc vaät baát ñoäng (inanimate objects). Caùc tinh linh thieân nhieân naøy ñöôïc goïi theo thöù töï vaø tìm quan troïng cuûa möùc tieán hoùa cuûa hoï, Thieân thaàn maøu tím ôû treân ñöôøng tieán hoùa thaêng thöôïng; caùc tinh linh thieân nhieân ôû treân ñöôøng tieán hoùa giaùng haï, muïc tieâu cuûa chuùng laø ñi vaøo giôùi thieân thaàn maøu tím. Döôùi quyeàn nhoùm hai coù caùc thaûo tieân (fairies) cuûa söï soáng thöïc vaät, caùc thaûo moäc thaàn (elves) ñang kieán taïo vaø toâ ñieåm
487
caùc loaøi hoa, caùc sinh linh nhoû beù röïc rôõ (radiant little beings) soáng trong röøng buïi (woods) vaø ñoàng noäi (fields), caùc tinh linh laøm vieäc vôùi caùc loaïi traùi caây, rau coû vaø vôùi taát caû nhöõng gì daãn ñeán vieäc bao phuû ñaát ñai baèng caây xanh. Keát hôïp vôùi caùc tinh linh naøy laø caùc thieân thaàn töø ñieän caáp thaáp, caùc vò naøy lieân keát vôùi caùc ñòa ñieåm linh thieâng (sacred spots), vôùi buøa chuù (talismans) vaø vôùi caùc linh thaïch (stones), vaø cuõng coù moät nhoùm ñaëc bieät chung quanh caùc choã ôû cuûa caùc Chaân Sö baát cöù nôi naøo. Döôùi quyeàn nhoùm 3 laø caùc tinh linh cuûa khoâng khí vaø bieån, caùc phong tieân (sylphs), caùc thuûy tieân (water fairies) vaø caùc thaàn che chôû töøng ngöôøi. ÔÛ ñaây chæ laø caùc gôïi yù toång quaùt. Danh saùch naøy chöa ñaày ñuû vaø khoâng bao goàm caùc tinh linh thoâ thieån, caùc thaàn luøn (brownies) vaø caùc thaàn soáng ôû choã toái taêm cuûa ñòa caàu, caùc thaønh phoá vaø caùc choã ñaát ngaàm cuûa voû ñòa caàu. Caùc thieân thaàn dó thaùi mang treân traùn moät bieåu töôïng môø môø coù hình traêng löôõi lieàm vaø nhôø theá, nhöõng ngöôøi coù nhaõn thoâng coù theå phaân bieät hoï vôùi caùc thieân thaàn caûm duïc. Khi nghieân cöùu caùc thieân thaàn dó thaùi bao giôø coøn xeùt theo khía caïnh bieåu loä , chuùng ta thaáy hoï thuoäc vaøo hai nhoùm chính. Moãi nhoùm ñöôïc tieâu bieåu treân moãi moät trong boán phaân caûnh, vaø söï phoái hôïp naøy phaûi ñöôïc xem nhö chæ laø moät phöông caùch bieán phaân trong soá nhieàu caùch coù theå coù. Tröôùc tieân, caùc nhoùm naøy laø caùc vò thaàn voán laø taùc nhaân truyeàn prana ñeán moïi hình thöùc söï soáng. Caùc Ngaøi laø moät nhoùm thaàn trung gian vaø coù theå ñöôïc xem nhö laø caùc taùc nhaân cung caáp naêng löôïng trong caùc bieán phaân khaùc nhau. Thöù hai, caùc thaàn naøy hôïp thaønh caùc theå dó thaùi cuûa moïi hình haøi ñang bieåu loä. Caùc thaàn naøy hôïp thaønh ña soá caùc thaàn haï ñaúng. (LVLCK, 890,…, 915)
488
Caùc Thieân thaàn ôû treân con ñöôøng tieán hoùa thaêng thöôïng. Nhö baïn bieát, caùc thaàn laø caùc nhaø Kieán taïo (Builders) cuûa Thaùi Döông Heä, hoaït ñoäng theo haøng nguõ chaët cheõ vaø coù phaân caáp, coù caùc vò thaàn (Devas) ngang haøng vôùi caùc Haønh Tinh Thöôïng Ñeá vaø caùc Ñaáng Cai quaûn (Rulers) 5 coõi tieán hoùa cuûa con ngöôøi, ngang haøng vôùi moät Master ñöôïc 7 laàn ñieåm ñaïo. Coù caùc Vò khaùc ñaït möùc tieán hoùa (theo ñöôøng loái rieâng cuûa caùc Ngaøi) ngang vôùi moät Chaân Sö 5 laàn ñieåm ñaïo, vaø caùc vò naøy hoaït ñoäng moät caùch höõu thöùc vaø töï nguyeän vôùi caùc Chaân Sö cuûa Ñaïi Ñoaøn Huyeàn linh. Caùc Ngaøi cuõng coù ôû trong caùc ñaúng caáp thaáp hôn, xuoáng tôùi caùc devas kieán taïo nhoû, ñang hoaït ñoäng gaàn nhö moät caùch voâ thöùc trong caùc nhoùm, kieán taïo nhieàu hình haøi caàn thieát cho cuoäc soáng ñang tieán hoùa. (TVTTHL, 174) Trong Baéc Phaïn ngöõ, Deva coù nghóa laø vò thaàn röïc rôõ. Deva laø moät thöïc theå thieân giôùi hoaëc toát, hoaëc xaáu, hoaëc vöøa phaûi. Devas ñöôïc chia thaønh nhieàu nhoùm, khoâng nhöõng ñöôïc goïi laø thieân thaàn (angels) vaø toång thieân thaàn (archangels) maø coøn ñöôïc goïi laø caùc taùc nhaân kieán taïo lôùn vaø nhoû. (ÑÑNLVTD, 217) Thaàn chaát (Deva substance, chaát lieäu cuûa thieân thaàn): Tinh chaát kieán taïo (building essence) töùc laø thaàn chaát. Vaät chaát ñöôïc caùc Agnishvatta laøm linh hoaït (vitalised). (LVLCK, 936, 774) Thaàn chuù (hay Linh töø, Mantrams, Mantric Sounds): Laø nhöõng ñoaïn (verses) ruùt töø kinh Vedas. Theo nghóa coâng truyeàøn (exoteric sense) thì thaàn chuù (hay khaû naêng taâm thoâng hoaëc quyeàn naêng ñeå truyeàn ñaït nhaän thöùc hoaëc tö töôûng) laø phaàn coå xöa cuûa kinh Vedas, phaàn thöù nhì goàm caùc kinh Brahmanas. Theo ngöõ cuù noäi moân (esoteric phraseology) thì thaàn chuù laø Thöôïng Ñeá ñaõ hieän thaân (the Word made flesh) hay
489
laøm cho bieåu hieän ra ngoaøi (rendered objective) nhôø huyeàn thuaät (divine magic). Moät hình thöùc caùc ngoân töø hay caùc aâm vaän ñöôïc saép coù tieát ñieäu sao cho khi ñöôïc xöôùng leân seõ taïo ra moät soá rung ñoäng. (ÑÑNLVTD, 221) Thaàn chuù laø taäp hôïp caùc aâm thanh, caùc töø vaø caùc nhoùm töø ñeå nhôø moät vaøi hieäu quaû nhòp nhaøng maø ñaït ñöôïc caùc keát quaû voán khoâng theå coù ñöôïc neáu khoâng coù chuùng. Cho ñeán nay, thaàn chuù linh thieâng nhaát trong taát caû caùc thaàn chuù ôû Ñoâng Phöông ñöôïc ñöa ra cho quaàn chuùng laø thaàn chuù naèm trong caùc linh töø “OM MANI PADME HUM”. Moãi vaàn cuûa nhoùm linh töø naøy ñeàu coù moät maõnh löïc huyeàn bí vaø toaøn theå nhoùm coù 7 yù nghóa coù theå mang laïi 7 keát quaû khaùc nhau. Coù nhieàu hình thöùc thaàn chuù khaùc nhau döïa vaøo coâng thöùc naøy vaø döïa vaøo Linh töø, maø neáu ñöôïc ngaân leân moät caùch nhòp nhaøng vaø baèng nhieàu khoùa (key) khaùc nhau seõ hoaøn thaønh ñöôïc moät soá muïc tieâu mong muoán nhö laø trieäu thænh caùc thieân thaàn hoä trì vaø thöïc hieän ñöôïc coâng vieäc nhaát ñònh, coù tính chaát xaây döïng hoaëc coù tính chaát huûy dieät treân caùc coõi. Söùc maïnh cuûa thaàn chuù tuøy thuoäc vaøo trình ñoä tieán hoùa cuûa ngöôøi söû duïng. Khi ñöôïc phaùt ra bôûi ngöôøi thöôøng, noù coù coâng duïng khôi daäy phaàn thaùnh thieän trong caùc theå cuûa ngöôøi aáy, che chôû cho y vaø cuõng seõ toû ra coù aûnh höôûng toát laønh leân quanh y. Neáu ñöôïc moät cao ñoà hay ñeä töû ñieåm ñaïo phaùt ra thì khaû naêng taïo ñieàu laønh cuûa noù roäng lôùn hôn nhieàu. Thaàn chuù coù nhieàu loaïi vaø noùi chung coù theå ñöôïc lieät keâ nhö sau: 1. Moät soá thaàn chuù raát huyeàn bí, naèm döôùi hình thöùc tieáng Sensa nguyeân thuûy döôùi söï troâng nom cuûa Ñaïi Baïch Giai. 2. Moät soá thaàn chuù baèng tieáng Sanskrit ñöôïc caùc ñeä töû ñieåm ñaïo vaø caùc cao ñoà söû duïng. 3. Caùc thaàn chuù coù lieân quan ñeán caùc cung khaùc nhau.
490
4. Caùc thaàn chuù ñöôïc duøng ñeå chöõa beänh. 5. Caùc thaàn chuù ñöôïc duøng trong caùc phaàn haønh cuûa Ñöùc Baøn Coå, Ñöùc Di Laïc Boà taùt hay Ñöùc Vaên Minh Boà Taùt. 6. Caùc thaàn chuù ñöôïc duøng lieân quan tôùi caùc thieân thaàn vaø caùc giôùi Tinh linh. 7. Caùc thaàn chuù ñaëc bieät lieân quan vôùi löûa. Taát caû caùc thaàn chuù naøy coù ñöôïc söùc maïnh nhôø vaøo aâm thanh vaø söï nhòp nhaøng vaø nhôø vaøo vieäc nhaán maïnh aâm vaän ñöôïc ban phaùt cho chuùng khi xöôùng vaø ngaâm leân. Chuùng cuõng tuøy thuoäc vaøo naêng löïc hình dung vaø muoán coù keát quaû cuûa ngöôøi söû duïng chuùng. (LVLCK, 926) Thaàn chuù ñöa tôùi quyeàn naêng (Mantrams of power): Caùc thaàn chuù naém giöõ bí maät cuûa quyeàn naêng, ñaïi löôïc coù boán loaïi: a/ Loaïi quan troïng nhaát laø thaàn chuù hoä thaân (protective mantrams). b/ Loaïi thaàn chuù keâu goïi caùc tinh linh vaø thieân thaàn caáp thaáp, ñöa hoï vaøo phaïm vi thu huùt cuûa keû keâu goïi hoï. c/ Loaïi thaàn chuù ñeå ñaët yù muoán cuûa ngöôøi keâu goïi leân caùc tinh linh vaø thieân thaàn caáp thaáp (lesser devas). d/ Loaïi thaàn chuù laøm ngöng söï thu huùt (break the charm), taïm goïi theá, vaø ñaët caùc tinh linh cuøng thieân thaàn trôû laïi ngoaøi phaïm vi thu huùt cuûa ngöôøi keâu goïi. Boán nhoùm thaàn chuù naøy ñaëc bieät lieân quan ñeán vieäc keâu goïi vaø tieáp xuùc vôùi caùc ñaúng caáp thaáp, khoâng ñöôïc duøng nhieàu, tröø phi ñöôïc caùc ñaïo ñoà vaø Chaân Sö duøng ñeán, vì theo qui taéc chung, caùc vò naøy hoaït ñoäng qua trung gian caùc thieân thaàn chæ ñaïo vaø caùc vò kieán taïo caáp cao. (TVTTHL, 177) Thaàn hoïc (Theology): Duø cho caùc thuyeát cuûa khoa hoïc coù theå sai laàm, duy vaät vaø ñaày thieân kieán ñi nöõa, chuùng cuõng coøn gaàn vôùi chaân lyù caû ngaøn
491
laàn hôn laø caùc kyø quaëc (vagaries0 cuûa thaàn hoïc. Tröø keû tin muø quaùng vaø keû cuoàng tín cöùng ñaàu nhaát, coøn ñoái vôùi moïi ngöôøi, thaàn hoïc ñang trong côn daãy cheát (death agony), hay noùi cho ñuùng hôn, soá ngöôøi beânh vöïc thaàn hoïc nay ñaõ ñuoái lyù. (GLBN II, 36) Thaàn Hoä maïng (“Guardian Angel”): “Thaàn Hoä Maïng” laø hình aûnh lu môø cuûa Thieân Thaàn Baûn Lai Dieän Muïc, Thaùi Döông Thieân Thaàn, voán theo saùt moãi con ngöôøi töø luùc sinh ra cho ñeán luùc lìa ñôøi, bieåu hieän nhieàu nhaát cho aùnh saùng saün saøng khaû duïng maø con ngöôøi vaøo baát cöù thôøi ñieåm ñöôïc ñònh naøo treân con ñöôøng tieán hoùa coù theå söû duïng vaø bieåu loä. (TLHNM II, 357) Thaàn kinh löïc (Nervous force): Thaàn kinh löïc ñöôïc ngöôøi AÁn Ñoä goïi laø Prana. Noù ñöôïc trí tueä keàm cheá xuyeân qua naõo boä. Noù laø sinh löïc (vitality) khôi hoaït caùc cô quan caûm giaùc vaø taïo ra söï soáng höôùng ngoaïi cuûa con ngöôøi. Noù coù phöông tieän phaân phoái laø heä thaàn kinh, xuyeân qua moät vaøi trung taâm phaân phoái lôùn goïi laø caùc bí huyeät (plexi) hay lieân hoa (lotuses). (ASCLH, 328) Thaàn luaän : Deism. Thaàn löïc (Forces, Shaktis): Coù saùu thaàn löïc cuûa Thieân nhieân. Saùu thaàn löïc naøy laø gì? a/ Chuùng laø caùc loaïi (types) naêng löôïng. b/ Chuùng laø tính chaát hay ñaëc tính naêng ñoäng cuûa moät Haønh Tinh Thöôïng Ñeá. c/ Chuùng laø sinh löïc cuûa moät Haønh Tinh Thöôïng Ñeá ñöôïc ñònh höôùng vaøo moät höôùng naøo ñoù. Caùc “thaàn löïc” (“Shaktis”) goàm coù nhö sau: 1. Parashakti (Toái thöôïng thaàn löïc): Theo nghóa ñen laø thaàn löïc, naêng löôïng vaø böùc xaï toái cao ôû trong vaø xuaát phaùt töø vaät chaát.
492
2. Jnanashakti (Trí tueä thaàn löïc): Thaàn löïc cuûa trí naêng hay theå trí. 3. Ichchhashakti (YÙ chí thaàn löïc): Quyeàn naêng cuûa yù chí, töùc laø thaàn löïc trong luùc taïo ra söï bieåu loä. 4. Kriyashakti (Taùc ñoäng thaàn löïc): Thaàn löïc laøm theå hieän lyù töôûng. 5. Kundalini shakti (Hoûa haäu thaàn löïc): Thaàn löïc laøm cho caùc lieân heä beân trong thích öùng vôùi caùc lieân heä beân ngoaøi. 6. Mantrikashakti (Linh töø thaàn löïc): Thaàn löïc tieàm phuïc trong aâm thanh, ngoân töø vaø aâm nhaïc. (LVLCK, 395396) Thaàn nhaõn (Clairvoyance): X. Nhaõn thoâng. Thaàn thoâng (power, siddhis): X. quyeàn naêng, huyeàn coâng. Thaàn Tuù: Shin-Sieu Thaäp giaù chính yeáu (Cardinal Cross): Thaäp giaù chính yeáu chi phoái Chaân Sö khi Ngaøi vöôït qua naêm cuoäc ñieåm ñaïo coøn laïi. Ñieàu khaù laï luøng laø cuoäc ñieåm ñaïo thöù tö khoâng bò thaäp giaù coá ñònh laãn thaäp giaù chính yeáu chi phoái. Thaäp giaù coá ñònh (Fixed Cross): Thaäp giaù coá ñònh chi phoái naêm coõi tieán hoùa cuûa con ngöôøi vaø coù aûnh höôûng tôùi kinh nghieäm cuûa taát caû caùc ñeä töû. Nhö theá, trong khi ôû treân thaäp giaù naøy, nhôø giôùi luaät vaø caùc kinh nghieäm ñaït ñöôïc, vò ñeä töû vöôït qua ñöôïc heát töø boû naøy ñeán töø boû khaùc cho ñeán khi ñaït ñöôïc töï do vaø giaûi thoaùt hoaøn toaøn. Thaäp giaù khaû chuyeån (Mutable cross): Thaäp giaù khaû chuyeån chi phoái ba coõi thaáp, ñaëc bieät laø coõi caûm duïc. Keû thöôøng nhaân “chòu thaäp giaù hình” (“crucified”) treân thaäp giaù naøy maõi ñeán khi naøo y ñaït ñöôïc kinh nghieäm caàn
493
thieát vaø töï taùi ñònh höôùng moät caùch höõu thöùc sang moät giai ñoaïn tieán hoùa khaùc. (CVÑÑ, 693694) Thaát dieäp thoï, thaát dieäp thuï : X. Saptaparna. Thaát voïng (despair): Thaát voïng laø haäu quaû cuûa söï hoái tieác, xaûy ra trong theå haï trí vaø chính noù laø moät ñaëc tính cuûa nhöõng gì coù theå ñöôïc goïi laø “baûn chaát theå trí khoâng phuïc hoài ñöôïc” (“unregenerate mental nature”). (ASCLH, 71) Thaáu hieåu (Apprehension): Trong soá caùc nhaø taâm lyù hoïc huyeàn linh, ngöôøi ta thöôøng thöøa nhaän raèng coù 3 caùch thaáu hieåu: 1. Tri giaùc tröïc tieáp (Direct cognition): Xuyeân qua con ñöôøng cuûa caùc giaùc quan, khi ñöôïc söû duïng, moãi giaùc quan khieán cho ngöôøi vaän duïng tieáp xuùc vôùi moät tìm rung ñoäng rieâng bieät, bieåu hieän thaønh hình haøi. 2. Suy dieãn hay suy luaän (deduction or inference): Do chuû theå tri giaùc (cogniser) duøng naêng löïc lyù luaän cuûa theå trí lieân quan ñeán caùi khoâng theå nhaän bieát tröïc tieáp ñöôïc. Ñoái vôùi ñaïo sinh huyeàn linh hoïc, ñaây laø vieäc söû duïng luaät Töông öùng hay luaät Töông ñoàng (Law of Correspondences or of Analogy) 3. Nhaän thöùc tröïc tieáp cuûa ngöôøi luyeän yoga hay chuû theå quan saùt (seer): Taäp trung vaøo taâm thöùc cuûa Chaân Ngaõ treân coõi rieâng cuûa Chaân Ngaõ. Ñaït ñöôïc ñieàu naøy nhôø söû duïng ñuùng theå trí nhö laø cô quan ñeå nhìn vaø truyeàn ñaït. (ASCLH, 1516) Thaáy ñöôïc Chaân Ngaõ : X. Naêng löïc kieán taùnh. Theá giôùi beân trong (Subjective world): Töùc laø caûm duïc giôùi (astral world). Theá giôùi bieåu töôïng (world of symbols):
(LVLCK, 1130)
494
Laø theá giôùi cuûa söï soáng Phaøm ngaõ, cuûa theá giôùi hieän töôïng, vì giai ñoaïn ñoù bao goàm ba coõi tieán hoùa cuûa nhaân loaïi. (CVÑÑ, 286) Theá giôùi cuûa aûo caûm (World of glamour): Theá giôùi cuûa coõi caûm duïc vaø cuûa caùc xuùc caûm. (SHLCTÑ, 359) Theá giôùi cuûa aûo töôûng (World of illusion): Theá giôùi cuûa coõi trí. (SHLCTÑ, 359) Theá giôùi cuûa giaùc quan: (world of the senses). Theá giôùi cuûa giaùc quan töùc laø vuõ truï ngoaïi taïi (external universe). (GLTNVT , 36) Theá giôùi haäu quaû (world of effects): Phaøm Ngaõ laø hình aûnh (reflection) cuûa Chaân Ngaõ trong theá giôùi haäu quaû. (ASCLH, 163) Theá giôùi haäu quaû töùc laø Kama loka. (PGNM, 84) Theá giôùi hieän toàn (World of being): Theá giôùi hieän toàn töùc laø theá giôùi cuûa linh hoàn. (TLHNMI, 161) Theá giôùi hieän töôïng (World of phenomena): Laø ba coõi tieán hoùa cuûa nhaân loaïi (three worlds of human evolution). (GDTKNM, 60) Theá giôùi linh hoàn (World of souls): Theá giôùi linh hoàn ôû treân caùc phaân caûnh thöôïng trí (Higher mental levels). (TLHNM II, 116) Theá giôùi lieãu nghóa (World of significance): Laø theá giôùi cuûa Tam Thöôïng Theå Tinh Thaàn maø con ngöôøi chæ giao tieáp ñöôïc moät caùch hoaøn toaøn töï do sau laàn ñieåm ñaïo 3. (CVÑÑ, 286) Theá giôùi lieãu nghóa, theá giôùi cuûa thöïc taïi vaø cuûa chaân lyù cô baûn. (CVÑÑ, 303) Theá giôùi nguyeân hình (Archetypal world):
495
Theá giôùi nguyeân hình khoâng phaûi laø theá giôùi khi noù ñaõ hieän höõu trong trí cuûa Haønh Tinh Thöôïng Ñeá maø laø kieåu maãu ñaàu tieân (first model) ñöôïc taïo ra. (MTNX, 349) Theá giôùi nguyeân hình (World of pattern, Coõi nguyeân hình): Theá giôùi nguyeân hình ôû beân döôùi moïi hoaït ñoäng cuûa Ñaïi Hoàn (Oversoul) vaø caùc linh hoàn caù bieät (individual souls). Ñöøng queân raèng, thuaät ngöõ “individual souls” chæ laø moät caùch dieãn ñaït coù giôùi haïn do caùi trí chia reõ duøng ñeå chæ caùc traïng thaùi cuûa thöïc taïi duy nhaát. (TLHNM II, 55) Theá giôùi nguyeân nhaân (World of causes): Vò ñeä töû ñieåm ñaïo (ñaïo ñoà, initiate) soáng trong theá giôùi nguyeân nhaân, vì hieån nhieân, ñaây laø theá giôùi cuûa ñieåm ñaïo (world of initiation). (ÑÑTKNMII, 446) Theá giôùi noaõn (Mundane egg): Noaõn haøo quang cuûa Thöôïng Ñeá (The logoic auric egg). (LVLCK, 1040) Theá giôùi thöïc töôïng: (Noumenal world): voán laø coäi nguoàn vaø nguyeân nhaân cuûa caùc theá giôùi hieän töôïng. (GLASTTÑ, 231) Theá giôùi yù nghóa (World of meaning): Laø theá giôùi maø trong ñoù linh hoàn sinh hoaït vaø haønh ñoäng coù chuû ñích vaø hieåu bieát. (CVÑÑ, 286) Muïc ñích cuûa hai cuoäc ñieåm ñaïo ñaàu laø cho pheùp vò ñaïo ñoà soáng trong theá giôùi yù nghóa; muïc ñích cuûa boán cuoäc ñieåm ñaïo keá tieáp leân ñeán vaø keå caû cuoäc ñieåm ñaïo thöù saùu, cuoäc ñieåm ñaïo Quyeát Ñònh laø cho pheùp vò ñaïo ñoà soáng trong theá giôùi lieãu nghóa (world of significances). (ÑÑTKNMII, 420) Theá giôùi yù töôûng (World of ideas, Theá giôùi yù nieäm): - Theá giôùi yù töôûng xuaát phaùt töø caùc Thöïc Theå Tinh Thaàn cao sieâu, töø caùc Ñaáng Tinh Thaàn (Spiritual Lives). (ASCLH, 165)
496
- Theá giôùi yù nieäm ôû treân caùc phaân caûnh tröïc giaùc (intuitional levels) cuûa taâm thöùc. (SHLCTÑ, 29) Theá giôùi vaät chaát (Material world): Ba coõi thaáp. (CTNM, 391) Theå, caùc theå (Bodies): - Caùc theå cuûa con ngöôøi hay caùc hieän theå bieåu loä (vehicles of manifestation) ñöôïc taïo thaønh baèng caùc ñôn vò naêng löôïng (energy units). Chuùng ta goïi caùc ñôn vò naêng löôïng naøy laø caùc nguyeân töû (atoms) vaø caùc ñôn vò nguyeân töû (atomic units) naøy ñöôïc giöõ laïi vôùi nhau döôùi hình thöùc theå (body form) baèng maõnh löïc coá keát cuûa caùc naêng löôïng coøn maïnh meõ hôn. Caùc theå chính laø boä maùy ñaùp öùng (response apparatus). (CTNM, 36) - Thuaät ngöõ sharira hay body (theå) duøng ñeå chæ moät hình theå (form) coù khaû naêng hoaït ñoäng ñoäc laäp trong coõi höõu hình vaø voâ hình. (KCVTT, 128) Theå aùnh saùng (Light body): Noùi theo bieåu töôïng, ngöôøi keùm tieán hoùa khoâng phaùt ra hoaëc bieåu loä moät aùnh saùng naøo. Khoâng thaáy coù aùnh saùng trong ñaàu, maëc duø caùc nhaø nghieân cöùu coù nhaõn thoâng seõ thaáy ñöôïc aùnh môø môø cuûa aùnh saùng beân trong caùc yeáu toá taïo ra cô theå vaø aùnh saùng aån taøng trong caùc nguyeân töû taïo neân phaøm ngaõ (form nature). Khi tieáp tuïc tieán hoùa, caùc ñieåm “aùnh saùng toái môø” (“dark light”) taêng theâm ñoä saùng; aùnh saùng trong ñaàu ñoâi luùc chaäp chôøn trong cuoäc ñôøi cuûa keû thöôøng nhaân vaø trôû neân toû raïng khi ngöôøi naøy böôùc leân con ñöôøng ñeä töû. Khi trôû thaønh ñaïo ñoà, aùnh saùng cuûa caùc nguyeân töû trôû neân choùi loïi, coøn aùnh saùng trong ñaàu thì maïnh meõ (vôùi söï kích thích song haønh cuûa caùc trung taâm löïc trong cô theå) ñeán noãi theå aùnh saùng xuaát hieän. Sau roát, theå aùnh saùng naøy trôû neân loä roõ ra vaø vöôït troäi hôn theå xaùc höõu
497
hình. Ñaây laø theå aùnh saùng maø Ñöùa Con ñích thöïc cuûa Thöôïng Ñeá ngöï trong ñoù moät caùch höõu thöùc. (TLHNM I, 131) Coù ba theå aùnh saùng (bodies of light): 1. Theå chieáu saùng (radiant body) cuûa chính linh hoàn, thaáy ñöôïc treân coõi rieâng cuûa linh hoàn (coõi thöôïng tríND), thöôøng ñöôïc goïi laø Karana Sarira hay linh hoàn theå. 2. Theå sinh löïc hay theå dó thaùi, hieän theå cuûa prana (sinh khí), ñoù laø theå aùnh saùng hoaøng kim (golden light), hay ñuùng hôn laø theå maøu löûa (flame coloured vehicle). 3. Theå “aùnh saùng toái môø” (“dark light”), ñoù laø loái noùi theo huyeàn linh hoïc ñeå chæ aùnh saùng aån taøng cuûa theå xaùc vaø aùnh saùng tieàm phuïc trong chính nguyeân töû (light latent in the atom itself). (LVHLT, 105) Theå caûm duïc (Lunar form, astral or desire body, Sentient body, Kamic body, ASCLH, 186). Vehicle of desire (KCVTT, 253) Theå caûm duïc, ñoâi khi ñöôïc goïi laø theå tình caûm (emotional body) laø keát quaû cuûa söï töông taùc cuûa duïc voïng (desire) vaø cuûa söï ñaùp öùng höõu caûm thöùc (sentient response) vaøo caùi ngaõ ôû trung taâm, vaø ñöa ñeán keát quaû trong theå ñoù laø kinh nghieäm ñöôïc taïo ra döôùi hình thöùc caûm xuùc nhö laø ñau khoå vaø vui söôùng vaø caùc caëp ñoái hôïp (pairs of opposites) khaùc. Trong hai theå naøy, töùc theå dó thaùi vaø caûm duïc, ngöôøi ta thaáy coù tôùi 90% caùc nguyeân nhaân cuûa beänh hoaïn vaø baát oån cuûa xaùc thaân. (CTNM, 3) Astral body töùc laø sentient body. (LVHLT, 292) H.P.B. chòu traùch nhieäm moät phaàn lôùn vì ñaõ duøng töø ngöõ “astral” (caûm duïc) ñeå chæ moät soá lôùn tri thöùc (information) lieân quan ñeán theå dó thaùi cuõng nhö theå caûm duïc. Ñieàu naøy laø do vieäc nhaän thöùc raèng theå caûm duïc, trong moät vaøi theá heä nöõa (noùi moät caùch töông ñoái) seõ bò bieán maát, coøn ñaëc bieät laø ñoái vôùi H.P.B.,
498
noù ñaõ khoâng coøn toàn taïi do bôûi ñeä töû naøy ñaõ ñaït ñöôïc möùc tieán hoùa cao. Do bieát ñöôïc raèng theå dó thaùi luoân luoân laø moät bieåu loä cuûa naêng löôïng vöôït troäi ñang keàm cheá nhaân loaïi trong baát cöù chu kyø ñaëc bieät naøo, H.P.B. duøng thuaät ngöõ “astral body” nhö laø coù theå thay theá cho nhau vôùi “etheric body” (theå dó thaùi). - Theå caûm duïc döùt khoaùt caàn thieát vì nhôø coù noù maø ngöôøi ta coù theå coù thieän caûm/ thoâng caûm (sympathize with) vôùi ngöôøi khaùc vaø cuõng vì chöùc naêng cuûa noù laø laøm göông phaûn chieáu (reflector) cho theå boà ñeà (buddhic body). (GLASTTÑ, 45) Trong ñaïi ña soá tröôøng hôïp, theå dó thaùi laø hieän theå (vehicle) hay laø khí cuï (instrument) cuûa naêng löôïng caûm duïc. Soá ñoâng nhaân loaïi vaãn coøn baûn chaát thôøi Atlantis töùc baûn chaát caûm duïc, vaø ñieàu naøy coù nghóa laø moät tyû leä baùch phaân lôùn hôn nhieàu so vôùi con soá maø nhaø huyeàn linh hoïc bình thöôøng saün saøng thöøa nhaän. Tuy nhieân, H.P.B. voán chaân thaät vaø bieát raèng, hieän nay vaø trong vaøi traêm naêm sau nöõa (coù leõ vaøo khoaûng 300 naêm), theå caûm duïc vaãn tieáp tuïc chi phoái ña soá caùc phaûn öùng cuûa con ngöôøi vaø taát nhieân laø caùch haønh xöû (expression) trong ñôøi soáng haøng ngaøy cuûa hoï. Vì theá maø coù söï laãn loän beà ngoaøi giöõa hai “theå” (“bodies”) naøy trong caùc vaên lieäu (writings). (VCVTDT, 141) Caùc theå caûm duïc cuûa taát caû con ngöôøi ñöôïc caáu taïo baèng vaät chaát (matter) cuûa caùc coõi phuï thöù hai, thöù ba vaø thöù tö cuûa coõi caûm duïc. … Vaät chaát cuûa hai coõi phuï thaáp nhaát cuûa coõi hoàng traàn vaø cuûa coõi caûm duïc khoâng bao giôø ñöôïc kieán taïo thaønh thaân theå con ngöôøi (human body) nhö hieän nay; vaät chaát ñoù coù rung ñoäng quaù thaáp vaø coù möùc ñoä quaù thoâ (too coarse), thaäm chí ñoái vôùi maãu ngöôøi thaáp keùm nhaát treân ñòa caàu hieän nay. (LVLCK, 658, 942)
499
Theå dó thaùi (Etheric body, Etheric double theå sinh löïc): Theo giaùo lyù huyeàn linh, theå xaùc con ngöôøi goàm hai phaàn: nhuïc theå vaø theå dó thaùi. Nhuïc theå (dense physical body) ñöôïc taïo thaønh baèng chaát lieäu cuûa 3 phaân caûnh thaáp nhaát cuûa coõi traàn. Theå dó thaùi ñöôïc taïo thaønh baèng chaát lieäu cuûa 4 phaân caûnh cao hay phaân caûnh dó thaùi cuûa coõi traàn. (ÑÑNLVTD, 218) Theå naøy ñöôïc taïo thaønh hoaøn toaøn baèng caùc luoàng naêng löôïng (energy currents) vaø laø neàn taûng cuûa vaät chaát soáng ñoäng ñang naèm döôùi hình haøi xaùc thaân troïng tröôïc. (ASCLH, 329) Nhaø huyeàn linh hoïc khoâng bao giôø baän taâm ñeán nhuïc theå. Y xem theå dó thaùi môùi laø hình haøi ñích thöïc coøn nhuïc theå ñöôïc xem nhö chæ laø vaät chaát (material) duøng ñeå laáp ñaày hình haøi naøy. Theå dó thaùi laø hình haøi chuû yeáu ñích thöïc (true substantial form), caùi khung söôøn, vaät lieäu laøm giaøn giaùo maø nhuïc theå taát nhieân phaûi phuø hôïp vôùi noù. (ASCLH, 348349) Theå dó thaùi coù muïc tieâu chính laø ñem laïi sinh löïc vaø naêng löôïng cho theå xaùc vaø nhö vaäy, hoäi nhaäp theå xaùc vaøo theå naêng löôïng (energy body) cuûa Ñòa caàu vaø cuûa Thaùi Döông Heä. Ñoù laø maïng löôùi caùc doøng naêng löôïng, caùc tuyeán thaàn löïc vaø aùnh saùng. Noù taïo ra moät phaàn cuûa maïng löôùi roäng lôùn cuûa caùc naêng löôïng ñang naèm beân döôùi moïi hình haøi duø lôùn hay nhoû (tieåu vuõ truï hay ñaïi vuõ truï). Doïc theo caùc tuyeán naêng löôïng naøy coù caùc thaàn löïc vuõ truï ñang löu chuyeån gioáng nhö maùu löu chuyeån qua caùc tónh maïch vaø ñoäng maïch. Veà maët caù bieät cuûa con ngöôøi, haønh tinh vaø thaùi döông söï luaân chuyeån khoâng ngöøng naøy cuûa sinh löïc (life forces) qua caùc theå dó thaùi cuûa moïi hình haøi laø neàn taûng cuûa moïi cuoäc soáng bieåu loä vaø laø bieåu hieän cuûa tính chaát khoâng phaân ly (nonseparateness) chuû yeáu cuûa moïi söï soáng. (CTNM, 23) Trong theå dó thaùi, voán laø baûn sao chính xaùc cuûa ñoái phaàn troïng tröôïc cuûa noù, chuùng ta coù cô quan cuûa löûa böùc xaï hay löûa
500
linh hoaït (active or radiatory fire), vaø, nhö ñöôïc bieát roõ, ñoù laø hieän theå cuûa prana. Chöùc naêng cuûa noù laø tích tröõ caùc tia saùng böùc xaï vaø nhieät thu ñöôïc töø maët trôøi vaø chuyeån chuùng qua laù laùch, ñeán moïi boä phaän cuûa theå xaùc. (LVLCK, 57) Theå dó thaùi ñöôïc caáp sinh löïc (vitalized) vaø ñöôïc keàm cheá baèng tö töôûng vaø coù theå (thoâng qua tö töôûng) ñöôïc ñöa vaøo hoaït ñoäng moät caùch ñaày ñuû. Ñieàu naøy thöïc hieän ñöôïc baèng vieäc suy töôûng ñuùng ñaén (right thinking) chöù khoâng phaûi baèng caùc baøi taäp veà hoâ haáp vaø keàm hôi thôû (holding the nose). (LVHLT, 77) Theå dó thaùi coù maøu tím xaùm (violetgrey) hoaëc xanh xaùm (bluegrey), xuyeân thaáu vaøo theå xaùc troïng tröôïc vaø ñöôïc kieán taïo baèng caùc chaát lieäu ruùt töø boán coõi phuï cao (higher levels) cuûa coõi traàn. (MTNX, 54) Ña soá theå dó thaùi cuûa con ngöôøi ñeàu ñöôïc laøm baèng chaát dó thaùi thöù tö (fourth ether). (LVLCK, 326, 328) Theå dó thaùi laø theå töø ñieän (magnetic vehicle) treân coõi traàn. (ASCLH, 205) Theå haï trí (Mental body, Lower mind, Lower Manas): Theå haï trí hay haàu nhö chaát trí (chitta or mind stuff) maø moät con ngöôøi caù bieät coù theå söû duïng vaø taïo aán töôïng, taïo thaønh theå thöù tö cuûa moät loaït caùc boä maùy daønh cho linh hoàn. Ñoàng thôøi, ñöøng neân queân raèng 4 theå naøy taïo ra moät boä maùy duy nhaát. (CTNM, 3) Trong hai hieän theå thaáp nhaát, theå xaùc vaø theå caûm duïc, chæ coù vaät chaát cuûa naêm coõi phuï cao (vôùi caùc coõi theo thöù töï cuûa chuùng), vì vaät chaát cuûa hai coõi phuï thaáp nhaát thì quaù thaáp ñoái vôùi deva hoaëc cô theå con ngöôøi, chuùng ñaõ chi phoái trong Thaùi Döông Heä thöù nhaát. Theå haï trí laø theå ñaàu tieân maø chuùng ta thaáy coù vaät chaát (matter) cuûa taát caû caùc coõi phuï.
501
Theå haï trí ñöôïc caáu taïo baèng boán loaïi tinh chaát (four types of essence) maø thoâi, coøn theå caûm duïc vaø theå xaùc ñöôïc taïo thaønh (formed) baèng baûy loaïi. (LVLCK, 576, 1098) a/ Ngöôøi chöa tieán hoùa (the undeveloped man): Nôi ngöôøi keùm tieán hoùa, theå haï trí ít coù ñöôøng neùt roõ raøng (little perceptible), ñoù laø moät soá löôïng nhoû chaát trí oâ hôïp (small amount of unorganized mental matter), nhaát laø cuûa caùc coõi phuï thaáp nhaát cuûa coõi trí (coõi phuï thöù baûyND). Theå naøy vaãn haàu nhö baát ñoäng tröø khi noù bò kích ñoäng bôûi caùc rung ñoäng cuûa theå caûm duïc, ngay caû khi bò kích thích, noù cuõng ñaùp öùng laïi moät caùch lôø ñôø (sluggish)… Theå haï trí pha troän chaët cheõ vôùi theå caûm duïc ñeán noãi hai theå taùc ñoäng nhö laø moät theå ñôn ñoäc. b/ Haïng thöôøng nhaân (the average man): Nôi keû thöôøng nhaân, theå haï trí taêng gia kích thöôùc nhieàu hôn, noù cho thaáy moät soá löôïng chaát coù toå chöùc vaø chöùa moät tyû leä khaù lôùn chaát lieäu (matter) laáy töø caùc coõi phuï thöù 6, 5 vaø 4 cuûa coõi trí (nguyeân baûn laø “coõi phuï thöù 2, 3 vaø 4”, vì baø A. Besant ñaùnh soá coõi phuï 1 laø coõi thaáp nhaát, thay vì laø 7 nhö Chaân Sö D.K.ND). c/ Ngöôøi phaùt trieån taâm linh (Spiritually developed man): Taát caû caùc hôïp chaát thoâ tröôïc (coarser combinations) ñeàu bò loaïi ra khoûi theå haï trí cuûa ngöôøi ñaõ phaùt trieån veà taâm linh, vì theá, caùc ñoái töôïng cuûa giaùc quan khoâng coøn tìm ñöôïc chaát lieäu ñeå ñaùp öùng moät caùch thuaän tieän vôùi caùc rung ñoäng cuûa chuùng trong theå haï trí hoaëc trong theå caûm duïc tieáp caän vôùi haï trí nöõa. Theå haï trí cuûa ngöôøi ñaõ phaùt trieån taâm linh chæ chöùa caùc hôïp chaát tinh anh cuûa moãi moät trong boán coõi phuï cuûa coõi haï trí maø thoâi, vaø trong soá caùc hôïp chaát naøy thì chaát lieäu cuûa caùc coõi phuï 5 vaø 4 (nguyeân vaên: “coõi phuï 3 vaø 4”ND) coù thaønh phaàn vöôït troäi hôn raát nhieàu, hôn haün chaát lieäu cuûa coõi phuï 6 vaø 7 (nguyeân vaên: “2 vaø 1”), khieán cho noù ñaùp öùng ñöôïc vôùi moïi
502
hoaït ñoäng cao sieâu cuûa trí tueä, moïi giao tieáp teá nhò vôùi caùc ngheä thuaät cao sieâu, vôùi moïi rung caûm thanh bai cuûa caùc tình caûm cao thöôïng. Moät theå nhö theá seõ giuùp cho linh hoàn (Thinker) ngöï beân trong coù theå töï bieåu loä moät caùch ñaày ñuû hôn nhieàu trong vuøng thaáp cuûa coõi trí, vaø trong coõi caûm duïc laãn coõi traàn. Chaát lieäu cuûa theå haï trí ñoù coù khaû naêng ñaùp öùng vôùi caùc rung ñoäng ôû moät phaïm vi roäng lôùn hôn nhieàu, caùc xung löïc töø caùc coõi cao uoán naén cho noù thaønh moät cô caáu cao sieâu vaø tinh vi hôn. Moät theå (haï trí) nhö theá nhanh choùng trôû neân saün saøng ñeå taùi taïo laïi moïi xung löïc cuûa linh hoàn, nhôø ñoù, linh hoàn coù khaû naêng bieåu loä treân caùc coõi phuï thaáp cuûa coõi trí; theå haï trí ñoù ngaøy caøng trôû neân moät khí cuï hoaøn haûo ñeå hoaït ñoäng trong coõi haï trí naøy. (MTNX, 134141) … Theå haï trí (mental body) coù daïng hình tröùng, bao quanh theå xaùc vaø traûi roäng nhieàu hôn ra khoûi theå xaùc …, qua hình tröùng ñoù luoân luoân coù caùc hình tö töôûng thuoäc nhieàu loaïi khaùc nhau chaïy quanh (ñoù laø caùc tích chöùa (content) cuûa theå trí (mind) con ngöôøi vaø caùc tö töôûng cuûa nhöõng keû chung quanh y) khieán cho haï trí hình tröùng naøy bò nhuoám saéc thaùi cuûa caùc thu huùt maïnh meõ vaø bò ña daïng hoùa baèng nhieàu daïng hình hoïc, taát caû ñeàu ôû tình traïng thay ñoåi lieân tuïc (flux) hay chaïy quanh. (TVTTHL, 95) Theå naêng löôïng (Energy body): Theå naêng löôïng töùc theå dó thaùi. (GDTKNM, 36) Theå nguyeân nhaân : X. Theå nhaân khôûi, Chaân Ngaõ theå. Theå nhaân khôûi (causal body, linh hoàn theå, theå nguyeân nhaân): Veà maët chuyeân moân, maàm moáng naøy ñöôïc goïi laø Karana Sarira, töùc theå nguyeân nhaân, vì noù laø nguyeân nhaân (cause) cuûa vieäc höôûng phuùc laïc (enjoyment) hoaëc höùng chòu ñau khoå (suffering) cuûa con ngöôøi. Theå nhaân khôûi naøy ñöôïc taïo baèng theå (Kosa) thöù naêm (Anandamaya) cuûa con ngöôøi vaø gaén lieàn
503
(adhere) vôùi linh hoàn bao laâu maø linh hoàn coøn bò bao boïc trong theå thoâ tröôïc hoaëc theå tinh anh (Sthula or Sukshma Sarira) vaø tieâu tan hoaøn toaøn khi linh hoàn töï giaûi thoaùt (extricates itself) khoûi caùc haïn cheá (trammels) cuûa hai theå noùi treân, vì luùc baáy giôø, khi linh hoàn ñaït ñeán söï thanh khieát nguyeân thuûy cuûa noù vaø coù theå noùi laø ñoát chaùy heát moïi daáu veát pha troän cuûa noù vôùi theå xaùc (body), keå caû theå nguyeân nhaân (Karana Sarira). Ñieàu naøy xaûy ra khi linh hoàn ñöôïc chuaån bò cho laàn giaûi thoaùt cuoái cuøng, Moksha. Dó nhieân, cho ñeán luùc ñoù, Karana Sharira, maàm moáng (seed), keát quaû cuûa caùc haønh ñoäng tröôùc kia, vaãn coøn hieäu löïc vaø khaúng ñònh moät aûnh höôûng chi phoái maïnh meõ leân treân caùc haønh vi cuûa con ngöôøi. (X. theâm “Chaân Ngaõ theå”) (LVLCK, 391) Linh hoàn theå chöa hö hoaïi ôû Devachan, trôû thaønh nôi chöùa (receptacle) caùc ñaëc tính (qualities) cuûa con ngöôøi vaø ñöa caùc ñaëc tính ñoù phaùt trieån theâm trong kieáp tôùi ôû coõi traàn… Neáu khoâng coù linh hoàn theå thì caùc kinh nghieäm trí tueä vaø ñaïo ñöùc (thöôøng hieän ra döôùi hình thöùc khaû naêng) khoâng chöùa laïi ñöôïc. (MTNX, 220) Theå sinh löïc: (vital body): Theå sinh löïc töùc laø theå dó thaùi (etheric body). (LVHLT, 206) Theå thöôïng trí (Body of Manas): Ñöôøng neùt beân ngoaøi (outline) cuûa Chaân Ngaõ (Ego), töùc Chuû theå Tö Töôûng (Thinker, Linh hoàn) coù daïng baàu duïc (oval), do ñoù, baø H.P.Balvatsky noùi ñeán theå thöôïng trí naøy (noù vaãn toàn taïi qua taát caû caùc laàn luaân hoài) nhö laø Haøo Quang Noaõn (Auric Egg). Ñöôïc laøm baèng chaát lieäu cuûa ba coõi phuï cao nhaát cuûa coõi trí, theå naøy cöïc kyø tinh anh (exquisitely fine), ngay töø luùc töôïng hình laàn ñaàu (first inception), noù ñaõ laø moät böùc maøn (film) voâ cuøng tinh vi (rarest subtlety). Khi phaùt trieån, noù trôû thaønh moät vaät theå (object) choùi ngôøi vôùi veû ñeïp röïc rôõ, moät vaät ngôøi saùng,
504
caùch goïi naøy raát ñuùng. Chuû theå Tö Töôûng naøy laø gì? Ñoù laø Linh Ngaõ (divine Self), nhö ñaõ noùi, bò giôùi haïn hay laø ñöôïc phuù cho caù tính (individualized), theå tinh anh naøy ñöôïc ruùt ra töø chaát lieäu cuûa vuøng “voâ saéc töôùng” cuûa coõi trí. (MTNX, 142143) Theå tinh anh (Subtle body): - Ñaây khoâng phaûi laø caùc theå gioáng nhö theå xaùc. Chuùng coù theå ñöôïc xem nhö laø caùc trung taâm hay laø caùc kho chöùa caùc loaïi thaàn löïc ñaëc bieät, gaén lieàn vôùi moãi caù nhaân vaø coù caùc loái vaøo, loái ra rieâng bieät cuûa chuùng. Chuùng laø nhöõng taäp hôïp caùc nguyeân töû, rung ñoäng vôùi toác ñoä cao vaø ñöôïc toâ ñieåm (theo moät soá tröôøng phaùi huyeàn linh hoïc) baèng moät vaøi saéc thaùi nhaát ñònh; chuùng phaùt ra aâm ñieäu naøo ñoù vaø ôû vaøo caùc trình ñoä tieán hoùa khaùc nhau. Theo caùc tröôøng phaùi khaùc, chuùng laø caùc traïng thaùi yù thöùc vaø moät soá tröôøng phaùi xem chuùng nhö laø ñöôïc laøm gioáng nhö con ngöôøi. (CTNM, 33) Moät theå bao goàm chaát caûm duïc hay chaát höõu caûm thöùc (astral or sentient substance) vaø chaát trí (mental substance). (CTNM, 486) Theå thöôïng trí (Higher manas): Töùc nhaân hoàn (human soul). (LVLCK, 457) Theå trí (the mind): Theå trí töùc laø trí tueä (intellect). (ASCLH, 254) Theå trí (mind) töùc laø trí tueä (intelligencesöï thoâng tueä). (CTNM, 588) Nhö baïn bieát, trong trieát hoïc huyeàn bí (esoteric philosophy), chuùng ta ñöôïc daïy raèng treân coõi trí (mental plane) coù ba daïng thöùc (aspects) cuûa theå trí hay laø cuûa sinh vaät coù trí tueä (mental creature) maø chuùng ta goïi laø con ngöôøi (man). Ba daïng thöùc naøy taïo ra phaàn quan troïng nhaát cuûa baûn chaát (nature) con ngöôøi:
505
1. Haï trí cuï theå (lower concrete mind) töùc nguyeân khí lyù luaän (reasoning principle). Caùc tieán trình giaùo duïc cuûa chuùng ta coâng khai baøn ñeán traïng thaùi naøy cuûa con ngöôøi. 2. Con cuûa trí tueä (Son of Mind) maø chuùng ta goïi laø Chaân Ngaõ hay Linh hoàn (Ego or Soul). Ñaây laø nguyeân khí trí tueä (intelligence principle) vaø ñöôïc goïi baèng nhieàu teân trong vaên lieäu huyeàn bí hoïc, nhö laø Thaùi Döông Thieân thaàn (Solar Angel), Agnishvattas, nguyeân khí Christ, vv... Thôøi tröôùc, toân giaùo coù baøn ñeán traïng thaùi naøy. 3. Thöôïng trí tröøu töôïng (higher abstract mind), taùc nhaân baûo quaûn (custodian) yù nieäm vaø ñoù laø taùc nhaân truyeàn chuyeån (conveyor) söï giaùc ngoä (illumination) ñeán cho haï trí khi maø haï trí giao tieáp ñöôïc vôùi linh hoàn. Trieát hoïc ñaõ coù baøn ñeán theá giôùi yù töôûng naøy. Chuùng ta coù theå goïi ba daïng thöùc naøy nhö sau: trí tieáp nhaän (receptive mind) töùc laø theå trí ñaõ ñöôïc caùc nhaø taâm lyù hoïc baøn ñeán. Trí bieät ngaõ (individualised mind) töùc Con cuûa Trí tueä. Trí giaùc ngoä (illuminating mind) töùc thöôïng trí (higher mind). (GDTKNM, 5) Theå trí caûm (Kamamanasic body hay laø Vehicle of desiremind): Thöïc ra, caùc hieän theå haï trí tình caûm (mentalemotional vehicles) chæ laø moät theå duy nhaát. Caùc nhaø Theosophy tröôùc ñaây ñaõ ñaët teân cho noù (moät caùch chính xaùc) laø theå trí caûm. ÔÛ ñaâu ñoù, toâi coù noùi raèng, chaúng coù moät thöù gì nhö laø coõi caûm duïc hay laø theå caûm duïc caû. Cuõng nhö theå xaùc ñöôïc laøm baèng chaát lieäu khoâng ñöôïc coi nhö laø moät nguyeân khí (principle), thì xeùt veà baûn chaát trí tueä, theå caûm duïc cuõng thuoäc cuøng moät loaïi. Ñaây laø moät vaán ñeà khoù hieåu ñoái vôùi baïn, bôûi vì duïc voïng vaø tình caûm ñeàu coù thöïc vaø ñeàu voâ cuøng quan troïng.
506
Nhöng, noùi theo saùt nghóa, ñöùng treân quan ñieåm coõi trí thì theå caûm duïc laïi laø moät “ñieàu töôûng töôïng cuûa trí töôûng töôïng” (“a figment of the imagi-nation”); noù khoâng phaûi laø moät nguyeân khí. Tuy nhieân, vieäc ñoå xoâ (massed) duøng trí töôûng töôïng ñeå giuùp söùc cho duïc voïng ñaõ taïo neân moät theá giôùi huyeãn töôûng aûo caûm (illusory glamourous world), theá giôùi cuûa coõi caûm duïc. Trong luùc ñaàu thai ôû coõi traàn, vaø khi con ngöôøi khoâng ôû treân Con ñöôøng Ñeä töû, thì coõi caûm duïc raát laø thaät, coù moät söùc soáng (vitality) vaø söï soáng (life), taát caû ñeàu rieâng cuûa noù. Sau laàn cheát thöù nhaát (caùi cheát cuûa theå xaùc), noù cuõng vaãn coøn coù thöïc. Nhöng söùc maïnh cuûa noù taøn taï daàn; con ngöôøi thieân veà trí (mental man) baét ñaàu nhaän thöùc ñöôïc traïng thaùi taâm thöùc thöïc söï cuûa rieâng mình (duø ñaõ phaùt trieån hay chöa phaùt trieån) vaø caùi cheát laàn hai coù theå baét ñaàu xaûy ra. (CTNM, 409) Theå vaø hieän theå (Sheaths and vehicles): Caùc theå vaø caùc hieän theå chæ laø nhöõng theå bieåu loä (bodies of manifestation) treân caùc coõi khaùc nhau cuûa Thaùi Döông Heä, vaø caùc theå naøy phaûi bieåu hieän cho nguyeân khí voán laø ñaëc ñieåm hay tính chaát naèm döôùi moãi coõi. (ASCLH, 74) Theå tröïc giaùc (Intuitional body): Töùc laø theå boà ñeà (the buddhic vehicle). (LVHLT, 130) Theå töø ñieän (Magnetic vehicle): töùc laø theå dó thaùi. (ASCLH, 205). Theå xaùc cuûa Chaân Sö (Master’ s physical body): Theå xaùc cuûa Chaân Sö ñöôïc laøm baèng chaát lieäu vi töû (atomic matter). Khi Ngaøi muoán laøm cho theå ñoù hieän ra (materialise) treân coõi traàn troïng tröôïc, thì Ngaøi taïo ra moät lôùp voû baèng chaát khí (gaseous substance) leân treân chaát vi töû ñoù hoaøn toaøn mang ñuùng theo taát caû caùc ñöôøng neùt theå xaùc quen thuoäc. (LVLCK, 935)
507
Theå xaùc troïng tröôïc (dense physical body, nhuïc theå, nhuïc thaân): Laø toaøn theå caùc cô caáu (organism) taïo thaønh theå xaùc; caùc cô caáu (boä maùy) naøy coù caùc chöùc naêng khaùc nhau ñeå cho pheùp linh hoàn töï bieåu loä treân coõi traàn hay coõi beân ngoaøi (objective plane) nhö laø thaønh phaàn cuûa moät boä maùy vó ñaïi hôn vaø bao quaùt hôn. Theå xaùc laø boä maùy ñaùp öùng cuûa con ngöôøi taâm linh beân trong vaø cung caáp phöông tieän ñeå ñöa thöïc theå taâm linh ñoù tieáp xuùc ñöôïc vôùi boä maùy ñaùp öùng (response apparatus) cuûa Haønh Tinh Thöôïng Ñeá, töùc Ñaáng maø trong ñoù chuùng ta soáng, hoaït ñoäng vaø hieän toàn. (CTNM, 2) Thí chuû : coøn goïi laø ñaøn vieät (danapati). Thò giaùc (Vision): Coù nhieàu thöù thò giaùc, vaø coù theå ñöôïc lieät keâ nhö sau: 1. Thò giaùc hoàng traàn (physical vision). 2. Dó thaùi nhaõn thoâng (etheric vision). 3. Nhaõn thoâng (clairvoyance). 4. Nhaõn thoâng bieåu töôïng (symbolic vision). 5. Nhaõn thoâng thuaàn tuùy (Pure vision). 6. Nhaõn thoâng tinh thaàn hay tri giaùc ñích thöïc (spiritual vision or true perception). 7. Nhaõn thoâng vuõ truï (cosmic sight). (ASCLH, 67, 68, 69)
Thò giaùc hoàng traàn (Physical vision): Tieát loä baûn chaát cuûa coõi traàn, ngöôøi ta ñaït ñöôïc thò giaùc naøy baèng ñoâi maét, nhôø thaáu kính (lens) cuûa maét chuïp hình caùi beà ngoaøi cuûa daïng thöùc thaáy ñöôïc leân treân lôùp phim kyø dieäu maø moïi ngöôøi ñeàu coù. Noù coù giôùi haïn vaø bò haïn cheá. (ASCLH, 6768) Thieân chöùc (Dharma, Thieân traùch, nghóa vuï):
508
Theo nghóa ñen, thieân chöùc coù nghóa laø thöïc thi moät caùch thích ñaùng caùc nghóa vuï (obligations) (hay laø nghieäp quaû) cuûa mình trong cöông vò, hoaøn caûnh vaø moâi tröôøng maø soá phaän ñaõ ñaët ñeå. (ASCLH, 187) Thieân chöùc laø coâng vieäc coù tính caùch baét buoäc (obligatory work). (ASCLH, 207) Thieân Cô (Plan): Thieân Cô laø söï bieåu loä cuûa Thieân YÙ (The Plan is the expression of the Purpose or the Will of God). (CVÑÑ, 376) Thieân ñaàu thoáng (Migraine, nhöùc nöûa ñaàu): Chöùng nhöùc nöûa ñaàu gaây ra bôûi thieáu söï lieân heä giöõa naêng löôïng chung quanh tuyeán tuøng vôùi naêng löôïng chung quanh tuyeán yeân. (CTNM, 302) Thieân ñöôøng (Heaven): Traïng thaùi yù thöùc treân coõi caûm duïc, ñoù laø söï coâ ñoïng cuûa khaùt khao vaø ham muoán cuûa ngöôøi tìm ñaïo, muoán an nghæ, yeân bình vaø haïnh phuùc. Noù döïa vaøo caùc “hình thöùc hoan laïc” (“forms of joy”). Ñoù laø moät tình traïng höôûng thuï baèng caûm giaùc vaø ñöôïc moãi caù nhaân taïo ra cho chính mình, neân cuõng ña daïng nhö coù nhieàu ngöôøi tham döï vaøo ñoù. Caàn phaûi ñaït ñöôïc söï ñoaïn tuyeät vôùi thieân ñöôøng. Noù ñöôïc höôûng thuï bôûi Phaøm ngaõ vaø bôûi ngöôøi khi chæ môùi boû theå xaùc, tröôùc khi chuyeån ra khoûi theå caûm duïc ñeå leân coõi trí. (ASCLH, 30)
Thieân ñöôøng taïm (Devachan, Taïm Thieân Ñöôøng) - Laø traïng thaùi taâm thöùc treân coõi haï trí maø linh hoàn chuyeån vaøo ñoù khi ñaõ maát ñi theå caûm duïc, vaø hoaït ñoäng trong hoaëc laø bò giôùi haïn bôûi theå haï trí. Traïng thaùi naøy coù möùc ñoä cao hôn laø thieân ñöôøng thoâng thöôøng (ordinary heaven) vaø laïc phuùc (bliss) ñöôïc höôûng ôû nôi ñoù nghieâng veà trí tueä hôn laø theo nhö chuùng ta thöôøng hieåu veà thuaät ngöõ naøy, tuy nhieân, noù vaãn coøn ôû trong
509
coõi saéc töôùng thaáp vaø seõ ñöôïc sieâu vieät khi ngöôøi ta taäp ñöôïc haïnh döùt boû. (ASCLH, 31) - Devachan theo saùt nghóa laø “ñaát cuûa thaàn” (“land of gods”). (CKMTTL, 81) - Moät traïng thaùi trung gian giöõa hai kieáp soáng treân coõi traàn maø Chaân Ngaõ tieán nhaäp vaøo sau khi taùch ra khoûi caùc traïng thaùi hay caùc theå thaáp. (LVLCK, 737) - Phaân caûnh thöù tö cuûa coõi trí (fourth mental subplane) laø coõi Devachan. (LVHLT, 374) - Devachan ôû trong Rupa-Loka (Saéc giôùi). (LVLCK, 736) - Maëc duø coù tö caùch laø caùc Chaân Ngaõ thöïc söï (actual Egos), treû con cheát sôùm tröôùc khi trôû thaønh Thöïc Theå coù baûy theå phaùt trieån ñaày ñuû, vaãn khoâng vaøo Devachan. (Thö cuûa Ch. S. 192) Thieân giôùi (Kingdom of God): Thieân giôùi töùc laø giôùi thöù naêm. (TLHNM II, 744) Thieân giôùi töùc giôùi linh hoàn (kingdom of souls). (TLHNM II, 351) Thieân kieáp (Kalpa): Thieân kieáp nghóa laø moät ngaøy cuûa Brahma, töông ñöông vôùi 4.320.000.000 naêm traàn theá (mortal years). (LVLCK, 39) Thieân lyù (Divine intention, leõ trôøi, ñöôøng loái cuûa trôøi): Thieân lyù laø moät keá hoaïch (scheme) ñöôïc hoaøn toaøn thaáu trieät trong Toaøn Linh Trí; chuùng ta goïi noù laø Thieân YÙ (Purpose) khi xeùt tôùi söï lónh hoäi cuûa Shamballa veà söï toång hôïp cuûa thieân lyù toaøn dieän naøy, vaø chuùng ta goïi noù laø Thieân Cô (Plan) khi xeùt tôùi coâng vieäc cuûa Thaùnh Ñoaøn trong luùc heát söùc coá gaéng theå hieän Thieân YÙ naøy. (ÑÑKNMII, 306307) Thieân nhaõn (Eye of God): Toaøn nhaõn thoâng (AllSeeingEye). (CVÑÑ, 516) Thieân nhieân sôï söï troáng khoâng (“Nature abhors a vacuum”):
510
Caâu noùi huyeàn bí “Thieân nhieân sôï söï troáng khoâng” laø hoaøn toaøn ñuùng. Khi xöôùng leân moät vaøi dieäu aâm moät caùch chính xaùc, moät khoaûng chaân khoâng hay caùi pheãu troáng roång giöõa coõi cao vaø coõi thaáp ñöôïc taïo ra, thaàn löïc hay quyeàn naêng, hay moät bieåu hieän naøo ñoù cuûa naêng löôïng Fohat seõ tuoân ñoå vaøo caùi pheãu (funnel) naøy theo söï taùc ñoäng taát nhieân cuûa ñònh luaät, ñeå roài, qua caùi pheãu ñoù, ñaït ñeán muïc tieâu. (TVTTHL, 192) Thieân nhieân vaø khoâng gian (Nature and space): Thieân nhieân vaø khoâng gian ñeàu laø moät. (GLBN II, 279) Thieân thaàn : X. Thaàn. Thieân thaàn coù caùnh (Angels or devas having wings): Moät vaøi nhoùm thieân thaàn muoán chuyeån sang giôùi nhaân loaïi, nhôø ñaõ phaùt trieån ñöôïc moät vaøi quan naêng, caùc thieân thaàn naøy coù theå laøm nhö theá xuyeân qua giôùi ñieåu caàm (bird kingdom), vaø moät soá thieân thaàn muoán giao tieáp vôùi con ngöôøi cuõng coù theå laøm nhö theá xuyeân qua giôùi chim. Chaân lyù naøy ñöôïc aùm chæ ñeán trong Thaùnh Kinh Cô Ñoác vaø caùc tranh aûnh cuûa Ñaïo Thieân Chuùa baèng caùc thieân thaàn thöôøng ñöôïc moâ taû nhö laø coù caùnh. (LVLCK, 895) Thieân thaàn cuûa Baûn lai Dieän muïc (Angel of the Presence): Töùc laø linh hoàn coù baûn chaát laø baùc aùi, aùnh saùng vaø keå caû hieåu bieát. (SHLCTÑ, 137) Thieân thaàn Hoä meänh (Guardian Angel): Thieân thaàn Hoä meänh laø hình aûnh lu môø cuûa Thieân thaàn Baûn lai Dieän muïc, töùc Thaùi Döông Thieân thaàn, theo saùt moãi ngöôøi töø luùc sinh ñeán luùc töû, bieåu hieän toái ña aùnh saùng höõu duïng khi con ngöôøi vaøo baát cöù thôøi ñieåm ñaõ ñònh naøo treân con ñöôøng tieán hoùa coù theå söû duïng vaø bieåu loä. (TLHNMII, 357) Thieân thaàn Huûy dieät (Destroying Angels): Caùc Ñaïi Thieân Thaàn Huûy dieät treân moïi caûnh giôùi, nhôø caùch vaän duïng ba hình thöùc naêng löôïng, sau roát seõ ñöa vaïn höõu tôùi
511
choã keát thuùc. Caùc thieân thaàn naøy laø moät nhoùm huyeàn bí cuûa caùc Ñaáng vaän duïng vuõ truï naêng (fohatic Lives), caùc Ngaøi phaùt ra tieáng keøn huûy dieät (trumpets of destruction), nhôø caùc noát ñöôïc ngaân leân naøy, caùc Ngaøi taïo ra söï tan raõ (shattering), noù seõ phoùng thích (loose) naêng löôïng cuûa caùc hình haøi. (LVLCK, 882883) Thieân thöùc (Logoic consciousness, God consciousness): Thieân thöùc töùc laø caùc traïng thaùi tieáp noái cuûa nhaän thöùc thieâng lieâng beân trong lónh vöïc thaùi döông (solar sphere). (LVLCK, 279) Thieân thöùc laø traïng thaùi taâm thöùc thöù “baûy” bao haøm saùu traïng thaùi taâm thöùc kia (ba loaïi taâm thöùc cuûa giôùi khoaùng vaät, thöïc vaät, ñoäng vaät taâm thöùc döôùi nhaân loaïi , taâm thöùc nhaân loaïi “boán”, taâm thöùc tinh thaàn “naêm”, taâm thöùc Nieát Baøn “saùu” loaïi “naêm” vaø “saùu” bieåu hieän cho sieâu thöùc. (LVLCK, 278) Thieân thöùc töùc laø tuyeät ñoái thöùc (Absolute consciousness). (LVLCK, 243) Luùc ñöôïc ñieåm ñaïo laàn saùu vaø baûy, traïng thaùi thöù nhaát hay traïng thaùi yù chí toûa chieáu, töø moät vò Chaân Sö Töø AÙi vaø vò Chuùa Baùc aùi, vò Thaùnh Sö trôû neân sieâu vieät hôn, Ngaøi böôùc vaøo traïng thaùi taâm thöùc cao hôn taäp theå thöùc vaø trôû neân coù ñöôïc thieân thöùc (Godconscious, Thöôïng Ñeá thöùc). (ÑÑNLVTD, 22) Thieân tính (Divinity, tính thieâng lieâng, thaùnh linh): Thieân tính laø söï bieåu loä cuûa yù chí hay muïc tieâu cuûa Ñaáng maø ta soáng, hoaït ñoäng vaø hieän toàn beân trong Ngaøi. (CVÑÑ, 204)
512
Thieân tính ñöôïc nhaän bieát nhö laø söï soáng, nôi maø Chaân Thaàn (Monad) vaø bieåu hieän cuûa noù, töùc Tam Thöôïng Theå Tinh thaàn (Spiritual Triad), ñöôïc lieân keát laïi. (CVÑÑ, 74) Thieân trí : X. Toaøn Linh Trí. Thieân tö ñaëc bieät (Special gift): Trieát lyù noøng coát (pivotal doctrine) cuûa Huyeàn Moân (Esoteric Philosophy) khoâng chaáp nhaän raèng coù caùc ñaëc aân (privileges) hoaëc caùc thieân tö ñaëc bieät nôi con ngöôøi, tröø vieäc chính Chaân Ngaõ cuûa con ngöôøi ñaït ñöôïc ñaëc aân vaø thieân tö ñoù nhôø coá gaéng vaø coâng lao cuûa chính mình qua nhöõng laàn luaân hoài vaø chuyeån kieáp laâu daøi. (GLBN I, 83) Thieân vaên hoïc (Astronomy): Thieân vaên hoïc ñaõ ñöôïc moät trong caùc Thaùnh Vöông cuûa caùc Trieàu Ñaïi Thieâng lieâng (Kings of the Divine Dynasty) truyeàn daïy (imparted to) cho Gioáng daân thöù tö. (GLBN III, 42) Thieân YÙ (Purpose or the Will of God, Divine Purpose): Thieân YÙ thì thöôøng toàn (permanent), vieãn löï (farsighted), baát bieán (unalterable) vaø duøng laøm YÙ Nieäm Vónh Cöûu. (CVÑÑ, 50) Thieân YÙ hieån loä qua Thieân Cô (Plan). (CVÑÑ, 703) Thieàn ñònh (Dhyāna): Caùnh cöûa vaøng cuûa Thieàn ñònh. Khi môû ra seõ daãn daét vò Naljor (thaùnh nhaân saint cao ñoà adept) ñeán coõi Sat vónh haèng vaø trieàn mieân traàm tö vaøo coõi ñoù. (Ñaây laø Balamaät thöù saùu). (TNVT, 178)
Thieàn Ñònh Phaät (DhyāniBuddhas): Theo caùc nhaø Ñoâng phöông hoïc, coù naêm vò Thieàn Ñònh Phaät voán laø caùc Thieân Phaät (Celestial Buddhas) maø caùc Theá gian Phaät (Human Buddhas) laø caùc bieåu loä (mani-festations) cuûa caùc
513
Ngaøi trong theá giôùi vaät chaát höõu hình. Tuy nhieân, theo noäi moân thì coù baûy vò Thieàn Ñònh Phaät, trong ñoù, chæ coù naêm vò bieåu loä töø tröôùc ñeán nay, coøn hai vò nöõa seõ xuaát hieän trong caùc caên chuûng thöù saùu vaø thöù baûy. Caùc Ngaøi laø caùc nguyeân hình vónh cöûu (eternal prototypes) cuûa caùc vò Phaät xuaát hieän treân ñòa caàu naøy, moãi vò coù moät nguyeân hình thieâng lieâng rieâng bieät. Thí duï nhö Phaät ADiÑaø (Amitābha) laø Thieàn Ñònh Phaät cuûa Phaät Gautama Shākyamuni (Coà Ñaøm Thích Ca Maâu Ni), bieåu hieän (manifesting, bieåu loä) qua Phaät Thích Ca baát cöù khi naøo Ngaøi hoùa thaân (incarnate) ôû coõi traàn (earth) nhö Ngaøi ñaõ laøm nôi TsongKhaPa. Döôùi hình thöùc toång hôïp cuûa baûy Thieàn Ñònh Phaät, Ñöùc Avalokiteshvara (Quaùn Theá AÂm) laø vò Phaät ñaàu tieân (the first Buddha, the Logos), coøn Phaät ADiÑaø laø Ñaáng Noäi Taâm (inner “God”) cuûa Ñöùc Gautama, ôû Trung Hoa, Ñöùc Gautama ñöôïc goïi laø Ñöùc Amida (PhaätBuddha). (GLBN I, 168169) Thieàn Toâng : ZenShu.(Contemplative School). Thieän AÙc Nhò nguyeân giaùo : Zoroastrianism; Manicheism. Thieän chí (goodwill): X. YÙ chí haønh thieän. Laø coá gaéng ñaàu tieân cuûa con ngöôøi ñeå bieåu hieän tình thöông cuûa Thöôïng Ñeá. (VÑCNL, 7) Thinh vaên (shravaka, Hearer Listener):Haïng ñaïo sinh ñeå taâm vaøo giaùo lyù, do “Shru” laø nghe. Khi töø lyù thuyeát, hoï ñi ñeán thöïc haønh, tu khoå haïnh, hoï trôû thaønh sa moân. (TNVT, 241) Thænh nguyeän vaø ñaùp öùng (Invocation and evocation): Toaøn boä tieán trình thænh nguyeän vaø ñaùp öùng ñöôïc noái keát chaët cheõ vôùi yù töôûng. Traïng thaùi thaáp bao giôø cuõng laø yeáu toá thænh nguyeän, vaø ñieàu naøy caáu thaønh moät ñònh luaät khoâng theå thay ñoåi naèm sau toaøn boä dieãn trình tieán hoùa. Taát nhieân ñoù laø moät tieán trình hoã töông, nhöng theo thôøi gian vaø khoâng gian, coù theå noùi moät caùch toång quaùt raèng caùi thaáp keùm bao giôø cuõng
514
thænh nguyeän caùi cao sieâu vaø caùc yeáu toá cao ñöôïc gôïi leân (evoked) luùc baáy giôø seõ ñaùp öùng laïi (respond) tuøy theo möùc ñoä caûm nhaän vaø söùc eùp maõnh lieät maø yeáu toá thænh nguyeän ñöa ra. Nhieàu ngöôøi khoâng hieåu ñöôïc ñieàu naøy. Baïn khoâng taùc ñoäng tôùi tieán trình ñaùp öùng chuùt naøo caû. Töø ngöõ ñoù chæ haøm yù vieäc ñaùp öùng vôùi nhöõng gì ñaõ coá gaéng vöôn leân maø thoâi. Phaàn vieäc cuûa traïng thaùi thaáp hay nhoùm thöù yeáu laø thænh nguyeän (invocative), coøn söï thaønh coâng cuûa vieäc thöïc haønh thænh nguyeän (invocative rite) ñöôïc goïi laø ñaùp nguyeän (evocation). Do ñoù, khi naøo ñôøi soáng cuûa baïn ñaët caên baûn vaøo söï thænh nguyeän thì baáy giôø, söï ñaùp öùng cuûa yù chí seõ ñeán. Chæ coù söï thænh nguyeän ñích thöïc khi naøo phaøm ngaõ vaø linh hoàn ñöôïc dung hôïp vaø taùc ñoäng nhö laø moät ñôn vò taäp trung vaø phoái hôïp moät caùch coù yù thöùc. (CVÑÑ, 35) Thôøi gian (time): Thôøi gian chính laø trình töï caùc bieán thaùi (modifications) (hay hoaït ñoäng activities, ASCLH, 17) cuûa theå trí, thôøi gian cuõng keát lieãu (terminates) nhöôøng choã cho Hieän taïi Vónh cöûu (Eternal Now). (ASCLH, 428) Thôøi gian laø chuoãi cuûa caùc söï vieäc xaûy ra (sequence of events) vaø cuûa caùc traïng thaùi yù thöùc theo söï ghi nhaän cuûa boä oùc xaùc thaân. Nôi naøo khoâng coù boä oùc cuûa theå xaùc thì nhöõng gì maø nhaân loaïi hieåu theo yù nghóa thôøi gian (by time) khoâng coøn nöõa (nonexistent). Vieäc gôõ boû caùc ngaên trôû (barriers) cuûa hình haøi, heát giai ñoaïn naøy ñeán giai ñoaïn khaùc seõ ñöa ñeán nhaän thöùc ngaøy caøng taêng veà Hieän Taïi Vónh Cöûu (Eternal Now). (CTNM, 403404) Treân coõi trí (mental plane), khoâng coù thôøi gian. (LVHLT, 480) “Thôøi gian” chæ laø moät aûo töôûng phaùt sinh do söï noái tieáp cuûa caùc traïng thaùi taâm thöùc khi chuùng ta traûi qua kyø gian Vónh
515
Haèng (Eternal Duration), nôi naøo khoâng coù taâm thöùc ñeå cho aûo töôûng coù theå phaùt sinh thì nôi ñoù seõ khoâng coù thôøi gian, thôøi gian “yeân nghæ” (“lies asleep”). (GLBN I, 110) Thôøi maït phaùp : X. Kali Yuga. Thoâng hieåu (hieåu bieát, understanding): Coù theå ñònh nghóa thoâng hieåu laø khaû naêng cuûa Chuû theå Tö töôûng (thinker) vaøo ñuùng luùc, nhaän ñöôïc kieán thöùc (knowledge) ñeå laøm caên baûn cho minh trieát (wisdom), khieán cho chuû theå naøy söûa ñoåi nhöõng gì thuoäc hình haøi cho thích hôïp vôùi söï soáng tinh thaàn, ñoàng thôøi tieáp nhaän ñöôïc höùng khôûi chôït ñeán vôùi y töø Phoøng Minh trieát vaø lieân keát caùc höùng khôûi thoaït ñeán naøy vôùi caùc söï kieän cuûa Phoøng Hoïc Taäp (Hall of Learning). (ÑÑNLVTD, 12) Thoâng minh (intelligence, thoâng tueä, saùng suoát): Intelligence (thoâng minh) xuaát phaùt töø hai tieáng La tinh: inter, ôû giöõa (between) vaø legere, choïn löïa (to choose). Do ñoù, thoâng minh laø khaû naêng suy tö (think) hay choïn löïa, loïc ra (select) vaø phaân bieän (discriminate). Thöïc ra, ñoù laø moät caùi gì tröøu töôïng, khoâng theå giaûi thích ñöôïc, naèm ñaøng sau ñònh luaät vó ñaïi Huùt vaø Ñaåy (attraction and repulsion), moät trong caùc ñònh luaät caên baûn cuûa bieåu loä (manifestation). Khaû naêng thoâng minh caên baûn naøy tieâu bieåu cho moïi chaát lieäu nguyeân töû vaø cuõng cai quaûn vieäc taïo döïng caùc hình haøi, hay laø taäp hôïp caùc nguyeân töû. (TTCNT, 58) Thoâng thaàn hoïc Theurgy): Thoâng Thaàn hoïc hay “Coâng phu thieâng lieâng” (“divine work”), hay gaây ra coâng vieäc cuûa caùc thaàn, do theoi, “thaàn”, (“god”) vaø ergein, “gaây ra” (“to work”). Thuaät ngöõ naøy raát coå, nhöng vì noù thuoäc veà danh muïc cuûa Caùc Bí Phaùp (Mysteries) neân khoâng thoâng duïng. Ñoù laø moät tin töôûng thaàn bí ñöôïc chöùng minh moät caùch thöïc tieãn bôûi caùc cao ñoà vaø caùc vò tö teá
516
ñöôïc ñieåm ñaïo theo ñoù, nhôø caùch laøm cho chính mình cuõng tinh khieát nhö caùc thöïc theå khoâng coù xaùc thaân (uncorporeal being) (töùc laø baèng caùch trôû laïi vôùi baûn chaát tinh khieát ban sô cuûa con ngöôøi), ngöôøi ta coù theå thoâi thuùc cho caùc thaàn truyeàn thuï cho con ngöôøi caùc Bí Phaùp Thieâng Lieâng, vaø thaäm chí khieán cho caùc thaàn ñoâi khi trôû neân thaáy ñöôïc, hoaëc baèng caùch chuû quan, hoaëc theo caùch khaùch quan. Ñoù laø traïng thaùi sieâu vieät cuûa caùi maø ngaøy nay ngöôøi ta goïi laø Giaùng Ma hoïc (Spiritualism). Nhöng do choã quaàn chuùng laïm duïng vaø hieåu sai, noù ñi ñeán choã bò moät soá ngöôøi xem nhö laø thuaät goïi hoàn (necromancy) vaø thöôøng bò caám ñoaùn. Moät vaøi thöïc haønh baét chöôùc theo Thoâng Thaàn Hoïc cuûa Iamblichus vaãn coøn rôi rôùt laïi trong nghi leã huyeàn thuaät (the ceremonial magic) cuûa moät soá tín ñoà Do Thaùi Bí giaùo ngaøy nay. Minh Trieát Thieâng Lieâng hieän ñaïi traùnh xa vaø baøi baùc caû hai loaïi huyeàn thuaät vaø “chieâu hoàn thuaät” naøy vì ñeàu raát nguy haïi. Thoâng Thaàn hoïc thieâng lieâng chaân chính ñoøi hoûi söï thanh khieát vaø thaùnh thieän cuûa ñôøi soáng haàu nhö sieâu nhaân loaïi (an almost superhuman purity and holiness of life), neáu khoâng, noù seõ thoaùi hoùa thaønh thuaät ñoàng coát (mediumship) hoaëc laø taø thuaät (black magic). (CKMTTL, 19) Thu giaûm nghieäp quaû (Diminish the Karmic liabilities). -Nhöõng ai khoâng coù ñöôïc hieåu bieát ñuû ñeå thaáy laïi caùc tieàn kieáp cuûa mình vaãn coù theå laøm tieâu ñi nhieàu nhaân duyeân maø hoï ñaõ taïo ra trong hieän kieáp. Hoï neân duyeät xeùt kyõ taát caû nhöõng gì maø hoï coù theå nhôù laïi vaø ghi nhaän vaøo luùc naøo hoï ñaõ laøm haïi ai, hoaëc khi naøo ai ñaõ laøm haïi hoï; trong tröôøng hôïp ñaàu, hoï laøm tieâu heát nghieäp baèng caùch tuoân ñoå ra caùc tö töôûng baùc aùi vaø phuïng söï, ñoàng thôøi theå hieän caùc haønh vi phuïng söï ñoái vôùi ngöôøi bò haïi khi gaëp dòp thuaän tieän cuõng ôû treân coõi traàn. Coøn trong tröôøng hôïp thöù hai, hoï neân ñöa ra caùc yù töôûng tha thöù vaø
517
thieän chí. Nhö vaäy, hoï thu giaûm ñöôïc caùc moùn nôï nghieäp quaû cuûa hoï vaø tieán gaàn ñeán ngaøy giaûi thoaùt. (MTNX, 300) Thuaät thaûi tröø (Art of elimination): Thuaät naøy lieân quan tôùi hai hoaït ñoäng cuûa Chaân Ngaõ beân trong, ñoù laø vieäc thaûi tröø moïi keàm cheá cuûa phaøm ngaõ tam phaân vaø tieán trình töï taùi taäp trung treân caùc phaân caûnh cuï theå cuûa coõi trí nhö laø moät ñieåm saùng röïc rôõ. Ñieàu naøy chuû yeáu coù lieân quan tôùi nhaân hoàn (CTNM, 395) Thuaät thoâi mieân (Hypnotism): Moät teân goïi do T.S. Braid ñaët ra ñeå chæ moät tieán trình maø theo ñoù, moät ngöôøi coù yù chí maïnh meõ ñöa moät ngöôøi khaùc coù theå trí (mind) yeáu hôn ñi vaøo moät hình thöùc meâ maån ñôø ñaån (trance); moät khi ôû trong tình traïng nhö theá thì ngöôøi coù trí löïc yeáu seõ laøm baát cöù ñieàu gì do ngöôøi thoâi mieân aùm thò (suggest) cho y. Caùc nhaø huyeàn hoïc cho ñoù laø ma thuaät hay baøng moân (sorcery) tröø khi ma thuaät ñoù ñöôïc taïo ra vôùi muïc ñích ñem laïi höõu ích. Veà maët ñaïo ñöùc vaø theå chaát, ñoù laø phöông phaùp nguy hieåm nhaát vì noù can döï vaøo caùc löu chaát thaàn kinh (nerve fluids). (CKMTTL, 353) Thuaät thoâi mieân theo Mesmer (Mesmerism): Thuaät ngöõ naøy xuaát phaùt töø Mesmer, ngöôøi ñaõ khaùm phaù laïi (rediscovered) söùc maïnh töø löïc naøy (magnetic force) vaø aùp duïng vaøo thöïc teá söùc maïnh ñoù vaøo khoaûng naêm 1775 ôû Vienna. Ñoù laø moät luoàng sinh löïc (vital current) maø moät ngöôøi coù theå truyeàn qua cho moät ngöôøi khaùc; vaø qua luoàng sinh löïc ñoù, y gaây ra (induces) moät traïng thaùi baát thöôøng cho heä thaàn kinh, heä thaàn kinh naøy cho pheùp ngöôøi naøy coù ñöôïc moät aûnh höôûng tröïc tieáp leân theå trí vaø yù chí (mind and will) cuûa chuû theå (subject) hay laø ngöôøi ñang chòu thoâi mieân (mesmerized person). (CKMTTL, 368)
518
Thuùc ñaåy lôùn cho theá kyû naøy (The great push of the hierarchical endeavour for this century): Trong chu kyø naøy, söï chuù taâm cuûa Thaùnh Ñoaøn ñöôïc taäp trung phaàn lôùn vaøo vaán ñeà thanh khieát taâm linh (psychic purity), vaø ñaây laø lyù do giaûi thích taïi sao khuynh höôùng giaùo lyù huyeàn linh (occult teaching) hieän nay ñang phaùt trieån, khuynh höôùng naøy caùch xa vôùi nhöõng gì thöôøng ñöôïc hieåu laø söï phaùt trieån taâm linh (psychic development), noù khoâng nhaán maïnh vaøo caùc naêng löïc thoâng linh haï ñaúng (lower psychic powers), nhöng laïi ra söùc huaán luyeän ngöôøi tìm ñaïo veà caùc ñònh luaät cuûa ñôøi soáng tinh thaàn (laws of the spiritual life). Ñieàu naøy taïo ra moät nhaän thöùc veà baûn chaát cuûa taâm (the psyche) töùc linh hoàn, vaø moät söï kieàm cheá baûn chaát thoâng linh thaáp. Söï thuùc ñaåy lôùn lao maø Thaùnh Ñoaøn noã löïc ñeå laøm cho theá kyû naøy, töùc 19262026, seõ ñi theo caùc ñöôøng loái naøy, keát hôïp vôùi vieäc phoå bieán caùc ñònh luaät cuûa tö töôûng (laws of thought). Vì theá caàn phaûi phoå bieán giaùo lyù ñöôïc trình baøy trong Yoga Sutras. Taùc phaåm naøy ñöa ra caùc qui taéc cho vieäc kieàm cheá trí tueä, song baûn chaát cuûa caùc naêng löïc thoâng linh vaø söï phaùt trieån cuûa yù thöùc thoâng linh (psychic consciousness) cuõng ñöôïc baøn ñeán moät caùch roäng raûi. (ASCLH, 203) Thuoäc tính (gunas): - Gunas laø caùc thuoäc tính höõu haïn (finite attributes). (T. cuûa Ch. S. 378) Laø ba tính chaát cuûa vaät chaát, ba hieäu quaû ñöôïc taïo ra khi naêng löôïng ñaïi vuõ truï, töùc söï soáng cuûa Thöôïng Ñeá, voán thöôøng taïi moät caùch ñoäc laäp vôùi vieäc khoaùc laáy hình haøi (formtaking), kích ñoäng hay ñem laïi naêng löôïng cho vaät chaát. Ba gunas laø: 1. Sattva .... Naêng löôïng .. Cha ..... Nhòp nhaøng ... Söï cuûa Tinh thaàn, hay rung ñoäng soáng Chaân Thaàn haøi hoøa
519
2. Rajas ..... Naêng löôïng .. Con ..... Ñoäng hay ....... AÙnh cuûa Linh hoàn, hoaït ñoäng saùng Chaân Ngaõ 3. Tamas ... Naêng löôïng .. Thaùnh.....Tónh ............. Chaát cuûa Vaät chaát, Thaàn (inertia) lieäu Phaøm ngaõ ASCLH, 32, 281) Ba gunas laø caùc maõnh löïc cuûa thieân nhieân (potencies of Nature). (ASCLH, 61) Thuïy du : X. Mieân du. Thung Luõng Thaàn Tieân (The Fairy Glen) Coõi phuï thöù tö cuûa coõi tình caûm coù teân laø Thung luõng Thaàn Tieân. (CKDCLH, 157) Thöùc aên tinh khieát (pure food): Ñieàu naøy bao haøm moät cheá ñoä aên chay, ñöôïc choïn vôùi söï phaân bieän saùng suoát; noù ñoøi hoûi vieäc chæ aên caùc loaïi rau vaø traùi caây ñem laïi sinh löïc. Phaûi suy xeùt caån thaän trong vieäc choïn thöùc aên, coá traùnh thöùc aên quaù khoù tieâu, moät ít thöùc aên toát laønh trong saïch, tieâu hoùa ñöôïc hoaøn toaøn laø taát caû nhöõng gì maø moät ñeä töû caàn ñeán. Baïn hoûi ñoù laø thöùc aên gì ö? Ñoù laø söõa, maät ong, baùnh mì laøm baèng luùa mì löùc, taát caû caùc loaïi rau cuû moïc ngoaøi naéng, cam (nhaát laø cam), chuoái, nho khoâ, quaû haït (nuts), moät vaøi loaïi khoai taây, gaïo löùc (unpolished rice), vaø toâi nhaéc laïi, chæ caàn bao nhieâu thöù noùi treân ñeå ñaûm baûo söï hoaït ñoäng. (TVTTHL, 335)
Thöïc Theå haønh tinh (Planetary Entity):
520
Thöïc Theå haønh tinh ôû treân cung tieán hoùa giaùng haï vaø laø moät Thöïc Theå ôû caáp raát thaáp. Thöïc Theå naøy laø toång coäng taát caû caùc söï soáng haønh khí (elemental lives) cuûa haønh tinh. (LVLCK, 105) Thöïc theå haønh tinh laø toaøn boä caùc hình haøi (forms) taïo ra hình theå (form), nhôø ñoù, Haønh Tinh Thöôïng Ñeá chuùng ta (planetary Spirit) ñang bieåu loä, vaø do ñoù, laø toång hôïp cuûa caùc tinh linh hoàng traàn, caûm duïc vaø haï trí. (LVHLT, 432) Thöïc Theå Thoâng Linh (Entity): Söï Soáng, Ñaáng (Being). (TLHNM I, 430) Thöïc töôïng (Noumena, tieáng Hy Laïp) Baûn chaát coát yeáu ñích thöïc cuûa Thöïc Theå (Being) ñöôïc xem nhö taùch bieät vôùi caùc ñoái töôïng deã gaây nhaàm laãn (illusive objects) cuûa giaùc quan. (CKMTTL, 272) Thöôïng Ñeá (God): (SHLCTÑ, 406) Laø aùnh saùng vaø laø tình thöông. Theo nghóa ñaïi thieân ñòa, Thöôïng Ñeá laø Ñaáng Thaày cuûa vaïn vaät vaø Ngaøi laø taát caû söï toaøn tri, laø toaøn theå moïi traïng thaùi taâm thöùc (ñieàu naøy cuõng deã thaáy). Ngaøi laø linh hoàn cuûa vaïn vaät vaø linh hoàn cuûa nguyeân töû vaät chaát, cuõng nhö linh hoàn cuûa con ngöôøi laø moät phaàn cuûa nhaän thöùc voâ bieân cuûa Ngaøi. (ASCLH, 49) Thöôïng Ñeá (God) töùc laø nguyeân nhaân baûn sô. (ASCLH, 175) Thöôïng Ñeá Ba Ngoâi (Trimurti): Thöôïng Ñeá Ba Ngoâi goàm Brahmā, Ngoâi Saùng Taïo (the Creator), Shiva, Ngoâi Huûy Dieät (the Destroyer) vaø Vishnu, Ngoâi Baûo Toàn (the Preserver). (GLBN III, 313) Chuùng ta ñöôïc bieát raèng, Thöôïng Ñeá töï khai trieån (selfunfolding) thaønh hình thöùc tam phaân (threefold form):
521
Thöôïng Ñeá Ngoâi Moät (First Logos), Coäi Nguoàn cuûa Vaïn Höõu (all Being). Thöôïng Ñeá Ngoâi Hai, xuaát phaùt töø Ngoâi Moät, bieåu loä ra hai traïng thaùi: Söï soáng vaø Saéc töôùng, löôõng nguyeân nguyeân thuûy (primal duality), taïo thaønh hai cöïc (poles) cuûa Thieân Nhieân, maïng löôùi vuõ truï ñöôïc taïo ra giöõa hai cöïc ñoù Söï soáng Saéc Töôùng, Tinh thaàn Vaät chaát, Döông AÂm (Positive Negative), Chuû ñoäng Thuï ñoäng (Active Receptive), Phuï Maãu cuûa caùc theá giôùi. Keá ñeán Thöôïng Ñeá Ngoâi Ba, Toaøn Linh Trí, trong ñoù coù toàn taïi moïi nghi hình kieåu maãu, coäi nguoàn cuûa vaïn vaät, nguoàn maïch (fount) cuûa moïi naêng löôïng taïo hình (fashioning energies), kho taøng löu tröõ moïi nguyeân hình (archetypal forms). (MTNX, 4546) Thöôïng Ñeá cuûa Sirius (Sirian Logos): Thöôïng Ñeá cuûa sao Sirius hôïp thaønh moät trong baûy Thaùi Döông Thöôïng Ñeá (Grand Heavenly Men), caùc Ngaøi laø caùc trung taâm löïc trong cô theå (body) cuûa Ñaáng Baát Khaû Tö Nghò. (LVLCK, 572) Luoân luoân chuùng ta caàn nhôù raèng taâm thöùc cuûa coõi trí vuõ truï laø muïc tieâu thaønh ñaït cuûa Thöôïng Ñeá, vaø Thöôïng Ñeá cuûa sao Sirius so vôùi Thaùi Döông Thöôïng Ñeá cuûa chuùng ta cuõng gioáng nhö Chaân Ngaõ cuûa con ngöôøi so vôùi phaøm ngaõ. (LVLCK,592) Thöôïng Ñeá cuûa Thaùi döông heä : X. trang 524 Thöôïng Ñeá höõu ngaõ (personal God): Thöôïng Ñeá höõu ngaõ cuûa ngöôøi theo Thieân Chuùa Giaùo chính laø con ngöôøi khoâng hôn khoâng keùm, ñöôïc thoåi phoàng thaønh moät Ñaáng coù uy quyeàn khuûng khieáp (awful powwer) vaø leä thuoäc vaøo caùc tính toát vaø taät xaáu (vices) cuûa chính con ngöôøi. (LVLCK, 239)
522
THÖÔÏNG ÑEÁ CUÛA MOÄT THAÙI DÖÔNG HEÄ Sat
Shiva
Thöôï ng Ñeá Ngoâ i Moä t
Voâ hieän
Toái höõu (Thöïc höõu)
Chuù a Con
Ananda
Vishnu
Thöôï ng Ñeá Ngoâ i Hai
Tinh thaàn-Vaät chaát
Toaøn phuùc, Baùc aùi
Chit
Brahma
Thöôï ng Ñeá Ngoâ i Ba
Minh trieát-Saùng taïo
Trí tueä
Vaät chaát vi töû = Akaâshatattva töông öùng vôùi 6 coõi phuï thaáp Dó thaùi (Ether) nhö treân
Aâm thanh
Vaät chaát vi töû =
Vayutattva
(Sound)
töông öùng vôùi 6 coõi phuï thaáp
Phong (Air)
nhö treân
Xuùc giaùc (Touch)
Vaät chaát vi töû =
Agnitattva töông öùng vôùi
6 coõi phuï thaáp
Hoûa (Fire)
nhö treân
Aùnh saùng (Light)
Vaät chaát vi töû =
Giôùi tinh hoa chaát 1
Giôù i tinh hoa chaá t 2
BAØN
COÕ I BOÀ ÑEÀ
3 Coõi phuï voâ saéc töôùng cuûa COÕI TRÍ 4 Coõi phuï höõu
Atma
Theå chí phuù c (Bliss body)
Arma (Phaû n aû nh cuû a Thöôï ng Ñeá Ngoâ i Moä t)
Tröï c giaù c (Phaû n aû nh cuû a Thöôï ng Ñeá Ngoâ i Hai)
Linh hoàn theå taïo ra do Thöôïng trí (Phaûn söï phoái hôïp 2 luoàng
aûnh cuûa Thöôïng
soùng sinh hoaït 2 vaø 3
Ñeá Ngoâi Ba)
Theå trí (cuûa giôùi nhaân
saéc töôùng cuûa
loaïi vaø coøn sô khai
COÕI TRÍ
trong giôùi ñoäng vaät)
Haï trí (Lower mind)
Apastattva töông öùng vôùi Giôù i tinh
6 coõi phuï thaáp nhö treân
COÕI NIEÁT
ÑAÏI BAØN
Thuûy (Water) Vò giaùc (Taste)
hoa chaá t 3
Vaät chaát vi töû = Prithivitattva Giôù i Dó thaùi II töông öùng vôùi khoaù ng Dó thaùi III Dó thaùi IV Ñòa (Earth) chaá t Hôi (Gas) Khöùu giaùc (Ñieå m Loûng (Liquid) (Smell) reõ ) Ñaëc (Solid)
COÕ I CAÛ M DUÏ C
COÕ I HOÀ NG TRAÀ N
Theå caûm duïc (cuûa giôùi nhaân loaïi vaø giôùi ñoäng vaät, coøn phoâi thai trong giôùi thöïc vaät)
Caû m theå (Kama)
Sinh khí Prana Theå xaùc (cuûa giôùi nhaân loaïi, ñoäng vaät vaø thöïc vaät)
Dó thaù i hình Theå xaù c troï ng tröôï c
Söï Soá ng Hieä n toà n
nhö treân
COÕI NIEÁT
Trung taâ m Trí Tueä Baù c Aù i, phaû n aû nh thöï c söï , ñöôï c phaû n cuû a söï tieá n hoù a döôù i hình thöù c Duï c aû nh nhö thöï c taï i voï ng, ñam meâ treâ n cuû a chuù ng ta, khaù ch quan treâ n coõ i coõ i caû m duï c khoâ ng coù phaû n hoà ng traà n aû nh
6 coõi phuï thaáp
Thöï c taï i khaù ch Duï c voï ng, Ñam quan, phaû n aû nh meâ ; phaû n aû nh cuû a Hieä n toà n treâ n cuû a Baù c aù i treâ n coõ i Nieá t Baø n coõ i Boà Ñeà
tattva
TOÁI ÑAÏI BAØN
Baû n ngaõ tam phaâ n
Luoà ng soù ng sinh hoaï t hai, Tieá n hoù a cuû a Hình töôù ng
COÕI NIEÁT
(Giôù i nhaâ n loaï i)
Vaät chaát vi töû = Aditattva Dó thaùi II Dó thaùi III Dó thaùi IV Hôi (Gas) Loûng (Liquid) Ñaëc (Solid) Vaät chaát vi töû = Anupadaka-
Luoà ng soù ng sinh hoaï t ba, Phaâ n thaâ n cuû a Tinh thaà n
Chuù a Thaù nh Thaà n
Luoà ng soù ng sinh hoaï t moä t, Tieá n hoù a cuû a Vaä t chaá t
Chuù a Cha
(LVLCK, 94)
523
“Thöôïng Ñeá höõu ngaõ”, moät hieän thaân (incarnation) cuûa Thöôïng Ñeá. (TLHNM, 209) Thöôïng Ñeá Ngoâi Hai (the Second Logos): Logos Demiurge, Thöôïng Ñeá Ngoâi Hai hay laø phaân thaân thöù nhaát (first emanation) töø Thieân Trí (Mind), Toaøn Linh Trí (Mahat). (GLBN IV, 46) Thöôïng Ñeá Ngoâi Ba (The Third Logos) Thöôïng Ñeá Ngoâi Ba töùc Toaøn Linh Trí (Mahat) hay Thieân Trí Saùng taïo (Divine Creative Intelligence), töùc Brahma cuûa Aán Giaùo, Vaên Thuø (Mandjusri) cuûa Phaät giaùo Baéc Toâng, Chuùa Thaùnh Thaàn cuûa Thieân Chuùa Giaùo. (MTNX, 123) Thöôïng Ñeá Noäi Taïi (God Immanent): Thöôïng Ñeá Noäi Taïi coù saün trong moãi con ngöôøi rieâng bieät, trong caùc nhoùm vaø caùc quoác gia, trong caùc hình thöùc coù toå chöùc (organized forms) vaø trong toân giaùo, trong nhaân loaïi noùi chung vaø trong chính Haønh Tinh Thöôïng Ñeá. (ACMVÑTG, 162) Baûn Lai Dieän Muïc (Presence) töùc Thöôïng Ñeá Noäi Taïi. Söï soáng cuûa Thöôïng Ñeá Noäi Taïi laø nguoàn coäi cuûa söï hoaït ñoäng, cuûa trí tueä, söï phaùt trieån (growth) vaø tính thu huùt (attractiveness) cuûa moïi hình haøi trong moïi giôùi cuûa thieân nhieân. (TLHNM II, 229230) Thöôïng Ñeá Noäi Taâm (Inner God) Töùc laø Thöôïng Ngaõ (Higher Self) (TNVT, 128) Thöôïng Ñeá sieâu vieät (Transcendent Deity): Thöôïng Ñeá sieâu vieät khoâng thoaùt ra khoûi caùc tam phaân (triplicities), caùc nhò phaân (dualities) vaø ña phaân (multiplicities) cuûa bieåu loä. Chæ coù söï soáng, voâ saéc töôùng (formless), thoaùt khoûi ngaõ tính (individuality) khoâng bieát roõ. (TLHNM II, 231)
524
Coù moät Ñaáng Thöôïng Ñeá Sieâu Vieät (God Transcendent), Ngaøi “thaám nhuaàn (pervaded) heát thaûy vuõ truï vôùi moät maûnh cuûa Chính Ngaøi” vaãn coù theå noùi “Ta nguyeân veïn”. (TLHNM II, 229) Thöôïng Ñeá Sieâu Vieät maõi maõi hieän höõu nhöng chæ coù theå thaáy ñöôïc, bieát ñöôïc vaø tieáp caän ñöôïc moät caùch chính xaùc baèng Thöôïng Ñeá Noäi Taïi (God Immanent). (ACMVÑTG, 162) Thöôïng Ñeá thöùc (God consciousness): X. Thieân thöùc. Thöôïng ngaõ (Higher Self): - Atma töùc laø Thöôïng Ngaõ. (CKMTTL, 104) Laø linh hoàn, Chaân Ngaõ, Bieät ngaõ (Individuality), Thaùi Döông Thieân thaàn. (LVLCK, 48 ÑÑNLVTD, 207) Thöôïng ngaõ hay Ñaïi Hoàn (Soul) laø toaøn theå yù thöùc cuûa Chaân Thaàn trong thôøi gian vaø khoâng gian. (GDTKNM, 18) - Thöôïng Ngaõ voán laø moät vôùi Linh Hoàn Vuõ Truï hay Toaøn Linh Trí (Universal Sooul or Mind) neân coù khaû naêng toaøn tri (omniscient). (CKMTTL, 103) - Higher Self ñöôïc duøng ñeå chæ nguyeân khí thöù 6 hay Buddhi (dó nhieân keát hôïp vôùi Manas, vì neáu khoâng coù söï keát hôïp ñoù, seõ khoâng coù nguyeân khí hay yeáu toá suy tö trong hoàn tinh thaàn – spiritual soul).. Higher Self laø Atma. (CKMTTL, 134) Thöôïng trí tröøu töôïng (Higher abstract mind) (Manasic mindCKMTTL, 138) Veà maët baûn theå, ñoù laø khaû naêng hieåu roõ nhöõng gì khoâng cuï theå hay hieån nhieân, nhöng thaät ra laïi laø nhaän thöùc coù saün veà caùc khía caïnh thaáp cuûa Thieân Cô khi Cô naøy phaûi taùc ñoäng ñeán söï soáng trong ba coõi thaáp. (SHLCTÑ, 98) Thöôïng Trí (higher manas) töùc laø nhaân hoàn (human soul). (LVLCK, 457) Trí tröøu töôïng laø khaû naêng taïo moâ hình, hay laø theå trí ñeå taïo baûn thieát keá maø theo ñoù, hình haøi ñöôïc taïo ra. (LVHLT, 365)
525
Thuûy thaàn (Varuna, the God of Water): Thaàn cuûa Nöôùc, theo yù nghóa nöôùc cuûa khoâng gian hay laø nöôùc cuûa vaät chaát. Ngaøi cuõng ñöôïc xem nhö laø vò cai quaûn (Ruler) coõi caûm duïc (coõi thöù 6) maø bieåu töôïng laø nöôùc. (LVLCK, 626) Thuyeát (Chuû nghóa) duy vaät (Materialism): Thuyeát naøy xem hieän töôïng tinh thaàn (mental phenomena) nhö laø saûn phaåm cuûa söï thay ñoåi phaân töû (molecular change) trong naõo boä, nghóa laø, nhö laø keát quaû cuûa moät söï bieán ñoåi chuyeån ñoäng (transformation of motion) thaønh tình caûm (feeling)(!). Coù laàn, tröôøng phaùi thoâ thieån (cruder) naøy ñaõ ñi xa ñeán noãi ñoàng nhaát hoùa trí nhôù (mind) vôùi moät “caùch chuyeån ñoäng laï kyø” (“peculiar mode of motion”)(!!) nhöng may thay, ngaøy nay, quan nieäm naøy bò haàu heát chính caùc nhaø khoa hoïc xem laø phi lyù (absurd). (GLBN I, 183) Thuyeát Ñôn nguyeân (Monoism): Thuyeát Ñôn nguyeân hay thuyeát veà Baûn theå Ñoäc nhaát (Single Substance doctrine) laø hình thöùc tinh vi hôn cuûa taâm lyù hoïc tieâu cöïc (negative psychology), maø moät trong nhöõng ngöôøi uûng hoä thuyeát naøy laø giaùo sö Bain ñaõ khoân kheùo goïi laø “thuyeát duy vaät thaän troïng” (“guarded materialism”). Thuyeát naøy ñöôïc moät soá lôùn ngöôøi taùn thaønh, trong ñoù coù caùc trieát gia Lewes, Spencer, Ferrier vaø nhieàu vò khaùc. Noùi chung, trong khi maëc nhieân coâng nhaän (positing) vaät chaát töông phaûn trieät ñeå vôùi caùc hieän töôïng tö töôûng vaø tinh thaàn (thought and mental phenomena), hoï xem chuùng nhö laø hai khía caïnh (sides) hay hai traïng thaùi (aspects) cuûa cuøng moät baûn chaát duy nhaát döôùi moät soá ñieàu kieän cuûa baûn chaát ñoù. Hoï noùi raèng chính baûn thaân tö töôûng (thought as thought) hoaøn toaøn töông phaûn vôùi caùc hieän töôïng vaät chaát, nhöng tö töôûng cuõng phaûi ñöôïc xem nhö “khía caïnh chuû quan cuûa hoaït ñoäng thaàn kinh” (“the subjective side of nervous
526
motion”) caùc hoïc giaû cuûa chuùng ta muoán hieåu caâu naøy ra sao cuõng ñöôïc. (GLBN I, 183) Tia saùng thieâng (Divine spark): Töùc laø tinh thaàn. (ASCLH, 10) Tieàm thöùc (subsconscious): Toâi duøng thuaät ngöõ tieàm thöùc ñeå chæ toaøn theå söï soáng theo baûn naêng cuûa baûn chaát saéc töôùng, taát caû caùc khuynh höôùng ñöôïc keá thöøa vaø caùc thieân höôùng coù saün (innate predispositions), taát caû caùc tính chaát ñöôïc thu hoaïch vaø tích tuï laïi (thu hoaïch ñöôïc trong caùc laàn luaân hoài tröôùc vaø thöôøng naèm baát ñoäng tröø phi thình lình ñöôïc khôi daäy baèng söùc eùp (stress) cuûa hoaøn caûnh) vaø taát caû caùc mong öôùc vaø thoâi thuùc ngaám ngaàm ñöa ñaåy con ngöôøi tôùi haønh ñoäng, coäng theâm caùc ham muoán bò keàm cheá vaø khoâng ñöôïc nhaän ra, cuøng vôùi caùc yù töôûng khoâng ñöôïc baøy toû voán hieän höõu, maëc duø khoâng ñöôïc hieåu roõ. Baûn chaát tieàm thöùc cuõng gioáng nhö moät caùi vöïc saâu maø töø ñoù con ngöôøi coù theå keùo leân haàu heát nhöõng gì töø kinh nghieäm tröôùc ñoù cuûa y neáu y muoán, vaø coù theå bò khuaáy ñoäng cho ñeán khi noù trôû thaønh moät vaïc nöôùc soâi, taïo neân nhieàu phieàn muoän. (TLHNMII, 440) Tieân ñoaùn (Prediction): Tieân ñoaùn laø moät kyõ naêng (asset) cuûa linh hoàn thöùc vaø con ngöôøi taïm thôøi coù döï phaàn vaøo ñoù. (CTNM, 497) Tieân thieân khí (Akasha): laø toång hôïp cuûa dó thaùi (ether). laø tính chaát cuûa dó thaùi essence of ether). laø dó thaùi nguyeân thuûy (primodial ether). laø Thöôïng Ñeá Ngoâi Ba (third Logos) ñang bieåu hieän. (LVLCK, 43)
527
laø thuaät ngöõ duøng chæ chaát lieäu cuûa coõi bieåu loä thöù nhì (Coõi Ñaïi Nieát BaønND). (LVLCK, 79) Ᾱkāsha laø Prādhāna döôùi moät daïng khaùc. (GLBN I, 300) laø bieán phaân cuûa vuõ truï naêng (Fohat) treân coõi söï soáng Chaân Thaàn (plane of monadic life), coõi Ñaïi Nieát Baøn (Anupadaka). - Akasha laø dó thaùi vuõ truï thöù hai (2nd cosmic ether) ôû coõi Chaân Thaàn (Monadic plane, Coõi Ñaïi Nieát Baøn). (LVLCK, 626) Tieân thieân kyù aûnh (Askashic record): Tieân thieân kyù aûnh gioáng nhö moät phim aûnh bao la, ghi laïi moïi duïc voïng vaø kinh nghieäm ôû coõi traàn cuûa haønh tinh ta. Nhöõng ngöôøi caûm nhaän ñöôïc noù seõ thaáy treân ñoù coù moâ taû: 1. Kinh nghieäm kieáp soáng cuûa moïi ngöôøi töø luùc baét ñaàu coù thôøi gian. 2. Caùc phaûn öùng vôùi kinh nghieäm cuûa toaøn theå giôùi ñoäng vaät. 3. Taäp hôïp caùc hình tö töôûng coù baûn chaát caûm duïc (döïa vaøo duïc voïng) cuûa töøng con ngöôøi traûi qua moïi thôøi kyø. ÔÛ ñaây coù aån taøng söï löøa doái lôùn lao cuûa kyù aûnh. Chæ coù nhaø huyeàn linh hoïc laõo luyeän môùi coù theå phaân bieät giöõa kinh nghieäm thöïc söï vôùi caùc hình aûnh caûm duïc do trí töôûng töôïng vaø duïc voïng maõnh lieät taïo ra. 4. “Toång Quaû Baùo” treân haønh tinh vôùi taát caû nhöõng gì lieân quan ñeán thuaät ngöõ aáy vaø taát caû caùc taäp hôïp hình haøi naèm chung quanh noù. Nhaø nhaõn thoâng laõo luyeän ñaõ hoïc ñöôïc caùch phaân taùch nhöõng gì thuoäc veà haøo quang cuûa chính mình vôùi haøo quang cuûa haønh tinh (ñoù môùi thöïc söï laø tieân thieân kyù aûnh). Y coù theå phaân bieät giöõa caùc kyù aûnh voán dó: a) Thuoäc veà haønh tinh. b) Thuoäc veà Huyeàn giai hay lieân quan tôùi coâng vieäc cuûa 12 Huyeàn giai Saùng taïo khi chuùng theå hieän Thieân cô.
528
c) Caùc hình do töôûng töôïng, keát quaû cuûa hoaït ñoäng do tö töôûng duïc voïng cuûa voâ soá ngöôøi, bò kích ñoäng bôûi ham muoán coù ñöôïc moät soá hình thöùc kinh nghieäm naøo ñoù. d) Kyù aûnh lòch söû lieân quan tôùi caùc gioáng daân, quoác gia, caùc nhoùm, caùc gia ñình trong hai phaân boä lôùn treân coõi traàn vaø coõi caûm duïc. Neân nhôù raèng moïi ngöôøi ñeàu thuoäc veà moät gia toäc theå chaát (physical) taïo neân moáí lieân heä cuûa y vôùi giôùi ñoäng vaät vaø cuõng thuoäc veà gia toäc caûm duïc. Nhôø söï hoäi nhaäp treân voøng cung höôùng leân aáy maø y lieân keát ñöôïc vôùi nhoùm Chaân Ngaõ cuûa y vaø treân voøng cung höôùng xuoáng , lieân keát ñöôïc vôùi giôùi thöïc vaät. e) Kyù aûnh veà thieân töôïng hay laø caùc hình aûnh ñöôïc taïo ra treân coõi caûm duïc döôùi aûnh höôûng cuûa caùc maõnh löïc thuoäc haønh tinh. Caùc hình aûnh naøy thuoäc hai nhoùm lôùn: Caùc hình aûnh trong tieân thieân khí taïo ra bôûi caùc maõnh löïc thaùi döông löu nhaäp qua caùc haønh tinh. Caùc hình aûnh ñöôïc taïo ra bôûi doøng löu nhaäp cuûa thaàn löïc vuõ truï töø moät trong caùc cung Hoaøng ñaïo, nghóa laø töø caùc choøm sao töông öùng cuûa chuùng. (ASCLH,275277) Tieân thieân kyù aûnh laø cuoän saùch vónh cöûu (eternal scroll) treân ñoù coù ghi keá hoaïch cho theá giôùi chuùng ta, caùc döõ lieäu vaø nhieàu kieán thöùc maø chuùng toâi daïy ra ñöôïc thu thaäp töø ñoù. (SHLCTÑ, 12) Tieán hoùa (evolution, tieán hoùa thaêng thöôïng): Tieán hoùa thaêng thöôïng laø söï nhaïy caûm vôùi aùnh saùng vaø söï giaùc ngoä ngaøy caøng taêng theâm ñeàu ñaën. (LV7C, 642) Phöông phaùp tieán hoùa thaêng thöôïng chæ laø phöông phaùp ñieàu chænh khía caïnh vaät chaát cho thích öùng vôùi khía caïnh tinh thaàn ngoõ haàu khía caïnh vaät chaát toû ra hoaøn toaøn thích hôïp laø moät theå bieåu hieän cho khía caïnh tinh thaàn. (LVLCK, 231) Tieán hoùa thaêng thöôïng (evolution) coù theå ñöôïc ñònh nghóa nhö laø “khai môû naêng löïc ñaùp öùng luoân luoân taêng tieán”.
529
Tieán hoùa thaêng thöôïng cuõng coøn ñöôïc ñònh nghóa nhö laø “söï phaùt trieån theo chu kyø” (“cyclic development”). Sau roát, tieán hoùa thaêng thöôïng coù theå ñöôïc ñònh nghóa nhö laø thay ñoåi coù saép xeáp vaø khoâng ngöøng bieán ñoåi (ordered change and instant mutation). (TTCNT, 20, 22, 23) Vaïn vaät ñeàu coù nguoàn coäi töø Tinh thaàn thoaït tieân, söï tieán hoùa (evolution) baét ñaàu töø treân vaø tieán xuoáng döôùi, thay vì ngöôïc laïi nhö thuyeát cuûa Darwin ñaõ giaûng daïy. (GLBN III, 177) Giai ñoaïn cheá ngöï cuûa noát Tinh Thaàn (note of Spirit) laø giai ñoaïn tieán hoùa thaêng thöôïng thuoäc caùc coõi cao. (LVLCK, 275) Tieán hoùa thaêng thöôïng chæ laø moät thuaät ngöõ ñöôïc duøng ñeå dieãn taû söï phaùt trieån töø töø (gradual development) trong thôøi gian vaø khoâng gian cuûa khaû naêng noäi taïi cuûa moät con ngöôøi, cuûa moät Haønh Tinh Thöôïng Ñeá vaø cuûa Thaùi Döông Thöôïng Ñeá. (LVLCK, 234) Tieán hoùa cuûa giaùc quan trong tieåu thieân ñòa (Microcosmic sensory evolution): a/ Giaùc quan thöù nhaát ........................... … Thính giaùc 1. Thính giaùc hoàng traàn ............................ Coõi hoàng traàn. 2. Nhó thoâng .............................................. Coõi caûm duïc. 3. Nhó thoâng cao ....................................... Coõi trí. 4. Lónh hoäi (comprehension) .................... Coõi Boà Ñeà. (ñoái vôùi 4 aâm thanh) 5. Toaøn phuùc (Beatitude) .......................... Coõi Nieát Baøn.
b/ Giaùc quan thöù hai ............................ Xuùc giaùc hay caûm xuùc. 1. Xuùc giaùc hoàng traàn .............................. Coõi hoàng traàn. 2. Traéc taâm thuaät ...................................... Coõi caûm duïc.
530
(Psychometry) 3. Traéc taâm haønh tinh ............................... Coõi trí. (Planetary Psych.) 4. Chöõa trò (Healing) ................................ Coõi Boà Ñeà. 5. Phuïng söï linh hoaït ............................... Coõi Nieát Baøn. (Active service) c/ Giaùc quan thöù ba .............................. 1. Thò giaùc hoàng traàn ................................ 2. Nhaõn thoâng (Clairvoyance) ................. 3. Nhaõn thoâng cao..................................... 4. Linh thò thieâng lieâng ............................. (Divine vision) 5. Chaân thöùc (Realisation) ........................
Thò giaùc Coõi hoàng traàn. Coõi caûm duïc. Coõi trí. Coõi Boà Ñeà.
d/ Giaùc quan thöù tö .............................. 1. Vò giaùc hoàng traàn .................................. 2. Söï Töôûng töôïng .................................... (Imagination) 3. Söï Phaân bieän ........................................ (Discrimination) 4. Tröïc giaùc (Intuition) ............................. 5. Söï hoaøn thieän (Perfection) ...................
Vò giaùc Coõi hoàng traàn. Coõi caûm duïc.
e/ Giaùc quan thöù naêm ......................... 1. Khöùu giaùc hoàng traàn ............................. 2. Chuû nghóa lyù töôûng tình caûm................. 3. Bieät bieän taâm linh ................................ (Spiritual discernment) 4. Chuû nghóa lyù töôûng (Idealism)… ............ 5. Toaøn thöùc (All knowledge)...................
Khöùu giaùc Coõi hoàng traàn. Coõi caûm duïc. Coõi trí.
Coõi Nieát Baøn.
Coõi trí Coõi Boà Ñeà. Coõi Nieát Baøn.
Coõi Boà Ñeà. Coõi Nieát Baøn. (ASCLH, 325)
531
TIEÁ N HOÙ A CUÛ A MOÄ T THAÙ I DÖÔNG THÖÔÏ NG ÑEÁ (Evolution of a Solar Logos) MOÄ T VUÕ TRUÏ ÑAÏ I PHAÏ M THIEÂ N I COÕ I TOÁ I ÑAÏ I NIEÁ T BAØ N VUÕ TRUÏ (Cosmic Adi) (A cosmic Parabrahman) II COÕ I ÑAÏ I NIEÁ T BAØ N VUÕ TRUÏ (Cosmic Monadic)
BAÛ Y VUÕ TRUÏ THÖÔNG ÑEÁ , moã i Ñaá ng vieâ n dung baû y Thaù i Döông Thöôï ng Ñeá
III COÕ I NIEÁ T BAØ N VUÕ TRUÏ (Cosmic Atmic)
IV COÕ I BOÀ ÑEÀ VUÕ TRUÏ (Cosmic Buddhic) Baûy Ñaáng Rishis cuûa choøm sao Ñaïi Huøng laø baûy trung taâm löïc trong moät Thaùi Döông Thöôïng Ñeá
V COÕ I TRÍ VUÕ TRUÏ
Chaân Ngaõ Theå cuûa moät Thaùi Döông Thöôïng Ñeá
(Cosmic Mental)
(Causal body of a Solar Logos)
VI COÕ I CAÛ M DUÏ C VUÕ TRUÏ (Cosmic Astral)
VII COÕ I HOÀ NG TRAÀ N VUÕ TRUÏ
Ba Ngoâ i Thöôï ng Ñeá (The Three Logoi)
(Cosmic Physical)
Beå löû a
1. Logoic or Adi - Dó thaù i 1 vuõ truï
(Sea of fire)
2. Monadic
Baû y Haø nh Tinh Thöôï ng Ñeá
Dó thaù i 2 vuõ truï
(The seven Planetary Logoi) Moä t Chaâ n Thaà n con ngöôø i
3. Spiritual or Atmic Dó thaù i 3 vuõ truï 4. Intuitional or Buddhic
Tam thöôï ng theå Tinh thaà n
Chaâ n ngaõ theå con ngöôø i
Khí hôi vuõ truï
Aether
Phong (Air)
Dó thaù i 4 vuõ truï 5. Mental
AKASHA
Hoû a (Fire)
(Cosmic gaseous)
6. Astral
Thuû y (Water)
Chaá t loû ng vuõ truï
Caû m duï c quang
(cosmic liquid)
(The astral Light)
7.Physical (Gaseous) (Liquid) (Dense)
Dó thaùi 1 Dó thaùi 2 Dó thaùi 3 Dó thaùi 4 Khí hôi 5 Loûng 6 Ñaëc 7
Dó thaù i Ñaë c (Dense)
(LVLCK, 344)
Tieán hoùa cuûa Thaùi Döông Thöôïng Ñeá : X. hình treân
532
Tieán hoùa giaùng haï (Involution): Tieán hoùa giaùng haï töùc laø söï chìm ngaäp (submergence) trong vaät chaát cuûa Söï soáng hay Tinh thaàn. Tieán hoùa giaùng haï laø söï phaân ly (separation) cuûa vaät chaát hay laø “nhaát boån taùn vaïn thuø” (the one becoming the many). Caùc giaùc quan ñöôïc phaùt trieån vaø boä maùy ñöôïc Chaân Ngaõ laøm cho hoaøn thieän ñeå söû duïng vaät chaát. Ñieàu naøy naèm döôùi Ñònh luaät Tieát Kieäm. Giai ñoaïn cheá ngöï cuûa noát hình haøi laø giai ñoaïn tieán hoùa giaùng haï. Trong thôøi kyø tieán hoùa giaùng haï, caùc aâm ñieän töû cuûa vaät chaát vöôït troäi hôn. Tyû leä baùch phaân cuûa caùc aâm ñieän töû (negative/feminine electrons) laø moät trong caùc bí maät cuûa ñieåm ñaïo vaø trong giai ñoaïn tieán hoùa giaùng haï, tyû leä ñoù lôùn ñeán noãi söï khan hieám cuûa caùc nguyeân töû döông raát ñaùng ñeå yù; chuùng hieám ñeán ñoä chæ duøng ñeå giöõ cho caû khoái keát dính laïi. (LVLCK, 1029, 199, 275, 321) Tieán hoùa trong vuõ truï (Evolution in the Universe): Thöïc theå
Hieän theå
Trung taâm löïc Khoâng gian Thôøi gian
Ñaáng Khoân Löôøng .. …7 choøm sao .......... Vuõ truï Th. Ñeá ... 5 caûnh giôùi (The Unknown) vuõ truï Moät V.truï Th.Ñeá ... 7 Th.Döông ............ Thaùi Döông ..... 4 caûnh giôùi (A cosmic Logos) Heä Thöôïng Ñeá vuõ truï Moät TDTh.Ñeá ........ 7 Haønh tinh ............ HaønhTinh ......... 3 caûnh giôùi … Chu (A solar Logos) heä Thöôïng Ñeá vuõ truï kỳ 3 TDH Moät HTTh.Ñeá ........ 7 daõy haønh ............ Caùc Chohans ... 2 caûnh giôùi … Chu (A Heavenly Man) tinh vaø caùc nhoùm vuõ truï kỳ 1 TDH Moät con ngöôøi ....... 7 trung taâm ............ Moät nguyeân ...... 1 caûnh giôùi … Chu löïc dó thaùi khí vuõ truï kỳ 1 haønh (Principle) tinh hệ
( (LVLCK, 293)
533
Tieán trình cuûa söï cheát (Processes of death): Söï cheát goàm ba tieán trình chính: 1. Coâng taùc hoaøn traû (Work of restitution) nghóa laø vieäc hoaøn laïi hình haøi vaøo kho chöùa cô baûn cuûa vaät chaát; hay laø ñoái vôùi linh hoàn, naêng löôïng tinh thaàn thieâng lieâng trôû laïi coäi nguoàn cuûa noù - hoaëc laø treân caùc phaân caûnh linh hoàn, hoaëc treân caùc phaân caûnh Chaân Thaàn, tuøy theo möùc ñoä tieán hoùa. Haàu heát vieäc hoaøn traû naøy laø coâng vieäc cuûa nhaân hoàn (human soul) beân trong theå xaùc vaø lieân quan ñeán caû bí huyeät tim laãn bí huyeät ñaàu. 2. Thuaät loaïi boû (Art of elimination). Thuaät naøy lieân quan ñeán hai hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi tinh thaàn beân trong (inner spiritual man); ñoù laø vieäc loaïi boû (thaûi hoài moïi keàm cheá cuûa phaøm ngaõ tam phaân, vaø tieán trình taùi taäp trung chính noù treân caùc phaân caûnh cuï theå cuûa coõi trí nhö laø moät ñieåm saùng röïc rôõ. Ñieàu naøy chính yeáu laø coù lieân quan ñeán nhaân hoàn. 3. Tieán trình hoäi nhaäp (Processes of Integration). Caùc tieán trình naøy coù lieân quan ñeán coâng vieäc cuûa con ngöôøi tinh thaàn ñaõ giaûi thoaùt (liberated spiritual man) khi y hoaø mình (blend) vôùi linh hoàn (ñaïi hoàn - the oversoul) treân caùc phaân caûnh cao cuûa coõi trí. Caùi boä phaän (part) trôû veà vôùi toång theå, vaø con ngöôøi hieåu ñöôïc yù nghóa ñích thöïc cuûa caùc lôøi cuûa Ñöùc Krishna: “Sau khi thaám nhuaàn toaøn theå vuõ truï naøy baèng moät maûnh nhoû cuûa chính ta, ta vaãn coøn nguyeân veïn (remain)”. Con ngöôøi tinh thaàn cuõng theá, caùi maûnh nhoû traûi qua kinh nghieäm höõu thöùc ñaõ toûa khaép tieåu vuõ truï cuûa hình haøi trong ba coõi thaáp, vaãn coøn ñoù. Con ngöôøi bieát ñöôïc chính mình laø moät phaàn cuûa toång theå. (CTNM, 394-395) 1. Tieán trình hoaøn traû (Process of restitution), chi phoái giai ñoaïn trieät thoaùi cuûa linh hoàn (ñaây laø nhaân hoàn-ND) ra khoûi coõi traàn vaø ra khoûi hai traïng theå thuoäc coõi hieän töôïng (phenomenal
534
aspect) cuûa linh hoàn, ñoù laø theå xaùc vaø theå dó thaùi. Tieán trình naøy lieân quan ñeán thuaät töø traàn. 2. Tieán trình thaûi hoài (Process of elimination). Tieán trình naøy chi phoái giai ñoaïn sinh hoaït cuûa nhaân hoàn sau khi cheát vaø luùc ôû trong hai coõi tieán hoùa khaùc cuûa nhaân loaïi (töùc laø coõi caûm duïc vaø coõi haï trí-ND). Noù lieân quan ñeán vieäc linh hoàn (töùc nhaân hoànND) loaïi boû theå trí caûm (astral-mental body) ñeå cho linh hoàn “saün saøng phieâu dieâu töï taïi (stand free) trong coõi rieâng cuûa mình”. 3. Tieán trình hoäi nhaäp (Process of Integration), lieân quan ñeán giai ñoaïn maø linh hoàn ñaõ thoaùt ra (liberated soul) laïi trôû neân bieát ñöôïc chính mình laø Thieân Thaàn Baûn Lai Dieän Muïc vaø ñöôïc taùi hoùa nhaäp (reabsorbed) vaøo theá giôùi linh hoàn, nhö theá, tieán vaøo traïng thaùi phaûn hoài (state of reflection). Sau ñoù, döôùi taùc ñoäng cuûa Ñònh luaät Traùch Nhieäm Nghieäp Quaû hay Taát yeáu Nghieäp Quaû, linh hoàn laïi töï chuaån bò cho laàn giaùng nhaäp khaùc vaøo hình haøi. (CTNM, 407-408) Tieáng noùi cuûa löông taâm (The voice of conscience): Tieáng noùi cuûa löông taâm laø tieáng noùi thaàm laëng (whisper) cuûa linh hoàn. (GDTKNM, 78) Tieáng noùi voâ thinh (The voice of the silence). Tieáng noùi voâ thinh ñoái vôùi baát cöù ngöôøi naøo laø tieáng noùi ñeán töø phaàn thaâm saâu (the part) cuûa ngöôøi aáy voán cao hôn nôi maø taâm thöùc cuûa ngöôøi naøy coù theå ñaït ñeán, dó nhieân tieáng noùi ñoù thay ñoåi theo möùc tieán hoùa cuûa ngöôøi naøy. Ñoái vôùi nhöõng ai coøn hoaït ñoäng vì phaøm ngaõ, thì tieáng noùi cuûa Chaân Ngaõ laø tieáng noùi voâ thinh, nhöng khi con ngöôøi ñaõ hoaøn toaøn cheá phuïc ñöôïc phaøm ngaõ vaø laøm cho phaøm ngaõ hôïp nhaát ñöôïc vôùi Chaân Ngaõ, ñeå cho Chaân Ngaõ coù theå hoaøn toaøn hoaït ñoäng xuyeân qua phaøm ngaõ, thì tieáng voâ thinh chính laø tieáng cuûa Linh Theå (Atma)- töùc laø tinh thaàn tam phaân treân coõi Nieát Baøn. Khi ñaït ñeán trình ñoä
535
naøy roài thì vaãn coøn coù moät tieáng noùi voâ thinh nöõa – ñoù laø tieáng cuûa Chaân Thaàn (monad) nôi coõi treân. Khi con ngöôøi huyeàn ñoàng (identifies) Chaân Ngaõ vôùi Chaân Thaàn vaø ñaït ñeán Quaû vò Chaân Sö (Adeptship), thì con ngöôøi vaãn seõ tìm thaáy moät tieáng voâ thinh töø beân treân xuoáng ñeán vôùi Ngaøi, nhöng luùc aáy tieáng ñoù coù leõ seõ laø tieáng cuûa moät trong caùc Thieân Söù (Ministers) cuûa Thaùi Döông Thöôïng Ñeá (Deity), töùc moät trong caùc Haønh Tinh Thöôïng Ñeá (Planetary Logoi) theo caùch goïi daønh cho caùc Ngaøi. Coù leõ ñeán löôït Haønh Tinh Thöôïng Ñeá, tieáng voâ thinh seõ laø tieáng cuûa chính Thaùi Döông Thöôïng Ñeá (Solar Logos), vaø thaäm chí, ñoái vôùi Thaùi Döông Thöôïng Ñeá, neáu coù moät ñieàu gì nhö laø tieáng voâ thinh, thì ñoù haún phaûi laø tieáng cuûa moät Thöôïng Ñeá cao caáp hôn nöõa. (GLTNVT, 63) Tieáng voã cuûa moät baøn tay: (Anahata shabda B.P.) Khi luoàng hoûa kundalini ñi leân tôùi luaân xa thöù tö, töùc luaân xa ôû tim (heart chakra), nhaø yogi nghe ñöôïc aâm thanh töø coõi cao, goïi laø Anahata shabda). Shabda laø aâm thanh (sound), Anahata coù nghóa laø “khoâng bò va ñaäp” (“not beaten”); ñoù laø vì aâm thanh ñoù ñöôïc taïo ra maø khoâng coù hai vaät chaïm vaøo nhau. Do ñoù thuaät ngöõ naøy ñöôïc duøng ñeå töôïng tröng cho nhöõng gì ôû beân treân caùc coõi cuûa phaøm ngaõ. Chích thuû dieäu thanh (chích: moät, leû; thuû: tay). (GLTNVT, 159) Tieàn ñình (Outer court, saân ngoaøi): Nhaân loaïi. (CTHNM, 633) Tieàn ñình, choán hy sinh vaø thanh luyeän cuûa ñoäng vaät, töông öùng vôùi söï soáng cuûa phaøm nhaân. (LVLCK, 653) Tieàn taøi (money): Ngöôøi tìm ñaïo hieåu roõ giaù trò huyeàn linh cuûa tieàn taøi trong vieäc phuïng söï. Y khoâng tìm ñieàu gì cho chính mình, tröø nhöõng gì coù theå giuùp y hoaøn thaønh ñöôïc coâng vieäc; y xem tieàn taøi vaø nhöõng gì maø tieàn taøi coù theå mua ñöôïc nhö laø nhöõng moùn neân
536
duøng cho ngöôøi khaùc vaø nhö laø phöông tieän ñeå ñöa tôùi keát quaû cho caùc keá hoaïch cuûa Chaân Sö khi y nhaän ra caùc keá hoaïch naøy. YÙ nghóa huyeàn bí cuûa tieàn taøi ít ñöôïc con ngöôøi hieåu roõ, tuy moät trong caùc thöû thaùch lôùn nhaát ñoái vôùi tình traïng moät ngöôøi treân Ñöôøng Döï Bò laø nhöõng gì lieân quan ñeán thaùi ñoä cuûa y vaø caùch haønh xöû cuûa y ñoái vôùi nhöõng gì maø taát caû moïi ngöôøi tìm kieám ñeå thoûa maõn ham muoán . Chæ coù keû naøo khoâng ham muoán gì heát cho rieâng mình môùi coù theå trôû thaønh keû thu nhaän nguoàn taøi chính phong phuù vaø laø keû phaân phoái taøi nguyeân cuûa vuõ truï. Trong caùc tröôøng hôïp khaùc, khi taøi saûn gia taêng, chuùng khoâng ñem laïi ñieàu gì ngoaïi tröø phieàn naõo, lo laéng, khoâng vöøa loøng vaø laïm duïng. (ÑÑNLVTD, 7879) Tieát duïc (Abstention from incontinence): Theo nghóa ñen, ñaây laø söï khoâng ham muoán (desirelessness) vaø chi phoái caùc khuynh höôùng höôùng ngoaïi vaøo nhöõng gì khoâng phaûi laø baûn ngaõ maø tìm caùch bieåu hieän treân coõi traàn baèng moái lieân heä giöõa caùc phaùi. Tuy nhieân, ôû ñaây, moân sinh huyeàn linh hoïc neân nhôù raèng bieåu hieän naøy chæ ñöôïc coi nhö moät hình thöùc maø caùc xung löïc höôùng ngoaïi khoaùc laáy vaø laø moät hình thöùc lieân keát chaët cheõ con ngöôøi vôùi giôùi ñoäng vaät. Baát cöù moät xung löïc naøo lieân quan tôùi caùc hình töôùng vaø Chaân Nhaân, coù khuynh höôùng lieân keát y vaøo moät hình töôùng vaø vaøo coõi traàn ñeàu ñöôïc xem laø hình thöùc khoâng tieát duïc. (ASCLH, 185186) Vieäc khoâng tieát duïc thöôøng ñöôïc coi laø phung phí sinh löïc hay laø söï sung maõn cuûa baûn chaát ñoäng vaät Naêng löïc saùng taïo treân coõi traàn vaø baûo toàn noøi gioáng laø haønh vi theå chaát cao sieâu nhaát maø con ngöôøi coù theå laøm ñöôïc. Vieäc phung phí sinh löïc qua caùch soáng phoùng tuùng vaø khoâng tieát ñoä laø toäi loãi nghieâm troïng ñoái vôùi theå xaùc. Noù bao haøm vieäc khoâng nhaän ra tìm quan troïng cuûa haønh vi baûo toàn noøi gioáng, vieäc khoâng theå choáng laïi
537
caùc ham muoán vaø caùc thuù vui haï ñaúng vaø vieäc thieáu töï chuû. Hieän nay, caùc keát quaû cuûa vieäc thaát baïi naøy hieän roõ khaép trong nhaân loaïi qua tình traïng söùc khoûe döôùi trung bình, beänh vieän ñaày ngöôøi, ñaâu ñaâu cuõng coù ngöôøi giaø treû beänh hoaïn, yeáu ñuoái, thieáu maùu. Baèng söï tieát duïc, ngöôøi ta môùi coù ñöôïc sinh löïc (energy). (ASCLH, 198199) Tieåu ñöôøng (Diabetes): Moät caùch roõ raøng hôn, beänh tieåu ñöôøng laø keát quaû cuûa ham muoán sai laàm beân trong chöù döùt khoaùt khoâng phaûi laø keát quaû cuûa caùc ham muoán sai traùi beân ngoaøi. Nhö ñaõ noùi ôû tröôùc, beänh naøy coù theå baét nguoàn ôû kieáp soáng naøy, hoaëc laø truyeàn laïi töø kieáp soáng tröôùc. Trong tröôøng hôïp sau, linh hoàn ñaàu thai seõ choïn moät gia ñình ñeå ñöôïc sinh ra trong ñoù, gia ñình naøy seõ mang laïi cho linh hoàn moät theå xaùc coù khuynh höôùng hay moät tình traïng töï nhieân deã bò beänh naøy. (CTNM, 311) Tieåu vuõ truï (Microcosm, Tieåu thieân ñòa): Tieåu vuõ truï töùc laø con ngöôøi bieåu loä thoâng qua theå xaùc. (TVTTHL, 356) Tieåu vuõ truï töùc laø Chaân Thaàn (Monad). (LVLCK, 69) – Con ngöôøi, Tieåu thieân ñòa, Chaân Thaàn bieåu loä (manifesting Monad), Ñaáng Duy Nhaát (One). (LVLCK, 80) Tinh chaát Chaân Thaàn (Monadic Essence): Tinh chaát Chaân Thaàn coù theå ñöôïc ñònh nghóa nhö laø vaät chaát nguyeân töû (atomic matter) ñöôïc Söï soáng cuûa Thöôïng Ñeá Ngoâi Hai (Second Logos) laøm linh hoaït. (KCVTT, 54) Tinh chaát Chaân Thaàn, töùc vaät chaát cuûa phaân caûnh nguyeân töû (hay phaân caûnh cao nhaát) cuûa moãi caûnh (coõi). (LVLCK, 75) Tinh chaát Haønh khí (Elemental Essence): Vaät chaát (matter) ñöôïc giöõ döôùi daïng vaätchaát keáthôïp (combination, vaät chaát phöùc hôïp) ñöôïc goïi laø Tinh chaát Haønh
538
khí vaø coù theå ñöôïc naén taïo thaønh caùc hình tö töôûng (thoughtforms). (KCVTT, 55) Tinh chaát haønh khí cuûa coõi trí ñöôïc Chaân Thaàn taïo ra trong giai ñoaïn ñi xuoáng ngay tröôùc khi Chaân Thaàn tieán vaøo coõi caûm duïc vaø taïo thaønh Giôùi Haønh khí Thöù Nhì (Second Elemental Kingdom) ôû treân boán coõi phuï thaáp cuûa coõi trí. Ba coõi phuï cao (cuûa coõi tríND), töùc coõi “voâ saéc töôùng” (“formless”) ñöôïc giôùi Haønh khí Thöù Nhaát chieám ngöï (occupied), nôi ñaây, tinh chaát haønh khí ñöôïc tö töôûng nhaøo naën (thrown) thaønh caùc veät coù maøu saéc (coloured streams), saùng choùi vaø caùc chôùp löûa linh hoaït (flash of living fire) thay vì thaønh caùc daïng thöùc roõ reät (definite shapes), coù theå noùi caùc baøi hoïc ñaàu tieân cuûa tinh chaát haønh khí laø taùc ñoäng keát hôïp (combined action) chöù chöa coù ñöôïc caùc giôùi haïn roõ raøng cuûa hình töôùng. (MTNX, 125126) Khi luoàng soùng sinh hoaït (lifewave) vó ñaïi cuûa cuoäc tieán hoùa hình haøi ñi xuoáng xuyeân qua coõi caûm duïc vaø taïo ra treân coõi naøy giôùi Haønh khí Thöù Ba, thì Chaân Thaàn thu huùt (drew) xung quanh noù caùc taäp hôïp chaát caûm duïc (combinations of astral matter), ban cho caùc taäp hôïp naøy ñöôïc goïi laø tinh chaát haønh khí moät söùc soáng (vitality) rieâng bieät vaø coù ñaëc tính laø ñaùp öùng vaø luoân luoân laáy hình daïng tuøy theo xung löïc cuûa caùc rung ñoäng tö töôûng. Coù haøng traêm loaïi tinh chaát haønh khí treân moãi coõi phuï cuûa coõi caûm duïc, gioáng nhö khoâng khí trôû neân thaáy ñöôïc ôû ñaây thöïc vaäy, coù theå thaáy ñöôïc khoâng khí baèng caùc laøn soùng rung ñoäng döôùi söùc noùng cao ñoä (under great heat) vaø neáu luoân luoân ôû trong chuyeån ñoäng gôïn soùng thì maøu saéc thay ñoåi gioáng nhö xaø cöø. Baàu khí roäng lôùn cuûa tinh chaát haønh khí bao giôø cuõng ñaùp öùng vôùi caùc rung ñoäng taïo ra bôûi caùc tö töôûng, caùc caûm xuùc vaø
539
duïc voïng, chæ caàn moät trong ba loaïi naøy ñoå xoâ ñeán cuõng ñuû gaây ra söï huyeân naùo gioáng nhö caùc boït nöôùc soâi. (MTNX, 6566) - Caùc nhaø kieán taïo cuûa söï tieán hoùa giaùng haï. (LVLCK, 627) - Tinh chaát haønh khí ñöôïc coi nhö laø goàm caùc khoái taäp hôïp vaät chaát (aggregations of matter), ôû vaøo moät trong saùu coõi phuï phi nguyeân töû cuûa coõi trí vaø coõi caûm duïc - chính caùc khoái taäp hôïp naøy khoâng ñöôïc duøng nhö laø caùc hình haøi cho baát cöù thöïc theå naøo ôû beân trong ñoù, maø ñöôïc duøng nhö laø vaät lieäu, nhôø ñoù, caùc hình haøi nhö theá coù theå ñöôïc kieán taïo. (LVLCK, 144) - Tinh chaát haønh khí, töùc vaät chaát cuûa saùu coõi phuï voán khoâng thuoäc nguyeân töû. Ñoù laø vaät chaát phaân töû (molecular matter). (LVLCK, 75) Tinh khieát (purity, trong saïch): Caàn nhaän thöùc raèng söï tinh khieát cuûa taát caû caùc hieän theå (vehicles) laø quan troïng haøng ñaàu. Neáu moät Huynh ñeä haéc ñaïo chieám ñöôïc söï keàm cheá nôi baát cöù ngöôøi naøo, thì ñieàu ñoù chaúng qua cho thaáy raèng ngöôøi ñoù coù moät nhöôïc ñieåm naøo ñoù trong cuoäc soáng cuûa mình. Cöûa ñi vaøo phaûi do chính con ngöôøi môû ra Choã môû maø nhôø ñoù caùc maõnh löïc ñoäc haïi coù theå tuoân vaøo phaûi ñöôïc taïo ra bôûi chuû nhaân cuûa caùc hieän theå. Do ñoù, caàn phaûi caån thaän thanh taåy theå xaùc, luoân luoân coù tình caûm trong saïch trong theå caûm duïc vaø giöõ tö töôûng thanh khieát trong theå haï trí. Khi laøm ñöôïc nhö theá thì caùc theå thaáp seõ coù ñöôïc söï phoái keát vaø chính linh hoàn seõ khoâng cho pheùp coù söï xaâm nhaäp naøo. (TVTTHL, 137) Tinh linh (Elementals, tinh linh thieân nhieân): Tinh linh (spirits) cuûa caùc baûn toá (elements); caùc taïo vaät coù lieân quan ñeán 4 laõnh vöïc, hay caùc baûn toá: Ñòa (Earth), Phong (Air), Hoûa (Fire), vaø Thuûy (Water). Ngoaïi tröø moät soá ít ôû ñaúng
540
caáp cao vaø caùc vò cai quaûn, chuùng laø caùc maõnh löïc cuûa thieân nhieân hôn laø nhöõng ngöôøi nam vaø nöõ tinh anh. (ÑÑTNLVTD, 217) Tinh linh laø caùc thöïc theå (entities) coøn phaûi tieán hoùa thaønh ngöôøi vaøo moät thôøi gian trong töông lai (future time). (GLBN III, 235) Tinh linh laø caùc maõnh löïc baùn-thoâng-tueä cuûa caùc giôùi. (GLTNVT, 311) Caùc tinh linh coù baûn chaát nhaân loaïi. Söï kieän chuùng coù theå ñöôïc tieáp xuùc treân coõi caûm duïc khoâng coù gì ñaûm baûo raèng chuùng ôû treân con ñöôøng tieán hoùa thaêng thöôïng. Traùi laïi, chuùng ôû treân con ñöôøng tieán hoùa giaùng haï, treân voøng cung ñi xuoáng (downward arc). Chuùng coù maët treân moïi coõi giôùi, rieâng caùc loaïi tinh linh dó thaùi (etheric elemental) nhö laø thaàn luøn (brownies), thoå tinh linh (gnomes), thoå tieåu tieân (pixies) thì ñöôïc bieát roõ hôn. Ñaïi khaùi, chuùng coù theå ñöôïc chia thaønh 4 nhoùm: 1. Tinh linh cuûa ñaát (Thoå tinh linh). 2. Tinh linh cuûa nöôùc (Thuûy tinh linh). 3. Tinh linh cuûa khoâng khí (Phong tinh linh). 4. Tinh linh cuûa löûa (Hoûa tinh linh). Chuùng laø phaàn tinh tuùy cuûa vaïn vaät (essence of things) giaù maø baïn coù theå hieåu ñöôïc ñieàu ñoù. Chuùng laø caùc taïo vaät sô ñaúng (elemental things) cuûa Thaùi Döông Heä thuoäc 4 thöù haïng vì chuùng ta bieát chuùng ôû vaøo chu kyø thöù tö treân haønh tinh thöù tö, töùc ñòa caàu. ( TVTTHL, 174) - Caùc nhaø kieán taïo dó thaùi, töùc laø tinh linh phuï traùch vieäc kieán taïo theå xaùc con ngöôøi. (KCVTT, 77) Tinh linh caûm duïc (Astral elemental, Desireelementals): - Söï soáng giaùng haï tieán hoùa beù nhoû taïo thaønh Tinh linh caûm duïc cuûa chuùng ta. (LVHLT, 311)
541
- Caùc tinh linh thieân nhieân coù lieân quan ñeán vieäc taïo ra theå caûm duïc cuûa loaøi vaät vaø loaøi ngöôøi ñöôïc daønh cho teân goïi ñaëc bieät laø tinh linh caûm duïc (coøn goïi laø “thaàn caûm duïc“ desiregods) vì chuùng ñöôïc laøm cho sinh ñoäng moät caùch maïnh meõ baèng ñuû loaïi duïc voïng vaø luoân luoân döï vaøo vieäc kieán taïo theå caûm duïc cuûa con vaät laãn con ngöôøi. (MTNX, 76) Tinh linh cuûa ñaát (Elemental of earth): Laø toaøn theå nhieàu sinh linh taïo thaønh theå xaùc. (LVHLT, 215) Tinh linh cuûa khoâng khí (Elemental of the air): Tinh linh cuûa khoâng khí ñöôïc hieåu moät caùch töôïng tröng laø lôùp neàn (substratum) cuûa naêng löôïng ñang taùc ñoäng qua caùc hình haøi cuûa theå dó thaùi. (LVHLT, 216) Tinh linh cuûa löûa (Elemental of the fire): Caùc hình haøi troïng tröôïc hôn cuûa cuoäc soáng theå hôi (gaseous life), thöôøng ñöôïc goïi laø hoûa tinh linh (salamanders), tinh linh cuûa löûa. Chuùng tröïc tieáp ôû döôùi söï kieàm cheá cuûa Hoûa tinh quaân (Lord Agni), Tinh quaân cuûa coõi trí. (LVHLT, 389) Tinh linh hoàng traàn (Physical elemental): Tinh linh hoàng traàn laø teân goïi daønh cho söï soáng ñaõ hoäi nhaäp cuûa theå xaùc. (CTNM, 462) Laø toaøn theå caùc nguyeân töû sinh ñoäng (living atoms) cuûa phaøm ngaõ (body nature). (LVLCK, 118) Tinh linh nhaân taïo hay hình tö töôûng (Artificial elementals or thought form): Nhöõng tö töôûng mô hoà, loûng leûo (loose) phaàn lôùn ñöôïc taïo ra do caùc theå trí chöa phaùt trieån, gom laïi chung quanh chuùng nhöõng ñaùm maây tinh chaát haønh khí rôøi raïc khi ñeán coõi caûm duïc, vaø troâi vaät vôø, bò huùt vaøo caùc ñaùm maây khaùc ôû khaép nôi vaø coù baûn chaát töông töï, roài baùm quanh caùc theå caûm duïc cuûa nhöõng ai coù töø ñieån hoaëc toát hoaëc xaáu thu huùt laáy chuùng, vaø sau moät thôøi gian seõ tan raõ, ñeå laïi taïo neân thaønh phaàn cuûa baàu khí chung
542
cuûa loaøi tinh chaát haønh khí. Khi naøo chuùng coøn duy trì söï soáng rieâng bieät (separate existence) thì chuùng laø caùc thöïc theå linh hoaït (living entities), coù cô theå (bodies) baèng tinh chaát haønh khí, coøn caùc tö töôûng coù vai troø nhö laø caùc sinh vaät taïo linh hoàn (ensouling lives), vaø luùc baáy giôø, chuùng ñöôïc goïi laø caùc tinh linh nhaân taïo (artificial elementals) hay laø hình tö töôûng (thoughtforms). (MTNX, 6667) Nôi keû thöôøng nhaân, tinh linh nhaân taïo do caûm xuùc (feelings) hoaëc duïc voïng (desire) taïo ra thì maïnh meõ vaø roõ raøng hôn laø tinh linh nhaân taïo do tö töôûng (thought) taïo ra. Nhö vaäy, moät côn giaän buøng leân seõ taïo ra moät tia chôùp ñoû maïnh meõ vaø coù ñöôøng neùt roõ raøng, vaø neáu côn giaän keùo daøi, noù seõ taïo ra moät tinh linh nhaân taïo nguy hieåm, coù maøu ñoû, saéc nhoïn, coù ngaïnh (barbed), noùi khaùc ñi, coù mang tính chaát laøm haïi. Tình thöông, tuøy theo tính chaát cuûa noù, seõ taïo ra caùc hình theå ít hay nhieàu gì cuõng coù maøu saéc ñeïp ñeõ, ñuû moïi saéc thaùi, töø ñoû thaãm ñeán hoàng dòu, voâ cuøng tinh teá, gioáng nhö maøu hoàng thaät nhaït cuûa hoaøng hoân hay bình minh, tình thöông cuõng taïo ra caùc ñaùm maây hay caùc hình daïng coù tính baûo veä maïnh meõ. Caùc lôøi caàu nguyeän do tình thöông cuûa moät baø meï bay ñeán vaø löôïn quanh con baø nhö caùc hình thieân thaàn (angelforms), ñaåy ra xa khoûi ñöùa con caùc aûnh höôûng xaáu maø tình côø caùc tö töôûng cuûa chính ñöùa con thu huùt vaøo. Ñaëc ñieåm cuûa caùc tinh linh nhaân taïo naøy laø khi chuùng ñöôïc yù chí ñieàu khieån höôùng ñeán baát cöù moät ngöôøi ñaëc bieät naøo thì chuùng ñöôïc laøm cho linh hoaït baèng söùc thuùc ñaåy duy nhaát laø thi haønh yù muoán cuûa keû taïo ra chuùng. Moät tinh linh baûo veä (protective elemental) seõ bay löôïn quanh muïc tieâu cuûa noù, tìm baát cöù cô hoäi naøo ñeå ñaåy lui caùi aùc hoaëc thu huùt caùi laønh moät caùch khoâng coá yù, nhöng baèng moät söùc thoâi thuùc khoâng nhaän thaáy ñöôïc, döôøng nhö noù thaáy ñoù laø con ñöôøng deã daøng nhaát.
543
Cuõng theá, moät tinh linh nhaân taïo ñöôïc laøm cho linh hoaït (ensouled) baèng moät yù töôûng hieåm ñoäc (malignant thought) seõ bay löôïn chung quanh naïn nhaân cuûa noù, tìm cô hoäi ñeå laøm haïi. Nhöng khoâng loaïi tinh linh naøo coù theå taïo ñöôïc taùc duïng naøo, tröø phi trong theå caûm duïc cuûa ñoái töôïng coù ñöôïc caùi gì coù theå ñaùp öùng moät caùch thích hôïp vôùi caùc rung ñoäng cuûa chuùng ñeå cho chuùng coù theå baùm vaøo. Neáu nôi ngöôøi naøy khoâng coù chaát lieäu gì cuøng baûn chaát vôùi chaát lieäu cuûa chuùng, thì baáy giôø, theo moät ñònh luaät veà baûn chaát cuûa chuùng, chuùng baät ra khoûi ngöôøi naøy theo con ñöôøng maø chuùng ñaõ ñi daáu veát töø ñieån maø chuùng ñaõ ñeå laïi phoùng vaøo ngöôøi taïo ra chuùng baèng moät löïc töông xöùng vôùi löïc ñaõ phoùng chuùng ra. Nhö vaäy, ngöôøi ta ñöôïc bieát, moät yù töôûng cöïc kyø thuø haèn, khoâng ñaùnh ñöôïc muïc tieâu maø noù nhaém tôùi, seõ gieát laïi keû gôûi yù töôûng ñoù, trong khi caùc tö töôûng toát laønh, khi ñöôïc gôûi ñeán ngöôøi khoâng xöùng ñaùng, seõ quay trôû veà keû ñöa ra tö töôûng ñoù döôùi hình thöùc phuùc laønh (blessings). (MTNX, 6769) Tinh linh sinh löïc (Pranic elementals): Caùc tinh chaát nhoû beù cuûa löûa naøy (minute fiery essences) coù khaû naêng thaåm thaáu (permeate) qua caáu truùc (texture) cuûa cô theå con ngöôøi, cuûa moät thaân caây hay cuûa taát caû nhöõng gì coù theå coù trong giôùi nhaân loaïi, giôùi thöïc vaät vaø ñoäng vaät, vaø hoøa hôïp vôùi löûa cuûa heä thoáng tieåu thieân ñòa. (LVLCK, 67) Tinh linh thieân nhieân (nature spirits, tinh linh nguõ haønh): Goàm caùc tieân nöõ (fairies), thoå thaàn (gnomes), thaàn (elves). Ngöôøi ta thaáy chuùng trong chaát dó thaùi cuõng nhö trong caùc theå baèng chaát hôi, chaát loûng. Caùc sinh linh beù nhoû baän roän naøy thöôøng che caùc hoaït ñoäng ôû coõi traàn troïng tröôïc cuûa chuùng nhôø aûo caûm vaø phuû lôùp maøn che giaáu bieåu loä beân ngoaøi cuûa chuùng. (LVLCK, 892)
544
Maõnh löïc Thieân nhieân töùc laø Tinh linh thieân nhieân (NatureForce or Elemental). Tinh linh thieân nhieân (Elementals) töùc laø caùc Tinh linh Nguõ haønh coù khaû naêng thoâng linh (Psychic NatureSpirits). (GLBN I, 202) Linh hoàn cuûa caùc Haønh Toá (Spirits of the Elements). Caùc sinh vaät (creatures) tieán hoùa trong boán giôùi (kingdoms) hay boán Haønh (Elements) ñòa, phong, hoûa vaø thuûy. Tín ñoà Do Thaùi Bí giaùo goïi caùc taïo vaät naøy laø Thoå tinh linh (Gnomes, thuoäc veà ñaát), Phong tinh linh (Sylphs, thuoäc veà khoâng khí), Hoûa tinh linh (Salamanders, thuoäc veà löûa) vaø Thuûy tinh linh (Undines, thuoäc veà nöôùc). Ngoaïi tröø moät vaøi loaïi cao caáp vaø caùc vò ñieàu khieån (rulers) cuûa chuùng, caùc taïo vaät naøy laø caùc maõnh löïc (forces) cuûa thieân nhieân hôn laø nhöõng ngöôøi nam vaø nöõ tinh anh (ethereal men or women). Vôùi vai troø laø caùc taùc nhaân thaáp keùm (servile agents) cuûa caùc nhaø Huyeàn linh hoïc, caùc maõnh löïc naøy coù theå taïo ra caùc hieäu quaû khaùc nhau. Nhöng neáu ñöôïc caùc “AÂm ma” (“Elementaries”) söû duïng trong tröôøng hôïp chuùng baét ñoàng töû phuïc tuøng chuùng seõ löøa gaït ngöôøi deã tin. Taát caû caùc sinh linh (beings) voâ hình thaáp keùm ñöôïc taïo ra treân coõi thöù naêm, saùu vaø baûy cuûa baàu khí quyeån traùi ñaát chuùng ta ñöôïc goïi laø caùc Elementals (tinh linh): Peris, Devas, Djins, Sylvans, Satyrs, Fauns, Elves, Dwarfs, Trolls, Kobolds, Brownies, Nixies, Goblins, Pinkies, Banshees, Moss People, White Ladies, Spooks, Fairies, vv… vaø vv… (NGMTTL, 111112) Tinh Quaân Giaûi thoaùt (Lord of Liberation): Taát caû caùc yù töôûng vaø quan nieäm ñang chi phoái söï soáng cuûa con ngöôøi vaø ñaõ taïo ra neàn vaên minh cuûa chuùng ta ñeàu baét nguoàn töø moät vaøi Ñaáng Cao caû, chính caùc Ngaøi laø moät bieåu hieän cuûa Thieân YÙ (divine Idea). Ñoù laø caùc Tinh Quaân Giaûi thoaùt.
545
Coù caû thaûy 3 vò, moät Vò thì gaàn guûi vôùi Coõi Traàn vaø vôùi nhaân loaïi hôn laø hai vò kia. Ngaøi coù theå ñöôïc ñaït tôùi bôûi nhöõng ai hieåu ñöôïc baûn chaát cuûa töï do vaø nhöõng ai mong muoán deïp boû chuyeän ñôøi ñeå ñöôïc giaûi thoaùt vaø thaáy nhöõng ngöôøi bò aùp böùc vaø bò laøm noâ leä treân theá giôùi cuõng ñöôïc giaûi thoaùt. (SHLCTÑ, 266267) Tinh taán (tireless endeavour): Theo nghóa ñen laø luoân luoân thöïc haønh, laëp laïi khoâng ngöøng vaø noã löïc khoâng ngöng nghæ ñeå ñaët nhòp ñieäu môùi leân treân nhòp ñieäu cuõ, xoùa boû nhöõng thoùi quen vaø caùc hoaït ñoäng (modifications) ñaõ aên saâu baèng caùch taïo neân aán töôïng cuûa linh hoàn. Tinh taán laø luoân luoân coá gaéng ñeå haïn cheá caùc hoaït ñoäng cuûa theå trí. Noù bao haøm yù töôûng laø Chaân Ngaõ luoân luoân coá gaéng ñeå haïn cheá caùc hoaït ñoäng hay caùc dao ñoäng cuûa theå trí vaø keàm cheá baûn chaát thoâng linh thaáp hay thay ñoåi, ngoõ haàu bieåu loä ñaày ñuû baûn chaát taâm linh rieâng cuûa mình. Nhö theá vaø chæ coù nhö theá, Chaân Ngaõ môùi soáng cuoäc ñôøi cuûa linh hoàn haèng ngaøy treân coõi traàn. (ASCLH, 2627) Tinh thaàn (Spirit, spirituality, spiritual): Tinh thaàn laø vaät chaát ôû möùc bieåu hieän cao nhaát. (CTNM, 589) Töùc Chaân Thaàn (Monad) hay Cha treân Trôøi. (ASCLH, 39) Töø ngöõ “tinh thaàn” khoâng aùm chæ caùc vaán ñeà toân giaùo nhö thöôøng goïi. Moïi hoaït ñoäng thuùc ñaåy con ngöôøi tieán tôùi hình thöùc phaùt trieån naøo ñoù veà theå chaát, tình caûm, trí tueä, tröïc giaùc, xaõ hoäi neáu coù ñeàu coù baûn chaát tinh thaàn vaø cho thaáy söùc soáng cuûa thöïc theå thieâng lieâng beân trong. (GDTKNM, 1) Tinh thaàn töùc laø ñieåm Linh Quang (Divine spark). (ASCLH, 10)
546
Tinh thaàn laø Chaân Thaàn, laø Linh Ngaõ. (LVLCK, 48) Sieâu thöùc (superconsciousness), traïng thaùi Atma (atmic aspect) töùc laø Tinh thaàn. (LVLCK, 644) “Söï soáng” (“life” töùc laø Tinh thaàn. (LVLCK, 876) Tinh thaàn ñöôïc boïc trong linh hoàn theå (causal body) laø linh hoàn. (MTNX, 213) Tinh thaàn (Spirit) vaø taâm thöùc (consciousness) laø caùc teân goïi ñoàng nghóa. (LVLCK, 278) Tinh thaàn ôû trong vaät chaát chính laø Söï Soáng. (Thö cuûa Ch. S. 315) Tinh thaàn vaø vaät chaát (Spirit and Matter) Baát cöù caùi gì rôøi khoûi Traïng Thaùi Laya ñeàu trôû neân Söï Soáng tích cöïc (active Life); noù lieàn bò cuoán vaøo Voøng Xoaùy Chuyeån Ñoäng (vortex of Motion) [Dung moâi Söï Soáng cuûa phaùi Luyeän Ñan]. Tinh Thaàn vaø Vaät Chaát laø hai Traïng Thaùi cuûa Caùi Duy Nhaát (the One). Caùi naøy voán khoâng phaûi laø Tinh Thaàn, cuõng chaúng phaûi laø Vaät Chaát, maø caû hai ñeàu laø Söï Soáng Tuyeät Ñoái (Absolute Life), tieàm taøng (latent)…. Tinh Thaàn laø söï phaân hoùa (differentiation, bieán phaân) cuûa [vaø trong] Khoâng Gian (Space), coøn Vaät Chaát laø söï phaân hoùa ñaàu tieân cuûa Tinh Thaàn. Caùi khoâng phaûi laø tinh thaàn, cuõng khoâng phaûi laø Vaät Chaát, ñoù laø Caùi Aáy (That is It) - Caùi Nguyeân Nhaân Voâ Nguyeân Nhaân (causeless Cause) cuûa Tinh Thaàn vaø Vaät Chaát, voán laø Nguyeân Nhaân cuûa Vuõ Truï (Cause of Kosmos). Vaø Caùi Ñoù (THAT) chuùng ta goïi laø Söï Soáng Duy Nhaát (the ONE LIFE) hay laø Linh Khí Noäi Taïi Vuõ Truï (the Intra-Cosmic Breath). (Thieàn Kinh – Book of Dzyan – bình giaûi III, ñoaïn 18). (GLBN I, 302) Tinh thaàn Tuyeät ñoái (Absolute Spirit): Tinh thaàn Tuyeät ñoái laø Thöôïng Ñeá cuûa Thaùi Döông Heä chuùng ta. (ASCLH, 137)
547
Tinh toøa (Constellation) : X Choøm sao. Tinh Toøa Thöôïng Ñeá (The Unknown) Tinh Toøa Thöôïng Ñeá coù hieän theå laø baûy tinh toøa, coù khoâng gian laø naêm coõi vuõ truï; coù trung taâm löïc laø Vuõ Truï Thöôïng Ñeá. (LVLCK, 293) Tinh tuù quang (Astral light, caûm duïc quang): Laø bieán phaân cuûa vuõ truï naêng (Fohat) ôû coõi caûm duïc. (LVLCK, 43) Tinh vaân (Nebulae): Caùc Tinh vaân coù thaät (exist); tuy nhieân, thuyeát tinh vaân (Nebular Thery) thì sai laàm. Moät tinh vaân (a nebula) toàn taïi trong moät traïng thaùi phaân raõ hoaøn toaøn veà nguyeân toá (entire elemental dissociation). Tinh vaân ôû theå hôi vaø, ngoaøi ra, noù coøn laø moät caùi gì khaùc khieán cho noù khoù coù theå ñöôïc lieân heä (connected) vôùi caùc chaát hôi (gases) maø vaät lyù hoïc (physical science) ñaõ töøng bieát ñeán; tinh vaân töï phaùt ra aùnh saùng (selfluminous). Nhöng taát caû chæ coù baáy nhieâu thoâi. Taát caû saùu möôi hai “ñieåm truøng hôïp” (“coincidences”) do Giaùo Sö Stephen Alexander lieät keâ (trong Smithsonian Contributions”, XXI, Muïc I, trang 7997) ñeå xaùc nhaän Thuyeát Tinh Vaân ñeàu coù theå ñöôïc Noäi Moân Hoïc (Esoteric Science) giaûi thích, vì ñaây khoâng phaûi laø moät taùc phaåm thieân vaên hoïc neân chuùng ta khoâng coá phaûn baùc. Thuyeát cuûa Laplace vaø Faye gaàn ñuùng chaân lyù hôn baát cöù lyù thuyeát naøo khaùc, tuy nhieân, chaúng coøn bao nhieâu suy lyù (speculations) cuûa Laplace trong thuyeát hieän nay ngoaïi tröø caùc ñaëc ñieåm chung. (GLBN II, 312)
Tính chaát taâm linh (spirituality): Tính chaát taâm linh chuû yeáu laø vieäc thieát laäp caùc moái lieân heä ñuùng ñaén cuûa con ngöôøi, thuùc ñaåy thieän chí vaø sau cuøng laø thieát
548
laäp moät hoøa bình ñích thöïc treân ñòa caàu nhö laø keát quaû cuûa hai bieåu hieän naøy cuûa thieân tính. (VÑCNL, 169) Tính duïc (Sex): Thöïc ra, tính duïc laø baûn naêng höôùng veà söï hôïp nhaát: tröôùc tieân hôïp nhaát ôû coõi traàn. Maëc duø bò hieåu sai leäch nhieàu, ñoù laø nguyeân taéc töï nhieân (innate principle) cuûa thaàn bí hoïc (mysticism), ñoù laø teân goïi maø chuùng ta gaùn cho söï thuùc ñaåy tôùi hôïp nhaát vôùi caùi thieâng lieâng (the divine). Gioáng nhö moïi ñieàu khaùc maø ngöôøi ít tieán hoùa ñaõ noùi tôùi, chuùng ta ñaõ hieåu sai vaø laøm leäch laïc moät yù nieäm thieâng lieâng vaø laøm giaõm giaù trò (prostituted) moät ñoäng löïc phi vaät chaát (immaterial urge) thaønh moät ham muoán vaät chaát (material desire). Chuùng ta ñaõ ñaûo ngöôïc chieàu höôùng cuûa naêng löôïng taïi bí huyeät xöông moâng (sacral energy), vì theá, baûn chaát ñoäng vaät vaø caùc chöùc naêng cuûa nhaân loaïi baäc trung trôû thaønh quaù phaùt trieån. (CTNM, 180) Tính phoùng xaï (Radioactivity): Tính phoùng xaï töùc laø vieäc phoùng thích naêng löôïng (power) coù saün trong moïi nguyeân toá (elements) vaø moïi nguyeân töû cuûa hoùa hoïc (atoms of chemistry), vaø trong taát caû caùc chaát khoaùng ñích thöïc (true minerals). (LVLCK, 486) Tính toát (virtue, ñöùc haïnh, ñöùc tính): Ñöùc haïnh laø vieäc trieäu duïng ñeán caùc naêng löôïng môùi vaø nhòp ñieäu rung ñoäng môùi sao cho linh hoàn trôû thaønh yeáu toá kieàm cheá tích cöïc vaø caùc maõnh löïc cuûa linh hoàn thay theá caùc maõnh löïc cuûa caùc theå thaáp. (LVHLT, 202203) Ñöùc haïnh laø söï bieåu hieän trong con ngöôøi tinh thaàn hôïp taùc vôùi huynh ñeä cuûa mình, loøng vò tha caàn phaûi coù, söï caûm thoâng vaø hoaøn toaøn queân mình. (TLHNM, 284) Tình thöông (Love, coøn goïi laø Baùc aùi): Veà thöïc chaát, tình thöông laø moät maõnh löïc hay naêng löôïng khaùch quan (impersonal) vì hieäu quaû cuûa noù tuøy thuoäc vaøo loaïi
549
hình thöùc maø noù tieáp xuùc vaø tuøy thuoäc vaøo nhöõng gì maø noù ñang taùc ñoäng. (SHLCTÑ, 265) Tình thöông khoâng phaûi laø xuùc caûm (emotion) hay tình caûm (sentiment) vaø khoâng coù lieân quan gì vôùi thöông caûm (feeling) (voán laø söï leäch laïc cuûa tình thöông ñích thöïc) maø laø söï quyeát taâm khoâng lay chuyeån ñeå laøm nhöõng gì lôïi ích nhaát cho toaøn theå nhaân loaïi hay cho taäp theå (neáu baïn khoâng theå coù ñöôïc yù nieäm roäng lôùn hôn) vaø laøm ñieàu naøy vôùi baát cöù giaù naøo cuûa rieâng mình vaø baèng caùch hy sinh toái ña. (SHLCTÑ, 277) Tình thöông laø bieåu loä cuûa Minh Trieát treân coõi caûm duïc. (KCVTT, 244) Tình thöông laø naêng löôïng (love is energy) vaø ñoù laø moät chaát (a substance) coù thaät nhö vaät chaát troïng tröôïc. Chaát ñoù coù theå ñöôïc duøng ñeå xua ñuoåi moâ bò beänh vaø cung caáp chaát thay theá laønh maïnh (healthy substitute) vaøo choã cuûa chaát lieäu nhieãm beänh (diseased material) ñeå chaát naøy bò loaïi ra. (CTNM, 102) Tình thöông laø bieåu hieän söï soáng (life expression) cuûa chính Thöôïng Ñeá, tình thöông laø maõnh löïc keát hôïp (coherent force) laøm cho moïi vaät thaønh toång theå (whole) (Toâi muoán baïn suy gaãm caâu naøy) vaø tình thöông laø taát caû nhöõng gì hieän höõu. (CTNM, 356) Noùi veà maët huyeàn bí vaø trong thöïc teá, tình thöông laø söï caûm thoâng tinh teá, naêng löïc ñeå nhaän thöùc nhöõng gì ñaõ taïo ra tình traïng hieän taïi vaø do ñoù, khoâng coù söï chæ trích; noù bao haøm söï im laëng do töø taâm voán dó ñöa tôùi vieäc saün saøng haøn gaén vaø chæ bieåu loä khi khoâng coù traïng thaùi goø boù cuûa söï im laëng vaø con ngöôøi khoâng coøn phaûi laøm tónh laëng baûn chaát thaáp cuûa mình nöõa vaø laøm eâm dòu tieáng noùi cuûa yù kieán rieâng cuûa mình ngoõ haàu caûm thoâng vaø ñaït ñöôïc söï ñoàng nhaát hoùa vôùi nhöõng gì phaûi ñöôïc yeâu thöông. (SHLCTÑ, 99) Tình thöông cuûa Thöôïng Ñeá (Love of God):
550
Thöïc ra, ñoù laø maõnh löïc thu huùt baèng töø ñieän, ñang ñöa moãi keû haønh höông höôùng veà Ngoâi Nhaø cuûa Töø Phuï. Chính maõnh löïc naøy ñöôïc khôi daäy (stir) trong taâm nhaân loaïi vaø bieåu hieän qua trung gian caùc Ñaáng Hoùa Thaân cuûa theá gian, qua söï khaùt khao huyeàn bí hoïc hieän höõu nôi moïi ngöôøi, qua moïi phong traøo nhaém muïc tieâu taïo phuùc lôïi cho nhaân loaïi, qua caùc khuynh höôùng töø thieän vaø giaùo duïc ñuû loaïi vaø (trong ñieàu ñöôïc goïi laø theá giôùi töï nhieân) qua baûn naêng che chôû cuûa tình maãu töû. (LVHLT, 321) Tònh ñoä toâng : Zodoshu Toïa theá (Posture, Asana, tö theá ngoài thieàn): Tö theá toát nhaát laø tö theá laøm cho ngöôøi tìm ñaïo coù theå sôùm queân raèng mình ñang coù moät theå xaùc. Ngöôøi ta thöôøng ñöa ra tö theá ngoài thaúng löng (upright position) thoaûi maùi treân moät caùi gheá, chaân ñaët treùo töï nhieân, tay ñaët treân ñuøi, maét nhaém laïi, caèm hôi cuùi xuoáng, ñoù laø toïa theá toát nhaát cho ngöôøi tìm ñaïo Taây phöông. ÔÛ Ñoâng phöông, coù moät moân hoïc veà caùc toïa theá vaø coù khoaûng 84 caùch ngoài khaùc nhau, moät soá raát phöùc taïp vaø gaây nhieàu ñau ñôùn. Moân hoïc naøy laø moät nhaùnh cuûa Hatha Yoga vaø caên chuûng thöù naêm khoâng caàn tuaân theo. Ñoù laø taøn tích cuûa moân Yoga chæ caàn vaø ñuû cho caên chuûng Lemuria, vì hoï caàn hoïc caùch keàm cheá theå xaùc. … Caàn neân nhôù raèng noã löïc ñeå ñaït tôùi vieäc queân ñi theå xaùc baèng toïa theá ñuùng caùch ñöôïc mang laïi nhôø vieäc kieân trì thöïc haønh vôùi söï thoaûi maùi hôn laø nhôø aùp ñaët maïnh baïo leân cô theå nhöõng tö theá vaø phong thaùi xa laï vaø khoâng thoaûi maùi. (ASCLH, 215) Toaøn giaùc (Full illumination): Con ngöôøi taâm linh (spiritual man, Chaân nhaân) chieâm ngöôõng (contemplation), nghieân cöùu vaø tham thieàn veà theá giôùi
551
nguyeân nhaân, veà “caùc söï vieäc cuûa Thöôïng Ñeá” (“things of God”). Luùc baáy giôø, Chaân nhaân söû duïng khí cuï ñaõ ñöôïc kieàm cheá cuûa mình, töùc trí tueä (ñöôïc kieàm cheá nhôø thöïc haønh vieäc ñònh trí vaø tham thieàn), ñeå chuyeån cho boä oùc hoàng traàn, xuyeân qua ngaân quang tuyeán (sutratma), töùc laø tuyeán ñang ñi xuoáng qua ba theå thaáp tôùi taän naõo boä, nhöõng gì maø linh hoàn bieát ñöôïc, thaáy ñöôïc vaø hieåu ñöôïc. Ñieàu naøy taïo ra söï toaøn giaùc. (ASCLH, 184) Toaøn hieän (Omnipresence, voâ sôû baát taïi, phoå dieän): Khi duøng thuaät ngöõ theo Thaùnh Kinh: “Trong Ngaøi, chuùng ta soáng, hoaït ñoäng vaø hieän toàn”, chuùng ta ñaõ phaùt bieåu moät ñònh luaät caên baûn trong thieân nhieân vaø neàn taûng ñöôïc ñöa ra veà söï kieän maø chuùng ta phuû leân baèng moät töø ngöõ hôi voâ nghóa: söï toaøn hieän. Söï toaøn hieän coù cô sôû cuûa noù trong vaät chaát cuûa vuõ truï vaø trong nhöõng gì maø caùc nhaø khoa hoïc goïi laø ether; thuaät ngöõ “ether” laø moät thuaät ngöõ phoå thoâng bao haøm ñaïi döông naêng löôïng voán dó lieân quan laãn nhau vaø ñang taïo ra theå naêng löôïng toång hôïp duy nhaát cuûa haønh tinh chuùng ta. Söï toaøn hieän laø moät ñònh luaät trong thieân nhieân vaø ñöôïc döïa treân söï kieän caùc theå dó thaùi cuûa moïi hình haøi taïo thaønh theå dó thaùi theá giôùi, khieán cho coù theå coù ñöôïc söï toaøn tri (omniscience). (VCVTDT, 2, 7) Khaû naêng truyeàn thoâng (communicate) naèm ngay trong baûn chaát cuûa chính vaät chaát. Khaû naêng ñoù tieàm phuïc (lies potientially) trong chaát dó thaùi, vaø yù nghóa cuûa vieãn caûm (telepathy) ñöôïc tìm thaáy trong töø ngöõ toaøn hieän. (VCVTDT, 5)
Toaøn Linh thöùc (Universal soul, linh hoàn vuõ truï): Toaøn linh thöùc hay laø taâm thöùc cuûa Thöôïng Ñeá, Ñaáng khai sinh ra vuõ truï cuûa chuùng ta. (TLHNM I, 57)
552
Toaøn linh thöùc töùc laø Pleroma. (LVLCK, 685) Toaøn linh thöùc töùc laø Atma. (LVLCK, 137) Toaøn Linh trí (Universal Mind, Thieân trí, Mahat ): Töùc laø chuû theå tö töôûng thieâng lieâng (divine thinker). Töùc laø linh hoàn theá giôùi (world soul). Töùc laø theå trí Thaùi Döông Heä (systemic mind) (khaùc vôùi theå trí vuõ truïcosmic mind). Töùc laø Ahhi (LVLCK, 317, 810, 1098, 615) Thieân trí töùc laø tieán trình suy tö cuûa Haønh Tinh Thöôïng Ñeá. Thieân trí laø moät nhoùm thuaät ngöõ dieãn taû phaïm vi cuûa tö töôûng, hoaïch ñònh vaø muïc tieâu cuûa moät vò Haønh Tinh Thöôïng Ñeá hoaëc Thaùi Döông Thöôïng Ñeá. (ÑÑTKNM II, 154, 281) Thieân trí (Divine Mind) töùc laø Toaøn Linh Trí. (ÑÑTKNM I, 25) Thöôïng Ñeá Ngoâi Ba (Third Logos) töùc Toaøn Linh Trí. (KCVTT, 13) Vaïn vaät hieän höõu trong Toaøn Linh Trí theo kieåu maãu nguyeân hình. (MTNX, 46) Mahat (Toaøn Linh Trí), töùc laø trí tueä (mind) bieåu loä trong Ñaïi Thieân Ñòa (Macrocosm). (ASCLH, 15) Toaøn ngaõ (AllSelf): Toaøn ngaõ laø chính Thöôïng Ñeá (Logos Himself). (TVTTHL, 169) Toaøn nhaõn thoâng (Allseeing Eye): Quyeàn naêng cuûa Ñöùc Haønh Tinh Thöôïng Ñeá ñeå nhìn thaáu suoát vaøo moïi phaàn, moïi khía caïnh vaø giai kyø (trong thôøi gian vaø khoâng gian) cuûa hieän theå haønh tinh cuûa Ngaøi, voán laø theå xaùc cuûa Ngaøi ñeå ñoàng nhaát hoùa chính Ngaøi vôùi moïi phaûn öùng vaø caùc beùn nhaïy cuûa theá giôùi do Ngaøi saùng taïo, vaø ñeå tham döï vôùi tri thöùc ñaày ñuû vaøo moïi bieán coá vaø söï vieäc.(ÑÑTKNMII, 291)
553
Toaøn tri (Omniscience): - Toaøn tri töùc laø hieåu bieát ñöôïc thöïc töôùng cuûa söï vaät (the knowledge of thingsinthemselves). (GLBN II, 43) Söï toaøn hieän laø moät ñònh luaät trong thieân nhieân vaø döïa treân söï kieän raèng theå dó thaùi cuûa moïi hình haøi taïo thaønh theå dó thaùi theá giôùi khieán cho coù theå coù ñöôïc söï toaøn tri. Theå dó thaùi cuûa Haønh Tinh Thöôïng Ñeá hoaït ñoäng baèng yù chí coù ñieàu khieån cuûa Ngaøi; naêng löôïng laø keát quaû cuûa hình tö töôûng cuûa Ngaøi ñang taùc ñoäng trong vaø qua theå naêng löôïng cuûa Ngaøi. Hình tö töôûng naøy bieåu hieän vaø bieåu loä Muïc tieâu theá giôùi cuûa Ngaøi. Moïi hình thöùc söï soáng döôùi nhaân loaïi vaø caùc hình haøi leân ñeán giai ñoaïn cuûa ngöôøi tieán hoùa ñöôïc chi phoái baèng tö töôûng thieâng lieâng qua trung giam caùc theå naêng löôïng cuûa hoï voán laø moät phaàn baát khaû phaân cuûa toång theå. Tuy nhieân, hoï phaûn öùng moät caùch voâ thöùc vaø khoâng saùng suoát. Nhaân loaïi tieán hoùa, caùc nhaø thaàn bí vaø caùc thöùc giaû ñang trôû neân ngaøy caøng bieát roõ theå trí ñang ñieàu khieån tieán trình tieán hoùa . Khi söï nhaän thöùc naøy ñöôïc hieåu roõ vaø theå trí caù nhaân ñöôïc tieáp xuùc höõu thöùc vôùi theå trí cuûa Thöôïng Ñeá nhö noù töï bieåu hieän qua theå trí ñaõ giaùc ngoä cuûa Ñaïi Ñoaøn caùc Chaân Sö, chuùng ta seõ coù söï toaøn tri ngaøy caøng phaùt trieån. (VCVTDT, 7) Chæ khi naøo theå dó thaùi baét ñaàu hoaït ñoäng döôùi aûnh höôûng vaø qua “caùc maõnh löïc ñaõ in saâu” (“impressed forces”) cuûa linh hoàn, theå trí, vaø taïm thôøi, cuûa theå caûm duïc, baáy giôø con ngöôøi môùi coù theå bieát ñöôïc moïi theá giôùi (worlds), moïi hieän töôïng vaø moïi traïng thaùi taâm thöùc, vaø theá laø ñaït ñeán söï toaøn tri (omniscience) voán laø quyeàn thöøa keá (birthright) cuûa taát caû caùc con cuûa Thöôïng Ñeá. (CTNM, 84) - Chæ coù Thöôïng Ngaõ (Higher Self), voán laø moät vôùi Linh Hoàn Vuõ Truï hay Toaøn Linh Trí (Universal Soul or Mind) môùi coù khaû naêng toaøn tri. (CKMTTL, 103)
554
Toå phuï cuûa nhaân loaïi (Pitris, Fathers of mankind): Caùc vò toå tieân (ancestors) hay caùc Ñaáng saùng taïo nhaân loaïi. Caùc toå phuï naøy chia laøm baûy loaïi, ba loaïi khoâng coù hình haøi vaø 4 coù hình haøi. Caùc vò naøy thöôøng ñöôïc goïi laø Lunar Pitris hay Nguyeät Toå phuï (Lunar Ancestors) vaø ñöøng neân loän vôùi Solar Pitris hay Thaùi Döông Thieân thaàn (Solar Angels). Caùc vò naøy ban cho con ngöôøi theå trí (mind) vaø taïo ra theå töông ñoái thöôøng toàn cuûa Chaân Ngaõ hay Thöôïng ngaõ. (LVLCK, 614) Toå tieân cuûa nhaân loaïi (Progenitors of Man): Caùc Toå tieân cuûa nhaân loaïi, ôû AÁn Ñoä, ñöôïc goïi laø Toå Phuï (Fathers), Pitaras hay Pitris, laø caùc “Ñaáng Saùng Taïo” (“Creators”) cuûa caùc theå (bodies) vaø caùc nguyeân khí thaáp (lower principles) cuûa chuùng ta. Caùc Ngaøi laø chính chuùng ta, vôùi tö caùch laø caùc phaøm ngaõ ñaàu tieân, vaø chuùng ta laø caùc Ngaøi. Con ngöôøi nguyeân thuûy (primeval) aét haün phaûi coù “xöông vaø thòt cuûa caùc Ngaøi”, neáu caùc Ngaøi coù xöông vaø thòt. Nhö ñaõ noùi, caùc Ngaøi laø caùc “Nguyeät Toå Phuï” (“Lunar Beings”). (GLBN III, 97) “Toâi hieän höõu” (“I am”): “Toâi hieän höõu” aùm chæ Phaøm ngaõ thöùc (personality consciousness) treân ba coõi thaáp, hay aùm chæ nhöõng gì ñöôïc xem nhö thaáp keùm hôn linh hoàn theå. Noù lieân quan ñeán nhaän thöùc cuûa con ngöôøi veà vò trí cuûa mình treân baàu haønh tinh trong moät daõy haønh tinh. “Toâi laø Chaân Ngaõ” (“I am that”): AÙm chæ Chaân Ngaõ thöùc (Egoic consciousness) vaø caùc caûnh giôùi cuûa Tam Thöôïng Theå (Triad). Noù lieân quan vôùi nhaän thöùc cuûa moät ngöôøi veà vò trí cuûa mình trong daõy haønh tinh vaø moái lieân heä cuûa ngöôøi ñoù vôùi taäp theå maø y hôïp thaønh moät phaàn trong ñoù. “Toâi laø Chaân Thaàn “ (“I am that I am”):
555
AÙm chæ Chaân Thaàn thöùc (monadic consciousness) cuûa moät ngöôøi vaø moái lieân heä cuûa ngöôøi aáy vôùi caùc coõi tröøu xuaát. Noù lieân quan ñeán nhaän thöùc cuûa ngöôøi aáy veà vò trí cuûa y trong heä thoáng haønh tinh (scheme). (LVLCK, 420) Toâi laø Ngaøi (I am He, Baéc Phaïn: Ahamsa): Ñoái vôùi ngöôøi hieåu ñöôïc ngoân ngöõ cuûa minh trieát (language of wisdom) thì trong töø ngöõ ñôn thuaàn naøy coù chöùa ñöïng caùi bí nhieäm phoå quaùt (universal mystery), ñoù laø trieát lyù veà söï ñoàng nhaát (identity) cuûa baûn chaát con ngöôøi vôùi baûn chaát Thöôïng Ñeá (godessence). (GLBN I, 144) Toái Ñaïi Nieát Baøn (Adi): Coõi thöù nhaát; coõi nguyeân thuûy; coõi nguyeân töû cuûa Thaùi Döông Heä; coõi cao nhaát trong 7 coõi. (ÑÑNLVTD, 215) Toäi loãi (Sin): Söï sa ñoïa (fall) cuûa con ngöôøi, söï tieán hoùa giaùng haï (involution) cuûa Tinh thaàn. (LVLCK, 773) Toäi saùt nhaân (Sin of murder): Thöïc ra, toäi saùt nhaân ñöôïc döïa vaøo söï kieän raèng noù can döï vaøo muïc tieâu cuûa linh hoàn, chöù khoâng phaûi thöïc söï döïa vaøo vieäc gieát cheát moät xaùc thaân caù bieät cuûa con ngöôøi. Ñieàu ñoù cuõng laø lyù do giaûi thích taïi sao chieán tranh khoâng phaûi laø saùt nhaân nhö nhieàu ngöôøi coù thieän yù ñaõ nghó; ñoù laø caùch huûy dieät hình haøi vôùi chuû ñích toát laønh (neáu ngöôøi ta coù theå hieåu ñöôïc Thieân YÙ cuûa Haønh Tinh Thöôïng Ñeá. Tuy nhieân, chính caùc ñoäng cô cuûa nhöõng keû gaây ra chieán tranh treân coõi traàn môùi laø xaáu xa. Neáu chieán tranh khoâng xaûy ra thì qua caùi maø chuùng ta goïi laø “taùc ñoäng cuûa Thöôïng Ñeá”, Ñöùc Haønh Tinh Thöôïng Ñeá seõ keâu goïi moät soá lôùn linh hoàn trôû veà theo Thieân YÙ baùc aùi cuûa Ngaøi. Khi keû aùc khôûi xöôùng chieán tranh, Ngaøi nhaân caùi chaúng laønh ñeå laøm ñieàu laønh. (CTNM, 436) Toân giaùo (religion):
556
Laø danh xöng daønh cho tieáng keâu thænh nguyeän (invocative appeal) cuûa nhaân loaïi vaø söï ñaùp öùng trôû laïi cuûa Söï soáng vó ñaïi (greater Life) vôùi tieáng keâu caàu (cry) ñoù. (CVÑÑ, 520) Caùc chaân lyù taâm linh chính ñaïi cuûa toân giaùo coù theå ñöôïc toùm löôïc nhö sau: I. Coù moät Baûn Theå ñích thöïc, voâ haïn, vónh haèng, baát khaû tri. II. Töø Caùi Ñoù (THAT) phaùt sinh Thöôïng Ñeá bieåu loä (manifested God), khai môû töø nhaát nguyeân (unity) ñeán nhò nguyeân (duality), töø nhò nguyeân ñeán tam nguyeân (trinity). III. Töø Tam Nguyeân bieåu loä môùi coù nhieàu Ñaáng Thoâng Tueä tinh thaàn (spiritual Intelligences) höôùng daãn traät töï vuõ truï. IV. Con ngöôøi laø moät hình aûnh (reflection) cuûa Thöôïng Ñeá bieåu loä, do ñoù, veà maët caên baûn, laø moät tam nguyeân, Chaân Ngaõ beân trong con ngöôøi voán vónh cöûu vaø ñoàng nhaát vôùi Ñaïi Ngaõ vuõ truï. V. Con ngöôøi tieán hoùa baèng caùch luaân hoài nhieàu laàn, trong khi luaân hoài, con ngöôøi bò duïc voïng loâi cuoán; nhôø söï hieåu bieát vaø loøng hy sinh, con ngöôøi môùi thoaùt ñöôïc luaân hoài, baáy giôø, con ngöôøi trôû neân thieâng lieâng thöïc söï vì bao giôø con ngöôøi cuõng coù saün maàm moáng thieâng lieâng. (MTNX, 56) … Khoâng moät toân giaùo naøo, ngay caû chi phaùi (sect) cuûa Visishtadvaitis ôû AÁn Ñoä (chi phaùi naøy nhaânhìnhhoùa [antropomorphize], thaäm chí caû Thaùi Cöïc Thöôïng Ñeá [Parabrahman]) tin töôûng vaøo coâng cuoäc saùng taïo töø hö voâ (creation exnihilo) nhö Thieân Chuùa Giaùo vaø Do Thaùi Giaùo, maø chæ tin vaøo cô tieán hoùa töø nhöõng chaát lieäu coù töø tröôùc (evolution out of preexisting materials). (GLBN I, 279)
557
Toân giaùo vaø Huyeàn hoïc (Religion and Occultism): Moïi toân giaùo coå chaúng qua chæ laø moät hoaëc hai chöông cuûa toaøn boä pho taøi lieäu veà caùc bí nhieäm toái coå (archaic primeval mysteries), chæ moät mình Huyeàn Hoïc Ñoâng Phöông (Eastern Occultism) môùi coù theå töï haøo (boast) raèng mình sôû höõu ñöôïc caùi bí nhieäm ñaày ñuû (full secret) vôùi baûy chìa khoùa cuûa noù. (GLBN II, 30) Toång quaû baùo (Dweller om the threshold : Toång quaû) : Toång quaû baùo coù theå ñöôïc ñònh nghóa laø toaøn theå caùc maõnh löïc cuûa baûn chaát thaáp nhö ñaõ bieåu loä trong phaøm ngaõ, tröôùc khi coù söï giaùc ngoä, taïo höùng caûm vaø söï khai môû. Vaøo luùc naøy, chính phaøm ngaõ cöïc kyø maïnh vaø Toång quaû baùo bieåu hieän cho caùc söùc maïnh taâm thoâng vaø haï trí maø qua bao thôøi kyø ñaõ phaùt trieån trong con ngöôøi vaø ñöôïc baûo döôõng caån thaän; noù coù theå ñöôïc xem nhö laø söùc maïnh cuûa hình haøi vaät chaát tam phaân tröôùc khi noù xaõ thaân coáng hieán cho söï soáng cuûa linh hoàn vaø cho vieäc phuïng söï Thaùnh Ñoaøn, Thöôïng Ñeá vaø nhaân loaïi. Toång quaû laø taát caû nhöõng gì hieän höõu nôi con ngöôøi, ngoaïi tröø Chaân Ngaõ taâm linh cao sieâu; ñoù laø traïng thaùi thöù ba (ngoâi ba, third aspect) cuûa Thöôïng Ñeá (divinity) khi bieåu loä trong boä maùy / cô caáu con ngöôøi (human mechanism), traïng thaùi thöù ba naøy sau roát phaûi phuï thuoäc vaøo traïng thaùi thöù hai, töùc linh hoàn. ACMVÑCTG, 90 91) Toång Quaû (Keû Chaän Ngoõ) ôû Ngöôõng Cöûa (ngöôõng cöûa cuûa thieân tính, hôõi huynh ñeä) laø chính nhaân loaïi vôùi caùc thoùi quen suy töôûng xöa, söï ích kyû vaø söï haùm lôïi cuûa nhaân loaïi. (SHLCTÑ, 137) Trong thöïc teá, Toång quaû baùo / Keû chaän ngoõ laø moät hình tö töôûng ñöôïc truyeàn sinh löïc (a vitalised thoughtform), tieâu bieåu cho söùc maïnh coõi trí (mental force), söùc maïnh coõi caûm duïc (astral force), vaø naêng löôïng söï soáng (vital energy).
558
(ACMVÑCTG, 27) Toång Quan Theá Giôùi (World View) Coõi phuï cao nhaát cuûa coõi trí ñöôïc goïi laø Toång Quan Theá Giôùi. (CKDCLH, 177) Toång Theå vó ñaïi (Greater Whole): Moät Toång Theå vó ñaïi ñöôïc taïo thaønh baèng baûy Thaùi Döông Heä. (LVHLT, 274) Toång thöùc (Apperception, toaøn thöùc): Toång thöùc dieãn taû traïng thaùi cuûa taâm thöùc Chaân Thaàn (Monadic consciousness) xuyeân qua taát caû caùc giôùi ñeán taän con ngöôøi. (GLBN I, 231) Traù nguïy (Problem of evil): Ñoaïn trích daãn sau ñaây ñöôïc ruùt ra töø moät baøi vaên xuaát thaàn cuûa Tieán Só Anna Kingsford; noäi dung nhö theá naøy: “ BaÏn cuõng caàn bieát coäi nguoàn cuûa traù nguïy. Ñaây laø moät chuû ñeà to taùt maø töø laâu nay chuùng toâi khoâng muoán ñöa ra vôùi baïn, nhöng hieän giôø, theo chuùng toâi, döôøng nhö baïn ñang caàn ñeán noù. Vaäy thì, neân hieåu raèng, traù nguïy laø keát quaû cuûa söï saùng taïo. Vì saùng taïo laø keát quaû cuûa vieäc phoùng chieáu Tinh thaàn vaøo vaät chaát, maàm moáng ñaàu tieân cuûa traù nguïy xuaát hieän cuøng vôùi vieäc phoùng chieáu naøy. Xin nhaéc baïn bieát raèng, khoâng coù traù nguïy thuaàn tuùy tinh thaàn, maø traù nguïy laø keát quaû cuûa vieäc vaät chaát hoùa (materialisation) cuûa tinh thaàn. Neáu baïn xem xeùt kyõ taát caû nhöõng gì maø chuùng toâi noùi vôùi baïn lieân quan ñeán caùc hình thöùc traù nguïy khaùc nhau, baïn seõ nhaän ra raèng, moïi traù nguïy ñeàu laø keát quaû cuûa vieäc giôùi haïn cuûa naêng löïc nhaän thöùc raèng toaøn theå Vuõ truï chæ laø Ñaïi Ngaõ (Larger Self)… Theá thì, ñích thöïc laø Thöôïng Ñeá ñaõ taïo ra traù nguïy; nhöng tuy vaäy, ñieàu cuõng ñuùng laø Thöôïng Ñeá laø Tinh thaàn vaø vì laø Tinh thaàn thì khoâng theå trôû thaønh traù nguïy. Theá thì traù nguïy hoaøn toaøn chæ laø keát quaû cuûa söï vaät chaát hoùa cuûa Thöôïng Ñeá.
559
Ñaây laø moät ñaïi bí nhieäm. Chuùng ta chæ coù theå trình baøy ñieàu ñoù toái nay… Thöôïng Ñeá laø chính söï tri giaùc (perception). Thöôïng Ñeá laø söï tinh töôøng (percipience) phoå quaùt. Thöôïng Ñeá laø nhöõng gì thaáy vaø nhöõng gì ñöôïc thaáy. Neáu chuùng ta coù theå thaáy taát caû, nghe taát caû, tieáp xuùc vôùi taát caû vaø vv…, seõ khoâng coù traù nguïy, vì traù nguïy baét nguoàn töø söï haïn cheá cuûa tri giaùc. Vieäc haïn cheá nhö theá laø caàn thieát neáu Thöôïng Ñeá phaûi taïo ra baát cöù ñieàu gì khaùc hôn laø Thöôïng Ñeá. Baát cöù ñieàu gì khaùc hôn Thöôïng Ñeá ñeàu phaûi thaáp keùm hôn Thöôïng Ñeá. Do ñoù, neáu khoâng coù traù nguïy, Thöôïng Ñeá phaûi chòu coâ ñôn. Moïi vaät ñeàu laø Thöôïng Ñeá tuøy theo möùc ñoä cuûa Tinh thaàn ôû trong chuùng.” Nhö theá, moät nhaân loaïi hoaøn thieän seõ laø moät hieän theå hoaøn haûo cuûa Tinh thaàn thieâng lieâng (xem Mercaba cuûa Ezekiel, chöông I). Haøm aân cuûa chuùng ta ñoái vôùi caùc vò coù linh thò thaät laø lôùn lao, caùc Ngaøi phoùng ra caùc tia saùng vaøo choán toái taêm vaø huyeàn bí cuûa söï soáng con ngöôøi, nôi maø Tinh thaàn tranh ñaáu beân trong thöôøng bò vuøi laáp trong caùc hoá saâu cuûa Hoãn Mang huyeàn bí naøy, nhôø ñoù laøm hieån loä boùng toái, nhôø theá chuùng ta coù theå thaáy ñöôïc moät vaøi böôùc cuûa Thaùnh Ñaïo phía tröôùc, nhôø theá khuyeán khích chuùng ta tieán tôùi nhanh choùng vôùi ñaûm baûo môùi meû raèng söông muø vaø maây phuû seõ bò xua tan, vaø vaøo ñuùng luùc, chuùng ta seõ tieán vaøo caùi toaøn veïn cuûa Baûn Lai Dieän Muïc thieâng lieâng. Taïp chí Nhaø Thoâng Thieân Hoïc, q. XXIX, trang 50. (LVLCK, 835)
Traùch nhieäm (Responsibility): Khi naøo khoâng coù ngaõ thöùc (self- consciousness) thì khoâng coù traùch nhieäm. Do ñoù, loaøi vaät (animals) khoâng bò loâi cuoán vaøo traùch nhieäm, vaø maëc duø chuùng chòu ñau khoå treân coõi traàn vaø
560
trong theå xaùc, chuùng laïi thoaùt khoûi nghieäp quaû treân caùc coõi tinh anh (subtler planes) vì chuùng khoâng coù trí nhôù cuõng khoâng coù söï tieân lieäu; chuùng thieáu naêng löïc lieân keát (correlating faculty) vaø vì khoâng coù tia löûa trí tueä, chuùng thoaùt ñöôïc luaät baùo phuïc (law of retribution), tröø ra khi naøo coù lieân heä ñeán theå xaùc. Lyù do veà söï ñau khoå trong giôùi ñoäng vaät bò che khuaát trong caùi bí maät veà toäi loãi cuûa keû voâ trí (the mindless) vaø trong thôøi kyø khuûng khieáp ñöôïc noùi ñeán trong boä Giaùo Lyù Bí Nhieäm, daãn ñeán keát quaû laø vieäc thieáu phaùt trieån vaø caùc leäch laïc cuûa taát caû caùc loaøi. (LVLCK, 562563) Traïng thaùi (Aspect, Ngoâi): Ba Ngoâi Thöôïng Ñeá (three logoic aspects) töùc laø caùc baûn nguyeân thieâng lieâng (principles). (LVLCK, 299) Ngoâi Moät, töùc laø yù chí toàn taïi (willtoexist) (Ngoâi ShivaND). Ngoâi Hai, töùc traïng thaùi kieán taïo, töùc Ngoâi Vishnu (Vishnu aspect). Ngoâi Ba, töùc laø Ngoâi Brahma (Brahma aspect). (LVLCK, 214215) Ngoâi Vishnu, töùc Thöôïng Ñeá Ngoâi Hai (Second aspect logoic), traïng thaùi kieán taïo hình haøi (formbuilding aspect). (LVLCK, 218) Ngoâi Moät hoaït ñoäng thoâng qua moät Quyeàn Löïc Töø. Ngoâi Hai hoaït ñoäng thoâng qua caùc keát hôïp cuûa linh töø (mantric combination). Ngoâi Ba hoaït ñoäng thoâng qua caùc coâng thöùc toaùn hoïc (mathematical formulas). (LVLCK, 771) Thöôïng Ñeá Ngoâi Moät (first aspect logoic) töùc laø “YÙ chí hieän toàn” (“will to be”). (LVLCK, 560) Traïng thaùi thöù ba töùc traïng thaùi vaät chaát (matter aspect). Traïng thaùi thöù hai, traïng thaùi baùc aùi. Traïng thaùi thöù nhaát, traïng
561
thaùi Söï soáng hôïp nhaát linh hoaït (noù loâi cuoán [sweep] moïi hình haøi vaø moïi nhò phaân [dualities] vaøo thaønh moät toång theå vó ñaïi). (LVHLT, 385) Ngoâi Lôøi (Logos) töùc Quaùn Theá Aâm (Kwan-shai-yin). (Thö cuûa Ch, S. 379) Traïng thaùi baùc aùi (Love aspect): Linh hoàn töùc laø traïng thaùi baùc aùi. (LVHLT, 382) Traïng thaùi saéc töôùng (Form aspect): Phaøm ngaõ töùc laø traïng thaùi saéc töôùng. (ASCLH, 397) Traéc taâm nhaân (Psychometrist, ngöôøi coù traéc taâm thuaät): Ngöôøi coù traéc taâm thuaät laø ngöôøi coù linh hoàn nhaïy caûm vôùi linh hoàn trong caùc hình thöùc söï soáng khaùc nhaân loaïi vaø phi nhaân loaïi (nonhuman). (TLHNMII, 567) Traéc taâm thuaät (Psychometry): Veà maët baûn theå, traéc taâm thuaät laø khaû naêng hoaït ñoäng vaø giao tieáp vôùi linh hoàn cuûa nhoùm cao caáp maø ñôn vò trong nhoùm thaáp keùm mong moûi höôùng tôùi, vaø giao tieáp vôùi linh hoàn naøo voán dó coù theå mong moûi nhö theá trong baát cöù hình haøi naøo. (TLHNMII, 567) Thuaät traéc taâm coù theå ñöôïc ñònh nghóa nhö laø naêng löïc ñeå choïn moät vaät gì höõu hình coù theå thuoäc veà moät caù nhaân vaø qua trung gian cuûa vaät ñoù laøm cho chính mình giao tieáp ñöôïc vôùi caù nhaân ñoù hay vôùi nhoùm caùc caù nhaân. Traéc taâm laø ñònh luaät lieân keát caùc yù töôûng ñöôïc aùp duïng cho tính chaát rung ñoäng cuûa löïc vôùi muïc ñích thu ñöôïc söï hieåu bieát. (TTCNT, 138) Traàm caûm (Depression, chaùn naûn, naûn chí, phieàn muoän, öu tö): Khi ñeà caäp ñeán vaán ñeà traàm caûm laø chuùng ta baøn ñeán moät ñieàu phoå caäp ñeán noãi ít ngöôøi thoaùt khoûi söï taán coâng cuûa noù. Noù gioáng nhö söông muø bao quanh con ngöôøi, laøm cho y khoâng theå thaáy roõ, ñi khoâng chaéc chaén vaø khoâng coøn nhaän bieát Thöïc taïi. Noù laø moät phaàn cuûa ñaïi aûo töôûng caûm duïc, vaø neáu ñieàu naøy
562
ñöôïc hieåu roõ, ngöôøi ta seõ thaáy roõ taïi sao traàm caûm xuaát hieän, vì nguyeân nhaân cuûa noù hoaëc laø ôû theå caûm duïc, hoaëc laø ôû theå xaùc vaø gaén lieàn vôùi tình hình theá giôùi hay moät tình traïng caù bieät. Do ñoù, chuùng ta haõy nghieân cöùu traàm caûm ôû caù nhaân vaø xem xeùt caùc nguyeân nhaân cuûa noù. Traàm caûm laø do bôûi: 1. AÛo caûm theá gian: AÛo caûm naøy queùt leân töøng ngöôøi rieâng leû, maët khaùc, thoaùt khoûi caùc tình huoáng caù nhaân, gaây ra söï traàm caûm, vaøo taän caùc choán saâu cuûa phaûn öùng theá gian. AÛo caûm theá gian naøy, vôùi caùc keát quaû laøm maát sinh khí vaø gaây traàm caûm cuûa noù, laïi coù nguoàn goác trong caùc yeáu toá khaùc nhau maø chuùng ta chæ coù thì giôø neâu ra vaén taét: a. Yeáu toá veà thieân töôïng (astrological factors), hoaëc laø taùc ñoäng ñeán söï saép xeáp haønh tinh, vaø do ñoù ñeán caùc caù nhaân, hoaëc coát yeáu taùc ñoäng vaøo nhaân loaïi. Hai yeáu toá naøy thöôøng bò boû qua. b. Quyõ ñaïo cuûa maët trôøi trong baàu trôøi. Höôùng ñi veà phía nam coù khuynh höôùng ñöa tôùi aûnh höôûng rung ñoäng haï thaáp, ngöôøi tìm ñaïo neân ghi nhôù vieäc naøy vaøo muøa thu vaø caùc thaùng ñaàu muøa ñoâng. c. Nöûa toái cuûa maët traêng, giai ñoaïn cuoái cuûa kyø traêng khuyeát vaø ñaàu kyø traêng non. Nhö baïn bieát roõ, giai ñoaïn naøy taùc ñoäng ñeán vieäc thieàn ñònh. d. Caùc yeáu toá taâm lyù vaø caùc öùc cheá cuûa quaàn chuùng, hieån nhieân do bôûi caùc maõnh löïc beân ngoaøi ñeán haønh tinh vaø do bôûi caùc döï kieán vôùi yù ñònh môø aùm ñoái vôùi nhaân loaïi thoâng thöôøng. Caùc maõnh löïc naøy taùc ñoäng leân nhaân loaïi, aûnh höôûng ñeán ngöôøi nhaïy caûm nhaát; ñeán phieân hoï, hoï taùc ñoäng vaøo moâi tröôøng chung quanh vaø daàn daàn ñoäng löïc ñöôïc taïo ra, queùt qua moät gioáng daân hay moät quoác gia, qua moät giai ñoaïn hay moät chu kyø nhieàu naêm vaø taïo ra caùc tình traïng traàm caûm saâu xa vaø tình traïng ngôø vöïc laãn nhau. Noù taïo neân moät söï thu huùt thaûm haïi
563
(sad selfabsorption), vaø chuùng ta goïi ñoù laø söï kinh hoaøng (panic) hay laøn soùng baát an. Söï kieän dieãn tieán coù theå laø thuoäc veà quaân söï, kinh teá, xaõ hoäi hay chính trò, noù coù theå coù daïng cuûa moät cuoäc chieán tranh, cuûa moät toøa aùn toân giaùo, cuûa vieäc khoù xoay sôû taøi chính hay söï ngôø vöïc quoác teá ngaãu nhieân xaûy ra. Caùc nguyeân nhaân naèm sau caùc keá hoaïch cuûa dieãn trình tieán hoùa vaø bò chi phoái bôûi cho duø khoâng ñöôïc hieåu roõ Thieân luaät (good Law). 2. Truï vaøo theå caûm duïc. Chöøng naøo maø con ngöôøi coøn töï ñoàng nhaát hoùa mình vôùi theå tình caûm, chöøng naøo con ngöôøi coøn giaûi thích söï soáng baèng caùc thuaät ngöõ chæ tính tình vaø caûm xuùc cuûa mình, chöøng naøo maø con ngöôøi coøn ñaùp öùng laïi vôùi duïc voïng, chöøng ñoù con ngöôøi seõ coøn nhöõng luùc thaát voïng, toái taêm, ngôø vöïc, ñau khoå toät cuøng vaø traàm caûm. Chuùng do söï aûo giaùc, aûo caûm cuûa coõi caûm duïc, voán hay boùp meùo, ñaûo loän vaø phænh gaït. Khoâng caàn noùi kyõ hôn veà ñieàu naøy. 3. Tình traïng maát sinh löïc cuûa theå xaùc. Ñieàu naøy do caùc nguyeân nhaân khaùc nhau, nhö laø: a/ Theå dó thaùi hay theå sinh löïc suy yeáu. b/ Beänh hoaïn ôû theå xaùc, hoaëc laø baåm sinh, hoaëc laø mang laïi töø moät kieáp soáng khaùc, ngaãu nhieân hay do caùc phaûn öùng tình caûm sai laàm, hoaëc laø ñöôïc taïo ra theo keát quaû cuûa nghieäp quaû taäp theå, nhö laø beänh dòch. c/ Baàu khoâng khí. Ñieàu naøy ñoâi khi bò boû qua, nhöng tình traïng cuûa khí quyeån, baûn chaát cuûa khí haäu, ñoä daøy ñaëc, ñoä aåm hay ñoä khoâ raùo, noùng hay laïnh ñeàu coù hieäu quaû nhaát ñònh vaøo caûnh quan taâm lyù. (LVHLT, 306309) Traàm tónh hoaøn toaøn (Perfect poise, quaân bình hoaøn toaøn): Söï traàm tónh hoaøn toaøn laø daáu hieäu cuûa vieäc keàm cheá theå caûm duïc moät caùch troïn veïn, sao cho caùc xaùo troän tình caûm ñöôïc
564
khaéc phuïc, hoaëc laø ít nhaát ñöôïc haï giaõm ñeán möùc toái thieåu trong kieáp soáng cuûa vò ñeä töû. Treân voøng xoaén oác cao hôn, noù cuõng laø daáu hieäu cuûa moät naêng löïc haønh ñoäng moät caùch töï do treân caùc phaân caûnh Boà Ñeà, nhôø bôûi vieäc hoaøn toaøn thoaùt khoûi (vaø do haäu quaû cuûa söï quaân bình) moïi aûnh höôûng vaø moïi xung löïc voán ñöôïc thuùc ñaåy töø ba coõi thaáp. Maãu möïc hay tính chaát quaân bình naøy haøm yù neáu baïn suy nghó kyõ moät traïng thaùi tröøu xuaát cuûa theå trí; khoâng gì ñöôïc xem nhö baát toaøn (nonperfection) coù theå taïo ra xaùo troän. Baïn coù theå nhaän bieát moät caùch chaéc chaén raèng neáu baïn hoaøn toaøn thoaùt khoûi moïi phaûn öùng tình caûm thì trí oùc baïn seõ saùng suoát vaø naêng löïc suy tö saùng suoát cuûa baïn seõ taêng leân moät caùch phi thöôøng vôùi taát caû nhöõng gì maø noù coù lieân quan tôùi. Dó nhieân, söï traàm tónh hoaøn toaøn cuûa moät ñeä töû ñöôïc ñieåm ñaïo thì khaùc vôùi söï traàm tónh cuûa moät Chaân Sö ñöôïc ñieåm ñaïo, vì moät beân lieân quan ñeán taùc duïng cuûa ba coõi thaáp hay laø phi taùc duïng cuûa chuùng, coøn beân kia thì lieân quan ñeán khaû naêng thích nghi vôùi tieát ñieäu cuûa Tam Thöôïng Theå Tinh thaàn. Tuy nhieân, kieåu quaân bình tröôùc phaûi ñi tröôùc caùi thaønh quaû sau, ñoù laø choã nghieân cöùu vaán ñeà cuûa toâi. Söï traàm tónh hoaøn toaøn naøy (voán laø ñieàu coù theå ñaït ñöôïc ñoái vôùi baïn) ñöôïc ñaït ñeán baèng vieäc cheá ngöï caùc löïc keùo, caùc thoâi thuùc, caùc xung löïc vaø caùc thu huùt cuûa baûn chaát caûm duïc, vaø cuõng baèng vieäc thöïc haønh ñieàu maø tröôùc ñaây toâi coù nhaéc ñeán: Söï ñieàm nhieân thieâng lieâng. (CTNM, 672673) Traän Ñaïi Hoàng Thuûy (the Deluge): Coù moät nhieäm vuï coøn chöa ñöôïc hoaøn taát, ñoù laø vieäc vaát boû giaùo ñieàu thaàn hoïc tai haïi nhaát: Söï Nguyeàn Ruûa (Curse, Ñoïa Ñaøy) maø nhaân loaïi bò cho laø phaûi chòu ñöïng suoát töø khi xaûy ra
565
vieäc Adam vaø Eva bò gaùn cho laø khoâng chòu tuaân lôøi döôùi boùng caây cuûa Vöôøn Ñòa Ñaøng (Eden). Caùc quyeàn naêng saùng taïo nôi con ngöôøi laø khaû naêng thieân phuù (gift) cuûa Minh Trieát Thieâng Lieâng, chöù khoâng phaûi laø haäu quaû (result) cuûa toäi loãi. Ñieàu naøy ñöôïc daãn chöùng moät caùch roõ raøng do nôi caùch haønh xöû nghòch thöôøng (paradoxical behaviour) cuûa Jehovah. Luùc ñaàu, Jehovah nguyeàn ruûa Adam vaø Eva (töùc nhaân loaïi) vì toäi loãi maø hoï bò gaùn cho laø ñaõ phaïm, keá ñoù Jehovah ban phuùc (blesses) cho “daân toäc ñöôïc tuyeån choïn” cuûa Ngaøi baèng caùch phaùn: “Haõy sinh soâi vaø phaùt trieån cho ñaày quaû ñaát” (Saùng Theá Kyù, IX, 1). Vaäy, Söï Nguyeàn Ruûa ñaõ khoâng xaûy ra cho nhaân loaïi nôi Gioáng daân Thöù Tö, vì leõ Gioáng daân Thöù Ba töông ñoái voâ toäi, vì nhöõng ngöôøi thôøi Tieàn Ñaïi Hoàng Thuûy (Antediluvians) taàm voùc haõy coøn lôùn, cuõng ñaõ bò dieät vong theo loái ñoù. Vaäy thì traän Ñaïi Hoàng Thuûy khoâng phaûi laø söï tröøng phaït maø chæ laø keát quaû (result) cuûa moät ñònh luaät tuaàn hoaøn cuûa ñòa chaát. (GLBN 3, 408409) Treû con coù nhaõn thoâng: (Children have clairvoyance) Trong khoaûng baûy naêm ñaàu tieân cuûa kieáp soáng, caùc huyeàn löïc (forces) voán hoaït ñoäng/taùc ñoäng (operating) veà phía cöïc aâm (negative pole) cuûa chaát dó thaùi (ether) trôû neân linh hoaït, nhö vaäy treû con ôû löùa tuoåi naøy coù nhaõn thoâng thuoäc loaïi coù cuøng tính chaát thuï ñoäng nhö caùc nhaø ñoàng coát (mediums); ñaây laø lyù do giaûi thích taïi sao treû con laïi chôi ñuøa raát bình thöôøng vôùi nhöõng ngöôøi baïn maø ngöôøi lôùn khoâng nhìn thaáy ñöôïc. (CKDCLH, 191) Treân sao döôùi vaäy (As above, so below): “Treân sao döôùi vaäy” laø moät söï hieån nhieân ñöôïc laëp laïi moät caùch nhanh nhaåu (glibly) nhöng ít ñöôïc hieåu roõ. Nhöõng gì ôû treân vaø theo sau laø nhöõng gì coù ôû döôùi?
566
Beân treân coù YÙ chí, Baùc aùi vaø Hoaït ñoäng hay laø Quyeàn naêng, Minh trieát vaø Thoâng tueä, caùc thuaät ngöõ maø chuùng ta duøng ñeå chæ ba traïng thaùi bieåu loä thieâng lieâng. Beân döôùi seõ laø ba traïng thaùi naøy ñang xuaát loä: a/ Phaøm ngaõ bieåu hieän cho söï thoâng tueä linh hoaït. b/ Chaân Ngaõ bieåu hieän cho baùc aùi hay minh trieát. c/ Chaân Thaàn bieåu hieän cho quyeàn naêng hay yù chí. Trong ba coõi thaáp cuûa phaøm ngaõ, ta cuõng coù: a/ Theå xaùc, bieåu hieän cho hình aûnh cuûa traïng thaùi hoaït ñoäng. b/ Theå caûm duïc, bieåu hieän hình aûnh cuûa traïng thaùi baùc aùi hay minh trieát. c/ Theå trí, bieåu hieän hình aûnh cuûa traïng thaùi yù chí hay quyeàn naêng. (TVTTHL, 225226) Moïi söï vaät trong ba coõi thaáp ñeàu laø hình aûnh cuûa nhöõng gì coù nôi caùc coõi trôøi (heavenly realms) vaø ngöôøi ta coù theå thu thaäp ñöôïc nhieàu ñieàu nhôø hieåu ñöôïc duï ngoân tuyeät dieäu cuûa Hermes: “Treân sao, döôùi vaäy”. (ASCLH, 362) Treân sao döôùi vaäy. Coõi traàn laø phaûn aûnh cuûa coõi tinh thaàn. (KCVTT,9) Con ngöôøi ñöôïc noùi ñeán nhö laø tieåu thieân ñòa (microcosm), vuõ truï laø ñaïi thieân ñòa (macrocosm); con ngöôøi ñöôïc goïi laø caùi göông cuûa vuõ truï (universe), hình aûnh (image) hay laø phaûn aûnh (reflection) cuûa Thöôïng Ñeá (Saùng Theá Kyù, 26), ñoù cuõng laø aån yù cuûa caâu chaâm ngoân coå “Treân sao, döôùi vaäy”. (MTNX,179) Tri giaùc thaàn bí (Mystical perception): Trong moãi ngöôøi ñeàu coù moät tính chaát ñaëc bieät moät ñaëc ñieåm noäi taïi, coá höõu voán luoân luoân hieän höõu maø ngöôøi ta coù theå gaùn cho teân goïi laø “tri giaùc thaàn bí”.Toâi duøng thuaät ngöõ naøy
567
theo moät yù nghóa roäng lôùn hôn nhieàu so vôùi tröôøng hôïp thoâng thöôøng vaø tính chaát tri giaùc thaàn bí naøy bao goàm: 1. Linh thò (vision) thaàn bí veà linh hoàn, veà Thöôïng Ñeá vaø vuõ truï. 2. Naêng löïc tieáp xuùc vaø hieåu ñöôïc theá giôùi yù nghóa, theá giôùi beân trong (subjective world) cuûa thöïc taïi ñang hieän ra. 3. Naêng löïc höôùng veà tình thöông vaø bò thu huùt veà nhöõng gì khaùc hôn laø baûn ngaõ (self). 4. Naêng löïc lónh hoäi vaø tröïc nhaän ñöôïc caùc yù töôûng. 5. Khaû naêng hieåu ñöôïc caùi chöa bieát, caùi ñaùng öa thích vaø caùi ñöôïc öa thích (the desirable and the desired). Söï quyeát taâm vaø kieân trì tieáp theo sau giuùp cho con ngöôøi tìm kieám, ñieàu nghieân vaø muoán coù caùi thöïc taïi chöa ñöôïc bieát ñoù. Chính khuynh höôùng thaàn bí naøy ñaõ taïo ra caùc nhaø thaàn bí vó ñaïi noåi tieáng treân theá giôùi, moät soá lôùn caùc nhaø thaùm hieåm, caùc nhaø khaùm phaù (discoverers) vaø caùc nhaø phaùt minh (inventors). 6. Khaû naêng nhaän bieát, ghi laïi vaø löu tröõ ñieàu thieän (the good), ñieàu myõ (beautiful) vaø ñieàu chaân (true). Chính khaû naêng naøy ñaõ taïo ra vaên só, thi só, ngheä só vaø nhaø kieán truùc. 7. Thoâi thuùc khaùm phaù vaø thaáu nhaäp vaøo caùc bí nhieäm cuûa Thöôïng Ñeá vaø cuûa thieân nhieân. Chính söï thoâi thuùc naøy ñaõ taïo ra nhaø khoa hoïc vaø ngöôøi thieân veà toân giaùo (religious man). (GDTKNM, 113) Tri hoøa thöùc (Prapti): X. Quyeàn naêng. Tri thöùc (knowledge): Tri thöùc laø minh trieát coå chaân chính (true vidya). (ASCLH, 140) Tri thöùc laø saûn phaåm cuûa Phoøng Hoïc Taäp. Tri thöùc coù theå duøng ñeå chæ toaøn theå nhöõng tìm kieám vaø kinh nghieäm cuûa con ngöôøi, nhöõng gì coù theå ñöôïc nhaän bieát baèng naêm giaùc quan vaø coù theå ñöôïc lieân keát, giaûi ñoaùn vaø ñònh nghóa baèng caùch duøng trí
568
naêng cuûa con ngöôøi. Ñoù laø nhöõng ñieàu maø ta caûm thaáy xaùc tín trong trí hay nhöõng gì maø chuùng ta coù theå xaùc ñònh baèng caùch duøng thí nghieäm. Ñoù laø baûng toùm taét caùc ngheä thuaät vaø khoa hoïc. Noù bao haøm taát caû nhöõng gì lieân quan ñeán vieäc kieán taïo vaø phaùt trieån khía caïnh hình haøi cuûa söï vaät. Do ñoù, noù lieân quan ñeán khía caïnh vaät chaát cuûa coâng cuoäc tieán hoùa, vaät chaát trong Thaùi Döông Heä, trong haønh tinh, trong ba coõi tieán hoùa cuûa nhaân loaïi, vaø trong caùc theå cuûa con ngöôøi. (ÑÑNLVTD, 1011) Tri thöùc laø vieäc thaáu hieåu ñuùng caùc ñònh luaät veà naêng löôïng, veà vieäc baûo toaøn thaàn löïc, veà caùc coäi nguoàn cuûa naêng löôïng, veà caùc tính chaát cuûa naêng löôïng, caùc loaïi vaø möùc ñoä rung ñoäng cuûa naêng löôïng. Tri thöùc bao haøm vieäc thaáu hieåu veà: a/ Caùc rung ñoäng chính yeáu khaùc nhau. b/ Caùc trung taâm maø theo ñoù thaàn löïc nhaäp vaøo. c/ Caùc vaän haø theo ñoù thaàn löïc löu chuyeån. d/ Caùc tam giaùc löïc vaø caùc daïng hình hoïc khaùc maø noù taïo ra trong khi tieán hoùa. e/ Caùc chu kyø vaø dao ñoäng cuûa naêng löôïng lieân quan vôùi caùc kieåu maãu bieåu hieän khaùc nhau cuûa haønh tinh, keå caû moïi giôùi trong thieân nhieân. f/ YÙ nghóa ñích thöïc cuûa caùc traïng thaùi thaàn löïc maø chuùng ta goïi laø “thôøi kyø hoãn nguyeân” (“periods of pralaya”) vaø caùc traïng thaùi maø chuùng ta goïi laø “thôøi kyø bieåu loä”. Noù cuõng bao goàm moät nhaän thöùc ñuùng veà caùc ñònh luaät qui nguyeân (laws of obscuration). (LVLCK, 879881) Tri thöùc thaàn bí: (Gnosis, Hy Laïp) Thuaät ngöõ chuyeân moân ñöôïc caùc tröôøng phaùi trieát hoïc- toân giaùo söû duïng, caû tröôùc laãn trong caùc theá kyû ñaàu cuûa Cô Ñoác giaùo, ñeå chæ ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa hoï. Tri Thöùc Thaàn Bí
569
(Spiritual and Sacred Know-ledge) naøy töùc laø Gupta Vidya cuûa Aán Giaùo, chæ coù theå ñaït ñöôïc trong Cuoäc Khai Môû (Initiation) vaøo caùc Bí Phaùp Tinh Thaàn (Spiritual Mysteries) maø trong ñoù caùc “Bí Phaùp” thuoäc nghi thöùc (ceremonial “Mysteries”) laø moät ñieån hình. (NGMTTL, 129) Trí caûm : X. KamaManas. Trí cuï theå (concrete mind, haï trí, chitta, kama-manas, lower mind): Laø khaû naêng kieán taïo hình haøi (LVHLT, 365) Trí hueä chaân chính (True idea): Moät yù töôûng xuaát phaùt töø caùc phaân caûnh tröïc giaùc cuûa taâm thöùc thieâng lieâng (divine consciousness) laø moät trí hueä chaân chính. (VCVTDT, 189) Trí khoân (Manas): Con ngöôøi ñöôïc phuù cho Trí Khoân (endowed with Manas) chæ khi ôû vaøo ñieåm giöõa cuûa Caên chuûng thöù ba.(GLBN III, 257) Trí naêng (The intellect, trí tueä): Trí naêng (intellect) bao goàm lyù trí (reason), phaùn ñoaùn (judgement), töôûng töôïng (imagination), so saùnh (comparison) vaø caùc quan naêng trí tueä (mental faculties) khaùc. (MTNX, 148) Trí tueä laø ngaõ thöùc saùng suoát , höôùng daãn vaø ñieàu khieån hoaït ñoäng cuûa Phaøm ngaõ hoäi nhaäp, xuyeân qua theå trí vaø boä oùc, vaø hoaït ñoäng qua bí huyeät coå hoïng vaø bí huyeät aán ñöôøng. (TLHNMII, 233) Trí tueä töùc laø theå trí (the mind). (ASCLH, 254)
Trí oùc baïc nhöôïc: (Enfeebled mind) Moät trí oùc baïc nhöôïc thöôøng thöôøng laø haäu quaû cuûa söï löôøi bieáng veà tinh thaàn (mental laziness) hoaëc cuûa vieäc trí tueä ñöôïc söû duïng moät caùch sai traùi (intelligence wrongly used).
570
(VLH, 198) Trí tueä (Manas, Mind) Chit taùc ñoäng treân Kriya, töùc laø Minh Trieát taùc ñoäng treân Hoaït Ñoäng sinh ra (yields) Trí Tueä (Manas, Mind-Trí Khoân). (KCVTT, 23) Trí tueä thuaàn tuùy (the pure intellect): Trí tueä thuaàn tuùy ñöôïc goïi laø Thöôïng Trí (Higher Manas). (MTNX, 193) Trì giôùi / giôùi (Shīla): Chìa khoùa (bí quyeát) giöõ Haøi Hoøa (Harmony) trong lôøi noùi vaø haønh ñoäng, bí quyeát laäp thaêng baèng giöõa nhaân vôùi quaû, khoâng ñeå theâm cô hoäi cho taùc ñoäng cuûa nghieäp. (TNVT, 177) Haïnh thöù nhì trong möôøi (coù khi laø saùu ND) Balamaät. Haøi hoøa hoaøn toaøn trong lôøi noùi vaø haønh ñoäng. (NGMTTL, 297) Trieát heä Vedanta vaø Phaät Giaùo (Vedantism and Buddhism) Baø H.P. Blavatsky noùi: “Sau nhieàu khaûo cöùu, chuùng toâi ñi ñeán choã tin töôûng moät caùch chaéc chaén raèng trieát heä Vedanta vaø Phaät giaùo ñeàu ñoàng nghóa (synonyms), caùc trieát lyù naøy gaàn nhö gioáng nhau veà phaàn tinh thaàn, neáu khoâng muoán noùi laø veà phaàn thöïc haønh vaø dieãn giaûi (practice and interpretation). Heä thoáng Vedanta chæ laø Phaät giaùo sieâu vieät, hay taïm goïi laø Phaät giaùo ñöôïc taâm linh hoùa, trong khi heä thoáng Phaät giaùo laø trieát heä Vedanta thuaàn lyù hay hôn theá, laø trieát heä Vedanta goác (radical Vedantism). Giöõa hai trieát heä naøy laø trieát heä Soá Luaän (Sankhya philosophy). (TNVT, 41-42) Trieát gia thaàn bí (Gnostic, Hy Laïp) Caùc trieát ga dieãn giaûi vaø daïy ra Tri Thöùc Thaàn Bí (Gnosis). Caùc trieát gia naøy coù nhieàu vaøo ba theá kyû ñaàu cuûa kyû nguyeân Cô
571
Ñoác giaùo, trong ñoù coù caùc vò kieät xuaát nhö Valentinus, Basilides, Marcion, Simon Magus v..v… (NGMTTL, 129) Trình töï tieán hoùa cuûa caùc Gioáng Daân (gradual exolution of the Races). Naêm pho töôïng (ôû vuøng Trung AÙ, Bamian -ND) naøy laø taøi lieäu baát dieät cuûa Giaùo Lyù Huyeàn Moân veà trình töï tieán hoùa cuûa caùc Gioáng Daân. Pho töôïng lôùn nhaát tieâu bieåu cho Gioáng Daân thöù nhaát cuûa nhaân loaïi, thaân theå khinh thanh cuûa Gioáng Daân naøy ñöôïc löu laïi trong ñaù cöùng beàn chaéc, duøng cho vieäc hoïc hoûi cuûa caùc theá heä mai sau, neáu khoâng thì kyù öùc veà ñieàu aáy khoâng bao giôø toàn taïi sau côn ñaïi hoàng thuûy nhaán chìm Chaâu Atlantis. Töôïng thöù hai cao 120 feet (36,57m), töôïng tröng cho Gioáng Daân Haõn Sinh. Töôïng thöù 3 cao 60 feet (18,28m) laøm soáng laïi gioáng ngöôøi xuoáng thaáp (fell) vaø ñoù môû ra gioáng ngöôøi ñaàu tieân baèng xaùc thòt do cha meï sinh ra, maø haäu dueä cuoái cuøng ñöôïc tieâu bieåu baèng caùc töôïng treân ñaûo Easter, Nhöõng ngöôøi naøy chæ coù taàm voùc töø 20 ñeán 25 f. (6m - 7,60m) ôû vaøo thôøi Chaâu Lemuria bò chìm ngaäp, sau khi haàu nhö bò huûy dieät bôûi nuùi löûa. Gioáng Daân thöù tö coù taàm voùc coøn nhoû hôn nöõa, tuy vaãn coøn khoång loà so vôùi Gioáng daân thöù 5 hieän nay cuûa chuùng ta, Gioáng Daân hieän nay ôû möùc tieán hoùa toät cuøng so vôùi nhöõng Gioáng daân tröôùc. Theá thì ñoù chính laø nhöõng “Ngöôøi Khoång Loà” cuûa thôøi xöa, töùc Gibborim cuûa thôøi tieàn vaø haäu Ñaïi Hoàng Thuûy cuûa Thaùnh Kinh (Bible). Hoï ñaõ soáng sung tuùc caùch ñaây moät trieäu naêm hôn laø chæ caùch ñaây töø ba ñeán boán ngaøn naêm. (GLBN 3, 339) Troïng hoøa thöùc (Garima): X. Quyeàn naêng Truï vaøo (Polarize or centre oneself ASCLH, 251): X. An truï. Trung chuyeån hoùa : X. Chuyeån hoùa vöøa.
572
Trung ñaïo (Noble middle Path, Baùt chaùnh ñaïo): Con ñöôøng heïp giöõa caùc caëp ñoái hôïp maø chuùng ta phaûi böôùc leân (nhôø thöïc haønh ñöùc phaân bieän vaø loøng voâ duïc) laø con ñöôøng quaân bình, thaêng baèng, töùc trung ñaïo. (ASCLH, 320) Trung hoûa kyø kinh (Sushumnā ): Sushumnā , moät daây thaàn kinh noái lieàn quaû tim vôùi bí huyeät ôû ñænh ñaàu (Brahmasandra). (GLBN I, 190) Phaûn aûnh cuûa sutratma trong cô theå con ngöôøi ñöôïc goïi laø tuûy soáng (spinal chord) vaø töï bieåu hieän trong 3 ñöôøng thaàn kinh. Ba ñöôøng naøy ñöôïc goïi laø Ida, Pingala, coøn ñöôøng ôû giöõa laø sushumna. (LVHLT, 95) Trung taâm löïc (Force centres): Toaøn theå caùc daây thaàn kinh vôùi haøng trieäu töø löïc ñaïo (nadis) hay “ñoái phaàn tuyeán” (“thread counterparts”) trong theå dó thaùi, taïo thaønh moät ñôn vò, theo giaùo huaán cuûa Minh Trieát Voâ Thuûy (Ageless Wisdom), ñôn vò naøy coù trong noù caùc ñieåm taäp trung cho caùc loaïi naêng löôïng khaùc nhau. Caùc ñieåm taäp trung naøy ñöôïc goïi laø “caùc trung taâm löïc”, kinh nghieäm soáng cuûa linh hoàn cuøng bieåu hieän cuûa noù döïa vaøo caùc trung taâm löïc naøy chöù khoâng döïa vaøo theå xaùc. Chuùng laø caùc yeáu toá chi phoái heä thoáng tuyeán cuûa cô theå. (TLHNMII, 64) Trung taâm löïc töùc laø bí huyeät (chakra). (LVHLT, 362) Trung taâm löïc tuûy soáng (The altar major centre): Trung taâm löïc tuûy soáng ñöôïc taïo neân ôû ñieåm maø oáng tuûy soáng tieáp xuùc vôùi hoäp soï vaø do ñoù, naèm ôû phaàn thaáp nhaát cuûa phía sau ñaàu. Noù ñöôïc caáu taïo baèng chaát dó thaùi thaáp nhaát, töùc chaát dó thaùi thöù tö, trong khi ñoù, caùc trung taâm löïc dó thaùi cuûa caùc ñeä töû ñöôïc caáu taïo baèng chaát dó thaùi cao hôn.(LVLCK, 1129) Trung taâm tinh thaàn (spiritual centre): Linh hoàn. (LVHLT, 13)
573
Truyeàn thuyeát veà thaàn tieân vaø yeâu tinh (Fairies and elves of legends): Treân coõi caûm duïc, chuùng ta cuõng gaëp caùc tinh linh thieân nhieân (nature spirits) thuaät ngöõ naøy chính xaùc hôn laø thuaät ngöõ tinh hoa haønh khí (elementals). Caùc tinh linh thieân nhieân naøy ñang lo vieäc kieán taïo hình haøi trong caùc giôùi khoaùng chaát, thöïc vaät, ñoäng vaät vaø nhaân loaïi. Coù loaïi tinh linh thieân nhieân xaây döïng caùc khoaùng chaát, ñöa caùc sinh naêng (vital energies) vaøo caây coû, taïo ra caùc theå (bodies) cuûa giôùi ñoäng vaät töøng phaân töû moät. Chuùng chaêm lo ñeán vieäc taïo ra caùc theå caûm duïc cuûa loaøi khoaùng vaät, thöïc vaät vaø ñoäng vaät, cuõng nhö lo vieäc taïo ra theå xaùc caùc loaøi naøy. Ñaây laø caùc thaàn tieân vaø yeâu tinh thöôøng ñöôïc noùi ñeán trong caùc chuyeän coå tích (legends). “Daân toäc nhoû beù” (“a little people”) naøy ñoùng goùp moät vai troø raát lôùn trong vaên hoïc daân gian (folklore) cuûa moãi quoác gia, ñaây laø nhöõng treû con duyeân daùng vaø chöa coù yù thöùc traùch nhieäm (irresponsible) cuûa Thieân nhieân maø khoa hoïc hôø höõng cho laø chæ coù nôi nhaø giöõ treû, nhöng sau naøy, chuùng seõ ñöôïc caùc nhaø khoa hoïc saùng suoát ñaët trôû laïi vaøo caáp ñaúng thieân nhieân cuûa chuùng. Coøn ngay baây giôø, chæ coù caùc thi só vaø caùc nhaø huyeàn hoïc tin laø coù chuùng, nhaø thi só thì nhôø naêng khieáu tröïc giaùc, coøn nhaø huyeàn hoïc thì nhôø phaùt trieån noäi nhaõn thoâng. Ña soá ngöôøi ñôøi ñeàu nhaïo baùng caû hai, nhaát laø nhaïo baùng caùc nhaø huyeàn hoïc; nhöng khoâng heà gì, minh trieát seõ ñöôïc chöùng minh laø ñuùng ñoái vôùi vieäc naøy. (MTNX, 7475) Tröïc giaùc (intuition): X. theâm muïc “Nguyeân khí Boà Ñeà”. Tröïc giaùc laø söï pha troän cuûa hai ñaëc tính thieâng lieâng, cuûa tueä giaùctrí tueä (buddhimanas) hay laø söï hieåu bieát taâm linh baèng tröïc giaùc (bao haøm söï giaûi thích vaø ñoàng nhaát hoùa), vaø thöôïng trí tröøu töôïng (higher abstract mind), coát yeáu ñoù laø khaû naêng ñeå hieåu ñöôïc nhöõng gì khoâng cuï theå hoaëc höõu hình (not
574
concrete or tangible), maø thöïc ra ñoù laø nhaän thöùc töï nhieân veà caùc khía caïnh thaáp cuûa Thieân cô khi Cô naøy phaûi taùc ñoäng ñeán söï soáng trong ba coõi thaáp. (SHLCTÑ, 98) Tröïc giaùc hay lyù trí thuaàn tuùy (pure reason), laø naêng löïc cho pheùp con ngöôøi tieán vaøo giao tieáp vôùi Toaøn Linh Trí (Universal Mind) vaø hieåu thaáu Thieân Cô (Plan) baèng caùch toång hôïp, lónh hoäi ñöôïc Thieân yù (Divine Ideas) hay laø taùch ra ñöôïc chaân lyù cô baûn vaø thuaàn tuùy naøo ñoù. (LVHLT, 365) Theo nghóa ñen, tröïc giaùc laø vieäc hieåu thaáu chaân lyù baèng caùch toång hôïp vaø ngay töùc khaéc. (TLHNMI, 134) Coù lieân quan deã nhaän thaáy nhaát vôùi taäp theå thöùc (group consciousness) vaø sau roát seõ ñieàu khieån taát caû caùc lieân heä cuûa chuùng ta vôùi nhau, khi chuùng ta hoaït ñoäng trong caùc ñôn vò cuûa nhoùm. Tröïc giaùc taùc ñoäng nhôø tim vaø bí huyeät tim, vaø laø baûn naêng cao sieâu khieán cho moät ngöôøi nhaän bieát vaø tuøng phuïc vaøo linh hoàn cuûa mình vaø vaøo söï keàm cheá cuøng aán töôïng söï soáng cuûa linh hoàn. (TLHNMII, 233) Tröïc giaùc laø moät yù töôûng (idea) ñöôïc bao phuû trong chaát dó thaùi (etheric substance). (VCVTDT, 189) Tröïc giaùc (hoàn tinh thaàn) laø traïng thaùi thaáp cuûa Chaân Thaàn. (CTHNM, 506) Tueä giaùc thöùc (Buddhic awareness). (ÑÑKNM II, 350) Tröïc giaùc thoâng thöôøng (Ordinary, intuition): - Thöùc cuûa tröïc giaùc töùc laø nhaän. -Tröïc giaùc thoâng thöôøng chæ ñôn thuaàn laø vieäc nhaän bieát (recognition) moät söï kieän (fact) quen thuoäc trong moät tieàn kieáp (a past life) maëc duø môùi traûi qua laàn ñaàu trong hieän kieáp (the present life). (MTNX, 261) Tröïc giaùc thöùc (Intuitional consciousness): Tröïc giaùc thöùc töùc laø taâm thöùc Christ (Christ consciousness).
575
(ASCLH, 298) Tröôøng khoâng gian (Field of space): Baûn chaát cuûa tröôøng khoâng gian laø dó thaùi, vaø theå sinh löïc cuûa noù ñöôïc taïo baèng toång soá caùc theå dó thaùi cuûa taát caû caùc choøm sao, caùc Thaùi Döông Heä vaø caùc haønh tinh naèm trong ñoù. Toaøn boä maïng löôùi quyù baùu cuûa vuõ truï naøy coù moät söï löu chuyeån khoâng ngöøng cuûa caùc naêng löôïng vaø caùc thaàn löïc, ñieàu naøy taïo thaønh neàn taûng khoa hoïc cuûa caùc thuyeát chieâm tinh hoïc. Gioáng nhö caùc thaàn löïc cuûa haønh tinh vaø cuûa chaân nhaân (chæ ghi nhaän moät trong soá nhieàu yeáu toá) ñang tuoân ñoå qua theå dó thaùi cuûa töøng ngöôøi treân coõi traàn vaø chi phoái ngoaïi hieän cuûa con ngöôøi, caùc hoaït ñoäng vaø caùc tính chaát cuûa y, cuõng theá, caùc thaàn löïc khaùc nhau cuûa vuõ truï ñang tuoân ñoå qua moïi phaàn theå dó thaùi cuûa thöïc theå maø chuùng ta goïi laø khoâng gian, roài chi phoái, ñònh ñoaït phaàn ngoaïi hieän, caùc hoaït ñoäng vaø caùc tính chaát cuûa moïi hình haøi naèm trong chu vi vuõ truï. (CTHNM, 11) Tröøng phaït (Punishment) …… Thöïc ra khoâng coù ñieàu gì goïi laø söï tröøng phaït caû. Ñoù laø moät thuaät ngöõ do con ngöôøi ñaët ra (man-made term) ñeå chæ söï vieäc maø ñuùng ra laø moät luaät baùc aùi saâu xa nhaát, ñeå nhôø ñoù, qua kinh nghieäm, nhaân loaïi hoïc ñöôïc caùch keát hôïp quaû vôùi nhaân. (VLH, 55) Tröøu xuaát (Abstraction, Pratyahara, hoaøn hö, höôøn hö, tröøu töôïng hoùa): Moät thuaät ngöõ bao haøm khaû naêng taäp trung yù thöùc vaøo trong ñaàu vaø taùc ñoäng nôi ñoù nhö laø linh hoàn, hoaëc laø trieät thoaùi yù thöùc ra khoûi caùc söï vaät höõu hình vaø bieåu hieän ra ngoaøi, vaø nhö theá, xoay chuyeån yù thöùc vaøo trong. (LHVCC. 135136) Khi linh hoàn (hay thaàn löïc) töï trieät thoaùi ra khoûi traïng thaùi vaät chaát (hình haøi höõu hình beân ngoaøi) thì hình haøi ñoù khoâng coøn ñöôïc nhaän bieát nöõa. Noù bieán maát vaø taïm thôøi bò tieâu taùn.
576
Hieän giôø, chuû theå quan saùt (seer) coù theå laøm ñöôïc ñieàu naøy moät caùch thích hôïp nhôø vieäc taäp trung taâm thöùc cuûa mình vaøo Chaân Ngaõ, con ngöôøi taâm linh hay linh hoàn, vaø (nhôø duøng nguyeân khí suy tö vaø taùc ñoäng cuûa yù chí) ruùt theå dó thaùi ra khoûi theå xaùc troïng tröôïc. Ñaây laø tröøu xuaát vaø ñöa ñeán: 1. Vieäc tuï taäp söï soáng hay caùc sinh löïc cuûa thaân theå vaøo trong caùc trung khu thaàn kinh treân xöông soáng ôû coõi traàn. 2. Caùc sinh löïc naøy höôùng theo xöông soáng leân tôùi ñaàu. 3. Sinh löïc taäp trung nôi ñoù vaø sau ñoù coù söï tröøu xuaát doïc theo sinh meänh tuyeán (sutratma), xuyeân qua tuøng quaû tuyeán vaø trung taâm löïc treân ñænh ñaàu (brahmarandra). 4. Baáy giôø, chuû theå quan saùt truï laïi (stands) trong hình haøi ñích thöïc cuûa mình, töùc theå dó thaùi, theå naøy voâ hình ñoái vôùi maét ngöôøi traàn tuïc. Khi nhaân loaïi môû ñöôïc nhaõn thoâng dó thaùi (etheric vision) thì seõ caàn ñeán söï tröøu xuaát cao hôn (further abstraction), baáy giôø, chuû theå quan saùt cuõng seõ ruùt caùc nguyeân khí sinh löïc coù aùnh saùng [caùc tính chaát cuûa “hoøa” (sattva) vaø “ñoäng” (rajas)] ra khoûi theå dó thaùi vaø truï laïi trong theå caûm duïc, vaø nhö vaäy cuõng seõ trôû thaønh voâ hình ñoái vôùi nhaõn thoâng dó thaùi. (ASCLH, 282283) Tröøu xuaát laø vieäc cheá ngöï (subjugation) caùc giaùc quan baèng nguyeân khí suy tö vaø trieät thoaùi caùc giaùc quan ñoù ra khoûi nhöõng gì maø cho ñeán nay ñaõ laø ñoái töôïng cuûa chuùng. (ASCLH, 229) Khi vaät chaát toàn taïi maø khoâng ñöôïc tri giaùc (apart from perception) thì ñoù chæ laø moät söï tröøu xuaát (a mere abstraction). (GLBN II, 42) Tsongkhapa (Taây Taïng): Coøn ñöôïc vieát laø Sonkhapa. Moät nhaø caûi caùch noåi tieáng ôû Taây Taïng vaøo theá kyû thöù 14, Ngaøi ñaõ ñöa vaøo queâ höông cuûa
577
Ngaøi moät heä thoáng Phaät giaùo ñaõ ñöôïc thanh loïc. Voán laø moät Ñaïi Ñaïo Ñoà (great Adept), vì khoâng theå chöùng kieán theâm nöõa söï maïo phaïm trieát lyù Phaät giaùo cuûa caùc tu só giaû danh (caùc tu só naøy ñaõ bieán trieát lyù cuûa Phaät giaùo thaønh moät moùn haøng coù theå tieâu thuï ôû thò tröôøng), Ngaøi ñaõ duøng söùc maïnh chaän ñöùng laïi vieäc maïo phaïm ñoù baèng moät cuoäc caùch maïng ñuùng luùc (timely revolution) vaø toáng xuaát 40.000 tu só vaø Laït Ma (Lamas) giaû maïo ra khoûi nöôùc. Ngaøi ñöôïc xem nhö laø moät Hoùa Thaân (Avatar) cuûa Phaät (Buddha) vaø laø nhaø saùng laäp cuûa Phaùi Gelukpa (”muõ vaøng:, “yellowcap”) vaø cuûa Huyeàn Moân (the mystic Brotherhood) tieáp caän vôùi caùc vò laõnh ñaïo cuûa Huyeàn Moân. Ngöôøi ta cho raèng “caùi caây vaïn hình” (“The tree of the 10.000 images”, töùc khoomboom) ñaõ naûy sinh töø sôïi toùc daøi cuûa nhaø khoå haïnh (ascetic) naøy, ngöôøi ñaõ boû noù laïi ñaøng sau mình, tan bieán maõi maõi khoûi nhaõn quan keû phaøm phu. (NGMTTL, 305) Tueä giaùc (buddhi, boà ñeà, tröïc giaùc): Linh hoàn hay trí tueä vuõ truï. Ñoù laø hoàn tinh thaàn (spiritual soul) nôi con ngöôøi (nguyeân khí thöù 6) vaø do ñoù, laø hieän theå cuûa Atma, Tinh thaàn, voán laø nguyeân khí thöù 7. (ÑÑNLVTD, 217) Buddhi duøng manas (Thöôïng trí) nhö laø moät hieän theå (vehicle). (LVLCK, 684) Tueä giaùc (buddhi) töùc laø lyù trí thuaàn tuùy (pure reason), trí tueä (intellect) taùch rôøi khoûi haï trí (lower mind), ñoâi khi ñöôïc goïi laø tröïc giaùc (intuition), baûn chaát cuûa noù laø baùc aùiminh trieát (lovewisdom). (ASCLH, 159) Tueä giaùc thöùc (Buddhic awareness): Tröïc giaùc (Intuitional perception). Tuoåi cuûa linh hoàn (Age of the soul):
(ÑÑTKNM II, 350)
578
Theo quan ñieåm veà thôøi gian thì linh hoàn khoâng coù tuoåi nhö con ngöôøi hieåu. Linh hoàn thì voâ thôøi gian (timeless) vaø vónh cöûu (eternal). (TLHNM II, 23) Tuoåi thoï (Span of life, Life span): Xeùt cho cuøng, tuoåi thoï seõ bò thu ngaén hay ñöôïc keùo daøi tuøy yù bôûi caùc linh hoàn bieát phuïng söï moät caùch thöïc taâm (conciously) vaø bieát duøng boä maùy xaùc thaân laøm duïng cuï ñeå nhôø ñoù Thieân Cô ñöôïc phuïng haønh. (CTNM, 350) Tuyeán noäi tieát (Endocrine, glandular system): Tuyeán noäi tieát hay heä thoáng tuyeán taùc ñoäng döôùi caùc thuùc ñaåy tieán vaøo theå xaùc xuyeân qua baûy bí huyeät trong theå dó thaùi; ñoái vôùi caùc bí huyeät naøy, heä thoáng tuyeán chæ laø söï theå hieän beân ngoaøi hay laø ñoái phaàn cuûa theå xaùc. Caùc tuyeán noäi tieát chi phoái con ngöôøi qua doøng maùu, ñeán phieân chuùng laïi bò chi phoái bôûi caùc bí huyeät. (TLHNMII, 434) Tuyeán tuøng quaû (Pineal gland): Chuùng ta ñöôïc daïy raèng ôû trung taâm naõo boä, vuøng tuøng quaû tuyeán laø truù sôû cuûa linh hoàn, moät tieàn ñoàn cuûa söï soáng Thöôïng Ñeá, moät tia löûa tinh thaàn thuaàn tuùy. Ñaây laø ñieåm thaáp nhaát maø söï soáng tinh thaàn thuaàn tuùy tieáp xuùc hoaëc chaïm ñeán tröïc tieáp töø Chaân Thaàn, Cha treân Trôøi. Ñoù laø ñaàu muùt cuûa kim quang tuyeán (sutratma or thread) ñang noái lieàn vaø lieân keát nhieàu theå (sheaths) khaùc nhau vaø ñi töø Chaân Thaàn treân coõi cao, xuyeân qua linh hoàn theå treân caùc phaân caûnh cao cuûa coõi trí xuoáng taän theå xaùc. (ASCLH, 318) Tuyeán tuøng quaû laø cô quan beân ngoaøi cuûa noäi nhaõn thoâng. Tuyeán tuøng quaû laø moät khoái nhoû gioáng nhö haït ñaäu, baèng chaát xaùm thaàn kinh dính lieàn vaøo maët sau cuûa naõo thaát thöù ba. Tuyeán yeân (pituitary body) so vôùi tuyeán tuøng quaû gioáng nhö Thöôïng trí (manas) so vôùi Tueä giaùc theå (buddhi) hay trí tueä (mind) so vôùi minh trieát (wisdom). SDIII, 504505
579
(LVLCK, 965) Khi vò ñeä töû soáng cuoäc ñôøi möïc thöôùc, traùnh xa thòt, chaát nicotin vaø röôïu, thöïc haønh vieäc tieát duïc thì tuyeán tuøng quaû khoâng coøn teo toùp (atrophied) nöõa maø trôû neân hoaït ñoäng sôùm hôn. (LVLCK, 1012) Tuyeán tuøng quaû coù lieân heä tröïc tieáp vôùi theå trí, duøng ñeå ñöa caùc aán töôïng töø coõi trí xuoáng naõo boä. (GLTNVT, 151) Tuyeät chuûng cuûa ñoäng vaät (extinction of a species): X. Hoaït ñoäng qui nguyeân cuûa haønh tinh. Tuyeät ñoái thöùc (Absolute consciousness): Tuyeät ñoái thöùc töùc laø Thöôïng Ñeá thöùc (Thieân thöùc). (LVLCK, 243) Tuø nhaân cuûa haønh tinh (Prisoners of the planet): Caùc tuø nhaân cuûa haønh tinh laø voâ soá caùc söï soáng thieân thaàn taïo thaønh theå sinh löïc cuûa haønh tinh (planetary pranic body) vaø bò loâi cuoán vaøo caùc doøng sinh löïc xuaát phaùt töø maët trôøi vaät chaát (physical sun). (LVLCK, 1024) – Tuø nhaân cuûa haønh tinh nghóa laø con ngöôøi taâm linh, thieâng lieâng (the divine, spiritual man). (ÑÑTKNM II, 398) Tö töôûng Thieâng lieâng (Divine Thought): Theo caùch noùi hieän ñaïi, Tö töôûng Thieâng lieâng ñöôïc goïi chính xaùc hôn laø Thieân YÙ Hoàng Nguyeân (Cosmic Ideation), töùc Tinh thaàn (Spirit). (GLBN II, 39) Töï töôûng vaø caûm giaùc: (Thought and sensation) Traïng thaùi hoaït ñoäng (Activity-aspect) cuûa Chaân Thaàn töï bieåu loä treân coõi caûm duïc döôùi hình thöùc caûm giaùc vaø treân coõi trí döôùi hình thöùc tö töôûng. (KCVTT, 244) Töù dieäu ñeá (four noble truth): 1. Chaân lyù Aryan veà Khoå (Ill).
580
2. Chaân lyù Aryan veà vieäc phaùt sinh caùi khoå (arising of Ill) (Taäp). 3. Chaân lyù Aryan veà vieäc chaám döùt caùi khoå (ceasing of Ill) (Dieät). 4. Chaân lyù Aryan veà Con ñöôøng ñöa ñeán Dieät Khoå (way leading to the Ceasing of Ill) (Ñaïo). (ASCLH, 141) a/ Cuoäc soáng trong theá giôùi hieän töôïng khoâng theå taùch khoûi ñau khoå (suffering) vaø phieàn naõo (sorrow). b/ Nguyeân nhaân cuûa ñau khoå laø ham muoán cuoäc soáng trong theá giôùi hieän töôïng (phenomenal universe). c/ Vieäc dieät khoå chæ ñaït ñöôïc baèng caùch dieät tröø ham muoán soáng trong coõi hieän töôïng. d/ Con ñöôøng ñöa ñeán dieät khoå laø baùt chaùnh ñaïo (the noble eightfold path). (TLHNMII, 155) Töù ñaïi (elements, tattvas, vaät chaát vi töû, yeáu toá): X. Yeáu toá, Hôïp toá. Töù phaân cuûa theå trí: (Four divisions of the mind) Baø Blavatsky noùi ñeán boán taùch phaân cuûa theå trí nhö sau: 1. Thöù nhaát laø manas-taijasi, töùc trí tueä quang huy (saùng choùi loïi) voán thöïc söï laø theå boà ñeà (buddhi), hay ít ra laø traïng thaùi cuûa con ngöôøi khi manas cuûa con ngöôøi trôû neân hoøa nhaäp trong buddhi, khoâng coøn yù chí rieâng (separate will) cuûa chính noù. 2. Theå trí thöïc söï (manas proper), töùc thöôïng trí (higher manas) töùc trí suy tö tröøu töôïng (abstract thinking mind). 3. Giaùc tuyeán (antahkarana), moät thuaät ngöõ ñöôïc baø Blavatsky duøng ñeå chæ maét xích (link) hay con keânh (channel) hay caàu noái (bridge) giöõa thöôïng trí vôùi haï trí (kama-manas) trong luùc luaân hoài. 4. Kama-manas, theo caùch chia naøy chính laø phaøm ngaõ (personality). (GLTNVT, 46)
581
Töï do (Liberty): Laø vieäc thöøa nhaän caùc lieân heä ñuùng ñaén cuûa con ngöôøi, ñöôïc ñieàu chænh moät caùch côûi môû, ñaûm nhaän moät caùch töï nguyeän vaø ñöôïc thuùc ñaåy baèng moät yù thöùc traùch nhieäm, yù thöùc naøy seõ taùc ñoäng nhö böùc töôøng baûo veä; töï do seõ xaûy ñeán khoâng phaûi baèng caùc bieän phaùp cöôõng baùch maø baèng söï dieãn dòch ñuùng ñaén vaø hieåu bieát nhanh choùng cuûa quaàn chuùng, töùc laø nhöõng ngöôøi hay laàm loän söï phoùng tuùng (licence, quyeàn töï do cuûa Phaøm ngaõ haønh ñoäng theo söï choïn löïa cuûa baûn chaát thaáp) vôùi töï do cuûa linh hoàn vaø löông taâm. Tuy nhieân, töï do naøy laø khía caïnh thoaûi maùi nhaát cuûa yù chí thieâng lieâng theo nhaän thöùc cuûa nhaân loaïi. Thöïc ra, ñoù laø söï thieân khaûi ñaàu tieân ñöôïc ban cho con ngöôøi veà baûn theå cuûa Thieân YÙ vaø veà ñaëc tính cuûa Shamballa. (SHLCTÑ, 271272) Töï do yù chí (Freewill): Nhö baïn bieát roõ, söï caùch bieät lôùn giöõa giôùi nhaân loaïi trong ba coõi thaáp vôùi caùc giôùi khaùc trong thieân nhieân laø yeáu toá töï do yù chí. (CTNM, 248) Khoâng coù töï do yù chí trong thôøi Atlantis. (SHLCTÑ, 125) Coù theå noùi raèng, beân trong caùc giôùi haïn cuûa chieàu höôùng saùng suoát cuûa ngöôøi thoâng minh ñeàu coù söï töï do yù chí, xeùt veà hoaït ñoäng trong giôùi nhaân loaïi. Khi naøo khoâng coù söï hoaït ñoäng cuûa theå trí vaø khi naøo khoâng coù khaû naêng ñeå phaân bieän, ñeå phaân tích vaø ñeå choïn löïa thì khoâng coù töï do yù chí. Tuy nhieân, trong caùc tieán trình roäng lôùn cuûa thieân cô, khi noù bao truøm toaøn boä söï tieán hoùa haønh tinh, ñoái vôùi ñôn vò beù nhoû, töùc con ngöôøi, thì khoâng coù töï do yù chí. Thí duï, con ngöôøi leä thuoäc vaøo nhöõng gì maø chuùng ta goïi laø “caùc taùc ñoäng cuûa Thöôïng Ñeá” (“acts of God”) vaø tröôùc caùc ñieàu naøy, con ngöôøi khoâng coù söï trôï giuùp. Con ngöôøi khoâng coù söï choïn löïa naøo vaø khoâng thoaùt ñöôïc. ÔÛ ñaây coù aån moät aùm chæ veà söï taùc ñoäng cuûa nghieäp quaû trong giôùi
582
nhaân loaïi; nghieäp quaû vaø traùch nhieäm saùng suoát ñöôïc taïo ra vaø ñan vaøo nhau moät caùch khoâng theå thaùo gôû ñöôïc. (TLHNM II, 29) Töï töû (suicide) Naøy baïn, ñaây laø caùc tröôøng hôïp ngoaïi leä. Nhieàu ngöôøi töï töû coù theå vaø thöôøng laøm ñöôïc (can and generally do), nhöng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khaùc thì khoâng phaûi nhö theá. Ngöôøi toát laønh vaø trong saïch (thì vieäc töï töû laøm cho hoï döôøng nhö – ND) nguû moät giaác yeân tónh ñaày haïnh phuùc, traøn ngaäp caùc linh aûnh haïnh phuùc (happy visions) cuûa cuoäc soáng hoàng traàn vaø khoâng coù yù thöùc gì veà vieäc maõi maõi vöôït khoûi cuoäc soáng ñoù. Nhöõng ngöôøi khoâng toát cuõng khoâng xaáu (thì vieäc töï töû laøm cho hoï – ND) seõ nguû moät giaác nguû khoâng moäng mò, nhöng vaãn laø moät giaác nguû yeân tónh. Trong khi ñoù, keû ñoäc aùc thì tuøy theo möùc ñoä thoâ bæ/ ñeâ tieän cuûa hoï, hoï phaûi chòu noãi ñau ray röùt nhö côn aùc moäng keùo daøi nhieàu naêm : nhieàu yù töôûng cuûa hoï trôû thaønh caùc söï vieäc soáng ñoäng; caùc ñam meâ toäi loãi cuûa hoï trôû thaønh chaát lieäu thöïc (real subtance), vaø hoï nhaän laïi treân ñaàu hoï taát caû khoå ñau maø hoï ñaõ choàng chaát (heaped) leân ngöôøi khaùc. Neáu ñöôïc moâ taû ñuû thì thöïc taïi vaø söï kieän naøy seõ tieát loä ra moät Ñòa Nguïc (Inferno) coøn khuûng khieáp hôn nhieàu so vôùi Ñòa Nguïc maø Dante (nhaø thô YÙ, 1265- 1321 – ND) ñaõ töøng töôûng töôïng! (Thö cuûa Chaân Sö, 216) Töù haï theå : X. Quaternary. Töù linh dieäu (Tetraktys): Boä Ba, ñöôïc chieáu roïi bôûi aùnh saùng cuûa Ñaáng Duy nhaát laø ba Ngoâi cuûa Tam haï theå (lower Triad), töùc theå haï trí, theå caûm duïc vaø theå xaùc. Ba theå naøy cuøng vôùi Ñaáng Soi saùng (Illuminator) taïo thaønh “Boán” ñöôïc noùi ñeán vaø nhö theá hieån nhieân trôû thaønh Töù linh dieäu cuûa tieåu thieân ñòa. (LVLCK, 1000) Töù Linh Dieäu (Sacred Four):
583
Töù Linh Dieäu laø: Nhaát Nguyeân (Unity) a/ Cha … Mahadeva … Thöôïng Ñeá Ngoâi Moät … YÙ chíTinh thaàn (1st Logos) Nhò Nguyeân (Duality) b/ Con … Vishnu … … Thöôïng Ñeá Ngoâi Hai ….. Baùc aùiMinh trieát (2nd Logos) Tam nguyeân (Trinity) c/ Meï … Brahma … Thöôïng Ñeá Ngoâi Ba ……. Hoaït ñoängTrí tueä (3rd Logos) Töù Linh Dieäu d/ Bieåu loä keát hôïp (united manifestation) cuûa boä ba (the three) (LVLCK, 41) Ñaïi Thieân Ñòa (Macrocosm)
Ñeán löôït mình, con ngöôøi trôû thaønh moät “Töù Linh Dieäu” Tinh thaàn vaø boä ba bieåu loä (spirit and the three of manifestation). (LVHLT, 75) Töø bi (Compassion): X. Loøng traéc aån. Töø löïc (Magnetism): Töø löïc hay laø prana, sinh löïc, sinh khí (vital force, vitality). (TVTTHL, 245)
Töø löïc ñaïo (Nadi): Laø nhöõng tuyeán naêng löôïng (thread of energy) voâ cuøng nhoû hay laø caùc vi löïc tuyeán (force fibres) toûa ra khaép nôi cuûa maïng löôùi dó thaùi vaø naèm beân döôùi moïi phaàn cuûa heä thaàn kinh tam phaân. Chuùng coù ñeán haøng trieäu vaø taïo ra boä maùy ñaùp öùng beùn nhaïy, nhôø ñoù chuùng ta hoaït ñoäng vaø boä maùy coù 5 giaùc quan naøy laø moät trong caùc ñaàu muùt beân ngoaøi cuûa noù. (CTNM, 333) Töø löïc ñaïo töùc laø caùc tuyeán löïc (force threads). (LVHLT, 500) Töø löïc ñaïo laø ñoái phaàn dó thaùi (etheric counterpart) cuûa toaøn boä heä thaàn kinh vaø chuùng naèm döôùi moïi daây thaàn kinh ñôn ñoäc trong toaøn boä theå xaùc. Chuùng laø caùc taùc nhaân höõu hieäu cuûa caùc
584
thoâi thuùc coù tính caùch höôùng daãn (directing impulses) cuûa linh hoàn, phaûn öùng laïi vôùi hoaït ñoäng rung ñoäng phaùt xuaát töø ñoái phaàn dó thaùi cuûa naõo boä. Chuùng ñaùp öùng vôùi Meänh Leänh ñieàu khieån (directing Word), phaûn öùng vôùi “söùc loâi cuoán” (“pull”) cuûa linh hoàn vaø sau ñoù, töï toå chöùc cho söï tröøu xuaát (höôøn hö, abstraction). (CTNM, 474) Töø ñieän (Magnetism, töø löïc, töø khí): Töø ñieän laø taùc duïng cuûa Cung thieâng lieâng ñang bieåu loä theo cuøng yù nghóa nhö ñieän khí laø hieäu quaû bieåu hieän cuûa cung nguyeân thuûy, cung Thoâng tueäLinh hoaït . (LVLCK, 44) Töø löïc laø moät böùc xaï (emanation) töø moät theå tinh anh (thöôøng laø theå caûm duïc) vaø coù lieân quan vôùi söï bieåu loä cuûa Linh Hoûa (Divine Flame) beân trong caùc lôùp voû vaät chaát. Linh Hoûa ñöôïc taïo thaønh treân coõi thöù nhì, coõi Ñaïi Nieát Baøn (Monadic plane), coøn töø löïc (voán laø phöông phaùp ñeå bieåu hieän löûa phaùt xaïradiatory fire), do ñoù, ñöôïc nhaän thaáy laø quan troïng nhaát treân caûnh giôùi thöù tö vaø thöù saùu, hay laø qua caùc theå tröïc giaùc vaø theå caûm duïc. Nhö chuùng ta ñaõ bieát, caùc theå naøy coù lieân quan chaët cheõ vôùi coõi thöù nhì. (LVLCK, 5354) Töø ñieän töùc laø prana, sinh löïc (life force), sinh khí (vitality). (TVTTHL, 245) Töôøng thaønh Jericho : X. Jericho. Tyø Kheo (Tyø khöu): Bhiksu (B. Phaïn vaø N.Phaïn). Tyø kheo ni : Bhiksuni.
585
U U linh caûnh : X. Kamaloka. Uaån (skandas): Khi bieåu loä treân coõi traàn thì trong moïi söï soáng ñeàu coù aån taøng caùc maàm hay chuûng töû phaûi keát thaønh quaû, vaø chính caùc chuûng töû (seeds) tieàm taøng naøy laø caùi nhaân coù hieäu quaû ñöa ñeán vieäc xuaát hieän cuûa hình haøi. Vaøo moät luùc naøo ñoù, caùc chuûng töû ñöôïc gieo xuoáng vaø phaûi keát thaønh quaû. Ñoù laø caùc nguyeân nhaân (causes) hay uaån seõ taïo neân caùc theå (bodies) maø quaû baùo phaûi theå hieän trong ñoù. Ñoù laø caùc duïc voïng, caùc thoâi thuùc vaø caùc nghóa vuï giöõ chaët con ngöôøi vaøo voøng luaân hoài, ñöa con ngöôøi vaøo cuoäc soáng hoàng traàn, nôi seõ töïu thaønh keát quaû toái ña cuûa caùc chuûng töû naøy, maø theo ñònh luaät, y coù theå thanh toaùn trong baát kyø kieáp soáng naøo. (ASCLH, 393) Ung thö (Cancer): - Ung thö laø moät phaûn öùng huyeàn bí vaø tinh teá ñoái vôùi naêng löôïng cuûa cung 1, yù chí sinh toàn (will-to-live), voán laø moät trong caùc traïng thaùi cuûa cung naøy. Do ñoù noù theå hieän baèng moät söï quaù hoaït ñoäng (overactivity) vaø söï taêng tröôûng cuûa caùc teá baøo cô theå
586
maø yù chí sinh toàn cuûa chuùng trôû neân coù tính huûy dieät ñoái vôùi cô quan maø chuùng naèm trong ñoù. (CTNM, 383) - Caùch chöõa trò ung thö (the cure of Cancer): Trong taát caû caùc beänh coù baûn chaát aùc tính, coù moät coát loõi toái quan troïng hay laø moät ñieåm naêng löôïng sinh ñoäng, coù khi chaäm hay nhanh tuøy tröôøng hôïp, thu huùt sinh löïc trong con ngöôøi. Trong caùc giai ñoaïn ñaàu cuûa nhöõng beänh nhö laø ung thö, coát loõi toái quan troïng chæ ñöôïc tìm thaáy khi tình traïng aùc tính xaûy ra maïnh ñeán noãi muoán laøm baát cöù ñieàu gì ñeå trôï giuùp cuõng voâ cuøng khoù. Tuy nhieân, chæ coù theå chöõa ñöôïc trong caùc giai ñoaïn môùi phaùt naøy vaø baáy giôø, vieäc chöõa trò môùi coù hieäu quaû, nhöng laïi chæ khi naøo yù chí cuûa ngöôøi beänh ñöôïc caàu vieän ñeán. Trong caùc tröôøng hôïp ung thö, chæ coù theå ñoái trò chuùt ít, tröø phi cuûa söï hôïp taùc saùng suoát cuûa keû caàn ñöôïc ñoái trò, vì phöông phaùp duy nhaát (maø sau naøy toâi coù theå noùi theâm) laø phoái hôïp yù chí coù ñieàu khieån cuûa beänh nhaân vaø cuûa nhoùm chöõa trò chung vôùi nhau thaønh moät khoái söùc maïnh taùc ñoäng. Khi laøm ñöôïc ñieàu naøy thì baáy giôø naêng löôïng ñöôïc caàu vieän tôùi vaø ñöôïc taäp trung seõ theo sau tö töôûng theo ñuùng ñònh luaät coù töø xa xöa vaø kích thích vuøng chung quanh choã ung thö (nghóa laø moâ laønh maïnh) ñeán noãi xaûy ra vieäc moâ maïnh seõ thu huùt moâ yeáu vaø beänh. Neáu naêng löôïng ñöôïc höôùng ñeán chính choã bò ung thö thì tình traïng ung thö seõ bò kích thích vaø beänh seõ taêng nhieàu theâm. Do ñoù, vieäc chöõa trò ung thö trong caùc giai ñoaïn ñaàu seõ goàm hai phaàn: 1. Kích thích moâ laønh maïnh. 2. Kieán taïo moâ môùi ñeå thay theá moâ bò beänh, moâ beänh naøy töø töø bi thu huùt vaø thaûi ra. (CTNM, 314-315)
Upanishads (AÙo Nghóa Thö, AÙo Nghóa Kinh):
587
Upanishads - Upa-ni-shad voán laø töø ngöõ keùp (compound word), coù nghóa laø “ñaùnh baïi söï voâ minh baèng vieäc tieát loä tri thöùc taâm linh bí nhieäm”. Upanishads thöôøng ñöôïc dòch laø “trieát giaùo noäi moân” (“esoteric doctrine”). Caùc boä luaän naøy laø moät phaàn cuûa Shruti töùc laø Tri Thöùc (knowledge) “ñöôïc thieân khaûi” (“revealed”), goïi taét laø Thieân Khaûi (Revelation), vaø thöôøng ñöôïc gaén lieàn vôùi phaàn Brāhmana cuûa caùc kinh Vedas, coù theå xem nhö laø phaåm thöù ba cuûa caùc kinh naøy. Caùc nhaø Ñoâng phöông hoïc coù lieät keâ hôn 150 Upanishads. Hoï cho laø baûn xöa nhaát coù leõ ñaõ ñöôïc vieát ra vaøo khoaûng 600 naêm tröôùc Thieân Chuùa, nhöng veà baûn goác chính coáng (genuine texts) thì khoâng coù tôùi moät phaàn naêm con soá treân. Upanishads so vôùi kinh Vedas cuõng gioáng nhö kinh Kabalah so vôùi Thaùnh Kinh Do Thaùi (Jewish Bible). Caùc kinh Upanishads ñeà caäp vaø giaûi thích yù nghóa huyeàn bí cuûa caùc noäi dung kinh Veda. Chuùng noùi veà nguoàn goác cuûa Vuõ truï, baûn chaát cuûa Thöôïng Ñeá, Tinh thaàn vaø Linh hoàn, cuõng nhö veà moái lieân heä sieâu hình cuûa trí tueä vaø vaät chaát. Toùm laïi, chuùng chöùa ñöïng moïi tri thöùc cuûa nhaân loaïi töø ñaàu tôùi cuoái, nhöng töø ngaøy Ñöùc Phaät xuaát theá, chuùng khoâng coøn tieát loä tri thöùc aáy nöõa. (GLBN I, 313-314) ÖÙng linh (Overshadowing, phuø trì): Coù 3 caùch öùng linh nhö sau: 1. Moät aán töôïng ñi vaøo boä oùc xaùc thaân cuûa ngöôøi nam hay nöõ goàm caùc tö töôûng, keá hoaïch laøm vieäc, caùc lyù töôûng vaø caùc chuû ñích (xuaát phaùt töø vò Avatar) song chuùng khoâng ñöôïc ngöôøi naøy nhaän ra nhö laø khoâng phaûi cuûa chính mình; ngöôøi naøy seõ tieán haønh thöïc hieän caùc ñieàu ñoù, ñöôïc trôï giuùp moät caùch voâ thöùc baèng maõnh löïc ñang tuoân vaøo. Theo nghóa ñen, ñaây laø moät hình thöùc vieãn caûm cao sieâu baèng trí dieãn ra treân caùc phaân caûnh cuûa coõi traàn.
588
2. ÖÙng linh vaøo ñeä töû trong coâng taùc cuûa y (nhö dieãn thuyeát, vieát saùch hay giaûng daïy) laøm cho ngöôøi naøy giaùc ngoä ñeå phuïng söï . Ngöôøi naøy seõ nhaän bieát ñieàu naøy, maëc duø coù theå khoâng giaûi thích ñöôïc, vaø seõ tìm caùch ngaøy caøng saün saøng cho vieäc söû duïng, laøm cho chính mình trôû neân hoaøn toaøn khoâng vò kyû ñoái vôùi vieäc truyeàn linh höùng cuûa Ñaáng Cao Caû. Ñieàu naøy ñöôïc thöïc hieän xuyeân qua Chaân Ngaõ cuûa vò ñeä töû, thaàn löïc tuoân ñoå qua vi töû thöôøng toàn caûm duïc cuûa y; ñieàu naøy chæ coù theå xaûy ra khi caùnh hoa thöù 5 ñaõ khai môû. 3. Trong phöông phaùp öùng linh thöù ba, caàn coù söï hôïp taùc höõu thöùc cuûa vò ñeä töû. Trong tröôøng hôïp naøy, (vôùi söï hieåu bieát ñaày ñuû veà caùc ñònh luaät cuûa söï hieän toàn vaø baûn chaát cuûa mình), vò ñeä töû seõ phoù thaùc chính mình vaø xuaát ra khoûi xaùc, ñaët theå xaùc döôùi quyeàn söû duïng cuûa Ñaáng Cao Caû hay moät trong caùc Sö Phuï cuûa mình. Ñieàu naøy chæ coù theå coù ñöôïc trong tröôøng hôïp vò ñeä töû ñaõ chænh hôïp ñöôïc ba theå thaáp vaø caàn phaûi coù vieäc khai môû cuûa caùnh hoa thöù 6. Baèng taùc ñoäng cuûa yù chí höõu thöùc, vò ñeä töû hieán mình vaø ñöùng sang moät beân trong moät thôøi gian ñaëc bieät. (LVLCK, 756757) Khi coù söï töông caän veà tính chaát, veà muïc tieâu vaø baûn chaát, Ñaáng Hoùa Thaân (Avatar) coù theå öùng linh moät thaønh vieân naøo ñoù cuûa Thaùnh Ñoaøn (nhö tröôøng hôïp cuûa Ñaáng Hoùa Thaân Toång hôïp) hoaëc moät ñeä töû hay ngöôøi coù ñaïo taâm ñoái vôùi nhaân loaïi (trong tröôøng hôïp vò Hoùa thaân baäc thaáp). Ñieàu naøy ñöôïc thöïc hieän nhôø vieäc tham thieàn, nhôø vaøo luoàng naêng löôïng tö töôûng coù höôùng daãn, caùch ñöa ra moät hình tö töôûng vaø caùch khôi daäy yù chí coù taäp trung cuûa ngöôøi ñöôïc öùng linh. (SHLCTÑ, 306)
ÖÙng Thaân (Nirmanakaya):
589
- Nirmanakaya laø moät teân goïi ñöôïc taïo thaønh baèng hai töø ngöõ coù nghóa laø “khoâng coù xaùc thaân” vaø khoâng coù lieân quan gì vôùi caùc tính chaát luaân lyù (moral qualities). Ñoù laø moät traïng thaùi taâm thöùc. Caùc vò Ñaïi Huaán Sö cuûa caùc phaân caûnh Nieát Baøn ñöôïc goïi baèng danh xöng naøy. (LVLCK, 779) - Haàu heát caùc Ñaáng ÖÙng Thaân ñeàu ñaõ ñöôïc ñieåm ñaïo laàn 6 vaø 7. (CVÑÑ, 735) - Caùc Ñaáng hoaøn thieän naøy ñaõ khöôùc töø Nieát Baøn (traïng thaùi cao sieâu nhaát cuûa chí phuùc tinh thaàn) vaø choïn cuoäc soáng queân mình, trôû thaønh caùc thaønh vieân cuûa thaùnh ñoaøn voâ hình, bao giôø cuõng baûo veä nhaân loaïi trong caùc giôùi haïn cuûa nghieäp quaû. (TVTTHL, 356-357) - Nirmanakayas töùc laø caùc Ñaáng Ñaïi Ñònh thieâng lieâng (divine Contemplatives). Ñaây laø caùc nhoùm tieáp nhaän aán töôïng töø Shamballa lieân quan tôùi Thieân YÙ saùng taïo haønh tinh. Treân phaân caûnh hoaït ñoäng rieâng thuoäc coõi Nieát Baøn, caùc Ngaøi taïo ra - qua vieäc ñaïi ñònh - moät kho chöùa bao la caùc naêng löôïng maïnh meõ thaám nhuaàn caùc tính chaát cuûa baûy naêng löôïng thuoäc baûy cung cuûa haønh tinh. Caùc Ngaøi laø caùc Ñaáng Baûo Quaûn (Custodians) söï soáng, döôùi söï linh caûm tröïc tieáp cuûa caùc Hoaït Ñoäng Phaät… Theo moät yù nghóa ñaëc bieät, caùc Ngaøi laø caùc taùc nhaân saùng taïo cuûa söï soáng khi noù tuoân ñoå töø Shamballa vaøo moïi traïng thaùi, khu vöïc, giôùi vaø caùc lónh vöïc bieåu loä. Caùc Ngaøi coù theå laøm ñöôïc ñieàu naøy nhôø söï thieàn ñònh kieân trì, taäp trung vaø voâ cuøng maïnh meõ. Taát nhieân caùc Ngaøi laø nhoùm thuoäc cung Hai (vì cung 2 laø cung hieän nay cuûa Haønh Tinh Thöôïng Ñeá), nhöng caùc Ngaøi taäp trung söï thieàn ñònh phaàn lôùn theo caùc ñöôøng loái cuûa cung Moät (voán laø cung phuï cuûa cung 2 trong Thaùi Döông Heä naøy) bôûi vì caùc Ngaøi laø caùc taùc nhaân saùng taïo cuûa chính söï soáng vaø laø caùc Ñaáng thaáu trieät, caùc Ñaáng Baûo Toàn Thieân yù cuûa Haønh
590
Tinh Thöôïng Ñeá nhö noù töï theå hieän trong luùc bieåu loä. Thöïc ra, caùc Ngaøi laø coäi nguoàn cuûa söï thænh nguyeän vaø ñaùp öùng cuûa haønh tinh. (ÑÑTKNM II, 210) Öôùc muoán giaûi thoaùt (To long for liberation): Khi moät ngöôøi baét ñaàu öôùc muoán giaûi thoaùt thì y ñöôïc daïy thöïc haønh “töø boû caùc thaønh quaû cuûa haønh ñoäng” (“renunciation of the fruits of action”); nghóa laø y töø töø xoùa boû trong chính mình yù muoán chieám höõu baát cöù ñoái töôïng naøo (object). Moät caùch töï nguyeän vaø coù caân nhaéc, tröôùc tieân, chính y khöôùc töø ñoái töôïng ñoù vaø nhö vaäy, taäp cho chính mình quen haønh ñoäng moät caùch maõn nguyeän maø khoâng caàn coù noù. Sau moät thôøi gian, y khoâng coøn nhôù ñeán noù nöõa vaø y thaáy loøng öa thích ñoái töôïng ñoù bieán maát khoûi taâm trí y. Trong giai ñoaïn naøy, y phaûi raát thaän troïng, khoâng xao laûng baát cöù vieäc gì thuoäc veà nhieäm vuï cuûa mình, vì y ñaõ trôû neân laõnh ñaïm tröôùc keát quaû maø vieäc ñoù mang laïi cho y, vaø y taäp laøm troøn moïi boån phaän vôùi söï chuù taâm caàn troïng, trong khi vaãn hoaøn toaøn döûng döng tröôùc caùc keát quaû ñöa ñeán. Khi naøo ñaït ñöôïc möùc hoaøn haûo trong vieäc naøy, khoâng coøn öa thích maø cuõng khoâng gheùt boû baát cöù ñoái töôïng naøo nöõa, luùc ñoù, y khoâng coøn taïo ra nghieäp nöõa. Do khoâng coøn mong caàu baát cöù ñieàu gì nôi coõi traàn hoaëc nôi Devachan, y khoâng coøn bò loâi cuoán vaøo nôi ñaâu caû; y khoâng coøn ham muoán gì, maø cuõng khoâng coøn gì coù theå ban phaùt ñöôïc cho y, moïi khoen noái (links) giöõa chính y vôùi chuùng ñeàu bò taùch rôøi heát. Ñaây laø caùch chaám döùt bieät nghieäp, neáu xeùt veà maët laøm phaùt sinh nghieäp môùi. (MTNX, 297-298) Öôùp xaùc (Process of mummifying): Vieäc ñoøi hoûi laø theå dó thaùi ñöøng neân bò voäi vaøng cho vaøo ngoïn löûa thieâu xaùc, vaø vieäc tin raèng theå dó thaùi phaûi ñöôïc ñeå buoâng xuoâi trong moät thôøi gian aán ñònh laø vaøi ngaøy, ñeàu khoâng coù moät chuùt cô sôû naøo caû. Khoâng caàn vieäc trì hoaõn ñoái vôùi theå dó
591
thaùi. Khi linh hoàn ruùt ra khoûi theå xaùc, thì ñoàng thôøi, linh hoàn cuõng ruùt ra khoûi theå dó thaùi. Ñuùng laø theå dó thaùi coù khuynh höôùng naán naù laïi trong thôøi gian daøi treân “vuøng maø noù xuaát ra” khi theå xaùc ñöôïc choân xuoáng ñaát vaø vieäc ñoù thöôøng keùo dai daúng cho ñeán khi theå xaùc hoaøn toaøn tan raõ. Vieäc öôùp xaùc nhö ñöôïc thöïc haønh ôû Ai Caäp, cuõng nhö vieäc öôùp xaùc ñöôïc thöïc haønh ôû Taây phöông ñeàu chòu traùch nhieäm cho vieäc duy trì theå dó thaùi, ñoâi khi trong nhieàu theá kyû. Ñaëc bieät laø khi xaùc öôùp (mummy or embalmed person) laø cuûa ngöôøi coù tính xaáu trong luùc coøn soáng. Luùc baáy giôø, theå dó thaùi ñang löôïn lôø (hovering) thöôøng bò “chieám höõu” (“possessed”) bôûi moät thöïc theå taø vaïy hay moät taø löïc (evil force). Ñaây laø nguyeân nhaân cuûa caùc cuoäc taán kích vaø caùc tai hoïa thöôøng theo saùt böôùc chaân cuûa nhöõng ngöôøi tìm ra caùc coå moä vaø caùc truù nhaân trong ñoù, töùc laø caùc xaùc öôùp, vaø ñem xaùc öôùp cuøng cuûa caûi trong ñoù ra aùnh saùng. Khi coù luaät aán ñònh hoûa taùng, thì khoâng nhöõng theå xaùc bò huûy dieät ngay vaø hoaøn traû noù vaøo kho vaät chaát maø theå sinh löïc cuõng töùc khaéc tan raõ vaø caùc maõnh löïc cuûa theå naøy cuõng ñöôïc luoàng löûa cuoán vaøo kho chöùa sinh löïc (vital energies). (CTNM, 484) Öubaø taéc : Upasaka (B.Phaïn). Öubaødi : Upasika.
592
V Vaidyuta : Töùc laø löûa trôøi (fire of the firmament), nghóa laø löûa cuûa tia chôùp (fire of the lightning) hay laø löûa ñieän (electric fire). (LVLCK, 602) Varuna : X. Thuûy thaàn. Vaên hoùa (culture) Veà baûn theå, vaên hoùa laø moät bieåu hieän cuûa caùc yù nghóa cöïc kyø thieân veà tinh thaàn cuõng nhö trí tueä vaø traïng thaùi taâm thöùc cuûa nhöõng ngöôøi an truï vaøo theå trí trong nhaân loaïi, cuûa giôùi trí thöùc, hoaëc laø cuûa nhöõng ai taïo ra ñöôïc khoen noái giöõa theá giôùi beân trong cuûa söï soáng linh hoàn, vôùi theá giôùi beân ngoaøi cuûa coõi hieän töôïng höõu hình (tangible phenomana). (SHLCTÑ, 32) Vaên minh (civilization): Vaên minh coù theå ñöôïc ñònh nghóa nhö laø phaûn öùng cuûa nhaân loaïi ñoái vôùi muïc tieâu vaø caùc hoaït ñoäng thuoäc moät giai ñoaïn ñaëc bieät treân theá giôùi vaø kieåu maãu suy töôûng cuûa thôøi kyø ñoù. (VÑCNL, 36)
593
- Vaên minh laø moät bieåu hieän cuûa trình ñoä yù thöùc quaàn chuùng, khi yù thöùc ñoù theå hieän thaønh söï hieåu bieát ôû coõi traàn, thaønh caùc ñieàu chænh, caùc moái lieân heä vaø caùc caùch soáng ôû coõi traàn. (SHLCTÑ, 32) Vieäc baûo döôõng (fostering) vaø cuûng coá (streng-thening) moái kieân heä giöõa tinh thaàn vôùi vaät chaát, giöõa söï soáng vôùi saéc töôùng (form), giöõa ngaõ vaø phi ngaõ, daãn ñeán keát quaû taïo ra caùi maø ta goïi laø vaên minh. (ÑÑNLVTD, 45) Vaán ñeà Do Thaùi (Jewish question): Baây giôø, chuùng ta daønh vaøi phuùt ñeå xem xeùt vaán ñeà Do Thaùi. Neân nhôù coù moät ñieàu lyù thuù laø ngöôøi Do Thaùi coù maët ôû khaép nôi, khoâng tröø nôi naøo caû. AÛnh höôûng cuûa hoï raát maïnh vaø traûi roäng (nhieàu hôn laø hoï saün saøng thöøa nhaän), hoï vaän duïng moät caùch maïnh meõ vieäc cuï theå hoùa ñaëc bieät loaïi naêng löôïng maø chuùng ta goïi laø tieàn baïc. Baèng moät caùch thöùc kyø laï, hoï laäp ñöôïc moät trung taâm naêng löôïng rieâng bieät vaø ñoäc ñaùo treân theá giôùi. Lyù do cuûa vieäc naøy laø hoï tieâu bieåu cho naêng löôïng vaø söï soáng cuûa Thaùi Döông Heä tröôùc. Baïn thöôøng ñöôïc daïy raèng, vaøo luùc keát thuùc Thaùi Döông Heä naøy, moät tyû leä baùch phaân naøo ñoù cuûa gia ñình nhaân loaïi khoâng ñaït ñöôïc trình ñoä caàn thieát, baáy giôø seõ bò giöõ laïi trong thôøi kyø quy nguyeân (pralaya) hay tan raõ, cho ñeán khi Thaùi Döông Heä keá tieáp, töùc Thaùi Döông Heä thöù ba, xuaát hieän. Baáy giôø, hoï seõ trôû thaønh nhoùm ngöôøi tieán hoùa vaø töôïng tröng cho nhaân loaïi saép ñeán cuûa Thaùi Döông Heä ñoù. Cuøng moät söï vieäc xaûy ra trong Thaùi Döông Heä tröôùc Thaùi Döông Heä naøy, vaø nhöõng ngöôøi maø baây giôø chuùng ta goïi laø daân Do Thaùi (moät teân goïi vaø caùch phaân bieät hoaøn toaøn hieän ñaïi, nhö toâi ñaõ coá ñöa ra trong vaøi trang choùt cuûa quyeån Taâm Lyù Hoïc Noäi Moân I) laø haäu dueä cuûa nhoùm ngöôøi tröôùc kia ñaõ bò giöõ laïi trong kyø quy nguyeân giöõa Thaùi Döông Heä 1 vaø Thaùi Döông Heä 2.
594
Neáu baïn nhôù raèng cung ba chi phoái Thaùi Döông Heä ñoù vaø cuõng chi phoái gioáng daân Do Thaùi, neáu baïn nhôù raèng Thaùi Döông Heä ñoù chæ baän taâm ñeán caùc traïng thaùi thieâng lieâng cuûa vaät chaát vaø ñeán caùc tình traïng beân ngoaøi, vaø daân Do Thaùi laø saûn phaåm cao nhaát cuûa Thaùi Döông Heä ñoù thì baïn seõ hieåu ñöôïc daân Do Thaùi, tính chia reõ cuûa hoï, öôùc muoán veà söï thuaàn chuûng cuûa hoï vaø moái quan taâm cuûa hoï veà thöông maïi vaø thöïc tieãn. Suoát bao thôøi ñaïi, daân Do Thaùi ñoøi taùch bieät ra khoûi caùc chuûng toäc khaùc, nhöng hoï ñaõ mang theo töø Thaùi Döông Heä tröôùc caùi kieán thöùc (luùc ñoù laø caàn thieát, nhöng ngaøy nay ñaõ loãi thôøi) laø raèng hoï laø “daân toäc ñöôïc tuyeån choïn” (“chosen people”). Ngöôøi “Do Thaùi lang thang” ñaõ ñi lang baït töø Thaùi Döông Heä 1 ñeán Thaùi Döông Heä naøy, nôi maø hoï phaûi hoïc baøi hoïc hoøa hôïp vaø chaám döùt vieäc lang thang cuûa hoï. Hoï nhaán maïnh vaøo vieäc thuaàn khieát chuûng toäc vì ñoù laø vaán ñeà chính cuûa hoï, vaøo ñaàu thôøi Lemuria, khi maø nhaân loaïi thöøa keá moät theá giôùi khoâng coù con ngöôøi, vì ñoù laø tröôùc khi coù söï giaùng xuoáng cuûa caùc Hoûa Tinh Quaân; vieäc ñoøi hoûi naøy ñaõ ñöôïc ñöa ra qua caùc thôøi ñaïi vaø ñaõ chi phoái caùc luaät leä veà hoân nhaân vaø vieäc lo lieäu thöùc aên thay vì ñöôïc thaû xuoáng (nhö ñaõ xaûy ra) caùch ñaây nhieàu ngaøn naêm. Chính caùc söï kieän naøy (ngöôøi Do Thaùi ñöông ñaïi khoâng heà bieát) ñaõ caûn trôû daân Do Thaùi suoát nhieàu naêm vaø coù theå bieán thaønh caùc söùc maïnh chia reõ, haän thuø, ñeå duøng chuûng toäc Do Thaùi khuaáy ñoäng leân noãi khoù khaên treân theá giôùi vaø theá laø ñöa tôùi cuoäc khuûng hoaûng, vaán ñeà chia reõ cô baûn cuûa nhaân loaïi. Khi nhaân loaïi giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà Do Thaùi (vôùi söï hôïp taùc do hieåu bieát cuûa ngöôøi Do Thaùi), vöôït qua ñöôïc caùc aùc caûm vaø haän thuø xöa cuõ, vieäc ñoù seõ dieãn ra baèng caùch pha troän vaán ñeà vaøo moät tình hình nhaân baûn roäng lôùn. Khi vieäc ñoù xaûy ra, vaán ñeà seõ ñöôïc giaûi quyeát nhanh choùng vaø moät trong caùc khoù khaên chính yeáu seõ bieán maát khoûi maët ñaát. Baáy giôø môùi coù theå coù ñöôïc söï hoøa hôïp
595
chuûng toäc. Nhaân loaïi treân ñòa caàu chuùng ta vaø nhoùm ngöôøi coù nguoàn goác coå xöa hôn chuùng ta nhieàu, seõ hôïp thaønh nhaân loaïi duy nhaát vaø baáy giôø seõ coù ñöôïc hoøa bình treân ñòa caàu. (SHLCTÑ, 76-77) Vaän meänh con ngöôøi (Soá meänh, ñònh meänh, man’s life destiny): Theå caûm duïc coù chöùa trong noù caùc ñoái phaàn cuûa caùc trung taâm löïc dó thaùi hay caùc trung nhieáp ñieåm (laya centres); qua caùc trung taâm löïc naøy, caùc maõnh löïc vaø caùc naêng löôïng coù noùi ñeán tröôùc ñaây, tuoân ñoå vaøo theå dó thaùi. Caùc trung taâm löïc naøy höùng chòu (carry) caùc naêng löôïng töø baûy haønh tinh (planets) vaø töø maët trôøi ñeán moïi phaàn cuûa boä phaän caûm duïc (astral organism), nhö vaäy, ñaët con ngöôøi vaøo moái quan heä chaët cheõ vôùi moïi phaàn cuûa Thaùi Döông Heä. Vieäc naøy ñöa ñeán keát quaû laø aán ñònh vaän meänh kieáp soáng cuûa moät ngöôøi, maõi cho tôùi khi con ngöôøi laøm thöùc ñoäng caùi di saûn baát töû cuûa mình vaø nhö theá trôû neân nhaïy caûm vôùi caùc maõnh löïc maø cho ñeán nay ñoái vôùi nhieàu ngöôøi chöa ñöôïc nhaän bieát. Caùc maõnh löïc naøy toûa ra töø hình töôùng (form). Ñaây laø lyù do giaûi thích taïi sao moät laù soá töû vi (horoscope) laïi thöôøng raát ñuùng khi laáy soá cho ngöôøi keùm tieán hoùa (unevolved) vaø cho ngöôøi chöa giaùc ngoä (unawakened), nhöng laïi hoaøn toaøn sai laïc (error) vaø loãi laàm ñoái vôùi tröôøng hôïp ngöôøi tieán hoùa cao. (LVHLT, 295) - Khoâng heà coù vaän meänh maø chæ coù nhöõng gì do chính chuùng ta ñònh ñoaït. (There is no destiny but what we ourselves determine). (CKMTTL, 160) Linh hoàn khoâng coù vaän meänh caù bieät maø chìm ngaäp vaøo Ñaáng Duy Nhaát. Vaän meänh cuûa linh hoàn laø vaän meänh cuûa taäp theå vaø cuûa Toång theå (the Whole). (LVHLT, 296) Vaän (ñònh) meänh vaø söï löïa choïn coù caân nhaéc (Fate and deliberate choice).
596
….Ñöøng queân raèng khoâng bao giôø coù coâng vieäc naøo ñöôïc daønh cho, khoâng bao giôø coù thöû thaùch naøo (trial) ñöôïc ñeå cho xaûy ra cho moät ngöôøi naøo maø vöôït quaù khaû naêng ñaûm traùch hoaëc khaû naêng höùng chòu cuûa ngöôøi aáy. Khaû naêng vaø tieàm löïc cuûa ngöôøi naøy ñöôïc ño löôøng baèng beà roäng cuûa moät sôïi toùc (are gauged to a hair’s breadth). Trong taâm thöùc cao cuûa ngöôøi naøy, y ñöôïc tham khaûo yù kieán (consulted) tröôùc khi ñi ñaàu thai ñeå xem coi y coù muoán nhaän chòu karma neáu gaëp thaát baïi, theá neân, moïi vieäc xaûy ñeán cho moät ngöôøi naøo, theo moät yù nghóa raát xaùc thöïc, ñeàu laø do söï löïa choïn coù caân nhaéc cuûa chính ngöôøi aáy (his own deliberate choice). Khi söï thaät naøy ñöôïc moïi ngöôøi cuøng hieåu, thì con ngöôøi seõ quaùn trieät (grasp) ñöôïc chaân lyù raèng hoï luoân luoân coù theå coù khaû naêng chòu ñöïng hôn caùi maø hoï goïi laø “ñònh meänh” (“fate”, soá meänh, vaän meänh) cuûa hoï. (VLH, 167) Vaàng haøo quang (Halo): ... Nhôø vieäc tinh luyeän vaø kieàm cheá nhöõng luoàng sinh löïc, aùnh saùng trong ñaàu trôû neân roõ reät ñeán noãi ngöôøi naøo coù ñöôïc nhaõn thoâng sieâu nhieân (supernatural vision) ñeàu thaáy noù toûa ra chung quanh ñaàu, nhö theá taïo thaønh vaàng haøo quang thöôøng ñöôïc bieát ñeán trong caùc böùc hình cuûa caùc vò thaùnh (Saints). Vaàng haøo quang laø coù thaät trong thieân nhieân chöù khoâng phaûi chæ laø moät bieåu töôïng. Ñoù laø keát quaû cuûa coâng phu luyeän Raja Yoga vaø laø bieåu loä treân coõi traàn cuûa söï soáng vaø aùnh saùng cuûa linh hoàn. (ASCLH, 228) Vaät chaát (matter hay material): - Vaät chaát laø tinh thaàn (spirit) ôû möùc ñoä bieåu hieän (point of expression) thaáp nhaát. (CTNM, 589) - Noùi veà maët noäi moân, töø ngöõ “vaät chaát” ñöôïc daønh ñeå chæ moïi hình töôùng (forms) trong ba coõi thaáp. (CVVTDT, 189)
597
- Neân nhôù raèng, ñoái vôùi nhaø huyeàn linh hoïc (occultist), vaät chaát (matter) laø toaøn theå caùc vaät toàn taïi (totality of existence) trong vuõ truï voán coù theå tri giaùc ñöôïc treân baát luaän coõi giôùi naøo. (GLBN II, 238) - Vaät chaát (substance) ñaõ bieåu loä laø Prakriti. Vaät chaát chöa bieán phaân laø Mulaprakriti. (Thö cuûa Chaân Sö 379) Vaät chaát khoâng gian (matter of space): Theo caùch goïi moät caùch thöïc teá (graphically) cuûa AÁn giaùo thì ñoái vôùi moãi Thaùi Döông Heä, vaät chaát khoâng gian chung quanh noù laø Coäi nguoàn cuûa Vaät chaát (Root of Matter), hay Hoãn nguyeân khí (Mulaprakriti) cuûa Thaùi Döông Heä ñoù. (KCVTT, 16) Vaät chaát, linh hoàn, tinh thaàn (Matter, soul, spirit): Vaät chaát laø theå bieåu loä cuûa linh hoàn treân coõi kinh nghieäm naøy, linh hoàn laø theå bieåu loä cuûa tinh thaàn treân voøng xoaén oác cao hôn. Caû ba laø Tam vò nhaát theå (Trinity) ñöôïc toång hôïp bôûi Söï soáng ñang thaám nhuaàn vaïn höõu. (ASCLH, 369) Vaät chaát nguyeân sô (Primeval Matter, vaät chaát baûn sô. Vaät chaát xuaát hieän ngay laàn bieán phaân ñaàu tieân cuûa noù töø traïng thaùi trung hoøa (laya condition, vöôït quaù caùc ñöôøng taùc duïng zero). (GLBN 2, 313) Vaät chaát vaø chaát lieäu (Matter and Substance): - Ñeå cho thaät chính xaùc, ñeå cho khoûi laãn loän vaø quan nieäm laàm laïc (misconception), neân duøng thuaät ngöõ “Vaät chaát” (“Matter) ñeå chæ taäp hôïp caùc vaät (objects) coù theå tri giaùc ñöôïc, coøn thuaät ngöõ “Chaát lieäu” (Substance”) ñeå chæ Thöïc Töôùng (Noumena). (GLBN II, 42) - Chaát lieäu nguyeân thuûy (Primordial Substance, Baéc Phaïn goïi laø Akasha hay Tieân thieân khí) coøn ñöôïc goïi laø Chaát lieäu Vuõ truï (cosmic Substance) töùc Vaät chaát (Matter). Vaät chaát, töùc laø Ñaàu (Alpha) vaø Cuoái (Omega) cuûa Hieän Toàn, chæ laø hai phöông
598
dieän (facets) cuûa Toàn Taïi Tuyeät Ñoái duy nhaát (the one Absolute Existence). (GLBN II, 39) Vaät chaát vi töû (atomic matter, tattva): X. Yeáu toá. Vaät chaát vuõ truï : Xem Chaát lieäu vuõ truï Vaät hoaït thuyeát (Hylozoistic theory, vaät hoaït luaän) Trong vuõ truï bieåu loä cuûa chuùng ta coù hieän toàn söï bieåu hieän cuûa moät Naêng löôïng hay Söï soáng voán laø nguyeân nhaân chòu traùch nhieäm cuûa voâ soá hình töôùng vaø huyeàn giai roäng lôùn cuûa caùc thöïc theå höõu caûm thöùc (sentient beings) ñang hôïp thaønh toaøn boä vaïn höõu. (LVHLT, 8) Thuaät ngöõ Hylozoism do chöõ Hy Laïp “ule” laø vaät chaát (matter), “zoon” laø ñoäng vaät (animal) vaø “ism”, moät tieáp vó ngöõ coù nghóa laø trieát lyù hay yù töôûng tröøu töôïng cuûa danh töø maø noù gaén vaøo. Vaät hoaït luaän laø trieát lyù cho raèng moïi vaät chaát ñeàu ñöôïc phuù cho söï soáng. “Khi naøo chuùng ta ñaït ñeán yù nieäm veà vaät hoaït luaän naøy ñoái vôùi moät vuõ truï vaät chaát soáng ñoäng, thì caùi bí nhieäm veà taïo hoùa seõ ñöôïc giaûi ñaùp” Standard Dictionary. (LVLCK, 693) Veda (Kinh Pheä Ñaø): Kinh Veda laø thaàn phoå hoïc (theogony) thöïc söï cuûa gioáng daân Aryan. (GLBN IV, 16) Vi hoøa thöùc (anima): X. Quyeàn naêng. Vi truøng (Microbe): Moät con vi truøng laø moät “söï soáng”, coù taâm thöùc voán laø taâm thöùc cuûa Thöôïng Ñeá Ngoâi Hai, ñöôïc Haønh Tinh Thöôïng Ñeá vaø Tinh Linh cuûa Ñòa Caàu (spirit of the Earth) bieán caûi vaø laøm cho thích duïng. (KCVTT, 119) Vi töû (Atom, nguyeân töû): a) Moät vi töû goàm coù moät hình caàu chöùa trong chính noù haït nhaân söï soáng.
599
b) Moät vi töû chöùa trong chính noù caùc phaân töû ñaõ bieán phaân (differentiated molecules) maø toaøn boä hôïp thaønh chính vi töû. Thí duï chuùng ta ñöôïc daïy raèng vi töû vaät chaát chöùa trong chu vi cuûa noù 14 ngaøn trieäu (14 tyû) caùc vi töû nguyeân hình, tuy nhieân, haøng tyû vi töû nguyeân hình bieåu loä nhö laø moät. c) Moät vi töû ñöôïc phaân bieät baèng hoaït ñoäng vaø cho thaáy caùc tính chaát cuûa: Chuyeån ñoäng quay. Khaû naêng phaân bieän. Naêng löïc phaùt trieån. d) Chuùng ta ñöôïc daïy, moät vi töû chöùa trong chính noù ba voøng xoaén oác chính vaø baûy voøng phuï, taát caû 10 voøng ñang trong tieán trình ñöôïc laøm linh hoaït, nhöng chöa ñaït ñeán hoaït ñoäng ñaày ñuû. ÔÛ giai ñoaïn naøy chæ coù 4 voøng ñang hoaït ñoäng, voøng thöù naêm ñang trong tieán trình phaùt trieån. e) Moät vi töû bò chi phoái bôûi Ñònh luaät Tieát kieäm. ñang töø töø tieán vaøo döôùi Ñònh luaät Huùt vaø sau roát ôû döôùi Ñònh luaät Toång hôïp. f) Vi töû coù trong moïi hình haøi; chính taäp hôïp caùc vi töû taïo ra hình haøi. g) Noù ñaùp öùng vôùi kích thích töø ngoaøi: Kích thích ñieän, coù aûnh höôûng tôùi hình haøi beân ngoaøi cuûa noù. Kích thích töø, taùc ñoäng vaøo söï soáng beân trong cuûa noù. Hieäu quaû keát hôïp cuûa hai kích thích taïo ra söï taêng tröôûng vaø phaùt trieån beân trong. (LVLCK, 246247) * Giaùo lyù bí nhieäm noùi veà vi töû nhö sau: 1. Söï thoâng tueä tuyeät ñoái laøm chaán ñoäng khaép moïi vi töû SDI, 298. 2. Baát cöù nôi naøo coù moät vi töû vaät chaát laø coù söï soáng SDI, 245, 269, 279.
600
3. Vi töû laø bieåu loä cuï theå cuûa naêng löôïng vuõ truï SDI, 281. 4. Caùc söï soáng voâ hình taïo ra caùc vi töû SDI,132. 5. Moïi vi töû trong vuõ truï ñeàu coù tieàm naêng ngaõ thöùc SD I, 132. 6. Vi töû vaø linh hoàn ñoàng nghóa nhau trong ngoân ngöõ cuûa ñeä töû ñieåm ñaïo SDI, 620, 622. 7. Vi töû hoaøn toaøn thuoäc vaøo ñòa haït cuûa sieâu hình hoïc SDI,559. 8. Moïi vi töû ñeàu coù thieân tính SDI, 89, 183. 9. Moïi vi töû ñeàu chòu söï bieán phaân khoâng ngöøng SDI, 167. 10. Muïc tieâu tieán hoùa cuûa vi töû laø con ngöôøi. 11. ÔÛ trung taâm cuûa moïi vi töû ñeàu coù caùi maàm moáng SDI, 87. 12. Trong moïi vi töû ñeàu coù söùc noùng (heat) SDI, 112. 13. Moïi vi töû ñeàu coù 7 coõi hieän toàn SDI, 174. 14. Vi töû ñeàu laø rung ñoäng SDI, 694. (LVLCK, 246247) Moãi vi töû laø moät ñieåm taäp trung cuûa löïc, löïc cuûa chính vaät chaát, söï soáng hay söùc soáng (vitality) cuûa traïng thaùi thöù ba, söï soáng cuûa Thöïc theå Thoâng linh Vuõ truï, maø ñoái vôùi Thöôïng Ñeá, Ñaáng naøy laø traïng thaùi aâm cuûa ñieän. (LVLCK, 527528) Moät nguyeân töû (vi töû, atom) laø moät “söï soáng”, coù taâm thöùc laø taâm thöùc cuûa Thöôïng Ñeá Ngoâi Ba (Third Logos). (KCVTT, 119) Vi töû nguyeân hình (archetypal atom): Vi töû hoàng traàn (physical atom) chöùa trong chu vi cuûa noù 14 ngaøn trieäu (14.109) vi töû nguyeân hình, tuy nhieân, voâ soá caùc vi töû naøy bieåu loä nhö laø moät. (LVLCK, 246)
601
Vi töû thöôøng toàn (Permanent atom, nguyeân töû thöôøng toàn): Thöïc ra, vi töû thöôøng toàn chæ laø moät ñôn vò naêng löôïng naèm trong phaïm vi aûnh höôûng cuûa cung linh hoàn maø baát cöù luùc naøo cuõng coù theå “tìm ra ñöôïc” (neáu toâi coù theå duøng moät caâu noùi thieáu eâm tai nhö theá). Trong caùc vi töû naøy, kyù öùc ñaõ qua cuûa Phaøm Ngaõ (personal self) ñöôïc tích chöùa laïi; caùc vi töû naøy coù baûn chaát laø caùc “teá baøo kyù öùc” (“memory cells”) vaø laø caùc kho chöùa cuûa kinh nghieäm ñaõ qua, cuûa tính chaát ñaõ hoaïch ñaéc ñöôïc vaø cuûa noát ñaëc bieät maø theå xaùc chính laø caùi nhaân ñaõ ñaït ñöôïc. Chuùng coù baûn chaát laø vaät chaát, chæ lieân quan vôùi traïng thaùi saéc töôùng vaø ñöôïc thaám nhuaàn vôùi tính chaát cuûa taâm thöùc tôùi möùc toái ña maø linh hoàn ñaõ ñaït ñöôïc trong luùc tieán hoùa ôû ba coõi thaáp. (CTHNM, 303) - Caùc thuaät ngöõ nhö “vi töû thöôøng toàn haï trí” (“mental unit”), “vi töû thöôøng toàn” vv… chæ laø caùc caùch dieãn taû töôïng tröng moät söï thaät khoù hieåu. Söï thaät laø linh hoàn ñang linh hoaït treân taát caû ba coõi thaáp, vaø ñoù laø moät kieåu maãu (type) naêng löôïng, taùc ñoäng trong moät löïc tröôøng (field of force), do ñoù taïo ra moät hoaït ñoäng thuoäc moät loaïi naøo ñoù. Thöïc ra, caùc nguyeân töû thöôøng toàn khoâng phaûi laø nguyeân töû moät chuùt naøo maø chæ laø caùc ñieåm taäp trung naêng löôïng, coù ñuû söùc maïnh ñeå thu huùt vaø giöõ chung vôùi nhau moät caùch chaët cheõ chaát lieäu maø linh hoàn caàn ñeán ñeå nhôø ñoù taïo ra moät hình thöùc bieåu loä. (TLHNMII, 313314) Naêm vi töû naøy, cuøng vôùi vi töû thöôøng toàn haï trí (mental unit), moãi vi töû ôû treân moät trong naêm coõi tieán hoùa cuûa nhaân loaïi (nguyeân töû thöôøng toàn haï trí cuõng ôû treân coõi trí) maø Chaân Thaàn (Monad) chieám laáy cho muïc ñích bieåu loä. Chuùng taïo thaønh moät trung taâm oån ñònh vaø töông ñoái thöôøng toàn. Chung quanh chuùng coù nhieàu lôùp voû hay caùc theå ñöôïc taïo ra. Theo nghóa ñen, ñoù laø caùc trung taâm löïc nhoû. (ÑÑNLVTD, 222)
602
- Moïi taâm thöùc, moïi trí nhôù, moïi naêng löïc ñeàu ñöôïc tích tröõ trong caùc vi töû thöôøng toàn. (LVLCK, 693) Vi töû, caùch taïo laäp (formation of the atom): Coù ba giai ñoaïn taïo laäp vi töû (nguyeân töû): 1. AÁn ñònh ranh giôùi (limit) trong ñoù söï soáng phuù linh (ensouling life) - töùc Söï soáng cuûa Thöôïng Ñeá trong nguyeân töû seõ rung ñoäng. Veà maët kyõ thuaät, vieäc haïn cheá vaø quy ñònh böôùc soùng (wave length) cuûa rung ñoäng ñöôïc goïi laø “soá ño thieâng lieâng” (“the divine measure”); vieäc naøy mang laïi cho nguyeân töû cuûa moät coõi tính chaát ñaëc thuø (pecularity) rieâng cho chuùng. 2. Theo “soá ño thieâng lieâng”, Thöôïng Ñeá vaïch ra caùc ñöôøng (lines) ñeå xaùc ñònh hình daïng (shape) cuûa nguyeân töû, caùc truïc taêng tröôûng caên baûn (fundamental axes of growth), lieân heä goùc (angular relation) cuûa caùc truïc naøy, chính lieân heä naøy ñònh ñoaït hình daïng (form) voán laø hình daïng cuûa nguyeân töû vuõ truï töông öùng. Söï töông ñoàng gaàn nhaát vôùi caùc truïc naøy laø caùc truïc cuûa caùc tinh theå (crystals). 3. Do möùc ñoä cuûa rung ñoäng vaø lieân heä goùc cuûa caùc truïc taêng tröôûng vôùi nhau, kích côû vaø hình daïng cuûa beà maët, chuùng ta coù theå noùi laø beà maët hay vaùch cuûa nguyeân töû ñaõ ñöôïc aán ñònh. Nhö vaäy, trong moãi nguyeân töû, chuùng ta coù möùc ñoä (measure) cuûa söï soáng phuù linh cuûa noù, caùc truïc taêng tröôûng cuûa noù vaø beà maët hay vaùch bao boïc cuûa noù. (KCVTT, 15) Vi töû thöôøng toàn, coâng duïng (The use of the permanent atoms): Coâng duïng cuûa caùc vi töû thöôøng toàn laø ñeå baûo toàn trong chính chuùng - döôùi hình thöùc khaû naêng rung ñoäng (vibratory powers) - caùc keát quaû cuûa taát caû moïi kinh nghieäm maø chuùng ñaõ traûi qua. (KCVTT, 75) Vi töû thöôøng toàn Boà Ñeà (Buddhic permanent atom):
603
Vi töû thöôøng toàn Boà Ñeà töùc laø hieän theå tröïc giaùc cuûa vò ñeä töû tieán hoùa. (ÑÑTKNM, 764) Vi töû thöôøng toàn caûm duïc (Astral permanent atom): Vi töû thöôøng toàn caûm duïc ôû trong hoa sen Chaân Ngaõ. (ÑÑTKNM, 764) Vi töû thöôøng toàn haï trí (Mental unit): - Vi töû thöôøng toàn haï trí cuõng ôû treân coõi trí. (ÑNLVTD, 222) - Vi töû thöôøng toàn haï trí chæ coù 4 voøng xoaén oác (spirillae, loa tuyeán) (LVLCK, 775) Vi töû thöôøng toàn hoàng traàn (Physical permanent atom): - Naèm trong hoa sen Chaân Ngaõ. - ÔÛ treân caûnh giôùi dó thaùi. (CTHNM, 303) Vi töû thöôøng toàn Nieát Baøn (Atmic permanent atom): Töùc laø ñieåm taäp trung cuûa yù chí tinh thaàn, traïng thaùi thöù nhaát cuûa Tam Thöôïng Theå Tinh thaàn. (ÑÑTKNM, 756) Vi töû thöôøng toàn thöôïng trí (Mental/Manasic permanent atom): Traïng thaùi thaáp nhaát cuûa Tam Thöôïng Theå Tinh thaàn hay cuûa linh hoàn. (ASCLH, 14) Vi töû vuõ truï (Cosmic atom): Thaùi Döông Heä cuûa chuùng ta chæ laø moät vi töû vuõ truï. (ÑÑTKNM, 764) Vidya : X. Minh trieát coå ñaïi. Vieâm khôùp (Arthritis, thaáp khôùp): Caû hai beänh vieâm khôùp vaø tieåu ñöôøng ñeàu coù coäi nguoàn trong theå caûm duïc, neáu toâi coù theå taïm goïi moät caùch khoâng thích hôïp nhö theá, nhöng beänh thaáp khôùp tröôùc tieân hieän ra beân ngoaøi nhieàu hôn laø tieåu ñöôøng, vì laø keát quaû cuûa söï thoûa maõn ham muoán vaät chaát khi noù töï bieåu hieän qua thöùc aên, hoaëc laø trong kieáp soáng naøy, hoaëc trong kieáp tröôùc. Seõ coù ít hay khoâng
604
coù vieâm khôùp neáu nhaân loaïi aên uoáng ñuùng caùch vaø hieåu giaù trò thích hôïp vaø hieäu quaû cuûa thöùc aên. (CTNM, 311) Vieãn caûm (sympathetic telepathy, thaàn giao caùch caûm): Vieãn caûm hay laø söï hieåu bieát töùc khaéc, bieát ñöôïc caùc bieán coá, nhaän thöùc ñöôïc caùc söï vieäc vaø ñoàng nhaát hoùa vôùi caùc phaûn öùng cuûa Phaøm ngaõ. Taát caû ñeàu lieân quan ñeán hoaït ñoäng cuûa bí huyeät nhaät tuøng (solar plexus) cuûa Phaøm ngaõ vaø ñieàu naøy khi baûn chaát baùc aùi hay traïng thaùi thöù hai ñöôïc khai môû trôû thaønh “hoät gioâùng hay maàm moáng” cuûa quan naêng tröïc giaùc. (VCVTDT, 109) Nhaõn thoâng vaø nhó thoâng cuõng coù theå xaûy ra treân caùc phaân caûnh trí tueä, luùc ñoù chuùng ta goïi laø vieãn caûm. (SHLCTÑ, 8) Vieãn caûm baèng trí (Mental telepathy): Dó nhieân caùch naøy coù lieân quan ñeán hai hay nhieàu theå trí, vaø tieán trình xaûy ra trong chaát lieäu cuûa coõi haï trí. (VCVTDT, 111) Vieãn caûm giao tieáp (Telepathic communication): Giao tieáp baèng vieãn caûm laø vieäc ghi nhaän vaøo yù thöùc cuûa boä oùc xaùc thòt caùc thoâng tin ñöôïc truyeàn ñaït: a/ Tröïc tieáp töø Chaân Sö ñeán vò ñeä töû; töø ñeä töû ñeán ñeä töû; töø ñaïo sinh ñeán ñaïo sinh. b/ Töø Chaân Sö hay ñeä töû ñeán Chaân Ngaõ vaø töø ñoù ñeán Phaøm Ngaõ, xuyeân qua caùc phaân caûnh nguyeân töû. Do ñoù baïn seõ ghi nhaän ñöôïc raèng chæ nhöõng ai maø trong caùc theå cuûa hoï coù vaät chaát thuoäc phaân caûnh nguyeân töû môùi coù theå hoaït ñoäng theo caùch naøy. Söï an toaøn vaø chính xaùc naèm trong trang cuï naøy. c/ Töø Chaân Ngaõ ñeán Chaân Ngaõ xuyeân qua Chaân Ngaõ theå vaø ñöôïc truyeàn tröïc tieáp tuøy theo phöông phaùp ñi tröôùc hay ñöôïc giöõ laïi ñeå hoaøn taát töø töø vaø tuøy nhu caàu. (LVHLT, 179)
605
Vishnu traïng thaùi (Vishnu aspect): Töùc laø traïng thaùi Baùc aùi Minh trieát. (LVLCK,175) Töùc laø traïng thaùi kieán taïo (building aspect). (LVLCK, 1018) Viveka (Phaân bieän, tieáng Phaïn): X. Phaân bieän. Vong linh, vong hoàn (Spirit): X. Hoàn ma. Vong linh luïy traàn (Earthbound): Vì leõ ngöôøi töï töû voâ cuøng ñau khoå do söï hoái haän (vì ñaõ töï töû) neân ngöôøi töï töû muoán laøm baát cöù ñieàu gì ñeå nhaäp laïi vaøo theå xaùc cuûa mình, cho duø ñieàu aáy coù nghóa laø ñöông ñaàu vôùi nhieàu haäu quaû tai haïi, ngöôøi töï töû thöôøng khoâng chòu duøng noã löïc cuûa yù chí caàn cho mình ñeå taùch theå dó thaùi (etheric body, coøn goïi laø theå sinh löïc) cuûa mình ra (chính theå naøy quaán chung quanh theå caûm duïc vaøo luùc töø traàn). Do söï baùm chaët naøy cuûa theå dó thaùi, keû töï töû ñoù trôû thaønh “vong linh luïy traàn” chöøng naøo maø y vaãn khaêng khaêng khoâng chòu taùch boû theå sinh löïc. (CKDCLH, 147-148) Voøng giôùi haïn (Ringpassnot): - Thuaät ngöõ voøng giôùi haïn ñöôïc duøng trong vaên lieäu huyeàn linh hoïc ñeå chæ chu vi cuûa phaïm vi aûnh höôûng cuûa baát cöù maõnh löïc söï soáng trung öông naøo, vaø cuõng ñöôïc duøng cho taát caû moïi nguyeân töû, töø nguyeân töû cuûa vaät chaát cuûa nhaø vaät lyù hay nhaø hoùa hoïc, qua caùc nguyeân töû con ngöôøi vaø haønh tinh, leân ñeán ñaïi nguyeân töû cuûa moät Thaùi Döông Heä. Voøng giôùi haïn cuûa keû thöôøng nhaân laø daïng hình caàu cuûa theå haï trí ngöôøi aáy voán traûi roäng moät caùch ñaùng keå vöôït quaù theå xaùc vaø cho pheùp y hoaït ñoäng treân caùc phaân caûnh thaáp cuûa caûnh trí. (LVLCK, 41) - Voøng naøy naèm ôû chu vi cuûa Thaùi Döông Heä bieåu loä vaø laø voøng ñai aûnh höôûng cuûa maët trôøi (periphery of the influence), hieåu veà maët noäi moân laãn ngoaïi moân. Giôùi haïn cuûa lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa thaàn löïc söï soáng trung öông. (TVTTHL, 359)
606
- Vò ñaïo ñoà hoaøn maõn (full Initiate) bieát roõ raèng Voøng “giôùi haïn” khoâng phaûi laø moät vuøng (a locality), cuõng khoâng theå ño ñöôïc baèng khoaûng caùch (distance) maø bieát raèng noù toàn taïi trong caùi tuyeät ñoái cuûa Voâ Cuøng (the absoluteness of Infinity). (GLBN I, 189) Voøng lôùn cuûa hoaøng ñaïo (Great round of the zodiac) Ñaïi hoaøn cuûa hoaøng ñaïo (moät chu kyø ñoä chöøng 25.000 naêm) trong ñoù maët trôøi vöôït qua taát caû möôøi hai cung (signs) cuûa hoaøng ñaïo. (SHLCTÑ, 269) Voøng luaân hoài (wheel of samsara, wheel of life): - Töø ngöõ samsara do ngöõ caên sru, nghóa laø chuyeån ñoäng (move), chæ baùnh xe chuyeån ñoäng hay baùnh xe vó ñaïi cuûa kieáp soáng voâ thöôøng (changing life) maø con ngöôøi bò cuoán vaøo trong ñoù… (LVLCK, 1083) - Vieäc xoay chuyeån (revolution) cuûa voøng luaân hoài töùc laø vieäc moät thöïc theå ñi xuoáng luaân hoài xuyeân qua ba coõi thaáp roài quay trôû leân. (LVLCK, 277) Voøng taùi sinh (Wheel of rebirth, voøng luaân hoài): Treân voøng taùi sinh naøy, linh hoàn ñöôïc ñöa xuoáng laâm phaøm, sau ñoù trôû leân vaø ra khoûi tuø nguïc cuûa linh hoàn. Nhôø vieäc xoay chuyeån voøng luaân hoài, con ngöôøi hoïc ñöôïc caùc baøi hoïc caàn thieát cho mình, theo chu kyø, taïo ra caùc hieän theå bieåu loä cuûa mình (boä maùy ñaùp öùng cuûa linh hoàn trong ba coõi thaáp) vaø theo caùch naøy, ôû döôùi söï daãn daét cuûa linh hoàn vaø ñöôïc Thaùnh Ñoaøn vaø caùc tröôøng sôû huaán luyeän cuûa Thaùnh Ñoaøn giuùp ñôõ, con ngöôøi ñaït ñöôïc söï hoaøn thieän. (CVÑÑ, 92) Voøng troøn - Voøng troøn coù taâm ñieåm - Voøng troøn chia ñoâi Voøng troøn chia boán : X. Chuyeån ñoäng quay vaø bieåu töôïng kyù. Voâ minh (ignorance, Avidya):
607
Voâ minh laø tình traïng laàm laãn giöõa caùi thöôøng toàn, thanh khieát, chí phuùc (blissful) vaø Baûn ngaõ vôùi caùi voâ thöôøng, oâ tröôïc, ñau khoå vaø phi ngaõ. Tình traïng voâ minh naøy laø ñaëc ñieåm cuûa nhöõng keû maø cho ñeán giôø chöa phaân bieän ñöôïc giöõa chaân vôùi giaû, giöõa töû vong vôùi baát töû, giöõa aùnh saùng vôùi boùng toái. Do ñoù, voâ minh chi phoái söï soáng trong ba coõi thaáp vì coù söï töông öùng giöõa voâ minh treân coõi traàn nhö con ngöôøi ñang nhaäp theá traûi qua vôùi voâ minh treân taát caû caùc coõi. Noù laø moät haïn cheá cuûa chính Tinh thaàn vaø laø haäu quaû taát yeáu cuûa vieäc khoaùc laáy hình haøi. (ASCLH, 131132) Voâ duïc / voâ sôû duïc (Dispassion): - Voâ sôû duïc töùc laø khoâng ham muoán (desirelessness). (ASCLH, 172) - Loøng voâ duïc, töông phaûn vôùi loøng ham muoán (lust) hay duïc voïng (desire). (ASCLH, 287) - Nhôø voâ sôû duïc, ngöôøi tìm ñaïo vaø ngöôøi phuïng söï thoaùt khoûi caùc haäu quaû cuûa nghieäp baùo (karmic results) do y haønh ñoäng vì ngöôøi khaùc. (ASCLH, 288) Voâ saéc giôùi (Formless level): X. Arupa Loka. - Coõi trí coù ba coõi phuï thuoäc veà voâ saéc giôùi vaø boán coõi phuï thuoäc veà saéc giôùi. (LVLCK, 923) Voâ saéc töôùng (Arupa): Thuaät ngöõ voâ saéc töôùng ñöôïc duøng ñeå chæ moïi hình haøi (forms) maø qua ñoù, caùc söï soáng (existences) bieåu loä ra treân boán coõi cao (Toái Ñaïi Nieát Baøn, Ñaïi Nieát Baøn, Nieát Baøn vaø Boà Ñeà ND) cuûa Thaùi Döông Heä vaø caùc phaân caûnh tröøu töôïng cuûa coõi trí (mental plane). (LVLCK, 616) Voâ saéc töôùng thieân thaàn (Arupa Devas): Caùc Dhyan Chohans, khoâng coù hình haøi, tröôùc kia laø ngöôøi (Ex-men). (LVLCK, 615)
608
Voâ thöùc vaø sieâu thöùc (Unconscious mind and super-conscious mind) Voâ thöùc cuûa con ngöôøi chính laø caùi nhaø chöùa ñoà pheá thaûi (lumber-house) goàm caùc kyù öùc bò gaït ra (rejected memories), trong khi sieâu thöùc cuûa con ngöôøi döôøng nhö laø nôi löu giöõ baûn lieät keâ (inventory) moïi thöù trong nhaø pheá thaûi ñoù vaø giöõ ñöôïc caùi chìa khoùa ñeå söû duïng ñuùng moïi thöù trong ñoù duø laø nhoû nhaët vaø khoâng coøn ñöôïc chuù yù ñeán nöõa. (VLH, 203) Voâ toån haïi (harmlessness): X. Baát toån haïi. Voâ vi : Asamskrta, non agir. Vrittis: X. Nguõ quan thöùc. Vui vôùi soá phaän (Contentment): X. Laïc phaän. Vuõ Ñeá (Löông Voõ Ñeá): Wouti. Vuõ truï hieän töôïng (Phenomenal universe) töùc laø vuõ truï höõu hình (visible universe) (GLBN I, 71) Vuõ truï thöùc (cosmic consciousness): Xem ra cuõng coù phaàn naøo khoân ngoan ôû ñaây khi phaûn baùc laïi vieäc duøng töø ngöõ “vuõ truï thöùc”, lyù do laø khoâng ñuùng vaø sai leäch, vì ngay caû vò Thaùnh sö (Adept) cao caáp nhaát (chuù yù caån thaän töø ngöõ naøy) cuõng chæ coù ñöôïc taâm thöùc thuoäc thaùi döông heä (solar consciousness) vaø khoâng coù giao tieáp gì vôùi nhöõng gì ôû ngoaøi Thaùi Döông Heä cuûa chuùng ta. Caùc vò Haønh Tinh Thöôïng Ñeá (Baûy Tinh Quaân tröôùc Thaùnh Toøa) vaø caùc Nghieäp Quaû Tinh Quaân (“Töù Luaân” four wheels cuûa Ezekiel) môùi coù ñöôïc nhaän thöùc vöôït ngoaøi nhaän thöùc cuûa Thaùi Döông Heä chuùng ta. Caùc Ñaáng ôû caáp ñaúng thaáp hôn coù theå caûm nhaän ñöôïc ñieàu ñoù döôùi hình thöùc moät tieàm naêng nhöng caùc Ngaøi chöa coù ñöôïc moät chuùt kinh nghieäm naøo. (ASCLH, 377) Vuõ truï Ñaïi Phaïm Thieân (Cosmic Parabrahman): X. Tieán hoùa cuûa moät Thaùi Döông Thöôïng Ñeá.
609
Vuõ truï Thöôïng Ñeá (Cosmic Logos): - Moät Vuõ truï Thöôïng Ñeá coù hieän theå laø baûy Thaùi Döông Heä, coù khoâng gian (space) laø boán coõi vuõ truï. (LVLCK, 293) - Moät Vuõ truï Thöôïng Ñeá vieân dung (concern) baûy Thaùi Döông Thöôïng Ñeá. (LVLCK, 344) Vua Vuõ : Emperor Yuõ (Ñaïi Vuõ, Haï Vuõ). Vöôøn Ñòa Ñaøng (Garden of Eden): Vôùi cöông vò laø moät ñòa ñieåm thì Vöôøn Ñòa Ñaøng chaúng coù chuùt gì laø thaàn thoaïi; noù thuoäc vaøo moät trong caùc coät moác lòch söû ñeå ñoâi khi tieát loä cho ñaïo sinh thaáy raèng Thaùnh Kinh Cô Ñoác (Bible) khoâng phaûi chæ toaøn laø aån duï. “Eden” hay Gan-Eden cuûa tieáng Hebrew coù nghóa laø Coâng Vieân (Park) hay Vöôøn Ñòa Ñaøng laø teân coå cuûa moät xöù coù soâng Euphrates vaø caùc phuï löu cuûa soâng naøy chaûy qua, töø AÙ Chaâu vaø Armenia tôùi bieån Erythrea. Trong quyeån “Book of Numbers” cuûa ngöôøi Chaldea, vò trí cuûa vöôøn naøy ñöôïc neâu ra baèng soá, coøn trong thuû baûn baèng maät maõ cuûa phaùi Hoa Hoàng Thaäp Töï (Cypher Rosicrucian manuscript) do Baù Töôùc St. Germain löu truyeàn laïi, vöôøn naøy cuõng ñöôïc moâ taû ñaày ñuû. Trong caùc Danh Bieåu (Tablets) cuûa ngöôøi Assyria, vöôøn naøy ñöôïc goïi laø Ganduniyas. (GLBN III, 207)
610
W Wesak (Leã Ñöùc Phaät hieän): Moät leã xaûy ra ôû Himalaya vaøo kyø traêng troøn thaùng 5 döông lòch. Ngöôøi ta noùi raèng, trong leã naøy, moïi thaønh vieân cuûa Thaùnh Ñoaøn ñeàu hieän dieän, trong moät luùc ngaén, Ñöùc Phaät ñoåi môùi söï tieáp xuùc vaø lieân keát cuûa Ngaøi vôùi coâng vieäc cuûa haønh tinh chuùng ta. (ÑÑNLVTD, 225) Wesak Festival (Leã Wesak): Moãi naêm moät laàn, vaøo leã Wesak, ñöôïc söï chuaån nhaän cuûa Ñaáng Chöôûng Quaûn Theá gian, Ñöùc Phaät mang laïi cho taäp theå nhaân loaïi moät luoàng thaàn löïc nhò phaân xuaát phaùt töø Ñaáng Quaùn Tònh (Silent Watcher), ñöôïc boå sung baèng naêng löôïng taäp trung hôn cuûa Ñaáng Chöôûng Quaûn Theá gian (Lord of the World). Ngaøi phoùng raûi naêng löôïng nhò phaân naøy khi ban aân hueä xuoáng cho daân chuùng tuï taäp taïi buoåi leã ôû Hi Maõ Laïp Sôn, vaø töø hoï, ñeán löôït naêng löôïng naøy tuoân ra cho moïi ngöôøi noùi moïi thöù tieáng vaø thuoäc moïi saéc daân. (ÑÑNLVTD, 105)
611
X Xaõ ly (Virāga, döùt boû): Döûng döng tröôùc laïc thuù vaø tröôùc khoå ñau, chinh phuïc ñöôïc huyeãn töôûng, chæ coù chaân lyù ñöôïc nhaän ra. (Ñaây laø balamaät thöù tö ND). (TNVT, 178) Xanh laù caây (Green): Maøu xanh laù caây laø caên baûn ñoái vôùi söï hoaït ñoäng cuûa thieân nhieân. Ñoù laø maøu toång hôïp ñoái vôùi Thaùi Döông Heä thöù nhaát vaø laø neàn taûng ñoái vôùi Thaùi Döông Heä bieåu loä hieän taïi. Giai ñieäu (note) cuûa Thieân Nhieân laø xanh laù caây, vaø moãi khi con ngöôøi xem laïi lôùp aùo maø traùi ñaát ñang khoaùc laáy thì y ñang tieáp xuùc vôùi moät vaøi thaàn löïc voán ñaït ñeán möùc thaønh toaøn trong Thaùi Döông Heä thöù nhaát. Maøu laù caây taïo ra höng phaán (stimulate) vaø xoa dòu (heal). (TVTTHL, 212) Xaáu xa vaø toát laønh (Evil and good) Khoâng coù ñieàu gì xaáu xa tröø nhöõng gì maø con ngöôøi taïo ra do söï thieáu hieåu bieát cuûa chính mình…. Moïi söï vieäc ñeàu cuøng dieãn bieán theo höôùng toát laønh cho nhöõng ai bieát kính yeâu Thöôïng Ñeá (God) . (VLH,250)
612
Xuùc caûm (Emotion, xuùc ñoäng): - Xuùc caûm xaûy ra do caùc rung ñoäng cuûa chaát lieäu thuoäc coõi caûm duïc (astral matter). (CKDCLH, 19) - Xuùc caûm chæ laø duïc voïng ñöôïc bieåu loä thuoäc loaïi naøy hay loaïi khaùc. (TLHNM II, 418) - Xuùc ñoäng hay xuùc caûm sô khai (embryonic emotion, or feeling) laø phaûn aùnh cuûa tình thöông treân coõi traàn. (TTCNT, 81) Xung ñoäng vaø tröïc giaùc (Impulse and Intuition): Ngöôøi ta raát thöôøng laàm loän xung ñoäng vaø tröïc giaùc, maëc duø veà caên baûn thì chuùng khaùc nhau ôû coäi nguoàn vaø ñaëc tính. Xung ñoäng baét nguoàn töø baûn chaát duïc voïng (desire-nature), töø taâm thöùc ñang hoaït ñoäng qua theå caûm duïc vaø laø moät naêng löôïng ñöôïc phoùng ra ngoaøi ñeå ñaùp öùng vôùi moät kích thích (stimulus) töø beân ngoaøi, moät naêng löôïng haáp taáp, thieáu caân nhaéc, voäi vaøng vaø khoâng ñöôïc trí tueä ñieàu khieån. Tröïc giaùc baét nguoàn töø Chaân Ngaõ Tinh thaàn (Spiritual Ego) vaø laø moät naêng löôïng ñang tuoân ra beân ngoaøi ñeå ñaùp öùng vôùi moät ñoøi hoûi töø beân ngoaøi, moät naêng löôïng maïnh meõ, an tónh, coù chuû ñích ñöôïc Chaân Ngaõ Taâm linh ñieàu khieån. (KCVTT, 307-308) Xung löïc (Impulse, söùc thoâi thuùc): Xung löïc töùc laø yù chí hieän toàn (will-to-be), xuaát phaùt töø coõi trí. (LVLCK, 692) Xuaát thaàn (ecstasy, trance): - Trong thaàn bí hoïc (mysticism), chuùng ta ñöôïc bieát raèng söï xuaát thaàn (ecstasy) veà maët xaùc thaân laø söï meâ maån (trance). Ñoù laø tình traïng ñôø ñaãn (rapture), vaø coù theå hoaëc toát hoaëc xaáu. (TTTÑTG, 167) - Xuaát thaàn chæ laø traïng thaùi hoân thuïy (sleep-state) ñöôïc gaây ra moät caùch nhaân taïo (artificially) hay baát thöôøng (abnormally).
613
Duø cho ñöôïc taïo ra baèng thuaät thoâi mieân do töø ñieän (by mesmeric), thoâi mieân thöôøng (hypnotic), baèng thuoác men (medicinal) hoaëc caùc phöông caùch naøo khaùc, keát quaû vaãn nhö nhau ñoái vôùi theå xaùc. (KCVTT, 176) - … Khi ôû trong traïng thaùi xuaát thaàn (in trance), nghóa laø ôû trong theå caûm duïc (in the astral vehicle), thoaùt ra khoûi theå xaùc (free from the physical). (KCVTT, 222) Traïng thaùi xuaát thaàn ñích thöïc (real ecstasy) ñöôïc Plotinus ñònh nghóa nhö sau: “Ñoù laø vieäc giaûi thoaùt theå trí ra khoûi taâm thöùc höõu haïn cuûa noù, trôû neân hôïp nhaát vaø huyeàn ñoàng (identified) vôùi caùi voâ haïn”. (CKMTTL, 12) Xöông söôøn cuûa Adam (the rib of Adam): Xöông söôøn laø moät loaïi xöông (bone), vaø khi chuùng ta ñoïc trong Saùng Theá Kyù (Genesis) raèng baø Eva ñöôïc laøm baèng xöông söôøn cuûa Adam, ñieàu ñoù chæ coù nghóa laø gioáng ngöôøi coù xöông ñöôïc taïo ra töø gioáng ngöôøi “khoâng xöông” (“boneless”). (GLBN III, 199) Xöù sôû tröôøng haï (Summerland): “Xöù sôû tröôøng haï” laø nôi maø toaøn boä cuoäc soáng ñaày öôùc muoán (wish-life) cuûa nhaân loaïi ñöôïc taäp trung vaøo vaø moïi duïc voïng cuûa nhaân loaïi ñöôïc hình thaønh. (TLHNM II, 507)
614
Y YÙ chí (will): - YÙ chí laø naêng löôïng cuûa linh hoàn töï bieåu hieän theo söï chæ ñaïo, söï tieán boä vaø phuø hôïp vôùi Thieân cô. (CTHNM, 388) - YÙ chí hay naêng löôïng cuûa söï soáng laø caùc thuaät ngöõ ñoàng nghóa. (TLHNM I, 43) – YÙ chí laø naêng löôïng (energy) ñöôïc Minh trieát höôùng daãn. (KCVTT, 268) - Khi nghieân cöùu söï tieán hoùa, chuùng ta ngaøy caøng trôû neân bieát roõ laø YÙ Chí taïo hình (shape) cho vaät chaát. (KCVTT, 233) - YÙ chí coù hai traïng thaùi huùt vaø ñaåy, hít vaøo vaø thôû ra. (KCVTT, 11) YÙ chí baùc aùi (Will-to-love, yù muoán thöông yeâu): YÙ chí baùc aùi töï bieåu loä baèng naêng löïc haáp thu roäng raõi caùc yeáu toá khaùc nhau, tuy nhieân, vaãn ñöa ra cô hoäi ñoàng ñeàu cho taát caû. (SHLCTÑ, 131)
615
YÙ chí haønh thieän (Willtogood): Coù nghóa laø söï ñònh höôùng beàn bó, khoâng lay chuyeån (immovable) cuûa vò ñeä töû ñieåm ñaïo (initiated disciple), trong khi thieän chí (goodwill) coù theå ñöôïc xem nhö laø bieåu hieän cuûa yù chí haønh thieän trong vieäc phuïng söï haèng ngaøy. (CTNM, 676) YÙ chí haønh thieän laø yù chí cuûa Thöôïng Ñeá. (ÑÑTKNMII, 160) YÙ chí haønh thieän bao goàm khaû naêng khoâng nhöõng söû duïng yù chí tinh thaàn maø coøn phaûi bieát ít nhieàu veà baûn chaát cuûa caùi ”thieän”. YÙ chí haønh thieän laø tính chaát caên baûn cuûa thieân yù, bao goàm hoaït ñoäng coù hoaïch ñònh vaø moät muïc tieâu roõ reät phaûi ñöôïc thaønh ñaït. (ÑÑTKNMII, 4647) YÙ chí hieän toàn (Willtobe): - YÙ chí hieän toàn xuaát hieän hoaøn toaøn töø beân ngoaøi Thaùi Döông Heä. Noù laø naêng löôïng thaám nhuaàn vaïn vaät cuûa Thöôïng Ñeá, vôùi moät phaàn cuûa chính naêng löôïng ñoù, Ngaøi laøm linh hoaït Thaùi Döông Heä, tuy nhieân, vaãn ôû beân ngoaøi noù. (TLHNM I, 43) - YÙ chí hieän toàn töùc laø Ngoâi Moät cuûa Thöôïng Ñeá. (LVLCK, 560) - YÙ chí hieän toàn xuaát phaùt töø coõi trí. (LVLCK, 692) - YÙ chí hieän toàn trong thôøi gian vaø khoâng gian xuaát phaùt töø coõi trí vuõ truï, noù taïo ra baûy nhoùm söï soáng Chaân Ngaõ vaø luoàng löu xuaát thöù ba (third outpouring). (LVHLT, 362) YÙ- chí- muoán- soáng / YÙ muoán linh hoaït (Will-to-live): - Thöôïng Ñeá Ngoâi Moät (first Logos) laø hieän thaân (embodies) cho yù muoán linh hoaït. (LVLCK, 146) - Moät trong caùc yeáu toá chi phoái vieäc ñaàu thai (incarnation) laø söï hieän höõu cuûa caùi ñöôïc goïi laø YÙ-muoánlinh hoaït ; khi yù muoán ñoù hieän höõu vaø khi yùchímuoánsoáng maïnh meõ nôi con ngöôøi thì y baùm truï (anchored) moät caùch chaët cheõ vaøo coõi traàn; khi yù
616
chí muoán soáng khoâng coøn hieän ra moät caùch maïnh meõ hay trieät thoaùi thì con ngöôøi töø traàn. (CTNM, 638) Yù chí baïc nhöôïc: Xem Quaù ñoä vaø leäch laïc veà tính duïc. YÙ chí taát thaéng (Prakamya): X. Quyeàn naêng. YÙ chí toàn taïi (Will to exist): Ngoâi Moät (The first Aspect) töùc laø yù chí toàn taïi. (LVLCK, 215) YÙ chí toàn taïi bieåu loä qua vaät chaát cuûa hình haøi. (LVLCK, 146) YÙ chí vaø duïc voïng (Will and desire): - YÙ chí vaø duïc voïng ñeàu laø caùc phaùt xaï cuûa löïc (force emanations). Chuùng khaùc nhau ôû tính chaát vaø möùc ñoä rung ñoäng, nhöng veà baûn theå ñeàu laø caùc doøng naêng löôïng, moät beân taïo thaønh xoaùy sô khôûi hay trung taâm hoaït ñoäng, coù tính chaát ly taâm, vaø moät beân coù tính chaát höôùng taâm vaø laø nhaân toá chính trong vieäc boài ñaép daàn vaät chaát vaøo trong moät hình haøi xung quanh xoaùy trung taâm. (LVLCK, 1017) - Maàm moáng cuûa yù chí baét ñaàu töï bieåu loä trong giai ñoaïn tieán hoùa lôùn lao thöù hai cuûa taâm thöùc. Duïc voïng vaø yù chí daãn daét caùc haønh ñoäng cuûa con ngöôøi, ngay caû yù chí coøn ñöôïc ñònh nghóa nhö laø duïc voïng ñang hieän ra moät caùch chieán thaéng töø söï phaûn khaùng (contest) cuûa duïc voïng. Nhöng ñaây laø moät quan ñieåm thoâ thieån vaø phieán dieän, khoâng giaûi thích ñöôïc gì caû. Duïc voïng laø naêng löôïng höôùng ngoaïi (out-going energy) cuûa Chuû Theå Tö Töôûng (Thinker, Linh hoàn), chieàu höôùng cuûa noù ñöôïc xaùc ñònh baèng söï thu huùt cuûa caùc ñoái töôïng beân ngoaøi. YÙ chí laø naêng löôïng höôùng ngoaïi cuûa Chuû Theå Tö Töôûng, chieàu höôùng cuûa noù ñöôïc xaùc ñònh baèng caùc keát luaän ñöôïc lyù trí (reason) ruùt ra töø caùc kinh nghieäm trong quaù khöù, hay baèng hueä giaùc tröïc tieáp (direct intuition, tröïc giaùc ñoán ngoä) cuûa chính linh hoàn. Noùi caùch khaùc, duïc voïng ñöôïc daãn daét töø beân ngoaøi,
617
coøn yù chí ñöôïc daãn daét töø beân trong. Vaøo luùc baét ñaàu coâng cuoäc tieán hoùa cuûa con ngöôøi, duïc voïng hoaøn toaøn laøm chuû vaø thoâi thuùc con ngöôøi theo ñuû moïi höôùng. Vaøo giöõa cuoäc tieán hoùa, duïc voïng vaø yù chí luoân luoân xung ñoät nhau, chieáân thaéng ñoâi khi thuoäc veà beân naøy, ñoâi khi naèm veà beân kia. Vaøo cuoái cuoäc tieán hoùa, duïc voïng taøn luïi ñi, yù chí trôû neân thoáng ngöï, khoâng coøn bò choáng ñoái, khoâng coøn bò thaùch thöùc nöõa. (MTNX, 233-234) YÙ chí yeáu ôùt (Weak-willed): Thoâng thöôøng, nhöõng gì ñöôïc goïi laø thieáu yù chí (lack of will) vaø vieäc moâ taû moät ngöôøi nhö laø coù yù chí yeáu ôùt hay ngöôøi “thieáu cöông quyeát” (“weak-minded”), thöïc ra khoâng coù lieân quan gì vôùi yù chí caû, maø thöôøng laø keát quaû cuûa vieäc hoäi nhaäp yeáu ôùt (feeble integration) vaø lieân keát loûng leûo (loose connection) giöõa yù thöùc vôùi boä oùc, vieäc ñoù laøm cho con ngöôøi trôû thaønh tieâu cöïc vôùi caùc thoâi thuùc ham muoán maø bình thöôøng seõ tuoân ñoå vaøo boä oùc cuûa ngöôøi aáy, laøm khích ñoäng theå xaùc ngöôøi aáy vaøo moät hình thöùc hoaït ñoäng naøo ñoù. (TLHNM II, 419) YÙ- Muoán- Linh- hoaït (Will-to-Live): ÔÛ ñaây, chuùng ta ñöøng queân raèng bôûi vì chuùng ta ñaõ quyeát chí khai môû caùc quyeàn naêng cuûa chuùng ta qua caùc kinh nghieäm cuûa söï soáng treân caùc coõi thaáp; ñöøng queân raèng soá meänh cuûa chuùng ta (our lot) laø do ta töï choïn (self-chosen) chöù khoâng phaûi bò aùp ñaët (not imposed); ñöøng queân raèng chuùng ta ñang ôû taïi coõi naøy laø theå theo keát quaû cuûa “YÙ Muoán Linh Hoaït” (“Will-to-Live”) cuûa chính chuùng ta (cuûa chính Chaân Thaàn chuùng ta-ND); ñöøng queân raèng neáu YÙ Muoán (Will) ñoù thay ñoåi - maëc duø trong thöïc teá noù khoâng coù khaû naêng thay ñoåi nhö theá - thì chuùng ta seõ chaám döùt vieäc soáng ôû coõi naøy vaø trôû laïi choán An Bình (the Peace), khoâng thu hoaïch ñöôïc chuùt keát quaû naøo maø vì muoán coù
618
keát quaû ñoù, chuùng ta môùi ñeán coõi naøy. “Khoâng moät ai khaùc baûn thaân ta eùp buoäc chuùng ta caû” (“None else compels”). (KCVTT, 333) YÙ nieäm (idea, yù töôûng): YÙ nieäm laø moät thöïc theå voâ hình, chính noù khoâng coù söï soáng nhöng noù mang laïi hình aûnh vaø daïng thöùc cho vaät chaát voâ ñònh hình (shapeless matter) vaø trôû thaønh nguyeân nhaân cuûa bieåu loä. (TTTÑTG, 238) YÙ nieäm töø coõi tröïc giaùc ñeán vôùi chuùng ta. (ACMVÑCTG, 54) YÙ nieäm thì khoâng coù hình daïng (formless) vaø thöïc ra laø caùc ñieåm naêng löôïng ñang höôùng ra ngoaøi, ñeå sau roát bieåu hieän moät “thieân lyù” (“intention”) naøo ñoù cuûa Thöôïng Ñeá saùng taïo thieâng lieâng. (CVÑÑ, 50) YÙ thöùc (consciousness, taâm thöùc): Töø ngöõ “yù thöùc” xuaát phaùt töø 2 chöõ Latin: “con” coù nghóa laø “vôùi” (with) vaø “scio” coù nghóa laø “bieát” (to know), nghóa ñen laø “nhöõng gì giuùp cho chuùng ta bieát” (“that with which we know”). (TTCNT, 99) YÙ thöùc caûm duïc- tröïc giaùc : X. Caûm hueä thöùc. YÙ thöùc Christ (Christconsciousness, taâm thöùc Christ): - Laø yù thöùc veà traùch nhieäm vaø phuïng söï (responsibility and service). (CVÑÑ, 571) - YÙ thöùc Christ töùc laø tröïc giaùc thöùc (Intuitional consciousness). (ASCLH, 298) - Taäp theå thöùc. (ASCLH, 298) YÙ thöùc ñoäng vaät (Animal consciousness, ñoäng vaät thöùc): Traïng thaùi höõu caûm thöùc (sentient aspect) töùc laø yù thöùc ñoäng vaät. (CTNM, 429)
619
YÙ thöùc thôøi Arya (Aryan consciousness): Nôi nhöõng ngöôøi tieân tieán treân theá giôùi ngaøy nay, chuùng ta thaáy söï taùc ñoäng cuûa theå trí, ñieàu naøy ñöôïc nhaän thaáy ôû möùc ñoä roäng lôùn trong neàn vaên minh Taây Phöông. Naêng löôïng cuûa cung theå trí baét ñaàu tuoân ñoå vaøo vaø töø töø töï khaúng ñònh. Khi ñieàu naøy xaûy ra, baûn chaát duïc voïng seõ ñöôïc keàm cheá, vaø taát nhieân, baûn chaát hoàng traàn coù theå trôû thaønh vaän cuï cuûa xung löïc theå trí moät caùch roõ reät hôn. YÙ thöùc naõo boä baét ñaàu thieát laäp vaø ñieåm taäp trung naêng löôïng baét ñaàu di chuyeån daàn daàn ra khoûi caùc bí huyeät thaáp ñeå vaøo caùc bí huyeät cao. Nhaân loaïi ñang phaùt trieån “yù thöùc thôøi Aryan” vaø ñang ñi tôùi tröôûng thaønh. Nôi nhöõng ngöôøi tieân tieán treân theá giôùi, coøn coù söï hoäi nhaäp cuûa phaøm ngaõ vaø ñöa tôùi söï keàm cheá nhaát ñònh cung phaøm ngaõ, vôùi vieäc phaøm ngaõ khoáng cheá nhôø söï toång hôïp, coá keát cuûa ba theå vaø vieäc ba theå trôû thaønh moät ñôn vò hieäp ñoàng taùc chieán. Sau ñoù, phaøm ngaõ trôû thaønh vaän cuï cuûa linh hoàn noäi taïi. (TLHNM II, 26) YÙ thöùc thôøi Atlantis (Atlantean consciousness): Caùc ham muoán cuûa con ngöôøi khoâng coøn mô hoà vaø phoâi thai nöõa; ñeán luùc naøy, chuùng coù lieân quan tôùi caùc thoâi thuùc hay theøm muoán cô baûn - tröôùc tieân thoâi thuùc töï veä cuûa y, keá ñoù töï baûo toàn qua söï thoâi thuùc sinh saûn, keá ñeán thoûa maõn nhu caàu kinh teá. ÔÛ giai ñoaïn naøy, chuùng ta coù tình traïng hieåu bieát cuûa treû con vaø ngöôøi sô khai. Tuy nhieân, daàn daàn chuùng ta thaáy söï hieåu bieát beân trong veà chính söï ham muoán töø töø taêng leân vaø ít chuù troïng vaøo caùc thoûa maõn vaät chaát. YÙ thöùc baét ñaàu ñaùp öùng moät caùch chaäm chaïp vôùi aûnh höôûng cuûa theå trí vaø ñaùp öùng vôùi naêng löïc phaân bieän vaø choïn löïa giöõa caùc öôùc muoán khaùc nhau; khaû naêng duøng thì giôø moät caùch khaù thoâng minh baét ñaàu loä ra. Caùc öôùc muoán tinh teá hôn baét ñaàu thoâi thuùc; caùc duïc voïng cuûa con ngöôøi trôû neân bôùt thoâ tuïc vaø ít thieân veà vaät chaát; öôùc muoán veà caùi ñeïp
620
baét ñaàu xuaát hieän vaø coù yù thöùc mô hoà veà caùc giaù trò thaåm myõ. YÙ thöùc con ngöôøi trôû neân thieân veà trí caûm (kama-manasic) hôn, vaø toaøn theå khuynh höôùng ñoái vôùi caùc thaùi ñoä haèng ngaøy cuûa y hay caùc caùch soáng cuûa y vaø cuûa tính chaát y baét ñaàu nôùi roäng, khai môû vaø caûi thieän. Maëc duø haàu heát thì giôø y vaãn coøn bò leøo laùi bôûi öôùc muoán khoâng hôïp lyù, tuy nhieân, lónh vöïc thoûa maõn cuûa y vaø caùc thoâi thuùc do giaùc quan cuûa y ñeàu ít thuù tính moät caùch roõ reät vaø thieân veà tình caûm nhieàu hôn. Taâm traïng vaø tình caûm ñi ñeán choã ñöôïc nhaän bieát vaø moät öôùc muoán mô hoà veà yeân bình vaø söï thoâi thuùc ñeå tìm ra ñieàu mô hoà ñöôïc goïi laø “haïnh phuùc” baét ñaàu ñoùng vai troø cuûa chuùng.. Ñieàu naøy töông öùng vôùi giai ñoaïn tröôûng thaønh vaø vôùi tình traïng yù thöùc thôøi Atlantis. Ñoù laø tình traïng cuûa ña soá con ngöôøi hieän nay. Phaàn lôùn con ngöôøi vaãn coøn yù thöùc thôøi Atlantis, vaãn coøn coù caùc phaûn öùng vaø caùch tieáp caän cuoäc soáng thuaàn tuùy tình caûm. Hoï vaãn coøn bò chi phoái haàu heát baèng caùc duïc voïng ích kyû vaø baèng tieáng goïi cuûa cuoäc soáng theo baûn naêng. Nhaân loaïi treân ñòa caàu chuùng ta vaãn coøn ôû giai ñoaïn Atlantis, trong khi giôùi trí thöùc, caùc ñeä töû vaø ngöôøi tìm ñaïo ñeàu ñang nhanh choùng ra khoûi giai ñoaïn naøy, vì hoï ñaõ ñaït ñöôïc vieäc bieät laäp ngaõ tính treân daõy nguyeät caàu vaø ñaõ traûi qua thôøi yù thöùc Atlantis. Ngaøy nay, nhöõng ngöôøi hoaït ñoäng treân theá giôùi neân ghi nhôù thaät kyõ caùc söï kieän vaø caùc trình töï naøy neáu hoï muoán ñaùnh giaù vaán ñeà theá giôùi moät caùch hôïp lyù, cuõng nhö muoán höôùng daãn vaø daïy doã ngöôøi daân moät caùch ñuùng ñaén. Noùi chung, hoï phaûi hieåu raèng, khi ñoái xöû vôùi quaàn chuùng coøn ngheøo khoå thì ít ngöôøi coù trí tueä thöïc söï, raèng hoï caàn phaûi ñöôïc ñònh höôùng veà caùi thöïc söï ñöôïc öa thích nhieàu hôn laø veà phía caùi hôïp lyù thöïc söï, vaø chieàu höôùng ñuùng cuûa naêng löôïng duïc voïng khi noù töï bieåu hieän trong
621
quaàn chuùng chöa ñöôïc reøn luyeän, deã bò dao ñoäng phaûi laø noã löïc cuûa taát caû nhöõng keû coù traùch nhieäm giaûng daïy. (TLHNM II, 25-26) YÙ thöùc thôøi Lemuria (Lemurian consciousness): Vaøo caùc giai ñoaïn ban sô, khi yù thöùc thôøi Lemuria tieâu bieåu cho con ngöôøi coõi hieän töôïng thì traïng thaùi chaép vaù cuûa linh hoàn - ñang ngöï trò vaø laøm linh hoaït khaép hình haøi con ngöôøi vaø ñem laïi cho con ngöôøi baát luaän yù thöùc nhaân loaïi thöïc söï naøo, neáu coù - haõy coøn baát ñoäng, phoâi thai vaø thieáu toå chöùc. Theo caùch hieåu cuûa chuùng ta thì ñoù laø söï troáng roång cuûa theå trí, vaø chæ ñöôïc phaân bieät baèng söï ñoàng nhaát hoùa hoaøn toaøn vôùi hình haøi vaät chaát vaø caùc hoaït ñoäng cuûa noù. Ñaây laø giai ñoaïn coù caùc phaûn öùng tónh taïi chaäm chaïp ñoái vôùi söï ñau ñôùn, vui veû, khoå sôû, ñoái vôùi söï thoâi thuùc vaø thoûa maõn cuûa ham muoán, vaø ñoái vôùi söï thoâi thuùc maõnh lieät cuûa tieàm thöùc höôùng ñeán choã hoaøn thieän. Heát kieáp naøy sang kieáp khaùc, naêng löïc daønh cho söï ñoàng nhaát hoùa höõu thöùc töø töø taêng leân, vôùi söï ham muoán ngaøy caøng taêng cho phaïm vi thoûa maõn roäng lôùn hôn; linh hoàn noäi taïi vaø sinh ñoäng aån saâu hôn bao giôø, trôû thaønh tuø nhaân cuûa baûn chaát hình haøi. Toaøn theå caùc maõnh löïc cuûa söï soáng ñöôïc taäp trung vaøo theå xaùc, vaø baáy giôø, caùc ham muoán ñöôïc bieåu loä ñeàu laø caùc ham muoán vaät chaát. Ñoàng thôøi, coù moät khuynh höôùng ngaøy caøng taêng ñoái vôùi caùc ham muoán tinh teá hôn do theå caûm duïc gôïi ra. Daàn daàn, vieäc ñoàng nhaát hoùa cuûa linh hoàn vôùi hình haøi chuyeån töø theå xaùc leân theå caûm duïc. Vaøo luùc naøy, khoâng coù gì coù theå ñöôïc goïi laø phaøm ngaõ. Chæ coù moät xaùc thaân soáng ñoäng, linh hoaït, vôùi caùc nhu caàu vaø ham muoán, caùc öa thích vaø khaùt khao, ñi keøm baèng söï chuyeån di yù thöùc raát chaäm chaïp tuy raèng ngaøy caøng nhieàu, ra khoûi theå xaùc ñeå vaøo theå caûm duïc. Theo thôøi gian, khi söï chuyeån ñoåi naøy ñaït ñöôïc thaønh coâng, thì baáy giôø, yù thöùc khoâng coøn hoaøn toaøn ñoàng nhaát hoùa vôùi theå
622
xaùc nöõa maø trôû neân ñöôïc taäp trung vaøo theå tình caûm. Khi tuï ñieåm chuù taâm cuûa linh hoàn, taùc ñoäng qua con ngöôøi ñang tieán moät caùch chaäm chaïp, ôû vaøo theá giôùi duïc voïng, thì linh hoàn trôû neân ñoàng nhaát hoùa vôùi boä maùy ñaùp öùng khaùc, theå caûm duïc. YÙ thöùc cuûa y baáy giôø trôû thaønh yù thöùc Atlantis. (TLHNM II, 24-25) YÙ thöùc traùch nhieäm (Sense of responsibility): YÙ thöùc traùch nhieäm laø moät trong caùc daáu hieäu ñaàu tieân cuûa söï keàm cheá cuûa linh hoàn (egoic control). (LVLCK, 814) Yeân nghæ (sleep): 1. Söï yeân nghæ thoâng thöôøng cuûa theå xaùc, trong ñoù, naõo boä khoâng ñaùp öùng vôùi baát cöù söï tieáp xuùc naøo cuûa giaùc quan. 2. Söï yeân nghæ cuûa nguõ quan thöùc (vrittis) töùc laø hoaït ñoäng cuûa caùc tieán trình trí tueä ñang lieân keát con ngöôøi vôùi moâi tröôøng quanh con ngöôøi qua trung gian cuûa caùc giaùc quan vaø theå trí. 3. Söï yeân nghæ cuûa linh hoàn maø noùi veà maët huyeàn linh, söï yeân nghæ naøy bao haøm quaûng ñôøi kinh nghieäm cuûa con ngöôøi baét ñaàu töø luùc ñaàu tieân ñi ñaàu thai laøm ngöôøi cho ñeán khi “nhaän bieát” ñöôïc thieân cô vaø noã löïc ñeå ñöa con ngöôøi haï ñaúng phuø hôïp vôùi baûn chaát vaø yù chí cuûa con ngöôøi taâm linh beân trong. 4. Söï hoân thuïy cuûa ñoàng töû thoâng thöôøng, trong ñoù, theå dó thaùi bò truïc moät phaàn ra khoûi theå xaùc, cuõng nhö bò taùch rôøi khoûi theå caûm duïc, ñöa tôùi moät tình traïng thöïc laø nguy hieåm. 5. Söï nhaäp ñònh (samadhi) hay laø söï “yeân nghæ cuûa nhaø yoga”, keát quaû cuûa vieäc Chaân Nhaân trieät thoaùi moät caùch khoa hoïc vaø höõu thöùc ra khoûi lôùp voû tam phaân ñeå hoaït ñoäng ñöôïc treân caùc phaân caûnh cao, chuaån bò cho vieäc phuïng söï naøo ñoù treân coõi thaáp. 6. Söï yeân nghæ cuûa caùc vò ÖÙng thaân (Nirmanakayas) voán laø moät tình traïng taäp trung tinh thaàn cao ñoä vaø an truï vaøo theå tinh thaàn hay linh theå ñeán noãi maø taâm thöùc höôùng ngoaïi ñöôïc trieät
623
thoaùi chaúng nhöõng ra khoûi ba coõi noã löïc cuûa nhaân loaïi maø coøn ra khoûi hai bieåu loä thaáp cuûa Tam Thöôïng Theå tinh thaàn. Vì caùc muïc ñích cuûa coâng vieäc ñaëc bieät, vò ÖÙng thaân “yeân nghæ” ñoái vôùi moïi traïng thaùi cuûa coõi thöù ba hay laø coõi Nieát Baøn. (ASCLH, 2223) Yeát ma (Kieát ma): Karmadana (B.Phaïn). Yeâu ma, yeâu quyû, yeâu tinh : X. Rakshasas. Yeâu thích (desire, öa thích, ham muoán, ham meâ, duïc voïng): Laø gaén boù (attachment) vôùi caùc ñoái töôïng ñem laïi thích thuù (pleasure). (ASCLH, 135) Yeáu toá (Element, tattva, vaät chaát vi töû, baûn toá, hôïp toá): X. theâm Nguyeân toá. Coù 5 yeáu toá : dó thaùi (ether), khoâng khí (air), löûa (fire), nöôùc (water), vaø ñaát (earth). (ASCLH, 157) Tattva hay vaät chaát vi töû (atomic matter) cuûa moät coõi laø keát quaû cuûa moät vuøng xoaùy ñöôïc taïo neân bôûi tattva cuûa coõi keá treân trong caùc taäp hôïp thoâ tröôïc nhaát cuûa coõi cao keá treân ñoù, vuøng xoaùy naøy (vortex) ñöôïc taïo ra bôûi moät tanmatra môùi phaùt ra töø Isvara, goàm coù: 1. Yeáu toá coõi Toái Ñaïi Nieát Baøn (Aditattvas), vaät chaát vi töû cuûa coõi Toái Ñaïi Nieát Baøn (Maha Paranirvana, coõi thöù baûy). Do söï phoái hôïp cuûa vaät chaát vi töû naøy maø 6 phaân caûnh thaáp cuûa caûnh giôùi (coõi) cao nhaát ñöôïc taïo thaønh. 2. Yeáu toá coõi Ñaïi Nieát Baøn (Anupadakatattva), vaät chaát vi töû cuûa caûnh giôùi Ñaïi Nieát Baøn (Paranirvana), coõi thöù saùu. 3. Yeáu toá Tieân thieân khí (Tieân thieân khí ñaïi, Akashatattva), töông öùng vôùi Dó thaùi (ether), aâm thanh (sound), vaät chaát vi töû cuûa coõi Nieát Baøn (Nirvana), coõi thöù naêm. 4. Yeáu toá Phong (Phong ñaïi, Vayutattva), töông öùng vôùi Khoâng Khí (air), xuùc giaùc (touch), vaät chaát vi töû cuûa coõi thöù tö, coõi Boà Ñeà (Buddhic plane).
624
5. Yeáu toá Hoûa (Hoûa ñaïi, Agnitattva), töông öùng vôùi Löûa, aùnh saùng, vaät chaát vi töû cuûa coõi thöù ba, coõi trí (Manasic plane). 6. Yeáu toá Thuûy (Thuûy ñaïi, Apastattva), töông öùng vôùi Nöôùc, Vò giaùc (taste), vaät chaát vi töû cuûa coõi thöù hai, coõi caûm duïc (Astral plane). 7. Yeáu toá Thoå (Thoå ñaïi, Prithivitattva), töông öùng vôùi Ñaát, khöùu giaùc (smell), vi töû hoàng traàn cuûa coõi thöù nhaát, coõi traàn (Physical plane). (LVLCK, 56, 94) - Xem theâm Hôïp toá. Tattvas hay laø caùc bieán phaân cuûa löïc (force differentiations) döôùi baûy hình thöùc cuûa chuùng. (ASCLH, 153) Yoga: 1. Moät trong 6 tröôøng phaùi (school) ôû AÁn Ñoä, ñöôïc cho laø do Patanjali laäp ra, nhöng thöïc söï coù nguoàn goác xöa hôn nhieàu. 2. Caùch thöïc haønh thieàn ñònh vôùi vai troø laø moät phöông tieän ñöa tôùi giaûi thoaùt taâm linh. (ÑÑNLVTD, 225) Yoga haønh ñoäng (Karma Yoga): Karma Yoga ñaëc bieät coù lieân quan vôùi hoaït ñoäng ôû coõi traàn vaø theå hieän thaønh bieåu loä beân ngoaøi moïi thoâi thuùc beân trong. Döôùi hình thöùc coå xöa vaø ñôn giaûn nhaát cuûa noù, ñoù laø moân yoga cuûa caên chuûng thöù ba, Lemuria. Hai bieåu loä ñöôïc bieát nhieàu nhaát cuûa noù laø Hatha Yoga vaø Laya Yoga. Karma Yoga ñöa tôùi keát quaû laø khôi hoaït boán bí huyeät döôùi caùch moâ. (ASCLH, 121-122) Yoga suøng tín (Bhakti Yoga): Bhakti Yoga laø yoga cuûa taâm. Ñoù laø vieäc ñem moïi caûm tính, duïc voïng vaø tình caûm quy phuïc vaøo Ñaáng ñöôïc meán yeâu, thaáy vaø bieát ñöôïc trong taâm. Ñoù laø vieäc cao thöôïng hoùa taát caû caùc tình thöông thaáp thoûi vaø keàm cheá moïi khaùt voïng vaø duïc voïng ñoái vôùi keû mong moûi muoán bieát ñöôïc Thöôïng Ñeá baùc aùi vaø tình thöông cuûa Thöôïng Ñeá.
625
Ñoù laø khoa hoïc toái thöôïng cuûa caên chuûng tröôùc, gioáng daân Atlantis, cuõng nhö Raja Yoga laø khoa hoïc vó ñaïi cuûa vaên minh Aryan cuûa chuùng ta. Bhakti Yoga laøm cho ngöôøi luyeän taäp noù thaønh moät vò La Haùn hay ñöa ngöôøi naøy ñeán laàn ñieåm ñaïo thöù tö. Raja Yoga laøm cho vò naøy trôû thaønh cao ñoà (adept) vaø daãn ñeán coång ñieåm ñaïo thöù naêm. Caû hai ñeàu ñöa ñeán giaûi thoaùt. Bhakti Yoga laø moân yoga veà tim. veà caûm duïc theå. (ASCLH, 120-121) Yoga thaàn chuù (Mantra Yoga): Moân Yoga veà aâm thanh hay veà linh töø saùng taïo. (ASCLH, 347) Yoga theå xaùc (Hatha Yoga): Hatha Yoga ñaëc bieät coù lieân quan vôùi theå xaùc, hoaït ñoäng höõu thöùc (chöù khoâng phaûi tieàm thöùc vaø töï ñoäng) cuûa xaùc thaân vaø moïi caùch thöïc haønh khaùc giuùp cho con ngöôøi keàm cheá ñöôïc caùc cô quan khaùc nhau vaø toaøn theå boä maùy cuûa theå xaùc. (ASCLH, 121) Yoga veà caùc bí huyeät (Laya Yoga): Laya Yoga coù lieân quan vôùi theå dó thaùi, vôùi caùc trung taâm löïc hay chakras naèm trong theå ñoù vaø vôùi vieäc phaân phoái caùc luoàng thaàn löïc vaø khôi hoaït luoàng hoûa xaø (serpent fire). (ASCLH, 121-122) Yoga YÙ chí (Raja Yoga): - Moân Yoga veà trí hay yù chí. (ASCLH, 120) - Heä thoáng chaân chính ñeå phaùt trieån caùc quyeàn naêng taâm thoâng vaø tinh thaàn, ñoàng thôøi hôïp nhaát vôùi Chaân Ngaõ. Noù ñoøi hoûi vieäc luyeän taäp, ñieàu phuïc vaø taäp trung tö töôûng. (TVTTHL, 358) Yogas vaø vai troø trong söï phaùt trieån con ngöôøi (Yogas and their place in the unfoldment of the human being):
626
Taát caû caùc Yogas khaùc nhau ñeàu coù vai troø cuûa chuùng trong söï phaùt trieån cuûa con ngöôøi. Hatha yoga : Trong gioáng daân thuaàn theå chaát ñaàu tieân (first pure physical race) ñöôïc goïi laø gioáng daân Lemurian, moân yoga ñöôïc aùp ñaët leân nhaân loaïi coøn aáu træ vaøo thôøi ñoù laø Hatha yoga, moân yoga cuûa theå xaùc. Hatha yoga giuùp cho vieäc söû duïng vaø vaän duïng ñöôïc nhieàu cô quan, cô baép vaø caùc boä phaän khaùc nhau cuûa theå xaùc moät caùch tuøy yù (conscious use and manipulation). Vaán ñeà ñaët ra tröôùc maét caùc cao ñoà (adepts) vaøo thôøi ñoù laø daïy cho con ngöôøi (luùc baáy giôø coøn keùm hôn loaøi thuù) muïc ñích, yù nghóa vaø caùch söû duïng caùc cô quan khaùc nhau cuûa hoï, ñeå cho hoï coù theå kieåm soaùt ñöôïc caùc cô quan naøy moät caùch höõu thöùc vaø yù nghóa cuûa bieåu töôïng hình ngöôøi (human figure). Do ñoù, vaøo thôøi xa xöa aáy, nhôø thöïc haønh Hatha yoga, con ngöôøi ñaït tôùi caùnh cöûa ñieåm ñaïo. Vaøo thôøi ñoù, vieäc ñöôïc ñieåm ñaïo laàn ba ñöa ñeán keát quaû laø söï bieán dung (transfiguration) cuûa phaøm ngaõ laø cuoäc ñieåm ñaïo cao nhaát maø con ngöôøi coù theå ñaït ñöôïc. Laya yoga vaø Bhakti yoga : Vaøo thôøi Atlantis, con ngöôøi tieán boä ñöôïc laø nhôø aùp duïng hai moân yogas. Tröôùc nhaát laø Laya yoga, töùc khoa yoga veà caùc bí huyeät (yoga of the centres). Loaïi yoga naøy taïo ra söï oån coá (stabilizing) cho theå dó thaùi, cho caùc bí huyeät trong con ngöôøi vaø söï phaùt trieån theå caûm duïc vaø baûn chaát thoâng linh (psychic nature). Sau ñoù, Bhakti yoga, voán baét nguoàn töø söï phaùt trieån theå caûm duïc, ñöôïc keát hôïp vôùi Laya yoga, ñaõ ñaët neàn moùng cho thuyeát thaàn bí (mysticism) vaø suøng tín, voán laø ñoäng cô aån beân döôùi trong caên chuûng Aryan ñaëc bieät cuûa chuùng ta. Muïc tieâu luùc baáy giôø laø cuoäc ñieåm ñaïo thöù tö… Raja yoga : Ngaøy nay, trong gioáng daân Aryan, nhôø thöïc haønh Raja yoga, coù theå khuaát phuïc ñöôïc haï trí (mental body) vaø kieàm cheá ñöôïc trí tueä (mind), vaø muïc tieâu cuûa nhaân loaïi ñang tieán hoùa laø ñaït ñöôïc laàn ñieåm ñaïo thöù naêm ñeå thaønh Chaân Sö.
627
Nhö theá, taát caû caùc yogas ñeàu coù vai troø cuûa chuùng vaø ñöôïc duøng cho muïc ñích höõu ích. Hieån nhieân laø baát cöù ai quay veà vôùi caùch thöïc haønh Hatha yoga, hoaëc nhöõng caùch thöïc haønh naøo coù lieân quan ñaëc bieät tôùi söï phaùt trieån caùc bí huyeät, aùp duïng caùc kieåu thöïc haønh tham thieàn vaø caùc baøi taäp thôû ñuû loaïi ñeàu laø thoaùi hoùa theo moät phöông dieän naøo ñoù. Ngöôøi ta seõ thaáy raèng, nhôø thöïc haønh Raja Yoga vaø nhôø ñaït ñöôïc ñeán möùc nhaát taâm baát loaïn, khi con ngöôøi taäp trung yù thöùc vaøo linh hoàn, caùc hình thöùc yoga khaùc trôû thaønh khoâng caàn thieát, vì moân yoga cao seõ töï ñoäng bao haøm taát caû caùc yoga thaáp baèng caùc keát quaû cuûa yoga cao, maëc duø khoâng thöïc haønh moân yoga thaáp. (ASCLH, XXI) Yogi (ngöôøi taäp Yoga): Nhaø Yoga ñích thöïc laø ngöôøi maø sau khi thöïc haønh ñuùng caùc hình thöùc vaø thôøi gian tham thieàn ñaõ ñònh, hoøa nhaäp söï thieàn ñònh ñoù vaøo caùch soáng haèng ngaøy neân sau roát, ôû vaøo tö theá thieàn ñònh suoát ngaøy. (TVTTHL, 284) Laø ngöôøi ñaõ ñaït ñöôïc söï hôïp nhaát (vì yoga laø moân hoïc veà söï hôïp nhaát science of union), y bieát ñöôïc chính mình ñang ôû trong thöïc taïi. Khi söï voâ minh (ignorance) bò thay theá baèng söï hieåu bieát sieâu vieät, nhaø yogi thaáy raèng mình ñaõ ñoàng nhaát hoùa vôùi Brahma, Nguyeân nhaân Vónh cöûu (Eternal Cause), Caùi Duy nhaát (the One) vaø caùi Ñôn nhaát (the Alone). (TTTÑTG, 189)
628
NGÖÕ GIAÛI ANH VIEÄT
629
630
A Abhijna: Luïc thoâng, Luïc thaàn thoâng (Six phenomenal gifts, six supernatural gifts). Goàm coù: 1) Thieân - nhaõn - thoâng: (Divyachakchus / Dibba Cakkhu. Celestial Eye hay Divine seeing, divine perception). Thaàn thoâng thöù nhaát trong luïc thoâng. Naêng löïc thaáy ñöôïc baát cöù ñoái töôïng (söï vaät, object) naøo coù trong vuõ truï, ôû baát luaän khoaûng caùch naøo, gioáng nhö coù ñöôïc “maét trôøi” (“thieân nhaõn”). 2) Thieân - nhó - thoâng: (Divyasrotra / Dibbasota Celestial Ear hay Divine hearing). Ñöùng thöù hai trong luïc thoâng. Naêng löïc hieåu ñöôïc (understanding) ngoân ngöõ hoaëc aâm thanh (language or sound) do baát cöù sinh linh naøo treân ñòa caàu taïo ra, gioáng nhö coù ñöôïc “tai trôøi” (thieân nhó).
3)Tuùc - maïng - thoâng (Pubbenniva – sanussatinana Connaissance des vies anteùrieures). Thaàn thoâng thöù ba. Bieát ñöôïc (thoâng) caùc kieáp soáng tröôùc (tuùc maïng) cuûa chính mình hoaëc cuûa ngöôøi khaùc. 4) Tha - taâm - thoâng (Parassa utoparinna nana (Nam Phaïn). Thaàn thoâng thöù tö. Bieát roõ taâm yù keû khaùc (tha taâm). 5) Thaàn - tuùc - thoâng (Iddhividdha – Nam Phaïn; Riddhipada – Baéc Phaïn; Pouvoir de se deplacer aø travers l’espace). Thaàn thoâng thöù naêm. Naêng löïc di chuyeån qua khoâng gian, ñi ñeán baát cöù nôi ñaâu, gioáng nhö chaân cuûa thaàn (thaàn tuùc). 6) Laäu - taän - thoâng (Asava samkhaya/ Asavakhaya, Nam Phaïn; The finality of the stream, The Highest Power).
631
Thaàn thoâng thöù saùu, cao hôn heát trong luïc thoâng. Ñaït ñöôïc söï hieåu bieát roát raùo veà cöùu caùnh cuûa chuoãi caùc kieáp luaân hoài. Naêng löïc laøm döùt heát nhöõng gì tieát ra (laäu: tieát ra; taän: heát saïch) laøm cho con ngöôøi trôû neân oâ tröôïc nhö phieàn naõo, aùi, oá, tham, saân, si, nhôø ñoù thoaùt ra ñöôïc: a.- Ngaõ chaáp (chaáp: maéc dính, vöôùng vaøo; ngaõ: caùi ta) töùc laø chaáp neâ coù mình, coù thaân mình, neân cöù khö khö giöõ laáy caùi thaân giaû hieäp, voâ thöôøng. b.- Phaùp chaáp: töùc laø chaáp coù caùc phaùp, caùc söï vaät trong theá gian, neân deã trôû neân laàm laïc. Abhaya : Voâ uùy (without fear) Abhinivesha : Ngaõ chaáp (traïng thaùi gaén boù vôùi moät caùch soáng, töùc gaén boù vôùi phaøm ngaõ). Sôï ñau khoå (dread of suffering) Abraham : Laø toäc tröôûng cuûa Do Thaùi (theá kyû XIX tröôùc T.C.), moät trong caùc göông maët vó ñaïi cuûa Thaùnh Kinh Cô Ñoác (Bible). Ñeå thöû ñöùc tin
cuûa oâng, Ñöùc Chuùa Trôøi ñoøi oâng phaûi gieát con trai oâng laø Isaac ñeå hieán teá. Abraham saép söûa tuaân theo thì thieân thaàn hieän ra ngaên laïi. Abraham ñöôïc coi laø toå phuï cuûa daân Israel vaø daân AÛ Raäp. ABram : Phi Baø La Moân (NoBrāhma). Absolute All: Toång Theå Tuyeät Ñoái (Tinh Thaàn vaø Vaät Chaát). Absolute Being: Thöïc Theå Tuyeät Ñoái (laø Hö Voâ – NonBeing - theo Trieát Hoïc Bí Truyeàn Esoteric Philosophy). Absolute blank: Hö Voâ Tuyeät Ñoái. Absolute Light : AÙnh Saùng Tuyeät Ñoái (töùc laø Boùng Toái Darkness). Absolute Nirguna : Para brahman. Absolute Spirit : Tinh Thaàn Tuyeät Ñoái, Thaùi Döông Thöôïng Ñeá. Abstention from avarice : khoâng keo kieät. Abstention from incontinence : Tieát duïc.
632
Abstraction / Withdrawal : Tröøu xuaát, höôøn hö (tình traïng coù vaät chaát maø khoâng coù tri giaùc, Pratyahara). Quan nieäm tröøu töôïng. Abstracting process : Tieán trình tröøu xuaát (töùc laø tieán trình trieät thoaùi, withdrawal process). Acarya (Baéc Phaïn, Axaøleâ): Giaùo Thoï, moät chöùc vò trong Tam sö (goàm Hoøa Thöôïng, Yeát ma [Kieát ma] vaø Giaùo Thoï) coù nhieäm vuï daïy chöõ nghóa vaø ñaïo lyù. (Luùc Nguõ Toå Hoaøng Nhaãn laøm Hoøa Thöôïng ôû chuøa Ñoâng Thieàn thì ngaøi Thaàn Tuù laøm Giaùo Thoï daïy taêng chuùng trong chuøa). Accepted chela / disciple : Ñeä töû nhaäp moân. Accident : Tuøy theå, caùi phuï, caùi thöù yeáu. (Tuøy theå laø caùi gì coù theå xuaát hieän roài laïi bieán ñi nôi moät vaät, moät ngöôøi maø khoâng huûy dieät vaät hay ngöôøi ñoù. Thí duï: ngöôøi maäp, ngöôøi oám, trong ñoù "maäp, oám" laø nhöõng tuøy theå.. Ñoái chieáu vôùi baûn theå substance). Acharya : Huaán sö (teacher)
Achit : Phi chit. Acosmism: Thuyeát phi vuõ truï. Acquisition of qualities : Laäp haïnh. Acrostic : AÙm töï, maät töï. Action : Haønh uaån (Samskaârā skanda hay laø Samkhara khanda). Coâng phu (trong vieäc tu hoïc). Active contemplation : Nhaäp ñònh tích cöïc. Active Intelligence : Thoâng tueä linh hoaït (thuoäc Ngoâi Ba cuûa Thaùi Döông Thöôïng Ñeá). Active power : Naêng löïc taùc ñoäng. Actuate : Khôi hoaït laøm linh hoaït (energize) Adamic Race : Caên chuûng thöù nhaát (coù hình haøi ñöôïc laøm cho linh hoaït laø theå caûm duïc, chæ coù thính giaùc). Adam Kadmon : Con ngöôøi nguyeân hình. Thöôïng Ñeá bieåu loä. Adept : Thaùnh nhaân, Cao ñoà. Chaân Sö. Baäc chaân tu. Adeptship : Quaû vò Chaân Sö. Quaû vò Asekha ñöôïc töôïng tröng baèng söï Thaêng Thieân (Ascension) vaø vieäc Chuùa
633
Thaùnh Thaàn hieän xuoáng (Descente). Adharma : Voâ phaùp (unrigh teousness). Adi : Coõi nguyeân töû cuûa thaùi döông heä. Coõi Toái Ñaïi Nieát Baøn. Coõi cuûa Thöôïng Ñeá. Coõi thieâng lieâng. AdiBouddha : Thöôïng Ñeá Ngoâi Moät. AÑeàPhaät (Baûn Sô Giaùc Giaû, Baûn Sô Phaät). Töông ñöông vôùi Thaùi Döông Thöôïng Ñeá. Parabraman. AdiBuddhi : Toái Ñaïi Boà Ñeà. AdiBuddha : Minh trieát nguyeân thuûy. (Primeval/ First wisdom). AdiBhuta : Ñaáng Nguyeân Thuûy. Aditattva: Vaät chaát vi töû coõi Toái Ñaïi Nieát Baøn. Aditi : Tieân Thieân Huyeàn Nöõ (Toång theå voâ bieân, Meï cuûa chö Thieân, Khoâng Gian Vónh Cöûu). Adon/Adonai : Elohim, Thieân Thaàn Saùng taïo. Ngoâi Con. Advaitism : Nhaát Nguyeân Luaän.
Advaita/Adwaita doctrine : Trieát lyù Nhaát Nguyeân. Voâ nhò (without a second). Adwaitic movement : Phong traøo Nhaát Nguyeân. Adwaitin/ Adwaiti: Ngöôøi theo Nhaát Nguyeân luaän. Adytum : Thaùnh ñieän, linh ñieän. Aeolian : Thaàn gioù. Aeon : Phaân thaân (cuûa Thöôïng Ñeá). Voâ löôïng thôøi (moät Manvantara, moät thôøi kyø bieåu loä khoâng vónh cöûu). Aerial body : Phaøm ngaõ. Ma hình (Astral body). Aether : Vaät chaát coõi Nieát Baøn. Bieán phaân cuûa Fohat ôû coõi Nieát Baøn. Haäu thieân khí (Aditi cuûa AÁn giaùo). Affinity : AÙi löïc. Söï töông caàu. Agami karma : Thaân nghieäp. Age of Brahma : Kieáp cuûa Brahma. Ageless wisdom : Minh trieát voâ thuûy. Age: yuga: 4.320.000 naêm maët trôøi. Agglutinative speech : Ngoân ngöõ dính chuøm (cuûa moät vaøi
634
gioáng ngöôøi thôøi Atlantis ñaõ taøn taï, ngaøy nay haàu nhö bò giôùi haïn trong caùc boä laïc thoå daân ôû chaâu Myõ). Agni : Hoûa Tinh Quaân, Ñaïi Thieân Thaàn chuû quaûn veà Löûa. Agnichaitan : Hoûa thieân thaàn. Agnishvatta : Hoûa thaàn. Agnishvatta Pitris: Maønasa – Dhyaønis, Solar Devas (Thaùi Döông Tinh Quaân). Agnisuryan : Thieân Thaàn coõi caûm duïc. Chaát lieäu linh hoaït coõi caûm duïc. Agnittava : Hoûa ñaïi, vaät chaát vi töû coõi trí (töông öùng vôùi hoûa). Haønh hoûa. Agniyoga : Yoga veà löûa. Agnostic (Hy Laïp): Ngöôøi theo thuyeát Baát Khaû Tri. Töø ngöõ naøy ñöôïc cho laø do oâng Huxley ñaët ra ñeå chæ ai khoâng tin vaøo ñieàu gì khoâng theå chöùng minh ñöôïc baèng giaùc quan. Sau ñoù, caùc Tröôøng Phaùi cuûa Phaùi Baát Khaû Tri (Agnosticism) ñöa ra nhieàu ñònh nghóa trieát hoïc hôn nöõa cho thuaät ngöõ naøy. Agnosticism : Thuyeát Baát Khaû Tri, Thuyeát Lyù Trí Höõu
Haïn. Thuyeát cuûa Kant, chuû tröông baát khaû tri ñoái vôùi lyù trí, nghóa laø lyù trí khoâng theå bieát ñöôïc töï theå (noumena, thöïc töôïng) maø chæ bieát ñöôïc hieän töôïng (phenomenon). Thuyeát hieän sinh: chuû tröông baát khaû tri ñoái vôùi Thöôïng Ñeá, nghóa laø khoâng theå duøng lyù trí maø bieát ñöôïc Thöôïng Ñeá. Aham (I) : Caùi Ngaõ. Tri thöùc chuû quan. Ahamkara : Nguyeân khí taïo Ngaõ. Ngaõ thöùc (Iness, neùt mô hoà ñaàu tieân cuûa ngaõ chaáp, töùc khuynh höôùng ñaït tôùi söï döùt khoaùt, nguoàn goác cuûa moïi bieåu loä, khi phaûn aùnh trôû laïi, noù bieán thaønh ñaïi haõo huyeàn, chia reõ). Ahamsa : Ta laø Caùi Ñoù (xaùc ñònh söï ñoàng nhaát cuûa caù theå vôùi caùi ñaïi ñoàng). Ahamship : Ngaõ tính (Egoship). Traïng thaùi caùi toâi. AhHi : Minh trieát Long. Caùc Ñaáng kieán taïo vó ñaïi. Ñaáng Thieâng lieâng (Celestial Beings). Thieân trí. Long thaàn Hoä phaùp. Ahimsa : Baát toån haïi.
635
Ahriam (Ahriman): Nguyeân lyù Aùc, taø löïc (theo Baùi Hoûa giaùo). AhuraMazda (hay Ormuzd) : Nguyeân Lyù thieän. Thöôïng Ñeá Toái Cao cuûa Thieän AÙc Nhò Nguyeân giaùo ôû Iran xöa (Toân giaùo naøy ñöôïc Ñöùc Zarathustra caûi caùch laïi vaøo khoaûng theá kyû VVII tröôùc T.C.) Ain : Caùi toàn taïi tieâu cöïc. Ain Soph : Ñaáng Tuyeät Ñoái Voâ Bieân cuûa Do Thaùi giaùo. Thöôïng Ñeá. Ain Soph töùc NoThing. Air : Phong. Bieán phaân cuûa Fohat ôû coõi Boà Ñeà. Khoâng khí (chaát dó thaùi phöùc taïp ñaõ bieán phaân). Airy : Phong. Ajna centre / Ajna chakra : Bí huyeät aán ñöôøng, bí huyeät giöõa hai chaân maøy. Ajnana : Voâ tri thöùc (Non knowledge), voâ minh (ignorance, non wisdom, avidya) Akaâsha : Chaát lieäu nguyeân thuûy (primordial substance). Tieân thieân khí. Vaät chaát coõi
Ñaïi Nieát Baøn. Bieán phaân cuûa Fohat ôû coõi Ñaïi Nieát Baøn. Dó thaùi khoâng gian (ether of space) Akaâshatattva : Vaät chaát vi töû coõi Nieát Baøn (töông öùng vôùi dó thaùi). Tieân Thieân Khí ñaïi, Haønh Tieân Thieân Khí. Akashic record : Tieân Thieân kyù aûnh, (chính laø haøo quang cuûa haønh tinh). Alaya (Alaya Vijnana/Alaya consciousness) : Alaïigia thöùc. Taøng thöùc. Toaøn Linh thöùc. Linh hoàn theá giôùi (Anima Mundi). Alban : Teân cuûa moät vò thaùnh töû ñaïo (khoaûng naêm 304), tieàn thaân cuûa Chaân Sö Saint Germain. Albert Einstein (18791955): Sinh ra trong gia ñình Do Thaùi nhöng khoâng theo Do Thaùi giaùo. Ba tuoåi môùi bieát noùi. Thuôû beù, hoïc löïc tìm thöôøng. Naêm 12 tuoåi, baét ñaàu say meâ hình hoïc, coù khieáu laï luøng veà toaùn. Raát thích Thaùnh Kinh, thuoäc laøu thaùnh söû, khoâng phaân bieät ñaïo Thieân Chuùa vôùi ñaïo Do Thaùi. Trieät ñeå khoâng
636
noùi doái, neân suy nghó laâu môùi traû lôøi laøm cho thaày giaùo böïc mình, ngöôøi ñôøi töôûng laø oâng chaäm hieåu. Raát ham ñoïc saùch, nhaát laø loaïi khoa hoïc. Naêm 1902, cöôùi coâ Milena, baïn hoïc cuõ, veà sau coù 2 con trai vôùi baø vôï naøy. Ñöa ra thuyeát photon (quang töû, "haït" aùnh saùng): Baûn chaát cuûa aùnh saùng laø haït. Keá ñoù ñöa ra thuyeát "chuyeån ñoäng cuûa caùc phaân töû nöôùc gaây ra chuyeån ñoäng Brownû" vaø duøng toaùn chöùng minh thuyeát naøy neân ñöôïc Ñaïi Hoïc Zurich ôû Thuïy Só caáp cho baèng Tieán Só. Naêm 1905, oâng duøng toaùn hoïc ñeå chöùng minh toác ñoä cuûa aùnh saùng trong chaân khoâng laø haèng soá vaø vaøo khoaûng 300.000 Km/s, ñoàng thôøi ñöa ra “Thuyeát Töông Ñoái Heïp” (goïi laø “heïp” vì thuyeát naøy chæ môùi xeùt rieâng veà caùc chuyeån ñoäng ñeàu), vôùi coâng thöùc tröù danh E = mc2 (Naêng löôïng E = khoái löôïng m nhaân bình phöông toác ñoä aùnh saùng c) maø sau naøy, khi cheá ñöôïc bom nguyeân töû, ngöôøi ta môùi thaáy coâng thöùc ñoù ñuùng.
Naêm 1916, oâng ñöa ra Thuyeát Töông Ñoái Toång Quaùt (General Theory). Naêm 1921, oâng ñöôïc giaûi Nobel veà vaät lyù do coâng trình nghieân cöùu veà photon. Naêm 1950, oâng coâng boá thuyeát Tröôøng Hôïp Nhaát (Champ unifieù). Naêm 1914, sau khi qua Ñöùc daïy ôû ñaïi hoïc Berlin, vôï cuøng hai con vaãn ôû laïi Thuïy Só, daàn daàn hai oâng baø maëc nhieân ly thaân. Ñöôïc ít laâu, oâng cöôùi baø Elsa, em hoï oâng, baø naøy cuõng ñaõ ly thaân vôùi choàng vaø coù hai con gaùi rieâng. (Baø Elsa maát naêm 1936). Theo caùc thuyeát cuûa Einstein, vuõ truï laø khoaûng cong, nhö vaäy, vuõ truï khoâng voâ bieân vaø coù giôùi haïn (ñieàu naøy traùi vôùi giaùo lyù huyeàn moân). OÂng soáng raát ñôn giaûn, ngay luùc coøn treû cuõng khoâng maáy khi chaûi toùc maø ñeå buø xuø vaø chöøa toùc daøi ñeå khoâng leä thuoäc thôï hôùt toùc. Haïn cheá nhu caàu ñeå coù töï do hôn, khoâng muoán “laøm noâ leä cho phoøng taém, tuû laïnh, xe hôi, maùy thu thanh…”. OÂng coù coâng thöùc: a
637
(thaønh coâng) = x (laøm vieäc) + y (tieâu khieån) + z (bieát laøm thinh). Thuù tieâu khieån cuûa oâng laø vó caàm vaø döông caàm, nhaïc só Mozart ñöôïc oâng thích nhaát. Khoâng muoán ai quaáy raày mình ñeå ñöôïc yeân oån laøm vieäc. Ñoái vôùi oâng, laøm vieäc laø suy nghó vaø laøm toaùn. Vì choáng chieán tranh, oâng bò Hitler treo giaù caùi ñaàu cuûa oâng laø 20.000 Ñöùc Kim. OÂng coù nhaân sinh quan roõ reät: soáng laø phuïc vuï cho thieän, myõ vaø chaân. Do tính tình giaûn dò, hoàn nhieân, nhuõn nhaën, gheùt quaûng caùo veà mình, neân coù maáy traêm baèng danh döï vaø huy chöông maø oâng khoâng bao giôø ñeo. Naêm 1952, ñöôïc môøi ra laøm Toång Thoáng nöôùc Do Thaùi, oâng cuõng töø choái. Veà toân giaùo, oâng noùi: “Toâi tin coù Ñaáng Thöôïng Ñeá cuûa Spinoza, Ñaáng ñoù bieåu hieän trong söï hoøa hôïp cuûa vaïn vaät, chöù toâi khoâng tin moät Ñaáng Thöôïng Ñeá saên soùc tôùi thaân phaän vaø haønh ñoäng cuûa con ngöôøi”. Coù ngöôøi hoûi Einstein: “OÂng coù tin raèng coù moät thöïc theå ôû ngoaøi chuùng ta
khoâng?” OÂng ñaùp: “Toâi tin raèng coù”. Trong quyeån “Theá giôùi huyeàn bí cuûa baø Blavatsky” (“Esoteric World of Madame Blavatsky”) xuaát baûn naêm 2000, taùc giaû D.H. Caldweld cho bieát: A. Einstein coù boä saùch Secret Doctrine cuûa baø Blavatsky treân baøn laøm vieäc cuûa oâng. Saùch ñöôïc ñoïc nhieàu laàn, coù ghi chuù ñaày ôû leà trang saùch. Sau khi oâng qua ñôøi, boä saùch ñöôïc chaùu gaùi cuûa oâng ñem taëng thö vieän Hoäi Theosophy ôû Adyar. Coù yù kieán cho raèng oâng tìm ra Thuyeát Töông Ñoái nhôø nghieân cöùu boä Secret Doctrine. Trong quyeån “The Discovery of India”, oâng Nehru (18891964), coá thuû töôùng AÁn Ñoä, coù trích daãn caâu noùi sau ñaây cuûa Einstein: “Trong thôøi ñaïi duy vaät naøy cuûa chuùng ta, nhöõng nhaø khoa hoïc chaân chính laø nhöõng ngöôøi coù tín ngöôõng toân giaùo saâu xa”. Sau maáy ngaøy ñau nhoùi döõ doäi ôû ñaïi ñoäng maïch chuû maø oâng khoâng chòu ñeå cho moå, saùng sôùm ngaøy 18041955,
638
oâng ngheït thôû vaø töø traàn. Theo di chuùc cuûa oâng, khoâng coù toå chöùc leã tang long troïng vaø cuõng khoâng laøm leã theo toân giaùo, vì luùc sinh tieàn oâng coù noùi: “Baøy ra tang leã chæ ñeå laøm vui loøng ngöôøi chung quanh thoâi, tang leã töï noù chaúng coù yù nghóa gì caû…”. Di haøi ñöôïc hoûa thieâu, chæ coù vaøi ngöôøi raát thaân tôùi döï, vì giôø vaø choã hoûa thieâu hoaøn toaøn ñöôïc giöõ kín. Alchemist : Nhaø luyeän ñan. Alchemy : Thuaät luyeän ñan, giaûkimthuaät (chuyeån hoùa kim loaïi thöôøng thaønh vaøng). . Divine alchemy : Sieâu chuyeån thieâng lieâng. . Spiritual alchemy : Sieâu chuyeån tinh thaàn. Aletheia : Chaân lyù. Alice Ann Bailey (1880 1949) : Baø ra ñôøi ôû thaønh phoá Manchester, nöôùc Anh, trong moät gia ñình khaù giaû, theo Thieân Chuùa giaùo chính thoáng (orthodox Christianity). Laäp gia ñình vôùi moät muïc sö vaø sinh ñöôïc ba con. Coù moät thôøi
baø sang AÁn Ñoä laøm nhaø rao giaûng Phuùc AÂm (Evangelist) cho caùc binh só Anh taïi ñaây. Naêm 35 tuoåi, baø ly dò vôùi oâng choàng muïc sö (rector), ñi laøm trong xöôûng ñoùng caù hoäp ñeå nuoâi con. Trong thôøi gian naøy, baø baét ñaàu bieát ñöôïc Minh Trieát Thieâng Lieâng, sau ñoù aên chay vaø gia nhaäp moät chi boä Hoäi Minh Trieát Thieâng Lieâng. Naêm 1919, baø gaëp oâng Foster Bailey, moät luaät sö, vaø veà sau thaønh hoân vôùi oâng naøy. Baø laø ñeä töû cuûa Chaân Sö K.H. Trong ñôøi, baø coù hai laàn döï leã Wesak. Naêm 1920, theo lôøi khuyeân cuûa Ñöùc K.H., baø coäng taùc vôùi Chaân Sö D.K. ñeå vieát ra caùc saùch do Ngaøi ñoïc cho baø, quyeån ñaàu tieân laø “Ñieåm Ñaïo, Nhaân Loaïi Vaø Thaùi Döông”. Töø naêm 1922 ñeán 1949, vôùi söï giuùp ñôõ cuûa Ñöùc D.K., baø vieát ra treân 20 saùch huyeàn hoïc, baøn veà ñuû moïi vaán ñeà nhö caáu taïo cuûa con ngöôøi, cuûa linh hoàn (Linh Hoàn Vaø Cô Caáu Cuûa Linh Hoàn), caùch thanh luyeän caùc haï theå cuûa con ngöôøi (Thö Veà Tham
639
Thieàn Huyeàn Linh), moät vaøi caùch tu taäp caù nhaân (Ñöôøng Ñaïo Trong Kyû Nguyeân Môùi), phöông phaùp daïy doã con ngöôøi (Giaùo Duïc Trong Kyû Nguyeân Môùi), caùc vaán ñeà veà taâm lyù (Taâm Lyù Hoïc Noäi Moân I, II), caùc vaán ñeà cuûa quoác gia, nhaân loaïi (Vaän Meänh Caùc Quoác Gia, Vaán ñeà Cuûa Nhaân loaïi), vaán ñeà chieâm tinh (Chieâm Tinh Hoïc Noäi Moân), vaán ñeà beänh taät (Chöõa Trò Noäi Moân), vieäc trôû laïi cuûa Ñaáng Cöùu Theá (Söï Taùi Laâm Cuûa Ñöùc Christ), cho ñeán moät vaán ñeà voâ cuøng to taùt laø vieäc taïo laäp moät vuõ truï, thaùi döông heä (Luaän Veà Löûa Caøn Khoân) … vaø coøn nhieàu ñeà taøi khaùc nöõa, nhaát laø veà Luaân Hoài vaø Nghieäp Quaû ôû raûi raùc trong caùc saùch noùi treân. Nhôø baø Bailey coäng taùc vôùi Chaân Sö D.K. trong suoát 27 naêm sau cuøng cuûa baø, theá gian môùi coù ñöôïc pho saùch huyeàn hoïc töông ñoái ñaày ñuû vaø roõ raøng hôn laø caùc saùch do huyeàn moân ñöa ra qua Hoäi Minh Trieát Thieâng Lieâng
(Theosophical Society) vaøo cuoái theá kyû XIX. Alignement/Aligning : Chænh hôïp. All : Toång Theå. Chaân Nhö. Allah : Ñaáng Duy Nhaát. Thöôïng Ñeá (theo Hoài giaùo). AllBeing : Ñaïi Baûn Theå, töùc Brahmaø. All-consciousness: Toaøn thöùc. Allembracing : Vieân dung, bao haøm taát caû. Allempty : Giai khoâng. AllFather : Ñaïi Töø Phuï, coäi nguoàn cuûa vaïn vaät. Allevolving : Laøm cho vaïn vaät tieán hoùa. Allknowledge : Toaøn thöùc, toaøn giaùc (omniscience), toaøn tri. Allocentrism/Altruism : Thuyeát Duy Tha (thuyeát cuûa Auguste Comte, chuû tröông vì keû khaùc hôn laø vì mình, phoå bieán vaøo cuoái theá kyû XIX, ñeà cao chaâm ngoân: “Haïnh phuùc laø soáng cho ngöôøi khaùc”. Thuyeát naøy gioáng vôùi Thuyeát Kieâm AÙi cuûa Maëc Töû vaøo khoaûng theá kyû III vaø IV tröôùc T.C.)
640
Allperceiving :Toaøn tri. Allpervading : Thaám nhuaàn vaïn vaät (all permeant). Allpotential : Toaøn naêng. Allpower : Toaøn naêng (omnipotence). Allseeing : Toaøn thoâng. Allseeing eye : Toaøn nhaõn thoâng, thieân nhaõn (Eye of God). AllSelf : Toaøn Ngaõ, Ñaïi Ngaõ. AllSelves : Vaïn Ngaõ. AllSoul : Ñaïi Hoàn. Allsustaining : Baûo döôõng vaïn vaät. All that Is : Vaïn phaùp, vaïn höõu (taát caû söï vaät treân ñôøi). All-void: Toång hö voâ, Toaøn khoâng (sarva-shunya). Allvivifying : Laøm linh hoaït vaïn vaät. Allwise : Ñaáng Toaøn Tri. Allwisdom : Toaøn trieát. Almighty : Ñaáng Ñaïi Huøng, Ñaáng Toaøn Naêng. Almsbowl : Baùt, bình baùt (laøm baèng ñoàng, thieát, coù khi baèng goã cuûa caùc nhaø sö Nam Toâng duøng ñeå ñi khaát thöïc, ñoïc traïi
ra töø chöõ Patra [Baéc Phaïn] hoaëc Patta [Nam Phaïn]). Alpha and omega : Thuûy vaø chung. Altar Major Center : Bí huyeät haønh tuûy. Alter Ego : Chaân Ngaõ. Amenasa : Ngöôøi chöa coù trí khoân (the mindless). Amen : Bieán thaùi cuûa thaùnh ngöõ AUM (Haøm yù : mong thay). Amenti : Coõi luyeän toäi (coõi ngay sau khi cheát). Amitābhaâ : Phaät A Di Ñaø, Voâ Bieân Quang Phaät (Boundless Light). Ammonius Saccas : Trieát gia ôû Alexandria, khoaûng tieàn baùn theá kyû thöù ba sau T.C.. Saùng laäp phaùi Taân Plato, thaày cuûa Plotinus… Amrita : Cam loä, Tröôøng sinh loä (Elixir of life). Amulet: Meänh phuø, buøa hoä meänh. Amshaspend : Ñaáng Taïo Hoùa. Anagami : Ngöôøi ñöôïc ñieåm ñaïo laàn 3 (Anahaøm).
641
Anahata shabda: tieáng voã cuûa moät baøn tay (chích thuû dieäu thanh). Do shabda laø aâm thanh, anahata coù nghóa laø “khoâng bò va ñaäp”, ñoù laø vì aâm thanh ñoù ñöôïc taïo ra maø khoâng coù hai vaät ñaäp vaøo nhau. YÙ töôûng ñoù laøm cho chuùng ta nhôù laïi coâng aùn (Koan) cuûa thieàn sö Hirata: chích thuû dieäu thanh. Thuaät ngöõ naøy chæ nhöõng gì ôû beân treân caùc coõi cuûa phaøm ngaõ. Ananda : Toái Linh Trí. Thöôïng Ñeá Ngoâi Hai. Teân cuûa moät ñeä töû thaân thieát ñaõ ñöôïc ñieåm ñaïo cuûa Phaät Thích Ca, sinh sau Phaät 30 naêm. Toå Thieàn Toâng thöù hai cuûa AÁn Ñoä. Annandamayakosha : Theå chí phuùc, theå Boà Ñeà. Anadamaya sheath : Theå Boà Ñeà. Anaxagoras (Phaùp: Anaxa gore, 500?428 tröôùc T.C.): Trieát gia Hy Laïp, coù caùc moân ñeä nhö Pericles, Euripides vaø coù theå coù caû Socrates. Ancient of Days : Ñaáng Chöôûng Quaûn Ñòa Caàu (moät
toân danh khaùc cuûa Ñöùc Sanat Kumara). Androgyne : gioáng ngöôøi thö huøng löôõng phaùi thuoäc caên chuûng ba. Angel Monad : Chaân Thaàn baûn meänh. Angel of the Presence : Thieân Thaàn Baûn Lai Dieän Muïc. Linh hoàn. Nhö Lai Taïng. Angelology : Thieân thaàn hoïc. Anglicanism : Anh giaùo, moät trong ba nhaùnh chính cuûa ñaïo Tin Laønh, phaùt trieån nhieàu nhaát ôû Anh, soá tín ñoà treân theá giôùi: 81.660.000 ngöôøi. Anglosaxon : Phuï chuûng 5 cuûa caên chuûng 5. Anima : Vi hoøa thöùc (moät trong baùt huyeàn coâng). Anima mundi : Linh hoàn theá giôùi. Ñaïo (Tao). Animal body : Theå xaùc. Animal child : Haøi nhi. Animal force : Thuù tính löïc. Animal form : Theå xaùc (caû ngöôøi laãn vaät). Hình haøi ñoäng vaät. Animal man : Ngöôøi thuù. Phaøm ngaõ.
642
Animal Monad : Chaân Thaàn ñoäng vaät. Animal nature /Animal self Phaøm ngaõ. Animal soul : Sinh hoàn (haï trí), giaùc hoàn. Kama rupa. Coøn goïi laø terrestrial soul. Animate : Khôi hoaït. Laøm sinh ñoäng. Animism : Thuyeát vaät linh (thuyeát cho raèng vaät naøo cuõng coù söï soáng, coù linh hoàn). Anitya (B.P.): Voâ thöôøng (impermanent) Annamayakosha (Baéc Phaïn): Nhuïc thaân (dense physical body), Sthuâla Shariâra. Annihilationism : Thuyeát tòch dieät. Annie Besant (18471933): Gia nhaäp Hoäi Theosophy töø naêm 1889. Giöõ chöùc Hoäi Tröôûng Theosophy theá giôùi sau khi Ñaïi Taù Olcott maát töø naêm 1907 ñeán 1933. Baø laø moät ñeä töû ñöôïc ñieåm ñaïo. Taùc phaåm: Khaûo cöùu veà taâm thöùc, Minh Trieát Nghìn Xöa, Luaân Hoài… Anointed Ñaáng Thaùnh Thieän.
Antahkarana : Tam muoäi phaùp moân (phöông tieän giuùp haønh giaû töï do lieân laïc giöõa coõi hieän töôïng vaø coõi baûn theå). Giaùc tuyeán (thread of consciousness). Antariksa : Coõi caûm duïc. Anthropogenesis : Nhaân loaïi khôûi nguyeân luaän (luaän veà nguoàn goác con ngöôøi). Anthropomorphism : Nhaân hình thuyeát, Thaàn nhaân ñoàng hình thuyeát (thuyeát chuû tröông raèng nhöõng gì nôi con ngöôøi cuõng aùp duïng ñöôïc cho thaàn minh; thí duï noùi Thöôïng Ñeá thònh noä, vv…) Anthropomorphize : Nhaân hình hoùa, nhaân tính hoùa. Anti-Christ : Ñoái Christ. Anugýtaâ (Baéc Phaïn): Moät trong caùc kinh Upanishads. Anu (annu): Vi töû, nguyeân töû. Nguyeân töû nguyeân thuûy (primordial atom). Anupadaka : Coõi Ñaïi Nieát Baøn. Coõi Chaân Thaàn. Coõi thöù hai cuûa thaùi döông heä. Voâ phuï maãu (parentless). Anupadakatattva : Vaät chaát vi töû coõi Ñaïi Nieát Baøn.
643
Apāna : Moät trong naêm bieán phaân cuûa prana. Hôi thôû vaøo (inspirational breath). Apara : xaû ly/ döùt boû thaáp (lower vairagya). Apas : Thuûy ñaïi (moät trong töù ñaïi), yeáu toá nöôùc. Apastattva : Vaät chaát vi töû coõi caûm duïc (töông öùng vôùi nöôùc). Thuûy ñaïi, haønh thuûy. Apocalypse : Saùch Khaûi Huyeàn (quyeån cuoái cuûa Kinh Taân Öôùc). Apollo : Nhaät thaàn. Apollonius of Tyana : Trieát gia Hy Laïp thuoäc tröôøng phaùi Taân Pythagore, soáng vaøo theá kyû I sau T.C., ñöôïc ñieåm ñaïo laàn 5, trôû thaønh Chaân Sö Jesus. Apostle : Moân ñoà, toâng ñoà. Appear : Giaùng laâm. Appearance : Hình haøi, saéc töôùng. Apperception : Toång thöùc. Appreciation : Nhaän thöùc, nhaän ñònh. Apprehension : Tham ngoä. Lónh hoäi. Approbation : Chuaån nhaän.
A priori : Tieân thieân, tieân nghieäm (coù tröôùc kinh nghieäm, sinh ra ñaõ coù). Apriorism : Thuyeát Tieân Thieân (thuyeát cuûa Kant, moät trieát gia Ñöùc, theo thuyeát naøy thì lyù trí con ngöôøi coù saün caùc phaïm truø, töùc laø caùc khuoân maãu ñeå tö töôûng noi theo). Apsara : Nöõ thaàn (nymphe). Apsycheism : Phi linh thuyeát. Aquarius (Water Bearer): Baûo Bình (20/118/2). Arabs : Ngöôøi AÙ Raäp (laø haäu dueä cuûa ngöôøi Aryan khoâng muoán ñeán AÁn Ñoä vaøo thôøi phaân taùn caùc quoác gia, moät soá coøn ôû laïi caùc vuøng bieân giôùi xöù naøy ôû Afghanistan, Kabul vaø doïc theo soâng Oxus, trong khi moät soá khaùc ñoät nhaäp vaø chieám Arabia). Arahat / Arhat : Alahaùn, La Haùn (Ngöôøi ñaõ ñöôïc ñieåm ñaïo laàn thöù tö). Arcane school : Tröôøng Bí giaùo. Archaeology : Khaûo coå hoïc. Archaeus : Thaùi Coå. Archangel : Nhaát Ñaúng Thieân Thaàn (do tieáng Hy Laïp: arch –
644
> first; angelos –> messenger). . Seven Archangels : Baûy Haønh Tinh Thöôïng Ñeá. Archetypal atom : Vi töû nguyeân hình. Archetypal idea : Nguyeân hình tö töôûng (toàn taïi ôû vuøng cao cuûa coõi trí). Archetypal plane : Coõi nguyeân hình. Coõi Toái Ñaïi Nieát Baøn. Archetypal world : Theá giôùi nguyeân hình. Argha : Chieác beø (ark). Arhat (Arahat, Arhan, Rahat): Alahaùn, Lahaùn. Arhat initiation : Cuoäc ñieåm ñaïo thöù tö. Arhatship : Quaû vò Lahaùn. Aries (Ram) : Döông Cöu (21/3 19/4) Aristotle (Phaùp: Aristote, 384322 tröôùc T.C.): Trieát gia Hy Laïp, töông ñoái moä ñaïo, thaàøy daïy keøm cho Alexandre Ñaïi Ñeá. Ñöôïc xem nhö ñöùng ñaàu phaùi Tieâu Dao (Peripateticism), do choã trieát gia naøy coù thoùi quen vöøa ñi baùch boä thong thaû (tieâu dao)
döôùi boùng caây trong vöôøn vöøa thuyeát giaûng ñaïo lyù. OÂng ñeà ra phöông phaùp suy luaän noåi tieáng, goïi laø tam ñoaïn luaän (syllogism). Ñeä töû cuûa trieát gia Plato.. Arrival at the shore: Ñaùo bó ngaïn, Paramita. Arjuna : Ngöôøi tìm ñaïo. Ark of the Covenant : Traùp ñöïng Thieân Öôùc. Armageddom : Traän chieán giöõa thieän vaø aùc. Chieán tröôøng cuûa haønh tinh. Army of the voice : Ñaïo binh aâm thanh, caùc caáp thieân thaàn haï ñaúng. Aruõpa : Voâ saéc töôùng (formless, bodiless, noform. without form, subjective). Arupa deva : Thieân thaàn voâ saéc töôùng. Arupa level : Coõi voâ saéc töôùng, voâ saéc giôùi. Arya: Thaùnh thieän (holy). Aryamarga: Thaùnh ñaïo (Arya Path). Aryan Root Race : Caên chuûng Aryan, Caên chuûng thöù naêm (coù caùch nay moät trieäu
645
naêm, goàm ñuû saéc da nhö naâu ñen, naâu ñoû, vaøng, traéng). Aryasanga : Teân moät trieát gia thôøi Tieàn Cô Ñoác, coù saùng laäp moät tröôøng Phaät giaùo noäi moân Yogaâchaârya. Tieàn thaân cuûa Chaân Sö D.K. Aryasatyaâni : Töù Dieäu Ñeá, (Aryasacca, Nam Phaïn), Four Truths, Four dogmas. As a man thinketh, so is he: Con ngöôøi suy töôûng theá naøo seõ trôû thaønh theá aáy. Asana : Tö theá ngoài thieàn, toïa theá (posture). Asamkhya (Baéc Phaïn) : Ataêngkyø, voâ soá (in numerable), goïi taét laø taêng kyø. Asamskrta: Voâ vi (khoâng taïo taùc, khoâng coá yù taïo taùc, non agir) töùc Chaân Lyù, Nieát Baøn, voâ töôùng, thöïc töôùng, phaùp giaùi. Asanga : Ngaøi Voâ Tröôùc, sinh vaøo khoaûng cuoái theá kyû IV, taïi Peshawar, luùc ñaàu Ngaøi coù teân laø Vasubandhu Kanushika. Asat : Phi höõu theå (nonbeing, nonbeness), caùi khoâng toàn taïi, ñoàng nghóa vôùi Prakriti
(vaät chaát). Coõi giaû (False region). Ascendant sign : Cung meänh (Rising sign). Ascension : Thaêng thöôïng, böôùc tieán. Thaêng Thieân (töôïng tröng cho quaû vò Asekha). Ascertain : Tröïc kieán. Ascetic : Ngöôøi tu khoå haïnh. Asekha Initiate Ngöôøi ñöôïc 5 laàn ñieåm ñaïo. Ashram : Huyeàn vieän, Ñaïo vieän. Ashvatta tree : Caây tröôøng sinh. Asipila: Vò ngaõ, Ích kyû (selfpersonality, selfishness), voïng nieäm.û Asoka (Baéc Phaïn) : Caây voâ öu. Vua ADuïc (sinh vaøo theá kyû III tröôùc T.C., coù coâng thoáng nhaát AÁn Ñoä, môû mang Phaät giaùo). Aspect : Traïng thaùi, Ngoâi. Bieán phaân caên baûn. . Two Aspects of the Absolute : Hai maët cuûa Tuyeät Ñoái: Chaát lieäu vuõ truï (cosmic substance) vaø Thieân YÙ Hoàng Nguyeân (Cosmic Ideation). Aspect: Theå, hieän theå bieåu loä.
646
Aspirant : Ngöôøi tìm ñaïo, ngöôøi coù ñaïo taâm. Keû möu tìm, keû coù hoaøi baûo (veà vieäc gì). Aspiration : Hoaøi baûo, nguyeän voïng. Ñaïo taâm. Asterism : Choøm sao, tinh toøa. Astral body : Theå tinh anh. Theå caûm duïc (vehicle of desire) Theå dó thaùi (trong caùc taùc phaåm cuûa baø Blavasky). Astral clairaudience : Nhó thoâng coõi caûm duïc. Astral eidolon : Dó thaùi hình. Astral elemental : Tinh linh caûm duïc. Astral energy : Naêng löôïng caûm duïc. Astral fluid : Löu chaát caûm duïc. Astral entities : Sinh linh coõi caûm duïc. Astral form : Dó thaùi hình. Theå caûm duïc. Astral image : Baøo aûnh (shadow). Astral light : Caûm duïc quang, bieán phaân cuûa Fohat ôû coõi caûm duïc. Tinh tuù quang. Astral man : Phaøm ngaõ.
Astral matter : Chaát caûm duïc. Astral plane : Coõi caûm duïc. Astral polarisation : Truï vaøo theå caûm duïc. Astral self / Astral vital body / Astral shadow : Theå ñaåu tinh. Astral shell : Voû caûm duïc theå, u hoàn. Astral soul : Sinh hoàn. Theå dó thaùi (Linga sarira). Astral vision / astral sight : Nhaõn thoâng caûm duïc. Astral world : Coõi caûm duïc. Theá giôùi caûm duïc. Astralism : Caûm duïc tính. Astrolatry : Suøng baùi, thôø tinh tuù. Astrologer : Nhaø chieâm tinh. Astrological star : Sao chieáu meänh, sao baûn meänh. Astrology : Chieâm tinh hoïc. Astromental : Caûm duïchaï trí. Astronomy : Thieân vaên hoïc (do moät trong caùc Thaùnh Vöông (Kings) cuûa Trieàu Ñaïi Thieâng Lieâng truyeàn thuï cho Gioáng Daân Thöù Tö).
647
Asura : Atula, loaïi tinh linh nguõ haønh coù hình ngöôøi. Keû voâ thaàn. Asvaghosha / Azvaghosa: Maõ Minh, Toå thöù 12 cuûa Thieàn Toâng AÁn Ñoä (cuoái theá kyû V). Atavism : Di truyeàn caùch theá, di truyeàn hoài toå (trôû laïi ñaëc tính toå tieân xöa). Atheism : Thuyeát voâ thaàn. Atlantean : Ngöôøi cuûa luïc ñòa Atlantis. Caên chuûng thöù tö. Atlantis : Luïc ñòa thaát tung ôû Ñaïi Taây Döông caùch ñaây nhieàu ngaøn naêm. Atma (Atman) : Linh theå. Linh hoàn toái cao (Supreme Soul). Thöôïng Ngaõ. Ñaïi Ngaõ Ñaïi Ñoàng Duy Nhaát. AtmaBuddhiManas : Tam Thöôïng Theå tinh thaàn. Chaân Thaàn trong coõi bieåu loä. Tia saùng cuûa Chaân Thaàn. Atmajnani : Ngöôøi bieát ñöôïc Atman. Atma Vidya : Minh trieát tinh thaàn. Atmic body / Spiritual body : Linh theå, theå tinh thaàn (Atmic sheath).
Atmic aperception : Tröïc quan. Atmic plane / Nirvanic plane: Coõi Nieát Baøn. Coõi tinh thaàn (spiritual plane). Atom : Nguyeân töû, vi töû. . Astral permanent atom : Vi töû thöôøng toàn caûm duïc. . Atmic permanent atom : Vi töû thöôøng toàn Nieát Baøn. . Buddhic permanent atom: Vi töû thöôøng toàn Boà Ñeà. . Cosmic atom : Vi töû vuõ truï. . Mental permanent atom: Vi töû thöôøng toàn thöôïng trí. . Physical permanent atom: Vi töû thöôøng toàn hoàng traàn. Atomic matter: Vaät chaát vi töû (vaät chaát thuoäc coõi phuï cao nhaát cuûa taát caû baûy coõi trong Thaùi Döông Heä cuûa chuùng ta). Atonement : Chuoäc toäi. Nhaát quaùn. Atonement : Nhaát quaùn. Attachment : Raøng buoäc, gaén boù, dính maéc. Thuû (giöõ laáy, meâ, tham; nhaân duyeân thöù 9).
648
Attain liberation from a rebirth :Thoaùt khoûi luaân hoài (khi ñaït tôùi möùc ñieåm ñaïo 5). Attention : Ñònh trí (Dharana, Concentration, Fixation of the mind). Attribute : Ñaëc tính. Thuoäc tính. Attune : Ñieàu hôïp. Augoeides : Linh hoàn theå toûa chieáu, theå quang huy. AUM : Linh töø goàm ba dieäu aâm A, U, M ñöôïc Thaùi Döông Thöôïng Ñeá truyeàn xuoáng cho Ba Ngoâi Thöôïng Ñeá. Aura : Haøo quang. Auric Egg : Haøo quang noaõn. Linh hoàn theå. Automatic writing : Cô buùt, chaáp buùt, giaùng buùt. Avalokiteshvara : Quaùn Theá AÂm (KwanShiYin). Thöôïng Ñeá Ngoâi Hai.
Avatar : Ñaáng Hoùa Thaân. Avataras : Hoùa thaân thieâng lieâng (divine incarnation).
Avidya : Voâ minh (ignorance, Nhaân duyeân thöù nhaát). Avitchi : Atyø, moät traïng thaùi ngöôïc vôùi Devachan. Avyakta : Khoâng bieåu loä (unmanifest). Awareness : Tri thöùc, nhaän thöùc. Tri thöùc töùc laø taâm thöùc (consciousness). Ayatana (Baéc Phaïn) : Luïc caên (six organes, six sens) goàm: nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân vaø yù caên. Luïc caên nhaäp vôùi luïc traàn, sinh ra luïc thöùc. Luïc caên coøn goïi laø luïc noäi nhaäp. Ayur Veda: Theo nghóa ñen “Kinh Veda veà Söï Soáng” (“The Veda of Life”). Phaàn cuûa Kinh Veda noùi veà söùc khoûe, ghi cheùp nhöõng bí aån cuûa cô theå con ngöôøi, beänh taät, phöông phaùp chöõa beänh, caùch giöõ gìn söùc khoûe.
649
B . Bab : Danh hieäu cuûa Mirza (hay Sayid) töùc Ali Mohammed (18191850) ôû Shiraz, ngöôøi saùng laäp ra CôHoàigiaùo (khoaûng 1844 1845), moät phaùi toân giaùo hieän ñaïi ôû Persia (nay laø Iran), coù aûnh höôûng ñeán ñoâng ñaûo ngöôøi theo ñaïo Hoài ôû Iran. Babel : Thaùp Babel (theo Saùng Theá Kyù, caùc con cuûa oâng Noah ñònh xaây thaùp naøy cao tôùi trôøi, nhöng bò Ñöùc Chuùa Trôøi phaït, laøm cho tieáng noùi hoï trôû thaønh loän xoän, hoï khoâng coøn hieåu ñöôïc nhau, neân coâng trình bò boû dôû, hoï taûn maùc ra khaép ñòa caàu, taïo neân nhaân loaïi ngaøy nay). Babism : CôHoàigiaùo (moät toân giaùo dung hoøa Cô Ñoác giaùo vôùi Hoài giaùo do moät nhaø caûi caùch ôû Iran laø Bab khôûi xöôùng).
Bacchus : Töûu thaàn. Bahaðsm (Phaùp: Bahaðsme, Beùhaðsme) : Ñaïo Ba Hai, phong traøo hoãn hôïp toân giaùo, ñöôïc khai sinh ra töø Babism, do BahāUllah (18171892) saùng laäp. Soá tín ñoà khoaûng 7.496.000 ngöôøi. (The World Almanac 2007) BahāUllah (haøm yù vinh quang cuûa Chuùa): Teân thaät laø Mirza (coù nghóa hoaøng töû) Husayn Ali, sinh ôû Teheran, saùng laäp ñaïo Ba Hai, voán laø moân ñoà cuûa Bab. Bala: Löïc Ba La Maät, strength. Balance : Thaêng baèng, quaân bình (samāhāna) Bandha : Raøng buoäc, boù buoäc (bondage). Baptism by water : Cuoäc ñieåm ñaïo 2.
650
Baptismal name : Teân Thaùnh (teân cuûa moät vò Thaùnh ñaët tröôùc teân thaät cuûa ngöôøi theo ñaïo Thieân Chuùa). Christian name. Bardo : Thôøi gian giöõa luùc cheát vaø luùc taùi sinh. Barishad Pitris : Nguyeät toå phuï. Base of spine centre : Bí huyeät choùt xöông soáng. Basiasita/Vaçasuta: Baø Xaù Tö Ña, Toå thöù 25 cuûa Thieàn Toâng AÁn Ñoä. Be: Thöïc theå. Beam : Linh quang. Beatitude : Toaøn phuùc. Becoming : Bieán dòch, voâ thöôøng. . Ever becoming: Haèng bieán dòch. Beginning : Thôøi Nguyeân Thæ (luùc khôi hoaït caùc quyeàn naêng laøm cho Thieân nhieân linh hoaït). Being : Thöïc Taïi. Hieän Toàn. Höõu Theå. Baûn Theå. Thöïc Theå. Sinh linh. Caù theå. Traïng thaùi. Töï theå. . All Being : Ñaïi Höõu Theå.
. Celestial Being : Ñaáng Thieâng Lieâng. . Human Being : Con ngöôøi. . Mighty Being : Ñaáng Ñaïi Huøng. . Physical being : Con ngöôøi. . Spiritual being : traïng thaùi taâm linh. Thöïc theå taâm linh. . Supreme Being : Ñaáng Toái Cao. Beinghood : Tính caùch thöïc theå. Benediction : AÂn ñieån. Beness : Baûn Theå. Chaân Nhö. Töï taïi. . Absolute Beness : Baûn theå tuyeät ñoái (Sat). . All Beness : Ñaïi Baûn Theå. Bethlehem : Nôi sinh cuûa Chuùa Jesus theo truyeàn thuyeát. Kinh nghieäm traàn gian. Beyond the I : Sieâu Ngaõ (Paramahamsa). BhagavatGita : Chí Toân Ca (goàm 700 caâu thô, chia laøm 18 chöông, laø thaønh phaàn raát nhoû
651
cuûa Mahābhaârata daøi 100.000 caâu, do ñaïo só Vyasa saùng taùc vaøo khoaûng theá kyû V tröôùc T.C. Gioáng nhö New Testament vaø Yoga Sutras, trong Chí Toân Ca coù chöùa moät böùc tranh hoaøn haûo veà linh hoàn vaø söï phaùt trieån linh hoàn. Bhakti yoga: Yoga suøng tín (yoga of devotion). Bhandanta (Baéc Phaïn) : Ñaïi Ñöùc (Reverend, Venerable), tieáng xöng hoâ giöõa caùc tu só ôû böïc Tyø Kheo. Tieáng goïi cuûa ngöôøi tu taïi gia daønh cho ngöôøi tu xuaát gia, yù noùi ngöôøi coù phöôùc ñöùc nhieàu, ñöùc haïnh cao. Bhāskara : Keû taïo aùnh saùng (Light maker). Bhava : Höõu (becoming, nhaân duyeân thöù möôøi). Bhons: töùc Dugpas, phaùi tu só muõ ñoû ôû Taây Taïng. Bhoota : Hình haøi bieåu loä. Bhu : Coõi hoàng traàn. Bhumi : Traùi ñaát. Ñòa, coøn goïi laø Prithivi. Bhutas : Yeáu toá (element). Saéc töôùng. Theå dó thaùi (double). AÙc quyû.
Bible : Thaùnh Kinh (taäp hôïp nhöõng kinh saùch maø moät phaàn ñöôïc Do Thaùi giaùo vaø Cô Ñoác giaùo söû duïng chung, goïi laø Cöïu Öôùc [Old Testament] vaø moät phaàn chæ ñöôïc Cô Ñoác giaùo söû duïng goïi laø Taân Öôùc [New Testament]). Bikkhu / Bhiksu : Tyø khöu hay Tì Kheo (danh xöng daønh cho tín ñoà ñaàu tieân cuûa Phaät Thích Ca, nghóa ñen: khaát só hoïc giaû). Coøn goïi laø Samoân (Sramana). Caùc Tyø kheo maëc aùo caø sa (kasaya) maøu vaøng ngheä, töùc laø maøu aùo cuûa töû tuø AÁn Ñoä. Sôû dó choïn aùo maøu vaøng laø vì caùc tyø kheo töï coi mình nhö ngöôøi ñaõ cheát, ñaõ thoaùt khoûi giôùi haïn cuûa coõi phaøm. Anh Ngöõ: Mendicant. Bhiksusila : Tyø kheo giôùi (250 giôùi). Biophor (biophore): Ñôn vò soáng sieâu phaân töû (thuyeát cuûa Weismann). Birth day : Ngaøy sinh, ngaøy vía. Black fire : Haéc hoûa (AÙnh saùng vaø Minh trieát tuyeät ñoái). Black force : Taø löïc.
652
Black lodge / Black magic : Baøng moân taû ñaïo, haéc thuaät, haéc ñaïo, thuaät phuø thuûy (sorcery). Black-white: Baùn taø baùn chính. Blank: Hö voâ. Blank mind : Traïng thaùi ñaàu oùc roång khoâng. Blessed One : Ñaáng ban phuùc. Bliss : Chí phuùc, Toái Linh phuùc (Ananda). Bliss body : Theå chí phuùc, theå Boà Ñeà. Bliss sheathe : Theå chí phuùc. Blue Lodge : Thanh giai (goàm caùc vò ñöôïc ñieåm ñaïo laàn 3, 4, 5). Bodha : Khaû naêng baåm sinh veà trí tueä hay kieán thöùc thieâng lieâng. Minh trieát hoaøn toaøn. Bodhidharma : Boà Ñeà Ñaït Ma (Bodhi : giaùc ñaïo dharma : phaùp) teân thaät laø Boà Ñeà Ña La, vöông töû thöù ba cuûa vua Thieân Tröôùc mieàn Nam (töùc mieàn Nam cuûa AÁn Ñoä). Ngaøi ñöôïc Toå thöù 27 cuûa phaùi Thieàn Toâng (Zenshu) ôû AÁn Ñoä laø Prajnaâtra (Baùt Nhaõ
Ña La) truyeàn cho y baùt (boä aùo goàm ba caùi vaø bình ñöïng côm, duøng laøm tín hieäu moãi khi truyeàn ñaïo phaùp. Tieàn baïc, aùo quaàn, vaät duïng cuûa thaày tu cuõng goïi chung laø y baùt) neân trôû thaønh toå thöù 28 ôû AÁn Ñoä. Sau ñoù, Ngaøi sang Trung Hoa laøm Sô Toå truyeàn baù caùch tu thieàn. Sau Ngaøi, Trung Hoa coù theâm 5 vò Toå nöõa laø Hueä Khaû, Taêng Xaùn, Ñaïo Tín, Hoaèng Nhaãn vaø luïc toå Hueä Naêng. ÔÛ Trung Hoa, Ngaøi coù ñeán giaûng giaûi ñaïo lyù cho vua nhaø Löông laø Voõ Ñeá. Sau, Ngaøi tìm ñeán daõy nuùi Tung Sôn, ñeán chuøa Thieáu Laâm, ngoài day maët vaøo vaùch maø tham thieàn ñeán chín naêm vaø vieân tòch taïi ñaây vaøo naêm 529. Boà Ñeà Ñaït Ma laø moät vò Ñaïi La Haùn. Trong boä Giaùo Lyù Bí Nhieäm, baø Blavatsky giaûi thích söù maïng cuûa Toå Boà Ñeà Ñaït Ma nhö sau: Khi Phaät giaùo chính thoáng bò aùp duïng sai laàm ñeán cöïc ñieåm, khi tinh thaàn chaân chính trong ñaïo Phaät haàu nhö
653
ñaõ maát, thì nhieàu nhaø caûi caùch toân giaùo töø AÁn Ñoä ñeán Trung Hoa truyeàn daïy moät giaùo lyù khaåu truyeàn. Ñoù laø Ngaøi Boà Ñeà Ñaït Ma vaø Ngaøi Long Thoï (Nagarjuna), taùc giaû nhieàu taùc phaåm quan troïng veà Thieàn Toâng cuûa Trung Hoa. Bohdi druma / bodhi tree (botree) : Caây boà ñeà. Bodhisattva : Ñöùc Boà Taùt (Ñöùc Christ, Ñöùc Di Laïc, Ñöùc Chöôûng Giaùo). Bodily perfection : Quyeàn naêng laøm hoaøn thieän xaùc thaân. Body : Theå, vaät theå, saéc töôùng. . Astral body : Theå caûm duïc, theå tình caûm. . Animal body : Theå xaùc. . Atmic body : Linh theå. . Buddhic body / Bliss body: Theå Boà Ñeà, theå chí phuùc, theå tröïc giaùc. . Causal body : Linh hoàn theå, theå nguyeân nhaân, theå nhaân khôûi. . Desire body : Theå caûm duïc. . Egoic body : Chaân Ngaõ theå.
. Emotional body : Theå tình caûm. . Energy body / Etheric body : Theå naêng löôïng, theå dó thaùi, theå sinh löïc. . Feeling body : Theå caûm duïc. . Inner light body : Linh hoàn theå. . Intuitional body : Theå tröïc giaùc (theå Boà Ñeà). . Light body : Theå aùnh saùng. . Lunar body : Nguyeät theå (theå caûm duïc). . Mental body : Theå haï trí. . Mind body : Theå trí. . Nirvanic body: Linh theå. . Objective body : Hình töôùng beân ngoaøi. . Permanent body : Theå tröôøng toàn (chaân ngaõ theå). . Phenomenal body / Physical body : Theå xaùc. . Sentient body : Theå höõu tình (theå caûm duïc). . Spiritual body : Theå tinh thaàn, Linh theå. . Vital body : Theå sinh löïc (etheric body).
654
. Watery body : Theå caûm duïc. Body of feeling (feeling body): Theå tình caûm. Body of illusion: Theå haõo huyeàn, theå caûm duïc. Body of the sun / solar body: Theå chí phuùc. Body of prana: Theå sinh löïc, töùc theå dó thaùi. Body nature : Phaøm ngaõ. Bodyson : Xaù lôïi töû. Bonze’s toga : AÙo caø sa (kasaya, kaâsaâva, kesa) Book of the Dead : Töû thö (moät saùch huyeàn linh vaø nghi leã Coå Ai Caäp, ñöôïc tìm thaáy trong quan taøi coù xaùc öôùp). Boundless All: Ñaïi Theå Voâ Bieân. Brahma : Ngoâi Ba, Ngoâi Thaùnh Thaàn. Ngoâi Saùng Taïo. Traïng thaùi chaát lieäu. Thöôïng Ñeá Töù Dieän. Brahma‘s age : Kieáp cuûa Brahma, Ñaïi Thieân Kieáp (Mahakalpa), baèng 311.040 tyû naêm traàn theá. Brahmacharya : Tu só Baø La Moân.
Brahmaâ ‘s Day : Ngaøy cuûa Brahmaâ, moät thôøi kyø daøi 4.320.000.000 naêm, luùc ñoù Brahmaâ ra khoûi Kim Noaõn (Hiranyagarbha), saùng taïo vaø töôïng hình (fashions) theá giôùi vaät chaát. Sau thôøi kyø naøy, ñeán löôït caùc theá giôùi bò huûy dieät baèng löûa vaø nöôùc, Brahmaâ tan bieán vôùi thieân nhieân ngoaïi caûnh (objective nature) vaø trôû thaønh Ñeâm cuûa Brahmaâ. Cuoäc Tuaàn Hoaøn (Round). Brahmaâ ‘s Night : Ñeâm cuûa Brahmaâ. Thôøi kyø daøi baèng Ngaøy cuûa Brahmaâ, trong ñoù Brahmaâ ñöôïc cho laø ñang yeân nguû, roài sau ñoù baét ñaàu tieán trình luaân phieân Ngaøy vaø Ñeâm. Brahmā Pralaya : Ñaïi chu kyø qui nguyeân. Brahmarandra : Khe ôû ñænh ñaàu. Bí huyeät ñænh ñaàu. (Neâ höôøn cung). Brahma Vidya : Minh trieát Thieâng lieâng (tri thöùc veà Toái Thöôïng Ngaõ). Brahman : Ñaïi Ngaõ, Baûn Theå Thieâng lieâng. Giai caáp giaùo só AÁn Ñoä. Ñaáng Tuyeät Ñoái. Voâ
655
Thuûy Nguyeân Nhaân (Causeless Cause). Brahmana : Ngöôøi Baø La Moân. Brahmanism : Ñaïo Baø La Moân (moät heä phaùi cuûa AÁn giaùo). Branch race : Chi chuûng. Breath : Linh khí (Söï Soáng cuûa Thaùi Döông Thöôïng Ñeá). Breath of Life : Sinh khí. Tinh thaàn. Breath of Vacancy : Linh khí hö voâ. Bring into action : Khôi hoaït. Bring into line with : Chænh hôïp. Brother of Darkness / Dark brother : Huynh ñeä haéc ñaïo. . White Brother : Chính ñaïo. . Elder Brothers of the race: Caùc Chaân Sö. Brotherhood : Thaùnh Ñoaøn, Huyeàn Moân. Huynh Ñeä Ñoaøn. Brotherhood of the White Lodge : Thieân Ñình. Huyeàn Moân. Brownies : Thaàn luøn (tinh linh dó thaùi).
Bubble in Koilon : Boït hoãn nguyeân khí. Buddha Gaya : Boà Ñeà Ñaïo Traøng (nôi Phaät Thích Ca ñaéc ñaïo). Buddha : Ñaáng Toaøn Giaùc (The Enlightened). Thöôøng duøng ñeå chæ Ñöùc Phaät Coà Ñaøm (Gautama Buddha). Buddhadharma : Phaät Phaùp (Giaùo phaùp cuûa Phaät). Buddhahood : Quaû vò Phaät, Phaät quaû. Buddha of Activity : Hoaït Ñoäng Phaät. . Pratya Buddha : Ñoäc Giaùc Phaät, Bích Chi Phaät. Buddha Siddharta / Gautama Buddha : Phaät Coà Ñaøm, Phaät Thích Ca, Phaät Toå (vì laø Toå cuûa Ñaïo Phaät). Teân chính cuûa Ngaøi laø Gautama Siddhaârtha, goàm teân rieâng laø Siddhaârtha (Taát Ñaït Ta, Só Ñaït Ta), teân doøng hoï laø Gautama (Gotama, Coà Ñaøm), vì doøng hoï naøy thuoäc boä toäc Sakya cho neân môùi coù danh hieäu Sakya Muni (Çakyamouni), nghóa laø vò thaùnh (Muni) thuoäc boä toäc
656
Sakya. Theo bia kyù ôû Buddha Gaya (Boà Ñeà Ñaïo Traøng) thì thaùi töû Siddhaârtha ra ñôøi vaøo naêm 623 tröôùc T.C. taïi vöôøn Lumbini (LaâmTìNi) gaàn thaønh Kapilavastu (Ca tyø laveä) khoaûng giöõa xöù Nepal vaø AÁn Ñoä. Thaùi Töû ra ñôøi ñöôïc 7 ngaøy thì meï maát. Naêm 597 tröôùc T.C. Ngaøi troán boû cung ñieän, rôøi vôï, con, tìm ñöôøng tu taäp. Sau 6 naêm tu khoå haïnh ôû Gaya, Ngaøi nhaän ra raèng vieäc eùp xaùc (physical selftorture) khoâng ñöa tôùi giaùc ngoä, Ngaøi quyeát ñònh ñi theo con ñöôøng tu taäp môùi cho ñeán khi ñaït ñeán traïng thaùi Bodhi (tueä giaùc). Theo Phaät giaùo Nam Toâng, Ngaøi trôû thaønh Ñöùc Phaät toaøn giaùc (full Buddha) vaøo ñeâm thöù 8 cuûa tuaàn traêng thöù 12 (twelfth moon) trong naêm 592 vaø sau cuøng nhaäp Nieát Baøn vaøo naêm 543. Ngaøi ñaõ ñaït ñeán quaû vò Boà Taùt (state of Boddhisattva) treân ñòa caàu (earth) khi laø nhaân vaät (personality) ñöôïc goïi laø Prabhaâpala (Hoä Minh). Truyeàn thuyeát Ngaøi nhaäp vaøo
loøng meï döôùi daïng con voi traéng (baïch töôïng) laø moät caùch noùi boùng gioù veà söï minh trieát coù saün (innate wisdom) cuûa Ngaøi, voi traéng voán laø bieåu töôïng cuûa taát caû caùc vò Boà Taùt. Caùc truyeàn thuyeát cho raèng vaøo luùc Ñöùc Gautama ra ñôøi thì haøi nhi môùi sinh böôùc ñi 7 böôùc theo boán höôùng, raèng hoa öu ñaøm (Udumbara flower) nôû roä toaøn boä vôùi veû ñeïp khaùc thöôøng, vaø raèng caùc vò vua Naga (Roàng) laäp töùc tieán haønh “ñaët teân cho Ngaøi” (“to baptize him”), taát caû ñeàu laø caùc caùch noùi boùng gioù aùm chæ caùc Baäc Ñieåm Ñaïo maø moïi nhaø huyeàn linh hoïc Ñoâng phöông ñeàu bieát roõ. Theo Ñöùc Giaùm Muïc C.W. Leadbeater trong quyeån “Chaân Sö vaø Thaùnh Ñaïo” thì “Ñöùc Phaät Thích Ca duøng phöông phaùp möôïn xaùc khi Ngaøi xuaát theá ñeå ñaït quaû vò Phaät”. Caùc kinh saùch Phaät giaùo ñeàu cho raèng Ñöùc Boà Taùt Hoä Minh (Prabhapāla) “giaùng sinh xuoáng thaønh Ca Tyø La
657
Veä, vaøo nhaø vua Tònh Phaïn laøm Thaùi Töû Taát Ñaït Ña vaø tu thaønh Phaät Thích Ca” (Phaät Hoïc Töø Ñieån taäp nhì, trang 42, Ñoaøn Trung Coøn). Chuùng ta thaáy ñieåm naøy khoâng ñöôïc oån vì lyù do sau: Theo boä Secret Doctrine cuûa baø H.P. Blavatsky (q.I, tr. 215-216) thì Ñöùc Phaät Thích Ca (coù leõ ñuùng hôn luùc ñoù coøn laø thaùi töû Taát Ñaït Ña) ñöôïc xem laø Sixth Rounder, töùc laø Ngöôøi Cuûa Cuoäc Tuaàn Hoaøn 6 – hay Sieâu Nhaân baäc 6 – töùc laø ngöôøi vaãn hoaït ñoäng trong thaân xaùc thuoäc Cuoäc Tuaàn Hoaøn thöù 4, nhöng baét ñaàu laøm linh hoaït voøng xoaén oác thöù 6 trong caùc Vi töû thöôøng toàn, nhôø theá Ngaøi coù ñöôïc duïng cuï hoaøn haûo hôn ñeå söû duïng cho taâm thöùc ñaõ phaùt trieån cao cuûa Ngaøi. (Xem Khaûo Cöùu Veà Taâm Thöùc, tr. 88 cuûa baø A. Besant) Nhö vaäy ta thaáy thaùi töû Taát Ñaït Ña chöa coù voøng loa tuyeán (xoaén oác) thöù 7 linh hoaït neân chöa laø Chaân Sö hoaëc Boà Taùt ñöôïc. Vaäy noùi
raèng Boà Taùt Hoä Minh ñaàu thai laøm thaùi töû Taát Ñaït Ña e raèng khoâng hôïp lyù, coøn noùi raèng Boà Taùt Hoä Minh möôïn xaùc Thaùi Töû Taát Ñaït Ña ñeå tu thaønh Phaät (theo oâng Leadbeater trong Chaân Sö Vaø Thaùnh Ñaïo, q. I, trang 48, Nguyeãn Höõu Kieät dòch) thì höõu lyù hôn. Buddha’s heart: Phaät taâm. Buddha’s nature: Phaät taùnh. Buddhanandi: Phaät Ñaø Nan Ñeà, Toå thöù 8 cuûa Thieàn Toâng AÁn Ñoä. Buddha mitra: Phuïc Ñaø Maät Ña. Toå thöù 9 cuûa thieàn Toâng AÁn Ñoä. Buddhatobe : Phaät seõ thaønh. Buddhi : Tueä giaùc theå (nguyeân khí thöù saùu, hoàn thieâng). Taâm thöùc Christ. Buddhic awareness : Tueä giaùc thöùc. Buddhic plane : Coõi Boà Ñeà, Coõi tröïc giaùc. Coõi phuï thöù tö cuûa coõi hoàng traàn vuõ truï. Buddhic principle : Nguyeân khí Boà Ñeà. Buddhic sheath / Buddhic vehicle : Theå Boà Ñeà.
658
Buddhism : Phaät giaùo (Phaùp: Bouddhisme). Ñöôïc saùng laäp vaøo khoaûng naêm 525 tröôùc T.C., giaùo chuû laø Ñöùc Thích Ca Maâu Ni (Sakya Muni). Giaùo lyù ñaïo Phaät chöùa trong ba taïng kinh: Kinh taïng, Luaät taïng vaø Luaän taïng. Coù ba phaùi chính: Tieåu thöøa (Hinayana), Ñaïi Thöøa (Mahayana) vaø Maät toâng (Tantriyana). Theo Phaät giaùo, cuoäc ñôøi ñaày khoå naõo, giaû taïm, voâ thöôøng, con ngöôøi phaûi chòu luaân hoài khoâng döùt vì ham muoán vaø vì gaén boù vôùi caùi ngaõ giaû taïm. Muoán thoaùt khoûi luaân hoài, caàn phaûi dieät ham muoán. Soá tín ñoà treân theá giôùi khoaûng 375.440.000 ngöôøi (con soá cuûa The World Almanac 2007) Buddhist alms / Spiritual gift : Phaùp thí (ñem giaùo lyù ñaïo Phaät thuyeát giaûng cho ngöôøi ta nghe, so vôùi taøi thí boá thí baèng cuûa caûi thì phaùp thí cao dieäu hôn, mang laïi coâng ñöùc nhieàu hôn). Boán phaùp thí maø Phaät thöôøng thuyeát giaûng:
1. Vaïn vaät giai qui voâ thöôøng (Moïi vaät ñeàu trôû veà choán voâ thöôøng, khoâng coù vaät naøo tröôøng toàn). 2. Sôû höõu taát vi khoå ñoäc (Caùi gì ta coù ñeàu laø khoå naõo, ñoäc haïi). 3. Chö phaùp giai voâ ngaõ (Moïi söï vaät ñeàu chaúng coù caùi thöïc theå, chæ do nhaân duyeân taïm hôïp maø thoâi). 4. Höõu tình taát chí khoâng (vaät chi coù hình töôùng ñeàu coù ngaøy hö hoaïi, trôû veà caûnh khoâng). Buddhist clergy : Taêng chuùng. Buddhist bonzes and nuns : Taêng ni. Buddhist name : Phaùp danh, phaùp hieäu. (Teân goïi do moät nhaø sö Phaät giaùo ñaët cho moät ngöôøi thoï giôùi qui y tam baûo, ngöôøi naøy coù theå laø tu xuaát gia, hoaëc tu taïi gia). Budhism : Minh trieát noäi moân (Esoteric wisdom). Builder : Ñaáng Kieán Taïo. Bull (Taurus) : Kim Ngöu (21/420/5).
659
Bundle : (B.Phaïn: Skandhas, N. Phaïn: Khanda) Uaån (chöùa laïi, tuï laïi).
Burning ground : Vuøng ñaát chaùy, vuøng ñaát thanh luyeän. Bythos : Thaùi uyeân (Depth).
660
C Caduceus : Thaàn tröôïng cuûa Mercury töùc Hermes. Döôùi hình thöùc bieåu töôïng hoàng traàn, ñoù laø coät xöông soáng coù hai thaàn löïc Ida vaø Pingala xoaén vaøo nhau taïo thaønh moät tuyeán maø naêng löôïng voâ phaùi Sushumna löu chuyeån qua ñoù. Çakyamouni (B.Phaïn) : Phaät Thích Ca Maâu Ni, moät Ñöùc Phaät thôøi quaù khöù. Sau naøy, Ñöùc Buddha Siddhaâta cuõng ñöôïc goïi laø Phaät Thích Ca Maâu Ni, goïi taét laø Phaät Thích Ca. Caloric : Nhieät toá (töùc thaùi döông löïc Sun force). Cancer (Crab) : Baéc Giaûi, Cöï Giaûi (22/622/7). Capricorn (Goat) : Nam Döông (22/1219/1). Cardinal : Hoàng Y. Çari : Xaù lôïi. (X. Sariâra) Çariputra (B.Phaïn): Xaù lôïi (Lî) Phaát, Xaù Lôïi Töû (nöûa
Phaïn, nöûa Haùn, do chöõ töû: con). (Moät ñaïi ñeä töû cuûa Phaät Thích Ca, ngang tuoåi vôùi Phaät, tòch tröôùc Phaät). Catechism : Saùch giaùo lyù vaán ñaùp (Thieân Chuùa giaùo goïi laø Saùch Boån). Catholicism/Roman Catholicism / Christianity : Cô Ñoác giaùo, Ky Toâ giaùo, Thieân Chuùa giaùo, Coâng giaùo, Ñaïo Da (Gia) Toâ (teân goïi sau cuøng do ngöôøi ngoaïi ñaïo duøng). Caucasian race : gioáng daân thöù naêm. Causal body : Theå nguyeân nhaân, theå nhaân khôûi, linh hoàn theå (soul body, theå naøy bao boïc Tinh thaàn ñeå taïo ra linh hoàn, bò huûy dieät vaøo luùc giaûi thoaùt cuoái cuøng). Causal level: Coõi thöôïng trí. Causal self : Chaân Ngaõ.
661
Causation : Nguyeân lyù nhaân quaû. Quan heä nhaân quaû. Cause : Nguyeân nhaân, nhaân duyeân, caên nguyeân. Taäp ñeá (samudya, chaân lyù veà vieäc phaùt sinh caùi khoå). Uaån (skandas, taïo ra caùc theå). . Causeless Cause : Nguyeân Nhaân Toái Thöôïng (töùc laø Brahman, Ñaáng Tuyeät Ñoái). . First Cause : Nguyeân Nhaân Baûn Sô (töùc Thöôïng Ñeá). . Ineffable Cause : Nguyeân Nhaân Khoâng Theå Dieãn Taû, Chaân Thaàn Tuyeät Ñoái. . Unknown First Cause : Nguyeân Nhaân Baûn Sô Baát Khaû Tri (töùc Khoâng Gian, Space). Cave-men: Ngöôøi soáng trong hang ñoäng, töùc gioáng daân thöù ba. Celestial body : Theå thieâng lieâng. Celestial self : Baûn ngaõ thieâng lieâng. Centaur : Quaùi vaät ñaàu ngöôøi mình ngöïa, con nhaân maõ.
Centre (Force centre) : Bí huyeät, trung taâm löïc. Centre oneself : Truï vaøo, an truï (focus, polarize). Chain : Daõy haønh tinh (chain of world). Chain period : Chu kyø daõy haønh tinh. Chakra : Bí huyeät, trung taâm löïc. Change : Thay ñoåi, bieán dòch. Changeless : Thöôøng truï, baát bieán. Changing : Hay thay ñoåi, voâ thöôøng (transient), tuøy duyeân. Channel : Vaän haø, ñöôøng chuyeân chôû, phöông tieän. Chaos : Hoãn mang. Hoàng nguyeân khí (chaát khí coù tröôùc khi taïo laäp trôøi ñaát). Nguyeân sô. Character : Caù tính. Charles Webster Leadbeater: (1847-1934). Ra ñôøi taïi Northumberland, Anh Quoác. Song thaân cuûa oâng theo Thieân Chuùa giaùo Chính Thoáng.Theo hoïc Ñaïi Hoïc Oxford, ngaønh Thieân Vaên Hoïc. Naêm 1878 bò thu huùt vaøo Theosophy nhôø doïc saùch cuûa
662
oâng Sinnett. 1883 oâng gia nhaäp Hoäi Theosophy Anh Quoác, nhöng vaãn tieáp tuïc laøm phuï taù linh muïc ñeán cuoái ñôøi. Trong 4 naêm cuoái ñôøi, oâng giöõ chöùc Toång Thö kyù Hoäi Theosophy. Naêm 1884 oâng thöïc haønh vieäc khai môû quyeàn naêng taâm linh döôùi söï troâng nom cuûa Ñöùc K.H.. Coù luùc gaëp khoù khaên veà taøi chính phaûi caàm theá quaàn aùo, ñoà rieâng tö ñeå soáng. Naêm 1906, trong Hoäi coù dö luaän choáng laïi oâng veà haønh vi tính duïc ñoái vôùi caùc thanh thieáu nieân maø oâng coù traùch nhieäm daïy veà huyeàn bí hoïc. Dö luaän xaáu veà oâng keùo daøi ñeán naêm 1922. Sau ñoù oâng ñöôïc Toøa AÙn tuyeân boá khoâng coù baèng chöùng naøo veà vuï tai tieáng noùi treân. 1915, oâng gia nhaäp Hoäi Tam Ñieåm (Co-Free Masonry) vaø ôû trong Hoäi Ñoàng Ñieàu Haønh UÙùc Chaâu trong nhieàu naêm vôùi tuoåi Hoäi ôû caáp 33*, vaø trôû thaønh thaønh vieân cuûa Hoäi Ñoàng Toái Cao. Naêm 1916 oâng thuï phong Giaùm Muïc. Naêm 1922 laøm
Giaùm Muïc ôû nhaø thôø St. Alban ôû Sydney, UÙùc, sau cuøng leân laøm Toång Giaùm Muïc vaø giöõ chöùc vuï naøy ñeán naêm 1934 laø naêm oâng qua ñôøi. Naêm 1926 oâng coù qua thaêm Hoäi Theosophy Vieät Nam. Moät soá taùc phaåm do oâng vieát: - Phaät Giaùo Vaán Ñaùp Cöông Yeáu. - Con ngöôøi höõu hình vaø voâ hình. - Chôn Sö vaø Thaùnh Ñaïo. - Caùc vò Cöùu Trôï Voâ Hình. - Lòch Söû Hoäi Tam Ñieåm. - Huyeàn Bí HoÏc Nhaäp Moân. - Con Ngöôøi Töø Ñaâu Ñeán vaø Ñi Veà Ñaâu? (soaïn chung vôùi baø A.B.) Chelā : Ñeä töû (thöôøng chæ ñeä töû ñöôïc ñieåm ñaïo 1, saép qua ñieåm ñaïo 2). Chelāship : Tình traïng ñeä töû. Cherub (Cherubine): Tieåu thieân söù. Chhāyā : Baøo aûnh (astralimage, shadow). Chhāyābirth : Baøo aûnh sinh, sinh saûn hình boùng (caùch sinh saûn sô khai, khoâng coù phaùi
663
tính, thí duï caên chuûng moät ñöôïc ròn ra töø cô theå cuûa caùc Toå Phuï [Pitris], gioáng nhö caùi hình hieän ra maø ñoâi khi chuùng ta thaáy xuaát ra khoûi cô theå cuûa ñoàng töû, thay vì tan bieán ñi, laïi ñöôïc coá ñònh vaø laøm cho chaët chòa laïi). Chief soul : Thöôïng trí (Manas). Chiliocosm: Tam Thieân Ñaïi Thieân Theá Giôùi. Chit : Toái linh thöùc. Minh Trieát (wisdom). Chitta : Chaát trí (mind stuff), theå trí (mental bo dy), chaát lieäu taïo ra hình tö töôûng. Haï trí, trí caûm (kama-manas) Chohan : Ñeá Quaân (Ñaáng ñöôïc 6 laàn ñieåm ñaïo). Christ : Ñöùc Di Laëc, Ñöùc Chöôûng Giaùo. Christ Aspect : Ngoâi Christ, Ngoâi Chuùa Con. Christ child : Nguyeân khí Christ. Anh Nhi cô ñoác. Christ force : Thaàn löïc Christ. Christ life / Christ principle: Nguyeân khí Christ. Ngoâi Vishnu. Ngoâi Hai.
Christ within : Christ noäi taâm. Chaân Ngaõ. Con ngöôøi taâm linh höõu thöùc. . Cosmic Christ : Ishvara. Ngoâi Hai. Ñöùc Chuùa Con. Linh hoàn vaïn vaät. Toaøn ngaõ. Ta laø Caùi Ñoù. Ngoâi Lôøi. Guru deva. Aùnh saùng cuûa traàn gian. . Individual Christ : Ñaáng Cöùu Roãi tieàm taøng trong moãi ngöôøi. Christianity : Cô Ñoác giaùo (Cô Ñoác laø do phieân aâm töø chöõ Ky Toâ theo Haùn töï). Toân giaùo naøy ra ñôøi caùch ñaây 2.000 naêm, giaùo chuû laø Ñöùc JesusChrist. Giaùo lyù chính goàm: Söï maàu nhieäm cuûa Ba Ngoâi Thöôïng Ñeá, maàu nhieäm veà Ngoâi Hai nhaäp theå laøm ngöôøi trong Jesus Christ cuøng söï chuoäc toäi, söï löu truyeàn toäi loãi töø Adam ñeán con chaùu, vieäc cöùu chuoäc toäi loãi naøy baèng caùi cheát cuûa Ñöùc Christ. Thieân Chuùa giaùo goàm coù: Giaùo hoäi Thieân Chuùa La Maõ, Tin Laønh, Chính Thoáng giaùo, Anh giaùo vaø Independents, toång soá giaùo daân treân toaøn theá
664
giôùi laø 2.106.962.000 ngöôøi. (The World Almanac 2007) Christian Rosenkreutz: Moät vò cao ñoà hoïc vaán uyeân baùc (learned Adept) ñaõ töøng du haønh sang Trung Ñoâng vaø ñöôïc caùc vò ñaïo sö AÛ Raäp taïi Damas truyeàn daïy caùc Bí Phaùp Huyeàn Hoïc. Vaøo khoaûng naêm 1378, Ngaøi laäp Hoäi Kín Hoàng Hoa Thaäp Töï (the secret Rosicrucian Society), Hoäi naøy phaùt trieån maïnh meõ ôû Ñöùc vaøo khoaûng 1460. Giaùo lyù cuûa moân phaùi naøy ñöôïc döïa vaøo caùc Bí Phaùp Huyeàn Hoïc ñaõ ñöôïc truyeàn daïy ôû Ñoâng phöông. Taùc phaåm Zanoni cuûa Sir Bulwer Lyttons coù noùi ñeán Ngaøi. Christmas : Leã Chuùa Giaùng Sinh, Leã Noel (25/12 dl). Christology : Thieân Chuùa hoïc. Christos: Hoàn Thieâng (spiritual soul) Ñaáng Hoaøn Thieän. Chronology : Nieân ñaïi kyù. Church : Giaùo hoäi. Nhaø thôø. Giaùo hoäi Thieân Chuùa.
ChwangZe (ChuangTzu) : Trang Töû, soáng vaøo khoaûng theá kyû thöù 4 tröôùc T.C., nhaø luaän giaûi caùc giaùo huaán cuûa Ñöùc Laõo Töû. Clairaudience : Nhó thoâng (khaû naêng, baåm sinh hay do huaán luyeän theo huyeàn moân, ñeå nghe ñöôïc caùc söï vieäc ôû baát cöù khoaûng caùch naøo). . Higher Clairaudience : Nhó thoâng baäc cao (thuoäc coõi phuï 7 cuûa coõi trí, coøn loaïi treân thuoäc coõi phuï 5 cuûa coõi caûm duïc). Clairvoyance /Sight / Vision: Nhaõn thoâng (khaû naêng ñeå thaáy baèng noäi nhaõn (inner eye) hay linh thò tinh thaàn (spiritual sight). . Higher clairvoyance : Nhaõn thoâng baäc cao (thuoäc coõi phuï 5 cuûa coõi trí, coøn loaïi treân thuoäc coõi phuï 3 cuûa coõi caûm duïc). . Lowest clairvoyance : Nhaõn thoâng baäc thaáp (thaáy ñöôïc theå dó thaùi cuûa caùc ñoái töôïng ôû coõi traàn). Clairvoyant : Ngöôøi coù nhaõn thoâng.
665
Clear cold light : Tueä quan. AÙnh saùng cuûa tröïc giaùc. Co-eternal: Cuøng toàn taïi vónh vieãn. Cogito ergo sum : Toâi suy töôûng vaäy coù toâi (caâu noùi cuûa Descartes) Cogniser : Chuû theå tri giaùc. Chuû theå nhaän thöùc (Realizer). Cognition : Tri giaùc. Cohesion : Phoái keát. Cold flame : Haøn hoûa (aùnh saùng). Cold virgin : Huyeàn huyeàn (traïng thaùi hoaøn toaøn aån taøng cuûa vaät chaát nguyeân sô). Colouring : Saéc thaùi, baûn saéc. Commandment : Giôùi luaät, giôùi raên (sila). . Ten Commandments: Thaäp giôùi, Möôøi giôùi raên. Thaäp giôùi (Dasasila) trong ñaïo Phaät laø giôùi caám cuûa ngöôøi xuaát gia coøn laøm sadi (scramanera), goàm coù: 1) Khoâng saùt sinh. 2) Khoâng troäm caép. 3) Khoâng taø daâm. 4) Khoâng noùi laùo. 5) Khoâng uoáng röôïu. 6) Khoâng trang ñieåm, xöùc nöôùc hoa. 7) Khoâng muùa haùt hoaëc xem muùa haùt. 8)
Khoâng nguû giöôøng roäng. 9) Khoâng aên ngoaøi böõa aên. 10) Khoâng giöõ tieàn baïc, chaâu baùu. Möôøi giôùi raên trong Do Thaùi giaùo vaø Thieân Chuùa giaùo: 1) Thôø phuïng vaø yeâu meán Thieân Chuùa hôn moïi ñieàu khaùc. 2) Ñöøng goïi teân Thieân Chuùa voâ côù. 3) Ghi nhôù ngaøy Sabbath. 4) Toân kính cha meï. 5) Ñöøng gieát haïi (Thou shalt not kill). 6) Ñöøng phaïm toäi ngoaïi tình. 7) Ñöøng troäm caép. 8) Ñöøng laøm chöùng doái. 9) Ñöøng ham muoán vôï, choàng ngöôøi khaùc. 10) Ñöøng tham muoán cuûa caûi ngöôøi khaùc. Commonsense : Löông tri. Commune : Hieäp thoâng. Communication : Söï hieäp thoâng. Compassion : Loøng töø bi. Complete illumination / Full illumination : Toaøn giaùc. Concentration : Ñònh trí (Dharana, töùc laø an truï cao ñoä, intense focussing) Conclave : Maät nghò. Concrete mind : Trí cuï theå, haï trí.
666
Confucianism : Khoång giaùo, Nho giaùo. Thoaït ñaàu laø moät heä thoáng luaân lyù do Ñöùc Khoång Töû ñeà xöôùng vôùi muïc ñích khuyeân ngöôøi ñôøi tu thaân (söûa mình), teà gia (saép ñaët vieäc nhaø cho oån thoûa) ñeå moïi nhaø ñöôïc thaùi bình. Trieát lyù naøy ñöôïc caùc baäc vua chuùa thôøi ñoù coi troïng, vaø cuõng nhaän ñöôïc söï tin töôûng cuûa quaàn chuùng. Veà sau, caùc moân ñoà cuûa Ngaøi môùi goùp nhaët nhöõng lôøi daïy cuûa Ngaøi vaø vieát laïi thaønh saùch phoå bieán trong daân gian. Loaït saùch naøy coäng vôùi caùc kinh saùch maø Ngaøi san ñònh töø tröôùc, daàn daàn trôû thaønh moät heä thoáng ñaïo giaùo, phaùt trieån cöïc thònh vaøo thôøi nhaø Toáng ôû Trung Hoa, sau ñoù lan sang caùc nöôùc AÙ Chaâu khaùc, ñeå roài Ngaøi ñöôïc toân suøng, thôø phuïng nhö caùc giaùo chuû khaùc. Kinh saùch cuûa Nho giaùo coù hai loaïi. Thöù nhaát laø Nguõ kinh, goàm kinh Thi (saùch thô ca), kinh Thö (saùch söû kyù), kinh Leã (saùch veà leã nghi), kinh Dòch (hay Chu Dòch, giaûi thích leõ bieán hoùa
cuûa caøn khoân) vaø kinh Xuaân Thu (ghi laïi söû nöôùc Loã thôøi Chu Maït). Thöù nhì laø Töù Thö, goàm Ñaïi Hoïc (saùch daïy ñaïo ñöùc), Trung Dung (daïy ñaïo ñöùc chieát trung), Luaän Ngöõ (saùch ghi laïi caùc lôøi noùi hay cuûa Khoång Töû), vaø saùch Maïnh Töû. Phaàn ñaïo ñöùc cuûa Nho giaùo goàm: tam cang, nguõ thöôøng vaø nguõ luaân. Tam cang: quaân thaàn cang, phuï töû cang, phu theâ cang. Nguõ thöôøng: Nhôn, Nghóa, Leã, Trí, Tín. Nguõ luaân: Quaân minh thaàn trung (Vua saùng thì toâi trung), Phuï töø töû hieáu (cha hieàn con hieáu), Phu xöôùng phuï tuøy (Choàng ra leänh vôï tuaân haønh), Huynh höõu ñeä cung (Anh hieàn em kính troïng), Baèng höõu thuû tín (baïn beø phaûi giöõ söï thaønh tín). Ñöùc Khoång Töû coù trình ñoä hieåu bieát vuûa nhaân loaïi ôû Cuoäc Tuaàn Hoaøn thöù 5 (Giaùo Lyù Bí Nhieäm I, tr. 215-216), töùc laø ngaøi coù voøng xoaén oác thöù 5 cuûa caùc nguyeân töû thöôøng toàn linh hoaït, maëc duø ñang ôû trong Cuoäc Tuaàn Hoaøn
667
thöù tö. Vaäy Ñöùc Khoång Töû chöa phaûi laø Chaân Sö, vì moät vò Chaân Sö phaûi coù ñuû 7 loa tuyeán linh hoaït. Soá ngöôøi theo Khoång Giaùo hieän nay ñoä 6.947.000 ngöôøi. (Almanac 2700) Confucius (khoaûng 551479 tröôùc T.C): Khoång Töû (Khoång Phu Töû), trieát gia Trung Hoa, sinh ôû nöôùc Loã (Lu), nay laø tænh Sôn Ñoâng (Shantung), ñöôïc huyeàn moân xem nhö laø ngöôøi cuûa Cuoäc Tuaàn Hoaøn 5 (the fifth Rounder). Non 600 naêm tröôùc T.C., Ñöùc Khoång Töû ñaõ daïy raèng traùi ñaát coù hình caàu, coøn maët trôøi laø taâm cuûa thaùi döông heä. Hieän nay, Ngaøi laø moät thaønh vieân trong Thaùnh Ñoaøn xuyeân Tuyeát Sôn (TransHimalaya Lodge). Ñöùc Khoång Töû ñöôïc xem laø Thaùnh Toå cuûa Khoång Giaùo. Conscience : Löông taâm (tieáng noùi caûnh baùo cuûa linh hoàn). Conscious : Höõu thöùc, coù yù thöùc. Conscious Being : Thöïc theå coù yù thöùc (YÙ thöùc laø khaû naêng
ñaùp öùng vôùi rung ñoäng cuûa moät coõi). Consciousness : YÙ thöùc, taâm thöùc. . Abnormal consciousness: Taâm thöùc khoâng bình thöôøng. . Absolute consciousness : Tuyeät ñoái thöùc (thuoäc coõi Thöôïng Ñeá). . Alaya consciousness : A laïi gia thöùc, Toaøn linh thöùc. . Allconsciousness : Toaøn thöùc. . Allselfconsciousness : Toaøn ngaõ thöùc. . Animal consciousness : Ñoäng vaät thöùc. Sinh hoàn. . Astral buddhic consciousness : Caûm tröïc thöùc. . Astral consciousness : Taâm thöùc treân coõi caûm duïc. . Astral self consciousness: Ngaõ thöùc treân coõi caûm duïc. . Atmic consciousness : Linh thöùc, Nieát Baøn thöùc. . Atomic consciousness: Taâm thöùc nguyeân töû. . Blind consciousness : Thöùc voâ thöùc.
668
. Brain consciousness : YÙ thöùc luùc tænh thöùc. (Waking consciousness). . Buddhic consciousness: Spiritual consciousness. . Causal consciousness : Chaân Ngaõ thöùc. A laïi gia thöùc. . Christ consciousness: Taâm thöùc Christ (töùc laø soul consciousness). . Cosmic consciousness : Vuõ truï thöùc. . Desire consciousness : Caûm duïc thöùc (thuoäc coõi caûm duïc). . Direct consciousness: Tröïc thöùc, töùc baûn naêng (instinct). . Divine consciousness : Taâm thöùc thieâng lieâng. . Earthbound consciousness: Hoàng traàn thöùc. . Earthly consciousness : Hoàng traàn thöùc. . Egoic consciousness : Chaân Ngaõ thöùc. . Godconsciousness : Thieân thöùc (coõi Chaân Thaàn). . Group consciousness : Taäp theå thöùc. . Human consciousness : YÙ thöùc con ngöôøi.
. Iconsciousness : Ngaõ thöùc. . Individual consciousness : Bieät ngaõ thöùc. . Indwelling consciousness: Taâm thöùc noäi taøng. . Intuitional consciousness: Tröïc giaùc thöùc hay Taâm thöùc Christ (thuoäc coõi Boà Ñeà). . Kamic consciousness : Caûm duïc thöùc (thuoäc coõi caûm duïc). . Manas consciousness : Maït na thöùc. (Taâm thöùc cuûa Thöôïng Trí). . Mental consciousness : Taâm thöùc coõi trí. . Mental selfconsciousness : Ngaõ thöùc treân coõi trí. . Mind consciousness : Trí tueä thöùc (thuoäc coõi trí). . Monadic consciousness : Chaân Thaàn thöùc. . Nirvanic consciousness : Nieát Baøn thöùc, Linh thöùc. . One consciousness : Taâm thöùc Nhaát Nhö. . Otherconsciousness : Taâm thöùc khaùc thöôøng.
669
. Perceiving consciousness: Taâm thöùc tri giaùc (töùc linh hoàn). . Perfect consciousness : Toaøn giaùc. . Personality consciousness: Phaøm ngaõ thöùc. (Personal consciousness). . Physical consciousness : Hoàng traàn thöùc (thuoäc coõi hoàng traàn). . Planetary consciousness: Haønh tinh thöùc (coõi Nieát Baøn). Taâm thöùc haønh tinh (goàm ñuû moïi traïng thaùi taâm thöùc treân haønh tinh chuùng ta, töùc ñòa caàu). . Self consciousness / Self awareness : Ngaõ thöùc (Iness). . Sentient consciousness : Caûm thöùc. (AÙnh saùng cuûa haï trí, the lower Manasic light). . Solar consciousness: Monadic consciousness. . Soul consciousness : Linh hoàn thöùc. Christ consciousness. . Spiritual consciousness/ Buddhic consciousness : Taâm thöùc boà ñeà. Thöôïng Trí ñöôïc
chieáu roïi baèng AÙnh saùng cuûa Buddhi). . Subconsciousness : Tieàm thöùc (thuoäc quaù khöù). . Superconsciousness : Sieâu thöùc (thuoäc veà töông lai). . Superhuman consciousness : Sieâu nhaân thöùc. . Superphysical conscious -ness: Taâm thöùc sieâu traàn. . Total consciousness : Toång thöùc. . True consciousness : Chaân thöùc. . Universal consciousness : Taâm thöùc cuûa Thöôïng Ñeá. . Waking consciousness : Taâm thöùc luùc tænh thöùc (hay taâm thöùc ñang hoaït ñoäng trong heä thaàn kinh naõo tuûy). Brain consciousness. Consciousness principle : Nguyeân khí yù thöùc. Constant memory of God : Nieäm Phaät. Constellation : Choøm sao, tinh toøa. (Asterism). Consummation : Thaønh toaøn, vieân maõn. Container : Caùi bao truøm, caùi tích chöùa.
670
Contemplation : Chieâm ngöôõng. Nhaäp ñònh, ñaïi ñònh (samadhi). Contemplative : Ñaáng Ñaïi Ñònh, Ñaáng Nirmannakaya thieâng lieâng. Contemplative School : Thieàn Toâng (Zen-shu). Contentment : Vui vôùi soá phaän, laïc phaän. An phaän. Convalescent : Hoài phuïc. Coordination : Phoái keát. Corporealism : Vaät theå luaän, chuû nghóa vaät chaát. Corporeality : Tính höõu theå. Cosmic atom : Vi töû cuûa vuõ truï (töùc thaùi döông heä cuûa chuùng ta). Cosmic cycle : Ngöôn. Cosmic energy : Vuõ truï naêng, Fohat. Cosmic Ideation : Thieân YÙ Hoàng Nguyeân, töùc Tö Töôûng Thieâng lieâng, töùc Tinh thaàn, töùc Toaøn Linh Trí. Cosmic Logos : Vuõ Truï Thöôïng Ñeá. Cosmic matter: Akasa. Cosmic Parabrahman : Ñaïi Brahman vuõ truï, Thaùi Cöïc Thöôïng Ñeá.
Cosmic ray : Vuõ truï tuyeán. Cosmic substance : Chaát lieäu vuõ truï, chaát lieäu nguyeân thuûy, töùc vaät chaát (matter). Cosmogenesis : Vuõ truï khôûi nguyeân luaän (luaän veà nguoàn goác vuõ truï). Cosmogony : Vuõ truï khai tòch luaän. Cosmology : Vuõ truï hoïc. Cosmopsychic power : Quyeàn naêng taâm linh trong vuõ truï. Council :1) Keát taäp hay kieát taäp phaùp, Samgiti (ñaây laø nhöõng laàn nhoùm hoïp lôùn lao cuûa Phaät giaùo sau khi Phaät nhaäp dieät ñeå tuïng ñoïc nhöõng lôøi noùi cuøng caùc vieäc laøm cuûa Phaät. Laàn kieát taäp thöù nhaát do ñaïi ñeä töû cuûa Phaät laø Ca Dieáp chuû trì, chæ hôïp tuïng, chöa coù vaên töï. Moät traêm naêm sau coù laàn kieát taäp thöù hai, Phaät giaùo chia laøm hai phaùi : Thöôïng Toïa (Theravada) vaø Ñaïi Chuùng (Mahasanghika), cuõng chöa coù vaên töï. Ba traêm naêm sau, ñôøi vua Asoka (ADuïc) vaø Kaniska môùi coù
671
nhöõng cuoäc kieát taäp baèng vaên töï. 2) Coâng Ñoàng, töùc Ñaïi Hoäi Toân giaùo, ñöôïc toå chöùc khi coù söï thay ñoåi quan troïng trong tín lyù cuûa Thieân Chuùa giaùo. Council Chamber : Hoäi Ñoàng Huyeàn linh. Counter motion Ñoái chuyeån ñoäng. Counterpart : Ñoái phaàn. Covering : Lôùp che phuû, lôùp voû. Theå. Create: Caùi ñöôïc saùng taïo. Creation : Söï saùng taïo. Taïo vaät. Creative Hierarchy : Huyeàn giai saùng taïo. Creativity : Tính saùng taïo. Creator : Ñaáng Saùng Taïo. Creatures (all living beings): Taïo vaät, loaøi höõu tình, chuùng sinh (Sattva [B.Ph.], taùt ñoûa). Theo Phaät giaùo, chuùng sinh laø nhöõng loaøi do caùc nhaân duyeân giaû taïm nhö töù ñaïi, nguõ uaån taïm hôïp laïi ñeå sinh ra, vì chöa bieát tu tænh neân coøn chòu luaân hoài, neáu bieát tu taäp, cuõng seõ thaønh Phaät. Cross : Thaäp giaù.
Crucifixion : Thaäp giaù hình. Crusade : Thaäp töï chinh, Thaùnh chieán. Ñaây laø caùc cuoäc chieán tranh do giaùo hoäi Thieân Chuùa khôûi xöôùng ñeå chinh phaït nôi naøo theo taø ñaïo (töùc laø coù tín ngöôõng, toân giaùo traùi vôùi ñaïo Thieân Chuùa). Töø 1096 ñeán 1270 coù 8 cuoäc thaùnh chieán. Laàn 1 laø ñeå giaønh laïi thaùnh moä Chuùa Jesus ñang bò ngöôøi Hoài giaùo chieám. Laàn 4 xaûy ra vaøo naêm 12021204, ñaùnh phaù Constantinople. Luùc vaøo ñöôïc thaønh, quaân thaäp töï cöôùp chaâu baùu vaø ñaäp phaù caùc di saûn ngheä thuaät, ñem naáu caùc töôïng ñoàng (voán laø caùc kieät taùc ñieâu khaéc thôøi Thöôïng Coå) ñeå ñuùc tieàn. Cuoäc thaùnh chieán naêm 1208 do Giaùo Hoaøng Innocent III khôûi xöôùng ñeå tieâu dieät taø giaùo ôû mieàn Nam nöôùc Phaùp keùo daøi trong 18 naêm. Laàn 7 vaø 8 do Saint Louis ñieàu khieån ñeàu bò thaûm baïi. Keát quaû cuûa 8 cuoäc thaùnh chieán chæ laøm cho ñöùc tin cuûa tín ñoà Thieân Chuùa giaùo bò giaõm ñi maø vaãn khoâng giaønh laïi ñöôïc Jerusalem.
672
Crystallisation : Keát tinh, co laïi. Coá chaáp. Khaèn laïi. Custodians of the Plan : Caùc Ñaáng Naém Giöõ Thieân Cô. Cyclic manifestation : Bieåu loä tuaàn hoaøn. Cyclops : Moät gioáng daân thôøi Lemuria, khoå ngöôøi to lôùn, coù con maét thöù ba ñöôïc khôi hoaït naèm giöõa traùn. Cynicism : Khuyeån Nho phaùi. Tröôøng phaùi Khuyeån Nho (Cynic school). Moät trieát phaùi Hy Laïp, do Antisthenes (444?371 tröôùc T.C.), moät ñeä töû cuûa Socrates, saùng laäp. Chuû tröông: chæ chuù troïng vaøo caùi thieän, khoâng caàn ñeå taâm ñeán taäp tuïc, phong hoùa, leã nghi cuûa xaõ hoäi, khoâng maøng ñeán cuûa caûi, danh voïng… Caùc trieát gia phaùi naøy soáng ñôn giaûn, nay ñaây mai ñoù, khoâng caàn nhaø cöûa.
Coù leõ phaùi naøy laáy con choù laøm bieåu hieäu neân bò ngöôøi ñôøi goïi laø “khuyeån phaùi”.
Cuõng coù thuyeát noùi raèng vì ngöôøi phaùi naøy soáng quaù sô saøi vaø hay la raày daân chuùng, tieáng theùt maéng gioáng nhö tieáng choù suûa, neân bò nhöõng ngöôøi khoâng coù caûm tình vôùi hoï ñaët laø khuyeån nho phaùi. Nhaø hieàn trieát noåi danh nhaát trong phaùi naøy laø Diogene (413323 tröôùc T.C.), soáng raát thanh baàn vaø hoaøn toaøn xaû kyû. Phaùi naøy chuaån bò cho phaùi Khaéc Kyû (Stoicism) ra ñôøi.
673
D Daemon : Vong linh. Daiviprakriti : AÙnh saùng nguyeân thuûy. AÙnh saùng cuûa Thöôïng-Ñeá-Voâ-Hieän. Toaøn linh thöùc. Dalai Lama : Ñaït Lai Laït Ma, coøn goïi laø Hoaït Phaät (Phaät soáng). Dama : (control of conduct)Kieåm soaùt haïnh kieåm. Daâna (B.Ph.) : Boá thí (give alms). Danapati: Ñaøn Vieät, coøn goïi laø thí chuû (donor). Dangma : Linh hoàn ñaõ ñöôïc thanh luyeän (purified soul). Darshanas : Trieát heä. Death : Nhaäp dieät, nhaäp vaøo coõi tòch dieät (tòch: thanh tónh; dieät: döùt saïch phieàn naõo. Chæ vieäc lìa boû xaùc thaân cuûa chö Thaùnh, chö Phaät). Deathless : Baát töû. Decad : Thaäp nguyeân.
Decade : Thaäp nieân. Decentralize oneself : Phaù ngaõ chaáp. (Decentralize one’s personality). Deceptive vision : AÛo thò. Deduction : Dieãn dòch, suy dieãn (inference). Deep : Thaùi Uyeân (khoâng gian nguyeân thuyû primeval space). Definite : Höõu haïn. Deism : Thaàn luaän (moân hoïc chuyeân nghieân cöùu veà Thieân Chuùa, khoâng döïa vaøo söï maëc khaûi maø chæ döïa vaø nhaän thöùc töï nhieân, khaùc vôùi thaàn hoïc [theology]). Deist : Ngöôøi duy thaàn. Deity : Thöôïng Ñeá. Thaùi Döông Thöôïng Ñeá. Delusion : Caùi haõo huyeàn. Delusion vision : AÛo thò. Demiurge : Hoùa Coâng (Creator).
674
Demiurgic Creator : Ñaáng Saùng Taïo. Democritus (Phaùp : Democrite): Trieát gia Hy Laïp, soáng vaøo cuoái theá kyû V, ñaàu theá kyû IV tröôùc T.C., ñöôïc xem laø trieát gia vó ñaïi nhaát trong soá caùc trieát gia Hy Laïp. OÂng chaáp nhaän vaø môû roäng thuyeát nguyeân töû cuûa Leucippus. Chæ moät soá ít taùc phaåm cuûa oâng coøn ñöôïc löu laïi. Demon of thrist and gluttory / Hungry demon : Ngaï (ñoùi) quyû (quyû ñoùi, Preta). Demonology : Moân hoïc veà ma quyû. Dense physical plane : Ba coõi phuï thaáp nhaát cuûa coõi traàn. Department : Ngaønh, boä moân, cô caáu toå chöùc. Depression Thaát chí, traàm caûm. Descente: Leã Hieän xuoáng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn (töôïng tröng cho quaû vò Asekha). Desintegrate : Tan raõ. Desire : Duïc voïng. YÙ muoán. Aùi (thirst).
(Duïc voïng töùc laø khuynh höôùng cuûa tinh thaàn vöôn ra tôùi söï soáng cuûa saéc töôùng). Desire body : Theå caûm duïc. Desire elemental (Desire gods, kama deva): Tinh linh duïc voïng (kieán taïo theå caûm duïc cuûa con vaät vaø con ngöôøi). Desire to live : Loøng ham soáng (töùc laø yù muoán thu thaäp kinh nghieäm, will to experience). Desire plane : Coõi caûm duïc. Desirelessness / Dispassion : Loøng voâ duïc, voâ sôû duïc. Destiny : Vaän meänh, ñònh meänh. Destroy desire : Dieät duïc (destruction of desire). Destroyer : Ñaáng Huûy Dieät. Destruction : Dieät Ñeá (Nirodha / Nirdha, phöông phaùp dieät khoå). Destruction of suffering: Dieät khoå. Detached : Baát nhieãm. Bieät laäp. Detached attachment : Ly theá roát raùo.
675
Detachment : Haïnh döùt boû, ly theá. . Personality detachment : Ly theá. Deus est maximum in mini mis : Vaät caøng heøn moïn Thöôïng Ñeá caøng vó ñaïi (caâu noùi cuûa Thaùnh Augustin). Deva : Thaàn, thieân thaàn (caùc thöïc theå thoâng linh ñaõ tieán hoùa trong chu kyø haønh tinh tröôùc kia). Devachan / Devakhan : Thieân ñöôøng taïm (thuoäc coõi phuï thöù tö cuûa coõi trí). Theo Ñöùc Thaày K.H., Devachan khoâng gioáng chuùt naøo vôùi Thieân ñöôøng cuûa baát cöù toân giaùo naøo. Coõi trôøi (heavenworld). Devachanee : Linh hoàn trong Devachan. Deva ego: Divine ego, Chaân Ngaõ thieâng lieâng. Deva eye : Nhaõn thoâng. Devarajas / Mahārājas : Caùc Thieân Thaàn phuï taù cho caùc Ñaáng Lipika. Deva substance : Chaát lieäu thieân thaàn (töùc laø tinh chaát kieán taïo, building essence).
Devitalisation : Maát sinh löïc. Devotee : Ngöôøi moä ñaïo. Devotion : Loøng moä ñaïo. Söï taän tuïy. Dhamma (Nam Phaïn): Phaùp (doctrine). Söï soáng (existence). Dhamapada / Dharmapada : Kinh Phaùp Cuù (kinh töøng caâu cuûa Phaät giaùo daïy caùc huaán ñieàu ñaïo ñöùc ruùt ra töø Taïng kinh). Dharana : Ñònh trí (concen tration, attention). Dharma (Baéc Phaïn) : Luaät thieâng lieâng (sacred Law) Thieân chöùc, thieân traùch. Phaùp (taát caû söï vaät treân ñôøi; giaùo lyù cuûa Phaät : Phaät phaùp). Obligatory work. Dharmachakra : Phaùp luaân (baùnh xe Phaätphaùp). Dharmakaya : Phaùp thaân (thaân ñeå thoï duïng cuûa Ñöùc Phaät). Dharma megha : Phaùp vaân (ñaùm maây Phaät phaùp). Dhātus : Chaát lieäu chính trong cô theå ngöôøi.
676
Dhrtaka / Dhritaka: Ñeà Ca Ña. Toå thöù 5 cuûa Thieàn Toâng AÁn Ñoä. Dhruvam : Quyû theå, aùc theå (theå caûm duïc cuûa ngöôøi ñoäc aùc, hung döõ). Dhuta / Dhudanga: Haïnh ñaàu ñaø, khoå haïnh (giuõ boû phieàn naõo). Dhyana : Thieàn ñònh (meditation). Dhyan Chohan : Thieàn Ñònh Ñeá Quaân, tức là Tathagata (Như Lai). Dhyni : Nhất Đẳng Thieân Thaàn (archangel). Dhyāni Buddha : Thieàn Ñònh Phaät. Haønh Tinh Thöôïng Ñeá. Differentiation : Bieán phaân. Phaân hoùa, taùch ra (drawing apart). Dipankara Buddha / Dipamkara : Nhieân Ñaêng Phaät (the Buddha of fixed light), Ñaáng tieàn nhieäm cuûa Phaät Thích Ca. (Nhieân Ñaêng Phaät ñaõ giaùng laâm töø daõy haønh tinh thöù tö cuûa heä thoáng Kim Tinh. Ngaøi laø moät thaønh vieân trong Thieân Ñình coù theå ñöôïc gôûi tôùi daõy haønh tinh naøo caàn trôï giuùp).
Discarnate : Thoaùt xaùc (Disembodied). Discernment : Phaân bieän (discrimination, viveka). Disciple : Ñeä töû. Discipleship : Vò theá, quaû vò ñeä töû. Ñaïo quaû. Discipline : Giôùi luaät. Disembody : Thoaùt xaùc. (Discarnate). Dispassion / Desirelessness : Voâ sôû duïc. Voâ tö . (Nonattachment). Diversity : Vaïn thuø. Divine alchemy : Sieâu chuyeån thieâng lieâng (chuyeån thaàn löïc thaáp ra thaàn löïc cao, chuyeån taâm thöùc vaøo trong caùc hieän theå cao). Divine discontent: Baát maõn thieâng lieâng. Divine Hermaphrodite : Ñaáng Löôõng Tính Thieâng Lieâng. Haønh Tinh Thöôïng Ñeá. Divine intention : Thieân lyù, keá hoaïch thieâng lieâng. Divine magic / White magic/ Beneficent magic: Huyeàn linh thuaät.
677
Divine Pilgrim : Ngöôøi haønh höông thieâng lieâng, Chaân Thaàn. Divine Plan / Logoic Plan : Thieân Cô. Divine Purpose: Thieân yù (will of God). Divine Self / Spiritual Self : Linh Ngaõ. Chaân Thaàn. Chaân Ngaõ. Divine Soul / Spiritual Soul / Immortal Soul : Hoàn thieâng, Hoàn tinh thaàn, Hoàn baát töû (töùc Buddhi, incarnating Ego). Spiritual Buddhi Divine Spark : Ñieåm Linh Quang (hay spirits). Divine Thought : Tö töôûng Thieâng lieâng (cosmic idea tion). Divine vision : Hueä nhaõn (thuoäc coõi phuï 5 cuûa coõi Boà Ñeà). Divine will: Thieân YÙ (Divine Purpose). Divine wisdom : Minh trieát Thieâng lieâng (Baéc Phaïn: Brahma Vidya, Hy Laïp: Theosophia). Divine Workmen : Ñaáng Taïo Taùc.
Divining straws : xin xaêm. Divinity Thieân tính, Phaät taùnh. Thaùnh Linh, töùc Ngoâi Thaùnh Thaàn. Djin (Jin): Tinh linh. Thaàn. Quyû. Doctrine : Phaùp (Dharma, Baéc Phaïn; Dhamma, Nam Phaïn), Giaùo ñieàu, trieát lyù (dogma). . Eye doctrine / Dharma of the eye : Nhaõn phaùp, saéc phaùp. . Heart doctrine / Dharma of the Heart : Taâm phaùp. . Soul doctrine / Secret heart : Taâm phaùp. Dogmatism : Tính giaùo ñieàu, tính ñoäc ñoaùn, voõ ñoaùn. Donor: Thí chuû, ngöôøi coù haèng taâm, haèng saûn, thöôøng hay cuùng döôøng cho taêng, ni, hoaëc hay giuùp ñôõ nhaø chuøa. Baéc Phaïn goïi laø danapati (phieân aâm laø ñaøn vieät). Dorje: Quyeàn löïc tröôïng (rod of power). Dorjechang: Ñaáng trao Kim Cöông (Diamond - Handed One). Dorjesempa : Kim Cang taâm.
678
Double / Double body : Dó thaùi hình. Dragon of wisdom : Ñeä töû ñöôïc ñieåm ñaïo. Dragon of WisdomLove : Haønh Tinh Thöôïng Ñeá. Draw horoscope : Chaám soá töû vi. Dualism : Nhò nguyeân thuyeát. Goàm: 1. Thuyeát chuû tröông moãi vaät ñeàu do hai yeáu toá caáu thaønh, thí duï ngöôøi coù linh hoàn vaø theå xaùc. 2. Thuyeát chuû tröông vuõ truï coù hai nguyeân khôûi; moät laø thieän, moät laø aùc. Duality : Nhò nguyeân tính. Löôõng nguyeân. . Primal duality : Löôõng nguyeân baûn sô (Söï Soáng vaø Saéc töôùng). Dugpas : Phaùi Muõ Ñoû, Hoàng phaùi. Ñaây laø toân giaùo raát xöa ôû Taây Taïng, maëc aùo vaø ñoäi muõ maøu ñoû, giaùo chuû ñöôïc quyeàn coù vôï, thôø cuùng tinh linh vaø caùc thaàn trong thieân nhieân. Baø Blavatsky noùi raèng phaùi Dugpas, phaùi Bhonpa vaø caùc phaùi Muõ Ñoû khaùc ñöôïc xem
nhö raát gioûi veà taø thuaät, hoï soáng ôû phía Taây cuûa Taây Taïng vaø Bhutan. Khi Phaät giaùo truyeàn qua Taây Taïng, phaùi naøy ñem tín ngöôõng vaø taø giaùo cuûa hoï vaøo ñaïo Phaät laøm cho Phaät giaùo Taây Taïng bieán theå. Veà sau, ñöôïc Ngaøi Tsongkapa laõnh ñaïo ñoaøn truyeàn giaùo thöù ba sang Taây Taïng caûi caùch laïi Phaät giaùo, choáng laïi phaùi Dugpa, laäp ra phaùi Muõ Vaøng (Gelugpa). Duhkhaaryasatya : Khoå ñeá (pain, chaân lyù veà caùi khoå). Dust thou art, unto dust thou shalt return : Laø caùt buïi, ngöôi seõ trôû veà caùt buïi. Dvaita/Dwaita : Nhò nguyeân luaän (tröôøng phaùi trieát hoïc AÁn Ñoä nhaán maïnh vaøo nhò nguyeân tính cuûa bieåu loä). Dualistic. Dvesha / Dwesha: OÁ (hatred, disliking). Dvadaza Castra: Thaäp Nhò Moân Luaän. Dvipa : Chaâu, luïc ñòa. Dwapara yuga : Chu kyø 3 trong Ñaïi Chu Kyø, daøi 864.000 naêm traàn theá, Löôõng
679
tính thôøi ñaïi (aùc phaùt trieån ngang vôùi thieän). Dwell: An truï (focus, center). Dweller: Chuû theå, Toång quaû. Toång quaû laø moät loaïi hình tö töôûng do ta taïo ra baèng tö töôûng vaø haønh ñoäng xaáu xa, ñoäc aùc qua bao kieáp quaù khöù. Tö töôûng aùc keát tinh thaønh hình theå nhaát ñònh, ñöôïc nuoâi döôõng, ñem theâm sinh khí baèng rung ñoäng cuûa caùc tö töôûng cuøng tính chaát vôùi noù, cuoái cuøng taïo ra moät thöïc theå coù yù thöùc rieâng bieät. Toång quaû ñoù traán giöõ treân caùc coõi voâ hình, khoâng ñeå cho chuùng ta böôùc vaøo. Ngöôøi tu taäp phaûi coù söùc maïnh tinh thaàn thaät duõng maõnh môùi ñöông ñaàu ñöôïc vôùi thöïc theå ñoù tröôùc khi coù theå tieán tôùi moät caùch an toaøn. Ngöôøi chöa chuaån bò coù
theå bò noù uy hieáp, aùm aûnh laøm cho sôï haõi ñeán ñieân cuoàng. Trích: “La trame de la Destineùe” cuûa Max Heindel. (Trích töø Zanoni). Dwell calmly within themselves: An truï vaøo chính mình (centre oneself). Dweller in the body / Dweller in the form : Chaân Ngaõ. Dweller on the threshold : Keû chaän ngoõ, toång quaû (Thuaät ngöõ naøy do Bulwer Lytton ñaët ra trong Zanoni God). Dyaus : Thöôïng Ñeá Voâ Hieän (Unrevealed). Dzyan : Thieàn kinh. Dzyu : Chaân thöùc hay minh trieát huyeàn linh.
680
E Earth : Ñòa caàu. Thoå. Coõi hoàng traàn. Earth bound : Raøng buoäc vaøo coõi traàn. Easter Island : Ñaûo Phuïc Sinh (phaàn ñaát coøn laïi cuûa luïc ñòa Lemuria xöa). Ebb and flow : Tieâu tröôûng, tieâu töùc (chu kyø giaûm vaø taêng). Ecstasy : Xuaát thaàn. Eden : Vöôøn Ñòa Ñaøng. Edison, Thomas Alva (18471931): Nhaø phaùt minh Myõ, queâ quaùn ôû Ohio, traûi qua thôøi thô aáu ôû Port Huron, tieåu bang Michigan. Thuôû nhoû, oâng coù thaân hình khaúng khiu, ñaàu to quaù khoå. Leân baûy tuoåi, haèng ngaøy ñeán thö vieän, ñoïc baát cöù saùch gì coù ôû thö vieän. Leân chín tuoåi, ñoïc ñöôïc quyeån “Trieát hoïc töï nhieân vaø trieát hoïc kinh nghieäm”. Laäp phoøng thí nghieäm ôû döôùi haàm trong
nhaø, ngoaøi giôø hoïc, chæ xuoáng ñoù ñeå thí nghieäm nhöõng ñieàu ñaõ hoïc. Caäu beù coù saùng kieán nhaéc baøi hoïc cho baïn beø trog lôùp baèng caùch goõ tín hieäu Morse (moït). Moät hoâm ñem acid vaø ammoniac vaøo nhaø caàu cuûa tröôøng tieåu hoïc ñeå laøm thí nghieäm laøm khoùi boác leân muø mòt ñeán noãi lính cöùu hoûa töôûng coù chaùy lôùn, ñem xe ñeán chöõa chaùy. Vì chuyeän ñoù, Edison bò oâng Hieäu Tröôûng tröôøng tieåu hoïc Port Huron cho thoâi hoïc, ñoàng thôøi gôûi cho thaân phuï cuûa oâng moät böùc thö maéng oâng laø “moät troø doát, löôøi, hö vaø hoãn laùo…, chæ neân cho ñi chaên lôïn”. Nghæ hoïc luùc 12 tuoåi, Edison ñi baùn haøng rong ñeå kieám soáng vaø daønh duïm tieàn mua saùch lyù, hoùa veà töï nghieân cöùu laáy. Naêm Edison ñöôïc 14 tuoåi thì ôû Myõ, chieán tranh Nam Baéc xaûy
681
ra, oâng coù saùng kieán ra moät tôø baùo ñòa phöông ñeå loan tin chieán söï, choã in baùo vaø phoøng thí nghieäm ñaët ôû moät goùc trong toa taøu do vieân tröôûng taøu cho pheùp. Nhöng sau ñoù bò ñuoåi xuoáng vì oâng ñem hoùa chaát leân taøu thöû laøm chaát noå, tröôùc khi xuoáng oâng coøn bò taùt tai thaät maïnh. Haäu quaû cuûa caùi taùt naøy laø oâng bò ñieác beân traùi suoát ñôøi. Coù moät laàn cöùu baø meï thoaùt cheát vì ñau ruoät thöøa caáp tính trong ñeâm, vò baùc só khoâng chòu moå ban ñeâm do thieáu aùnh saùng, oâng laáy göông laøm phaûn chieáu aùnh ñeøn daàu ñeå coù ñuû aùnh saùng cho baùc só moå. Coù moät laàn duøng coøi xe löûa laøm tín hieäu morse ñeå giuùp cho ñoaøn taøu phía beân kia caàu gaõy döøng laïi kòp luùc, traùnh ñöôïc tai naïn. Tieáp tuïc cuoäc ñôøi laøm thueâ, tôùi naêm 18 tuoåi, Edison laøm ñieän baùo vieân vaø töï hoïc theâm tieáng Phaùp vaø Taây Ban Nha. Naêm 24 tuoåi, sau khi coù nhieàu phaùt minh vaø coù cuoäc soáng sung tuùc, oâng laäp gia ñình, vaø coù ñöôïc hai trai moät gaùi.
Trong suoát cuoäc ñôøi, oâng coù ñöôïc treân 1.000 baèng phaùt minh, nhö maùy ñaùnh chöõ, maùy ñieän baùo truyeàn chöõ, caûi thieän maùy ñieän thoaïi (do Graham Bell phaùt minh) ñeå nghe ñöôïc xa vaø roõ hôn, maùy ghi aâm, boùng ñeøn ñieän (naêm 1879), xe löûa chaïy baèng ñieän, maùy quay phim, ñeøn oáng… Veà toân giaùo, khi ñöôïc hoûi: “OÂâng coù tin vaøo moät Ñaáng Saùng Taïo saùng suoát, moät Thöôïng Ñeá höõu ngaõ hay khoâng?”OÂâng ñaùp: “Taát nhieân roài. Theo toâi, söï hieän höõu cuûa moät Ñaáng Thöôïng Ñeá nhö theá coù theå ñöôïc chöùng minh töø hoùa hoïc”. Theo Ban Bieân Taäp quyeån The Mahatma Letters thì Edison laø Hoäi Vieân danh döï cuûa Hoäi Theosophy. Beänh tim cuûa oâng ngaøy caøng naëng, nhöng oâng vaãn khoâng ngöøng laøm vieäc, duø cho baùc só vaø ngöôøi nhaø coá eùp oâng nghæ. Ngaøy 18-10-1931, oâng ngoài nôi baøn laøm vieäc, ra ñi vónh vieãn, thoï 84 tuoåi Effect : Haäu quaû; keát quaû. Quaû baùo.
682
Effective cause : Nhaân taïo ra quaû. Eggborn : Gioáng ngöôøi noaõn sinh (thuoäc giai ñoaïn giöõa cuûa caên chuûng 3). Ego : Chaân Ngaõ, chaân nhaân, linh hoàn. . Personal Ego: Astral monad: phaøm ngaõ. Ego sum: Toång ngaõ. Egoic auric egg : Chaân Ngaõ theå. Egoic body Chaân Ngaõ theå, linh hoàn theå (karana sarira). Egoic levels : Coõi cuûa Chaân Ngaõ (3 coõi phuï cao cuûa coõi trí). Egoic lotus : Hoa sen Chaân Ngaõ, linh hoàn theå. Egoism : Ngaõ tính, vò kyû (selfishness). Egoity : Bieät ngaõ (individuality, khoâng bao giôø haøm yù “personality”, vaø ngöôïc laïi vôùi “egoism” hay laø “selfishness”). Egoship : Ngaõ tính (Aham ship). Egotism : Caù tính. Ngaõ thöùc. Eidolon: Boùng ma, dó thaùi hình (astral form).
Eight symbols : Baùt quaùi (8 queû), goàm: queû Caøn (Kieàn), töôïng tröng trôøi queû Khoân, töôïng tröng ñaát queû Chaán, töôïng tröng saám queû Caán, töôïng tröng nuùi queû Ly, töôïng tröng löûa queû Khaûm, töôïng tröng nöôùc queû Toán, töôïng tröng gioù queû Ñoaøi (Ñoaùi), töôïng tröng ñaàm
do vua Phuïc Hi (Fohi) cuûa Trung Hoa ñaët ra. Eight sphere : Coõi thöù 8. Truù sôû cuûa caùc linh hoàn sa ñoïa. Elder Brothers : Caùc Chaân Sö. Element : Nguyeân toá, yeáu toá, baûn toá, hôïp toá, haønh toá. . Five elements : Naêm haønh toá (ñaát, nuôùc, löûa, gioù vaø dó thaùi). . Cosmical element : Haønh toá trong vuõ truï (ñaát, nöôùc, gioù, löûa). . Gods of the elements : Caùc thaàn nguõ haønh. Elemental : Tinh linh. Loaøi tinh hoa chaát. Haønh khí. (Elementals laø caùc thöïc theå coøn phaûi tieán hoùa thaønh ngöôøi trong töông lai). Elementals
683
coøn laø caùch ñaët teân thieáu chính xaùc cuûa nature-spirits) . Artificial elemental : Tinh linh nhaân taïo (hình tö töôûng). Aâm binh. . Natural elemental / Nature spirit : Tinh linh thieân nhieân, Tinh linh nguõ haønh. . Protective elemental : Tinh linh baûo veä. Elemental essence : Tinh chaát haønh khí. Elemental kingdom: Giôùi haønh khí. Elemental life : Söï soáng haønh khí. Elementals : Caùc maõnh löïc thieân nhieân (nature forces). Elementary : AÂm ma (taøn dö cuûa caùc theå tinh anh bò vöùt ra cuûa caùc vong linh thoaùt xaùc), coøn goïi laø earth-walker. Elementicity : Nguyeân toá tính. Elf, Elves : Thaûo tinh linh. Elimination : Thaûi tröø. Elixir of life : Thuoác tröôøng sinh. Elohim : Caùc Thieân thaàn saùng taïo.
Emanation : Böùc xaï. Phaân thaân, chieát thaân. Emancipation : Giaûi thoaùt. Embalming : Öôùp xaùc. Embryonic soul : Linh hoàn phoâi thai, töùc Thinker. Thaùnh thai. Emotional body / Emotional ovoid : Theå tình caûm. Emotional plane : Coõi caûm duïc. Emotionalism / Sentimentalism : Chuû nghóa duy caûm (quaù ñeà cao tình caûm trong nhaän thöùc hoaëc trong ñaïo ñöùc). Empty Troáng khoâng, hö khoâng. Empty middle : Khoâng trung. Endeavour effort : Tinh taán (Virya, Baéc Phaïn). Endowment : Naêng khieáu. Endurance : Nhaãn nhuïc, chòu ñöïng (titiksha). Energize : Laøm linh hoaït, khôi hoaït (actuate). Energy : Naêng löôïng. Tinh löïc. . Divine energy / cosmic energy / Fohat : Naêng löôïng
684
thieâng lieâng, naêng löôïng vuõ truï. Energy follows thought : Naêng löôïng ñi theo tö töôûng (caâu chaâm ngoân caên baûn cuûa yoga). Enlightened : Ñaáng Toaøn Giaùc (Ñöùc Phaät). Enlightenment : Khai ngoä, giaùc ngoä. . Abrupt enlightenment: Ñoán ngoä (giaùc ngoä mau choùng, thaáy ñöôïc Chaân nhö Phaät taùnh mau leï – Luïc Toå Hueä Naêng, laø ñeä töû cuûa Nguõ Toå Hoaèng Nhaãn coù sôû tröôøng veà phöông phaùp ñoán giaùo, daïy cho ngöôøi ta thaáy ñöôïc töï taùnh töùc khaéc). . Gradual enlightenment: Tieäm ngoä (khai ngoä töø töø. Ngaøi Thaàn Tuù, cuõng laø ñeä töû cuûa Nguõ Toå Hoaèng Nhaãn, coù sôû tröôøng veà phöông phaùp tieäm giaùo). Enshrine: Huyeàn taøng, huyeàn aån (aån chöùa ñieàu maàu nhieäm, huyeàn bí). Ensoul : Phuù cho linh hoàn, phuù cho söï soáng, caáp sinh khí, laøm cho linh hoaït, coù hoàn.
Ensouling life : Söï soáng cuûa Thöôïng Ñeá trong nguyeân töû. Enter : Tieán nhaäp, theå nhaäp. Entity : Thöïc theå thoâng linh. Sinh linh. Cuoäc soáng. Ñaáng Cao Caû. . Informing Entity / Ener gising Life : Ñaáng laøm linh hoaït. . Human entities : Con ngöôøi. Entified objectivity : Bieåu loä thaønh thöïc theå. Entranced : Hoân thuïy. Epictetus (Phaùp: Epictete): Trieát gia phaùi Khaéc Kyû cuûa Hy Laïp, soáng vaøo theá kyû I sau T.C. Luùc ñaàu laø moät noâ leä, sau ñöôïc giaûi phoùng vaø ñöôïc thaày daïy hoïc Trieát taïi Rome cho ñeán naêm 90. Cuøng vôùi caùc trieát gia khaùc, oâng bò truïc xuaát khoûi Roma. Tuy khoâng ñeå laïi taùc phaåm naøo, song trieát lyù cuûa oâng ñöôïc ngöôøi ñôøi bieát ñeán qua Discourses vaø Enchiridion cuûa moân ñeä oâng laø Flavius Arrian. Epicurus (Phaùp: Epicure): Trieát gia Hy Laïp (342?270 tröôùc T.C.), nhaø saùng laäp chuû
685
nghóa khoaùi laïc (Epicureanism). Errare humanum est: Baûn tính con ngöôøi laø sai laàm. Esoteric : Huyeàn bí. Bí truyeàn, noäi moân, taâm truyeàn. Esotericism : Noäi moân bí giaùo. Esotericist : Nhaø noäi moân (goàm ngöôøi tìm ñaïo vaø baäc ñeä töû). Essence : Tinh hoa, tính chaát, baûn theå. Theå (khaùc vôùi töôùng, existence). Essential : Thuoäc baûn theå, coù baûn chaát. Eternal Mother : Meï haèng höõu (töùc Khoâng Gian). Eternal Now : Hieän Taïi Vónh Cöûu. Eternal Youth : Ñaáng Thanh Xuaân Vónh Cöûu, Ñaáng Chöôûng Quaûn Ñòa Caàu. Eternity : Thôøi gian voâ cuøng. Tröôøng toàn. Manvatara. Ngöôn (baèng 1/7 Mahakalpa, töùc 1/7 cuûa 311.040 tyû naêm, töùc 1/7 kieáp cuûa Brahma). Thôøi gian cuûa 7 voøng tuaàn hoaøn (rounds).
Ether : Dó thaùi, bieán phaân cuûa Fohat ôû coõi traàn. Caùch goïi hieän ñaïi cuûa “nöôùc khoâng gian”. (Ngoaøi vieäc laøm taùc nhaân truyeàn aùnh saùng, chaát dó thaùi coøn ñöôïc duøng cho caùc muïc ñích vuõ truï vaø traàn theá khaùc nöõa. Ether of space : Dó thaùi khoâng gian hay Akāsha. Ethereal : Thuoäc dó thaùi; khinh thanh, tinh anh. Ethereal being : Sinh vaät khinh thanh. Ethereal double : Dó thaùi hình. Ethereal elemental : Tinh linh dó thaùi. Ethereal form : Theå tinh anh. Ethereal race : Gioáng daân chæ coù theå dó thaùi. Etheric body / Etheric double : Theå dó thaùi. Etheric elemental : Tinh linh dó thaùi. Etheric level : Phaân caûnh dó thaùi. Etheric plane : Coõi dó thaùi. Etheric substance : Chaát dó thaùi.
686
Etheric vision : Nhaõn thoâng dó thaùi. Etheric web : Löôùi dó thaùi. Euthanasia : Cheát troán ñau. Evangel : Kinh Phuùc AÂm. Everbecoming : Haèng bieán dòch. Everpresent : Haèng höõu. Everunmanifested : Haèng voâ hieän. Evil : Taø, nguïy, hung aùc. Evil genii: AÂm binh nhaân taïo. Evil eye : AÙc nhaõn. Evocation : Ñaùp nguyeän, ñaùp öùng. Söï truïc trieäu. Evolution : Tieán hoùa thaêng thöôïng. Evolver : Ñaáng Khai Môû. Exalt : Phaán khích. Exalted One : Ñaáng Cao Caû, Ñöùc Theá Toân. Existence : Söï soáng. Kieáp soáng. Hieän toàn. Sinh toàn. Thöïc Theå. Ñaáng Cao Caû. Baûn Theå. SAT. Chaân Nhö. Töôùng (khaùc vôùi theå, essence). Höõu Theå. Höõu. Existent: Caùi hieän toàn.
Exnihilo nihil fit: Nothing comes from nothing. Khoâng gì ñeán töø hö voâ. Exodus : Xuaát Haønh Kyù, Veà Mieàn Ñaát Höùa (cuoán thöù hai cuûa Nguõ Kinh Cöïu Öôùc, thuaät laïi cuoäc di cö cuûa daân Do Thaùi ra khoûi Ai Caäp khoaûng naêm 1300 tröôùc T.C.). Exoteric : Ngoaïi moân, coâng truyeàn. External world: Vuõ truï bieåu loä, vuõ truï ngoaïi hieän (Objective Universe). Extracosmic : Ngoaïi vuõ truï (Ñaây laø moät töø ngöõ voâ nghóa ñöôïc ñaët ra ñeå khaúng ñònh söï hieän höõu cuûa moät Thöôïng Ñeá höõu ngaõ ñoäc laäp vôùi Thieân Nhieân hay töï ôû ngoaøi Thieân Nhieân; vì leõ Thieân Nhieân hay vuõ truï voán voâ haïn vaø voâ bieân neân khoâng gì coù theå naèm ngoaøi noù ñöôïc). Extrovert : Ngöôøi höôùng ngoaïi. Exteriorized : xuaát ra khoûi xaùc. Eye of God : Toaøn nhaõn thoâng, thieân nhaõn (Allseeing Eye).
687
Eye of Shiva : Thieân nhaõn; maét cuûa Chaân Thaàn.
Eye of vision : Linh nhaõn.
688
F Faculty : Khaû naêng, quan naêng, naêng löïc, naêng khieáu. Fahwaking : Kinh Phaùp Hoa. Fairy : Tieân, tieân nöõ (thuoäc nhoùm tinh linh thieân nhieân). Faith : Ñöùc tin (shraddha). Fall : Sa ngaõ, sa ñoïa. Nguyeân toäi/ Toäi toå toâng (original sin) Family race : Chi chuûng (nhaùnh nhoû cuûa phuï chuûng). Fanaticism : Cuoàng tín. Fashioning energy : Naêng löôïng taïo hình. Fatalism : Thuyeát ñònh meänh, thuyeát soá meänh (chuû tröông soá meänh cuûa moãi ngöôøi ñeàu ñöôïc Thöôïng Ñeá ñònh tröôùc; tín ñoà Hoài giaùo tin theo thuyeát naøy). Father (Aspect) : Ngoâi Chuùa Cha (Ngoâi Moät cuûa Thaùi Döông Thöôïng Ñeá, YÙ Chí). Father in Heaven : Cha treân Trôøi (töùc Haønh Tinh Thöôïng Ñeá).
Fathers : Toå phuï (Pitaras, Pitris). Fearlessness : Voâ uùy (Abhaya, B.Phaïn). Feeling : Xuùc caûm. Tình caûm. Caûm giaùc. Caûm tính (phaûn xaï cuûa duïc voïng). Xuùc giaùc (touch). Feeling body : Theå caûm duïc. Feeling of personality : Ngaõ thöùc. Feng-shui: Thuaät phong thuûy, khoa ñòa lyù phong thuûy. Moät khoa nghieân cöùu veà ñaát ñai, phong caûnh ñeå xaây caát nhaø cöûa, coâng trình kieán truùc, choân caát haøi coát…sao cho coù lôïi cho ngöôøi soáng. Khoa naøy do ngöôøi Trung Hoa thôøi coå ñaët ra vaø ñöôïc caên cöù vaøo ba ñieåm cô baûn sau: 1. Moät ñòa ñieåm naøo ñoù so vôùi ñòa ñieåm khaùc seõ thuaän lôïi hôn cho vieäc xaây caát nhaø cöûa, ñaët moà maû.
689
2. Ñòa ñieåm cho laø thuaän lôïi ñoù chæ coù theå coù ñöôïc baèng caùch tuaân theo caùc nguyeân taéc cuûa khoa ñòa lyù phong thuûy. 3. Khi nhaø cöûa ñöôïc xaây treân caùc ñòa ñieåm ñoù, hoaëc haøi coát toå tieân ñöôïc taùng trong caùc cuoäc ñaát toát ñoù, thì ngöôøi soáng trong nhaø, hoaëc con chaùu cuûa ngöôøi coù moà maû toå tieân naèm trong choã ñaát toát ñoù ñeàu coù cuoäc soáng thuaän lôïi, laøm aên phaùt ñaït, söùc khoûe doài daøo, luoân luoân gaëp moïi söï may maén kieát töôøng… Nhö vaäy, khoa ñòa lyù phong thuûy cho raèng moät cuoäc ñaát toát seõ coù khaû naêng hoùa giaûi heát caùc nghieäp quaû xaáu trong caùc tieàn kieáp cuûa con ngöôøi. Festival of Asala : Leã Asala (trong thaùng 7 döông lòch). Festival of Easter : Leã Phuïc Sinh, kyû nieäm ngaøy Chuùa Jesus soáng laïi, leã naøy thay ñoåi töøng naêm, dao ñoäng töø 22/3 ñeán 25/4. Festival of Goodwill: Leã Thieän Chí.
Festival of Wesak : Leã Phaät Hieän (trong thaùng 5 döông lòch). Fetichism : Baùi Vaät giaùo (toân giaùo thôø thuù vaät). Fiat Lux : AÙnh saùng haõy hieän ra (Let there be Light). Fiery live : Sinh hoûa toá. Fifth ray : Cung 5 (kieán thöùc cuï theå). Fifth principle: Nhaân hoàn Thöôïng Trí. Fifth subrace : Phuï chuûng thöù naêm (ngöôøi AngloSaxon). Finger of God : Ñaáng Chuû Quaûn Cung Moät. Fire : Löûa. Vaät chaát coõi trí. Bieán phaân cuûa Fohat ôû coõi trí. . Liquid fire : Löu hoûa. . Living fire : Sinh hoûa (thöù löûa ñem laïi cho trí khoân con ngöôøi khaû naêng töï tri vaø ngaõ thöùc). Fire deva : Hoûa thieân thaàn (tieán hoùa thaêng thöôïng). Fire element : Hoûa ñaïi, haønh hoûa, yeáu toá löûa. Fire elemental : Hoûa tinh linh (tieán hoùa giaùng haï). Fire Lord : Hoûa Tinh Quaân (Ñaïi Thieân Thaàn cai quaûn caùc
690
hoûa thieân thaàn vaø hoûa tinh linh), coøn coù teân laø Fire God, Agni. Fire philosopher : Trieát gia toân suøng Löûa (phaùi Hermes, phaùi Kim Ñan vaø phaùi Hoa Hoàng Thaäp Töï). Fire sheath : Theå haï trí (mental sheath). Fire worshipper : Ngöôøi toân suøng löûa. FirstBegotten / First Born : Ñaáng Baûn Lai. First Race : Caên chuûng thöù nhaát (gioáng ngöôøi “töï sinh”, voán laø hình boùng baèng theå caûm duïc cuûa caùc Thuûy Toå cuûa caên chuûng naøy. Khoâng coù moïi hieåu bieát baèng trí tueä, yù chí. Maëc duø ôû trong caáu truùc hoàng traàn, song Chaân Ngaõ hay Chaân Thaàn khoâng coù lieân laïc vôùi caáu truùc ñoù, chöa coù theå trí [manas], khoâng coù ngoân ngöõ [speechless], khoâng chia loaïi [type], khoâng coù saéc da). Five bundles : Nguõ uaån (Pancaskandha/ Panca khanda Naêm caùi tích chöùa, hôïp laïi thaønh thaân taâm con ngöôøi, che khuaát chaân lyù,
khieán con ngöôøi phaûi luaân hoài, chòu khoå) goàm: 1. Saéc uaån (Ruõpa, forms) 2. Thoï uaån (Vedana, perception). 3. Töôûng uaån (Sanjnaâ, thought). 4. Haønh uaån (Samskaârā, action). 5. Thöùc uaån (Vijnaâna, knowledge). Five indryanis : Nguõ quan caûm giaùc. Five karmendryanis : Nguõ quan haønh ñoäng. Five King : Nguõ Kinh (cuûa Nho giaùo). Fix the attention : Chuù ñònh. Flow of life : Luoàng sinh löïc. Fluctuation : Dao ñoäng, naùo loaïn. Focus : Taäp trung. Truï laïi, an truï. Fohat : Vuõ truï naêng (cosmic energy). Vuõ truï ñieän (cosmic electricity). Naêng löôïng cuûa Thöôïng Ñeá (Energy of the Logos). Huyeàn Quang cuûa Thöôïng Ñeá (Daiviprakriti).
691
Fohi : Vua Phuïc Hi (44774363 tröôùc T.C.), ngöôøi saùng taïo ra Baùt Quaùi (8 queû). Follow : Xuyeân daãn trong. Forbearance : Nhaãn nhuïc. Force : Thaàn löïc. Löïc (caùch thöùc chuyeån ñoäng). . Dynamic force : Ñoäng löïc. Force of Light : Chính phaùi. Force of Darkness : Taø phaùi. Forboding : Linh tính. Form : Hình töôùng, saéc töôùng. Theå. Saéc uaån (Rupakhanda). . Animal form / physical form : Theå xaùc. Hình haøi ñoäng vaät. . Lunar form : Nguyeät theå. Theå caûm duïc. . Mineral form : Hình haøi khoaùng vaät. . Plant form : Hình haøi thöïc vaät. Form aspect / Form nature : Phaøm ngaõ. Formtaking : Khoaùc laáy hình haøi, saéc töôùng. Form world : Coõi saéc töôùng, saéc giôùi.
Formal atom : Nguyeân töû saéc töôùng. Formlessness : Söï voâ hình töôùng (töùc laø thoaùt khoûi bieåu loä höõu hình ra ngoaïi caûnh). Formless level : Coõi voâ saéc töôùng, voâ saéc giôùi (formless world). Four images : Töù Töôïng (Töù Töôïng coù teân laø: thaùi döông thieáu döông thaùi aâm thieáu aâm Töù Töôïng töôïng tröng cho nhaät, nguyeät, tinh, thaàn. Four Noble Truths : Töù Dieäu Ñeá (Baéc Phaïn: Aryasatyani; Nam Phaïn: Aryasacca) goàm: 1. Khoå ñeá (Ill / Pain; Duhkha aryasatya) 2. Taäp ñeá (Cause/Arising of ill; Samudya). 3. Dieät ñeá (Destruction/ Ceasing of ill; Nirdha/ Nirodha). 4. Ñaïo ñeá (Path/Way leading to the ceasing of ill; Maârga). Four Shu : Töù Thö (Boán boä saùch caên baûn cuûa Nho giaùo,
692
goàm Ñaïi Hoïc, Trung Dung, Luaän Ngöõ, Maïnh Töû). Fragment : Phaân thaân. Francis Bacon (15611626): Trieát gia Anh, tieàn thaân cuûa Chaân Sö Rakoczi. Franklin Delano Roosevelt (18821945) : Toång Thoáng thöù 32 cuûa Myõ, giöõ chöùc vuï trong 4 nhieäm kyø lieân tieáp töø naêm 1933 ñeán 1945, cheát vì xuaát huyeát naõo luùc coøn ñang ôû nhieäm kyø thöù tö, moät ñaïi ñeä töû thuoäc cung Moät (great first ray disciple). Fraternity : Taêng ñoaøn. Free Masonry / Masonry: Hoäi Tam Ñieåm. Moät Hoäi huyeàn bí, xuaát hieän ôû Anh vaøo theá kyû thöù 17, ôû Phaùp vaøo theá kyû 18, nhaán maïnh vaøo ba ñieåm: Hoäi vieân phaûi xem nhau nhö huynh ñeä, giuùp ñôõ nhau ôû baát cöù nôi naøo, khoâng phaân bieät giai caáp vaø chuûng toäc. Free will : Töï do yù chí. Freed spirit : Tinh thaàn giaûi thoaùt.
Frustration : Sai, hoûng, thieáu naêng löïc (inability), Baát ñaéc chí. Full initiate : Chaân Sö. Fuse into : Bieán nhaäp vaøo. Fusion : Dung hôïp, hôïp nhaát.
G Galaxy : Thieân haø, ñaûo vuõ truï. Gandharva : Nhaïc thaàn (music deva). Ganesa : Phuùc thaàn. Garden of Eden : Vöôøn Ñòa Ñaøng. Garima : Troïng hoøa thöùc (gravity). Gaseous subplane : Coõi phuï 5 cuûa coõi traàn. Gatha: Keä, Keä ñaø (verse). Gautama (Gotama) Buddha: Phaät Coà Ñaøm (Phaät Thích Ca), Ñaáng saùng laäp Phaät giaùo. Gayasata / samghayazas: Giaø Da Xaù Ña, Toå thöù 18 cuûa Thieàn Toâng AÁn Ñoä. Gelukpa (Do tieáng Taây Taïng Dgelugspa): Phaùi Muõ Vaøng cuûa Phaät giaùo Taây Taïng, do nhaø caûi caùch Phaät giaùo TsongKhaPa laäp ra, choáng laïi phaùi Muõ Ñoû. Phaùi Muõ Vaøng tìm caùch duy trì söï thuaàn khieát cho Phaät giaùo,
tuaân giöõ giôùi luaät nghieâm minh hôn, khoâng chòu thôø phöôïng caùc söùc maïnh thieân nhieân, vì söï thôø cuùng naøy ñoøi hoûi vieäc hy sinh thuù vaät, ñoâi khi hy sinh caû con ngöôøi. Gemini (Twins): Song Nam (21/521/6). Genesis (Phaùp: Geùneøse): Saùng Theá Kyù (cuoán thöù nhaát trong Nguõ Kinh Cöïu Öôùc). Genius : Sieâu taøi (töùc taøi naêng hay naêng khieáu ñöôïc mang laïi töø moät kieáp soáng khaùc). Gentile : Keû ngoaïi giaùo. Geocentrism : Ñòa caàu trung taâm thuyeát. Ñaây laø lyù thuyeát thieân vaên hoïc do nhaø thieân vaên Hy Laïp Ptolemy (khoaûng 100170) ôû Alexandria ñöa ra: ”Traùi ñaát laø trung taâm vuõ truï. Traùi ñaát coá ñònh vaø baát ñoäng. Taát caû caùc tinh tuù, maët trôøi, maët traêng vaø caùc haønh tinh ñeàu quay
694
quanh traùi ñaát”. Thuyeát naøy ñöôïc tin theo trong nhieàu theá kyû. Sau ñoù, Copernicus (14731543), nhaø thieân vaên Ba Lan, khoâng ñoàng yù, neân ñöa ra thuyeát “traùi ñaát vöøa quay treân truïc cuûa noù vöøa quay treân moät quyõ ñaïo chung quanh maët trôøi”, nhöng chöa chöùng minh ñöôïc. Gaàn moät theá kyû sau, nhaø thieân vaên hoïc YÙ, oâng Galileo (15641642), cheá taïo ra kính vieãn voïng ñeå nghieân cöùu caùc thieân theå, cho ra ñôøi quyeån Saggiator (1623) beânh vöïc lyù thuyeát cuûa Copernicus. Giaùo Hoaøng Urban VIII, sau khi tieáp kieán vaø thaûo luaän vôùi oâng, ñaõ ñoàng yù caùc ñieåm neâu ra trong saùch, ngoaïi tröø ñieåm “traùi ñaát quay chung quanh maët trôøi”. Naêm 1632, luùc ñöôïc 68 tuoåi, Galileo xuaát baûn quyeån “Boán Cuoäc Ñoái Thoaïi giöõa Ptolemy vôùi Copernicus veà caùc Heä Thoáng Theá Giôùi”. Ít laâu sau, quyeån saùch bò caám löu haønh, ñoàng thôøi Galileo bò ñöa ra tröôùc Toøa AÙn Toân Giaùo ñeå xöû. Vuï xöû keùo daøi ñeán 21
ngaøy. Ñeå traùnh khoâng bò ñöa leân giaøn hoûa, Galileo baét buoäc phaûi quyø xuoáng tuyeân boá phuû nhaän lyù thuyeát maø oâng ñaõ ñöa ra. Truyeàn thuyeát keå laïi raèng, luùc ñöùng leân, oâng daäm chaân la lôùn: “E pur, si mouve !” (Duø sao, traùi ñaát vaãn chuyeån ñoäng!). Ñeán cuoái naêm 1992, Khoa Thieân Vaên Hoïc coù ñöôïc nieàm vui, ñoù laø Giaùo Hoäi Thieân Chuùa La Maõ, vaøo ñaàu thaäp nieân 1980, thaønh laäp UÛy Ban Ñieàu Tra Ñaëc Bieät veà vuï aùn Galileo, sau möôøi moät naêm nghieân cöùu hoà sô, ñaõ coâng khai thöøa nhaän ñaõ keát aùn sai laàm Galileo trong hôn ba theá kyû röôõi. Germ: Nguyeân chuûng (maàm moáng nguyeân thuûy. Gestation : Tuïsinh, hoaøi thai. Giving alms : Boá thí (Dana). Glamour : AÛo caûm, huyeãn caûm. Glamour of idealism : Chaáp taâm. Glamour of materiality : Chaáp vaät.
695
Gnomes : Thoå tinh linh. Gnosis : (Hy Laïp)Tri thöùc thuaàn tuùy. Tri thöùc thaàn bí (Gupta Vidya). Gnostic: Trieát gia thaàn bí. Ngöôøi theo thuyeát tröïc quan. Gnosticism : Thuyeát tröïc quan. Go out to be fed by: Ñi khaát thöïc God as He is Thöïc töôùng cuûa Thöôïng Ñeá. God the Father : Ñöùc Chuùa Cha. God in incarnation : Linh hoàn. God man : Thieân nhaân (linh hoàn hôïp nhaát vôùi phaøm ngaõ). God the Holy Spirit : Ñöùc Chuùa Thaùnh Thaàn. God Immanent : Thöôïng Ñeá Noäi Taïi. God immanent in all nature : Chuùng sinh ñeàu coù Phaät taùnh. GodSpirit : Thaàn linh. God within : Thöôïng Ñeá noäi taâm, töùc Phaät tính. Linh hoàn, chuû theå noäi taâm, Christ noäi taâm. Theo baø Blavatsky (trong Chìa Khoùa Minh Trieát Thieâng Lieâng, trang 140) thì
“Thöôïng Ñeá trong chuùng ta” töùc laø Cha Treân Trôøi cuûa chuùng ta, laø Higher Self hay laø Atma. Goddess of Mercy : Thaùnh Nöõ Töø Bi, töùc KwanYin (Quan AÂm). Good Friday : Ngaøy kyû nieäm Ñöùc Christ. Good will : Thieän chí. Gospel (Phaùp ngöõ: Evangile): Saùch Phuùc Aâm. Boán quyeån ñaàu trong kinh Taân Öôùc, ghi laïi cuoäc ñôøi vaø caùc lôøi daïy cuûa Ñöùc JesusChrist, do boán vò thaùnh: Matthieu, Mark (Marc), Luke (Luc) vaø John the Baptist (Thaùnh Jean) vieát ra. Ba quyeån ñaàu ñöôïc vieát vaøo khoaûng giöõa naêm 70 vaø 80, quyeån thöù tö ñöôïc vieát khoaûng naêm 100. Grace : Thieân aân, hoàng aân. Grand Man of the Heaven : Thaùi Döông Thöôïng Ñeá. Gravity : Troïng hoøa thöùc (garima). Great Architect of the Universe : Ñaïi Kieán Truùc Sö Vuõ Truï (töùc Thöôïng Ñeá).
696
Great Extreme : Thaùi Cöïc (khi trôøi ñaát chöa chia ra aâm vaø döông). Great Illusion : Ñaïi Haõo Huyeàn. Great Invocation : Ñaïi Khaán Nguyeän. Great knowledge true word: Ñaïi minh chuù (Maha vidya mantra). Great One : Ñaáng Cao Caû. Great true word : Ñaïi thaàn chuù (Maha mantra). Great vehicle (Mahayana): Phaät giaùo Ñaïi Thöøa, Phaät giaùo Baéc Toâng. (Tö töôûng Ñaïi Thöøa töø laâu vaãn baøng baïc trong kinh saùch caùc boä phaùi, keå caû Thöôïng Toïa vaø Ñaïi Chuùng trong laàn kieát taäp thöù nhaát, coøn danh xöng Ñaïi Thöøa chính thöùc ra ñôøi sau khi Ñöùc Maõ Minh [Asvaghosa] vieát boä Ñaïi Thöøa Khôûi Tín Luaän vaøo khoaûng 500 naêm sau khi Phaät nhaäp Nieát Baøn. Chuû tröông: töï giaùc nhi giaùc tha [töï ñoä laáy mình maø cuõng laø ñoä ngöôøi khaùc]; phaù ngaõ chaáp vaø phaùp chaáp; giaûi thoaùt khoâng ly theá gian töôùng;
khoâng truï nôi sinh töû cuõng khoâng truï nôi Nieát Baøn; cho raèng Phieàn Naõo töùc Boà Ñeà; ñi saâu vaøo baûn theå luaän [tuyeät ñoái luaän] neân baát chaáp vaên töï). Groupsoul : Hoàn khoùm, hoàn taäp theå. Guardian : Ñaáng Quaùn Saùt. Guardian Angel : Thaàn hoä meänh. Guhya vidya / Gupta vidya : Thaàn chuù minh trieát (tri thöùc bí maät veà caùc thaàn chuù huyeàn bí). Guiding Angel / Presiding Angel : Thaàn hoä meänh. Guidance : Höôùng daãn, khai ngoä. Gunas : Caùc maõnh löïc cuûa thieân nhieân. Ba tính chaát cuûa vaät chaát (tònh, ñoäng, nhòp). Thuoäc tính höõu haïn (finite attributes). Gupta Vidya / Guhya Vidya: (B.Phaïn) Tri thöùc thaàn bí, töùc laø Gnosis (Hy Laïp). Guru : Ñaïo sö tinh thaàn. Chaân Sö. Ñaïi thaùnh (Mahatma). Gurudeva : Vò sö phuï cuûa taát caû.
697
Gymnosophist: Trieát gia khoûa thaân. Danh xöng naøy do caùc nhaø vaên Hy Laïp (Hellenic writers) duøng ñeå chæ giôùi tu só khaát thöïc (mendicant) khoûa thaân (naked) hay “aên maëc baèng khoâng khí” (“air-clad”). Caùc tu só khoå haïnh (ascetics) ôû AÁn Ñoä cöïc kyø thoâng thaùi (extremely learned) vaø ñöôïc phuù cho caùc quyeàn naêng thaàn bí to lôùn.
Ngöôøi Hy Laïp cuõng duøng töø ngöõ naøy ñeå chæ caùc tu só phaùi Jainism (Kyø Na giaùo) vì thoaït tieân, caùc tu só phaùi naøy khoâng aên maëc gì caû, veà sau, ñeå traùnh gaây xaùo ñoäng trong theá söï, hoï môùi chòu khoaùc leân ngöôøi lôùp aùo traéng, vì maøu traéng tieâu bieåu cho tính chaát voâ tö, voâ truï, voâ caàu cuûa caùc baäc chaân tri.
698
H Hades : Dieâm Chuùa (King of the nether world), coøn goïi laø Yama. Ñòa phuû. Haklena/Haklenayaças: Haïc Laëc Na, Toå thöù 23 cuûa Thieàn Toâng Aán Ñoä. Hall of Ignorance : Phoøng Voâ Minh. (coõi hoàng traàn). Hall of Learning : Phoøng Hoïc Taäp. (Coõi caûm duïc+coõi haï trí) Hall of Record Phoøng Kyù AÛnh. Hall of Wisdom : Phoøng Minh Trieát. (Coõi Thöôïng Trí+ coõi Boà Ñeà). Hallucination : AÛo giaùc (Moät traïng thaùi ñöôïc taïo ra ñoâi khi do roái loaïn sinh lyù, ñoâi khi do traïng thaùi ñoàng coát vaø ôû moät soá ngöôøi do say röôïu). Halo : Vaàng haøo quang (circle of light, toûa ra chung quanh ñaàu, thaáy ñöôïc ñoái vôùi ngöôøi coù nhaõn thoâng sieâu nhieân).
Hamsa / Hansa : Thieân nga, chim minh trieát. Cuõng nhö Ahamsa, coù nghóa laø Toâi laø Ngaøi (I am He). Ngöôøi ñöôïc ba laàn ñieåm ñaïo. Hamsavāhana : Ñaáng duøng Hamsa laøm vaän cuï (vehicle) cuûa Ngaøi. Harmlessness : Söï voâ toån haïi. Harmony : Haøi hoøa. Hoøa aâm. Hatha yoga : Yoga veà xaùc thaân. Head centre : Bí huyeät ñænh ñaàu (Brahmarandra). Heal : Ñoä sinh. Health aura : Haøo quang söùc khoûe. Heart centre : Bí huyeät tim. Heart without obstacle : Taâm voâ quaùi ngaïi. Heat : Nhieät, hôi noùng. . Active heat : Hoaït nhieät. . Bodily heat : Thaân nhieät. . Internal heat : Noäi nhieät. . Latent heat : Tieàm nhieät.
699
Heaven : Thieân ñöôøng (traïng thaùi yù thöùc treân coõi caûm duïc). Heavenly Man : Con ngöôøi taâm linh (Spiritual Man). Thieân nhaân. Thieân Ñeá. Haønh Tinh Thöôïng Ñeá (Planetary Logos). Hebdomad : Thaát nguyeân. Hebraism : Do Thaùi giaùo (Judaism). Hebrew : Daân toäc Hybaùlai, doøng doõi cuûa toäc tröôûng Heber vaø Abraham, sau ñoåi thaønh Israeùlites (do chöõ Israel, bieät danh cuûa Jacob, chaùu noäi Abraham), toå tieân cuûa ngöôøi Do Thaùi ngaøy nay. Sau laïi goïi laø Juifs, do chöõ Juda maø ra. Hegel, Georg Wilhelm Friedrich (17701831): Trieát gia Ñöùc. Heä thoáng trieát hoïc cuûa oâng ñöôïc bieát döôùi teân laø Hegelianism (Chuû thuyeát Hegel) laø moät trieát hoïc veà caùi Tuyeät Ñoái (the Absolute) vaø laø heä thoáng laõnh ñaïo cuûa Sieâu Hình Hoïc trong nöûa ñaàu theá kyû 19. OÂng ñöôïc huyeàn moân xem laø sieâu hình gia loãi laïc. Theo oâng, Thieân Nhieân bieán dòch khoâng ngöøng. Thaät laø
moät quan nieäm thuaàn tuùy noäi moân. OÂng coøn noùi: “Thöôïng Ñeá (Tinh Thaàn Vuõ Truï) töï bieåu loä ra ngoaïi caûnh thaønh Thieân Nhieân vaø laïi xuaát loä ra töø ñoù”. Helena Petrovna Blavatsky (18311891): Baø coù nhuõ danh laø Helena Petrovna Von Hahn. Ra ñôøi vaøo nöûa ñeâm 30 raïng ngaøy 3171831, trong gia ñình voïng toäc haøng ñaàu cuûa nöôùc Nga. Moà coâi meï luùc ñöôïc 11 tuoåi. Baø coù naêng khieáu thoâng linh töø nhoû neân giao tieáp ñöôïc vôùi caùc nhaân vaät thuoäc coõi tinh anh vaø vôùi caû ngöôøi cheát. Naêm 1849, ñöôïc 18 tuoåi, baø keát hoân vôùi moät ngöôøi trung nieân teân Nikifor V. Blavatsky. Ngay töø ñaàu, baø ñaõ toû ra khoâng haøi loøng veà cuoäc hoân nhaân naøy. Sau khi keát hoân ñöôïc ba thaùng, baø leùn troán veà vôùi gia ñình, gia ñình göûi traû baø laïi cho thaân phuï baø. Sôï bò cöôõng baùch trôû laïi vôùi oâng Blavatsky, doïc ñöôøng, baø laïi laån troán, baét ñaàu cuoäc ñôøi phieâu baït. Thaân phuï baø vaãn
700
lieân laïc vaø gôûi tieàn trôï caáp cho baø. Naêm 1851, Helena, nay laø baø Blavatsky (töùc H.P.B.) gaëp laïi Sö Phuï baø, vò ñaõ töøng hoä trì cho baø traùnh khoûi nguy hieåm thôøi thô aáu. Töø ñoù, baø soáng döôùi söï daãn daét cuûa Ngaøi trong lónh vöïc phaùp thuaät vaø huyeàn linh hoïc. Coù luùc, baø ñeán vuøng Hy Maõ Laïp Sôn, vaøo tu hoïc trong caùc Huyeàn Vieän cuûa caùc Huaán Sö thoâng thaùi nhaát cuûa thôøi coå. Chöùng côù cuûa giai ñoaïn naøy laø quyeån Tieáng Noùi Voâ Thinh cuûa baø. Naêm 1873, baø sang nöôùc Myõ ñeå thi haønh coâng taùc maø baø ñaõ ñöôïc taäp huaán. Moät trong caùc nhieäm vuï quan troïng cuûa baø laø thaønh laäp Hoäi Theosophy ñeå söu taäp vaø phoå bieán kieán thöùc veà caùc ñònh luaät ñang chi phoái vuõ truï. Baø thaønh laäp Tröôøng Bí Giaùo cuûa Hoäi. Nhôø söï hoä trôï cuûa caùc Chaân Sö, baø vieát ra boä saùch Giaùo Lyù Bí Nhieäm ñeå ñöa ra moät soá giaùo ñieàu caên baûn veà vuõ truï, nhaân loaïi … Baø maát ngaøy 851891.
Heliocentrism: Thaùi Döông Trung Taâm Thuyeát. 1. Thuyeát xöa cho raèng maët trôøi laø trung taâm vuõ truï, caùc tinh tuù khaùc xoay chung quanh maët trôøi. 2. Ngaøy nay thuaät ngöõ naøy ñöôïc hieåu laïi laø: Maët trôøi laø moät ngoâi sao ôû trung taâm, coù caùc haønh tinh ñang quay chung quanh, toaøn theå hôïp thaønh moät Thaùi Döông Heä (solar system). Heliolatry : Thôø maët trôøi. Helios : Nhaät thaàn (Sun God). Hell : Ñòa nguïc (töông öùng vôùi coõi thaáp nhaát cuûa Kamaloka). . Endless hell : Voâ giaùn ñòa nguïc. Hell fire : Löûa ñòa nguïc. Henry Steel Olcott (1832 1907) : Laø moät Ñaïi Taù trong quaân ñoäi Myõ, oâng coøn laø ñeä töû Chaân Sö … Tuaân theo söï thuùc ñaåy cuûa Thaùnh Ñoaøn, oâng cuøng baø Blavatsky thaønh laäp Hoäi Theosophy naêm 1875 ñeå truyeàn baù giaùo lyù huyeàn moân cho theá gian. Giöõ chöùc Hoäi Tröôûng töø naêm 1875 cho ñeán
701
khi qua ñôøi. Luùc coøn sinh tieàn, oâng coù sang Tích Lan (Ceyland, nay laø Sri Lanka) keâu goïi ngöôøi da traéng caûi ñaïo ñeå theo Phaät giaùo vaø laäp ra Phaät Giaùo Hieäp Hoäi taïi Colombo ñeå chaán höng Phaät giaùo ôû Tích Lan. Nhôù ôn ñoù neân ngaøy nay, ngöôøi daân Sri Lanka laáy ngaøy 172, töùc ngaøy oâng maát, laøm Ngaøy Kyû Nieäm Olcott. Herd instinct : Baûn naêng hôïp ñoaøn. Hereafter : Ñaáng Töông Lai. Heresy of separateness : Ñaïi taø nieäm chia reõ. Hermes Trismeùgiste : Hermes ba laàn vó ñaïi (teân goïi baèng tieáng Hy Laïp cuûa thaàn Thot cuûa Ai Caäp, ñöôïc ñoàng hoùa vôùi Hermes). Hidden One : Ñaáng AÅn Taøng. Hidden planet: Haønh tinh aån taøng (trong thaùi döông heä chuùng ta coù khoaûng 70 haønh tinh aån taøng). Hierarchy : Heä caáp (class). Thaùnh Ñoaøn. Huyeàn giai (töùc Ñaúng Caáp Ñaáng Cao Caû: Order of Being).
Hierophant : Ñaïi tö teá. Ñaïo tröôûng. Ñaáng Ñieåm Ñaïo. Higher Manas : Thöôïng Trí, Trí tueä thuaàn tuùy (pure intellect). Higher Self / Higher Ego/Complete Mind : Chaân Ngaõ, linh hoàn. Thöôïng Ngaõ, Atma. Thöôïng Ñeá noäi taâm. Himalaya : Hi Maõ Laïp Sôn (coøn goïi laø Tuyeát Sôn, do tieáng Baéc Phaïn hima [tuyeát] + ālaya [nôi taøng tröõ, abode]). Daõy nuùi coù ngoïn Everest cao nhaát ñòa caàu (8846m) ôû AÙ Chaâu, traûi daøi ñeán 2.800 Km, roäng trung bình 300 Km, ôû giöõa Taây Taïng (Tibet) vaø bình nguyeân AÁnHaèng. Treân caùc ñænh cao coù baêng vónh cöûu. Trong vuøng Tuyeát Sôn coù caùc Huyeàn Vieän cuûa moät soá Chaân Sö. Hi Maõ Laïp Sôn coøn coù teân laø Himachala Himadri. Hinayāna: Phaät giaùo Tieåu Thöøa (School of the Little Vehicle. Coøn goïi laø Phaät Giaùo Nguyeân Thuûy hay Theravada). Hindrance : Chöôùng ngaïi.
702
Hinduism (Phaùp: Hindouisme): AÁn giaùo (do ngöôøi Aryans di cö ñeán AÁn Ñoä laäp ra vaøo khoaûng 1500 naêm tröôùc T.C., goàm nhieàu heä phaùi nhö Brahmanism, Sivaism, Vishnu ism, Tantrism. Thaùnh kinh chính cuûa AÁn giaùo laø Veda, caùc Upanishads, Bhagavad Gita. Trieát lyù caên baûn laø söï ñoàng nhaát cuûa Tieåu Ngaõ vôùi Ñaïi Ngaõ, tin töôûng vaøo söï luaân hoài vaø muoán thoaùt khoûi luaân hoài phaûi coù haønh ñoäng vaø tö töôûng trong saïch, cuøng vôùi loøng suøng tín. Soá tín ñoà treân theá giôùi vaøo khoaûng 851.291.000 ngöôøi (Almanac 2007). HiouenTsang / Thsang : Huyeàn Trang. Ngaøi voán hoï Traàn, sinh naêm 602 taïi Laïc Döông vaøo cuoái ñôøi Tuøy. Naêm 13 tuoåi tu xuaát gia. Naêm 629, Ngaøi sang AÁn Ñoä khaûo cöùu Phaät hoïc vaø caùc trieát phaùi xöù naøy. Trong suoát 17 naêm, Ngaøi hoïc tieáng Phaïn, tu hoïc Phaät phaùp vôùi Giaùi Hieàn Luaän Sö. Naêm 645, Ngaøi trôû veà Trung Hoa, daønh heát thì giôø vaøo vieäc
dòch thuaät kinh saùch Phaïn ngöõ sang Hoa ngöõ, ñaëc saéc nhaát laø boä Duy Thöùc Luaän. Ngaøi maát naêm 664, ñôøi vua Ñöôøng Cao Toâng. Hiranya Garbha: Kim Noaõn (Golden Egg). Hoei-Keu: (494-601): Hueä Khaû, Toå thöù hai cuûa Thieàn Toâng Trung Hoa. Holy city: Thaùnh ñoâ Shamballa. Holy Ghost : Chuùa Thaùnh Thaàn, Chuùa Ngoâi Ba. Ngoâi Brahma. Holy grail : Cheùn thaùnh, thaùnh boâi (caùi cheùn tieáp nhaän vaø chöùa ñöïng Söï Soáng cuûa Thöôïng Ñeá). Holy of Holies : Chí Thaùnh. Shamballa. Holy Place : Thaùnh Ñòa. Hierarchy. Holy Spirit : Ngoâi Chuùa Thaùnh Thaàn (Ngoâi Ba cuûa Thaùi Döông Thöôïng Ñeá, Thoâng tueäLinh hoaït). Homo diluvi : Con ngöôøi thôøi hoàng thuûy. Homogeneity : Thuaàn traïng.
703
Homosexuality : Ñoàng phaùi luyeán aùi. Hormuzd : Thöôïng Ñeá (Baùi Hoûa giaùo). Horoscope: Laù soá töû vi. . To draw (to cast) the horoscope : Laáy soá töû vi. Horus : Thaàn Thaùi Döông cuûa coå Ai Caäp (töôïng tröng baèng chim öng hay maët trôøi coù caùnh). Host : Taäp ñoaøn, ñaïo quaân Ñoäi Thieân Söù. Houng-Jenn (602 - 675) : Hoaèng Nhaãn, Toå Thieàn Toâng thöù naêm ôû Trung Hoa House : Cung töû vi (ñòa baøn, mansion). Houseless man : Ngöôøi voâ truù sôû. Hwai-Neng / Hoei-Neng: Hueä Naêng (637-713) sinh vaøo ñôøi Ñöôøng Thaùi Toâng (Theá Daân). Ñöôïc ba tuoåi thì cha maát. Lôùn leân, Ngaøi haèng ngaøy vaøo röøng ñoán cuûi baùn ñeå nuoâi meï. Veà sau nhaân ñöôïc khaùch haøng quen giuùp tieàn nuoâi meï, neân Ngaøi ñöôïc meï cho xuaát gia ñi tu. Khi gaëp Toå Hoaèng Nhaãn, qua vaøi caâu ñoái ñaùp,
Nguõ Toå bieát Ngaøi coù ñaïi caên. Sau hôn nöûa naêm böûa cuûi, giaõ gaïo trong chuøa, Ngaøi ñöôïc Nguõ Toå truyeàn y baùt vaø daën ñi veà phía nam Trung Quoác ñeà phoøng nhoùm ngöôøi theo Thöôïng Toïa Thaàn Tuù laøm haïi. Nhoùm ngöôøi naøy cheâ Ngaøi khoâng bieát chöõ, muoán ñöa Thaàn Tuù leân laøm Toå vì Thaàn Tuù laø ñeä töû gioûi cuûa Toå Hoaèng Nhaãn. Sau 16 naêm soáng ñôøi cö só aån daät, ñeán naêm 676, ngaøi bieát cô duyeân hoaèng phaùp ñaõ ñeán môùi khoâng ôû aån nöõa. Sau khi laøm leã theá phaùt, thoï giôùi cuï tuùc, Ngaøi chính thöùc trôû thaønh Luïc Toå Thieàn Toâng cuûa Trung Hoa. Tính luoân 28 Toå cuûa AÁn Ñoä, thì Thieàn Toâng (Zen-shu) coù caû thaûy laø 33 Toå. Trong quyeån Tieáng Noùi Voâ Thinh, baø Blavatsky goïi caùc Toå naøy laø 33 vò La Haùn truyeàn baù Phaät Giaùo. Human soul : Nhaân hoàn (moät phaàn cuûa Hoàn Tinh Thaàn ôû trong phaøm ngaõ), töùc Manas (Thöôïng Trí). Nguyeân khí thöù naêm. Humanism: Nhaân baûn thuyeát
704
Thuyeát laáy ngöôøi laøm goác, laøm muïc tieâu trong vuõ truï. Nhö theá moïi söï vieäc ñeàu phaûi ñöôïc qui veà con ngöôøi. Do quan nieäm ñoù môùi coù: kinh teá nhaân baûn, giaùo duïc nhaân baûn, chính trò nhaân baûn, v.v… Hridaya: Tinh hoa (essence) Hridaya sutra: Taâm kinh (Heart Sutra) Humanly incarnated : Traûi qua kieáp ngöôøi. Hydra : Con thuûy töùc. Con raén duïc voïng, duïc xaø. Hyle : Vaät chaát nguyeân sô. Hyloidealism : Taâm Vaät Luaän. Hylozoism : Vaät hoaït thuyeát (thuyeát cho raèng vaät chaát naøo
cuõng coù söï soáng, ñaây laø traïng thaùi cao nhaát cuûa Phieám Thaàn thuyeát). Hyperborean : Luïc ñòa Baéc Cöïc. Hyperborean race: Gioáng daân Baéc Cöïc (caên chuûng 2, coù hình haøi ñöôïc laøm cho linh hoaït laø theå dó thaùi, coù hai giaùc quan: thính giaùc vaø xuùc giaùc). Hypermetaproto element : Sieâu cöïc vi toá. Hypnology : Thoâi mieân hoïc. Hypnotism : Thuaät thoâi mieân. Hypostasis: Ngoâi, ngoâi vò. Moät trong Ba Ngoâi cuûa Trinity.
705
I I am: Toâi hieän höõu. Iamconsciousness : Ngaõ thöùc (Iconsciousness). IamI consciousness : YÙ thöùc. Toâi laø Toâi. I-am-ness : Tính Vò Kyû (Asmita, selfishness) I am That : Toâi laø Caùi Ñoù (Chaân Ngaõ con ngöôøi ñoàng nhaát vôùi Ñaïi Ngaõ vuõ truï). I am That I am : Toâi laø Linh Ngaõ. Iamblichus (Phaùp: Jamblique, maát vaøo loái naêm 333 sau T.C.): Trieát gia Hy Laïp, sinh ôû Syria, moät nhaø laõnh ñaïo tieâu bieåu cho tröôøng phaùi Taân Platon ôû Syria, oâng coøn laø nhaø Thoâng Thaàn hoïc (Theurgist). Tieàn thaân cuûa Chaân Sö Hilarion. IBEZ : Moät aùm töï che giaáu thaùnh danh ñích thöïc cuûa Haønh Tinh Thöôïng Ñeá cuûa Ñòa caàu.
. Temple of Ibez : Thaùnh ñieän Ibez. Ichchla : YÙ chí (will). Ichchhashakti : Quyeàn naêng yù chí (will power). Ida : Taû / AÂm hoûa kyø kinh. Idea : YÙù nieäm, yù töôûng. Thieân yù (divine idea) Ideal : Lyù töôûng. Idealist Ngöôøi duy taâm. Idealism : 1) Thuyeát / chuû nghóa lyù töôûng. 2) Thuyeát / chuû nghóa duy taâm (chuû tröông chæ coù taâm, coøn söï vaät chæ laø bieåu thò cuûa taâm hay do taâm taïo neân, hoaøn toaøn chòu aûnh höôûng cuûa taâm. Vaät chæ coù khi naøo noù ñöôïc taâm bieát tôùi). Identification : Söï nhaäp hoùa. Söï ñoàng nhaát hoùa huyeàn bí, söï huyeàn ñoàng. Identity : Chuû theå, thöïc theå, töï theå. Baûn ngaõ. Thöïc töôùng. Chaân töôùng.
706
Ideograph / Ideogram : Bieåu yù töï, chöõ töôïng hình (nhö chöõ Trung Hoa). Idealogy : YÙ thöùc heä. Idolatry : Suøng baùi ngaãu töôïng. Ignorance : Voâ minh (avidya, nonwisdom). Illumination : Giaùc ngoä. . Full illumination : Toaøn giaùc. Illusion / maya : Huyeãn töôûng, Haõo huyeàn (Theo huyeàn linh hoïc, baát cöù vaät gì höõu haïn, ví duï vuõ truï vaø vaïn vaät trong ñoù ñeàu ñöôïc goïi laø haõo huyeàn). Illusory body : Huyeãn theå (mayavirupa). Illusory form : Huyeãn hình. Imagination : Söï töôûng töôïng. Khaû naêng taïo hình aûnh (the imagemaking faculty). Immersed in : Haøm tích trong. Immetallize : Nhaäp theå vaøo khoaùng chaát. Kim thaïch hoùa. Immortal soul : Hoàn baát töû, hoàn tinh thaàn, Hoàn thieâng. Immutable : Thöôøng truï (unchangeable).
Imperishable sacred Land : Thaùnh Ñòa baát hoaïi. Impermanent : Voâ thöôøng, (anitya). Impersonality : Loøng voâ ngaõ. . Complete impersonality: Hoaøn toaøn voâ ngaõ (khoâng tham voïng caù nhaân vaø khoâng coøn öa thích quyeàn löïc). Impression : AÁn töôïng (coù lieân quan ñeán theá giôùi yù töôûng). Inanimalize : Nhaäp theå vaøo con vaät. Incarnation: Kieáp luaân hoài (kieáp con ngöôøi). Incarnate : Laâm phaøm, luaân hoài, hoùa nhaäp, nhaäp theå. Incence stick: caây nhang Incite : Daãn khôûi. Inconscious / unconscious : Voâ thöùc. Inconscient : Thieáu yù thöùc. Incorporeal : Voâ töôùng. Incubi : Nam hoà ly tinh (incubus), Nam haáp tinh quæ. Indeed: Töùc thò. Individual : Caù nhaân. Linh hoàn. Con ngöôøi caù bieät. Nhaân hoàn.
707
Individual Ego : Chaân Ngaõ. Individual principle : Nguyeân khí coù caù tính. Individualisation : Bieät laäp ngaõ tính (Thoaùt kieáp ñoäng vaät). Individualize: Bieät laäp ngaõ tính. Höõu theå hoùa. Bieät ngaõ hoùa. Thoaùt kieáp thuù leân laøm ngöôøi. Individualism : Tính duy ngaõ. Individuality : Thöôïng Trí (causal body). Bieät ngaõ (Individualized self) Ngaõ tính. Chaân Ngaõ. Caù tính. Thöôïng Ngaõ. Hoàn Thieâng (spiritual soul). Indra : Ñaïi Thieân Thaàn chuû quaûn veà akaâsha hay dó thaùi cuûa khoâng gian. Ñeá Thích, vua ôû coõi trôøi Ñao Lôïi cuûa Ñaïo Baø La Moân. Indriya : Giaùc quan (sense), caên. Indweller : Chuû theå noäi taâm. Indweller Light : AÙnh saùng noäi taâm. Indwelling Christ : Christ noäi taïi (linh hoàn). Indwelling man / Indwelling self : Chaân Ngaõ.
Iness / Selfconsciousness : Ngaõ thöùc. Inflectional speech : Ngoân ngöõ traàm boång (caên coäi cuûa tieáng Baéc Phaïn, ñöôïc goïi moät caùch sai laàm laø chò cuûa tieáng Hy Laïp thay vì laø meï. Nay laø ngoân ngöõ bí maät cuûa caùc ñaïo ñoà thuoäc caên chuûng thöù naêm). Inform : Laøm linh hoaït (animate). Informing entity : Thöïc theå laøm linh hoaït. Informing Entity of the system : Thaùi Döông Thöôïng Ñeá. Inherbation : Thaûo moäc hoùa, nhaäp vaøo thaûo moäc, kieáp thaûo moäc Initiate : Ñaïo ñoà, ñeä töû ñöôïc ñieåm ñaïo (teân goïi chæ baát cöù ai ñöôïc thu nhaän vaøo vaø ñöôïc tieát loä cho caùc bí phaùp vaø caùc huyeàn nhieäm cuûa Tam Ñieåm hoaëc cuûa huyeàn linh hoïc). Initiation : Cuoäc ñieåm ñaïo. Inmineralization : Nhaäp vaøo khoaùng thaïch. Inmetalliation: kieáp khoaùng vaät.
708
Inner God/ God within : Thöôïng Ñeá noäi taâm, Phaät taùnh. Inner man : Con ngöôøi noäi taâm, chuû theå tö töôûng. Inner plane: Noäi caûnh giôùi Inner Ruler : Chuû theå cai quaûn noäi taâm, linh hoàn, Thöôïng Ñeá noäi taâm. Inner self : Noäi ngaõ, Chaân Ngaõ. Inner sight : Noäi nhaõn thoâng. Inorganic : Khoâng cô naêng, cô phaän. Voâ chöùc naêng. Insight : Noäi nhaõn thoâng. Khaû naêng noäi quaùn. Thò kieán. Söï giaùc ngoä. Inspiration : Linh höùng, linh caûm, caûm öùng. Instinct: Baûn naêng hay tröïc thöùc (direct consciousness, ñoäng vaät chæ coù loaïi taâm thöùc naøy). Instinct of enquire : Baûn naêng tìm toøi. Instinct of selfpreservation: Baûn naêng töï toàn. Instinct of selfassertion : Baûn naêng töï khaúng ñònh. Instinct of sex : Baûn naêng tính duïc.
Integrated personality : Phaøm ngaõ hoäi nhaäp. Integration : Hoäi nhaäp. Phoái keát. Intellect : Trí naêng, trí tueä. Intelligence : Trí tueä, thoâng tueä. Toái linh thöùc (Chit). Thieân Trí. Mahat. Interfere with karma : Chuyeån nghieäp. Introspection : Phaûn tænh. Introvert : Ngöôøi höôùng noäi. Intuition: Tröïc giaùc, giaùc quan thöù baûy. Intuition body : Theå tröïc giaùc, theå Boà Ñeà. Intuitional plane: coõi tröïc giaùc, coõi Boà Ñeà (Buddhic plane) Invegetalize : Nhaäp theå vaøo thöïc vaät. Invocation : Thænh nguyeän. Involution : Tieán hoùa giaùng haï. Involutionary arc : Cung giaùng haï tieán hoùa (treân cung naøy, söï soáng bò thuùc ñaåy tieán saâu vaøo trong vaät chaát). Involutionary kingdom : Caùc giôùi tieán hoùa giaùng haï (töùc laø caùc giôùi haønh khí).
709
Inzoonization : Ñoäng vaät hoùa. Is : Baûn Theå. Isatva/Ishatwa : Quyeàn naêng saùng taïo. Ishvara (Iswara) : Linh ngaõ. Thöôïng Ñeá höõu hình. Thöôïng Ñeá nhaân hình. Isis : Nöõ thaàn Ai Caäp, tæ muoäi vaø vôï cuûa thaàn Orisis, meï cuûa thaàn Horus. Islam : Hoài giaùo, do Mahomet (Muhammad) saùng laäp vaøo khoaûng naêm 622 cuûa CN. Thaùnh Kinh chính laø kinh
Koran (Coran) goàm nhöõng lôøi cuûa Thöôïng Ñeá, vaø Sunna, taäp hôïp nhöõng gì Mahomet noùi hay laøm. Soá tín ñoà treân theá giôùi vaøo khoaûng 1.283.424.000 ngöôøi (Almanac 2007). Iswaradeva : Thieân Thaàn Toái Cao (Sovereign deva, töùc Siva). Isolated unity : Ly huyeãn ñaïi ñònh.
J Jagrat: Traïng thaùi tænh thöùc (the waking) Jain : Tín ñoà ñaïo Jain (Jaina, Jainist. Jainism (Phaùp: Janïsme, Djaïnisme, Jinisme): Ñaïo Jain, KyøNagiaùo, Giaùo chuû laø Mahāvra (hay Jina hay Vardhamāna), soáng cuøng thôøi vôùi Phaät Thích Ca. Ñaïo naøy ñöôïc saùng laäp vaøo theá kyû thöù VI tröôùc T.C. ôû AÁn Ñoä. Gioáng nhö AÁn giaùo, ñaïo Jain nhaém vaøo vieäc giaûi thoaùt con ngöôøi khoûi ñau khoå vaø luaân hoài. Toân chæ caên baûn laø baát baïo haønh ñoái vôùi vaïn vaät. Theo ñaïo naøy, khoå haïnh laø con ñöôøng chaéc chaén nhaát ñöa tôùi giaûi thoaùt. Hieän coù khoaûng 4.519.000 tín ñoà ôû vaøi tieåu bang cuûa AÁn Ñoä (Almanac 2007). Jana : Coõi Nieát Baøn. Theá giôùi tinh thaàn.
Janamarana : Laõo vaø töû (age and sorrow, nhaân duyeân thöù möôøi hai). Jaâti / Jata : Sinh (Naissance, nhaân duyeân thöù möôøi moät). Jayata/Javata: Xaø Da Ña, Toå thöù 20 cuûa Thieàn Toâng Aán Ñoä. Jehovad : Thöôïng Ñeá boä toäc (tribal God) cuûa daân Do Thaùi. Jerusalem : Thaønh phoá linh thaùnh cuûa Palestine, nôi haønh höông ñoái vôùi ngöôøi Cô Ñoác giaùo, ngöôøi Do Thaùi giaùo vaø caû ngöôøi theo Hoài giaùo, ñöôïc tuyeân boá laø thuû ñoâ cuûa Israel vaøo naêm 1980. Jewel in the lotus : Hoàn linh baûo. Jews : Ngöôøi Do Thaùi (Phuï chuûng Do Thaùi laø moät boä laïc phaùt xuaát töø giai caáp bò ruoàng boû Chandala cuûa AÁn Ñoä, coù nhieàu ngöôøi thuoäc giai caáp Baø La Moân cuõ sang truù ôû
711
Chaldea, Iran, do toå phuï ABran Phi Baø La Moân sinh ra ñoä 8.000 naêm tröôùc T.C.). Giaùo lyù huyeàn moân daïy raèng ngöôøi Do Thaùi laø nhoùm ngöôøi ñaõ soáng trong Thaùi Döông Heä tröôùc neân vaãn mang theo caùi tri thöùc raèng hoï laø gioáng daân ñöôïc tuyeån choïn, tri thöùc naøy caàn cho luùc ñoù nhöng baây giôø ñaõ loãi thôøi. Giôø ñaây, hoï neân hoïc baøi hoïc hoøa nhaäp vaøo vôùi caùc gioáng daân khaùc. Jin / Djin (Arab.) : Tinh linh thieân nhieân (Elementals, Nature spirites). Thaàn (Genii). Jiva : Nguyeân sinh khí (Söï Soáng thieâng lieâng). Chaân Thaàn. Linh hoàn. Prana. Chaân Thaàn nhaäp theá. Incarnating Jiva: Monad. Jivanmuktas : Linh hoàn giaûi thoaùt (liberated soul). Jivatma : Nhaân hoàn. Chaân Thaàn. Tam Thöôïng Theå tinh thaàn. Tia saùng cuûa Chaân Thaàn.
Jnana (Jhana) : Minh trieát hay tri thöùc cao sieâu (the higher knowledge). JnanaIndrya : Giaùc quan ñeå tri giaùc (knowledgesense). Jnana Marga : Con ñöôøng minh trieát (con ñöôøng kieán thöùc thuaàn tuùy path of pure knowledge). Jnanashakti : Thaàn löïc trí tueä. Jnanendriya : Cô quan caûm giaùc. Jnani: Chuû theå tri thöùc, ngöôøi bieát (knower). Joshua : Thaùnh danh khaùc cuûa Ñöùc Jesus theo tieáng Hebrew. Judah (Phaùp: Juda): Con trai thöù tö cuûa Jacob, toå tieân cuûa moät trong 12 boä toäc cuûa Israel, veà sau trôû thaønh moät trong caùc thaønh phaàn chính cuûa vöông quoác Judah (933586 tröôùc T.C.). Judaism (Phaùp: Judaïsme) : Do Thaùi giaùo. Manh nha töø thôøi Abraham (khoaûng 1850 naêm tröôùc T.C.), thaønh hình thôøi Moses (Phaùp: Moïse) khoaûng naêm 1240 naêm tröôùc
712
T.C.), ñöôïc phuïc höng sau thôøi kyø löu ñaøy Babylone (khoaûng 587238 tröôùc T.C.). Kinh saùch chính: Talmud. Coù khoaûng 14.990.000 tín ñoà (Almanac 2007). Judas : Moät trong 12 toâng ñoà cuûa Chuùa, sau phaûn laïi Chuùa. Judgement / Judgement Day: Ngaøy Phaùn Xeùt.
Julai (Trung Hoa): Nhö Lai (Tāthagata, Baéc Phaïn). June Full Moon : Kyø traêng troøn thaùng 6. Jupiter : Chaân Sö ñöôïc hôn 5 laàn ñieåm ñaïo, döôùi quyeàn Ñöùc Baøn Coå, cai quaûn xöù AÁn Ñoä. Jyotis : AÙnh saùng trong ñaàu.
713
K Kabalah : Thaùnh kinh Do Thaùi bí giaùo. Kabalist : Tín ñoà Do Thaùi bí giaùo. Kadmon : Adam ñaàu tieân. Kaivalya : Traïng thaùi ñôn nhaát tuyeät ñoái (absolute one). Kala : Thôøi gian. Kalahamsa / Kalahansa / Kali Hamsa : Thieân nga ñen. Kālahamsa : Toâi laø toâi (I am I), gioáng vôùi caâu “Ta laø Linh Ngaõ” (I am that I am) trong Thaùnh Kinh Cô Ñoác giaùo hay ñuùng hôn Baùi Hoûa giaùo. Kālahansa : Minh trieát ñieåu cuûa thôøi gian. Kali Yuga : Hoân aùm thôøi ñaïi, Chu kyø maït phaùp, daøi 432.000 naêm traàn theá, ñaõ baét ñaàu gaàn 5.000 naêm nay. Trong chu kyø naøy, aùc traøn ngaäp, thieän maát
daàn (Black Age hay laø Iron Age). Haï Ngöôn. Kalpa : Thieân Kieáp, moät Ngaøy vaø Ñeâm cuûa Brahma, töông ñöông vôùi 4.320.000.000 naêm traàn theá. Coøn goïi laø Manvantara (thôøi gian töø cô saùng taïo naøy ñeán cô saùng taïo khaùc). Kama : Duïc voïng, Caûm giaùc (desire, feeling). Kama chính laø söï soáng ñang bieåu loä trong theå caûm duïc vaø bò theå naøy chi phoái. Kamadeva : Thaàn tình aùi vaø duïc voïng. Tinh linh duïc voïng. Kamaloka : Traïng thaùi trung aám (traïng thaùi trung gian maø nguõ uaån traûi qua töø luùc môùi cheát tôùi luùc taùi sinh),. Duïc giôùi (tình traïng söï soáng trung gian treân coõi caûm duïc).
714
Kamamanas / Kama manasic body : Theå trí caûm (Theå trí khi hoaït ñoäng trong vaø vôùi baûn chaát duïc voïng, hay laø theå caûm duïc coù pha laãn chuùt ít trí tueä), töùc laø chitta, haï trí. Kamarupa : Ma hình. Aâm ma (Spook) Caûm duïc theå. Naêng löôïng duïc voïng. Sinh hoàn (animal soul) Baûn naêng ñoäng vaät (animal instinct), ñöôïc chieáu roïi baèng hình aûnh cuûa haï trí. Kamic body : Theå caûm duïc. Kamic person : Ngöôøi thieân veà caûm duïc. Kamic energy / Desire energy : Naêng löôïng duïc voïng. Kanadeva: Ca Na Ñeà Baø, Toå thöù 15 cuûa Thieàn Toâng Aán Ñoä. Kapimala: Ca Tyø Ma La, Toå thöù 13 cuûa Thieàn Toâng Aán Ñoä. Kapilavastu : Catyølaveä (sinh quaùn cuûa Phaät Thích Ca). Kārana : Nguyeân nhaân vónh cöûu. (Eternal Cause).
Kārana sarira : Linh hoàn theå (thaùnh ñieän Solomon). Karma : Haønh ñoäng. Nghieäp quaû, quaû baùo. . Accumulated karma : Tích nghieäp. . Active karma : Hoaït nghieäp. . Agami karma : Toång nghieäp. . Collective karma :Coäng nghieäp. . Cosmic karma : Vuõ truï nghieäp. . Family karma : Nghieäp quaû gia ñình. . Future karma : Quaû baùo vò lai. . Globe karma : Nghieäp quaû baàu haønh tinh. . Immediate karma: Quaû baùo nhaõn tieàn. . Individual karma : Bieät nghieäp. . Kriyamana karma : Nghieäp ñang taïo. . Latent karma : AÅn nghieäp, tieàm nghieäp. . National karma : Nghieäp quoác gia, hay nghieäp phaân phoái (distributive karma).
715
. New karma : Taân nghieäp. . Plane karma : Nghieäp quaû coõi giôùi. . Planetary karma : Nghieäp quaû haønh tinh. . Prarabdha karma: Hieän nghieäp. . Present karma : Hieän nghieäp. . Retributive karma : nghieäp buø tröø. . Ripe karma : Nghieäp quaû muoài. . Sanchita karma : Tieàn nghieäp (tuùc nghieäp). . Systemic karma : Nghieäp quaû thaùi döông heä. Karmadana (Baéc Phaïn): Kieát Ma (hay Yeát Ma), moät chöùc vò cuûa vò sö xuaát gia phaùi Ñaïi Thöøa, döôùi chöùc Hoøa Thöôïng, phuï traùch phaàn nghi thöùc thu nhaän ngöôøi thoï giôùi xuaát gia. Karmanemesis : Luaät baùo öùng. Karma yoga : Phaùp moân haønh ñoäng. Karmaindriya / Karmendriya : Giaùc quan / Cô quan haønh ñoäng. Cô quan phaùt ñoäng (motor organ)
Karmic Agent : Ñaáng Thöøa Haønh nghieäp quaû. Karmic force : Nghieäp löïc. Kasaya (B.P.), Kasava (N.P.) Kesa (B.P.-Nhaät): AÙo caø sa (aùo choaøng daøi, hôû moät beân vai, thöôøng maøu vaøng, do nhieàu maûnh vaûi lôùn gheùp laïi. Caùc Tyø Kheo cuûa Phaät giaùo Tieåu Thöøa maëc loaïi aùo naøy). Bonze’s toga. Kashyapa Buddha : Phaät Ca Dieáp. Kechara: Ngöôøi ñi vaøo coõi trôøi (sky-walker) Keynote : Chuû aâm. Khanda (N. Phaïn)/ Skandha (Baéc Phaïn): Uaån (bundle). King of the World : Ñöùc Cai Quaûn ñòa caàu. Kingdom : Lónh vöïc. Coõi giôùi. Giôùi. . Animal kingdom : Giôùi ñoäng vaät. . Elemental kingdom : Giôùi haønh khí. . Fifth kingdom / Kingdom of God : Thieân giôùi. . Human kingdom : Giôùi nhaân loaïi.
716
. Mineral kingdom : Giôùi khoaùng chaát. . Seventh kingdom : Giôùi caùc Ñaáng Thaùi Döông. . Sixth kingdom : Giôùi caùc Ñaáng Haønh Tinh (Planetary Lives). . Spiritual kingdom : Giôùi tinh thaàn, thieân giôùi. . Vegetal kingdom : Giôùi thöïc vaät. Klesha: Khaùt soáng (love of live), nghóa ñen: ñau khoå (pain and misery), luùc naøo cuõng gaén boù vôùi söï soáng. Chöôùng ngaïi (hindrance). Knower : Thöùc giaû. Chuû theå tri thöùc, Linh hoàn. Knower of the Race : Chaân Sö minh trieát. Knowledge : Thöùc uaån (vinnana khanda). Tri thöùc (trình töï hôïp lyù cuûa caùc söï vaät maø chuùng ta bieát). . Soul knowledge : Linh hoàn thöùc. Knowledgewisdom : Tri thöùc Minh trieát, ñoàng nghóa vôùi löïcnaêng löôïng (forceenergy).
Know thyself: Haõy töï bieát mình. Koan : Coâng aùn (trong Thieàn hoïc, seed thought). Koïlon : Nhaát nguyeân khí. Mulaprakriti. Koran (Phaùp: Coran, do tieáng AÛ Raäp: Qu r' an coù nghóa: tuyeân ñoïc) : Thaùnh kinh chính cuûa Hoài giaùo, ñöôïc tin töôûng laø lôøi cuûa Thöôïng Ñeá ñoïc cho Mohammed vieát baèng tieáng AÛ Raäp. Kosha : Theå, lôùp voû cuûa moïi nguyeân khí. Lôùp bao (sheath). Krisnamurti (18951986): J. Krishnamurti coøn coù teân laø Alcyon, ngöôøi AÁn Ñoä. Thuôû nhoû, oâng ñöôïc baø Annie Besant daïy doã vaø laøm ngöôøi baûo trôï. Naêm 13 tuoåi, moãi ñeâm, trong luùc nguû, oâng ñöôïc Giaùm Muïc C.W.Leadbeater höôùng daãn theå caûm duïc cuûa oâng ñeán gaëp Chaân Sö K.H. ñeå hoïc ñaïo. Moãi ñeâm, Ñöùc K.H. daønh 15 phuùt giaûng daïy cho oâng. Saùng hoâm sau, Krishnamurti coá gaéng nhôù vaø cheùp laïi baøi hoïc ñeâm tröôùc. Sau ñoù, baûn thaûo ñöôïc Ñöùc
717
K.H. ñoïc laïi. Khi hoaøn taát, Ñöùc K.H. trình leân cho Ñöùc Di Laëc xem vaø ñöôïc Ñöùc Di Laëc cho pheùp in ra. Ñoù laø quyeån “Döôùi Chaân Thaày” (“At the feet of the Master). Sau naøy, oâng coøn vieát nhieàu saùch khaùc nöõa vaø ñöôïc môøi ñi dieãn thuyeát nhieàu nôi treân theá giôùi. OÂng maát ngaøy 17-2-1986 vì beänh, theo yù muoán cuûa oâng, oâng ñöôïc hoûa taùng moät caùch ñôn sô. Krita yuga : Chu kyø thöù nhaát cuûa Ñaïi Chu kyø, daøi 1.728.000 naêm traàn theá. Thôøi ñaïi Hoaøng Kim (maàm aùc chöa xuaát hieän). Thöôïng Ngöôn. Kriya : Trí saùng taïo. Hoaït ñoäng. Kriyashakti : Quyeàn naêng taïo taùc (power of doing things), quyeàn naêng tö töôûng (tieàm aån trong yù chí con ngöôøi). Kronos : Thôøi gian. Thaàn thôøi gian. Ksana (Baéc Phaïn): Saùt na, thôøi gian voâ cuøng ngaén (Nam Phaïn: Khanika) (moment).
Kshānti : Nhaãn (Patience: taäp taùnh nhaãn nhuïc ñeå dieät taùnh saân haän). Kshiti : Ñaïi Thieân Thaàn chuû quaûn veà Ñaát (caáp ñaúng vaø quyeàn naêng ngang vôùi vò Chohan chuû quaûn moät cung). Kumaras : Caùc Ñaáng Thieân Toân. . Esoteric Kumaras : Caùc Thieân Toân ngoaïi moân (caùc Hoaït Ñoäng Phaät). Kumarata: Cöu Ma La Ña, Toå thöù 19 cuûa Thieàn Toâng Aán Ñoä. Kundalini : Hoûa xaø, hoûa haäu. Kundalini shakti : Löïc ñieàu chænh caùc lieân heä beân trong vôùi lieân heä beân ngoaøi. Hoûa haäu thaàn löïc. Kurmanadi : Teân cuûa moät daây thaàn kinh, qui quaûn (tortoise tube). Kurushetra : Baõi chieán tröôøng nôi con ngöôøi. Kuticchaka : Ngöôøi döïng leàu, ngöôøi ñaõ ñaït ñöôïc an bình noäi taâm. Kuvera : Ñaïi Thieân Thaàn cai quaûn phöông Baéc.
718
Kwanshi (shai) Yin : Quaùn Theá AÂm (Baéc Phaïn: Avalokiteshvara). KwanYin: Quaùn AÂm.
Kwan-Yin-Tien: Quaùn AÂm Thieân, coõi ngöï cuûa Ñöùc Quaùn AÂm, hay Linh AÂm (Divine Voice).
719
L Laghima: Khinh hoøa thöùc (quyeàn naêng laøm caân baèng haáp löïc haønh tinh ñeå rôøi khoûi maët ñaát). Laity: Tuïc gia, tuïc nhaân, theá nhaân. Lama : Laït Ma.(Những người tu theo đạo Phật ở Tây Tạng và Mông Cổ). Lamasery: Laït Ma Vieän. Lanoo : Ñaïo sinh hay ñeä töû nghieân cöùu Bí giaùo thöïc haønh. Laotzu (Laotse, Laozi, Laotsze): Laõo Töû (vaøo khoaûng 604531 tröôùc T.C.), moät trong caùc ñaïi trieát gia Trung Hoa, soáng vaøo thôøi nhaø Chu (Chou), sinh ôû Hoà Nam (Honan), ñöôïc ñôøi sau toân laøm Thaùnh Toå cuûa Laõo giaùo (Taoism), moät toân giaùo phoùng khoaùng (liberal religion). Theo truyeàn thuyeát, Ngaøi laø
taùc giaû cuûa Ñaïo Ñöùc Kinh (Tao Teâ Ching [King]).. Law : Ñònh luaät, Luaät. Giaùo phaùp, phaùp (dharma). Thieân luaät. . All law : Chö phaùp. . Good law : Chính phaùp, dieäu phaùp. . Occult law : Ñònh luaät huyeàn linh. Law of Absorption : Luaät Haáp thu. Law of Accretion : Luaät Taêng tieán. Law of Action and Reaction: Luaät Taùc ñoäng vaø Phaûn Taùc ñoäng. Law of Active Precipitation: Luaät Phoùng Hieän Linh hoaït. Law of Adaptation: Luaät Thích Nghi.
720
Law of Adjustment or Balance : Luaät Hieäu Chænh hay Quaân Bình. Law of Affinity : Luaät AÙi Löïc, Luaät Töông Caàu. Law of Analogy : Luaät Töông Ñoàng, Luaät Vaïn Vaät Ñoàng Nhaát Lyù. Law of Association : Luaät Lieân Töôûng. Law of Attraction: Luaät Haáp Daãn. Law of Attraction and Re pulsion : Luaät Huùt vaø Ñaåy. Law of Being : Luaät Hieän Toàn. Law for the birth, growth and decay of everything : Luaät thaønh, truï, hoaïi, khoâng cuûa vaïn vaät. Law of Cause and Effect : Luaät Nhaân Quaû. Law of Chemical Affinity : Luaät AÙi Löïc Hoùa Hoïc. Law of Coalescence: Luaät Hoãn Hôïp. Law of Cohesion : Luaät Coá Keát.
Law of Cohesion and Affinity: Luaät Coá keát vaø Töông Caàu. Law of Colour : Luaät Maøu Saéc. Law of Compensation : Luaät Buø Tröø. Law of Compassion: Luaät veà loøng traéc aån. Law of Consequences : Luaät Haäu Quaû. Law of Continuity: Luaät Lieân Tuïc. Law of Contradiction : Luaät Maâu Thuẫn. Law of Contrast : Luaät Töông Phaûn. Law of Correspondences: Luaät Töông ÖÙng. Law of Cycles : Luaät Chu Kyø. Law of Death : Luaät Töû Vong. Law of Differentiation : Luaät Bieán Phaân. Law of Disintegration : Luaät Phaân Raõ. Law of Dissolution : Luaät Phaân Huûy. Law of Duality: Luaät veà Nhò Nguyeân Tính.
721
Law of Economy : Luaät Tieát Kieäm. Law of Elevation : Luaät Thaêng Thöôïng. Law of Equilibrium: Luaät Quaân Bình. Law of Essiential Integrity: Luaät Toaøn Veïn Thieát Yeáu. Law of Evolution : Luaät Tieán hoùa. Law of Expansion : Luaät Môû Roäng. Law of Expansive Response: Luaät Ñaùp ÖÙng Môû Roäng. Law of Expediency: Luaät Hoaøn Caûnh Thuaän Lôïi. Law of Fixation : Luaät Qui Ñònh. Law of Form: Luaät Saéc Töôùng. Law of Friction : Luaät Ma Saùt. Law of Gravitation : Luaät Troïng Löïc, Luaät Haáp Daãn. Law of Group Progress : Luaät Tieán Boä Taäp Theå. Law of Heridity : Luaät Di Truyeàn. Law of Imperfection : Luaät Baát Toaøn.
Law of Initiation: Luật về Điểm Hóa. Law of Isolation or Limitation : Luaät Coâ Laäp hay Giôùi Haïn. Law of Karma : Luaät Nghieäp Quaû. Law of Karmic Liabity : Luaät Traùch Nhieäm Nghieäp Quaû. Law of Karmic Necessity: Luaät Taát Yeáu Nghieäp Quaû. Law of Karmic Transformation : Luaät Chuyeån hoùa Nghieäp Quaû. Law of Liberation : Luaät Giaûi Thoaùt. Law of Life : Luaät Sinh Toàn. Law of Love : Luaät Baùc AÙi. Law of the Lotus : Luaät Lieân Hoa. Law of Magnetic Attraction: Luaät Thu Huùt Töø Ñieån. Law of Magnetic Control : Luaät Kieåm soaùt Töø Ñieån. Law of Magnetisation : Luaät Töø Ñieån Hoùa. Law of Magnetic Impulse : Luaät Xung Löïc Töø Ñieån. Law of Magnetism : Luaät Töø Ñieån.
722
Law of Matter : Luaät Vaät chaát. Law of Mutual Attraction : Luaät Thu Huùt Hoã Töông. Law of Necessity : Luaät Taát Yeáu. Law of Perfection : Luaät Hoaøn Thieän. Law of Periodic Manifestation : Luaät Bieåu loä Tuaàn hoaøn. Law of Periodicity : Luaät Tuaàn Hoaøn. Law of Persistence : Luaät Kieân Trì. Law of Planetary Affinity : Luaät AÙi Löïc Haønh Tinh. Law of Polar Opposites: Luaät veà caùc Ñoái Cöïc. Law of Polar union : Luaät Hôïp nhaát cöïc. Law of Progress : Luaät Tieán Boä. Law of Radiation : Luaät Phaùt Xaï. Law of Rebirth : Luaät Taùi Sinh. Law of Rebirth and Death : Luaät Taùi Sinh vaø Töû Vong. Law of Relativity : Luaät Töông Ñoái.
Law of Repetition : Luaät Laëp Laïi. Law of Repulse : Luaät Ñaåy, Luaät veà Xung Löïc. Law of Resemblance : Luaät Töông Ñoàng. Law of Retardation : Luaät Trì Hoaõn. Law of Retribution : Luaät Baùo Phuïc. Law of Return : Luaät Phaûn Boån Hoaøn Nguyeân. Law of Rhythm : Luaät Tieát Ñieäu. Law of Sacrifice : Luaät Hy Sinh. Law of Sacrifice and Death : Luaät Hy Sinh vaø Töû Vong. Law of Schools : Luaät Ñaïo Traøng. Law of Separation : Luaät Phaân Ly. Law of Service : Luaät Phuïng söï. Law of Sex: Luaät Tính Duïc. Law of Solar Fire : Luaät veà Löûa Thaùi Döông. Law of Solar Heat : Luaät veà Nhieät Thaùi Döông.
723
Law of Solar Light : Luaät veà AÙnh Saùng Thaùi Döông. Law of Solar Evolution: Luaät Tieán hoùa Thaùi Döông. Law of Solar Union : Luaät Hôïp Nhaát Thaùi Döông. Law of Spirit and Liberation: Luaät veà Tinh thaàn vaø Giaûi thoaùt. Law of Substance : Luaät Chaát Lieäu. Law of Supply and Demand: Luật Cung Cầu. Law of Synthesis : Luaät Toång Hôïp. Law of Synthetic Limitation: Luaät Giôùi Haïn Toång hôïp. Law of Thought : Luaät Tö Töôûng. Law of Transmutation : Luaät Chuyeån Hoùa. Law of Unity: Luật Hợp Nhất. Law of Vibration : Luaät Rung ñoäng. Law of Vibratory Expansion: Luaät Baønh Tröôùng Rung ñoäng. Law of Vibratory Interplay : Luaät Töông Taùc Rung ñoäng.
Laya : Traïng thaùi khoâng phaân hoùa. Ñieåm trung hoøa. Trung taâm yeân nghæ. Ñieåm zero cuûa coõi vaät chaát. Laya yoga : Yoga veà caùc trung taâm löïc. Leibnitz (Leibniz, 1646 1716) : Toaùn hoïc gia, trieát gia Ñöùc, khoâng phaûi laø ngöôøi ñöôïc ñieåm ñaïo, cuõng khoâng phaûi laø nhaø huyeàn bí hoïc, maø laø trieát gia coù raát nhieàu tröïc giaùc neân ñaõ nhieàu laàn tieán gaàn ñeán chaân lyù. Thí dụ Leibniz cho rằng thời gian chỉ là một ngôn ngữ giúp ta truyền đạt với nhau những biến cố (time was nothing more than a language that enable us to relate events to each other). Điều này có nghĩa là trong một thế giới không có sự thay đổi, tức là không có biến cố, sẽ không có thời gian (in a world without change, that is without events, there would be no time). Xem lại mục từ “Thời Gian” ở phần I, ta sẽ thấy ý kiến nói trên của Leibniz rất giống với quan điểm của huyền môn.
724
Lemuria : Teân cuûa luïc ñòa thöù ba bò löûa trong loøng ñaát huûy dieät. Lemurian : Gioáng daân chính thöù ba (caùch ñaây 18 trieäu naêm, gioáng daân coù xaùc thòt ñaàu tieân). Lemuro – Atlantean: Nhaùnh của căn chủng 3 Leo (Lion) : Haûi Sö (23/7 22/8). Leucippus (Phaùp: Leucippe, khoaûng 460370 tröôùc T.C.): Trieát gia Hy Laïp, ngöôøi saùng taïo ra thuyeát nguyeân töû vaø laäp ra tröôøng phaùi trieát hoïc döïa vaøo thuyeát naøy. Level of form : Coõi saéc töôùng, saéc giôùi. Levitation : Khinh thaân. Leviticus (Phaùp: Leùvitique): Quyeån thöù ba cuûa Nguõ Kinh Cöïu Öôùc. Lha: Nhân hồn ở cõi cao nhất (Spirits of the highest sphere, tức là ở Devakhan), Chơn Linh. Liabilities : nợ/ trách nhiệm nghiệp quả. Liberation : 1) Sieâu thoaùt (sau khi cheát vaø luùc nhaân hoàn
boû heát caùc theå thaáp ñeå vaøo Devakhan). 2) Giaûi thoaùt (luùc ñaït quaû vò Chaân Sö). Libra (Balance): Thieân Xöùng (23/923/10). Life : Kieáp soáng, söï soáng. Ñaáng Cao Caû. Thöïc theå (Entity). . Devachanic life : Cuoäc soáng ôû Devachan. . Earth life : Kieáp soáng hoàng traàn (ñeå thu thaäp kinh nghieäm). . Intermediary life : Kieáp soáng trung gian (ôû Devachan, ñeå ñoàng hoùa kinh nghieäm nhaän ôû coõi traàn). . Past life / Previous life : Tieàn kieáp. . Planetary Life : Haønh Tinh Thöôïng Ñeá. . Present life : Hieän kieáp. Life as it is: Chaân töôùng cuûa cuoäc ñôøi. Life breath : Sinh khí (Prana). Life current: Luồng sinh lực. Life cycle : Chu kyø sinh hoaït. Life energy : Naêng löôïng söï soáng (Prana).
725
Life force : Sinh löïc (hay caùc luoàng hoûa trong cô theå). Life principle : Nguyeân sinh khí. LifeSelf : Jivatma, Tinh thaàn trong con ngöôøi. Life stream : Luoàng sinh khí. Life thread : Sinh meänh tuyeán (Sutratma). Life wave : Luoàng soùng sinh hoaït. Light bearer: Keû soi ñöôøng. Quang minh söù giaû. Light of knowledge: AÙnh saùng của tri thức tức là ánh sáng của phàm ngã (personality light). Light of wisdom: AÙh sáng minh triết, tức ánh sáng của linh hồn (soul light) Light on the Path : AÙnh Saùng treân Thaùnh Ñaïo (teân moät quyeån saùch do Chaân Sö thaønh Venice vaø Chaân Sö Hilarion soaïn laïi töø coå thö vaø dòch ra tieáng Anh). Like produces like: Vạn vật đồng nhất lý.(CKMTTL, 154). Limbus : U minh Linga Sharira : Theå dó thaùi (Astral soul).
Listener : Thinh vaên (Shrāvaka, Baéc Phaïn), töùc ñeä töû xuaát gia, theo haàu caïnh Phaät ñeå nghe (vaên) phaùp. Lipika Lord : Nghieäp Quaû Tinh Quaân. Liquid fire : Löu hoûa (nöôùc troän vôùi löûa). Liquor vitae : Nöôùc haèng soáng. Little vehicle (Hināyana): Phaät giaùo Tieåu Thöøa hay Nam Toâng (Chuû tröông : chæ töï ñoä laáy mình; chæ phaù ngaõ chaáp, khoâng phaù phaùp chaáp; giaûi thoaùt ly theá gian töôùng; cho raèng Nieát Baøn taùch rôøi sinh töû; cho raèng vaïn vaät hay vaïn phaùp laø thaät coù, coøn vaïn töôïng thì raát khaùc nhau; coi troïng vaên töï, ñi saùt theo kinh saùch). Trong kyø Hoäi Nghò Phaät giaùo taïi Kathmandu (Nepal) naêm 1956, moät nhaø laõnh ñaïo Phaät giaùo theá giôùi ñeà nghò boû chöõ Tieåu Thöøa, thay baèng Phaät giaùo Nguyeân Thuûy. (Thöôïng Toïa Boä töùc Theravads ñaõ töï xöng laø Phaät giaùo Nguyeân Thuûy). Caùc Tyø Kheo beân phaùi Tieåu Thöøa ñöôïc aên tam tònh
726
nhuïc (ba loaïi thòt “trong saïch” ñoù laø: 1. Thòt maø mình khoâng nhìn thaáy ngöôøi ta gieát. 2. Thòt maø tai mình khoâng nghe thaáy tieáng ngöôøi ta gieát. 3. Thòt maø mình khoâng ngôø laø gieát cho mình aên. Coù khi laïi phaân thaønh nguõ tònh nhuïc, coù khi laïi laø cöûu tònh nhuïc. Caùc Tyø Kheo beân phaùi Ñaïi Thöøa thì khoâng bao giôø aên “tònh nhuïc” Living Dead : Ngöôøi thieáu hieåu bieát veà caùc chaân lyù vaø Minh trieát cuûa huyeàn moân (Men ignorant of the Esoteric truths and Wisdom), ngöôøi soáng maø nhö cheát. Living fire : Sinh hoûa (thöù löûa ñem laïi cho trí [mind] con ngöôøi khaû naêng töï tri [selfperception] vaø ngaõ thöùc [selfconsciousness], töùc Trí Tueä [Manas]). Lodge : Thieân ñình. Thaùnh Ñoaøn. Huyeàn Moân. Lodge of Master : Ñaïi Ñoaøn Chaân Sö.
Logos : Thöôïng Ñeá bieåu loä, Ngoâi Lôøi. Thaùi Döông Thöôïng Ñeá. . Female Logos : Thöôïng Ñeá aâm tính. Logos Demiurge: Thöôïng Ñeá Ngoâi Hai hay laø phaân thaân thöù nhaát töø Toaøn Linh Trí. Loka : (B. Phạn) vùng, chỗ có giới hạn. Trong siêu hình học, chỉ thế giới (world), lãnh vực (sphere), cõi (plane). Loka pālas : Caùc Ñaïi Thieân Thaàn baûo veä theá gian. Look on : Kieán, quaùn. Lord of Being: Ñaáng Hieän Toàn. Lord of Civilisation : Ñöùc Vaên Minh Boà taùt (Mahachohan). Lord of the Compassion : Ñaáng Töø Bi. Đức Phật. Lord of the Flame : Hoûa Tinh Quaân. Lord of Karma : Nghieäp Quaû Tinh Quaân (Lipika). Lord of Light : Ñaáng Giaùc Ngoä (Phaät). Lord of Love : Ñaáng Baùc AÙi (Shri Krishna).
727
Lord Maitraya : Ñöùc Di Laëc (Ñöùc Christ). Lord of Will or Power : Ñaáng YÙ Chí hay Quyeàn naêng (Ñaáng Cai Quaûn Ñòa Caàu). Lord of Wisdom : Ñaáng Minh Trieát (Phaät). Lord of the World : Ñaáng Chöôûng Quaûn Ñòa Caàu. Lotus / Plexus : Hoa sen, trung taâm löïc, bí huyeät. LoveWisdom : Baùc AÙi Minh Trieát (thuoäc Ngoâi Hai cuûa Thaùi Döông Thöôïng Ñeá). Lower man / Lower nature : Phaøm ngaõ. Lower Manas / Lower Mind Haï trí. Lower psychic body : Caûm duïc theå.
Lower psychic nature: Bản chất thông linh hạ đẳng. Lower self/ Personal self / Animal self/Personal ego / Personality : Phaøm nhaân, phaøm ngaõ. Lucifer : Quæ Vöông (Satan). Lunar ancestor : Nguyeät Toå Phuï. Lunar mansion : Nguyeät cung. Lunar Lord/ Lunar Pitris: Nguyeät Tinh Quaân. Lunar form/ Lunar sheath: Nguyệt thể, thể cảm dục. Luniolatry : Suøng baùi maët traêng.
728
M Macrocosm : Ñaïi vuõ truï (töùc laø Thöôïng Ñeá bieåu loä xuyeân qua cô theå Ngaøi, hay thaùi döông heä). Macroproposus : Thaùi dung (khuoân maët lôùn). Madhyamika-çastra: Trung Luận hay Trung Quán Luận. Một trong 3 bộ kinh Luận chính của phái Tam Luận Tông, do Đức Nagarjuna soạn ra vào thế kỷ thứ hai, sau được Ngài Cưu Ma La Thập (Kumarajiva) dịch ra Hán văn. Có tất cả 496 câu, gồm 27 phẩm , 25 phẩm đầu phá sự mê chấp của phái Đại Thừa, 2 phẩm sau phá sự mê chấp của phái Tiểu Thừa. Magic : Phaùp thuaät (lieân can tôùi vieäc moät söï soáng vó ñaïi vaän duïng caùc söï soáng nhoû beù hôn). . Black magic : Ma thuaät (söû duïng quyeàn naêng phaùp
thuaät cho muïc tieâu ích kyû, tham voïng theá tuïc). . White magic : Huyeàn linh thuaät (söû duïng quyeàn naêng cuûa linh hoàn cho caùc muïc tieâu tinh thaàn). Beneficent Magic, Divine Magic. Magnetic link / Magnetic thread : Sinh meänh tuyeán (Life thread, Sutratma). Magnetic vehicle : Theå töø ñieän (theå dó thaùi). Magnetism : Töø ñieän, töø löïc. Magnitude : Ñaïi hoøa thöùc. MahaBuddhi : Ñaïi Tueä giaùc (Mahat). Mahachohan : Ñöùc Vaên Minh Boà taùt (Lord of Civilisation). Mahadeva : Ñaïi Thieân Thaàn. Ngoâi Moät. Shiva. Maha Guru : Ñaïi Toân Sö. Maha Kalpa : Ñaïi Thieân Kieáp. Moät traêm naêm cuûa Brahman. Moät ñôøi cuûa
729
Brahma goàm 311.040 tyû naêm traàn theá. Mahakasyapa: Ma Ha Ca Diếp, Toå Thieàn Toâng thöù nhaát cuûa AÁn Ñoä, soáng cuøng thôøi vôùi Phaät. Coøn goïi laø Toå Ca Dieáp (Kasyapa) Maha manvantara : Ñaïi Chu Kyø Khai Nguyeân (hoaøn tất 7 cuoäc tuaàn hoaøn giöõa hai kyø Pralayas). Maha maya : Ñaïi Haõo Huyeàn töùc vuõ truï ngoaïi taïi, vũ truï bieåu loä (objective universe). Mahaparanirvanic plane : Toái Ñaïi Nieát Baøn (Adi). Maha Pralaya / Brahma Pralaya : Ñaïi Chu kyø Quy Nguyeân (Great Dissolution). Maharajas / Devarajas : Ñaïi Thieân Vöông (caùc Thieân Thaàn phuï taù cho caùc Lipikas). Mahasanghika / Mahasamgha : Ñaïi chuùng boä (Phaùi Phaät giaùo chuû tröông khoan dung trong vieäc giaûi thích giôùi luaät vaø dung naïp baát cöù ngöôøi naøo muoán qui y, khaùc vôùi phaùi Theravada, vì Theravada chæ thu nhaän caùc tì khöu hay khaát só).
Mahayana (Great Vehicle) : Ñaïi Thöøa Phaät giaùo (Baéc Toâng). Maha Yuga : Ñaïi Chu kyø, Ñaïi Theá (goàm 4 yugas : Krita, Treta. Dwapara vaø Kali yuga) daøi 4.320.000 naêm traàn theá. Mahat : Nguyeân khí Toaøn Linh Trí. Thöôïng Ñeá Ngoâi Ba. Brahma. Thieân Trí. Ñaïi Trí (Mind). Mahatma : Thaùnh, Ñaïi Thaùnh (Guru), Great Spirit. Mahavidya : Ñaïi Minh Trieát Phaùp Thuaät. Mahāvóra (Jina, Vardhamāna): Giaùo chuû ñaïo Jain (khoaûng theá kyû thöù VI tröôùc T.C., ôû AÁn Ñoä, trong tieáng Baéc Phaïn, Mahāvóra coù nghóa laø “ñaïi anh huøng”). Mahendra : Coõi trí. Mahima : Ñaïi Hoøa Thöùc. Mahomet (loái 570632): Ngöôøi saùng laäp Hoài giaùo, moät ñaïo ñoà cao caáp cuûa Chaân Sö Jesus. Maitreya : Ñöùc Di Laëc, Ñöùc Boà Taùt, Ñöùc Christ, Ñöùc Chöôûng Giaùo. Make clear : Minh giaûi.
730
Malay race : Ngöôøi Maõ Lai (moät phuï chuûng cuûa caên chuûng thöù tö. Malkuth : Ñòa caàu. Man: Con ngöôøi (Con ngöôøi laø sinh vaät maø trong ñoù tinh thaàn cao sieâu nhaát vaø vaät chaát thaáp thoûi nhaát ñöôïc noái keát laïi vôùi nhau baèng trí khoân). ManPlant : Caây nhaân sinh (Saptaparna, Suptasarma). Man of Sorrow : Chuùa Jesus. Mana : Kieâu caêng, töï phuï (conceit, pride). Manasa-Dhyanis: Solar Devas, Agnishiatta Pitris. Manas/ Manasic principle / Intellectual mind : Thöôïng trí, Nguyeân khí trí tueä, Chuû Theå Tö Töôûng, Nhaân hoàn. Manas-taijasi: Trí tuệ tỏa sáng (radiant mind). Manas Vijnana : Maïtna thöùc. Manasaputra : Con cuûa trí tueä (Son of Mind), Nguyeân khí bieät ngaõ (individual principle) nôi con ngöôøi, Ego, Thaùi Döông Thieân Thaàn.
Manasic awareness : Maïtna thöùc (lónh vöïc taâm thöùc cuûa thöôïng trí). Manasic energy : Naêng löôïng thöôïng trí. Manasic mind: Thượng Trí Manasic permanent atom: Vi töû thöôøng toàn thöôïng trí. Manava Dharma Shastra: Bộ Luật của Đức Bàn Cổ. Mandjusri : Ñöùc Vaên Thuø , vò ñoàng Boà Taùt (coBodhisatva) vôùi Ñöùc Quaùn Theá AÂm döôùi quyeàn Phaät ADiÑaø. Mahat, Thöôïng Ñeá Ngoâi Hai. Mandragora / Mandrake : Caây nhaân saâm. Manichaeism / Manicheism : Thieän AÙc Nhò Nguyeân giaùo. (Moät giaùo phaùi do nhaø hieàn trieát Ba Tö [nay laø Iran] teân laø Manichaeus, hay Manes hay Mani (216?276?) laäp ra, keát hôïp moät nöûa Baùi Hoûa giaùo vaø moät nöûa Cô Ñoác giaùo, cho raèng vuõ truï laø tröôøng tranh chaáp giöõa hai khôûi nguyeân: Thieän töùc Thöôïng Ñeá, tinh thaàn, aùnh saùng vaø AÙc töùc ma quæ, vaät chaát, boùng toái). Coøn gọi là Minh giáo.
731
Manifestation : Söï bieåu loä. Söï hieän hình. Manifested world : Theá giôùi bieåu loä (töùc thaùi döông heä). Manodvaravajjana : Khai môû trí hueä. Manomaya kosha: (B.Ph.): Thể Trí đầy đủ, thể túc trí. Một thuật ngữ của triết phái Vedanta, có nghĩa là thể (sheath tức là kosha) của Manomaya, một nguyên khí tương đương với nguyên khí thứ tư và thứ năm (fourth and fifth principles) trong con người. The triết học nội môn, thể này tương ứng với thể trí kép (dual Manas, Trí toàn vẹn, Trí đầy đủ, có cả hạ và thượng trí). Manorhita / Madura: Ma Noa La, Ma Thủ La, Tổ thứ 22 của Thiền Tông Ấn Độ . Mansion / House : Cung töû vi (ñòa baøn). Mantram / Mantric sound : Linh töø, thaàn chuù (Mantric incantation). Mantra yoga : Yoga veà aâm thanh hay yoga veà linh töø saùng taïo.
Mantrikashakti : Quyeàn naêng cuûa linh töø (Maõnh löïc tieàm aån trong aâm thanh, ngoân töø vaø aâm nhaïc). Manu : Ñöùc Baøn Coå (Ñaáng chuû trì, chaêm soùc söï tieán hoùa cuûa caùc gioáng daân trong moät Manvantara). Con người biết suy tư (thinking man). Manushi Buddha : Theá Gian Phaät (vò Phaät laâm phaøm treân coõi traàn ñeå giaùo hoùa nhaân loaïi). Manusmriti : Luaät Baøn Coå. Manvantara : Chu Kyø Khai Nguyeân, Ngaøy cuûa Brahma. Chu kyø laâm phaøm treân coõi traàn cuûa Haønh Tinh Thöôïng Ñeá. Coøn goïi laø Kalpa, daøi baèng 4.320.000.000 naêm, coù 7 Cuộc Tuần Hoàn (Round). Maqom : Choã huyeàn bí (mysterious place). Maârarupa/ Maâra (Baéc Phaïn): Ma Vöông (vò chuùa che laáp, ngaên caûn taát caû caùc ñieàu laønh). Tử thần (Death). Marga : Ñaïo ñeá (Path, chaân lyù veà con ñöôøng ñöa ñeán dieät khoå: baùt chaùnh ñaïo). Thaùnh Ñaïo (Path of Holiness).
732
Marttanda : Maët trôøi. Masonry : Hoäi Tam Ñieåm (X. Free Masonry). Master of all the Master : Ñöùc Boà Taùt, Ñöùc Chöôûng Giaùo. Master in the heart : Linh hoàn. Master soul : Linh hoàn thoáng soaùi. Mastery : Ñòa vò laøm thaày; söï laøm chuû. Material world : Theá giôùi vaät chaát (Ba coõi thaáp). Material self : Phaøm ngaõ. Materiality: Tính duy vật. Materialism : Chuû nghóa duy vaät (Chuû tröông: 1.) Chæ coù vaät; 2.) taâm do vaät bieán hoùa maø ra; 3.) vaät (haï taàng cô sôû) hoaøn toaøn chi phoái taâm (thöôïng taàng kieán truùc). . Dialectical Materialism: Chuû nghóa Duy vaät Bieän chöùng (thuyeát cuûa Karl Marx [18181883], chuû tröông chæ coù vaät chaát, vaø vaät chaát tieán hoùa theo söï maâu thuaãn ôû ngay trong loøng vaät chaát. Thí duï: Trong tröùng gaø ñaõ saün coù caùi goïi laø phaûn tröùng gaø, töùc laø
chính con gaø, seõ phaù vôû tröùng ñeå chui ra). Materialization : Söï hieän hình. Matter : Vaät chaát (taäp hôïp caùc vaät coù theå tri giaùc ñöôïc). . Cosmic prenebular matter : Vaät chaát tieàn tinh vaân cuûa vuõ truï. . Primeval Matter : Vaät chaát nguyeân thuûy (vaät chaát khi môùi bieán phaân laàn ñaàu tieân töø traïng thaùi trung hoøa). . Differentiated matter: Vật chất đã biến phân, Vũ Trụ chất (world-stuff). . Undifferentiated matter: Vật chất chưa biến phân (Pradhana). Maya : AÛo löïc. Haõo huyeàn. Mayavirupa : Huyeãn hình, huyeãn theå (illusory body). Thể cảm dục. Mazdeism : ThieänAÙc Nhò Nguyeân giaùo (ôû Iran xöa), Zoroastrianism. Meditation with seed : Tham thieàn höõu chuûng. Meditation without seed : Tham thieàn voâ chuûng.
733
Medium : Ngöôøi ngoài ñoàng, ñoàng töû. Mediumship : Thuaät ñoàng coát. Megalomania : beänh hoang töôûng töï ñaïi. Melchizedek: Moät thaùnh danh khaùc cuûa Ñaáng Chöôûng Quaûn Ñòa Caàu. Memory: Kyù öùc (Kyù öùc coù tính caùch vaät chaát vaø choùng phai nhoøa, tuøy thuoäc vaøo caùc tình traïng sinh lyù cuûa naõo boä). Memory projection / Panorama : Hoài quang phaûn chieáu. Menanimals : Sinh vaät nöûa ngöôøi nöûa thuù (do gioáng daân thöù ba sinh ra). Mendicant: Tỳ kheo, Bikkhu/ Bikshu. Mental body / mental form/ Mental nature : Theå haï trí. Mental image : Hình trí tueä, hình baèng chaát trí (form of mindstuff). Mental plane / Manasic plane: Coõi trí. Mental process : Tieán trình suy tö. Mental science : Khoa taâm trí hoïc. Khoa hoïc trí tueä.
Mental unit : Vi töû thöôøng toàn haï trí. Mercy : Loøng töø aùi. Merge : Bieán nhaäp vaøo. Mesmerism : Thoâi mieân theo Mesmer. Mesozoic times : Thôøi Trung Sinh (thôøi cuûa loaøi boø saùt). Messiah : Ñaáng Cöùu Theá. Metaphysics : Sieâu hình hoïc (moân hoïc veà nhöõng gì sieâu hình, töùc laø toaøn theå caùc chaân lyù maø lyù trí khaùm phaù ñöôïc, chaân lyù veà Thöôïng Ñeá, veà yeáu tính cuûa con ngöôøi vaø cuûa vuõ truï. . Ontological Metaphysics: Sieâu hình hoïc baûn theå. Metaspirit : Sieâutinhthaàn (traïng thaùi ban ñaàu vaø vónh cöûu cuûa vaïn vaät). Metempsychosis : Chuyeån kieáp. Miccaka / Micchaka: Di Da Ca, Tổ thứ 6 của Thiền Tông Ấn Độ. Microcosm: Tieåu vuõ truï (töùc con ngöôøi bieåu loä xuyeân qua theå xaùc).
734
Microprosopus : Tieåu vuõ truï. Tieåu dieän (lesser face). Thieáu dung. Mighty One : Ñaáng Ñaïi Huøng. Milky way : Ngaân Haø (töùc Thieân haø coù chöùa thaùi döông heä cuûa chuùng ta). Millenium : Thieân nieân kyû. Thôøi hoaøng kim. Mind : Nguyeân khí suy tö (thinking principle). Trí. Chaân trí tueä (Mahat, Nous). . Abstract mind / Illumina ting mind / Intuitional mind/ Manasic mind : Thöôïng trí. . Complete mind: Trí đầy đủ, tức Higher self. . Concrete mind / Lower mind / Receptive mind : Haï trí (kama-manas, chitta) . Cosmic mind : Vuõ truï trí (khaùc vôùi Universal mind). . Creative Mind: Thượng Đế Ngôi Ba. . Universal mind / Systemic mind : Toaøn linh trí, Trí cuûa thaùi döông heä. Thượng Đế Ngôi Ba. Mind stuff : Chaát trí (chitta).
Mindless : Ngöôøi chöa coù trí (ñaàu gioáng daân Lemuria, caên chuûng ba), amaânasa. Minister of God : Söù giaû cuûa Thöôïng Ñeá. Modification : Bieán thaùi. Modification of thinking principle : Bieán thaùi cuûa nguyeân khí suy tö, hay laø “taâm vieân yù maõ” (con vöôïn taâm vaø con ngöïa yù; taâm ñöôïc ví nhö con vöôïn vì luùc naøo cuõng leo treøo, nhaûy nhoùt; yù ñöôïc ví nhö con ngöïa vì luùc naøo cuõng laéc mình, daäm chaân, nghóa ñen laø taâm vaø yù luùc naøo cuõng töôûng nghó, mong moûi heát chuyeän naøy ñeán chuyeän khaùc). Mohammedanism / Islam : Hoài giaùo. Moi fluidique: the manas, the intellectual mind, trí tuệ. Moisture : Hôi aåm (töùc nöôùc, hay laø coõi caûm duïc). Moksha : Traïng thaùi chaân phuùc thoaùt khoûi raøng buoäc. Moment : Saùtna (ksana, khanika). Momentum : Ñoäng löôïng (do chuyeån ñoäng quay taïo ra).
735
Monad : Ñôn nguyeân (cuûa Leibnitz). Chaân Thaàn (hay laø Ñôn vò taâm thöùc). . Human Monad : Chaân Thaàn con ngöôøi (goàm Atma BuddhiManas). . Astral Monad / Personal monad / phaøm ngaõ. Monad of Form : Chaân Thaàn Saéc Töôùng (chæ coù Atma Buddhi). Monad of spiritmatter : Chaân Thaàn cuûa tinh thaànvaät chaát (chæ coù Atma). Monadic Essence : Tinh chaát Chaân Thaàn. Châaân Linh Khí. Monadic principle : Nguyeân khí Chaân Thaàn. Monadic realization : Chaân Thaàn thöùc. Monadic sheath : Chaân Thaàn theå. Monadologia: Đơn nguyên luận. Monarch : Ñaáng Toái Cao. Mongolians : Ngöôøi Moâng Coå (phuï chuûng cuoái cuøng cuûa caên chuûng thöù tö). Monism : Thuyeát nhaát nguyeân (chuû tröông vaïn vaät chæ coù moät baûn theå, hay do
moät nguyeân toá maø ra, thí duï thuyeát duy vaät). Monosyllabic speech : Ngoân ngöõ ñoäc aâm (coù vaøo cuoái caên chuûng thöù ba, ngaøy nay coøn duøng trong caùc gioáng daân da vaøng). Monotheism : Thuyeát ñoäc thaàn (chæ coâng nhaän coù moät Thöôïng Ñeá, khaùc haún vôùi vaïn vaät, vôùi vuõ truï. Do Thaùi giaùo, Hoài giaùo, Thieân Chuùa giaùo ñeàu chuû tröông ñoäc thaàn). Mood : Taâm traïng. Mortal self : Caùi ngaõ höõu hoaïi, phaøm ngaõ. Moses (Phaùp: Moiïse, tieáng Hebrew: Mocheù): Theo saùch Exodus, Moses ñaõ höôùng daãn daân toäc Hebrew (Do Thaùi coå) töø Ai Caäp baêng qua sa maïc ñeå ñeán Canaan (khoaûng 1250 tröôùc T.C.), thoaùt khoûi tình traïng bò laøm noâ leä cho ngöôøi Ai Caäp. Moses laõnh ñaïo daân toäc Hebrew, daïy hoï thôø moät vò thaàn duy nhaát laø Yahveù (coøn goïi laø Jehavah/Jehovah), ñöa hoï tôùi mieàn Palestine, ñaùnh ñuoåi thoå daân nôi ñaây, roài caát leân ngoâi ñeàn laáy teân laø
736
Jerusalem (coù nghóa laø ñeàn Bình Trò), ñaët ra möôøi ñieàu luaät ñeå cai trò daân. Nhôø coù oâng, daân toäc Hebrew baét ñaàu vaên minh vaø ñöôïc thoáng nhaát. Nhöng veà sau, hoï laïi chia reõ laøm hai phe Nam vaø Baéc, cuõng goïi laø phe Isiae vaø phe Juda. Chöõ Juda ñöôïc ngöôøi Trung Hoa phieân aâm thaønh Do Thaùi. Mother of the World : Ñöùc Meï Theá Gian. Mother principle : Traïng thaùi thöù ba cuûa Thaùnh Linh. MotherSubstance : Hoãn nguyeân khí. . Great Mother : Hoãn Mang (Chaos). Motionless : Khoâng chuyeån ñoäng, tónh taïi. Mukta : Linh hoàn ñaõ giaûi thoaùt, söï giaûi thoaùt. Mukti: Giải thoát khỏi xiềng xích của hão huyền (Maya, illusion).
Muladhara centre : Bí huyeät ôû choùt xöông soáng (centre of the base of the spine). Mulaprakriti : Chaát lieäu chöa bieán phaân. Nhất nguyeân khí (nguyeân khí caên baûn cuûa chaát lieäu vuõ truï vaø cuûa vaïn vaät), koilon. Multiplicity : Ña nguyeân, ña phaân. Mumuksha : (desire for liberation) YÙ muoán giaûi thoaùt. Mundane Egg : Vuõ truï noaõn (khoâng gian voâ haïn). Muslim / Moslem: Tín ñoà Hoài giaùo (coøn vieát laø Muhammadan, Muhammedan, Mohammedan). Mystic : Thaàn bí gia. Mysticism : Huyeàn bí hoïc (Ñoán giaùo). Mythology: Thaàn thoaïi hoïc.
737
N Nada: Tiếng vô thinh (soundless sound). Nada yoga : Yoga veà aâm thanh. Nadis : Töø löïc ñaïo (laø ñoái phaàn dó thaùi cuûa toaøn theå heä thaàn kinh). Kinh maïch (nerves). Naga : Linh xaø. Long thaàn. Nāgārjuna (Nagasena) : Thaùnh danh cuûa Boà Taùt Long Thoï (Lung Shu) cuûa Trung Hoa. Ngaøi ra ñôøi khoaûng naêm 160 sau T.C.. Theo truyeàn thuyeát, Ngaøi ñöôïc haï sinh döôùi caây Arjuna neân ñöôïc ñaët teân theo caây naøy. Veà sau, nhôø loaøi roàng (long, töùc nāgā) maø thaønh ñaïo neân môùi coù teân Nāgārjuna (Nāgā: Long, Arjuna: teân loaøi caây caây: thoï hay thuï). Ngaøi laø Toå thöù 14 trong soá 28 Toå cuûa Phaät giaùo Thieàn Toâng (ZenShu) taïi AÁn
Ñoä, taùc giaû boä kinh Na Tieân Tyø kheo, saùng laäp ra Ñaïi Thöøa Baéc Toâng. Tieàn thaân cuûa Chaân Sö K.H. Naljor: Thaùnh, cao ñoà (saint, adept). Ngöôøi thaùnh thieän (holymen)đđđ Namarupa : Danh saéc (nhaân duyeân thöù tö, name and bodiness). Namoõ : Nam moâ (Nam voâ), do Namah (B.Phaïn), Namoõ (Nam Phaïn). Phaùp : Veùneùration aø…, Anh: Respect to… coù nghóa: qui maïng, qui y, chí taâm ñaõnh leã, chí taâm höôùng veà. Nānak Dev (14691538) : Nhaø saùng laäp ñaïo Sikh (Sikhism). Narayana : Ñaáng Chöôûng Quaûn Theá Gian. Haønh Tinh Thöôïng Ñeá cuûa chuùng ta.
738
Bieåu loä baûn sô cuûa nguyeân sinh khí. Narjol : Thaùnh (Saint). Nāstika : Keû baøi baùc hình töôïng (iconoclast). Nature is conquered by obedience: Thieân nhieân bò chinh phuïc baèng caùch tuaân theo noù. Natura non facit saltum : Thieân nhieân khoâng tieán baèng caùch nhaûy voït (Nature does not proceed by leaps). Nature : Thieân nhieân. Taïo Hoùa. Baûn chaát. . Astral/ Desire/ Emotional nature : Baûn chaát caûm duïc. . Higher nature : Chaân Ngaõ. . Lower nature / Physical nature/ Form nature : Phaøm ngaõ. . Mental nature : Haï trí. Nature spirit / Natural elementals : Tinh linh thieân nhieân, thöôøng goïi laø Tinh linh nguõ haønh. Goàm coù Tinh linh cuûa ñaát (gnomes), cuûa nöôùc (undines), cuûa khoâng khí (sylphs), cuûa löûa (salamanders) vaø cuûa dó thaùi (pixies).
Nazism: Chuû nghóa Quoác Xaõ. Nebula (soá nhieàu : Nebulae) : Tinh vaân (xöa kia goïi laø vuõ truï chaát : world stuff). Necromancy : Thuaät goïi hoàn. Negation : Traïng thaùi tòch dieät. Neither world : AÂm phuû, theá giôùi beân kia (Paâtāla). Nemesis : Quaû baùo. Neophyte : Taân ñeä töû, ñeä töû sô cô (beginner). Nephesh: Loaøi sinh linh, vaät soáng. Neptune : Thuûy thaàn (god of water). Haûi Vöông Tinh. Nerve ganglia : Haïch thaàn kinh (hình boùng cuûa bí huyeät sinh löïc). Nervous force : Thaàn kinh löïc (töùc Prana). New Teatament : Kinh Taân Öôùc (goàm boán saùch Phuùc AÂm (Evangiles), Coâng Vuï Caùc Söù Ñoà (Actes des Apoâtres), Thö cuûa caùc Söù Ñoà (les Epitres), Saùch Khaûi Huyeàn (Apocalypse) ñöôïc vieát baèng tieáng Hy Laïp; vaøo theá kyû thöù VI, ñöôïc thaùnh Jeroâme dòch sang tieáng Latin vaø trôû thaønh baûn
739
dòch chính thöùc cuûa giaùo hoäi Taây Phöông. Ñöôïc goïi laø Taân Öôùc laø do Chuùa Jesus ñaõ xuaát hieän ñeå laäp giao öôùc môùi giöõa Thieân Chuùa vôùi nhaân loaïi ñeå boå tuùc cho giao öôùc cuõ. Nidaâna : Nguyeân nhaân toái cao. Nhaân duyeân, Duyeân (do luïc thöùc nöông vaøo luïc traàn ñeå taïo ra). . Twelve nidanas : Thaäp nhò nhaân duyeân (Pratityasamuât pada, Baéc Phaïn; Paticcasa muppadaâ, Nam Phaïn), goàm 12 nguyeân nhaân lieân keát nhau chaët cheõ laøm cho con ngöôøi phaûi chòu luaân hoài. Möôøi hai nguyeân nhaân : 1) Voâ minh. 2) Haønh. 3) Thöùc. 4) Danh saéc. 5) Luïc nhaäp. 6) Xuùc. 7) Thoï. 8) AÙi duïc. 9) Thuû. 10) Höõu. 11) Sanh. 12) Laõo, töû. Night of Brahma : Ñeâm cuûa Brahma, coøn goïi laø Pralaya, daøi baèng ngaøy cuûa Brahma. Nihil : Hö voâ (Nothingness). Nihil laø traïng thaùi khoâng bieåu loä ñöôïc cuûa Tinh Thaàn vì thieáu Vaät chaát. Nihilism: Chuû nghóa hö voâ.
Nijama : Qui taéc, thanh qui, ñaïo qui (rules). Nirdha (Baéc Phaïn)/ Nirodha (Nam Phaïn): Dieät ñeá (Destruction, phöông phaùp dieät khoå: töø boû ham muoán). Nirmanakaya : ÖÙng Thaân hay Ñaáng Ñaïi Ñònh thieâng lieâng (ñaõ ñöôïc ñieåm ñaïo 6 vaø 7, töø khöôùc Nieát Baøn, choïn cuoäc soáng hy sinh giuùp nhaân loaïi). Nirmathana : Löûa do ma saùt. Nirodha : YÙ thöùc töï chuû (vieäc nhaän bieát ñoái töôïng vaø vieäc töùc khaéc kieàm cheá ñöôïc chaát trí ñaùp öùng [responsive chitta] xaûy ra nhö tia chôùp). Nirvana (Nir: ra khoûi; vana: röøng, ra khoûi röøng meâ toái, phieàn naõo): Traïng thaùi Nieát Baøn (ñi vaøo caùc lónh vöïc môùi cuûa kinh nghieäm taâm linh vaø phaùt trieån thieâng lieâng khoâng theå hieåu ñöôïc ngay caû ñoái vôùi ñeä töû ñieåm ñaïo caáp 3). Nirvanee/ Nirvani : Ñaáng Nhaäp Nieát Baøn. Nirvanic plane / Atmic plane: Coõi Nieát Baøn.
740
Nivritti Maârga : Con ñöôøng phaûn boån hoaøn nguyeân (way of return). Noah (Phaùp: Noeù): OÂng NoâEÂ (Moät vò toäc tröôûng theo Thaùnh kinh Cöïu Öôùc, tuaân theo leänh Ñöùc Chuùa Trôøi, oâng ñoùng beø ñeå chôû gia ñình vaø ñem moãi loaøi thuù moät caëp leân beø ñeå traùnh naïn Ñaïi Hoàng Thuûy, nhôø ñoù, sau khi heát luït, con ngöôøi vaø loaøi vaät môùi sinh soâi trôû laïi). No being: Phi höõu. Noble Middle Path / Noble Eightfold Path : Trung Ñaïo, Baùt Chaùnh Ñaïo. . Right aspiration : Chaùnh nieäm (samyaksnoti, Baéc Phaïn; samma sati, Nam Phaïn): caùch haønh ñaïo thöù baûy trong Baùt chaùnh ñaïo: nhôù, nghó veà chính phaùp, gaït boû moïi taø nieäm nhö tham, saân, si. . Right conduct : Chaùnh nghieäp (Samyak karmanta, B.Phaïn; Samma kammanta, N.Phaïn) : Caùch haønh ñaïo thöù tö trong Baùt chaùnh ñaïo: duøng tay chaân laøm vieäc lôïi ích cho mình vaø cho chuùng sanh;
traùnh saùt sinh, troäm caép, khoâng phaù haïi gia cang ngöôøi khaùc, thöôøng phoùng sinh, boá thí, giuùp ñôõ tha nhaân, truyeàn baù ñaïo phaùp... . Right effort : Chaùnh tinh taán (samyak vyayama (B.Phaïn; samma vayama, N.Phaïn): Caùch haønh ñaïo thöù saùu trong Baùt chaùnh ñaïo: sieâng naêng, duõng maõnh ñeå traùnh laøm aùc, coá gaéng laøm ñieàu thieän (chö aùc maïc taùc, chuùng thieän phuïng haønh). . Right mode of living/ Right living : Chaùnh maïng (samyak ajiva, B.Ph; samma vajiva, N.Ph): Caùch haønh ñaïo thöù naêm trong Baùt chaùnh ñaïo: soáng baèng ngheà nghieäp chaân chính, khoâng toån haïi cho baát cöù sinh vaät naøo, do ñoù, traùnh ngheà ñoà teã, haøng thòt, ngheà chaøi löôùi vaø ngheà baùn röôïu. Thöông gia neân kieám lôøi vöøa phaûi, khoâng löøa gaït ngöôøi mua baèng lôøi quaûng caùo giaû doái, baùc só, luaät sö phaûi coù löông taâm chöùc nghieäp. . Right rapture or true happiness : Chaùnh ñònh
741
(samyak samadhi, B.Phaïn; samma samadhi, N.Phaïn): Caùch haønh ñaïo thöù taùm trong Baùt chaùnh ñaïo thieàn ñònh chaân chính. Ngoaøi vieäc thieàn ñònh haèng ngaøy ra, caàn phaûi taäp coù caùc tö töôûng cao sieâu, ñeå khi naøo trí oùc khoâng bò baän roän vôùi coâng vieäc haèng ngaøy thì trí nghó ngay ñeán ñieàu cao sieâu toát laønh, nhôø theá, haønh giaû seõ thu huùt laïi gaàn mình caùc phaàn töû tieán hoùa nhaát cuûa coõi voâ hình, vaø luùc naøo cuõng ñöôïc bao phuû trong baàu khí toát laønh, thaùnh thieän. . Right speech : Chaùnh ngöõ (samyakvaca, B.Phaïn; samma vaca, N.Phaïn): Caùch haønh ñaïo thöù ba trong Baùt chaùnh ñaïo: lôøi noùi chaân chính, goàm 2 phaàn: chæ noùi ñieàu toát laønh cuûa keû khaùc; noùi ñuùng söï thaät baèng nhöõng lôøi dòu daøng khaû aùi ñeå traùnh khaåu nghieäp. . Right thought / Right thinking : Chaùnh tö duy (samyak samkalpa, B.Phaïn; samma sankappa, N.Phaïn): Caùch haønh ñaïo thöù hai trong Baùt chaùnh ñaïo: tö töôûng chaân
chính, goàm vieäc nghó töôûng nhöõng ñieàu toát laønh vaø nghó veà söï thaät maø thoâi. Nghó ñeán ñieàu toát laønh cuûa ngöôøi naøo laø giuùp taêng theâm khía caïnh toát laønh cuûa ngöôøi ñoù. . Right understanding / Right values : Chaùnh kieán, chaùnh tín (samyakdroti, B.Phaïn; samma ditthi, N.Phaïn): Caùch haønh ñaïo thöù nhaát trong Baùt chaùnh ñaïo: tin töôûng chaân chính, töùc laø tin vaøo ba ñieàu: (1) Con ngöôøi ñaït tôùi toaøn thieän baèng caùch soáng thaùnh thieän; (2) Muoán tôùi möùc toaøn thieän phaûi traûi qua nhieàu kieáp luaân hoài; (3) Coù moät luaät coâng bình baát di baát dòch cai quaûn moïi vieäc treân theá gian. Nominalism : Thuyeát Duy Danh (chæ coù caùi voû nôi danh töø). Nonattachment : Tính döùt boû, ñoaïn tuyeät, voâ sôû truï, söï khoâng khao khaùt (thirstless ness). Dispassion. NonBeing: Voâ Thöïc Taïi, Baát Taïi, Phi höõu theå (Asat, nonbeness). Voâ Höõu.
742
Absolyte Being (Thöïc Theå Tuyeät Ñoái). Non-Dualistic : Phi – nhò nguyeân (A-Dwaita) NonEgo : Phi Ngaõ, Voâ Ngaõ. NonExistence : Traïng thaùi khoâng coù söï soáng. Nonpolarised : Chöa truï, chöa an truï. NonReality : Phi thöïc taïi. Nonentity: Phi thöïc theå. Khoâng coù thöïc. Non-self: Phi Ngaõ. Nonwisdom : Voâ minh. Northern Buddhism : Phaät giaùo Ñaïi Thöøa hay Phaät giaùo Baéc Toâng (truyeàn sang phía Baéc AÁn Ñoä). Nosce te ipsum: Haõy töï bieát mình Not action : Voâ haønh (Na samskara). Not annihilated : Baát dieät. Not born : Baát sinh. Not colour : Voâ saéc (Na rupam). Not dirty : Baát caáu (khoâng dô). Not empty : Baát hö. NotI : Phi ngaõ.
Not knowledge : Voâ thöùc (Na vignani). Not perception : Voâ thoï (Na vedana). Not pure : Baát tònh (chaúng saïch). Notself : Phi ngaõ, phaøm ngaõ. Notspirit : Phi Tinh thaàn. Not thought: Voâ töôûng (Na sangna). Not to be : Voâ höõu. Nothing : Hö voâ, hö khoâng, xung hö. Nothing comes from nothing: Ex nihilo nihil fit: Khoâng gì ñeán töø hö voâ. Nothingness : Thaùi Hö (Void). Nought was : Hö Khoâng Toàn Taïi. Noumenon (soá nhieàu: Nou mena) : Thöïc Töôïng, Töï Theå (chính laø vaät chöù khoâng phaûi hieän töôïng cuûa vaät), Baûn Theå. Nous (Hy Laïp) : Theå Trí ñích thöïc (real mind). Chaân Trí (Mahat, Mind). Novice : Ngöôøi sô tu, ngöôøi xuaát gia tu theo Phaät giaùo luùc coøn döôùi 20 tuoåi, Sa di.
743
O Ob : Luoàng taø khí trong caûm duïc quang. Object : Khaùch theå, ngoaïi caûnh, caûnh. Ñoái töôïng. Objective plane : Coõi bieåu loä, coõi hoàng traàn. Objective sheath / Objective shape: Hình haøi ngoaïi caûnh. Hình haøi ñaõ bieåu loä. Objective subjectivity : Traïng thaùi noäi taâm ngoaïi caûnh. Objective universe: Vuõ truï bieåu loä. Objectivity : Ngoaïi caûnh. Bieåu hieän ra ngoaïi caûnh, töùc laø bieåu loä (manifestation). Objectless : Voâ ñoái töôïng. Obscuration : Qui nguyeân, trieàu nguyeân (Pralaya). Observer : Chuû theå quan saùt. Obsession : AÙm, nhaäp xaùc.
. Divine obsession : Truyeàn caûm thieâng lieâng (divine inspiration). Occult : Huyeàn linh. Occultism : Huyeàn hoïc, Huyeàn linh hoïc (tieäm giaùo). (Nghieân cöùu veà nguoàn goác vaø taùc duïng cuûa löïc, veà vieäc vaän duïng naêng löôïng, veà nguyeân nhaân vaø dieãn tieán cuûa caùc hieän töôïng). Ocult student : Moân sinh huyeàn linh hoïc. Occult work : Huyeàn linh thuaät. Occultist : Nhaø huyeàn linh hoïc (white magician). Od: moät traïng thaùi cuûa vuõ truï chaát, cuûa chuyeån ñoäng (motion), cuûa löïc v..v.. Odic chord / Magnetic chord: Tuyeán töø ñieån. Offshoot: Gioáng daân phuï (sub-race).
744
Ogdoad : Baùt nguyeân. Old Testament: Kinh Cöïu Öôùc (goàm coù Pentateuch, Prophet, Hagiographe, ñöôïc vieát baèng tieáng Hebrew vaøo theá kyû I tröôùc T.C., noùi veà toân giaùo, lòch söû, giaùo duïc vaø phong tuïc cuûa daân toäc Juif, ñeán theá kyû thöù IV, ñöôïc Thaùnh Jeroâme dòch sang tieáng Latin. Ñöôïc goïi laø Cöïu Öôùc vì laø giao öôùc cuõ ñöôïc thaønh laäp giöõa Thieân Chuùa vôùi Moses [Moise] trong Do Thaùi giaùo). O.M : AÂm thanh cuûa traïng thaùi thöù hai, linh hoàn. Omnipotence / Allpower : Toaøn naêng. Omnipresence : Toaøn hieän (voâ sôû baát taïi). Ubiquity. Omniscience / All knowledge : Toaøn tri, Laäu taän thoâng (bieát ñöôïc thöïc töôùng cuûa söï vaät). Omniscient wisdom : Minh trieát toaøn tri. One About Whom Naught May Be Said : Ñaáng Baát Khaû Tö Nghò, Vuõ Truï Thöôïng Ñeá. One in Whom we live and move and have our being :
Ñaáng maø trong Ngaøi, chuùng ta soáng, hoaït ñoäng vaø hieän toàn (töùc Haønh Tinh Thöôïng Ñeá cuûa chuùng ta). One Initiator : Ñaáng Ñieåm Ñaïo Ñoäc Toân (moät thaùnh danh khaùc cuûa Ñöùc Sanat Kumara). Oneness : Söï ñôn nhaát. Onepointedness : Nhaát taâm. One Reality : Thöïc Taïi Duy Nhaát (töùc laø naêng löôïng). One Self : Baûn Ngaõ Duy Nhaát. One secondless : Ñoäc nhaát voâ nhò. Onlooker : Ñaáng Quan Phoøng. Keû baøng quan, quan saùt vieân. Ontology : Baûn theå hoïc (moät ngaønh cuûa sieâu hình hoïc, luaän veà baûn chaát cuûa söï hieän höõu). Oomancy : Khoa boùi baèng tröùng. Ophite : Thôø raén. Opposite : Ñoái cöïc. . Two primary opposites : Hai ñoái cöïc nguyeân sô (taâm thöùc vaø vaät chaát). Oracle : Saám ngoân. Order : Ñaúng caáp, Huyeàn giai.
745
Ordinances of Manu : Luaät Baøn Coå. Organism: Cô caáu cuûa xaùc thaân. Original sin / Fall: Toäi toå toâng, nguyeân toäi (toäi do Adam vaø Eva phaïm laàn ñaàu trong vöôøn Ñòa Ñaøng). Original Spirit : Tinh Thaàn Nguyeân Thuûy (töùc Söï Soáng). Ormuzd : AhuraMazda. Orthodox Church / Easter Orthodox Church / Easter Church : Chính Thoáng giaùo hay Giaùo hoäi Cô Ñoác Ñoâng phöông, taùch ra khoûi Giaùo Hoäi La Maõ töø naêm 1054, nhöng vaãn trung thaønh vôùi giaùo lyù ñöôïc xaùc ñònh bôûi Coäng Ñoàng (Council) Chalceùdoine naêm 451. Giaùo Hoäi naøy do Ñöùc Thöôïng Phuï (Patrianch) ôû Constantinople laõnh ñaïo, bao goàm Giaùo Hoäi Nga, Hy Laïp vaø Romania. Soá tín ñoà
218.427.000 ngöôøi (Almanac 2007). Orisis : Nam thaàn cuûa Coå Ai Caäp, choàng cuûa nöõ thaàn Isis, cha cuûa thaàn thaùi döông Horus. Ouija board : Baøn cô buùt. Outbreathed life : Söï Soáng nhaäp theá. Outbreathing the of God: Ngoaïi Linh Khí cuûa Thöôïng Ñeá, töùc laø Hôïp Aâm Saùng Taïo Vuõ Truï (Universal Creative Chord). Outpoured life: Söï Soáng tuoân ra (töùc Chaân Thaàn). Outpouring : Luoàng phaân thaân. Overshadow : ÖÙng linh, Linh trôï. Oversoul : Ñaïi Hoàn. Overtone : Hoïa aâm.
746
P Padma : Hoa sen (lotus). Padma asana : Lieân hoa toïa theá. Paganism : Taø giaùo. Pain / Ill : Khoå ñeá (Duhkha aryasatya, Chaân lyù veà caùi khoå). Pair of opposite : Caëp ñoái hôïp. Pali : Nam Phaïn ngöõ (thöù tieáng thieáu vaên phaïm, khoâng teá nhò baèng tieáng Sanscrit, thöôøng ñöôïc phaùi Tieåu Thöøa, hay Nam Toâng, duøng ñeå vieát kinh saùch Phaät giaùo). Palmleaves : Laù boái, laù buoâng, laù coï. Sala (B.Phaïn). Pancalism (do töø nguyeân Hy Laïp “pan”: toaøn theå; “calon”: ñeïp) : 1.- Thuyeát Duy Myõ, moät thuyeát cuûa Baldwin, cho raèng chæ coù caùi ñeïp môùi laø quy
luaät tuyeät ñoái phaûi theo ñeå ñaùnh giaù caùc vaät. 2.- Thuyeát chuû tröông ngheä thuaät vò ngheä thuaät, coøn vieát laø : Aetheticism. Panorama : Hoài quan phaûn chieáu (memory projection). Pansila / Pança Sila (B.P.) Nguõ giôùi. Naêm giôùi caám maø ngöôøi tu taïi gia theo ñaïo Phaät neân tuaân theo: 1. Khoâng saùt sinh (töông ñoàng vôùi Nhaân cuûa Ñaïo Nho). 2. Khoâng troäm caép (töông ñoàng vôùi Nghóa cuûa ñaïo Nho). 3. Khoâng taø daâm (töông ñoàng vôùi Leã cuûa ñaïo Nho). 4. Khoâng noùi laùo (töông ñoàng vôùi Tín cuûa ñaïo Nho). 5. Khoâng uoáng röôïu (töông ñoàng vôùi Trí cuûa ñaïo Nho). Pantheism : Thuyeát Phieám Thaàn. Ñöa ra caùc ñieåm:
747
1) Theá giôùi vaø Thöôïng Ñeá laø moät: vaïn vaät nhaát theå. 2) Hoaëc chæ moät mình Thöôïng Ñeá coù thöïc, coøn theá giôùi löu xuaát töø Thöôïng Ñeá, cuøng moät baûn theå vôùi Thöôïng Ñeá (thuyeát cuûa Spinoza). 3) Hoaëc chæ coù theá giôùi laø thöïc, coøn Thöôïng Ñeá laø toång soá caùc vaät coäng laïi (thuyeát cuûa Holbach, cuûa Diderot). Ñieåm soá (2) coøn goïi laø Phieám Thaàn löu xuaát (Pantheùisme emanatiste). Pantheon : Ñeàn thôø Phieám Thaàn. Para: Döùt boû, xaû ly cao (higher vairagya). Parabrahman : Baûn Theå Toái Thieâng Lieâng, Ñaïi Ngaõ Toái Cao, Toái Thöôïng Brahman (Supreme Brahman). Söï Soáng Ñoäc Nhaát Voâ Nhò (ONE LIFE). Paramahamsa : Sieâu ngaõ (beyond the “I”). Paramapada : Coõi cöïc laïc (cuûa ngöôøi ñaõ giaûi thoaùt). Paramartha : Chaân lyù Toái cao, Thöïc Theå Tuyeät Ñoái
(Absolute Being). Hieän toàn tuyeät ñoái (Absolute existence) Paramārthasatya : Chaân Lyù Tuyeät Ñoái (Absolute Truth), Thaéng Nghóa Ñeá, Khoâng Luaän. Paramatma : Tinh thaàn Vuõ truï (Universal Spirit). Paraâmita (Paraâ: bôø beân kia, Mita: ñeán): Ñaùo bó ngaïn (ñeán bôø beân kia cuûa bieån khoå). . Six Paraâmitas : Luïc ñoä, saùu balamaät (Luïc: saùu; ñoä [balamaät, Paraâmitas]: chôû baèng ñoø, nghóa boùng: phöông tieän ñöa ñeán bôø beân kia cuûa bieån khoå). Luïc ñoä: saùu haïnh sieâu vieät (six transcendental virtues) ñöa con ngöôøi ñeán choã giaûi thoaùt, goàm coù: 1) Boá thí (daâna; give alms), ñeå dieät tröø tính tham lam, ích kyû. Daâna-paramita. 2) Trì giôùi (sila; keep prohibitions), tuaân giöõ giôùi luaät ñeå khoâng sinh ra tam nghieäp töø thaân, khaåu, yù. Silaparamita. 3) Nhaãn nhuïc (kshānti; patience), kieân nhaãn chòu
748
ñöïng ñeå dieät tröø loøng saân haän. Kshānti-paramita 4) Tinh taán (Virya; endea vour/effort), sieâng naêng, caàn maãn hoïc hoûi ñeå laøm ñieàu laønh, saùng suoát traùnh moïi ñieàu aùc. Vïrya-paramita. 5) Thieàn ñònh (Dhyana samadhi; meditation). Thieàn: suy xeùt, nghieàn ngaãm veà ñaïo lyù; ñònh: ñöa taâm vaøo moät caûnh coá ñònh, khoâng coøn phaân taùn, lay ñoäng. Nhôø thöïc haønh haïnh naøy, taâm trí ngaøy caøng trôû neân saùng suoát, ñöa tôùi trí hueä. Dhyana-paramita. 6) Trí hueä (Prajnaâ, capacity of perception). Trí: chieáu thaáy; hueä: saùng suoát, hieåu roõ. Nhôø trí hueä môùi chaám döùt ñöôïc meâ muoäi, ñöa tôùi choã giaûi thoaùt. Prajnaâ-paramita. Luïc ñoä laø moät trong caùc phöông phaùp ñeå ñi treân Thaùnh Ñaïo. Ngoaøi 6 ba-la-maät treân, baäc Boà Taùt coøn coù theâm 4 bala-maät nöõa: 7) Phöông tieän xaûo ba-la-maät (Upaya - paramita).
8) Nguyeän ba-la-maät (Pranidana - paramita). 9) Löïc ba-la-maät (Bala paramita). 10) Trí ba-la-maät (Jnaâna – paramita) Paranirvanic plane / Anupa daka : Coõi Ñaïi Nieát Baøn. Paranishpanna : Hoaøn thieän tuyeät ñoái (Absolute perfec tion). Parashakti : Quyeàn naêng toái cao (Quyeàn naêng cuûa aùnh saùng vaø nhieät). Parikamma : Laõnh ñaïm tröôùc keát quaû cuûa haønh ñoäng. Parivrajaka : Keû ñi ta baø (wanderer, ñeä töû ñöôïc ñieåm ñaïo laàn moät). Du taêng. Parsee / Parsis : Tín ñoà Baùi Hoûa giaùo. Parseeism / Zoroastrianism : Baùi Hoûa giaùo. Parsvika / Parçva: HieápToân-Giaû, Toå thöù 10 cuûa Thieàn Toâng AÁn Ñoä. Pass the word : Truyeàn taâm aán. Passion : Thò duïc, ñam meâ. Passionless : Voâ duïc. Pātāla : Vuøng ñòa nguïc.
749
Patanjali: Hoïc giaû vaø nhaø ngöõ phaùp AÁn Ñoä, soáng vaøo haäu baùn theá kyû II sau T.C., taùc giaû boä Ñaïi Luaän Mahabhashya (Great Commentary). OÂng cuõng ñöôïc caùc hoïc giaû AÁn xem nhö laø nhaø saùng laäp heä thoáng Yoga vaø taùc giaû cuûa Yogasutras, nhöng coù moät soá hoïc giaû khaùc tin raèng hieàn giaû veà yoga laø moät ngöôøi khaùc, soáng vaøo theá kyû V sau T.C.. Patanjali laø moät avatar. Path : Ñaïo ñeá (Maârga, Chaân lyù veà con ñöôøng ñöa ñeán dieät khoå). Path of Holiness : Thaùnh Ñaïo (töùc Con Ñöôøng Ñieåm Ñaïo). Path of Outgoing : Con ñöôøng ly nguyeân (giaùng haï tieán hoùa). Path of Probation : Con ñöôøng ñeä töû döï bò. Path of Purification : Con ñöôøng thanh luyeän. Path of Return : Con ñöôøng qui nguyeân, Con ñöôøng phaûn boån hoaøn nguyeân (thaêng thöôïng tieán hoùa). Patience : Nhaãn (kshānti).
Patriarch : Toäc tröôûng. Giaùo tröôûng. Thöôïng Phuï (cuûa Chính Thoáng giaùo). Toå Sö (beân Phaät giaùo) Pattern : Kieåu maãu, nguyeân hình. Paul : Moät vò Thaùnh cuûa Thieân Chuùa giaùo ñöôïc ñieåm ñaïo cao, tieàn thaân cuûa Chaân Sö Hilarion. Pavaka : Löûa trôøi (fire of the firmanent), löûa ñieän (electric fire), vaidyuta. Pavamana : Löûa do ma saùt, Nirmathya. Pavana / Vaya : Ñaïi Thieân Thaàn chuû quaûn veà phong. Pentateuch : Nguõ Kinh Cöïu Öôùc. Perceiver : Chuû theå tri giaùc Perception : Tri giaùc. Nhaän thöùc. Thoï uaån (Vedana). . True perception : Tri giaùc thuaàn tuùy (ñoàng nghóa vôùi nhaõn thoâng tinh thaàn, spiritual vision). Peridiocity : Tuaàn hoaøn. Periode : Chu kyø. Peripateticism : Chuû nghóa Tieâu Dao. Tröôøng phaùi Tieâu Dao (do Aristotle khai môû).
750
Permanent atom : Vi töû thöôøng toàn. Person : Ngoâi. Personal Deity : Thöôïng Ñeá höõu ngaõ (Ishvara). Thöôïng Ñeá ngoaïi vuõ truï baát toaøn (imperfect extra-cosmic God). Personal Ego / Personal Self: Phaøm ngaõ. Personal vehicle. Personality : Phaøm ngaõ (lower self). Caù tính. Personality detachment : Ly theá cuûa phaøm phu (lìa tröôïc tìm thanh). Petal : Caùnh hoa. Trung taâm naêng löôïng. Pharaoh (Phaùp : Pharaon): Danh xöng duøng ñeå goïi caùc vua Ai Caäp xöa kia (coù nghóa laø “ngöôøi ôû trong nhaø ñeïp”). Phenomenalism : Hieän töôïng thuyeát (Thuyeát chuû tröông chæ coù hieän töôïng chöù khoâng coù chính vaät, hay laø chæ bieát ñöôïc hieän töôïng cuûa vaät chöù khoâng bieát ñöôïc chính vaät, thí duï thuyeát cuûa Kant). Phenomenon (soá nhieàu: phenomena): Hieän töôïng (söï keát hôïp cuûa khaùch theå vaø chuû
theå, taïo ra ñoái töôïng cuûa giaùc quan, töùc hieän töôïng). Philaletheian : Ngöôøi yeâu chaân lyù (lover of truth). Philogiston : Nhieân toá (chaát chaùy). Philosopher’s stone : Hoøn ñaù cuûa trieát gia, ñieåm kim thaïch, ñaù taïo vaøng. Coøn ñöôïc goïi laø “Boät phoùng chieáu” (Powder of Projection). Ñoù laø Magnum Opus (kieät taùc) cuûa caùc nhaø luyeän kim ñan, moät muïc ñích maø hoï muoán ñaït ñeán baèng moïi giaù, moät chaát lieäu coù naêng löïc chuyeån hoùa caùc kim loaïi thöôøng thaønh vaøng roøng. Tuy nhieân, veà maët huyeàn bí, ñieåm kim thaïch töôïng tröng cho söï chuyeån hoùa baûn chaát thaáp keùm cuûa con ngöôøi thaønh baûn chaát thieâng lieâng cao quyù. Philosophy: Trieát hoïc (Trieát: cheû, chia, taùch ra, caét nhoû ra töø moät khoái nguyeân). Trieát lyù. 1. Theo ñònh nghóa thoâng thöôøng, trieát hoïc laø moân hoïc phaân tích moät söï vaät ra thaønh töøng phaàn ñeå nghieânâ cöùu, tìm toøi ñeán caùi lyù taän cuøng cuûa söï vaät ñoù.
751
2. Theo Aristotle, trieát hoïc laø moân hoïc nghieân cöùu chính baûn thaân höõu theå, nghieân cöùu baèng caùch tìm hieåu ñeán taän nguyeân nhaân. 3. Theo Descartes vaø Kant, trieát hoïc laø moân hoïc nghieân cöùu veà nhaän thöùc cuûa con ngöôøi, veà giaù trò cuûa noù. 4. Theo Khoång Töû, trieát hoïc laø moân hoïc nghieân cöùu veà nguyeân lyù cuûa vuõ truï vaø cuûa nhaân sinh. Trieát lyù: Caùi lyù leõ saâu xa taän cuøng cuûa söï vaät. Physical body : Theå xaùc (goàm nhuïc thaân vaø theå dó thaùi). . Dense physical body : Nhuïc thaân. Physical man : Ngöôøi coù xaùc thaân (gioáng daân Lemurian, khaùc vôùi ngöôøi chæ coù theå dó thaùi tröôùc ñoù). Phaøm nhaân. Physical philosophy : Trieát lyù höõu hình. Physical plane / objective plane : Coõi hoàng traàn. Picture making faculty : Naêng löïc hình dung. Pingala : Höõu / Döông hoûa kyø kinh.
Pisachas : Quæ (ghost), coù hai nguyeân khí. Piscean Age : Kyû nguyeân Song Ngö. Pisces (Fishes): Song Ngö (19/220/3). Pistis: Ñöùc tin chaân chính (real faith). Pitaras / Pitris :Toå phuï (Fathers). Pixis : Moät loaïi tinh linh dó thaùi. Plan : Keá hoaïch. Thieân Cô. Planchette pencil : Cô buùt, giaùng buùt. Plane: coõi, coõi giôùi, caûnh giôùi. . Adi / Adi plane / Archetypal plane / Mahaparanirvanic plane: Coõi Toái Ñaïi Nieát Baøn, Coõi Nguyeân Hình (coõi thöù nhaát cuûa Thaùi Döông Heä chuùng ta). Coõi thieâng lieâng (Divine plane). . Anupadaka / Monadic plane / Paranirvanic plane / Plane of Divine Manifestation: Coõi Ñaïi Nieát Baøn, Coõi Chaân Thaàn (coõi thöù nhì). . Atmic plane / Nirvanic plane / Spiritual plane: Coõi
752
Nieát Baøn, coõi cuûa Atma, coõi tinh thaàn (coõi thöù ba). . Buddhic plane / Intuitional plane: Coõi Boà Ñeà, coõi tröïc giaùc (coõi thöù tö). . Manasic plane / Mental plane: coõi trí (coõi thöù naêm). . Astral plane / Desire plane / Emotional plane / Plane of illusion: coõi tình caûm, coõi duïc voïng, coõi caûm duïc, coõi aûo töôûng (coõi thöù saùu). . Physical plane / Objective plane: coõi traàn, coõi hoàng traàn, coõi vaät chaát (coõi thöù baûy). Plane of Divine Manifestation : Coõi Bieåu loä Thieâng lieâng, Coõi Anupadaka. Plane of illusion : Coõi huyeãn töôûng, coõi caûm duïc. Planetary Logos : Haønh Tinh Thöôïng Ñeá. Planetary Period : Chu kyø haønh tinh. Planetary Spirit: Moät danh xöng daønh cho Thöôïng Ñeá cuûa haønh tinh chuùng ta. Planetary system : Haønh tinh heä.
Plato (Phaùp: Platon, 427? 348/347 tröôùc T.C.): Trieát gia Hy Laïp, moân ñoà cuûa Socrates, thaày cuûa Aristotle (Aristote), taùc giaû saùch Timaeus giaûng veà vuõ truï vaø luïc ñòa Atlantis thaát tung. Voán laø ñeä töû ñöôïc ñieåm ñaïo, oâng cuõng ñöôïc xem nhö laø ngöôøi cuûa cuoäc tuaàn hoaøn 5 (fifth rounder). Plato laø moät Ñaáng Hoùa Thaân. Pleiades : Sao Rua, choøm sao caùch ñòa caàu loái 350 naêm aùnh saùng, goàm khoaûng 150 sao.. Plenum : Thaùi Cöïc. Pleroma : Linh hoàn vuõ truï. Plexus (soá nhieàu: Plexi): Bí huyeät sinh löïc (trung taâm lôùn phaân phoái prana, lotus). Plotinus (Phaùp: Plotin, 205? 270): Trieát gia theo phaùi taân Platon, goác La maõ, sinh ôû Ai Caäp, theo hoïc vôùi Ammonius Saccas ôû Alexandria. Plutarch (46? – 120? Tr. T.C.) nhaø nghieân cöùu tieåu söû vaø trieát gia Hy Laïp giaûi thích veà “nguyeân nhaân cuûa bieåu loä” (Xem muïc töø naøy ôû phaàn I). Pneuma : Thaàn khí (breath), Tinh thaàn (spirit).
753
Polarisation : Söï an truï. Polarize / Focus / Dwell Centre himself : Truï vaøo, taäp trung vaøo. Pope : Giaùo Hoaøng (Ngöôøi laõnh ñaïo Giaùo Hoäi Thieân Chuùa La Maõ). Polytheism : Thuyeát ña thaàn. Poseidonis : Ñaûo, veát tích cuûa chaâu Atlantis bò nhaän chìm. Positivism : Thuyeát Thöïc Nghieäm, chuû nghóa Duy Thöïc Nghieäm (Thuyeát cuûa Auguste Comte, chuû tröông raèng caùi gì coù theå thí nghieäm ñöôïc môùi coù thöïc, vaø chæ coù thöïc nghieäm môùi giuùp ta tìm ñöôïc chaân lyù). Possession : AÙm, nhaäp xaùc. Possessor of wisdom : Ngöôøi coù minh trieát. Prabhapala : Hoä Minh Boà Taùt (tieàn thaân cuûa Phaät Thích Ca). Pradhāna : Nhaát nguyeân khí. Traïng thaùi hieän toàn thuaàn tuùy tinh thaàn. Vaät chaát keát hôïp vôùi tinh thaàn chöa bieán phaân, vaät chaát chöa phaân hoùa (undifferentiate matter).
Prajnatara / Prajnatra: Baùt Nhaõ Ña La, Toå thöù 27 cuûa Thieàn Toâng AÁn Ñoä. Prajapatis : Haønh Tinh Thöôïng Ñeá. Prajna / Pragna : Baùt nhaõ, trí hueä, khaû naêng nhaän thöùc (capacity of perception). Prajna Paramita: Trí hueä toái cao. Trí hueä ñöa tôùi hoaøn thieän. Minh trieát ñöa tôùi bôø beân kia (baùt nhaõ ba la maät ña). Prakamya: Quyeàn naêng yù chí (will power) Minh trieát rieâng cuûa caùc Ñaáng Dhyan Chohans. Prakriti : Vaät chaát. Thieân nhieân (Nature). Vaät chaát ñaõ bieåu loä (Manifested substance) . Seven prakriti : Thaát ñaïi. Pralaya : Chu kyø qui nguyeân. Vieäc trieät thoaùi söï soáng ra khoûi theå dó thaùi. Söï tan raõ cuûa vaät höõu hình (Dissolution or rest). Prana : Thaàn kinh löïc. Sinh löïc haønh tinh. Löu chaát dó thaùi sinh löïc. Prana laø söï soáng
754
ñöôïc chuyeân bieät hoùa ñeå laøm nôi nöông töïa cho xaùc thaân. Pranamayakasha : Theå sinh löïc. Pranava: Thaùnh ngöõ AUM (hay OM). Pranayama : Thuaät ñieàu khí, chuyeån khí (kieåm soaùt sinh löïc ñuùng ñaén). Breathing exercises. Pranic current : Doøng sinh khí (lifebreath). Pranic energy : Naêng löôïng sinh khí, sinh löïc (vitality). Pranidhana: Nguyeän Ba La Maät, prayer or vow. Prapti : Tri hoøa thöùc. Prarabdha karma : Hieän nghieäp. PratyagAtma : Noäi ngaõ (Inner self). Pratyahara : Hoaøn toaøn kieàm cheá caùc giaùc quan. Höôøn hö, tröøu xuaát (Abstraction, withdrawal). Pratyeka Buddha : Ñoäc Giaùc Phaät, Bích Chi Phaät. Sôû dó ñöôïc goïi laø Ñoäc Giaùc Phaät laø vì caùc vò naøy ra ñôøi luùc chöa coù Phaät Nhö Lai, neân töï tu taäp
laáy ñeå giaùc ngoä roài nhaäp Nieát Baøn. Pravitri / Pravritti Maârga : Con ñöôøng ly nguyeân (way of forth going). Precipitation : Söï phoùng hieän, laéng ñoïng. Precosmic : Tieàn vuõ truï, tieân thieân. Predestination : Tieàn ñònh. Predestinationism : Thuyeát Tieàn Ñònh. (Thuyeát cho raèng Thöôïng Ñeá ñaõ aán ñònh saün soá phaän cho töøng ngöôøi, keå caû soá phaän phaûi ôû trong hoûa nguïc). Predifferentiation : Tieàn bieán phaân. Preexisting material : Vaät lieäu tieân thieân. Pregenetic matter : Nhaát nguyeân khí (Primordial stuff). Prematter: Tieàn vaät chaát (chaát lieäu nguyeân thuûy vaø thuaàn tuùy ñoàng nhaát). Presence : Baûn Lai Dieän Muïc. Tinh thaàn. Chaân Thaàn. Linh ngaõ. Thöôïng Ñeá Noäi Taïi. Nhö Lai (töùc Thaät Töôùng, Phaät tính). Preserver : Ñaáng Baûo Toàn.
755
Preta (Baéc Phaïn): Ngöôøi cheáât chöa sieâu thoaùt (nhaân hoàn chöa vaøo traïng thaùi Devachan). Ngaï quæ (hungry demons, quæ ñoùi). Pretaloka : Truù sôû cuûa caùc Pretas. Priest : Vò tö teá, teá sö. Priest-king: Thaùnh Vöông. Prima materia : Vaät chaát nguyeân thuûy (Primordial matter). Primordial substance / Pri mordial stuff / Root substance / Root of all / Root matter : Chaát lieäu nguyeân thuûy. (Pregenetic matter). Pradhana. Nhaát nguyeân khí. Prince of Darkness: Dieâm Vöông. Principle : Nguyeân khí (caùch ñeå bieåu loä söï soáng). Baûn nguyeân thieâng lieâng. Prisoners of the planet : Tuø nhaân cuûa haønh tinh (taát caû caùc söï soáng döôùi nhaân loaïi). Prithivitattva : Chaát lieäu vi töû coõi traàn (töông öùng vôùi ñaát, earth), thoå ñaïi, haønh thoå. Probationer : Ñeä töû döï bò.
Proclus (Proculus, 410?412 485): Trieát gia Hy Laïp thuoäc tröôøng phaùi Taân Plato, tieàn thaân cuûa Chaân Sö Saint Germain. Prodigal son : Ñöùa con ñi hoang (töùc linh hoàn). Protestant : Tín ñoà ñaïo Tin Laønh. Protestantism : Ñaïo Tin Laønh (Taùch rieâng khoûi Giaùo Hoäi Thieân Chuùa La Maõ, hôïp vôùi caùc nguyeân taéc cuûa Phong Traøo Caûi Caùch Toân giaùo ôû AÂu Chaâu vaøo theá kyû XVI). Ñaïo Tin Laønh hay Cô Ñoác Taân giaùo goàm caùc nhaùnh chính sau: 1) Lutheranism (Ñöùc vaø caùc nöôùc Scandinavia. 2) Calvinism (Phaùp, Thuïy Só, Hoøa Lan, Toâ Caùch Lan, Myõ). 3) Anglicanism hay Anh giaùo (Vöông quoác Anh). Soá tín ñoà Tin Laønh treân theá giôùi hieän coù khoaûng 369.848.000 ngöôøi (Almanac 2007). Protogonos : AÙnh saùng nguyeân thuûy (firstborn light).
756
Protologoi : Tieàn thaân Thöôïng Ñeá. Protyle : Nguyeân hình chaát, vaät chaát nguyeân thuûy (Thôøi Aryan, noù ñöôïc goïi laø Prakriti hay Nature. Coù taát caû baûy Protyles phaân hoùa thaønh elements). Providence : Thöôïng Ñeá. YÙ trôøi, Meänh Trôøi. Thieân höïu (söï giuùp ñôõ cuûa Trôøi, God’s providence). Pseudolove : Nguïy baùc aùi. Psyche : Taâm hay linh hoàn. Sinh hoàn (animal, terrestrial soul); haï trí (lower manas). Psychic : Thoâng linh. Psychic current : Kinh maïch. Psychic force : Taâm thoâng löïc. Psychic nature: Baûn chaát thoâng linh (töùc laø kamamanas). Psychic plane : Coõi taâm thoâng, coõi caûm duïc. Psychism : Taâm thoâng thuaät, thoâng linh thuaät. Psychoanalysis: Taâm-phaânhoïc (thöôøng ñöôïc dòch khoâng maáy chính xaùc laø “phaân-taâmhoïc”) moät moân hoïc do nhaø
thaàn kinh hoïc ngöôøi Aùo laø Sigmund Freud (ñoïc laø froit hay froid, xem theâm muïc töø naøy) ñaët ra. Psychometry : Traéc taâm thuaät. Punyayasas / Punyagaça: Phuù Na Daï Xa, Toå thöù 11 cuûa Thieàn Toâng AÁn Ñoä. Pure intellect : Trí tueä thuaàn tuyù, thöôïng trí (higher manas). Pure reason : Lyù trí thuaàn tuùy (hay tröïc giaùc). Purgatory : Luyeän nguïc (töùc kamaloka). Purification : Thanh khieát, khieát baïch. Söï thanh luyeän (Refinement). . Internal and external purification : Taâm thaân khieát baïch. Puritanism : Thanh giaùo. (Moät phaùi Tin Laønh noåi leân beân Anh naêm 1558. Ñaëc ñieåm cuûa giaùo phaùi naøy laø soáng nghieâm khaéc, gioáng nhö phaùi Khaéc Kyû cuûa Zeno vaøo theá kyû III tröôùc T.C.. Ñaây laø phaûn öùng choáng laïi loái soáng phoùng tuùng cuûa thôøi ñoù.
757
Purpose: Thieân YÙ (the Will of God). Purusa / Purusha : Tinh thaàn. Linh hoàn. Nguyeân khí. Baûn theåá Thieâng Lieâng (Divine Essence) Put away of desire : Dieät duïc. Pythagoras (Phaùp ngöõ: Pythagore 570480 tröôùc T.C.): Trieát gia vaø laø nhaø toaùn hoïc Hy Laïp, ngöôøi ñaàu tieân giaûng daïy Thuyeát Luaân Hoài Chuyeån Kieáp (Metempsy chosis) ôû Aâu Chaâu. Theo Ngaøi thì kieáp soáng traàn gian (earthly life) chæ laø moät giai ñoaïn thanh luyeän (purification) cuûa linh hoàn. Ñöùc Pythagoras khoâng coù ñeå laïi
moät taùc phaåm naøo, taát caû caùc trieát lyù cuûa Ngaøi ñeàu do caùc moân ñoà ghi laïi truyeàn ra. (Trích Webster’s Biographical Dictionary). Hoïc sinh trung hoïc bieát ñeán Ngaøi qua Ñònh Lyù Pythagore: Trong moät tam giaùc vuoâng goùc, bình phöông cuûa caïnh huyeàn baèng toång soá bình phöông cuûa hai caïnh goùc vuoâng. Theo giaùo lyù huyeàn moân, trieát gia Pythagoras chính laø moät tieàn thaân cuûa Chaân Sö K.H. Pythagoreans: Moân ñoà cuûa Pythagoras.
758
Q Quaker : Tín ñoà phaùi Quaker (coøn goïi laø Giaùo Höõu Hoäi, Society of Friends), moät phong traøo Thieân Chuùa giaùo, toân thôø caùc nguyeân taéc hoøa bình vaø traùnh caùc nghi thöùc trònh troïng hay giaùo ñieàu. Quality : Phaåm ñöùc, phaåm tính. Quaternary : Töù theå. . Lower quaternary : Töù haï theå, goàm: 1) Haï trí. 2) Theå tình caûm. 3) Prana hay Nguyeân sinh khí (Life Principle). 4) Theå dó thaùi hay laø phaàn cao nhaát cuûa theå xaùc nhò phaân. . Major quaternary : Töù theå chính yeáu cuûa con ngöôøi, goàm: 1) Tinh thaàn. 2) Linh hoàn.
3) Theå trí (mind). 4) Naõo boä (brain). Qu’ ran / Ku’ ran : Kinh Koran (Coran). Boä kinh chính yeáu cuûa Hoài giaùo, daøi 114 chöông, do moät mình Mahomet vieát ra. Tröø chöông ñaàu, caùc chöông sau ñeàu laø nhöõng lôøi cuûa Allah hoaëc Thaùnh Gabriel khaûi thò cho Mahomet vaø moân ñoà, hoaëc keû thuø cuûa oâng. Veà tín ngöôõng: Soá phaän cuûa moãi ngöôøi ñeàu ñöôïc Thöôïng Ñeá ñònh tröôùc: hoaëc xuoáng hoûa nguïc, hoaëc leân thieân ñaøng; moãi theå xaùc vaø linh hoàn seõ ñöôïc phuïc sinh vaøo ngaøy phaùn xeùt. Keû naøo cöï tuyeät lôøi keâu goïi cuûa Mahomet, khi cheát ñi seõ bò ñaøy xuoáng ñòa nguïc. Coù 7 mieàn ñòa nguïc töông öùng vôùi caùc toäi khaùc
759
nhau. Keû ngoan ñaïo vaø töû traän vì Allah seõ ñöôïc leân thieân ñaøng. Thieân ñaøng laø khu vöôøn bao la, coù suoái trong, boùng maùt. Ai vaøo ñöôïc thieân ñaøng seõ ñöôïc maëc aùo quaàn baèng gaám theâu, ñöôïc ñeo ngoïc, coù caùc thanh nieân dieän maïo ñeïp ñeõ haàu haï, coù caønh caây ñaày traùi ruõ xuoáng cho hoï aên, coù suoái söõa, suoái maät vaø caû suoái röôïu. Ngöôøi naøo coâng minh chính tröïc, luùc coøn ôû coõi traàn khoâng ñöôïc uoáng röôïu thì ôû ñaây tha hoà uoáng maø khoâng sôï say. Laïi ñöôïc ngaém caùc thieáu nöõ ñeïp nhö daï lan vaø san hoâ, coù da thòt baèng xaï höông, thaân theå tuyeät myõ, khoâng coù caùi xaáu xa, dô daùy nhö da thòt loaøi ngöôøi. Moãi ñaøn oâng ñeàu ñöôïc thöôûng 72 naøng tieân nhö vaäy. Veà luaân lyù: Caám chuû nôï cho vay maø laáy lôøi. Ñaùnh thueá naëng ngöôøi giaøu ñeå giuùp keû ngheøo. Cheá ñoä noâ leä ñöôïc xem laø töï nhieân. Ñaøn baø phaûi tuøy thuoäc ñaøn oâng veà phaùp luaät. Ñaøn baø ñöôïc coi laø caùi hoïa gheâ gôùm nhaát cho ñaøn oâng, ñaïi ña soá phuï nöõ seõ phaûi
xuoáng ñòa nguïc. Ñaøn baø khoâng ñöôïc noái ngoâi vua, nhöng gia taøi ñöôïc chia ñeàu cho trai laãn gaùi. Ñaøn oâng Hoài giaùo coù theå cöôùi vôï Do Thaùi giaùo hoaëc Ki Toâ giaùo, nhöng khoâng ñöôïc cöôùi vôï theo ña thaàn giaùo. Ñoäc thaân laø toäi loãi, coøn hoân nhaân laøm vui loøng Thöôïng Ñeá. Ñaøn oâng ñöôïc quyeàn coù boán vôï, nhöng khoâng ñöôïc laáy naøng haàu. Gioáng nhö kinh Talmud cuûa Do Thaùi, kinh Koran cho pheùp choàng ly dò vôï deã daøng, gaàn nhö lyù do gì cuõng ñöôïc. Ngöôøi vôï phaûi thöøa nhaän raèng choàng thoâng minh taøi gioûi hôn mình, do ñoù, phaûi phuïc tuøng choàng, neáu phaûn khaùng thì choàng seõ ñaùnh baèng roi, coøn ngöôøi vôï naøo laøm vui loøng choàng thì khi cheát seõ ñöôïc leân thieân ñaøng. Kinh Koran khoâng baûo phaûi laáy ñöùc baùo oaùn, maø chuû tröông “keû naøo taán coâng con thì con taán coâng laïi …” Quietism: Thuyeát Tòch Tónh, Chuû Nghóa Voâ Vi. Do Molinos (1627- 1696), moät tu só vaø laø thaàn bí gia Taây Ban
760
Nha, ñöa ra, chuû tröông ñôøi soáng con ngöôøi hoaøn toaøn do moät söùc ôû ngoaøi chi phoái, neân con ngöôøi khoâng caàn coá gaéng
hoaït ñoäng hay chieán ñaáu, maø cöù giöõ thaùi ñoä im lìm, voâ vi cuõng seõ ñöôïc haïnh phuùc.
761
R Race : Gioáng daân. Radiation : Böùc xaï (töùc hôi aám). Phoùng quang. Radioactivity : Tính phoùng xaï. Raga : Duïc voïng (desire). Aùi (love, like). Rahat: La Haùn, Arhat, Arhan. Rahulata: La Haàu Ña La, Toå thöù 16 cuûa Thieàn Toâng Aán Ñoä. Rainbow bridge : Giaùc tuyeán. Rain cloud of knowable things : Ñaùm maây caùc ñieàu khaû tri. Phaùp vaân. Raja : Chuùa, chuû teã (king) Raja Lord : Ñaïi Thieân Thaàn. Rajas : Tính chaát ñoäng (mobility). Rakshasas : La saùt (dó thaùi hình cuûa nhöõng ngöôøi theo baøng moân taû ñaïo).
Ramadan : Thaùng aên chay cuûa ngöôøi theo Hoài giaùo (nhòn aên töø saùng sôùm ñeán chieàu toái). Rationalism: Thuyeát Duy Lyù. (Thuyeát hoaøn toaøn ñeà cao lyù trí, cho raèng lyù trí coù theå hieåu taát caû vaø ngoaøi tìm cuûa lyù trí khoâng coøn gì khaùc nöõa, chaúng haïn, khoâng coøn Thöôïng Ñeá, khoâng coøn ñieàu huyeàn nhieäm). Ray : Cung (moät trong 7 luoàng thaàn löïc cuûa Thöôïng Ñeá). Ray of Monad: Tia saùng Chaân Thaàn hay laø Chôn Thaàn trong coõi bieåu loä, hay AtmaBuddhi-Manas. Reabsorption : Taùi thu huùt, taùi hoùa nhaäp. Reach the other shore : Ñaùo bó ngaïn (ñeán bôø beân kia).
762
Reading of past lives : Soi kieáp, nhìn ñöôïc tieàn kieáp. Real Identity : Chaân Ngaõ. Real self / Real man : Chaân nhaân, Chaân Ngaõ. Spiritual man. Realism : Thuyeát, Chuû nghóa Duy Thöïc. (1) Theo Plato, chæ coù theá giôùi yù nieäm môùi coù thöïc, coøn nhöõng vaät nhaän thöùc ñöôïc baèng giaùc quan chæ laø phaûn aûnh cuûa theá giôùi yù nieäm. (2) Chuû tröông höõu theå môùi coù thöïc, bieät laäp vôùi taùc ñoäng nhaän thöùc cuûa ta, tröôùc khi ta nhaän bieát vaät naøo hieän höõu thì noù ñaõ coù saün roài. Reality: Chaân Nhö thöïc taïi. Realization : Chaân thöùc, ngoä, chöùng ngoä. Realizer : Chuû theå nhaän thöùc (Cognizer). Realm : Lónh vöïc, coõi. Rebirth : Taùi sinh, luaân hoài. Receptivity : Söï thuï caûm. Recipiency : Khaû naêng lónh hoäi. Recite : Tuïng, nieäm (kinh). Recollection: Hoài öùc (hoài öùc laø moät yù töôûng ñöôïc trí oùc tìm
kieám, qua bao khoå cöïc vaø coá gaéng môùi tìm thaáy trôû laïi). Recording angel : Thieân thaàn kyù aûnh. Redeemer / Saviour : Chuùa Cöùu Theá. Reformation : Phong Traøo Caûi Caùch Toân Giaùo, xaûy ra ôû Baéc AÂu ñaàu theá kyû XVI, döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Luther (Ñöùc), Calvin (Thuïy Só) vaø Henry VIII (Anh), ly khai vôùi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo La Maõ, ñöa ñeán vieäc thaønh laäp Toân giaùo hay ñaïo Tin Laønh (Protestantism). Regent : Ñaáng Nhieáp Chính. Reincarnation : Luaân hoài (Rebirth, incarnation, samsara (Baéc Phaïn), Gāti (Nam Phaïn). Luaân: baùnh xe; hoài: trôû veà. Moãi kieáp soáng laø moät laàn linh hoàn quay trôû laïi coõi traàn ñeå hoïc hoûi, thu taäp kinh nghieäm; gioáng nhö baùnh xe quay moät voøng laïi trôû veà choã cuõ. Bao giôø linh hoàn ñaït tôùi möùc Toaøn thieän, luùc ñoù vieäc luaân hoài chaám döùt, aáy laø luùc ñaït ñöôïc laàn ñieåm ñaïo thöù naêm, ñaéc
763
quaû vò Asekha, trôû thaønh moät Chaân Sö. Thuyeát luaân hoài baøng baïc khaép trong kinh saùch AÁn giaùo vaø Phaät giaùo. Trong Thieân Chuùa giaùo, caùc haøng giaùo phaåm cao caáp luùc ban ñaàu cuõng tin coù vieäc luaân hoài. Ñeán naêm 553, Coäng Ñoàng (Council) Constantinople ñöôïc trieäu taäp döôùi söï chuû toïa cuûa Giaùo Hoaøng Vigilius môùi tuyeân boá raèng luaân hoài laø taø thuyeát. Theo saùch Giaùo Lyù Bí Nhieäm cuûa baø Blavatsky thì moät soá vò Giaùo Hoaøng luùc ban ñaàu laø caùc Ñeä Töû Ñieåm Ñaïo (Initiate). Kinh Koran cuûa Hoài giaùo khoâng coù noùi ñeán thuyeát luaân hoài. Caùc trieát gia thôøi coå nhö Plato, Pythogoras, Empedocles (theá kyû thöù V tröôùc T.C.) vaø caùc trieát gia gaàn vôùi chuùng ta hôn nhö Kant (17241804) vaø Schopenhauer (17881860) ñeàu beânh vöïc thuyeát luaân hoài. Release : Giaûi thoaùt. Sieâu thoaùt.
Religion of Confucius : Khoång giaùo. Religious philosophy: Trieát giaùo. Rely on : Nöông theo. Remembrance: Hoài töôûng. (Hoài töôûng laø moät yù töôûngidea-trôû laïi trong trí nhôù laàn nöõa maø khoâng coù söï hoaït ñoäng cuûa ñoái töôïng gioáng nhö vaäy leân treân giaùc quan beân ngoaøi). Reminiscence: Huyeàn nieäm. (Huyeàn nieäm laø tri giaùc cuûa tröïc giaùc, taùch rôøi khoûi boä oùc hoàng traàn vaø ôû beân ngoaøi boä oùc hoàng traàn. Huyeàn nieäm coøn ñöôïc goïi laø kyù öùc cuûa linh hoàn). Respect to : Nam moâ. Rest: Tónh toïa, toïa thieàn, ngoài tònh, truï vaøo. Restraint : Töï cheá. Retreat: Nôi aån daät. Thôøi kyø tónh taâm. Return good for evil : Dó ñöùc baùo oaùn. Revelation : Thieân Khaûi. Saùch Khaûi Huyeàn (quyeån cuoái cuûa Kinh Taân Öôùc). Revelation of the Presence : Kieán taùnh (see the Self).
764
Reverend: Ñöùc Cha. Ñaïi Ñöùc (Phaät giaùo). Reverend Mother: Meï Beà Treân (ñöùng ñaàu nhaø doøng nöõ). Review work : Vieäc tónh taâm. Rider (The): Ñaáng Kî Maõ. Rings : Daõy haønh tinh (planetary chain). Chu kyø theá giôùi. Ringpassnot: Voøng giôùi haïn. Rishis : Baäc thaùnh trieát. Rising sign : Cung meänh (Ascendant sign). Rod of initiation / Rod of power : Quyeàn löïc tröôïng, Ñieåm Ñaïo tröôïng. Roger Bacon (12141294): Trieát gia vaø khoa hoïc gia Anh, tieàn thaân cuûa Chaân Sö Rakoczi. Roman Catholic Church : Giaùo Hoäi Thieân Chuùa La Maõ. Soá tín ñoà treân theá giôùi vaøo khoaûng 1.105.808.000 ngöôøi (Almanac 2007). Rosicrucian Society : Hoäi Hoàng Hoa Thaäp Töï, moät hoäi bí maät vaøo khoaûng theá kyû 1718, chuyeân nghieân cöùu caùc tri thöùc sieâu hình vaø huyeàn bí,
ñöôïc cho laø do Christian Rosenkreuz laäp ra naêm 1484. Root Race : Caên chuûng, gioáng daân chính. Root subtance: Nhaát Nguyeân Khí (Pradhana) Rootless Root: Coäi Nguoàn Toái Haäu. Round : Cuoäc tuaàn hoaøn, voøng tuaàn hoaøn. Ngaøy cuûa Brahma. . Seven rounds : Manvantara. Rounder : Ngöôøi cuûa cuoäc tuaàn hoaøn. Rousseau, Jean Jacques (1712 1778): Vaên só vaø trieát gia Phaùp, moà coâi meï, luùc 10 tuoåi laïi bò cha boû rôi, oâng theo ñuoåi vieäc hoïc baèng caùch töï hoïc. Taùc phaåm noåi tieáng: Le Contrat Social. OÂng laø moät ñeä töû ñöôïc ñieåm ñaïo cao caáp (great initiate). Ruler : Chuû theå. Rupa : Saéc töôùng (form, shape, body). Saéc uaån. Rupa devas : Thieân thaàn saéc töôùng (Caùc Dhyan Chohans coù hình haøi, tröôùc kia ñaõ laøm ngöôøi).
765
Rupa Loka : Saéc giôùi, coõi saéc töôùng (trong coõi naøy, moïi tö
töôûng ñeàu hieän thaønh hình aûnh).
766
S Sabaism : Baùi Tinh giaùo (thôø cuùng caùc tinh tuù). Sabbath : Coù nghóa laø yeân nghæ hay Nieát Baøn (Rest or Nirvana). Sacral center : Bí huyeät xöông moâng. Sacred Four : Töù Linh Dieäu. Sacred planet : Haønh tinh thaùnh thieän. Sacred word : Thaùnh ngöõ, linh töø. Sadayatana : Luïc nhaäp (Six sens, region; nhaân duyeân thöù naêm). Sadducee : Moân phaùi ñöôïc thanh luyeän nhaát vaø thoâng thaùi nhaát trong caùc moân phaùi Do Thaùi giaùo. Sagittarius (Archer): Nhaân Maõ (22/1121/12). Saguna Brahman : Ñaáng Vónh Cöûu. Sah : “Ngaøi” (“He”).
Saha (B.Ph): Ta baø (Sa baø), coù nghóa : Nhaãn. Ñaïi nhaãn, kham nhaãn, coõi ta baø hay ta baø theá giôùi, töùc nhaãn ñoä, nhaãn thoå, laø coõi maø nhaø tu haønh phaûi kham nhaãn, reøn luyeän haïnh nhaãn nhuïc ñoái vôùi moïi khoå naõo. Sahalokadhatu: Ta baø theá giôùi. Sahasara : Bí huyeät ñænh ñaàu. Sakkayaditti: Aûo töôûng cuûa phaøm nhaân (delusion of personality). Sakridāgāmin : Ngöôøi ñöôïc ñieåm ñaïo laàn 2 (Tu ñaø haøm). Sala (B.P.): Boái ña la thoï. Caây boái la ña. (laù cuûa caây boái la ña, coøn goïi laø boái dieäp, moät loaïi vôùi caây döøa nöôùc, caây thoát noát, ñöôïc duøng ñeå cheùp caùc kinh chöõ Phaïn luùc chöa coù giaáy. Ba Taïng kinh chöõ Phaïn
767
ñeàu ñöôïc cheùp treân laù cuûa caây boái la ña). Salamanders : Tinh linh cuûa löûa, hoûa tinh linh. Samadhana : Thaêng baèng (balance). Samadhi : Ñaïi ñònh, nhaäp ñònh (comtemplation). Samana : Moät trong naêm bieán phaân cuûa prana. Sambhogakāya : Baùo thaân (caùi thaân maø Phaät mang xuoáng theá ñeå chòu dö nghieäp söôùng, khoå). Samgha : Taêng (Buddhist bonze), Taêng chuùng, Taêng kyø, taêng giaø (Hoäi ñoàng ñaïi bieåu tu só Phaät giaùo). Taêng giaø lam hay giaø lam (ngoâi chuøa Phaät, pagoda). Samghanandi: Taêng Giaø Nan Ñeà, Toå thöù 17 cuûa Thieàn Toâng AÁn Ñoä. Samsara / Samkhara/ Samsaric wheel : Baùnh xe luaân hoài. Samskaras / Samkara : Caên nguyeân (root), maàm moáng (seed). Haønh uaån (action, samkhara). Haønh (nhaân duyeân thöù ba).
Samudya : Taäp ñeá (Cause, chaân lyù veà vieäc phaùt sinh caùi khoå). Samvritti : Nguoàn coäi cuûa haõo huyeàn. YÙ nieäm sai laàm (false conception). Samvritisatya: Chaân lyù troän laãn vôùi yù nieäm sai laàm. Samyak-sambuddha: Hoaøn thieän Phaät (Buddha of Perfection). Sanat Kumaras : Ñaáng Chöôûng Quaûn Ñòa Caàu (Lord of the World). Sanchita karma : Tieàn nghieäp, tieân nghieäp, tuùc nghieäp. Sanctuary : Thaùnh ñieän. Sanjna/ Sanna : Töôûng uaån (Thought, abstract ideas). Sānkhya : Trieát phaùi Soá Luaän (Trieát thuyeát coå nhaát cuûa AÁn Ñoä do hieàn trieát Kapila laäp neân, baøn veà caùc nguyeân nhaân cuûa bieåu loä. San-Lunn-Tsoung: (AÂm theo chöõ Haùn): Tam Luaän Toâng. Moät toâng phaùi cuûa Phaät giaùo Ñaïi Thöøa, do Ñöùc Nagarjuna, Toå thöù 14 ôû AÁn Ñoä saùng laäp.
768
Phaùi naøy ñöôïc laáy teân theo ba boä kinh chính 1) Trung Luaän (Madhyamika -çastra, xem chöõ naøy) 2) Thaäp nhò moân luaän (Dvadaça -nikaya-çastra) Hai boä luaän treân do Ñöùc Nagarjuna soaïn. 3) Baù luaän (çata-çastra) do Ngaøi Ñeà Baø (Deva) soaïn. Ba boä kinh naøy thuyeát giaûi giaùo lyù troïn caû ñôøi cuûa Ñöùc Phaät. Ñaëc ñieåm cuûa phaùi naøy laø laáy söï phaûn baùc maø luaän, chôù khoâng môû ra ñeà traïng naøo caû. Ñöùc Nagarjuna duøng taøi bieän baùc cuûa Ngaøi ñeå ñaùnh ñoå caùc hoïc thuyeát sai laàm, nhaát laø cuûa phaùi Höõu (coù) vaø Voâ (khoâng), môû ra Trung Ñaïo. Sannyasi: nhaø yogi chaân chính. Ngöôøi chaân tu. Sanscrit / Sanskrit / Samskrit : Baéc Phaïn ngöõ (thöù tieáng coù caên baûn, raát teá nhò, ñöôïc caùc hoïc giaû öa chuoäng, thöôøng ñöôïc phaùi Ñaïi Thöøa, hay Baéc Toâng, duøng ñeå vieát ra kinh saùch Phaät giaùo, teá nhò hôn tieáng Pali). Sanyama : Tam ñoaïn thieàn.
Sanyojana: Xieàng xích (fetter). Saptaparna : Thaát dieäp thoï (caây coù 7 laù, töùc con ngöôøi). Saróra : Lôùp voû (envelope) hay theå (body). Xaù Lôïi (tro, coát cuûa Phaät, Buddha’s relic). Sariputra: Xaù Lôïi Phaát, moät ñaïi ñeä töû cuûa Phaät Thích Ca. Sarva: Taát caû. Sarva-shunya: Toång hö voâ, Toaøn khoâng (all-void). Sat : Höõu Theå Tuyeät Ñoái (Absolute Beness). Ngoâi Moät, Voâ Hieän. Coõi Chaân (True realm). Satan : Quæ vöông, töùc Lucifer. Satchitananda : Thaùnh danh tröøu töôïng cuûa Brahman (trong thaùnh kinh AÁn giaùo). Satva/ Sattva : Tính chaát haøi hoøa, nhòp nhaøng. Sattva (Baéc Phaïn): Chuùng sinh (creatures, all living beings), loaøi höõu tình (sentience). Satya Yuga : Chu kyø chaùnh phaùp, thôøi hoaøng kim. Satyr : Nhaân döông thaàn (thaàn nöûa ngöôøi nöûa deâ).
769
Saura / Suchi : Löûa thaùi döông (solar fire). Saviour / Redeemer : Chuùa Cöùu Theá. Scheme : Heä thoáng haønh tinh. Scholastic: Thuoäc kinh vieän. Scholasticism: Trieát hoïc kinh vieän. [Trieát hoïc Trung Coå ôû Aâu Chaâu, duøng traøo löu trieát hoïc Hy Laïp ñeå giaûi thích giaùo ñieàu cuûa Thieân Chuùa giaùo. Goàm hai ngaønh chính: moät baét nguoàn töø Plato (do thaùnh Augustin), moät baét nguoàn töø Aristotle (do thaùnh Thomas), ñöôïc giaûng daïy trong caùc tröôøng cuûa Giaùo Hoäi] Scorpio (Scorpion): Hoå Caùp (24/1021/11). Choøm sao Thaàn Noâng. Sacramana / Çramana (Baéc Phaïn) Sa moân (Buddhist monk) tu theo ñaïo Phaät, xuaát gia, khoâng chöøa raâu, toùc, ñi khaát thöïc, aên moät laàn vaøo giôø ngoï (aên ngoï), giöõ 250 giôùi (cuï tuùc giôùi), Baéc Toâng coøn theâm Boà Taùt giôùi (58 giôùi). Scramanera: (Baéc Phaïn) Sadi (Novice), coøn goïi chuù Tieåu, tuy xuaát gia nhöng coøn taäp söï,
chôø ñuùng 20 tuoåi môùi goïi laø tyø kheo (hay Sa-moân), chæ tuaân giöõ 10 giôùi. Phaùi nöõ ñöôïc goïi laø Sa-di-ni (Scramaneri). Sea-elementals: Tinh Linh bieån. Sea of fire : Vaät chaát coõi Adi, goác cuûa Akasha, bieán phaân cuûa Fohat ôû coõi Toái Ñaïi Nieát Baøn. Seance : Buoåi caàu ñoàng. Seb : Thaàn thôøi gian (God of Time, cuûa Ai Caäp). Secondless : Ñoäc nhaát voâ nhò. Second Race : Caên chuûng thöù hai, thoaùt thai töø caên chuûng moät, ñöôïc goïi laø ngöôøi haõn sinh vaø laø ngöôøi khoâng xöông, ñöôïc caùc Ñaáng Baûo Toàn (Preservers) vaø caùc vò thaàn chuyeån kieáp (Incarnating Gods) ban cho ñoám löûa ñaàu tieân coøn sô khai vaø yeáu ôùt (maàm trí tueä). Söû duïng ngoân ngöõ aâm thanh (sound language). Secret Doctrine : Giaùo Lyù Bí Nhieäm (teân cuûa boä saùch lôùn do baø Blavatsky vieát ra vôùi söï trôï giuùp cuûa caùc Chaân Sö, coù muïc ñích:
770
1/ Giaûi thích veà söï thaønh laäp moät vuõ truï trong phaïm vi thaùi döông heä. 2/ Cung caáp manh moái ñeå tìm laïi lòch söû cuûa nhaân loaïi. 3/ Veùn leân böùc maøn aån duï vaø bieåu töôïng ñeå ñöa ra caùc chaân lyù aån taøng beân trong. 4/ Trình baøy caùc ñieàu huyeàn bí mang tính chaát khoa hoïc cuûa vuõ truï). See the Self / Revelation of the Presence : Kieán taùnh, kieán Phaät taùnh (thaáy ñöôïc Phaät taùnh trong taâm). Seed thought : Coâng aùn (Koan). Seer : Ngöôøi coù nhaõn thoâng. Chuû theå quan saùt (töùc linh hoàn). Chuû theå tri kieán. Selenognosis : Tri thöùc veà maët traêng. Self : Baûn ngaõ. Chaân Ngaõ (true self). Phaät taùnh. Phaøm ngaõ. Selfabnegation : Söï xaõ thaân, söï queân mình. Selfabsorbed : Thu veùn cho rieâng mình, ích kyû. Selfawareness : Ngaõ thöùc. Self-consciousness)
Self boasting : Töï phoâ tröông, töï khoe. Selfcentred : Truï vaøo baûn ngaõ, duy ngaõ. Self-conceit: Ngaõ chaáp Chaáp neâ coù mình, coù thaân mình. Ñaây laø sôû kieán cuûa keû voâ minh, khoâng bieát raèng xaùc thaân mình laø do nguõ uaån giaû hôïp. Chæ khi naøo döùt ñöôïc ngaõ chaáp, con ngöôøi môùi döùt ñöôïc phieàn naõo. Selfcontrol : Töï chuû, bình tónh. Selfconscious Identity : Chuû theå höõu ngaõ thöùc (Chaân Ngaõ). Selfdiscipline : Giôùi luaät, töï giaùc. Selfdisplay : Töï phoâ, töï hieän. SelfExistence / Self Existent / SelfExisting : Ñaáng Töï Höõu, Ñaáng Haèng Höõu. Selfexisting : Töï höõu. Selfexperience : Kinh nghieäm baûn thaân. Selfishness / I-am-ness / Asmita: Ích kyû Selfimposed : Töï ñaët cho mình, töï cheá.
771
Selfinduced : Töï taïo. Selfinitiated : Töï khai môû, töï phaùt. Selfmade adept : Cao ñoà töï tu luyeän. SelfManifested : Ñaáng Töï Hieän. Selfmastery : Söï töï chuû. Selfmotor : Ñoäng cô töï haønh. Selfmoving : Töï haønh. Selfnature : Töï taùnh. Selfperception : Khaû naêng töï tri. Selfperpetuation : Töï toàn taïi. Self persisting : Töï toàn. Selfpreparation : Doïn mình. Self-personality: Vò ngaõ, duy ngaõ, ích kyû (asmita, selfishness, I-am-ness). Selfrealisation / Self knowledge : Töï tri. Chöùng ngoä Chaân Ngaõ. Selfunfoldment : Töï phaùt trieån. Selfwill : Cöùng ñaàu. YÙ chí cuûa phaøm ngaõ. Seminary : Chuûng vieän.
Seminarist : Chuûng sinh. Semit : Ngöôøi Semite goàm AÛ Raäp, Do Thaùi vaø tröôùc kia Phoenici, Syrie. Semitic language : Ngoân ngöõ Semit (do caùch phaùt aâm sai leäch ñaàu tieân cuûa Baéc Phaïn nguyeân thuûy). Semitrance : Baùn xuaát thaàn. Sempiternity : Voâ cuøng taän. Seng-tsan: (497?-602) Taêng Xaùn, Toå thöù 3 cuûa Thieàn Toâng Trung Hoa. Sensa / Senza : Moät ngoân ngöõ huyeàn bí. Sensation: Thoï. Senseobject : Ñoái töôïng cuûa giaùc quan (töùc hieän töôïng). Sense of personality : Chaáp ngaõ. Sensitive : Nhaø taâm thoâng. Sentience : Caûm tính. Sentient : Coù tri giaùc, höõu tình. Sentient body : Caûm duïc theå. Separate identity : Caù theå. Separated self : Bieät ngaõ. (Individualized self). Sephiroth : Caùc phaân thaân thieâng lieâng töø AinSoph,
772
nguyeân khí ñaïi ñoàng, voâ ngaõ, töùc Thöôïng Ñeá. Sermon: Baøi keä. Setting of the will: Laäp chí, laäp nguyeân. Serpent of evil : Ñoäc xaø (chæ phaøm ngaõ vôùi caùc ñoøi hoûi, thoâi thuùc cuûa noù). Serpent of wisdom : Minh trieát xaø (caùc vò beân chính ñaïo). Seventh sense: Tröïc giaùc (intuition). Shadow: Baøo aûnh (astral image). Shadow of the soul : Phaøm ngaõ. Shakti : Thaàn löïc (force). Quyeàn naêng (Power). Tinh löïc (Energies). Nöõ thaàn (Goddess). Quyeàn naêng sinh saûn (Generative Power). Ñaïi haõo huyeàn (Mahamaya). Thaàn löïc nguyeân thuûy. Vuõ truï naêng (Universal energy). Shama : Kieåm soaùt tö töôûng. (control of thought). Shamballa : Ñaûo Thieâng trong sa maïc Gobi, truï sôû trung öông cuûa Thaùnh Ñoaøn,
toàn taïi trong chaát dó thaùi thöù nhì. Shamballa force : Naêng löôïng thieâng lieâng. Shankaracharya : (coøn ñöôïc vieát Sankara; Shankara) (788?-820?) Trieát gia theo AÁn giaùo (Hindu philosopher), moät trong caùc nhaø thaàn hoïc noåi tieáng nhaát cuûa Aán Ñoä (Indian theologians). Coù leõ Ngaøi sinh ôû Malabar, vaân du khaép xöù AÁn, sau cuøng ñeán Kashmir vaø sieâu hoùa ôû Kedarnath trong daõy Tuyeát Sôn (Himalayas). Ngaøi coù vieát ra boä ñaïi luaän veà trieát lyù Vedanta, vaãn coøn ñöôïc toân kính ôû AÁn Ñoä. Trieát lyù cuûa Ngaøi laø Nhaát Nguyeân Luaän Kyø cöïu vaø chính thoáng (ancient and orthodox Monoism). Trong boä saùch Giaùo Lyù Bí Nhieäm, Ngaøi ñöôïc xem laø ngöôøi cuûa Cuoäc Tuaàn Hoaøn Thöù Saùu (the sixth Rounder). Shankaracharya laø moät Ñaáng Hoùa Thaân (Avatar). Shape: Hình töôùng Sharira / Sarira : Theå (body). Sheath : Lôùp voû, theå (hình haøi vaät chaát). Kosha.
773
Sheath of fire : Theå haï trí. Sheath of mist : Theå caûm duïc. Shekinath : Baûn ngaõ taâm linh (spiritual self). Shell : Ma hình (ma hình chöa hoaøn toaøn caét ñöùt lieân heä vôùi 2 nguyeân khí cao). Shingonshu (tieáng Nhaät): Chaân Ngoân Toâng, coøn goïi laø Maät Toâng (Tantrism). Ñaây laø moät heä phaùi Phaät giaùo thieân veà vieäc duøng caùc caâu chaân ngoân, linh töø, phuø chuù. Giaùo toå laø Phaät Thích Ca. Chuû tröông: Duøng chaân ngoân (mantram), phaùp aán (muâdraâ) ñeå ñaït ñöôïc tieán boä trong vieäc tu taäp. Shin-Sieu (sien): Thaàn Tuù. Laø moät trong caùc ñeä töû gioûi cuûa Nguõ Toå Hoaèng Nhaãn (Houng Jenn), ngaøi Thaàn Tuù sôû tröôøng veà phöông phaùp tieäm ngoä, töùc laø daïy tieán daàn töø thaáp leân cao, trong khi ngaøi Hueä Naêng gioûi veà ñoán ngoä, töùc laø giaùc ngoä mau. Hai baøi keä cuûa hai ngaøi sau ñaây chöùng toû ñieàu ñoù: Keä cuûa Thaàn Tuù. Thaân thò boà ñeà thoï
Taâm nhö minh caûnh ñaøi Thôøi thôøi caàn phaát thöùc Maïc söû nhaï traàn ai. Dòch nghóa : Thaân laø coäi boà ñeà Taâm nhö ñaøi göông saùng Luoân luoân phaûi lau chuøi Chôù ñeå dính buïi baëm.
Keä cuûa Hueä Naêng. Boà ñeà baûn voâ thoï Minh kính dieäc phi ñaøi Baûn lai voâ nhaát vaät Haø xöù nhaï traàn ai? Dòch nghóa : Boà ñeà voán khoâng caây Göông saùng cuõng khoâng ñaøi Xöa nay khoâng moät vaät Choã naøo buïi baùm ñaây?
Shinto / Shintoism : Thaàn ñaïo (Toân giaùo truyeàn thoáng cuûa Nhaät, keát hôïp vieäc thôø phuïng toå tieân vôùi caùc vò thaàn trong thieân nhieân. Soá tín ñoà khoaûng 2.784.000 ngöôøi). (Almanac 2007) Shiva : Thöôïng Ñeá Ngoâi Moät, Ngoâi Huûy Dieät. Shiva’ s eye : Ñeä tam nhaõn (third eye). Shraddha: Ñöùc tin (Faith)
774
Shramana / scramana: Sa moân (exerciser) do ngöõ caên shrama laø haønh ñoäng (action). Shravaka : Ñeä töû thinh vaên (listener, hearer), do shru laø nghe. Shunya/sunyata: Hö voâ, troáng khoâng, hö aûo, khoâng coù thaät (void). Siddhas : Caùc vò coù thaàn thoâng. Siddhi : Thaàn thoâng, naêng löïc sieâu phaøm (superphysical power). Sideral year : Naêm vuõ truï (baèng 25.868 naêm döông lòch). Sight / Vision / Clearvoyance : Nhaõn thoâng, thoâng nhaõn. Thò giaùc. . Astral sight : Nhaõn thoâng caûm duïc. . Cosmic sight : Nhaõn thoâng vuõ truï. . Inner sight : Noäi nhaõn thoâng. Sigmund Freud : (1856 1939) Nhaø thaàn kinh hoïc (neurologist) ngöôøi AÙo, cha ñeû cuûa khoa taâm-phaân-hoïc
(psychoanalysis). Do cheá ñoä Quoác Xaõ (Nazi regime), baét buoäc phaûi rôøi Vienna, sang soáng ôû Anh. Cuøng vôùi Breuer nghieân cöùu vieäc ñieàu trò taâm beänh (hysteria) baèng thoâi mieân. Sau ñoù, Freud trieån khai moät phöông phaùp chöõa trò (sau naøy ñöôïc duøng laøm neàn taûng cho khoa taâm-phaân-hoïc cuûa oâng) trong ñoù oâng thay vieäc thoâi mieân baèng traéc nghieäm taâm lyù döïa treân cô sôû ñoái ñaùp ngoân ngöõ lieân töôûng töï do (free association of ideas), hay laø gôïi laïi moät yù töôûng baèng moät yù töôûng khaùc tröôùc kia coù lieân keát vôùi noù. OÂng tin raèng moät phöùc caûm veà caùc aán töôïng bò öùc cheá vaø queân laõng, vaãn coøn naèm beân döôùi moïi traïng thaùi taâm trí khoâng bình thöôøng nhö laø taâm beänh, chæ caàn phaùt hieän ñöôïc caùc aán töôïng naøy thì vieäc chöõa trò cuõng thöôøng coù hieäu quaû. OÂng coøn ñöa ra lyù thuyeát cho raèng giaác mô laø moät bieåu hieän trong voâ thöùc cuûa caùc öôùc muoán bò ñeø neùn, nhaát laø öôùc muoán tính duïc.
775
Sign : Cung hoaøng ñaïo. Sikhism : Ñaïo Sikh, moät trong boán toân giaùo lôùn ôû AÁn Ñoä, do Nānak Dev saùng laäp vaøo cuoái theá kyû XV ôû Pendjab. Toân giaùo naøy theo ñoäc thaàn, tin vaøo söï hieän höõu cuûa moät Ñaáng Saùng Taïo Duy Nhaát. Soá tín ñoà: 24.989.000 ngöôøi (Almanac 2007). Sila (Baéc Phaïn): Giôùi (command ment, caùc leà luaät ñeå ngaên chaän haàu traùnh ñöôïc thaân nghieäp, khaåu nghieäp, yù nghieäp). Shýla (Nam Phaïn). Trì giôùi, giöõ giôùi. Silent sound : AÂm thanh tuyeät ñoái. Silent Watcher : Ñaáng Tònh Quaùn. Silver cord : Ngaân quang tuyeán. Simha/Aryasimha: Sö Töû Tyø Kheo, Toå thöù 24 cuûa Thieàn toâng AÁn Ñoä. Sirian Logos : Thöôïng Ñeá cuûa sao Sirius. Sirius : Sao Thieân Lang, caùch ñòa caàu 8,64 quang nieân, ñöôøng kính 2,33 trieäu Km, khoái löôïng gaáp 26 laàn maët
trôøi, laø ngoâi sao saùng nhaát trong soá 5.776 sao thaáy ñöôïc baèng maét thöôøng. Six regions: Luïc nhaäp. Sixth sense : Giaùc quan thöù saùu (theå trí, mind). Sivaism : Moät heä phaùi cuûa AÁn giaùo. Skandha / Khanda : Uaån (bundle, cause, coøn goïi laø aám hay aâm). Coù 5 uaån (nguõ aám), goàm: 1) Saéc uaån (Rupa; form hay body). 2) Thoï uaån (Vedana; sensation, perception). 3) Töôûng uaån (Sanjna/sanna; thought, abstract ideas). 4) Haønh uaån (Samkhara/ samskara; action, tendencies of mind). 5) Thöùc uaån (vinnana; knowledge, mental power). Socrates (Phaùp: Socrate, 469399 tröôùc T.C.): laø thaày cuûa trieát gia Plato, Xenophon. Trieát gia vó ñaïi cuûa Hy Laïp naøy ñöôïc xem laø nhaân vaät noåi tieáng ngang vôùi Phaät Thích Ca, Chuùa Jesus vaø Khoång Töû. OÂng coøn ñöôïc coi laø laèn ranh
776
phaân chia lòch söû trieát hoïc Hy Laïp vaø Taây Phöông, ñoù laø trieát hoïc tröôùc Socrate vôùi 4-5 theá kyû tröôùc T.C. vaø trieát hoïc sau Socrate vôùi khoaûng 20 theá kyû sau T.C. Socrate noåi danh vôùi caâu: “Haõy töï bieát mình” (“Connais - toi toi - meâme”) khaéc ôû khung cöûa ñeàn thôø Delphes. OÂng ñöa ra lyù thuyeát linh hoàn baát töû. Bò toá caùo veà ba troïng toäi: 1. Khoâng tin töôûng vaøo toân giaùo cuûa Nhaø nöôùc. 2. Du nhaäp caùc thaàn môùi vaøo Athens. 3. Laøm truïy laïc thanh nieân. Vì tin vaøo söù meänh maø thaàn minh ñaõ uûy thaùc neân oâng khoâng ñeå yù ñeán caùc lôøi vu khoáng ñoù vaø khoâng chòu töï bieän hoä, oâng chaáp nhaän baûn aùn, vaøo ngoài tuø vaø ñöôïc uoáng thuoác ñoäc ñeå cheát nhö moät ngöôøi töû vì ñaïo. Soham : Toâi laø Ngaøi (do Sah, Ngaøi (He) vaø aham, Toâi (I). Solar Angel : Thaùi Döông Thieân Thaàn, töùc Chaân Ngaõ, thöôïng ngaõ.
Solar body : Theå chí phuùc (bliss sheath). Solar Deity / Solar Logos : Thaùi Döông Thöôïng Ñeá. Solar Devas: ManasaDhyanis, Agnishvatta Pitris (Thaùi Döông Tinh Quaân). Solar Lord : Chaân Ngaõ. Solar plexus : Bí huyeät nhaät tuøng, bí huyeät ñan ñieàn (döôùi ruùn). Solar system : Thaùi döông heä. Solarite : Ngöôøi theo thuyeát duy thaùi döông. Solipsism: (Duy ngaõ luaän, thuyeát duy ngaõ). Thuyeát chuû tröông raèng chæ coù “caùi toâi” cuøng vôùi caùc caûm giaùc vaø tình caûm cuûa noù laø thöïc taïi duy nhaát, ngoaøi “caùi toâi” khoâng coøn gì khaùc ñaùng keå. Solitary confine : Nhaäp thaát. Solomon (Phaùp: Salomon, loái 973933 tröôùc T.C.): Vò vua thöù ba cuûa ngöôøi Hebrew (Hebrew sau ñöôïc ñoåi thaønh Jew Do Thaùi), con trai vaø laø ngöôøi keá vò vua David. Döôùi trieàu ñaïi Solomon, Do Thaùi ñaït tôùi möùc thònh vöôïng cao.
777
. Temple of Solomon : Theå linh hoàn (karana sarira). Solvent : Yeáu toá giaûi quyeát. Soma : Maët traêng. Somnambulism : Mieâân du, thuïy du (sleep walking). Son : Ngoâi Chuùa Con (ngoâi Hai cuûa Thaùi Döông Thöôïng Ñeá), Baùc aùiMinh trieát. Son of mind : Con cuûa trí tueä, linh hoàn. Son of necessity : Ñöùa con thieát yeáu (töùc thaùi döông heä). Sotapatti: Sowani, keû ñaït ñöôïc quaû vò tu ñaø hoaøn, töùc ñieåm ñaïo 1. Soul : Linh hoàn (laø Tinh Thaàn ñöôïc bao boïc trong linh hoàn theå). Soul body / Soul vehicle / Causal body / Spiritual body: Linh hoàn theå, theå nguyeân nhaân. Soul is known as it is : Bieát ñöôïc thöïc töôùng cuûa linh hoàn. Sound language : Ngoân ngöõ aâm thanh (phaùt ra aâm thanh gioáng nhö tieáng haùt chæ coù nguyeân aâm, ñaây laø ngoân ngöõ cuûa caên chuûng 3).
Southern Church : Phaät giaùo Tieåu Thöøa, hay Phaät giaùo Nam Toâng (nhaùnh Phaät giaùo ñi veà phía Nam AÁn Ñoä. Thaät söï, nhaùnh Phaät giaùo Nam Toâng ñi gaàn vaø khoâng ñi leäch khoûi caùc giaùo huaán daønh cho ñaïi chuùng hay hieån giaùo cuûa Ñöùc Thích Ca Maâu Ni do bôûi nhieàu cuoäc kieát taäp ñöôïc toå chöùc sau khi Phaät Nhaäp dieät). Sowan (B.P.): Con ñöôøng thöù nhaát trong boán con ñöôøng ñöa ñeán Nieát Baøn. Sowani / Sowanee: Ngöôøi ñi vaøo ñöôøng sowan (ñieåm ñaïo 1). Space : Khoâng gian (caùi bao truøm baát khaû tri cuûa vaïn vaät, nguyeân nhaân ñaàu tieân baát khaû tri, thöïc theå nguyeân thæ), Eternal Mother. Sparsa / Sparsha : Xuùc (touch, nhaân duyeân thöù saùu). Speck : Nguyeân töû (atom). Spectator : Chuû theå thöôûng ngoaïn, chuû theå quan saùt. Spell: Thaàn chuù buøa ngaûi. Söï yeåm buøa. . Cast / put a spell on sb: boû buøa cho ai.
778
. Recite a spell: ñoïc thaàn chuù. Sphere : Baàu theá giôùi, Coõi. . Eye sphere : Nhaõn giôùi. . Mind sphere : Taâm giôùi. Spirillae : Loa tuyeán, ñöôøng xoaén oác (caùc rung ñoäng cuûa luoàng thaàn löïc trong vi töû thöôøng toàn). Spirit : Tinh thaàn (Purusha) Chaân Thaàn. Chôn Linh. Tinh linh. Vong linh. Nhaân hoàn. Spirits : Caùc ñieåm linh quang (divine sparks). Spiritism : Thuyeát duy linh. Spiritist : Ngöôøi theo thuyeát duy linh (coù nieàm tin caên baûn laø thuyeát luaân hoài). Spiritual alchemicalisation : Sieâu chuyeån tinh thaàn (xaûy ra vaøo luùc linh hoàn theå bò tieâu huûy). Spiritual Buddhi: Hoàn Thieâng (Divine Soul). Spiritual Ego : Chaân Ngaõ taâm linh (moät tia saùng cuûa Haønh Tinh Thöôïng Ñeá), töùc Manas, khoâng phaûi laø Higher Self. Spiritual energy : Naêng löôïng tinh thaàn (töùc laø naêng löôïng cuûa linh hoàn, cuûa tröïc
giaùc hoaëc laø naêng löôïng cuûa yù chí). Spiritual entity : Thöïc theå tinh thaàn (töùc Chaân Thaàn treân coõi Chaân Thaàn). Spiritual gift : Phaùp thí (Buddhist alms). Spiritual individuality: Monad. Spiritual insight : Linh giaùc. Spiritual instinct : Baûn naêng tinh thaàn (khía caïnh thaáp nhaát cuûa tröïc giaùc). Spiritual intelligence: divine intelligence: trí tueä thieâng lieâng. Spiritual kingdom : Giôùi tinh thaàn (Thieân giôùi). Spiritual man : Chaân nhaân. Ngöôøi thieân veà tinh thaàn (ñaõ ñöôïc ñieåm ñaïo). Real man. Spiritual perception : Tri giaùc tinh thaàn (baûn naêng tröïc giaùc). Spiritual plane : Coõi tinh thaàn (töùc coõi Boà Ñeà vaø Nieát Baøn). Spiritual power: Laäu taän thoâng. Spiritual reading : Tham cöùu tinh thaàn.
779
Spiritual self : Linh ngaõ, Chaân Thaàn (Divine Self). Spiritual sight : Linh nhaõn. Spiritual soul / Divine soul / Immortal Soul : Hoàn tinh thaàn, Hoàn thieâng, Hoàn baát töû (Hieän theå cuûa tinh thaàn vuõ truï thuaàn khieát). Coøn goïi laø Individuality. Spiritualism : Giaùng ma thuaät. Spiritualist : Ngöôøi theo giaùng ma thuaät (tin raèng vong hoàn ngöôøi cheát trôû veà coõi traàn ñeå hieäp thoâng vôùi ngöôøi soáng). Spiritus mundi : Tinh thaàn vuõ truï. Spiritus vitae : Tinh thaàn linh hoaït. Split personality / Multiple personality : Taâm thaàn phaân lieät, ña nhaân caùch. Spontaneous understanding: Hoaùt nhieân khai ngoä. Spooõk : AÂm ma (sinh hoàn taùch khoûi Chaân Ngaõ luùc rôøi boû nhuïc thaân, töùc laø Kama-rupa luùc coøn soáng). Sprites : Tinh linh thieân nhieân.
Sramana / Shramana : Sa moân (coøn goïi laø tyø kheo, B.Phaïn), ngöôøi xuaát gia tu theo ñaïo Phaät. Srotapatti Tu ñaø hoaøn (ngöôøi ñöôïc ñieåm ñaïo laàn moät).Gioáng nhö sowanee. Stand : An truï. Sthula condition : Traïng thaùi ñaõ bieán phaân. Sthula sharira : Nhuïc thaân, Annamaya kosha. Stoicism : Thuyeát Khaéc Kyû (do Zeno Phaùp: Zenon khôûi xöôùng, chuû tröông laáy toân giaùo vaø luaân lyù ñeå dieät ham muoán). Student : Moân sinh, ñaïo sinh. Subatomic subplane : Coõi phuï aù nguyeân töû. Subconsciousness : Tieàm thöùc. Subdivision : Teá phaân. Coõi phuï. Subject : Chuû theå. Noäi taâm, taâm. Subjective energy : Naêng löôïng noäi taïi. Subjective side : Phöông dieän noäi taâm. Khía caïnh chöa bieåu loä.
780
Subjective reality : Thöïc taïi noäi taâm. Subjective world : Noäi giôùi, caûm duïc giôùi. Subjectivity : Tính chuû quan. Phaàn noäi taâm. Sublimation : Sieâu chuyeån, sieâu hoùa. Subliminal : Thuoäc tieàm thöùc. Subplane : Coõi phuï, phaân caûnh. Subrace : Phuï chuûng (off shoot). Substance : Chaát lieäu. Baûn theå. Thöïc chaát. Tinh hoa cuûa vaät chaát (essence of matter). Substantialism : Baûn theå luaän (Trieát thuyeát chuû tröông raèng moïi söï vaät, keå caû tinh thaàn con ngöôøi, chæ laø nhöõng baûn theå thuaàn tuùy chöù khoâng pha troän vôùi tuøy theå accident). Succubi / Succubus : Nöõ hoà ly tinh, Nöõ haáp tinh quæ. Suchi/ Shuchi/ Saura : Löûa thaùi döông. Suggestion: AÙm thò. Thöôøng hieåu theo nghóa thuï ñoäng: khi moät chuû theå coù moät yù töôûng, theo moät yù kieán, hay coù moät khuynh höôùng, maø
khoâng bieát raèng nhöõng caùi ñoù coù nguoàn goác töø beân ngoaøi hay töø yù muoán cuûa ngöôøi khaùc, thì ñoù laø aùm thò. Theo caùch giaûi thích cuûa baø Blavatsky thì aùm thò laø moät hình thöùc chuyeån di tö töôûng (thought transference). Sukshma sarira : Theå tinh anh (subtle body). Sukshma condition : Traïng thaùi tieàm taøng vaø chöa bieán phaân. Summerland : Xöù sôû tröôøng haï (Moät caùi teân töôûng töôïng do nhöõng nhaø theo giaùng ma thuaät duøng ñeå chæ truù sôû cuûa caùc “vong hoàn” thoaùt xaùc ñang cö truù ôû nôi naøo ñoù trong daûi Ngaân Haø). Sunfluid : Löu chaát thaùi döông. Sun god / Solar lord : Thaùi döông thieân thaàn (töùc linh hoàn). Superconcious self : Sieâu thöùc ngaõ (linh hoàn). Supercontemplative state : Traïng thaùi sieâu nhaäp ñònh. Super man : Sieâu nhaân (töùc Chaân Sö).
781
Super mind : Sieâu trí tueä. Supernatural : Sieâu nhieân. Supernaturalism : Thuyeát sieâu nhieân (thuyeát cho raèng coù sieâu nhieân giôùi). Superphysical plane : Coõi sieâu phaøm (coõi maø ngaõ thöùc chöa ñöôïc xaùc laäp). Supersensuous state : Traïng thaùi sieâu thöùc. Supersubstantial : Sieâu vaät chaát. Supreme Brahman : Para brahman. Supreme Self : Baûn Ngaõ Toái Cao. Suras: Thaàn (gods, devas). Keû thuaän theo thieân cô. Surya : Maët trôøi. Löûa maët trôøi. Sushumnaâ : Trung hoûa kyø kinh (teân cuûa daây thaàn kinh coät soáng noái lieàn tim vôùi ñieåm ôû treân ñænh ñaàu (Brahmarandra), ñoùng vai troø quan troïng nhaát trong vieäc thöïc haønh yoga). Sushupti: Traïng thaùi nguû say (deep-sleeping state). Sutra : Caâu kinh, ñieån taéc. Sutratma / Life thread : Sinh meänh tuyeán.
Svapna: Traïng thaùi mô (the dreaming). Syllogism: Tam ñoaïn luaän. [1.Moät phöông phaùp suy luaän do trieát gia Aristotle ñeà ra, goàm ba veá: ñaïi tieàn ñeà, tieåu tieàn ñeà vaø keát luaän. Thí duï: A=B -> tieåu tieàn ñeà, B=C -> ñaïi tieàn ñeà, vaäy A=C --> keát luaän. 2.Kieåu suy luaän ñeå tìm ra chaân lyù thöù ba baèng caùch so saùnh hai chaân lyù khaùc. Ví duï: Ngöôøi ta, ai cuõng phaûi cheát; Socrates laø ngöôøi; vaäy Socrates cuõng phaûi cheát]. Coù raát nhieàu loaïi tam ñoaïn luaän, sau ñaây laø vaøi loaïi. Tam ñoaïn luaän baát toaøn, trong ñoù moät tieàn ñeà ñöôïc hieåu ngaàm: Socrates laø ngöôøi, vaäy Socrates phaûi cheát. Tam ñoaïn luaän hoaøn toaøn töùc laø loaïi coù roõ caû ba veá treân. Tam ñoaïn luaän keùp, trong ñoù coù nhieàu veá keùp, ví duï A=B, B=C, C=D, D=E, vaäy A=E. Tam ñoaïn luaän nguïy bieän, laø loaïi môùi xem qua thì ñuùng nhöng thaät ra coù tính haøm hoà. Ví duï: Ngöôøi laø ñoäng vaät, choù laø
782
ñoäng vaät, vaäy ngöôøi laø choù (?!). Tam ñoaïn luaän phuû ñònh, trong ñoù phaàn keát luaän duøng ñeå phuû ñònh ñieàu gì, ví duï: Con ngöôøi laø sinh vaät, khoâng hoøn ñaù naøo laø sinh vaät, neân khoâng hoøn ñaù naøo laø ngöôøi. Tam ñoaïn luaän töông quan, thí duï A lôùn hôn B, B lôùn hôn C, vaäy A lôùn hôn C… Sylph : Tinh linh khoâng khí, phong tinh linh. Symbol : Bieåu töôïng (laø moät loaïi hình töôùng form naøo ñoù che giaáu moät tö töôûng, moät yù töôûng, hoaëc moät chaân lyù). Symbolic sets of lines : Boùi queû dòch. Symbolism : Bieåu töôïng kyù. Symbologist : Nhaø bieåu töôïng hoïc. Svabhaâvat (Baéc Phaïn) : Tinh hoa deã uoán naén cuûa vaät chaát. Svaâha / Svaâhaâ : Ta baø ha (moät maät ngöõ thöôøng duøng ôû cuoái caâu chuù, haøm yù thaønh töïu, toát laønh: “Mong ñöôïc nhö vaäy” (So be it); “Mong ñöôïc kieát töôøng mieân vieãn” (May it be perpetuated).
Swan: Chim thieân nga, minh trieát ñieåu (hamsa). Ngöôøi ñöôïc ba laàn ñieåm ñaïo (Anagami). Swastika / Svastika (Baéc Phaïn) : Chöõ Vaïn hay Vaïn töï (thuaän chieàu) coøn goïi laø kieát töôøng. Beân AÁn Ñoä, ñaây laø moät linh töï, coù maõnh löïc ñem laïi toát laønh, vui veû, phöôùc ñöùc. Vì chöõ vaïn (thuaän) töôïng tröng cho söï may maén toát laønh neân noù thöôøng ñöôïc khaéc, veõ ôû tröôùc caùc chuøa chieàn. Ngoaøi chöõ Vaïn thuaän coøn coù chöõ Vaïn ngöôïc Theo caùc nhaø ñaïo hoïc, boán caùi ñaàu löûa khi quay thuaän chieàu thì dieät saïch phieàn naõo, ñem laïi an laïc, khi quay nghòch chieàu seõ thieâu ñoát thieân caên. Quoác tröôûng Hitler (1889 1945) cuûa nöôùc Ñöùc ñaõ duøng chöõ Vaïn ngöôïc laøm bieåu hieän cuûa cheá ñoä quoác xaõ.
783
Swarga / svarga: Thieân ñöôøng (paradise). Sweat born : Gioáng daân haõn sinh (ñöôïc sinh ra nhö moà hoâi, thuoäc gioáng daân thöù hai vaø ñaàu gioáng daân thöù ba).
784
T Tabernacle : Ñeàn thôø. Tad : Caùi Ñoù (chæ Thöôïng Ñeá huyeàn vi voâ hieän). Taijasi: Toûa saùng nhôø hôïp nhaát vôùi theå Boà Ñeà (Buddhi). Talisman : Linh phuø, buøa. Talmud : Boä kinh chính thöùc cuûa Do Thaùi giaùo, goàm taäp hôïp caùc truyeàn khaåu cuûa caùc giaùo só Do Thaùi ñeå giaûi thích luaät cuûa Moses. Tamasa : Coù tính chaát tònh. Tamas : Tính chaát tònh, tính voâ caûm (insensibility). Tanhā (Nam Phaïn): AÙi duïc (desire, nhaân duyeân thöù taùm). YÙ chí muoán soáng (will to live), söï sôï cheát vaø ham soáng, chính söùc maïnh hay naêng löïc ñoù taïo ra caùc luaân hoài. Thirst, kama. Tanmatra : Bieán thaùi cuûa nguyeân khí yù thöùc. Caùc yeáu toá taïo thaønh tinh thaànvaät chaát.
Yeáu toá tinh anh (subtle element). Soá ño thieâng lieâng. Tantra / Tantrika : Vaïn Phaùp Kyø Thö (boä saùch daïy veà caùc coâng thöùc phaùp thuaät huyeàn bí). Tantrism: Maät Toâng, moät heä phaùi cuûa AÁn giaùo. Tao : Ñaïo (Teân goïi trieát thuyeát cuûa Laõo Töû), Anima Mundi. Taoism : Ñaïo Laõo, Laõo giaùo. (Tao-sse). Thoaït tieân chæ laø moät neáp soáng ñaïo ñöùc do Ñöùc Laõo Töû chuû tröông, khoâng ñöôïc toå chöùc thaønh toân giaùo. Tuy nhieân veà sau, do trieát lyù thaâm dieäu maø ñöôïc ngöôøi ñôøi tin theo. Ñeán theá kyû thöù I tröôùc T.C., caùc moân ñeä cuûa Ngaøi môùi toân Ngaøi laøm Thaùnh Toå vaø toå chöùc neáp soáng ñaïo ñöùc aáy thaønh moät toân giaùo, duøng Ñaïo Ñöùc Kinh vaø Nam
785
Hoa Kinh laøm neàn taûng cho trieát lyù. Veà sau, nhieàu ñaïo só theâm thaét, veõ vôøi, duøng thuaät phaùp laøm meâ hoaëc quaàn chuùng, bieán thaønh moät ñaïo tu tieân, luyeän ñan döôïc ñeå uoáng haàu ñöôïc tröôøng sinh baát töû. Hieän nay, soá tín ñoà cuûa Laõo giaùo vaøo khoaûng 2.714.000 ngöôøi Almanac 2007). Tao-sinn (580 - 651):, Ñaïo Tín, Toå thöù tö cuûa Thieàn Toâng Trung Hoa. Tao Te King : Ñaïo Ñöùc Kinh. Tapas : Coõi Ñaïi Nieát Baøn. Giôùi luaät vaø ñöùc haïnh; giôùi haïnh. Tashishi : Ñaïi Theá Chí (moät trong hai vò Boà Taùt cuûa Phaät A Di Ñaø). Tathaâgata : Nhö Lai (nöông theo Phaät taùnh cuûa Chôn Nhö maø ñeán [lai], tieáng toân xöng daønh cho taát caû caùc Phaät). Buddha. Nhö Lai töùc laø thöïc töôùng, töùc laø Phaät taùnh, nhö vaäy, Nhö Lai töùc laø Chôn Nhö (Chôn: laø thaät, taùnh thaät; nhö: nhö thöôøng, theo, nöông theo, khoâng bieán ñoåi. Chôn [Chaân]
nhö: Caùi tính chaân thaät, khoâng bieán ñoåi, khoâng thieän khoâng aùc, khoâng sinh, khoâng dieät). Perfect Being. Coøn ñöôïc goïi laø Dhyan Chohans. Tattvas : Caùc bieán phaân cuûa löïc döôùi 7 hình thöùc. Vaät chaát vi töû cuûa moät coõi. Baûn chaát thöïc cuûa caùc söï vaät. Tattvajnani: Ngöôøi bieát ñöôïc hay phaân bieät ñöôïc caùc nguyeân khí trong thieân nhieân vaø trong con ngöôøi. Tatya : Coõi Toái Ñaïi Nieát Baøn. Tau : Linh töø cuûa thôøi Atlantis. Taurus (Bull): Kim Ngöu (20/420/5). Telepathy (do tieáng Hy Laïp: teâle: xa, vieãn; pathos: caûm nhaän): Vieãn caûm (thaàn giao caùch caûm). Ten deadly sins: Thaäp aùc, Thaäp aùc nghieäp, Thaäp baát thieän phaùp. Theo caùch goïi cuûa Phaät giaùo, ñaây laø 10 toäi aùc do thaân khaåu yù taïo ra. Goàm:1) Saùt sinh, 2) Du ñaïo (troäm cöôùp), 3) Taø daâm (ba toäi naøy do thaân taïo ra). 4) Voïng ngöõ (noùi caøn, noùi laùo), 5) YÛ ngöõ
786
(lôøi noùi nhô nhôùp, baát chính), 6) Löôõng thieät (loái noùi khoâng ñuùng söï thaät ñeå taïo baát hoøa cho hai beân), 7) Aùc khaåu (hay chöûi ruûa, noùi ñieàu ñoäc döõ, duøng lôøi noùi ñeå haïi ngöôøi khaùc)(Boán toäi naøy do khaåu taïo ra). 8) Tham, 9) Saân (coøn goïi laø nhueá, saân nhueá, naõo haïi, saân haän), 10) Si (coøn goïi laø voâ minh, taø kieán). (Ba toäi naøy do yù taïo ra). Tenderness : Loøng traéc aån. Söï trìu meán. Tension: Nhaát taâm baát loaïn. Terrestrial soul: giaùc hoàn, sinh hoàn (animal soul). Teshu Lama : Ban Thieàn Laït Ma. Tettraktys : Töù Linh Dieäu (Tetrad, The Sacred Four). That (Baéc Phaïn: Tad): Caùi Ñoù (chæ Brahman, Thöôïng Ñeá Huyeàn Vi Voâ Hieän). Theism : Höõu thaàn luaän hay höõu thaàn thuyeát, chuû nghóa höõu thaàn; chuû tröông coù Thöôïng Ñeá saùng taïo vaø ñieàu khieån vuõ truï. Thieân Chuùa giaùo vaø Hoài giaùo ñöôïc xem laø toân giaùo höõu thaàn, Phaät giaùo ñöôïc
coi laø toân giaùo voâ thaàn. Chia laøm Ñoäc thaàn thuyeát vaø Ña thaàn thuyeát. Theme of initiatory meditation : Coâng aùn (Koan). Theogony : Thaàn phoå hoïc (genesis of the gods). Theology : Thaàn hoïc (Moân hoïc veà Thieân Chuùa vaø veà nhöõng töông quan giöõa Thieân Chuùa vôùi taïo vaät (creatures), vöøa döïa vaøo khaû naêng nhaän thöùc töï nhieân cuûa con ngöôøi, vöøa döïa vaøo maëc khaûi cuûa Thieân Chuùa. Moân hoïc naøy khaùc vôùi thaàn luaän (deism). Theos : Thöôïng Ñeá. Thaàn. Theosophical Society : Hoäi Minh Trieát Thieâng Lieâng. Tuaân theo chæ thò cuûa caùc Chaân Sö trong Thaùnh Ñoaøn, Ñaïi Taù Henry Steel Olcott, ngöôøi Myõ, vaø baø Helena Petrovna Blavatsky, ngöôøi Nga, ñöùng ra thaønh laäp Hoäi Theosophy Theá giôùi ngaøy 17/11/1875. Luùc ñaàu, truï sôû cuûa Hoäi ñaët taïi New York, Myõ, sau dôøi veà Adyar Madras 20, AÁn Ñoä. Hoäi coù ba muïc ñích:
787
1) Xaây döïng tình huynh ñeä ñaïi ñoàng giöõa nhaân loaïi, khoâng phaân bieät noøi gioáng, giai caáp, toân giaùo vaø nam nöõ. 2) Khuyeán khích nghieân cöùu caùc toân giaùo, trieát lyù vaø khoa hoïc. 3) Nghieân cöùu caùc luaät thieân nhieân chöa giaûi thích ñöôïc vaø caùc quyeàn naêng aån taøng trong con ngöôøi. Hoäi chaáp nhaän caâu tieâu ngöõ nhö sau: “Khoâng toân giaùo naøo cao hôn chaân lyù”. Theosophy (do tieáng Hy Laïp: Theosophia): Minh trieát thieâng lieâng (teân cuõ laø Thoâng Thieân Hoïc). Theravada : Thöôïng Toïa boä, Tröôûng Laõo boä (Phaùi baûo thuû töï cho laø Phaät giaùo chính thoáng, chuû tröông nghieâm, chæ nhaän tu só ñi khaát thöïc). Phaùi Tieåu Thöøa. Theurgy : Thoâng thaàn hoïc. Thinginthemselves : Thöïc töôùng cuûa söï vaät (töùc laø chaát lieäu, substance). Things as they (really) are : Thöïc töôùng cuûa caùc söï vaät.
Thinker : Chuû theå tö töôûng, Linh hoàn, Con ngöôøi caù bieät (Individual), Nhaân hoàn, Thöôïng Trí (Manas). Chuû theå suy tö. Thirst: AÙi (desire). Thirstlessness : Khoâng khao khaùt, döùt boû (nonattachment) Third Logos: Thöôïng Ñeá Ngoâi Ba töùc laø Thieân Trí Saùng Taïo (reative Mind), töùc Toaøn Linh Trí (Universal Mind). Thought : Töôûng uaån (Sanna, abstract ideas). Thoughtfigure / Thought form : Hình tö töôûng (töùc tinh linh nhaân taïo). Thought illusion : AÛo töôûng. Thread of consciousness : Tuyeán yù thöùc, giaùc tuyeán. Thread of crreative activity: Tuyeán hoaït ñoäng saùng taïo (creative thread). Threadself / Thread soul / Magnetic Thread / Magnetic link / Silver cord / Sutratma: Sinh meänh tuyeán (thread of life, silver thread). Three paths all Buddhas : Tam theá chö Phaät.
788
Three vestures / Three bodies / Trikaya : Tam thaân (ÖÙng thaân, Baùo thaân vaø Phaùp thaân) Throat center : Bí huyeät coå hoïng. Thus have I heard: Nhö thò ngaõ vaên (Toâi nghe theá naøy). Caâu naøy do Phaät daïy cho A Nan ñaët ôû ñaàu taát caû caùc kinh ñöôïc keát taäp sau khi Phaät dieät ñoä. Titan : Ngöôøi khoång loà (soáng vaøo Ñeä nhò kyû, caùch nay 18 trieäu naêm, thuoäc caên chuûng 3). Titiksha : Nhaãn nhuïc (endu rance). To the other shore: Ñaùo bó ngaïn (ñeán bôø beân kia), Paramita. Toltec : gioáng daân Toltec, nhaùnh thöù ba cuûa daân Atlantis. Toltec empire : Moât vöông quoác ôû chaâu Atlantis, ñöôïc Ñeä Töû ñieåm ñaïo cai trò. Tortoise : Boùi mu ruøa. Touch : Xuùc (sparsa), nhaân duyeân thöù saùu. Trance : Xuaát thaàn (chuù taâm vaøo söï vieäc ñeán möùc giaùc
quan khoâng coøn bieát ñeán ngoaïi caûnh). Transcendent Deity : Thöôïng Ñeá sieâu vieät. Transcendentalism : Thuyeát Sieâu Nghieäm (baøn veà nhöõng ñieàu huyeàn bí cao sieâu, nhaán maïnh veà söï quan troïng cuûa phaàn hoàn hôn laø phaàn xaùc). Transient : Voâ thöôøng, phuø du. Transmigration : Chuyeån kieáp, ñaàu thai. Transmigrationism : Thuyeát luaân hoài. Transmutation : Chuyeån hoùa. Travel: Du hoùa, ñi hoaèng phaùp. Vaân du. Tree of life : Caây tröôøng sinh (Ashvattha tree). Treta yuga : Chu kyø hai cuûa Maha kalpa, daøi 1.296.000 naêm, aùc baét ñaàu xuaát hieän. Baïch Ngaân Thôøi ñaïi. Tretagni : Tam linh hoûa. Triad : Tam Thöôïng Theå. Tam Vò Nhaát Theå (The three in One). Tam boä. Trikaya : Tam thaân (three bodies, three vestures).
789
Triloki / Tribhuvanam : Ba coõi töùc tam giôùi : kama (Duïc giôùi), Rupa (saéc giôùi) vaø Arupa Loka (voâ saéc giôùi). Trimurti / Trinity / Triune : Ba Ngoâi Toái Linh. Thöôïng Ñeá Ba Ngoâi. Tam Vò Nhaát Theå. Tripitaka : Tam Taïng Kinh. Triplicity : Tam Nguyeân, Tam Boä. Triatna : Tam Baûo (Phaät, Phaùp, Taêng). Trishna / Trisnaâ (Baéc Phaïn): AÙi duïc (desire, nhaân duyeân thöù 8). Trismegistus / Trismegistos : Ñöùc Hermes ba laàn vó ñaïi (thrice great). TsongKhaPa (1355 1419): Nhaø caûi caùch Phaät giaùo Taây Taïng ñaàu tieân vaø vó ñaïi nhaát, laäp ra phaùi Muõ Vaøng, hoùa thaân (avatara) cuûa Phaät A Di Ñaø (Amitabha). Turanians : Ngöôøi Turanian (thuoäc nhaùnh phuï thöù tö cuûa caên chuûng 4, haäu dueä cuûa
gioáng daân naøy traûi roäng khaép theá giôùi). Turiya: Traïng thaùi taâm thöùc cao sieâu cuûa tinh thaàn (state of high spiritual consciousness). Tushita (B.Ph.): Coõi Trôøi Ñaâu Suaát, Cung Ñaâu Suaát. Theo Phaät giaùo Baéc Toâng, ñoù laø coõi trôøi (celestial region) treân coõi vaät chaát, nôi maø taát caû caùc vò Boà Taùt ñöôïc taùi sinh (reborn), tröôùc khi caùc Ngaøi xuoáng coõi traàn laøm moät vò Phaät töông lai (future Buddhas). Twice-born: Sinh ra laàn hai. Caûi töû hoaøn sinh. Twin-soul: Linh hoàn song sinh. Linh hoàn tri kyû. Two figures: Löôõng nghi [Trôøi vaø Ñaát, hoaëc Döông (vaïch lieàn ––– ) vaø AÂm (vaïch ñöùt – –)]. Two in One: Löôõng Vò Nhaát Theå, töùc Chaân Thaàn.
790
U Ubiquity/ Omnipresence : Toaøn hieän (hieän höõu khaép nôi). Udambara (Baéc Phaïn): Öu ñaøm hoa, hoa ñaøm. Udana : Söï soáng höôùng thöôïng (upward life). Ultimate physical atom : Cöïc vi töû hoàng traàn (traïng thaùi dó thaùi cao nhaát cuûa nguyeân töû chaát khí ôû coõi traàn). Unafraid : Voâ uùy. Unchangeable : Thöôøng truï (immutable). Unconscious purposiveness : YÙ ñoà voâ thöùc. Unconsciousness / the un conscious : Voâ thöùc, voâ tri thöùc (taâm thöùc tuyeät ñoái). Uncreate: caùi töï höõu (traùi vôùi caùi ñöôïc taïo, the create). Ucreated matter : Khí hö voâ.
Undines : Tinh linh cuûa nöôùc, thuûy tinh linh (thöôøng laáy hình nöõ). Undying : Baát dieät. Unification / Union : Hôïp nhaát. Unit of consciousness : Ñôn vò taâm thöùc (töùc Chaân Thaàn). Unitarian : Ngöôøi theo thuyeát Thieân Chuùa Moät Ngoâi. Unitarianism : Thuyeát Thieân Chuùa Moät Ngoâi (thuyeát naøy chæ chaáp nhaän coù moät ngoâi Thieân Chuùa, khoâng thöøa nhaän thuyeát Thieân Chuùa Ba Ngoâi), Ñoäc Vò Luaän. Unity : Tính ñoàng nhaát. Nhaát boån. Traïng thaùi Ñôn Nguyeân. Universal : Ñaïi ñoàng, phoå höõu. Universal Creative Chord: Hôïp AÂm Saùng Taïo Vuõ Truï, töùc Ngoaïi Linh Khí cuûa
791
Thöôïng Ñeá (the Outbreathing of God). Universal energy: Vuõ truï naêng, töùc laø Universal Sakti, töùc Will-Force (YÙ Chí – Huyeàn löïc). Universal Matrix : Khuoân vuõ truï. Universal Memory : Kyù öùc vuõ truï. Universal Mind : Toaøn Linh Trí, Trí cuûa thaùi döông heä. Thieân Trí (Mind of God). Thöôïng Ñeá Ngoâi Ba. Universal Presence : Baûn Lai Dieän Muïc Vuõ Truï. Universal saviour : Phoå ñoä. Universal soul : Linh hoàn theá giôùi. Universal Self: Ñaïi Ngaõ. Universality : Tính phoå caäp. Unknowable : Caùi Baát Khaû Tri. Unknown : Tinh Toøa Thöôïng Ñeá (coù hieän theå laø 7 tinh toøa). Unprincipled substance : Chaát lieäu phi nguyeân khí. Unreality : Phi thöïc taïi. Upaâdaâna : Thuû (clinging, nhaân duyeân thöù chín).
Upacharo: Haïnh kieåm (conduct). Upādhi : Hieän theå, vaän cuï. Cô sôû vaät chaát (material bases). Neàn taûng (foundation). Upadhya: Huaán sö tinh thaàn (spiritual preceptor), Guru. Upagupta: Öu Ba Cuùc Ña, Toå thöù tö cuûa Thieàn Toâng Aán Ñoä. Upadhyaya (Baéc Phaïn) : Hoøa thöôïng (Phaùp: Bonze en chef) 1) Tieáng goïi chung caùc nhaø sö Phaät giaùo lôùn tuoåi, nhaát laø vò truï trì moät ngoâi chuøa. 2) Chöùc vò cao nhaát trong haøng tu só Phaät giaùo, coù döï ñuû möôøi laàn Tröôøng Höông (nhaäphaï), coù thoï leã phong chöùc Hoøa Thöôïng. Upanishads : AÙo Nghóa Kinh. Do ngöõ nguyeân Upa: gaàn; ni: moät caùch cung kính; sad: ngoài. Upanishads goàm moät phaàn lôùn laø nhöõng ñoaïn keát cuûa kinh Veda maø caùc ñaïo sinh cung kính ngoài gaàn quanh thaày nghe giaûng daïy, cho neân coøn ñöôïc goïi laø Vedanta (do ngöõ nguyeân anta vöøa coù nghóa laø keát cuoäc, vöøa coù nghóa laø muïc ñích).
792
Upanishads laø keát quaû cuûa coâng trình saùng taùc taäp theå daøi ñeán maáy traêm naêm (khoaûng theá kyû thöù VIII tröôùc T.C.). Hieän coù khoaûng 150 baûn, nhöng non 20 baûn ñöôïc coi laø chính truyeàn. Nhaém vaøo ba ñoái töôïng: tri thöùc tuyeät ñoái, ñôøi soáng taâm linh vaø giaûi thoaùt sau cuøng. Uparati : Khoan dung (tolerance)
Upasaka (Baéc Phaïn): Öu baø taéc, Thieän Nam (nam tu só Phaät giaùo, tu taïi gia; cö só, caän söï nam). Upasika (Baéc Phaïn): Öu baø di, Tín Nöõ (nöõ tu só Phaät giaùo, tu taïi gia; caän söï nöõ). Upaya: Phöông tieän thieän xaûo ba la maät (expediency). Upper Aether : Haäu thieân khí thöôïng ñaúng.
793
V Vāch : Ngoâi Lôøi Thieâng Lieâng (Divine Word). Vacuity : Thaùi Hö (Chaos). Vacuum (Latin): Hö khoâng (Theo huyeàn bí hoïc, ñaây laø bieåu töôïng cuûa Thöôïng Ñeá Tuyeät Ñoái Absolute Deity hoaëc laø Khoâng Gian Voâ Bieân Boundless Space). Vacuum coù nghóa laø Latent Deity. Vahan / Upadhi : Hieän theå (vehicle, töùc laø caùc theå (bodies) ñeå bieåu loä treân nhieàu coõi khaùc nhau cuûa thaùi döông heä). Vāhana : Theå tinh thaàn (spiritual vehicle). Vaidyuta : Löûa ñieän (electric fire). Vairāgya / Viraga: Ñieàm nhieân tröôùc caùi giaû taïm. Söï döùt boû hay xaû ly (non attachment, desirelessness)
Vaisaka : Leã Wesak. Vaivasvata Manu : Ñöùc Baøn Coå Vaivasvata. Vaivasvata-Manu man : Con ngöôøi vaøo thôøi cuûa Ñöùc Baøn Coå Vaivasvata (töùc laø luùc con ngöôøi phaân chia nam nöõ roõ reät, khoaûng ñoä 2 gioáng daân röôõi trôû veà sau.). Vardhamana : Thaùnh danh cuûa giaùo chuû ñaïo Jaina. Varuna Lord : Ñaïi Thieân Thaàn chuû quaûn nuôùc cuûa khoâng gian, töùc nöôùc cuûa vaät chaát. Vasitva / vashitwa : Quyeàn naêng ñieàu khieån (power to command). Vasubandhu : Ñöùc Theá Thaân (Thieân Thaân), Toå thöù 21 trong soá 28 Toå cuûa Phaät giaùo Thieàn Toâng AÁn Ñoä, sau laáy teân laø Asanga (Voâ Tröôùc). Taùc giaû
794
cuûa boä Duy Thöùc Luaän (cho raèng : “taát caû söï vaät trong vuõ truï ñeàu khoâng thaät, duy coù caùi thöùc (tö töôûng) laø coù thaät”). Moät tieàn thaân cuûa Chaân Sö D.K., Baø Tu Baøn Ñaàu. Vasumitra: Baø Tu Maät, Toå thöù 7 cuûa Thieàn Toâng AÁn Ñoä. Vayu : Thaàn gioù (God of the wind). Vāyutattva : Vaät chaát vi töû coõi Boà Ñeà, töông öùng vôùi khoâng khí. Phong ñaïi, haønh phong. Veda : Kinh Veda (Thaàn phoå hoïc cuûa gioáng daân Aryan). Coù taát caû boán kinh Veda: 1) RigVeda (Thi kinh Veda) 2) SamaVeda (Ca vònh Veda). 3) YajurVeda (Teá töï kinh Veda) goàm Yajur Veda traéng hay Vaâjasaneyi, vaø Yajur Veda ñen hay Taittiriya. 4) AtharvaVeda (Chuù kinh Veda). Boä kinh RigVeda coù laâu nhaát vaø quan troïng nhaát. Veà ngöõ nguyeân, Rig coù nghóa xöng tuïng, Sama coù nghóa töø
ñieäu, Yajur do chöõ Yajus coù nghóa thaàn chuù, Atharva do chöõ Atharvan laø teân cuûa ñaïo só truyeàn laïi kinh naøy, Veda do chöõ Vid coù nghóa bieát. Vedana : Thoï uaån (perception, sensation), Thoï (nhaân duyeân thöù baûy, nhaân cuûa AÙi Trishna quaû cuûa Xuùc sparsha). Vedanta : Kinh Vedanta. (Ngöõ nguyeân anta coù nghóa keát cuoäc, muïc ñích. Do ñoù, Vedanta coù nghóa laø phaàn keát luaän cuûa Veda, ñoàng thôøi laø cöùu caùnh cuûa Veda. Toùm laïi, Vedanta laø taäp hôïp caùc ñoaïn keát cuûa kinh Veda. Vedanta coøn ñöôïc goïi laø Upanishads, laø phaàn daïy veà Brahma, Paramatman, Atma). Vedantism: Heä thoáng trieát hoïc khaûo cöùu veà Kinh Vedanta, töông ñoàng vôùi heä thoáng Phaät giaùo. Vedantin: Ngöôøi theo phaùi Vedanta. Vehicle : Hieän theå, theå bieåu loä, haï theå. Vehicle of desire: Astral body. Verbum : Ngoâi Lôøi (Word).
795
Versatile : Thieân bieán vaïn hoùa. Verse: Keä, baøi keä. Coøn goïi laø Keä ñaø, giaø tha, giaø ñaø, do caùch phaùt aâm theo tieáng Baéc Phaïn laø Gatha. Keä laø nhöõng baøi thi ca, thöôøng ñöôïc ñaët theo daïng boán caâu ñeå ca tuïng coâng ñöùc cuûa Phaät, Boà Taùt hoaëc ñeå toùm taét ñaïi yù cuûa moät thôøi kinh, cuûa moät cuoäc thuyeát phaùp, hoaëc ñeå neâu leân loøng caûm meán, tin töôûng nôi Tam Baûo. Coù khi Keä laø nhöõng baøi tröôøng thi, daøi caû traêm caâu ñeå giaûi nghóa theâm cho moät baøi thuyeát phaùp, ví duï baøi keä trong Dieäu Phaùp Lieân Hoa Kinh. Trong moãi caâu keä (hay moãi haøng keä) coù töø ba chöõ cho ñeán taùm chöõ. Vesture : Lôùp voû (sheath). Thaân. Theå. Vesture of consciousness : Lôùp voû cuûa taâm thöùc (töùc theå trí). Vibration : Rung ñoäng (keát quaû cuûa xung löïc beân trong).
Vicarious atonement : Chuoäc toäi thay. Vidya : Tri thöùc hay ñuùng hôn laø “Minh trieát tri thöùc” (“Wisdom knowledge”). . True vidya : Chaân tri thöùc. Vidyaâna / Vinnana : Thöùc uaån (knowledge, mental powers). Vihāra : Tònh xaù, tònh thaát. Vijnana : Hieåu bieát, thöùc (nhaân duyeân thöù ba). Tri thöùc thaáp veà vieäc theá gian. Vijnanamayakosha : Theå trí (body of intellect). Vimāna : Phi thuyeàn (air vehicle) cuûa thôøi Atlantis. Viraga: Thaùi ñoä thôø ô hoaøn toaøn ñoái vôùi vuõ truï beân ngoaøi, ñoái vôùi söôùng vui, ñau khoå. Döùt boû, xaõ ly. Virgo (Maiden): Xöû Nöõ (23/8 22/9). Virya (B.Phaïn): Duõng löïc, tinh taán / effort (endeavor; viriya Nam Phaïn). Visaya (Baéc Phaïn): Luïc traàn (six objets des sens). Saùu caûnh ôû ngoaøi thaân taâm ta gioáng nhö buïi baëm (traàn), coøn goïi laø luïc ngoaïi nhaäp, ñoâi khi
796
coøn goïi laø luïc taëc (saùu keû cöôùp, six brigands) vì chuùng coù theå cöôùp maát coâng ñöùc, thieän phaùp cuûa con ngöôøi. Goàm: 1) Saéc traàn (maøu saéc, hình theå cuûa ngöôøi, vaät) 2) Thinh traàn (aâm thanh, tieáng haùt, lôøi noùi ngon ngoït… laøm cho meâ ñaém). 3) Höông traàn (muøi thôm cuûa thöùc aên, thöùc uoáng, cuûa son phaán… gaây öa thích, meâ say). 4) Vò traàn (vò ngon cuûa thöùc aên, thöùc uoáng laøm meâ ñaém). 5) Xuùc traàn (meâ muoäi do vieäc tieáp xuùc, ñuïng chaïm) 6) Phaùp traàn (nhöõng phöông caùch cuûa tö töôûng ñeå xaâm nhaäp vaøo yù, taïo ra thöông gheùt, ñöa tôùi vieäc taïo nghieäp). Vishnu Aspect : Traïng thaùi thöù hai cuûa thaùnh linh. Nguyeân khí Christ. Vishnuism : Moät heä phaùi cuûa AÁn giaùo. Vision : Thò kieán. Linh thò, nhaõn thoâng (sight), Vieãn aûnh. Chieâm ngöôõng. . Astral vision : Nhaõn thoâng caûm duïc.
. Buddhic vision : Nhaõn thoâng Boà Ñeà. . Divine vision : Linh nhaõn, Hueä nhaõn. . Etheric vision : Nhaõn thoâng dó thaùi. . Inner vision : Noäi nhaõn thoâng. . Mystical vision : Linh thò huyeàn bí. . Pure vision : Nhaõn thoâng thuaàn tuùy, Linh thò thuaàn tuùy. . Soul vision : Linh thò cuûa linh hoàn. . Spiritual vision / True perception : Nhaõn thoâng tinh thaàn. . Symbolic vision : Nhaõn thoâng bieåu töôïng. Visualisation : Naêng löïc hình dung. Vital air : Sinh khí (prana). Vital body: Theå sinh löïc töùc theå dó thaùi. Vital energy: Sinh naêng, naêng löôïng söï soáng, töùc Prana. Vital fluide : Löu chaát sinh löïc. Vital plexi : Bí huyeät sinh löïc.
797
Vital web : Sinh voõng. Vitality : Sinh löïc, söùc soáng. . Dormant vitality : Sinh löïc hoân thuïy. Viveka : Phaân bieän (discern ment, discrimination), giöõa chaân vôùi giaû. Voicefigure : Hình aâm thanh. Voice of the Silence : Huyeàn aâm, dieäu aâm. Tieáng Noùi Voâ Thinh (teân cuûa moät quyeån saùch do baø H.P. Blavatsky vieát ra sau khi tu hoïc taïi Huyeàn Moân Vieän ôû vuøng Hy Maõ Laïp Sôn vôùi caùc Chaân Sö Minh Trieát).
Void : Hö voâ, Thaùi khoâng. Hö aûo, khoâng coù thaät (shunya). Void töùc laø chaos (hoàng nguyeân khí). Voodooism : Taø thuaät. Vortex: xoaùy löïc (voán laø nguyeân töû, laø nguoàn soáng life – cuûa Thöôïng Ñeá Ngoâi Ba). Vril: Maõnh löïc phaù huûy ñaù (the rock-destroying force) do J.W. Keely ôû Philadelphia tìm ra. Vritti : Bieán thaùi cuûa chaát trí. Nguõ quan thöùc (nhaän thöùc trí tueä coù lieân quan vôùi naêm giaùc quan).
798
W Wanderer : Keû ñi ta baø (Parivrājaka, ñeä töû ñöôïc ñieåm ñaïo laàn moät). Du taêng, du nhaân, du só. Watchful Guardian : Ñaáng Quan Phoøng. Water of space : Khoâng gian thuûy (ether). Water elemental : Tinh linh cuûa nöôùc. Web of life : Sinh voõng. Weilang sutra / Platform Sutra on the Treasure of the Law: Phaùp Baûo Ñaøn kinh. Welldoing : Haønh thieän. Wheel : Luaân xa, trung taâm löïc. Baàu theá giôùi. Daõy haønh tinh. Cuoäc tuaàn hoaøn. Wheel of energy : Trung taâm löïc. Wheel of fire : Trung taâm löïc, bí huyeät.
Wheel of life / Wheel of rebirth / Wheel of Samsara : Voøng luaân hoài, baùnh xe sinh töû luaân hoài. White Magic / Divine Magic / Beneficent Magic: Huyeàn Linh Thuaät. Will : YÙ chí (thuoäc Ngoâi Moät cuûa Thaùi Döông Thöôïng Ñeá). Will - Force : Universal Sakti, Universal energy. Will of God : Thieân YÙ (Purpose) Willtoachieve : YÙ muoán thaønh ñaït. Willtoact : YÙ muoán haønh ñoäng. Willtobe : YÙ chí hieän toàn. Willtobe active : YÙ muoán ñöôïc linh hoaït. Willtobe free from form : YÙ muoán thoaùt khoûi saéc töôùng.
799
Willtobe in and free from form : YÙ muoán soáng trong saéc töôùng vaø yù muoán thoaùt khoûi saéc töôùng. Willtobeauty : YÙ muoán höôùng veà caùi ñeïp. Willtocause : YÙ muoán tìm ñeán nguyeân nhaân. Willtocompletion : YÙ chí muoán hoaøn taát. Willtocreate : YÙ muoán saùng taïo. Willtodie : YÙ muoán ñöôïc cheát. Willtoevolve : YÙ muoán tieán hoùa. Willtoexist : YÙ muoán toàn taïi (töùc ham soáng). Willtoexperience: YÙ muoán kinh nghieäm. Willtoexpress : YÙ muoán bieåu loä. Willtofulfillment : YÙ muoán hoaøn thaønh. Willtogood : YÙ chí haønh thieän, yù chí höôùng thieän. Willtoharmonize : YÙ muoán taïo haøi hoøa. Willtoillumine : YÙ muoán giaùc ngoä.
Willtoinitiate: YÙ muoán khôûi ñaàu. Willtoknow : YÙ chí muoán bieát. Willtolaw: YÙ muoán toân troïng luaät leä. Willtoliberation : YÙ muoán giaûi thoaùt. Willtolive : YÙ chí muoán soáng (ñoái vôùi phaøm ngaõ). YÙ muoán linh hoaït (ñoái vôùi Chaân Thaàn). Willtolove : YÙ chí baùc aùi. Willtomanifest : YÙ muoán bieåu loä. Willtopeace : YÙ muoán an bình. Willtopower : YÙ muoán quyeàn löïc. Willtorelate : YÙ muoán lieân keát. Willtoritualistic synthesis: YÙ muoán höôùng ñeán toång hôïp nghi thöùc. Willtorule : YÙ muoán thoáng trò. Willtosave : YÙ muoán cöùu ñoä. Willtoserve : YÙ chí phuïng söï.
800
Willtosynthesis : YÙ chí toång hôïp. Willtotruth : YÙ chí höôùng veà chaân lyù. Willtounify : YÙ chí hôïp nhaát. Wisdom: Minh Trieát töùc laø tri thöùc cao sieâu (the higher known-ledge/ Jnana). WisdomReligion : Trieát giaùo (cuøng nghóa vôùi Minh trieát Thieâng lieâng Theosophy. Danh xöng naøy ñöôïc duøng ñeå chæ trieát lyù bí nhieäm aån döôùi moïi kinh saùch vaø toân giaùo coâng truyeàn). Wisely hasten karmic consequences : Nhoài quaû. Witchcraft: Taø thuaät, ma thuaät. Withdrawal : Trieät thoaùi, höôøn hö (abstraction). Without equal equal true word : Voâ ñaúng ñaúng chuù. Without upper true word : Voâ thöôïng chuù. Word : Linh töø Ngoâi Lôøi (Verbum). Word in incarnation : Ngoâi Lôøi laâm phaøm (töùc Thöôïng Ñeá bieåu loä).
Word made Flesh : Ngoâi Lôøi laâm phaøm. Word of Power : Quyeàn löïc töø (mantra). Work : Coâng phu (veà tu luyeän). World of action : Coõi haønh ñoäng (ñòa caàu). World of appearances: Theá giôùi saéc töôùng. World of being : Theá giôùi hieän toàn (töùc theá giôùi cuûa linh hoàn). World of cause : Theá giôùi nguyeân nhaân (lónh vöïc cuûa linh hoàn). World of doing : Theá giôùi haønh ñoäng (töùc theá giôùi cuûa phaøm ngaõ) . World of effect : Theá giôùi haäu quaû. (töùc ñaïi haõo huyeàn, great maya of illusion). World of emanation : Coõi phaân thaân. World of feeling : Theá giôùi caûm giaùc. World of form : Theá giôùi saéc töôùng, coõi saéc töôùng (laø coõi maø moïi tö töôûng ñeàu töï hieän thaønh hình aûnh).
801
World of formation : Coõi taïo hình. World of glamour : Theá giôùi huyeãn caûm. World of idea : Theá giôùi yù nieäm. (Theo Platon, ngoaøi vaø treân theá giôùi coù theå nhaän thöùc ñöôïc baèng giaùc quan, coøn coù theá giôùi yù nieäm, nôi ñaây, moãi vaät nhaän thöùc ñöôïc baèng giaùc quan ñeàu coù moät yù töôûng maãu. Theá giôùi yù nieäm môùi thöïc coù, coøn theá giôùi giaùc quan chæ laø phaûn aûnh cuûa noù). World of illusion : Theá giôùi huyeãn töôûng. World of manifestation: Theá giôùi bieåu loä. World of meaning : Coõi vò lieãu nghóa (coõi chöa hieåu ñöôïc yù nghóa roát raùo cuûa söï vieäc). World of noumena : Theá giôùi thöïc töôïng, coõi baûn theå (nguoàn goác vaø nguyeân nhaân cuûa theá giôùi hieän töôïng). World of origins: Theá giôùi caên nguyeân. World of phenomena : Theá giôùi hieän töôïng (Ba coõi tieán hoùa cuûa nhaân loaïi). Yedhamma.
World of reality : Theá giôùi thöïc taïi. World of sense : Theá giôùi giaùc quan, töùc vuõ truï beân ngoaøi (external universe). World of significance : Coõi lieãu nghóa (Theá giôùi cuûa Tam Thöôïng Theå Tinh thaàn). World of soul : Theá giôùi linh hoàn. World of symbols : Theá giôùi bieåu töôïng. World of the emotions, Astral world : coõi caûm duïc. World of Truth : Coõi chaân (Sat). World of thought illusion : Theá giôùi aûo töôûng. World period : Chu kyø theá giôùi. World stuff : Vuõ truï chaát (nay ñöôïc goïi laø tinh vaân, nebulae), vaät chaát ñaõ bieán phaân. World Teacher : Ñöùc Chöôûng Giaùo (töùc Ñöùc Christ, Ñöùc Di Laëc, Ñöùc Boà Taùt). Worldly existence : Cuoäc soáng traàn tuïc. Wouti : Vuõ Ñeá (Voõ Ñeá), töùc vua Vuõ laäp ra nhaø Löông cuûa Trung Hoa (thöôøng ñöôïc goïi
802
laø Löông Voõ Ñeá). Ngaøi laøm vua töø naêm 502 ñeán 549. Sau khi leân ngoâi, coù leõ ñeå chuoäc laïi toäi gieát anh (hay em) ñeå giaønh ngoâi, oâng raát moä ñaïo Phaät, chæ aên moät böõa côm moãi ngaøy, caám saùt sinh ñeå cuùng teá maø naën con vaät baèng boät ñeå thay theá, tha heát töû toäi, nhieàu laàn thoaùi vò ñeå ñi tu, nhöng vì caùc quan caàu xin môùi trôû laïi laøm vua. Sau roát, vì chæ nghó vieäc tu haønh, boû beâ vieäc nöôùc
neân bò keû laøm phaûn baét caàm tuø vaø boû ñoùi cho cheát naêm 549. Luùc coøn sinh tieàn, vua coù dòp hoïc hoûi ñaïo phaùp vôùi Toå Boà Ñeà Ñaït Ma, ñöôïc daân chuùng vaø caùc baäc tu haønh xöng taëng laø Phaät Taâm Thieân Töû. Ngaøi coù nhôø chö taêng thôøi ñoù soaïn boä kinh saùm hoái laø Löông Hoaøng Saùm. Wraith : Hoàn ma boùng queá.
803
Y Yajamana : Ngöôøi hy sinh (sacrificer). Yajna vidya : Minh trieát nghi leã. Yakshas : Daï xoa. Yama : Huaán giôùi, giôùi raên (commandments). Thaàn cheát (god of death), Dieâm Chuùa (King of the nether world hay laø Hades). Yāna : Vaän cuï (vehicle). Coå xe (thöøa). Yang : Döông (vaïch lieàn —). Yatana : Theå höùng chòu ñau khoå (suffering body). YiKing : Kinh Dòch (moät tröôùc taùc coå cuûa Trung Hoa, do nhieàu theá heä hieàn trieát soaïn ra). Yin : AÂm (vaïch ñöùt – –). Yoga : Hôïp nhaát. Khoa hoïc veà söï hôïp nhaát. . Agni Yoga : Yoga veà löûa.
. Bhakti Yoga : Yoga veà taâm hay suøng tín. . Hatha Yoga : Yoga veà theå xaùc. . Jnana Yoga : Yoga minh trieát. . Karma Yoga : Yoga haønh ñoäng. . Kundalini Yoga : Yoga hoûa xaø. . Laya Yoga : Yoga veà bí huyeät. . Mantra Yoga : Yoga thaàn chuù. . Nada Yoga : Yoga veà aâm thanh. . Raja Yoga : Yoga veà trí tueä hay yù chí. Yoga of the Creative word : Yoga veà Linh Töø saùng taïo, Mantra Yoga. Yoga of sound : Yoga veà aâm thanh, Nada Yoga. Yoga Sutras : Yoga ñieån taéc.
804
Yogi / Yogin : Ngöôøi luyeän Yoga (coù nhieàu ñaúng caáp vaø thöù loaïi khaùc nhau, ngaøy nay ôû AÁn Ñoä, thuaät ngöõ naøy ñaõ trôû thaønh moät teân chung, chæ moïi loaïi ngöôøi theo caùch soáng khoå haïnh). Yuõ : Vua Vuõ (22052197 tröôùc T.C.), coøn goïi laø Ñaïi Vuõ hoaëc Haï Vuõ (vì vua Vuõ laø thuûy toå nhaø Haï), laø beà toâi cuûa vua Thuaán (2255), laø vò vua thöù ba trong Tam Hoaøng (Nghieâu, Thuaán, Vuõ) cuûa Trung Hoa coå ñaïi. Noåi tieáng veà vieäc trò thuûy. Yuga : Chu kyø theá giôùi, goàm coù boán: 1) Krita yuga, hay Satya yuga (Chu kyø chaùnh phaùp hay
hoaøng kim thôøi ñaïi, golden age). Thöôïng ngöôn. 2) Treta yuga (Baïch Ngaân thôøi ñaïi). 3) Dwapara yuga (Löôõng tính thôøi ñaïi). 4) Kali yuga (thôøi ñaïi hoân aùm, black age). Haï ngöôn, thôøi maït phaùp. Nhaân loaïi ñang ôû vaøo Kali yuga ñöôïc khoaûng 5.000 naêm. Yuga ñoàng nghóa vôùi Age vaø goàm 4.320.000 naêm maët trôøi. Yogacharya: Moät tröôøng phaùi thaàn bí. Moät huaán sö (acharya-teacher) veà yoga.
805
Z Zarathustra / Zarathoustra / Zarathushtra : Giaùo chuû cuûa Baùi Hoûa giaùo sinh vaøo khoaûng 628 tröôùc T.C. ôû Persia coå (nay laø Iran), moät tieàn thaân cuûa Phaät Thích Ca (vieát theo Anh ngöõ Zoroaster) ZenAvesta : Thaùnh kinh cuûa Baùi Hoûa giaùo. Coøn goïi laø Kinh Avesta. Zeno (Phaùp: Zenon): Trieát gia Hy Laïp (khoaûng 335264 tröôùc T.C.), sinh ôû Citium, Cyprus (ñaûo Chypre), saùng laäp tröôøng phaùi Khaéc Kyû (Stoicism). Zenshu (Contemplative School): Thieàn Toâng (Ngöôøi saùng laäp laø Phaät Thích Ca, sô toå laø Ca Dieáp (Kaçyapa), Toå thöù 28 laø Boà Ñeà Ñaït Ma (Bodhidharma) taïi AÁn Ñoä, luùc truyeàn sang Trung Hoa thì Boà Ñeà Ñaït Ma laø Sô Toå,
ñeán Toå thöù saùu laø Hueä Naêng. Thieàn Toâng coøn goïi laø Phaät Taâm Toâng, chuû tröông tham thieàn ñeå nhaän roõ Phaät nôi taâm ñeå ñi ñeán giaùc ngoä nôi mình, chöù khoâng troâng chôø giaùc ngoä nôi kinh saùch vaø lôøi giaûng giaûi). Theo baø Blavatsky thì 33 Toå Thieàn Toâng ñeàu laø 33 vò La Haùn. Zodiac : Hoaøng ñôùi. Zodoshu : Tònh Ñoä Toâng (Phaùp vaên: Secte de la Terre pure), coøn goïi laø Lieân Toâng. Tònh ñoä coù nghóa laø quoác ñoä nghieâm tònh (terre pure), nôi an truï cuûa caùc thaùnh nhaân, nôi khoâng nhieãm nguõ tröôïc (5 thöù dô): Kieáp tröôïc, Kieán tröôïc, Phieàn naõo tröôïc, chuùng sanh tröôïc, maïng tröôïc. Tònh Ñoä Toâng coøn ñöôïc goïi laø Lieân Toâng, moät phaùi
806
Phaät giaùo daïy veà phaùp moân nieäm Phaät Di Ñaø ñeå ñöôïc vaõng sinh veà coõi tònh ñoä. Tònh Ñoä Toâng ñöôïc thaønh laäp tröôùc tieân ôû Trung Hoa, sau môùi truyeàn qua Nhaät Baûn vaø Vieät Nam. Phaùi naøy toân Ñöùc Phoå Hieàn (Samantabhadra) laø sô toå. Ba boä kinh chính cuûa toâng phaùi naøy laø Voâ Löôïng Thoï Kinh (Amitaâyus suâtra), Quaùn Voâ Löôïng Thoï Kinh (Amitaâyu dhyana suâtras) vaø A Di Ñaø Kinh (Sukhavati Vyuâha). Chuû tröông: thaønh taâm nieäm Nam Moâ A Di Ñaø Phaät thì khi cheát ñöôïc veà coõi Cöïc laïc. Zohar : (The Book of Splendour). Quyeån kinh caên baûn cuûa Do Thaùi Bí giaùo. Zoomancy : Khoa boùi baèng ñoäng vaät. Zoonisation: Kieáp ñoäng vaät. Zoroaster , Zoroastre : Zarathustra.
Zoroastrian : Tín ñoà Baùi Hoûa giaùo (Parsis hay fire worshippers). Zoroastrianism (Phaùp: Zoroastrisme, Mazdeùisme): Baùi Hoûa giaùo hay Thieän AÙc Nhò Nguyeân giaùo. Toân giaùo cuûa nöôùc Ba Tö coå (Persia) ñöôïc Zara-thustra caûi caùch laïi. Baùi Hoûa giaùo laø moät toân giaùo nhò nguyeân, cho raèng theá gian laø tröôøng tranh ñaáu giöõa nguyeân lyù AÙc (Ahriman hay laø Angra Mainyu) vaø nguyeân lyù Thieän (Ormuzd hay AhuraMazda). Toân giaùo naøy chuû tröông thôø Löûa vì Löûa töôïng tröng cho Döông, chuû veà Thieän. Kinh saùch chính thöùc laø ZenAvesta. Soá tín ñoà vaøo khoaûng 2.605.000 ngöôøi (Almanac 2007).
SAÙCH THAM KHAÛO. Taùc giaû H.P. Blavatsky: - The Secret Doctrine (Giaùo Lyù Bí Nhieäm I, II, III, IV, V). - The Key to Theosophy (Chìa Khoùa Minh Trieát Thieâng Lieâng). - The Voice of the Silence (Tieáng Noùi Voâ Thinh). - The Theosophical Glossary (Ngöõ Giaûi Minh Trieát Thieâng Lieâng). Taùc giaû H.K. Challoner: - The Wheel of Rebirth (Voøng Luaân Hoài). Taùc giaû Annie Besant: - A Study in Consciousness (Khaûo Cöùu veà Taâm Thöùc) - The Ancient Wisdom (Minh Trieát Nghìn Xöa). Taùc giaû Peter Richelieu: - A Soul’s Journey (Chuyeán Khaûo Du cuûa Linh Hoàn). Thö cuûa Chaân Sö: The Mahatma Letters. (Ñöùc M. vaø K.H.). Taùc giaû A. P. Sinnett: - Esoteric Buddhism (Phaät Giaùo Noäi Moân). Taùc giaû Alice A. Bailey: - Glamour: A World Problem (AÛo Caûm: Moät Vaán Ñeà cuûa Theá Gian). - The Light of The Soul (AÙnh Saùng cuûa Linh Hoàn). - Esoteric Psychology (Taâm Lyù Hoïc Noäi Moân). - Esoteric Astrology (Chieâm Tinh Hoïc Noäi Moân).
808
- Esoteric Healing (Chöõa Trò Theo Noäi Moân). - Rays and Initiations (Cung vaø Ñieåm Ñaïo). - Initiation, Human and Solar (Ñieåm Ñaïo, Nhaân Loaïi vaø Thaùi Döông). - Discipleship in the New Age (Ñöôøng Ñaïo Trong Kyû Nguyeân Môùi). - Education in the New Age (Giaùo Duïc Trong Kyû Nguyeân Môùi). - The Soul and Its Mechanism (Linh Hoàn vaø Cô Caáu Linh Hoàn). - Atreatise on White Magic (Luaän Veà Huyeàn Linh Thuaät). - A Treatise on Cosmic Fire (Luaän veà Löûa Caøn Khoân). - The Exteralisation of The Hierarchy (Söï Hieån Loä cuûa Thaùnh Ñoaøn). - The Reappearance of the Christ (Söï Taùi Laâm cuûa Ñöùc Christ). - From Bethlehem to Calvary (Töø Bethlehem ñeán Calvary). - The Conciousness of The Atoms (Taâm Thöùc cuûa Nguyeân Töû) - From Intellect to Intuition (Töø Trí Tueä ñeán Tröïc Giaùc). - Letters on Occult Meditation (Thö veà Tham Thieàn Huyeàn Linh). - Telepathy and the Etheric Vehicle (Vieãn Caûm vaø Theå Dó Thaùi). - The Destiny of the Nations (Vaän Meänh Caùc Quoác Gia). - Problem of Humanity (Vaán Ñeà cuûa Nhaân Loaïi). Taùc giaû C.W. Leadbeater: - The Master and the Path (Chaân Sö vaø Thaùnh Ñaïo). - Talks on the Path of Occultism : Light on the Path (Giaûng Luaän AÙnh Saùng Treân Ñöôøng Ñaïo).
809
- Commentary on The Voice Of Silence (Giaûng Luaän Tieáng Noùi Voâ Thinh(. Taùc giaû Nguyeãn Hieán Leâ: - Lòch söû Theá giôùi I, II (1955). - Söû Trung Quoác I, II (1996). - Ñaïi Cöông Trieát Hoïc Trung Quoác (1992). - Albert Einstein (Nhaø Xuaát Baûn Löûa Thieâng, 1972). - Vaên Minh AÛ Raäp (Dòch cuûa Will Durant, 1975). Taùc giaû Ñoaøn Trung Coøn: - Phaät Hoïc Töø Ñieån 1, 2, 3 (1966). - Caùc Toâng Phaùi Ñaïo Phaät (1970). Taùc giaû Thích Thanh Kieåm: - Lòch Söû Phaät Giaùo AÁn Ñoä (Vaïn Haïnh, 1963). Taùc giaû Leâ Xuaân Khoa: - Nhaäp Moân Trieát Hoïc AÁn Ñoä (Trung Taâm Hoïc Lieäu – Boä Giaùo Duïc 1972). Taùc giaû Traàn Vaên Hieán Minh: - Töø Ñieån vaø Danh Töø Trieát Hoïc (Ra Khôi, 1969). Taùc giaû B. A-Peâ-Leâ-Vi-A-Nu: - Edison (Nhaø Xuaát Baûn Kim Ñoàng, 1984). Töø Ñieån: - Webster’s Biographical Dictionary (1971). - Töø Ñieån Baùch Khoa Thieân Vaên Hoïc (9 taùc giaû, 1999). - The World Almanac 2007.
THUẬT NGỮ HUYỀN HỌC
THUẬT NGỮ HUYỀN HỌC
XXVIII
XXVIII