®¸i th¸o ®−êng ChÈn ®o¸n vµ §iÒu trÞ Bs NguyÔn Khoa DiÖu V©n
®Þnh nghÜa §¸i th¸o ®−êng lµ t×nh tr¹ng t¨ng §H m·n tÝnh ®−îc ®Æc tr−ng bëi nh÷ng rèi lo¹n chuyÓn ho¸ Glucid, Lipid, Protein kÕt hîp víi gi¶m tuyÖt ®èi hoÆc t−¬ng ®èi t¸c dông cña Insulin vµ hoÆc tiÕt Insulin
ChÈn ®o¸n ®¸i th¸o ®−êng Tiªu chuÈn chÈn ®o¸n ( WHO 1998) §−êng huyÕt lóc ®ãi ≥ 1,26g/l (7 mmol/l) Ýt nhÊt 2 lÇn. §−êng huyÕt bÊt kú thêi ®iÓm nµo hoÆc 2h lµm nghiÖm ph¸p ≥ 2g/l (11mmol/l )
chØ ®Þnh NghiÖm ph¸p T§H ¾Rèi lo¹n ®−êng huyÕt lóc ®ãi : 5,6 – 6,7 mmol/l ¾§−êng huyÕt ®ãi b×nh th−êng nh−ng cã ®−êng niÖu ¾TiÒn sö n÷ ®Î con to ≥ 4 kg ¾Rèi lo¹n lipid m¸u: HDL ↓, TG ↑ ¾BiÓu hiÖn LS nh− biÕn chøng m·n (viªm 1 d©y TK) ¾§−êng huyÕt BT nh−ng cã kÌm c¸c yÕu tè nguy c¬
YÕu tè nguy c¬
Ph©n bè mì
BÐo bông
BÐo h«ng
X¸c ®Þnh kiÓu bÐo ph× : Waist- hip ratio Vßng eo WHR =
BÐo bông: WHR ≥ 0,8 n÷ WHR ≥0,9 nam
Vßng h«ng
Vßng eo : ®o qua n¬I Nhá nhÊt gi÷a rèn vµ mµo chËu Vßng h«ng : ®o qua hai mÊu chuyÓn lín
NghiÖm ph¸p t®h ®iÒu kiÖn tiÕn hµnh nghiÖm ph¸p ¾NhÞn ®ãi 8 – 14 g (6 g tèi ®Õn 7 g s¸ng) ¾3 ngµy tr−íc nghiÖm ph¸p : chÕ ®é ¨n giµu Carbohydrat (200g) ¾Kh«ng lµm NP khi cã c¸c bÖnh cÊp tÝnh, stress, suy dd ¾Kh«ng lµm NP khi ®ang ®iÒu trÞ c¸c thuèc g©y t¨ng §H ¾Kh«ng vËn ®éng qu¸ søc tr−íc, trong khi lµm NP
Ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ XÐt nghiÖm §H sau khi uèng 75 g Glucose hoµ lo·ng trong 250 – 300 ml n−íc ë c¸c thêi ®iÓm 0p, 120p ¾ChÈn ®o¸n §T§ khi §H 120p ≥ 2g/l (11mmol/l) ¾ Gi¶m DN Glucose 7,8 mmol/l ≤ §H 120p < 11mmol/l ¾ B×nh th−êng §H 120p < 7,8mmol/l
C¸c lo¹i dung n¹p Glucose FPG Plasma glucose (mg/dL)
2-h PPG (OGTT)
240
Diabetes Mellitus
220
200(11mmol/l) 180
Diabetes Mellitus
160
IGT
140 (7,8mmol/l) 126 (7mmo/l ) 120
IFG Normal
100 (5,6mmol/ ) 80
Normal
60 American Diabetes Association. Diabetes Care. 2004;27(suppl 1):S5-S10
8
ChÈn ®o¸n §T§ thai nghÐn CÇn thiÕt lµm chÈn ®o¸n x¸c ®Þnh trªn nh÷ng BN cã yÕu tè nguy c¬ cao nh− : ThÓ tr¹ng bÐo Cã tiÒn sö §T§ thai nghÐn Cã ®−êng niÖu trong thêi kú mang thai TiÒn sö gia ®×nh cã ng−êi bÞ §T§
ChÈn ®o¸n §T§ thai nghÐn
TÇm so¸t: 50g glucose. Sau 1g×ê nÕu §H ≥ 140mg/dl ( 7,8 mmol/l)
ChÈn ®o¸n NPT §H víi 100g glucose: §ãi ≥ 95mg/dl ( 5,3mmol/l) 1 giê ≥ 180mg/dl (10mmol/l) 2 giê ≥ 155 mg/dl (8,6mmol/l) 3 giê ≥ 140mg/dl ( 7,8 mmol/l)
ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh Ýt nhÊt ≥ 2 kÕt qña trªn ADA 2004
ChÈn ®o¸n §T§ thai nghÐn
ChÈn ®o¸n NPT §H víi 75 g glucose: §ãi ≥ 95mg/dl ( 5,3mmol/l 1 giê ≥ 180mg/dl (10mmol/l) 2 giê ≥ 155 mg/dl (8,6mmol/l)
ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh khi cã 2 kÕt qña bÊt th−êng
Ph©n lo¹i §T§ theo nguyªn nh©n Type 1
Ph¸ hñy TB β tôy, thiÕu hoµn toµn insulin TE, 10% ng lín LADA( Latent Autoimmune Diabetes in Adults).)
Type 2
Rèi lo¹n tiÕt TB β tôy –kh¸ng insulin ( 90% ng lín)
§T§ thai nghÐn C¸c thÓ §T§ kh¸c
Rèi lo¹n tiÕt TB β tôy –kh¸ng insulin/ khi mang thai • ThiÕu hôt c/n¨ng TB β tuþ do di truyÒn (MODY) • BÖng ly tôy ngo¹i tiÕt • BÖnh néi tiÕt • Thuèc ho¹c ho¸ chÊt • ThÓ hiÕm gÆp kh¸c
11
TiÕt insulin b×nh th−êng c¬ chÕ sinh bÖnh cña §T§
ChuyÓn ho¸ ®−êng b×nh th−¬ng Dinh döôõng (carbohydrates)
Moâ ngoaïi bieân (cô vaø môõ)
Glucose Gan Döï tröõ (glycogen) vaø saûn xuaát glucose-gan vaø thaän
Tuïy Baøi tieát insulin vaø glucagon
Döï tröõ glucose (glycogen) vaø chuyeån hoùa
C¬ chÕ tiÕt insulin b×nh th−êng Ca2+
K ATP Glucose
Insulin
C¬ chÕ tiÕt insulin b×nh th−êng
Ca2+
K ATP Glucose
Insulin
Ca2+
K ATP Glucose
Insulin
Ca2+
K ATP Glucose
Insulin
ChuyÓn ho¸ ®−êng bÊt th−êng Dinh döôõng (carbohydrates)
Gan Ñieàu hoøa taân taïo glucose khoâng thích hôïp (ÑTÑ típ 1 vaø 2)
Moâ ngoaïi bieân (cô vaø môõ)
Glucose
Tuïy Thieáu huït insulin töông ñoái (ÑTÑ típ 2, ÑTÑ thai kyø) hay khoâng coù insulin (ÑTÑ típ 1)
Ñeà khaùng insulin (ÑTÑ típ 2, ÑTÑ thai kyø)
Sinh lý bÖnh cña ®t® type 1 M«i tr−êng ? nhiÔm Virus..??
Genetic HLA-DR3/DR4 Viªm tôy tù miÔn
Ph¸ hñy tÕ bµo ß tuy ThiÕu hôt nÆng Insulin
Type I DM
®¶o tôy b×nh th−êng
tæn th−¬ng ®¶o tôy cña §T® type 1 Insulinitis
DiÔn biÕn cña §T§ type 1 T¸c nh©n khëi ph¸t
TB β tôy cßn 100%
Viªm TB β tù miÔn Tù KT l−u hµnh (ICA, GAD65) MÊt ®¸p øng tiÕt pha ®Çu khi truyÒn insulin TM Gi¶m dung n¹p Glucose (OGTT)
YÕu tè di truyÒn
Tæn th−¬ng TB β tôy
BiÓu hiÖn LS chØ cßn 10% TB β tôy
“TiÒn §T§” §T§
Time Eisenbarth GS. N Engl J Med. 1986;314:1360-1368
14
% chöùc naêng bình thöôøng
DiÔn biÕn tù nhiªn cña §T§ type 1
120 100 80 60 40 20 0
Baét ñaàu phaù huûy teá baøo beta do töï mieãn Xuaát hieän khaùng theå teá baøo tieåu ñaûo Yeáu toá di truyeàn Nguy cô bò ÑTÑ típ 1
-6
-4
-2
Möùc insulin 0
2
4
6
8
Thôøi gian (phuï thuoäc theo tuoåi)
10
12
% chöùc naêng bình thöôøng
Glucose (mg/dL)
DiÔn biÕn tù nhiªn cña §T§ type 1 350 300 250 200 150 100 50 120 100 80 60 40 20 0
Khôûi phaùt ÑTÑ
Chaàn ñoaùn ÑTÑ
ÑH ñoùi
(11.1 mmol/L) (7.0 mmol/L)
Baét ñaàu phaù huûy teá baøo beta do töï mieãn Xuaát hieän khaùng theå teá baøo tieåu ñaûo Yeáu toá di truyeàn Nguy cô bò ÑTÑ típ 1
-6
-4
-2
Möùc insulin 0
2
4
6
8
10
Thôøi gian (phuï thuoäc theo tuoåi)
12
ThÕ nµo lµ ®t® type 2 ?
Rèi lo¹n chuyÓn ho¸ ®−îc ®Æc tr−ng bëi:
Kh¸ng Insulin
§T§ Type 2
1. Beck-Nielsen H, Groop LC. J Clin Invest 1994;94:1714–1721 2. Saltiel AR, Olefsky JM. Diabetes 1996;45:1661–1669
Rèi lo¹n c/n¨ng tÕ bµo β
®¶o tôy b×nh th−êng
®¶o tôy ë ®t® type 2 ¾ Gi¶m tÕ bµo β ¾L¾ng ®ängAmyloid ¾KÝnh ho¸
§¸p øng tiÕt insulin ë ng−êi b×nh th−êng vµ ë BN ®¸I th¸o ®−êng
KT tiÕt Insulin b»ng truyÒn Glucose Insulin Secretion
-10 -5
1ST Phase 0
5
2ND Phase
10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90
Type 2 Diabetes
Insulin Secretion
-10 -5
Non-Diabetic
0
5
10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90
Time (minutes)
®¸p øng tiÕt Insulin trong khi lµm Npt§H ë BN kh«ng cã §T§ vµ ë BN §T§ 160
120
Kh«ng §T§
Nång ®é Insulin 80 m¸u (mU/mL) 40
§T§ Type 2
0 0
30
Uèng Glucose
60
90 Thêi gian (phót)
120
150
180
C¸c vÞ trÝ ®Ò Kh¸ng Insulin
®Ò kh¸ng insulin t¹i gan
®Ò kh¸ng insulin t¹i c¬ ®Ò kh¸ng insulin t¹i tÕ bµo •
KhiÕm khuyÕt T¹i c¸c thô thÓ cña insulin ( gi¶m thô thÓ insulin)
•
KhiÕm khuyÕt sau thô thÓ Gi¶m ho¹t tÝnh cña Kinaza, gi¶m chÊt chuyªn chë glucose vµo tÕ bµo
YÕu tè gen BÐo ph×, Ýt vËn ®éng
Kh¸ng Insulin
↓ b¾t gi÷ glucose
Rèi lo¹n c/ n¨ng TB β
↑ s¶n xuÊt glucose
Gi¶m tiÕt insulin Rèi lo¹n tiÕt nsulin
§T§ Type 2 Adapted from DeFronzo RA. Diabetes 1988; 37: 667–87.
C¬ chÕ t¸c dông cña nsulin Insulin Glucose Thuï theå insulin
G G G GG G G G G G
©2004 International Diabetes Center. All rights reserved
G G
Nhaân
Chaát vaän chuyeån G (GLUT 4)
G
§Ò kh¸ng insulin Insulin Glucose G G
G
Thuï theå insulin
Nhaân G Chaát vaän G G G chuyeån G G G (GLUT 4) G G G Teá baøo nhaïy caûm insulin (Moâ cô hay môõ) ©2004 International Diabetes Center. All rights reserved
G
% chöùc naêng bình thöôøng
Glucose (mg/dL)
DiÔn biÕn tù nhiªn cña §T§ type 2 Thieáu huït insulin töông ñoái 350 300 250 200 150 100 50 250 200 150 100 50 0
ÑH sau aên ÑH luùc ñoùi
(11.1 mmol/L)
(7.0 mmol/L)
Ñeà khaùng insulin
Nguy cô bò ÑTÑ
-10
-5
Möùc insulin
Roái loaïn chöùc naêng teá baøo beta
0
5
10
15
Soá naêm bò ÑTÑ ©2004 International Diabetes Center. All rights reserved
20
25
30
®Æc ®iÓm ®t® Type1
®Æc ®iÓm ®t® Type 2
Tuæi < 40 Tuæi
Tuæi > 40 Tuæi
TCLS rÇm ré
T×nh cê ph¸t hiÖn
ThÓ tr¹ng gÇy
ThÓ tr¹ng bÐo hoÆc BT
TSG§ cã §T§,bÖnh TM
KTK ®¶o tôy(+),HLADR3,4(+)
TSG§ cã §T§, §T§ thai nghÐn KTK ®¶o tôy(-),HLADR3,4(-)
Insulin m¸u thÊp
Insulin m¸u cao hoÆc BT
Test Glucagon Cpeptid thÊp
Test Glucagon Cpeptid BT
BC cÊp h«n mª toan ceton
BC cÊp h«n mª t¨ng ALTT
§iÒu trÞ b»ng Insulin, b»ng SH kh«ng cã KQ
§iÒu trÞ b»ng C§ ¨n vµ b»ng SH cã KQ .
§T§ thai Kú Lµ t×nh tr¹ng rèi lo¹n dung n¹p Glucose ®−îc ph¸t hiÖn lÇn ®Çu tiªn trong thêi kú mang thai. §Þnh nghÜa nµy kh«ng lo¹i trõ tr−êng hîp BN ®· cã §T§ tõ tr−íc khi mang thai nh−ng kh«ng ®−îc chÈn ®o¸n
CCSB: •
•
T×nh tr¹ng kh¸ng Insulin do ↑hormon trong thêi kú mang thai: HPL( human placenta lactogen), progesteron, prolactin, cortisol…→ Rèi lo¹n ch/ ho¸ Pr, Lipid. T¨ng Insulin m¸u
§Ò kh¸ng insulin ë §T§ thai kú
HPL
Insulin Glucose
G G G GG G G G GG G G G G G G G G G G
G G
Nucleus
G
Insulin Receptor Glucose Transporter (GLUT 4)
% chöùc naêng bình thöôøng
Glucose (mg/dL)
DiÔn biÕn tù nhiªn cña §T§ thai kú 150
ÑH sau aên (8.3 mmol/L)
100
ÑH luùc ñoùi
(5.3 mmol/L)
50 300 250 200 150 100 50 0
Ñeà khaùng insulin Möùc insulin
<13
<27
27
29
31
33
35
38
Soá tuaàn mang thai ©2004 International Diabetes Center. All rights reserved
40
Sau sanh
Type 1
Type 2
MODY
Genetic Syndromes
MODY: Maturity Onset Diabetes of Youth
Hieám, di truyeàn troäi treân NST thöôøng Caân naëng vaø huyeát aùp bình thöôøng Tuoåi <25 vaø thöôøng khoâng coù nhieãm ceton luùc nhaäp vieän Tieàn caên gia ñình tieåu ñöôøng, khoâng coù beùo phì Khoâng coù khaùng theå ICA, IAA vaø GAD Ñaùp öùng vôùi insulin vaø sulfonylureas
c¬ chÕ sinh bÖnh cña “MODY”
MODY §ét biÕn gen Glucokinase t¹i TB β tôy BÞ bÖnh ngay khi sinh §H cã thÓ æn ®Þnh nhê C§¡, thuèc viªn Ýt bÞ biÕn chøng
§ét biÕn trªn NST 12, 13, 17 yÕu tè nh©n Tb gan (hepatocyte nuclear factor) (HNF-1α, HNF-1β, HNF-4α)
GÆp ë løa tuæi thiÕu niªn, ng trÎ §H cÇn §T b»ng C§¡, thuèc viªn Sau cïng cÇn ph¶i §T b»ng Insulin Th−êng bÞ nhiÒu biÕn chøng
®iÒu trÞ ®¸i th¸o ®−êng
NgHiªn cøu kumamoto Nghiªn cøu 110 BN §T§ type 2 NhËt kh«ng bÐo ph×:
Hai nhãm §T: Theo dâi 6 n¨m ¾ Nhãm th«ng th−êng : 2 mòi insulin TD trung gian ¾ Nhãm tÝch cùc: 1mòi insulin nÒn+ 2/3 mòi regular ¾ Môc tiªu §H ®ãi < 7,7mmol/l; §H sau ¨n< 11mmol/l ¾ KÕt qña : Nhãm §T tÝch cùc : HbA1c : 7%
Nhãm §T th«ng th−êng : HbA1c 9%
NgHiªn cøu kumamoto Tû lÖ % BC
BC vM %
BCVM cÇn can thiÖp%
BC thËn%
Ohcubo Y vµ cs .Diabetes Res Clin. Pract 1995; 28: 103 -117
BC thËn cÇn can thiÖp %
Nghiªn cøu Ukpds
Nhãm §T th−êng quy (n = 1138) Môc tiªu §T : §H ®ãi < 15mmol/l, kh«ng cã TC ↑ §H §T b»ng : C§¡ ®¬n thuÇn Phèi hîp thuèc §T khi cã TC t¨ng §H
Nhãm §T tÝch cùc (n = 2729) Môc tiªu §T : §H ®ãi < 6mmol/l, kh«ng cã TC ↑ §H §T b»ng : C¸c thuèc viªn h¹ §H vµ insulin
Nghiツェn cテクu Ukpds : Kテ付 qテアa HbA1c cross-sectional, median values
9
HbA1c (%)
Conventional 8 Intensive 7
6.2% upper limit of normal rang
6 0
0
3
6 9 12 Years from randomisation
15
BµI häc rót ra tõ UKPDS: Gi¶m 1% HbA1c
Gi¶m nguy c¬* Tö vong do §T§
–21%
BiÕn cè tim m¹ch
–14%
BiÕn chøng vi m¹ch
–37%
BC m¹ch m¸u ngo¹i vi
–43%
1% UKPDS 35. BMJ 2000;321:405–12
*p<0.0001
Môc ®Ých
Gi¶m c¸c triÖu chøng LS §−a §H vÒ møc gÇn BT nhÊt §¹t c©n nÆng lý t−ëng ChËm xuÊt hiÖn c¸c biÕn chøng cÊp vµ m·n Gióp ng−êi bÖnh cã cuéc sèng gÇn BT
Hemoglobin A1C (HbA1c)
HbA1c = §H §ãi
+
§H sau ¨n
FPG=fasting plasma glucose; PPG=postprandial plasma glucose.
Môc tiªu kiÓm so¸t cña ADA, AACE, IDF ChØ sè
ADA1,2
IDF4
AACE3
(Western Pacific region)
HbA1c (%)
<7
< 6.5
< 6.5
mg/dl
mmol/l
mg/dl mmol/l mg/dl mmol/l
§−êng huyÕt t−¬ng lóc ®ãi
90–130
5.0–7.2
< 110
< 6.0
< 110
< 6.1
§−êng huyÕt t−¬ng sau ¨n 2h
< 180
< 10.0
< 140
< 7.8
NA
NA
NA
NA
NA
NA
§H tr−íc khi ®I ngñ
110–150 6.0–8.3
1. ADA. Diabetes Care 2004; 27: S15–35; 2. ADA Diabetes Care 2002; 25: S35–49; 3. Feld S. Endocrine Pract 2002; 8 (Suppl 1): 40–82; 4. Asian-Pacific Type 2 Diabetes Policy Group. Type 2 diabetes: Practical targetsand treatment. 3rd Edn; Hong Kong: Asian-Pacific Type 2 Diabetes Policy Group, 2002.
Tèt
Kh¸ tèt
Tåi
≤ 7,0 ≤10 6,5 – 7,5
>7,0 > 10,0 > 7,5
< 130/80
>130/80-<140/90
≥140/90
BMI(kg/m2) Nam N÷ Total Cholesterol (mmol/l) HDL- C (mmol/l)
<25 <24 <4,5
<27 <26 ≥4,5
≥ 27 ≥ 27 ≥6,0
>1,1
1,1 – 0,9
<0,9
TG (mmol/l)
< 1,5
< 2,2
≥ 2,2
LDL – C (mmol/l)
< 3,0
2,5 – 4,0
> 4,0
§H ®ãi (mmol/l) sau ¨n HbA1c (%) HA (mmHg)
4,4 - 6,1 4,4 – 8,0 < 6,5
Môc tiªu cÇn ®¹t cña n÷ cã thai §H lóc ®ãi < 5.3 mmol/L §H 1 h sau ¨n < 7.8 mmol/L §H 2 h sau ¨n < 6.7 mmol/L
ChÕ ®é ¨n
Quan träng víi c¶ 2 thÓ §T§
§ñ chÊt: ®¹m, bÐo , ®−êng,Vt, muèi kho¸ng hîp lý
Kh«ng t¨ng §H nhiÒu sau ¨n,h¹ §H lóc xa b÷a ¨n
§ñ duy tr× ho¹t ®éng BT hµng ngµy
Duy tr× c©n lý t−ëng, gi¶m c©n ®Õn møc hîp lý
Kh«ng t¨ng c¸c yÕu tè nguy c¬: RL Lipid m¸u,THA , ST...
Phï hîp tËp qu¸n ®¬n gi¶n rÎ tiÒn
Kh«ng thay ®æi qu¸ nhanh nhiÒu khèi l−îng b÷a ¨n
ChÕ ®é ¨n Nhu cÇu n¨ng l−îng §¶m b¶o nhu cÇu theo giíi, tuæi, nghÒ nghiÖp,c©n nÆng lý t−ëng
C©n nÆng lý t−ëng ®−îc tÝnh theo c«ng thøc Nam 35 Kcalo/kg . N÷ 30 Kcalo/kg P = T -100 – (T-150) N Nam : 4; N÷ : 2; T: chiÒu cao (cm) ; P: c©n nÆng(kg)
ChÕ ®é ¨n Tû lÖ c¸c lo¹i thøc ¨n Thanh phÇn chÊt bét ®−êng ( carbohydrat ) + Nguån cung cÊp n¨ng l−îng chÝnh + ChiÕnm 60 – 70 % tæng sè calo Thµnh phÇn chÊt bÐo (lipid) + ChiÕm 15 – 20% tïy BN, gi¶m khi cã nguy c¬ tim m¹ch Thµnh phÇn chÊt ®¹m ( protid) + ChiÕm 10 -20% ( 0,8 – 1,2 g/kg) + §T§ khi cã suy thËn gi¶m liÒu 0,6g/ kg c©n nÆng
ChÕ ®é ¨n
Tû lÖ c¸c lo¹i thøc ¨n
C¸c yÕu tè vi l−îng + Bæ xung ®ñ c¸c Vitamin C¸c thµnh phÇn kh¸c + T¨ng c−êng ¨n rau, gi¶m hoa qu¶ ngät + R−îu 5 – 15 g/ng Ph©n bè b÷a ¨n : 3 b÷a chÝnh 3 b÷a chÝnh + 2 phô (víi tiªm nhiÒu mòi Insulin)
Chän thøc ¨n c©n b»ng
H¹n chÕ thøc ¨n nhiÒu ®−êng hÊp thu nhanh
¨n nhiÒu rau hoa qña chÊt x¬ ( Tr¸nh qña qóa ngät, qña kh« n−íc qña Ðp, ®ãng hép)
Gióp gi¶m ®−êng huyÕt vµ cholesterol m¸u Gióp duy tr× gi¶m hÊp thu t¹i ruét
HYPOTHALAMUS High Fiber (PGX)
LOW Fiber
SATIATION satiety
↑FAT = ↑↑ FFA, ↑ TRANS (ATHEROSCLEROSIS)
SLOWED ABSORPTION
↑CARB (↑GI) = ↑INSULIN,↑ GLUCOSE (SYNDROME X)
Glucose Insulin
↑PROTEIN =
FFA
↑ URIC ACID, (GOUT/NEPHROPATHY)
TG
↑COUNTEREGULATORY HORMONES (↑ HUNGER): ↑ CORTISOL, ↑GROWTH HORMONE
Glucose
Glucose
Time
Time
VËn ®éng thÓ lùc Ých lîi Gi¶m ®−êng huyÕt tèt h¬n C¶i thiÖn tuÇn hoµn cña toµn bé c¬ thÓ Gi¶m c©n nÆng T¨ng t¸c dông cña Insulin ë ngo¹i vi Gióp c¬ thÓ kháe m¹nh
VËn ®éng thÓ lùc
Gióp kiÓm so¸t tèt ®−êng huyÕt
VËn ®éng thÓ lùc cÇn t¨ng dÇn, th−êng xuyªn kho¶ng 20- 30 phót mét ngµy.
CÇn tham kh¶o ý kiÕn Bs tr−íc khi luyÖn tËp: cÇn thËn träng BN cã bc tim, m¹ch, m¾t, thËn, TK, t th−¬ng bµn ch©n…..
Nªn chän m«n thÓ thao thÝch hîp
VËn ®éng thÓ lùc §iÒu cÇn biÕt khi ho¹t ®éng thÓ lùc : Kh«ng luyÖn tËp khi §H ®ãi > 14mmol/l ( 250mg%) + ceton niÖu (+) Kh«ng luyÖn tËp khi §H ®ãi > 16,5 mmol/l (300mg%) ngay c¶ khi ceton niÖu (-) §H ®ãi < 5,5 mmol/l (100mg%) → ¨n tr−íc khi luyÖn tËp KiÓm tra §H tr−íc vµ sau khi luyÖn tËp : chän ph−¬ng ph¸p luyÖn tËp, chÕ ®é ¨n thÝch hîp khi luyÖn tËp. Nªn ¨n thøc ¨n giµu carbohydrat tr−íc khi tËp
C¸c thuèc ®iÒu trÞ ®t®
insulin
Mét vµi nÐt vÒ insulin
Lµ mét Protein gåm 51 acid amin ph©n lµm 2 chuçi peptid chuçi A 21 acid amin , chuçi B 30 acid amin nèi b»ng 2 cÇu nèi S – S
Träng khèi ph©n tö : 5808
Insulin ng−êi cã thêi gian b¸n huû 3 -5 ph
Insulin ®−îc dÞ ho¸ bëi Insulinase ë gan, thËn ,nhau
C peptide
Proinsulin Ca2+-dependent endopeptidases PC2 (PC3)
Insulin MW 5808
A Chain
B Chain PC3
tæng hîp insulin PC2 Endopeptidase
A-chain
C-peptide
Proinsulin B-chain
PC3 Endopeptidase S
Mature Insulin
S
1
21 S S
S S
1
Insulin döï tröõ trong loï hay hoäp DiMarchi et al., PeptidesPeptides-Chemistry and Biology 1992:261992:26-28. Howey et al., Diabetes 1994;43:3961994;43:396-402.
+ 30
C-peptide
Ph©n lo¹i insulin theo nguån gèc
Ph©n lo¹i insulin theo t¸c dông T¸c dông rÊt nhanh
lispro
from LillyDiabetes.com
regular Plasma [Insulin]
T¸c dông nhanh NPH
T¸c dông trung gian
lente ultralente
T¸c dông chËm
glargine
from lantus.com
T¸c dông rÊt chËm 0
4
8
12
16
20
24
insulin t¸c dông nhanh insulin lispro, Aspart Lo¹i monomer (®¬n ph©n ), kh«ng cã tÝnh KN Lo¹i Insulin cã TD nhanh nhÊt ( b¾t ®Çu TD 15p) TD ↓glucose m¸u sau ¨n tèt Phèi hîp víi Insulin TG, chËm ,rÊt chËm hoÆc tiªm truyÒn Insulin liªn tôc trong ®iÒu trÞ Regular insulin Lo¹i ph/ tñ 6 vßng insulin trung tÝnh, kh«ng cã chÊt ®Öm B¾t ®Çu TD 30p – 60p . Cã thÓ dïng ®−êng tÜnh m¹ch.
Thêi gian t¸c dông Loaïi Insulin Khôûi phaùt
Taùc duïng nhanh
5-15 phuùt
(Lispro, Aspart)
Regular
30-45 phuùt
Ñænh
Theo doõi hieäu quaû sau:
1-2 giôø
2 giôø
2-3 giôø
4-6 giôø
insulin t¸c dông trung gian NPH insulin (Neutral protamine Hagedorn)
D¹ng nhò dÞch, trén víi tû lÖ thÝch hîp cña Insulin nhanh (Regular) vµ protamine kÏm insulin LENTE insulin (insulin zinc suspension)
Trén 30% b¸n chËm (insulin cã kÏm vµ c¸c chÊt ®Öm acetate) vµ 70% Insulin chËm ( Ultralente insulin)
insulin t¸c dông chËm
ULTRALENTE insulin B¾t ®Çu t¸c dông chËm 6 – 10h KÐo dµi t¸c dông 16 – 20h Thªm chÊt ®Öm acetate T¨ng thªm thµnh phÇn kÏm Insulin gióp tinh thÓ to ra, lµm hÊp thu chËm h¬n
insulin t¸c dông rÊt chËm
Insulin glargine
T¸i kÕt hîp gen, kÕt tña trong m«i tr−êng trung tÝnhTC d−íi da Th/gian TD kÐo dµi nhÊt, kh«ng cã ®Ønh t¸c dông→ In nÒn LiÒu duy nhÊt chiÒu tèi hoÆc tr−íc ngñ →↓ h¹ glucose m¸u
Insulin glargine
GLY ASN
ARG ARG
c¬ chÕ t¸c dông The mechanics of sustained release
1,2
Tieâm vaøo 1 dung dòch coù tính axít (pH 4,0)3 Tích tuï vi haït insulin glargine ôû moâ döôùi da (pH 7.4)3 Phoùng ng thích töø töø caùc phaân töû insulin glargine hexamers töø caùc tích tuï vi haït naøy3 Taùc duïng ng keùo daøi3
1. Lantus® (insulin glargine) EMEA Summary of Product Characteristics. 2002. 2. McKeage K et al. Drugs. 2001;61:1599-1624. 3. Kramer W. Exp Clin Endocrinol Diabetes. 1999;107(suppl 2):S52-S61.
Thêi gian tD IN Trung gianRÊt chËm Insulin
NPH Lente Glargine
Khôûi phaùt
Ñænh
2- 4 giô 6-10 giôø 3- 4 giô ø 6-12 giôø 2 giôø
Khoâng coù ñænh
TD kÐo dµi sau:
10-16 giôø 12-18 giôø 24 giôø
insulin hçn hîp insulin mixtard Pha trén gi÷a Insulin nhanh vµ b¸n chËm NPH/Regular
70/30, 50/50
NPH/Lispro
Mix 75/25
NPH/Aspart
Mix 70/30
Th/ gian b¾t ®Çu TD sau 25 – 30 ph Th/gian TD tèi ®a, hÕt TD phô thuéc vµo tû lÖ pha trén
chØ ®Þnh cña insulin
§T§ type 1 §T§ type 2 thÊt b¹i víi C§A, luyÖn tËp, thuèc viªn h¹ §H, dÞ øng thuèc viªn h¹ §H §T§ thai nghÐn
T¨ng ®−êng huyÕt trong cÊp cøu BN c¾t tuþ §T§ cã kÌm:
NhiÔm trïng, chÊn th−¬ng, phÉu thuËt, suy gan - thËn §iÒu trÞ b»ng Corticoid C¸c thÓ §T§ kh¸c
Trong mét sè tr−êng hîp nhu cÇu Insulin cña bÖnh nh©n t¨ng cao American Diabetes Association. Medical Management of
Non-Insulin-Dependent (Type II) Diabetes. 3rd ed. 1994:44-48.
C¸ch sö dông INSULIN
Tiªm b»ng b¬m tiªm, hoÆc bót tiªm Th−êng tiªm d−íi da Tiªm tÜnh m¹ch chØ sö dông víi Insulin nhanh Tiªm dd truíc ¨n 30ph – 1h trõ Insulin Lispro tr−íc ¨n 15 ph CÇn tiªm ë nhiÒu vÞ trÝ kh¸c nhau, thay ®æi chç tiªm
C¸c vÞ trÝ tiªm insulin
From From My My Insulin Insulin Plan, Plan, International International Diabetes Diabetes Center, Center, 2001 2001
LiÒu tiªm insulin
LiÒu Insulin ë §T§ type1 tõ 0,7 – 0,9 UI/kg./ ng. Th−êng b¾t ®Çu 0,4 -0,5 UI/kg/ng. LiÒu Insulin ë §T§ type2 0,3-0,5 dv/kg (ng gµy 0,2 UI/kg; bÐo 0,5UI/kg). Trong ®ã : NÒn tõ 0,15 – 0,25 UI/kg/ng NÒn + b÷a ¨n 0,3 -0,6 UI/kg/ng Insulin bedtime 0,1-0,2 UI/kg §T§ cã thai 3th¸ng ®Çu 0,7UI/kg 3 th¸ng gi÷a 0,8UI/kg 3 th¸ng cuèi 0,9 UI/kg
Theo dâi §H lóc ®ãi vµ sau ¨n 2h ®Ó chØnh liÒu Insulin T¨ng 1UI nÕu liÒu <10UI, t¨ng2 – 4 UI Insulin nÕu >10UI Thay ®æi mçi ph¸c ®å sau 3 - 4 ng Duy tr× liÒu khi ®¹t ®−îc môc tiªu ®iÒu trÞ
Baøi tieát insulin bình thöôøng Insulin maùu (mU/L)
Böõa aên
Böõa aên
Böõa aên 50 40
Nhu caàu insulin bolus
30 20 10
Nhu caàu insulin neàn
0 0
2
4
6
8
10
12
14
16
Thôøi gian (giôø)
18
20
22
24
C¸c ph¸c ®å ®iÒu trÞ insulin §iÒu trÞ theo quy uíc Tiªm d−íi da 1 hoÆc 2 lÇn trong ngµy §iÒu trÞ b»ng Insulin Mixtard hoÆc Insulin b¸n chËm st a h kf c a n e lu br
di
e n n
r s
ck a n
total
st a kf a e br
regular lente
4
8
am
12
4
pm
8
12
4
am
8
12
C¸c ph¸c ®å ®iÒu trÞ insulin ®iÒu trÞ insulin tÝch cùc Tiªm tõ 3 mòi Insulin trë lªn Phèi hîp Insulin Regular víi Insulin b¸n chËm hoÆc Insulin Lispro víi Insulin b¸n chËm vµ rÊt chËm ( Glargin) CÇn theo dâi chÆt chÏ §Hhµng ngµy
regular lente
4
4
8
12
4
8
12
4
8
12
4
am
am
pm
pm
8
12
4
8
12
4
8
12
4
am
am
8
12
8
12
8
12
lispro glargine 4
am
pm
am
Ph¸c ®å 1-2 mòi insulin S¸ng
Tr−a
Tèi
®ªm
NPH/Lente
s¸ng
tr−a
tèi ↑ trc khi ngñ
B÷a ¨n
s¸ng
Ph¸c ®å 1-2 mòi insulin S¸ng
Tr−a
§£m
Tèi
NPH/Lente
↑ S
TR
NPH/Lente
↑ t B÷a ¨n
S
2 mòi insulin mixtard S¸ng Tr−a Regular
Tèi Regular
®ªm
NPH/Lente
↑S
TR
NPH/Lente
↑T B÷a ¨n
§
S
3 -4 mòi insulin s¸ng
Tr−a
Tèi
®ªm
Regular
Regular
NPH/Lente
NPH/Lente
↑ s
tr
↑t
↑ §
B÷a ¨n
s
NhiÒu mòi insulin S¸ng
Tr−a
Lispro
Lispro
Tèi
®ªm
Lispro NPH Lente
NPH Lente
↑S
↑ tR
↑T
↑ § MEALS
S
truyÒn insulin liªn tôc
ChØ ®Þnh ( ADA 2004) CÇn nhÞn ¨n kÐo dµI (>12h) ®èi víi §T§ typ1 BÞ mét bÖnh lý cÊp cøu nÆng Tr−íc khi tiÕn hµnh mét phÉu thuËt lín Sau ghÐp t¹ng §−îc dinh d−ìng hoµn toµn theo ®−êng tÜnh m¹ch ChuyÓn d¹ vµ ®Î Nhåi m¸u c¬ tim BÞ c¸c bÖnh lý cÊp tÝnh ®ßi hái ph¶I kiÓm so¸t ngay nång
®é §H
C¸c ph¸c ®å ®iÒu trÞ insulin
TruyÒn insulin d−íi da liªn tôc §Æt Insulin pump víi insulin lispro hoÆc insulin regular theo tr−¬ng tr×nh ®Æt s½n . Insulin sÏ ®−a vµo m¸u tr−íc c¸c b÷a ¨n
TruyÒn liªn tôc regular hoÆc lispro 4
8 s¸ng
12
4
chieu
8
12
4
8
sang
12
truyÒn insulin liªn tôc
Môc tiªu cÇn ®¹t: 7,0 - 8,3 mmol/l LiÒu khëi ®Çu : tuú theo møc ®é §H vµ t×nh tr¹ng cÊp cøu Khi hÕt t×nh tr¹ng cÊp cøu: Ngõng truyÒn Insulin 1h sau khi tiªm Insulin DD mòi ®Çu 50% l−îng Insulin cña 8h truyÒn TM tr−íc ®ã : ins nÒn
(NPH, Glargin) 50% cßn l¹i chia vµo c¸c b÷a ¨n : (insulin regular)
T¸c dông phô cña insulin
H¹ ®−êng huyÕt TD phô nguy hiÓm nhÊt do qu¸ liÒu Insulin, do bá ¨n, RLTH, vËn ®éng qu¸ møc. DÞ øng vµ kh¸ng Insulin Ph¶n øng da t¹i chç H×nh thµnh c¸c kh¸ng nguyªn kh¸ng Insulin
Lo¹n d−ìng mì thÓ ph× ®¹i Liªn quan t¸c dông cña Insulin ®Õn t¹o mì do tiªm t¹i mét vïng th−êng xuyªn Lo¹n d−ìng mì thÓ teo
Liªn quan ®Õn sù kh«ng tinh khiÕt cña Insulin HiÖu øng Somogy
Thuèc uèng trong ®iÒu trÞ ®¸i th¸o ®−êng
C¸c thuèc uèng trong ®iÒu trÞ ®t®
Sulfonylureas
Repaglinide Nateglinide
Biguanides
Thiazolidinediones
Acarbose Miglitol
} } }
T¨ng tiÕt Insulin
T¨ng nh¹y c¶m Insulin −c chÕ hÊp thu Carbohydrat ë ruét
C¬ chÕ t¸c dông cña sulfonylure Na+
GLUT2
-
K+
Sulfonylureas
KIR K+
Na+ K+
K+ Ca2+
TÕ bµo β cña tôy
-
Ca2+ Ca2+
H¹t Insulin
Vm
Cöa ®iÖn thÕ cña kªnh Ca2+
D−îc ®éng häc cña sulfonylure HÊp thu nhanh qua ®−êng tiªu ho¸ Nång ®é tèi ®a trong m¸u 2-4 h ( tolazamid 4-8h ) G¾n chñ yÕu vµo albumin huyÕt t−¬ng ( m¹nh nhÊt glybenclamid 99%, kÐm nhÊt chlopropamid 90%) ChuyÓn ho¸ hoµn toµn qua gan (chlopropamid 20% th¶I trõ qua thËn d−íi d¹ng ch−a chuyÓn ho¸) Th¶i trõ chñ yÕu qua thËn ( glimepirid : 60% th¶I qua thËn, 40% th¶I qua mËt )
Tªn thuèc Tolbutamid
ChuyÓn ho¸ T¹i gan
Chlorpropamid T¹i gan
Th/gian b¸n hñy (giê) 5-6
Th/gian kÐo dµI TD (giê) 6 - 12
18 - 35
24 - 72
Glybenclamid
T¹i gan
4-5
16 - 24
Glipizid
T¹i gan
4-6
10 - 16
Gliclazid
T¹i gan
10 – 12
8 - 16
Glimepirid
T¹i gan
5-8
24
ChØ ®Þnh vµ chèng chØ ®Þnh ChØ ®Þnh §T§ type 2 bÐo ph×, kh«ng bÐo ph× ®iÒu trÞ b»ng C§¡ vµ luyÖn tËp kh«ng cã kÕt qña chèng ChØ ®Þnh
¾ §T§ type 1 ¾ N÷ cã thai, cho con bó ¾ Suy chøc n¨ng gan thËn ¾ NT nÆng phÉu thuËt ¾ §T§ cã biÕn chøng cÊp tÝnh nÆng
ChÕ phÈm vµ liÒu l−îng sulfonylure
ThÕ hÖ 1
Chlopropamide ( Diabinese 0,1 – 0,25g) LiÒu : 0,1 – 0,5g liÒu duy nhÊt Tolbutamide ( Orinase 0,5g ) LiÒu 0,5 – 3g uèng 2-3 lÇn/ ng Tolazamid (Tolinase 0,1 – 0,5g) LiÒu 0,2 – 1g uèng 1-2 lÇn/ ng Acetohexamid ( Dymelor 0,25 – 0,5g) LiÒu 0,25 – 1,5g uèng 1 – 2 lÇn/ng
ChÕ phÈm vµ liÒu l−îng sulfonylure
ThÕ hÖ 2
Glyburide (Glibenclamide 1,25 - 2,5 - 5mg ) LiÒu 1,25 – 20 mg uèng 1 - 2 lÇn Glipizide ( Glucotrol 5 - 10mg ) LiÒu 5 – 40 mg uèng 1 - 2 lÇn Gliclazide ( Diamicron 80mg, Diamicron MR 30mg) LiÒu 80 – 320 mg uèng 2-3 lÇn Diamicron MR (30 – 120mg) liÒu duy nhÊt vµo b÷a ¨n s¸ng Glimepirid ( Amaryl 1 - 2 - 4mg ) LiÒu 1 – 4mg liÒu duy nhÊt tr−íc ¨n s¸ng
T¸c dông kh«ng mong muèn
H¹ glucose m¸u ( hay gÆp, chlopropamid g©y h¹ glucose m¹nh nhÊt ) DÞ øng ngoµi da: ngøa, ®á da, næi mÒ ®ay Rèi lo¹n tiªu ho¸, vµng da t¾c mËt Tan m¸u ( hiÕm) 1 – 15% : buån n«n, n«n , yÕu c¬, ngÊt khi dïng chlopropamid víi r−îu H¹ Na m¸u ( TD chèng bµI niÖu cña chlopropamid)
T−¬ng t¸c thuèc thuèc t¨ng nguy c¬ h¹ glucose m¸u khi phèi hîp Sulfonylure Thuèc chèng ®«ng m¸u ®−êng uèng dicoumarol Diphenylhydantoin Salicilat Phenylbutazon Sulfonamid ChÑn β giao c¶m
thuèc h¹n chÕ TD h¹ glucose m¸u khi phèi hîp Sulfonylure Corticoid Thuèc tr¸nh thai Rifampicin, Isoniazid Phenothiazin
Sulfonylureas ¦u ®iÓm
LiÒu dïng mét lÇn/ ngµy HiÖu qña ngay lËp tøc Dung n¹p tèt §Æc tr−ng næi bËt RÎ tiÒn
Nh−îc ®iÓm
H¹ §H T¨ng c©n ThËn träng ë nh÷ng BN cã rèi lo¹n chøc n¨ng gan thËn
Thuèc kÝch thÝch TiÕt Insulin kh«ng ph¶I sulfonylure : Repaglinide
Nhãm Meglitinide DÉn xuÊt cña carbamoylmethyl benzoic acid Cã cÊu tróc gÇn t−¬ng tù glyburide
CH3
O HO O H3C
CH3
O
O C NH
N H
Glyburide HN (Glibenclamide)
O S O
N
O
Cl
N H OCH3
Nateglinide
DÉn xuÊt cña D-phenylalanine
O
H N
COOH
H
H2C
H CH2 H2N
COOH D-PHE
Thuèc kÝch thÝch TiÕt Insulin kh«ng ph¶I sulfonylure
C¬ chÕ t¸c dông
KÝch thÝch TB β tôy tiÕt insulin, g¾n nhanh t¸ch nhanh receptor → TD nhanh vµ ng¾n → ↓glucose m¸u sau ¨n, ↓nguy c¬ h¹ glucose m¸u kÐo dµi
D−îc ®éng häc
+ ChuyÓn ho¸ t¹i gan. Th¶i trõ qua mËt, 10% qua thËn + Ho¹t ®éng phô thuéc vµo nång ®é glucose m¸u
LiÒu l−îng vµ c¸ch dïng
Repaglinide, Nateglinide (Pradin, Novonorm 0,5mg ) LiÒu 0,5 – 16mg/ng uèng tr−íc mçi b÷a ¨n
Meglitinide Nh−îc ®iÓm
−u ®iÓm
Dung n¹p tèt Ýt h¹ §H h¬n SFU
§¾t Uèng 3 lÇn trong ngµy T¨ng c©n
Biguanides ThÕ
hÖ 1- Phenformin
Phenethylbiguanide T¸c dông phô Nhiªm toan acid lactic Nguy c¬ rèi lo¹n tim m¹ch
CH2H2C
ThÕ hÖ 2 Metformin 1,1-Dimethylbiguanide
Sö dông th−êng xuyªn. Ýt g©y nhiÔm toan acid lactic
H3C N H3C
NH2
NH2
C
C
N H
N H
NH2
NH2
C
C N H
NH2
NH2
C¬ chÕ t¸c dông cña Metformin Muscle and adipose tissue: insulin resistance glucose uptake
↓ HÊp thu glucose ruét
glucose m¸u Liver: hepatic glucose output
Pancreas: insulin secretion
Gi¶m ly gi¶I mì
D−îc ®éng häc- liÒu l−îng Metformin ( Glucophage 0,5 – 0,85 – 1,0 g )
HÊp thu kÐm qua ®−êng tiªu ho¸
Kh«ng g¾n vµo Pr huyÕt t−¬ng
Kh«ng bÞ chuyÓn ho¸
Th¶i trõ chñ yÕu qua thËn ( 80 – 100%)
Th/gian b¸n hñy 1,5 – 4,5 h, th/gian TD 6 – 8h
LiÒu 0,5 – 2,5g chia 3 lÇn sau ¨n
chØ ®Þnh- Chèng ChØ §Þnh chØ ®Þnh
§T§ type 2 bÐo , §T b»ng C§¡ vµ luyÖn tËp kh«ng KQ
Chèng chØ ®Þnh §T§ typ 1
Suy gan, thËn , tim, h« hÊp §T§ cã bc cÊp, NT nÆng, uèng r−îu nhiÒu, sö dông
thuèc c¶n quang TM N÷ cã thai, cho con bó
T¸c Dông kh«ng mong muèn TD kh«ng mong muèn Rèi lo¹n tiªu ho¸ (20%) Gi¶m hÊp thu B12 T¨ng acid lactic m¸u BiÕn chøng ngoµi da viªm gan do thuèc ( Ýt gÆp)
Biguanide −u ®iÓm
Kh«ng t¨ng c©n HiÖu qña tèt víi chuyÓn ho¸ lipid Kh«ng g©y h¹ §H An toµn Gi¶m ®−îc c¸c biÕn chøng TM Phßng §T§
Nh−îc ®iÓm
Chèng chØ ®Þnh: suy tim, suy thËn TD phô víi ®−êng tiªu ho¸
Thiazolidinedion: c¬ chÕ t¸cdông Gi¶m Glu m¸u nh−ng
kh«ng ↑ tiÕt Insulin
CH3 N
N
S
O
O NH
ROSIGLITAZONE (BRL-49653)
↑ TD insulin ë m« ngo¹i biªn
↓ t©n t¹o Glu ë gan ↓ c¸c a. bÐo tù do ↑ chÊt vËn chuyÓn Glu (GLUT1 –GLUT4)
N
O
S
O
O NH
PIOGLITAZONE
O
Thiazolidinedion: c¬ chÕ t¸cdông PPAR-Peroxisome Proliferator-Activated Receptors
Moâ môõ • •
Cô
GLUT 4
• Baét giöõ vaø söû duïng glucose
• Phoùng thích acid beùo (giaûm ñeà khaùng insulin)
TZD TZD
Maïch maùu
• NO gaây daõn maïch • Haï huyeát aùp • giaûm taêng sinh cô trôn maïch maùu • Giaûm vieâm
Caân baèng noäi moâi
• ↓PAI-1 vaø Fibrinogen • Keát dính tieåu caàu
PPARγ
Gan
• caûi thieän nhaïy caûm insulin • taân taïo glucose
Hoaït hoùa gen Bieåu loä
Tuïy
Tín hieäu teá baøo
Nhaân trong teá baøo Lipid Profile
• caûi thieän chöùc naêng teá baøo beâta
• Pioglitazone: Triglyceride, HDL • Rosiglitazone: LDL, HDL
D−îc ®éng häc
HÊp thu hoµn toµn qua ®−êng tiªu ho¸
G¾n Pr huyÕt t−¬ng 99,8%
ChuyÓn ho¸ ë gan
Th¶i trõ chñ yÕu qua thËn (64%), qua ph©n (23%)
Thuèc vµ liÒu l−îng
Rosiglitazone ( Avandia 4 – 8 mg )
LiÒu 4 -8 mg /ng .Uèng 1 lÇn trong ngµy tr−íc ¨n s¸ng
Pioglitazone ( Pioz 15 – 30 mg)
LiÒu 15 – 45 mg/ng. Uèng 1 lÇn trong ngµy tr−íc ¨n s¸ng
chØ ®Þnh, CC§,TD kh«ng mong muèn chØ ®Þnh
§T§ type 2 , §T b»ng C§¡ vµ luyÖn tËp kh«ng KQ
Chèng chØ ®Þnh N÷ cã thai, cho con bó
TrÎ em d−íi 18 tuæi Suy tim, suy gan ( CC§ khi GOT,GPT >2,5 lÇn BT)
TD GOT, GPT trong ®iÒu trÞ
TD kh«ng mong muèn Phï, thiÕu m¸u
Thiazolidinedione −u ®iÓm
Kh«ng h¹ §H Cã thÓ sö dông ®−îc ë BN suy thËn C¶I thiÖn trigycerides vµ HDL-C Phßng §T§
Nh−îc ®iÓm
Lªn c©n Phï Tang LDL Cã nhiÒu CC§ Kh«ng cã ®Ønh t¸c dông HËu qña l©u dµI ch−a ®−îc biÕt
øc chÕ α - glucosidase CH2OH
Acarbose
HO HO OH
H3C
HN
O CH2OH O
OH O
HO OH O
OH HO
N
HO
OH
HO OH
OH
Miglitol
HO
CH2OH O
øc chÕ α - glucosidase C¬ chÕ t¸c dông : øc chÕ men α glucosidase ë
ruét ng¨n c¶n hÊp thu ®−êng ë ruét non T¸c dông Gi¶m glucose m¸u sau ¨n, glucose m¸u ®ãi (Ýt h¬n) Kh«ng g©y :↓glucose m¸u, ↑c©n, nhiÔm toan Kh«ng bÞ ¶nh h−ëng bëi tuæi, yÕu tè vÒ gen, c©n nÆng, thêi gian vµ møc ®é nÆng cña bÖnh
øc chÕ α - glucosidase −u ®iÓm
Ýt chèng chØ ®Þnh Kh«ng lªn c©n Kh«ng g©y h¹ §H Phßng §T§
Nh−îc ®iÓm
TD gi¶m Hb A1C ch−a râ Ph¶I uèng trong b÷a ¨n G©y TC ®−êng tiªu ho¸
chØ ®Þnh, CC§,TD kh«ng mong muèn chØ ®Þnh §T§ type cã ↑glucose m¸u sau ¨n, §T b»ng C§¡ vµ luyÖn tËp kh«ng KQ Chèng chØ ®Þnh ¾ BÖnh lý rèi lo¹n hÊp thu ¾ N÷ cã thai, cho con bó ¾ TrÎ em d−íi 18 tuæi TD kh«ng mong muèn §Çy bông, ch−íng h¬I, Øa láng
ChÕ phÈm vµ liÒu l−îng Acarbose (Glucobay ) Viªn 50/ 100mg LiÒu 50 – 200mg uèng 2 -3 lÇn /ng trong b÷a ¨n Voglibose ( Basen ) Viªn 0,2 – 0,3 mg LiÒu 0,2 – 0,3 mg uèng 3lÇn /ng trong b÷a ¨n Miglitol ( Gliset ) Viªn 25/50/100mg LiÒu 75 – 300mg uèng 3 lÇn/ ng trong b÷a ¨n
TiÕn triÓn trong ®iÒu trÞ §T§ typ 2
10
A1C (%)
9
C§¡ vµ luyÖn tËp Thuèc ®¬n trÞ liÖu Thuèc ®a trÞ liÖu Bedtime Insulin
8 7 6
C¸c ph¸c ®å §T Insulin
5
Time
Ph¸c ®å ®iÒu trÞ §T§ Type 2
ChÕ ®é ¨n vµ luyÖn tËp §¬n trÞ liÖu víi thuèc viªn T¨ng §H sau ¨n: acarbose, repaglinide C©n nÆng b×nh th−êng: sulfonylurea ThÓ tr¹ng bÐo: biguanide, TZD
Phèi hîp thuèc viªn §T Acarbose víi biguanide, sulfonylurea, hoÆc TZD Sulfonylurea víi biguanid hoÆc TZD Biguanide víi TZD
Insulin +/- thuèc viªn h¹ §H
Thuèc viªn víi insulin bedtime
HiÖu qña kiÓm so¸t §H b»ng ®¬n trÞ liÖu ë BN §T§ typ 2 Diet Alone Sulfonylurea Insulin
Proportion of Patients With HbA1c <7% (%)
60 50 40 30 20 10 0 3 Years Turner RC et al. JAMA. 1999;281:2005-2012.
6 Years
9 Years
HiÖu qña kiÓm so¸t §H b»ng ®¬n trÞ liÖu ë BN §T§ typ 2 bÐo ph× Diet Alone Sulfonylurea Metformin Insulin
Proportion of Patients With HbA1c <7% (%)
60 50 40 30 20 10 0 3 Years Turner RC et al. JAMA. 1999;281:2005-2012.
6 Years
9 Years
xin tr©n träng C¸M ¬N
Theo dâi ®−êng huyÕt
C¸c thêi ®iÓm cÇn theo dâi §ãi Tr−íc ¨n Sau ¨n Tr−íc khi ®I ngñ
Sè lÇn theo dâi §H Type 1: Ýt nhÊt 3 lÇn trong ngµy Type 2: Tuú thuéc tõng BN CÊp cøu nÆng: CÇn theo dâi th−êng xuyªn
Mèi t−¬ng quan gi÷a §−êng huyÕt trung b×nh vµ HbA1c Goldstein DE, Little RR, Lorenz RA, Malone JI, Nathan D, Peterson CM: Tests of Glycemia in Diabetes. Diabetes Care 18:896-909, 1995.
Average Glucose mmol/l(mg/dl) 3.33
4.44
6.66
8.33
10.0
11.67
13.33
15.00
16.67
60
80
120
150
180
210
240
270
300
4
5
6
7
18.33
330
8 9 10 11 12 13 Hemoglobin A1c 1%: ≈ 1.67mmol/l (30 mg/dl) Post-Prandial elevations = 2530%
PG Level
Time of Day (24 hours)
Lîi Ých cña theo dâi §H víi BÖnh nh©n • Cho phÐp ph¸t hiÖn vµ ®iÒu trÞ kÞp thêi t×nh tr¹ng
t¨ng vµ gi¶m ®−êng huyÕt • Gióp bÖnh nh©n tù theo dâi trong qóa tr×nh ®iÒu trÞ • Gióp bÖnh nh©n kiÓm tra ®−îc ®−êng uyÕt cña m×nh tron qu¸ tr×nh ®iÒu trÞ