Dong y chan doan va luan tri nguyen huu khai by nguyen trung xin

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

ĐÔNG Y CHẨN ĐOÁN VÀ LUẬN TRỊ Tiến sĩ Nguyễn Hữu Khai

Nhà xuất bản Hà Nội 2006

GIÔÙ I THIEÄ U

Y hoïc Ñoâng phöông voán ñöôïc coi laø “Haûi hoïc” bôûi söï meâ nh moâ ng vaø huyeà n bícuû a noù . Ngö ô i hoï ø c caø ng ñ i caø ng thaá y roäng, caøng hoïc caøng thaáy thieáu… Saùch giaùo khoa veà Ñoâng y coù tô i haø ù ng ngaø n boä maø vô ù i quyõ thô ø i gian cuû a caû ñ ô i ngö ø ô ø i cuõ ng khoâng theå ñoïc heát”. Vì theá vaán ñeà quan troïng trong vieäc giaûng daï y vaø hoï c taä p laø phö ô ng phaù p toå ng hô p. ï Toâi ñoïc baûn thaûo cuoán: “Ñoâng y chaån ñoaùn vaø luaän trò” cuû a Lö ô ng y, Tieá n só Nguyeã n Hö u Khai nhaä õ n thaá y nhö ng kieá õ n thö c nhö rö ù ng ñ ø uù c keá t tö øngaø n xö a ñ eá n nay ñ aõñ ö ô c ï Nguyeã n Hö õ u Khai khaù i quaù t tö ø lyù thuyeá t khoa hoï c vaø ñ aõ moâ hì nh hoù a theo töduy toaù n hoï c. Vô i caù ù ch dieã nñ aï t deã hieå u, deã hoï c vaø deã phoå caä p. Baè ng heä thoá ng kieá n thö c chaë ù t cheõ tö ø caù c hì nh ñ oà maï ch lyù , hì nh ñ oà dö ô c hoä ï i, hì nh ñ oà baù t phaù p vaø nhö ng õ baø i bieä n chö ng luaä ù n tròmaã u khoâ ng chæmang tí nh loâ g ic, thuyeá t phuï c maø coø n raá tñ aä mñ aø baû n saé c y hoï c coå truyeà n. Ñoà ng thô i nhö ø ng kieá õ n thö c khoù ù nhô ù laï i ñ ö ô ï c Nguyeã n Hö u Khai õ chuyeå n thaø nh theå thôluï c baù t kheù o leù o vaø deã thuoä c, ñ eå baï nñ oï c deã daø ng laõ nh hoä i, ö ng duï ù ng laâ m saø ng vaø coù theå tö ï hoï cñ ö ô c. ï

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Cuoán “Ñoâng y chaån ñoaùn vaø luaän trò” ñaõ ñöôïc Löông y, Tieán só Nguyeãn Höõu Khai môû roäng töø luaän aùn : “Bieän chöùng luaä n tròtheo trieá t lyù y hoï c phö ô ng Ñoâ n g vaø phö ô ng phaù p sö û duïng döôïc lieäu thieân nhieân ñeå chöõa beänh”. Luaän aùn naøy ñaõ ñ ö ô c Vieä ï n Haø n laâ m khoa hoï c Xeâ cheâ n oá p - Lieâ n bang Nga ñ aù nh giaù cao vaø coâ ng nhaä n hoï c vòTieá n sócho Lö ô ng y Nguyeã n Hö u Khai. Vô õ ù i yù nguyeä nñ ö ô cñ ï où ng goù p phaà n kieá n thö c vaø ù trísaù n g taï o cuû a mì nh cho neà n y hoï c coå truyeà n nö ô c ù nhaø , Tieá n só Nguyeã n Hö u Khai ñ õ aõ daø y coâ n g bieâ n soaï n thaø nh moä t boä saù c h. Toâ iñ aù nh giaù cao veà coâ ng trì nh bieâ n soaï n moä t caù ch saù ng taï o, heä thoá ng hoù añ ö ô c caù ï c boä moâ n y dö ô c hoï ï c coå truyeà n lieâ n quan moä t caù ch cuï theå , sinh ñ oä ng, deã thaá y, deã hieå u, mang tí nh mô i meû ù vaø hieä nñ aï i. Tö ø caû m nhaä n treâ n xin thay lô i giô ø ù i thieä u, toâ i mong ñ ö ô c ï sö ï caû m thoâ ng vaø quan taâ m vô i neà ù n y hoï c coå truyeà n nö ô c nhaø ù cuû a quyù vò ,ñ oà ng thô i kí ø nh mong quyù vògoù p yù kieá n xaâ y dö ng ï cho taù c phaå m mô i naø ù y cuû a lö ô ng y, tieá n sóNguyeã n Hö u Khai. õ Haø Noä i, muø a Ñoâ ng naê m 2000 Gs.Ts Vuõ Hoan Phoù Chuû tò ch Hoä i caù c ngaø nh sinh hoï cVieä t Nam Chuû tò ch Hoä i caù c ngaø nh sinh hoï c Haø Noä i.

Chöông I: Y LYÙCÔ BAÛ N LIEÂ N QUAN MAÄ T THIEÁ T ÑEÁ N CHAÅ N ÑOAÙ N VAØ LUAÄ N TRÒ

1. KHAÙINIEÄM VEÀKHÍ, HUYEÁT, THUÛY, HOÛA I. KHÍ 1. Ñaï i cöông veàkhí Ñoá i tö ô ng nghieâ ï n cö u chuûyeá ù u trong trieá t lyùy hoï c phö ô ng Ñoâ ng laø khí . Trong côtheå con ngö ô i, tö ø ø maû nh da, mieá ng thò t, sô iïloâ ng, sô ï i toù c, ñ oá t xö ô ng, nö ô c maé ù t, nö ô c ù mieá ng... ñ eà u laø khí(khíô û daï ng hö u hì õ nh). Trong vuõ truï sô û dó coù sö ï soá ng laø nhô ø khí . Chuù ng ta tieá p nhaä nñ ö ô c aù ï nh saù ng, tieá p nhaä nñ ö ô c nhieä ï tñ oä noù ng, laï nh, gioù maù t, oi bö c cuõ ù ng nhô ø khí . Trong phöông ngoân coù caâu : “nhaân tuyeät khí taéc töû” (ngöôøi tuyeä t khíthìcheá t). Trong caâ u naø y: Khímaø khi tuyeä t thìngö ô i ø ta cheá t coù phaû i laø khítrô ø i khoâ ng? Khoâ ng hoaø n toaø n nhövaä y vì nhieà u trö ô ng hô ø p ïngö ô ø i ta naè m giö õ a baà u khoâ ng khí trong laø nh maø vaã n cheá t. Vaä y thìkhímaø chuù ng ta muoá n khaû o cö uñ ù aâ y laø gì ? Vaá nñ eà ñ aë t ra laø phaû i nghieâ n cö u saâ ù u roä ng veà baû n chaá t cuû a khí . 2. Khaù i nieä m veàkhí

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Coù ba chö õ khí : moä t chö õ khí coù nghó a laø boû ñ i, lì a xa, queâ n ñ i, moä t chö õ khí aù m chæ coâ ng cuï ,ñ oà duø ng vaø moä t chö õ khí theå hieä n caû sinh thaù i cuû a sö ï soá ng vaø vaä t chaá t. Chuù ng ta chæ ñ eà caä p, nghieâ n cö u chö ù õ khí naø y thoâ i. Chæ moä t chö õ khí naø y maø bieá t bao nhieâ u hô p ï tö ø coù noù . Chö õ Haù nñ ö ô c taï ï o thaø nh mang tí nh chaá t tö ô ï ng nghó a, tö ô ng thanh, tö ï ô ng hì ï nh... vaø trong nguyeâ n taé c caá u truù c nhö õ ng chö õ ñ oà ng aâ m maø khaù c veà yù nghó a, khaù c veà baû n chaá t thì chö õ vieá t khaù c nhau. Vaä y maø bieá t bao nhieâ u hô p tö ï ø coù chö õ khí . Chö õ khí naø y coù boä meã , theå hieä n moä t yù nghó a laø coù sö ï soá ng vaø coù sö ï soá ng laø coù noù . Chuù ng ta ñ i vaø o nghieâ n cö ù u ba loaï i khí : - Khoâ ng khí . - Thaà n khí . - Dinh khí . (Khoâ ng khí , thaà n khí , dinh khíveà yù nghó a hoaø n toaø n khaù c nhau, nhö ng coù chung baû n chaá t neâ n coù chung moä t chö õ vieá t). 2.1. Khoâ ng khí : Laø khítrô i, con ngö ø ô ø i ta soá ng trong khí trô ø i nhöcaù soá ng trong nö ô c. ù Khoâ ng khí goà m coù khí oâ xy, nitô , hydroâ , caù cbon... 2.2. Thaà n khí : Coù duõ ng khí , haø o khí , saà u khí ... Ñoù laø caù i khí theå hieä n tö ø trong thaà n phaù ch, taâ m hoà n, tinh lö c con ngö ï ô iø . Ví nhö : - Duõ ng khílaø caù i khítaï o neâ n sö ï duõ ng caû m vaø tö ø haø nh ñ oä ng duõ ng caû m noù toaù t ra caù i khímaø goï i laø duõ ng khí . Trong thaà n khícoø n coù chí nh khí . YÙ nghó a chí nh khínaø y khaù c vô i ù

chí nh khítrong ñ ieà u trò(chí nh khíhö ). Taï i caù c baø n thô ø cuû a ngö ô i Hoa kieà ø u, ngö ô i ta coù ø thô ø Quan Vaâ n Trö ô ng maø ø phí a chính dieän coù chöõ “chính khí” coù yù laø hoï toân suøng Quan Vaân Trö ô ng moï ø i töduy, haø nh ñ oä ng ñ eà u chí nh ñ aù ng vaø töduy haø nh ñ oä ng ñ où luoâ n toaù t ra chí nh khí . Coø n sinh khíhô p tö ï ø naø y khoâ ng coù nghó a laø khísoá ng maø sinh khílaø bö c tö ï c, uaá ù tö c, caù ù u giaä n. Caù i khínaø y laø moä t trong tö ù ñ oä tö ô ng cuø ø ng vô i tö ù u, saé û c, taø i. Ngö ô i xö ø a coi: Tö u, saé û c, taø i, khí(rö ô u, gaù ï i, tieà n baï c, khí ) laø 4 bö c tö ù ô ng kì ø m haõ m chítieá n thuû cuû a con ngö ô ø i, caù i khí ñ où cuõ ng thuoä c veà thaà n khí . 2.3. Dinh khí : Laø thaø nh phaà n trong dinh dö ô ng, moä õ t thaø nh phaà n caá u taï o cuû a côtheå , laø chaá t côbaû n duy trìsö ï soá ng cuû a con ngö ô i coù ø taù c duï ng thuù cñ aå y huyeá t vaø caù c coâ ng naê ng taï ng phuû , kinh laï c hoaï tñ oä ng. Trong dinh khícoù nguyeâ n khí . Nguyeâ n khícoø n goï i laø chaâ n khí , khícuû a chaâ n nguyeâ n, do tieâ n thieâ n sinh ra ñ ö ô c taø ï ng trö õ ô û thaä n. - Vinh khí: Trong ñ oà aê n thö c uoá ù ng cuû a con ngö ô ø i, chæ coù 5 loaï i goï i laø “nguõ vò”: taân, toan, cam, haøm, khoå (taân laø vò cay, toan laø vò chua, cam laø vò ngoï t, haø m laø vò maë n, khoå laø vò ñ aé ng). Naê m vò naø y sau khi nhaä p vò (ñ ö a vaø o bao tö û ) thì ñ ö ô c hoã ï trô ï do sö ï vaä n hoù a thuû y coá c cuû a tyø vaø ñ ö ô c nguyeâ ï n khí tö ø thaä nñ ö a leâ n xuù c taù c, nguõ vò ñ aõ ñ ö ô c hoù ï a thaø nh nguõ khí . Ñoù laø chieâ m, tinh, hö ô ng, tieâ u, huû (chieâ m laø muø i cuû a caà m thuù cheá t, tinh laø muø i tanh, hö ô ng laø muø i thô m, tieâ u laø muø i kheù t, huû laø muø i muï c naù t).

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Nguõ khínaø y coø n goï i laø khítyø vò . Nguõ khíñ ö ô cñ ï ö a leâ n thuû thaù i aâ m pheá roà i tö ø ñ où phaâ n boå tô ù i caù c nguõ taï ng luï c phuû cuû ng coá huyeá t vaø nuoâ i dö ô ng côtheå õ . Phaà n khínaø y ñ ö ô c vaø ï o maï ch thaø nh moä t boä phaä n cuû a huyeá t dò ch goï i laø vinh khí . - Toâ ng khí: Toâ ng khílaø khítrô ø i hô ï p vô ù i khícuû a tìvòmaø thaø nh, sö ï vaä n haø nh cuû a khí huyeá t. Sö ï hoâ haá p hô i thô û tieá ng noù i vaø moï i hoaï tñ oä ng ñ eà u quan heä maä t thieá tñ eá n toâ ng khí . - Veäkhí: Veä khíbaé t nguoà n tö ø tieâ n thieâ n do dö ô ng khí cuû a thaä n sinh ra, ñ ö ô c boå ï sung khoâ ng ngö ng baè ø ng khíTyø vò , hoaï tñ oä ng ñ ö ô c laø ï do sö ï tuyeâ n phaù t cuû a pheá . Veä khíñ i ngoaø i maï ch phaâ n boá toaø n thaâ n trong thìlaø m aá m noä i taï ng, ngoaø i thìthaá m nhuaä n da loâ ng, ñ où ng mô û tuyeá n moà hoâ i, baû o veä côtheå choá ng ngoaï i taø xaâ m nhaä p. Vaä y chuù ng ta coù theå ñ iñ eá n keá t luaä n raè ng: Khílaø moä t daï ng hô p chaá ï t chö a hö u hì õ nh trong thaø nh phaà n côcaá u khoâ ng gian vaø côtheå con ngö ô i ta cuõ ø ng nhötrong moï i sinh thaù i cuû a vuõ truï , do sö ï vaä n hoù a khaù c nhau maø taï o thaø nh caù c loaï i khí khaù c nhau vaø mang tí nh chaá t khaù c nhau. II. HUYEÁ T Khaù i nieä m veàhuyeá t Sö ï soá ng coø n vaø maï nh yeá u cuû a con ngö ô i laø ø phuï thuoä c ôû thaø nh phaà n huyeá t, chö c naê ù ng huyeá t vaøkhoá i lö ô ng huyeá ï t. Chaú ng nhö ng theá õ huyeá t coø n quyeá tñ ò nh caû tì nh caû m, lyù trí , tí nh tì nh vaø ñ aë cñ ieå m rieâ ng cuû a con ngö ô ø i nhöngö ô i ta thö ø ô ng noù ø i:

“anh aá y coù maù u lieà u lónh, baø naø y coù maù u ghen, oâ ng naø y coù maù u noù ng, anh kia coù maù u côø baï c...”. - Ngoaø i danh tö ø huyeá t noù i huyeá t coø n goï i laø taâ m huyeá t, can huyeá t. - Taâ m huyeá t laø huyeá t do taâ m quaû n lyù vaø thuoä c veà taâ m. - Can huyeá t laø huyeá t taø ng trö õ taï i can do can quaû n lyù vaø ñ ieà u haø nh. Hai loaï i huyeá t treâ n laø moä t song khi baá t bì nh thö ô ng thì ø noù laø hì nh thaù i vaø phö ô ng tieä n bieå u hieä n beä nh lyù cuû a taâ m vaø bieå u hieä n beä nh lyù cuû a can. Tí nh chaá t beä nh lyù cuû a taâ m vaø can khaùc nhau neân 2 loaïi “phöông tieän” ñoù ñöôïc mang teân theo baû n toâ ng cuû a noù . - Toù m laï i nhö ng thaø õ nh phaà n taï o neâ n huyeá t laø daï ng vaä t chaá t hö u hì õ nh ô û theå loû ng ñ aø i taû i thuû y, hoû a, khí , taâ n dò ch ñ iñ ieà u hoø a nuoâ i dö ô ng baû õ o veä vaø phaù t trieå n côtheå . III. THUÛ Y Khaù i nieä m veàthuû y Neá uñ ò nh nghó a theo ngoâ n ngö õ vaø vaê n phaï m thìcoù theå noù i thuû y laø nö ô c vaø ù nö ô c laø ù thuû y. Nhö ng theo dò ch lyù thì Thuû y laï i laø queû Khaû m vaø Khaû m laø Thuû y. Theo soá lyù thìThuû y laø Can Nhaâ m, Can Quyù laø Chi Tyù , Chi Hô ï i vaø ngö ô c laï ï i Nhaâ m, Quyù , Tyù , Hô i laø ï Thuû y. Vaä y moã i boä moâ n coù moä t ngoâ n ngö õ danh tö ø khaù i nieä m khaù c nhau. Trong Ñoâ ng y hoï c thì thuû y hì nh theå laø nö ô c, song nö ù ô c khoâ ù ng laø thuû y maø laø nö ô c thuoä ù c thuû y vì trong thuû y cuû a y lyù khoâ ng chæcoù nö ô c maø ù coø n bao goà m nhieà u

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

thaø nh phaà n côcaá u coù chö c naê ù ng khaù cô û daï ng chö a hö u hì õ nh vaø voâ hì nh. Vìtheá cho neâ n khi thaä n thuû y suy chuù ng ta khoâ ng theå uoá ng nö ô c hoaë ù c bô m nö ô c vaø ù oñ eå boå thuû y hoaë c bòphuø neà thì khoâ ng theå ñ ieà u trò baè ng caù ch huù t nö ô c ra maø ù chæ ñ ieà u trò baè ng caù ch oå nñ ò nh sö ï ñ ieà u tieá t vaä y coù theå khaù i nieä m raè ng: Thuû y laø daï ng vaä t chaá t hö u hì õ nh hoaë c voâ hì nh chuû veà sö ï ñ ieà u tieá t chaá t loû ng trong côtheå . IV. HOÛ A Khaù i nieä m veàhoû a Trong vaê n phaï m vaø ngoâ n ngö õ thìhoû a coù theå hieå u laø lö a, û laø sö ï chaù y. Song trong y lyù Ñoâ ng phö ô ng thìkhoâ ng theå ñ ò nh nghó a hoû a laø lö a, laø û sö ï chaù y. Vaø khi taâ m hoû a suy khoâ ng theå boå hoû a baè ng caù ch nö ô ng taâ ù m hoaë c ñ ö a lö û a vaø o côtheå maø chæ ñ ieà u tròbaè ng caù ch oå nñ ò nh vaø phuï c hoà i chö c naê ù ng ñ ieà u nhieä t cho côtheå . Vaä y coù theå ñ iñ eá n khaù i nieä m raè ng: Hoû a laø daï ng vaä t chaá t voâ hì nh giö õ vai troø oå n ñ ò nh, ñ ieà u tieá t nhieä t lö ô ng ï trong côtheå vaø trong sö ï chuyeå n hoù a, trao ñ oå i chaá t.

2. KHAÙINIEÄM VEÀLÖÔÕNG NGHI, AÂM DÖÔNG, TÖÙ TÖÔÏ NG, NGUÕ HAØ NH

1. Khaù i nieä m veà löôõ ng nghi Trong vuõ truï cuõ ng nhömoï i sinh thaù i vaø con ngö ô ø i luoâ n toà n taï i nhö ng sö õ ï tö ô ng ö ng traù ù i ngö ô c nhau vaø ï luoâ n coù tö ng ø caë p, hieä n tö ô ng traù ï i ngö ô c nhau nhö ï ng laï i gaé n boù vô ù i nhau. Víduï nhö : ñ oä ng - tó nh; treâ n - dö ô i; raé ù n - meà m; haø n nhieä t; hö- thö c; bieå ï u - lyù ; aâ m - dö ô ng. Ngö ô i xö ø a ñ aõ saé p xeá p nhö ng caë õ p treâ n thaø nh hai maë t tö ô ng ö ng qua moä ù tñ ö ô ng ngaê ø n caù ch: Ñoä ng

Treâ n

Raé n Nhieä t Thö c Bieå ï u Dö ô ng

Tó nh

Dö ô i ù Meà m Haø n Hö

Lyù AÂ m

Goï iñ où laø lö ô ng nghi. õ 2. Löôõ ng nghi laø gì? Giaû i nghó a theo nghó a tö ï thìlö ô ng laø õ moä t tö ï trong vaê n phaï m hay trong ngoâ n ngö õ ñ oâ i luù c thay theá cho chö õ nhòlaø soá 2 nhö ng khaù c nhòlaø lö ô ng coø õ n mang theo haø m yù caâ n nhaé c, so saù nh, ñ oá i chieá u, gioá ng nhöhô p tö ï : moä ø t caë p, moä tñ oâ i. Chö õ nghi laø moä t tö ø bieå u thò moä t chæ nh theå tô ù i mö c cao nhaá ù t laø m khuoâ n maã u, laø m tieâ u chuaå n noù i veà quy caù ch thìmaã u mö c ï nhaá t veà leã tieá t thìtrang nghieâ m nhaá t, ñ eï p maé t nhaá t. Víduï nhö trong hô p tö ï ø : Nghi thö c, nghi leã ù , nghi dung... Vaä y chuù ng ta coù theå hieå u hô p tö ï ø lö ô ng nghi nhösau: õ Löôõ ng nghi laø nhöõ ng caë p töông öù n g cuû a caù c chæ nh theå (söï vaä t, söï vieä c , hình thöù c, traï ng thaù i...).

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

II. AÂ M DÖÔNG 1. Khaù i nieä m veà aâ m döông Khi nghieâ n cö u vaø ù vaä n duï ng lö ô ng nghi, ngö õ ô i ta thaá ø y raè ng: Dö ô ng vaø aâ m chí nh laø toå ng nghi trong caù c nghi trong tö ng maë ø t tö ô ng ö ng cuû ù a lö ô ng nghi vaø õ tö ø ñ où hoï c thuyeá t aâ m â dö ô ng ñ ö ô c ra ñ ï ô i, noù ø giö õ moä t vai troø voâ cuø ng quan troï ng trong nhieà u ló nh vö c khoa hoï ï c vaø laø cö ô ng ló nh bao truø m, thaá m nhuaà n trong toaø n boä quaù trì nh nghieâ n cö u vaø ù ö ng duï ù ng cuû ay hoï c coå truyeà n. 2. Ñònh nghóa veà aâ m döông 2.1. AÂ m döông laø gì ? Bô i taà û m quan troï ng cuû a hoï c thuyeá t aâ m dö ô ng neâ n chuù ng ta khoâ ng theå dö ng laï ø iô û khaù i nieä m maø phaû i moå xeû vaá nñ eà cho roõ raø ng hô n. Thieâ n aâ m dö ô ng ö ng tö ù ô ng ñ ï aï i luaä n toá vaá n 5 vieá t: - Hoaøng ñeá noùi: “AÂm döông laø con ñöôøng cuûa thieân ñòa laø kyû cö ô ng cuû a vaï n vaä t, laø cha meï cuû a sö ï bieá n hoù a, laø baû n thuûy cuûa söï sinh saùt, laø caùi phuû cuûa thaàn minh...”, cho neân tích dö ô ng thaø nh thieâ n, tí ch aâ m thaø nh ñ ò a, aâ m tó nh, dö ô ng sinh, aâ m trö ô ng, dö û ô ng saù t, aâ m taø n, dö ô ng hoù a khí , aâ m hoù a hì nh. - Khíthanh dö ô ng thaø nh thieâ n, khítroï c aâ m thaø nh ñ ò a, khí boá c leâ n thaø nh maâ y thieâ n khígiaù ng xuoá ng thaø nh mö a, mö a xuaá t ra tö ø ñ ò a khí , maâ y xuaá t ra tö ø thieâ n khí ... Thuû y thuoä c aâ m, hoû a thuoä c dö ô ng, dö ô ng thaø nh khí , aâ m thaø nh vò .

AÂ m: Theo ñ ò nh nghó a cuû a saù ch Thuyeá t Vaê n: AÂ m coù nghó a aù m, toá i taê m. Theo Lö ô ng Khaû i Sieâ u giaû i nghó a trong kinh thöthì chö õ aâ m coù nghó a laø maâ y che maë t trô i. ø Döông: Theo ñ ò nh nghó a cuû a saù ch Thuyeá t Vaê n coù nghó a laø cao, saù ng. Theo Lö ô ng Khaû i Sieâ u : Dö ô ng coù nghó a laø mô û roä ng ra, laø bay roä ng ra, laø lô n leâ ù n, laø cö ng raé ù n. Lö ô ng Khaû i Sieâ u toù m taé t tö ï nghó a cuû a chö õ aâ m vaø dö ô ng nhösau: - Chö õ aâ m coù chö õ vaâ n keø m theo, chö õ vaâ n chí nh laø maâ y coù nghó a goá c cuû a noù laø : Maâ y che maë t trô ø i suy roä ng ra chö õ aâ m coù nghó a laø che laï i, ñ aä y laï i. Vì che vaä y seõ laø m cho u aù m. Nhö õ ng nô i quay lö ng laï i vô ù i maë t trô ø i thì u aù m. Caù c thaø nh thò xö a thö ô ng tö ø a ï vaø o hö ô ù ng Baé c vaø quay lö ng laï i maë t trô i, suy ra aâ ø m coø n laø maë t sau, maë t trong (lyù ) hoaë c hö ô ng Baé ù c... - Chö õ dö ô ng goà m chö õ nhaä t, chö õ nhaá t treâ n chö õ vaä t yù noù i luù c maë t trô i moï ø c leâ n. Ñaâ y cuõ ng laø luù c khítö ô ng rö ï c rô ï õ nhaá t suy roä ng ra dö ô ng laø bieå u tö ô ng saé ï c thaù i rö c rô ï õ cuû a maë t trô i. ø Hö ô ng veà ù phí a maë t trô ø i moï c thì thaá y aù nh saù ng cuû a maë t trô ø i. Do ñ où suy ra dö ô ng laø (chí nh dieä n) laø (bieå u dieä n) hoaë c phö ô ng Nam. Qua ñ où , chuù ng ta coù theå ñ iñ eá nñ ò nh nghó a nhösau: 2.2. Ñò nh nghó a aâ m döông AÂ m dö ô ng laø heä thoá ng sö ï vaä t luoâ n coù maâ u thuaã n nhö ng thoá ng nhaá t vô ù i nhau, khoâ ng ngö ng vaä ø nñ oä ng, bieá n hoù a, phaù t sinh, phaù t trieå n vaø tieâ u vong. 2.3. Caù c quy luaä t côbaû n trong hoï c thuyeá t aâ m döông

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- AÂ m döông ñoá i laä p vôù i nhau: AÂ m dö ô ng ñ oá i laä p laø söï maâ u thuaã n, cheá ö ô c vaø ù ñ aá u tranh giö õ a hai maë t aâ m dö ô ng. Ví duï : Ngaø y vaø ñ eâ m, nö ô c vaø ù lö a. ÖÙ û c cheá vaø hö ng phaá n. - AÂ m döông hoãcaê n: Hoã caê n laø sö ï nö ô ng tö a vô ï i nhau mô ù i ù toà n taï iñ ö ô c, mô ï i coù ù yù nghó a, caû hai ñ eà u laø quaù trì nh tí ch cö c ï cuû a sö ï vaä t, khoâ ng theå ñ ô nñ oä c phaù t sinh, phaù t trieå nñ ö ô c. ï Ví duï : Coù soá aâ m mô i coù ù soá dö ô ng, coù ñ oà ng hoù a mô i coù ù dò hoù a hay ngö ô cïlaï i, neá u khoâ ng coù dò hoù a thì quaù trì nh ñ oà ng hoù a khoâ ng tieá p tuï cñ ö ô c... ï - AÂ m döông tieâ u tröôû ng: Tieâ u laø sö ï maá tñ i, trö ô ng laø û söï phaù t trieå n noù i leâ n sö ï vaä nñ oä ng khoâ ng ngö ng, sö ø ï chuyeå n hoù a laã n nhau giö aõhai maë t aâ m dö ô ng. Víduï nhösö ï thay ñ oå i tö ø laï nh sang noù ng, laø quaù trì nh aâ m tieâ u dö ô ng trö ô ng. û Sö ï thay ñ oå i tö ø noù ng sang laï nh laø quaù trì nh dö ô ng tieâ u aâ m trö ô ng. Do ñ û où coù khí nhieä t, oâ n, lö ô ng, haø n. Sö ï vaä nñ oä ng cuû a aâ m dö ô ng tô i mö ù cñ ù oä naø oñ où seõ chuyeå n hoù a sang nhau goï i laø dö ô ng cö c sinh aâ ï m, aâ m cö c sinh dö ï ô ng. - AÂ m döông bình haø nh: AÂ m dö ô ng tuy ñ oá i laä p nhau vaø vaä nñ oä ng khoâ ng ngö ng nhö ø ng luoâ n laä pñ ö ô c theá ï thaê ng baè ng, sö ï maá t thaê ng baè ng giö a hai maë õ t aâ m dö ô ng laø bieå u hieä n sö ï maá t bì nh thö ô ng, aû ø nh hö ô ng ñ û eá n sö ï baû o toà n cuû a sinh theå vaä t chaá t vaø sö ï vieä c... - Trong aâ m coùdöông vaøtrong döông coùaâ m : Dö a treâ ï n caù c quy luaä t côbaû n cuû a aâ m dö ô ng vaø caê n cö ù vaø o thö c teá ï , ngö ô i ta ñ ø aõ chö ng toû ù ñ ö ô c raè ï ng trong aâ m coù dö ô ng vaø trong

dö ô ng coù aâ m (aâ m, dö ô ng nö ô ng tö a laã ï n nhau cuø ng toà n taï i, coù khi xen keõ vaø o nhau trong sö ï phaù t trieå n). Víduï nhösö ï phaâ n chia thô i gian trong 1 ngaø ø y (24 giô ), ban ngaø ø y thuoä c döô ng tö ø 6 giô ø ñ eá n 12 giô ø laø phaà n dö ô ng cuû a dö ô ng, tö ø 12 giô ø ñ eá n 18 giô ø laø phaà n aâ m cuû a dö ô ng, ban ñ eâ m thuoä c aâ m tö ø 18 giô ø ñ eá n 24 giô ø laø phaà n aâ m cuû a aâ m, tö ø 0 giô ø ñ eá n 6 giô ø laø phaà n dö ô ng cuû a aâ m. Keá t luaä n : Sö ï maâ u thuaã n thoá ng nhaá t beâ n trong sö ï vaä t laø ñ oä ng lö c phaù ï t trieå n bieá n hoù a cuû a aâ m dö ô ng theo moä t quy luaä t nhaá t ñ ò nh (heá t thò nh laï i suy, heá t suy laï i thò nh, aâ m cö c sinh ï dö ô ng, dö ô ng cö c sinh aâ ï m...). Maë tñ oá i laä p naø y chuyeå n thaø nh maë tñ oá i laä p kia. Quy luaä t naø yñ ö ô c dieã ï n taû baè ng hì nh ñ oà ngö ô i ø xö a taï o ra vaø ñ aë t teâ n cho noù laø hì nh ñ oà thaù i cö c. Ñoù ï laø moä t hì nh troø n coù hai hì nh cong hai maø u (saù ng vaø toá i chia dieä n tí ch laø m 2 phaà n baè ng nhau, moä t phaà n laø aâ m, moä t phaà n laø dö ô ng. Trong phaà n aâ m coù nhaâ n dö ô ng vaø trong phaà n dö ô ng coù nhaâ n aâ m). Ñoù laø moä t hì nh ñ oà duy nhaá t dieã n taû quy luaä t bieá n hoù a cuû a aâ m dö ô ng Maø u traé ng bieå u thòdöông. Maø u ñen bieå u thòaâ m. Trong döông coù aâ m, trong aâ m coùdöông. Döông phaù t trieå n töø döôù i höôù ng leâ n treâ n. AÂ m phaù t trieå n töøtreâ n höôù ng xuoá ng döôù i

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

HÌ NH ÑOÀ THAÙ I CÖÏ C

III. TÖÙ TÖÔÏ NG 1. Khaù i nieä m veà töùtöôï ng Sö ï bieá n hoù a cuû a aâ m dö ô ng traû i qua quaù trì nh tö ø thaá p leâ n cao roà i chuyeå n hoù a tö ø dö ô ng sang aâ m hoaë c tö ø aâ m sang dö ô ng. Ñoá i vô i dö ù ô ng mô ù i sinh ra goï i laø thieá u dö ô ng khi dö ô ng phaù t trieå n tô ù i mö c cao nhaá ù t goï i laø thaù i dö ô ng. Ñoá i vô ù i aâ m mô i sinh ù ra goï i laø thieá u aâ m, khi aâ mñ aõ phaù t trieå n tô ù i mö c cao nhaá ù t goï i laø thaù i aâ m. Boá n hì nh tö ô ng: ï - Thieá u dö ô ng - Thaù i Dö ô ng - Thieá u aâ m - Thaù i aâ m Ngö ô i xö ø a goï i laø tö ù tö ô ng. ï 1.1. Döông minh: Trong Ñoâ ng y hoï c cuõ ng nhötrong hì nh ñ oà thaù i cö c, ngö ï ô i ta coø ø n duø ng tö ø dö ô ng minh. Vaä y dö ô ng minh laø gì ? Veà tö ø nghó a dö ô ng minh laø sö ï saù ng cuû a dö ô ng vaø cuõ ng hô p lyù ï vô ù i vai troø cuû a noù vìtö ø thieá u dö ô ng laø dö ô ng khí mô i sinh ra tuy laø ù dö ô ng nhö ng vaã n coø n coù aâ m (chö a ñ ö ôï c saù ng toû laé m) tô i dö ù ô ng minh laø dö ô ng thò nh ñ aõ ñ aà y ñ uû aù nh saù ng cuû a dö ô ng, roà i tô i thaù ù i dö ô ng laø dö ô ng cö c vaä ï y ta coù theå ñ i tô iñ ù ò nh nghó a: Ñò nh nghó a dö ô ng minh: Dö ô ng minh laø dö ô ng thò nh. 1.2. Quyeá t aâ m: Ñoá i vô ù i aâ m thìngoaø i thieá u aâ m, thaù i aâ m coø n coù quyeá t aâ m. Vaä y quyeá t aâ m laø gì ? Veà nghó a tö : Quyeá ï t coù nghó a nhömoä t sö ï vaä nñ oä ng maõ nh lieä t, soâ i noå i, nhö ng sö ï vaä nñ oä ng ñ où laø nhö ng phaà õ n tö û nhoû ñ où ng

khung trong khuoâ n khoå moä t vaä t chaá t. Víduï : Trong Ñoâ ng y coù beä nh huyeá t quyeá t nhì n trong phaï m truø lô n thìhuyeá ù t quyeá t laï i raát ñoäng, raát hoaït maø chæ trong phaïm vi moät “oáng kín” hay moät “bao kín” chöù khoâng chaûy ra vuøng khaùc. Bôûi vaäy trong ñ ieà u trò , ngö ô i ta khoâ ø ng duø ng thuoá c phaù huyeá t maø beä nh huyeá t quyeá t ngö ô ø i ta chæduø ng thuoá c haø nh huyeá t. Muoá n huyeá t haø nh thìkhíphaû i haø nh maø muoá n toà n khíthìphaû i ñ aà y huyeá t (coù nghó a laø phaû i boå huyeá t nhöñ ö a nö ô c theâ ù m vaø o bì nh cho ñ aà y, noù seõ chaû y ra chö ù khoâ n g laé c bì nh cho nö ô c chaû ù y ra). Trong vaê n phaï m, ta thö ô ng duø ø ng tö ø quyeá t nhöbieå u quyeá t (bieå u quyeá t laø moä t hì nh thö c raá ù t soâ i noå i nhö ng boù heï p trong moä t cuoä c thaû o luaä n vaø trong cuoä c thaû o luaä nñ où laï i boù heï p trong nhö n õ g ngö ô iñ ø uû töcaù ch ñ ö ô ï c bieå u quyeá t (ngö ô ø iô û dieä n caû m tì nh chö añ ö ô c chí ï nh thö c hoaë ù cñ aï i bieå uñ eá n dö ï thì khoâ ng ñ ö ô c bieå ï u quyeá t). Vaä y bieå u quyeá t khoâ ng theå roä ng ra ngoaø i phaï m vi maë c duø hì nh thö c raá ù t soâ iñ oä ng. Hoaë c trong caù c tö ø quyeát taâm, quyeát chieán cuõng vaäy… Trong aâm döông vai troø cuû a quyeá t aâ m khoâ ng tö ô ng ö ng vô ù i dö ù ô ng minh cuû a dö ô ng vì thieá u aâ m laø mô ø toá i, mô ø toá i roà i tô ù i cö c toá ï i chö ù khoâ ng goï i laø toá i roõ nhöta goï i saù ng roõ . Quyeá t aâ m coù haø m yù laø aâ m khíñ oä ng trong aâ m thuù cñ aå y maõ nh lieä t sö ï hoaï tñ oä ng cuû a phaà n aâ m. Neá u vínhöaâ m laø moä t caù i bao kí n thìsö ï caê ng phoà ng leâ n laø quyeá t aâ m vaä y. Ñò nh nghó a: Quyeá t aâ m laø sö ï phaù tñ oä ng, thuù cñ aå y phaà n aâ m hoaï tñ oä ng trong quaù trì nh bieá n hoù a. 1.3. Baø n veàtöùtöôï ng vôù i döông minh vaøquyeá t aâ m

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Trong ñ oà hì nh thaù i cö c : Veà ï phaà n aâ m thìcoù Thieá u aâ m, Thaù i aâ m vaø quyeá t aâ m. Veà phaà n dö ô ng thìcoù thieá u dö ô ng, dö ô ng minh vaø thaù i dö ô ng. Vaä y coù theå ñ aë t vaá n ñ eà taï i sao khoâ ng gheù p dö ô ng minh vaø quyeá t aâ m vaø o tö ù tö ô ng cho thaø ï nh luï c tö ô ng. Ñieà ï u naø y lyù giaû i nhösau: + Trong tö ù tö ô ng coù ï thieá u aâ m tö ô ng nghi vô ù i thieá u dö ô ng (cuø ng laø caù i mô i sinh ra). ù + Thaù i aâ m tö ô ng nghi vô i thaù ù i dö ô ng (cuø ng laø caù i ñ aõ cö c), coø ï n dö ô ng minh vô ù i quyeá t aâ m thìkhoâ ng tö ô ng nghi. Dö ô ng minh laø dö ô ng thò nh coø n quyeá t aâ m laø sö ï thuù cñ aå y aâ m khí hoaï tñ oä ng. Cho neâ n khoâ ng theå coù luï c tö ô ng. ï IV. NGUÕ HAØ NH 1. Khaù i nieä m veà vaä t chaá t vaønguõ haø nh Vaä t chaá t laø hì nh theå taù cñ oä ng vaø o giaù c quan vaø cho ta caû m giaù c. Trong vuõ truï coù voâ vaø n vaä t chaá t khaù c nhau, khi nghieâ n cö u ngö ù ô i ta thaá ø y raè ng coù 5 loaï i vaä t chaá t laø kim, thuû y, moä c, hoû a vaø thoå mang ñ aë c thuø nhötoå tieâ n cuû a caù c loaï i vaä t chaá t vaø 5 loaï i vaä t chaá t kim, thuû y, moä c, hoû a vaø thoå luoâ n luoâ n vaä nñ oä ng, chuyeå n hoù a theo qui luaä t baû o toà n, trieä t tieâ u, suy vong vaø phaù t trieå n. 2. Ñònh nghóa nguõhaø nh Nguõ haø nh laø 5 loaï i vaä t chaá t côbaû nñ aï i dieä n cho toå ng theå caù c loaï i vaä t chaá t nhoû beù , thö ô ng, phuï ø coù trong vuõ truï . 3. Söï qui naï p söï vaä t theo nguõhaø nh

Ñoá i vô i caù ù c loaï i sö ï vaä t coø n laï i coù trong vuõ truï , ta coù theå gheù p vaø o moä t trong 5 haø nh neá uñ uû ñ ieà u kieä n hô p lyù ï vaø ñ eå tieä n vieä c nghieâ n cö u vaø ù ö ng duï ù ng coå nhaâ nñ aõ thö c hieä ï n vieä c qui naï p hô p lyù ï tô i mö ù c toá ù iö u maø traû i qua haø ng ngaø n naê m tô i nay ù vaã n thaá y saù ng toû veà phö ô ng dieä n hô p lyù ï vaø chaé c chaé n sö ï phuø hô pñ ï où seõ vó nh cö u vô û ù i thô i gian. ø Vieä c qui naï p vaä t chaá t theo nguõ haø nh ñ ö ô c thö ï c hieä ï n theo baû ng dö ô ù iñ aâ y:

HIEÄ N TÖÔÏ N G

MOÄ C

Vaä t chaá t Maø u saé c Vò Muø a Phöông Taï ng Phuû

Caâ y Lö a û Xanh Ñoû Chua Ñaé ng Xuaâ n Haï Ñoâ ng Nam Can Taâ m Ñô m û Tieå u trö ô ng ø

n Nguõ theå Caâ Maé t Nguõ quan n Tì nh chí Giaä

HOÛ A

Maï ch Lö ô i õ Mö ng ø

NGUÕ HAØ NH THOÅ KIM

Ñaá t Kim loaï i Nö ô c ù Vaø ng Traé ng Ñen Ngoï t Cay Maë n Cuoá i haï Thu Ñoâ ng Trung ö ô ng Taâ y Baé c Tyø Pheá Thaä n Vò Ñaï i Baø ng quang trö ô ng ø Thò t Da loâ ng Xö ô ng tuû y Mieä ng Muõ i Tai Lo

Buoà n

4. Caù c qui luaä t hoaï t ñoä ng cuû a nguõ haø nh

THUÛ Y

Sô ï

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

4.1. Qui luaä t töông sinh (Moä c) ñ oá t chaù y sinh lö û a (hoû a), lö û a thieâ u moï i vaä t chaá t thaø nh tro buï i, thaø nh ñ aá t (thoå ). Trong loø ng ñ aá t sinh ra kim loaï i (kim) laø theå raé n chaé c. Theå raé n chaé c sinh ra theå loû ng (thuû y), coù nö ô c sinh ra caâ ù y coá i (moä c). Nhövaä y: Moä c sinh hoû a, hoû a sinh thoå , thoå sinh kim, kim sinh thuû y, thuû y sinh moä c. Trong côtheå con ngö ô ø i can moä c sinh taâ m hoû a, taâ m hoû a sinh tyø thoå , tyø thoå sinh pheá kim, pheá kim sinh thaä n thuû y, thaä n thuû y sinh can moä c. 4.2. Quy luaä t töông khaé c - Moä c khaé c thoå nhöreã caâ y aê n saâ u vaø o loø ng ñ aá t. - Thoå khaé c thuû y nhöñ aé pñ eâ ngaê n nö ô c. ù - Thuû y khaé c hoû a nhöduø ng nö ô c chö ù a lö õ a. û - Hoû a khaé c kim nhölö a laø û m noù ng chaû y kim loaï i. - Kim khaé c moä c nhöduø ng cö a, ñ uï c cö a goã ,ñ uï c goã . Trong côtheå con ngö ô i: can moä ø c khaé c tyø thoå , tyø thoå khaé c thaä n thuû y, thaä n thuû y khaé c taâ m hoû a, taâ m hoû a khaé c pheá kim, pheá kim khaé c can moä c.

Qui luaä t tö ô ng sinh, tö ô ng khaé c cheá hoù a theo hì nh veõ sau: - Muõ i teâ n theo voø ng troø n laø tö ô ng sinh. - Muõ i teâ n theo sao vaø ng laø tö ô ng khaé c.

NGUÕ HAØ NH TÖÔNG SINH, TÖÔNG KHAÉ C

4.3. Töông thöø a - Töông vuõ Trong ñ ieà u kieä n baá t thö ô ng hay beä ø nh lyù coù hieä n tö ô ng ï haø nh noï , taï ng noï khaé c haø nh kia, taï ng kia quaù maï nh goï i laø tö ô ng thö ø a hoaë c haø nh noï , taï ng noï khoâ ng khaé cñ ö ô c haø ï nh kia, taï ng kia goï i laø tö ô ng vuõ . Ví duï veà tö ô ng thö ø a: Bì nh thö ô ng can moä ø c khaé c tyø thoå , neá u Can khaé c Tyø quaù maï nh seõ aû nh hö ô û ng tô ù i chö ù c naê ng cuû a tyø , vò gaâ y roá i loaï n tieâ u hoaù ,ñ au bao tö . Khi chö û õ a phaû i bì nh can (haï hö ng phaá n cuû a can) vaø kieä n tyø (naâ ng cao sö ï hoaï tñ oä ng cuû a tyø ). Tö ô ng vuõ bì nh thö ô ng tyø ø thoå khaé c thaä n thuû y, neá u Tyø hö khoâ ng khaé cñ ö ô cïthaä n thuû y seõ gaâ yö ù nö ô c trong beä ù nh tieâ u chaû y keù o daø i hoaë c phuø suy dinh dö ô ng. Khi chö õ õ a phaû i kieä n tyø (naâ ng cao sö ï hoaï tñ oä ng cuû a tyø ) vaø lô i tieå ï u (ñ eå heá t phuø thuõ ng). 5. ÖÙ ng duï ng nguõ haø nh trong y hoï c 5.1. Veà quan heä beä nh lyù Caê n cö ù vaø o nguõ haø nh tì m vòtríphaù t sinh moä t chö ng beä ù nh cuû a moä t taï ng hay moä t phuû naø oñ où ñ eå tì m ra phö ô ng phaù p chö a õ

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

beä nh thí ch hô p ï . Sö ï phaù t sinh ra moä t chö ng beä ù nh ô û taï ng, phuû naø o ñ où coù theå xaû y ra ô û naê m vò trí khaù c nhau sau ñ aâ y: Chính taø : Do baû n thaâ n taï ng phuû aá y coù beä nh. Hötaø : Do taï ng meï cuû a taï ng ñ où gaâ y beä nh cho taï ng ñ où . Thöï c taø : Do taï ng con cuû a taï ng ñ où gaâ y beä nh cho taï ng ñ où . Taë c taø : Do taï ng khaé c taï ng ñ où gaâ y beä nh cho taï ng ñ où (tö ô ng thö a). ø Vi taø : Do taï ng ñ où khoâ ng khaé c ñ ö ô c taï ï ng maø noù phaû i khaé c maø taï ng ñ où bòbeä nh (tö ô ng vuõ ). Víduï : Maá t nguû laø moä t chö ng beä ù nh cuû a taï ng taâ m coù theå xaû y ra ô û 5 vòtrí khaù c nhau vaø caù ch chö a cuõ õ ng khaù c nhau: Chính taø : Baû n thaâ n taï ng taâ m gaâ y maá t nguû nhöthieá u maù u khoâ ng nuoâ i dö ô ng ñ õ ö ô c thaà ï n. Khi chö a phaû õ i boå huyeá t an thaà n. Hö taø : Do taï ng can gaâ y beä nh cho taâ m nhöcan khí nghò ch, can khí uaá t, can nhieä t laø huyeá t nhieä t gaâ y maá t nguû . Khi chö a phaû õ i bì nh can an thaà n. Thöï c taø : Do taï ng Tyø bòhö , cônhuï c yeá u, sö c hoaï ù tñ oä ng cuû a Taâ m yeá u khoâ ng oå n ñ ò nh ñ ö ô c taâ ï m thaà n. Khi chö a phaû õ i kieä n Tyø an thaà n. Taë c taø : Do thaä n hökhoâ ng khaé cñ ö ô c taâ ï m hoû a (nguyeâ n khícuû a thaä n khoâ ng ñ uû ñ eå cuû ng coá dinh khícho Taâ m huyeá t) gaâ y maá t nguû . Khi chö õ a phaû i boå Thaä n an thaà n.

Vi taø : Do pheá höaû nh hö ô ng ñ û eá n nguoà n toâ ng khítrao ñ oå i cho taâ m huyeá t gaâ y roá i loaï n côcaá u huyeá t phaà n. Khi chö a phaû õ i boå pheá an thaà n. 5.2. Veà chaå n ñoaù n hoï c Caê n cö ù vaø o maø u saé c, khí thaù iñ eå ñ oaù n beä nh. 5.3. Veà ñieà u tròhoï c Ñeà ra nguyeâ n taé c chö a beä õ nh: Höthì boå meï , thö c thì ï taû con.

3. TAÏNG PHUÛ NGUÕ TAÏ NG Ñoá i vô ù i côcaá u cuû a con ngö ô i cuï ø theå laø taï ng phuû , Ñoâ ng y hoï c nghieâ n cö u chuû ù yeá u veà chö c naê ù ng, sö ï ñ oå i thay bieá n hoù a vaø sö ï lieâ n quan laã n nhau cuû a caù c taï ng phuû , khoâ ng lö u yù ñ eá n vaá n ñ eà giaû i phaã u moâ hì nh.

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

I. TAÏ NG TAÂ M Taï ng Taâ m laø coä i nguoà n cuû a sö ï soá ng, laø nô i taø ng thaà n, laø choã phaù t sinh ra sö ï ñ oå i thay, sö ï linh hoaï t tinh hoa cuû a noù hieä n leâ n gö ô ng maë t, sö ï sung tuù c cuû a noù bieå u hieä nô û huyeá t maï ch. 1. Chöù c naê ng cuû a taâ m 1.1. Chuû veàtì nh chí Tì nh chílaø caù c hoaï tñ oä ng veà tinh thaà n, töduy. Tinh vaø huyeá t laø côsô û cho hoaï tñ oä ng veà tinh thaà n maø taâ m laï i chuû veà huyeá t neâ n taâ m cuõ ng chuû veà tì nh chí , taâ m coø n laø nô i cötruù cuû a thaàn. Vì vaäy coøn goïi laø “taâm taøng thaàn”. Taâm khí vaø taâm huyeá tñ aà yñ uû thìtinh thaà n saù ng suoá t, tæ nh taù o, neá u taâ m huyeá t khoâ ng ñ aà yñ uû thìxuaá t hieä n caù c trieä u chö ng nhöhoà ù i hoä p, maá t nguû , hay meâ , hay queâ n. 1.2. Chuû veà huyeá t maï ch bieå u hieä n ra ôû maë t Taâ m khíthuù cñ aå y huyeá t dò ch trong maï ch ñ i nuoâ i dö ô ng õ toaø n thaâ n. Neá u taâ m khíñ aà yñ uû , huyeá t dò ch vaä n haø nh khoâ ng ngö ng toaø ø n thaâ nñ ö ô c nuoâ ï i dö ô ng toá õ t bieå u hieä n neù t maë t hoà ng haø o tö ô i nhuaä n. 1.3. Khai khieá u ra löôõ i Bieä t laï c cuû a kinh taâ m thoâ ng ra lö ô i, khí õ huyeá t cuû a taâ mñ i ra lö ô õ iñ eå duy trìsö ï hoaï tñ oä ng cuû a chaá t lö ô õ i, ñ eå chaå nñ oaù n beä nh ô û taâ m nhöchaá t lö ô õ iñ oû laø taâ m nhieä t, chaá t lö ô i xanh vaø õ coù ñ ieå mö ù huyeá t laø huyeá t bò ö ù ô û beâ n trong noä i taï ng...

1.4. Taâ m baø o laï c Laø toå chö cùbeâ n ngoaø i cuû a taâ mñ eå baû o veä cho taâ m khoû i taø khíxaâ m nhaä p. Ngoaø i ra, taâ m baø o laï c coø n coù nhieä m vuï thuù c ñ aå y sö ï co boù p vaø hoaï tñ oä ng cuû a taâ m. Treâ n thö c teá ï laâ m saø ng caù c trieä u chö ng beä ù nh cuû a taâ m vaø Taâ m baø o laï c gioá ng nhau. 2. Caù c hoä i chöù ng cuû a taâ m - Taâ m haø n: Vuø ng ngö c traù ï iñ au caá p, chaâ n tay laï nh giaù , maï ch traà m trì . - Taâ m nhieä t: Trong loø ng buoà n bö c, noù ï i nhaû m, lö ô i cö õ ng ù hoaë c maë t lö ô õ i nö t neû ù , maï ch saù c. - Taâ m hö: Hoà i hoä p, sô ï haõ i, maá t nguû , hay queâ n. - Taâ m thöï c: Tinh thaà n roá i loaï n hay cö ô ø i noù i nhaû m, bö c doï ï c. II. TAÏ NG PHEÁ Taï ng pheá laø coä i nguoà n cuû a thaà n khí , laø nô i nö ô ng giaù cuû a phaù ch, phaà n tinh hoa hieä n ra ô û loâ ng, phaà n sung tuù c hieä nô û da. 1. Chöù c naê ng cuû a Pheá 1.1. Chuû khí,chuû hoâ haá p Pheá laø nô i trao ñ oå i khí , hí t thanh khí , thaû i troï c khíneâ n noù i Pheá chuû hoâ haá p. Pheá chuû khí vì pheá coù lieâ n quan ñ eá n toâ ng khí . Toâ ng khí taï o thaø nh nhô ø tinh khí cuû a con ngö ô ø i hô p vô ï i khí ù trô i maø ø do pheá ñ ieà u haø nh quaû n lyù . Pheá khí bì nh thö ô ng thì ø ñ ö ô ng hoâ ø haá p thoâ ng, hô i thô û ñ ieà u hoø a. Neá u pheá khíhö , keù m, xuaá t hieä n chö ng khoù ù thô , thô û û nhanh, tieá ng noù i nhoû , ngö ô ø i meä t moû i khoâ ng coù sö c. ù

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

1.2. Chuû veàtuyeâ n phaù t vaøtuù c giaù ng - Tuyeâ n phaù t: Coù nghó a laø thuù cñ aå y sö ï taù n phaù t khí , goï i taé t laø sö ï tuyeâ n pheá . Thuù cñ aå y khíhuyeá t taâ n dò ch phaâ n boå ra toaø n thaâ n, beâ n trong ñ i vaø o caù c taï ng phuû kinh laï c, beâ n ngoaø i ñ i ra bìmao, cônhuï c, neá u pheá khíkhoâ ng tuyeâ n seõ gaâ y uõ ng treä , gaâ y tö c ngö ù c, ngaï ï t thô , khoù û thô . û - Tuù c giaù ng: Laø ñ ö a khíñ i xuoá ng, neá u pheá khíñ i xuoá ng laø thuaä n, neá u pheá khínghò ch leâ n treâ n uaá t taï i Pheá seõ gaâ y tö c ù ngö c, ngaï ï t muõ i, suyeã n tö c. ù 1.3. Pheáchuûbìmao thoâ ng ñieà u thuû y ñaï o Pheáchuûbìmao: Bìmao laø phaà n ngoaø i cuû a côtheå goà m da, loâ ng, tuyeá n moà hoâ i laø nô i taø khíbeâ n ngoaø i baé tñ aà u xaâ m nhaä p vaø o côtheå , nhô ø taù c duï ng tuyeâ n phaù t pheá ñ em caù c chaá t dinh dö ô ng cho bìmao ñ õ eå choá ng ñ ô õ ngoaï i taø . Vìvaä y khi coù beä nh ô û phaà n bieå u thö ô ng thaá ø y xuaá t hieä n caù c chö ng theå ù hieä nô û bì phu vaø côquan hoâ haá p nhöngoaï i caû m, phong haø n: sô ï laï nh, sô ï gioù , ngaï t muõ i, ho... Neá u pheá khíhöyeá u khoâ ng tuyeâ n phaù t ra bì mao laø m da, loâ ng khoâ , raù p... Chuû veà thoâ ng ñieà u thuû y ñaï o : Nhô ø taù c duï ng tuyeâ n phaù t vaø tuù c giaù ng, nö ô cô ù û trong côtheå ñ ö ô c baø ï i tieá t ra baè ng ñ ö ô ng moà ø hoâ i, hô i thô ,ñ û aï i tieä n nhö ng chuû yeá u laø theo ñ ö ô ng tieå ø u tieä n, pheá khí ñ ö a nö ô c tieå ù u xuoá ng thaä n, thaä n khí hoù a vaø taù i haá p thuï moä t phaà n roà iñ ö a xuoá ng baø ng quang baø i tieá t ra ngoaø i. Treâ n laâ m saø ng beä nh phuø thuõ ng do phong thuû y (vieâ m caà u thaä n do laï nh) ñ ö ô c chö ï a baè õ ng phö ô ng phaù p tuyeâ n pheá , lô i nieä ï u.

1.4. Khai khieá u ra muõ i, thoâ ng vôù i hoï ng, chuû veà tieá ng noù i Muõ i laø nô i thô û cuû a pheá , muõ iñ eå thô û vaø ngö i thoâ û ng qua taù c duï ng cuû a pheá khí . Pheá khíbì nh thö ô ø ng thìsö ï hoâ haá pñ ieà u hoø a. Neá u pheá khí trô û ngaï i nhöngoaï i taø xaâ m nhaä p thì gaâ y ngaï t muõ i, chaû y nö ô cùmuõ i. Phö ô ng phaù p chö õ a vaã n laá y tuyeâ n pheá laø chí nh, pheá coø n chuû tieá ng noù i, caû m nhaä p pheá thì maá t tieá ng. 2. Hoä i chöù ng cuû a pheá - Pheá haø n: Sô ï laï nh, chaû y nö ô c muõ ù i, ho ra ñ aø m, boï t traé ng. - Pheá nhieä t: Chaû y maù u muõ i, ñ au hoï ng, ho khaï c ra maù u. - Pheá hö : Da loâ ng khoâ , hô i thô û yeá u, ngaé n, saé c da traé ng beä ch, sô ï laï nh. - Pheá thö c: Loà ï ng ngö cñ ï aà y tö c, hô ù i thô û gaá p, to, maï nh III. TAÏ NG THAÄ N Taï ng thaä n laø coä i nguoà n cuû a sö ï thaâ u lieã m tinh, khí , thuû y, hoû a laø nô i aå n taø ng cuû a tinh hoa, vinh nhuaä n theå hieä n ra toù c, sö ï sung tuù c theå hieä nô û xö ô ng. 1. Chöù c naê ng cuû a thaä n 1.1.Thaä n taø ng tinh chuûveàsinh duï c vaøphaù t duï c cuû a cô theå Tinh cuû a tieâ n thieâ n vaø tinh cuû a haä u thieâ nñ eà uñ ö ô ï c taø ng trö õ ô û thaä n goï i laø thaä n tinh, tinh bieá n thaø nh khíneâ n coø n goï i laø thaä n khí . Thaä n tinh coø n goï i laø thaä n aâ m, nguyeâ n aâ m, thaä n khícoø n goï i laø thaä n dö ô ng, nguyeâ n dö ô ng, meä nh moâ n hoû a, thaä n tinh vaø thaä n khí quyeá tñ ò nh sö ï phaù t duï c cuû a côtheå .

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

1.2. Chuû veà khíhoù a nöôù c Thaä n khícoù chö c naê ù ng khí hoù a nö ô c tö ù c laø ù ñ em nö ô c do ù ñ oà aê n thö c uoá ù ng ñ ö a tô i tö ù ô i cho caù ù c toå chö c côtheå ù roà i baø i tieá t ra ngoaø i. 1.3. Chuûveàxöông, tuû y, thoâ ng vôù i naõ o vaøvinh nhuaä n ra toù c Tinh ñ ö ô c taø ï ng trö õ ô û thaä n, tinh sinh tuû y, tuû y nuoâ i dö ô õ ng xö ô ng neâ n goï i laø thaä n chuû coá t. Tuû yô û coä t soá ng thoâ ng vô ù i naõ o neâ n goï i thaä n thoâ ng vô i naõ ù o, khoâ ng ngö ng boå ø sung tinh tuû y cho naõ o. Huyeát do tinh sinh ra, tinh taøng tröõ ôû thaän, toùc laø “saûn phaåm dö” cuûa huyeát, ñöôïc huyeát nuoâi döôõng. Vì vaäy thaän laø caê n nguyeâ n sinh ra toù c, sö ï thò nh suy cuû a thaä n coù quan heä maä t thieá t vô ù i toù c. 1.4. Chuû veà naï p khí Khoâ ng khído pheá hí t vaø oñ ö ô c keù ï o xuoá ng Ñan ñ ieà n goï i laø sö ï naï p khícuû a thaä n, neá u thaä n hökhoâ ng naï pñ ö ô c khí ï , khí nghò ch leâ n gaâ y chö ng ho, hen, suyeã ù n tö c. ù Treâ n laâ m saø ng ngö ô i ta chö ø a chö õ ng hen suyeã ù n baè ng caù ch boå thaä n vaø phuï c hoà i chö c naê ù ng naï p khí cho thaä n 1.5. Khai khieá u ra tai vaø tieà n aâ m, haä u aâ m Thí nh lö c nghe do thaä ï n tinh nuoâ i dö ô ng, thaä õ n höseõ gaâ y tai uø , tai ñ ieá c. Tieà n aâ m laø nô i baø i tieá t nö ô c tieå ù u vaø phaù t trieå n sinh duï c, vì vaä y noù i thaä n chuû veà tieà n aâ m.

Haä u aâ m laø nô iñ aï i tieä n ra phaâ n do taï ng tyø ñ aû m nhieä m nhö ng tyø dö ô ng ñ ö ô c thaä ï n khíhoù añ eå baø i tieá t phaâ n ra ngoaø i neâ n noù i thaä n chuû veà haä u aâ m. 2. Hoä i chöù ng cuû a thaä n - Thaä n haø n: Chaâ n tay laï nh giaù , hay naè m co, æ a loû ng veà buoå i saù ng. - Thaä n nhieä t: Nö ô c tieå ù uñ oû , seû n, ñ aï i tieä n taù o boù n, ñ au raê ng, chaû y maù u chaâ n raê ng. - Thaä n hö: UØ tai, moû i lö ng goá i, di tinh, moà hoâ i troä m. - Thaä n thöcï: Thö ô ng caû ø m giaù c khoù chò u do hô i ñ ö a töø buï ng dö ô i doà ù n leâ n. IV. TAÏ NG CAN Taï ng can laø coä i nguoà n cuû a sö ï hoaï tñ oä ng, laø nô i nö ô ng giaù cuû a hoà n, vinh nhuaä n ra moù ng tay, moù ng chaâ n. Sö ï sung tuù c theå hieä nô û gaâ n, chuû veà taø ng huyeá t, ñ ieà u huyeá t vaø baø i tieá t. 1. Chöù c naê ng cuû a can 1.1. Chuû veàtaø ng huyeá t vaøñieà u huyeá t Taø ng huyeá t laø taø ng trö õ vaø ñ ieà u tieá t lö ô ng maù ï u trong cô theå . Luù c nghængô i, nguû nhu caà u veà huyeá t dò ch í t, maù uñ ö ô c ï taø ng trö õ ô û can, traù i laï i luù c hoaï tñ oä ng nhu caà u dinh dö ôõ ng cuû a côtheå ñ oø i hoû i cao hô n thìcan laï i baø i xuaá t khoá i lö ô ng maù ï u dö ï trö õ ñ eå cung caá p kò p thô i. ø 1.2. Chuû veà sôtieá t

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Sô tieát laø söï thö thaùi, thoâng xöôùng coøn goïi laø söï “ñieàu ñaït” can khí chuû veà sô tieát giuùp cho söï vaän haøn h khícuû a caù c taï ng phuû ñ ö ô c deã ï daø ng, thoâ ng suoá t, thaê ng giaù ng ñ ö ô c ñ ï ieà u hoø a, can khísôtieá t keù m seõ coù nhö ng bieå õ u hieä n veà tì nh chívaø sö ï tieâ u hoù a baá t thö ô ng. ø 1.3. Chuû veà caâ n , vinh nhuaä n ra moù ng Caâ n laø gaâ n maï ch goà m caù c khô p gaâ ù n côphuï traù ch vieä c vaä nñ oä ng cuû a côtheå . Noù i can chuû caâ n tö c laø ù sö ï nuoâ i dö ô ng caù õ c caâ n baè ng huyeá t cuû a can. Can huyeá t ñ aà y ñ uû caâ n maï ch ñ ö ô c ï nuoâ i dö ô ng toá õ t, vaä nñ oä ng toá t. Neá u can huyeá t högaâ y caù c chö ng ù teâ baï i, chaâ n tay run, co quaé p cö ng khô ù p... ù Moù ng tay, chaâ n laø choã döcuû a caâ n maï ch, neâ n tì nh traï ng thieá uñ uû cuû a can huyeá t seõ bieå u hieä n sö ï hoà ng, nhuaä n hay cö ng ù caù p cuû a moù ng tay, moù ng chaâ n. 1.4. Khai khieá u ra maé t Tinh khícuû a nguõ taï ng thoâ ng ñ aï t qua huyeá t dò ch ñ eà uñ i leâ n maé t, nhö ng chuû yeá u laø do taï ng can vì kinh can ñ i leâ n maé t. 2. Hoä i chöù ng cuû a can - Can haø n: Ñau buï ng dö ô ù i, noâ n khan ra boï t. - Can nhieä t: Maé tñ oû ñ au nhieà u khi co giaä t. Ñau buoá tô û boä phaä n sinh duï c. - Can hö: Hay choù ng maë t, maé t quaù ng gaø , moù ng tay, moù ng chaâ n khoâ , hay bò chuoä t ruù t (voï t beû ).

- Can thöcï: Hay ñ au sö ô n keù ø o chaè n xuoá ng buï ng dö ô i, ô ù ï chua, hay giaä n, bö c tö ï c. ù V. TAÏ NG TYØ Taï ng tyø laø coä i nguoà n cuû a sö ï vaä n hoù a thuû y coá c laø nô i cheá bieá n thuû y coá c thaø nh tinh khí , vinh nhuaä n theå hieä nô û moâ i, sö ï sung tuù c theå hieä nô û côbaé p. 1. Chöù c naê ng cuû a taï ng tyø 1.1. Chuû veà vaä n hoù a - Vaä n hoù a ñoàaê n: Laø sö ï tieâ u hoù a haá p thu vaø vaä n chuyeå n caù c chaá t dinh dö ô ng. Thö õ c aê ù nñ ö ô cñ ï ö a vaø o bao tö û (daï daø y ). Bao tö û coù nhieä m vuï chö a vaø ù tieá t dò ch tieâ u hoù a. Tyø laø m nhieä m vuï vaä n chuyeå n dinh dö ô ng leâ õ n pheá . Pheá ñ ö a vaø o taâ m maï ch ñ eå ñ em ñ i nuoâ i dö ô ng taï õ ng phuû ,ñ oà ng thô ø i tyø vaä n chuyeå n caë n baõ vaø oñ aï i traø ng, nö ô cñ ù ö ô c qua thaä ï n. Coâ ng naê ng vaä n hoù añ oà aê n cuûa tyø maïnh goïi laø “kieän vaän” thì söï haáp thu toát, traùi laïi, neáu tyø maát “kieän vaän” seõ gaây caùc chö ng roá ù i loaï n veà tieâ u hoù a, aê n keù m, æ a chaû y, meä t moû i. - Vaä n hoù a thuû y thaá p : Tyø ñ ö a nö ô cñ ù eá n caù c toå chö c côtheå ù ñ eå nuoâ i dö ô ng, sau ñ õ où chuyeå n xuoá ng thaä n ra baø ng quang baø i tieá t ra ngoaø i. Nhövaä y vieä cñ aï i taï nö ô c trong côtheå ù do sö ï vaä n hoù a cuû a tyø phoá i hô p vô ï i sö ù ï tuù c giaù ng cuû a pheá vaø sö ï khí hoù a cuû a thaä n, sö ï vaä n hoù a thuû y thaá p cuû a tyø keù m seõ gaâ y chö ù ng ñ aø m aå m nö ô ù c traø n ra tö ù chi gaâ y phuø thuõ ng, xuoá ng ñ aï i traø ng gaâ yæ a chaû y, tí ch taï i khoang buï ng gaâ y coå trö ô ng. ù

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Thoá ng huyeá t: Thoá ng huyeá t coù nghó a laø nhieá p huyeá t, quaû n lyù huyeá t, khoá ng cheá huyeá t, sö ï kieä n vaä nñ oà aê n cuû a tyø laø nguoà n goá c cuû a khíhuyeá t, tyø khímaï nh huyeá t seõ ñ i trong, traù i laï i tyø khíhökhoâ ng thoâ ng ñ ö ô c huyeá ï t, huyeá t seõ ra ngoaø i gaâ y xuaá t huyeá t, rong kinh, ñ aï i tieä n ra maù u. - Chuû cônhuï c, chuû töù chi: Tyø ñ em caù c chaá t dinh dö ô ng cuû õ a mì nh ñ eá n nuoâ i cônhuï c, neá u Tyø khí ñ aà yñ uû seõ laø m cho cônhuï c raé n chaé c, tö ù chi nheï nhaø ng, linh hoaï t. Traù i laï i, neá u tyø khí yeá u seõ laø m thò t meà m, trö ô ng lö c côgiaû ï m gaâ y tö ù chi meä t moû i, gaâ y caù c chö ng ù sa bao tö , sa trö û c traø ï ng, sa tö û cung. - Khai khieá u ra mieä ng, vinh nhuaä n ra moâ ä i: Khai khieá u ra mieä ng laø noù i veà sö ï aê n uoá ng, khaå u vò , tyø maï nh thìmuoá n aê n, aê n ngon mieä ng, tyø höthì chaù n aê n, laï t mieä ng. Tyø chuû veà cônhuï c laï i khai khieá u ra mieä ng neâ n bieå u hieä n sö ï vinh nhuaä n ra moâ i; tyø maï nh thìmoâ i hoà ng nhuaä n, tyø höthì moâ i thaâ m xaù m, nhaï t maø u. 2. Hoä i chöù ng cuû a tyø - Tyøhaø n: Tieâ u hoù a keù m, noâ n mö û a, æ a loû ng, chaâ n tay laï nh, ñ au buï ng. - Tyønhieä t: Moâ iñ oû hoaë c moï c muï n, ñ au buï ng quaë n tö ng ø cô n, ñ aï i tieä n ra boï t. - Tyø hö: Saé c maë t vaø ng beä ch, chaâ n tay meä t moû i, keù m aê n. - Tyø thöï c: Buï ng ñ aà y trö ô ng, bí ù hô i.

LUÏ C PHUÛ I. ÑÔÛ M 1. Chöù c naê ng Ñô m laø û moä t tuù i chö a maä ù t do gan baø i tieá t ra, ngö ô i ta goï ø i laø khíthö ø a cuû a gan traø n vaø o maä t tuï laï i thaø nh tinh chaá t. Maä t giuù p cho tieâ u hoù añ oà aê nô û ñ aï i traø ng. Ñô m coù û chö c naê ù ng veà tinh thaà n, veà sö ï quyeá tñ oaù n laø côsô û cuû a loø ng duõ ng caû m, daù m nghó , daù m laø m. 2. Hoä i chöù ng cuû a ñôû m Ñôû m haø n: Noâ n mö a, choù û ng maë t, thaâ uñ eâ m khoâ ng nguû . Ñôû m nhieä t: Ñaé ng mieä ng, uø tai, ñ au sö ô n, reù ø t roà i laï i soá t cao (haø n nhieä t vaõ ng lai). Ñôû m hö: Nguû lômôhay tæ nh giaá c, choù ng maë t, thô û daø i giaä t mì nh. Ñôû m thöï c: Hay giaä n, tö c sö ù ô n ngö ø c, nguû ï nhieà u, chaû y nö ô c maé ù t soá ng. II. VÒ 1. Chöù c naê ng Vòchö a ñ ù ö ng vaø ï laø m nhö ø ñ oà aê n roà i ñ ö a xuoá ng tieå u trö ô ng, sö ø ï thò nh suy cuû a vòtheå hieä nô û vòkhí . Vòkhíduø ng ñ eå tieâ n lö ô ng sö ï ï phaù t trieå n toá t hay xaá u cuû a beä nh vaø dö ï kieá n keá t quaû trong coâ ng taù c chö õ a beä nh.

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

2. Hoä i chöù ng cuû a vò - Vòhaø n: Ñau laâ m raâ m dö ô i moû ù aù c, ñ au lieâ n tuï c, mö a û nö ô c trong, lö ù ô õ i traé ng, moâ i thaâ m nhô t. ï - Vònhieä t: Trong buï ng coù caû m giaù c coà n caø o, aê n mau ñ où i, khaù t nö ô c, mieä ù ng hoâ i, moâ iñ oû , raê ng lô ï i sö ng ñ au. - Vòhö: Tö c döôù ù i moû aù c, bieá ng aê n, moâ i löôõ i traé ng nhôï t. - Vòthöcï: Buï ng ñ aà y, ñ au tö c, ô ù ï muø i chua, ñ aï i tieä n khoâ ng thoâ ng. III. TIEÅ U TRÖÔØ NG 1. Chöù c naê ng Phaâ n thanh, giaù ng troï c, haá p thuï chaá t thanh nuoâ i dö ô ng õ côtheå , caë n baõ (chaá t troï c) ñ ö a xuoá ng baø ng quang vaø ñ aï i trö ô ng. ø 2. Hoä i chöù ng cuû a tieå u tröôø ng - Tieå u tröôø ng haø n: Nö ô c tieå ù u trong. - Tieå u tröôø ng nhieä t : Nö ô c tieå ù uñ oû , seû n, ñ au nhö c trong boä ù phaä n sinh duï c. - Tieå u tröôø ng hö: Hay ñ iñ aù i vaë t, ñ aù i soù n. - Tieå u tröôø ng thöï c: Cô nñ au xoaé n ruoä t. IV. ÑAÏ I TRÖÔØ NG 1. Chöù c naê ng Chö añ ù ö ng caë ï n baõ , taù i haá p thuï vaø ñ aø o thaû i caë n baõ .

2. Hoä i chöù ng - Ñaï i tröôn øg haø n: Ñaï i tieä n loû ng, ñ au buï ng, soâ i buï ng. - Ñaï i tröôø ng nhieä t : Khoâ mieä ng, raù o moâ i, ñ aï i tieä n taù o keá t, haä u moâ n noù ng, æ a ra maù u, muø i phaâ n noà ng naë c. - Ñaï i tröôø ng hö: Ñaï i tieä n khoâ ng tö ï chuû hoaë c khoâ ng taù o boù n maø bí khoù ñ i, loø i tró . - Ñaï i tröôø ng thöï c: Ñaï i tieä n taù o boù n, ñ au buï ng khoâ ng ö a xoa naé n. V. BAØ NG QUANG 1. Chöù c naê ng Baø ng quang chö añ ù ö ng, taù ï i haá p thuï vaø baø i tieá t nö ô c tieå ù u thoâ ng qua sö ï khí hoù a vaø phaâ n phoá i cuû a taï ng thaä n. 2. Hoä i chöù ng - Baø ng quang haø n : Nö ô c tieå ù u trong, lö ô ng nhieà ï u, hay ñ aù i luoâ n, hay ngaù p vaë t. - Baø ng quang nhieä t : Nö ô c tieå ù uñ oû , seû n, soù nñ aù i, ñ aù i ra maù u, phaù t ban, noù ng trong ñ ö ô ng tieå ø u. - Baø ng quang hö: Tieå u tieä n khoâ ng tö ï chuû ,ñ aù i soù n. - Baø ng quang thöï c: Bí ñ aù i, buï ng dö ô iñ ù aà yñ au soaé n. VI. TAM TIEÂ U Chöù c naê ng Khícuû a tam tieâ u thoá ng ló nh heá t caù c phuû , taï ng, dinh, veä , kinh laï c cuû a treâ n, dö ô ù i, phaû i, traù i, trong, ngoaø i. - Thö ô ng tieâ ï u chuû veà taâ m, pheá .

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Trung tieâ u chuû veà tyø , vò . - Haï tieâ u chuû veà can, thaä n. Khí cuû a tam tieâ u thoâ ng thìthaâ n theå bì nh an, ngö ô c laï ï i laø beä nh lyù toaø n boä hay tö ng phaà ø n. Xeù t hoä i chö ng cuû ù a tam tieâ u phaû i xeù t tì nh hì nh beä nh lyù cuû a caù c taï ng phuû lieâ n quan tö ng ø phaà n thö ô ng, trung, haï ï . QUAN HEÄGIÖÕ A CAÙ C TAÏ NG PHUÛ Côtheå laø moä t chæ nh theå , moä t khoá i thoá ng nhaá t. Moã i taï ng, moã i phuû ngoaø i chö c naê ù ng rieâ ng cuû a noù coø n coù sö ï quan heä maä t thieá t vô ù i nhau theo qui luaä tñ oá i laä p vaø hoã caê n. I. QUAN HEÄGIÖÕ A TAÏ N G VÔÙ I TAÏ NG 1. Taâ m vaøpheá Taâ m chuû huyeá t, pheá chuû khí , huyeá t khoâ ng coù khíthì huyeá t khoâ ng haø nh, khíkhoâ ng coù huyeá t thìkhíkhoâ ng coù choã dö a, taâ ï m vaø pheá phoá i hô p laø ï m khíhuyeá t vaä n haø nh duy trìcaù c hoaï tñ oä ng cuû a côtheå . 2. Taâ m vaø tyø Taâ m chuû huyeá t, tyø laø moä t taï ng taï o ra tinh khí ñ eå boå sung khoâ ng ngö ng cho caù ø c thaø nh phaà n côcaá u cuû a huyeá t. Neá u tyø khí hökhoâ ng vaä n hoù añ ö ô c thìtinh khítyø ï vòhay goï i laø tinh haä u thieâ n seõ suù t keù m, lö c lö ï ô ng boå ï sung côcaá u huyeá t do taâ m laø m chuû khoâ ng ñ aù pö ng ñ ù ö ô c thìtaâ ï m huyeá t seõ suy. Maë t khaù c, tyø chuû veà cônhuï c, neá u tyø höthìtrö ô ng lö c côgiaû ï m, khi aá y cô naê ng cuû a taâ m seõ yeá u gaâ y hieä n tö ô ng raõ ï rô ø i tay chaâ n, hoà i hoä p maá t nguû , xanh xao goï i laø chö ng taâ ù m tyø hö .

3. Taâ m vaøcan Taâ m chuû huyeá t, can taø ng huyeá t, ñ ieà u huyeá t. Neá u vínhö taâ m laø thuû trö ô ng thìcan laø û thuû kho quaû n lyù huyeá t. Vaä y trong hoaï tñ oä ng cuû a côtheå khi nghængô i thanh nhaø n thìtaâ m hoaï t ñ oä ng nheï nhaø ng thöthaù i vaø luù cñ où can cuõ ng thu bô ù t huyeá t veà ñ eå khoû i ngoä p huyeá t cho taâ m. Mö c hoaï ù tñ oä ng caø ng cao thì taâ m laø m vieä c caø ng maï nh, lö u lö ô ng huyeá ï t nhanh, maï n h luù c naø y caà nñ ö a huyeá t ra moä t caù ch nhò p nhaø ng ñ eå traù nh sö ï troá ng roã ng huyeá t maï ch. Neá u sö ï quan heä giö õ a taâ m vaø can truï c traë c seõ gaâ y roá i loaï n huyeá t maï ch gaâ y hoa maé t choù ng maë t, caê ng thaú ng maï ch, ñ au ñ aà u hoaë c thuï t giaû m lö u lö ô ï ng huyeá t gaâ y suy tim, choaùng ngaát… 4. Taâ m vaø thaä n Taâ m hoû a thuoä c dö ô ng, thaä n thuû y thuoä c aâ m. Hai taï ng naø y luoâ n vaä n hoù a theo qui luaä t bì nh haø nh ñ eå giö õ theá caâ n baè ng giö a õ aâ m vaø dö ô ng. Qua nghieâ n cö u vaø ù ñ uù c ruù t tö ø thö c teá ï ngö ô ø i xö a noù i raè ng: Ban ñ eâ m khi chuù ng ta nguû thìtaâ m thaä n tö ô ng giao hay goï i laø thuû y hoû a kyù teá . Neá u hai taï ng ñ où khoâ ng tö ô ng quan “löïc löôïng” thì khoâng kyù teá ñöôïc. Maët khaùc laø hoûa toàn taïi vì khí , khíaá y tö ø thaä nñ ö a leâ n. Thaä n laø thuû y, thuû y muoá n vaä n hoù a phaû i taï o khí , maø muoá n taï o khíthìphaû i coù nhieä t, nhieä tñ où laá y tö ø taâ m. Ñoù laø moá i quan heä hö u côgiö õ õ a taâ m vaø thaä n. 5. Pheávaøtyø Pheá chuû khítieâ n thieâ n vaø ñ aû m nhieä m chö c naê ù ng tuyeâ n phaù t, tyø taï o ra khíhaä u thieâ n (nguõ khí )ñ ö a leâ n pheá vaø nhô ø sö ï tuyeâ n phaù t cuû a pheá maø khílö u thoâ ng, pheá suy keù m tuyeâ n phaù t

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

thì tyø khí uû ng treä . Ngö ô c laï ï i tyø höthì nguoà n khí haä u thieâ n giaû m suù t khoâ ng ñ uû cho nhu caà u côcaá u toâ ng khílaø m chö c naê ù ng hoâ haá p giaû m, thô û ngaé n, thô û gaá p, noù i nhoû , meä t moû i, keù m aê n, æ a loû ng. 6. Pheá vaø thaä n Pheá chuû khí (hoâ haá p), thaä n naï p khí . Khi pheá hí t khí vaø o maø thaä n khoâ ng naï p khaù c naø o gioù vaø o nhaø troá ng. Ñoà ng thô ø i thaä n chuû coá t maø côquan chö c naê ù ng cuû a pheá vaø pheá quaû n laø suï n tö c xö ù ô ng non. Neá u thaä n suy khoâ ng chuû quaû nñ ö ô c coá ï t thìpheá quaû n bieá n hì nh ñ oå i daï ng laø m caû boä maù y hoâ haá p bò truï c traë c. 7. Can vaø tyø Can chuû veà sôtieá t laø côquan phaù tñ oä ng, tyø chuû veà vaä n hoù a chò u sö ï hoã trô ï trö c tieá ï p cuû a can nhöcaù i xe hô i maø ñ ö ô c ï can cheá daà u vaø noå maù y. Ñoà ng thô i can thuoä ø c moä c, tyø thuoä c thoå , caâ y vö ng nhô õ ø ñ aá t, ñ aá t xoá p nhô ø caâ y (ñ où laø leõ thö ô ng). Neá ø u saù i thö ô ng laø ø chö ng can moä ù c xaâ m tyø thoå ñ ö a reã quaù lô n, quaù ù saâ u laø ñ aá t nö ù t neû phaù huû y hoaë c giaû ñ aá t khoâ ng beà n chaé c thì caâ y ngaû nghieâ ng. 8. Thaä n vaø tyø Thaä n thuoä c thuû y, tyø thuoä c thoå , tyø thoå coù nhieä m vuï oå n coá cho thaä n thuû y, thaä n khíthìgiuù p cho sö ï vaä n hoù a cuû a tyø . Thaä n dö ô ng höthìtyø dö ô ng cuõ ng högaâ y chö ng æ ù a chaû y, neá u tyø hö khoâ ng cheá haõ mñ ö ô c thuû ï y thìtheå hieä n chö ng vieâ ù m thaä n maõ n tí nh (aâ m thuû y). 9. Can vaø thaä n

Can taø ng huyeá t, thaä n taø ng tinh. Can huyeá t do thaä n tinh nuoâ i dö ô ng. Neá õ u thaä n tinh khoâ ng ñ aà y ñ uû seõ laø m huyeá t suy keù m. Thaä n aâ m suy thìcan dö ô ng vö ô ng, maë ï t khaù c theo nguõ haø nh thì thaä n thuû y sinh can moä c (tö ô ng sinh). II. QUAN HEÄGIÖÕ A TAÏ N G VÔÙ I PHUÛ 1. Taâ m quan heä bieå u lyù vô i tieå ù u trö ô ng. ø 2. Tyø quan heä bieå u lyù vô ù i vò . 3. Thaä n quan heä bieå u lyù vô i baø ù ng quang. 4. Taâ m baø o quan heä bieå u lyù vô i tam tieâ ù u. 5. Can quan heä bieå u lyù vô iñ ù ô m. û 6. Pheá quan heä bieå u lyù vô ù iñ aï i trö ô ng. ø

4. HEÄKINH LAÏC 1. Ñaï i cöông heäkinh laï c Kinh laø sô i doï ï c, ñ ö ô ng doï ø c, laø con ñ ö ô ng thoâ ø ng suoá t. Laï c laø caù i aù o lö ô ù i bao quanh côtheå .

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Kinh laï c laø teâ n goï i chung cuû a kinh maï ch, laï c maï ch trong côtheå . Hoï c thuyeá t kinh laï c laø moä t phaà n cuû a heä lyù luaä n côbaû n y hoï c coå truyeà n. Noù coù taù c duï ng chæ ñ aï o trong maë t chaå nñ oaù n, chö a beä õ nh, phoø ng beä nh. Trong chaå n tròneá u khoâ ng naé m vö ng õ kinh laï c thì raá t deã sai laà m. Veà baû n chaá t kinh laï c laø con ñ ö ô ng lö ø u thoâ ng khígiö a õ thieâ n, ñ ò a, nhaâ n vaø song haø nh vô i khíhuyeá ù tñ i nuoâ i dö ô ng cô õ theå , laø m cho côtheå thaø nh moä t khoá i thoá ng nhaá t. Ñoù cuõ ng laø con ñ ö ô ng ñ ø eå taø khíxaâ m nhaä p vaø o côtheå truyeà n tö ø noâ ng vaø o saâ u vaø ngö ô cïlaï i vaø laø nô i phaû n aù nh tì nh traï ng beä nh taä t cuû a cô theå , nô i tieá p thu kí ch thí ch cuû a ngoaï i caû nh, coù taù c duï ng lô n ù trong sö ï soá ng con ngö ô i. ø 2. Côcaá u cuû a heäkinh laï c 2.1. Kinh maï ch + Ba kinh aâ mô û tay - Thuû thaù i aâ m pheá . - Thuû thieá u aâ m taâ m. - Thuû quyeá t aâ m taâ m baø o. + Ba kinh dö ô ng ô û tay - Thuû thaù i dö ô ng tieå u trö ô ø ng. - Thuû thieá u dö ô ng tam tieâ u. - Thuû dö ô ng minh ñ aï i trö ô ø ng. + Ba kinh aâ mô û chaâ n

- Tuù c thaù i aâ m tyø . - Tuù c thieá u aâ m thaä n. - Tuù c quyeá t aâ m can. + Ba kinh dö ô ng ô û chaâ n - Tuù c thaù i dö ô ng baø ng quang. - Tuù c thieá u dö ô ng ñ ô û m. - Tuù c dö ô ng minh vò . 2.2.Taù m kinh maï ch phuï - Maï ch nhaâ m - Maï ch ñ oá c - Maï ch ñ ô ù i - Maï ch xung

- Maï ch aâ m duy - Maï ch dö ô ng duy - Maï ch aâ m kieå u - Maï ch dö ô ng kieå u.

Ngoaø i ra coø n coù caù c kinh bieä t, kinh caâ n, bieä t laï c, toâ n laï c, phuû laï c khaù c.

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

3. Ñöôø ng tuaà n hoaø n cuû a 12 kinh chí nh vaø2 maï ch Nhaâ m, Ñoá c

4. ÖÙ ng duï ng kinh laï c trong chaå n ñoaù n beä nh Khi naé mñ ö ô c vò ï trí vaø ñ ö ô ng ñ ø i cuû a kinh laï c, caê n cö ù vaø o vòtríñ au beä nh, ta coù theå xaù cñ ò nh ñ ö ô c kinh bòbeä ï nh, taï ng bò beä nh, taï ng phuû bòbeä nh. Víduï ñ au ñ aà u neá u ô û traù n laø kinh dö ô ng minh. Neá uô û gaù y laø kinh thaù i dö ô ng, ô û 2 beâ nñ aà u laø

kinh thieá u dö ô ng, ô û ñ æ nh ñ aà u laø quyeá t aâ m, hoaë c uø tai coù vaù ng ñ aà uô û moä t beâ n, mieä ng ñ aé ng laø beä nh ô û kinh ñ ô m, neá û uñ au lö ng, di tinh laø thuoä c kinh thaä n. Lyùgiaû i teâ n goï i cuû a caù c ñöôø ng kinh Khi nghieâ n cö u tô ù i kinh laï ù c chuù ng ta nhaä nñ ö ô c moä ï t soá teâ n goï i cho caù c kinh taï ng, caù c phuû nhö : Thuû thieá u aâ m taâ m, tuù c thieá u aâ m thaä n... Chuù ng ta thaá y raè ng taâ mô û thö ô ng tieâ ï u mang chö õ thuû , thaä nô û haï tieâ u mang chö õ tuù c. Ñoù laø ñ ieà u deã hieå u, deã nhaä n thaá y trong teâ n goï i cuû a kinh taï ng. Nhö ng taâ m laø hoû a , thaä n laø thuû y moä t sö ïtö ô ng khaé c vaø traù i ngö ô ï c roõ raø ng maø sao taâ m vaø thaä n cuø ng mang teâ n keø m laø thieá u aâ m? Vaø coø n taá t caû caù c teâ n goï i cuû a caù c taï ng, caù c phuû khaù c coù aå n yù gìkhoâ ng? Hay chæ laø do ngö ô i xö ø a tö ï aù pñ aë t. Qua nghieâ n cö u veà ù lyù thuyeá t cuû a y hoï c Ñoâ ng phö ô ng ñ aõ saù ng toû moä tñ ieà u laø khoâ ng phaû i ngö ô ø i xö a aù pñ aë t caù c teâ n goï i cho caù c kinh taï ng maø teâ n goï i coù mang yù nghó a, chö c naê ù ng cuï theå cuû a taï ng phuû . Chuù ng ta laà n lö ô t nghieâ ï n cö u tö ù ng kinh ø taï ng, kinh phuû vô i teâ ù n goï i cuû a noù . 4.1. Tuù c thieá u aâ m thaä n Caù c taï ng ñ eà u mang chö õ aâ m caù c phuû ñ eà u mang chöõ dö ô ng vì taï ng thuoä c aâ m, phuû thuoä c dö ô ng. Taï ng thaä n mang chö õ tuù c vìthaä nô û haï tieâ u nhö ng taï i sao goï i laø thieá u aâ m thaä n? - Bô û i vìnhö ng nhaâ õ n toá maø thaä n chuû quaû n trong ñ où coù thuû y khíneâ n ngö ô i ta mô ø i goï ù i laø thaä n taø ng tinh vaø thaä n chuû

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

khí . Caù i khícuû a thaä n chuû naø y laø khítieâ n thieâ n. Caù i khímaø tö ø phoâ i thai cuû a con ngö ô iñ ø aõ coù . - Caù i maø thuoä c tieâ n thieâ n tí nh chaá tñ ö ô c sinh ra ñ ï aà u tieâ n, môùi phoâi thai ñaõ coù vaø laø “caùi non nôùt, laø caùi môùi sinh ra” do vaä y thaä n phaû i thuoä c thieá u aâ m vì chuû veà aâ m khímô ù i sinh ra vaø ñ ö ô c goï ï i laø tuù c thieá u aâ m thaä n. 4.2. Thuûthieá u aâ m taâ m Taï ng taâ m cöô û thö ô ng tieâ ï u neâ n mang chö õ thuû . Taâ m chuû veà hoû a khívaø chuû veà huyeá t caù i maø do tieâ n thieâ n sinh ra tö ù c laø tö ø phoâi thai ñaõ coù hay coøn goïi laø caùi sinh ñaàu tieân “caùi non nôùt môùi sinh ra” neâ n taâ m cuõ ng thuoä c veà thieá u aâ m vì chuû veà hoû a khí , chuû veà huyeá t, caù i hoû a khívaø caù i huyeá t aá yñ ö ô c sinh ra ñ ï aà u tieâ n vaø kinh taâ mñ ö ô cïmang teâ n thuû thieá u aâ m taâ m. 4.3. Thuûthaù i aâ m pheá Pheá cöô û thö ô ng tieâ ï u neâ n mang chö õ thuû vaø pheá chuû veà khí . Khímaø pheá chuû laø toâ ng khílaø khíñ ö ô c hì ï nh thaø nh giö a õ khítieâ n thieâ n vaø khítrô i. Vaä ø y toâ ng khílaø khíhaä u thieâ n vaø chí nh laø nguyeâ n khí hay khítieâ n thieâ n hô p vô ï ù i khí khítrô i maø ø phaù t trieå n tô ù i mö c cao nhaá ù t. Pheá chuû veà khímaø laï i laø caù i khíñ aõ phaù t trieå n tô ù i mö c ù cao nhaá t thì phaû i thuoä c veà chö õ thaù i do ñ où taï ng pheá ñ ö ô c goï ï i laø thuû thaù i aâ m pheá . 4.4. Tuù c thaù i aâ m tyø

Taï ng tyø cöô û haï tieâ u neâ n mang chö õ tuù c, chö c naê ù ng cuû a tyø laø chuû veà tinh khívaø phuï vieä c quaû n lyù huyeá t (coø n goï i laø nhieá p huyeá t). Chuù ng ta ñ aõ bieá t tyø thuoä c haø nh thoå maø vaï n vaä tñ eà u coù coä i nguoà n, chö aùñ ö ng tö ï ø thoå vaø tö ø thoå sinh ra, roà iñ eá n khi taø n luï i, khi cheá tñ i laï i trô û veà vô ù i thoå (ñ aá t). Cho neâ n khoâ ng ngaï c nhieâ n gìkhi thaá y taï ng tyø laï i coù khaû naê ng hoã trô , quaû ï n lyù vaø phaù t trieå n nhö n õ g caù i tieâ n thieâ n tí nh chaá t cuû a caû thaä n thuû y vô i ù taâ m hoû a. Coù nghó a laø tyø phaù t trieå nñ ö ô ï c thuû y khícuû a thaä n vaø phaù t trieå nñ ö ô c hoû ï a khí cuû a taâ m, sö ï phaù t trieå n thuû y khí vaø hoû a khí ñ ö ô c cuï ï theå nhösau: caù i tieâ n thieâ n tí nh chaá t taø ng trö õ ô û taâ m vaø thaä nñ ö ô c toà ï n taï i vaø phaù t trieå n nhô ø ô û tinh vaø khícuû añ oà aê n thö c uoá ù ng, hay coø n goï i laø tinh tyø vò vaø khí tyø vò . Ñoà aê n thö cùuoá ng thaø nh tinh, thaø nh khítheo quaù trì nh nhö sau: Ñoà aê n thö cùuoá ng bao goà m nguõ vò(taâ n, toan, cam, haø m, khoå )ñ ö ô c sö ï ï aê n uoá ng ñ ö a vaø o vò(daï daø y) dö ô i sö ù ï co boù p, tieâ u hoù a cuû a vònhô ø sö ï vaä n hoù a thuû y coá c cuû a tyø maø thö c aê ù n (nguõ vò ) ñ aõ ñ ö ô c chuyeå ï n hoù a thaø nh tinh tyø vò , sau ñ où nhô ø nguyeâ n khí cuû a thaä n (khítieâ n thieâ n) laø m xuù c taù c maø tinh tyø vòhoù a khí thaø nh nguõ khí(chieâ n, tinh, hö ô ng, tieâ u, huû ) tinh vaø khínaø y tham gia trong côcaá u cuû a huyeá t vaø nuoâ i dö ô ng toaø õ n boä côtheå . Noù i toù m laï i tyø chuû veà haä u thieâ n (phaù t trieå n tieâ n thieâ n tí nh chaá t ñ eá n cö cñ ï aï i vaø nhötheá neâ n mang teâ n tuù c thaù i aâ m tyø ). 4.5. Tuù c quyeá t aâ m can

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Trö ô c heá ù t chuù ng ta tì m hieå u vìsao laï i coù quyeá t aâ m maø khoâ ng coù quyeá t dö ô ng. Chuù ng ta ñ aõ ñ ò nh nghó a quyeá t aâ mô û phaà n trö ô c, nay mô ù û roä ng vaá n ñ eàveà baû n chaá t cuû a aâ m vaø dö ô ng chuù ng ta thaá y raè ng: Baû n chaá t cuû a dö ô ng laø thaê ng taù n, luoâ n coù xu theá boá c leâ n, taû n ra vaø mang tí nh hoaï tñ oä ng khoâ ng ngö ng. Baû ø n chaá t cuû a aâ m laø traà m laé ng, thaâ u taø ng khoâ ng mang tí nh hoaï tñ oä ng maø luoâ n coù xu theá co laï i, tuï t xuoá ng. Maø thö c teá ï thìaâ m dö ô ng laï i luoâ n tö ô ng hoã vaø chuyeå n hoù a khoâ ng ngö ng. ø Ñieà u naø y vô iùbaû n chaá t cuû a dö ô ng thìlaø leõ thö ô ng nhö ø ng vô i ù aâ m thìcaù i gìñ aõ thuù cñ aå y vaø laø m aâ m hoaï tñ oä ng, chuyeå n hoù a? Caù iñ où chí nh laø quyeá t aâ m vaø coù theå khaú ng ñ ò nh moä tñ ieà u laø khoâ ng coù quyeá t aâ m thìaâ m khíbaá t ñ oä ng vaø khoâ ng coù sö ï chuyeå n hoù a giö a aâ õ m dö ô ng. Ta laï i bieá t can thuoä c haø nh moä c maø moä c laø moä t hì nh theå neá u soá ng laø phaù t trieå n vaø luoâ n luoâ n coù xu hö ô ng thuù ù cñ aå y sö ï phaù t trieå n trong nguõ taï ng can ñ ö ô c xeá ï p vaø o danh muï c laø côquan phaù tñ oä ng. Moä c maø phaù t trieå n thì xuyeâ n deã kí ch thoå , thoâ ng tuyeá n huù t thuû y, xoa taù n quang hô p ï (haá p thuï hoû a khítraï ng thaù i cuû a moä c ñ aõ kí ch ñ oä ng vaø phaù t ñ oä ng sö ï chuyeå n hoù a cuû a nguõ haø nh) vìvaä y maø can moä c thuoä c veà quyeá t aâ m vaø ñ ö ô c goï ï i laø tuù c quyeá t aâ m can. 4.6. Thuû quyeá t aâ m taâ m baø o Taâ m baø o ngoaø i vieä c laø caù i aù o baû o veä taâ m noù coø n laø moä t cô quan thuù cñ aå y sö ï co boù p cho taâ m trong sö ï tuaà n hoaø n huyeá t. Vì leõ ñ où maø taâ m baø oñ ö ô c mang teâ ï n thuû quyeá t aâ m taâ m baø o. 4.7. Thuû Döông minh Ñaï i tröôø ng

Dö a vaø ï o sö ï quan heä chö c naê ù ng vaø caá u truù c cuû añ ö ô ng ø kinh maø ngö ô ø i ta ñ aõ xaù cñ ò nh ñ ö ô c quan heä ï bieå u lyù giö õ a caù c taï ng phuû vaø vieä c goï i teâ n cho caù c phuû kinh mang chö õ thuû hay tuù c laø tö ô ng ö ng vô ù ù i caù c taï ng coù lieâ n quan bieå u lyù . Goï i laø thuû dö ô ng minh ñ aï i trö ô ng vìñ ø aï i trö ô ng quan heä ø bieå u lyù vô i pheá ù neâ n mang chö õ thuû . Coø n thuoä c veà dö ô ng minh thì theo hì nh ñ oà thaù i cö c thìchæcoù ï dö ô ng minh quan heä chuyeå n hoù a vô ù i thaù i aâ m maø thaù i aâ mñ où laø pheá , pheá laø thaù i aâ m thì ñ aï i trö ô ng phaû ø i laø dö ô ng minh.

4.8. Thuûthaù i döông Tieå u tröôø ng Tieå u trö ô ng quan heä ø bieå u lyù vô i taâ ù m neâ n mang chöõ thuû vaø theo doø ng thaù i cö c thìchæcoù ï thaù i dö ô ng mô ù i gaà n guõ i vaø giao tieá p vô i thieá ù u aâ m (dö ô ng cö c - aâ ï m sinh) neâ n taâ m thuoä c thieá u aâ m thì tieå u trö ô ng thuoä ø c thieá u dö ô ng. 4.9. Thuûthieá u döông tam tieâ u Xeù t treâ n hì nh ñ oà thaù i cö ï c chuù ng ta thaá y phaà n neù tñ aä m ñ ö ô c goï ï i laø quyeá t aâ m bô û i vìquyeá t aâ m laø ñ oä ng côphaù tñ oä ng,

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

thuù cñ aå y neâ n hì nh theå bieå u hieä n traï ng thaù i cuû a noù phaû iô û choã lô n nhaá ù t, cao nhaá t, neá u laø moä t theå kí n thì noù phaû iô û vuø ng bieâ n cuû a nô i lô n nhaá ù t, maø nô i naø y laï i gaà n guõ i vô ù i thieá u dö ô ng. Vaä y neâ n taâ m baø o laø quyeá t aâ m thì tam tieâ u quan heä bieå u lyù vô ù i taâ m baø o laø thieá u dö ô ng vaø ñ ö ô cïgoï i laø thuû thieá u dö ô ng tam tieâ u. Vô i baø ù ng quang, vò ,ñ ô m cuõ û ng lyù luaä n tö ô ng tö ï nhötieå u trö ô ng, ñ ø aï i trö ô ng vaø ø tam tieâ u.

5. NGUYEÂN NHAÂN GAÂY BEÄNH 47

Ñeå tieä n vieä c nghieâ n cö u vaø ù phaâ n giaû i beä nh chö ng, Ñoâ ù ng y hoï c chia nguyeâ n nhaâ n gaâ y beä nh ra laø m 3 phaà n: - Nguyeâ n nhaâ n beâ n ngoaø i (ngoaï i taø ). - Nguyeâ n nhaâ n beâ n trong (noä i nhaâ n - thaá t tì nh). - Nhö ng nguyeâ õ n nhaâ n khaù c. I. NGUYEÂ N NHAÂ N BEÂ N NGOAØ I (NGOAÏ I TAØ ) Nguyeâ n nhaâ n gaâ y beä nh beâ n ngoaø i (ngoaï i taø ) chuû yeá u baè ng 6 loaï i khí : phong, haø n, thö , thaá û p, taù o, hoû a. 6 loaï i khí naø y laø khí cuû a thieâ nñ ò a lö u thoâ ng qua con ngö ô ø i baè ng ñ ö ô ng Kinh ø laï c. Bì nh thö ô ng thìphong, haø ø n, thö , thaá û p, taù o, hoû a laø chí nh khínoù coù taù c duï ng thuù cñ aå y sö ï vaä n hoù a aâ m dö ô ng, trong cô theå giö õ theá thaê ng baè ng cuû a sö ï soá ng, taï o sö ï thoá ng nhaá t giö a õ thieâ n ñ ò a nhaâ n nhö ng neá u thaù i quaù hoaë c baá t caä p thìphong, haø n, thö , thaá û p, taù o, hoû a laï i trô û thaø nh taø khílaø m beä nh cho cô theå . Trong côtheå kinh laï c vínhöñ aï o loä ,ñ aï o loä laø ñ eå ñ i. Vaä y caù i gìñ i? Ñoù laø khí . Khíñ i, vieä cñ ieà u tieá t khíñ i laï i caâ nñ oá i nhò p nhaø ng thìñ aï o loä lö u thoâ ng. Neá u khoâ ng caâ nñ oá i thìtaé c ngheõ n trô û thaø nh taø khívaø noù taï o thaø nh beä nh naø y, beä nh noï . Beä nh do ngoaï i taø laø tö ø ñ où vaø ñ au ñ ô n cuõ ù ng tö ø ñ où (baá t thoâ ng taé c thoá ng). Sau ñ aâ y, chuù ng ta laà n lö ô ï t xeù t vieä c lö u thoâ ng baá t thö ô ø ng (thaù i quaù hoaë c baá t caä p) cuû a tö ng loaï ø i khítrong luï c khí : phong, haø n, thö û , thaá p, taù c, hoû a. 1. Phong taø 1.1. Ñaë c tí nh cuû a phong taø

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Phong taø thuoä c dö ô ng hay ñ i leâ n vaø ra ngoaø i neâ n hay gaâ y beä nh ô û phaà n treâ n cuû a côtheå (ñ aà u, maë t) vaø ô û phaà n ngoaø i (côbieå u). Phong coù tí nh hoaï t bieá n, di chuyeå n nhanh neâ n beä nh do phong neá uñ au thì vuø ng ñ au chaï y choã naø y, choã khaù c (haø nh tyù ) vaø tí nh chaá t beä nh chuyeå n tö ø naë ng sang nheï hay tö ø nheï sang naë ng cuõ ng mau leï . 1.2. Phaâ n loaï i phong taø Phong coù 3 loaï i chí nh: Phong haø n, phong nhieä t, phong thaá p. - Phong haø n: Trieä u chö ng caû ù m laï nh, ngaï t muõ i, chaû y nö ô c ù muõ i, sô ï laï nh sô ï gioù . Ñau nhö c trong xö ù ô ng thò t, hay gaâ y ban chaå n dò ö ng. ù - Phong nhieä t: Trieä u chö ng caû ù m maï o, coù soá t, khoâ ng sôï laï nh, hoï ng ñ oû ñ au, neá u lö ô õ i vaø ng thì coù chö ng vieâ ù m khô p caá ù p. - Phong thaá p: Ñau nhö c sö ù ng khô p, thoaù ù i khô p, ñ ù au daâ y thaà n kinh ngoaï i bieâ n. 1.3. Chöù ng noä i phong Chö ng naø ù y do phong nhö ng khoâ ng phaû i phong taø tö ø beâ n ngoaø i tô ù i maø tö ø beâ n trong côtheå phaù t ra. Lyù giaû i moä tñ ieà u laø caûngaø y trong phoø ng kí n maøvaã n caû m phong, truù ng gioù . Nguyeâ n nhaân laø do huyeát nhieät. Coå nhaân coù caâu “huyeát hoûa sinh phong, huyeát kieät sinh ung”. Lyù do: Huyeát hoûa, huyeát nhieä t laø do can nhieä t. Can laø côquan taø ng huyeá t (kho chö a ù huyeá t), caù i kho noù ng thì vaä t theå chö a trong noù ù phaû i noù ng ñ où laø

leõ thö ô ng. Chö ø n ù g naø y coù hieä n tö ô ng soá ï t cao, co giaä t, nhö c ù ñ aà u, choù ng maë t, hoa maé t, tai bieá n maï ch maù u naõ o, lieä t baù n thaâ n, co quaé p. 2. Haø n taø 2.1. Ñaë c tí nh cuû a haø n taø Haø n thuoä c aâ m hay laø m toå n thö ô ng dö ô ng khí . Haø n phaï m vaø o da cô , gaâ y caû m maï o, haø n phaï m vaø o tyø vòlaø m tyø dö ô ng hö khoâ ng vaä n hoù añ ö ô c thuû ï y coá c. Maë t khaù c haø n coø n gaâ y co ruù t, beá taé c, ngö ng treä laø m khí huyeá tö ù treä , gaâ yñ au ñ ô nñ ù aà y trö ô ng. ù 2.2. Chöù ng noä i haø n Chö ng noä ù i haø n phaù t tö ø noä i taï ng côtheå do dö ô ng hö . Ví duï : taâ m, pheá , thaä n dö ô ng hösinh chö ng taé ù cñ oä ng maï ch vaø nh (muø a laï nh hay gaë p ) gaâ y chö ng hen suyeã ù n vìthaä n dö ô ng khoâ ng naï p khí ... chö ng noä ù i haø n do dö ô ng khíkeù m thìveä khí cuõ ng keù m deã bò caû m laï nh. 3. Thöû taø 3.1. Ñaë c tí nh cuû a thöûtaø Thö û laø naé ng, thö û thuoä c dö ô ng hay gaâ y soá t cao vaø caù c hieä n tö ô ng vieâ ï m nhieä t, khaù t nö ô c ra moà ù hoâ i. Thö û coù tí nh thaê ng taù n (ñ i leâ n treâ n, taù n ra ngoaø i) laø m höhao taâ n dò ch, deã gaâ y hoâ n meâ , truï y tim maï ch. 3.2. Phaâ n loaï i thöûtaø - Thö ô ng thö û : Laø bòcaû m thö û daï ng nheï , soá t vaä t vaõ , khaù t nö ô c, meä ù t moû i.

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Truù ng thö û : Thuoä c loaï i naë ng coø n goï i laø say naé ng, gaâ y hoa maé t, choù ng maë t, hoâ n meâ , baá t tæ nh nhaâ n sö , khoù ï thô , ra û nhieà u moà hoâ i, chaâ n tay laï nh toaù t. - Thö û thaá p: + Thö û laø naé ng, noù ng thuoä c dö ô ng. + Thaá p laø aå m thaá p, thuoä c aâ m. Vaä y chö ng thö ù û thaá p laø chö ng xung ñ ù oä t giö a aâ õ m vaø dö ô ng. Dö ô ng thö û giaù ng xuoá ng aâ m thaá p do kí ch ñ oä ng cuû a dö ô ng thö û boá c leâ n. Hai khíñ où cuø ng luù c xaâ m nhaä p côtheå gaâ y chö ng ù thö û thaá p, sinh beä nh æ a chaû y, kieá t lò ... 4 .Thaá p taø 4.1. Ngoaï i thaá p Ngoaï i thaá p laø do thaá p taø xaâ m nhaä p gaâ y chö ng ñ ù au nhö c ù moû i vaø gaâ yñ ô ù i haï , baï ch troï c, gaâ y trô û ngaï i vieä c vaä n haø nh thuû y theå hieä n chö ng phuø ù thuõ ng, ñ aà y buï ng, æ a chaû y.

4.2. Noä i thaá p Noä i thaá p laø do tyø hökhoâ ng vaä n hoù añ ö ô c thuû ï y thaá p. Thuû y thaá pö ù treä ô û thö ô ng tieâ ï u gaâ yñ aà u naë ng, maé t hoa, ngö c sö ï ô nñ ø aà y tö c, thuû ù y thaá pö ù treä ô û trung tieâ u gaâ y buï ng ñ aà y trö ô ng, keù ù m aê næ a chaû y, chaâ n tay naë ng neà , teâ moû i. Thuû y thaá pö ù treä ô û haï tieâ u gaâ y tieå uí t, tieå uñ uï c, phuø neà phuï nö õ ra nhieà u khí hö(huyeá t traé ng).

5. Taù o taø Ñaë c tí nh cuû a taù o taø : Taù o laø khoâ raù o laø m toå n thö ô ng ñ eá n taâ n dò ch, muõ i khoâ , hoï ng khoâ ,ñ aï i tieä n taù o, tieå uí t, ho khan, í tñ aø m. Phaâ n loaï i taù o taø : - Löông taù o: (khoâ maø maù t) chö ng naø ù y gaâ y soá t, ñ au ñ aà u, sô ï laï nh khoâ ng coù moà hoâ i, hoï ng khoâ . - OÂ n taù o: (khoâ maø noù ng) soá t cao, ñ au ñ aà u, ñ au ngö c, muõ ï i khoâ , mieä ng khaù t, taâ m phieà n, höhao taâ n dò ch. - Noä i taù o: Nguyeâ n nhaâ n laø do taï ng nhieä t hoaë c aê n uoá ng caù c chaá tñ aé ng cay daø i ngaø y, hoaë cæ a chaû y laâ u ngaø y hoaë c do soá t keù o daø i laø m taâ n dò ch hötoå n, gaâ y tieâ u khaù t. Bìmao khoâ , lö ô i õ khoâ , thaâ n gaà y oá m. 6. Hoû a taø 6.1. Ñaë c tí nh cuû a hoû a taø Hoû a hay gaâ y soá t cao, phieà n taù o, ñ oû maë t, ñ oû maé t, nö ô c ù tieåu ñoû, khaùt nöôùc, ñau hoïng, hoûa thöôøng “ñoát” taân dò ch laø m khaù t, mieä ng khoâ , lö ô i khoâ õ , coù theå gaâ y meâ saû ng. Hoû a coø n gaâ y xuaá t huyeá t (bö c huyeá ù t vong haø nh) laø m noâ n ra maù u, chaû y maù u cam, ñ aï i tieä n ra maù u vaø gaâ y ban chaå n. 6.2. Noä i hoû a Do aâ m hösinh noä i hoû a, bieå u hieä n beä nh lyù : goø maù ñ oû , phieà n uaá t, trieà u nhieä t, nhö c trong xö ù ô ng, ra moà hoâ i troä m. NHÖÕ NG ÑIEÀ U CAÀ N LÖU YÙ

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Trong luï c taø : phong, haø n, thö , thaá û p, taù o, hoû a thì phong laø moä t loaï i taø ñ ö n ù g haø ng ñ aà u vaø cuõ ng laø phö ô ng tieä n cuû a 5 taø coø n laï i ñ eå hoaï t ñ oä ng vaø xaâ m nhaä p. Do vaä y maø trong laâ m saø ng thö ô ng coù ø chö ng phong haø ù n, phong thaá p, phong nhieä t... - Khi luï c taø xaâ m nhaä p côtheå ä ô û giai ñ oaï nñ aà u thì ngö ô i ta ø goï i laø caû m maï o. Luù c naø y veä khívaø chí nh khícoø n doà i daø o choá ng ñ oá i laï i taø khí , sö ï xung ñ oä t naø yñ aõ phaù t nhieä t gaâ y soá t. - Ñoá i vô ù i beä nh nhaâ n bòcaû m phong haø n maø vaã n soá t noù ng laø vìvaä y (caù i nhieä tô û ñ aâ y laø do chí nh khívaø taø khíxung ñ oä t khaù ng cö ï maø sinh ra). - Ñoá i vô i taù ù o taø , hoû a taø , thö û taø thìcoù tí nh chaá t ñ aù nh nhanh ruù t nhanh neá u nhöchí nh khívaø veä khímaï nh hoaë c do ñ ieà u thuoá cñ uù ng phaù p thì taù o taø , hoû a taø , thö û taø ruù t goï n. - Ngö ô cïlaï i chí nh khívaø veä khícuõ ng nhöthuoá c khoâ ng thaé ng ñ ö ô c chuù ï ng thìchuù ng seõ mau choù ng nhaä p lyù vaø coù theå daã n tô i tö ù û vong. - Coø n phong taø , haø n taø , thaá p taø thìcoù tí nh caù ch aå n phuï c neá uñ aù nh khoâ ng dö tñ ù ieå m thì 3 loaï i taø naø y seõ laå n vaø o caù c kinh laïc maø laøm beá taéc ñöôøng kinh gaây “baát thoâng taéc thoáng” hoaëc laø m beä nh naø y, beä nh noï vô i tí ù nh aâ m ætrö ô ng kyø ø ñ où laø giai ñ oaï n sau cuû a caû m maï o. Bô û i vaä y maø trong caù c chö ng maï ù n tí nh vaø ñ au nhö cùthaâ n theå ngö ô i ta chægoï ø i laø phong thaá p, phong haø n hoaë c haø n thaá p chö ù khoâ ng noù iñ eá n taù o, hoû a, thö ... û - Moä tñ ieà u caà n lö u yù nö õ a laø ngö ô ø i ta deã bòtruù ng thö û vì ñ i naé ng maø bò taù cñ oä ng thaù i quaù cuû a tia tö û ngoaï i trong aù nh naé ng.

- Nhö ng bòhoû a taø thìraá tí t vìthaâ n nhieä t cuû a ngö ô ø i ta o thö ô ng laø ø 37 . Maë t khaù c nguyeâ n lyù cuû a nhieä t laø luoâ n truyeà n tö ø vaä t coù nhieä tñ oä cao tô i vaä ù t coù nhieä tñ oä thaá p. Vaä y deã gìmaø coù caù i hoû a thaù i quaù nhaä p con ngö ô i. Chæcoù ø ô û moâ i trö ô ng haá ø p nhieä t, loø nung thìnhieä tñ oä coù theå leâ n quaù moâ i trö ô ng vaø ø thaâ n nhieä t neâ n coù hoû a taø xaâ m nhaä p côtheå . II. NGUYEÂ N NHAÂ N BEÂ N TRONG (THAÁ T TÌNH) Thaá t tì nh laø 7 tì nh chído thaù i quaù maø laø m toå n thö ô ng ñ eá n noä i taï ng. Baû y tì nh chí ñ où laø :ö u, noä , hyû , bi, tö , kinh, khuû ng (lo, giaä n, vui, buoà n, nghó , hoá t hoaû ng, sô ï haõ i). Nhöõ ng taï ng phuûchò u toå n thöông tröï c tieá p cuû a tì nh chí khi thaù i quaù 1. Öu: Lo laé ng nhieà u, toå n thö ô ng ñ eá n pheá . 2. Kinh: Hoá t hoaû ng, kinh hoaø ng nhieà u, toå n thö ô ng ñ eá nñ ô m. û 3. Khuû ng: Sô ï haõ i quaù , toå n thö ô ng ñ eá n thaä n. 4. Noä : Uaá t giaä n quaù , toå n thö ô ng ñ eá n can. 5. Tö : Suy töquaù ñ oä , toå n thö ô ng ñ eá n tyø . 6. Hyû : Vui mö ng quaù ø toå n thö ô ng ñ eá n taâ m. 7. Bi: Buoà n raà u quaù toå n thö ô ng taâ m baø o laï c. III. NGUYEÂ N NHAÂ N GAÂ Y BEÄ NH KHAÙ C (do tì nh duï c, traä t ñ aû , truø ng thuù caé n ): 1. Do tì nh duï c: Quaù ñ oä thìhaï i thaä n, hao toå n tinh huyeá t, kieä t queä nguyeâ n khí , gaâ y hölao.

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

2. Do traä tñ aû : Laø bòñ aù nh ñ aä p, teù ngaõ ... laø m toå n thö ô ng côtheå tô ù i mö c khoâ ù ng phuï c hoà iñ ö ô c maø ï thaø n h beä nh. 3. Do truø ng thuù caé n : Gaâ y chaá n thö ô ng hoaë c nhieã m truø ng maø thaø nh beä nh.

6. BAÙT CÖÔNG I. BAÙ T CÖÔNG LAØGÌ? Baù t laø 8 cö ô ng laø chuû naõ o, laø dö ô ng moá ø i hoaë c laø caù i dö ô ng cuû ø a caù i lö ô i, yù ù noù i laø caù i chí nh maø taá t caû caù c caù i phuï ñ eà u baù m vaø o noù maø theå hieä n moä t tí nh chaá t chung cuû a baû n theå vínhötí nh chaá t cuû a caù i lö ô i, coâ ù ng duï ng cuû a caù i lö ô i vaø ù sö c ù maï nh cuû a caù i lö ô ù i phaû i dö a vaø ï o caù i dö ô ng lö ø ô i ñ ù ieà u khieå n. Trong vaá nñ eà naø y, baù t cö ô ng laø 8 cö ô ng ló nh chæñ aï o veà vieä c chaå nñ oaù n beä nh. Qua quy naï p caù c loaï i beä nh chö ng, baù ù t cö ô ng

goà m coù : aâ m, dö ô ng, haø n, nhieä t, hö , thö c, bieå ï u, lyù trong ñ où : aâ m dö ô ng laø toå ng cö ô ng. Vaä y chæcoø n laï i haø n, nhieä t, hö , thö c, ï bieå u, lyù . Beä nh gìcuõ ng khoâ ng ngoaø i 6 cö ô ng ló nh treâ n. Vieä c phaâ n bieä t beä nh vaø quy veà baù t cö ô ng laø voâ cuø ng khoù khaê n vaø phö c taï ù p, raá t deã nhaà m laã n. Neá u nhönhaä nñ uù ng ñ ö ô c beä ï nh vaø quy loaï iñ uù ng theo baù t cö ô ng thì vieä c chö a beä õ nh mô ù iñ aï t hieä u quaû . NOÄ I DUNG CUÛ A 8 CÖÔNG LÓ NH 1. Bieå u, lyù Bieå u, lyù laø 2 cö ô ng ló nh ñ eå tì m vòtrínoâ ng saâ u cuû a beä nh, ñ aù nh giaù tieâ n lö ô n ï g vaø ñ eà ra phö ô ng phaù pñ ieà u trò . - Bieå u chö n ù g: Laø beä nh coø nô û beâ n ngoaø i, ô û noâ ng. - Lyù chö ng: Laø ù beä nh ñ aõ truyeà n saâ u vaø o trong. 2. Haø n, nhieä t Haø n vaø nhieä t laø 2 cö ô ng ló nh duø ng ñ eå ñ aù nh giaù tí nh chaá t noù ng, laï nh cuû a beä nh. 3. Hö, thöï c Laø 2 cö ô ng ló nh ñ eå tì m hieå u beä nh do chí nh khíhö , cô quan noä i taï ng höyeá u maø sinh beä nh hay do taø khíthö c xaâ ï m nhaä p laø m beä nh. 4. AÂ m, döông AÂ m, dö ô ng laø 2 cö ô ng ló nh toå ng quaù tñ eåñ aù nh giaù xu theá chung cuû a beä nh taä t noù laø toå ng cö ô ng. II. SÖÏ XEN LAÃ N GIÖÕ A CAÙ C THEÅ CUÛ A BAÙ T CÖÔNG

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

1. Bieå u, lyù xen laã n Coù khi ô û moä t ngö ô i beä ø nh vö a coù ø chö ng beä ù nh ô û bieå u, vö a ø coù chö ng beä ù nh ô û lyù (goï i laø bieå u, lyù ñ oà ng beä nh) khi chö a phaû õ i vö a chö ø õ a phaà n bieå u, vö a chö ø a phaà õ n lyù (bieå u, lyù song giaû i). 2. Haø n, nhieä t xen laã n Coù khi ô û cuø ng moä t ngö ô ø i beä nh, vö a coù ø chö ng haø ù n, vö a ø coù chö ng nhieä ù t. Víduï : Bieå u haø n, lyù nhieä t hoaë c bieå u nhieä t, lyù haø n hay taï ng phuû naø y haø n, taï ng phuû kia nhieä t ... 3. Hö, thöï c xen laã n Thö ô ng khi ô ø û moä t beä nh nhaâ n coù caû chö ng hö ù , caû chö ng ù thö c. Ví ï duï : Beä nh nhaâ n taï ng höyeá u laï i mô i maé ù c theâ m beä nh caû m maï o (thö c chö ï n ù g) goï i laø hökeø m thö c (hötrung hieä ï p thö c). ï 4. Hieä n töôï ng chaâ n giaû Ñoù laø hieä n tö ô ng, trieä ï u chö ng cuû ù a beä nh khoâ ng hô p vô ï i ù baû n chaá t, khoâ ng hô p vô ï ù i nguyeâ n nhaâ n cuû a beä nh. Coù hai hieä n tö ô ng chaâ ï n haø n giaû nhieä t hoaë c chaâ n nhieä t giaû haø n (hieä n tö ô ng ï dö ô ng cö c sinh aâ ï m, aâ m cö c sinh dö ï ô ng). 5. Hieä n töôï ng baù n bieå u baù n lyù Coù chö ng beä ù nh khoâ ng ô û bieå u maø cuõ ng khoâ ng ô û lyù , goï i laø giö a bieå õ u vaø lyù hay baù n bieå u, baù n lyù . Chö ng naø ù y thuoä c beä nh ô û kinh thieá u dö ô ng. 6. Keá t luaä n Maá u choá t cuû a chaå n beä nh vaø ñ ieà u tròbeä nh laø tì m hieå u suy xeù tñ eå ñ oï cñ uù ng teâ n beä nh ñ oà ng thô ø i quy naï p beä nh ñ uù ng

theå trong baù t cö ô ng. Ñaâ y laø moä t vaá nñ eà khoù khoâ ng theå chæ dö a ï vaø o trieä u chö ng vaø ù hieä n tö ô ng cuû ï a beä nh maø phaû i dö ï a vaø o sö ï thoâ ng thaù i, linh hoaï t, giaø u kinh nghieä m cuû a thaà y thuoá c trong vieä c vaä n duï ng tö ù chaå n : voï ng, vaê n, vaá n, thieá t maø phaâ n ñ ò nh ñ ieà u naø y, chuù ng ta seõ nghieâ n cö uô ù û phaà n keá tieá p. NHÖÕ NG ÑIEÀ U CAÀ N LÖU YÙ TRONG DANH TÖØ HAØ N - NHIEÄ T Haø n, nhieä t trong baù t cö ô ng mang haø m yù xaù cñ ò nh noù ng laï nh hieä n taï i cuû a thaâ n theå hay cuû a taï ng phuû chö ù khoâ ng phaû i haø n laø haø n taø vaø nhieä t laø hoû a taø hay thö û taø trong luï c daâ m. Cuï theå laø khi bò haø n taø hay phong taø , thaá p taø ... xaâ m nhaä p thaâ n theå xaû y ra 2 traï ng thaù i laø haø n hoaë c nhieä t keå caû khi bò nguyeâ n haø n taø xaâ m nhaä p cuõ ng coù giai ñ oaï n laø m thaâ n theå phaù t nhieä t coø n goï i laø soá t. Ñoù laø luù c taø khímô i xaâ ù m nhaä p, khi aá y chí nh khívaø veä khícoø n vö ô ng ñ ï ö ô ng sö c choá ù ng laï i taø khí , sö ï xung ñ oä t naø y gaâ y ra nhieä t. Vaä y khi nhaä nñ ò nh haø n hay nhieä t phaû i xaù cñ ò nh nguyeâ n nhaâ n gaâ y beä nh do ngoaï i nhaâ n hay noä i nhaâ n vaø mö cñ ù oä maï nh yeá u cuû a thaâ n theå noù i chung vaø taï ng phuû noù i rieâ ng. 1. Noù i veà Haø n Coù theå coù nhö õ ng nguyeâ n nhaâ n nhösau: Haø n laø meä nh moâ n hoû a suy khoâ ng ñ uû khaû naê ng ñ ieà u hoø a nhieä t (traï ng thaù i haø n toaø n thaâ n ) hoaë c do kinh laï c beá taé c, bò t ñ ö ô ng truyeà ø n nhieä t laø m moä t vuø ng naø oñ où bò haø n sö ï beá taé c naø y coù theå do taø khígaâ y beá taé c. Trö ô ng hô ø ï p naø y goï i laø thö c haø ï n, hoaë c do chí nh taï ng phuû naø oñ où khoâ ng coù khaû naê ng haá p thuï

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

nhieä t maø bò haø n chö ù khoâ ng phaû i laø chæ coù bò caû m haø n thì côtheå mô i bò ù haø n. 2. Noù i veà nhieä t Nhieä t laø sö ï phaù t noù ng cuû a côtheå hoaë c taï ng phuû hô n mö c ù bì nh thö ô ng. Caù ø i nhieä t coù khi toaù t ra ngoaø i maø sô ø tay hoaë c caë p nhieä t keá cuõ ng thaá y nhö ng cuõ ng coù khi ngaá m ngaà m noù ng beâ n trong maø beâ n ngoaø i sô ø tay thaá y laï nh. 2.1. Thöï c nhieä t: Khi taø khíxaâ m nhaä p, chí nh khívaø veä khí khaù ng cö , sö ï ï ñ oá i khaù ng caø ng kò ch lieä t thì phaù t nhieä t caø ng cao. 2.2. Hönhieä t: Khi aâ m suy khoâ ng cheá ngö ï ñ ö ô c hoû ï a thì hoû a phaù t taù n laø m noù ng taï ng phuû naø oñ où hoaë c noù ng ngoaø i bì phu.

Chöông II. CHAÅ N ÑOAÙ N

7. VAØINEÙT SÔ BOÄVEÀCHAÅN ÑOAÙN HOÏC Phö ô ng phaù p chaå nñ oaù n thoâ ng qua tö ù chaå n (voï ng, vaê n, vaá n, thieá t) maø ñ aë c bieä t laø phaù p chaå n (xem maï ch) ñ aõ coù tö ø ngaø n naê m trö ô c coâ ù ng nguyeâ n. Nhö ng do thô iñ ø où raá t haï n cheá veà maë t ghi cheù p vaø traû i qua nhieà u ñ ô ø i loaï n laï c bòtoå n thaá t nhieà u. Tuy nhieâ n, ñ aà u coâ ng nguyeâ n 220 thô i nhaø ø Nguï y vaø nhaø Taá n Ñaï i y sö Vö ô ng Thuù c Hoø añ aõ bieâ n taä pñ ö ô c thaø ï nh boä giaù o khoa ñ aà u tieâ n. Vì vaä y, phö ô ng phaù p chaå nñ oaù n baè ng xem maï ch maø chuù ng ta nghieâ n cö u thö ù ô ng goï ø i laø maï ch Vö ô ng

Thuù c Hoø a. Sau ñ aâ y laø lai lò ch cuû a hai Ñaï i Y söcoù coâ ng lö u truyeà n phö ô ng phaù p chaå nñ oaù n. 1. Bieå n Thöôù c Nguyeâ n teâ n laø Taà n Vieä t Nhaâ n, ngö ô i Chaâ ø u Maï c, huyeä n Boä t Haû i, nö ô c Teà ù , vaø oñ aà u thô i chieá ø n quoá c. Buoå i thieá u thô ø i, tö ng laø ø m xaù trö ô ng (quaû û n lyù khaù ch saï n), oâ ng laø ngö ô i nhieä ø t tì nh, sieâ ng naê ng hieá u hoï c. Buoå i aá y, danh y Trö ô ng Taê ø ng Quaâ n thö ô ng ñ ø eá n ô û troï , ñ ö ô c Bieå ï n Thö ô c phuï ù c vuï chu ñ aù o. Bieå n Thö ô c coù ù loø ng baù i söcaà u hoï c. Trö ô ng Taê ø ng Quaâ nñ aõ truyeà n daï y nhieà u kyõ thuaä t trò beä nh, ñ aë c bieä t laø pheù p xem maï ch. Bieå n Thö ô c daà ù n daà n hoï cñ ö ô c y thuaä ï t cao sieâ u. Bieå n Thö ô cùchu du caù c nö ô c tròbeä ù nh cho daâ n chuù ng. OÂ ng keá t hô p kinh nghieä ï m thö c tieã ï n cuû a baû n thaâ n vô i kinh ù nghieä m cuû a ngö ô i xö ø a hì nh thaø nh choï n phö ô ng phaù p chaå n ñoaùn “voïng, vaên, vaán, thieát” (xem, nghe, hoûi, baét maïch), coáng hieá n raá t nhieà u cho sö ï phaù t trieå n neà n y hoï c Ñoâ ng phö ô ng. Ñeá n ngaø y nay, Ñoâ ng y vaã n duø ng phö ô ng phaù p naø y. Theo truyeà n thuyeá t, Bieå n Thö ô c tròbeä ù nh cho ngö ô i, heã ø uoá ng thuoá c vaø o thì beä nh khoû i, vang danh khaé p caù c nö ô c. Ngö ù ô ø i nö ô c Trieä ù u beø n laá y teâ n danh y thô ø i Huyø nh Ñeá xö a laø Bieå n Thö ô c maø ù ñ aë t cho. 2. Vöông Thuù c Hoø a Hoï Vö ô ng Thuù c, teâ n Hy, ngö ô i Sô ø n Dö ô ng, Cao Bì nh thô i Nguï ø y, Taá n (nay laø Sô n Ñoâ ng, Vi Sô n, Chaâ u Huyeä n ), laø ngöôøi bieân soaïn sôùm nhaát quyeån “Maïch kinh” hieän coøn cuûa Trung Quoá c. OÂ ng xuaá t thaâ nô û gia ñ ì nh ngheø o, caà n maã n ham hoï c, tí nh tì nh traà m tó nh, thí ch ñ oï c saù ch kinh sö , nhaá û t laø saù ch y

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

hoï c. Nhô ø vaä y oâ ng thaá u hieå u pheù p dö ô ng sinh, nghieâ õ n cö u ù nhieà u veà chaå n ñ oaù n vaø xem maï ch. Coâ ng nguyeâ n naê m 220, nö ô c Nguï ù y kieá n laä p; oâ ng nhô ø tinh thoâ ng y thuaä t laø m Thaù iy leä nh cho hoï Taø o cuû a vö ô ng trieà u. Coâ ng nguyeâ n naê m 265, Tö maõ Vieâ m laä p nhaø Taá n, oâ ng lui veà laø ng. OÂ ng coá ng hieá n cho neà n y hoï c Trung Quoá c chuû yeá u laø ô û hai maë t: moä t maë t chæ nh lyù tölieä u veà maï ch hoï c cuû a caù cñ ô ø i trö ô ù c thô ø i Taâ y Taà n, soaï n ra quyeån “Maïch kinh”, maët khaùc, bieân cheùp laïi quyeån “Thöông haøn taïp beänh luaän” cuûa Tröông Troïng Caûnh ñeå laïi. Chaån maï ch (baé t maï ch) laø moä t phö ô ng phaù p troï ng yeá u trong Trung y ñ eå ñ oaù n beä nh taä t, phö ô ng phaù p naø y coù tö ø laâ u trong lò ch sö . û Nhö ng ô û thô iøxö a, hoï chaå n maï ch thö ô ng chælaø ø thaà y truyeà n daï y kí n cho hoï c troø maø thoâ i, vìtheá maø soá tölieä u chuyeâ n moâ n bítruyeà n coù lieâ n quan ñ eá n maï ch hoï c, thö ô ng laø ø rô ø i raï c maø khoâ ng thoá ng nhaá t. Ñeå ñ eà cao moä t bö ô ù c tí nh chuaå n xaù c cuû a sö ï chaå n maï ch, Vö ô ng Thuù c Hoø a taä p trung toaø n boä caù c luaä n thuaä t veà maï ch hoï c cuû a caù c y gia nhöBieå n Thö ô c, Hoa Ñaø ù , Trö ô ng Troïng Caûnh… vaø caùc saùch “Noäi kinh”, “Naïn kinh”, roài keát hôïp vô i kinh nghieä ù m laâ m saø ng chæ nh lyù thaø nh moät boä “Maïch kinh” 10 quyeå n. Ñeá nñ aâ y, phö ô ng phaù p vaø lyù luaä n veà maï ch hoï cñ aõ ñ ö ô c heä ï thoá ng hoù a. “Maïch kinh” laø quyeån saùch vieát veà maïch hoïc sôùm nhaát hieän coø n cuû a Trung Quoá c. Quyeå n naø y trö ô c tieâ ù n noù i roõ veà maï ch lyù , keá t hô p sinh lyù ï , beä nh lyù vaø chö ng traï ù ng ñ eå tieá n haø nh nghieâ n cö u deã ù beà ö n ù g duï ng laâ m saø ng, keá ñ où laø caû i tieá n maï ch phaù p, chæ nh lyù luaä n thuaä t veà maï ch phaù p cuû a caù c y gia Bieå n Thö ô c, Hoa Ñaø ù , Trö ô ng Troï ng Caû nh. Trong saù ch coø n tö ô ø ng thuaä t phö ô ng phaù p phaâ n bieä t

hì nh traï ng cuû a maï ch (maï ch tö ô ng), qui naï ï p thaø nh 24 loaï i hì nh traï ng, ñ oà ng thô ø i baø i lieä tñ eå so saù nh caù c hì nh traï ng maï ch tö ô ng tö , ï giuù p cho y sinh deã naé m khi hoï c taä p. Quyeån “Maïch kinh” ra ñôøi ñeá n nay, luoâ nñ ö ô c y gia caù ï c thô iñ ø aï i xem troï ng, chaú ng nhö ng laø õ moä t coá ng hieá n raá t lô n cho ù sö ï phaù t trieå n neà n y hoï c coå ñ aï i cuû a Trung Quoá c maø coø n coù moä t aû nh hö ô ng nhaá û tñ ò nh ñ eá n neà n y hoï c theá giô i, ñ ù aõ tö ng truyeà ø n ñ eá n caù c vuø ng AÛ Raä p, chaâ u AÂ u vaø chaâ u AÙ . I. MUÏ C ÑÍCH CUÛ A CHAÅ N ÑOAÙ N Chaå n ñ oaù n laø moä t yeá u toá quan troï ng quyeá tñ ò nh trong keá t quaû ñ ieà u trò beä nh. Trong y hoï c coå truyeà n, chaå n ñ oaù n beä nh chuû yeá u baè ng boá n phö ô ng phaù p laø : voï ng, vaê n, vaá n , thieá t. Ñaâ y laø moä t boä moâ n khoa hoï c uyeâ n thaâ m. Quan saù t luù c lö ô ng y chaå nñ oaù n beä nh tö ô ng nhöquaù û ñ ô n giaû n nhö ng khi chuù ng ta nghieâ n cö u saâ ù u vaá n ñ eà mô i thaá ù y tö ù chaå n trong y hoï c coå truyeà n quaû laø moä t moâ n khoa hoï c tinh tuù y, noù laø trítueä vaø tinh hoa cuû a ngaø nh y hoï c coå truyeà n. Coù nhö ng quan ñ õ ieå m cho raè ng: y hoï c coå truyeà n khoâ ng coù bieä n phaù p giaû i phaã u vaø khoâ ng chuï p chieá u quang tuyeá n thì laø m sao coù theå hieå u saâ u taï ng phuû con ngö ô i. Thö ø c ra ï khoâ ng phaû i nhövaä y. Khoâ ng ñ ô n giaû n laø vìsí nh duø ng Haù n tö ï ñ eå goï i teâ n caù c taï ng nhö : taâ m, can, tyø , pheá , thaä n maø goï i nhö vaä y noù mô ù i mang danh ñ uù ng nghó a vaø ñ uù ng chö c naê ù ng cuû a noù . Tim laø hì nh theå moä t quaû tim ñ aõ caé t ra boû treâ nñ ó a. Ñoù laø moä t khoá i côtrong ñ où coù phaà n naø y phaà n noï do ngö ô i ta ñ ø aë t teâ n.

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Taâ m laø moä t taï ng ñ ang hoaï tñ oä ng goù p phaà n xaâ y dö ng vaø ï toà n taï i sinh lö cïcuû a con ngö ô ø i, noù chö ù añ ö ng vaø ï mang ñ uû chö c ù naê ng cuû a noù , mang ñ uû y tí nh aâ m dö ô ng, thuû y hoû a khíhuyeá t, nhö ng caù õ i nhì n thaá y (hö u hì õ nh) vaø caû nhö ng caù õ i chö a hö u õ hì nh, ñ où laø thaà n vaø khí . Tö c laø ù taâ m bieå u hieä n caû hì nh vaø tö ô ng ï (hì nh laø vaä t theå maø ta coù theå nhì n thaá y, sô ø thaá y. Tö ô ng laø ï vaä t theå maø ta coù theå nhì n thaá y nhö ng khoâ ng sô ø thaá y, hay khoâ ng sô ø vaø oñ ö ô c) maø ï taï ng tö ô ng mô ï ù i laø yeá u toá quan troï ng trong vieä c nghieâ n cö u chaå ù nñ oaù n vaø ñ ieà u trò . Beä nh lyù bieå u hieä n tö ø tö ô ng ï chö ù í t coù bieå u hieä n tö ø hì nh. Bieå u hieä n beä nh tö ø hì nh thìtö c laø ù moä t taï ng phuû naø oñ où hì nh theå cuû a noù bòbieá nñ oå i khaù c thö ô ng ø hay bòtoå n thö ô ng trö ô ng hô ø p naø ï y maá y khi chö añ õ ö ô c vaø ï vieä c nhaä n bieá tñ ieà uñ où ñ aâ u coù khoù gì . Víduï nhömoä tñ oaï n ruoä tñ ö t ù hoaë c thuû ng, moä t laù phoå i ung, moä t laù gan sö ng... nhö ng hieä õ n tö ô ng naø ï y vieä c phaù t hieä n coù gì laø khoù . Coø n pheù p chaå n cuû a y hoï c coå truyeà nñ oø i hoû i phaû i bieá tñ ö ô ï c sö ï vaä n hoù a khaù c thö ô ø ng cuû a khíhuyeá t, sö ï bieá nñ oå i khaù c thö ô ø ng cuû a theå chaá t vaø nhö ng tí õ n hieä u khaù c thö ô ng cuû ø a taï ng phuû phaù t ra baè ng tì nh chí , baè ng muø i vò , baè ng aâ m thanh, baè ng maø u saé c, baè ng ñ ö ô ø ng ñ i nö ô ù c bö ô c cuû ù a maï ch lyù . Qua ñ où maø nhaä n bieá tñ ö ô ï c theå traï ng cuû a noù hieä n nhötheá naø o hay noù i roõ hô n laø con ngö ô ø i coù daá u hieä uñ où thìñ ang coù vaø seõ coù chö ù ng beä nh gì ? Coù theå chö õ añ ö ô c ï hay khoâ ng? Deã chö õ a hay khoù chö õ a? Vaø thô ø i gian chö õ a laâ u hay khoâ ng? Ñoù laø muï cñ í ch vaø nhieä m vuï cuû a pheù p tö ù chaå n. Ñoá i vô iùngö ô ø i thaà y thuoá c, ngoaø i vieä c thoâ ng thö ô ng laø ø phaû i hoï c saâ u hieå u roä ng kieá n thö c tö ù ù chaå n, coø n phaû i vö ng vaø õ ng kieá n thö c y lyù ù côbaû n nhö : aâ m dö ô ng, nguõ haø nh, taï ng phuû ,

kinh laï c, dò ch lyù , soá lyù , beä nh lyù ... vaø phaû i tö ng traû ø i kinh nghieä m veà nhaä nñ ò nh giö a caù õ i thö ô ng vaø ø caù i khaù c thö ô ng veà ø muø i vò , aâ m thanh, saé c toá , cö û chæ , daù ng neù t, maï ch laï c cuû a con ngö ô i. Coù ø nhövaä y mô i linh hoaï ù t trong vieä c nhaä nñ ò nh phaù n xeù t sö ï bieá nñ oå i cuû a taï ng phuû theå hieä n qua caù c yeá u toá cuû a tö ù chaå n vaø vaä n duï ng ñ ö ô c noù ï , laø m chuû ñ ö ô c noù ï ñ eå xaù c ñ ò nh chö ng beä ù nh moä t caù ch chí nh xaù c vaø ñ ieà u tròtö ï tin. Nhieà u hoï c giaû khaúng ñònh raèng: “töù chaån baát khaû thaát nhaát” (boán pheùp chaå n khoâ ng theå boû moä t pheù p naø o khi chaå nñ oaù n beä nh). Noù i vaä y thoâ i chö ù trong thö c teá ï chaú ng thieá u gìnhö ng lö õ ô ng y chæ duø ng moä t pheù p chaå nñ eå ñ ò nh beä nh maø vaã n roõ raø ng, chí nh xaù c, taá t nhieâ nñ où laø nhö ng trö õ ô ng hô ø pñ ï oä cñ aù o coù kieá n thö c vaø ù kinh nghieä m uyeâ n thaâ m tö ng pheù ø p chaå n. Víduï veà nhö ng coå õ nhaâ n chaå n beä nh nhaá t phaù p nhö : lö ô ng y Taà n Vieä t Nhaâ n ; Bieå n Thö ô c vaø ù lö ô ng y Y Doaõ n chæcaà n voï ng chaå nñ eå ñ ò nh beä nh, hoaë c nhöCaâ u Tieã n chæcaà n pheù p vaê n chaå n hoaë c nhölö ô ng y Vö ô ng Thuù c Hoø a chæ caà n pheù p thieá t chaå nñ eå ñ ò nh beä nh... Chaå n beä nh cuõ ng nhöhoï c xaï kí ch vaä y khi mô i hoï ù c, ngö ô ø i ta phaû i thö c hieä ï n baû y yeá u ló nh côbaû n vaø chængaé m baé nñ ö ô c ï bia coá ñ ò nh, nhö ng sau ñ où coù nhö ng xaï õ thuû khoâ ng caà nñ eå yù ñ eá n yeá u ló nh laø gìmaø coø n baé n rô t caû ù muï c tieâ u ñ ang bay. Trong phö ô ng phaù p nghieâ n cö u naø ù yñ oá i vô i nhö ù ng vaá õ nñ eà khoù nhô ù lö ô ng y Nguyeã n Hö u Khai ñ õ aõ chuyeå n thaø nh thôtheo theå luï c baù t vaø theå ñ ö ô ng luaä ø t. II. NOÄ I DUNG CUÛ A CHAÅ N ÑOAÙ N

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Chaå nñ oaù n theo y hoï c phö ô ng Ñoâ ng goà m coù 4 phö ô ng phaù p (voï ng, vaê n, vaá n, thieá t) goï i laø tö ù chaå n.

8. VOÏNG CHAÅN ÑAÏICÖÔNG I. VOÏ N G CHAÅ N LAØ GÌ? Trong Haù n vaê n ñ eå nhaä n bieá t baè ng thògiaù c thìcoù raá t nhieà uñ oä ng tö . Víduï ø : kieá n, quan, khaù n, chieâ m, thò , voï ng ... nhö ng sao laï i duø ng chö õ Voï ng trong pheù p chaå nñ oaù n? Ngö ô i ø xö a raá t keù n duø ng tö ø ñ eå naâ ng taà m chí nh xaù c cuû a haø nh ñ oä ng. Voï ng khoâ ng theå hieå u laø nhì n, laø xem, laø ngaé m nhötrong tieá ng Vieä t, maø danh tö ø tö ô ng ñ ö ô ng gaà nñ uù ng hô n laø tö ø troâ ng. Ca dao coù caâ u: “Ñoàng Ñaêng coù phoá Kyø Löøa, Coù naøng Toâ Thò, coù chuøa Tam Thanh ...” Naø ng Toâ Thòñ où laø hoø n Voï ng Phu (moä t taû ng ñ aù hì nh thuø gioá ng nhömoä t thieá u phuï ñ ang boà ng con nhì n ñ aê m ñaê m veà phö ô ng xa). Voï ng phu (phu laø choà ng nhö ng phí a trö ô cñ ù où ñ aâ u coù hì nh tö ô n ï g gìlaø choà ng vaä y maø goï i laø voï ng phu). Neá u tö ø voï ng tö ô ng ñ ö ô ng vô ù i tö ø troâ ng trong tieá ng Vieä t thì ô û ñ aâ y coù lyù . Vìvaä t troâ ng, hì nh aû nh troâ ng laø hieå n hieä n, coù theå coù , coù theå khoâ ng, hay coù roà i laï i khoâ ng, khoâ ng roà i laï i coù vaø ngö ô i quan ø saù t phaû i thö cïhieä n baè ng töduy thògiaù c laø chí nh vaø ñ oø i hoû i keá t

quaû cuû a töduy thògiaù c aá y raá t saâ u saé c vaø kyõ lö ô ng ñ õ eå ñ aï t moï i yeâ u caà u caà n thieá t cho ngö ô ø i quan saù t. Trong tieáng Vieät töø töông ñöông vôùi “voïng” cuûa Haùn töï laø “troâng” coøn ñöôïc theå hieän roõ trong noäi dung caâu ca dao sau ñaây: “Ngöôøi ta ñi caáy laáy coâng Toâ i nay ñi caá y coø n troâ ng nhieà u beà Troâ ng trôø i, troâ ng ñaá t, troâ ng maâ y Troâ ng möa, troâ ng naé ng, troâ ng ngaø y, troâ ng ñeâ m Troâ ng cho chaâ n cöù ng, ñaù meà m Trôøi yeân beå laëng, môùi yeân taám loøng”. Phaân tích caâu naøy, chuùng ta thaáy raèng “troâng” ôû ñaây hoaø n toaø n khoâ ng coù hì nh aû nh cuï theå ô û trö ô c maé ù t maø ñ aõ qua roà i nay troâ ng laï i baè ng tö ô ng tö û ô ng laø ï lo laé ng ñ eå ñ iñ eá n keá t quaû cuûa “troâng” laø “yeân taám loøng”. Coù hieåu ñöôïc töï nghóa thì môùi laø mñ uù ng ñ ö ô c muï ï cñ í ch yeâ u caà u cuû a noù . Voï ng chaå nô û ñ aâ y chuù ng ta thaá y raè ng khoâ ng phaû i chælaø nhì n vaø caø ng khoâ ng phaû i laø nhì nñ aê mñ aê m vaø o beä nh nhaâ nñ eå xaù cñ ò nh beä nh hoaë c tì m nguyeâ n nhaâ n gaâ y beä nh maø laø troâ ng. Troâ ng roà i thìsuy nghóroà i tö ô ng tö û ô ng roà ï i vaä n duï ng kieá n thö c keå ù caû khi ñ ang nhaé m maé t maø vaã n troâ ng vaä y. Keá t luaä n : Voï ng hoaë c troâ ng laø moä t haø nh ñ oä ng ñ ö ô c ï thoâ ng qua thògiaù c vaø töduy, vô i moä ù t yù thö c cao vaø ù ñ oø i hoû i moä t keá t quaû coù chieà u saâ u roä ng thoû añ aù ng vô ù i muï cñ í ch.

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

II. MUÏ C ÑÍCH VAØ YEÂU CAÀU CUÛA “VOÏNG CHAÅN” - Muï c ñích: Naé m baé tñ ö ô c caù ï c saé c toá , cö û chæ , hì nh thaù i cuû a ngö ô ø i beä nh. - Yeâ u caà u: Phaû i phaâ n bieä tñ ö ô ï c giö a caù õ i thö ô ng vaø ø caù i khaù c thö ô ng trong saé ø c thaù iñ où , trong cö û chæñ où vaø caê n cö ù vaø o ñ où maø nhaä nñ ò nh tì nh hì nh beä nh chö ng ñ ù oà ng thô i dö ø ï a vaø o kieá n thö c vaø ù kinh nghieä mñ eå ñ aù nh giaù chieà u saâ u cuû a beä nh. Neá u coù theå thìñ iñ eá n keá t luaä n hoaë c khoâ ng thìlaá y keá t quaû cuû a voï ng chaå n laø m haä u thuaã n cho caù c phaù p chaå n tieá p theo. III.VOÏ NG CHAÅ N XAÙ C ÑÒNH BEÄ NH Toå ng quaù t theo nguõ saé c Vòtríchí nh ñ eå voï ng chaå n laø maë t. Chuù ng ta phaâ n bieä t beä nh theo 5 loaï i maø u saé c theå hieä n treâ n maë t: - Saé c maë tñ oû laø chö ng caû ù m phong. - Saé c maë t taù i xanh laø theå hieä n sö ï ñ au ñ ô n. ù - Saé c maë t traé ng nhô t laø ï theå hieä n caû m haø n taø . - Saé c maë t saï mñ en laø theå hieä n thaâ n theå hölao. - Saé c maë t maø u vaø ng laø theå hieä n chö c naê ù ng tieâ u hoù a, baø i tieá t baá t thö ô ng. ø Ñeå deã nhô , chuù ù ng ta quy nguõ õ saé c beä nh theo vaà n sau Ñoû hoà ng neù t maë t laø phong Taù i xanh neù t maë t trong loø ng quaë n ñau

Haø n taø saé c traé ng nhôï t maø u Hölao troâ ng maë t ngaà u ngaà u thaä m ñen Moä t khi tieâ u hoù a chaú ng neâ n Bíñaï i tieå u tieä n maë t leâ n saé c vaø ng. 2. Keá t hôï p giöõ a saé c toá , hì nh thaù i theo nguõ taï ng ñò nh beä nh 2.1. Saé c traé ng: Theo nguõ haø nh, saé c traé ng thuoä c haø nh kim vaø thuoä c taï ng pheá , chuû veà khí dö ô ng. - Neá u saé c maë t maø traé ng nhuaä n, thanh tuù thìcôquan hoâ haá pñ ieà u hoø a, toâ ng khí doà i daø o. - Saé c maë t traé ng ñ uø ng ñ uï c gioá ng nhömaà u xö ô ng khoâ thì ñ où laø beä nh nguy kò ch thuoä c pheá . Chö ng naø ù y raá t nan trò (pheá ñ aõ tuyeä t). - Saé c traé ng maø nhô t nhaï ï t, aû mñ aï m laø theå hieä n pheá vaø vò höyeá u, nhaä p caû m haø n taø . - Saé c maë t traé ng maø thaâ n gaà y yeá u laø theå hieä n huyeá t khoâ khan, suy kieä t. - Saé c maë t traé ng vaø chaâ n sö ng phuø laø bieå u hieä n khí hö . - Saé c traé ng, gaà y yeá u maø hai maù ñ oû laø aâ m suy dö ô ng thoaù t. - Saé c maë t traé ng, ngö ô ø i maä p maï p, phuù ng phí nh laø bieå u hieä nñ aø m tí ch. - Saé c maë t traé ng, ñ aà u ngö a, toù ù c ruï ng, ñ où laø chö ng pheá ù ñ aõ tuyeä t.

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Saé c maë t traé ng maø baï c pheá ch laø pheá höhaø n (chö ng ù naø y hay keø m theo hieä n tö ô ng æ ï a chaû y, kieá t lîlaâ u ngaø y, dong kinh, baê ng laä u ). - Saé c traé ng boù ng, nhuaä nñ oû aá y laø thaâ n theå ñ ieà u hoø a, khoû e maï nh. 2.2. Saé c xanh: Saé c xanh thuoä c moä c vaø thuoä c taï ng can. - Saé c maë t xanh maø u toá i xam xaù m laø bieå u hieä n haø n chö ng vaø ù coù ñ au ñ ô n beâ ù n trong taï ng phuû . - Saé c maë t xanh, moâ i khoâ ng ñ oû nhuaä n, cuõ ng ngaû maø u taù i xanh laø noä i taï ng höhaø n. - Saé c xanh maø u nhô t nhaï ï t nhövö ø añ i mö a veà laø theå hieä n höchö ng keá ù t hô p caû ï m phong laâ u ngaø y chö a chö a khoû õ i. - Neù t maë t xanh xao, caù c moù ng tay khoâ doù c laø theå hieä n taï ng can ñ aõ hömaø can chuû caâ n neâ n caâ n cuõ ng ñ aõ hötheo. Noù i toù m laï i saé c xanh laø bieå u hieä n xaá u veà khíhuyeá t caà n phaû i sô m ù ñ ö ô cñ ï ieà u trò . 2.3. Saé c ñen: Saé cñ en thuoä c thaä n thuû y. - Maë t maø uñ en ñ en, xanh xanh, troâ n g xa thìñ en, saù t gaà n thìxanh ñ en gioá ng nhömaø u gan ngö a. Ñoù ï laø beä nh ñ eá n ngaø y nguy kò ch khoù loø ng cö u chö ù a. õ - Saé c maë t ñ en laø tinh khíñ aõ kieä t dö ô ng suy (ô û nam giô i, chö ù ng naø ù y thö ô ng bòlieä ø t dö ô ng - nö õ giô ù i thìlieä t aâ m gaà n nhömaá t hoaø n toaø n caû m giaù c veà sinh duï c). - Maë tñ en maø ô û vuø ng traù n thaä mñ en, laø chö ng thaä ù n suy.

- Saé c maë tñ en nhömaø u than boâ i leâ n laø thaà n khí ñ aõ tuyeä t, tinh thaà n baá t coá , hoá t hoaû ng sô ï haõ i, hoaû ng loaï n tì nh chí . - Saé c maë tñ en maø da khoâ ng phaú ng coù vaû y noå i leâ n laø theå hieä n chö ng huyeá ù tö . ù - Saé c maë tñ en, raê ng khoâ laø bieå u hieä n thaä n nhieä t, bítieå u tieä n. 2.4. Saé c vaø ng: Saé c vaø ng thuoä c tyø thoå . - Saé c maë t vaø ng maø tö ô i nhuaä n laø bieå u hieä n ngö ô ø i coù beä nh ñ ang saé p khoû i. - Saé c maë t vaø ng boù ng nhövoû traù i quí t chí n laø chö ng thaá ù p taø . - Saé c maë t vaø ng maø hô i hoà ng hoà ng laø chö ng phong nhieä ù t. - Saé c vaø ng nhô ï t nhaï t laø can khí uaá t keá t, tyø khí hönhö ô c. ï - Vaø ng maø hô i xanh xanh (xanh vaø ng) laø bieå u hieä n chö ng thaá ù p nhieä t vaø ñ au ñ ô n beâ ù n trong noä i taï ng. - Saé c vaø ng nhömaø u rô m laø tyø hönhö ô ï c bieå u hieä n chö ù ng sö ng ung laù laù ch hay sôgan coå trö ô ù ng. Chö ù ng naø y sô m muoä ù n thì cuõ ng bò phuø neà hai chaâ n vaø buï ng tí ch khí tí ch nö ô c trö ù ô ng leâ ù n. 2.5. Saé c ñoû : Saé cñ oû thuoä c taâ m hoû a. - Saé c maë tñ oû maø khoâ ng ra ñ ö ô c moà ï hoâ i laø saé p qua ñ ô i ø (raá t khoù chö õ a). - Saé c maë t bì nh thö ô ng maø ø cuõ ng cö ù ñ oû bö ng bö ø ng, tinh ø thaà n bö c doï ï c khoù chò u laø dö ô ng khí uaá t keá tô û bieå u.

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Saé c maë tñ oû bö ng bö ø ng maø ø hay noù i saû ng suoá t ngaø yñ où laø thö c nhieä ï t keá t taï i lyù (chuû yeá u laø ô û taâ m vaø can). - Cö ù ñ eá n trö a thì hai maù laï iö ng ñ û oû coù soá t, maø hai chaâ n laï nh ñ où laø chö ng aâ ù m höhoû a vö ô ng. ï - Hai goø maù coù veá tñ oû lô n baè ù ng ngoù n tay trong khi coù beä nh naë ng thaâ n theå maá t caâ n baè ng, ñ i ñ ö ng ngoà ù i ñ eà u cheä nh choaï ng khoâ ng vö ng laø õ bieå u hieä n chö ù ng saé p qua ñ ô i (khoâ ø ng chö añ õ ö ô c ). ï Hai goø maù ñ oû hoà ng maø chaâ n tay laï nh, ñ oà ng thô i bòæ ø a chaû y suoá t ngaø y, phaâ n khoâ ng chí nñ où laø chö ng haø ù n giaû nhieä t (ñ aâ y laø beä nh ñ aõ thoaù t dö ô ng raá t khoù chö a). õ NGUÕ SAÉ C BEÄ NH CHÖÙ N G CA Nguõ saé c , nguõ taï ng haø i hoø a Beä nh naø o saé c aá y hieä n ra toû töôø ng Saé c traé ng thuoä c pheá khídöông Traé ng thanh sinh khíthuaä n ñöôø ng ra voâ Traé ng maø töï a theå xöông khoâ AÁ y laø pheá tuyeä t deï p voâ khoû i baø n Traé ng nhôï t pheá vòhöhaø n Thaâ n gaà y saé c traé ng khoâ khan huyeá t phaà n Khíhöphuø traé ng naë ng chaâ n Traé ng gaà y, maù ñoû , aâ m baà n hoû a thaê ng. Traé ng maä p pheá hoï ng ñaø m caê ng

Maë t traé ng, toù c ruï ng, pheá ñang tuyeä t roà i Traé ng baï c haø n khíphoå i toà i Maá t maù u, æa chaû y, ñöù ng ngoà i maé t hoa Traé ng boù ng khíhuyeá t ñieà u hoø a Traé ng maø nhuaä n ñoû aá y laø bình an *

* *

Saé c xanh quy thuoä c taï ng can Xanh maø ñen xaù m laø haø n vaø ñau Bôû i khíhuyeá t chaú ng hôï p nhau Phong haø n thöø a theá nhaä p saâ u trong loø ng Maë t moâ i xanh laï nh ôû trong Xanh maø u nhôï t nhaï t höphong laâ u ngaø y Maë t xanh khoâ doù c moù ng tay Can höcaâ n cuõ ng tôù i ngaø y hötheo Cöù xanh laø khíhuyeá t ngheø o Muoá n cho vui khoû e phaû i theo thuoá c thaà y *

* *

Saé c ñen thuoä c thaä n döôù i ñaâ y Ñen xanh gan ngöï a, beä nh naø y hieå m nguy

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Maë t ñen tinh kieä t döông suy Traù n, maë t ñen saã m, thaä n suy kieä t roà i Saé c ñen nhötheå than boâ i Thaà n khíñaõ tuyeä t naè m ngoà i chaû yeâ n Maë t ñen da noå i vaû y leâ n AÁ y laø huyeá t öù khaé p treâ n thaâ n ngöôø i Raê ng khoâ maë t xaù m chaú ng töôi Chöù ng naø y thaä n nhieä t, tieå u thôø i khoù ñi *

* *

Saé c vaø ng laø thuoä c taï ng tyø Vaø ng maø töôi nhuaä n, beä nh thìsaé p qua Vaø ng boù ng voû quít thaá p taø Vaø ng maø pha ñoû aá y laø nhieä t phong Vaø ng lôï t can khíuaá t trong Vaø ng xanh thaá p nhieä t trong loø ng quaë n ñau Haø n thaá p vaø ng saé c nhôï t maø u Vaø ng rôm tyø nhöôï c tröôù c sau cuõ ng phuø *

* *

Saé c ñoû laø thuoä c taï ng taâ m

Maë t ñoû voâ haõ n choá n aâ m ñaõ gaà n Döông khíuaá t taï i bieå u phaà n Maë t böø ng böø ng ñoû tinh thaà n böï c thay Maë t ñoû , noù i saû ng suoá t ngaø y AÁ y laø thöï c nhieä t keá t ngay lyù phaà n Aâ m höhoû a vöôï ng laï nh chaâ n Xeá tröa maù ñoû , daà n daà n soá t taê ng Saé p cheá t ngöôø i maá t thaê ng baè ng Ñoû theâ m goø maù veá t baè ng ngoù n tay Neá u nhöquyeá t laõ nh chaâ n tay Maù hoà ng, æa chaû y suoá t ngaø y soá ng phaâ n AÁ y laø nhieä t giaû haø n chaâ n Phaù n cho söù c soá ng möôø i phaà n coø n hai. 3. Voï ng chaå n theo töø ng boä vòtreâ n maë t Ñeå chí nh xaù c hoù a vieä c voï ng chaå n treâ n neù t maë t, coå nhaâ n ñ aõ chia khuoâ n maë t thaø nh tö ng boä ø vòvaø chætaä p trung nhì n vaø o tö ng boä ø vòmoä t maø tì m sö ï khaù c thö ô ng beâ ø n trong noä i taï ng theå hieä n ra ô û ñ où . + Taï i Nhaâ n trung, neá u thaá y saé c traé ng laø theå hieä nñ ang coù beä nh vaø seõ coù beä nh. Neá uñ aõ coù beä nh thìbeä nh ñ ang phaù t trieå n naë ng leâ n.

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

+ Tö ø AÁ nñ ö ô ng qua Sô ø n caê n, Tîlö ô ng ñ eá n Chuaå nñ aà u (soá ng muõ i) neá u coù beä nh maø soá ng muõ i saé c traé ng thìbeä nh raá t khoù chö a (thö õ ô ng laø ø khoâ ng theå chö añ õ ö ô c). ï + ÔÛ Nhaä t giaù c xuaá t hieä n maø u xanh nhaï t laø ñ ang coù beä nh neá u xanh ñ aä m laø beä nh naë ng laé m. + Taï i Sô n caê n maø coù saé c xanh laø coù beä nh trö ô ø ng kyø nan trò . + Ñoá i vô i phuï ù nö õ ñ ang coù mang maø taï i Leä ñ ö ô ng beâ ø n traù i coù maø u xanh laø seõ sinh con trai. - Taï i Leä ñ ö ô ng beâ ø n phaû i coù maø u xanh laø seõ sinh con gaù i. - Taï i Nhaâ n trung coù maø u xanh ñ où laø bieå u hieä n beä nh do phoø ng duï c hoaë c laø do aê n uoá ng aå uñ aû maø laâ m beä nh. - Taï i Dò ch maõ xuaá t hieä n maø uñ en laø beä nh nguy hieå m nan trò(neá u Dò ch maõ beâ n traù iñ en thìbeä nh thuoä c Taï ng phuû phí a beâ n traù i, neá u Dò ch maõ beâ n phaû iñ en thìbeä nh thuoä c Taï ng phuû phí a beâ n phaû i). - Taï i Tîlö ô ng neá u coù ñ oá m ñ en laø bieå u hieä n coù beä nh kinh nieâ n keù o daø i caû cuoä cñ ô i khoù ø chö a laé õ m. - Khi ñ ang naè m beä nh maø Nhaâ n trung xuaá t hieä n maø uñ en laø khoâ ng chö õ añ ö ô c. ï - Taï i Sô n caê n coù maø u vaø ng nhuaä n laø bieå u hieä n thaâ n theå khoû e maï nh, khí huyeá t taâ n dò ch sung maõ n. - Taï i Leä ñ ö ô ng coù ø maø u vaø ng hoà ng thì ñ oá i vô ù i phuï nö õ ñ ang coù mang raá t yeâ n loø ng vìsinh ñ eû seõ thuaä n hoø a (meï troø n con vuoâ ng).

- Taï i Phaù p leä nh coù maø u vaø ng hoà ng thìthaâ n theå cö ô ng ø traù ng, khoâ ng beä nh taä t. - Taï i Sô n caê n coù maø u xí ch (ñ oû xaù m) thìñ oá i vô i phuï ù nö õ khi sanh nô û dö t khoaù ù t laø khoù khaê n phaû i moå mô ù i laá y con ra ñ ö ô c. ï - Taï i Tîlö ô ng xuaá t hieä n maø u ñ oû laø beä nh thuoä c huyeá t saé p bòtai bieá n veà tuaà n hoaø n neâ n phoø ng chö õ a hoaë c neâ n gaà n nhaø thö ô ng hoaë c gaà n thaà y thuoá cñ eå tieä n vieä c caá p cö u. ù - Hai beâ n caù nh muõ i (vuø ng Tîlö ô ng) neá uö ng hoà û ng thì vô i phuï ù nö õ laø ñ ang haø nh kinh. - Taï i Ñò a khoá xuaá t hieä n saé cñ oû laø beä nh sung huyeá t. - Nhaâ n trung maø coù noá t ruoà i thì neá u laø phuï nö õ seõ bò beä nh phuï khoa hoaø i, nhaá t laø beä nh ô û tö û cung. - Noá t ruoà i maø ô û moâ i, mieä ng thìkhi coù beä nh laø raá t khoù chö a thö õ ô ng laø ø mang taä t sau khi bò beä nh. - Noá t ruoà i maø ô û Chuaå nñ aà u thö ô ng khi sanh nô ø û laø bòtöû vong neá u coù cö u ùñ ö ô c thìcuõ ï ng mang beä nh kinh nieâ n chaú ng thö ô ng taï ø iñ ö ô ng tö ø û cung.

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Khísaé c beä nh theo töø ng boävòtreâ n maë t Nhaâ n trung saé c traé ng beä nh haø nh

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Soá ng muõ i saé c traé ng, beä nh thaø nh nan y Trong ngöôø i coù beä nh moä t khi Nhaä t giaù c xanh nhaï t, naë ng thìthaã m hôn Saé c xanh maø ôû Caê n sôn Beä nh tình khoù chöõ a, töø ng côn keù o daø i Leä ñöôø ng xanh traù i sinh trai Xanh phaû i sinh gaù i nhaé n ai yeâ n loø ng Nhaâ n trung xanh beä nh duï c phoø ng Hoaë c ñoà aê n aå u ôû trong beä nh haø nh Dòch maõ ñen beä nh chaú ng laø nh Taû höõ u öù ng nghieä m beä nh thaø nh nan phöông Ñoá m ñen maø ôû Tîlöông Beä nh kinh nieâ n suoá t daë m tröôø ng thaû m theâ Moä t khi ñang beä nh deà deà Nhaâ n trung ñen thaä t khoù beà cöù u qua Sôn caê n, vaø ng khíhaø i hoø a Thaâ n theå sung maõ n thaä t laø ñeâ á vöông Vaø ng hoà ng ñoù ng taï i Leä ñöôø ng Sanh ñeû chaú ng chuù t vaá n vöông beä nh gì Vaø ng hoà ng Phaù p leä nh moä t khi Thaâ n theå cöôø ng traù ng lo gìoá m ñau Sôn caê n saé c ñoû aù m maø u Khi sanh phaû i moå tröôù c sau moä t laà n Tîlöông ñoû beä nh huyeá t phaà n AÁ y beä nh caá p cöù u neâ n gaà n nhaø y ÖÛ ng hoà ng caù nh muõ i kinh kyø Ñòa khoá saé c ñoû laø vìhuyeá t sung Noá t ruoà i maø ôû Nhaâ n trung

Neá u laø phuï nöõ töû cung beä nh hoaø i Noá t ruoà i moâ i, mieä ng gaù i, trai Chöõ a beä nh gaë p ñöôï c thaà y taø i cuõ ng laâ u Noá t ruoà i maø ôû Chuaå n ñaà u Khi sanh aé t phaû i veà chaà u Dieâ m vöông Höõ u phuù c thìbeä nh chaú ng thöôø ng OÁ m ñau lieâ n luï y ñeá n ñöôø ng töû cung 4. Voï ng chaå n hình theånhöõ ng beä nh thuoä c taï ng phuû ñaõ tuyeä t khoâ ng cöù u chöõ a ñöôï c “Theo kinh nghieäm vaø kinh trò töø ngaøn xöa ñeå laïi vaø ñaõ ñ ö ô cö ï ng duï ù ng cho ñ eá n nay chö a coù ñ oä c giaû naø o baù c boû ñ eà u khaúng ñònh laø: “taïng phuû tuyeät thì khoâng cöùu chöõa ñöôïc” maø caù c chö ng tuyeä ù t aá y laï i bieå u hieä n ra beâ n ngoaø i, chuù ng ta chæ caàn quan saùt ñuùng pheùp laø bieát ñöôïc. Ñoù laø caùi lyù thöôøng: “dó kyû tri bæ, dó bieåu tri lyù”. Ñaõ bieát laø khoâ ng chö añ õ ö ô c maø ï vaã n phaû i hoï c, vaã n phaû i nghieâ n cö u. Vìñ ù eå chuù ng ta ñ eà phoø ng nhö ng haä õ u quaû oan gia khi ñ ieà u trò . Maë t khaù c, ngö ô i xö ø a cuõ ng troâ ng caä y ô û haä u theá xem coù vónhaâ n naø o phaù ñ ö ô c nhö ï ng õ chö ng beä ù nh ñ aõ tuyeä t chaê ng. Sau ñ aâ y laø moä t vaø i chö ng beä ù nh ñ aõ tuyeä t taï ng phuû maø coù theå nhaä n bieá t baè ng pheù p voï ng chaå n, hieä n tö ô ng naø ï y dó nhieâ n laø phaû iô û ngö ô iñ ø ang coù beä nh: - Chö ng ñ ù au ñ aà u: Nhö c caû ù maë t, chaâ n tay khoù hoaï tñ oä ng tô i luù ù c hai maé t mô ø ñ i khoâ ng nhì n roõ raø ng laø chö ng nguy kò ù ch. - Toù c khoâ cö ng nhönhö ù ng sô õ i gai maø ï tì nh trí thì hay caù u giaä n, neù t maë t laà m lyø . Ñoù laø theå traï ng saé p qua ñ ô i. ø

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Ñau cö n ù g coå gaù y, khoù quay ngö ô i khi ngoà ø i hai vai co leâ nñ eå thô , maé û t trô n ngö ï ô c thì ï chæ mai moá t laø tö û thaà n chieá mñ oaï t. - Caë p loâ ng maø y bòkeù o seá ch leâ n khoâ ng caâ n nhau thìcoø n soá ng ñ ö ô c nhieà ï u nhaá t laø moä t tuaà n. - Hai beâ n thaù i dö ô ng aù m toá i maø laï i coù veä t vaø ng ô û quanh mieä ng cuõ ng laø chö ng saé ù p qua ñ ô ø i. - Beä nh naë ng hay noù i laû m nhaû m, laá y lö ô õ i lieá m moâ i luoâ n luoâ n laø saé p theo toå tieâ n. - Naè m thô û nhöcaù ngaù p, maé t lô ø ñ ô , tay chaâ ø n raõ rô ø i thì chæ sau ba ngaø y seõ quy aâ m phuû . - Naè m beä nh hay laá y tay vuoá t toù c, vuoá t maé t, ñ où cuõ ng laø chö ng voâ ù phö ô ng cö u chö ù a. õ - Nhaâ n trung daø y, cong leâ n, caë p moâ i xanh ñ en thìkhoâ ng theå soá ng qua ba ngaø y. - Naè m beä nh maø hay sô ø caï p giö ô ng, roà ø i laï i hay laà n laà n vaï t aù o laø beä nh ñ aõ tuyeä t khoâ ng chö añ õ ö ô c. ï - Maë t xanh, troø ng con maé t thìvaø ng, da ñ oû khoâ khan aû m ñ aû m thì mai moá t laø cheá t. - Maë tñ en saï m, sô ï gioù , maé t trô n ngö ï ô c, cuõ ï ng saé p qua ñ ô ø i khoâ ng cö u chö ù añ õ ö ô c. ï - Hay thô û daø i, cheù p mieä ng vaø hay goï i trô ø i, thí ch nhì n ngoù phí a xa xoâ i laø bieå u hieä n saé p chaà u Dieâ m Vö ô ng. - Moù ng chaâ n, moù ng tay ñ en xanh ñ où laø chö ng tuyeä ù t taï i gan, thaä n saé p cheá t.

- Xö ô ng hai beâ n goø maù bieá n daï ng, cong leâ n leä ch laï c laø saé p theo tieâ n toå . - Luoâ n caï y raê ng, gaå y caù c moù ng tay, ñ où cuõ ng laø beä nh saé p qua ñ ô i (khoâ ø ng cö uñ ù ö ô c). ï - Ñaà u naë ng, noâ n mö a khoù û caà m, hai baø n chaâ n phuø naë ng laø saé p qua ñ ô ø i (taï ng taâ mñ aõ tuyeä t). - Beä nh naë ng maø roá n sö ng loà i leâ n thì khoâ ng soá ng qua moä t ngaø y. - Baø n tay sö ng leâ n khoâ ng coø n vaâ n coø n neá p laø saé p qua ñ ô ø i. - Ñaà u soá ng muõ i bò veï o haú nñ i laø chö ng voâ ù phö ô ng cö u chö ù a. õ - Lö ô i ruï õ t, daù i cuõ ng thuï t saâ u. Neá u laø phuï nö õ thìaâ mñ aï o hoaë c nhuù m vuù thuï t vaø o laø saé p qua ñ ô i. Ñoù ø laø chö ng can tuyeä ù t. - Maé t truõ ng saâ u, maø traù nñ aã m moà hoâ i gioá ng nhöcaù c haï t chaâ u troø n troø n khoù rô ù t xuoá ng, ñ où laø ñ aõ tuyeä t khídö ô ng khoâ ng cö u ùñ ö ô c. ï - Da thò t khoâ heù o, toù c dö ng ngö ï ô c, tieå ï u tieä n khoâ ng tö ï chuû laø chö ng thaä ù n aâ m tuyeä t. - Maë tñ en troà ng con maé t uoá n cong leâ n cuõ ng laø aâ m khí vaø thaä n khí suy kieä t. 4.1. Moä t khi tinh hoa ñaõheá t, huyeá t maï ch troá ng roã ng thìbeä nh khoâ ng cöù u ñöôï c, theåhieä n treâ n maë t vaøtreâ n con maé t nhösau - Maë t xanh maø troø ng con maé t traé ng thì cheá t. - Maë t xanh maø troø ng con maé tñ en thì cheá t.

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Maë tñ en maø troø ng con maé t traé ng thì 8 ngaø y sau laø cheá t. - Maë tñ oû maø troø ng con maé t xanh thì 6 ngaø y sau laø cheá t. - Maë t xanh maø troø ng con maé t vaø ng thì cheá t. - Maë tñ oû maø troø ng con maé t traé ng thì 10 ngaø y sau laø cheá t. - Maë t traé ng maø troø ng con maé tñ en thì cheá t. - Neá u ngö ô ø i voá n khoû e maï nh, nö ô ù c da ñ en maø tö ï nhieâ n thaá y xuaá t hieä n saé c traé ng ô û maë t, mieä ng, muõ i thì sau 3 ngaø y seõ cheá t. - Tai, maé t, goø maù coù saé cñ oû thì 5 ngaø y cheá t. - Saé cñ en xuaá t hieä nô û tai, maé t, muõ i, mieä ng laø cheá t. - Maë t phuø , saé c xanh ñ en laø cheá t. - Maë t aû mñ aï m, saé c mô ø ñ en, chaâ n raê ng cuõ ng thaâ m laï i laø cheá t. 4.2. Ñoá i vôù i saû n phuï , khi laâ m saû n khoù khaê n - Maë tñ oû , moâ iñ oû maø lö ô i xanh thìmeï õ soá ng, con cheá t trong buï ng. - Maë t, moâ i xanh maø lö ô õ iñ oû thì meï cheá t, con soá ng. - Neá u moâ i, lö ô iñ õ eà u xanh thì caû meï laã n con ñ eà u cheá t. BAØ I THÔ VOÏ N G CHAÅ N (phaù t hieä n nhöõ ng beä nh khoâ ng chöõ a ñöôï c) Ñau ñaà u, nhöù c maë t, khoù ñi Boã ng nhieâ n maé t chaú ng thaá y gìlaø nguy Tính tình töù c giaä n laà m lyø

Toù c cöù ng nhösôï i gai thìcheá t thoâ i So vai, khoù thôû , öa ngoà i Khoù quay, maé t trôï n, mai roà i vong thaâ n Loâ ng maø y keù o xeá ch chaú ng caâ n Baû y ngaø y sau töû chaú ng caà n thuoá c thang Quanh mieä ng bao boï c saé c vaø ng Thaù i döông ñen toá i saé p sang Huyø nh tuyeà n Lieá m moâ i, laû m nhaû m , luyeâ n thuyeâ n Beä nh naø y thaà n cheá t toaø n quyeà n daã n ñi Thôû nhöcaù ngaù p ly bì Ba ngaø y sau cheá t chaú ng gìcöù u qua Vuoá t toù c, vuoá t maé t laâ n la Chöù ng naø y baá t tròaé t laø cheá t thoâ i Nhaâ n trung thaá y ñaõ cong loà i Moâ i xanh thìchaú ng soá ng troâ i 3 ngaø y Sôø giöôø ng, laà n aù o luoâ n tay Beä nh naø y ñeá n toå thaà y hay cuõ ng haø ng Maë t xanh troø ng maé t saé c vaø ng Doï n nhaø söû a soaï n leã tang laø vöø a Maë t ñen thaá y gioù chaú ng öa Maé t trôï n Thaà n cheá t cuõ ng vöø a tôù i nôi Thôû daø i, cheù p mieä ng goï i trôø i Lôø ñôø , öa ngoù xa xoâ i chaú ng laø nh Tay chaâ n saé c moù ng thaã m xanh AÁ y laø beä nh cheá t chöõ a ñaø nh chaú ng xong Goø maù , xöông bòleä ch cong Soá taø n thoâ i chôù caà u mong qua ngaø y Caï y raê ng öa gaå y moù ng tay

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Beä nh naø y cuõ ng soá trôø i ñaø y veà aâ m Ñaà u naë ng, noâ n möû a khoù caà m Baø n chaâ n phuø naë ng laø taâ m tuyeä t roà i Beä nh naë ng maø roá n söng loà i Gia chuû baá t vaõ ng haõ y ngoà i chôø tang Hay veâ taø aù o thaú ng haø ng Chöù ng naø y laø ñaõ chôø sang Huyø nh tuyeà n Baø n tay söng neá p chaú ng nguyeâ n Choá n AÂ m ñaõ nhaä n chôø thuyeà n laø quy Ñaà u soá ng muõ i veï o haú n ñi Vaï n phöông thuoá c chaú ng phöông gìcöù u ñaâ u Löôõ i duï t, daù i cuõ ng thuï t saâ u Beä nh naø y chaé c chaé n veà chaà u toå thoâ i Maé t truõ ng, traù n ñaã m moà hoâ i Nhöhaï t chaâ u ñoï ng khoù troâ i xuoá ng giöôø ng. AÁ y laø ñaõ tuyeä t khídöông Töaâ m, trôï khítìm ñöôø ng cöù u nguy Ñaù i ra maø chaú ng bieá t chi Toù c dön ïg, da heù o , thaä n suy, aâ m taø n Nöôù c da maá t saé c khoâ khan Pheá kim ñaõ tuyeä t khítraø n lung tung Maë t ñen troø ng maé t uoá n cung Chaâ n aâ m ñaõ kieä t theo cuø ng thaä n suy Baø n tay vaâ n chaú ng coø n chi Taâ m baø o ñaõ tuyeä t, laá y gìche taâ m Chaâ n tay saé c moù ng tím baà m Can thaä n cuø ng luù c ngaá m ngaà m tuyeä t ñi Khoù e maé t vaø ng chaú ng ngaï i chi

Baù o möø ng beä nh ñaõ lui ñi ít nhieà u. 5. Thieä t chaå n (quan saù t löôõ i) ñeåñò nh beä nh: Lö ô i laø õ moä t boä phaä n raá t quan troï ng ñ ö ô c sö ï û duï ng trong pheù p voï ng chaå n. Ngö ô i ta ñ ø aõ phaâ nñ ò nh lö ô i thaø õ nh boá n vò trí ö ng vô ù i boá ù n taï ng chuû yeá u laø : taâ m, can, tyø , thaä nñ eå roà i quan saù t theå chaá t lö ô i, maø õ u saé c lö ô i, reâ õ u lö ô i treâ õ n tö ng vòtrítö ø ô ng ö ng maø ù xeù t ñ oaù n beä nh: vô ù i pheù p voï ng chaå n, ngö ô ø i ta chæ caà n quan saù t lö ô i õ ñ uù ng pheù p vaø kyõ lö ô ng cuõ õ ng ñ aï tñ ö ô c mö ï cñ ù oä noâ ng saâ u cuû a beä nh, tieâ n lö ô ng cuû ï a beä nh khi ñ ieà u trò . Caù c taï ng ö ng vô ù i tö ù ng vuø ø ng treâ n lö ô i: õ - Goá c lö ô õ i thuoä c thaä n. - Giö a lö õ ô õ i thuoä c tyø . - Ñaà u lö ô iõ thuoä c taâ m. - Hai beâ n caï nh lö ô õ i thuoä c can. - Lö ô i bì õ nh thö ô ng: chaá ø t lö ô i maø õ u hoà ng nhuaä n, reâ u lö ô i õ moû ng traé ng, reâ uí t, khoâ ng khoâ , khoâ ng ö ô t, vö ù ø a phaû i. Hì nh theå lö ô i meà õ m maï i hoaï tñ oä ng tö ï nhieâ n. - Khi coù beä nh traï ng thaù i, maø u saé c cuû a lö ô õ i bieå u hieä n nhösau: 5.1.Maø u saé c - Nhaï t maø u (traé ng hoà ng): Do haø n chö ng, höchö ù ng ù dö ô ng khí suy nhö ô c, khí ï huyeá t khoâ ng ñ aà yñ uû .

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Maø u ñ oû : Thuoä c nhieä t, do lyù thö c nhieä ï t hoaë c do hö nhieä t (aâ m höhoû a vö ô ng). ï - Maø uñ oû tí a: Do nhieä t thò nh, taø nhieä tñ aõ vaø o phaà n dinh vaø huyeá tô û beä nh nhaâ n maõ n tí nh laø do aâ m höhoû a vö ô ng, taâ ï n dò ch bò giaû m nhieà u. - Maø u xanh tí m: Neá u chaá t lö ô õ i xanh tí m, lö ô i khoâ õ laø thuoä c nhieä t. Neá u lö ô i xanh tí õ m maø ö ô ù t nhuaä n laø thuoä c haø n. Neá u coù caù cñ ieå m tí m laø do ö ù huyeá t. 5.2. Hì nh daï ng cuû a löôõ i - Lö ô i lô õ n beä ù u thuoä c thö c chö ï ù ng, nhieä t chö ng neá ù u hai beâ n coù daá u raê ng in do höhaø n hoaë c do ñ aø m thaá p keá t laï i traø n leâ n. - Sö ng to: Neá u sö ng to maø maø u traé ng nhaï t laø do thaä n dö ô ng vaø tyø hö . Neá u chaá t lö ô õ i ñ oû hoà ng do thaá p nhieä t quaù maï nh hoaë c do nhieä tñ oä c quaù maï nh. - Moû ng maø nhoû : neá u chaá t lö ô õ i traé ng hoà ng nhaï t laø do taâ m tyø hö , khí huyeá t thieá u. Neá u chaá t lö ô i hoà õ ng tí a laø do aâ m hö nhieä t thò nh taâ n dò ch hao toå n, bieå u thò cuû a beä nh naë ng. - Ñaà u lö ô õ i phì ñ aï i laø taâ m hoû a maï nh, hai beâ n phì ñ aï i laø can ñ ô m hoû û a thò nh, ô û giö a lö õ ô i phì õ ñ aï i laø trö ô ø ng vò nhieä t thò nh. 5.3. Cöû ñoä ng cuû a löôõ i - Chaá t lö ô õ i hoà ng xaù m nhô ï t nhaï t maø lö ô õ i meà m yeá u khoù cö û ñ oä ng hoaë c lieä t haú n laø do khí huyeá tñ eà u hö . - Lö ô iñ õ oû tí a maø khoâ ng cö û ñ oä ng ñ ö ô c laø ï do aâ m höcö cñ ï oä .

- Mô i maé ù c beä nh lö ô i khoâ õ ng hoà ng maø khoâ ng cö û ñ oä ng ñ ö ô c laø ï do nhieä t laø m thö ô ng toå n phaà n aâ m. - Cö ng khoâ ù ng cö û ñ oä ng ñ ö ô c laø ï do beä nh nhieä t, nhieä t nhaä p taâ m baø o (hoâ n meâ ), soá t cao laø m thö ô ng toå n, taâ n dò ch, truù ng phong. - Leä ch lö ô i laø õ do truù ng phong. - Lö ô i rung rung, run run laø õ do taâ m tyø hö , khí huyeá t hö . - Lö ô õ i ruï t ngaé n laø beä nh ngaë t ngheø o, neá u chaá t lö ô õ i nhuaä n laø do haø n ngö ng treä ô û caâ n maï ch, neá u phuø to maø ngaé n laø do ñ aø m thaá p, neá u lö ô õ i hoà ng khoâ laø soá t cao, toå n thö ô ng taâ n dò ch. - Lö ô i theø õ ra ngoaø i laø taâ m tyø coù nhieä t hoaë c beä nh baå m sinh phaù t duï c keù m (ô û treû em). 5.4. Xem reâ u löôõ i - Maø u traé ng: Reâ u traé ng thuoä c Haø n chö ng vaøbieå ù u chö ng neá ù u traé ng moû ng laø do phong haø n, neá u traé ng moû ng maø ñ aà u lö ô õ iñ oû laø do phong nhieä t, traé ng trô n do thaá p hay ñ aø m aå m, traé ng dí nh do ñ aø m troï c, thaá p taø gaâ y ra, neá u reâ u traé ng khoâ nö t ù neû , hoaë c nhöphaá n daà y thìtaø nhieä t beâ n trong maï ch, taâ n dò ch bò toå n thö ô ng. - Reâ u vaø ng: Thuoä c nhieä t chö ng, lyù ù chö ng, vaø ù ng í t nhieä t í t vaø ng nhieà u khoâ , nhieä t nhieà u, taâ n dò ch bòthö ô ng toå n, reâ u vaø ng dí nh laø do thaá p nhieä t hoaë cñ aø m nhieä t. - Reâ u xaù mñ en: ñ eà u laø beä nh naë ng, neá u reâ u lö ô õ i xaù m ñ en maø khoâ laø do nhieä t maï nh laø m toå n thö ô ng taâ n dò ch. Neá u

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

thaâ m nhuaä n, trô n laø do dö ô ng höhaø n thò nh, thuû y aå mö ù laï i beâ n trong. 5.5. Tí nh chaá t cuû a löôõ i - Daø y vaø moû ng: neá u reâ u lö ô õ i moû ng laø beä nh nheï hay thaá y beä nh coø nô û ngoaø i bieå u, beä nh ngoaï i caû m, reâ u lö ô i daø õ y laø taø ñ aõ vaø o trong hoaë c coù tí ch treä ô û beâ n trong, reâ u lö ô õ i tö ø moû ng chuyeå n sang daø y laø beä nh chuyeå n bieá n tö ø nheï sang naë ng, tö ø ngoaø i vaø o trong. - Khoâ vaø ö ô ù t: neá uö ô ù t laø bieå u hieä n taâ n dò ch chö a bòtoå n thö ô ng, neá u reâ u lö ô iö õ ô ù t trô n laø do thuû y thaá pö ù laï i beâ n trong. - Khoâ bieå u hieä n taâ n dò ch ñ aõ hao toå n, thö c nhieä ï t gaâ y soá t cao, maá t taâ n dò ch: Hönhieä t do aâ m hötaâ n dò ch giaû m ngoaø i ra neá u thaá p taø tuï laï i beâ n trong khíkhoâ ng sinh ra taâ n dò ch cuõ ng laø m cho lö ô i khoâ õ . - Dí nh vaø hoâ i: Do trö ô ng vòcoù ø nhieä t hoaë c thö c tí ï ch ö ù laï iô û tyø vò gaâ y ra. 6. Voï ng chaå n hình theå Voï ng chaå n hì nh theå laø xem toaø n boä thaâ n theå phaâ n bieä t caùi thöôøng vaø caùi khaùc thöôøng. Ngöôøi xöa coù caâu: “phì nhaân ña ñaøm, xaáu nhaân ña hoûa” (ngö ô i maä ø p laø coù nhieà uñ aø m, ngö ô i ø gaày (oám) laø nhieàu hoûa”. Suy roäng vaán ñeà ngöôøi maäp laø thuûy vö ô ng hoû ï a suy, ngö ô ø i gaà y laø hoû a vö ô ï ng maø thuû y suy. - Ñoá i vô ù i nam nhaâ n thuoä c dö ô ng neâ n khíthò nh hô n huyeá t do ñ où thò tí t maø xö ô ng nhieà u.

- Ñoá i vô iùnö õ nhaâ n thuoä c aâ m neâ n huyeá t thò nh hô n khí thaø nh ra thò t nhieà u hô n xö ô ng. Ñoù laø leõ thö ô ng, neá ø u ngö ô c laï ï i laø khaù c thö ô ng, laø ø thuoä c beä nh lyù . - Ñoá i vô iùnam, nö õ noù i chung neá u hì nh theå maø da loâ ng khoâ raù p laø pheá hö , veä khí suy, toâ ng khí yeá u. - Cônhuï c gaà y nhaõ o laø tyø hö . - Coø i xö ô ng, chaä m moï c raê ng hoaë c raê ng lung lay laø thaä n hö . - Chaâ n tay run, co quaé p laø do can hö . - Ngö ô i maä ø p aê ní t, thô û gaá p laø tyø ñ aø m thaá p. - Ngö ô ø i gaà y mau ñ où i laø vò hoû a. 7. Xem muõ i - Ñaà u muõ i xanh laø ñ au buï ng. - Muõ i hô iñ en laø trong ngö c coù ï ñ aø m aå m. - Muõ i traé ng laø khí hö , hoaë c maá t maù u. - Muõ i vaø ng laø tyø thaá p. - Muõ iñ oû laø pheá nhieä t. - Caù nh muõ i phaä p phoà ng laø khoù thô û vì pheá nhieä t. - Chaû y nö ô cùmuõ i trong laø ngoaï i caû m phong haø n. - Chaû y nö ô cùmuõ iñ uï c laø ngoaï i caû m phong nhieä t. 8. Xem maé t - Loø ng traé ng con maé t bò ñ oû leâ n laø bieå u hieä n beä nh ô û taâ m. - Loø ng traé ng con maé t traé ng beä ch laø beä nh bieå u hieä nô û pheá .

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Loø ng traé ng con maé t maø u hô i xanh xanh laø beä nh ô û can. - Loø ng traé ng con maé t vaø ng laø beä nh ô û tyø . - Loø ng traé ng con maé tñ en laø beä nh ô û thaä n. - Maé t sö ng noù ng ñ oû ñ au laø do can hoû a. - Mi maé t nhaï t maø u do thieá u maù u. - Maé t quaà ng ñ en do tyø hö . - Maé tñ oû do taâ m hoû a.

9. Xem moâ i - Moâ iñ oû hoà ng maø khoâ laø nhieä t chö ng. ù - Moâ i traé ng nhô t laø ï huyeá t hö . - Moâ i xanh tí m laø huyeá tö . ù - Moâ i xanh ñ en laø do haø n. - Moâ i lô û loeù t laø do tyø vò nhieä t. 10. Xem da - Phuø thuõ ng: AÁ n vaø o veá t loõ m laâ u noå i leâ n laø do thuû y thaá p, aá n vaø o veá t loõ m noå i leâ n ngay laø do khí treä . - Vaø ng da: Da maø u vaø ng tö ô i saù ng coù soá t laø do dö ô ng hoaø ng, khoâ ng coù soá t maø u vaø ng toá i laø do aâ m hoaø ng. - Ban chaå n: Ban laø nhö õ ng ñ aù mñ oû nhoû ô û maë t da, chaå n laø nhö ng muï õ n cao hô n maë t da. Ban chaå n tö ô i nhuaä n laø chí nh khí chö a hö , nhaï t vaø xaù m laø chí nh khí ñ aõ hö , saé c tí m laø nhieä t thò nh.

9. VAÊN CHAÅN ÑAÏICÖÔNG I. VAÊ N CHAÅ N LAØ GÌ? Vaê n chaå n khoâ ng chælaø nghe. neá u chælaø nghe thoâ i thì ngö ô i ta ñ ø aõ duø ng chö õ thí nh. Vaê n coù nghó a laø : nghe thaá y, ngö i û thaá y, neá m thaá y vaøcaû m thaá y. Muï cñ í ch vaø yeâ u caà u cuû a vaê n chaå n khoâ ng chædö ng laï ø iô û keá t quaû qua thí nh giaù c, khö u giaù ù c, vògiaù c maø coø nñ oø i hoû i laø phaû i baè ng töduy thoâ ng qua nhö ng õ giaù c quan treâ nñ eå ñ iñ eá n moä t keá t luaä n coù tí nh caù ch toå ng hô p ï veà söï nhaän ñònh. Ñoù chính laø “caûm thaáy”. Vaä y coù theå ñ i ñ eá n keá t luaä n raè ng: Nhieä m vuï cuû a vaê n chaå n laø : nghe aâ m, ngö i muø û i, neá m vò vaø nhaä nñ ò nh ñ eå tì m kieá m nhö ng caù õ i khaù c thö ô ng roà ø i dö a vaø ï oñ où keá t hô p vô ï i kieá ù n thö cy ù lyù ñ eå chaå n beä nh. Ñoá i vô ù i vaê n chaå n, neá u chö añ uû ñ ieà u kieä nñ eå keá t luaä n beä nh chö ng thì ù thoâ ng qua vaê n chaå nñ eå phuï giuù p cho vieä c phaâ n ñ ò nh baù t cö ô ng. Trong baù t cö ô ng, aâ m, dö ô ng ñ aõ laø toå ng cö ô ng. Vaä y chæ caà n phaâ nñ ò nh theo saù u cö ô ng laø haø n, nhieä t, hö , thö c, bieå ï u, lyù . 1. Phaân ñònh aâm thanh cuûa tieáng noùi theo “baùt cöông” - Haø n chö n ù g: Khoâ ng muoá n noù i, noù i aâ m keù o daø i. - Nhieä t chö n ù g: Hay noù i, noù i nhieà u, noù i tieá ng lô n, coù ù lö c. ï

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Höchö ng: Tieá ù ng noù i nhoû , theà u thaø o, khoâ ng ra hô i, noù i ñ ö t quaõ ù ng, noù i laé p baé p, noù i laã n loä n. - Thö c chö ï ng: Tieá ù ng noù i sang saû ng, noù i saø m sô , khi noù õ i cö ô i hoaø ø i, noù i hay raà y raø , traù ch moù c. - Bieå u chö ng: Tieá ù ng noù i maï nh meõ , trö ô c naë ù ng, sau nheï , khan tieá ng, ngaï t muõ i, nhaû y muõ i. - Lyù chö ng: Noù ù i khaø n khaø n, ñ aù i soù n, (phong taø nhaä p lyù ), noù i saø m sô õ khoâ ng tö ï chuû ,ñ oâ i khi noù i khoâ ng ra tieá ng. 2. Phaâ n ñònh aâ m thanh cuûa tieáng noùi theo “beänh lyù” - Thaä n suy: (nguyeâ n khí hö ) noù i nhoû , yeá uô t hay meä ù t. - Phong ñ aø m: khoù noù i, tieá ng noù i ngö ô ng nghò ï u. - Thaá p khí taï i trung tieâ u: Noù i nhöreâ n trong phoø ng kí n. - Thuû quyeá t aâ m taâ m baø o truù ng phong taø : tö ï noù i laû m nhaû m moä t mì nh, hay noù i veà ma quyû . - AÂ m höhoû a vö ô ng: Khan tieá ï ng. - Taâ m khí hö :í t noù i. - Taâ m hoû a thò nh: noù i caø n. - Khísaé p tuyeä t: noù i chö a dö t tieá ù ng ñ aõ noù i tieá ng khaù c (khoâ ng khoaû ng caù ch tieá p noá i). - Taâ m, pheá thö c : noù ï i nhieà u, noù i maï nh meõ . - Taâ m, pheá hö : bieá ng noù i, noù i nhoû , meà m yeá u. Beä nh saé p cheá t: Khi noù i coù tieá ng ñ aø m soâ i ro ro trong ngö c. ï

3. Phaân ñònh aâm thanh cuûa tieáng thôû theo “baùt cöông” - Nhieä t chö ng: khoù ù thô , thô û û khoø kheø (pheá nhieä t). - Haø n chö n ù g: Laá y hô i maø thô û phuø phuø , ngö ô i uû ø ruõ . - Höchö n ù g: Thô û nhoû , ngaé n, gaá p, thô û noâ ng, thô û hoå n heå n nhökhoâ ng ñ uû hô i. - Thö c chö ï ng: Thô ù û to, nhieä t nhaä p taâ m baø o thaà n tríbaá t ñ ò nh, thô û yeá u, thô û daø i uaá tö c, khoâ ù ng thöthaù i. - Bieå u chö n ù g: Thô û maï nh, nhanh. - Lyù chö ng: Thô ù û yeá u, thô û chaä m. 4. Phaân ñònh tieáng thôû theo “beänh lyù” - Trong phoå i tí ch nö ô c: Thô ù û ngaé n maø nhanh, lieâ n tuï c daù ng ngö ô ø i khi thô û roá ng nhöhen, suyeã n nhö ng khoâ ng duï t coå , so vai, coù keø m theo ñ au khô p coå ù tay vaø khaù t nö ô c. ù Tyø khí uaá t keá t: Hay thô û ra (hí t vaø o nheï , thô û ra maï nh). Pheá nhieä t: Ñaø m aå m tí ch khoù thô , thô û û ra nhieà u hô n hí t vaø o. - Thaä n hö : Thô û ngaé n hô n, khi thô û haù hoá c mieä ng, hay nhoå nö ô c mieá ù ng. - Beä nh cötaï i thö ô ng tieâ ï u: Thô û gaá p ruù t. Neá u thö ô ng tieâ ï u bò thuû y khí keá t tí ch thì thô û rung caû vai. - Beä nh trung tieâ u: Thô û nhoû maø mau. - Beä nh haï tieâ u : Thô û chaä m chaä m. 5. Phaân ñònh tieáng ho theo “baùt cöông”

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Haø n chö n ù g: Ho lieâ n tuï c, khoø kheø maø maë t khoâ ng ñ oû . - Nhieä t chö ng: Ho khoâ ù ng thoâ ng, ñ aø m vaø ng ñ aë c, hoï ng khoâ , ñ au muõ i, hô i thô û noù ng. Ñoâ i khi ho giaù ng heá t sö c maø ù vaã n khoâ ng ra ñ ö ô cïñ aø m. - Höchö ng: Ho laâ ù u ngaø y, khaø n tieá ng, tieá ng ho caâ m. - Thö c chö ï n ù g: Ho dö õ doä i, tieá ng ho ñ uï c, tieá ng ho khaø n. - Bieå u chö ng: Ho khan, naë ù ng tieá ng, ho nhieà u, muõ i taé c ngheï t, raù t coå hoï ng, chaû y nö ô c muõ ù i. - Lyù chö ng: Ho nheï ù tieá ng, khoâ ng ñ aø m. 6. Phaân ñònh tieáng ho theo “beänh chöùng” Ho coù tieá ng maø khoâ ng coù ñ aø m laø khaù i. Ho coù ñ aø m maø khoâ ng coù tieá ng laø thaá u. - Ho gaø : Ho tö ng cô ø n, tieá ng ho lieâ n thanh, khoâ ng dö t, ù maë tñ oû tí a tai coù theå keø m où i mö a, ñ û ô m nhô ø t. ù - Pheá nuy: Ho khaï c ra boï t, muoá n huï t hô i, tieá ng ho gaé t, khoâ ng ñ aø m. - Ñaø m thaá p: Ho thoå ra nhieà uñ aø m. - Ñaø m hoû a: ñ aè ng haé ng luoâ n, hay khaï c gaè n ra ñ aø m. - Pheá bòtoå n thö ô ng: tieá ng ho cao, khoâ ng ñ aø m, chaû y maù u muõ i, mieä ng khoâ , lö ô i raù õ o, í t nö ô c boï ù t. 7. Phaân ñònh tieáng naác theo “baùt cöông” - Haø n chö ng: Tieá ù ng naá c , aâ m thanh thaá p.

- Nhieä t chö ng: Naá ù c nhieà u, naá c lieâ n tuï c. - Höchö ng: Tieá ù ng naá c yeá u khoâ ng ñ aï t tô i cuoá ù ng hoï ng. - Thö c chö ï n ù g: Naá c lieâ n thanh maø tieá ng naá c coù lö c maï ï nh. - Bieå u chö n ù g: Tieá ng naá c thanh, coù lö c. ï - Lyù chö ng: Tieá ù ng naá cñ uï c khoâ ng coù lö c. ï 8. Phaân ñònh tieáng naác theo “beänh lyù” - Soá t cao laâ u ngaø y laø m toå n thö ô ng ñ eá n aâ m (cö u nhieä û t thö ô ng aâ m), vòkhíñ aõ suy, taâ n dò ch khoâ raù o gaâ y naá c. Tieá ng naá c naø yñ ö ù t quaõ ng, khoaû ng nö a giô û ø naá c moä t tieá ng. - Beä nh höhaø n, æ a chaû y laâ u ngaø y, tyø dö ô ng suy yeá u, hö khínghò ch neâ n gaâ y naá c, tieá ng naá c thaá p yeá uô û beâ n trong hoï ng, í t khi thoaù t ra beâ n ngoaø i. - AÂ m dö ô ng khoâ ng quaâ n bì nh, hoû a boá c leâ n laø m naá c. - Beä nh laâ u ngaø y, tyø khí saé p tuyeä t laø m naá c. - Caù c chö ng beä ù nh thuoä c haø n khoâ ng chö a kò õ p, ñ aï i tieä n bí keá t, vò khí khoâ ng ñ uû sö c giö ù õ khí laø m nghò ch leâ n gaâ y naá c. - Ñoá i vô i chö ù ng naá ù c neá u tieá ng naá c coù sö c thuoä ù c nhieä t chö ng, thö ù c chö ï n ù g thìdeã chö a neá õ u tieá ng naá c khoâ ng coù sö c ù thuoä c höchö ng, haø ù n chö ng thì ù khoù chö õ a. 9. Phaâ n ñònh tieá ng noâ n où i theo beä nh chöù ng Tyø vò haø n: noâ n mö a ra nö û ô c trong, ñ ù ô m daõ ø i. Tyø vònhieä t: noâ n ra ñ ô mñ ø aë c, nö ô ù c vaø ng, boá c muø i chua chua hoaë cñ aé ng.

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Tyø vaø thaä nñ eà u hö : aê n vaø o noâ n ra, muø i chua hoâ i. Thö c nhieä ï t: où i mö a dö û õ doä i, tieá ng où i lô n. ù Beä nh höhaø n : où i mö a nheï û , tieá ng où i nhoû khoâ ng coù sö c. ù Can nhieä t: où i ra nö ô c xoâ ù ng leâ n muø i chua. Thö c tí ï ch coù truø ng (thö cô ï û ñ aâ y laø ñ oà aê n): où i ra coù muø i tanh. Chö ng oá ù m ngheù n (noâ n où i): Phuï nö õ coù mang thai hai ñ eá n ba thaù ng keù m aê n, hay noâ n où i goï i laø oá trô û hay aù c trô . Chö û ng ù naø y laø do ñ oä t bieá n cuû a côtheå maø caù c taï ng phuû chö a kò pñ ieà u hoø a. Ñoù laø hieä n tö ô ng roá ï i loaï n chö c naê ù ng. Khí ô û thai ñ ö a leâ n tim laø m saâ y saå m, choù ng maë t, où i mö a. û Khi thuï thai, kinh can taä p trung dö ô ng thai neâ õ n nhu caà u phuï c vuï cho ngö ô i meï ø cuû a can thay ñ oå i vaø thö ô ng coù ø bieå u hieä n laø keù m aê n, tí nh tì nh caù u kæ nh, khoù chò u vaø hay theø m aê n chaá t chua (chua thuoä c can moä c ). Trong nhö ng trieä õ u chö ng ù treâ n, neá u nhan saé c vaø maï ch ñ oä cuû a beä nh nhaâ n vaã n bì nh thö ô ng thìkhoâ ø ng caà nñ ieà u trò , chö ng beä ù nh cuõ ng tö ø tö ø thuyeâ n giaû m (côtheå tö ï ñ ieà u hoø a), keå caû khi beä nh nhaâ n aá y thaá y chaâ n tay naë ng neà ,ñ aà u choaù ng vaù ng, mô ø maé t, gheù t muø iñ oà aê n, loø ng buoà n bö c. Ñoù ï laø sö ï ñ oä t bieá n theo quy luaä t cuû a taï o hoù a vaø tö ï khoû i theo quy luaä t thö ô ng cuû ø a chö c naê ù ng côtheå . 10. Phaâ n ñònh tieá ng haé t hôi (nhaû y muõ i) theo beä nh lyù Ngoaï i caû m phong haø n: Haé t hô i lieâ n tuï c, nö ô c muõ ù i trong. Thaä n pheá höhaø n: Nhaû y muõ i lieâ n tuï c, nö ô c muõ ù i chaû y roø ng roø ng. 11. Phaâ n ñònh muø i vòtheo beä nh chöù ng

- Beä nh oâ n dò ch: Thö ô ng boá ø c leâ n thö ù hô i laï thö ô ng, khaé ø m laë m, raá t khoù chò u, nheï thìchæcoù ô û trong giö ô ng, muø ø ng, naë ng thì toû a ra khaé p nhaø . - Beä nh muï n lô , gheû û , muï n tró : thö ô ng boá ø c ra muø i tanh, hoâ i thoá i. - Ngö ô i gaà ø n cheá t: phaù t ra muø i chieâ n, huûtanh hoâ i, muï c naù t). - Vò nhieä t, thö c aê ù nñ ì nh treä : mieä ng thô û ra muø i chua chua, hoâ i thoá i. - Pheá nhieä t: khaï c ra ñ aø m, muø i tanh tö ô û i. - Pheá ung: khaï c ra ñ aø m coù laã n muû , muø i tanh hoâ i. 12. Phaâ n ñò nh tieá ng tieá t taû (ñaï i tieå u tieä n) theo beä nh chöù ng - Beä nh tieá t taû : Nö ô c phaâ ù n chaû y ra, tuoâ n ra keø m theo tieá ng keâ u kheø kheø . - Beä nh haø n taû : Nö ô c phaâ ù n tuoà n tuoä t chaû y ra, khoâ ng coù tieá ng hô i. - Ñaï i, tieå u trö ô ng haø ø n: Muø i phaâ n tanh hoâ i maø phaâ n loû ng. - Ñaï i, tieå u trö ô ng nhieä ø t: Muø i phaâ n chua, thoá i. - Chö ù ng ñ ö ô ng tieâ ø u hoù a coù truø ng: Phaâ n boá c muø i tanh tö ô û i. - Chö ng thaá ù p nhieä t: Tieå u tieä n khai vaø nö ô c tieå ù uñ uï c. - Chö ng hoû ù a suy thuû y vö ô ng: Roá ï i loaï n tieâ u hoù a, trung tieä n muø i thoá i khaé m (hô i cuû añ oà aê n khoâ ng tieâ uñ ì nh treä ). - AÂ m thò nh dö ô ng suy: Trung tieä n xò t (nhöxì hô i).

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Dö ô ng thò nh aâ m suy: Trung tieä n tieá ng lô n. ù 13. Vaên chaån chöùng “baïch ñôùi” Phuï nö õ bòñ ô i haï ù , muø i tanh hoâ i laø thuoä c haø n thaá p, hoâ i thoá i laé m laø bò nhieä tñ oä c. - Khíhö(huyeá t traé n g) laø tyø thaá p nhieä t (coù muø i tanh, khaé m). - Khíhö(huyeá t traé ng) trong loaõ ng laø thaä n hö(coù muø i tanh hoâ i). * Ñoá i vô i vaê ù n chaå n: Phaû i nhaä nñ ò nh baè ng khö u giaù ù c vaø vògiaù c laø nhö ng trö õ ô ng hô ø p phö ï c taï ù p, baá tñ aé c dó , chuù ng ta vì sö ï soá ng coø n vaø haï nh phuù c cuû a beä nh nhaâ n maø phaû i thö c hieä ï n, nhaá t laø trö ô n ø g hô p gaë ï p beä nh naë ng naè m lieä t giö ô ng, coù ø khi noù i khoâ ng ra lô i hay hoâ ø n meâ , baá t tæ nh thìvieä c laø m baá tñ aé c dóaá y thuoä c veà nhaâ nñ ö c cuû ù a thaà y thuoá c. Hoaë c giaû chuù ng ta hieå u bieá t veà kieá n thö c vaê ù n chaå n phö c taï ù p aá yñ eå roà i coù theå hoû i beä nh nhaâ n hoaë c thaâ n nhaâ n cuû a beä nh nhaâ nñ eå maø xeù tñ oaù n beä nh. Neá u sö û duï ng vaê n chaå n vô i kieá ù n thö c cao sieâ ù u thì khoâ ng chæ xaù cñ ò nh ñ ö ô c beä ï nh chö ng maø ù coø n bieá tñ ö ô c beä ï nh coù chö a õ ñ ö ô c hay khoâ ï ng, ngaø y naø o thì khoû i, hay ngaø y naø o thì cheá t. Keá t hô p kieá ï n thö cùy hoï c vô i dò ù ch hoï c roà i caê n cö ù vaø o sö ï sinh khaé c cuû a nguõ haø nh, quy luaä t cuû a thô i gian, thô ø i khí ø , tuoå i taù c beä nh nhaân ñeå bieän chöùng luaän trò beänh. Ñoù laø: “Dó voâ chaån höõu” laø coâ ng phu sieâ u tuyeä t cuû a nhö ng baä õ c thaù nh y.

Ñeå ñ aù nh giaù kieá n thö c vaê ù n chaå n cuû a coå nhaâ n chuù ng ta töôûng laïi chuyeän lòch söû: “Ñoâng Chu Lieät Quoác” hoài thöù 80, coù ñoaïn keå raèng... “Caâu Tieãn noùi vôùi Baù Hy: - Toâ i nghe noù i Ñaï i Vö ô ng bòbeä nh caû m haø n hô n 3 thaù ng maø chö a khoû i, trong loø ng toâ i boà i hoà i aê n nguû khoâ ng yeâ n. Xin theo Ngaø i vaø o thaê mñ eå toû tì nh Thaà n tö . û Baù Hy noù i: - Ngaø i coù loø ng toá t. Xin ñ ô ï i toâ i chuyeå n taá u. Baù Hy vaø o yeá t kieá n Phuø Sai, thuaä t laï i yù muoá n cuû a Caâ u Tieã n. Phuø Sai ñ uù ng luù c beä nh tì nh buoà n baõ vaø laï i thö ô ng tì nh Caâ u Tieã n neâ nñ oà ng yù cho vaø o. Caâ u Tieã n bö ô c vaø ù o suï p laï y, gaë p luù c Phuø Sai muoá nñ aï i tieä n neâ n laá y tay xua ñ uoå i Caâ u Tieã n ra, roà i truyeà n noä i thòñ em boâ ñ eá n caï nh giö ô ng naè ø m. Caâ u Tieã n taâ u: Khi toâ iô û Ñoâ ng Haû i coù hoï c vòy söcaù ch neá m phaâ n maø bieá t beä nh laø nh dö , choù õ ng hay chaà y. Noù i roà i Caâ u Tieã nñ ö ng chô ù ø Phuø Sai ñ aï i tieä n xong bö ô cñ ù eá n mô û boâ thoø tay boá c phaâ n neá m. Moï i ngö ô ø i xung quanh ñ eà u bò t muõ i kinh ngaï c. Caâ u Tieã n bö ô c tô ù ù i suï p laï y vaø taâ u raè ng: - Xin chuù c mö ng Ñaï ø i vö ô ng. Beä nh Ñaï i vö ô ng ñ eá n ngaø y Kyû Tîthìbô t, sang thaù ù ng 3 vaø o ngaø y Nhaâ m Thaâ n thìkhoû i haú n. Phuø Sai hoû i: - Vì sao maø nhaø ngö ô ø i bieá tñ ö ô c? ï Caâ u Tieã nñ aù p: Toâ i nghe ngö ô i y söcoù ø daï y, phaâ n laø goá c vòheã thuaä n thô iøkhíthìsoá ng, traù i thô ø i khíthìcheá t. Nay tuø nhaâ n toâ i neá m phaâ n Ñaï i vö ô ng thaá y vòñ aé ng (thuoä c hoû a) vaø

100

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

chua (thuoä c moä c ) hô p vô ï i thô ù ø i khíxuaâ n haï phaù t sinh, vìtheá maø bieá tñ ö ô cï . PhuøSai xuù c ñoä ng noù i : - Caâ u Tieã nñ oá i vô ù i ta coø n hô n Thaà n tö û ñ oá i vô i Quaâ ù n vö ô ng, nhö ng ta chö a thaá y ai chò u neá m phaân ñeå ñoaùn beänh bao giôø ...” Lôø i bì nh veà vaê n chaå n quyeá t ñoaù n tösinh cuû a Caâ u Tieã n Trö ô cùmoä t vòÑaï i vö ô ng lô ø i quyeá tñ oaù n cuû a Caâ u Tieã n phaû i thaä n troï ng vaø chí nh xaù c bô û i vìnoù gaé n lieà n vô i sinh meä ù nh cuû a Caâ u Tieã n (moä t tuø binh). Taï i sao Caâ u Tieã n caê n cö ù vaø o vò khí cuû a phaâ n laï iñ oaù nñ ö ô cñ ï ieà uñ où ! Ñieàu naøy xin lyù giaûi nhö sau: “Phaân laø goác vò heã thuaän thô i khí ø thì soá ng, traùi thôøi khí thì cheát”, ñoù laø leõ thöôøng tình, maø phaâ n cuû a Ñaï i vö ô ng thìñ aõ hô p vô ï i thô ù i khínhövaä ø y laø beä nh nhaâ n khoâ ng cheá t trong giai ñ oaï nñ où . Nhö ng vì sao Caâ u Tieã n laï i bieát laø Ñaïi Vöông “ñeán ngaøy Kyû Tî thì bôùt beänh, sang thaù ng 3 ngaøy Nhaâm Thaân thì khoûi haún”. Vieäc chaån ñoaùn naøy döïa theo lyù phaù p cuû a voø ng trö ô ng sinh vaø ø yù nghó a cuû a Luï c thaä p hoa giaù p ö ng vô ù i sö ù ï sinh khaé c cuû a thô i gian. Trong voø ø ng trö ô ng sinh coù ø : Trö ô ng sinh  moä ø c duï c  quan ñ ô ù i  laâ m quan  ñ eá vö ô ng  suy  beä ï nh  tö û  moä  tuyeä t  thai  dö ô õ ng. 13.1. Ñoàhình tröôø ng sinh Ñeá vö ô ng ï Laâ m quan

Suy

101

Quan ñ ô ù i

Beä nh

Moä c duï c Trö ô ng sinh ø

Tö û Dö ô ng õ

Thai

Tuyeä t

Moä

13.2. Ñoàhình luï c thaä p hoa giaù p 1 Tyù Sö û u

Daà n Maõ o

Thì n Tî

Giaù p Aá t

Bí nh Ñinh Haû i Trung Giaû n haï Kim Thuû y Sa Trung Thieâ n Haø Ñaï i Kheâ Loâ Trung Thuû y Tuyeà n Hoû a Trung Sô n haï Phuù Ñaê ng Sa Trung Hoû a Thoå Sô nñ aà u OÁ c Thö ô ng ï

Maä u Kyû

Canh Taâ n

Tí ch Lò ch Bí ch Thö ô ng ï Thoå Hoû a Thieâ n Loä Baø ng Thö ô ng ï Thaø nh ñ aà u Toø ng Baù Thoå Moä c Ñaï i Traï ch Thaï ch Lö ï u Ñaï i Laâ m Moä c Bì nh Ñò a

Nhaâ m Quyù Tang Ñoá Moä c Dö ô ng Lieã u

Kim Baï c Kim Kieá m Phong Baï ch Laï p Trö ô ng Lö ø u Kim Thuû y Thoa Xuyeá n Ñaï i Haû i

2 Ngoï Muø i

Thaâ n Daä u

Tuaá t Hô i ï

Vô i thô ù i gian tö ø ø thaù ng 2 saé p bö ô ù c sang thaù ng 3 thuoä c muø a xuaâ n saé p sang muø a haï . Muø a xuaâ n laø thuoä c moä c. Trong luï c thaä p hoa giaù p, moä c vö ô ng nhaá ï t laø ñ aï i laâ m moä c (rö ng caâ ø y lô n). ù

102

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Tra tö ø Ñoà hì nh Luï c thaä p hoa giaù p : tö ø ñ aï i laâ m moä c ngang sang coä t 1 laø thì n, tî , doï c leâ n laø Maä u kyû . Vaä y Maä u thì n vaø Kyû tîlaø ñ aï i laâ m moä c nhö ng laá y ngaø y Kyû tòvìkyû vaø tî thuoä c aâ m (chö ng beä ù nh tieâ u hoù aæ a chaû y cuû a Ñaï i Vö ô ng thuoä c aâ m). Ñoà ng thô i Kyû ø tîcuû a luï c thaä p hoa giaù p laï iö ng vô ù iñ ù eá vö ô ng cuû ï a voø ng trö ô ng sinh. Maë ø t khaù c moä c laï i bòkhaé c maï nh nhaá t laø kieá m phong kim (ñ aà u nhoï n cuû a kieá m). - Tra theo ñ oâ hì nh luï c thaä p hoa giaù p. Tö ø kieá m phong kim ngang ra coä t 2 laø Thaâ n daä u. Doï c leâ n laø Nhaâ m quyù . Vaä y Nhaâ m thaâ n, Quyù daä u thuoä c kieá m phong kim. Tö ø ñ eá vö ô ng laø ï Kyû tòtheo voø ng trö ô ng sinh thìtô ø i tö ù û laø nhaâ m thaâ n. Ñeá vö ô ng ï

= Kyû Tî

= Ñaï i Laâ m Moä c

Suy

= Canh Ngoï

Beä nh

= Taâ n Muø i

Tö û

= Nhaâ m Thaâ n = Kieá m phong kim

Nhövaä y neá u beä nh khoâ ng hô p vô ï ù i thô i khíthìseõ ø naë ng tô ù i kò ch lieä tô û cung ñ eá vö ô ng trong voø ï ng trö ô ng sinh vaø ø seõ cheá tô û cung tö û trong voø ng trö ô ng sinh, ngö ø ô ï c laï i neá u hô p vô ï ù i thô i khí ø thìseõ giaû m beä nh ô û ñ eá vö ô ng vaø ï khoû iô û cung tö û (tö c laø ù giaû m beä nh ô û ngaø y Kyû tò vaø khoû iô û ngaø y nhaâ m thaâ n). Neá u luaä n theo nguõ haø nh thìbeä nh cuû a Ñaï i Vö ô ng laø beä nh caû m haø n maø haø n thuoä c thuoä c thuû y. Caù i haø n taø hay thuû y taø ô û beâ n ngoaø i nhaä p vaø o laø m caù i chí nh haø n hay chí nh thuû y hö u dö õ

103

(thaù i quaù ) maø thuû y thìsinh moä c. Sö ï sinh ra moä c naø yñ aõ laø m caù i thuû y hö u dögiaû õ m bô ù t. Cho neâ nñ eá n Kyû tîlaø ñ aï i laâ m moä c cung moä c vö ô n ï g thìnhöñ ö ô c mô ï û cö û a thaû i taø vaø ñ eá n nhaâ m thaâ n, laø kieá m phong kim (cung kim vö ô ng) maø ï kim sinh thuû y. Sö ï thaû iñ i nay ñ ö ô c caù ï i mô i trong laø ù nh sinh ra buø ñ aé p, cuû ng coá goï i laø Toá ng cö u ïsinh taâ n, khu taø phuï c chí nh vaä yñ où laø caù i lyù maø noù i laø ngaø y Kyû tîthì bô t beä ù nh vaø nhaâ n thaâ n thì khoû i haú n. Nhaâ n ñ aâ y chuù ng ta quay veà 4000 naê m lò ch sö û ñ eå nghieâ n cö u veà ù nhaä nñ ò nh sö ï taê ng giaû m vaø khoû i beä nh cuû a moã i taï ng theo thô ø i gian maø pho Hoaø ng Ñeá Noä i Kinh toá vaã n sieâ u thieà n - thieâ n taø ng khí phaù p thô i luaä ø nñ aõ cheù p. Trö ô c heá ù t chuù ng ta ñ eå yù tô i baû ù ng trí ch yeá u veà quy naï p nguõ haø nh vô i thaä ù p thieâ n can. Nguõ haø nh Moä c Hoû a Thoå Kim Thuû y

Can Giaù p AÁ t Bí nh Ñinh Maä u Kyû Canh Taâ n Nhaâ m Quyù

Taï ng Can Taâ m Tyø Pheá Thaä n

Muø a Xuaâ n Haï Trö ô ng haï û Thu Ñoâ ng

Muoá n chaå nñ oaù n beä nh thuyeâ n giaû m hay naë ng theâ m hoaë c sinh tö û theo tö ng ngaø ø y thì phaû i bieá tñ ö ô c caù ï ch tí nh Can cuû a tö ng ø thaù ng theo moã i naê m vaø Can cuû a tö ng giô ø ø theo moã i ngaø y. Ñoù laø noä i dung cuû a nguõ hoå ñ oä n vaø nguõ thö û ñ oä n. 13.3. NguõHoåÑoä n

104

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Naê m Giaù p, Kyû AÁ t, Canh Bí nh, Taâ n Ñinh, Nhaâ m Maä u, Quyù

Thaù ng Gieâ ng (daà n) Bí nh Daà n Maä u Daà n Canh Daà n Nhaâ m Daà n Giaù p Daà n

Nghó a laø : Nhö ng naê õ m maø coù can laø giaù p vaø kyû thìthaù ng gieâ ng cuû a noù laø Maä u daà n. Nhö ng naê õ m maø coù can laø aá t, laø canh thìthaù ng gieâ ng cuû a noù laø Maä u daà n. Nhö ng naê õ m coù can laø bí nh, laø taâ n thìthaù ng gieâ ng cuû a noù laø Canh daà n. 13.4. NguõthöûÑoä n Ngaø y Giaù p, Kyû AÁ t, Canh Bí nh, Taâ n Ñinh, Nhaâ m Maä u, Quyù

GiôøTyù Giaù p Tyù Bí nh Tyù Maä u Tyù Canh Tyù Nhaâ m Tyù

Nghó a laø : Nhö ng ngaø õ y maø coù can laø giaù p laø kyû thìgiô ø tyù cuû a noù laø Giaù p tyù . Nhö ng ngaø õ y coù can laø aá t, canh thì giô ø tyù cuû a noù laø Bí nh tyù . Nhö ng ngaø õ y coù can laø bí nh, taâ n thì giô ø tyù cuû a noù laø Maä u tyù . Lö u yù : Caê n cö ù vaø o voø ng trö ô ø ng sinh, luï c thaä p hoa giaù p nguõ hoå ñ oä n, nguõ thö û ñ oä n vaø nguõ haø nh khaé c ngö ô i ta luaä ø n ngaø y

105

sinh tö û hoaë c caù t hung trong beä nh lyù khoâ ng chætheo vaê n chaå n maø dö ï a vaø o vaê n chaå n, voï ng chaå n, thieá t chaå n cuõ ng ñ oaù nñ ö ô c. ï Cuï theå laø dö a vaø ï o sö ï thuaä n nghò ch maø caù c pheù p chaå nñ aõ cho bieá t. Víduï : Neá u dö a vaø ï o voï ng chaå n thìngö ô i ta quan saù ø t chuû khívaø khaù ch khí(chuû khílaø saé c cuû a baû n taï ng bòbeä nh, khaù ch khí laø saé c theo muø a). Neá u khaù ch thaé ng chuû laø thuaä n maø chuû thaé ng khaù ch laø nghò ch. Ví duï cuï theå beä nh cuû a tyø laø saé c da maø u vaø ng (chuû khí ) ñ eá n muø a thu neá u saé c da chuyeå n sang traé ng (thu kim = maø u traé ng) thìkhaù ch khíthaé ng chuû khí- beä nh thuaä n, ngö ô c laï ï i da vaã n vaø ng laø chuû khí thaé ng khaù ch khí- beä nh nghò ch. - Vô i vaê ù n chaå n vaø thieá t chaå n thìsö ï thuaä n nghò ch caø ng ñ eå phaâ n bieä t vaø sau ñ où caê n cö ù theo muø a, theo nhö ng kieá õ n thö c ù treâ n maø ñ oaù n giaû i ra ngaø yñ ô , ngaø õ y khoû i, ngaø y cheá t ... gioá ng nhöCaâ u Tieã n chaå nñ oaù n beä nh cho Phuø Sai. II. BEÄ NH NGUÕTAÏ NG CAÙ T HUNG THEO MUØ A VAØTHEO NGAØ Y - Moã i taï ng chuû moã i muø a thuoä c moã i haø nh. Khi taï ng bò beä nh tô ù i muø a maø thuoä c haø nh noù sinh ra thìbeä nh deã khoû i. Neá u khoâ ng khoû i beä nh seõ naë ng leâ nô û muø a thuoä c haø nh khaé c noù vaø coù theå tö û vong, neá u khoâ ng tö û vong thìbeä nh laï i keù o daø iô û muø a thuoä c haø nh sinh ra noù roà i laï i troã i daä yô û muø a maø noù chuû . - Ñoá i vô iùngaø y thìcuõ ng tö ô ng tö ï nhövaä y. Cuï theå laø beä nh deã khoû iô û ngaø y coù can thuoä c haø nh noù sinh ra neá u khoâ ng khoû i thìnaë ng leâ n vaø coù theå tö û vong ô û ngaø y coù can thuoä c haø nh

106

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

khaé c noù qua ngaø yñ où maø khoâ ng tö û vong thìseõ keù o daø iô û ngaø y coù can thuoä c haø nh sinh ra noù . Ñaë c bieä t vô i ngaø ù y thìtrong khoaû ng thô ø i gian ñ où maø gaë p ngaø y vö ô ng theo moã ï i haø nh thìcoù tí nh chaá t quyeá tñ ò nh cuû a sö ï khoû i beä nh hoaë c tö û vong. (Dö a theo nguõ ï hoå ñ oä n vaø nguõ thö û ñ oä nñ eå tí nh can cuû a thaù ng vaø giô ,ñ ø oá i vô i can cuû ù a ngaø y thì khoâ ng coù quy luaä t coâ ng thö c tí ù nh maø phaû i doø theo lò ch). 1. Taï ng taâ m Taâ m chuû veà muø a haï , neá u caê n cö ù vaø o muø a maø luaä n thì beä nh cuû a taâ m deã khoû iô û muø a trö ô ng haï û (cuoá i haï -ñ aà u thu) neá u muø a trö ô ng haï û maø khoâ ng khoû i thìseõ naë ng ô û muø añ oâ ng, neá u muø añ oâ ng khoâ ng cheá t, seõ keù o daø iô û muø a xuaâ n roà i troã i daä yô û muø a haï . - Neá u caê n cö ù vaø o ngaø y thieâ n can maø luaä n thìbeä nh taâ m gaë p ngaø y maä u, ngaø y kyû laø ngaø y coù côhoä i deã khoû i nhaá t, vaø quyeá tñ ò nh ô û ngaø y Kyû maõ o (thaø nh ñ aà u thoå ), neá u qua nhö ng õ ngaø y treâ n khoâ ng khoû i thì beä nh seõ taê ng leâ nô û ngaø y nhaâ m, ngaø y quyù vaø quyeá tñ ò nh tö û vong hay khoâ ng ô û ngaø y Quyù hô ï i (ñ aï i haû i thuû y) neá u qua ñ ö ô c ngaø ï yñ où thìbeä nh keù o daø i trô û laï i chu kyø ñ aà u. - Neá u laá y thô i gian trong moä ø t ngaø y maø luaä n thì beä nh taâ m saù ng sô m bì ù nh thö ô ng, giö ø a trö õ a khoû e, nö añ û eâ m naë ng. 2. Taï ng can Can chuû veà muø a xuaâ n, neá u laá y muø a maø luaä n thìbeä nh thuoä c taï ng can deã khoû i vaø o muø a haï . Neá u muø a haï khoâ ng khoû i

107

thìsang muø a thu seõ naë ng, neá u muø a thu khoâ ng cheá t thìqua muø añ oâ ng seõ keù o daø i roà i troã i daä yô û muø a xuaâ n. Caê n cö ù vaø o ngaø y thieâ n can maø luaä n thìtaï ng taâ m gaë p ngaø y bí nh ngaø yñ inh thì nheï beä nh, deã khoû i vaø quyeá tñ ò nh khoû i beä nh ô û ngaø y Bí nh daà n (loâ trung hoû a) neá u khoâ ng khoû i thìseõ naë ng ô û ngaø y canh ngaø y taâ n vaø coù theå tö û vong ô û ngaø y Nhaâ m thaâ n (kieá m phong kim, neá u qua ngaø y naø y khoâ ng tö û vong thì beä nh keù o daø i trô û laï i chu kyø ñ aà u. - Neá u laá y thô ø i gian trong moä t ngaø y maø luaä n thì beä nh Can luù c saù ng sô ù m khoû e, xeá chieà u naë ng, nö û añ eâ m bì nh thö ô ng. ø 3. Taï ng tyø Taï ng tyø chuû veà muø a trö ô ng haï û , neá u laá y muø a maø luaä n thì beä nh thuoä c taï ng tyø deã khoû i vaø o muø a thu, neá u muø a thu khoâ ng khoû i thìbeä nh seõ naë ng ô û muø a xuaâ n. Neá u muø a xuaâ n maø khoâ ng cheá t thì seõ keù o daø i qua muø a haï vaø troã i daä yô û trö ô û ng haï . - Neá u caê n cö ù vaø o ngaø y thieâ n can maø luaä n thìtaï ng tyø deã khoû i vaø o ngaø y canh, ngaø y taâ n vaø quyeá tñ ò nh khoû i vaø o ngaø y nhaâ m thaâ n. Neá u khoâ ng khoû i thìbeä nh seõ naë ng leâ n vaø o ngaø y giaù p, ngaø y aá t vaø coù theå tö û vong vaø o ngaø y Kyû tî , neá u qua ngaø y naø y khoâ ng cheá t thì beä nh keù o daø i trô û laï i chu kyø ñ aà u. - Neá u laá y thô i gian trong moä ø t ngaø y maø luaä n thìbeä nh tyø luù c giö aõtrö a khoû e, luù c taû ng saù ng naë ng, luù c chaä p toá i bì nh thö ô ng. ø 4. Taï ng pheá Taï ng pheá chuû veà muø a thu, neá u laá y muø a maø luaä n thìbeä nh thuoä c taï ng pheá deã khoû i vaø o muø añ oâ ng. Neá u muø añ oâ ng khoâ ng khoû i

108

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

thì beä nh naë ng leâ nô û muø a haï . Neá u muø a haï khoâ ng cheá t thì keù o daø iô û cuoá i muø a haï ,ñ eå sang muø a thu coù theå troã i daä y. - Neá u laá y ngaø y thieâ n can maø luaä n thìtaï ng pheá deã khoû i vaø o ngaø y nhaâ m, ngaø y quyù vaø quyeá tñ ò nh vaø o ngaø y quyù hô i, neá ï u qua ngaø y naø y khoâ ng khoû i thì seõ naë ng leâ n vaø o ngaø y bí nh, ngaø yñ inh vaø coù theå tö û vong vaø o ngaø y Bí nh daà n (loâ trung hoû a), neá u khoâ ng tö û vong thì beä nh seõ keù o daø i trô û laï i chu kyø ñ aà u. - Neá u laá y thô ø i gian trong moä t ngaø y maø luaä n thì beä nh pheá luù c chaä p toá i khoû e, giö a trö õ a naë ng, nö añ û eâ m bì nh thö ô ng. ø 5. Taï ng thaä n Taï ng thaä n chuû veà muø añ oâ ng, neá u laá y muø a maø luaä n thì beä nh thuoä c taï ng thaä n deã khoû i vaø o muø a xuaâ n, neá u muø a xuaâ n khoâ ng khoû i thì beä nh seõ naë ng leâ nô û muø a cuoá i haï , neá u cuoá i haï khoâ ng cheá t thì seõ keù o daø i qua muø a thu vaø tô i muø ù añ oâ ng troã i daä y. - Neá u laá y ngaø y thieâ n can maø luaä n thìtaï ng thaä n deã khoû i vaø o ngaø y giaù p, ngaø y aá t vaø quyeá t ñ ò nh vaø o ngaø y Kyû tî , neá u qua ngaø y naø y khoâ ng khoû i thì beä nh seõ naë ng leâ n vaø o ngaø y maä u, ngaø y kyû vaø coù theå tö û vong vaø o ngaø y Kyû maõ o, neá u qua ngaø y naø y khoâ ng cheá t thì beä nh keù o daø i trô û laï i chu kyø ñ aà u. - Neá u laá y thô i gian trong moä ø t ngaø y maø luaä n thì beä nh thaä n luù c nö añ û eâ m khoû e, giô ø thì n, tuaá t, sö û u, muø i naë ng, luù c chaä p toá i thì yeâ n oå n bì nh thö ô ng. ø

109

10. VAÁN CHAÅN ÑAÏICÖÔNG I. VAÁ N CHAÅ N LAØ GÌ? YÙ NGHÓA CUÛA “VAÁN CHAÅN” “Vaán chaån” laø moät moái lieân laïc baèng vaán ñaùp ñeå dung hoø a thuaä n lô ï i vaø khoù khaê n giö õ a thaà y thuoá c vô i beä ù nh nhaâ n. Phö ô ng ngoâ n coù caâ u: “Beänh nhaân khoå vì khoâng bieát thuoác Thaà y thuoá c khoå vìkhoâ ng bieá t beänh” - Chí nh ngö ô ø i beä nh hieå u veà noã iñ au yeá u beä nh naï n cuû a mì nh hô n ai heá t, chæ vì khoâ ng coù kieá n thö ù c y hoï c maø hoï khoâ ng toå ng hô pñ ï ö ô c nhö ï ng bieá õ n coá vaø khoâ ng luaä nñ ö ô c nhaâ ï n quaû trong beä nh taä t cuû a mì nh. Vaø daã u coù bieá tñ ö ô ï c chuù t naø o thì ñ aâ u coù bieá t thuoá c maø hay caù ch trò . Thaà y thuoá c laø ngö ô i coù ø kieá n thö ù c y hoï c, laø lö ô ng tö ô ng ù duï ng thuoá c laø m quaâ n, duï ng y lyù laø m binh phaù p. Ngoaø i vieä c caàm quaân duïng phaùp thuaàn tuùy, muoán thaéng ñöôïc “ñoái phö ô ng” thì phaûi hieåu roõ baûn chaát vaø söùc maïnh cuûa noù, ñoàng thô ø i phaû i hieå uñ ö ô cñ ï aë cñ ieå m nô i noù cötruù ñ où laø thaâ n theå ngö ô i ø beä nh. Ñoá i vô ù i vòtö ô ng caà ù m quaâ n deï p loaï n nô i traä n maï c thìñ oá i phö ô ng laø keû trö c tieá ï pñ oá i maë t vaø taá n coâ ng hoï . Coø n vô i thaà ù y thuoá c tuy laø tö ô ù ng nhö ng ñ oá i phö ô ng ñ aâ u coù beâ n mì nh maø noù coù

110

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

taán coâng mình ñaâu. Vaû laïi chaúng luùc naøo noù “hieän hình cho mình nhaän”, caùi khoå khoâng bieát beänh cuûa thaày thuoác laø ôû choã ñoù. Do vaä y trong muï cñ í ch ñ aù nh ñ uoå i beä nh taä t, vaá n chaå n laø coâ ng cuï hö u hieä õ u, ngö ô i thaà ø y thuoá c phaû i duø ng vaø neâ n taä n duï ng noù moä t caù ch trieä tñ eå . Leõ dónhieâ n, ngoaø i pheù p vaá n chaå nñ eå nhaä n bieá t beä nh, thaà y thuoá c coø n nhieà u pheù p khaù c nhö ng vô i ngö ù ô i khoâ ø n kheù o trong coâ ng vieä c leõ gìlaï i boû nhö ng coâ õ ng cuï tieä n duø ng, hö uí õ ch vaø chí nh xaù c. Trö ø giaû nhö ng ngö õ ô i chô ø i troä i, muoá n bö ô c qua ù thuaä n lô iñ ï eå thö c hieä ï n coâ ng vieä c trong khoù khaê n, phö c taï ù p, taï o ra moä t thaø nh quaû ñ oä cñ aù oñ oå i laá y sö ï kí nh neå vô ù i loø ng tin cuû a thieâ n haï . II. MUÏC ÑÍCH CUÛA “VAÁN CHAÅN” Ngoaø i vieä cñ oä c laä p chaå n beä nh, vaá n chaå n coø n laø bieä n phaù p khai thaù c nhö ng gìchö õ a cuï theå cho caû ba pheù p chaå n: voï ng, vaê n vaø thieá t. Nhö ng gì õ cao xa, saâ u roä ng, bíaå nñ eà uñ ö ô c ï soi saù ng, ñ aø o bô ù i, tì m toø i qua sö ïtraû lô ø i caâ u hoû i troï ng taâ m maø thaà y thuoá c vaá n beä nh nhaâ n. Tuy tö ù chaå n goà m: voï ng, vaê n, vaá n, thieá t song khoâ ng phaû i boá n pheù p chaå n naø y phaû i thö c hieä ï n theo thö ù tö ï tö ø voï ng roà i ñ eá n vaê n roà iñ eá n vaá n roà iñ eá n thieá t maø boá n pheù pñ ö ô c keá ï t hô p ï haø i hoø a, taä n duï ng, linh hoaï tñ eå quaù trì nh khai thaù c beä nh ñ ö ô c ï ngaé n goï n, suù c tí ch vaø ñ uù ng vô ù i yù nghó a cuû a noù . III. YEÂ U CAÀU CUÛA “VAÁN CHAÅN”

111

Hoû i phaû iñ uù ng luù c, ñ uù ng choã (coù kieá n thö c cuû ù a y hoï c) hoû i laà n lö ô t dö ï ù tñ ieå m tö ng yù ø , tö ng caâ ø u, ñ uù ng troï ng taâ m. Qua caâ u hoû i phaû i khai thaù cñ ö ô c tölieä ï u phuï c vuï vieä c phaâ nñ ò nh baù t cö ô ng vaø caù c taï p chö ng. ù - Khi vaá n chaå n ngö ô i thaà ø y thuoá c phaû i theå hieä nñ uù ng tö caù ch cuû a moä t lö ô ng y: nheï nhaø ng, kheù o leù o, tö û teá , aâ n caà n, hoø a nhaõ , khieâ m toá n nhö ng khoâ ng haï thaá p mì nh (duø beä nh nhaâ nñ où laø taà ng lô p naø ù o chaê ng nö a cuõ õ ng khoâ ng ñ eå thaà n beä nh laá n aù t thaà n thaà y ). Tuy thaù iñ oä vui veû song tuyeä tñ oá i khoâ ng ñ ö ô cñ ï uø a cô ï t, saø m sô õ vaø khoâ ng ñ ö ô c hoû ï i laá n sang chuyeä n khaù c ngoaø i muï c ñ í ch chaå n beä nh. IV. PHÖÔNG PHAÙP “HOÛI” 1. Thöù töïcuû a töø ng caâ u hoû i Theo thö ù tö ï ñ aë t caâ u hoû i cuû a ñ aï i y söTrö ô ng Caû nh Nhaï c, ngö ô ø iñ aõ thaû o ra baø i thaä p vaá n ca ñ eå xeá pñ aë t thö ù tö ï caâ u hoû i. Nguyeâ n vaê n nhösau: “Nhaát vaán haøn nhieät, nhò vaán haïn Tam vaá n aå m thö c, tö ï ù vaá n tieä n Nguõ vaá nñ aà u thaâ n, luï c hung phuù c Thaá t lung, baù t khaù t cuï ñ ö ô ng bieä n Cöûu vaán cöïu beänh, thaäp vaán nhaân”. Xin giaû i nghó a nhösau:

112

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Moä t laø hoû i veà haø n nhieä t (noù ng laï nh), hai hoû i veà moà hoâ i. Ba hoû i veà sö ï aê n uoá ng, boá n hoû i veà ñ aï i tieå u tieä n. Naê m hoû i veà ñ au ñ aà u, ñ au mì nh, saù u hoû i veà phaà n ngö c, phaà ï n buï ng. Baû y hoû i veà tai uø , tai ñ ieá c. Taù m hoû i veà beä nh tieâ u khaù t. Chí n hoû i veà beä nh cuõ , mö ô iø hoû i veà nguyeâ n nhaâ n gaâ y beä nh. XAÙ C ÑÒ NH BEÄ NH CHÖÙ NG THOÂ NG QUA VAÁ N CHAÅ N Hoû i veàhaø n nhieä t: Hoû i xem beä nh nhaâ n caû m thaá y noù ng hay laï nh roà i keá t hô p caû ï boá n pheù p chaå n maø phaâ n bieä t caù i noù ng hay caù i laï nh aá y laø chaâ n hay giaû . Neá u qua tö ù chaå n xaù cñ ò nh laø chö ng haø ù n maø beä nh nhaâ n laï i coù caû m giaù c noù ng thì ñ où laø chaâ n haø n giaû nhieä t, ngö ô ï c laï i neá u qua tö ù chaå n xaù cñ ò nh laø chö ng nhieä ù t maø beä nh nhaâ n laï i coù caû m giaù c laï nh thì ñ où laø chaâ n nhieä t giaû haø n. Caù i chaâ n giaû haø n nhieä t laø theå hieä n aâ m cö c sinh dö ï ô ng (hay haø n cö c sinh nhieä ï t). Caù i chaâ n nhieä t giaû haø n laø theå hieä n dö ô ng cö c sinh aâ ï m (hay nhieä t cö cïsinh haø n). Ñaâ y laø nhö ng chö õ ng haø ù n, nhieä t ñ aõ tô i mö ù c quaù ù (khoù chö a, khi ñ õ ieà u trò phaû i caâ n nhaé c thaä n troï ng). Coø n thö c teá ï laø haø n maø caû m giaù c thaá y laï nh hoaë c thö c teá ï laø nhieä t maø caû m giaù c thaá y noù ng thìlaø leõ thö ô ng (caû ø m giaù c thuaä n vô i beä ù nh lyù - beä nh deã chö a). õ Dö a vaø ï o caû m giaù c noù ng, laï nh cuû a beä nh nhaâ n, chuù ng ta coø n nhaä n bieá tñ ö ô c tí ï nh chaá t beä nh thuoä c bieå u hay lyù , hoaë c neá u nhöluù c thì noù ng, luù c thì laï nh, ñ où laø haø n, nhieä t vaõ ng lai, thö ô ng ø

113

laø beä nh thuoä c kinh thieá u dö ô ng, chieà u saâ u cuû a beä nh ô û baù n bieå u, baù n lyù . Hoû i veànoù ng, laï nh ñeåphaâ n bieä t baù t cöông (trong phaï m vi vaá n chaå n ñeånhaä n ñò nh sôboä ) - Haø n chö ng: caû ù m giaù c sô ï laï nh maø khoâ ng soá t. - Nhieä t chö ng: caû ù m giaù c sô ï laï nh hoaë c khoâ ng sô ï laï nh maø coù soá t. - Höchö n ù g: caû m giaù c sô ï laï nh, chaâ n tay giaù laï nh, khoâ ng soá t. - Thö c chö ï ng: soá ù t tö ng cô ø n, loø n g baø n tay, baø n chaâ n caû m giaù c noù ng nhölö aûñ oá t. - Bieå u chö ng: Caû ù m giaù c noù ng hoaë c laï nh coù theå coù soá t keø m theo, haé t hô i, soå muõ i. - Lyù chö n ù g: chaâ n nhieä t, chaâ n haø n hoaë c chaâ n nhieä t giaû haø n, chaâ n haø n giaû nhieä t, khoâ ng coù haé t hô i soå muõ i. Vaá n chaå n haø n, nhieä t ñeå xaù c ñònh vòtríbeä nh: Phaù t soá t, sô ï laï nh, nhö ù cñ au coå gaù y laø beä nh ô û kinh thaù i dö ô ng. Phaù t soá t, khoâ ng sô ï laï nh, coù theå ñ au ô û vuø ng traù n, ñ où laø beä nh thuoä c kinh dö ô ng minh. Khi noù ng, khi laï nh, mieä ng ñ aé ng, yeá t haà u khoâ , maé t hoa, coù theå ñ au hai beâ nñ aà u thì ñ où laø beä nh thuoä c kinh thieá u dö ô ng. Hoû i veàmoà hoâ i

114

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

AÂ m höthö ô ng bò ø ra moà hoâ i troä m (tö ï haõ n), sau khi moà hoâ i ra thì coù caû m giaù c ueå oaû i, meä t nhoï c. Dö ô ng höcuõ ng bòra moà hoâ i troä m (tö ï haõ n ), nhö ng sau khi moà hoâ i ra thì coù caû m giaù c giaù laï nh. Beä nh ñ ang soá t neá u ra moà hoâ i sau ñ où giaû m soá t laø beä nh ñ ang giaû m. Neá u sau khi ra moà hoâ i maø laï i soá t taê ng laø taø khí ñ ang nhaä p lyù . Neá u moà hoâ i ra khoâ ng ngö ø ng, thaâ n nhieä t giaû m daà n tô ù i mö ù c ô n ùlaï nh thì ñ où laø vong dö ô ng (ñ aâ y laø chö ng nguy kò ù ch). Neá u chaâ n tay quyeá t laõ nh maø vaã n ra moà hoâ i, nö ô c moà ù hoâ i nhô n nhô ø n, dí ø nh dí nh ñ oï ng laï i nhöhaï t chaâ u maø khoù rô i xuoá ng hoaë c khoù laê n ra choã khaù c thì ñ où laø moä t chö ng tuyeä ù t trong taï ng phuû (raá t khoù cö u vaø ù thö ô ng laø ø khoâ ng cö uñ ù ö ô c). ï Hoû i veàsöïaê n uoá ng - Mieä n g khoâ khoâ n g muoá n aê n uoá n g laø tyø höthaá p taø ñ ang thò nh. - Mieä ng nhaï t, nhieà u nö ô c mieá ù ng, keù m aê n laø tyø vò höhaø n. - Mieä ng ñ aé ng khoâ ng muoá n aê n laø can ñ ô m hoû û a keá t. - AÊ n vaø o noâ n ra ngay laø nhieä t chö ng. ù - Saù ng aê n, toá i noâ n où i laø haø n chö ù ng. - AÊ n uoá ng thí ch ñ oà laï nh laø vò nhieä t, thí ch noù ng laø vò haø n. - Khoâ ng muoá n aê n, buï ng lì nh bì nh hay ô ï ngö ô c laø ï tyø vò hö khí nghò ch.

115

Hoû i veà ñaï i tieå u tieä n - Tieå u tieä n, nö ô c tieå ù u trong maø nhieà u laø haø n, tieå u tieä n nö ô c ù tieå u vaø ng ñ oû í t laø nhieä t, tieå u tieä n nö ô c tieå ù uñ uï c laø thaá p nhieä t. - Tieå u nhieà u laà n laø thaä n hö . - Tieå u nhieà u, mieä ng khaù t, ngö ô ø i gaà y (suù t caâ n nhanh) ñ où laø hieä n tö ô ng tieå ï uñ ö ô ng. ø - Tieå u buoá t, tieå u raù t laø ngoaï i caû m phong nhieä t. - Tieå u khoâ ng thoâ ng, buï ng tö c trö ù ô ù ng. Tieà n aâ m thö ô ng coù ø muû chaû y, ñ où laø hieä n tö ô ng cuû ï a beä nh laä u. - Beä nh tieâ u chaû y, maø luù c ñ i caà u thaá y tieå u ñ ö ô c nhieà ï u hoaë c luù c khoâ ng ñ i caà u maø vaã n tieå u ñ ö ô c laø ï beä nh saé p khoû i (phaâ nñ aï i tieå u tieä n). - Ñaï i tieä n bí keá t maø aê nñ ö ô c laø ï beä nh thuoä c dö ô ng. - Ñaï i tieä n bí keá t maø khoâ ng aê nñ ö ô c laø ï beä nh thuoä c aâ m. - Ñaï i tieä n bímaø buï ng khoâ ng ñ aà y trö ô ng laø ù höchö ng. ù - Ñaï i tieä n moã i laà n raá tí t phaâ n laø tyø hö Ñau buï ng ñ i caà u thö ô ng vaø ø o luù c tô ø mô ø saù ng laø thaä n dö ô ng hö(nguõ canh thaä n taû ). Ngö ô ø i giaø yeá u, ñ aï i tieä n hay taù o keá t laø taâ n dò ch khoâ raù o (phaû i boå khí taê ng taâ n dò ch laø chí nh, nhuaä n traø ng laø phuï ). - Phaù t soá t, ñ aï i tieä n, taù o boù n laø thö c nhieä ï t. - Ñaï i tieä n phaâ n loû ng, trö ô c khi ñ ù i caà u khoâ ng ñ au buï ng laø tyø vò höhaø n.

116

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Ñaï i tieä nñ au buï ng, moù t raë n, phaâ n ra í t maø coù dí nh maù u laø chö ng kieá ù t. - Ñaï i tieä nñ au buï ng, moù t raë n, phaâ n ra í t maø coù dí nh nhaà y nhaà y nhömuõ i laø chö ng lò ù . Hoû i veà ñau ñaà u - Ñau vuø ng coå gaù y laø thuoä c kinh thaù i dö ô ng tö c thaù ù i dö ô ng baø ng quang. - Ñau 2 beâ nñ aà u laø thuoä c tuù c thieá u dö ô ng ñ ô û m. - Ñau ô û vuø ng traù n laø thuoä c tuù c dö ô ng minh vò . - Ñau ô û giö õ añ aà u, ñ au tö ng cô ø n dö õ doä i laø thuoä c tuù c quyeá t aâ m can, ñ au trieà n mieâ n naë ng nhöñ aù ñ eø laø thuoä c tuù c thieá u aâ m thaä n. - Ñau lieâ n mieâ n hai beâ n thaù i dö ô ng, coù phaù t soá t, sô ï laï nh laø ngoaï i caû m. - Ñau ñ aà u, choù ng maë t tö ng cô ø n, khoâ ng coù soá t thuoä c lyù chö ù ng. - Ñau moä t beâ n ñ aà u laø chö ng beä ù nh thuoä c huyeá t (huyeá t hoû a sinh phong). - Ñau ñ aà u ban ngaø y laø thuoä c dö ô ng. - Ñau ñ aà u luù c xeá chieà u laø thuoä c huyeá t hö . - Ñau ñ aà u veà ñ eâ m laø thuoä c aâ m hö . - Ñau ñ aà u, choù ng maë t, maé t ñ oû , mieä ng ñ aé ng laø do can ñ ô m hoû û a vö ô n ï g. - Ñau ñ aà u, hoà i hoä p, ñ oaû n hô i laø thuoä c khí huyeá t suy yeá u. - Ñoä t xuaá t vaù ng ñ aà u quay cuoà ng laø thuoä c thö c chö ï ng. ù

117

- Ñau ñ aà u nhödaâ y boù thaé t laï i laø thuoä c thaá p chö ng. ù Hoû i veà ñau mì nh - Toaø n thaâ nñ au coù gheâ laï nh laø ngoaï i caû m. - Ñau caù c khô p, naë ù ng mì nh laø caû m phong thaá p. - Ñau nhö cùtrong xö ô ng laø theå coá t tyù . - Ñau ô û caù c gaâ n laø caâ n tyù . - Ñau ô û ñ ö ô ng maï ø ch laø luï c maï ch tyù . - Ñau ñ aâ uñ où ng ñ où laø thoá ng tyù (thoá ng baá tñ i sö ). ù Hoû i veà ñau ngöï c - Ñau phaù t soá t, ho nhoå ra maù u muû , phaà n nhieà u laø chö ng ù pheá ung. - Ñau ngö cïveà chieà u hay soá t, ho khan, trong ñ aø m coù dí nh maù u laø ho lao. - Ñau ngö cï ,ñ au caû vuø ng haï sö ô n, ñ ø au voø ng qua lö ng, loù i leâ n vai laø do can khí uaá t. - Ñau vuø ng ngö c nhögoã ï ñ eø , daà n daà n meâ man ñ i laø do taâ m khí uaá t keá t. Hoû i veà ñau buï ng - Ñau vuø ng thö ô ng vò ï tö ng cô ø nñ au lan ra hai maï ng sö ô n, ø xuyeâ n ra sau lö ng, buï ng ñ aà y trö ô ng aá ù n thaá yñ au (cö ï aù n ). Ñoù laø chö ng can taø ù phaï m vò . Khi chö a phaû õ i sôcan giaû i uaá t hoø a vò . - Ñau vuø ng thö ô ng vò ï ,ñ au nhieà u, ñ au raù t, khoâ ng ö a xoa boù p (cö ï aù n), mieä ng khoâ ,ô ï chua, ñ aé ng mieä ng, chaá t lö ô iñ õ oû , reâ u lö ô i vaø õ ng. Ñoù laø chö ng hoû ù a uaá t phaû i thanh can hoø a vò .

118

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Buï ng ñ au dö õ doä iô û moä t vò trí nhaá tñ ò nh, aá n vaø oñ au taê ng theâ m neá u noâ n ra maù u, æ a phaâ n ñ en laø do huyeá t ö ù theå thö c ï chö ng (xuaá ù t huyeá t noä i taï ng). - Buï ng ñ au dö õ doä iô û moä t vòtrínhaá tñ ò nh, saé c maë t xanh nhô ï t, ngö ô ø i uû ruõ , chaâ n tay laï nh, moâ i nhô ï t nhaï t, chaá t lö ô õ i beä u, coù ñ ieå mö ù huyeá t. Ñoù thuoä c chö ù ng huyeá tö ù theå höchö ù ng. - Ñau vuø ng thö ô ng vòlieâ ï n mieâ n, noâ n nhieà u, meä t moû i, thí ch xoa boù p chö ô ø m noù ng, ñ aà y buï ng, noâ n ra nö ô c trong, sô ù ï laï nh chaâ n tay laï nh, phaâ n luù c naù t, luù c taù o. Ñoù laø theå tyø vò höhaø n. - Ñau buï ng, ô ï caê ng, ô ï chua, ñ où laø thö c tí ï ch treä . - Ñau buï ng phaù t soá t, æ a chaû y, hoaë c kieá t lîlaø thuoä c thaá p nhieä t, thö c chö ï ng. ù Hoû i veàtai uø , tai ñieá c - Tai uø nhögioù thoå i hoaë c keâ u vo vo nhöve saà u keâ u laø dö ô ng khí hönaë ng, tinh thoaù t. - Tö ï nhieâ n bò ñ ieá c tai laø do can ñ ô û m hoû a vö ô ng. ï - Ñieá c laâ u ngaø y laø do thaä n khí hö . - Sau beä nh maø ñ ieá c tai laø do nhieä t taø laø m thö ô ng toå n phaà n aâ m vaø taâ n dò ch. - UØ tai, choù ng maë t, hoà i hoä p, ñ au ñ aà u laø thuoä c veà höchö ng. ù - UØ tai, ñ au sö ô n, tö ø c ngö ù ï c, ñ aé ng mieä ng, ñ aï i tieä n boù n hay noâ n mö û a laø thö c chö ï ng. ù Vaá n beä nh tieâ u khaù t

119

- Khaù t nö ô c, uoá ù ng nö ô c luoâ ù n luoâ n maø hay uoá ng nö ô c ù laï nh ñ où laø thuoä c chö ng nhieä ù t. - Khaù t nö ô cùmaø ö a uoá ng nö ô c noù ù ng laø chö ng haø ù n. - Khoâ mieä ng maø khoâ ng khaù t laø chaâ n aâ m baá t tuù c. Hoû i veà beä nh cuõ - Hoû i veà beä nh cuõ laø hoû i tieà n sö û coù chö ng beä ù nh gì , truyeà n nhieã m hoaë c coù taä t, hoaë cñ aõ bò toå n thö ô ng, caé t xeù n baè ng phaã u thuaä t hay ñ aõ tö ng bòsoá ø t reù t, thö ô ng toå n do chieá n tranh... ñ eå khi nhaä nñ ò nh beä nh mô ù i khoû i nhaà m laã n (bieá t loaï i trö ø nhö ng õ caù i baá t thö ô ng trong caù ø i thö ô ng). ø Hoû i veà nguyeâ n nhaâ n gaâ y ra beä nh Ñeå naé m roõ ñ ö ô c beä ï nh do noä i thö ô ng hay do bòteù ngaõ , ñ aù nh ñ aä p hoaë c do aê n phaû iñ oà aê n coù ñ oä c maø laâ m beä nh. Ngoaø i ra, coø n phaû i khaû o cö uñ ù eå xaù cñ ò nh nguyeâ n nhaâ n beä nh coù phaû i do thaá t tì nh khoâ ng, neá u phaû i thìhoû i ra ñ eå bieá t thaá t tì nh chí naø o maø ñ aù nh giaù sö ï thö ô ng toå nô û taï ng naø o. Hoû i veà ñò a dö, queâquaù n Taù cñ oä ng cuû a khí ,ñ aá tñ ai, nö ô c uoá ù ng aû nh hö ô ng raá û t lô n ù ñ eá n sö c khoû ù e vaø beä nh lyù cuû a con ngö ô ø i neâ n phaû i hoû i veà ñ ò a dö , queâ quaù n maø xaù cñ ò nh caù c saù i thö ô ng cuû ø a beä nh nhaâ n. Trong Noäi kinh toá vaán, Kyø Baù vieát: “Suøng cao taéc aâ m khí trò chi, oâ haï taé c dö ô ng khí trò chi, dö ô ng thaé ng giai tieâ n thieâ n, aâ m thaé ng giaû haä u thieâ n, thuû di lyù chi cö ô ø ng, sinh hoù a, chi ñ aï o giaû (nghó a laø : Vuø ng ñ oà i nuù i cao thì aâ m khí cai trò , nhö õ ng vuø ng thung

120

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

luõ ng, ñ oà ng baè ng thì dö ô ng khí cai trò , neá u dö ô ng thaé ng thì laø phaà n Tieâ n thieâ n, neá u aâ m thaé ng thìlaø phaà n Haä u thieâ n, ñ où laø leõ thö ô ng ø cuûa ñòa lyù vaø laø quy luaät cuûa sinh hoùa”). Thaù i sö û taä pñ ô i Toá ø ng vieá t: - Daâ n ô û vuø ng rö ng nuù ø i thö ô ng xanh, gaà ø y vìhaá p thuï nhieà u moä c khí . - Daâ nô û vuø ng bieå n, ñ aà m, hoà , saé c da thö ô ng ñ ø en saï m, vì haá p thuï nhieà u thuû y khí . - Daâ nô û vuø ng ñ oà i, cao nguyeâ n thö ô ng laú ø n, raé n chaé c vì haá p thuï nhieà u kim khí . - Daâ nô û vuø ng gaà n soâ ng vaø ñ oà ng baè ng thìkhoâ n ngoan , bö ô ng bæ ù nh vì haá p thuï nhieà u hoû a khí . - Daâ nô û vuø ng ñ aá t thaá p thìlô n maä ù t, cônhuï c beä u (khoâ ng raé n chaé c) vì haá p thuï nhieà u thoå khí . Saù ch Hoaø i Nam Tö û vieá t: - Sô n khí sinh nhieà u con trai. - Traï ch khí sinh nhieà u con gaù i. - Thuû y khí sinh nhieà u ngö ô i caâ ø m. - Phong khí sinh nhieà u ngö ô ø iñ ieâ n. - Laâ m khí sinh nhieà u ngö ô ø i yeá uô t. ù - Moä c khí sinh nhieà u ngö ô i coø ø ng lö ng. - Thaï ch khí sinh nhieà u ngö ô i cö ø ô ø ng traù ng. - Thaá p khí sinh nhieà u ngö ô i phuø ø thuõ ng.

121

- AÂ m khí sinh nhieà u ngö ô ø i ruõ moû i chaâ n. - Hoû a khí sinh nhieà u ngö ô ø i cheá t non. - Haø n khí sinh nhieà u ngö ô ø i soá ng laâ u. - Khí ô û hang hoá c sinh nhieà u ngö ô ø i teâ lieä t. - Khí ô û ñ oà i boá c leâ n sinh nhieà u ngö ô ø i khuø ng. - Khí thoaù ng maù t sinh nhieà u ngö ô ø i coù nhaâ n. - Khí ô û goø lô n sinh nhieà ù u ngö ô i tham taø ø n. Hoû i veà ngheànghieä p Ngheà nghieä p aû nh hö ô ng ñ û eá n sö c khoû ù e vaø beä nh lyù raá t roõ , coù 5 sö ï aû nh hö ô ng chí û nh maø Ñoâ ng y hoï c goï i laø nguõ thö ô ng: - Toï añ a thö ô ng nhuï c. - Ngoï añ a thö ô ng khí . - Thò ñ a thö ô ng huyeá t. - Haø nh ñ a thö ô ng caâ n. - Laä pñ a thö ô ng coá t. Nghó a laø : Ngö ô ø i laø m vieä c phaû i ngoà i nhieà u thìaû nh hö ô ng û ñ eá n cônhuï c. - Naè m nhieà u, nguû nhieà u thì thö ô ng phaà n khí . - Nhì n nhieà u thì toå n thö ô ng huyeá t. - Ñi nhieà u thì toå n thö ô ng gaâ n. - Ñö ng nhieà ù u thì toå n thö ô ng xö ô ng.

122

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Khi cho thuoá cñ ieà u tròbeä nh, chuù ng ta caà n phaû i lö u yù ñ eá n nguõ thö ô ng vaø phuï c hoà i nhö ng phaà õ n toå n thö ô ng cho beä nh nhaâ n maë c duø sö ï toå n thö ô ng ñ où chö a coù bieå u hieä n gì . Hoû i veà kinh nguyeä t Ñoá i vô ù i phuï nö , phaà õ n lô n caù ù c chö ng beä ù nh ñ eà u do roá i loaï n kinh nguyeä t maø ra. Khi chaå n beä nh, caà n phaû i hoû i kyõ veà ñ ö ô ng kinh ø ñ eå vieä c chaå nñ oaù nñ ö ô c nhanh choù ï ng vaø chí nh xaù c. Trö ô c heá ù t chuù ng ta phaû i hieå u roõ veà ñ aë cñ ieå m cuû a kinh nguyeä t roà i mô iù bieá tñ ö ô c maø ï ñ aë t ra caâ u hoû i cho ñ uù ng troï ng taâ m. Neá u nhöchu kyø cuû a kinh nguyeä t sô ù m 7 ngaø y hoaë c treã hô n thaù ng trö ô c 7 ngaø ù y thì chö a goï i laø roá i loaï n kinh nguyeä t maø cuõ ng khoâ ng caà nñ ieà u chæ nh, neá u chu kyø sô ù m hô n 7 ngaø y ( tö ø8 ñ eá n 10 ngaø y trô û ñ i) hoaë c treã quaù 7 ngaø y thì mô ù i caà n chö a. õ Ñaë tñ ieå m nö a veà õ kinh nguyeä t, ngö ô i ta chia ra laø ø m4 loaï i: cö ï kinh, ly kinh, aâ m kinh vaø voâ kinh. - Cö ï kinh: laø moã i quyù mô i thaá ù y kinh moä t laà n, coù khi hai hoaë c ba quyù (6 thaù ng ñ eá n 9 thaù ng ) mô i coù ù kinh moä t laà n nhö ng chu kyø naø y cuõ ng phaû iñ eà u (nghó a laø : cö ù 6 thaù ng mô ù i coù 1 laà n hoaë c 5 thaù ng hoaë c 6 thaù ng ñ ô t naø ï o cuõ ng ñ uù ng thô i gian nhö ø vaä y) ñ aâ y laø daï ng chu kyø kinh daø i. - Ly kinh: laø thaù ng naø o cuõ ng coù kinh (moã i thaù ng 1 laà n). - AÂ m kinh; laø chæ baù o kinh trö ô c khi coù ù thai (cö ù khi naø o thaá y coù kinh laø sau ñ où coù thai vaø chö û añ eû bì nh thö ô ng). ø - Voâ kinh : laø khoâ ng bao giô ø coù kinh.

123

Coø n coù ñ aë c ñ ieå m nö a laø õ : phuï nö õ ñ aõ heá t thieâ n quyù (7 x 7) 49 tuoå i maø vaã n coø n kinh hoaë c coù khi ñ aõ taé tñ ö ô ng kinh ø maø khi giaø roà i 60 hô n maø laï i coø n thaá y kinh. Ñaâ y laø trö ô ng hô ø p ï beä nh lyù , phaû i chö a beä õ nh. Ñaë c bieä t veà thô i gian haø ø nh kinh: Neá u baé t ñ aà u haø nh kinh ñ eá n heá t 3 ngaø y hoaë c cho ñ eá n heá t 6 ngaø y laø saï ch kinh thì laø mö c trung bì ù nh. Neá u mô i coù ù 2 ngaø yñ aõ saï ch kinh laø kinh thieá u, neá u haø nh kinh keù o daø i quaù 7 ngaø y laø rong kinh. Maø u kinh phaû i hoà ng saé c (khoâ ng tí m, khoâ ng nhaï t, khoâ ng dí nh, khoâ ng keá t cuï c, khoâ ng loaõ ng) laø bì nh thö ô ng. ø Phaâ n loaï i beä nh veà kinh nguyeä t: - Do huyeá t nhieä t: Thaá y kinh trö ô c kyø ù lö ô ng kinh í ï t, maø uñ oû maø trong, khoâ ng ñ où ng cuï c, hay hoa maé t, choù ng maë t, trong ngö ô i ø noù ng, khoù nguû , khi chö õ a phaû i dö ô ng aâ õ m thanh nhieä t. - Do haø n: kinh nguyeä t thaá y sau kyø , lö ô ng kinh í ï t, nhaï t maø u hoaë c xaù mñ en. Kinh loaõ ng, caû m giaù c sô ï laï nh buï ng ñ au lieâ n mieâ n, ñ oaû n hô i, choù ng maë t, ñ au moû i lö ng, khi chö a phaû õ i oâ n huyeá t, khö û haø n, boå khí huyeá t. - Do huyeá t ö ù : kinh ra sau kyø , lö ô ng í ï t maø u tí m ñ en, ñ où ng cuï c, buï ng dö ô iñ ù au trö ô ng cö ù ïaù n khi haø nh kinh thìbô t ù ñ au. Khi chö a phaû õ i hoaï t huyeá t, khö û ö ,ñ ù ieà u kinh. - Do huyeá t hö: kinh nguyeä t ra treã (sau kyø ) lö ô ng í ï t, kinh loaõ ng, saé c maë t traé ng, meä t moû i, hoà i hoä p, ñ oaû n hô i, ngaï i noù i, moù ng tay, moù ng chaâ n nhaï t, da khoâ ,ñ aà u choaù ng, maé t hoa, í t nguû . Khi chö a boå õ huyeá tñ ieà u kinh.

124

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

-Do ñ aø m thaá p : kinh nguyeä t sau kyø , saé c nhô ï t, dí nh coù theå nhieà u hay í t, ngö c buï ï ng trö ô ng thö ù ô ng buoà ø n noâ n, keù m aê n, mieä ng nhaï t. Khi chö a phaû õ i kieä n tyø - tieâ uñ aø m. -Do khíuaá t: kinh ra nhieà u, buï ng dö ô i trö ù ô ng ñ ù au, tinh thaà n khoâ ng thoaû i maù i, ngö c, sö ï ô nñ ø aà y tö c, ô ù ï chua. Khi chö a õ phaû i giaû i uaá t, ñ ieà u kinh. Hoû i veàtinh dò ch Tinh laø tinh truø ng, dò ch laø taâ n dò ch. Phaà n nhaà y laø m moâ i trö ô ng soá ø ng vaø laø phö ô ng tieä n cho tinh truø ng vaä n chuyeå n. - Phuï nö õ thì chuû veà huyeá t. - Nam giô i thì ù chuû veà tinh. Ngö ô ø i khoû e maï nh thìtinh dò ch sung maõ n, thoâ ng ñ aï t bì nh thö ô ø ng, do ñ ieà u kieä n baá t bì nh thö ô ng veà ø tì nh chívaø beä nh lyù thì seõ gaâ y roá i loaï n veà tinh dò ch. Ví duï nhöbò di tinh. - Di tinh: ñ ö ô c chia laø ï m 2 loaï i hoaï t tinh vaø moä ng tinh. - Hoaï t tinh: laø tö ï xuaá t ra khoâ ng chuû ñ oä ng ñ ö ô c chæmoä ï t kí ch thí ch veà sinh duï c raá t nheï cuõ ng laø m xuaá t tinh. - Moä ng tinh: laø xuaá t tinh khi nguû meâ . Caû hai chö ng naø ù y laø do taâ m thaä n baá t hoø a, coù theå laø taâ m quaù vö ô ng hoaë ï c do thaä n quaù höyeá u. Hoaï t tinh vaø Moä ng tinh aû nh hö ô ng ñ û eá n sö ù c khoû e moä t caù ch nhanh choù ng, ñ oâ i khi gaâ y aû nh hö ô ng ñ û eá n tì nh chí (coù trö ô ng hô ø p di, moä ï ng do tinh dò ch quaù sung maõ n, thì khoâ ng thuoä c beä nh lyù ù khoâ ng caà n chö õ a).

125

- Di tinh do quaâ n hoû a, tö ô ng hoû ù a maï nh (taâ m can thaä n quaù maï nh). Hoaï t tinh, nguû í t, hoà i hoä p, ñ aà u choaù ng vaù ng, khi chö a phaû õ iñ ò nh taâ m an thaà n, bì nh can coá tinh. - Do thaä n hökhoâ ng taø ng tinh: ñ au lö ng, nguû í t, choù ng maë t, nhö cñ ù aà u, hay meâ , uø tai, neá u thaä n aâ m höthìphieà n nhieä t, hoï ng khoâ , mieä ng khoâ , tieå u tieä nñ oû ,ñ aï i tieä n taù o, goá i laï nh ñ au, tay chaâ n laï nh, hay ñ i phaâ n naù t, nö ô c tieå ù u trong, di tinh keø m theo lieä t dö ô ng. - Do thaá p nhieä t: Di tinh, khaù t nö ô ù c nhieà u, tieå u tieä nñ oû , reâ u lö ô i vaø õ ng. Hoûi veà chöùng “ñaùi daàm ” Ñaù i daà m thö ô ng gaë ø pô û treû em, nhö ng ñ oâ i khi ngö ô ø i lô n ù cuõ ng bò , chuù ng ta phaû i vaá n chaå nñ eå phaâ n bieä t nguyeâ n nhaâ n gaâ y beä nh maø ñ eà ra phö ô ng phaù pñ ieà u trò . - Thaä n khí höhaø n (haï nguyeâ n höhaø n), moä tñ eâ m coù theå ñ aù i daà m hai, ba laà n, saé c maë t traé ng, sô ï laï nh, chaâ n tay laï nh, lö ng goá i moû i yeá u, nö ô c tieå ù u trong daø i, ñ aù i nhieà u laà n. Khi chö a õ phaû i oâ n thaä n, coá saù p. - Do pheá khívaø tyø khíhö : Ñaù i daà m nhieà u laà n, nhö ng lö ô ng nö ï ô c tieå ù uí t, ngö ô ø i gaà y, saé c maë t traé ng, meä t moû i keù m aê n, phaâ n naù t, tö ï ra moà hoâ i, khi chö a phaû õ i boå khí coá saù p. - Do kinh can uaá t nhieä t: ñ aù i daà m nö ô c tieå ù u vaø ng, loø ng baø n tay, baø n chaâ n noù ng, ñ eâ m hay nghieá n raê n g, moâ iñ oû , reâ u

126

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

lö ô i vaø õ ng moû ng. Khi chö õ a phaû i sôcan thanh nhieä t, neá u aâ m hö thì phaû i töaâ m thanh nhieä t.

11. THIEÁT CHAÅN I. THIEÁ T CHAÅ N LAØGÌ? 1. Thieá t: caé t xeù n, laø thaâ n maä t laø caà n kí p, laø sô ø naé n, nhö ng sö ï sô ø naé n coù tí nh caù ch di chuyeå n gioá ng nhövuoá t ve, di chuyeå nñ où ñ eå maø bieå uñ aï t caû m xuù c roà i thoâ ng qua caû m xuù c maø tì m kieám tö lieäu. Chöõ thieát thöôøng coù hôïp töø “sinh thieát” laø caét xeùn, “ thieát tha” laø vuoát ve, “ thaân thieát” laø gaén boù… 2. Chaå n: laø chaå nñ oaù n beä nh lyù - Vaä y tö ø thieá t chaå n phaà n naø o bieå uñ aï tñ ö ô c yù ï nghó a cuû a vieä c khaû o saù tñ ö ô ng ñ ø i nö ô c bö ù ô c cuû ù a maï ch lyù vaø cuõ ng noù i leâ n ñ ö ô c moä ï t phaà n trong taà m quan troï ng cuû a noù . - Ñeå bieå uñ aï t coâ ng vieä c khaû o saù t maï ch laï c cuû a beä nh nhaâ n tì m ra beä nh chö ng vaø ù ñ aë t ra phö ô ng phaù pñ ieà u tròthì quaû

127

thaät khoâng coøn töø naøo hay hôn, chính xaùc hôn töø “thieát chaån” maø ngö ô i xö ø añ aõ lö ï a choï n maë c duø yù nghó a cuû a hai chö õ ñ où coø n nhieà u haï n cheá . Neá u dò ch tö øthieá t chaå n laø xem maï ch hay baé t maï ch thì sö ï chí nh xaù c coø n xa laé m nhö ng vì ñ aõ troù t duø ng, ñ aõ quen duø ng thì chuù ng ta phaû i chaá p nhaä n. Vaä y coù theå ñ i ñ eá n keá t luaä n raè ng: thieá t chaå n laø baè ng tinh thaà n vaø töduy thoâ ng qua xuù c giaù c khaû o saù t vaø naé m baé t nhö ng tí õ n hieä u cuû a thaà n chí , cuû a sö ï bieá n hoù a trong chö c naê ù ng. Taï ng phuû phaù t ra tö ø traï ng thaù i maï ch lyù , roà i caê n cö ù vaø o kinh nghieä mñ eå phaâ n bieä t nhö ng caù õ i thö ô ng, caù ø i khaù c thö ô ng maø ø chaå nñ oaù n ra beä nh chö ng. ù II. YÙ NGHÓA CUÛA “THIEÁT CHAÅN ” Thieá t chaå n laø moä t pheù p chaå n uyeâ n thaâ m coù tí ch caù ch quyeá tñ ò nh vieä c chaå nñ oaù n beä nh. Tö ø sö ï uyeâ n thaâ mñ où coù bieá t bao nhö õ ng khoù khaê n phö c taï ù p xaû y ra nhörö ng nhöbeå ø maø caø ng ñ i caø ng thaá y roä ng nhö ng do saù ng taï o trong thaø nh quaû lao ñ oä ng cuû a nhaâ n loaï i vaø do coâ ng lao ñ uù c ruù t kinh nghieä m cuû a caù c baä c y sömaø sö ï phö c taï ù pñ où ñ aõ ñ ö ô c ï heä thoá ng hoù a vaø quy naï p vaø o coâ ng thö ù c khaù goï n gaø n g. Ñaõ thaù o gô õ phaà n naø o khoù khaê n trong hoï c hoû i vaø sö û duï ng thieá t chaå n. - Nhö ng gìchö õ a saù ng toû , nhö ng gìcoø õ n haï n cheá cuû a3 pheù p chaå n: voï ng, vaê n, vaá n ñ eà u troâ ng vaø o thieá t chaå n. Ñaø nh raè ng thieá t chaå n ñ oâ i luù c coø n phaû i nhô ø vaø o voï ng, vaê n, vaá n nhö ng khoâ ng theå khoâ ng coâ ng nhaä n moä tñ ieà u raè ng:

128

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Thieá t chaå n laø thoâ ng thaù i, laø cha meï cuû a sö ï chí nh xaù c, laø linh hoà n cuû a tö ï tin, laø thoá ng cheá cuû a phaù nñ oaù n laø keá t quaû cuû a chaå n trò . - Chævaä y thoâ i, chuù ng ta cuõ ng thaá yñ ö ô c raè ï ng: coù lyù gì ñ eå bao bieä n cho ngö ô i mang danh lö ø ô ng y maø khoâ ng bieá t gì maï ch lyù (hödanh coù phaû i laø sö ï mæ a mai cuû a y nghieä p chaê ng? thö a quyù vò !!!). III. NHÖÕ N G ÑIEÀ U LÖU YÙTRONG VIEÄ C XEM MAÏ CH Boá trí phoø ng xem maï ch: Thaønh ngöõ coù caâu: “cö kính haønh giaûn”. Trong vieä c tieá n haø nh coâ ng vieä c khoâ ng caà n baø y veõ ñ oä ng taù c phö c taï ù p, nhö ng cö õ û chædöthö a, nhö ø ng hieä õ nñ aï i haõ o huyeà n maø neâ n thaä t tinh giaû n, thoaû i maù i, tö ï nhieâ n vaø thieá t thö c. ï Nhö ng nô õ iô , nô û i laø m vieä c neâ n kí nh caå nñ aø ng hoaø ng, trang troï ng vaø lò ch thieä p (tô ù i nhaø chuø a, tô i nô ù i thô ø phuï ng, ngö ô i ta phaû ø i tö ø bi, nheï nhaø ng, leã pheù p. Tô i phieâ ù n toø a, ngö ô i ø ta thaá yñ aë tñ ö ô c nieà ï m tin vaø o coâ ng lyù . Tô i leã ù ñ ö ô ng, ñ ø aø i tö ô ng û nieä m, ngö ô i ta phaû ø i trang nghieâ m chæ nh phuï c, tô ù i nô i tang leã , nô i truy ñ ieä u, ngö ô i ta phaû ø i laë ng leõ , xuù cñ oä ng ... Taá t caû nhö ng õ bieå u hieä n cuû a tì nh chínoä i taâ mñ où phaà n lô n laø ù do sö ï boá trísaé p ñ aë t hieä n trö ô n ø g quyeá tñ ò nh). Vô i thaà ù y thuoá c vaø phoø ng maï ch, nô i ngö ô ø i ta gö i gaé û m sö c khoû ù e vô iùsinh meä nh, gö i nieà û m vui vaø haï nh phuù c, vaä y thì nô i ñ où , thaà y thuoá c ñ où phaû i laø ñ aø ng hoaø ng nhaá t, trang troï ng nhaá t, ñ aù ng tin nhaá t. Caù iñ aø ng hoaø ng trang troï ng ñ où phaû i toaù t

129

ra tö ø thö c teá ï vaø chæ coù thö c teá ï mô i rung ñ ù oä ng ñ ö ô c loø ï ng tin cuû a con ngö ô i. ø - Hì nh thö c thìthuoä ù c thaå m myõ vaø yù thí ch cuû a tö ng ø ngö ô i nhö ø ng caà n coù caù i nguyeâ n taé c chung laø ñ aø ng hoaø ng, trang troï ng, veä sinh vaø lò ch thieä p (moã i hoaø n caû nh ñ eà u phaû i coù sö ï khaé c phuï c tô ù i mö c toá ù iö u). Ñeå beä nh nhaâ n deã tì m kieá m phoø ng maï ch, phaû iô û nô i deã thaá y, deã tô i. Nhö ù ng nô i xem maï ch laï i phaû i kí nñ aù o vaø rieâ ng bieä t vìô û nô iñ oâ ng ngö ô ø i beä nh nhaâ n khoâ ng daù m noù i ra beä nh chö ng vaø ù khi thaà y thuoá c phaù n beä nh cuõ ng coù nhö ng chö õ ng laø ù m beä nh nhaâ n queâ hoaë c coù khi maé c cô . Ñoà õ ng thô iô ø û nô i oà n aø o, loä n xoä n cuõ ng aû nh hö ô ng ñ û eá n tinh thaà n cuû a thaà y thuoá c laø m giaû m söï chí nh xaù c trong chaå nñ oaù n. - Baø n xem maï ch: kí ch thö ô c vö ù a phaû ø i, maë t baø n chæ khoaû ng 60 cm x 90 cm, chieà u cao ngang taà m ngö c thaà ï y thuoá c khi ngoà i. Thaà y thuoá c ngoà i phí a chieà u daø i cuû a baø n (hö ô ng cuû ù a thaà y thuoá c vô ù i beä nh nhaâ n vuoâ ng goù c nhau). Nhövaä y, seõ coù tieä n lô i laø ï : Thaà y thuoá c thuaä n tay xem maï ch vaø khi coù muoá n voï ng chaå n keá t hô p thìkhoâ ï ng phaû i nhì n thaú ng vaø o maë t laø m beä nh nhaâ n queâ maë t khaù cñ oá i vô i beä ù nh nhaâ n coù chö ng truyeà ù n nhieã m thì khoâ ng thô û thaú ng vaø o maë t thaà y thuoá c. - Caù i goá i xem maï ch: vö añ ø uû ñ eå beä nh nhaâ nñ aë t phaà n coå tay leâ n cho eâ m, cho khoû i run, ñ oà ng thô i cuõ ø ng toâ n theâ m phaà n chu ñ aù o trong vieä c xem maï ch. IV. CAÙ CH XEM MAÏ CH THEO PHÖÔNG PHAÙ P CUÛ A VÖÔNG THUÙ C HOØ A (hay coø n goï i laø maï ch Vöông Thuù c Hoø a)

130

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Vò trí cuû a boä maï ch thoá n khaå u: Ñeå uù p baø n tay chuù ng ta seõ nhì n thaá y cuï c xö ô ng troø n nhoû cao leâ n (ô û gaà n huyeä t Thaà n moâ n ). Cuø ng treâ n thieá t dieä n phaú ng vô ù i cuï c xö ô ng naø y, khi ngö a baø û n tay leâ n, chuù ng ta sô ø thaá y coù cuï c xö ô ng troø n, nhoû nhoâ leâ n (ô û gaà n huyeä t Thaù i uyeâ n) caï nh cuï c xö ô ng naø y veà phí a huyeät Noäi quan, ôû ñoù coù maïch ñoäng goïi laø vò trí “quan”. Caùch vò trí “quan” moät thoán veà phía ngoùn tay nôi coù maïch ñ oä ng goï i laø vò trí “thoán”. Caùch vò trí “quan” moät “thoán” veà phía khuyûu tay, nôi coù maïch ñoäng goïi laø vò trí “xích”. Hai tay ñeàu nhö vaä y, beâ n traù i ngö ô ø i ta goï i laø taû , beâ n phaû i ngö ô i ta goï ø i laø hö u õ (taû thoá n, taû quan, taû xí ch - hö u thoá õ n, hö u quan, hö õ u xí õ ch). V. TAÏ NG PHUÛ ÑÒNH VÒ: Theo caù c vòtríthoá n, quan, xí ch ñ eå tì m ra caù c vòtrí tö ô ng ö ng cuû ù a taï ng phuû vaø theå hieä n baè ng baø i thônhösau: Taï ng phuû ñònh vò(trích trong y hoï c nhaä p moâ n):

Taû taâ m, tieå u trö ô ng, can ñ ø ô m, thaä û n. Hö u pheá õ ,ñ aï i trö ô ng, tyø ø vò meä nh. Taâ m dö õ tieå u trö ô ng cötaû ø thoá n. Can ñ ô mñ û oà ng quy taû quan ñ ò nh. Thaä n maï ch nguyeâ n taï i taû xí ch trung.

131

Baø ng quang thò phuû thö ô ng tö ø ô ng ö ng. ù Pheá dö õ ñ aï i trö ô ng cöhö ø u thoá õ n. Tyø vò maï ch tuø ng hö u quan nhaâ õ n. Taâ m baø o hö u xí õ ch phoá i tam tieâ u. Thö û vi sôhoï c nhaä p moâ n quyeá t. Dò ch nghó a - Beâ n traù i laø vò trí cuû a taâ m, tieå u trö ô ng, can, ñ ø ô û m, thaä n. - Beâ n phaû i laø vò trí pheá ,ñ aï i trö ô ø ng, tyø vò , meä nh moâ n, hoû a. - Taâ m vô i tieå ù u trö ô ng ô ø û taû thoá n. - Can, ñ ô m cuø û ng ô û taû quan. - Thaä nô û taû xí ch. - Baø ng quang laø moä t phuû cuõ ng ô û taû xí ch. - Pheá vô iñ ù aï i trö ô ng ô ø û hö u thoá õ n. - Tyø vò cuø ng ô û hö u quan. õ - Taâ m baø o cuø ng tam tieâ uô û hö u xí õ ch. - Ñoù laø nhö ng bí õ quyeá t cho nhö ng ngö õ ô ø i mô i hoï ù c. Nhö ng vò õ trí taï ng phuû theå hieä n treâ n hì nh veõ sau:

132

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Caù c loaï i maï ch Qua nghieâ n cö u vaø ù ñ uù c ruù t kinh nghieä m thö c teá ï laâ m saø ng, ngö ô i xö ø añ aõ tì m ra 34 loaï i maï ch khaù c nhau xuaá t hieä n treâ n boä maï ch thoá n khaå u (theo tö ø ng chö ng vaø ù theå traï ng beä nh lyù ). Caù c loaï i maï ch ñ où ñ aõ ñ ö ô cñ ï aë t teâ n vaø quy naï p vaø o5 loaï i nhösau: 1. Maï ch thaá t bieå u (7 maï ch ô û bieå u thuoä c dö ô ng): Thö c, ï Phuø , Khoå ng, Khaå n, Huyeà n, Hoaï t, Hoà ng. 2. Maï ch baù t lyù(8 maï ch ô û lyù thuoä c aâ m): nhö ô c, nhu, ï hoaõ n, saé c, phuï c, vi, traà m, trì .

133

3. Maï ch cöû u ñaï o (9 maï ch thuoä cñ aï o): keá t, taù n, teá , saù c, ñ oä ng, hö , suù c, ñ ô ï i, caù ch. 4. Tam maï ch (3 maï ch khaù c): trö ô ng, ñ ø oaû n, ñ aï i. 5. Maï ch Thaá t Quaù i (7 maï ch kyø quaù i hay coø n goï i laø thaá t tö û maï ch. Nhö ng maï õ ch naø y bieå u hieä n nhö ng chö õ ng beä ù nh khoâ ng theå chö añ õ ö ô c ): ngötö ï ô ng, oá ø c laä u, haø du, ñ aï n thaï ch, tö ô c traù ù c, giaû i saù ch, phuø phí . THAÁ T BIEÅ U BAÙ T LYÙCÖÛ U ÑAÏ O MAÏ CH DANH (Trí ch trong y hoï c nhaä p moâ n) Phuø khoå ng hoaï t thö c huyeà ï n khaå n hoà ng Danh vi thaá t bieå u thuoä c dö ô ng cung Vi traà m hoaõ n saé c trì tinh phuï c Nhu nhö ô c vi aâ ï m baù t lyù ñ oà ng Teá saù cñ oà ng quy cö uñ û aï o trung Hö u hö ï u trö õ ô ng ñ ø oaû nñ aï i tam maï ch Kinh thôsô û taû i dieä c dö ô ng thoâ ng VI. YÙNGHÓA CAÙ C HÌNH THEÅVAØTRAÏ NG THAÙ I CUÛ A TÖØ NG LOAÏ I MAÏ CH 1. YÙnghóa: Maï ch laø moä t traï ng thaù i maø khi khaû o saù t, chuù ng ta chæsö û duï ng ñ ö ô c baè ï ng suù c giaù c vaø ñ oø i hoû i phaû i raá t tinh vi, nhaï y beù n. Maï ch khoâ ng theå nhì n thaá y vaø khoâ ng theå caâ n, ñ ong, ñ o, ñ eá m moä t caù ch thoâ ng thö ô ng. Tuy vaä ø y, khi dieã n taû maï ch tö ô ng, ï

134

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

ngö ô i ta vaã ø n sö û duï ng ngoâ n ngö õ laø caâ n, ñ ong, ñ o, ñ eá m hoaë c coù theå bieå uñ aï t hì nh aû nh nhölaø ñ aõ nhì n thaá y. ÔÛ ñ ô iø(soá ng moã i ngö ô i moã ø i neá t, cheá t moã i ngö ô ø i moã i chö ng), muoâ ù n hì nh muoâ n veû chaú ng coù ai gioá ng ai duø chælaø moä t côcaá u nhoû ô û thaâ n theå . Vìtheá , khi noù i leâ n moä t teâ n maï ch thoâ i, víduï nhömaï ch phuø thìmaï ch phuø cuû a anh A kho â ng theå hoaø n toaø n gioá ng nhöcuû a anh B (anh A thìñ aë t tay nheï , vö a ø chaï m tô ù iñ aõ thaá y maï ch phuø nhö ng anh B thì phaû i aá n hô i saâ u moä t chuù t mô ù i thaá y maï ch nhö ng vaã n goï i laø maï ch phuø ). Thö c teá ï caù i chieà u noâ ng, saâ u cuû a maï ch, caù i sö c naë ù ng nheï cuû a maï ch laø khoâ ng coù moä t quy ö ô c chung cho moï ù i ngö ô i ø maø ñ oø i hoû i ngö ô i thaà ø y thuoá c khi xem maï ch phaû i coù khaû naê ng ö ô c leä ù ñ eå ñ aù nh giaù vaø tì m thaá yñ ö ô c caù ï i trung bì nh trong moä t beä nh nhaâ n roà i dö a vaø ï oñ où maø tì m ra caù i noâ ng hô n trung bì nh (phuø ), saâ u hô n trung bì nh (traà m). Tuy vaä y trong lyù thuyeá t maï ch vaã n buoä c phaû i ñ aë t ra moä t coâ ng thö c chung, moä ù t tieâ u chuaå n chung. Do vaä y khi hoï c maï ch, chuù ng ta ñ ö ng quaù ø caâ u neä veà ngoâ n ngö , veà õ quy ö ô c maø ù baé t loã i sö ï bieå uñ aï t cuû a ngö ô i dieã ø n taû hì nh theå vaø traï ng thaù i maï ch. Hoï c maï ch lyù laø raá t khoù ! - Ñuù ng! Khoâ ng ai daù m noù i laø deã . Song moä t leõ thö ô ng tì ø nh laø caù i gìcoù ngö ô ø i nghieâ n cö u ra ù ñ ö ô c thìphaû ï i coù ngö ô i tieá ø p thu ñ ö ô c vaø ï caù i gìngö ô i ta laø ø m ñ ö ô c thì ï mì nh cuõ ng coù theå laø mñ ö ô c (chö ï a noù iñ eá n sö ï saù ng taï o cuû a ngö ô ø iñ i sau), coù ñ ieà u laø hoï c nhötheá naø o vaø daï y nhötheá naø o mô i laø ù vaá nñ eà caà n baø n...

135

Muoá n hoï cñ ö ô c maï ï ch lyù moä t trong nhö ng yeâ õ u caà u laø phaû i thuoä c loø ng lyù thuyeá t, phaû i bieá t suy xeù t, saù ng taï o, nhì n saâ u troâ ng roä ng vaø keá t hô p vô ï i sö ù ï truyeà nñ aï t, hö ô ng daã ù n cuû a y sö giaø u kinh nghieä m laâ m saø ng ñ eå naé m baé tñ ö ô c nhö ï ng caù õ i maø chaú ng bao giô ø xuaá t hieä n trö ô c maé ù t ta vaø chaú ng bao giô ø ô û trong voø ng tay ta. 2. Sôaù n, trung aù n, troï ng aù n laø gì ? Sôaù n, trung aù n, troï ng aù n laø 3 naá c aá n tay nheï , vö a, naë ø ng ñ eå khaû o saù t chieà u saâ u, noâ ng cuû a maï ch. - Sôaù n laø vö añ ø aë t ngoù n tay tô i nô ù i maï ch cuû a beä nh nhaâ n. - Trung aù n laø aá n nheï tay xuoá ng moä t chuù t. - Troï ng aù n laø aá n naë ng tay xuoá ng moä t chuù t nö a. õ Phaâ n bieä t chieà u noâ ng, saâ u nhieà u naá c cuû a maï nh laø sö ï sieâ u vi nhaï y caû m tö a nhöphaû ï i ñ oaù n nghe: (tieá ng bay naë ng hay nheï cuû a moä t con ruoà i maø phaâ n bieä t laø con ñ ö c hay con ï caù i) bô i vìtö û ø phaà n da tô i phaà ù n xö ô ng nô i maï ch thoá n khaå u thö û ñ o xem laø m gìcoù ñ ö ô c moä ï t ly (thaä t quaù moû ng) vaä y maø phaû i chia ra laø m 7 naá c: - 3 naá c treâ n phaû i phaâ n bieä t sôaù n, trung aù n, troï ng aù nñ eå nhaä n bieá t chieà u noâ ng, saâ u (phuø hay traà m) cuû a phuû . - 3 naá c dö ô ù i phaû i phaâ n bieä t sôaù n, trung aù n, troï ng aù nñ eå phaâ n bieä t chieà u noâ ng, saâ u (phuø hay traà m) cuû a taï ng. - 1 naá c giö a taï õ ng vaø phuû laø nhaä n bieá t maï ch vò khí . Chi li nhoû nhaë t nhövaä y thì coù theå phaâ n bieä tñ ö ô c khoâ ï ng?

136

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Phaû i khaú ng ñ ò nh moä tñ ieà u chaé c chaé n laø coù phaâ n bieä t ñ ö ô c. Bô ï i vìcoù û phaâ n bieä t thìngö ô i ta mô ø i xem maï ù ch maø bieá t ñ ö ô c beä ï nh thuoä c taï ng hay thuoä c phuû ñ oà ng thô i taï ø ng ñ où laø maï ch traà m hay maï ch phuø vaø phuû ñ où laø maï ch traà m hay maï ch phuø ,ñ eå roà iñ aù nh giaù vò trí vaø chieà u saâ u cuõ ng nhönguyeâ n nhaâ n gaâ y beä nh. Tieâ u chuaå n thöïc teá aáy chính laø “bí hieåm” maø chuù ng ta phaû i khaù m phaù vaø chí nh laø muï c tieâ u maø chuù ng ta phaû i vö ô n tô ù i. Khaù m phaù vö ô n tô ù i baè ng caù ch naø o? Chaé c chaú ng coù caù ch naø o hô n laø sö ï mieä t maø i hoï c taä p vaø thö c nghieä ï mñ eå tö ï mì nh taï o voá n cho chí nh mì nh. 3. Höõ u löï c, voâlöï c, höõ u thaà n, voâ thaà n laø gì? Trong ngoâ n ngö , danh tö õ ø cuû a maï ch lyù : - Hö u lö õ c cuõ ï ng khoâ ng dò ch thoâ ng thö ô ng laø ø coù sö c hay ù coù lö c vaø ï maï ch voâ lö c khoâ ï ng theå dò ch yù thoâ ng thö ô ng laø ø khoâ ng coù sö c, khoâ ù ng coù lö c vìneá ï u khoâ ng coù lö c thìcaù ï i gìtaù cñ oä ng maø cho ta caû m giaù c. - Hö u õthaà n, voâ thaà n khoâ ng coù nghó a laø thaà n linh, thaà n thaù nh hay khoâ ng coù thaà n linh (thaà n thaù nh). - Hö u õlö c, hö ï u thaà õ n laø bieå u hieä n sö ï soá ng ñ oä ng, sö ï soá ng ñ oä ng aá y, thaà n lö c aá ï y coù theå taù cñ oä ng vaø o töduy cuû a ta thoâ ng qua caû m giaù c hoaë c coù theå khoâ ng thoâ ng qua caû m giaù c maø thoâ ng qua thò giaù c hoaë c qua nhaä nñ ò nh chuû quan. Ví duï thaá y moä t thanh nieâ n vô ù i caù c côbaé p noå i leâ n cuoà n cuoä n, da ñ oû hoà n g haø o, ta nhaä n thaá y ngö ô iñ ø où coù lö ï c coù thaà n (coù sö c soá ù ng ñ oä ng).

137

VII. HÌNH THEÅ- TRAÏ N G THAÙ I MAÏ CH 1. Maï ch Phuø Maï ch phuø laø maï ch noå i cao nhaá t trong caù c loaï i maï ch, chæ vö añ ø aë t tay tô i laø ù n da nô i maï ch thoá n khaå uñ aõ thaá y maï ch ñ aä p roà i (caû m tö ï a nhögoã troâ i noå i treâ n maë t nö ô c). ù 2. Maï ch Traà m Traà m laø chì m, maï ch traà m veà chieà u noâ ng saâ u thì ngö ô c laï ï i vô i maï ù ch phuø , ô û saâ u nhaá t, aá n naë ng tay xuoá ng mô ù i tì m thaá y maï ch ñ aä p (nhöhoø nñ aù naè m dö ô iñ ù aù y nö ô c maø ù ta phaû i nhaá n tay xuoá ng moø moø mô i thaá ù y ). 3. Maï ch Trì Trì laø chaä m: Toá cñ oä maï ch ñ oä ng chaä m, thoâ ng thö ô ng theo ø thô i gian thìmoä ø t phuù t maï ch cuû a ngö ô ø i ta ñ aä p 72 laà n vaø cô quan hoâ haá p thìhí t vaø o, thô û ra ñ ö ô c 18 laà ï n. Nhövaä y laá y bì nh quaâ n laø 1 laà n hí t vaø o, thô û ra soá laà n maï ch ñ aä p laø (72 : 18 = 4). Moã i nhò p hí t vaø o, thô û ra goï i laø moä t tö c. ù Nhövaä y nhaá t tö c thìñ ù ö ô c tö ï ù chí . Moã i laà n hí t vaø o thô û ra maï ch ñ aä p 4 laà n laø bì nh thö ô ng. ø Maï ch trìthìtoá cñ oä chaä m hô n bì nh thö ô ng neâ ø n chæcoù 2 hoaë c 3 chítrong 1 tö c (moã ù i laà n hí t vaø o thô û ra maï ch chæñ oä ng ñ ö ô c hai ñ ï eá n ba laà n). 4. Maï ch Saù c

138

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Saù c laø mau choù ng, lieâ n tuï c, maï ch saù c veà toá cñ oä ngö ô c laï ï i vô i maï ù ch trì : Nhaá t tö c coù ù tô i luï ù c chíhoaë c thaá t chí(moä t laà n hí t vaø o thô û ra maï ch ñ oä ng tô i6ñ ù eá n 7 laà n ). Nhaä n xeù t: maï ch phuø vaø maï ch traà m laø bieå u thòsö ï noâ ng, saâ u cuû a maï ch. Maï ch trì , maï ch saù c bieå u thò toá cñ oä nhanh chaä m cuû a maï ch. Ñaâ y laø 4 maï ch chí nh maø caù c maï ch khaù cñ eà u quy veà noù hoaë c quy tö ø noù maø ra. Ngö ô i ta coø ø n goï i laø tö ù toâ ng maï ch. Muoá n nhaä n bieá t caù c maï ch khaù c phaû i hieå u roõ 4 maï ch naø y trö ô cñ ù aõ . 5. Maï ch Hoaï t Hoaï tô û ñ aâ y khoâ ng coù nghó a laø hoaï t baù t, lanh lô i maø ï chöõ hoaï t naø y coù nghó a laø trô n. Hoaï t laø trô n tuoà n tuoä t. Ta nhaá n tay xuoá ng maï ch thaá y maï ch ñ oä ng nhönhö ng haï õ t chaâ u chaï y voï t qua voï t laï i aá n tay naë ng xuoá ng nhöñ ò nh giö õ noù laï i nhö ng noù vaã n voï t qua moä t caù ch trô n tru deã daø ng. 6. Maï ch Saù p: (hay coø n goï i laø maï ch saé c) Saù p hay saé c laø rin rí t, ngö ô c laï ï i vô ù i hoaï t laø trô n. Maï ch saé c ñ oä ng dö ô i tay tö ù a nhödö ï ng ñ ï ö ng con dao maø ù caï o vaø o thanh goã , noù rí t rì n rò t vaø laä t saä t, laä t saä t khoâ ng trô n tru. Nhaä n xeù t: Maï ch hoaï t vaø maï ch saé c laø bieå u hieä n sö ï trô n, rí t trong chuyeå nñ oä ng cuû a maï ch. 7. Maï ch Hoaõ n

139

Hoaõ n laø thong thaû , hoø a hoaõ n, laø nô ù i ra gioá ng nhönô i moä ù t sô i daâ ï y vaë n nay bung daà n ra. Toá cñ oä cuû a maï ch hoaõ n laø bì nh quaâ n (nhaá t tö c tö ù ù chí ). 8. Maï ch Khaå n Khaå n laø gaê ng, gaá p, laø xoaé n vaø o tö a nhövö ï ø a keù o caê ng sô i ï daâ y thö ng ra, vö ø ø a vaë n xoaé n noù laï i. Maï ch khaå n ngö ô c laï ï i vô i ù maï ch hoaõ n. Nhaä n xeù t: Maï ch hoaõ n vaø maï ch khaå n laø bieå u hieä n sö ï xoaé n chaë t hoaë c nô û ra cuû a maï ch. 9. Maï ch Thöï c Thö c laø ï raé n chaé c, laø ñ aë c chaé c sö cñ ù i cuû a maï ch bö c baù ù ch, maï nh meõ , khoû e khoaé n, ñ aà yñ aë n. 10. Maï ch Hö Hölaø roã ng tueá ch, meà m yeá u, sö cñ ù i yeá uô t, duø ù ñ eå nheï tay hay aá n naë ng tay xuoá ng xem ñ eà u thaá y beø ra hai beâ nñ aà u ngoù n tay maø ô û giö aõthì roã ng tueá ch. Maï ch höngö ô c laï ï i vô ù i maï ch thö c. ï Nhaä n xeù t: Maï ch hö , maï ch thö c laø ï bieå u hieä n sö ï ñ aë c, roã ng, raé n chaé c hay meà m yeá u cuû a maï ch. 11. Maï ch Tröôø ng Trö ô ng laø ø daø i. maï ch ñ i daø i hô n bì nh thö ô ng. Víduï ø maï ch thaá y tö ø boä xí ch ra tô i boä ù thoá n (tö a nhöñ ï eå tay leâ n caù i ruoä t buù t bi thaú ng daø i suoá t, 3 boä thoá n, quan, xí ch hoaë c tö ø thoá n tô ù i quan hoaë c tö ø quan tô ù i xí ch. 12. Maï ch Ñoaû n

140

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Ñoaû n laø ngaé n. Maï ch ñ oä ng dö ô ù i tay ngaé n cuï t, chuyeå n ñ oä ng yeá uñ uoá i khoâ ng vö ô ï t ra khoû i khoaù t ngoù n tay cuû a ta ñ ö ô c. ï Maï ch ñ oaû n ngö ô c laï ï i vô i maï ù ch trö ô ng. ø Nhaä n xeù t: Maï ch trö ô ng vaø ø maï ch ñ oaû n laø bieå u thòsö ï daø i ngaé n cuû a maï ch. 13. Maï ch Ñaï i Ñaï i laø to lô n, ñ ù aã yñ aø , khoû e khoaé n nhönö ô c noå ù i leâ n traø n ñ aà y dö ô ù i ngoù n tay ta maø aá n saâ u xuoá ng thìlan roä ng ra vaø yeá uñ i (phuø aù n thì hö u õlö c, traà ï m aù n thì voâ lö c). ï 14. Maï ch Teá Teá laø nhoû beù , sö cñ ù i nhoû nhö ng caû m giaù cô û tay ta deã nhaä n thaá y maï ch ñ oä ng. Maï ch chaï y nhoû beù tö ï a nhösô i chæ ï , caê ng chaé c maø sö c baä ù t thì laï i yeá uñ uoá i. maï ch teá ngö ô c laï ï i vô ù i maï ch ñ aï i. Nhaä n xeù t: Maï ch ñ aï i vaø maï ch teá laø bieå u thòsö ï lô n, nhoû ù cuû a maï ch. 15. Maï ch Hoà ng Hoà ng khoâ ng phaû i laø maø u hoà ng maø chö õ hoà ng naø y coù nghó a laø hoà ng thuû y (soù ng nö ô c, nö ù ô c luõ ù ) hì nh tö ô ng maï ï ch thuoä c daï ng phuø vaø tö ï a nhösoù ng traø o leâ n uoá n cong leâ n roà i laï i luø i xuoá ng tö ng ñ ø ô ï t, tö ng ñ ø ô ï t sö c maï ù nh khoû e, lô n vaø ù chaé c. 16. Maï ch Huyeà n Huyeà n laø caê ng thaú ng tö ï a nhösô i daâ ï y cung caê ng thaú ng, hì nh tö ô ng maï ï ch nhöta baä t sô i daâ ï y cung xong sô ø ngoù n tay vaø o sô i daâ ï y cung ñ où .

141

17. Maï ch Khoå ng Khoå ng laø oá ng roã ng, hì nh tö ô ng maï ï ch nhöcoï ng haø nh roã ng, aá n ngoù n tay xuoá ng thìchí nh giö a ngoù õ n tay khoâ ng thaá y maï ch ñ oä ng maø hai beâ n deà ngoù n tay thì thaá y maï ch ñ aä p voâ . 18. Maï ch Vi Vi laø nhoû beù ,ñ ö ô ng maï ø ch nhoû , ngaé n qua laï i luù c tô i luù ù c lui, tö a coù ï tö a khoâ ï ng, lômôkhoâ ng roõ raø ng. 19. Maï ch Nhu Nhu laø meà m yeá u. Ñaë t nheï tay vö a tô ø ù i thìthaá y, aá n maï nh theâ m tínö a thìlaï õ i maá t. Hì nh tö ô ng maï ï ch nhöbay lôlö ng nhö û tômaø nh, nhö loâ ng chim bay nheø nheï raá t khoù nhaä nñ ò nh veà sö c maï ù nh, yeá u vaø toá cñ oä cuû a maï ch. 20. Maï ch nhöôï c Nhö ô c laø ï suy nhö ô c, yeá ï uñ uoá i, vö a chaï ø m tay thìthaá y, aá n naë ng chuù t thìmaá t, luù c coù , luù c khoâ ng. Phaû i coù caû m giaù c nhaï y beù nô û ñ aà u ngoù n tay mô i thaá ù y sö c cuû ù a maï ch. 21. Maï ch caù ch Hì nh tö ô ng maï ï ch chaé c maï nh, sö c baä ù t leâ n khoâ ng coù troï ng ñ ieå m gioá ng nhöta goõ maï nh vaø o maë t troá ng lô n roà ù iñ aë t tay leâ n maë t troá ng, caû m giaù c thaá y rung leâ n phö ng phö ø ø ng. 22. Maï ch Ñoä ng

142

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Ñoä ng laø chuyeå n ñ oä ng khoâ ng ngö ø ng. AÁ n maï nh ngoù n tay xuoá ng thì thaá y maï ch tö a nhöhaï ï tñ oã luoâ n xoay xoay dö ô ù i ngoù n tay maø khoâ ng ñ aä p leâ n vaø khoâ ng chaï y qua chaï y laï i nhömaï ch hoaï t. 23. Maï ch Taù n Taù n laø taû n maù t, tan rö õ a, lômôkhoâ ng coù troï ng ñ ieå m. Ñeå nheï tay thaá y, khi aá n maï nh laï i maá t. 24. Maï ch Phuï c Phuï c laø phuï c kí ch. Maï ch phuï c coø n saâ u hô n maï ch traà m. Hì nh tö ô ng maï ï ch tö a hoà ï nhömaï ch nö ô c ô ù û ngaà m trong khe xö ô ng luù c laï i uø a ra, traø o ra. 25. Maï ch Xuù c Xuù c laø gaá p, mau, nhanh, toá c ñ oä nhanh nhömaï ch saù c nhö ng hay dö n ø g laï i baá t thö ô ø ng (khoâ ng ñ i lieâ n tuï c). 26. Maï ch keá t Keá t laø keá t laï i, xí t laï i, toá cñ oä chaä m treã nhöhoaõ n, nhötrì nhö ng hay dö n ø g laï i. Sö ï dö ng laï ø iñ où khoâ ng coù chu kyø , quy luaä t, cuï theå ví duï nhömaï ch ñ oä ng 3 caù i laï i nghæ 1 roà i laï iñ oä ng 5 caù i, laï i nghæ1, hoaë cñ oä ng 5 caù i nghæ2, boá n caù i nghæ1, khoâ ng coù chu kyø oå nñ ò nh. 27. Maï ch Ñôï i Laø loaï i maï ch ñ i yeá u, nheï maø toá cñ oä nhöphaû i chô ø ñ ô ï i (ñ ang ñ i laï i dö ø ng laï i chô ø tô ù i roà i laï iñ i) tö ï a nhöchô ø ñ ô ï i sö ï trô ï sö c, tieá ù p sö ù c roà i mô ù iñ iñ ö ô c. Sö ï ï dö ng laï ø i naø y coù chu kyø , coù quy luaä t chö ù

143

khoâ ng baá t thö ô n ø g nhömaï ch xuù c vaø maï ch keá t. Ví duï cö ù ñ aä p 3 caù i laï i nghæ 1 giô ø hoaë c 4 caù i nghæ 1 laø cö ù nhövaä y hoaø i... VIII. MAÏ CH THAÁ T QUAÙ I Ñoá i vô ù i beä nh nhaâ n naë ng thö ô ng laø ø naè m lieä t giö ô ng maø ø caû boä thoá n khaå u chæ coø n maï ch xí ch. Maï ch xí ch aá y coù hì nh tö ô ng nhö ï 7 trö ô ng hô ø p sau ñ ï aâ y thì goï i laø maï ch thaá t quaù i. Ñaâ y laø 7 maï ch tö , û gaë p 1 trong 7 maï ch naø y thì khoâ ng chö õ añ ö ô c. ï 1. Maï ch töôù c traù c Tö ô c laø ù con chim seû , traù c laø chim moå thoù c. Maï ch tö a ï nhöcon chim seû moå tö ng haï ø t thoù c dö ô ù i saâ n, moå thuû ng thaú ng naê m ba caù i laï i nghæ moä t chuù t laï i moå tieá p.

2. Maï ch oá c laä u OÁ c laø caù i nhaø , laä u laø nhoû gioï t. OÁ c laä u hì nh tö ô ng nhö ï gioï t nö ô c mö ù a nhoû tö ø maù i tranh xuoá ng nheï nhaø ng, eâ m dò u (toá c ñ oä raá t chaä m, khoâ ng mau nhömaï ch tö ô c traù ù c). 3. Maï ch Ñaï n thaï ch Ñaï n laø vieâ nñ aï n, thaï ch laø ñ aù . Maï ch tô i raá ù t chaä m nhö ng ñ aõ tô i thì ù laï i maï nh nhövieâ nñ aï n baè ng ñ aù baé n voï t qua. 4. Maï ch Giaû i saù ch Giaû i laø giaû i ra, gô õ ra, saù ch laø ñ aù m roá i. Maï ch tö a nhö ï ñ aù m roá iñ ang ñ ö ô c gô ï õ ra. 5. Maï ch Ngötöôø ng

144

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Ngölaø con caù , tö ô ng laø ø ve vaå y, laø uyeå n chuyeå n. Maï ch ngötö ô ng tö ø aïnhöcon caù ô û dö ô ù i nö ô c, thaâ ù n mì nh ñ ö ng yeâ ù n maø khuù cñ uoâ i uyeå n chuyeå n ve vaå y. 6. Maï ch Haøduï Haø laø con toâ m, du laø tieá n ñ i. ÔÛ dö ô ù i nö ô c con toâ ù m muoá n tieá nñ i vìkhoâ ng coù vaâ y neâ n phaû i cong ngö ô ø i roà i baä t caù i khuù cñ uoâ i laá y lö c. Maï ï ch haø du tö a nhöcon toâ ï mñ ang ô û dö ô i ù nö ô ù c thæ nh thoaû ng laï i baä t caù iñ uoâ i tieá nñ i. 7. Maï ch Phuøphí : Phuø phílaø nö ô c soâ ù i suø ng suï c veà sö c ù thì yeá u, toá cñ oä thì chaä m noà i cô m soâ i trong tì nh traï ng lö a yeá û u HÌNH TÖÔÏ NG MAÏ CH CA Thaá t bieå u (baû y maï ch) giaõ i baø y Thöï c, Phuø , Khoå ng, Khaå n, Huyeà n nay Hoaï t, Hoà ng Maï ch Phuø thaá y môù i aá n noâ ng Khoå ng hai beâ n coù giöõ a khoâ ng ñaä p cuø ng Huyeà n caê ng töï a theå daâ y cung Maï ch maï nh nhösoù ng uoá n cong laø Hoà ng Hoaï t töï a bi chaï y oá ng khoâ ng Khaå n laø daâ y vaë n caê ng phoà ng laê n qua Thöï c nhöPhuø lôù n, daø i ra Baû y maï ch treâ n ñoù chính laø thuoä c döông Coø n aâ m baù t lyù toû töôø ng Kieâ m kieá n vôù i Bieå u vaã n thöôø ng cuø ng ñi

145

Ñaâ y taù m maï ch aá y nhôù ghi Nhöôï c, Nhu, Hoaõ n, Saé c , Phuï c, Vi, Traà m, Trì Neá u maï ch ñeá n chaä m laø Trì Nhöôï c thôø i döôù i ngoù n chaä m ñi khoù tìm Maï ch Nhu yeá u nheï loâ ng chim Coø n Vi nhöcoù baè ng tìm laï i khoâ ng Traà m chìm maï ch chaú ng ôû noâ ng Hoaõ n ñi lai vaõ ng yeá u khoâ ng baè ng Traà m Saù t xöông chính Phuï c chaú n g nhaà m Coø n Saé c nhötheå dao caà m caï o tre Ñaâ y maï ch Cöû u Ñaï o cuø ng phe Hieå u theâ m cho khoû i daë t deø yù tö Keá t, Taù n, Teá , Saù c, Ñoä ng, Hö Suù c, Ñôiï, Caù ch maï ch bieá t döcöû u ñöôø ng Laï i coø n ba maï ch ngoaï i höông Tröôø ng, Ñoaû n vôù i Ñaï i cuø ng phöôø ng nhôù ghi Teá laø maï ch nhoû li ti Nhöng maø coù söù c , ñi ñi veà veà Caù ch nhötroá ng ñaù nh hoä ñeâ Ñaë t tay caû m töï a beâ n leà böng böng Taù n laø taû n maï n, chaú ng döø ng

146

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Nheï tay vöø a thaá y canh chöø ng laï i ñi Keá t nhömaï ch Hoaõ n, maï ch Trì Chaú ng ñeà u laï i xít ñöù ng, ñi baá t thöôø ng Suù c hay döø ng laï i giöõ a ñöôø ng Voä i vaø ng, haá p taá p, söù c cöôø ng chaú ng dai Maï ch Ñôï i yeá u khímaø taø i Ngöø ng chôø coù luaä t, coù baø i chaú ng thua Hölaø meà m yeá u giaø nua Nhönhaø roã ng tueá ch gioù luø a töù vi. Xaù c nhanh hoà töï a ngöï a phi Vöø a thôû moä t nhòp ñi hôn saù u laà n Ñoä ng thôø i chaú ng luù c döø ng chaâ n Khaù c naø o haï t ñoã xoay vaà n döôù i tay Ôn toå truyeà n tôù i ñôø i nay Caâ n vaø ng, thöôù c ngoï c bieá t ngaø y beä nh ñi AÁ y laø Thaá t Quaù i maï ch kyø TöôcùTraù c (chim seû moå ) thìnaê m ba Thuõ ng thaü ng, daù o daù c gaà n xa Ñoù laø can tuyeä t maë t ñaø taù i xanh Maé t môø haõ n xuaá t xung quanh Coø n soá ng taù m böõ a chöõ a ñaø nh chaú ng xong

147

OÁ c laä u (nhaø doä t) moä t doø ng Laâ u laâ u moä t gioï t, tuyeä t trong vònaø y Nhöù c löng xöông soá ng thaú ng ngay Cöû ñoä ng chaú ng noå i naê m ngaø y quy tieâ n Ñaï n Thaï ch (baé n ñaù ) laê n lieà n AÁ y laø Thaä n tuyeä t raê ng tieà n khoâ khan Maë t ñen haõ n xuaá t naø o an AÉ t trong boá n böõ a hoà n sang Huyø nh Tuyeà n Giaû i saù ch maï ch nhaû y lieâ n mieâ n Nhögôõ ñaù m roá i tuyeä t nguyeâ n taï ng tyø Maï ch naø y cho bieá t nhôù ghi Möôø i ngaø y hoà n phaû i hoà i quy thieâ n boà ng Ngötöôø ng ñuoâ i caù löôï n loà ng Taï ng Taâ m ñaõ tuyeä t ngoà i troâ ng beä nh taø n Haø du cuõ ng maï ch baá t an Töï a nhötoâ m nhaû y giöõ a laø n nöôù c yeâ n Ruoä t gan taâ m tríbuoà n phieà n Æa lieà n chaú ng döù t, döù t thôø i cheá t thoâ i Phuøphínhönöôù c côm soâ i AÁ y laø pheá tuyeä t ngaï t roà i coø n chi Haù moà m naè m thôû li bì

148

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Sau ba ngaø y nöõ a hoà n quy thieâ n ñaø ng Maï ch hoï c traû i roä ng theâ nh thang Quy vaø o boá n neû o roõ raø ng Töù Cöông Phuø , Traà m, Trì,Saù c phaû i töôø ng Roà i suy töø ñoù tìm ñöôø ng nhoû to Maï ch naø o thuoá c aá y chôù lo Rieâ ng maï ch Thaá t Quaù i ñöø ng cho thuoá c gì! IX. THÔØ I GIAN XEM MAÏ CH Maï ch neâ n xem vaø o luù c naø o? Vô i con ngö ù ô i, thô ø i tieá ø t, khíhaä u, tì nh caû m suy tö , lao ñ oä ng, aê n uoá ng, huù t saù ch, sinh hoaï tñ eà u coù taù cñ oä ng vaø gaâ y bieá nñ oå i khaù c thö ô ng tô ø ù i traï ng thaù i maï ch lyù . Víduï nhödo thô i tieá ø t noù ng quaù thìaû nh hö ô ng û tô i taâ ù m baø o laø m maï ch ñ i yeá uñ uoá i (maï ch nhö ô c ), neá ï u laï nh quaù (haø n taø ) thìthö ô ng thaä ï n laø m maï ch xoaé n caê ng (maï ch khaå n) hoaë c lo nghóquaù nhieà u thìthö ô ng pheá , tyø laø m maï ch ñ i rí t laï i, ñ i chaä m laï i (maï ch saù c, maï ch trì ), neá u khieá p sô ï quaù thìmaï ch chì m xuoá ng yeá uñ uoá i, nhoû beù (maï ch traà m, vi). Neá u huù t nhieà u thuoá c thì maï ch nhoû laï i vaø caê ng (maï ch huyeà n, teá )... Nhövaä y muoá n loaï i trö ø nhö ng taù õ c ñ oä ng khaù c thö ô ng ø laø m roá i loaï n, laø m laã n loä n bieå u tö ô ng cuû ï a maï ch beä nh thì ta neâ n xem maï ch vaø o luù c beä nh nhaâ n vö a nguû ø daä y (qua moä t ñ eâ m) khoaû ng 5,6 giô ø saù ng luù cñ où beä nh nhaâ n chö a rô i khoû ø i giö ô ng, ø chö a aê n uoá ng gì , chö a suy nghógìcaê ng thaú ng thìñ ö ô ng nhieâ n vieä c xem maï ch ñ ò nh beä nh chí nh xaù c hô n caû .

149

“Maïch xem vaø o luù c saù ng ngaø y Khí döông chöa ñoäng, aâm daøy chöa tan” Nhö ng qua thö c teá ï thìcoù maá y khi caê n ñ ö ô c giô ï ø ñ où hoaë c giaû coù chaê ng thìxem ñ ö ô c maá ï y ngö ô iñ ø aõ qua ñ ieà u kieä n ñ où roà i. Cho neâ n ta chædaø nh ñ ieà u kieä n naø y cho nhö ng trö õ ô ng ø hô p coù ï theå taï oñ ö ô c vaø ï nhö ng trö õ ô ng hô ø ï pñ aë c bieä t. Ngoaø i ra thaà y thuoá c phaû i thoâ ng thuoä c saù ch vô û vaø tö ng ø traû i kinh nghieä m maø phaâ n bieä t nhö ng bieå õ u tö ô ng gì ï laø do beä nh lyù , nhö ng bieå õ u tö ô ng gìlaø ï do aû nh hö ô û ng cuû a sinh hoaï t, bieá t saø ng loï c, ö ô c leä ù , loaï i trö ø roà iñ iñ eá n nhaä nñ ò nh. Coù nhövaä y mô i ù goï i laø bieá t xem maï ch, mô ù i goï i laø thaà y thuoá c, mô i xö ù ng ñ ù aù ng laø Lö ô ng tö ô ng (cuõ ù ng nhöngö ô ø i xaï thuû thìñ aâ u coù caà n muï c tieâ u phaû i coá ñ ò nh, ñ aâ u caà n moâ i trö ô ng phaû ø i laë ng gioù , saù ng suû a maø vaã n baé n truù ng muï c tieâ u ). X. MAÏ CH CHUÛBEÄ NH 1. Maï ch Phuø : chuû beä nh ngoaï i caû m, caû m phong, phong nhieä t, phong haø n, phong thaá p ... 2. Maï ch Traà m: chuû veà beä nh khí , khí traà m tí ch khoâ ng löu haø nh, thoá ng khí , uaá t khí , treä khí , tí ch khí ... 3. Maï ch Trì: chuû beä nh haø n, bô i dö û ô ng khísuy yeá u, chaâ n hoû a yeá u keù m, laø bieå u lyù ñ eà u haø n. 4. Maï ch Saù c : chuû beä nh nhieä t, nheï thìtoaø n thaâ n noù ng naû y, naë ng thì hoâ n meâ cuoà ng loaï n.

150

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

5. Maï ch Hoaï t: chuû beä nh ñ aø m (taâ n dò ch, khíhuyeá t ngö ng keá t thaø nh ñ aø m). 6. Maï ch Saé c (saù p): chuû beä nh tinh huyeá t suy kieä t. Nam thìtinh suy, nö õ thìthö ô ng huyeá t (ö ù treä , hoaë c baê ng laä u) khi coù thai maø maï ch saù p thì thai bò beä nh 7. Maï ch Ñaï i: chuû veà beä nh ñ ang phaù t naë ng vìkhíhuyeá t suy khoâ ng ñ uû sö c cheá ù ngö ï taø khí , taø khímaï nh hô n khíhuyeá t thì beä nh ngaø y moä t naë ng. 8. Maï ch hoaõ n: chuû 2 loaï i beä nh theo thô i kyø ø beä nh: - Khi ñ ang beä nh laø m dö õ roà i sau ñ où laï i thaá y coù maï ch hoaõ n laø taø khí ñ aõ thoaù i, chí nh khí ñ ang phuï c hoà i (beä nh gaà n khoû i). Khi bì nh thö ô ng maø ø xem thaá y maï ch hoaõ n thìñ où laø khí huyeá t hökhoâ ng ñ uû dinh dö ô ng ra ngoaø õ i bì phuø laø m da thò t roä p khoâ , teâ cö ng. ù 9. Maï ch Ñoä ng: Chuû beä nh nhieä t vìkhíhuyeá t khoâ noù ng neâ n caû bieå u vaø lyù ñ eà u nhieä t cö c. ï 10. Maï ch Thöï c: Cuõ ng chuû veà beä nh nhieä t, caù i nhieä t naè m trong khí huyeá t. 11. Maï ch Huyeà n: chuû veà beä nh hölao, lao lö c quaù ï sö c, ù suy töquaù ñ oä , duï c phoø ng quaù trô n, khí ù huyeá t hao moø n suy baï i côtheå . 12. Maï ch Khaå n: chuû veà chö ng ñ ù au ñ ô n bô ù i laï û nh (haø n taø xaâ m nhaä p laø mñ au ñ ô n). ù 13. Maï ch Tröôø ng: chuû veà khí

151

Neá u khi ñ ang beä nh naë ng neá u thaá y coù maï ch Trö ô ng keø ø m theo maï ch Hoaõ n laø beä nh aá y deã chö õ a. Neá u beä nh maø thaá y maï ch Trö ô ng laø ø theå hieä n khítaø , nhieä t ñ oä cñ ang lan truyeà n trong Taï ng phuû . 14. Maï ch Khoå ng: chuû veà beä nh huyeá t. Sau khi maá t maù u thì thö ô ng coù ø maï ch Khoå ng. 15. Maï ch Vi: chuû veà beä nh haø n, khíhuyeá t höhaø n keá t dö ô i Haï ù tieâ u. 16. Maï ch Teá : chuû veà beä nh khísuy, nguyeâ n khí , vinh khí suy keù m. 17. Maï ch Nhu: chuû veà chö ng veä ù khí . Dö ô ng khísuy keù m, khoâ ng ñ uû sö ù c baû o veä bìphu cho neâ n moà hoâ i ra baá t thö ô ng (tö ø ï haõ n). 18. Maï ch Nhöôï c: chuû veà chö ng tinh huyeá ù t hao moø n, suy keù m, ñ au eâ xö ô ng thò t. 19. Maï ch Hö: chuû veà beä nh khíhuyeá t suy kieä t quaù mö c, ù khoâ ng dö ô ng ñ õ ö ô c thaà ï n khí hay laø m hoá t hoaû ng, kinh sô . ï 20. Maï ch Caù ch: chuû beä nh hao toå n tinh huyeá t, nam coù maï ch Caù ch thì hay bò di tinh, nö õ coù maï ch Caù ch thì hay bò baê ng laä u, neá u luù c coù thai maø maï ch Caù ch thì seõ bò höthai. 21. Maï ch Ñoä ng: chuû veà beä nh huyeá t thoaù t (maá t maù u ) nhö beä nh baê ng laä u, taû , lò , ho ra maù u hoaë c beä nh quaù laâ u ngaø y laø m hölao.

152

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

22. Maï ch Taù n: chuû veà beä nh khíhuyeá t ñ aõ phaâ n taù n khoâ ng coø n hoø a hô p vô ï ù i nhau. 23. Maï ch Phuï c: chuû veà beä nh quan, beä nh caù ch. Beä nh quan laø muoá nñ aù i maø ñ aù i khoâ ng ra, beä nh caù ch laø aê n uoá ng vaø o baé t thoå ra. 24. Maï ch Ñoaû n: chuû beä nh khíthieá u (thieá u hô i thô ,ñ û oaû n hô i) pheá vò haø n, khí yeá u, laø m meä t nhoï c. 25. Maï ch Xuù c : chuû beä nh nhieä t cö c, dö ï ô ng khí quaù thò nh, aâ m khíkhoâ ng ñ uû sö c hoø ù a hieä p cho caâ n baè ng neâ n dö ô ng nhieä t keá t laï iô û lyù laø m cö c nhieä ï t. 26. Maï ch Keá t: chuû beä nh tí ch, aâ m khíquaù thò nh, dö ô ng khí baá t hoø a ngoaï i taø hô p vô ï i noä ù i taø keá t tí ch. 27. Maï ch Ñôï i: chuû taï ng khísuy, nguyeâ n khícuû a moä t taï ng naø oñ où ñ aõ suy, nguyeâ n khícuû a taï ng khaù c phaû iñ eá n thay vaø oñ où roà i laï i suy, roà i laï i thaê ng. MAÏ CH BEÄ NH CHÖÙ N G THI Phuøphong, Khoå ng huyeá t, Hoaï t ña haø m Thöï c nhieä t, Huyeà n lao, Khaå n thoá ng gian Hoà ng nhieä t, Vi haø n teâ haï tích Traà m nhaâ n khíthoá ng, Hoaõ n phu ngoan Saé c taé c thöông tinh, aâ m baï i huyeá t Höõ u vaê n Trìlaõ nh Phuï c caù ch quan Nhu ña töï haõ n bieá n nhi laõ o

153

Nhöôï c maï ch tinh höcoá t theå toan Tröôø ng taé c khílyù , Ñoaû n taé c beä nh Teá khíthieå u heà , Ñôï i khísuy Suù c vi nhieä t cöï c, Keá t vi tích Hökinh, Ñoä ng thoaù t huyeá t Taà n lai Saé c taé c taâ m phieà n, Ñaï i beä nh taá n Caù ch khöû tinh huyeá t dieä t kyø tai DÒCH NGHÓA BAØ I MAÏ CH BEÄ NH CHÖÙ NG THI - Maï ch Phuøthuoä c phong, Khoå ng chuû huyeá t, Hoaï t chuû ñ aø m. - Maï ch Thöï c chuû nhieä t, Huyeà n chuû hölao, Khaå n chuû veà ñ au ñ ô n. ù - Hoà ng thuoä c nhieä t, maï ch Vi chuû haø nô û vuø ng haï boä . - Maï ch Traà m laø nguyeâ n nhaâ n do khílaø mñ au, maï ch Hoaõ n laø m da khoâ doä p. - Maï ch Saé c laø m thö ô ng toå n tinh khí vaø aâ m huyeá t. - Vaø khi thaá y maï ch Trìthì laø theå hieä n chö ng laï ù nh, thaá y maï ch Phuï c laø theå hieä n beä nh Quan, beä nh Caù ch. - Maï ch Nhu tö ï ra moà hoâ i nhieà u, ñ oà ng thô i laø ø m nö ô c da ù xaá u, nhaê n nhöngö ô ø i giaø .

154

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Maï ch Nhöôï c tinh khíhö , xö ô ng coá t, thaâ n theå bòñ au ñ ô n laï ù nh giaù . - Maï ch Tröôø ng laø m noä i khí xaù o troä n, maï ch Ñoaû n xuaá t hieä n laø bieå u thò ñ ang coù beä nh. - Maï ch Teá laø khí thieá u, Maï ch Ñôï i laø khí suy - Maï ch Suù c laø nhieä t cö c, maï ï ch Keá t laø tí ch tuï - Maï ch Hö hay laø m kinh sô , maï ï ch Ñoä ng laø maù uñ ang bòmaá t vaø ñ ang tì m caù ch chaû y ra ngoaø i (nhöbaê ng huyeá t, xuaá t huyeá t noä i taï ng ...) - Maï ch Saù c laø m noù ng naû y gaâ y khíuaá t aû nh hö ô ng taâ û m, maï ch Ñaï i laø theå hieä n beä nh ñ ang naë ng leâ n. - Maï ch Caù ch laø tinh huyeá t hao toå n, laø m caù c beä nh thuoä c veà tinh vaø huyeá t. DÒCH THÔ BAØ I MAÏ CH BEÄ NH CHÖÙ NG THI Phuø maï ch nhaä p caû m nhöõ ng chöù ng phong Khoå ng huyeá t thoaù t ra hoaë c öù trong Hoaï t chuû ñaø m tích ñaà y ngöï c hoï ng Hoà ng noù ng ngoaø i da caû trong loø ng Khaå n côn ñau ñôù n, Hoà ng nhösoù ng Huyeà n quaù lao töhoaë c duï c phoø ng Thöï c trong khíhuyeá t ñeà u noù ng boû ng

155

Vi haï boä haø n khieá n æa rong Hoaõ n döông veä yeá u doä p khoâ da Saé c nam suy tinh, nöõ huyeá t taø Trìkhídöông suy thaâ n laï nh giaù Nhu ña töï haõ n treû hoù a giaø Suù c khíaâ m hödöông noù ng quaù Ñaï i beä nh moã i ngaø y moä t naë ng ra Tröôø ng taø khínhieä t truyeà n trong daï Phuï c aê n chaú ng ñaë ng, ñaù i khoâ ng ra Teákhíthieá u nhieà u, Ñôï i khísuy Ñoä ng ñang taû lîmaù u tìm ñi Höthöôn øg kinh sôï , suy tình trí Taù n thôø i khíhuyeá t ñaõ phaâ n ly Caù ch khöû huyeá t tinh, Traà m thoá ng khí Saù c thöôn øg noù ng naû y, naë ng taâ m suy Nhöôï c huyeá t, tinh hö, Keá t tích khí Ñoaû n vò,pheá suy, khínaè m lyø

12. QUY NAÏP CAÙC LOAÏIMAÏCH THEO NHOÙM I. YÙNGHÓA CUÛ A VIEÄ C QUY NAÏ P CAÙ C LOAÏ I MAÏ CH THEO NHOÙ M Trong thö c teá ï coù haø ng traê m loaï i beä nh chö ng khaù ù c nhau maø tö ø xö añ eá n nay lyù thuyeá t maï ch mô ù i tì m ra ñ ö ô c 27 loaï ï i

156

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

maï ch beä nh vaø 7 maï ch Thaá t quaù i, toå ng coä ng laø 34 loaï i maï ch (34 loaï i maï ch naø y coù ñ aë cñ ieå m hì nh tö ô ng khaù ï c nhau, coù beä nh chö ù ng khaù c nhau vaø coù teâ n goï i cho tö ø ng maï ch). Ñeå xeù t ñ oaù n vaø ñ ieà u tròbeä nh ñ ö ô c chí ï nh xaù c, thieá t tö ô ng phaû û i tì m ra theâ m nhieà u loaï i maï ch beä nh nö a. Nhö õ ng do sö ï haï n cheá cuû a kieá n thö c maø ù haä u theá chuù ng ta chö a laø m noå i vieä cñ où . - Laï thay, chaú ng nhö ng khoâ õ ng tì m theâ mñ ö ô c maï ï ch naø o maø laï i coù ngö ô ø i baù c boû coâ ng lao nghieâ n cö u khoå ù haï nh cuû a ngö ô i xö ø a, tö ï caé t xeù n bô ù tñ i moä t soá maï ch beä nh roà i cho ñ où laø “linh hoaït”, laø “saùng taïo”, laø “ñôn giaûn hoùa”. Töø ñoù sinh ra nhieà u trö ô ng phaù ø i khaù c nhau, khieá n cho khoâ ng í t ngö ô i nao ø nuù ng tinh thaà n khi hoï c maï ch lyù ,ñ oà ng thô i cuõ ø ng thuû tieâ u bô t ù nhö ng trí õ tueä vaø tinh hoa cuû a Ñoâ ng y. Thö ï c ra khoa hoï c chæcoù tinh giaû n maø khoâ ng coù :ñ ô n giaû n (coù phaû i theá khoâ ng? Thö a quyù vò !). Trong aâ m nhaï c coù nhaï c cuï ghita chæcaà n ba phí m treâ n cuõ ng ñ aõ ñ uû caù c cung baä c aâ m thanh vaø sö ï thaê ng giaù ng cuû a noù . Vaä y maø vìsao ngö ô i ta phaû ø i laø m theâ m haø ng chuï c phí m nö õ a, coù phaû i thö a khoâ ø ng? Hoaë c nhönhaï c cuï troá ng thö ô ng thì ø chæ coù 5 troá ng vaä y maø ô û daø n nhaï c cô õ quoá c teá coù boä troá ng tô i treâ ù n mö ô i loaï ø i troá ng lô n, nhoû ù , vaä y coù phaû i thö a khoâ ø ng, coù phaû i nhieâ u kheâ , rö ô ø m raø khoâ ng? Tö ø ngaø n naê m veà trö ô c, tieà ù n nhaâ nñ aõ quy naï p vaø heä thoá ng hoù a 27 loaï i maï ch theo y lyù raá t khoa hoï c vaø raá t chí nh xaù c:

157

1. Heä thoá ng maï ch theo baù t cö ô ng (aâ m, dö ô ng, haø n, nhieä t, hö , thö c, bieå ï u, lyù ). 2. Heä thoá ng maï ch theo luï c khí(phong, haø n, thö , thaá û p, taù o, hoû a). 3. Heä thoá ng maï ch theo tö ù toâ ng (phuø , traà m, trì , saù c ). Qua vieä c heä thoá ng hoù añ où , quaû laø raá t deã hieå u, raá t deã tieá p thu vaø raá t deã sö û duï ng. Trong 3 caù ch heä thoá n g hoù a treâ n thì hay nhaá t laø caù ch heä thoá ng, xeá p nhoù m theo tö ù toâ ng maï ch (phuø , traà m, trì , saù c). Sö ï heä thoá ng ñ où cuï theå nhösau: II. 27 MAÏ CH TOÅ N G QUY - PHUØ , TRAÀ M, TRÌ, SAÙ C 1. Coù 5 loaï i maï ch laø : Khaå n, Khoå ng, Hoà ng, Trö ô ng, Ñaï ø i thuoä c veà hoï haø ng nhaø maï ch Phuø . 2. Coù 7 loaï i maï ch laø : Vi, Phuï c, Hoaï t, Hö , Nhö ô c, Taù ï n, Ñô i thuoä ï c veà hoï haø ng nhaø maï ch Traà m. 3. Coù 7 loaï i maï ch laø : Teá , Nhu, Hoaõ n, Saé c, Keá t, Ñoaû n, Ñoä ng thuoä c hoï haø ng nhaø maï ch Trì . 4. Coù 4 loaï i maï ch laø : Huyeà n, Thö c, Suù ï c, Caù ch thuoä c veà hoï haø ng nhaø maï ch Saù c. (5 + 7 + 7 + 4 = 23 vô ù i 4 maï ch Phuø , Traà m, Trì , Saù c laø 27 maï ch). Thö c teá ï laâ m saø ng vaø hì nh tö ô ng cuõ ï ng nhömaï ch beä nh cuû a tö ng loaï ø i maï ch ñ aõ chö ng toû ù vieä c quy naï p theo 4 hoï maï ch noù i treâ n laø chí nh xaù c.

158

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Taá t caû caù c maï ch trong doø ng hoï nhaø phuø thìngoaø i caù i tí nh chaá t rieâ ng cuû a noù coø n coù tí nh chaá t chung gioá ng nhömaï ch phuø , cuï theå laø taá t caû caù c maï ch ñ où ñ eà u coù tö ô ng maï ï ch noå i leâ n nhömaï ch phuø vaø chuû veà caù c chö ng phong. ù - Taá t caû caù c maï ch trong doø ng hoï nhaø Traà m, ngoaø i caù i tí nh chaá t rieâ ng cuû a noù coø n coù caù i tí nh chaá t chung gioá ng nhö maï ch traà mñ où laø Tö ô ng maï ï ch chì m saâ u vaø chuû veà caù c chö ng ù thuoä c khí . - Taá t caû caù c maï ch trong doø ng hoï nhaø Trì . Ngoaø i tí nh chaá t rieâ ng cuû a noù coø n caù i chung gioá ng nhömaï ch Trì tö c laø ù tö ô ï ng maï ch ñ où toá cñ oä chaä m vaø chuû veà nhö ng beä õ nh thuoä c haø n. - Taá t caû caù c maï ch trong doø ng hoï nhaø Saù c, ngoaø i tí nh chaá t rieâ ng cuû a noù coø n coù tí nh chaá t chung gioá ng nhömaï ch Saù c, ñ où laø Tö ô ng maï ï ch coù toá cñ oä nhanh vaø chuû beä nh thuoä c veà chö ng nhieä ù t. III. SÔ ÑOÀSÖÏLIEÂ N QUAN CUÛ A CAÙ C MAÏ CH TRONG TÖØ NG DOØ NG HOÏ : PHUØ , TRAÀ M, TRÌ, SAÙ C

1.Maï ch PHUØ

2.Maï ch TRAÀ M

Xoaé n

Khaå n

Nhö soù ng

Hoà ng

Roã ng

Khoå ng

Nhoû yeá u

Aå n phuï c

Phuï c

Daø i

Tröôø n g

Lô n ù

Ñaï i

Taû n maù t

Taù n

159

3. Maï ch TRÌ

4.Maï ch SAÙ C

Voâ lö c ï

Nhöôï c

Duø ng coù luaä t

Ñôï i

Hö u lö õ c, trô ï n

Hoaï t

Roã ng tueá ch

Hö

Nhoû , chaé c

Teá

Yeá u, nheï

Nhu

Sí t laï i

Keá t

Rí t

Saé c

Yeá u, ngaé n

Ñoaû n

Nô i, giaõ ù n

Hoaõ n

Xoay taï i choã

Ñoä n g

Caê ng

Huyeà n

Lô n, daø ù i, bö c, baù ù ch

Doà n, gaá p Thöï c

Caê ng Maï nh

TÖÙ TOÂ N G MAÏ CH CA PHUØ sinh ra Khoå ng, Khaå n, Hoà ng Phaá t phôngoaø i bieå u khoâ ng choà ng maø sanh Chaú ng cheâ coø n baû o raè ng: Laø nh SAÉ C ñeû Huyeà n, Thöï c ra thaø nh hai con Chôø ai maé t nhöõ ng moû i moø n TRAÀ M sinh Hoaï t, Nhöôï c , Phuï c coø n theâ m Vi TRÌthôø i chaä m treã , laà m lyø

160

Suù c Caù ch

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Sinh Nhu, Hoaõ n, Saé c , Teá ñi kòp ngöôø i. Ngu cheâ , hay gheù t, dôû cöôø i Möø ng cho con chaù u ra ngöôø i chính chuyeâ n Maï ch Saé c con cuû a maï ch Huyeà n Maï ch Caù ch con Thöï c baû n truyeà n töùtoâ ng Tröôø ng, Ñaï i con cuû a maï ch Hoà ng AÁ y chính laø chaù u toå toâ ng nhaø PHUØ Taù n, Ñôï i cuø ng vôù i maï ch Hö Chaù u Traà m con Nhöôï c neá t nhöoâ ng baø Saé c sanh Keá t, Ñoaû n, Ñoä ng ra AÁ y laø con chaù u hoï nhaø Trìthoâ i Caê n cö ù vaø o heä thoá ng hoù a theo Tö ù toâ ng maï ch, chuù ng ta seõ khaû o saù t maï ch ñ ö ô c nhanh choù ï ng vaø chí nh xaù c. Khi khaû o saù t maï ch trö ô cùheá t phaû i xem phuø hay traà m, trìhay saù c roà i suy ra caù c maï ch con, maï ch chaù u cuû a noù vaø loaï i trö ø ñ i caù c maï ch thuoä c doø ng hoï khaù c khoâ ng coø n lieâ n quan. Ví duï : - Giaû thuyeá t thöù nhaá t: Khi ñ aë t tay xem maï ch moä t beä nh nhaâ n, trö ô c heá ù t ta xem maï ch ñ où phuø hay traà m, neá u phuø thìdónhieâ n laø khoâ ng traà m. nhö vaä y ta loaï i boû toaø n boä caù c loaï i maï ch thuoä c doø ng hoï nhaø traà m, cuï theå nhö : maï ch Vi, maï ch Phuï c, maï ch Hoaï t, maï ch Nhö ô c, maï ï ch Taù n, maï ch Ñô iï , maï ch Hömaø khoâ ng caà nñ eå yù ñ eá n.

161

Sau ñ où laï iñ aë t vaá nñ eà tieá p laø maï ch ñ où ñ aõ phuø roà i thì coø n saù c hay trì ? Neá u laø saù c thìñ ö ô ng nhieâ n khoâ ng trì . Nhö vaä y ta loaï i boû noá t toaø n boä caù c maï ch thuoä c doø ng hoï nhaø trìcuï theå laø : maï ch Trì , maï ch Nhö ô c, maï ï ch Hoaõ n, maï ch Teá , maï ch Saé c, maï ch Keá t, maï ch Ñoä ng (khoâ ng caà nñ eå yù ñ eá n). Chæcoø n laï i nhaø phuø vaø hoï nhaø phuø saù c. Ta laï i xeù t cuï theå theâ m: Phuø aá y coù xoaé n gioá ng nhösô ï i daâ y caê ng vaë n chaë t laï i khoâ ng? Neá u coù , phaû i nhövaä y thìñ où laø maï ch Khaå n, nhö ng chaé c chaé n laø khoâ ng phaû i bô i vì û Khaå n laø maï ch Phuû veà ñ au ñ ô n ù bô i laï û nh maø toå ng maï ch ñ aõ ñ ö ô c keá ï t luaä n laø phuø saù c (thuoä c daï ng phong nhieä t roà i), ta laï i xeù t tieá p: Phuø coù gioá ng nhösoù ng traø o khoâ ng? Neá u coù gioá ng soù ng traø o nö ô c leâ ù n thì ñ où laø maï ch Hoà ng, neá u khoâ ng phaû i ta laï i xeù t tieá p: Phuø naø y coù roã ng gioá ng nhöcoï ng haø nh khoâ ng? Neá u coù , gioá ng nhöcong haø nh thìñ où laø maï ch Khoå ng, neá u khoâ ng coù 2 trö ô ng hô ø p treâ ï n thìchæcoø n phuø thuaà n tuù y thoâ i maø neá u laø phuø hö u lö õ c laø ï maï ch beä nh thuoä c daï ng bieå u thö c maø ï phuø voâ lö c laø ï daï ng bieå u hö . Nhövaä y chæcoø n caê n cö ù theo tö ô ï ng maï ch maø lö ï a choï n 1 trong 3 trö ô ng hô ø p chí ï nh ñ où laø : - Phuø saù c

- Hoà ng saù c - Khoå ng saù c

- Giaû thuyeá t thöù hai: Neá u xem maï ch moä t beä nh nhaâ n maø ñ oä noâ ng saâ u, trung bì nh (khoâ ng phuø cuõ ng khoâ ng traà m) thìta chæcoø n xeù t xem maï ch ñ où trì hay saù c.

162

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Ví duï laø maï ch saù c thìloaï i boû toaø n boä caù c maï ch thuoä c hoï haø ng nhaø trì , nhaø phuø , nhaø traà m khoâ ng caà nñ eå yù , maø chæ xeù t hoï nhaø saù c thoâ i. Hoï nhaø saù c goà m coù : maï ch Huyeà n, maï ch Thö c, maï ï ch Suù c, maï ch Caù ch. Neá u beä nh nhaâ n traï ng thaù i beä nh lyù khoâ ng coù gì ñ aë c bieä t thì boû luoâ n caû 2ñ ö aùchaù u cuû a maï ch Saù cñ où laø suù c vaø caù ch khoâ ng caà n xeù t ñ eá n, bô i vìneá û u laø maï ch Suù c thìbeä nh nhaâ n ñ où ñ ang ñ ieâ n khuø ng, cuoà ng loaï n vìcö c nhieä ï t maø neá u laø maï ch caù ch thì beä nh ñ où naë ng laé m hoaë c giaû beä nh nhaâ nñ ang naè m lieä t giö ô ng. ø Vaä y chæcoø n caê n cö ù vaø o tö ô ng maï ï ch maø xeù t xem maï ch ñ où coù phaû i laø maï ch huyeà n hay maï ch thö ï c hay chælaø saù c thuaà n tuù y thoâ i. Neá u maï ch aá y maø caê ng thaú ng nhödaâ y cung, daâ yñ aø n thì ñ où laø maï ch huyeà n. Neá u maï ch ñ où maø lô n, daø ù i, bö c baù ù ch thì ñ où maï ch thö c. ï Khoâ ng phaû i hai hì nh tö ô ng treâ ï n thì ñ où laø maï ch saù c thuaà n tuù y.

163

27 MA螩H TO臢G QUY PHU? TRA繫 , TR? SA貱

TEÁ

Chu?ve? be鋘h nhie鋞 kh?huye醫 c鲲c nhie鋞

Kh? suy nguye鈔kh? va?tinh huye醫 suy ke鵰

Ha?tie鈛 H? la鮪h Ro醝loa飊 tie鈛hoa?

D鲷 ng ve? kh?suy t鲲ha鮪

Chu?ve?mo飅 ch鳄ng nhie鋞

Ve?kh? va?ta鈔d騝h ba醫tu鵦. Da kho?te?c鳄ng

HOÀ NG

Kh? huye醫 kho?no鵱g Bie鍀ly? 馿鄒nhie鋞

Ø I

Ba阯g la鋟 Ta?l? la鈛 nga鴜, thoa鵷 huye醫 ÑOÄ NG D

YEÁ U NGAÉ N

Sí t la ï i

補鴐 t韈h phong tha醦 a錸phu颿

Tinh huye醫 hao mo鴑, 馻 u e?tha鈔the?

D鲷 ng ta?

LÔ Ù N

NHÖÔÏ C

KHOÅ NG

Ma醫ma鵸 huye醫鳄t韈h ba阯g huye醫

ÑOÄ NG

Ch韓h kh?

Suy kie鋞 tinh tha鄋 ba醫耱nh hoa鹡g ho醫

Ye醬 d鲽ng co? quy lua鋞

t aù û nm Ta

Phong ha鴑馻 u x鲷 ng th騮 hoa隿bu飊g

ã ho ic ï ta

ÑOAÛ N

Nh? so鵱g

KHAÅ N

Thie醬 kh?phe? h? ha鴑 suy nhie鋞

HOAÏ T

Kh? tra鄊 t韈h kho鈔g l鰑 ha鴑h

PHUÛ

ay Xo

KEÁ T

PHEÁ

PHUÏ C

Chu?ve?mo飅 ch鳄ng phong ngoa飅ca鹠

SAÉ C

164

TAÂ M

Chu?ve? mo飅 CAN ch鳄ng ha鴑

Tinh huye醫kie鋞 Di tinh Ro醝loa飊 kinh nguye鋞

A耺 kh? qua?th騨h be鋘h t韈h tu?

Ta?kh?a錸 phu颿. Be鋘h quan be鋘h ca鵦h

SAÙ C

NHU

Hao tinh, to錸 huye醫, di tinh ba阯g la鋟

Ro ã ng tuy

Nhie鋞 c鲲c. A耺 suy D鲷 ng kh? th騨h. Nhie鋞酐ly?

La鴐 vie鋍 suy t? t鳆u sa閏qua?駉 ?

eá ch

P AÄ ND À DO

SUY

Kh? huye醫馻 ? pha鈔ly

Khi ca鵦 ta飊g da鄋 suy kie鋞

ÑÔÏ I

TAÙ N

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Giaû thuyeá t thöù ba: Neá u maï ch bì nh veà toá cñ oä (khoâ ng saù c cuõ ng khoâ ng trì ) thìta loaï i trö ø taá t caû caù c maï ch thuoä c doø ng hoï nhaø saù c vaø nhaø trì . Sau ñ où xeù t xem maï ch ñ où phuø hay traà m, neá u traà m thìta laï i loaï i boû noá t caù c maï ch thuoä c doø ng hoï nhaø phuø (khoâ ng caà nñ eå yù ñ eá n). Vaä y chæcoø n caê n cö ù vaø o tö ô ng maï ï ch maø xeù tñ où laø vi hay hoaï t hay nhö ô c, hay hö ï ,ñ ô i, taù ï n. Ñoá i vô ù i maï ch hö ,ñ ô i, ï taù n laø chaù u cuû a maï ch traà m thì chæ xuaá t hieä nñ oá i vô ù i beä nh nhaâ n quaù naë ng hoaë cñ ang naè m lieä t giö ô ng, neá ø u phaû i nhövaä y thìta mô i xeù ù t maø khoâ ng coù thì loaï i noá t. Coø n laï i 5 maï ch laø Vi, Phuï c, Hoaï t, Nhö ô c, Traà ï m: - Neá u yeá u khi coù khi khoâ ng laø maï ch Vi. - Neá u aå n phuï c saâ u trong xö ô ng thò t thæ nh thoaû ng laï i “uïc ra” nhö maïch nöôùc thì ñoù laø maïch Phuïc. - Neá u chaï y trô n nhöhaï t chaâ u thì ñ où laø maï ch Hoaï t. - Neá u yeá uñ uoá i nhöhô i thoå i leâ n thì ñ où laø maï ch Nhö ô c. ï

165

- Neá u khoâ ng phaû i boá n maï ch treâ n ñ où thìlaø maï ch Traà m thuaà n tuù y. Cö ù ñ aë t giaû thuyeá t tö ô ng tö ï nhövaä y, ta seõ khaû o saù t heá t moï i trö ô ng hô ø p. ï NHÖÕ NG ÑIEÅ M CAÀ N LÖU YÙ 1. Thö c teá ï khaú ng ñ ò nh ô û moä t con ngö ô ø i khoâ ng theå khoâ ng coù moä t loaï i maï ch naø o trong tö ù toâ ng maï ch (Phuø , Traà m, Trì , Saù c) bô i vì û Phuø , Traà m, Trì , Saù c laø maï ch bieå u hieä n cuû a khí huyeá t thuû y hoû a. 2. Coù nhö n õ g maï ch ô û heä con chaù u laø theå laï nh maø khoâ ng thuoä c hoï nhaø maï ch trìhoaë c laø theå noù ng maø khoâ ng thuoä c hoï nhaø maï ch saù c thì ñ où laø ñ aë cñ ieå m rieâ ng cuû a noù cuõ ng nhöcon chaù u thì dó nhieâ n phaû i coù caù i khaù c vô ù i oâ ng, baø , cha meï vaø coù ñ oâ i chuù t gioá ng vô i haø ù ng xoù m laù ng gieà ng vaä y. Hoaë c theo y lyù thìtrong aâ m coù dö ô ng vaø trong dö ô ng coù aâ m. Hoaë c coù trö ô ng hô ø p khoâ ï ng haú n laø bieå u, khoâ ng haú n laø lyù (baù n bieå u, baù n lyù )ñ aë c bieä t trong trö ô ø ng hô p chaâ ï n haø n, giaû nhieä t, chaâ n nhieä t giaû haø n vaø trö ô ng hô ø p beä ï nh ñ ang trong tì nh traï ng bieá n chö n ù g thìtö ô ng maï ï ch cuõ ng xaù o troä n, ñ oå i thay theo beä nh bieå u hieä n hì nh tö ô ng raá ï t phö c taï ù p. Bô i coù û nhö ng trö õ ô ng hô ø pñ ï aë c bieä t aá y maø naû y sinh ra phö ô ng phaù p luaä n tròlaø xaû maï ch toø ng chö ng (khoâ ù ng caê n cö ù theo maï ch maø caê n cö ù theo trieä u chö ng). ù

166

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Khi phaù n xeù t, phaû iñ aé nñ o saø ng loï c linh hoaï t toå ng hô p ï khoâ ng neâ n vaä n duï ng moä t caù ch cö ng nhaé ù c bô û i leõ lyù thuyeá t maï ch khoâ ng phaû i laø coâ ng thö c toaù ù n hoï c vaø khoâ ng phaû i laø coâ ng thö c cuû ù a kyõ thuaä t côkhí ... IV. MAÏ CH BEÄ NH TOÅ N G KHAÙ N - MAÏ CH BEÄ NH ÑÔN KHAÙ N 1. Toå ng khaù n laøgì? Toå ng khaù n laø ta thaê m caû ba boä maï ch thoá n, quan, xí ch cuø ng luù c xem laø maï ch tö ô ng gìroà ï i dö a vaø ï o maï ch beä nh cuû a maï ch tö ô ng ñ ï où maø ñ aù nh giaù tieâ n lö ô ng ñ ï ieà u trò . Maë t khaù c cuõ ng dö a vaø ï o maï ch toå ng khaù n maø laø m côsô û cho vieä c thaê m rieâ ng tö ng vò ø trí . 2. Ñôn khaù n laøgì ? Ñô n khaù n laø thaê m rieâ ng tö ng vòtríthoá ø n, quan, xí ch cuû a caû hai tay roà i caê n cö ù vaø o maï ch chuû beä nh vaø tí nh chaá t cuû a tö ng ø vòtrímaï ch maø xaù cñ ò nh beä nh. Ñaâ y laø moä t trong nhö ng caù õ ch khaû o saù t maï ch cuï theå . V. MAÏ CH BEÄ NH KIEÂ M KIEÁ N 1 Maï ch beä nh kieâ m kieá n laø gì? - Kieâm laø kieâm nhieäm, laø laøm theâm… - Kieá n laø thaá y.

167

Maï ch beä nh kieâ m kieá n laø maï ch beä nh chí nh laï i thaá y coù theâ m moä t hoaë c hai, ba maï ch beä nh phuï khaù c hô p vô ï i noù ù veà chö ng beä ù nh vaø hì nh tö ô ng. ï 2. Maï ch beä nh kieâ m kieá n ñôn khaù n Trong phaà n naø y, chuù ng ta chæñ eà caä pñ eá n tö ù toâ ng maï ch: Phuø , Traà m, Trì , Saù c kieâ m kieá n vô i nhau coø ù n caù c trö ô ng hô ø p ï khaù c thìdö a vaø ï o tö ù toâ ng maï ch vaø maï ch beä nh cuû a caù c maï ch trong nhö ng trö õ ô n ø g hô pñ ï où maø phaù n xeù t. 3. Maï ch beä nh kieâ m kieá n toå ng khaù n Trong phaà n naø y, chuù ng ta laá y tö ù toâ ng maï ch phuø , Traà m, Trì , Saù c laø m maï ch beä nh chí nh coø n caù c maï ch khaù c laø maï ch phuï vaø cuõ ng chæxeù t nhö ng trö õ ô ng hô ø pñ ï ô n giaû n laø moä t maï ch chí nh keø m theo (kieâ m kieá n ) moä t maï ch phuï thoâ i.

168

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

169

MA螩H BE腘H 言 N KHA貼 (H靚h 1)

170

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

MA螩H BE腘H 言 N KHA貼 (H靚h 2)

TA?THO罭

- T鲲ha鮪 - 補 u 馻鄒 suy h? - Ho鄆ho鋚

- 補 u mo鹖 ho鈔g s鲷鴑 TA?QUAN - Sa鵱ha? ho鄆ho鋚

TA?X虲 H

- Ca鹠 phong ha鴑 Ho hen, t鳄c ng鲲c

HUYE繬

- To錸th鲷 ng ty?v? - A蕁 kho鈔g tie鈛

- Ho鄆ho鋚 - Mau que鈔 TA?THO罭 - 補 u l鰊 g c鳄ng ga鵼

TA?QUAN

TA?X虲 H

- Kh? ua醫 ke醫酐 ho鈔g bu飊g

HOA誑

- Phe?kh? ke鵰, hu飔h鬷

- Ve?kh? h? nh鲷颿 - Phong ta? la鴐鳄tre? cha鈔ye醬 ha?bo?la飊h

171

MA螩H BE腘H 言 N KHA貼 (H靚h 3)

TA?THO罭

- Ta鈓 huye醫 vong ha鴑. O賗m鳆a

- Huye醫鳄 Tho? TA?QUAN huye醫 - Hoa ma閠

TA?X虲 H

172

KHO臢G

- Ng鲲c b? 鳄ma鵸 - O賗ra ma鵸 - 仲 ma鵸酐 bu飊g hoa隿 vie鈓 tho?huye醫

- 裪 ca鄒 ra ma鵸

TA?THO罭

TA?QUAN

- To錸th鲷 ng tinh huye醫 TA?X虲 H - T鲲ha鮪

NHU

- Ke鵰 a阯

- Bu飊g d鲷鵬 la飊h 馻 u - Tie醫ta?

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

MA螩H BE腘H KIE翸 KIE罭

173

VI. MAÏ CH BEÄ NH TAÏ N G PHUÛ 1. Lyù giaûi veà “taïng phuû ñinh vò” Ñeå thoû a ñ aù ng vieä c nghieâ n cö u maï ù ch beä nh taï ng phuû , chuù ng ta caà n phaû i ñ aë t vaá n ñ eà giaû i thí ch taï i sao taâ m, tieå u trö ô ng, can, ñ ø ô m û, thaä n, baø ng quang laï iô û thoá n, quan, xí ch beâ n tay traù i. Pheá ,ñ aï i trö ô ng, tyø ø , vò , meä nh moâ n hoû a, tam tieå u laï iô û thoá n, quan, xí ch beâ n tay phaû i. Ñieà u naø y coù phaû i do ngö ô i xö ø a aù p ñ aë t hoaë c moø ñ oaù n hay khoâ ng? Vaá n ñ eà naà y tuyeä t nhieâ n khoâ ng phaû i do aù pñ aë t hoaë c moø ñ oaù n maø noù thuoä c veà caù i lyù ñ ö ô ng nhieâ n cuû a noù . Taï ng phuû ñ ò nh vòcoù theå chö ng minh baè ù ng kinh ñ ieå n (kinh dò ch, phuï c hy baù t quaù i hoaë c noä i kinh thö ) hoaë c coù theå chö ng minh baè ù ng hoï c thuyeá t aâ m dö ô ng, nguõ haø nh. Chö ng minh dö ù ï a vaø o kinh ñ ieå n laø chí nh xaù c vaø ngaé n goï n nhö ng vìkieá n thö c kinh ñ ù ieå n chö añ ö ô c phoå ï caä p quaû ng ñ aï i neâ n vaá nñ eà treâ n, chuù ng ta neâ n cuø ng hoï c thuyeá t aâ m dö ô ng vaø nguõ haø nh ñ eå lyù giaû i vaø chö ng minh. ù

174

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Chö ng minh sö ù ï ñ ò nh vòtaï ng phuû treâ n caù c boä thoá n, quan, xí ch ô û hai tay laø hô p lyù ï vaø chí nh xaù c vì : - Khi ta hö ô ng veà ù phö ô ng Nam vaø dang hai tay ra thì tay traù i chæ veà phö ô ng Ñoâ ng, tay phaû i chæ veà hö ô ng Taâ ù y. Theo hoï c thuyeá t nguõ haø nh, phö ô ng ñ oâ ng thuoä c moä cö ng vô ù ù i taï ng laø thuoä c can. Vaä y thì can phaû iô û tay traù i. Ñö ô ng nhieâ nñ ô m cuõ û ng ô û ñ où (quan heä bieå u, lyù ). - Xeùt xem “baø con” gaàn guõi nhaát cuûa can laø “ai”, laø caùi maø sinh ra can vaø laø caù i maø can sinh ra (sinh ra can moä cñ où laø thaä n thuû y vaø can moä c sinh ra, ñ où laø taâ m hoû a). Vaä y thìthaä n thuû y vaø taâ m hoû a, cuõ ng nhöbaø ng quang vaø tieå u trö ô ng phaû ø i gaé n boù gaà n guõ i vô ù i can vaø phaû iô û beâ n can, ñ où laø beâ n tay traù i. - Thaä n thuû y laø baû n goá c cuû a côtheå , laø caù i hö u hì õ nh ñ aà u tieâ n trong caù c caù i hö u hì õ nh do khítaï o thaø nh cho neâ n thaä n phaû iô û goá c ñ où laø vò trí taû xí ch. Tieá p theo laø can moä c (con cuû a thaä n) ô û taû quan vaø sau ñ où laø taâ m hoû a (con cuû a can moä c) ô û taû thoá n. - Tay phaû i chæveà phö ô ng taâ y theo hoï c thuyeá t nguõ haø nh “phöông taây thuoäc kim öùng vôùi taïng pheá”. Vaäy thì pheá phaûi ôû beân tay phaû i vaø ñ aï i trö ô ng cuõ ø ng ô û ñ où (quan heä bieå u, lyù ). - Cuõ ng lyù luaä n nhötreâ n ta thaá y tyø , vòvaø meä nh moâ n hoû a cuõ ng ô û tay phaû i (meä nh moâ n thuoä c hoû a, maø hoû a sinh ra thoå , tyø thuoä c thoå maø thoå sinh ra kim. Vaû laï i meä nh moâ n hoû a chí nh laø moä t thaø nh phaà n côcaá u cuû a thaä n vaø pheá vìsinh ra thaä n. Do vaä yñ aõ hô p vô ï ù i lyù leõ cuû a hoï c thuyeá t nguõ haø nh, ñ oà ng thô ø i vò , tam tieå u cuõ ng thuoä c beâ n phaû i (quan heä bieå u, lyù ).

175

- ÔÛ phaà n treâ n, taï i sao laï i noù i laø hö ô ng veà ù phö ô ng nam roà i dang tay ra maø khoâ ng noù i laø hö ô ng veà ù caù c phö ô ng khaù c? Bô iûvìkhi xeù t veà phö ô ng hö ô ng, tö ù c laø ù treâ n phö ô ng dieä n maë t baè ng, khi maë t phaú ng bieá n thaø nh theå khoá i, víduï nhökhoá i laä p phö ô ng thìnhö ng hö õ ô ng ñ ù où bieá nñ oå i theo caù c maë t phaú ng cuû a khoá i laä p phö ô ng ñ où . Khi caù c maë t phaú ng cuû a khoá i laä p phö ô ng taê ng leâ n gaá pñ oâi, gaáp boán, gaáp taùm, gaáp möôøi saùu… tôùi voâ cöïc thìkhoá i laä p phö ô ng trô û thaø nh hì nh caà u. Luù c naø y phö ô ng nam vaø phö ô ng baé cñ aõ trô û thaø nh hai cö c, ñ ï où laø cö c nam vaø ï cö c baé ï c, coø n phö ô ng ñ oâ ng vaø phö ô ng taâ y chæcoø n laø khaù i nieä m (hì nh caà u laø traù iñ aá t vaø moï i sinh theå toà n taï i). - Chuù ng ta laø nhö ng sinh theå õ thuoä c cö c baé ï c, neá uñ ö ng ù treâ n cö c baé ï c maø hö ô ng ñ ù i thìñ i theá naø o, ngoaû nh maë t veà ñ aâ u cuõ ng laø tieá n veà phö ô ng nam (cö c nam) theo caù ï c kinh tuyeá n luù c naøy chuùng ta phaûi “eáp deït” hình caàu thaønh maët baèng ñeå xeù t veà phö ô ng hö ô ng. ù - Neá u nhökhoâ ng phaû i laø hö ô ng veà ù phö ô ng nam vaø ñ i veà phö ô ng nam thì chæ coù laø thaê ng thieâ n maø thoâ i. Vö a roà ø i chuù ng ta ñ aõ duø ng hoï c thuyeá t aâ m dö ô ng, nguõ haø nh ñ eå lyù giaû i taï ng phuû ñ ò nh vò . Baâ y giô ø chuù ng ta thö û khaû o saù t laï i xem caù c vòtrícuû a taï ng phuû coù hô p vô ï i moï ù i quy luaä t bieá n hoù a cuû a hoï c thuyeá t nguõ haø nh hay khoâ ng? (ñ aâ y laø sö ï kieå m nghieä mñ aù p soá ). Neá u phuø hô p thìñ ï ieà u lyù giaû i vaø chö ng minh treâ ù n laø ñ uù ng. Ngö ô c laï ï i neá u khoâ ng phuø hô p vô ï ù i caù c quy luaä t bieá n hoù a

176

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

cuû a hoï c thuyeá t nguõ haø nh thìñ ieà u ñ aõ chö ng minh laø ù khoâ ng chí nh xaù c.

1.1. Kieå m nghieä n theo quy luaä t töông sinh:

Chuù ng ta ñ eå hai tay theo hì nh veõ (a) vaø nhaä n xeù t. Nhö vaä y, tö ø thaä n thuû y sinh ra can moä c ; can moä c sinh ra taâ m hoû a, taâ m hoû a noá i vô ù i taâ n baø o laï c vaø meä nh moâ n hoû a (ñ eà u thuoä c hoû a) roà i hoû a laï i sinh ra tyø thoå , tyø thoå laï i sinh ra pheá kim, pheá kim ô û beâ n tay phaû i laï i sinh ra thaä n thuû y noá i sang tay traù i. Muõ i teâ n tö ô ng sinh ñ aõ theo moä t daâ y chuyeà n kheù p kí n. ñ ieà u naà yñ aõ ñ uù ng vô ù i quy luaä t tö ô ng sinh. 1.2. Kieå m nghieä m theo quy luaä t töông khaé c

177

Chuù ng ta ñ eå tay theo hì nh veõ (b) vaø nhaä n xeù t thìcuõ ng thaá y raè ng (theo caù c muõ i teâ n chæ ): taâ m hoû a khaé c pheá kim, pheá kim khaé c can moä c, can moä c khaé c tyø thoå , tyø thoå khaé c thuaä n thuû y. Muõ i teâ n tö ô ng khaé cñ aõ theo moä t daâ y chuyeà n kheù p kí n. Ñieà u naà yñ aõ ñ uù ng vô ù i quy luaä t tö ô ng khaé c. 2. Nhöõ ng thuûphaù p phaâ n ñònh maï ch cuû a phuûvaø maï ch cuû a taï ng Treâ n moä t vòtrítaï i boä maï ch thoá n khaå n (víduï nhövòtrí taû thoá n, chuù ng ta thaá y coù ba loaï i maï ch, ñ où laø maï ch cuû a tieå u trö ô n ø g (sôaù n ), maï ch cuû a vòkhí(trung aù n ) vaø maï ch cuû a taâ m (traà m aù n ). Ñaë cñ ieå m caà n lö u yù laø ô û baá t kyø boä vò naø o thì phaà n trung aù nñ eà u laø maï ch vòkhí . nhövaä y trö ô c khi xaù ù cñ ò nh maï ch taï ng hoaë c phuû , chuù ng ta phaû i toå ng khaù nñ eå xaù cñ ò nh maï ch vòkhí trö ô c. Kyõ ù thuaä t xem maï ch vòkhílaø 3 ngoù n tay phaû i cuø ng chung moä t lö c vaø ï cuø ng chung moä t chieà u saâ u tô ù i khoaû ng trung aù nñ eå nhaä nñ ò nh maï ch vòkhí . Khi xaù cñ ò nh ñ ö ô c maï ï ch vòkhí roà i thìnhaá n saâ u theâ m chuù t nö a tô õ i maï ù ch ñ oä ng ñ où laø maï ch cuû a taï ng vaø cuõ ng tö ø ô û vòtrícuû a maï ch vòkhínô i tay noâ ù ng leâ n khi tieá p xuù c vô ù i maï ch ñ oä ng. Coù tö ô ng maï ï ch khaù c vô i maï ù ch vò khí , ñ où laø maï ch phuû hoaë c baé tñ aà u aá n tay xuoá ng tö ø sôaù n tô i gaà ù n maï ch vò khí maø thaá y coù maï ch ñ oä ng thì ñ où laø maï ch cuû a phuû .

178

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Lö u yù vaø nhö ng trö õ ô ng hô ø pñ ï aë c bieä t coù theå xaû y ra: Ví duï : taï i Taû Quan, neá u maï ch ñ ô û m Traà m maø maï ch Can khoâ ng Traà m thìhai maï ch naø y coù theå quyeä n vaø o nhau laã n laã n loä n loä n giö a phaà õ n cuû a maï ch Vò khí . - Maï ch phuû maø Traà m thì coù theå laã n xuoá ng baè ng hoaë c saâ u hô n phaà n maï ch Vòkhínhö ng khoâ ng bao giô ø laã n dö ô i maï ù ch cuû a Taï ng (tö ô ng ö ng Bieå ù u Lyù ). - Khi maï ch cuû a Taï ng maø thuoä c Phuø thìkhoâ ng coù trö ô ng ø hô p maï ï ch cuû a phuû (Tö ô ng quan bieå u Lyù )ñ i Traà m. - Trö ô n ø g hô p maï ï ch Phuû ñ i Phuø maø Taï ng (tö ô ng quan Bieå u Lyù )ñ i Traà m laø deã phaâ n bieä t nhaá t. - Neá u maï ch Phuû vaø maï ch Taï ng ñ eà u coù maø noù laá p lö ng û quyeä n vaø o nhau raá t khoù phaâ nñ ò nh thìchuù ng ta ñ ö ô c quyeà ï n choï n laá y maï ch tö ô ng xuaá ï t hieä n thö ô ng xuyeâ ø n nhaá t, xuaá t hieä n laâ u nhaá t maø laø m Toå ng maï ch cuû a Taï ng chung vô i Phuû ù (coù nghó a laø khoâ ng xeù tñ oaù n theo maï ch ñ ô n khaù n taï i vò trí ñ où . - Trö ô n ø g hô p maï ï ch Taï ng vaø maï ch Phuûcuø ng chung moä t Tö ô ng maï ï ch laø chuyeä n thö ô ng tì ø nh vaø raá t hay gaë p.

179

MA螩H BE腘H TA螻G PHU?

180

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

MA螩H BE腘H TA螻G PHU?

181

- Hoa鮪ma? gia鋞th? tinh kh?ke醫 ta飊g phu? ba醫hoa?

182

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

VII. MAÏ CH BEÄ NH NGHI KÎ 1. Maï ch beä nh nghi kîlaøgì ? - Nghi laø thí ch nghi, phuø hô p, laø ï thuaä n. - Kîlaø tö ô ng kî , laø phaû n nghò ch, baá t thuaä n. Maï ch beä nh nghi kînoù i leâ n nhö ng beä õ nh naø o khi gaë p maï ch naø o thì thuaä n (deã ñ ieà u trò ) hoaë c nhö ng beä õ nh naø o khi gaë p maï ch naø o thìbaá t thuaä n (raá t khoù chö õ a vaø ñ oâ i khi chö a khoâ õ ng ñ ö ô c) khi aá ï y beä nh seõ moã i ngaø y moä t naë ng leâ n roà iñ iñ eá n maï ch Thaá t quaù i hoaë c tö û vong ñ oä t ngoä t. Sau ñ aâ y laø maï ch Nghi Kîvô i moä ù t soá chö ng beä ù nh: 2. Maï ch beä nh nghi kî - Beä nh thuoä â c nhieä t, noù ng soá t - neá u gaë p maï ch Saù c thì thuaä n. - Beä nh thuoä c Haø n chö ng - neá ù u gaë p maï ch Traà m tieå u laø thuaä n. - Beä nh khaù i thaá u (ho coù ñ aø m) neá u gaë p maï ch phuø , maï ch Nhu laø thuaä n. Neá u gaë p maï ch Traà m maï ch Trì , maï ch ñ i nhoû (maï ch tieå u) laø kî . - Beä nh cuoà ng ngoâ n: gaë p maï ch Thö c, maï ï ch Saù c thìdeã chö a neá õ u gaë p maï ch Traà m, maï ch Höthì khoù chö a. õ - Beä nh tieâ u khaù t: neá u gaë p maï ch ñ aï i, maï ch Saù c thì thuaä n, neá u gaë p maï ch hö , maï ch ñ i nhoû (maï ch tieå u) thì kî . - Tînuï c : (muõ i vieâ m, muõ i ung) neá u gaë p maï ch Traà m, maï ch Teá thì thuaä n, neá u gaë p maï ch ñ aï i thì kî.

183

- Beä nh Trö ô ng trö ù ô ng: (buï ø ng ñ aà y trö ô ng) neá ù u gaë p maï ch phuø , maï ch ñ aï i thì thuaä n, neá u gaë p maï ch Hö , maï ch tieå u thì kî . - Beä nh æ a chaû y: Neá u gaë p maï ch Traà m, maï ch Teá thì thuaä n, neá u gaë p maï ch Phuø maï ch hoà ng, maï ch Ñaï i thì kî . - Beä nh Hoaé c loaï n: (ñ au buï ng dö õ doä i) neá u gaë p maï ch Phuø , maï ch Hoaõ n thì thuaä n. Neá u gaë p maï ch Traà m, maï ch Teá , maï ch Vi thì kî . - Beä nh Khíthuõ ng: Neá u gaë p maï ch phuø , maï ch ñ aï i thìthuaä n. Neá u gaë p maï ch Traà m, maï ch Teá , maï ch Nhu, maï ch nhö ô c thì ï kî . - Beä nh Trö ô ng thoá ø ng: (ñ au trong ruoä t) neá u gaë p maï ch Teá , maï ch nhö ô c thìthuaä ï n, neá u gaë p maï ch Huyeà n, maï ch Trö ô ng, ø maï ch Ñaï i thì kî . - Beä nh Thö ô ï ng khí : (tö c ngö ù ï c, ô ï ngö ô c) neá ï u gaë p maï ch Phuø , Maï ch Hoà ng thì thuaä n, neá u gaë p maï ch Teá , maï ch Vi thì kî . - Beä nh Suyeã n tö c: (Hen suyeã ù n) neá u gaë p maï ch Phuø , maï ch Hoaï t thì thuaä n, neá u gaë p maï ch Saé c thì kî . - Beä nh truù ng haø n: neá u gaë p maï ch Khaå n, maï ch Teá thì thuaä n, neá u gaë p maï ch Phuø , maï ch Hoà ng thì kî . - Beä nh Haä u saû n: (Beä nh sau khi sanh trong voø ng 100 ngaø y) neá u gaë p maï ch Traà m, maï ch Tieå u thìthuaä n, neà u gaë p maï ch Phuø , maï ch Hoà ng thì kî . - Beä nh sang thö ô ng: (sö ng ñ au, u nhoï t) neá u gaë p maï ch Nhö ô c thì ï thuaä n, neá u gaë p maï ch Khaå n, maï ch Saé c thì kî . - Cö u beä û nh: (Beä nh ñ aõ bòlaâ u ngaø y) neá u gaë p maï ch Traà m, maï ch Tieå u thì thuaä n, neá u gaë p maï ch Phuø , maï ch Ñaï i thì kî .

184

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Beä nh Ñô ù i haï : (huyeá t traé ngï ê ) neá u gaë p maï ch Traà m, maï ch Hoaï t thì thuaä n, neá u gaë p maï ch Phuø , maï ch Höthì nghò ch. - Truù ng ñ oä c: (aê n phaû iñ oà aê n coù chaá tñ oä c) neá u gaë p maï ch hoà ng, maï ch Ñaï i thì thuaä n, neá u gaë p maï ch Vi, maï ch Teá thì kî . - Beä nh Thoå Huyeá t: neá u gaë p maï ch Tieå u, maï ch Traà m, maï ch Vi thì thuaä n, neá u gaë p maï ch Ñaï i, maï ch Thö c thì ï kî . - Beä nh mô ù i bò : neá u gaë p maï ch Phuø , maï ch Ñaï i thìthuaä n, neá u gaë p maï ch Traà m, maï ch Teá thì kî . - Phuï nö õ coù thai: neá u gaë p maï ch Hoaï t, maï ch ñ aï i thì toá t. - Ngö ô iøbì nh thö ô ng: coù ø maï ch Phuø , maï ch Ñaï i thìthuaä n, neá u coù maï ch Traà m, maï ch saé c laø kî . - Beä nh thuoä c höchö ng: neá ù u gaë p maï ch Nhö ô c, maï ï ch Tieå u thì thuaä n. - Beä nh thö c chö ï ng: neá ù u gaë p maï ch Nhö ô c, maï ï ch Tieå u thì kî . - Ngö ô i giaø ø yeá u: maø coù maï ch Phuø , maï ch Ñaï i laø nghò ch chö ng. ù - Beä nh thoaù huyeá t: (khaï c ra maù u) neá u gaë p maï ch Traà m, maï ch Nhö ô c laø ï thuaä n, neá u gaë p maï ch Thö c, maï ï ch ñ aï i laø nghò ch . - Beä nh ñ au ñ aà u: neá u gaë p maï ch Phuø , maï ch Hoaõ n laø thuaä n, neá u gaë p maï ch Teá , maï ch Trì , maï ch Nhu laø kî

MAÏ CH BEÄ NH NGHI KÎ DIEÃ N CA Ngaã m raè ng: Maï ch lyù y gia Vöõ ng maï nh nghi kîmôiùlaø taø i ba

185

Nhieä t chöù ng maï ch Saù c thuaä n hoø a Haø n chöù ng, Traà m tieå u cuõ ng laø thích nghi Khaù i thaá u kîTieå u, Traà m, Trì Nhu, Phuø laø thuaä n trong khi dieä t tröø Cuoà ng ngoâ n maï ch kîTraà m hö Thöï c, Saù c duø ng thuoá c töø töø beä nh tan Tieâ u khaù t hö, Tieå u gian nan Saù c, Ñaï i maï ch hôï p, deã baø n duï ng y Tîmuï c maï ch ñaï i thìnguy Traà m, Teá khi chöõ a chaú ng gìkhoù khaê n Tröôù ng Tröôø ng Phuø , Ñaï i deã ngaê n Hö, Tieå u maï ch nghòch cuû a caê n beä nh naà y Æa chaû y Traà m, Teá nheï thay Neá u Phuø , Hoà ng, Ñaï i beä nh naø y nan phöông Hoaé c loaï n Phuø , Hoõ an beä nh thöôø ng Maï ch vi, Traà m , Teá y ñöôø ng khoù qua Khíthuõ ng Phuø , Ñaï i maï ch hoø a Teá , Traà m , Nhu, Nhöôï c aá y laø maï ch hung Tröôø ng thoá ng Teá , Nhöôï c caù t trung Maï ch Huyeà n, Tröôø ng, Ñaï i bieá t duø ng thuoá c chi Thöôï ng khíkîmaï ch Teá , Vi Phuø , Hoà ng deã khieá n khíñi thuaä n hoø a Suyeã n töù c Phuø , Hoaï t deã qua Neá u maï ch ñi Saé c aá y laø baá t an Khaå n, Teá maï ch Thuaä n truù ng haø n Phuø , ñaï i ñieà u trògian nan khoù laø nh

186

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Saû n haä u Traà m, Tieå u khoû e nhanh Phuø , Hoà ng thöông chöù ng huyeá t haø nh ñôù n ñau Sang thöông maï ch nhöôcïkhoû i mau Khaå n saé c , noï c ñoä c noá i nhau lan traø n Cöû u beä nh Traà m , Tieå u bình an Phuø ñaï i nghòch chöù ng gian nan baá t thöôø ng Ñôù i haï Traà m, Hoaï t thuaä n ñöôø ng Phuø , Hönghòch chöù ng nan phöông moï i nhaø Truù ng ñoä c Hoà ng, Ñaï i deã ra Vi, Teá phaâ n giaû i ñoä c taø khoù ñi Thoå huyeá t thuaä n Tieå u, Traà m, Vi Ñaï i, Thöï c khoù kieá m phöông gìbình an Beä nh môù i Traà m , Teá gian nan Phuø , Ñaï i thuaä n maï ch beä nh tan deã daø ng Hoaï t, Ñaï i thuaä n nöõ coù mang Ngöôø i maï nh Phuø , Ñaï i söù c caø ng khoû e theâ m Saé c, Traà m nghòch chöù ng khoâ ng neâ n Höchöù ng Nhöôï c, Tieå u caø ng theâ m yeâ n loø ng Nhöôï c, Tieå u thöï c chöù ng khoù xong Laõ o nhöôï c Phuø , ñaï i khoù loø ng cöù u qua Thoù a huyeá t traà m, Nhöôï c thuaä n hoø a Thöï c, Ñaï i nghòch chöù ng aá y laø maï ch hung Ñau ñaà u Phuø , Hoaõ n ung dung Teá , Trì,Nhu maï ch, khoá n cuø ng baá t nghi. * * *

187

Doá c taâ m phuï ng söï Ñaï oy Hieán daâng chuùt ñænh “ñeàn nghì truùc mai” Vuïng veà “chaáp nhaët doâng daøi” Caû m thöông ñoà ng nghieä p nôõ ai phaä t loø ng Moä t caâ y giöõ maù i chaû xong Thænh caà u laâ m giôù i vaø i doø ng döï ng xaâ y. VIII. MAÏ CH BEÄ NH SAÛ N PHUÏ KHOA 1. Thôø i kyøkinh nguyeä t 1.1. Chu kyø kinh nguyeä t Chu kyø kinh nguyeä t cuû a phuï nö õ coù theå thay ñ oå i do nhieà u nguyeâ n nhaâ n ngoaø i beä nh lyù , cuï theå laø : - AÛ nh hö ô n û g cuû a tì nh trí : Neá u uaá t giaä n, ghen gheù t, lo laé ng, ñ au buoà n hoaë c sô ï haõ i quaù ñ oä seõ aû nh hö ô ng chu kyø û kinh nguyeä t. - AÛ nh hö ô n û g cuû a sinh lyù : Do kí ch thí ch thaù i quaù hoaë cö c ù cheá tì nh duï c gaâ y roá i loaï n chu kyø kinh nguyeä t. - AÛ nh hö ô n û g cuû a khíhaä u vaø sinh hoaï t: do aê n uoá ng baá t thö ô ng, thô ø ø i tieá t khaé c nghieä t, sinh hoaï t baá t thö ô ng cuõ ø ng aû nh hö ô ng tô û i chu kyø ù kinh nguyeä t. Sö ï roá i loaï n chu kyø kinh nguyeä t do nhö ng nguyeâ õ n nhaâ n treâ n laø m thaù ng thì thaá y kinh treã , thaù ng thì thaá y kinh sô m, hoaë ù c khi nhieà u khi í t, hoaë c beá kinh haø ng thaù ng. Vô i beä ù nh phuï khoa maø xeù t theo maï ch thìchæñ aù nh giaù beä nh lyù theo nhö ng trö õ ô ng hô ø p nghò ï ch lyù . Coø n nhö ng trö õ ô ng ø

188

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

hô p thuaä ï n, cuï theå laø caû ba boä maï ch ñ ieà u hoø a, maï ch boä Xí ch maï nh hô n boä Quan, boä Thoá n, maï ch tay phaû iñ i lô n hô ù n maï ch tay traù i thìchu kyø kinh nguyeä t coù khaù c thö ô ng cuõ ø ng khoâ ng phaû i laø beä nh lyù phuï khoa. Sö ï khaù c thö ô ng naø ø y chæ laø thô iñ ø ieå m ã roà i sau tö ï ñ ieà u hoø a vaø phuï c hoà i. 1.2. Nhöõ ng beä nh lyùveà kinh nguyeä t Beá kinh: Kinh kyø beá taé c phaù t beä nh chia ra 2 daï ng: - Thuû y phaà n. - Huyeá t phaà n. - Thuû y phaà n laø thuû y dò ch ngö ng gaâ y beá taé c kinh kyø . Trö ô ng hô ø p naø ï y neá u phaù t beä nh trö ô c roà ù i mô i thaá ù y taé c kinh thì deã trò . Bieå u hieä n cuû a maï ch Lyù trong trö ô ng hô ø p thuû ï y phaà n: maï ch Ñô m vaø û maï ch Tam tieâ u traà m, Taâ m vaø Thaä n Teá . - Huyeá t phaà n laø huyeá t tí ch keá t laø m caù cñ ö ô ng kinh laï ø c khoâ ng thoâ ng gaâ y beá taé c kinh nguyeä t. Trö ô n ø g hô p naø ï y neá u maá t kinh trö ô c roà ù i mô i phaù ù t beä nh thì khoù trò . Bieå u hieä n cuû a maï ch lyù Boä Thoá n maï ch Traà m Hö u quan maï õ ch Vi Boä Xí ch, maï ch Traà m , Hoaï t - Beá kinh do aâ m höhoû a vö ô ng, khí ï uaá t, khí tí ch keá t.

189

Maï ch coù bieå u hieä n nhösau: Boä Thoá n vaø boä Quan hö u lö õ c (coù ï theå laø hoà ng, Ñaï i, Thö c, Saù ï c) maøkhi aá y maï ch boäXí ch tuyeä t hoaë c voâlö c ï (Nhö ô c, Teá ï , Vi, Hö , Ñô i). ï - Beá kinh do uaá t giaä n quaù khieá n tyø khí khoâ ng vaä n hoaù . Maï ch bieå u hieä n nhösau: Boä quan maï ch Phuï c, boä Thoá n phuø hoaë c Thoá n traù i Traà m, Keá t. - Beá kinh do tinh huyeá t suy kieä t. Maï ch bieå u hieä n laø : caû ba boä maï ch Höhoaë c Vi - Beá kinh do khíhuyeá t Höhaø n, Haï tieâ u keá t tí ch maï ch bieå u hieä n nhösau: Boä Thoá n Vi, boä Quan Saé c, boä Xí ch Teá , hoaë c 3 boä chæ coù maï ch Nhö ô cï , Teá , Vi, Saé c. 1.3. Kinh nguyeä t treã - Dö ô ng veä höhaø n : caû 3 boä maï ch Hö , Vi maø khoâ ng ra ñ ö ô c moà ï hoâ i laø 2 thaù ng mô i haø ù nh kinh moä t laà n. - Huyeá t kieä t laõ nh tí ch. Maï ch Thoá n, maï ch Quan Saé c, maï ch Boä Xí ch, Vi thì3 thaù ng mô i haø ù nh kinh moä t laà n vaø hay coù nhieà u khíhö(huyeá t traé ng). 1.4. Kinh sôù m - Phong nhieä t vaø Thaá p nhieä t: Maï ch Boä Thoá n, maï ch Boä Quan hoaï t saù c, boä Xí ch Hoaõ n.

190

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Tyø hökhoâ ng nhieá p huyeá t, Thaä n höhaø n, baø o cung khoâ ng ñ où ng ñ ö ô c maï ï ch bieå u hieä n nhösau: Maï ch boä Thoá n vaø Boä Quan ñ i nhoû vaø hoaõ n maï ch boä Xí ch, Vi, Trì(Trö ô ng hô ø p naø ï y thaá y kinh sô m vaø ù keù o daø i, coù theå heá t roà i moä t vaø i ngaø y laï i coù ). 1.5. Caù c chöù ng veà kinh nguyeä t thöôø ng gaë p - Roá i loaï n kinh nguyeä t, ñ au buï ng, ñ aà y hô i, khíñ i ngö ô c ï leâ n gaâ yô ï ngö ô c, khíñ ï i xuoá ng tí ch laõ nh laø mñ au buï ng. Bieå u hieä n maï ch laø Hö u Quan, Traà õ m, Saé c. - Roá i loaï n kinh nguyeä t do phong taø laø m soâ i buï ng , ñ aà y buï ng coù theå gaâ y beä nh Trö ng Haø , saù n khí . Maï ch bieå u hieä n laø Thaä n maï ch phuø khaå n. Roá i loaï n kinh nguyeä t - baê ng huyeá t, Baï ch ñ aù i haï , sa töû cung. Bieå u hieä n maï ch laø : Thaä n coù maï ch Ñoä ng. - Roá i loaï n kinh nguyeä t coù keø m chö ng: khítieâ ù u huyeá t ræ (noù ng ngö a aâ ù m hoä ). Trö ô ng hô ø p naà ï y maï ch Thaä n Hoaï t saù c. - Roá i loaï n kinh nguyeä t keø m chö ù ng hölao, ñ au buoá t tö û cung vaø coù theå thoù at giang. Trö ô ng hô ø p naø ï y Maï ch Thaä n Huyeà n. 2. Thôø i kyø mang thai Chuù ng toâ i nghieä m thaá y raè ng: ñ eå phaâ n bieä t ngö ô i phuï ø nö õ hieä n coù thai hay khoâ ng qua maï ch lyù , phaû i coù nhö ng ñ õ ieà u kieä n nhösau: - Ngö ô ø i phuï nö õ ñ aõ taé t kinh ñ eá n thaù ng thö ù ba vaø maï ch tö ô ng khoâ ï ng bieå u hieä n beä nh Lyù beá kinh nhöô û phaà n beä nh beá kinh ñ aõ ghi vaø coù ñ aë cñ ieå m nö a laø õ : thö ô ng thìngö ø ô ø i phuï nö õ

191

khi coù thai maï ch Taû Thoá n Teá , maï ch Taû Quan hö u lö õ c, maï ï ch Taû Xí ch Hoaï t (maï ch Taû Thoá n thuoä c Taâ m maø Teá laø bieå u hieä n khíthieá u, maï ch Taû Quan thuoä c Can hö õ u lö c bieå ï u hieä n Huyeá t vö ô ng. Maï ï ch Thaä n Hoaï t bieå u hieä n tinh huyeá t nhieà u, khíí t ñ uù ng vô ù i caù i lyù khí suy huyeá t vö ô ng thì ï coù thai). - Neá u muoá n bieá tñ aõ coù thai hay chö a moä t caù ch chaé c chaé n thì duø ng baø i thuoá c nghieä m thai nhösau: Laù Ngaû i cö u khoâ ù 20gr taå m nö ô c daá ù m chua roà i sao tö ø töø cho khoâ , sau ñ où naá u laá y nö ô c uoá ù ng. Sau khoaû ng 15 phuù t thaá y chuyeå n trong buï ng, ngaà m ngaà mñ au buï ng vaø coù noå i goø cuï c trong buï ng thìbieá t chaé cñ où laø ñ aõ coù thai (tuy coù hieä n tö ô ng ï ñ au chuyeå n buï ng nhö ng ngaû i cö u taå ù m daá m uoá ng khoâ ng kîthai vaø khoâ ng ñ oä c). 2.1. Thôø i kyømang thai Do ngö ô iø mang thai theå Taï ng baá t thö ô ng (bò ø aû nh hö ô ng û ñ eá n thai hoaë c do quaù noù ng, quaù haø n, do phaã n uaá t, laø m vieä c, suy töhoaë c duï c phoø n g quaù ñ oä cuõ ng gaâ yñ oä ng thai. Maë t khaù c khi ñ aû o loä n sö ï bieá n hoù a khítieâ n thieâ n cuû a thai baá t thö ô ng ø cuõ ng gaâ yñ oä ng thai. Maï ch ñoä ng thai bieå u hieä n nhösau - Maï ch Khaå n saù c laø laä u thai (thaá y huyeá t ra vaø i gioï t moä t maø khoâ ng ñ au buï ng). - Maï ch Phuø trìthìñ oä ng thai bô û i Haø n vaø thai bòcheø n eù p bô i Thuû û y thuõ ng.

192

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Maï ch Traà m teá laø khísuy huyeá t kieä t (gaâ yñ oä ng thai vì khoâ ng ñ uû sinh lö c ). ï - Taû thoá n vaø Taû xí ch maï ch Vi hoaë c Khaå n laø thieá u maù u. Thai khoâ ng baû o toà n. - Thai 6 ñ eá n 7 thaù ng maï ch thaá yñ i huyeà n maø phaù t noù ng, sô ï laï nh, baø o thai troà i leâ n buï ng treâ n, buï ng dö ô i thìbaø ù nh ra nhö caù i quaï t, ñ où laø ñ oä ng thai do taï ng khíbeá taé c. + Trong caù c trö ô ng hô ø pñ ï oä ng thai thaá y coù ra huyeá t maø khoâ ng ñ au buï ng laø ñ oä ng thai nheï , neá u coù ra huyeá t maø ñ au buï ng laø ñ oä ng thai naë ng. + Khi ñ oä ng thai maø phaà n dö ô i roá ù n (Ñan ñ ieà n) thaá y aá m bì nh thö ô ng thì ø deã chö õ a, neá u thaá y laï nh quaù thì khoù chö õ a laé m. + Khi ñ oä ng thai maø ra huyeá t, maï ch ñ i khoå ng hoaë c Ñoä ng maø saé c moâ i cuû a baø meï xuaá t hieä n maø u xanh thìkhoâ ng cö uñ ù ö ô c meï ï (con soá ng). Neá u lö ô i ngö õ ô i meï ø xuaá t hieä n maø u xanh thì khoâ ng cö u ù ñ ö ô c thai vaø ï coù khaû naê ng cö uñ ù ö ô c meï ï , caû moâ i vaø lö ô õ i coù maø u xanh thì meï laã n thai ñ eà u khoâ ng cö uñ ù ö ô c. ï 2.2. Xem maï ch ñeå phaâ n bieä t sinh trai hay sinh gaù i Vieä c sinh trai hay gaù i thìcoù bieá t trö ô c vaø ù i thaù ng cuõ ng chaû laø m gìñ eå thay ñ oå i theo yù muoá n vaø cuõ ng chaú ng coù gìgiuù p í ch hô n nhö ng vìnoâ n noù ng vô ù i keá t quaû hoaë c do tí nh hieá u kyø maø ngö ô ø i ta cö ù muoá n bieá t trö ô cñ ù ieà uñ où . Sau nhö ng cuoä õ c caõ i vui, sau nhöõng laàn “caù ñoä” ñeå phaàn naøo thoûa maõn taâm lyù ngö ô i ta daã ø nñ eá n thaà y thuoá cñ eå xin lô i phaù ø n xeù t. Ñö ô c sö ï ï traâ n

193

troï ng vaø tin caä y nhövaä y caù c y gia cuõ ng ñ aõ daø y coâ ng nghieâ n cö u ùvaø toå ng hô p kinh nghieä ï m keá t hô p vô ï i y lyù ù ñ eå nhaä nñ ò nh. Phö ô ng phaù p bieá t sinh trai hay gaù i thìnhieà u nhö ng ô û ñ aâ y chuù ng ta chæ xeù t theo caù ch phaâ n bieä t dö a vaø ï o maï c h lyù : - Ñieà u kieä n cuû a sö ï phaâ n bieä t sinh trai hay gaù i laø thai phaû i coù 4 thaù ng tuoå i trô û leâ n (luù c naø y hì nh theå , khíchaá tñ aõ ñ uû vaø bieå u hieä n leâ n maï ch). - Maï ch tay traù iñ i phuø ñ aï i: Sinh trai - Maï ch tay phaû iñ i phuø ñ aï i: Sinh gaù i - Maï ch tay traù i traà m thö c: Sinh trai ï - Maï ch tay phaû i traà m thö c : Sinh gaù ï i - Caû hai tay traù i phaû i maï ch ñ eà uñ i traà m thö c thìsinh ï hai con trai (song thai). -

Caû hai tay traù i phaû i maï ch ñ eà uñ i phuø ñ aï i thìsinh hai con gaù i (song thai).

Taû thoá n Maï ch Phuø Ñaï i: sinh trai

Hö u Thoá õ n Maï ch Traà m thö c: sinh gaù ï i

Boä Xí ch tay traù i lô n hô ù n tay phaû i: sinh gaù i

Tay traù i maï ch ñ i Hoaï t, Thö c, Ñaï ï i: sinh gaù i.

Caû hai tay phaû i traù i ñ eà u di Hoaï t, Thö c, Ñaï ï i thì sanh: song thai.

Tieä nñ aâ y toâ i xin keå laï i moä t caâ u chuyeä n noù i leâ n sö ï chaå n ñ oaù n vaø ñ ieà u trò sieâ u tuyeä t cuû a coå nhaâ n veà beä nh saû n khoa:

194

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Chuyeä n laø vô ï cuû a moä t vòQuan phuû ñ ang mang thai boã ng ñ au buï ng dö õ doä i, mì nh maå y thaâ m tí m, thô û doá c raá t laø nguy kò ch. Vô i gia theá ù cuû a moä t Quan chö c chæ ù moä t luù c sau caù c thaà y lang ñ aõ ñ eá nñ aà y nhaø maø roà iñ eà u boù tay. Luù c naà y thaà y Phaï m Kim Giaù m nguyeâ n laø Quan ngö ï y cuû a Long Trieà u thô i ø Tö ï Ñö c (1886) ñ ù ö ô c mô ï ø iñ eá n, thaà y Giaù m xem maï ch xong thaû n nhieâ n ghi ñ ô n: -

Nhaâ n saâ m 2 chæ

Can khö ô ng 2 chæ

Saé c uoá ng, sau 1 giô ø uoá ng tieá pñ ô n thuoá c. -

Phuï tö û 3 chæ

Sinh khö ô ng 1 chæ

Nhì nñ ô n thuoá c vaø lieä u trì nh uoá ng thuoá c moï i ngö ô iñ ø eà u sö ng soá û t: phaû i chaê ng thaà y Giaù m nhaà m laã n hay baá t caà n saù ch thuoác (vì saùch coù caâu: “Phuùc thoáng phuïc nhaân saâm taéc töû” vaû laï i phuï tö û can khö ô ng laø 2 vòthuoá c kîthai bô û iñ aï i nhieä t neá u theo lyù maø xeù t thìuoá ng thang thuoá c naà y chaû cheá t cuõ ng truï y thai coø n gì , nhö ng vìdanh tieá ng vaø uy tí n cuû a thaà y Giaù m neâ n moï i ngö ô ø i phaû i laë ng thinh maø y haø nh. Quaû nhieâ n uoá ng thuoá c xong beä nh nhaâ n chuyeå n daï vaø truï y ra caù i thai ñ aõ cheá t ñ en xaù m tö ø bao giô . Sau ñ ø où thì saû n phuï thaá y heá tñ au buï ng vaø khoû e trô û laï i. Thaà y Giaù m coø n daë n laï i haõ y coø n moä t thai nö õ añ eá n mai moá t seõ meï troø n con vuoâ ng thoâ i! Vaø roà i quaû ñ uù ng nhövaä y. - Saù ch coø n ghi laï i raè ng: Thaà y Giaù m xem maï ch beä nh nhaâ n thaá y haà u heá t caù c boä maï ch ô û hai tay ñ eà uñ i Hoaï t, Thö c, ï

195

Ñaï i vaø ñ i nhanh (Xaù c) nhö ng rieâ ng maï ch Hö u Xí õ ch laï i khaù c thö ô ng, maï ø ch Tö ô ng nhöchim seû ï moã . (Tö ô c Traù ù c). Theo maï ch maø luaä n thìcaû hai tay maï ch Hoaï t, Thö c,Ñaï ï i thìcoù song thai nhö ng maï ch Tö ô c traù ù c thìbieå u hieä n maï ch Tuyeä t (moä t trong Thaá t Quaù i maï ch). Vaä y thìphaû i coù moä t sinh theå seõ cheá t, nhö ng laø meï hay con, neá u caû hai thai seõ cheá t thìlaø m sao coø n toà n taï i maï ch Hoaï t, Thö c, Ñaï ï i. Neá u baø meï seõ cheá t thìlaø m sao boä Thoá n vaø Boä Quan coø n coù maï ch Hö õ u Lö c. Tö ï ø ñ où maø luaä n thì chæ coù theå laø trong hai thai coù moä t thai ñ aõ cheá t. Bô i theá û maø laø m thai coø n laï iñ oä ng gaâ yñ au buï ng vaø nguy kò ch. Vaá nñ eà baâ y giô ø laø phaû i truï c caù i thai ñ aõ cheá t ra vaø baû o toà n thai soá ng vaø baø meï . Phö ô ng dieä nñ ieà u trònaø y Thaà y Giaù mñ aõ vaä n duï ng kieá n thö c moä ù t caù ch tuyeä t vô ø i. - Cho uoá ng nhaâ n saâ m ñ eå boå khí vaø an caù i thai coø n soá ng vaø trô ï sö c cho caû ù meï vaø thai soá ng. Vìmaï ch Tö ô ù c traù cô û beâ n meä nh moâ n hoû a neâ n phaû i duø ng Can Khö ô ng coù tí nh chaá t Thuû nhi baá t Taå u (dö n ø g maø khoâ ng chaï y) vaû laï i noù coù vò cay, tí nh noù ng khoâ ng ñ oä c hoà i phuï c nguyeâ n Dö ô ng khi ñ aõ muoá n Tuyeä t. Sau ñ où cho uoá ng tieá p phuï tö û sinh khö ô ng phuï tö ûthoâ ng ñ aï t 12 kinh laï c tuy laø thuoác kî thai nhöng saùch coù caâu: “Höõu coá voâ vaãn” töùc laø khi coù taät thì khoâng coù haïi . Do ñoù phuï töû ñaõ laø m nhieä m vuï hoà i dö ô ng, thoâ ng ñ aï tñ eå giö õ theå lö c vaø ï truï c caù i thai cheá t ra ngoaø i. Coø n sinh khö ô ng luù c naà y coù taù c duï ng oå n coá taâ n dò ch vaø Thoâ ng Khieá u phaù t haõ n nheï ñ eå truï c taø khí . Maë t khaùc cuõng coøn giaûi thích theâm raèng caâu: “Phuùc thoáng phuïc nhaân saâm taéc töû” caâu naøy chæ ñuùng vôùi tröôøng hôïp ñau buïng ôû

196

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

theå haø n hoaë c do khínghò ch thoâ i, coø n caù iñ au buï ng cuû añ oä ng thai laø chuyeä n khaù c. 2.3.Thôø i kyø saé p sanh (laâ m saû n) - Bì nh thö ô ng maï ø ch chaï y nhaá t Tö c Tö ù ù chí. Nhö ng khi thaá y maï ch quaù Saù c hay quaù trì laø bieá t saû n phuï saé p sanh (sau 1 ñ eá n 2 giô ø seõ sanh) khi sanh xong maï ch seõ trô û laï i bì nh thö ô ng. ø - Luù c chuaå n bòsanh neá u maï ch bòTraà m Teá hay hoaï t thì deã sanh. Neá u maï ch ñ i phuø , Ñaï i laø khoù sanh (Traà m, Teá , Hoaï t laø chí nh maï ch cuû a thaä nñ aõ xuaá t hieä n neâ n deã sanh, coø n phuø Ñaï i laø bieå u hieä n maï ch Thaä n bòdö ô ng maï ch khaé c cheá neâ n khoù sanh). 2.4.Thôø i kyø sau khi sanh (saû n haä u) Sau khi sanh maï ch Hoaõ n, Hoaï t, Traà m, Teá laø thuaä n. Neá u maï ch ñ i Thö c, Ñaï ï i, Huyeà n, laø nghò ch vaø neá u maï ch ñ i Saé c laø nguy laé m.

197

13. CHAÅN MAÏCH ÑEÅBIEÁT VAÄ N MEÄ NH VAØ BEÄ NH CHÖÙ NG Phö ô ng phaù p chaå n maï ch ñ eå luaä n veà vaä n meä nh vaø y hoï c cuõ ng laø moä t nhaø trieá t hoï c vô i taø ù i tuyeä t theá kinh luaâ n kieá n thö c ù naø yñ aõ ñ ö ô c truyeà ï n daï y cho Trö ô ng beä nh lyù do Ñaï i y söÑoâ ng Uy saù ng laä p. Ngaø i laø moä t nhaø Thaù i Toá vaø tö ø ñ où Trö ô ng Thaù i Toá ö ng duï ù ng vaø phaù t trieå n phoå caä p roä ng khaé p thieâ n haï . Thaù i Toá laø moä t nhaø y hoï c uyeâ n baù c xö ng ñ ù aù ng vô i tieà ù n nhaâ n vô i taø ù i naê ng thoâ ng qua maï ch lyù khoâ ng chæbieá t veà beä nh taä t maø Thaù i Toá thaá u hieå uñ ö ô c caû ï keû toá t ngö ô ø i xaá u, bieá tñ ö ô c keû ï dö õ ngö ô i ø laø nh, bieá tñ ö ô cïtieà nñ oà thò nh suy. Xem maï ch ngö ô ø i cha coø n bieá tñ ö ô c ngö ï ô iøcon, xem maï ch con bieá tñ ö ô c cha meï ï , xem maï ch ngö ô i choà ø ng bieá t ñ ö ô c ngö ï ô ø i vô , xem maï ï ch ngö ô ø i vô ï bieá tñ ö ô c ngö ï ô iøchoà ng. Khaù c naø o nhöngö ô i ta dö ø ï a vaø o tö ô ng ù soá maø luaä n ra cuoä cñ ô i vaä ø n meä nh vaä y. Tö ø hoï c thuaä t vaø kinh nghieä m cuû a mì nh, Trö ô ng Thaù i Toá ñ aõ ghi cheù p truyeà n daï y cho haä u theá kieá n thö c naø ù y tô ù i ngaø y nay vaã n

198

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

ñ ö ô ï c soá ng ñ oä ng vaø ö ù ng duï ng. Ñeå bieá t coâ ng lao cuû a Thaù i Toá , ngöôøi ta goïi phöông phaùp chaån maïch naøy laø: “Maïch Thaùi Toá”. Tuy nhieâ n cuõ ng coù nhö ng giai ñ õ oaï n xaõ hoä i Maï ch Thaù i Toá bòhaï n cheá lö u truyeà n laø bô û i aû nh hö ô ng cuû û a nhö ng keû õ voâ lö ô ng tri laï m duï ng tri thö c vaø ù o vieä c boù i toaù nñ eå truï c lô i gaâ ï y roá iñ ô i soá ø ng sinh hoaï t cuû a daâ n chuù ng. Maï ch Thaù i Toá veà phö ô ng phaù p xem maï ch vaø qui ñ ò nh veà caù c maï ch tö ô ng caù ï c teâ n maï ch cuõ ng nhömaï ch Vö ô ng Thuù c Hoø a chuù ng ta nghieâ n cö u ô ù û phaà n trö ô c. Nhö ù ng thoâ ng qua maï ch lyù ñ eå luaä n veà vaä n meä nh quaù khö ù vaø daá u hieä u tö ô ng lai cuû a tieà nñ oà vaø sö ï vieä c laø chí nh maø luaä n veà beä nh lyù laø phuï . Maï ch Thaù i Toá laø moä t coâ n g trì nh khaù m phaù bíquyeá t huyeà n dieä u trong qui luaä t taï o hoù a, ñ aõ ñ ö ô c caù ï c baä c thaù nh nhaâ n noá i truyeà n nhö Taê ng TríLuï c, Trö ô ng Tö ûPhaù t, Dö ô ng Thö ô ng, Dö ï ô ng Thuù y Chinh, Tuø ng Trinh, Dung Quang baè ng nhö ng luaä õ n giaû i chí nh xaù c tuyeä t vô iñ ø aõ laø m cho vua chuù a vaø daâ n chuù ng nhieà u thô i kinh ngaï ø c vaø thaù n phuï c. Neá u nhöchuù ng ta caà n maã n hoï c taä p, ö ng duï ù ng vô i nhaâ ù n baû n vaø yñ ö c thì ù chaé c chaé n seõ thoâ ng hieå u kieá n thö c naø ù y. I. PHAÀ N VAÊ N XUOÂ I 1. Maï ch Thaù i Toá toå ng khaù n - Maï ch ñ i caá p baù ch, thìtí nh neá t noù ng naû y, voä i vaø ng hay hoaû ng hoá t.

199

- Hai tay saù u boä maï ch ñ eà u, thö ô ng thö ø ô ng hoø ø a hoaõ n, thì thaù iñ oä hieà n hoø a, khoan dung vui veû traù i laï i luù c bòö c quaù ù , thì laï i hung cuï c noù ng tí nh coù khi laï i quaù önoù ng. - Hai tay boä quan maï ch ñ eà uñ i khaå n caû , thìtí nh khívoä i vaø ng caû m xuù cñ oâ i luù c bieå u hieä n hoaû ng hoá t. - Boä maï ch ô û ñ ò a vòCan maï ch thö ô ng ñ ø i laï i phaâ n minh roõ raø ng, thì taâ m hoaø i thaú ng thaé n. - Thoá n quan xí ch hay saù u boä phaâ n minh, ñ iñ uù ng ñ ò a vò cuû a noù , thì chí nh trö c quang minh. ï - Maï ch Thoá n boä Traà m Hoaï t thìtí nh raá t toâ n suø ng thaà n thaù nh, phaä t trô ø i. Maï ch Thoá n boä ñ i Phuømaø hönhö ô c thìgiaø ï u veà tí nh aâ m chaá t, dò ñ oan quyû thaà n, ñ oà ng boù ng. - Maï ch to phoå ng roã ng thoâ bæmaø ñ i nhanh khícaá p laø nhö ng ngö õ ô i lí ø nh traù ng lao coâ ng vaá t vaû . - Maï ch to nhöoá ng raï maø laï iñ i chaä m, thæ nh thoaû ng coù luù c ñ ì nh treä nhölaø ñ ö ng dö ù ng laï ø i, laø nhö ng ngö õ ô ø i gian tham troä m caé p, ranh vaë t chô i bô ø i, ngaø yñ eâ m leâ u loå ng khoâ ng thö ô ng, cao ø boà iñ ó ñ ieá m, meø o maû gaø ñ oà ng . - Hai thoá n boä maï ch chaï y phaâ n minh, laø nhö ng baä õ c anh huø ng haø o kieä t. - Hai boä Taâ m Can maï ch ñ i coù veû thanh nhaõ : laø ngö ô ø i sang troï ng khoâ n ngoan. Neá u hai boä aá y maø chaï y thoâ troï c laø ngö ô i heø ø n haï , ngu ñ aà n. - Taâ m vaø Can boä maï ch ñ i Traà m Saù c laø ngö ô ø iñ ö ô ng laø m quan bò giaù ng chö c. ù

200

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Taâ m vaø Can hai boä maï ch ñ i Hoà ng Huyeà n laø ngö ô i phuù ø quyù hieå n vinh. - Taâ m vaø Can boä maï ch ñ i Traà m ,Vi, Nhu, Nhöôï c laø ngö ô ø i baà n cuø ng, ñ où i khoå , vaá t vaû , gian nan. 2. Maï ch Thaù i Toáluaä n theo boä vòtaï ng phuû 2.1. Taâ m thuoä c sao chu töôù c - Maï ch Taâ m boä khoâ ng ñ eà u, ñ i thì khi thaê ng khi giaù ng : loã moã khoâ ng ñ eà u thì giaø u tí nh í ch kyû , tham lam haï i ngö ô ø i voâ cô . ù - Maï ch ô û boä Taâ m teá laø ñ ieà m saé p cö ô ù i naø ng haà u, tì nh tö ù hoï theo. - Taâ m boä maï ch ñ i Traà m Thöï c maø laï i hô i hoaï t, thìkhoù nuoâ i con (Hö u õsinh voâ dö ô ng). õ - Taâ m boä maï ch Hoà ng : hoï c vaê n thi ñ aä u laø m quan, hoï c voõ laø mñ eá n caá pñ aï i tö ô ng. ù - Taâ m boä Traà m phuï c, thì saù t vô ï vaø xung khaé c meï cha. - Ñoá i vô ù i phuï nö : Taâ õ m boä Traà m thìdaã uñ eá n giaø cuõ ng vaã n daâ mñ aõ ng. - Xí ch boä maï ch Phuø laø ngö ô i phuï ø nö õ ham theo trai. - Taâ m boä maï ch ñ i Vi Teá laø ngö ô ø i khoâ ng coù con caù i! 2.2. Can thuoä c sao thanh long - Can boä maï ch ñ i Phuø , laø ñ ieà m phaù saû n vong gia thaá t thoå vaø bò nhieà u kieä n tuï ng .

201

- Maï ch ô û Can boä ñ i Hoà ng thìcoù nhieà u chaù u con : Ñinh Taø i lö ô ng vö õ ô ng, theá ï phieä t traâ m anh, doø ng doõ i nhieà uñ ô i noá ø i nghieä p oâ ng cha. - Can maï ch Huyeà n theo ngheà vaê nñ oã cao, theo ngheà voõ laø m to giaø u coù . - Can maï ch Hoà ng, ngö ô ø iñ ö ô c vinh hoa. ï - Can maï ch Phuï c, vì gioù ñ oä c sinh beä nh. 2.3. Tyø thuoä c sao Caâ u Traä n - Maï ch ô ûTyø cung chaï y Traà m maø laï i coø n Khoå ng: ngö ô ø i aá y seõ laá y vô ï giaø u, nhö ng bò kieä n tuï ng veà ñ ieà n saû n loâ i thoâ i. - Maï ch TyøHoaõ n Ñaï i thìtí nh neá t nhaâ n aù i, roä ng raõ i laø ngö ô i roä ø ng raõ i yeâ u ngö ô i, hay hy sinh coâ ø ng vieä c cuû a mì nh ñ eå laø mí ch cho ñ ô iø , cuõ ng nhöhy sinh cuû a caû i cuû a mì nh, ñ eå giuù p ñ ô õ anh em, ñ oá i vô ù i moï i ngö ô i raá ø t toá t. - Maï ch vi hoà ng maø hoaõ n laø nhö ng baä õ c thoâ ng minh hay laø nhö ng ngö õ ô i hieá ø u nghó a cao sieâ u, nhö õ ng ngö ô i giaø ø u baù c aù i, nhieà u ñ ö c tí ù nh hay, ñ oá i vô ù i moï i ngö ô ø i coù tí n nhieä m, ngoaø i nö ô c trong nhaø ù ,ñ eà uñ ö ô c moï ï i ngö ô i kí ø nh neå . - Maï ch Tyø ñ i hoaõ n maø ñaï i, thìnhô ø vô ï maø giaà u coù (nhôø theá lö c nhaø ï vô ,ï hoaë c cuû a vô ï laø m neâ n). - Maï ch Tyø Huyeà n laøñ ieà m saé p coù loä c taø i may maé n, nhö ng roà i cuõ ng raá t nhanh tieâ u tan. - Tyø maï ch Hoaõ n laø nhô ø vô ï maø laø m neâ n nhaø cao cö a û roä ng, ruoä ng caû ao lieà n, tieà n taø i sung tuù c.

202

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Tyø maï ch Traà m Vi maø Phuï c, seõ bòkieä n caù o veà hoâ n nhaâ n, ruoä ng nö ô ng ñ ieà n saû n. - Tyø maï ch Phuø Saù c maø Huyeà n, laø ñ ieà m con caù i bò naï n. 2.4. Pheáthuoä c sao Baï ch Hoå - Maï ch ô û Pheá Traà m maø laï i Vi thìcha meï hay coù nhö ng õ chuyeä n baá t bì nh, thö ô ng khi than phieà ø n khoù c loù c, traù ch moù c cheâ bai. - Maï ch ô û pheá boä phuø hoaõ n, laø ngö ô i ñ ø a mö u tuù c keá , nhö ng ñ a tì nh, rö ô u cheø ï be beù t, saé c duï c laâ m ly. - Maï ch ô û Pheá boä coù veû nheï nhaø ng thanh nhaõ thìcoù phuù c, xa maõ ñ aà y nhaø . - Pheá boä maï ch ñ i traà m khaå n laø ngö ô i: Gia ñ ø ì nh keù m phuù c, vaá t vaû gian nan, vô ï con taä t beä nh khoù khaê n. - Maï ch ô û boä Pheá ñ i raé n chaé c thaú ng baê ng nhösô ø vaø o da maë t troá ng, roà i laï i thaá y maï ch Saé c maï ch ñ oaû n laø ñ ieà m saé p coù tai ö ô ng, coi chö ng vaø ø caå n thaä n, khoâ n kheù oñ eå ñ eà phoø ng. - Maï ch ô û Pheá Phuï c maø laï i thaá y taù n laø ñ ieà m vô ï ñ aõ coù ngoaï i tì nh. - Maï ch ô û Pheá Huyeà n, Traø ng mö ô ng tö ø ô ng nghe nhönoù ï où ng aû maø chaé c chaé n, nghó a laø maï ch ñ i nhoû raé n chaé c maø daø i, thì ñ aï t coâ ng danh phuù quyù quyeà n haø nh. - Maï ch pheá hoà ng maø laï i hoaï t laø ngö ô ø i giaø u coù phong lö u. - Maï ch Pheá ñ i saé c maø laï i coø n vi thì caû ñ ô i chæ ø thaá y vaá t vaû ngheø o naø n, laø m aê n khoù khaê n tuù ng thieá u.

203

- Pheá maï ch Phuø , tuoå i treû thi ñ aä u. - Pheá maï ch Phuø maø Khaå n, laø ngö ô i goù ø a vô ï vaø khoâ ng coù con. - Pheá maï ch Traà m Vi, laø cha meï cheá t roà i. 2.5. Thaä n thuoä c sao Huyeà n Vuõ - Maï ch Thaä n chaï y Traà m laø ngö ô ø i phuù cñ ö c, tu nhaâ ù ní ch thoï sung sö ô ng an khang.`````````````` ù - Maï ch Thaä n Vi thìmeä nh ñ oaû n beä nh nhieà u, ñ au thö ô ng, choù ng cheá t. - Maï ch Thaä n Ñoaû n maø laï i Phuï c vaø Traà m thìcoù ñ ieà m bò thuû y aù ch, muoá n traù nh caà n phaû i kieâ ng soâ ng nö ô c chô ù ù qua. - Maï ch Thaä n Nhu maø laï i Traà m, laï i coø n Nhöôï c, thìcaà n phaû i xa laù nh choã raä m raï p, ñ eà phoø ng raé n reá t. - Maï ch Thaä n Ñoaû n laï i Phuï c, thìseõ gaë p tai naï n, cheá t moä t caù ch oan uoå ng. - Ngö ô ø iñ ö ô ng laø m quan tö ï nhieâ n maï ch Thaä n thaá y Hoaï t laï i theâ m maï ch Ñoä ng thìsaé p phaû i thay ñ oå i chö c tö ù ô c vaø ù di chuyeå n coâ ng vieä c. - Maï ch Thaä n thaá y taû n maù t khoâ ng ñ eà u maø laï i traà m, thì coù tí nh luyeá n aù i duï c tì nh, tí nh ö a taø i ngheä , hay thö ô ng ngö ô i ø ngheø o, hay giuù pñ ô õ ngö ô ø i ngheø o khoå . - Thaä n maï ch ñ i hoaï t maø traà m, thìcha meï phuù cñ ö c giaø ù u coù soá ng laâ u. Maï ch ô û Meä nh moâ n traà m hoaï t thì ñ ö ô c nhö ï ng ñ õ aà y tô , con ô ù û trung thaø nh.

204

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Maï ch Thaä n Huyeà n Hoà ng laï iñ i caá p toá c thì khaé c cha meï , coù khi phaû iñ iô û sang laø ng khaù c, hay laø coù tí nh boâ ng loâ ng vieã n voï ng. - Maï ch Thaä n ñ oä ng ba laà n roà i laï i thoá t nhieâ n thaá y traà m laë ng saù t coá t laø daá u vô ï ñ aõ coù mang. - Maï ch Thaä n thaá y Trìroà i laï i hô i Traà m laø ñ ieà m seõ gaë p ñ ö ô c ngö ï ô i con nuoâ ø i tö û teá . - Thaä n maï ch Traà m, caù c vieä c thö ô ng ñ ø ö ô c nhöyù ï , ñ ô ø i ngö ô i laï ø iñ ö ô cïsoá ng laâ u. - Thaä n maï ch ba laà n Ñoä ng roà i laï i Trì, vô ï coù thai. - Thaä n maï c h Traà m laï i Ñoaû n vaø Phuï c , caê n beä nh ñ aõ saâ u naë n g. 3. Maï ch Thaù i Toáluaä n veàphuïnöõ Khi xem maï ch phuï nö õ thìphaû i xem tay phaû i trö ô c, vì ù phuï nö õ hö u xí õ ch laø m chuû . - Nhö ng baø õ maø maï ch xí ch boä veà beâ n tay phaû i: maï ch ñ i Traà m maø laï i Hoaõ n, laø baä c meä nh phuï phu nhaâ n, nghi gia nghi thaá t, gia ñ ì nh haï nh phuù c laâ u daø i. - Caù c baø maø boä quan beâ n tay traù i. Maï ch ñ i Hoà ng Hoaï t maø laï i Huyeà n laø ngö ô ø i vô ï hieà n raá t toá t, giuù pñ ô õ choà ng con, laï i coø n ñ aû m ñ ang moï i vieä c, giuù p í ch gia ñ ì nh, thò nh vö ô ng veû ï vang. - Nhö ng baø õ maø maï ch Tyø hoø a Hoaõ n laø ngö ô ø i coù tí nh caù ch baå m thuï kieâ n trinh nghó a khí . - Nhö ng ngö õ ô iñ ø aø n baø maï ch ô û Pheá Ñaï i laø ngö ô i coù ø nhieà u tí nh xaá u hay ñ oá kîghen tuoâ ng.

205

- Nhö ng ngö õ ô ø iñ aø n baø ô û beâ n tay traù i maï ch Taâ m Traà m teálaø ngö ô iñ ø aø n baø saù t hai ñ ô i choà ø ng, ñ eá nñ ô i choà ø ng sau mô ù i vö ng. õ - Nhö ng baø õ maï ch Thaä n (tay beâ n traù i xí ch boä ) maï ch ñ i Hoà ng Hoaï t thì sinh con quyù tö û khoa baû ng traâ m anh. - Nhö ng baø õ maø boä maï ch ô û Meä nh moâ n, maï ch ñ i Hoà ng laø ngö ô i dieã ø m phuù c, sinh ñ ö ô c nhieà ï u con ñ oan trang thuï c nö . õ - Nhö ng ngö õ ô iñ ø aø n baø maø maï ch ô û Taâ m boä Traà m laø ngö ô ø i sinh con nguyeä t hoa phoù ng ñ aõ ng, laõ ng maï n chô i bô i. ø - Nhö ng ngö õ ô iñ ø aø n baø maø maï ch ô û Taâ m boä ñ i Teá ñ i Vi thì ngö ô i aá ø y raá t khoù nuoâ i con. - Nhö ng ngö õ ô iñ ø aø n baø maï ch ô û xí ch boä Phuømaø Ñaï i laø ngö ô i phaù ø haï i choà ng con, khuynh gia baï i saû n tan cö û a naù t nhaø . Nhö ng ngö õ ô iñ ø aø n baø maï ch ô û xí ch boä ñ i Phuø phieá m laø ngö ô i coù ø tí nh traê ng hoa, ñ oâ ng taâ y phoù ng ñ aõ ng, hay í t ra cuõ ng laø coù tì nh rieâ ng traù i yù , gioù traê ng heï n hoø , ngoõ lieã u vö ô ø n xuaâ n. - Nhö ng ngö õ ô ø iñ aø n baø maï ch ô û xí ch boä thaá y Saù c laø daá u hieä u ngö ô ø i aá yñ aõ coù thai roà i. - Laï i nhömuoá n xem cho bieá t thai con trai hay thai con gaù i thì khi xem heã thaá y maï ch dö ô ng thì sau ñ eû con trai. (Maï ch dö ô ng laø nhö ng maï õ ch Hoà ng, Huyeà n, Thöcï). - Khi xem heã thaá y maï ch aâ m laø sau ñ eû con gaù i (Maï ch aâ m laø nhö ng maï õ ch Traà m, Trì,Vi, Teá . - Ngö ô iñ ø aø n baø khi ñ ö ô ng coù thai maø xí ch boä ñ i Hoà ng Hoaï t maø laï i coø n Tröôø ng laø daá u hieä u ngö ô ø i aá y sanh ñ oâ i.

206

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Ngö ô iøñ aø n baø khi ñ ö ô ng coù mang maø maï ch Thaä n thaá y ñ i Nhu ñ i Nhö ô c neâ ï n phaû iñ eà phoø ng, keû o caù i thai ñ où coù theå cheá t trong buï ng meï . - Ngö ô iøñ aø n baø khi mô ù i coù thai maï ch cuõ ng bì nh thö ô ng, ø nhö ng maø sau khi ñ aõ coù thai í t laâ u thìmaï ch thö ô ng ñ ø i Hö (hö ñ aâ y laø noù i maï ch hö ). - Luù c baá y giô ø maï ch ô û Thoá n boä coù thaá yñ i Vi thö ô ng nhoû ø xí u. Moã i moä t hô i thô û ra hí t vaø o, maï ch chæ ñ eá n naê m laà n, maë c daà u Phuø Traà m cuõ ng theá . Nhö ng coù ñ ieà u khaù c laø aá n cuõ ng thaá y ñ i nhöthö ô ng khoâ ø ng dö ù t. Neá u ngö ô i khoû ø e maï nh khoâ ng coù beä nh gì khaù c maø laï i taé t kinh khoâ ng thaá y coù daá u hieä uñ aõ coù mang, nhö ng maõ iñ eá n khi coù mang ñ aõ ñ ö ô c ba thaù ï ng thì baá y giô ø maï ch ñ i Saù c laø daá u hieä u chaé c chaé nñ aõ coù mang roà i. II. PHAÀ N VAÊ N VAÀ N 1. Maï ch Thaù i Toáñôn khaù n treâ n töø ng boävòthoá n quan xí ch dieã n ca 1.1. Maï ch phuø Maï ch Phuø boä Thoá n moä t khi, Tham daâ m kieä n tuï ng phaâ n ly naõ o nuø ng Noâ tyø doá i traù baá t trung, Quyû ma nhaû m nhí tin doâ ng tin daø i. Nhö cñ ù aà u noù ng laï nh lai rai Taá m thaâ nñ au ñ ô n caû ù ngoaø i laã n trong Maï ch naø y ngö ô ø i chaú ng thong dong, Mö u toan vaá t vaû maø khoâ ng ra gì .

207

Quan boä Phuø tí nh vuõ phu, Tí nh tì nh noù ng naû y ngao du chô i bô ø i, Cö a nhaø û cônghieä p bao ñ ô i, ø Ruoä ng nö ô ng ñ eå laï i, nhaá t thô ø i heá t trô n Sô m bieá ù t tu tæ nh laø hô n Mì nh laø m mì nh chò u, ñ ö ng hô ø n giaä ø n ai Ñau tim ñ au buï ng lai rai Kieâ n taâ mñ ieà u trò nay mai beä nh laø nh Maï ch phuø Xí ch boä deo neo Anh em xa caù ch, ngheø o coø n khaé c nhau Meï cha beä nh taä t oá mñ au Hoï haø ng maâ u thuaã n choá ng nhau khoâ n cuø ng Laø m aê n rô i raõ ø lung tung Moã i ngö ô i moã ø i ngaû ñ aâ m khuø ng nhöma. Thaù i dö ô ng kinh nhaä p phong taø Ñau ñ aà u nhö c moû ù i vaø o ra chaù n chö ô ng. ø 1.2. Maï ch khaâ u (khoå ng) Maï ch Khaâ u Thoá n boä vö añ ø aâ u, Lang thang khaé p neû o, ngoõ haà u gô m gheâ ù Ham meâ , taø i tö û nhieà u ngheà , Gia ñ ì nh quyeá n thuoä c khoâ ng heà ai hay Hoaï nh taø i tí ch trö õ meâ say,

208

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Chaù u con nhô ø ñ où mö ô n vay tieâ ù u xaø i. Beä nh hay thoå huyeá t lai rai Theâ m chö ng ñ ù aù i soù n, hai tai keâ u hoaø i Maï ch Khaâ u quan boä chaà n chô ø Anh em phuù cñ ö cñ ù ö ô c nhô ï ø cuû a cha Bô i nghe keû û xaá u gieø m pha, Anh em hieá u nghó a thaø nh ra khoâ ng troø n Tai bay vaï gioù nha moâ n, Chæ vì aê n noù i khoâ ng toâ n troï ng lô ø i. Keá t hung ñ au ñ ô nñ ù aà y vô i, Bô i vì û tö û huyeá tñ oï ng nô i hoâ ng mì nh Maï ch Khaâ u boä Xí ch laï thay, Boâ n ba chaú ng chò uô û ngay choã naø o. Hoaï nh taø i sao kheù o ra vaø o, Coù roà i laï i heá t, heá tñ aø o laï i ra Thö ô ng thay vaé ng cö û a vaé ng nhaø Meï cha chaú ng hö ô ng tuoå û i giaø vô ù i con Beä nh sinh ñ aù i soù n buoà n noâ n Ñaù i ra caû maù u, tieä n moâ nñ au hoaø i 1.3. Maï ch hoaï t Vieä c hay nhieà u luù c bieá t ngay Thoá nñ i maï ch Hoaï t, ngoù n tay taø i tì nh,

209

Vö ô ng coâ ng quyeà n quyù chuoä ng mì nh, Hoaï nh taø i may maé n coâ ng ñ ì nh tô ù i lui, Coå boà n sao kheù o heâ n xui, Roà i ra laé m chuyeä n ngaä m nguø i rieâ ng taâ y Xuaâ n qua hoa ñ aõ nô û ñ aà y, Heá t thô ø i xuaâ n saé c, ong bay bö ô m chuoà ù n. Boä quan maï ch Hoaï t quan sang, Ña mö u tuù c keá khoâ n ngoan ñ uû ñ ieà u. Ngoâ i cao taø i loä c caø ng nhieà u, Tieá ng taê m lö ng laã ø y traê mñ ieà uñ aû mñ ö ô ng. Thanh danh hieå n haù ch phi thö ô ng, ø Uy quyeà n bao quaù t boá n phö ô ng moä t nhaø . Khoâ ng may beä nh taä t phaù t ra OÁ mñ au laâ u bò chö ng laø ù Vò ung. Ngö ô i naø ø o Xí ch Hoaï t quyù thay, Coâ ng thaø nh danh toaï i roà ng maâ y gaë p thô ø i Thoâ ng minh taø i trí hô n ngö ô i, ø Neá uñ ö ô c boä ï Xí ch, Hoaï t thô ø i giaø u sang. Vô ï hieà n con thaû o veû vang, Traâ m anh vaê n vaä t an khang thoï traø ng, Maù ch cho beä nh taä t giô û giang, Veà giaø taù o boù nñ au maø ng ruoä t non

210

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

1.4. Maï ch Thöï c Boä Thoá n maï ch Thö c khaù ï ñ aà y, Daã u nhaø ngheø o khoù vaã nñ aà y phong ñ aê ng. Vô ï con sô ï khaé c hì nh chaê ng, Meï cha cuõ ng thaù c laø m aê n buoà n raà u. Anh em coá t nhuï c yeâ u nhau, Chô ù chi hô ø hö ng laø õ ñ au loø ng roà i. Thö ô ng tieâ ï u ngö c noù ï ng nhösoâ i, Laø m aê n vaá t vaû ñ ö ng ngoà ù iñ ö ô cñ ï aâ u. Boä quan maï ch Thö c cuõ ï ng raà u Daã u thaø nh taâ mñ où khoâ ng caâ u cuù gì , Tieà n taø i thô ø i vaä n hao ñ i, Ruoä ng vö ô n baù ø n heá t cuõ ng vì vaä nñ en Vô ï con hieà m khí ch gheù t ghen, Bô iû chö ng hì ù nh khaé c bao phen loä ng haø nh Daï daø y noù ng hoå i bao quanh, Thuoá c khoâ ng ñ uù ng beä nh laï i thaø nh ra hö , Maï ch Thöï c boä Xí ch aê n chô i, Phieâ u lö u coâ ng tö û daù ng ngö ô i boà ø ng tieâ n. Nguyeä t hoa hieá u saé c tung tieà n, Rö ô u cheø ï be beù t tí nh nghieà n phaá n son. Vong gia baï i saû n hao moø n,

211

Chí nh mì nh khoâ ng tieá c, ngö ô i coø ø n tieá c chi Laï i theâ m buï ng oû ng da chì , Khí trong ngö c noù ï ng, beä nh thì lieâ n mieâ n. 1.5. Maï ch Huyeà n Maï ch Huyeà n boä Thoá n quan to. Hoaï nh taø i noù ng naû y laø m cho hao moø n Chö c cao tö ù ô c loä ù c quyeà n moâ n, Tö ô n û g mì nh quyù giaù Vö ô ng toâ n ra vaø o Vô ï con kieâ u haõ nh laø m cao, Toá t maø khoâ ng toá t laø m sao baâ y giô . ø Phong taø caá p baù ch beä nh cô , Gaâ y neâ n hoaï n naï n khoâ ng ngô ø ñ au thö ô ng. Maï ch Huyeà n quan boä coâ ng danh, Maï ch ñ iñ aà y ngoù n tay raø nh ñ ö c to. ù Ñi thi ñ oã sô ù m khoû i lo. Ñaê ng khoa vinh hieå n, trô i cho phuù ø c laø nh. Khoâ ng may cuû a caû i tan taø nh, Huyeà n Traø ng quan hö u laï õ i thaø nh khoâ ng hay, Kinh phong run raå y chaâ n tay, Beä nh tì nh caá p baù ch ñ eá n ngay khoâ ng ngô . ø Maï ch Huyeà n boä Xí ch lao ñ ao, Lo toan uoå ng phí , laø m sao khoâ ng raà u Voâ tì nh coá t nhuï c lì a nhau,

212

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Vì tieà nñ eá n noã i loø ng ñ au ñ ô n loø ù ng, Meä nh naø o coù ñ ö ô c thong dong, ï Nuoâ i con beä nh naï n long ñ ong nhieà u beà . Ñau mì nh nhö c moû ù i eâ cheà , Hao moø n gia saû n naë ng neà beä nh mang. 1.6. Maï ch Khaå n Thoá nñ i maï ch Khaå n cuõ ng kyø , Cuoà ng phong beä nh hoaï n tí nh thì khoâ ng hay. Traê m ngheà taï p ngheä xô û xoay Leâ n voi xuoá ng choù ñ oå i thay bao laà n. Haø n taâ m muoá n veû chuû nhaâ n, Loanh quanh chæ muoá n oâ m chaâ n sang giaø u. Phong taø beä nh naï n oá mñ au, Thaù i dö ô ng bieå u chö ng nhö ù cñ ù aà uñ au xö ô ng. Boä quan maï ch Khaå n aê n chô i, Nguyeä t hoa ong bö ô m laû ù lô i phong tì nh. Nhaø ngheø o kieä n tuï ng linh tinh, Ñieâ u ngoa gieø m baù ng khoe mì nh gioû i giang. Vô ï con cay ñ aé ng traê mñ aø ng, Anh em cheâ traù ch laï i caø ng chaù n nhau. Ruoä t taè m chí n khuù c quaë nñ au Chaâ n tay teâ baï i nhö cñ ù aà uñ au hoâ ng. Xí ch ñ i maï ch Khaå n cuõ ng hay,

213

Thaâ n danh kieå u caù ch ngoà i ngay coâ ng ñ ö ô ng. ø Noù i laø m khoâ ng ñ uù ng kyû cö ô ng, Noù iñ aâ u boû ñ aá y vieä c thö ô ng khoâ ø ng ñ aâ u. Ngheâ nh ngang xe ngö ï a baï n baà u, Roà i ra tì nh nghó a côhaà u nhökhoâ ng. Haï tieâ u chí bí khoù thoâ ng, Buï ng ñ au tai ñ ieá c nghe khoâ ng thaá y gì 1.7. Maï ch Hoà ng Thoá n Hoà ng tuaá n tuù anh taø i, Sô m ùneâ n danh giaù laâ u daø i thoï khang. Loä c taø i phuù quyù giaø u sang, Chaù u con hieå nñ aï t veû vang bao ñ ô i. ø Giaø maø thaá y maï ch Hoà ng thô ø i, Sinh con quyù tö û neâ n ngö ô i meá ø n yeâ u. Cö c Hoà ï ng khí noù ng thö ô ï ng tieâ u Cuõ ng laø taä t beä nh nhö ng nhieà u thoï chaê ng ? Quan Hoà ng só hoaï n coâ ng danh, Quan Hoà ng maø Hoaï t phuù c laø nh veû vang Kí nh daâ ng nghi leã ñ aø ng hoaø ng Gia ñ ö ô ng traä ø t tö ï huy hoaø ng uy nghieâ m. Cö c Hoà ï ng vò nhieä t khoâ ng sai, Beä nh hökinh quyù moä t mai khoû i daà n. Maï ch Hoà ng xí ch boä haï i thaâ n,

214

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Cuoà ng, phong, tö u saé û c laé m phaà n khoâ ng hay. Tö ï nhieâ n bieá n coá vaï laâ y. Cö a nhaø û tieà n cuû a cuõ ng bay loá i naø o. Vô ï con ñ ieâ uñ ö ng laø ù m sao ? Anh em ñ eà u gheù t ngö ô ø i naø o cuõ ng cheâ . Buï ng ñ au quanh roá n hoâ n meâ , Cuø ng ñ ö ô ng khoâ ø ng bieá t xoay ngheà gì ñ aâ y. 1.8. Maï ch Vi Maï ch Vi boä Thoá n mong manh, Khoù c than thö ô ng tieá c sinh thaø nh hô i oâ õ i. Anh em chæ moä t mì nh thoâ i, Meï cha xung khaé c chia ñ oâ i sô n haø . Laø m aê n vaá t vaû xoâ ng pha Giaà m mö a giaõ i naé ng ngö ô ø i ta cheâ cö ô i. ø Khí höhuyeá t thieá u yeá u ngö ô i. ø Tai keâ u nhösaù o caû ñ ô ø i oá mñ au. Maï ch Vi quan boä gian nan, AÁ m nhô ø trô i naé ø ng, côhaø n tuû i thaâ n. Theo ngö ô i haà ø u haï aâ n caà n, Hoï a may ngö ô i giuù ø pñ ö ô c phaà ï n naø o chaê ng ? Hoaë cñ i buoâ n baù n kieá m aê n Khoû i beà hì nh phaù p khoù khaê n muoâ n vaø n. Tyø hökhí keá t Taâ m Can, Buï ng ñ au khoá n khoå ruoä t gan naõ o nuø ng,

215

Maï ch Vi boä Xí ch khoâ n cuø ng, Ly hö ô ng phaù saû n khoâ ng dung moä t ngö ô ø i. Vô ï con ñ où i raù ch taû tô i, Meï cha laä nñ aä n moä tñ ô iñ ø au thö ô ng. Ñeá nñ aâ u troä m caé p baá t lö ô ng Gian tham khoá n khoå aê n lö ô ng laã ø n nhau Thaä n höbuï ng dö ô ù i quaë nñ au, Hoà i taâ m hoá i caû i cho mau keû o maø .

9. Maï ch Traà m Maï ch Traà m boä thoá n kheù o thay, Phaä t tieâ n moä ñ aï o, thö ô ng ngaø ø y chu du, Cö u lö û u khaá p kheå nh ñ i tu, Laï i tham tö u saé û c xuaâ n thu ra vaø o. Daã u raè ng khoâ ng ñ eá n noã i naø o, Nhö ng khoâ ng quyeá t chí laø m sao cho toaø n. Beä nh ñ au hung caù ch taâ m can, Laõ nh ñ ô mñ ø oï ng treä ruoä t gan beä nh hoaø i. Maï ch Traà m quan boä chaú ng may, Laø m aê n vaá t vaû ñ eâ m ngaø y dô û dang, Boû laø ng boû toå ñ a mang, Moä t mì nh hai vô ï giang san nhô õ nhaø ng.

216

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Cö u lö û u loø ng nhö ng mômaø õ ng, Tö ô n û g raè ng khoâ n kheù o laï i mang tieá ng nhaø . Beä nh vì khí nghò ch phaù t ra, Ñau hoâ ng ñ au buï ng xoù t xa khoù laø nh, Maï ch Traà m boä Xí ch gia thanh. Coâ ng phu khoù nhoï c mô i thaø ù nh tieá ng taê m, Khoâ n ngoan quyù tö û sieâ ng naê ng, Cö a nhaø û vö ô n tö ø ô c laø ï m aê n vö ng vaø õ ng. Phuù c daø y vui veû thoï khang, Moä t nhaø sum hoï p moï iñ aø ng ñ eà u hay, Cö c Traà ï m nhö c moû ù i chaâ n tay, Lö ng ñ au ñ iñ ö ng khoù ù thay ra vaø o. 1.10. Maï ch Hoaõ n Thoá nñ i maï ch Hoaõ n lao ñ ao, Ngö cñ ï aà yñ ô ø m khí hí t vaø o khoù thoâ ng. Vô ï con hì nh khaé c long ñ ong, Thaâ n coâ theá yeá u khoù mong gaë p thô ø i. Thaø raè ng ñ i lí nh cho roà i. Hô p tì ï nh hô p caû ï nh may roà i maï nh ra. Phong Thaá p teâ taù i thò t da, Huyeá t phong ñ aõ vaä y cuõ ng laø khí hö . Quan ñ i maï ch Hoaõ n chaù n thay, Tí nh ngö ô i bieå ø n laä n laï i hay ghen caø n. Vô ï con tieà n cuû añ aø ng hoaø ng,

217

Laø m neâ n giaø u coù vö ng vaø õ ng thaá t gia, Thung Huyeâ n tö ô i toá t mö ô ï t maø , Meï cha phuù c thoï cö û a nhaø vinh quang. Tyø höchö ng beä ù nh dô û dang Bô i vì û laõ nh keá tñ au rang taï ng tyø . Xí ch ñ i maï ch Hoaõ n cuõ ng kyø , Thi vi tí nh khí chaä m thì gô m gheâ ù Mö u moâ keá hoaï ch say meâ . Vì hay nghi kîhoù añ eâ tieä n nhieà u. Mö u gian chö ô c kheù ù o bao nhieâ u, Cuõ ng thaø nh voâ í ch theâ mñ ieà u khoå thaâ n Tinh hömeà m nhuõ n tay chaâ n. Beä nh vi suy nhö ô c xö ï ô ng gaâ n moû i nhö . ø 1.11. Maï ch Saé c Thoá nñ i maï ch Saé c hay Traà m, Khoù nuoâ i con caù i xoù t thaà m meï cha. Cômö u baá t tí n ngö ô ø i ta, Daã u raè ng sö ï thaä t, theá maø hoà nghi. Laø m Quan khoâ ng thoï ñ ö ô c vì ï , Tí nh hay nghi kîvieä c gì khoâ ng xong. Taâ m höhuyeá t chö ng long ñ ù ong Ho khoâ ng ñ ô m bô ø i nghò û ch xoâ ng hoû a taø . Boä quan maï ch saé c hô ï mñ ô ø i,

218

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Tí nh hay ong bö ô m ham chô ù i daâ m taø . Vô ï con taø i saû n vong gia, Cö a nhaø û suy suù t nguyeä t hoa tan taø nh. Thoï thì khoù vö ng ñ õ aõ ñ aø nh Anh em xa caù ch laï i thaø nh coâ ñ ô n. Beä nh tì nh ngaø y moä tñ au hô n, Daï daø y suy yeá u thuoá c cô m khoù vaø o. Xí ch ñ i maï ch Saé c bao nhieâ u Tí nh hay ghen gheù t raá t nhieà u mö u thaâ m. Tham daâ m cheø rö ô u ngaá ï m ngaà m, Neâ n hay kieä n tuï ng muoâ n phaà n dô û dang. Khueâ phoø ng theâ thieá pñ a mang. Tì nh ngang yù traù i muoâ n vaø n gô ù m gheâ . Khí hösoâ i ruoä t eâ cheà Beä nh tì nh chö a khoû i chi beà thuoá c thang 1.12. Maï ch Trì Maï ch Trì boä thoá n thieâ n di, Moä tñ ô i coâ ø quaû phaâ n li naõ o nuø ng. Anh em coá t nhuï c nhökhoâ ng, Con nuoâ i khoù nhoï c troâ ng mong noá i doø ng Di cömô iñ ù ö ô c thong dong, ï Qua ngaø yñ oaï n thaù ng phoø ng khoâ ng moä t mì nh. Höhaø n tí ch luõ yñ ô m sinh, ø Neâ n thö ô ng ho haé ø ng beä nh tì nh naë ng ra

219

Maï ch Trìquan boä boâ n ba, Long ñ ong boá c vaù c cö û a nhaø saï ch khoâ ng. Meï cha chaú ng ñ ö ô c caä ï y troâ ng, Vô ï con khoá n khoå khoâ ng mong moû i gì . Taê ng Ni hoaë c coù thö ô ng vì , Nhaø buoâ n khoù noù i baø n chi ñ ö ô c naø ï o? Beä nh tì nh phoå iñ aõ hölao, Laï i theâ m haø n khí nhaä p vaø o haï i thaâ n Xí ch Trì chaï y choï t lao lung Di cökhoâ ng ñ ò nh tö ù tung nguõ haø nh Tieâ u hao ngaø y thaù ng laà n quanh, Cuû a xö añ eå laï i nay thaø nh ra tro. Nuoâ i con nhieà u luù c phaû i lo, Beä nh tì nh khoâ ng bieá t roà i ra theá naø o? Baø ng quang khí keá t maõ i vaø o, Moã i ngaø y hölaõ nh tieâ u hao sö c daà ù n. 1.13. Maï ch Phuï c Thoá n maø maï ch phuï c sao ñ aâ y, Chí nh ngö ô iñ ø aø m khí maï ch hay thaá t thö ô ng, ø Vieä c laø m khoâ ng coù chuû trö ô ng Tí nh hay do dö ï thí ch ñ ö ô ng phong quang. ø Cö a nhaø û cuû a caû i giaø u sang Vaø o ra nhötheå tuyeá t tan khoâ ng chö ng. ø

220

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Hoû a taø boá c noù ng bö ø ng bö ng ø Trong loø ng nghò ch khí huaâ n chö ng naõ o nuø ng. Boä quan Traà m phuï c cuõ ng kyø , Tí nh ngö ô i laå ø m caå m laà m lyø laï thay Nuoâ i con vaá t vaû ñ eâ m ngaø y Vieä c laø m aù y naù y, taâ m hay naõ o nuø ng. Ruoä ng vö ô n thaá ø t laï c lung tung, Laø m aê n tieá n thoaù i voâ cuø ng dô û dang Beä nh nhieà u tí ch tuï lan man, Caø ng ngaø y caø ng thaá y beä nh mang maõ i vaø o. Xí ch ñ i maï ch phuï c thö ô ng thay, Coâ ñ ô n heø n moï n traé ng tay baà n haø n, Ñoâ ng taâ y chaï y khaé p moï iñ aø ng, Laø m aê n vaá t vaû xoù m laø ng xa xaê m. Khoâ ng nhaø khoâ ng choã laø m aê n, Ruoä ng vö ô n chaú ø ng coù , baê n khoaê n moä t mì nh. Boâ nñ oà n baù ng tí ch beä nh sinh, Ngheø o heø n hoaï n naï n xoù t tì nh eù o le. 1.14. Maï ch Nhu Maï ch Nhu boä Thoá n aê n chô i, Ham meâ chim chuoä t, vieä cñ ô ø i nhökhoâ ng. Ña tì nh meø o maû gaø ñ oà ng. Tí nh hay noù ng naû y loâ ng boâ ng suoá tñ ô ø i.

221

Ñeá n khi beä nh hoaï n keâ u Trô i, ø Naë ng ñ aà u nhö c moû ù i tieà n thô i coù ø ñ aâ u. Moà hoâ i thaù nh thoù t nhödaà u, Thieá t tha tì nh aù i ngoõ haà uñ ö ô ï c chaê ng? Maï ch Nhu quan boä bieá tñ aâ u, Tí nh khoâ ng tranh ñ aá u maë c daà u khen cheâ . Ñoâ ng con nhieà u chaù u sö ô ng gheâ ù , OÂ ng cha cônghieä p moï i ngheà ñ eà u hay. Sau cuø ng tì nh theá ñ oå i thay, Khí suy beä nh hoaï n khoâ ng may hieå m ngheø o Meä nh trô i thoï ø yeå u ai chieà u, Giaø u maø khoâ ng thoï coù ñ ieà u xoù t xa. Maï ch Nhu boä xí ch thaä t laø , Ña mö u tuù c keá theá maø khoå taâ m Tham lam taø i saé cñ a daâ m, Chæ vì caù i toä i ngoaï i xaâ m khaé c hì nh Chaú ng may beä nh hoaï n thì nh lì nh, Höhaø n tieá t taû beä nh tì nh cheo leo. Maï ch Nhu tuoå i treû hieå m ngheø o, Coù khi beä nh hoaï n cheá t theo oâ ng baø . 1.15. Maï ch Nhöôï c Thoá nñ i maï ch Nhöôï c laï luø ng, Vieä c laø m choù ng chaù n lung tung buoà n cö ô i. ø

222

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

OÂ ng cha saû n nghieä p maá yñ ô i, ø Daà n daà n baù n heá t keû cö ô ø i ngö ô ø i cheâ . Ñeá n khi beä nh hoaï n mô ù i gheâ , Aâ m dö ô ng tranh ñ aá u khoù beà thuoá c thang Ñeâ m ngaø y soá t reù t kinh hoaø ng Reù tñ i noù ng laï i nhaë t khoan laâ u ngaø y. Quan xem maï ch nhöôï c laï thay, Dö ô ng suy tu tæ nh mô i hay ñ ù aï o trô ø i. Meï cha tieâ n caû nh sô ù m chô i Con thô i khoâ ø ng coù , tö añ ï ô ø i sömoâ Ñeá n khi maé c beä nh caø ng lo, Bô i vì û chö ng thô ù û kheø khoø ñ ô m duyeâ ø n. Ai xui caû nh huoá ng ñ a khieâ n, Ñeå cho keû tuï c ngö ô ø i tieâ n baä n loø ng. Xí ch ñ i maï ch Nhöôï c long ñ ong, Noù i laø m khaù c haú n, nhökhoâ ng ñ ò nh gì Nhoû to cuõ ng coù ngheà chi, Coø n hô n chaø y bö a mong gì û vieå n voâ ng. Ñeá n khi coù beä nh heá t troâ ng, Haï tieâ u quyeá t laõ nh, maï ch trong höcaø ng Thuoá c thang lo laé ng voä i vaø ng, Theá maø beä nh taä tñ eo mang vaã n coø n. 2. Maï ch Thaù i Toáluaä n theo 12 caù ch laä p thaø nh

223

2.1. Gia töcaâ u traä n Tyø cung maï ch Hoaõ n quyù thay, Gia töcaâ u traä n caù ch naø y mô ù i hay. Nhô ø Trô i trong luù ø c vaä n may, Gaë pñ ö ô c ngö ï ô ø i vô ï toá t tay laï luø ng. Ñem bao nhieâ u cuû a veà chung, Xaâ y neâ n haï nh phuù c voâ cuø ng giaø u sang. Chuyeå n Vi, Traà m, Phuï c kieä n ngang, Khi maï ch Phuø Saù c laï i mang toä i tì nh 2.2. Vaä n haï c xung thieâ n Xung thieâ n vaä n haï cí t khi, Maï ch kieâ m Vaê n Voõ cao kyø hieá m thay. Coâ ng danh phuù quyù phuù c daø y, Suoá t trong ñ aá t nö ô c hoï ù a may moä t vaø i, Phuø huyeà n hoaï t teá thö c daø ï i Kinh bang teá theá ñ a taø i tuyeä t laâ n, Phaû i chaê ng phuù cñ ö c xoay vaà ù n, Vaê n quan voõ tö ô ng tinh thaà ù n cao sieâ u. 2.3. Ngölong taï i haû i Ngölong taï i haû i uyeâ n thanh, Vaê n chö ô ng caù i theá saù ng danh anh haø o. Taâ m, Thaä n hoaõ n, hoaï t Quyù sao. Tieá ng taê m lö ng laã ø y bieá t bao xa gaà n. Kinh luaâ n taø iñ ö c tuyeä ù t traà n Nho y lyù soá tinh thaà n veû vang.

224

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Treâ n vì nö ô c dö ù ô i daâ ù n laø ng, Veû vang cha meï moï iñ aø ng ñ eà u hay. 2.4. Ñieä p nhaä p hoa vieâ n Hoa vieâ n Ñieä p nhaä p laï luø ng, Baï n trai xí ch nhö ô c cuû ï a chung môù i toaø n, Xí ch yeá u nhaø cö a giaà û u sang, Maï nh thì phaù saû n vô ï caø ng tai ö ô ng. Ñaø n baø hö u xí õ ch caà n cö ô ng, ø Yeá u thì phaù saû n choà ng thö ô ng heá ø t trô n, Gaù i thì hö u xí õ ch cö ô ø ng hô n, Trai caà n xí ch nhö ô c, ruoä ï ng nö ô ng vô ï giaø u. 2.5. Long xaøhoã n saù t Long xaø hoã n saù t dieä u kyø . Tyø Vi vòNhöôï c maï ch thì saù p lai, Vieä c quan ngaø y moä t ngaø y hai. Sinh ra kieä n tuï ng lai rai khoâ ng ngô . ø Kheù o khoâ n lo lieä uñ ô ï i chô , ø May ra giö õ ñ ö ô c theá ï cô ø bì nh yeâ n Cho hay roà i chaú ng tí nh lieà n Khuynh thaà n baï i saû n heá t tieà n mô i lo ù 2.6. Kinh phi thieâ n lyù Kinh phi thieâ n lyù caù ch hung, Coâ ng lao laä nñ aä n thuû y chung khoâ ng thaø nh. Caû hai xí ch maï ch ñ eà u nhanh. Maï ch lao raé n chaé c Phuø thaø nh khoâ ng hay.

225

Taâ m côuoå ng phí chaú ng may. Tinh thaà n cuoà ng nhieä t xô û xoay ra ngoaø i. Ly hö ô ng bieä t xö ù ñ i hoaø i. Ñoâ ng Taâ y baá tñ ò nh thö ô ng ai maï ch naø y. 2.7. Thu nhaï n cao phi Cao phi thu nhaï n cuõ ng kyø , Leä saà u thaá m goá iñ aø n thì ñ ö t daâ ù y, Gö ô ng kia ai seõ ñ oø iñ aâ y, Pheá Phuø khoâ ng lö c maï ï ch ñ aà y kí p khoâ ng. Bao nhieâ u gaé n boù phí coâ ng, Toù c tôaû mñ aï m ai khoâ ng thaû m saà u. Ruoä t taè m chí n khuù c canh thaâ u, Taâ m can khoâ heù o buoà n raà u laï thay! 2.8. Hoà ng nhan thaá t quaå n Thaá t quaå n hoà ng nhaï nñ ua bay, Xí ch maï nh Phuø Ñaï i chaú ng hay quaâ n bì nh Noâ tyø phaû n boä i laï i mì nh Raé p taâ m mö u haï i saù t tì nh ñ aá u tranh Beà treâ n kieå u caù ch ñ aø n anh, Beà dö ô i chæ ù nhö ng tranh daø õ nh maø thoâ i. Mö u moâ khí ch baù c xa xoâ i, Ñieà u qua tieá ng laï i, loâ i thoâ i phuõ phaø ng. 2.9. Daõ haï c ñaè ng khoâ ng Bôvôcaù nh haï c khoâ ng trung Phuø , Hö, Traà m , Khaå n, Xích cung maï ch naø y.

226

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Ngheà rieâ ng theo ñ uoå i haè ng ngaø y, Taø i tì nh ñ oä nhaä t kheù o thay cuõ ng vö a. ø Buoà n mì nh ñ eá n choá n nhaø chuø a, Hay laø m thaà y thuoá c cö u ngö ù ô i ra tay, ø Cö u lö û u bieá n hoù añ oå i thay. Maï ch naø y cuõ ng theå moä t tay thaà y coø . 2.10. Xuaâ n ñaø i tröôø ng thoï Xuaâ nñ aø i trö ô ng thoï ø caù ch naø y, Thaä n cung Nhaâ m quyù dö ô i tay Hoaï ù t Traà m. Maï ch daø i daè ng daë c aâ m thaà m, Ñoù laø maï ch quyù thoï xuaâ n khang cö ô ng. ø Thung huyeâ n ty tuyeá t song ñ ö ô ng ø Tieâ u dao phuù quyù thoï trö ô ø ng vinh quang. Mì nh neâ n danh giaù veû vang, Phuù c cha nhaâ nñ où laï i caø ng mö ng vui ø 2.11. Chu töôù c ñaê ng khoa Boä Taâ m chu tö ô c maï ù ch Hoà ng, Vaê n chö ô ng thi ñ oã baû ng roà ng veû vang, Baï c vaø ng phuù quyù giaø u sang, Meï cha vui veû vinh quang cö û a nhaø . Voõ thì Tö ô ng Taù ù ngö a xa, ï Ñoå ng nhung thieá t giaù p vinh hoa laã y lö ng. ø Chaú ng may traù i laï i khoâ ng chö ng, ø Taâ m maø Traà m Phuï c thì ñ ö ng noù ø i chi. Meï cha khoá n khoå phaâ n ly,

227

Vô ï con khoù c loù c cö c kyø ï khoå thay. Bô i vì û hì nh khaé c khoâ ng may, Trì Vi höhoû a boá c ngaø y uaá tñ eâ m. Trong loø ng raà u ró beä nh theâ m, Cuõ ng vì maï ch khaé c hoù a neâ n noã i naø y, 2.12. Thanh long phong quyù Thanh long Can boä maï ch huyeà n, Ñaê ng khoa chieá m baû ng danh truyeà n khaé p nô i, Giaø u sang phuù quyù tuyeä t vô i, ø Vaê n chö ô ng neá tñ aá t, ô n trô ø i ai cho. Tieá n phuù c vieä c dö õ chaú ng lo Hoaõ n, Hoà ng thì con chaù u danh nho moä tñ ô i ø Chaú ng may Traà m Phuï c trô û trô ø i, Phong taø beä nh hoaï n thieâ n thô ø i coù khi ! 3. Maï ch Thaù i Toáluaä n veà thaâ n nhaâ n, gia saû n 3.1. Quan heä vôù i taø i saû n Maï ch cuû a Tyø boächuûgia tö. - Tyø boä maï ch Hoaõ n Ñaï i raá t toá t. - Tyø boä maï ch khoan Hoà ng, Hoø a, Hoaõ n laø ngö ô i nhô ø ø ñ ö ô c ï cônghieä p cuû a toå tieâ nñ eå laï i. - Tyø boä maï ch Hoaõ n maø laï i Hoà ng laø ngö ô i nhô ø ø ñ ö ô c cuû ï a vô ï laø m giaø u. - Thoá n boä beâ n traù i maï ch ñ i Hoaï t thìhay phaù t taø i, maø cuõ ng hay taù n taø i laé m.

228

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Beâ n tay traù i ô û xí ch boä maï ch ñ i Traà m thìdaã u laø tay khoâ ng roà i ngö ô ø i aá y cuõ ng coù ngaø y taä uñ ö ô c ruoä ï ng vö ô n, nhaø ø cö a, giaø û u coù . - Tyø boä maï ch nhönö ô c tö ù c phoï ù t tung ra ñ aà y: thìdaã u ngaø y nay ñ ö ô c cuû ï a caû i laø m aê n giaø u coù nhö ng ñ eá n luù c veà giaø thì chæ coø n laï i vô i hai baø ù n tay traé ng thoâ i. - Thoá n khaå u maï ch chaï y nhöngoï n nö ô c toù ù e, thìsuoá tñ ô ø i chaï y gaï o haè ng ngaø y, cuoä cñ ô ø i côcö c long ñ ï ong vaá t vaû . 3.2. Quan heä vôù i cha meï Pheá boä thuoä c veàñò a vòcuû a cha meï : - Pheá boä maï ch ñ i Hoà ng Hoaï t laø cha meï an khang trö ô ng thoï ø . - Pheá boä maï ch ñ i Traà m Vi, cha meï hay oá m yeá u ñ au thö ô ng, hoaë c laø cha meï cheá t sô m caû ù . - Treâ nñ aâ y laø pheù p xem maï ch con trai ñ oá i vô ù i cha meï . - Coø n xem maï ch ngö ô i con gaù ø iñ oá i vô i cha meï ù thì laï i khaù c. - Khi xem maï ch ngö ô i con gaù ø i: Thaä n boä maï ch ñ i Traà m, Quan boä maï ch Hoaõ n, laø cha meï ngö ô i con gaù ø i aá yñ ö ô c song ï toaø n thoï khaû o. - Pheá boä maï ch Phuømaø laï i Nhöôï c, laø cha meï ngö ô ø i aá yñ aõ maá t. - Neá u Pheá boä maï ch Traà m maø laï i Hö thìcuõ ng laø cha meï ñ aõ maá t. 3.3. Quan heä vôù i theâthieá p (vôï ) Tyø boä thuoä c veà theâ thieá p.

229

- Tyø boä maï ch ñ i Hoaõ n, Ñaï i maø laï i Tröôø ng laø ngö ô i aá ø y ñ ö ô c coù ï dieã m phuù c, theâ thieá pñ eà u laø ngö ô ø iñ oan trang, trinh thuï c, maø laï i laø con nhaø danh giaù , tö û teá , chí nh ngö ô ø i aá y seõ nhô ø vô ï laø m neâ n giaø u coù . - Hai boä xí ch maï ch ñ i Traà m , Treämaø laï i Ñoaû n vaø Vi, thì bò vô ï cheá t, laï i cö ô ù i vô ï khaù c maá y laà n mô ù iñ ö ng vö ù ng ñ õ ö ô c. ï - Taâ m boä maï ch ñ i Traà m , Teá cuõ ng phaû i cö ô i vô ù ï hai laà n. - Pheá boä maï ch ñ i Khaå n, phaû iñ eà phoø ng keû o laá y ngö ô i vôï ø bò taä t beä nh. - Quan boä maï ch ngö ô i choà ø ng thaá y maï ch Phuï c , maï ch Traà m Taù n thì vô ï ñ aõ ngoaï i tì nh, hoaë c phaû i loø ng trai. 3.4. Quan heä vôù i con chaù u - Tay beâ n Taû thoá n boä thaá y maï ch Huyeà n chaï y nhöñ aà y ngoù n tay ngö ô iøxem, laø dieã m phuù c, chaù u con ñ oâ ng ñ uù cñ aà y ñ aø n, ñ ô iñ ø ô ø i hö ô n û g phuù c loä c. - Tay beâ n taû , Thoá n boä thaá y maï ch Traà m, Khaå n maø laï i Trì Treä , thì con chaù u raá t hay oá m yeá u, hay beä nh taä t luoâ n luoâ n. - Xí ch boä maï ch ñ i Traà m maø laï i Hoaï t laø coù con trai ñ i thi ñ aä u. - Thoá n boä maï ch ñ eà u Hoà ng Huyeà n, laø coù nhieà u con chaù u giaø u sang phuù quyù . - Hai quan boä maï ch ñ i Hoà ng Huyeà n neá u khoâ ng phuù quyù , cuõ ng coù nhieà u con. 3.5. Quan heä vôù i söï vieä c laø nh döõ - Muoá n bieá t vieä c nhaø laø nh hay dö , thìphaû õ i bieá t raè ng maï ch Ñoä ng hay Tónh.

230

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Tyø boä maï ch Hoaï t, Ñaï i thì cuû a caû i giaø u coù . - Thaä n boä maï ch ñ i Hoaï t, Traà m thì cha meï phuù quyù . - Meä nh moâ n maï ch ñ i Traà m , Hoaï t thìñ aà y tô , trai gaù ù i coù nhieà u keû trung thaø nh. - Tam tieâ u maï ch ñ i khinh thanh (phuø nhoû roõ raø ng) thì ngö a xe nhönö ï ô c, khaù ù ch khö añ ù aà y nhaø . - Hö u xí õ ch maï ch ñ i Hoà ng Hoaï t laø anh em bò toä i. - Taû thoá n maï ch ñ i Huyeà n, Tröôø ng laï i hì nh dung nhölaø maï ch noù ñ ö a leâ n nhöñ aà y ngoù n tay cuû a ngö ô i xem maï ø ch, laø ñ ö ô c hieå ï n vinh. - Thaä n boä maï ch ñ i cö ù ba laà nñ oä ng laï i thaá y maï ch Traà m laø vô ï coù thai. - Tam tieâ u boä maï ch ñ i raé n chaé c maø Traà m vaø Ñoaû n vaø Saé c, neâ nñ eà phoø ng naï n chaù y nhaø . - Thaä n boä maï ch ñ i Trì, Nhu maø Traà m vaø laï i Vi laø ngö ô ø i phaû iñ i laø m con nuoâ i ngö ô i khaù ø c. - Taâ m boä maï ch Traà m vaø Teálaø ñ ieà m vô ï ñ aõ boû ñ i laï i saé p trô û veà .

14. CHAÅN ÑOAÙN BEÄNH TREÛEM I. LYÙTHUYEÁ T ÑAÏ I CÖÔNG

231

1. Muï c ñích yùnghó a Ñoá i vô i treû ù em chaå nñ oaù n beä n h chuû yeá u baè ng phö ô ng phaù p voï ng chaå n, coø n caù c pheù p chaå n khaù c laø phuï . Tö ø luù c sô sinh ñ eá n 3 tuoå i chaå n beä nh baè ng phö ô ng phaù p Quan saù t chæ tay treâ n hoå khaå u vaø Tam Quan. Tö ø 4 tuoå iñ eá n 10 tuoå i xem maï ch ô û boä Thoá n khaå u phaû i ñ eå doï c ngoù n tay vìkhoaû ng caù ch Thoá n Qua Xí ch raá t ngaé n ). Tö ø 10 tuoå i trô û leâ n boä thoá n Khaå u coù theå phaâ n chia ba boä vò Thoá n, Quan, Xí ch nhöxem maï ch ngö ô i lô ø n ù nhö ng khoaû ng caù ch 3 boä Thoá n, Quan, Xí ch phaû i xí t chaë t coù khi chæduø ng moä t ngoù n tay ñ aë t phaú ng xuoá ng laø Quan, nghieâ ng ngoù n tay veà phí a baø n tay laø Thoá n, nghieâ ng ngoù n tay veà phí a khuyû u tay laø Xí ch. 2. Vòtrícuû a hoåkhaå u Choã truõ ng giö a ngoù õ n tay caù i vaø ngoù n tay troû giaù p nhau mô û ra, kheù p vaø o gioá ng nhömieä ng hoå neâ n goï i laø Hoå khaå u.

3. VòtríTam quan Sö ô n cuû ø a ngoù n tay troû veà phí a ngoù n tay caù i, sö ï phaâ n chia tö n ø gñ oá t taï o thaø nh 3 ñ oaï n goï i laø Tam Quan.

232

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Ñoá t ngoù n tay thö ù nhaá t (giaù p vô ù i baø n tay) goï i laø phong Quan (caù i cö aûphaù t beä nh bô i û phong). - Ñoá t keá tieá p (ñ oá t giö a) õ laø khí Quan (caù i cö û a phaù t beä nh bô i khí û ). - Ñoá t thö ù 3 (ñ aà u ngoù n tay laø meä nh Quan, caù i cö a phaù û t beä nh coù theå nguy ñ eá n tí nh maï ng). + Ñö ô n ø g chætay bieå u hieä n beä nh lyù cuû a em beù xuaá t phaù t tö ø Hoå Khaå u leâ n Meä nh Quan (chæô û giai ñ oaï n tö ø sôsinh ñ eá n3 tuoå i mô ù i coù chæ tay bieå u hieä n beä nh lyù ). Khi em beù bò beä nh thì mô i coù ù chæ tay aá y noå i leâ nô û vuø ng Hoå Khaå u vaø Tam Quan (luù c beù maï nh khoû e thì khoâ ng coù ). - Chætay beä nh lyù ô û caû hai beâ n Hoå Khaå u vaø Tam Quan cuû a caû tay phaû i vaø tay traù i. Tay phaû i bieå u hieä n beä nh lyù ö ng ù vô i pheá ù , Tyø , Meä nh Moâ n, tay traù iö ng vô ù ù i Taâ m, Can, Thaä n. 4. Caù ch xem chætay beä nh lyù Moä t tay ta naé m coå tay cuû a em beù , tay kia vuoá t vuø ng Tam Quan Hoå khaå u thaú ng ra ñ eå quan saù t (khi tieá p xuù c vô ù i em beù phaû i vui veû laø m quen vaø naâ ng niu trì u meá nñ eå beù khoû i sô ï vaø khoû i la heù t gaâ y khoù khaê n cho vieä c chaå nñ oaù n). - Chætay xuaá t hieä nô û vò tríkhaù c nhau, maø u saé c vaø hì nh tö ô ng khaù ï c nhau. Moã i maø u saé c moã i vò trí , moã i hì nh tö ô ng bieå ï u hieä n moä t beä nh lyù khaù c nhau.

233

II. CHÆTAY BIEÅ U HIEÄ N BEÄ NH LYÙ 1. Maø u saé c chætay - Chæ tay coù maø u traé ng bieå u hieä n beä nh Can phong. - Vaø ng thaã m - beä nh Tyø Vò - Traé ng hoà ng beä nh noù ng laï nh thuoä c bieå u chö ng ù - Hoà ng beä nh tieá t taû . - Ñoû hoà ng - Beä nh ban sô i hay thö û ô ng haø n Lö u yù : khi beä nh bieá n chuyeå n nheï sang naë ng hoaë c naë ng sang nheï thìmaø u saé c khoâ ng coø n thuaà n tuù y maø cuõ n g bieá n aû o daï ng. Ví duï : -

Vaø ng hoà ng maø hoà ng nhieà u thaø nh tí m.

Hoà ng tí a maø tí a nhieà u thaø nh xanh.

Xanh thaã m, maø thaã m nhieà u thaø nh xanh ñ en.

Xanh ñ en bieá n thaø nh thuaà nñ en.

Chætay coù maø uñ en laø bieå u hieä n beä nh lyù ñ aõ ñ eá n luù c nguy kò ch. 2.Chætay bieå u hieä n caù c daï ng beä nh kinh saø i Beä nh kinh saø iô û treû em laø do aû nh hö ô ng tì û nh chíhoaë c do beä nh lyù gaâ y soá t cao maø leâ n cô n co giaä t. - Tö ù tuù c kinh: Treû coù chætay maø u xanh saä mô û Hoå Khaå u, Tam Quan laø treû bòKinh Saø i bô û i quaù sô ï haõ i khi nhì n thaá y loaï i thuù coù 4 chaâ n.

234

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Thuû y, hoû a, phi caà m kinh: Chæ tay maø u saé cñ oû (treû leâ n cô n kinh saø i bô û i quaù sô ï haõ i khi nhì n thaá y nö ô c, lö ù a hoaë û c chim bay). - Nhaâ n kinh: Chætay maø u hoà ng (treû leâ n cô n kinh saø i bô û i sô ï ngö ô ø i laï ). - Loâ i kinh: Chæ tay maø u xanh hô i vaø ng vaø ng (treû leâ n kinh Saø i bô i quaù û sô ï khi nghe tieá ng saá m seù t). - Maï n kinh phong: Chætay coù maø u tí m, maø u xanh hay maø uñ en laã n loä n aå n aå n hieä n hieä n (treû leâ n kinh saø i laø bô û i vìTyø phong maï n tí nh). - Chætay thaú ng nhö sôï i daâ y maø maø u hoà ng hay xanh laø leâ n cô n Kinh Saø i bô i meï û noù Thö ô ng Thö c maø ï noù phaû i beä nh (aû nh hö ô ng cuû û a sö ï aá p haõ n vaø buù sö õ a). 3. Chieà u daø i vaø vòtríchætay bieå u hieä n beä nh 3.1. Chætay noå i tö ø Hoå Khaå u chô m tô ù ù i Phong Quan laø beä nh nheï (ô û Phong Quan khoâ ng coù chæ tay laø voâ beä nh). 3.2. Chæ tay leâ nñ eá n khí quan laø beä nh ñ aõ naë ng. 3.3. Chætay tö ø Phong Quan ñ i qua khíquan tô i Meä ù nh Quan laø beä nh naë ng laé m. Neá u chætay leâ n tô ù i giaù p moù ng tay laø beä nh ñ aõ tô ù i luù c nguy kò ch. 4. Hì nh theå , saé c thaù i chætay bieå u hieä n cuï theåbeä nh chöù ng Stt 1

Hì nh theå

Chæ danh Lö u

YÙ nghó a Hì nh chæ tay

Beä nh chöù ng

Nguyeâ n nhaâ n

Hoaé c loaï n Tam tieâ u

235

chaâ u hì nh

nhöhaï t chaâ u Thoå Taû troâ i chaû y (maø u hoà ng)

nhieä t, ñ au ruoä t

Trö ô ng û chaâ u hì nh

Hì nh chæ tay Ñau buï ng nhöhaï t chaâ u noù ng laï nh troø n maø lô n ù tö ng cô ø n

Trong buï ng coù Keá t tí ch

Thoâ vaê n hì nh

Hì nh chæ tay to suø suø thaú ng leâ nñ eá n moù ng tay

Kinh phong naë ng laé m

Do noä i thö ô ng

Loaï n vaê n hì nh

Hì nh chæ tay cong queo

Thö c tí ï ch ñ au buï ng

Do phong nhieä t

Lai xaø Nhöcon raé n hì nh ñ ang boø ñ eá n

Can, Tyø bò Haø n khí beä nh, où i tí ch treä mö a. û

Khö ù xaø Nhöcon raé n hì nh ñ ang boø ñ i

Æ a chaû y Beä nh ô û meä t moû i Tyø vò nguû nhieà u

Hö ô ng ù noä i hì nh

Cong hö ô ng ù ñ aà u vaø o phí a trong baø n tay

Can phong

Thuoä c huyeá t vaø ngoaï i Taø

Hö ô ng ù ngoaï i hì nh

Cong hö ô ng ù ñ aà u ra phí a ngoaø i baø n tay

Can phong

Thuoä c khí vaø ngoaï i Taø

236

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Taû Taø Thaú ng leâ n maøThö ô ng hì nh leä ch vaø o phí a phong baø n tay

Ngoaï i taø

Hö u taø Thaú õ ng leâ n maøThö ô ng hì nh leä ch ra phí a haø n ngoaø i

Ngoaï i taø

Song caâ u hì nh

Nhöhai moù c Tyø höhaø n Noä i caâ u kheù p laï i khí treä thö ô ng

Tam khuù c hì nh

Ba ñ ö ô ng ø cong gaá p khuù c

Loaï n truø ng hì nh

Roá i loaï n nhö Beä nh Cam baà y saâ u boø

Do giun, laû i

Song vaê n hì nh

Hì nh chæ tay thaú ng nhö muõ i giaù o

Do ñ aø m hoû a

Song tö ï Nhöhai chö õ Kinh saø i hì nh song choà ng leâ n

Ngoä ñ oä c

Huyeà n Nhöcaâ y kim chaâ m treo leâ n hì nh

Maï n kinh

Ngö

Thö c tí ï ch

Kinh phong co giö t ï

Kinh phong

Nhövaâ y caù Kinh saø i

Ñoà aê n uoá ng khoâ ng tieâ u

Höchö ng ù

237

thí ch hì nh

gaà y coø m

Thuû y tö ïNhöchö õ thuû y Kinh Ñaø m tí ch hì nh phong cam saø i

AÁ t tö ï hì nh

Nhöchö õ aá t

Kinh phong

Can hoû a

Khuù c truø ng hì nh

Nhöcon saâ u boø cong queo

Cam tí ch

Can vaø ñ aï i trö ô ng ø beä nh

Hoaø n vaê n hì nh

Gioá ng nhö2 voø ng troø n

Cam tí ch

Thö cö ï ù treä

Phaû n noä i cung hì nh

Nhöcaù nh Kinh cung ö ô n vaø õ o hoaû ng phí a trong noù ng laï nh Tieå uñ oû

Thö c taø ï

Phaû n ngoaï i cung hì nh

Nhöcaù nh cung ö ô n ra õ phí a ngoaø i

Thö c taø ï

Phaâ n Nhöchia chi hì nh nhaù nh caâ y

238

Thö ô ng thö c, caû ï m phong

Kinh Ñaø m hoû a phong nhö ng nheï

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

III. MAÏ CH BEÄ NH NHI KHOA 1. Ñaë c ñieå m veà maï ch nhi khoa Bô i tay cuû û a em beù coø n ngaé n, neâ n boä maï ch Thoá n khaå u khoaû ng caù ch cuõ ng raá t ngaé n. Khi xem phaû i aù ng chö ng khoaû ø ng aá y cho thí ch hô p. Maë ï t khaù c toá cñ oä maï ch cuû a em beù nhanh gaà n gaá pñ oâ i toá cñ oä maï ch cuû a ngö ô ø i lô n. ù - Hì nh maï ch: nhaá t tö c thö ù ô ng laø ø 6ñ eá n 8 chí(moä t hô i thô û ra hí t vaø o maï ch leâ n6ñ eá n 8 laà n ). - Maï ch Xaù c: nhaá t tö c 9 chí ù ñ eá n 11 chí - Maï ch Trì : nhaá t tö c3ñ ù eá n 5 chí 2. Toá c ñoä bieå u hieä n beä nh chöù ng - Nhaá t tö c Tam chí- bieå ù u hieä n höhao thaá t thoaù t (maá t nö ô c, maá ù t maù u, aâ m thoaù t, dö ô ng thoaù t, cônhuï c thoaù t). - Nhaá t tö c Tö ù ù chí - khí huyeá t hönhö ô c ï - Nhaá t tö c Thaá ù t chí : beä nh nheï - Nhaá t tö c Thaä ù p chí : beä nh naë ng - Nhaá t tö c Thaä ù p nhò chí : beä nh nguy kò ch. 3. Maï ch töôï ng bieå u hieä n Beä nh lyù - Phuø Hoaõ n : beä nh Thö ô ng phong - Phuø Hoà ng: beä nh Nhieä t cötaï i vò - Hoà ng khaå n: thö ô ng haø n

239

Hoà ng: ñ au buï ng do coù laû i ( giun) Trì : trong tim, trong buï ng ñ aà y trö ô ng ù Xuù c: Kinh Saø i Traà m Trì : höhaø n Traà m Hoaõ n: ñ aà y buï ng, ñ au buï ng Traà m Saé c: khí laï nh ngö ng tí ch trong buï ng Traà m Teá :ñ au buï ng Teá : cam tí ch khieá n hao moø n gaà y oá m. Huyeà n Xaù c: kinh giaû n thuoä c phong Xaù c: kinh phong, chaâ n tay co giaä t. Huyeà n Thö c: ñ ï aï i tieä n bí

IV. BIEÁ N CHÖNG ÔÛEM BEÙ ÔÛ em beù tö ø sôsinh ñ eá n 18 thaù ng tuoå i coù nhö ng hieä õ n tö ô ng ñ ï oå i thay trieä u chö ng gioá ù ng nhöbòbeä nh maø khoâ ng phaû i beä nh. Nhö ng hieä õ n tö ô ng ñ ï où coù chu kyø laø 32 ngaø y vaø 64 ngaø y cuï theå laø 32 ngaø y laø 1 laà n bieá n, 64 ngaø y laø 1 laà n chö ng phaû i qua ñ uû 16 laà n bieá n 8 laà n chö ng em beù ñ ö ô c 512 ngaø ï y tö c laø ù 17 thaù ng. 1. Lò ch bieá n chöng vaøyùnghó a veà bieá n chöng - Töø sô sinh ñeán 32 ngaøy “Nhaát bieán “ sinh Quyù Thuûy kieä n toaø n tuù c thieá u aâ m Thaä n, chuû veà sinh tinh. - Ñeán 64 ngaøy “Nhò bieán, nhaát chöng” sinh nhaâm Thuûy thuoä c tuù c Thaù i dö ô ng Baø ng quang hieä n tö ô ng vuø ï ng tai, moâ ng laï nh maù t.

240

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Ñeán 96 ngaøy “Tam bieán sinh ñinh Hoûa” thuoäc Thuû thieá u aâ m Taâ m chuû taø ng thaà n, tí nh ñ aõ bieá t mö ng. ø - Ñeán 128 ngaøy “Töù bieán, nhò chöng” sinh bính hoûa thuoä c Thuû Thaù i Dö ô ng Tieå u Trö ô ng, hieä ø n tö ô ng vaõ ï moà hoâ i vaø hô i sô . ï - Ñeán 160 ngaøy “Nguõ bieán” sinh AÁt Moäc thuoäc tuùc Quyeá t aâ m Can Chuû taø ng hoà n bieå u hieä n hay cö ô ø i. - Ñeá n 192 ngaøy “Luïc bieán, Tam chöng” sinh giaùp Moäc thuoä c Tuù c Thieá u Dö ô ng Ñô m, hieä û n tö ô ng hai maé ï t ñ oû maø khoâ ng bò nhaé m. - Ñeán 224 ngaøy “Thaát bieán” sinh Taân Kim thuoäc Thuû Thaù i aâ m pheá , theá chuû Taø ng phaù ch sinh aâ m thanh tieá ng noù i. - Ñeán 256 ngaøy “baùt bieán, töû chöng” sinh Canh kim thuoä c Thuû Dö ô ng minh ñ aï i Trö ô ng , hieä ø n tö ô ng da thò ï t phaù t noù ng coù theå phaù t haõ n. - Ñeán 288 ngaøy “Cöõu bieán” sinh Kyû Thoå thuoäc Tuùùc Thaùi aâ m Tyø Chuû Taø ng yù . - Ñeán 320 ngaøy “thaäp bieán, nguõ chöng” sinh Maäu Thoå thuoä c Tuù c Dö ô ng minh vò hieä n tö ô ng ñ ï au buï ng, khoâ ng chò u aê n vaø hay oï c sö a. Ñuû õ 320 ngaø y tö c 10 thaù ù ng 20 ngaø y, Ñuû thaä p bieá n, vô ù i chö ng coø n 3 chö ng nö a. õ - Tôùi 384 ngaøy “Luïc chöng” laø ñuû 12 Kinh maïc h cho neâ n tay ñ aõ bieá t caà mñ oà vaä t, chaâ n mô i bieá ù tñ ö ng vaø ù taä pñ i. - Tôùi 448 ngaøy “Thaát chöng” tính tình yù thöùc ñoåi khaùc phaù t aâ m roõ hô n.

241

- Tôùi 512 ngaøy ñuû “baùt chöng”. Trong lò ch bieá n chö ng khoâ ng noù iñ eá n Taâ m baø o vaø Tam Tieâ u bô û i 2 kinh aá y khoâ ng coù hì nh theå rieâ ng neâ n khoâ ng coù Bieá n vaø khoâ ng coù chö ng. Trong thô i gian bieá ø n chö ng moã i khi bieá n hay chö ng laø moã i laà n thay ñ oå i khí huyeá t xö ô ng thò tñ eå lô n leâ ù n vaø khoâ n bieá t hô n. Moã i khi bieá n, moã i khi chö ng em naø o baå m thuï Tieâ n Thieâ n hö u döthìchæhô õ i noù ng mì nh, em naø o bieå u loä Tieâ n thieâ n Baá t Tuù c thìnoù ng mì nh, où i mö a, æ û a chaû y, quaá y khoù c. Coù khi naë ng, coù khi nheï bì nh tó nh nuoâ i dö ô ng khoâ õ ng sao caû chô ù coù haá p taá p chaï y thuoá c, neá u thuoá c coù sai laà m laï i sinh beä nh lô n, neá ù u muoá n cho uoá ng thuoá c, chæ neâ n cho uoá ng thuoá c bì nh hoø a laø duy nhaá t. Baø i thuoá c cuï theå nhösau Bì nh hoø a aå m töû Baï ch Linh

Sa saâ m

Cam thaû o

Thaê ng ma

0,25 g

Baï ch thuaä t

Saé c nö ô c uoá ù ng khi Bieá n chö ng. Taù c duï ng: khoû e maï nh vaø ñ ieà u hoø a thaâ n theå . 2. Daá u hieä u bieá n chöù ng

242

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Heã thaá y moâ i cuû a em beù phoà ng leâ n traé ng traé ng maø coù caù i ngaá n ngang gioá ng nhöcon taè m laø trong ngö ô i cuû ø a beù ñ ang Bieá n chö ng. 3. Maï ch Bieá n chöng Maï ch Bieá n chö ng tuø y theo ngaø y, thaù ng, naê m maø thay ñ oå i. - Hoà ng hoaï t: phaà n nhieà u laø luù c Bieá n chö ng. - Phuï c maø Trì : caû m laï nh, laø m vaï mö a vaø û coù cô n noù ng. - Phuï c maø Keá t: thö c aê ù n hay Khí tí ch tuï ô û buï ng. Maï ch trö ô c lô ù n sau nhoû ù laø thuaä n. Maï ch trö ô c nhoû ù sau lô n laø ù ngheï n hô iô û coå hoï ng. Maï ch lô n nhoû ù khoâ ng quaâ n bì nh laø tinh thaà n baá t oå n. Maï ch Hoà ng maø nhaá t Tö c maï ù ch nhaû y Tö ù chítrong tim, trong buï ng buoà n phieà nñ aà y chö ô ng. ù 4. Maï ch thuaä n, nghòch ôûem beù Chö ng ñ ù aù i soù n, kinh sô , phaù ï t giaä t, maï ch qua Thoá n khaå u teá , phuø Xaù c maø mì nh oâ n hoø a laø thuaä n, neá u Traà m Teá maø mì mh laï nh laø nghò ch. - Chö ng daï ù ñ eà (khoù cñ eâ m) neá u maï ch Vi Tieå u laø thuaä n, neá u noù ng mì nh vaø maï ch Hoà ng Ñaï i laø nghò ch. - Chö n ù g oï c sö a neá õ u maï ch Phuø Ñaï i, mì nh oâ n hoø a laø thuaä n, neá u Traà m Teá maø mì nh laï nh laø nghò ch. - Beä nh Cam hao moø n, maï ch Khaå n Xaù c, phaâ næ a chaë t laø thuaä n, neá u Traà m Teá , phaâ næ a loû ng laø nghò ch.

243

Beä nh ñ au buï ng giun Maï ch Khaå n, Hoaï t mì nh oâ n hoø a laø thuaä n, neá u phuø Ñaï i maø moâ i noå i saé c xanh laø nghò ch. V. THÖÏ C HAØ NH XEM MAÏ CH Xem maï ch hay chaå n beä nh noù i chung laø coâ ng vieä cñ oø i hoû i sö ï nghieâ m tuù c vaø heá t sö c traù ù ch nhieä m khoâ ng theå qua loa ñ aï i khaù i, khoâ ng theå thö c hieä ï n vìmoä t sö ï cö ô ng cheá õ hoaë c phaû i thö c hieä ï n trong ñ ieà u kieä n baá tñ aé c dó . Khi bieá t mì nh laø thaà y thuoá cñ oâ ng y, coù nhieà u baï n beø , khaùch môùi quen ñöa tay nhôø “Thöû xem maïch” keå caû trong baø n tieä c trong quaù n nö ô c, nô ù i chô ø ñ ô ï i taø u xe hoï ñ eà u coù theå thö . Nhövaä û y, maø vô i caù ù c Baù c sóthìkhoâ ng ai thö û theá bao giô ! ø Daã u laø voâ tì nh hay hö u yù õ thaà y thuoá c cuõ ng ñ aõ bò xem thö ô ng. ø Chuù ng ta khoâ ng neâ n bieá n coâ ng vieä c xem maï ch chaå n beä nh thaø nh moä t troø tieâ u khieå n, moä t thö ù giaû i tríhay troå taø i haõ o huyeà n hoaë c ñ eå thoû a ñ aù ng sö ï toø moø cuû a thieâ n haï . Khi xem maï ch phaû i neá u khoâ ng phaû i laø caá p cö u doï ù cñ ö ô ng thìphaû ø i coù nô i, coù choá nñ aø ng hoaø ng. 1. Muï c ñích cuû a vieä c xem maï ch (thieá t chaå n) Xem maï ch khoâ ng chæ ñ eå tì m ra beä nh bô û i beä nh chö ng laø ù hieå n hieä n, tö c thìñ ù oâ i khi beä nh nhaâ nñ aõ bieá t trö ô c vaø ù vìbieá t ñ ö ô cñ ï aõ maé c beä nh hoï mô i tô ù ù i gaë p thaà y thuoá c. Nhö ng vaã n phaû i xem maï ch laø bô i muï û cñ í ch chuù ng ta muoá n tì m xem beä nh aá y thuoä c Theå gì ? - Haø n hay nhieä t (beä nh thuoä c noù ng hay laï nh)? (Neá u maï ch xaù c laø nhieä t, neá u maï ch trì laø haø n)

244

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Bieå u hay lyù (Beä nh ô û ngoaø i bì phu hay ñ aõ nhaä p vaø o noä i taï ng)? (Neá u maï ch phuø laø beä nh thuoä c bieå u, maï ch traà m laø beä nh thuoä c lyù ) - Höhay thö c (beä ï nh do hönhö ô c hay do ngoaï ï i taø xaâ m nhaä p) (neá u maï ch yeá u laø höchö ng, maï ù ch maï nh, bö c baù ù ch laø do thö c chö ï ng). ù AÂ m hay dö ô ng (AÂ m Dö ô ng laø toå ng cö ô ng). Toù m laï i khaû o saù t caù c yeá u toá treâ n laø ñ eå xaù cñ ò nh beä nh chö ng ù theo baù t cö ô ng roà i dö a vaø ï oñ où maø ñ ieà u thuoá c cho phuø hô p. ï Víduï : Chö ng ñ ù au nhö c do phong thaá ù p. Thoâ ng thö ô ng ra ø phö ô ng ñ ieà u tròngö ô i ta thö ø ô ng duø ø ng caù c vòthuoá c khu phong taù o thaá p. Nhö ng khi beä nh nhaâ n maï ch ñ i Xaù c (nhanh) laø thuoä c nhieä t chöùng thì phaûi theâm caùc vò thuoác coù döôïc tính “haøn löông”. Neáu beä nh nhaâ n maï ch ñ i Trì (chaä m) laø thuoä c theå haø n chö ng thì ù phaû i theâ m caù c vò thuoá c coù döôïc tính “oân nhieät”. Neá u maï ch beä nh nhaâ nñ i phuø thìphaû i duø ng caù c vòthuoá c khu phong laø chí nh vaø phaû i theâ m caù c vò thuoá c phaù t haõ n giaû i bieå u. Neá u maï ch beä nh nhaâ nñ i hönhö ô c thìphaû ï i duø ng caù c vò thuoá c phuï c chí nh keø m vô i khu taø ù . Xem maï ch coø nñ eå tì m ra nguyeâ n nhaâ n gaâ y beä nh hay tì m ra vò trí beä nh ñ ang ô û taï ng phuû naø o? Víduï : Beä nh nhaâ n bòbeä nh maá t nguû . Ñoá i vô ù i ñ oâ ng y khoâ ng chæ cho beä nh nhaâ n duø ng thuoá c an thaà n maø coø n phaû i tì m ra vì sao maá t nguû ?

245

- Neá u maï ch taû quan ñ i maï nh maø taû xí ch ñ i yeá u laø maá t nguû do can thaä n baá t hoø a. Ñieà u thuoá c phaû i boå thaä n bì nh can laø chí nh. - Neá u maï ch taû thoá n ñ i yeá u (maï ch vi, maï ch teá , maï ch nhö ô c ...) laø ï do taâ m huyeá t suy yeá u phaû i boå taâ m huyeá t. - Neá u maï ch hö u quan vö õ ô ng maø ï taû thoá n yeá u laø beä nh thuoä c chö ng taë ù c taø phaû i boå taâ m vaø haï hö ng phaá n cuû a tyø vòvaø laø m maù t tyø vò . - Neá u maï ch taû thoá n vö ô ng maø ï taû quan hönhö ô c thì ï thuoä c chö ng hötaø ù phaû i boå can moä c vaø giaû m hö ng phaá n taâ m hoû a, laø m maù t taâ m huyeá t ... Ngoaø i ra xem maï ch coø nñ eå aá nñ ò nh lieà u lö ô ng thuoá ï c. Ví duï : beä nh nhaâ n bò chö ng suy nhö ù ô ï c, khí huyeá t lö ô ng suy. õ Thoâng thöôøng duøng baøi “Baùt traân thang” ñeå chöõa”. Baø i Baù t traâ n thang goà m caù c vòvaø vô i gam lö ù ô ng ï thö ô ng duø ø ng nhösau: Xuyeâ n khung 8g

Nhaâ n saâ m 4g

Ñö ô ng Quy 10g

Baï ch linh 12g

Thuï cñ ò a 20g

Baï ch truaä t 12g

Baï ch thö ô c 12g ï

Cam thaû o 4g

- Neá u maï ch beä nh nhaâ nñ i teá tö ù c laø khísuy nhieà u hô n huyeá t thì phaû i taê ng vò nhaâ n saâ m leâ n tö ø 4g leâ n 6g hoaë c 8g. - Neá u maï ch ñ i phuø hoaõ n thìhuyeá t suy nhieà u hô n khí phaû i taê ng vòñ ö ô ng quy tö ø 10g leâ n 15-20g.

246

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Neá u maï ch taû quan voâ lö c tö ï ù c laø tyø khíraá t yeá u phaû i taê ng vòbaï ch truaä t tö ø 12g leâ n 15 - 20g vaø phaû i duø ng caù m gaï o troä n laã n vò baï ch truaä t sao vaø ng trö ô c khi duø ù ng. - Neá u maï ch ñ i saé c (khoâ ng lö u lô i) thìphaû ï i taê ng vò xuyeâ n khung tö ø 8g leâ n 10 - 15g ñ eå hoaï t huyeá t hoaë c duø ng quy vó ñ eå hoaï t huyeá t. Dö a vaø ï o luaä n trònhötreâ n coù theå gia theâ m caù c vòthuoá c khaù c taê ng cö ô ng coâ ø ng lö c cho baø ï i “Baùt traân”. Chaú ng haï n maï ch ñ i saé c (khoâ ng lö u lô i) thìcoù ï theå gia Hoà ng hoa, Ñaø o nhaâ n. Maï ch vi teá maø ñ i chaä m thìcoù theå theâ m Hoaø ng kyø , Nhuï c Queá ... Hoaë c giaû khi bieá t roõ beä nh roà i nhö ng vaã n phaû i xem maï ch ñ eå bieá t xem beä nh thuaä n hay nghò ch (neá u thuaä n thìdeã chö a maø õ nghò ch thì khoù chö a). Vaø õ coù trö ô ng hô ø p maï ï ch ñ aõ bieå u hieä n tuyeä t (maï ch thaá t quaù i) thì khoâ ng theå chö õ añ ö ô c. ï 2. Phöông phaù p ghi maï ch ñeåluaä n trò Khi mô ù i thö c haø ï nh xem maï ch caà n phaû i ghi cheù p caå n thaä nñ eå dö a vaø ï oñ où maø luaä n trò , vì chö a thuaà n thuï c maø xem qua 6 boä maï ch laø raá t deã queâ n hoaë c nhaà m laã n (xem ñ eá n boä thö ù 5 thö ù 6 laø coù theå queâ n maá t boä maï ch ban ñ aà u laø maï ch gì ).

247

Chuù ng ta keû2 oâ maï ch nhöhì nh veõsau:

Taâ m,

THOÁ N

Tieå u Tröôø ng

Pheá , Ñaï i tröôø ng

Can, Ñôû m

QUAN

Tyø , vò

Thaä n

XÍCH

Meä nh moâ n,

Baø ng Quang

Tam tieâ u

Neá u ta xem tay traù i trö ô c, khi khaû ù o saù t maï ch ô û vò trí thoá n neá u thaá y maï ch gìthìghi vaø o vòtríñ où maï ch aá y roà i laà n lö ô t ï khaû o saù t qua 5 vòtrícoø n laï i vaø ghi vaø o. Sau ñ où dö a vaø ï o maï ch beä nh toå ng khaù n, maï ch beä nh ñ ô n khaù n, maï ch beä nh kieâ m kieá n, maï ch beä nh taï ng phuû maø luaä n. Khi luaä n beä nh chö ng neá ù u muoá n bieá t quaù trì nh xem maï ch vaø luaä n beä nh ñ uù ng hay sai thìduø ng vaá n chaå n (hoû i ngay beä nh nhaâ n laø bieá t). Víduï : Sau khi khaû o saù t maï ch cuû a 6 vòtríchuù ng ta ñ aõ ghi vaø o nhösau:

248

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Taâ m,

Saé c THOÁ N

Tieå u tröôø ng Can, Ñôû m

Teá QUA N

Traà m Thaä n, Baø ng Quang XÍCH Taû

Pheá , Ñaï i tröôø ng

Teá

Tyø , vò

Traà m voâ lö c ï Meä nh moâ n, Tam tieâ u Höõ u

Vô i boä ù maï ch nhötreâ n, coù theå nhaä n ra ngay chö ng beä ù nh toå ng quan. Beä nh nhaâ n naø y khíhuyeá t suy kieä t bô i maï û ch Taâ mSaé c, maï ch Can, Tyø - Teá . - Chö n ù g khíhuyeá t suy kieä t naø y laø do vieâ mñ aï i traø ng maõ n tí nh, laø m cho hieä u suaá t chuyeå n hoù a vaø haá p thuï dinh dö ô ng raá õ t keù m. Ñoà ng thô i beä ø nh nhaâ n naø y thö ô ng ñ ø aà y buï ng, ñ au buï ng bô iû maï ch tyø vò ñ i Teá - chö ng toû ù Tyø khí suy khoâ ng ñ uû khaû naê ng vaä n hoù a thuû y coá c. AÊ n uoá ng khoù tieâ u, khoâ ng thaá y caû m giaù cñ où i buï ng. Ngoaø i ra do maï ch Hö u xí õ ch voâ lö c bieå ï u hieä n Meä nh moâ n hoû a (coø n goï i laø Thaä n dö ô ng suy) khoâ ng ñ uû nhieä t lö ô ng chuyeå ï n hoù a trao ñ oå i) neâ n khi ñ i ñ aï i tieä n, phaâ n thö ô ng soá ø ng, khi aê n nhieà u chaá t mô , chaá õ t tanh thìcôtheå ñ iñ aï i tieä n ra nguyeâ nñ oà aê n (chaú ng haï n aê n oá c laø ñ aï i tieä n coø n nguyeâ n khoâ ng tieâ u hoù a) vaø vô ù i chö ng naø ù y beä nh nhaâ n thö ô ng gheâ ø reù t, sô ï laï nh, baø n chaâ n laï nh ngaé t, ô n laï ù nh coä t soá ng vì hoû a suy...

249

Muoá n bieá tñ uù ng hay sai hoû i ngay beä nh nhaâ n veà nhö ng õ trieä u chö ng nhötreâ ù n laø bieá t. - Cuõ ng dö ï a vaø o baû ng ghi maï ch cuû a 6 boä vò nhötreâ n, vaø caê n cö ù vaø o maï ch beä nh ta coù theå toå ng hô p laï ï iñ eå bieá t chi tieá t hô n nö a vaø õ luaä n chí nh xaù c hô n nö a roà õ i caê n cö ù vaø oñ où maø laä p phö ô ng ñ ieà u trò .

Chöông III. PHÖÔNG DÖÔÏ C 250

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

VAØ BAÙ T PHAÙ P TRAÄ N ÑOÀ

15. TAÏNG PHUÛDÖÔÏC HOÄI Dö ô c lieä ï u laø thieâ n hì nh vaï n traï ng, laø haè ng haø sa soá , traû i qua haø ng ngaø n naê mñ aá u tranh vô i beä ù nh taä t vô i toå ù ng keá t kinh nghieä m cuû a caù c baä c danh y vaø kinh nghieä m daâ n gian. Danh muï c dö ô c lieä ï uñ ö ô c thoá ï ng keâ haø ng chuï c ngaø n loaï i vaø coø n gia taê ng phaù t trieå n khoâ ng ngö ng. Ñaâ ø y laø moä t thuaä n lô i trong y hoï ï c song laø m sao ñ eå am tö ô ng cho heá ø t, laø m sao ñ eå deã daø ng vaä n duï ng trong ñ ieà u trò . Dö a vaø ï o kinh nghieä m cuû a mì nh, toâ iñ aõ taä p hô p haà ï u heá t caù c vò thuoá c côbaû n theo tö ng nhoù ø mñ ieà u trò cho tö ng taï ø ng phuû laäp thaønh nhöõng bieåu ñoà goïi laø: “Taï ng phuûdöôï c hoä i” cuï theå hoù a, phaù p tròboå , taû , oâ n, lö ô ng ñ où laø nhö ng phaù õ p tròchí nh yeá u theo baù t cö ô ng (hö , thö c, haø ï n, nhieä t). Caù c bieå uñ oà dö ô c hoä ï i coù caû thuoá c baé c, thuoá c nam, thö ô ng duø ø ng, deã kieá m vaø phuø hô p ï beä nh chö ng, giuù ù p cho vieä c nghieâ n cö ù u caù c thang danh, vieä c thieá t laä p caù c baø i thuoá c hoaë c gia giaû m moä tñ ô n thuoá cñ ö ô c deã ï daø ng vaø chí nh xaù c. I. LAÄ P PHÖÔNG THUOÁ C ÑIEÀ U TRÒ Laä p phö ô ng ñ ieà u trò thö ô ng coù ø hai caù ch:

251

Moä t laø toø ng chö ng laä ù p phö ô ng. Thaà y thuoá c phaû i am tö ô ng tí ø nh chaá t haø ng traê m loaï i dö ô c lieä ï u roà i keá t hô p vô ï i caù ù c yeá u toá thoâ ng qua tö ù chaå n voï ng, vaê n, vaá n, thieá tñ oà ng thô i keá ø t hô p vô ï i kinh nghieä ù m, kinh tròcuû a mì nh maø thieá t laä p phö ô ng thuoá c. Hai laø sö û duï ng coå phö ô ng ñ eå ñ ieà u trò . Thaà y thuoá c phaû i thuoä c nhieà u baø i coå phö ô ng vaø tí nh chaá t cuû a nhieà u loaï i dö ô c ï lieä u, roà i keá t hô p ïvô i caù ù c yeá u toá thoâ ng qua tö ù chaå n voï ng, vaê n, vaá n, thieá tñ oà ng thô i keá ø t hô p vô ï i kinh nghieä ù m, kinh trò cuû a mì nh maø choï n laá y phö ô ng thuoá cñ ieà u trò . Caù ch naø y deã hô n vaø thö ô ng ø nhö n õ g thaà y thuoá c mô i vaø ù o ngheà hay sö û duï ng. Tuy nhieâ n coù ñ ieå m haï n cheá laø aù p duï ng goø boù khoâ ng thoaù ng ñ aï t vaø í t coù bao giô ø phö ô ng thuoá c coå phö ô ng laï i hoaø n toaø n phuø hô p vô ï i ngö ù ô i ø beä nh. Tö ø theá kyû XII, Ñaï i y söTrö ô ng Nguyeâ n Toá ñ aõ khaú ng ñònh: “…Beänh thôøi xöa khaùc vôùi beänh thôøi nay! Baøi thuoác thôøi xöa khoâng hôïp vôùi ngöôøi thôøi nay!”. Vì theá khi duøng coå phöông thö ô ng phaû ø i gia giaû m theâ m bô t cho phuø ù hô ï p thö c teá ï . Noùi toùm laïi “Taïng phuû döôïc hoäi” seõ laø phö ô ng tieä n thuaä n lô ï i vaø hö u õí ch cho vieä c thieá t laä p moä t baø i thuoá cñ ieà u trò . Chuù ng ta thö û aù p duï ng chö a beä õ nh cho taï ng taâ m khi suy yeá u

1. AÙ p duï ng caù c thöùnhaá t (Toø ng chöù ng laä p phöông)

252

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Neá u taâ m suy yeá u thì ta phaû i duø ng phö ô ng phaù p boå , suy yeá u naëng thì duøng nhöõng vò thuoác trong nhoùm “Maõnh töôùng” (nhö Ñan saâ m, Nhaâ n saâ m, Long nhaõ n, Baï ch truaät…). - Neá u suy yeá u nheï thìduø ng nhö õ ng vòthuoá c trong nhoù m “Thöù töôùng” (nhö Ñöông quy, Phuïc thaàn, Huyeàn saâm, Baù töû nhaâ n). - Neá u taâ m nhieä t thì ta duø ng phaù p lö ô ng. - Cöïc nhieät thì choïn caùc vò thuoác trong nhoùm “Maõnh töôùng” (nhö Hoaøng lieân, Truùc dieäp, Hoaøng ñaèng). - Nhieät vöøa thì choïn caùc vò thuoác trong nhoùm “Thöù töôùng” nhö (Sinh ñòa, Chi töû, Hoa hoøe, … ). - Neá u taâ m bòbeä nh theå thö c chö ï ng thìta choï ù n phö ô ng phaù p Taû . - Trö ô n ø g hô p naë ï ng thìchoï n caù c vòthuoá c trong nhoù m “Maõnh töôùng” (nhö Teâ giaùc, Chu sa, Hoaøng lieân…) Trö ô ng hô ø p nheï ï thìchoï n caù c vòthuoá c trong nhoù m “Thöù töôùng” (nhö Lieân kieàu, Thuûy xöông boà, Maïn kinh töû, Xa tieàn töû). Neá u Taâ m bònhieä t chö ng keø ù m Thö c chö ï ng thìta choï ù n vò thuoá c keá t hô p ïcaû hai nhoù m Lö ô ng vaø Taû nhötreâ n. 2. AÙ p duï ng caù ch thöùhai (duø ng Coåphöông) Neá u taâ m suy yeá u thì thö ô ng ngö ø ô ø i ta choï n baø i coå phö ô ng mang teân “Quy tyø thang” goàm caùc vò sau: Nhaâ n saâ m

Moä c hö ô ng

Hoaø ng kyø

15g

Baï ch truaä t

12g

253

Vieã n chí

10g

Cam thaû o

Haé c taù o nhaâ n

12g

Phuï c thaà n

15g

Long nhaõ n

12g

Ñö ô ng quy

15g

- Neá u nhöbeä nh nhaâ n bòtaâ n dò ch suy kieä t sinh chö ng taù ù o boùn vaø keøm chöùng ho khoù thôû thì ta nhìn vaøo sô ñoà “Taâm boä döôïc hoäi” trong nhoùm Boå ta seõ choïn ñöôïc vò Huyeàn saâm (taù c duï ng boå tim, sinh taâ n, nhuaä n traø ng, vòmaï ch moâ n, nguõ vò tö û vaø maä t ong taù c duï ng boå tim, nhuaä n pheá , chæ ho). - Neá u beä nh nhaâ n keø m chö ng Haø ù n thìta nhì n vaø o sôñ oà “Taâm boä döôïc hoäi” trong nhoùm OÂn seõ choïn ñöôïc vò Ñaïi hoài , Nhuï c queá hoaë c Baù ch thaû o xö ô ng, Xö ô ng boà . - Neá u beä nh nhaâ n keø m chö ng bítieå ù u tieä n thìta choï n vò trong “Taâm boä döôïc hoäi” nhoùm Taû seõ choïn ñöôïc caùc vò (Xa tieà n tö , Ñaê û ng taâ m hoaë c Moä c thoâ ng). - Tö ô ng tö ï nhötreâ n vô ù i caù c chö ng beä ù nh cuû a caù c taï ng phuû vaø caû khí , huyeá t, thaá t tì nh vaø luï c taø theo caù c sôñ oà Dö ô c ï hoä i.

254

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

TA螻G PHU?D衷螩 HO腎 TH仲 T衷貼G - 補 n sa鈓 - Nha鈔 sa鈓 MA誑H T衷貼G - Long nha鮪 - Ngu?v?t鳆 ma鋞ong, ba颿h trua鋞, lie鈔nhu颿

MA誑H T衷貼G

TH仲 T衷貼G

- 補飅ho鄆 - Que?chi - Can kh鲷 ng - Nhu颿que?

MA誑H T衷貼G

TH仲 T衷貼G

- Te?gia鵦 - Chu sa - Hoa鴑g lie鈔 - Mo鋍tho鈔g - Nga鈔hoa MA誑H T衷貼G

- Hoa鴑g lie鈔 - Tru鵦die鋚 - Hoa鴑g 馻鑞g

- La?da鈛 - Rau ma? TH仲 T衷 - Co?m鲲c - Ha?kho?tha鹢 - Linh d鲷 ng gia鵦 - Quye醫minh t鳆 - Ma鄋 tra鄒

MA誑H T衷貼G

- Vie鉵 tr? - Phu颿tha鄋 TH仲 T衷 - 仰鬾 g quy - Ha閏ta鵲 nha鈔 - Ba?t鳆 nha鈔 - Huye鄋 sa鈓 - Ma颿h mo鈔

貼G

貼G TH仲 T衷貼G

- Ho?tie鈛 - Ngo?thu?

TH仲 T衷貼G

MA誑H T衷貼G - Nhu颿que? - Xuye鈔khung - Te?ta鈔 - 補飅ho鄆 - Que?chi

MA誑H T衷貼G

- Ba颿h th鲷颿 - Ua醫kim - 補鴒nha鈔 - Thuye鄋thoa鵬 - Ma鋞v騮 - Thanh b? - Rau ma?- Ba颿ha?

- Hoa鴑g ba? - Chi t鳆 - Long 耵鹠 - Bo?co鈔g anh MA誑H T衷貼G - Nha鈔 tra鄋 - Nu鵦na鵦- Atiso

- Tho?ty t鳆 - S鬾 thu? - Mie醫gia鵳 - Long co醫 - Ba颿h th鲷颿 - Lie鈔nhu颿 - Mo鋍qua

TH仲 T衷貼G

255

TAÂ M BOÄDÖÔÏ C HOÄ I Boåmaõ nh töôù ng Ñan saâ m 6 - 12gr Nhaâ n saâ m 2 - 4gr Long nhaõ n 8- 16gr Nguõ vò tö û 0,5 - 3gr Maä t Ong 10 - 20gr Baï ch truaä t 6 - 16gr Lieâ n nhuï c 15 - 30gr OÂ n maõ nh töôù ng Ñaï i hoà i 4 - 8gr Queá chi 4 -12gr Can khö ô ng 4 - 8gr Xö ô ng boà 6 - 12gr Taûmaõ nh töôù ng Teâ giaù c 2 - 4gr Chu sa 0,2 - 0,5gr Hoaø ng lieâ n 4 - 8gr Moä c thoâ ng 15 - 20gr Ngaâ n hoa 4 - 12gr Maï n kinh 4 - 8gr Löông maõ nh töôù ng Hoaø ng lieâ n 4 – 8 gr Truù c dieä p 8 – 20gr Hoaø ng ñ aè ng 8 – 12g Laù coá i xay 8 – 20g

Boåmaõ nh töôù ng

256

Boåthöùtöôù ng Vieã n trí Phuï c thaà n Ñö ô ng qui Haé c taù o nhaâ n Baù tö û nhaâ n Huyeà n saâ m Maï ch moâ n OÂ n thöùtöôù ng Baù ch hô p ï Baù ch thaû o xö ô ng Sinh khö ô ng Taû thöùtöôù ng Lieâ n taâ m Saø iñ aá t Lieâ n kieà u Thuû y xö ô ng boà Xa tieà n tö û Ñaê ng taâ m Löông thöùtöôù ng Hoø e hoa Sinh ñ ò a Chi tö û Rau maù

CAN BOÄDÖÔÏ C HOÄ I Boåthöùtöôù ng

4 -12gr 6 - 12gr 8 - 16gr 4 - 8gr 4 - 8gr 12 - 20gr 6 - 16gr 4 -12gr 1- 4gr 4 - 8gr

2 - 6gr 8 - 20gr 4 - 8gr 6 - 12gr 4 - 10gr 2 - 4gr 6 – 12gr 15 – 30g 8 – 16g 8 – 20g

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Kyû tö û Ñö ô ng qui Haø thuû oâ Nguõ vò tö û OÂ mai Ñaû ng saâ m Thuï cñ ò a Tuï cñ oaï n

8 8 8 0,5 10 8 15 8

OÂ n maõ nh töôù ng Hoà tieâ u Ngoâ thuø Nhuï c queá Xuyeâ n khung Teá taâ n Ñaï i hoà i Taûmaõ nh töôù ng Baï ch thö ô ï c Uaá t kim Ñaø o nhaâ n Thieà n thoaù i Maä t vò t Thanh bì Rau maù Baï c haø

4 4 4 4 2 6

-12gr -20gr -16gr - 3gr -20gr -20gr -30gr -16gr - 8gr - 8gr -12gr - 8gr - 8gr -12gr

6 6 4 2

- 4gr -0,5gr - 8gr -20gr 1 caù i 6 -12gr 8 -20gr 4 - 8gr

Löông maõ nh töôù ng Hoaø ng baù 8 -16gr Long ñ ô m û 4 -12gr Chi tö û 6 -20gr Nuù c naù c 8 -20gr Nhaâ n traà n 6 -16gr Boà coâ ng anh 6 -16gr Atisoâ 8 -20gr

Thoû ty tö û 4 Sô n thuø 8 Mieá t giaù p 15 Long coá t 12 Baï ch thö ô ï c 6 Lieâ n nhuï c 15 Moä c qua 6 OÂ n thöùtöôù ng Xö ô ng boà Kinh giô ù i Hö ô ng nhu Nguõ gia bì Ngaû i dieä p Phoø ng phong Taûthöùtöôù ng Huyeà n hoà Caâ uñ aè ng Xí ch thö ô c ï Moä c hö ô ng Xuyeâ n khung Nga truaä t Saø i hoà Hö ô ng phuï

6 6 6 8 8 6

12gr 16gr 30gr 24gr 16gr 30gr 12gr

12gr 12gr 12gr 20gr 12gr 12gr

4 6 6 8 4 6 6 6

Löông thöùtöôù ng Laù daâ u 8 Rau maù 8 Coû mö c ï 8 Haï khoâ thaû o 4 Linh dö ô ng giaù c Quyeá t minh tö û 8 Maà n traà u 8

2 -

12gr 16gr 12gr 20gr 12gr 12gr 12gr 12gr 16gr 20gr 20gr 12gr -6gr 16gr 20gr

TYØBOÄDÖÔÏ C HOÄ I Boåmaõ nh töôù ng

Boåthöùtöôù ng

257

Baï ch truaä t Hoaø ng kyø Ñö ô ng qui Hoaø i sô n Khieá m thö c ï Ñaû ng saâ m Lieâ n nhuï c

6 6 6 12 6 6 15

-16gr -16gr -16gr -24gr -16gr -16gr -30gr

YÙ dó Bieå nñ aä u Maï ch nha Hoaø ng tinh Ñaï i taù o Chí ch thaû o

15 12 6 8 8 2

20gr 20gr 12gr 20gr 20gr 4gr

OÂ n maõ nh töôù ng Ba ñ aä u Phuï tö û Can khö ô ng Nhuï cñ aä u khaá u Thaû o quaû Hoà tieâ u

2 4 4 4 4 2

- 6gr -16gr -12gr -12gr - 8gr - 6gr

OÂ n thöùtöôù ng Laù loá t Tö û toâ Sa nhaâ n Xuyeâ n tieâ u Í ch trí nhaâ n Moä c hö ô ng

8 6 4 4 4 8

16gr 12gr 12gr 8gr 8gr 20gr

Taûmaõ nh töôù ng Baù n haï Chæ thö c ï Ñaï i hoaø ng Ñaï i phuù c bì Nhaâ n traà n Í ch maã u Ngaâ n hoa

2 - 8gr 6 -12gr 4 -16gr 8 -20gr 8 -20gr 8 -16gr 6 -12gr

Taûthöù töôù ng Sô n tra Haä u phaù c Chæ xaù c Binh lang Traà n bì Hoaé c hö ô ng Reã tranh

6 6 6 4 6 6 6

16gr 16gr 12gr 8gr 12gr 12gr 20gr

12gr 20gr 12gr 20gr 20gr 20gr

Löông maõ nh töôù ng Hoaø ng baù 6 Nuù c naù c 8 Hoaø ng caà m 6 Sinh ñ ò a 15 Boà coâ ng anh 8 Coû mö c ï 8

-16gr -20gr -12gr -30gr -16gr -20gr

Löông thöùtöôù ng Caù t caê n 6 Huyeà n saâ m 12 Tri maã u 6 Coû maà n traà u 8 Reã tranh 8 Rau maù 8

PHEÁBOÄDÖÔÏ C HOÄ I Boåmaõ nh töôù ng Yeá n saø o 1 -4 con Tö û haø sa 1/3 -1 caù i

258

Boåthöù töôù ng Sa saâ m A giao

6 4 -

16gr 8gr

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Nhaâ n saâ m Hoaø ng kyø Ban long Ñaú ng saâ m Baù ch hô p ï

2 6 4 6

- 4gr -12gr - 8gr -16gr -12gr

OÂ n maõ nh töôù ng Ñinh hö ô ng Tö û toâ Laù loá t Queá chi Khoaû nñ oâ ng hoa Baù n haï cheá Can khö ô ng

2 6 8 6 4 4 4

- 6gr -12gr -16gr -12gr - 8gr - 8gr - 8gr

Taûmaõ nh töôù ng Baù ch boä Baï c haø Caù t caù nh Ñinh lò ch tö û Thaê ng ma Thieà n thoaù i Ngaâ n hoa

8 4 8 2 4 2 6

-16gr - 8gr -12gr - 6gr -12gr - 4gr -12gr

Löông maõ nh töôù ng Hoaø ng caà m 6 - 12gr Thaï ch cao 6 - 16gr Sinh ñ ò a 15 - 30gr Thieâ n moâ n 6 - 12gr Cam thaû o 2 - 4gr Coû maà n traà u 12 - 20gr Daá p caù 6 - 16gr

Hoaø i sô n 12 Maï ch moâ n 6 AÙ tö û 4 Ñö ô ng qui 8 -

20gr 12gr 8gr 16gr

OÂ n thöùtöôù ng Traà n bì 8 Hö ô ng nhu 6 Hoaø ng kyø 6 Baù ch thaû o xö ô ng 2 Kinh giô ù i 6 Sinh khö ô ng 4 Phoø ng phong 4 Taûthöùtöôù ng Haé c sö u û Tö û toâ Saï can Thö ô ng nhó Ngö u baø ng tö û Haï nh nhaâ n Nguõ chaû o Saø iñ aá t Löông thöùtöôù ng Tri maã u 4 Hoø e hoa 6 Huyeà n saâ m 12 Maï ch moâ n 6 Cuù c hoa 4 Laù daâ u 8

8 6 4 8 4 4 4 8

12gr 12gr 12gr 4gr 12gr 8gr 8gr 16gr 12gr 12gr 20gr 12gr 6gr 12gr 20gr 12gr 12gr 20gr 12gr 8gr 20gr

259

TA螻G PHU?D衷螩 HO腎

MA誑H T衷貼G

- Lie鈔nhu颿 - Ba颿h trua鋞 - Hoa鴑g ky? - 仰鬾 g quy - Hoa鴌s鬾 - Khie醡 th鲲c - S鳆qua鈔t鳆 - 補鹡g sa鈓

- Ca鵷ca阯 - Tri ma鉼 - Huye鄋sa鈓 - Ba颿h linh - Re?tranh - Rau ma? - Ma鄋tra鄒

TH仲 T衷貼G TH仲 T衷貼G

- O?d鲷颿 - T鳆to? TH仲 T衷 - Sa nha鈔 - Xuye鈔tie鈛 - Ba鴒kh鲷 ng - 蚦h tr?nha鈔 - Mo鋍h鲷 ng - Sinh kh鲷 ng - La?lo醫

MA誑H T衷貼G

- Co?m鲲c - Hoa鴑g ba? - Nu鵦na鵦 - Hoa鴑g ca鄊 - Sinh 耱a - Bo?co鈔g anh

貼G

- Y?d? TH仲 T衷貼G - Bie錸馻鋟 - Ma颿h nha - Hoa鴑g tinh - 補飅ta鵲 - Ch韈h tha鹢

TH仲 T衷貼G

MA誑H T衷貼G

- T鳆 ha?sa - Nha鈔 sa鈓 - Ye醤sa鴒 - Hoa鴑g ky? - Ban long - 補鹡g sa鈓

貼G

- Tra鄋b? - H鲷ng nhu TH仲 T衷 - Hoa鴑g ky? - Pho鴑g phong - Ba鵦h tha鹢x鲷 ng - Sinh kh鲷ng - Kinh gi豉i

MA誑H T衷貼G

- Sa sa鈓 TH仲 T衷貼G - A giao - Ma颿h mo鈔 - A?t鳆 - Ba鵦h h麸p - 仰豇ng phe鴑 - Hoa鴑g tinh

MA誑H T衷貼G

260

- Xa?can - Ha閏s鳆u TH仲 T衷 - Ha飊h nha鈔 - T鳆to? - Ng鰑 ba鴑g t鳆 - Tang b? - Sa鴌馻醫 - Th鲷ng nh? - Ngu?cha鹢

貼G

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

TA螻G PHU?D衷螩 HO腎 - Sinh 耱a - Hoa飔tha颿h TH仲 T衷貼G - Sinh tha鹢 - Huye鄋 sa鈓 - X韈h linh - Th鲷ng nh? TH仲 T衷貼G - Ma鄋 tra鄒 Tri ma鉼 - Rau ma?

MA誑H T衷貼G

- Mo鋍ta隿 - Nga鈔hoa - Ba颿h ch? - Rau ma? - Re?tranh

MA誑H T衷貼G

- Phu?t鳆 - 補飅ho鄆 - 蚦h tr? nha鈔 - Pha?co?ch? - Ha閏kh鲷 ng - Nhu颿que?

MA誑H T衷貼G

- Lo鋍gia鵦 TH仲 T衷貼G - Ngu?gia b? - Tho?ty t鳆 - Nga鹖die鋚

- Tr? linh - Tra颿h ta? - Ha閏s鳆u - L鲷鮥駉鴑g - Ngu?tra鹢. Y?d? - Ng鰑 ta醫. Ra鈛 me鴒 - Re?d鳄a da飅

MA誑H T衷貼G

- Ba颿h trua鋞 - Ma?tie鄋che? - Hoa鴌s鬾 - Lo鋍ca阯

- Tri ma鉼 - Hoa鴑g ba? - Pha鵦tie鈛 - Kho?sa鈓 - Ba颿h linh - Co?m鲲c

貼G

- Sinh 耱a TH仲 T衷貼G - Hoe?hoa - Ha?kho?tha鹢 - La?co醝say - Kinh gi豉i TH仲 T衷貼G - Rau ma? - H鲷 ng nhu - Re?tranh - Tru鵦die鋚 - Xuye鈔 khung - Sa鴌ho?

- Sa nha鈔 - 補飅ho鄆 - Que?chi - Sinh kh鲷 ng

MA誑H T衷貼G

- Quy ba鹡 - Ha?thu?o? TH仲 T衷 - Tu颿駉 a飊 - Sinh 耱a - Quye醫minh t鳆 - Hoa鴌s鬾 - Co醫toa鵬bo? - Ca鍀 t韈h

TH仲 T衷貼G

- T鳆 to? - X鲷 ng bo? - Kinh gi豉i - Nhu颿que?

- Da?vu - Hoa飔tha颿h - 補飅hoa鴑g - Cam tha鹢 - Ca鵷ca阯 - Bie錸馻鋟

MA誑H T衷貼G

TH仲 T衷貼G - Chi t鳆 - Nha鈔 tra鄋 - Tru鵦die鋚 - Hoa鴑g lie鈔 - Hoa鴑g 馻鑞g - La?馻鋟 va鵱

261

THAÄ N BOÄDÖÔÏ C HOÄ I Boå maõ nh töôù ng Kim anh 6 Khieá m thö c ï 6 Nguõ vò tö û 0,5 Ñoã troï ng 8 Loä c nhung 4 Kyû tö û 8

-12gr -16gr - 3gr -16gr - 8gr -12gr

OÂ n maõ nh töôù ng Phuï tö û 4 -16gr Ñaï i hoà i 8 -16gr Nhuï c queá 4-12gr Í ch trí nhaâ n 4 - 8gr Phaù coá chæ 6 -16gr Haé c khö ô ng 4 - 8gr Taûmaõ nh töôù ng Haé c sö u û 6 -16gr Trölinh 6 -12gr Traï ch taû 4 -12gr Lö ô iñ õ oø ng 8 -20gr Nguõ chaû o 4 -12gr Ngö u taá t 6 -16gr Reã dö a daï ù i 6 -16gr YÙ dó 10 -20gr Löông maõ nh töôù ng Tri maã u 4 -12gr Hoaø ng baù 8 -16gr Phaù c tieâ u 8 -16gr Khoå saâ m 6 -12gr Baï ch linh 6 - 16gr Coû mö c ï 8 - 20gr

262

Boå thöù töôù ng Quy baû n Coá t toaù i Haø thuû oâ Quyeá t minh tö û Tuï cñ oaï n Caå u tí ch Hoaø i sô n OÂ n thöù töôù ng Loä c giaù c 4 Nguõ gia bì 8 Thoû ty tö û 4 Ngaû i dieä p 6

12 8 8 8 6 8 12

20gr 16gr 16gr 16gr 12gr 20gr 20gr

12gr 16gr 10gr 12gr

4 6 6 8 6 6 8

12gr 8gr 12gr 12gr 12gr 20gr 20gr

Löông thöùtöôù ng Rau maù 8 Sinh ñ ò a 15 Hoaï t thaï ch 6 Sinh thaû o 2 Huyeà n saâ m 12 Maà n traà u 8

20gr 30gr 20gr 4gr 20gr 20gr

Taûthöùtöôù ng Moä c taë c Xí ch linh Tri maã u Ngaâ n hoa Baï ch chæ Reã tranh Rau maù

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

TAÂ M BAØ O BOÄ DÖÔÏ C HOÄ I Boåmaõ nh töôù ng Loä c caê n 8 Baï ch truaä t 6 Maõ tieà n cheá 0,5 Hoaø i sô n 12 OÂ n maõ nh töôù ng Sa nhaâ n Ñaï i hoà i Sinh khö ô ng Queá chi

4 4 4 4

-16gr -16gr - 3gr -20gr

Boåthöù töôù ng Ñö ô ng qui Ñoã troï ng Daâ m dö ô ng hoaé c Baù tö û nhaâ n

-12gr -12gr -12gr -12gr

OÂ n thöùtöôù ng Tö û toâ dieä p Xö ô ng boà Kinh giô ù i Nhuï c queá

6 6 6 4

12gr 12gr 12gr 12gr

Taû thöùtöôù ng Kinh giô ù i Saø i hoà Truù c dieä p Hö ô ng nhu Xuyeâ n khung

6 4 6 6 4

12gr 12gr 16gr 12gr 8gr

30gr 12gr 12gr 20gr 20gr

Taûmaõ nh töôù ng Daõ vu 6 -12gr Caù t caê n 6 -16gr Bieå nñ aä u 4 -20gr Ñaï i hoaø ng 2 -16gr Cam thaû o 2 - 4gr Hoaï t thaï ch 6 -20gr Löông maõ nh töôù ng Chi tö û 8 -16gr Nhaâ n traà n 8 -12gr Truù c dieä p 6 -20gr Hoaø ng lieâ n 4 -20gr Hoaø ng ñ aè ng 4 -16gr Laù ñ aä u vaù n 6 -16gr

Löông thöùtöôù ng Sinh ñ ò a 15 Hoeø hoa 6 Haï khoâ thaû o 4 Rau maù 8 Ñoã xanh 12

6 8 4 2

16gr 16gr 8gr 6gr

263

TIEÅ U TRÖÔØ N G BOÄ DÖÔÏ C HOÄ I Boåmaõ nh töôù ng Sinh ñ ò a 15 Long nhaõ n 8 Laù ñ oâ ng hoà ng 8 Mí t xanh 100 OÂ n maõ nh töôù ng Hoà tieâ u Nhuï c queá Voû maê ng cuï t ÔÙ t nhuï c

-30gr -16gr -16gr -150gr

2 4 4 2

- 6gr -12gr -12gr - 6gr

Taûmaõ nh töôù ng Moä c thoâ ng 8 Ñaê ng taâ m 2 Xí ch linh 6 Lö ô õ iñ oø ng 8 Haï t bí ñ oû 4 Sö û quaâ n 4

-20gr - 4gr -16gr -20gr - 8gr -12gr

Löông maõ nh töôù ng Truù c dieä p 6 -20gr Khoå qua 6 -12gr Sinh ñ ò a 15 -30gr

264

Boåthöùtöôù ng Haø thuû oâ 6 Keâ noä i kim 4 Coû sö õ a 6

16gr 12gr 12gr

OÂ n thöùtöôù ng Leâ chi haï ch Xuyeâ n tieâ u Loä c nhaõ n Binh lang

12gr 12gr 12gr 8gr

Taû thöùtöôù ng Cuø maï ch 6 YÙ dó 12 Laù mô 6 Xí ch thö ô c 6 ï Xuyeâ n khung 4 Phö ô ng vó ï thaû o6 Xuyeâ n luyeä n tö û 6-

12gr 20gr 12gr 12gr 8gr 16gr 8gr

4 4 6 2

Löông thöùtöôù ng Cam thaû o 2 Huyeà n saâ m 12 Boá chí nh saâ m 6 Coû maà n traà u 8

4gr 20gr 16gr 20gr

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

TA螻G PHU?D衷螩 HO腎 TH仲 T衷貼G

MA誑H T衷貼G

- Sinh 耱a - Long nha鮪 - La?駉鈔g ho鄋g - M韙 xanh

- Huye鄋sa鈓 - Bo?ch韓h sa鈓 - Cam tha鹢 - Co?ma鄋tra鄒

TH仲 T衷貼G

- Lo鋍nha鮪 TH仲 T衷貼G - Le?chi ha颿h - Xuye鈔 tie鈛 - Binh lang

- Ho?tie鈛 - Nhu颿que? - Vo?ma阯g cu飔 - 再t nhu颿

MA誑H T衷貼G

- Mo鋍tho鈔g - 補阯g ta鈓 - X韈h linh - L鲷鮥駉鴑g - Ha飔b?駉 ? - S鳆 qua鈔

MA誑H T衷貼G

TH仲 T衷貼G - Ha?thu?o? - Ke?no鋓kim - Co?s鲺a

- Tru鵦die鋚 - Sinh 耱a - Kho?qua - La?馻鋟 va鵱 - Co?s鲺a

TH仲 T衷貼G

MA誑H T衷貼G

- O?mai - 仰鬾 g quy - Thu颿耱a - Long nha鮪

- Hoe?hoa - Ha?kho?tha鹢 - Thanh hao - La?co醝xay

- S鬾 thu? TH仲 T衷貼G - Xuye鈔tie鈛 - Xuye鈔 khung - Tra鄋 b? - Sinh kh鲷 ng

- Te?ta鈔 - Nhu颿que? - Ho?tie鈛 - Ngo?thu?

MA誑H T衷貼G

- Ta鄋 giao TH仲 T衷貼G - H鲷 ng phu? - Xuye鈔 khung - Sa tie鄋 t鳆 - Mo鋍tho鈔g - Th鲷 ng nh?

- 裪 e鄋tha醫 - Ma鋞v騮 - Ca鵷ca鵱h - Thanh b? - Ra鈛 me鴒 - Sa鴌ho?

MA誑H T衷貼G

TH仲 T衷貼G

- Long 耵鹠 - Atiso - Nha鈔 tra鄋 - Chi t鳆

- Ta鵲nha鈔 - S鬾 thu? - Ha?thu?o?

265

CAN BOÄDÖÔÏ C HOÄ I Boåmaõ nh töôù ng OÂ mai 8 Ñö ô ng qui 8 Thuï cñ ò a 15 Long nhaõ n 8

-16gr -16gr -30gr -16gr

OÂ n maõ nh töôù ng Teá taâ n 2 Hoà tieâ u 2 Ngoâ thuø 4 Nhuï c queá 4

- 8gr - 6gr -12gr -12gr

Taûmaõ nh töôù ng Maä t vò t Ñieà n thaá t Caù t caù nh Thanh bì Raâ u meø o thaû o Saø i hoà

1 caù i - 6gr -12gr -12gr -16gr -12gr

2 4 6 6 6

Löông maõ nh töôù ng Long ñ ô m û 6 -16gr Atisoâ 8 -20gr Nhaâ n traà n 6 -20gr Chi tö û 6 -20gr

266

Boåthöù töôù ng Taù o nhaâ n 4 Sô n thuø 8 Haø thuû oâ 6

8gr 16gr 16gr

OÂ n thöùtöôù ng Sô n thuø Traà n bì Xuyeâ n tieâ u Xuyeâ n khung Sinh khö ô ng

8 8 4 4 4

16gr 12gr 8gr 8gr 8gr

Taûthöùtöôù ng Taà n giao Hö ô ng phuï Xuyeâ n khung Xa tieà n tö û Moä c hö ô ng Thö ô ng nhó

4 6 4 4 8 8

12gr 12gr 8gr 12gr 20gr 20gr

Löông thöùtöôù ng Hoø e hoa 6 Haï khoâ thaû o 6 Thanh hao 6 Laù coá i xay 6

16gr 12gr 12gr 20gr

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

VÒBOÄDÖÔÏ C HOÄ I Boå maõ nh töôù ng Ñaï i taù o 6 Hoaø i sô n 2 Baï ch truaä t 8 Hoaø ng kyø 0,5 Hoaø ng tinh 10 16gr Maõ tieà n cheá 6 OÂ n maõ nh töôù ng Hoà tieâ u Can khö ô ng Í ch trí nhaâ n Nhuï cñ aä u khaá u Ñinh hö ô ng Thaû o quaû Taû maõ nh töôù ng Lö u huyø nh Ñaï i hoaø ng Xö ô ng boà Chæ thö c ï Thaà n khuù c Baï ch giô i tö ù û Boà coâ ng anh

2 4 4 4 2 4 2 4 6 6 6 4 6

Löông maõ nh töôù ng Teâ giaù c 2 Truù c nhö ï 4 Thaï ch cao 8 Cam thaû o 2 Reã tranh 6 Tyø giaû i 8

-12gr - 4gr -16gr - 3gr -20gr

Boåthöùtöôù ng YÙ dó 15 Bieå nñ aä u 10 Maï ch nha 10 Ñaû ng saâ m 8 Thieâ n nieâ n kieä n 8

20gr 20gr 20gr 16gr -

-16gr - 6gr - 8gr -12gr -12gr - 6gr -12gr - 6gr -16gr -12gr -12gr -16gr - 8gr -16gr - 4gr - 8gr - 16gr - 4gr - 16gr - 20gr

OÂ n thöù töôù ng OÂ dö ô cï Sa nhaâ n Hoaé c hö ô ng Xuyeâ n tieâ u Baù n haï cheá Haä u phaù c Taûthöù töôù ng Chæ xaù c Uaá t kim Queá ñ aé ng Toâ ngaï nh Maï n kinh Thanh bì

8 4 6 4 2 8

6 6 8 6 4 6

Löông thöù töôù ng Caù t caê n 6 Tri maã u 4 Truù c dieä p 4 Phuï c linh 6 Cuù c hoa 4 -

16gr 12gr 12gr 8gr 8gr 16gr 12gr 12gr 16gr 12gr 8gr 12gr

12gr 12gr 16gr 16gr 8gr

267

ÑAÏ I TRÖÔØ NG BOÄDÖÔÏ C HOÄ I Boåmaõ nh töôù ng Boåthöù töôù ng Ñinh laê ng 10gr Reã mí t 12 Daâ m dö ô ng hoaé c 4gr Keâ noä i kim 4 Hoaø ng naø n cheá 4gr Baù ch hô p ï 4 Anh tuù c xaù c 8gr Hoaø ng kyø 6

OÂ n maõ nh töôù ng Can khö ô ng Hoà tieâ u ÔÙ t nhuï c Haé c khö ô ng Phaù coá chæ

OÂ n thöùtöôù ng Gieà ng 6 Traà n bì 6 Ñö ô ng qui 8 Traé c baù dieä p 6 Moä c hö ô ng 8

Taûthöù töôù ng Taà n giao 4 Haé c sö u û 8 Baï ch chæ 6 Haï nh nhaâ n 4 Quyeá t minh tö û 8 Binh lang 4

12gr 16gr 12gr 8gr 16gr 8gr

Löông thöùtöôù ng Tri maã u 6 Hoø e hoa 6 Lieâ n kieà u 4 Rau maù 8 Laù mô 6 Rau sam 8

12gr 12gr 8gr 20gr 12gr 20gr

6gr 2gr 2gr 6gr 12gr

Taûmaõ nh töôù ng Ñaï i hoaø ng 6gr Phaù c tieâ u 12gr Chæ xaù c 8gr Ma hoaø ng 4gr Thaê ng ma 8gr Ñaø o nhaâ n 6gr Muoà ng traâ u 8gr Löông maõ nh töôù ng Hoaø ng baù 16gr Hoaø ng caà m 12gr Sinh ñ ò a 20gr Moä c mieâ n hoa 20gr Daá p caù 16gr

268

24gr 12gr 12gr 12gr

12gr 12gr 16gr 12gr 20gr

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

TA螻G PHU?D衷螩 HO腎

MA誑H T衷貼G

- 補飅ta鵲 - Hoa鴌s鬾 - Ba颿h trua鋞 - Hoa鴑g ky? - Hoa鴑g tinh - Ma?tie鄋che?

- Ca鵷ca阯 - Tri ma鉼 TH仲 T衷貼G - Tru鵦die鋚 - Phu颿linh - Ch? sa鵦 TH仲 T衷貼G - Cu鵦hoa - Ua醫kim - Ty?gia鹖 - Que?馻閚g - To?nga飊h - Ma飊 kinh - Thanh b?

- Ho?tie鈛 - Can kh鲷 ng - 蚦h tr? nha鈔 - Nhu颿馻鋟 kha醬 - 裪 nh h鲷 ng - Tha鹢 qua?

TH仲 T衷貼G

- L鰑 huy鴑h - 補飅hoa鴑g - X鲷 ng bo? - Ch? th鲲c - Tha鄋 khu鵦 - Ba颿h gi豉i t鳆 - Bo?co鈔g anh

TH仲 T衷貼G

MA誑H T衷貼G

- 裪 nh la阯g - Da鈓 d鲷 ng hoa閏 - Hoa鴑g na鴑che? - Anh tu鵦xa鵦

- Te?gia鵦 - Tru鵦nhu? - Tha颿h cao - Cam tha鹢 - Re?tranh

-Tri ma鉼 - Hoe?hoa TH仲 T衷貼G - Lie鈔kie鄒 - Rau ma? - Ha閏s鳆u TH仲 T衷貼G - La?m? - Ba颿h ch? - Rau sam - Ha飊h nha鈔 - Quye醫minh t鳆 - Binh lang - Ta鄋 giao

- Ho?tie鈛 - 再t nhu颿 - Can kh鲷 ng - Hoa閏h鲷 ng - Pha?co?ch?

- Rie鄋g TH仲 T衷貼G - Tra鄋 b? - 仰鬾 g quy - Tra閏ba?die鋚 - Mo鋍h鲷 ng

MA誑H T衷貼G

- Hoa鴑g ba? - Hoa鴑g ca鄊 - Sinh 耱a - Mo鋍mie鈔 hoa - Ra醦 ca?

- Re?m韙 - Ke?no鋓kim - Ba鵦h h麸p - Hoa鴑g ky?

TH仲 T衷貼G

269

BAØ NG QUANG BOÄ DÖÔÏ C HOÄ I Boåmaõ nh töôù ng Thuï cñ ò a 15 -30gr Kyû tö û 8 -12gr Daâ m dö ô ng hoaé c 4 - 8gr Nguõ vò 1/2 - 3gr OÂ n maõ nh töôù ng Ngoâ thuø Í ch trí nhaâ n Nhuï c queá Hoà i hö ô ng

6 6 4 4

-12gr -12gr -12gr -12gr

Taûmaõ nh töôù ng Raâ u ngoâ 6 Trölinh 6 Ma hoaø ng 4 Khö ô ng hoaï t 4 Phoø ng kyû 8 Moä c thoâ ng 12

-12gr -12gr -12gr -12gr -16gr -20gr

Löông maõ nh töôù ng Cam toaï i 4 Hoaï t thaï ch 6 Long ñ ô m û 6 Hoaø ng baù 8 Atisoâ 8

270

-6gr -20gr -12gr -12gr -20gr

Boåthöùtöôù ng Tuï cñ oaï n 8 Haø thuû oâ 8 Ba kí ch 8 Quy baû n 12

16gr 16gr 16gr 20gr

OÂ n thöùtöôù ng OÂ dö ô ï c 8 Phaù coá chæ 12 Phoø ng phong 4

Taû thöùtöôù ng Ñoä c hoaï t Rau maù Caû o boå n Phoø ng phong Boà hoaø ng Saø iñ aá t Traï ch taû

6 8 4 4 4 8 4

Löông thöùtöôù ng Cam thaû o 2 Nhaâ n traà n 8 Sa tieà n tö û4 Maï n kinh 4 Hoaï t thaï ch 6 -

20gr 20gr 10gr

16gr 20gr 12gr 10gr 8gr 20gr 12gr

4gr 20gr 12gr 10gr 20gr

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

TAM TIEÂ U BOÄDÖÔÏ C HOÄ I Boåmaõ nh töôù ng Hoaø ng kyø 8 -16gr Daâ m dö ô ng hoaé c 4 - 8gr Ñaû ng saâ m 8 -16gr

Boåthöùtöôù ng Loä c caê n Ñoã troï ng Hoaø ng kyø nam

8 8 8

16gr 16gr 16gr

OÂ m maõ nh töôù ng Sa nhaâ n 4 Nhuï c queá 4 Thaû o quaû 6 Sinh khö ô ng 4

OÂ n thöùtöôù ng OÂ dö ô cï Baï ch ñ aä u khaá u Hoà ñ aø o nhaâ n Tö û toâ

8 6 4 6

16gr 12gr 8gr 10gr

Taûmaõ nh töôù ng Moä c hö ô ng 6 Thanh bì 6 Ma hoaø ng 4

-12gr -12gr -12gr - 8gr

-4gr -0,5gr -8gr

Löông maõ nh töôù ng Truù c nhö ï 4 -12gr Ñò a coá t bì 6 -12gr Chi tö û 8 -20gr Hoaø ng baù 8 -16gr Coû mö c ï 8 -16gr

Taûthöù töôù ng Saø i hoà Caù t caê n Hö ô ng phuï Thoâ ng baï ch Löông thöùtöôù ng Maï ch moâ n 8 Lieâ n kieà u 4 Rau maù 8 Maà n traà u 8

4 6 4 4

12gr 12gr 12gr 8gr

- 16gr - 10gr - 20gr - 20gr

KHÍBOÄDÖÔÏ C HOÄ I LIEÀ U DUØ NG

271

Lieã m khí Nguõ vò tö û 1/2 Maï ch moâ n 6 Maã u leä 8 Haé c taù o nhaâ n 4 Ma hoaø ng caê n 4 Long coá t 6

- 3gr -15gr -20gr -10gr -12gr -15gr

Haø nh khí Sa nhaâ n 6 Hö ô ng phuï 6 Ñaï i phuù c bì 10 Baï ch ñ aä u khaá u 4 Moä c hö ô ng 6 Ñaï i hoaø ng 4 Traà n bì 8

-12gr -12gr -20gr -12gr -20gr -16gr -15gr

OÂ n khí Thaû o quaû Can khö ô ng Chí ch thaû o Ñaï i hoà i Ngaû i dieä p Ngoâ thuø

- 8gr -12gr - 4gr -12gr -12gr -12gr

272

4 6 2 6 6 6

Phaùkhí OÂ dö ô c ï Thanh bì Chæ thö cï Chæ xaù c Haä u phaù c Traà m hö ô ng

8 8 6 6 8 2

Löông khí Hoaø ng caà m Chi tö û Cam thaû o Nhaâ n traà n Ñaê ng taâ m Thoâ ng thaû o

6 6 1 8 2 2

Boåkhí Nhaâ n saâ m 2 Hoaø ng kyø 6 Ñaû ng saâ m 8 Hoaø i sô n 12 Tö û haø xa 1/3 Baï ch truaä t 8

20gr 12gr 12gr 12gr 16gr 6gr

12gr 20gr 4gr 20gr 4gr 4gr

- 6gr - 12gr - 16gr - 20gr - 1 caù i - 16gr

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

TA螻G PHU?D衷螩 HO腎 - Cam tha鹢 TH仲 T衷貼G - Nha鈔 tra鄋 - Sa tie鄋t鳆 - Ma飊 kinh - Hoa飔tha颿h

- Thu颿耱a

MA誑H T衷貼G - Ky?t鳆

TH仲 T衷貼G

- Da鈓 d鲷 ng hoa閏 - Ngu?v?

MA誑H T衷貼G

- Ngo?thu? - 蚦h tr? nha鈔 - Nhu颿que? - Ho鄆h鲷 ng

MA誑H T衷貼G

TH仲 T衷貼G

- O?d鲷颿 - Pha?co?ch? - Pho鴑g phong

- Ra鈛 ngo? - Tr? linh - Ma hoa鴑g - Kh鲷 ng hoa飔 - Pho鴑g ky? - Mo鋍tho鈔g

MA誑H T衷貼G

TH仲 T衷貼G - Tu颿駉 a飊 - Ha?thu?o? - Ba k韈h - Quy ba鹡

- Cam toa飅 - Hoa飔tha颿h - Long 耵鹠 - Hoa鴑g ba? - Atiso

TH仲 T衷貼G

MA誑H T衷貼G - Hoa鴑g ky?

- Da鈓 d鲷 ng hoa閏 - 補鹡g sa鈓

MA誑H T衷貼G

- Ma颿h mo鈔 - Lie鈔kie鄒 - Rau ma? - Ma鄋 tra鄒

- O?d鲷颿- TH仲 T衷貼G - T鳆 to? - Ba颿h 馻鋟 kha醬 - Ho?馻鴒nha鈔

- Sa nha鈔 - Nhu颿que? - Tha鹢 qua? - Sinh kh鲷 ng

MA誑H T衷貼G

- Sa鴌ho? TH仲 T衷貼G - Ca鵷ca阯 - H鲷 ng phu? - Tho鈔g ba颿h

- Mo鋍h鲷 ng - Thanh b? - Ma hoa鴑g

MA誑H T衷貼G

TH仲 T衷貼G - Tru鵦nh鲲 - 羊 a co醫b? - Chi t鳆 - Hoa鴑g ba? - Co?m鲲c

- Lo鋍ca阯 - 裲 ?tro飊g - Hoa鴑g ky?nam

273

KH? BO?D衷螩 HO腎 - Nha鈔 sa鈓 - Hoa鴑g ky? - 補鷑g sa鈓 - Hoa鴌s鬾 - T鳆 ha?sa - Ba颿h trua鋞

- Ngu?v? t鳆 - Ma颿h mo鈔 - Ma鉼 le? - Ha閏ta鵲 nha鈔 - Ma hoa鴑g ca阯 - Long co醫 BO?

LIE肕

- O?d鲷颿 - Thanh b? - Ch? th鲲c - Ch? xa鵦 - Ha鋟pha鵷 - Tra鄊 h鲷 ng

KH? BO?

PHA?

O翹

- Sa nha鈔 - H鲷 ng phu? - 補飅phu鵦b? - Ba颿h 馻鋟 kha醬 - Mo鋍h鲷 ng - 補飅hoa鴑g - Tra鄋 b?

- Tha鹢qua? - Can kh鲷 ng - Ch韈h tha鹢 - 補飅ho鄆 - Nga鹖die鋚 - Ngo?thu?

- Hoa鴑g ca鄊 - Chi t鳆 - Cam tha鹢 - Nha鈔 tra鄋 - 補阯g ta鈓 - Tho鈔g tha鹢

HUYE罷 BO?D衷螩 HO腎 - A giao - Quy tha鄋 - Thu颿耱a - Tam tha醫 - Ha?thu?o? - Huye醫馻鑞g

- Hoe?hoa - Sinh 耱a - Lie鈔pho鴑g - Quy 馻鄒 - Tra閏ba?die鋚 - Co?m鲲c CH?

PHA?

BO?

HUYE罷 BO?

O翹

D鲷颿Ho鋓

- Nga trua鋞 - 補鹡g sa鈓 - Xuye鈔khung - X韈h th鲷颿 - 蚦h ma鉼

274

- Sinh 耱a - Hoa鴑g lie鈔 - Hoa鴑g 馻鑞g - Bo?co鈔g anh - Nha鈔 tra鄋 - Rau ma?

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

HUYEÁ T BOÄDÖÔÏ C HOÄ I LIEÀ U DUØ NG Chæhuyeá t Hoø e hoa 6 Sinh ñ ò a 15 Lieâ n phoø ng 6 Quy ñ aà u 6 Traé c baù dieä p 6 Coû mö c ï 6

Haø nh huyeá t Nga truaä t Ñaû ng saâ m Xuyeâ n khung Xí ch thö ô c ï Í ch maã u

4 4 4 4 2

-16gr -30gr -12gr -16gr -12gr -15gr

- 8gr - 8gr -12gr - 8gr - 8gr

OÂ n huyeá t Can khö ô ng 6 Ngoâ thuø 6 Cao lö ô ng khö ô ng 4 Nhuï c queá 2 Thaû o quaû Ngaû i dieä p 6 -

4gr 0,5gr 8gr 20gr 1 caù i 12gr

Phaùhuyeá t Quy vó 8 Hoà ng hoa 1 Huyeá t giaù c 8 Toâ moä c 8 Traï ch lan 8 Reã si 12 Ngheä 4

Löông huyeá t Sinh ñ ò a 15 Hoaø ng lieâ n 4 Hoaø ng ñ aè ng 4 Boà coâ ng anh 6 Nhaâ n traà n 8 Rau maù 8 Taû thöùtöôù ng A giao Quy thaâ n Thuï cñ ò a Tam thaá t Haø thuû oâ Huyeá tñ aè ng

4 8 15 4 8 15

16gr 4gr 20gr 16gr 12gr 20gr 8gr

30gr 12gr 12gr 16gr 16gr 16gr

12gr 12gr 30gr 8gr 16gr 30gr

TRAÁ N PHAÙTHAÁ T TÌNH DÖÔÏ C HOÄ I

275

Bi (buoà n raà u quaù noã i) Hoaø ng kyø 6 -12gr Hoaø ng lieâ n 4 - 8gr Hoaø ng tinh 8 -20gr Maï ch moâ n 6 -12gr Sa saâ m 8 -16gr Xö ô ng boà 6 -12gr Ñaê ng taâ m 2 - 4gr Chu sa 0,2 -0,5gr

Hyû (vui thaù i quaù ) Long nhaõ n 4 Nguõ vò tö û 6 Phuï c thaà n 8 Trölinh 4 Lieâ n nhuï c 4 Traï ch taû 12 Rau maù 6 Ngö u taá t 12

Öu tö(lo nghónhieà u) Baï ch truaä t 6 -16gr Hoaø ng kyø 6 -12gr Hoaø i sô n 12 -20gr Bieå nñ aä u 12 -20gr Baï ch thö ô c ï 6 -16gr Uaá t kim 6 -12gr Saø i hoà 6 -12gr Í ch maã u 8 -16gr Noä (uaá t öù c quaù ñoä ) Kyû tö û Ñö ô ng quy Haø thuû oâ Baù ch boä Nguõ vò tö û Baï c haø Ngö u taá t Maã u leä Baï ch thö ô c ï

12gr 12gr 16gr 8gr 8gr 20gr 16gr 20gr

Kinh khuû ng (sôï haõ i quaù möù c) Kyû tö û 8 16gr Kim anh 6 16gr Thuï cñ ò a 15 30gr Taù o nhaâ n 4 10gr Vieã n trí 4 12gr Chæ thö c ï 6 12gr Nhaâ n traà n 8 16gr Sô n tra 8 12gr Reã tranh 8 20gr 6 8 8 8 0,5 6 8 12 6

12gr 16gr 16gr 16gr 3gr 12gr 16gr 20gr 16gr

COÂ NG TAÛ LUÏ C TAØDÖÔÏ C HOÄ I

276

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Taù o taø Haé c sö u û Maï ch moâ n Hoaø ng tinh Thuï cñ ò a Vö ng ñ ø en Rau sam Maà n traà u

Hoû a taø Hoaø ng caà m 6 Hoaø ng lieâ n 4 Hoaø ng baù 8 Daá p caù 6 Coû mö c ï 8 Boà coâ ng anh 8 Sinh ñ ò a 15

12gr 8gr 16gr 16gr 20gr 20gr 30gr

Thaá p taø YÙ dó 10 -20gr Tyø giaû i 8 -16gr Laù loá t 6 -12gr Coû voø i voi 6 -12gr Baï ch linh 8 -16gr Khö ô ng hoaï t 4 -12gr Baù n haï 2 - 8gr

Phong taø Kinh giô i ù Phoø ng phong Thö ô ng truaä t Laù tre Tí a toâ Haø nh

6 6 6 8 8 4

12gr 12gr 12gr 20gr 12gr 12gr

Thöûtaø Bieå nñ aä u Cam thaû o Hoaï t thaï ch Hö ô ng nhu Hoaé c hö ô ng Thanh hao Laù sen

Haø n taø Ngoâ thuø Can khö ô ng Nhuï c queá Thaû o quaû Ngaû i dieä p Ñaï i hoà i

4 4 4 6 6 6

12gr 12gr 12gr 12gr 12gr 12gr

8 8 12 15 8 8 8

12 1 6 6 6 6 6

-20gr -16gr -20gr -30gr -16gr -16gr -20gr

-20gr - 4gr -20gr -12gr -12gr -12gr -12gr

277

TRA罭 PHA?THA罷 T蘊 H D衷螩 HO腎

BI - Ba颿h trua鋞 - Hoa鴑g ky? - Hoa鴌s鬾 - Bie錸馻鋟 - Ba颿h th鲷颿 - Ua醫kim - Sa鴌ho? - 蚦h ma鉼

諹 T?

THA罷 T蘊 H D鲷颿Ho鋓

CO翹G TA?LU螩 TA?D衷螩 HO腎 - Hoa鴑g ca鄊 - Hoa鴑g lie鈔 - Hoa鴑g ba? - Ra醦 ca?- Co?m鲲c - Bo?co鈔g anh - Sinh 耱a

- Ha閏s鳆u - Ma颿h mo鈔 - Hoa鴑g tinh - Thu颿耱a - V鲽ng 馿 n - Rau sam - Ma鄋 tra鄒

HOA?

- Y?d? - Ty?gia鹖- La?lo醫 - Co?vo鴌voi - Ba颿h linh - Kh鲷 ng hoa飔 - Ba鵱 ha?

THA罰

D鲷颿Ho鋓

- Bie錸馻鋟 - Cam tha鹢 - Hoa飔tha颿h - H鲷 ng nhu - Hoa閏h鲷 ng - Thanh hao - La?sen

278

- Kinh gi豉i - Pho鴑g phong - Th鲷 ng trua鋞 - La?tre - Ha鴑h - T鳆 to?

LU螩 TA?

- Ngo?thu? - Can kh鲷 ng - Nhu颿que? - Tha鹢 qua? - Nga鹖die鋚 - 補飅ho鄆

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

16. BAÙT PHAÙP TRAÄN ÑOÀ I. BAÙ T PHAÙ P LAØGÌ? Baù t phaù p laø 8 phö ô ng phaù p tròbeä nh. Vô i Ñoâ ù ng y hoï c taá t caû caù c phö ô ng phaù p tròbeä nh ñ eà u ñ ö ô c quy veà ï Baù t phaù p laø Haõ n, Thoå , Haï , Hoû a, Thanh, OÂ n, Tieâ u, Boå . - Haõ n: Laø laø m phaù t haõ n (Cho ra moà hoâ i). - Thoå : Laø laø m noâ n où i. - Haï : Laø laø m xoå theo ñ ö ô ng ñ ø aï i tieä n. - Hoø a: Laø hoø a giaû i, ñ ieà u hoø a, hoø a hô p. ï - Thanh: Laø laø m maù t. - OÂ n : Laø laø m aá m. - Tieâ u : Laø tieâ u trö ,ñ ø aø o thaû i, laø m tan. - Boå : Laø boà i boå . II. ÖÙ N G DUÏ NG BAÙ T PHAÙ P TRONG ÑIEÀ U TRÒ - Ñoá i vô i beä ù nh caû m maï o, thuoä c dö ô ng chö ng, taø ù khí gaâ y beä nh coø nô û phaà n bieå u thìduø ng Haõ n phaù p (laø m cho ra moà hoâ iñ eå taø khí theo moà hoâ i ra ngoaø i). - Ñoá i vô i trö ù ô ng hô ø p mô ï i aê ù n uoá ng phaû i chaá tñ oä c hoaë c bò hoù c, bòñ aø m taé c ngheõ n thìduø ng Thoå phaù pñ eå où iñ oà aê n coù dí nh chaá tñ oä c hoaë c dò vaä t hoaë cñ ô ø m daõ i ra ngoaø i.

279

- Ñoá i vô iùbeä nh ñ aà y trö ô ng, tí ù ch tuï sinh nhieä t sinh beä nh hoaë c chö ng taù ù o keá t thìduø ng phaù p Haï ñ eå xoå ñ oä c toá vaø thoâ ng tí ch tuï . - Vô i caù ù c beä nh ngoaï i taø xaâ m nhaä pô û vuø ng baù n bieå u, baù n lyù (kinh thieá u dö ô ng) vaø vô i caù ù c beä nh caù c taï ng baá t hoø a vô ù i nhau hoaë c caù c taï ng caù c phuû baá t hoø a thì sö û duï ng Hoø a phaù p. - Ñoá i vô iùcaù c beä nh noù ng caù c taï ng phuû , phaù t soá t, phaù t ban thì sö û duï ng thanh phaù p. - Ñoá i vô i caù ù c beä nh haø n laõ nh thì duø ng OÂ n phaù p. - Ñoá i vô iùcaù c beä nh vieâ m nhieã m, muï n nhoï t, lô û ngö a, u ù böôùu,… thì duøng Tieâu phaùp. - Ñoá i vô iù caù c chö ng suy nhö ù ô c thì ï duø ng Boå phaù p. III. MUÏ C ÑÍCH CUÛ A BAÙ T PHAÙ P Moã i phaù p thö ô ng coù ø 4 muï cñ í ch chö a beä õ nh, trong moã i muï cñ í ch cuû a moã i phaù p coù theå lieâ n quan ñ eá n phaù p khaù c nhö ng ñ aë c thuø chí nh vaã n mang yù nghó a phaù p chí nh cuû a noù . 1. Haõ n phaù p Muï cñ í ch laø tieâ u ban, giaû iñ oä c, taù n thaá p, truï c haø n - Phong taø keá t taï i bìphu gaâ y ban chaå n duø ng Haõ n phaù p truï c phong taø ñ eå tieâ u tan. - Ñoä c toá haá p thuï qua bìphu hoaë c tö ø beâ n trong phaù t ra bì phu. Duø ng Haõ n phaù pñ ö añ oä c toá ra theo moà hoâ i. - Thaá p taø vö a xaâ ø m nhaä p coø n ô û ngoaø i bieå u duø ng Haõ n phaù pñ aå y ra.

280

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Haø n taø vö a xaâ ø m nhaä p ngoaø i bieå u cuõ ng duø ng Haõ n phaù p ñ aå y ra. 2. Thoå phaù p Muï cñ í ch laø khö û ñ aø m, taù n uaá t, taå yñ oä c, truï cö . ù - Ñaø m keá tô û phoå i, ô û hoï ng duø ng Thoå phaù pñ eå où i ra. - Taø khí uaá t keá tô û thö ô ng tieâ ï u duø ng Thoå phaù pñ eå taù n uaá t. - AÊ n uoá ng phaû i chaá t ñ oä c duø ng Thoå phaù pñ eå noâ n ra. - AÊ n uoá ng no quaù tieâ u khoâ ng kò p duø ng Thoå phaù p où i ra. 3. Haïphaù p - Muï cñ í ch laø nhuaä n taù o, truï c thuû y, phaù tí ch, baø iñ ô ø m. - Taù o boù n, ñ aï i tieä n bí duø ng Haï phaù pñ eå thoâ ng nhuaä n. - Phuø thuõ ng daï ng thö c chö ï ng duø ù ng Haï phaù p xoå thuû y thuõ ng chö õ a phuø . - Taø khí keá t tí ch noä i taï ng duø ng Haï phaù p phaù keá t. - Ñaø m keá t haï tieâ u duø ng Haï phaù pñ eå xoå ra. 4. Hoø a phaù p Vô i muï ù cñ í ch tròcaû m maï o, tròsoá t reù t, tròphuï khoa, chö a baá õ t hoø a. - Caû m maï o nhaä p kinh thieá u dö ô ng gaâ y haø n nhieä t vaõ ng lai phaû i duø ng Hoø a phaù pñ eå giaû i. - Chö ng soá ù t reù t do Can thaä n baá t hoø a duø ng hoø a phaù pñ eå ñ ieà u hoø a Can thaä n.

281

- Beä nh phuï khoa do Tyø thaä n baá t hoø a haï tieâ u keá t nhieä t sinh vieâ m, duø ng Hoø a phaù pñ eå giaû i - Caù c taï ng phuû baá t hoø a phaû i duø ng Hoø a phaù pñ eå caâ n baè ng 5. Thanh phaù p Vô i 4 muï ù cñ í ch taû hoû a, lö ô ng huyeá t, trö ø thaá p, giaû i thö û - Taï ng phuû bò hoû a uaá t keá t phaû i duø ng Thanh phaù p laø m maù t. - Maù u noù ng duø ng Thanh phaù p laø m maù t. - Thaá p nhieä t sinh chö ng ñ ù au khô p, vieâ ù m khô p duø ù ng Thanh phaù p hoù a giaû i. - Thö û taø xaâ m nhaä p (caû m naé ng) duø ng Thanh phaù pñ eå giaû i. 6. OÂ n phaù p Vô i 4 muï ù cñ í ch chö a chö õ ù ng höhaø n, truï y maï ch, beä nh phuï khoa, chö ng hoû ù a suy. - Beä nh höhaø n cuû a caù c taï ng phuû vínhöTyø thaä n hö haø n sinh chö ng roá ù i loaï n tieâ u hoù a, duø ng OÂ n phaù pñ eå trò . - Trö ô n ø g hô p suy tim, truï ï y maï ch duø ng OÂ n phaù pñ eå trô ï giuù p hoû a khí phuï c hoà i daà n chö c naê ù ng tim maï ch. - Khi thaä n hoû a suy thö ô ng sinh chö ø ng khíhö ù , vaø caù c beä nh phuï khoa, duø ng OÂ n phaù pñ eå giaû i quyeá t. - Chöùng hoûa suy, thaän döông suy, tyø döông suy… duøng OÂ n phaù pñ eå chö aõ . 7. Tieâ u phaù p Vô i 4 muï ù cñ í ch lô ï i nieä u, haø nh khí hoaï t huyeá t, tieâ uñ aï o.

282

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Bí tieå u tieä n duø ng Tieâ u phaù pñ eå thoâ ng lô ï i tieå u tieä n. - Khíbaá t thoâ ng, kinh laï c beá taé c duø ng Tieâ u phaù p khai thoâ ng kinh laï c, maï ch laï c. - Maù u khoù lö u thoâ ng duø ng Tieâ u phaù p khai thoâ ng huyeá t quaû n. - Muï n nhoï t, u bö ô u taï ù i pheá quaû n, ruoä t, oá ng lö u daã n gaâ y beá taé c lö u thoâ ng chuyeå n hoù a, duø ng Tieâ u phaù pñ eå khai thoâ ng. 8. Boåphaù p Vô i 4 muï ù cñ í ch boå khí , boå huyeá t, boå thuû y, boå hoû a - Khí suy thì boå khí taê ng lö c. ï - Huyeá t suy thì boå huyeá t cö ô ng tim. ø - Thuû y suy thì boå thaä n aâ m sinh thuû y. - Hoû a suy thì Boå thaä n dö ô ng ñ eå traù ng hoû a. IV. KEÁ T HÔÏ P CAÙ C PHAÙ P TRÒ - Trö ô n ø g hô p beä ï nh nhaâ n bòsuy nhö ô c laï ï i bòhaø n chö ng ù thì phaû i keá t hô p caû ï phaù p Boå vô i phaù ù p OÂ n goï i laø oâ n boå . - Trö ô n ø g hô p beä ï nh nhaâ n bòTyø vòhöhaø n, buï ng ñ aà y, aê n uoá ng khoù tieâ u thìphaû i keá t hô p phaù ï p Boå vô i phaù ù p Tieâ u goï i laø tieâ u boå . - Trö ô ng hô ø p beä ï nh nhaâ n bòcaû m haø n taø laï iñ oà ng thô i aê ø n uoá ng phaû i chaá tñ oä c thì coù theå sö û duï ng caû 3 phaù p Haõ n, OÂ n vaø Haï . Toù m laï i coù theå duø ng ñ ô n phaù p hoaë c song phaù p hoaë c nhieà u phaù p keá t hô pñ ï eå tròbeä nh. Vaá nñ eà laø phaû i xem xeù t cho hô p lyù ï ñ eå ñ aï t keá t quaû nhanh goï n vaø an toaø n.

283

284

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

BAÙ T PHAÙ P ÑÔN TRAÄ N DIEÃ N CA Haõ n phaù p giaû i bieå u truï c haø n Taù n thaá p giaû i nhieä t, tieâ u ban tröø taø Hoø a phaù p caû m maï o, phuï khoa Soá t reù t cuø ng vôù i baá t hoø a aâ m döông Thanh phaù p taû hoû a huyeá t löông Giaû i thöû , tröø thaá p, nhuaä n ñöôø ng khi ñi OÂ n phaù p hölaõ nh hoû a suy Phuï khoa truï y maï ch huyeá t ñi baá t thöôø ng

285

Boå phaù p thuû y hoû a cho cöôø ng Khíhuyeá t cuø ng vöôï ng aâ m döông ñieà u hoø a Thoå phaù p taå y ñoä c cho ra Khöû ñaø m, truï c thöï c uaá t taø taù n nhanh Tieâ u phaù p hoaï t huyeá t khíhaø nh Lôï i nieä u, tieâ u ñaï o cho laø nh thaä n trung Haï phaù p truï c thuû y tôù i cuø ng Nhuaä n taù o, phaù tích laï i chung baø i ñôø m.

286

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

1. Queá chi thang Gia ñ aï i hoaø ng Queá chi 6gr Baï ch thö ô c ï 8gr Cam thaû o 2gr Sinh khö ô ng 6gr Ñaï i taù o 15gr Ñaï i hoaø ng 6gr 4. Ñaø o thò hoaø ng long thang Ñaï i hoaø ng 6gr Mang tieâ u 10gr Ñö ô ng quy 8gr Nhaâ n saâ m 4gr

2. Lyùlieâ n thang Hoaø ng lieâ n Nhaâ n saâ m Can khö ô ng Baï ch truaä t Cam thaû o 3. Thanh dinh thang Lieâ n kieà u Hoaø ng lieâ n Ñan saâ m Truù c dieä p Ngaâ n hoa Huyeà n saâ m Sinh ñ ò a Maï ch moâ n Ngö u giaù c

6gr 8gr 2gr 6gr 15gr

6gr 8gr 2gr 6gr 15gr 15g 15gr 8gr 8gr

287

5. Chætöï c tieå u bó Chæ thö c ï Haä u phaù t Baù nhaï cheá Baï ch truaä t Ñaï i taù o 7. Uy di thang Haø nh tö ô i Caù t caù nh Ñaä u xò Baï ch vi Baï c haø

288

8gr 12gr 4gr 12gr 15gr

6. Ma hoaø ng phuï töû Ma hoaø ng Phuï tö û Teá taâ n Cam thaû o

8. Phuïtöû lyù trung Ñaû ng saâ m Cam thaû o Sinh khö ô ng Nhuï c queá Phuï tö û Baï ch truaä t 9. Cuoã ng nhaâ n saâ m Nö ô c truù ù c lò ch saé c uoá ng

12gr 6gr 12gr 4gr 6gr

6gr 12gr 4gr 4gr

12gr 4gr 6gr 6gr 6gr 10gr

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

1. Ma hoaø ng queá chi thang Ma hoaø ng 8gr Queá chi 8gr Haï nh nhaâ n 6gr Cam thaû o 4gr

3. Queá chi thang Queá chi Baï ch thö ô c ï Sinh khö ô ng Cam thaû o Ñaï i taù o Ñö ô ng quy Can khö ô ng Saø i hoà Haä u phaù c Queá chi

8gr 8gr 8gr 4gr 15gr 4gr 20gr 6gr 6gr 8gr

2. Ñaï i oâ n trung aå m Ñaû ng saâ m Nhuï c queá Baï ch truaä t Ñö ô ng quy Saø i hoà Chí ch thaû o Thuï cñ ò a Can khö ô ng Ma hoaø ng 4. Teá tieâ u thang Traà n bì Teá taâ n Chí ch thaû o Baù n haï cheá Khö ô ng hoaï t

8gr 8gr 8gr 4gr 15gr 4gr 20gr 6gr 8gr 8gr 8gr 6gr 4gr 15gr

289

Kinh giô i ù 5. Lyùaâ m tieã n Ñö ô ng quy Chí ch thaû o Thuï cñ ò a Can khö ô ng

8gr 8gr 6gr 4gr 20gr

7.Baï ch hoå saø i toâ haï ch cao Hoaø ng caà m Sinh thaû o Maï ch moâ n Saø i hoà Tö û toâ

9. Ngaâ n kieà u giaû i ñoä c Ngaâ n hoa Ngö u baø ng tö û Kinh giô ù i tueä Sinh thaû o Lieâ n kieà u Caù t caù nh Laù tre Laù ñ aä u vaù n

290

6. An myõaå m Ñaû ng saâ m Can khö ô ng Baï ch truaä t Cam thaû o Nhuï c queá Phuï tö û Ñö ô ng quy Saø i hoà Tö û toâ

12gr 8gr 4gr 10gr 8gr 10gr

8gr 8gr 8gr 4gr 8gr 10gr 10gr 10gr

8. Leâthanh aå m Caù t caê n Laù daâ u Baï c haø Cuù c hoa Laù tre Traà n bì Tö û toâ Ngaâ n hoa

10. Saâ m toâaå m Ñaû ng saâ m Traà n bì Baï ch linh Cam thaû o Tieà n hoà Moä c hö ô ng Chæ xaù c Baù n haï Sinh khö ô ng

8gr 20gr 6gr 8gr 8gr 8gr 15gr 8gr 8gr

10gr 10gr 6gr 8gr 10gr 10gr 10gr 10gr

12gr 10gr 12gr 4gr 8gr 10gr 10gr 4gr 6gr

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Tö û toâ Caù t caù nh Ñaï i taù o Caù t caê n

11. Ñoà ng taâ m thang Xuyeâ n khung Ñö ô ng qui Thuï cñ ò a Baï ch thö ô ï c Saø i hoà Baù n haï cheá Cam thaû o Sinh khö ô ng Hoaø ng caà m Ñaï i taù o Ñaû ng saâ m Tö û toâ

8gr 12gr 20gr 10gr 10gr 5gr 4gr 6gr 10gr 20gr 12gr 10gr

13. Thaä p vòsung hoø a Sinh ñ ò a 20gr Hoaø ng caà m 8gr Cam thaû o 4gr Sinh khö ô ng 6gr Thö ô ng truaä t 8gr Khö ô ng hoaï t 8gr Xuyeâ n khung 8gr

12. Ñaï i höng thang Ñaû ng saâ m Baï ch linh Baï ch truaä t Cam thaû o Thoå phuï c Maï n kinh Baï ch chæ Ngaâ n hoa Caù t caê n Kinh giô ù i Thoâ ng baï ch Laù tre

10gr 10gr 20gr 10gr

10gr 10gr 8gr 4gr 10gr 8gr 8gr 8gr 10gr 10gr 8gr 10gr

14. Phoø ng phong thang Phoø ng phong Haï nh nhaâ n Xí ch thö ô c ï Taà n giao Caù t caê n Hoaø ng caà m Khö ô ng hoaï t

8gr 6gr 10gr 8gr 10gr 8gr 8gr

291

Teá taâ n Baï ch chæ Phoø ng phong

4gr 10gr 8gr

15. Nhaâ n saâ m baï i ñoä c aå m Ñaû ng saâ m 10gr Cam thaû o 4gr Caù t caù nh 10gr Tieà n hoà 8gr Ñoä c hoaï t 10gr Baï c haø 6gr Phuï c linh 12gr Chæ xaù c 10gr Saø i hoà 8gr Khö ô ng hoaï t 8gr Xuyeâ n khung 8gr 17.Ñaï i nghóa aå m Huyeá tñ aè ng Xuyeâ n khung Thuï cñ ò a Rau maù Coû maà n traà u Tyø giaû i Baï ch truaä t Maõ tieà n cheá Haø thuû oâ Nhuï c queá Kinh giô ù i

292

20gr 8gr 20gr 10gr 10gr 10gr 10gr 2gr 10gr 8gr 8gr

Ñoä c hoaï t Queá chi Ma hoaø ng Cam thaû o Ñö ô ng qui 16. An tieá n aå m Kinh giô i ù Laù loá t Huyeá t roà ng Phoø ng kyû YÙ dó Queá chi Gö ng ø Ngheä Tö û toâ Thoå phuï c

10gr 6gr 4gr 4gr 12gr

10gr 10gr 20gr 10gr 15gr 8gr 6gr 6gr 10gr 10gr

18. Phuù c laâ m thang Phuï tö û cheá Baï ch chæ Baù n haï cheá Phoø ng phong Maï ch moâ n Nguõ vò tö û Nhuï c queá Ngö u taá t Sinh khö ô ng Khö ô ng hoaï t

6gr 10gr 6gr 8gr 10gr 3gr 8gr 12gr 6gr 8gr

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Tö û toâ Hö ô ng nhu Caù t caê n

8gr 8gr 10gr

19. Kinh phoø ng baï i ñoä c Kinh giô ù i Phoø ng phong Saø i hoà Khö ô ng hoaï t Cam thaû o Caù t caù nh Tieà n hoà Ñoä c hoaï t Phuï c linh Chæ xaù c Xuyeâ n khung

20. Phuø ng xaù thang 8gr 8gr 8gr 8gr 4gr 8gr 8gr 10gr 12gr 8gr 8gr

21. Thaê ng ma caù t caê n thang Thaê ng ma 8gr Baï ch thö ô ï c 12gr Caù t caê n 10gr Cam thaû o 4gr

Daá p caù Baï c haø Kinh giô ù i Laù daâ u Tieå u hoà i

10gr 6gr 8gr 10gr 6gr

22. Xuy xaùthang Nguõ chaû o Keù hoa ñ aø o Lö ô iõ ñ oø ng Rau maù Coû maà n traà u Reã coû tranh

4gr 4gr 4gr 5gr 5gr 4gr

293

23.Vaï n phuù c thang Ñaû ng saâ m Baï ch linh Baï ch truaä t Cam thaû o Hoaø ng kyø Phuï tö û Ñö ô ng qui Haé c khö ô ng 5gr Ñoã troï ng Thuï cñ ò a Maï ch moâ n Hoaø i sô n Tö û toâ Thoâ ng baï ch

294

4gr 4gr 2gr 1gr 4gr 1gr 4gr 4gr 4gr 6gr 4gr 8gr 4gr 4gr

24. An phuùthang Ñaû ng saâ m Baï ch truaä t Sinh khö ô ng Traà n bì Cuû saû Caù t caù nh Nguõ chaû o Hoaø i sô n Keâ noä i kim Ñö ô ng qui Sô n tra Maï ch nha Bieå nñ aä u

4gr 4gr 2gr 4gr 2gr 4gr 4gr

3gr 5gr 4gr 4gr 6gr

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

THOÅ PHAÙ P TRAÄ N ÑOÀ 1. Tuy lai aå m

2. Thöôï ng laâ m thang

295

Voû caâ y soø duø ng vaä t baè ng tre hoaë c goã ñ eõ o ngö ô c leâ ï n ngoï n laá y 15g voû daà m nö ô ù c giaõ naù t vaé t nö ô c uoá ù ng

Cuoá ng bí ñ oû giaõ naù t vaé t nö ô c uoá ù ng

3. Myõthaø nh aå m Haï tñ aä u xanh ñ ieá c cuø ng muoá i aê n giaõ nhoû hoø a nö ô c uoá ù ng soá ng

4. Leâ loâ aå m Leâ loâ 12 gr saé c nö ô ù c uoá ng

5. Nhòtraà n thang Traà n bì Sinh khö ô ng Baù n haï Chí ch thaû o Baï ch linh

6. Saâ m loâtaù n Cuoá ng nhaâ n saâ m taù n nhoû hoø a nö ô ù c uoá ng.

7. Chi töûsòthang Chi tö û 10gr, ñ aï mñ aä u sò 20gr saé c uoá ng

8. Bì nh vòtaù n Haä u phaù t Sinh khö ô ng Thö ô ng truaä t Chí ch thaû o Traà n bì

20gr 6gr 12gr 6gr 8gr

9. Saâ m loâ taù n Cuoá ng nhaâ n saâ m taù n nhoû hoø a nö ô c ù uoá ng

10. Nghieä m phöông thang Caï o muø n thô t hoø ù a nö ô ù c soâ i uoá ng.

11. Phaâ n dieâ m aå m Ñaû m phaø n 6gr, muoá i 3 gr taù n nhoû nö ô ù c uoá ng.

12.Thuû y dieâ m aå m Muoá i soá ng 20gr hoø a nö ô c uoá ù ng

296

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

1. Ñaï i thöø a khíthang Ñaï i hoaø ng Chæ xaù c Haä u phaù c Mang tieâ u 3. Höông sôn thang

12gr 8gr 12g 12g

2. Tieå u thöø a khíthang Ñaï i hoaø ng 12gr Chæ xaù c 8gr Haä u phaù c 12gr 4. Bòcaá p moä c höông thang

297

Ngö u taá t Huyeà n saâ m Sinh ñ ò a Haé c sö u û Quyeá t minh tö û 5. An phuù thang Ngö u taá t Muoà ng traâ u (sao) Moä c hö ô ng Ngaû i dieä p Traà n bì Chæ xaù c 7. Nguyeâ n thuû y thang Nhaâ n traà n Hoaø ng baù Ñaï i hoaø ng Chi tö û Chæ xaù c Ngö u taá t Haé c sö u û

15gr 15gr 20gr 15gr 15gr 15gr 10gr 10gr 8gr 8gr 6gr

10gr 12gr 12gr 12gr 8gr 12gr 12gr

9. Tieâ u giao ñaï i xaù c aå m Baï ch thö ô ï c 12gr Baï ch linh 12gr Baï ch truaä t 10gr Saø i hoà 10gr Ñö ô ng qui 12gr Ñô n bì 12gr

298

Ñaï i hoaø ng Ba ñ aä u cheá Can khö ô ng Moä c hö ô ng 6. Nguõ quaâ n quy ñaä u Ñö ô ng quy Ba ñ aä u cheá Ñaû ng saâ m CHí ch thaû o Phuï c linh Can khö ô ng Baï ch truaä t 8. Hoà ng sôn thang Haé c sö u (sao) û Moä c hö ô ng Chæ xaù c YÙ dó Baï ch linh Reã dö a daï ù i Haï khoâ thaû o Thoå phuï c linh Saø i hoà Baï ch thö ô c ï

10. Kinh ñaø o aå m Nhuõ hö ô ng Moä t dö ô c ï Ñaï i hoaø ng Chæ xaù c Huyeà n saâ m Sinh ñ ò a

12gr 8gr 8gr 10gr

12gr 8gr 12gr 4gr 8gr 8gr 12gr 12gr 10gr 8gr 15gr 12gr 8gr 8gr 10gr 10gr 12gr

6gr 6gr 12gr 8gr 15gr 20gr

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Chi tö û Sinh khö ô ng Cam thaû o Baï c haø Ñaï i taù o Chæ xaù c Ñaï i hoaø ng 11. Noâ ng kheâaå m Kinh giô ù i Phoø ng phong Ngaâ n hoa Thö ô ng nhó Baï ch thö ô ï c Haé c sö u û Chi tö û Hoaø ng caà m Thaï ch cao Ngö u taá t

12gr 6gr 4gr 6gr 20gr 10gr 12gr

10gr 8gr 10gr 10gr 12gr 15gr 12gr 12gr 12gr 15gr

Ñö ô ng qui Xuyeâ n khung Boà coâ ng anh

12gr 8gr 10gr

12.Taâ y sôn aå m Meø ñ en Coû mö c ï Rau maù Lö ô iõ ñ oø ng Laù daâ u Quyeá t minh tö û Ngaâ n hoa Haé c sö u û

20gr 10gr 10gr 10gr 8gr 15gr 10gr 15gr

299

1. Tieå u saø i hoàthang Ñaú ng saâ m 12gr Saø i hoà 8gr Baù n haï cheá 4gr Cam thaû o 4gr Sinh khö ô ng 12gr Hoaø ng caà m 8gr Ñaï i taù o 4gr

3. Baù t traâ n khöông giôù i

300

2. Tang cuù c aå m Tang dieä p Cuù c hoa Lieâ n kieà u Cam thaû o Caù t caù nh Baï c haø Haï nh nhaâ n Loâ caê n

4. Thanh tyø aå m

8gr 6gr 6gr 4gr 12gr 8gr 4gr 10gr

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Xuyeâ n khung Ñö ô ng quy Thuï cñ ò a Baï ch thö ô ï c Ñaú ng saâ m Baï ch linh Baï ch truaä t Cam thaû o Sinh khö ô ng Kinh giô ù i

8gr 6gr 6gr 4gr 12gr 12gr 12gr 8gr 4gr 10gr

5. Ñieà u côchæ nh ngöôï c Saø i hoà 8gr YÙ dó sao 6gr Maï ch moâ n 8gr Thanh hao 4gr Tri maã u 8gr Tö û toâ 10gr Saï can 8gr Hoaø ng ñ aè ng 12gr Traà n bì 8gr Baù n haï cheá 4gr Chæ xaù c 10gr Cam thaû o 4gr Hoaø ng caà m 6gr

Thanh bì Baù n haï Hoaø ng caà m Thaû o quaû Cam thaû o Sinh khö ô ng Haä u phaù t Phuï c linh

8gr 8gr 4gr 4gr 4gr 6gr 12gr 12gr

6. Thaä p toaø n gia vò Ñö ô ng quy 8gr Xuyeâ n khung 6gr Thuï cñ ò a 6gr Baï ch thö ô ï c 4gr Ñaú ng saâ m 12gr Baï ch linh 12gr Baï ch truaä t 12gr Cam thaû o 8gr Hoaø ng kyø 4gr Thaû o quaû 10gr Nhuï c queá 6gr Thö ô n ø g sô n 8gr

301

7. Saø i hoàsôcan taù n Saø i hoà 8gr Baï ch thö ô ï c 12gr Chæ xaù c 10gr Chí ch thaû o 4gr Xuyeâ n khung 8gr Uaá t kim 8gr

8. Töùnghò ch thang Saø i hoà Chí ch thaû o Chæ thö cï Baï ch thö ô ï c

9. Tieâ u giao aå m Baï ch thö ô ï c 12gr Baï ch truaä t 10gr Baï ch linh 12gr Saø i hoà 8gr Ñö ô ng qui 12gr Ñan bì 12gr Chi tö û 12gr Sinh khö ô ng 6gr Cam thaû o 4gr Baï c haø 6gr Ñaï i taù o 20gr

10. Tieâ u giao höông ngaû i Baï ch thö ô ï c 12gr Baï ch linh 10gr Baï ch truaä t 12gr Saø i hoà 8gr Ñö ô ng qui 12gr Ñô n bì 12gr Chi tö û 12 g Sinh khö ô ng 6gr Cam thaû o 4gr Baï c haø 6gr Ñaï i taù o 20gr Hö ô ng phuï 10gr Ngaû iñ ieä p 8gr

11. Boåtrung gia vò

12. Thaä p toaø n höông í ch ngaû i

302

8gr 4gr 8gr 12gr

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Ñaû ng saâ m Hoaø ng kyø Ñö ô ng qui Baï ch truaä t Thaê ng ma Saø i hoà Traà n bì Cam thaû o Haé c khö ô ng Phaù coá chæ

12gr 10gr 12gr 10gr 8gr 8gr 8gr 4gr 6gr 12gr

Xuyeâ n khung Ñö ô ng qui Thuï cñ ò a Baï ch thö ô ï c Ñaû ng saâ m Baï ch linh Baï ch truaä t Cam thaû o Hoaø ng kyø Nhuï c queá Hö ô ng phuï Í ch maã u Ngaû iñ ieä p

8gr 12gr 20gr 12gr 12gr 12gr 10gr 4gr 10gr 6gr 8gr 8gr 8gr

303

1. Baï ch hoåthang Thaï ch cao 20gr Cam thaû o 4gr Tri maã u 12gr Gaï o teû 12gr

3. Taû o kheâthang Keù hoa ñ aø o Coû maà n traà u Coû lö ô iñ õ oø ng Nguõ chaû o Laù ñ aä u vaù n Saø iñ aá t Sinh ñ ò a 5. Ñoan nöõthang Boà coâ ng anh 12gr

304

2. Thanh dinh thang Linh dö ô ng giaù c Huyeà n saâ m Maï ch moâ n Ngaâ n hoa Hoaø ng lieâ n Sinh ñ ò a Ñoï t tre Ñan saâ m Lieâ n kieà u

20gr 4gr 12gr 12gr 8gr 8gr 20gr

4. Nhaá t aå m tieã n Thuï cñ ò a Baï ch thö ô ï c Sinh ñ ò a Cam thaû o Ñaú ng saâ m Maï ch moâ n Ngö u taá t 6. Sôn coâ ng thang Sô n chi tö û

20gr 4gr 12gr 12gr 8gr 8gr 20gr 12gr 6gr

20gr 6gr 20gr 4gr 12gr 10gr 12gr 12gr

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Caù t caê n Laù daâ u Kinh giô ù i Chi tö û Hoaø ng ñ aè ng Hoø e hoa Daá p caù

6gr 8gr 8gr 12gr 8gr 10gr 10gr

7. Baï ch hoå gia vò Thaï ch cao Cam thaû o Chi maã u Nghaï nh meã Tang chi Hoaø ng baù Ngaâ n hoa Queá chi

12gr 4gr 12gr 12gr 12gr 10gr 10gr 8gr

9. Tö aâ m baù t vòtieã n Thuï cñ ò a 20gr Hoaø i sô n 15gr Ñan bì 12gr Sô n thuø 12gr Baï ch linh 12gr Traï ch taû 6gr Hoaø ng baù 10gr Tri maã u 10gr 11. Luï c nhaá t rau maùaå m Hoaï t thaï ch 6gr Cam thaû o 1gr Taù n nhoû hoø a nö ô c rau maù ù

Rau maù Ñö ô ng quy Xuyeâ n khung Baï ch thö ô ï c Ngaâ n hoa Saø i hoà Chæ xaù c Thö ô ng nhó 8.Tuyeâ n tyùthang Phoø ng kyû Lieâ n kieà u Ngaâ n hoa Thoâ ng thaû o Haï nh nhaâ n Tang chi Hoaï t thaï ch Cam thaû o

10gr 15gr 6gr 8gr 10gr 10gr 6gr 10gr

10. Vó nh thöôï ng thang Laù sen Hö ô ng nhu Bieå nñ aä u Laù tre Ngaâ n hoa Hoaï t thaï ch Cam thaû o 12. Nghi loä c thang Maï ch moâ n Laù ñ aä u vaù n Hoaé c hö ô ng

10gr 6 gr 8gr 4gr 6gr 8gr 12gr 4gr

10gr 10gr 15gr 10gr 10gr 15gr 3gr

10gr 10gr 8gr

305

uoá ng

306

Ñaû ng saâ m Baï ch truaä t Thuï cñ ò a Cam thaû o Ñoà ng tieå u

10gr 8gr 20gr 4gr 1/2 cheù n

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

1. OÂ n trung khöông thaû o Hö ô ng phuï 10gr Sa nhaâ n 8gr Baù n haï cheá 5gr Traà n bì 10gr Moä c hö ô ng 10gr Nhuï c queá 8gr Ngaû i dieä p 8gr Ñaï i hoà i 10gr Rieà ng 8gr Can khö ô ng 8gr Chí ch thaû o 4gr 3. Phuïtöûlyùtrung thang Ñaú ng saâ m 12gr Baï ch truaä t 12gr Cam thaû o 4gr Sinh khö ô ng 8gr Nhuï c queá 8gr Phuï tö û 8g 5.Khöông queá taù n Can khö ô ng Sinh khö ô ng Nhuï c queá Ñaï i hoà i

6gr 6gr 8gr 6gr

2. Boåtrung í ch khí Ñaú ng saâ m Hoaø ng kyø Ñö ô ng quy Baï ch truaä t Thaê ng ma Saø i hoà Traà n bì Cam thaû o

12gr 10gr 12gr 10gr 8gr 8gr 10gr 4gr

4. Traâ n vuõ thang Phuï tö û Baï ch truaä t Baï ch thö ô ï c Phuï c linh Can khö ô ng

8gr 10gr 8gr 12gr 6gr

6. Baù t vòqueá phuï Thuï cñ ò a Hoø ai sô n Ñan bì Baï ch linh Sô n thuø Traï ch taû

20gr 15gr 12gr 12gr 12gr 12gr

307

7. Khöông sa phuïthang Sa nhaâ n 8gr Sinh khö ô ng 6gr Can khö ô ng 6gr Phuï tö û 6gr Ñaï i hoà i 6gr 9. Töùthaà n hoaø n Phaù coá chæ 12gr Nguõ vò tö û 3gr Nhuï cñ aä u khaá u 10gr Ngoâ thuø 8gr Sinh khö ô ng 6gr 8gr Ñaï i taù o 20gr

8gr 11. OÂ n kinh thang Queá taâ m Ñaû ng saâ m Ñö ô ng quy Xuyeâ n khung Baï ch thö ô ï c (sao) Nga truaä t Ñan bì Ngö u taá t

308

6gr 12gr 12gr 8gr 8gr 8gr 12gr 10gr

Nhuï c queá Phuï tö û 8. Töû nghò ch thang Phuï tö û Can khö ô ng Cam thaû o

10. Ngaû i tieã n hoaø n Thuï cñ ò a Ñö ô ng qui Xuyeâ n khung Baï ch thö ô ï c Ngoâ thuø Ñaû ng saâ m Ngaû iñ ieä p Traà n bì Thaï ch xö ô ng boà

8gr 8gr 10gr 8gr 4gr

20gr 12gr 8gr 8gr

12gr 12gr 8gr

12. Quy tyønhaõ n taù o thang Ñaû ng saâ m 12gr Hoaø ng kyø 10gr Vieã n trí 8gr Taù o nhaâ n 8gr Moä c hö ô ng 8gr Baï ch truaä t 10gr Chí ch thaû o 4gr Baï ch linh 12gr

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Chí ch thaû o

4gr

Ñö ô ng qui Long nhaõ n Ñaï i taù o

16gr 12gr 20gr

309

1. Huyeá t phuûtruï c öù thang Ñö ô ng quy 15gr Hoà ng hoa 4gr Cam thaû o 4gr Sinh ñ ò a 20gr Chæ xaù c 10gr Xuyeâ n khung 5gr Ñaø o nhaâ n 6gr Saø i hoà 12gr

2. Vónh laï c thang Reã sim Tang kyù sinh Huyeá t giaù c Huyeá tñ aè ng Kinh giô ù i Xö ô ng boà Thoâ ng thaû o Hö ô ng phuï Ngö u taá t

3. Töù vaä t ñaø o hoà ng Xuyeâ n khung Ñö ô ng quy Thuï cñ ò a Baï ch thö ô ï c Ñaø o nhaâ n Hoà ng hoa

4. Thieâ n phöông hoï at meä nh Taï o giaù c thí ch 8gr Xuyeâ n sô n giaù p 12gr Ñö ô ng quy 12gr Cam thaû o 4gr Baï ch thö ô ï c 12gr Ngaâ n hoa 12gr Traà n bì 10gr Hoa phaá n 12gr Phoø ng phong 8gr Moä t dö ô cï 8gr Nhuõ hö ô ng 8gr Boá i maã u 8gr Baï ch chæ 10gr

310

8gr 15gr 20gr 12gr 8gr 4gr

20gr 12gr 15gr 15gr 8gr 8gr 4gr 10gr 12gr

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

5. Myõtieâ n thang Thö ô ng truaä t Xuyeâ n khung Chi tö û Traà n bì Hö ô ng phuï Thaà n khuù c Baï ch chæ Hoaø ng kyø Baï ch chæ

8gr 8gr 12gr 8gr 10gr 10gr 8gr 8gr 8gr

7. Nguõlinh hôï p nguõ bì Phuï c linh Traï ch taû Queá chi Trölinh Baï ch truaä t Traà n bì Linh bì Ñaï i phuù c bì Khö ô ng bì Tang bì

16gr 10gr 6gr 10gr 10gr 10gr 10gr 12gr 8gr 12gr

9. Kim quyõthaä n khí Thuï cñ ò a 20gr

6. Döông hoø a thang Thuï cñ ò a Baï ch giô ù i tö û Cao ban long Nhuï c queá Baø o khö ô ng Ma hoaø ng Cam thaû o

20gr 8gr 8gr 8gr 10gr 10gr 8gr

8. Boåtrung haø nh thaá p thang Ñaû ng saâ m 12gr Baï ch linh 12gr Baï ch truaä t 10gr Cam thaû o 4gr Traà n bì 10gr Baù n haï 6gr Sô n tra 12gr Maï ch nha 10gr Moä c hö ô ng 10gr Thaà n khuù c 10gr Thaû o quaû 8gr Voâ di 8gr

10. Ñaï i hoø a trung thang Sô n tra 10gr

311

Hoaø i sô n Ñan bì Sô n thuø Baï ch linh Traï ch taû Nhuï c queá Phuï tö û Xa tieà n Ngö u taá t 11. Hoø a vòaå m Haä u phaù c Can khö ô ng Traà n bì Chí ch thaû o

312

15gr 12gr 12gr 12gr 8gr 6gr 6gr 8gr 12gr

Haä u phaù c Sa nhaâ n Maï ch nha Traà n bì Traï ch taû Chæ xaù c

12gr 6gr 8g 4gr

12. Höông sa luï c quaâ n Ñaû ng saâ m Baï ch linh Baï ch truaä t Cam thaû o Traà n bì Baù n haï Hö ô ng phuï Sa nhaâ n

10gr 8gr 10gr 10gr 8gr 8gr

10gr 12gr 10gr 4gr 10gr 6gr 8gr 8gr

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

1. Baû o nguyeâ n thang Hoaø ng kyø 15gr Cam thaû o 4gr Ñaû ng saâ m 12gr Nhuï c queá 6gr

2. Töù quaâ n töûthang Ñaû ng saâ m Baï ch linh Baï ch truaä t Cam thaû o

12gr 12gr 10gr 4gr

313

Sinh khö ô ng

6gr

3. Boåtrung í ch khí Ñaû ng saâ m 12gr Hoaø ng kyø 10gr Ñö ô ng quy 12gr Baï ch truaä t 10gr Thaê ng ma 8gr Traà n bì 12gr Saø i hoà 6gr Cam thaû o 4gr

5. Myõ haø thang Huyeá tñ aè ng Kim anh tö û

20gr 6gr

7. Quy thaä n hoaø n Thuï cñ ò a Baï ch linh Ñoã troï ng Hoaø i sô n Ñö ô ng quy Thoû ty tö û

20gr 12gr 12gr 15gr 12gr 10gr

314

4. Töù vaä t thang Xuyeâ n khung Ñö ô ng quy Thuï cñ ò a Baï ch thö ô ï c

8gr 15gr 20gr 12gr

6. Töù vaä t höông í ch hoaø n Xuyeâ n khung 8gr Thuï cñ ò a 20gr Hö ô ng phuï 10gr Ñö ô ng quy 8gr Baï ch thö ô ï c 20gr Í ch maã u 10gr

8. Minh sinh hoaø n Haø Thuû oâ Nguõ vò tö û Maï ch moâ n Ngö u taá t Nhuï c queá Me chua (boû haï t, voû )

10gr 3gr 10gr 12gr 6gr 8gr

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Sô n thuø Kyû tö û

15gr 10gr

9. Luï c vòñò a hoaø ng Thuï cñ ò a 20gr Hoaø i sô n 15gr Sô n thuø 15gr Ñan bì 12gr Baï ch linh 12gr Traï ch taû 6gr

11. Cöû u döông thang Dö ô ng saâ m 10gr Can khö ô ng 6gr Chí ch thaû o 4gr Baï ch truaä t 12gr Nguõ vò tö û 3gr

Thuï cñ ò a Hoaø i sô n Tyø giaû i 10. Taù n duï c ñan Baï ch truaä t Thuï cñ ò a Ñö ô ng qui Kyû tö û Ñoã troï ng Ba kí ch Daâ m dö ô ng hoaé c Nhuï c thung dung Nhuï c queá Saø xaø ng tö û Sô n thuø 12gr Phuï tö û 12. Baù t vòtri baù Thuï cñ ò a Hoaø i sô n Sô n thuø ø 12gr Ñan bì Baï ch linh Traï ch taû Tri maã u Hoaø ng baù

20gr 15gr 10gr 10gr 20gr 15gr 10gr 12gr 12gr 6gr 8gr 6gr 4gr 8gr 20gr 15gr 12gr 12gr 6gr 8gr 12gr

315

Chöông IV. CÔ CHEÁ BEÄ NH LYÙ VAØ LUAÄ N TRÒ MOÄ T SOÁ BEÄ NH THÖÔØ NG GAË P

17. BEÄNH MAÏCH LÖÔN, ROØHAÄU MOÂN Maï ch lö ô n laø beä nh thö ô ng gaë ø pô û ngö ô ø i lô n tuoå ù i vaø caû ô û treû em, nhieà u beä nh nhaâ nñ aõ phaû i chò uñ ö ï ng sö ï haø nh haï cuû a noù suoá t cuoä cñ ô i. Ñoâ ø i khi coø n gaâ y nhö ng bieá õ n chö ng nguy kò ù ch ñ eá n sinh meä nh. I. MAÏ CH LÖÔN LAØGÌ? Vôùi nghóa ñen “maïch löôn” laø saøo huyeät cuûa moät con lö ô n soá ng dö ô ù i buø n loaõ ng. Maë t buø n coù choã noå i leâ n, coù choã ñ oï ng nö ô c trong khu vö ù c aå ï m thaá p thieá u aù nh naé ng vaø coù nhieà u chaá t hö u côthoá õ i rö a. õ Ñaë cñ ieå m cuû a maï ch lö ô n laø nhö ng ñ õ ö ô ng hang dö ø ô ù i lô p ù buø n. Treâ n nhö n õ gñ ö ô ng hang ñ ø où coù moä t hoaë c vaø i loã thoâ ng leâ n khoû i maë t buø nñ eå con lö ô n thô . Khi thaá û y loã thoâ ng suû i boï tñ eà u ñ eà u ngö ô ø i ta bieá t raè ng trong khoaû ng buø nñ où seõ coù lö ô n, khi baé t lö ô n phaû i coù kinh nghieä m phaù nñ oaù n vòtrílö ô nñ ang cötruù (thö ô ng lö ø ô n cötruù raá t xa loã thoâ ng hô i). Lö ô n lieâ n tuï c di

316

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

chuyeå n dö ô i buø ù n taï o thaø nh caù cñ ö ô ng hang mô ø iñ ù eå kieá m aê n vaø khi quaù xa loã thoâ ng hô i cuõ hoaë c khi loã thoâ ng hô i cuõ bòtaé c thì noù seõ taï o loã thoâ ng hô i mô ù i. Nhö ng chö õ ù ng beä nh treâ n côtheå cuû a ngöôøi coù ñaëc ñieåm nhö treân ngöôøi ta goïi laø beänh “maïch löôn” nhövaä y beä nh maï ch lö ô n coù theå bieå u hieä n treâ n nhö ng vòtrí õ nhösau: - ÔÛ treâ nñ aà u treû em bòvieâ m naù t dö ô ù i da toù c taï o thaø nh tö ng maû ø ng buø ng nhuø ng coù vuø ng lô n baè ù ng caù iñ ó a, treâ n maû ng buø ng nhuø ng aá y coù moä t vaø i loã nhoû nhöñ aà uñ uõ a maù u muû vaø hoaï i tö û lieâ n tuï cñ uø n leâ n treâ n caù c loã naø y (danh tö ø thoâ n queâ goï i laø beä nh maø lö ô n hay maï ch lö ô n). - ÔÛ boä xö ô ng maë t coù nhieà u hoá c xoang, caù c hoá c xoang naø yñ eà u coù ñ ö ô ng thoâ ø ng vô ù i muõ i khi caù c hoá c xoang bòvieâ m thìmaù u muû , hoaï i tö û ñ oï ng trong xoang. Khi ñ aà y quaù thìcoù theå ñ uø n qua loã thoâ ng ra muõ i (trö ô ng hô ø p vieâ ï m xoang cuõ ng coù theå coi laø moä t chö ng beä ù nh maï ch lö ô n). - ÔÛ trö cïtraø ng coù moä t loã nhieã m truø ng roà i tö ø ñ où vi truø ng khoâ ng aê n lan roä ng maø ñ aø o haø o aê n saâ u vaø o vaù ch trö c traø ï ng vaø cômoâ ng taï o thaø nh hang ngaù ch, ñ ö ô ø ng hang naø y coù theå aê n thuû ng ra ngoaø i, ra moâ ng hoaë c aê n thuû ng vaø o beâ n trong trö c ï traø ng vaø quanh loã haä u moâ n taï o thaø nh moä t vaø i loã phuï , nö ô c ù vaø ng maù u muû thö ô ng xuyeâ ø n chaû y ra qua caù c loã (trö ô ng hô ø p ï naø y ngö ô ø i ta goï i laø maï ch lö ô n vaø coø n goï i laø roø haä u moâ n). - Ñö ô ng hang ñ ø oâ i khi ñ i xuyeâ n qua ñ ö ô ng nieä ø u quaû n. Vô i phuï ù nö õ coù theå bòxuyeâ n qua aâ mñ aï o, qua phaà n phuï (coø n goï i laø roø haä u moâ n tieá t nieä u hay roø haä u moâ n aâ m ñaïo…).

317

- Caù c loã maï ch lö ô n coù giai ñ oaï n tö ï haø n laá p do sö ï phaù t trieå n cuû a teá baø o. Tuy nhieâ n hang maï ch lö ô n vaã nñ ang vieâ m maù u muû vaã n tí ch tuï neâ n veá t haø n laá pñ où sô m muoä ù n roà i cuõ ng phoà ng leâ n vaø vô õ ra ñ eå thoâ ng muû . - Ñö ô ng ñ ø i cuû a maï ch lö ô n thö ô ng quanh co, khuù ø c khuyû u coù choã ñ ö ô ng kí ø nh phoà ng roä ng nhömoä t caù i tuù i. Vaù ch maï ch lö ô n xôcö ng vaø ù chai hoù a. II. DAÁ U HIEÄ U CUÛ A MAÏ CH LÖÔN Beä nh nhaâ n thaá y ngö ù a ngaù y, khoù chò uô û haä u moâ n, caû m giaù c sung giaä t vaø coù theå ñ au ñ ô n dö ù õ doä i trong luù c tö c muû ù treâ n maë t da moâ ng vaø quanh loã haä u moâ n coù noá t phoà ng leâ n nhövuù con chuoä t hoaë c muï n nhoû coù theå bòvaû y laá p kí n. Sau ñ où laø caù c noá t muï n vô õ ra, maù u muû chaû y daà m deà . Caù c choã ñ où loã maï ch lö ô n coù theå naè m beâ n trong trö c traø ï ng, quanh loã haä u moâ n hoaë c coù theå ô û treâ n moâ ng coù moä t loã hay vaø i loã ñ oâ i khi coù raá t nhieà u loã nhövoø iñ aø i sen tö ô ù i nö ô c. ù Tö ô ng tö ï daá u hieä u treâ n khi gaë pô û ñ aà u, ô û caù c vuø ng vieâ m nhieã m xö ô ng tuû y, caù c vuø ng bògiaû i phaã u maø khoâ ng ñ ö ô c veï ï n toaøn… III.NGUYEÂ N NHAÂ N CHÍNH GAÂ Y BEÄ NH MAÏ CH LÖÔN 1. Chuû quan Quan ñieåm trieát lyù daân gian thöôøng noùi laø: “beänh töø mieäng vaøo, vaï töø daï ra”. Quaû vaäy beänh maïch löôn veà phöông dieä n chuû quan ñ aõ ñ ö ô c Y toå ï Haû i Thö ô ng Laõ ï n OÂ ng vaø Tueä Tó nh khaú ng ñ ò nh laø do loá i soá ng thaù i quaù aê n chô i cheø cheù n cho

318

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

sö ô ng mieä ù ng, baá t chaá p vieä c tieá t cheá vaø ñ ò nh lö ô ng khieá ï n cho sö ï döthö ø a tí ch tuï thaø nh ñ oä c toá ñ oà ng thô ø i gaâ y sö ï baá t caâ n baè ng trong vieä c vaä nñ oä ng chuyeå n hoù a cuû a côtheå ñ oä c toá taê ng leâ n veä khísuy daà n daã nñ eá n vieä c nhieã m beä nh vaø ñ eå cho con beä nh coù ñ ieà u kieä n phoù ng tuù ng hoaø nh haø nh trong côtheå . - Maë t khaù c do loá i soá ng maá t veä sinh taï oñ ieà u kieä n cho vi truø ng xaâ m nhaä p tö ø nhö ng choã õ bò nö ù t neû , traà y xö ô c. ù 2. Veà khaù ch quan Beä nh sinh ra tö ø tieà n chö ù ng nhösau: - Caù c veá t thö ô ng ñ ö ô ï c xö û lyù khoâ ng hoaø n haû o gaâ y boä i nhieã m. - Caù c xaâ y xö ô c maë ù t da khoâ ng ñ ö ô c xö ï û lyù toá t. - Buù i tró khi vô õ ra roà i nhieã m truø ng. - Caù c chö ng nö ù ù t haä u moâ n. - Caù c beä nh hoa lieã u, giang mai, laä u. IV. HAÄ U QUAÛCUÛ A BEÄ NH MAÏ CH LÖÔN Beä nh maï ch lö ô n gaâ y sö ï ñ au ñ ô n, khoù ù chò u, baå n thæ u nhömoä t cö c hì ï nh cho ngö ô i beä ø nh. Ngoaø i ra khi khoâ ng ñ ö ô c chö ï õ a trò noù coø n gaâ y haä u quaû nghieâ m troï ng coù theå daã n tô i tö ù û vong nhö : - Nhieã m khuaå n maù u. - Nhieã m khuaå n muû huyeá t. - Taé cñ oä ng maï ch hoaë c tó nh maï ch.

319

V. BIEÄ N CHÖÙ N G VAØ LUAÄ N TRÒ Beä nh maï ch lö ô n veà côcheá thìchælaø moä t beä nh nhieã m truø ng daï ng maõ n tí nh. Loaï i vi truø ng naø y raá t deã tieâ u dieä t baè ng caù c loaï i thuoá c khaù ng sinh hoaë c baè ng caù c loaï i dö ô c lieä ï u coù khaû naêng saùt khuaån. Tuy nhieân “maïch löôn” coù ñaëc ñieåm baûo toàn raá tñ aë c bieä t laø khoâ ng aê n lan roä ng treâ n maë t da vaø thô ù thò t nhö beä nh saâ u quaû ng hay beä nh haé c laø o maø vi truø ng laï iñ aø o hang aê n saâ u vaø o beâ n trong. Vìtheá khoâ ng theå ñ ieà u tròbaè ng phö ô ng phaù p xö c thuoá ù c. - Neá u naï o taå y veá t thö ô ng roà i xö c thuoá ù c thì chæ chö õ añ ö ô c ï ô û cö a hang. Cö û aûhang coù theå ñ ö ô c laø ï nh laï i nhö ng vaø i ngaø y sau ñ où muû trong hang laï iñ uø n ra vaø phaù vô . õ - Neá u duø ng thuoá c khaù ng sinh ñ eå tieâ u dieä t vi truø ng trong toaø n boä hang ngaù ch thìvi truø ng seõ cheá t heá t nhö ng xaù c vi truø ng, maù u muû vaø caù c hoaï i tö û vaã n naè m trong hang vaø khoâ ng laâ u nhö ng phaà õ n tö û ngoaï i sinh naø y seõ laï i gaâ y veá t vieâ m mô ù i. Caù i khoù ñ ieà u tròcuû a beä nh maï ch lö ô n laø ô û ñ où . VI. CAÙ C BIEÄ N PHAÙ P ÑIEÀ U TRÒ 1. Ñieà u tròbaè ng phöông phaù p giaû i phaã u Coù moä t vaø i trö ô ng hô ø pñ ï ö ô ng maï ø ch lö ô n coù theå khaû o saù t ñ ö ô c vaø ï naè mô û nhö ng vòtríthuaä õ n lô i coù ï theå giaû i phaã uñ eå boä c loä thìvieä cñ ieà u tròtrieä tñ eå baè ng giaû i phaã u coù theå ñ iñ eá n keá t quaû toá t. Ngö ô ø i ta chæ caàn raïch hang “maïch löôn”, naïo ñi caùc hoaïi tö û vaø xôchai roà i saù t khuaå n vaø khaâ u laï i theá laø laø nh. Tuy nhieâ n coù nhieà u trö ô ng hô ø p khoâ ï ng theå giaû i phaã uñ ö ô ï c, ví duï :

320

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Trö ô n ø g hô p maï ï ch lö ô nñ i trong vaù ch trö c traø ï ng leâ n taä n beâ n treâ n voø ng haä u moâ n trö c traø ï ng thìvieä c giaû i phaã uñ eå loaï i trö ø maï ch lö ô n khoâ ng theå traù nh khoû i sö ï phaâ n chia voø ng naø y. Neá u nhövoâ yù hoaë c coá tì nh can thieä p ngoaï i khoa seõ gaâ y moä t tai hoï a vó nh vieã n cho beä nh nhaâ n laø maá t tieá t duï c haä u moâ n (laø m ñ aï i tieå u tieä n seõ maá t tö ï chuû ). - Trö ô n ø g hô p maï ï ch lö ô n ñ i ngoaè n nghoeø o nhieà u hang ngaù ch xuyeâ n sang caû tö û cung vaø phaà n phuï . Thaà y thuoá c khoâ ng coù bieä n phaù p khaû o saù t heá t hang ngaù ch. Boû soù t ngaù ch naø o duø moä t chuù t cuõ ng khoâ ng hoaø n chæ nh. Chaú ng leõ caé t khoeù t heá t caû vuø ng. 2. Ñieà u tròbaè ng hoù a chaá t ÔÛ thaä p kyû 40, ngö ô ø i ta duø ng dung dò ch Nitrate baï c 2 - 4% hoaë c duø ng Bismuth, Pennington hoaë c Quinine vaø Urethane ñ eå tieâ m truyeà n vaø o hang maï ch lö ô n. Tuy nhieâ n keá t quaû khoâ ng ñ ö ô c ï myõ maõ n vaø cuõ ng gaâ y khoâ ng í t nhö ng haä õ u hoï a. 3. Ñieà u tròbaè ng thaé t daâ y Tö ø theá kyû XVIII cho ñ eá n nay vaã n coø n coù moä t soá ngö ô i ø ñ ieà u tròbaè ng bieä n phaù p thaé t daâ y. Hoï laá y moä t sô i chæluï ï añ eå thaé t buoä c tö n ø g phaà n ñ ö ô ng maï ø ch lö ô n vô ù i duï ng yù laø m cho thieá u sö ï tö ô ù i maù uñ eå hoaï i tö û daà n moâ baø o boä c loä ñ ö ô ng hang ø maï ch lö ô n nhövaä y cuõ ng chæ thay cho dao keù o vaø trong trö ô ng ø hô p khoâ ï ng khaû o saù tñ ö ô cñ ï ö ô ng ñ ø i cuû a maï ch lö ô n thìcuõ ng boù tay. 4. Ñieà u tròbaè ng phöông phaù p coå truyeà n daâ n toä c

321

Tö ø ngaø n xö a khoâ ng coù dao keù o, khoâ ng coù hoù a chaá t nhö ng oâ ng baø mì nh vaã n khoâ ng boù tay trö ô c beä ù nh maï ch lö ô n. Beä nh maï ch lö ô n khoâ ng ñ ö ô c xeá ï p vaø o caù c chö ng nan y nhötö ù ù chö ng (phong, lao, coå ù , naï i). Nguyeân taéc ñieàu trò laø “tieâu vieâm vaø baøi nuøng, sinh cô” (tö c laø ù dieä t khuaå n tròvieâ m vaø naï o muû , maù u ñ oä c hoaï i tö û ra ngoaø i roà i sinh teá baø o mô i laø ù m laá p veá t thö ô ng). Treâ n côsô û khoa hoï c veà phö ô ng phaù p luaä n trong dö ô c lyù ï tròlieä u y hoï c coå truyeà n ñ aõ chö ng toû ù coù nhieà u vòthuoá c, baø i thuoá c coù khaû naê ng naï o veù t muû , saù t khuaå n vaø hoaï i tö û tö ø taá t caû caù c vò trí saâ u trong côtheå ra ngoaø i theo ñ ö ô ng tieâ ø u hoù a, ñ öô ng ø baø i tieá t vaø qua caù c khieá u, caù c loã ñ aà u hang. - Vô ù i caù c muõ i teâ n, hoø nñ aï n laã n trong xö ô ng thò t cuõ ng coù thuoá c uoá ng vaø ñ aé pñ eå keù o ra ngoaø i. Caù c vòthuoá c naø yñ aõ giaû i toû añ ö ô ï c caù i khoù trong ñ ieà u trò taát caû caùc chöùng “maïch löôn”. Baøi thuoác coå phöông coù khaû naêng baøi nuøng sinh cô cöïc maïnh chöõa ñöôïc “maïch löôn” mang teân “Thieân phöông hoaït meänh” (nghóa laø phöông thuoác cuû a trô ø iñ eå cö u meä ù nh). ÑÔN THUOÁ C THIEÂ N PHÖÔNG HOAÏ T MEÄ NH Taï o giaù c thí ch 10g Ngaâ n hoa 12g Xuyeâ n sô n giaù p 12g Traà n bì 8g Ngoâ coâ ng 8g Thieâ n hoa phaá n 12g Ñö ô ng quy 15g Phoø ng phong 12g Cam thaû o 6g Nhuõ hö ô ng 8g

322

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Baï ch thö ô c ï Lieâ n kieà u Ñaï i hoaø ng Chæ xaù c Xaø bì caê n

15g 12g 8g 8g 10g

Moä t dö ô c ï Boá i maã u Baï ch chæ Kim vaø ng thaû o

8g 12g 12g 12g

Ngoaøi khaû naêng trò beänh “maïch löôn”, roø haäu moân, baøi thuoá c Thieâ n phöông hoaï t meä nh coø n trò ñ ö ô c caù ï c chö ng vieâ ù m cô , muï n nhoï t, vieâ m xoang, vieâ m xôung bö ô u, caù ù c chö ng bò ù maù u muû , hoaï i tö û ö ù ñ oï ng, vieâ m taé c maï ch maù u raá t coâ ng hieä u. Tuy nhieâ nñ aõ laø thuoá c thìphaû i coù lieà u lö ô ng vaø ï gia giaû m hô p lyù ï vô ù i moã i theå traï ng. Chaú ng haï nñ oá i vô ù i beä nh nhaâ n maï ch trì , vi ñ ang bòlaï nh buï ng ñ i loû ng thì phaû i bô tñ ù i hoaë c boû haú n vò Ñaï i hoaø ng. Nhö ng beä õ nh nhaâ n maï ch xaù c, thö c thìphaû ï i gia Hoaø ng caà m, Hoaø ng baù , Chi tö ; Neá û u maï ch Hoà ng ñ aï i thìtheâ m ngoaø i ba vònaø y coø n phaû i theâ m Hoaø ng lieâ n. Beä nh nhaâ n aâ m hö hoaë cñ ang mang thai thìphaû i boû taï o giaù c, sô n giaù p, ngoâ coâ ng … Vì vaäy khi duøng neân tham khaûo söï chæ daãn cuûa thaày thuoác coù uy tí n.

18. BEÄNH VIEÂM MUÕI, VIEÂM XOANG Con ngö ô i laø ø moä t coã maù y khoå ng loà kyø dieä u maø moã i moä t boä phaä n caá u taï o leâ n noù ñ eà u laø nhö ng caù õ i maù y tinh tuù y toá i taâ n, tuyeä t vô i. ø Muoá n chö a ñ õ ö ô c baá ï t kyø caù i maù y gìthìñ eà u khoâ ng theå khoâ ng nghieâ n cö uñ ù eá n nguyeâ n lyù caá u taï o cuû a noù . Chí nh vìtheá

323

trö ô c khi lyù ù giaû i veà phö ô ng phaù p chö õ a beä nh vieâ m muõ i, vieâ m xoang toâ i muoá n noù i moä t chuù t veà nguyeâ n lyù caá u taï o vaø chö c ù naê ng cuû a muõ i vaø xoang. I. CAÁ U TAÏ O VAØCHÖÙ C NAÊ NG NHIEÄ M VUÏCUÛ A MUÕ I Muõ i laø moä t boä phaä n thuoä c heä thoá ng hoâ haá p. Caá u taï o bô i caù û c vaù ch xö ô ng suï n maø beâ n trong ñ ö ô ï c bao bô û i lô p nieâ ù m maï c raá t moû ng, nhaï y caû m. Vô i maé ù t thö ô ng chuù ø ng ta khoâ ng thaá y caá u truù c gì phöùc taïp chæ coù vaäy thoâi nhöng muõi ñaõ “thaàm laëng” hoaøn thaønh ñ ö ô cïnhö ng nhieä õ m vuï raá t quan troï ng. - Thö c hieä ï n chö c naê ù ng khö u giaù ù c. - Caû n buï i tö ø ngoaø i vaø o baè ng haø ng raø o chaé n (loâ ng muõ i). - Phaû n xaï haé t hô i nhaû y muõ iñ aå y dò vaä t hoaë c hô iñ oä c ra ngoaø i. - Goùp phaàn taïo ra aâm thanh cuûa tieáng noùi vaø gioïng ca… - Ñaë c bieä t laø muõ iñ aõ thö ï c hieä n hoaø n haû o chö c naê ù ng ñ ieà u hoø a nhieä tñ oä raá t nhanh choù ng vaø nhaï y caû mñ eå baû o veä phoå i. Do chö c naê ù ng nhieä m vuï naë ng neà nhötreâ n neâ n muõ i raá t deã laâm vaøo tình traïng “quaù taûi” khi thöôøng xuyeân phaûi choá ng traû i vô ù i moâ i trö ô ng khaé ø c nghieä t. Buï i baë m, noù ng, laï nh, coù vi truø ng maø muõ i khoâ ng ñ ö ô ï c baû o veä toá t thì seõ bò beä nh nhieã m truø ng gaâ y vieâ m vaø giaû m daà n chö ù c naê ng, nhieä m vuï . II. CAÙ C BEÄ NH THÖÔØ N G XAÛ Y RA VÔÙ I MUÕ I 1. Beä nh heï p vaù ch ngaê n: Vaù ch ngaê n laø ba maû ng suï n (xö ô ng baõ mí a) phaâ n chia muõ i thaø nh hai ngaù ch. Khi vaù ch

324

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

ngaê n caá u truù c baá t thö ô ng (heï ø p ) thìchæcaà n vieâ m sö ng nheï loã muõ i cuõ ng seõ bò laá p laø m raá t khoù thô . û 2. Soåmuõ i: Muõ i lieâ n tuï c chaû y nö ô c trong. ù 3. Muõ i khoâ : Ñau raù t, khoù thô . û 4. Muõ i ngheï t (ñ ieá c muõ i): Khoù thô , khoâ û ng phaâ n bieä tñ ö ô c muø ï i. 5. Muõ i moï c muï n ñoû ôû beâ n trong. 6. Muõ i ñoåmaù u cam. 7. Muõ i moï c cuï c thò t thöø aô û beâ n trong to baè ng haï tñ aä u coù khi to baè ng haï t ngoâ laá p heá t caû loã muõ i. 8. Muõ i moï c noá t tró . 9. Muõ i bòvi truø ng aê n cuï t daà n tö ø ng maû ng (cam taå u maõ ). III. XOANG MUÕ I Xoang laø phaàn suïn xoáp phía trong “ruoät” cuûa xöông. Sôû dóxö ô ng ñ aà u, xö ô ng maë t nheï laø do coù nhieà u hoá c xoang nhö xoang muõ i, xoang traùn, xoang chaån, xoang maù… Xoang ñöôïc caáu truùc raát nhieàu “hang hoác” loã choã nhö san hoâ. Trong caùc “hang hoác” lôùn nhoû li ti aáy ñeàu phuû moät lôùp nieâm maïc moûng nhönieâ m maï c cuû a muõ i. Ñoà ng thô ø i trong xoang luoâ n duy trì heä thoá ng taâ n dò ch ñ eå goù p phaà n nuoâ i dö ô ng vaø õ tö ô i taé ù m cho xö ô ng. Taá t caû caù c xoang thuoä cñ aà u, maë tñ eà uñ ö ô c thoâ ï ng ra muõ i. Vì theá khi vieâ m muõ i thö ô ng gaé ø n lieà n vô i vieâ ù m xoang. Xoang coù chöù c naê ng nhieä m vuï chính laø : - Chö añ ù ö ng vaø ï lö u thoâ ng dö ô ng chaá õ t nuoâ i xö ô ng.

325

- Laø m giaû m tæ troï ng cuû a boä xö ô ng. - Xoang ñ aà u, maë t coø n giuù p cho aâ m thanh tieá ng noù iñ ö ô c ï eâ m aá m, vang voï ng vaø truyeà n caû m. Khi bòchaá n thö ô ng hoaë c nhieã m truø ng caù c nieâ m maï c xoang bòvieâ m gaâ y ung muû . Beá taé c sö ï lö u thoâ ng taâ n dò ch, vi truø ng seõ bieá n daà n nieâ m maï c, taâ n dò ch thaø nh muû vaø hoaï i tö . û Khi muû ñ aà yñ aë c trong hoá c xoang thìcoù theå chaû y ræra ngoaø i muõ i, taá t caû caù c xoang thuoä cñ aà u maë tñ eà u coù theå vieâ m trö c tieá ï p hoaë c laâ y qua beä nh vieâ m muõ i. IV. NGUYEÂ N NHAÂ N GAÂ Y BEÄ NH VAØBIEÄ N CHÖÙ NG LUAÄ N TRÒ Gaâ y beä nh vieâ m muõ i vaø vieâ m xoang ñ aø nh raè ng laø do vi truø ng vaø do thô ø i khí(phong taø , haø n taø , thaá p taø , hoû a taø ) nhö ng theo quan ñ ieå m cuû a trieá t lyù ñ oâ ng phö ô ng vaø luaä n trò cuû a y hoï c coå truyeà n thìnguyeâ n nhaâ n chí nh laï i laø do thaä n (thaä n khoâ ng hoaø n thaø nh chö cùnaê ng quaû n lyù , khoá ng cheá vaø baû o veä ). Lyù luaän y hoïc coå truyeàn cho raèng: “thaän chuû coát” (töùc laø thaä n laø m chuû vaø quaû n lyù phuï traù ch veà xö ô ng). Theá maø muõ i vaø xoang ñ eà uñ ö ô cïcaá u taï o baè ng suï n (xö ô ng non). Cho neâ n khi chö c naê ù ng quaû n lyù vaø baû o veä cuû a thaä n suy giaû m thìcaù c cô quan boä phaä n trö c thuoä ï c noù mô i bòsuy thoaù ù i, bòvi truø ng xaâ m nhaä p. Bô i vaä û y khi chö a caù õ c beä nh cho muõ i vaø xoang haà u heá t caù c baø i thuoá cñ eà u thieá t laä p vô i côsô ù û laø boå thaä n khu taø , giaû i caû m, tieâ u vieâ m, baø i nuø ng, sinh cô . Coù khi ngö ô ø i ta chæcaà n

326

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

duøng baøi coå phöông “luïc vò ñòa hoaøng” cuûa thaùnh y Trö ô ng Troï ng Caû nh ñ eå chö a beä õ nh vieâ m muõ i, vieâ m xoang cuõ ng khoû i (baøi thuoác “Luïc vò ñòa hoaøng” coù coâng duïng chính laø: Boå thaän tö aâm, phuïc hoài chöùc naêng thaän thuûy…) Tuy nhieân cuõng do moät soá taï ng khaù c khi baá t thö ô ng thìgaâ ø y beä nh cho muõ i nhötaï ng pheá, taâm, vò… nhöng goác reã vaãn töø thaän. Khi xoang bòvieâ m thuoá c chö a tròkhoâ õ ng phaû i laø khoù nhö ng caù i khoùlaø ô û choã khi xoang ñ aõ bòvieâ m roà i thìtrong xoang seõ taø ng tí ch maù u muû , hoaï i tö û vaø xaù c khuaå n. Vieä c tieâ u dieä t vi truø ng gaâ y vieâ m xoang thì raá t deã nhö ng sau khi vi truø ng ñaõ cheát muoán giaûi quyeát haäu quaû cuûa “baõi chieán tröôøng” laø ñöa maùu tuï, muû, hoaïi töû, xaùc khuaån ra ngoaøi laø heát sö c khoù ù khaê n, sö û duï ng bieä n phaù p phaã u thuaä t naï o veù t hoaë c huù t cuõng chæ ñöôïc ôû caùc hang hoác lôùn. Khi “baõi chieán tröôøng” khoâ ng ñ ö ô c laø ï m saï ch thìvieä c taù i vieâ m seõ tieá p tuï c xaû y ra. Chính vì theá maø ngöôøi ta cho raèng: “Vieâm xoang laø moät trong nhö ng beä õ nh nan y". V. PHÖÔNG THUOÁ C ÑIEÀ U TRÒBEÄ NH VIEÂ M MUÕ I, VIEÂ M XOANG 1. Soåmuõ i lieâ n tuï c chaû y nöôù c trong (thuoä c veà hö chöù ng khoâ ng thuoä c chöù ng caû m maï o) Baø i thuoá c Luï c vòñò a hoaø ng gia vò- Ñô n thuoá c cho moä t thang: Thuï cñ ò a 20 g Traï ch taû 12 g Hoaø i Sô n 15 g Sô n thuø 12 g Ñan bì 12 g Cao ban long 15 g

327

Baï ch linh Nguõ vò tö û

15 g 6g

Maï ch moâ n

12 g

Coù theå uoá ng lieâ n tuï c tö ø 5 thang ñ eá n 12 thang. 2. Muõ i khoâ , ñau, khoù thôû . Ñôn thuoá c cho moä t thang Maï ch moâ n 12 g Chi tö û 12 g Hoaø ng caà m 12 g Sinh ñ ò a 20 g Thaï ch cao 15 g Ngaâ n hoa 10 g Ngoï c truù c 12 g Hoø e hoa 10 g 3. Muõ i ngheï t (ñieá c muõ i, khoù thôû ) Baø i thuoá c Khai Quan Taù n (Haû i Thöôï ng Laõ n OÂ ng) Hö ô ng phuï 20 g Kinh giô i tueä 20 g ù Xuyeâ n khung 20 g Teá taâ n 20 g Trönha taï o giaù c 20 g Taè m voâ i 20 g Caù c vòtreâ n taù n thaø nh boä t cho cuû haø nh traé ng vaø o giaõ thaø nh cao. Ñaë t vaø o mieá ng luï añ oû ban ñ eâ m daù n leâ n moû aù c. 4 . Muõ i moï c muï n ñoû ôû beâ n trong ñau nhöù c Phöông tròtheo Tueä Tónh coù hai caù ch sau: - Ngoù sen moä t maé tñ oá t thaø nh tro, taù n nhoû roà i thoå i vaø o. - Laù ñ aø o non hoaë c voû caø nh ñ aø o giaõ nhoû nheù t vaø o loã muõ i. 5. Muõ i ñoåmaù u cam (maù u chaû y coùkhi khoâ ng caà m laï i ñöôï c) Ñôn thuoá c theo Haû i Thöôï ng Laõ n OÂ ng: Ñôn thuoá c cho moä t thang

328

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

A dao

20 g

Sinh ñ ò a

20g

Thieå u caê n

20 g

Traé c baù dieä p

10 g

Hoaø ng caà m

15 g

Chí ch thaû o

Saé c uoá ng lieâ n tuï c tö ø 3 thang ñ eá n 5 thang. Theo kinh nghieä m daâ n gian: Laá y moä t con caù treâ rö û a saï ch ñ eå soá ng saá y nguyeâ n vaä y cho vaø o caï p loà ng roà i cho vaø o noà i nö ô c. Tieà ù m caù ch thuû y tö ø 2 - 3 giô . ø Sau ñ où laá y caù treâ ra boû ruoä t, boû xö ô ng aê n heá t phaà n thò t (aê n moä t laà n moä t con laø heá t chö ng ñ ù oå maù u cam). 6. Muõ i moï c thò t dö Phöông chöõ a theo Tueä Tó nh - Laù thanh hao giaõ naù t, voâ i toâ i. Hai vòbaè ng nhau ngaâ m laá y nö ô c trong, coâ ù ñ aë c thaø nh cao roà i tra vaø o loã muõ i. - Da nhí m nö ô ng khoâ ù , taù n nhoû laá y vaû i luï a moû ng goù i laï i nheù t vaø o loã muõ i. - Rau ngoø rí voø naù t nhö ø nheù t vaø o loã muõ i sau moä tñ eâ m seõ ruï ng. 7. Muõ i moï c muï n tró Theo phöông tròcuû a Haû i Thöôï ng Laõ n OÂ ng Phöông thöù nhaá t: Khinh phaá n 5g

Thöhoaø ng

20 g

Haï nh nhaâ n 5g

Xaï hö ô ng

(boù c voû , boû ñaà u nhoï n)

329

Phöông thöù hai: Qua ñ eá (sao) 15 g Ñaà u nhoï n thaû o oâ â (sao) 20 g Thanh ñ aï i

Cam toaï i Khoâ phaø n

15g 20g

20 g

Caù c vòtreâ n taù n boä t troä n vô ù i daà u meø laø m hoaø n to vö a ø nheù tñ ö ô c vaø ï o loã muõ i. Moã i ngaø y tra moä t laà n. 8. Trò vieâm loeùt muõi vaø bò “cam taåu maõ” Theo phöông tròcuû a Haû i Thöôï ng Laõ n OÂ ng - Maï t baï c moä t laï ng cho vaø o saé c vô ù i ba cheù n (baù t) nö ô c caï ù n coø n moä t cheù n. Ngaø y rö a ba laà û n. - Ræ ñ oà ng, pheø n phi hai vò baè ng nhau taù n boä t boâ i. 9 Baø i thuoá c toå ng hôï p tròvieâ m muõ i vaø vieâ m xoang (trómuõ i, ngheï t muõ i, soå muõ i, ñau nhöù c muõ i vaø vieâ m ñau caù c xoang) Baø i coå phöông thieâ n phöông hoaï t meä nh gia vò Ngoâ coâ ng 1 con lô n ù Ñö ô ng quy 12g Taï o giaù c thí ch 10g Cam thaû o 6g Baï ch thö ô c ï 15g Xuyeâ n sô n giaù p 12g Ngaâ n hoa 12 g Traà n bì 8g Thieâ n hoa phaá n 12g Phoø ng phong 12g Nhuõ hö ô ng 8g Cao ban long 20g Moä t dö ô c ï 8g Boá i maã u 12g Baï ch chæ 12 g Lieâ n kieà u 10g Taâ n di 10 g Thuï cñ ò a 20 g

330

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Baø i thuoá c treâ n coù coâ ng duï ng boå thaä n töaâ m, tieâ u vieâ m, baø i nuø ng (truï c muû vaø hoaï i tö ) sinh cô û , thoâ ng kinh hoaï t laï c, khu taø . Coù theå saé c uoá ng lieâ n tuï c tö ø 5 - 10 thang. Lö u yù : Caù c baø i thuoá c treâ n muoá n coù hieä u quaû cao thì phaû i gia giaû m caù c vòthuoá c theo haø n chö ng, nhieä ù t chö ng, hö ù chö ng, thö ù c chö ï ng. Vaá ù nñ eà naø y dö a vaø ï o tö ù chaå n: Voï ng, vaê n, vaá n, thieá tñ eå phaâ n bieä t (neá u haø n chö ù ng thìgia caù c vòoâ n, neá u nhieä t chö ng thì ù gia caù c vò thanh, haø n, neá u höchö ng thì ù gia caù c vò phuï c chí nh, neá u thö cïchö ng thì ù gia caù c vò taû haï ).

19. BEÄNH TRÓNOÄI, TRÓNGOAÏI Theo lyù luaä n Ñoâ ng y thìtrólaø moä t beä nh maï n tí nh do caù c tó nh maï ch trö c traø ï ng, haä u moâ n bòdaõ n vaø xung huyeá t, tó nh maï ch xung huyeá t thaø nh moä t buù i hay nhieà u buù i. Neá u tó nh maï ch bò phoà ng leâ n vaø xung huyeá t beâ n quanh voø ng haä u moâ n (ñ aà u ngoaø i cuø ng cuû a trö c traø ï ng) thì goï i laø tró ngoaï i. Taï i sao tó nh maï ch 2 vuø ng treâ n laï i bòdaõ n, phoà ng leâ n xung huyeá t vaø ñ oaï n trö c traø ï ng laï i tuï t khoû i haä u moâ n? Coù nhieà u nguyeâ n nhaâ n: I. NGUYEÂ N NHAÂ N VEÀ TIEÀ N SÖÛBEÄ NH TAÄ T Do vieâ m ñ aï i traø ng maï n tí nh, taù o boù n thö ô ng xuyeâ ø n, ñ aï i tieä n phaû i raë n nhieà u, vieâ m gan, sôgan maï n tí nh gaâ y xung

331

huyeá t tó nh maï ch. Caù c beä nh ngheà nghieä p do ñ ö ng laâ ù u, ngoà i laâ u, mang vaù c naë ng, phuï nö õ ñ eû nhieà u laà n. II. NGUYEÂ N NHAÂ N CHUÛQUAN Do khí höhaï haõ m (tö c laø ù khí yeá u bò haõ m laï iô û vuø ng taä n cuø ng phí a dö ô i khoâ ù ng coù khaû naê ng ñ i ngö ô c leâ ï n laø m maù u khoù vaä n haø nh vaø caù c boä phaä n trong noä i taï ng giaû m sö ï naâ ng giö õ raá t deã bò tuï t xuoá ng). Víduï : Maù u tö ø tim theo ñ oä ng maï ch ñ i khaé p côtheå , coù nhö ng vuø õ ng ñ i xuoá ng nhöñ oaï n trö c trö ï ô ng, haä ø u moâ n roà i laï i theo tó nh maï ch ñ i ngö ô c trô ï û veà tim. Ñoù laø leõ thö ô ng, maù ø u vaø khí trong thaø nh maï ch luoâ n hoø a hô p vô ï i nhau. Maù ù u vaä n chuyeå n ñ ö ô c laø ï nhô ø khí , moä t khi khíyeá u seõ aû nh hö ô ng ñ û eá n vaä n chuyeå n cuû a maù u nhaá t laø ô û caù c vuø ng xuaá t phaù t cuû a tó nh maï ch maù u raá t khoù ñ i ngö ô c leâ ï n, raá t deã bòuø n taé c khieá n tó nh maï ch chö a ñ ù oï ng nhieà u roà i phoà ng leâ n vaø bòxung huyeá t. Ñaâ y laø nguyeâ n nhaâ n chí nh gaâ y ra beä nh tró . Khi bòkhíhöhaï haõ m khoâ ng chægaâ y beä nh trómaø coø n thö ô ng xaû ø y ra caù c chö ng beä ù nh nhö : sa tö û cung, sa daï con ô û phuï nö , sa bao tö õ , thoaù û t giang, suï p mímaé t, teâ chaâ n, xuoá ng maù u chaâ n, chaâ n tay moû i raõ baá t löïc… Khi tó nh maï ch bòphoà ng caø ng lô n , caø ù ng nhieà u tuù i tó nh maï ch daø y ngoaè n nghoeø o thì caø ng ñ au ñ ô ù n vaø khi ñ aï i tieä n phaâ n cö n ù g seõ coï ñ ö ù t thaø nh tó nh maï ch gaâ y chaû y maù u. Khi maù u chaû y ra laø m xeï p buù i tó nh maï ch aù p lö c giaû ï m maù u seõ tö ï caà m laï i. Tuy nhieâ n vuø ng bòvô õ seõ raá t deã nhieã m truø ng. Caù c giai ñ oaï n tieá n trieå n cuû a beä nh tró ñ ö ô c phaâ ï n chia nhösau:

332

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

1. Trónoä i chia laø m 4 thôø i kyø 1.1 Buù i tróchö a thoø ra ngoaø i, ñ aï i tieä n ra maù u tö ô i, coù trö ô ng hô ø p chaû ï y maù u laâ u caà m gaâ y thieá u maù u. 1.2. Khi ñ aï i tieä n buù i tró loø i ra, sau ñ où tö ï co laï i. 1.3. Khi ñ aï i tieä n buù i tróloø i ra ñ i xong khoâ ng tö ï co leâ n ñ ö ô c phaû ï i aá n buù i tró mô ù i leâ n. 1.4. Tróthö ô ng xuyeâ ø n thoø ra ngoaø i, ñ aå y leâ n khoâ ng ñ ö ô c, ï buù i tró ngoaè n nghoeø o. 2. Tróngoaï i chia laø m 4 thôø i kyø 2.1. Tró ô û phí a ngoaø i haä u moâ n vô ù i mö cñ ù oä í t phoà ng nhoû . 2.2. Tró ô û ngoaø i haä u moâ n, buù i tó nh maï ch lô n ngoaè ù n nghoeø o. 2.3. Tróô û ngoaø i haä u moâ n, buù i tó nh maï ch khoâ ng thoâ ng, bò beá taé cñ au ñ ô n vaø ù chaû y maù u thö ô ø ng xuyeâ n. 2.4. Tróô û ngoaø i haä u moâ n, buù i tróchaû y maù u, nhieã m truø ng sö ng, ngö a vaø ù raá tñ au. Ñeå ñ ieà u tròbeä nh tróneá u duø ng bieä n phaù p laø m hoaï i tö û caù c buù i tó nh maï ch thìroà i sau ñ où seõ laï i xuaá t hieä n caù c buù i tó nh maï ch khaù c. ÔÛ giai ñ oaï n thö ù töneá uñ em caé t boû caû ñ oaï n trö c ï traø ng vaø buù i tróñ i thìroà iñ oaï n tieá p theo laï i tuï t xuoá ng vaø buù i tónh maïch laïi xuaát hieän treân ñoù. Bôûi leõ caùi goác beänh laø “khí hö haï haõm” vaãn chöa giaûi quyeát, muoán chöõa khoûi beä nh tróphaû i boå khí vaø thaê ng khí(laø m cho khí maï nh vaø coù sö cñ ù i ngö ô c leâ ï n nhöbì nh thö ô ng) ñ ø oà ng thô i phaû ø i giaû i quyeá t theâ m moä t vaø i phuï chö ng laø ù :

333

- Hoaï t huyeá t (laø m cho huyeá t lö u thoâ ng deã daø ng). - Nhuaä n trö ô ø ng (laø m cho khoâ ng bòtaù o boù nñ iñ aï i tieä n deã daø ng). - Choá ng vieâ m vaø baø i nuø ng sinh cô(tròcaù c oå ñ aõ vaø saé p nhieã m khuaå n ñ oà ng thô i truï ø c muû vaø caù c hoaï i tö û ra cho veá t thö ô ng laø nh laï i). Baø i thuoá cñ ö ô c thò ï nh duø ng laø baø i coå phö ô ng mang teâ n: “Boå trung ích khí” taùc duïng cuûa baøi thuoác naøy laø (boå khí vaø thaê ng ñ eà )ñ oà ng thô ø i laï i phaû i theâ m caù c vòsau: Tam thaá t (ñ eå boå huyeá t, hoaï t huyeá t), Moä c mieâ n hoa, Ñaï i hoaø ng, Chæxaù c (ñ eå nhuaä n traø ng, haø nh khí ), Ngaâ n hoa, Lieâ n kieà u, Baï ch chæ(ñ eå choá ng vieâ m vaø baø i nuø ng sinh cô ). Ñôn thuoá c cuïtheå nhösau: Ñaú ng saâ m 12 g Chí ch kyø 20g Ñö ô ng qui 12 g Baï ch truaä t 12 g Thaê ng ma 16 g Saø i hoà 12 g Traà n bì 8g Cam thaû o 6g

Tam thaá t baé c Moä c mieâ n hoa Ñaï i hoaø ng Chæ xaù c Ngötinh thaû o Ngaâ n hoa Lieâ n kieà u Baï ch chæ

8g 20 g 5g 8g 12 g 10 g 8g 12 g

Gia giaû m baø i thuoá c theo maï ch lyù : - Neá u beä nh nhaâ n maï ch hoaõ n saé c thìphaû i gia caù c vòboå huyeá t sinh taâ n nhö : hoaø ng tinh, maï ch moâ n, nguõ vò tö ... û

334

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Neá u maï ch vi trìthìphaû i theâ m caù c vòoâ n trung haø nh khí nhö : sa nhaâ n, moä c hö ô ng, hoaé c hö ô ng, hö ô ng phuï .. - Neá u beä nh nhaâ n bò tró maø laï i mô ù i bò vieâ mñ aï i traø ng co thaé t (ñ i phaâ n khoâ taù o, loå n nhoå n tö ng cuï ø c cö ù ng nhöphaâ n deâ ) sö c beä ù nh nhaâ n coø n maï nh. Maï ch ñ i thö c xaù ï c thì gia theâ mñ aï i hoaø ng, chæ xaù c, mang tieâu... Hoaëc tröôùc khi duøng baøi treân thì duøng baøi “Ñaïi thöøa khí” ñeå soå ñoäc, laøm saïch vaø löu thoâng ñaïi tröôøng. - Thoâ ng thö ô ng beä ø nh nhaâ n bò beä nh tró maï ch ñ i traà m teá . Neá u khoâ ng coù khaû naê ng ñ ieà u thuoá c gia giaû m theo theå traï ng vaø maï ch lyù thì cö ù duø ng nguyeâ n baø i thuoá c nhötreâ n nhö ng keát quûa seõ chaäm khoûi… Moã i ngaø y saé c uoá ng 1 thang. Phaû i duø ng í t nhaá t laø 7 thang trong 7 ngaø y, trö ô ng hô ø p beä ï nh naë ng coù theå phaû i duø ng daø i ngaø y hô n (neá u phaû i duø ng quaù 2 tuaà n thìphaû i thoâ ng qua thaà y thuoá cñ eå ñ ö ô c khaù ï m vaø ñ ieà u chæ nh ñ ô n thuoá c. * Ñoá i vô ù i beä nh ñ aõ bòlaâ u ngaø y vaø nhieã m truø ng thìngoaø i vieä c uoá ng baø i thuoá c treâ n coø n phaû i theâ m thuoá c tròngoaø i nhö sau: - Laá y 1 naé m laù loá t tö ô i khoaû ng 100 g rö a saï û ch roà i cho vaø o noà i nö ô cñ ù aä y naé p laï i vaø ñ un soâ i. - Ngoà i leâ n moä t chieá c gheá coù loã ô û giö añ õ eå noà i nö ô c laù ù loá tô û dö ô i mô ù û naé p tö ø tö ø ñ eå xoâ ng hô i (lö u yù chieà u cao vaø lö ô ng hô ï i nö ô c ù phaû i thí ch hô p ïtraù nh noù ng quaù gaâ y boû ng hoaë c gaâ yñ au ñ ô n). ù

335

- Khi nö ô cùlaù loá t coø n aâ m aá m thìchaé t nö ô c ra chaä ù u ngaâ m rö aûphaà n haä u moâ n vaø tró . Moã i ngaø y laø m tö ø 1-2 laà n.

20. BEÄNH THAÄN SUY, “BAÁT LÖÏC” Caû m khoaù i sinh lyù tì nh duï c laø moä t trong nhö õ ng aâ n hueä cuû a taï o hoù a ban cho loaø i ngö ô ø i. Thieâ n haï ñ oâ i luù c ham muoá n taä n höôûng vaø quyù noù moät caùch cuoàng nhieät. Nhieàu ñaáng “tröôïng phu” ñaõ phaûi traû giaù baè ng caû côñ oà sö ï nghieä p vaø caû sö ù meä nh cuû a mì nh khi vö ô t qua giô ï ù i haï n taï o hoù a cho pheù p! Theo sinh lyù hoï c, caû m khoaù i tö ï nhieâ n aá yñ ö ô c toå ï ng hô p ï caá u truù c vaø phaù t tieá t tö ø tinh hoa cuû a thö ï c lö c, tinh thaà ï n vaø tì nh caû m. Noù phaù t trieå n haø i hoø a theo quy luaä t bieá n thieâ n cuû a sö ï trö ô ng thaø û nh vaø cuõ ng giaû m daà n haø i hoø a vô i tuoå ù iñ ô i cuû ø a sinh theå . Leõ ra phaû i tuaâ n thuû quy luaä t. Chæ ñ ieà u chæ nh, thay ñ oå i khi laâ m beä nh. Nhö ng ô û ñ ô ií ø t ai laø m theá , trong giaø u sang phuù quyù coù ngö ô i thö ø ô n ø g laï m duï ng moä t caù ch quaù mö c, traù ù c taù ng aê n chô i voâ ñ oä ñ eå lieä t dö ô ng roà i daã nñ eá n lieä t giö ô ng. ø Bieá t raè ng khaû naê ng tö ï nhieâ n coù haï n, nhieà u ngö ô ø i tì m caù ch taê ng cö ô n ø g noù , kí ch thí ch noù ñ eå ñ ö ô c nhieà ï u hô n ngö ô i ø nhö ng laà õ n caû m khoaù i hoaë c buø cho vieä c laï m duï ng tì nh duï c “quaù ñoä” vaø roài “chieàu khaùch” caùc nhaø chuyeân moân ñaõ mieät maø i nghieâ n cö u ùcheá hoù a ra haø ng traê m loaï i thuoá c kí ch duï c.

336

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Thö ô ng ngö ø ô iøta chæquan taâ m nhieà uñ eá n vieä c boå thaä n, cö ô ng ø dö ô ng, traù ng khí , í t maá y ai thö ô ng cho quaû tim, laù phoå i, laù gan, ñ aõ phaû i cö c nhoï ï c laø m vieä c maø nghóñ eá n vieä c phaû i boà i boå cho noù . Chækhi noù mang beä nh mô i chö ù a vaø õ khi quaù yeá u aû nh hö ô ng ñ û eá n hoaï tñ oä ng mô ù i nghóñ eá n. Coù khi thö ô ng tô i, nghó ù tô i thìñ ù aõ muoä n ! Theá coù phaû i laø khoâ ng coâ ng baè ng vaø phi khoa hoï c khoâ ng? Thö c tì ï nh thì sinh lyù , tì nh duï cñ aâ u chæ do ô û thaä n. Theo y lyù , y hoï c coåtruyeà n: - Taï ng Thaä n chuû veà tinh dò ch vaø taø ng trí . - Taï ng Taâ m (tim) chuû veà huyeá t vaø taø ng thaà n. - Taï ng Can (gan) chuû veà gaâ n vaø taø ng hoà n. - Taï ng Tyø (laù laù ch) chuû veà nhuï c (côthò t) vaø taø ng yù . - Taï ng Pheá chuû bì mao (da loâ ng) vaø taø ng phaù ch. Caù c yeá u toá côhoï c taï o neâ n sö ï cö ô ng dö ø ô ng vaø thö c hieä ï n hoaï tñ oä ng sinh duï c phaû i do sö ï taê ng cö ô ng huyeá ø t cuû a tim. Sö ï keù o giö õ cuû a gaâ n cô(do can, tyø quaû n ). Ñoà ng thô i caû ø m nhaä n qua xuù c giaù c cuû a da (do pheá quaû n ) vaø caù c yeá u toá noä i taâ m nhöthaà n, hoà n, yù , phaù ch. Chæcaà n moä t trong caù c yeá u toá noä i taâ m naø y roá i loaï n hoaë c baá t thö ô ng thìhoaï ø tñ oä ng sinh duï c cuõ ng ñ aõ khoâ ng hoaø n haû o. Neá u thaä n khoû e, tinh duï c doà i daø o maø taâ m trí hoã n loaï n baá t hoø a thìseõ sinh chö ng di moä ù ng tinh. Khi tyø chuû cô , taø ng yù suy yeá u thìsinh chö ng laõ ù nh tinh, xuaá t tinh sô ù m. Khi can chuû caâ n, taø ng hoà n suy, thì ñ i chaú ng vö ng vaø õ maá t hoà n thì coø n ham muoá n

337

gì ? Khi pheá chuû bìmao, taø ng phaù ch suy thìcaû m giaù c giaû m hoaë c maá t caû m giaù c. Vìtheá muoá n phuï c hoà i vaø taê ng cö ô ng khaû ø naê ng sinh duï c laø phaû i boà i boå , cö ô ng kieä ø n toaø n dieä n vaø phaû i ñ ieà u hoø a caù c taïng cho “aên yù” vôùi nhau. Trong quan heä sinh lyù tình duïc khi caùi “töï nhieân” laøm chuû thìnoù coø nñ em laï i taâ m tö , tì nh caû m, quan heä giô i tí ù nh cuû a con ngö ô i vaø ø cuï theå laø tì nh thö ô ng yeâ u vô ï choà ng ñ ö ô c toá ï tñ eï p. Quan heä khaù c giô i chæcoù ù theå laø nh maï nh, nhô ù nhung, thö ô ng meá n, vuoá t ve, chieà u chuoä ng, hieå u nhau vaø caû m thoâ ng nhau trong sö ï bieá n thieâ n daà n daà n cuû a tì nh duï c, caù i daà n daà n aá y noù cuõ ng phaû i tö ï nhieâ n vô ù i tuoå i taù c, caâ nñ oá i vô ù i lö añ ù oâ i maø taï o hoù a quy ñ ò nh. Trong thö cïteá cuõ ng coù nhö ng trö õ ô ng hô ø p quaù ï say meâ vô ù i coâ ng vieä c maø laõ ng queâ nñ i chuyeä n tì nh duï c hoaë c trö ô ng hô ø p ï coá yù queâ nñ iñ eá n khi caà n nhô ù laï i maø khoâ ng tö ï chuû ñ ö ô c thì ï coi ñ où laø moä t beä nh vaø phaû i duø ng bieä n phaù p kí ch thí ch chö õ a beä nh. Trö ô ng hô ø p do beä ï nh lyù gaâ y roá i loaï n chö c naê ù ng, maá tñ i caû m giaù cñ oø i hoû i sinh lyù hoaë c bò truï c traë c trong vieä c hoaï tñ oä ng tì nh duï c trong khi sö c lö ù c bì ï nh thö ô ng thìcuõ ø ng neâ n kí ch thí ch ñ eå phuï c hoà i. Trö ô ng hô ø p ïdo baû n taï ng yeá u, do beä nh, do tai naï n hoaë c do ñ aõ lô õ laï m duï ng quaù ñ oä neá u muoá n phuï c hö ng vaø taê ng cö ô ng ø khaû naê ng thì khoâ ng neâ n chæ ñ ô n phö ô ng duø ng thuoá c kí ch thí ch.

338

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Bô i vìcuõ û ng nhömoà i lö a khi chaù û y nhoû thìngoaø i vieä c thoå i hô i vaø o coø n phaû i boå sung theâ m nhieâ n lieä u. Neá u khoâ ng theâ m nhieâ n lieä u, coù thoå i buø ng leâ n cuõ ng chæñ ö ô c moä ï t hai laà n. Khi nhieâ n lieä u kieä t thoå i vaø o chælaø m taé t ngaá m maø thoâ i. Khi duø ng thuoá c boå cuõ ng phaû i phuï c hoà i toaø n dieä n. Chö õ a beä nh baá t lö c, suy yeá ï u sinh lyù phaû i xeù t toå ng theå vìsao? Yeá u taï ng naø o? Vaø boà i boå vô i ù chuû trö ô ng phuï c hoà i, cö ô ng kieä ø n sinh theå , kí ch thí ch chælaø thö ù yeá u. Ngoaøi ra coøn raát caàn coù yù thöùc cao trong vieäc “baûo toàn voán”. Söû duïng sinh lyù tình duïc “caân ñoái thu chi” gioáng nhö söû duï ng tieà n baï c vaø khoâ ng neâ n coá yù laø m traù i quy luaä t taï o hoù a. Khoâ ng neâ n lö aødoá i caû m giaù c thuoá c boå thaä n qua nhieà u thô ø iñ aï i ñ aõ ñ eå laï i haø ng traê m baø i thuoá c quyù ñ ieà u tròcho tö ng trieä ø u chö ng vaø ù ñ ieà u trò mang tí nh toå ng theå . Dö a treâ ï n quan ñ ieå m chuù ng toâ i ñ aõ daø y coâ ng tì m toø i nghieâ n cö u thö ù c nghieä ï m laâ m saø ng vaø thaø nh coâ ng baø i thuoá c phuï c hoà i, cö ô n ø g kieä n chö c naê ù ng sinh lyù tì nh duï c vaø sö c khoû ù e mang teâ n “Baûo Long boå thaän hoaøn” saû n phaå m naø yñ aõ ñ ö ô c Boä ï y teá cho pheù p Coâ ng ty Ñoâ ng Nam dö ô ï c Baû o Long saû n xuaá t vaø lö u haø nh treâ n thòtrö ô ng caû ø nö ô c vaø ù Coä ng hoø a Lieâ n bang Nga cho pheù p lö u haø nh treâ n toaø n laõ nh thoå nö ô c Nga. ù Nguoà n goá c cuû a baø i thuoá c “Baûo Long boå thaän hoaøn” laø moä t baø i thuoá c quyù . Lö ô ng y, tieá n syõ Nguyeã n Hö u Khai phaù õ t trieå n tö ø phö ô ng thuoá c coå mang teâ n “Nguõ lao luïc cöïc” lö u trong kho baù u trieà u Nguyeã n. Baø i thuoá cñ ö ô c quan ngö ï ï y qua

339

nhieà u trieà uñ aï i phong kieá n Trung Quoá c vaø Vieä t Nam baø o cheá ñ eå phuï c trò cho caù c baä c vua, chuù a vaø ñ aï i thaà n noä i cung. Vô i coâ ù ng lö c phuï ï c kieä n tuyeä t vô ø i, naâ ng cao theå lö c moä ï t caù ch roõ reä t, keù o daø iñ ö ô c thô ï ø i gian lao ñ oä ng vaá t vaû cuõ ng nhö trong luyeä n taä p theå thao, thi ñ aá u vaø keå caû trong duï c phoø ng. Thuoá c coù khaû naê ng phuï c hoà i sinh lö c qua naê ï m chö ng lao ù lö c vaø ï taê ng cö ô n ø g sö c khoû ù eñ eå vö ô ï t qua deã daø ng saù u loaï i hì nh hao sö c, vaá ù t vaû , cö c nhoï ï c neâ n goï i laø “Nguõ lao luïc cöïc”. Sau thô i gian duø ø ng thuoá c beä nh nhaâ n seõ thaá y kieá n hieä u taê ng daà n nhöcaù c keá t quaû sau ñ aâ y: 1. Saé c da hoà ng haø o, saê n seû (khoâ ng bò maä p phì ). Toù cñ ang baï c seõ ñ en daà n. 2. AÊ n ngon mieä ng, nguû saâ u giaá c, heá tñ au lö ng nhö c moû ù i. 3. Trí tueä minh maã n, thô i gian lao ñ ø oä ng daø i hô n. 4. Chö aõñ ö ô c chö ï ng thaä ù n suy, xuaá t tinh sô m, lieä ù t dö ô ng, phuï c hoà i chö c naê ù ng sinh lyù nhöthô i thanh xuaâ ø n cho caû nam giô i vaø ù nö õ giô i. ù “Baûo Long boå thaän hoaøn” laø moä t trong caù c loaï i thuoá cñ aõ ba naê m lieà n ñ ö ô c ngö ï ô i tieâ ø u duø ng bì nh choï n laø haø ng Vieä t Nam chaá t lö ô ng cao. ï “Baûo Long boå thaän hoaøn” ñ ö ô c baø ï o cheá tö ø thaû o dö ô c ï thieâ n nhieâ n khoâ ng coù ñ oä c toá . Neá u duø ng thö ô ng xuyeâ ø n, daø i ngaø y cuõ ng khoâ ng gaâ y phaû nö ng phuï ù vaø khoâ ng taù c haï i gìñ eá n sö c khoû ù e.

340

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Khi laä p phöông ñieà u tròchöù ng baá t löï c thìneâ n löu yù nhöõ ng tröôø ng hôï p sau ñaâ y: - Maï ch taû xí ch vi nhö ô c maø ï hö õ u xí ch traà m thö c thìneâ ï n söû duïng baøi “Luïc vò ñòa hoaøng”. Neáu caû hai boä xích ñeàu vi nhöôïc thì neân söû duïng baøi “Baùt vò queá phuï” duøng lieân tuïc ít nhaá t laø moä t tuaà n roà i mô ù i sö û duï ng caù c baø i thuoá c mang tí nh kí ch thí ch sinh duï c. - Maï ch taû thoá n saé c, vi, nhö ô c hoaë ï c voâ lö c thìphaû ï i sö û duïng thuoác boå taâm huyeát. Coù theå duøng baøi “Quy tyø” uoáng trong moä t tuaà n. Neá u caû hö u thoá õ n voâ lö c hoaë ï c maï ch hö u thoá õ n vi, teá thì phaûi duøng baøi boå khí huyeát, coù theå duøng baøi “Baù t traâ n thang”. Sau ñoù môùi boå thaän traùng döông. - Neáu caùc boä maïch baát hoøa thì phaûi duøng baøi “Tieâ u giao aå m” töø 3 - 5 ngaø y roà i mô ù i duø ng thuoá c boå thaä n traù ng dö ô ng. - Neá u maï ch toå ng khaù nñ i nhoû (khíthieå u) thìneâ n duø ng baøi “Boåtrung í ch khí ” trong moät tuaàn roài môùi duøng baøi boå thaä n traù ng dö ô ng...

341

21. BEÄNH MUÏN NHOÏT LÔÛNGÖÙA, U BÖÔÙU Beä nh taä t ai cuõ ng sô ï nhö ng vieä c tö ï tì m hieå u, nghieâ n cö u ù ñ eå phoø ng vaø trò beä nh thì laï i raá tí t ngö ô ø iñ eå yù , haà u heá tñ eà u yû laï i cho caù c nhaø chuyeâ n moâ n vaø cö ù tö ô ng raè û ng luù c naø o thaà y cuõ ng bieá t hô n mì nh. Y thöcoù caâ u:

“Beänh nhaâ n khoå vìkhoâ ng bieá t thuoá c! Thaày thuoác khoå vì khoâng bieát beänh”

Quaû vaä y khoâ ng ai coù theå hieå uñ ö ô ï c dieã n bieá n trieä u chö ù ng beä nh lyù trong ngö ô ø i mì nh baè ng chí nh mì nh. Nhaá t laø khi trieä u chö n ù g beä nh ô û thô iø kyø mô i phaù ù t. Vì vaä y maø vieä c phoø ng beä nh, ngaê n ngö aøbeä nh ô û giai ñ oaï nñ aà u khoâ ng neâ n yû laï i cho chuyeâ n moâ n maø chí nh chuù ng ta phaû i tö ï theo doõ i vaø ñ ieà u chæ nh traï ng thaù i sinh lyù cho mì nh ñ eå chaë nñ ö ng sö ù ï phaù t trieå n vaø tieâ u huû y maà m beä nh. Vieä c naø y khoâ ng khoù gìlaé m, theo kinh nghieä m coå truyeà n ngö ô i ta chæ ø caàn löu taâm ñeán söï bình thöôøng vaø baát bình thöôøng cuûa “tam khieáu” töùc laø mieäng, haäu moân vaø ñöôøng tieåu. Trieä u chö ng sôkhai cuû ù a beä nh lyù haà u heá t thö ô ø ng bieå u hieä nô û 3 vòtrítreâ n. Ví nhölô û mieä ng, lô û lö ô õ iñ au raù t trong khung mieä ng thìthö ô ng laø ø gan, laù ch, vaø bao tö û ñ ang noù ng baá t thö ô ng, loeù ø t lô ï i, nhö cùraê ng, raê ng lung lay, thö ô ng laø ø do Thaä n nhieä t... Ñaï i tieä n taù o boù n hoaë c khoù ñ aï i tieä n thö ô ng laø ø do chö c ù naê ng cuû a gan, laù ch, ñ aï i traø ng noù ng khoâ ng bì nh thö ô ng. ø

342

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Tieå u tieä n daé t buoá t, nö ô c tieå ù u khoâ ng trong thö ô ng laø ø do thaä n noù ng, baø ng quang noù ng hoaë cñ aõ bò vieâ m. Treâ nñ aâ y chuù ng toâ i chæñ ô n cö û moä t vaø i hieä n tö ô ng theå ï nhieä t, thuoä c vaá nñ eà quan troï ng haø ng ñ aà u. Bôûi theo y lyù Ñoâng phöông: “thöïc tích sinh nhieät, nhieät tích sinh truøng”. Khi nhieä t tí ch thì sinh truø ng, seõ gaâ y ra vieâ m nhieã m keå caû beâ n trong taï ng phuû vaø beâ n ngoaø i da. Maë t khaù c nhieä t beä nh phaù t sinh laø do thö c tí ï ch, khi tí ch tuï seõ gaâ y taé c ngheõ n sö ï vaä n hoù a, trao ñ oå i chaá tñ où laømoä t trong nhö ng nguyeâ õ n nhaâ n chí nh gaâ y muï n nhoï t, lô û ngö a, u bö ù ô u. ù Nhö ng ñ õ oä c toá haø ng ngaø y laã n trong ñ oà aê n thö c uoá ù ng hoaë c tö ø moâ i trö ô ng oâ ø nhieã m xaâ m nhaä p thoâ ng qua ñ ö ô ng tieâ ø u hoù a vaø ñ ö ô ng hoâ ø haá p. Ngoaø i ra ñ oä c toá coø nñ ö ô c taï ï o thaø nh tö ø ñ oà aê n thö c uoá ù ng döthö añ ø ò nh lö ô ng taø ï ng tí ch trong côtheå , khoâ ng baø i tieá t ra ngoaø i kò p thô i. ø Neá u nhöcaù c taï ng phuû khoû e maï nh khoâ ng bònoù ng baá t thö ô ng vaø ø khoâ ng thaá y coù bieå u hieä n baá t thö ô ng ô ø û tam khieá u nhötreâ n thìchö c naê ù ng thaû i trö ø vaø giaû iñ oä c cuû a caù c boä maù y hoâ haá p, tieâ u hoù a, baø i tieá t maø ñ aë c bieä t laø chö c naê ù ng giaû i ñoä c cuû a gan seõ thaûi ñöôïc heát caùc ñoäc toá, tröø khi ñoäc toá ôû möùc “quaù taûi”.

343

Phöông thuoá c chöõ a chöù ng muï n nhoï t, lôûngöù a thì duø ng nhöõ ng baø i sau: 1. Phoø ng phong thang: Phoø ng phong 12g Ma hoaø ng 6g Hoaø ng caà m 10g Xí ch thö ô c ï 12g Ñö ô ng quy 12g Queá chi 10g

Caù t caê n Haï nh nhaâ n Cam thaû o Ñoä c hoaï t Taà n giao

10g 10g 6g 10g 12g

+ Gia theâ m caù c vòtieâ u ñoä c nhö: Ngaâ n hoa

10g

Lieâ n kieà u

10g

Saø iñ aá t

12g

Phuø bì nh

+ Neá u maï ch phuø xaù c thìphaû i gia baøi “Töù hoaøng” Hoaø ng caà m 12g

Hoaø ng lieâ n

Hoaø ng baù 12g

Chi tö û

8g 12g

+ Neáu maïch nhu teá thì gia baøi “Töù quaân” Nhaâ n saâ m

Baï ch linh 15g

Baï ch truaä t 12g

Cam thaû o (ñaõcoùtrong baøiphoøng phong)

+ Neá u maï ch hoaõ n saé c thì gia baøi “töù vaät ” Xuyeâ n khung Ñö ô ng quy

344

8g (ñ aõ coù )

Thuï cñ ò a

30g

Baï ch thö ô c 15g ï

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

+ Neá u khoâ ng coù khaû naê ng xaù c ñ ò nh maï ch lyù thìsö û duï ng nguyeân baøi “Phoøng phong” gia caùc vò tieâu ñoäc ñöông nhieân coâ ng hieä u seõ keù m. Khi coù hieä n tö ô ng trieä ï u chö ng baá ù t thö ô ng ô ø û tam khieá u thìphaû i sô mñ ù ieà u tròbaè ng moï i caù ch nhö ng neâ n sö û duï ng thuoá c thaû o dö ô c thieâ ï n nhieâ n qua saù ch vô û hö ô ng daã ù n hoaë c duø ng caù c loaï i thuoá c y hoï c coå truyeà nñ aõ baø o cheá saü nñ eå giaû m caù c phaû n ö ng phuï ù gaâ y taù c haï i cho côtheå .

22. BEÄNH PHONG THAÁP ÑAU NHÖÙC 345

Lyùluaä n Y hoï c phöông Ñoâ ng khaú ng ñònh moä t soátrieá t lyùraá t thöï c teánhö nhöõ ng tieâ n ñeà ñoù laø : “Baát thoâng taéc thoáng, thoâng taéc baát thoáng” (khoâ ng thoâ ng thì gaâ yñ au, thoâ ng thì khoâ ng ñ au). “Thöïc tích sinh nhieät, nhieät tích sinh truøng” (ñoà aên tích khoâ ng tieâ u thìsinh noù ng soá t, noù ng laâ u thìsinh vi truø ng laø m vieâ m nhieã m). “Huyeát hoûa sinh phong, huyeát kieät sinh ung” (maùu noù ng quaù thì sinh phong taø , maù u quaù í t thì sinh ung bö ô u). ù Ba tieâ nñ eà treâ n laø côsô û giaû i quyeá t nguyeâ n nhaâ n gaâ y beä nh Phong thaá p theo nhö ng côcheá õ sinh lyù , beä nh lyù nhösau: Trong moä t nhaâ n theå soá ng coù hô n moä t traê m nghì n tyû teá baø o. Ñieà u kieä n cho caù c teá baø o soá ng ñ ö ô c phaû ï i coù nhö ng yeá õ u toá khoâ ng theå thieá u laø aê n uoá ng vaø hoâ haá p. Teá baø o uoá ng baè ng taâ n dò ch, thô û nhô ø lö ô ng oâ ï xi hoø a trong maù uñ ö a tô ù i, coø n aê n baè ng caù i gì ? Thö c aê ù n cuû a teá baø o laø khí(khíô û ñ aâ y khoâ ng phaû i laø oâ xy, khoâ ng phaû i laø khoâ ng khí maø laø moä t loaï i dinh dö ô ng ñ õ ö ô c ï chuyeå n hoù a tö ø ñ oà aê n thö c uoá ù ng, maé t thö ô ng khoâ ø ng thaá y). Khílaø m thö c aê ù n nuoâ i soá ng teá baø oñ ö ô c toå ï ng hô p theo ï quaù trì nh vaé n taé t nhösau: Tö ø ñ oà aê n thö c uoá ù ng cuû a con ngö ô ø i laø cô m rau, thò t caù , hoa quaû… ñöôïc ñöa vaøo daï daøy, nhôø söï co boùp, tieát dòch tieâu hoùa cuûa heä thoáng tieâu hoùa (nöôùc mieáng, dòch vò, dòch maät…) ñ oà ng thô ø i nhô ø sö ï vaä n hoù a thuû y coá c cuû a laù laù ch maø ñ oà aê n trong bao tö û ñ ö ô c chuyeå ï n hoù a ra nhieà u thaø nh phaà n. Nö ô c chuyeå ù n

346

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

ñ eá n heä thoá ng baø i tieá t thoâ ng qua tam tieâ u. Baõ ñ ö ô cñ ï ö a vaø oñ aï i traø ng. Coø n moä t loaï i chaá t boä t maø u traé ng goï i laø tinh tyø vòñ ö ô c ï ñ ö a vaø o ruoä t non. Tö ø tinh tyø vò chö aô ù û ruoä t non nhô ø coù nguyeâ n khí tö ø thaä n laø m xuù c taù c maø tinh tyø vò ñ aõ ñ ö ô c hoù ï a khí . Khí naø y chí nh laø thö cùaê n cuû a teá baø o (vai troø xuù c taù c hoù a khícuû a nguyeâ n khí tö ø Thaä n gioá ng nhövai troø cuû a men laø m rö ô u ). ï Khíñ ö ô cïtaï o thaø nh goï i laø dinh khíseõ ñ ö a veà thuû Thaù i aâ m pheá roà i nhô ø sö ï tuyeâ n phaù t cuû a pheá khímaø dinh khíñ ö ô ï cñ ö añ i khaé p caù c neû o cuû a côtheå ñ eå laø m thö c aê ù n cho caù c teá baø o theo moä t heä thoá ng giao thoâ ng ñ eà u khaé p, ñ où chí nh laø caù cñ ö ô ng kinh laï ø c. Kinh laïc ngoaøi vieäc löu thoâng “dinh khí” coøn giöõ vai troø giao thoâng giöõa caùc boä phaän “ñòa phöông” trong cô theå vaø giao thoâng giö õ a thieâ n, ñ ò a, nhaâ n (giö õ a con ngö ô ø i vô ù i trô ø i, ñ aá t, tieá t khí ). Nhövaä y ñoà aên chính cuûa teá baøo laø “dinh khí” ñöôïc taïo thaø nh tö ø ñ oà aê n cuû a con ngö ô i thoâ ø ng qua quaù trì nh chuyeå n hoù a nhötreâ n vaø ñ ö ô c pheá ï khílaø mñ oä ng lö c taû ï iñ i theo caù cñ ö ô ng ø kinh laï cñ eá n nuoâ i tö ng teá ø baø o (keå caû caù c teá baø o côcaá u maù u vaø thaø nh maï ch maù u). Khi kinh laï c thuoä c vuø ng naø oñ où bò beá taé c thì ngoaø i vieä c caù c teá baø o phí a trö ô c thieá ù u aê n coø n taï o caû m giaù c sinh lyù baá t thö ô ng ø maø bieå u hieä n chí nh laø ñ au, teâ , nhö c moû ù i (baá t thoâ ng taé c thoá ng). Ñoà ng thô i seõ ø laø m quaù trì nh chuyeå n taû iñ oà aê nñ eá n cho teá baø o bò uøn taéc (thöïc tích) maø “thöïc tích thì sinh nhieät”, vuøng bò uøn taéc ñ où seõ sinh nhieä t (noù ng naû y, khoù chò u). Sö ï taé c ngheõ n ñ où neá u khoâ ng ñ ö ô c khai thoâ ï ng thìnhieä t seõ taê ng, neá u khoâ ng giaû iñ ö ô c ï thì “nhieät tích sinh truøng” (gaây vieâm nhieãm truøng), söï nhieãm

347

truøng naøy ôû baát kyø “ñòa phöông” naøo trong cô theå keå caû noäi taï ng chö ù khoâ ng phaû i chæ bò traà y da hay chaû y maù u mô i bò ù nhieã m truø ng. Caù c kinh laï c bò taé c ngheõ n hoaë c bò beá taé c hoaø n toaø n laø do taø khí . Taø khíñ ö ô cïchia laø m 6 loaï i goï i laø luï c daâ m, luï c khíhay luï c taø . Ñoù laø : phong, haø n, thö , thaá û p, taù o, hoû a (gioù , laï nh, naé ng, aå m, khoâ , noù ng). Bì nh thö ô ng 6 loaï ø i khítreâ n laø moä t trong nhö ng ñ õ ieà u kieä n toá t cuû a moâ i trö ô ng soá ø ng nhö ng khi thaù i quaù hoaë c baá t caä p thìnoù seõ trô û thaø nh haï i vaø goï i laø Taø khí . Ñoá i vô i ù thö û taø , taù o taø vaø hoû a taø khi xaâ m phaï m côtheå thì coù ñ aë c tí nh laø “ñaùnh nhanh, thaéng nhanh ruùt goïn”, tính chaát beänh raát maïnh meõ neá u bòtruù ng thìhoâ n meâ coù theå gaâ y tö û vong. Khi ñ ö ô c can ï thieä p baè ng thuoá c thìruù t goï n (khoâ ng aå n phuï c ). Ñoá i vô i phong ù taø , haø n taø , thaá p taø khi xaâ m phaï m vaø o côtheå thìí t khi gaâ y hoâ n meâ hoaë c tö û vong maø thö ô ng bieå ø u hieä n trieä u chö ng caû ù m maï o, nhö ng ñ aë c bieä t laø hay aå n phuï c trong caù c kinh laï c. Khi ñ ieà u trò maø khoâng döùt ñieåm thì moät soá “taøn quaân” seõ phuïc laïi ôû caùc kinh laïc vaø chôø cô hoäi “quaäy phaù”. Soá “taøn quaân” aáy seõ laø moä t trong nhö ng nguyeâ õ n nhaâ n chí nh gaâ y taé c ngheõ n kinh laï c, “taøn quaân” caøng nhieàu vaø laån saâu thì trieäu chöùng laâm saøng caø ng naë ng noù coù theågaâ y nguy hieå m vaø tö ûvong do ñ ieà u trò khoâ ng ñ uù ng phaù p. Coø n moä t nguyeâ n nhaâ n thö ù yeá u nö õ a gaâ y taé c ngheõ nñ ö ô ng ø kinh laø do thieá u maù u traà m troï ng ô û toaø n côtheå hay ô û moä t vuø ng naø oñ où (coù beä nh nhaâ n khi xeù t nghieä m kieå m tra maù u khoâ ng coù bieå u hieä n thieá u maù u nhö ng vaã n bòbeä nh phaù t sinh do thieá u maù u, chaú ng haï n: Chö ng voâ ù i hoù a coä t soá ng laø m taé c maï ch maù u

348

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

leâ n ñ aà u daã n ñ eá n thieá u maù u nuoâ i naõ o ). Khi thieá u maù u traà m troï ng daø i ngaø y seõ sinh ung (huyeá t kieä t sinh ung). Ung laø daï ng beä nh nhöu bö ô u, ung nhoï ù t thö ô ng ô ø û daï ng maï n tí nh neâ ní tñ au vaø taø ng tí ch caù c chaá t nhöbaõ ñ aä u, caù c ung lô n, ung nhoû ù hay raá t nhoû seõ gaâ y taé c ngheõ nñ ö ô ng daã ø n khí . Phong laø beä nh thuoä c dö ô ng, ñ aë c tí nh bung toû a, lan roä ng vaø di chuyeå n. Khi bòphong taø aå n phuï c taé c ngheõ n kinh laï c thì trieä u chö ng cuû ù a beä nh laø ñ au nhö c hoaë ù c teâ moû iô û treâ n nhieà u vò trívaø vòtrícuõ ng thö ô ng thay ñ ø oå i (chaï y tö ø choã naø y sang choã khaù c), Ñoâ ng y goï i laø chö ng haø ù nh tyù . Phaù p tròlaø haø nh huyeá t khu phong. Baø i thuoá c thö ô ng duø ø ng laø baø i coå phö ô ng mang teâ n “Phoøng phong thang”. Thaá p thuoä c aâ m, ñ aë c tí nh laø trìtreä , naë ng neà . Khi bòthaá p taø gaâ y taé c ngheõ n kinh laï c thìtrieä u chö ng cuû ù a beä nh ñ au nhö c ù hoaë c teâ moû iô û trong xö ô ng thò t. Sö ng khô p xö ù ô ng ô û theå caá p tí nh thìsö ng, noù ng, ñ oû ; maõ n tí nh thìcoù theå khoâ ng sö ng, noù ng, ñ oû , vò trí beä nh ñ au ñ aâ uñ où ng ñ où (khoâ ng di chuyeå n vò trí ) Ñoâ ng y goïi laø “thoáng baát di söù” (thoáng tyù). Phaù p tròlaø phaû i chæthoá ng vaø taù o thaá p (giaû mñ au vaø laø m khoâ thaá p taø ). Baø i thuoá c thoâ ng duï ng thö ô ng laø ø baø i coå phö ô ng mang teân “Nguõ tích taùn”. Tí nh chaá t beä nh lyù vaø trieä u chö ù ng cuû a haø n taø cuõ ng tö ô ng tö ï nhöthaá p taø nhö ng ñ aë cñ ieå m rieâ ng laø hay ñ au nhieà u veà ñ eâ m, luù c gaà n saù ng, khi chö ô m noù ø ng thì deã chò u. Phaù p trò laø khu phong taù n haø n. Baø i thuoá c thö ô ng duø ø ng laø baø i coå phöông mang teân “Nhaân saâm baïi ñoäc gia phuï töû, can khöông”.

349

Trö ô ng hô ø p ïbò caû 3 taø khí laø phong taø , haø n taø , thaá p taø cuø ng luù c xaâ m phaï m côtheå laø m taé c ngheõ n kinh laï c thìñ oà ng thô ø i phaû i haø nh huyeá t, khu phong, taù n haø n, trö ø thaá p. Baø i thuoá c thö ô ø ng duø ng laø baøi coå phöông mang teân “Ñoäc hoaït tang kyù sinh”. Ñôn thuoá c cuû a caù c tröôø ng hôï p treâ n nhö sau 1. Baø i phoø ng phong thang Phoø ng phong 12g Haï nh nhaâ n 12g Xí ch thö ô c ï 12g Taà n giao 12g Caù t caê n 10g Hoaø ng caà m 12g

Ñoä c hoaï t Khö ô ng hoaï t Queá chi Ma hoaø ng Cam thaû o Ñö ô ng quy

12g 10g 12g 8g 6g 15g

Baø i thôñeå deã nhôù Phong, haï nh, xích thöôï c, taà n giao Caù t, caà m , song hoaï t theâ m vaø o queá chi Ma hoaø ng, cam thaû o, ñöông quy Phoø ng phong thang thaù nh chöõ a khi ñau mình 2. Baø i nguõtí ch taù n

350

Thö ô ng truaä t 12g

Cam thaû o

Haä u phaù c

12g

Queá chi

12g

Sinh khö ô ng

Chæ xaù c

10g

Can khö ô ng

Baï ch thö ô c ï

12g

Nguõ gia bì

15g

Caù t caù nh

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Xuyeâ n khung 10g

baù n haï cheá

Ñö ô ng quy

15g

Ma hoaø ng

Baï ch linh

15g

Traà n bì

Baø i thôñeå deã nhôù Nguõ tích chæthoá ng taù n haø n Thöông truaä t, haä u phaù t, sinh, can, gia bì Khung, quy, linh, thaû o, queá chi Xaù c, thöôï c, caù nh, haï , ma, bìthaø nh phöông 3. Baø i nhaâ n saâ m baï i ñoä c gia vò Nhaâ n saâ m

Tieà n hoà

Saø i hoà

12g

Caù t caù nh

Baï ch linh

15g

Chæ xaù c

Baï c haø

Xuyeâ n khung 10g

Phuï tö û cheá

Ñoä c hoaï t

Can khö ô ng

Cam thaû o

10g

Khö ô ng hoaï t 8g Baø i thôcho deãnhôù Saâ m, saø i , linh, thaû o, khung song hoaï t Tieà n hoà , caù t caù nh, xaù c , baï c haø 4, Baø i ñoä c hoaï t tang kyù sinh Xuyeâ n khung 10g

Tang kyù sinh

15g

351

Ñö ô ng quy Thuï cñ ò a

15g 20

Ngö u taá t

12g

Phoø ng phong

12g 12g

Baï ch thö ô cï

15g

Taà n giao

Queá chi

12g

Cam thaû o

Teá taâ n

Ñoã troï ng

12g

Ñoä c hoaï t

12g

Baø i thôcho deãnhôù Khung, quy, thuï c, thöôï c, queá linh taâ n Ñoä c hoaï t, kyù sinh, ngöu taá t baà n Phong, taà n, cam thaû o cuø ng ñoã troï ng Tròphong haø n thaá p thoá ng coá t caâ n - Trong taá t caû caù c baø i thuoá c treâ n cuõ ng phaû i caê n cö ù vaø o maï ch lyù ñ eå xaù cñ ò nh haø n, nhieä t, höthö cñ ï eå gia giaû m caù c vò thuoá c cho hô p lyù ï . - Ñoái vôùi beänh nhaân bò chöùng “töï haõn” thì boû vò ma hoaø ng. Ñeå duø ng thuoá c chö a beä õ nh phuø hô ï p cho nhieà u theå chö ù ng ñ au teâ nhö ù c moû i vaø tieâ u duø ng cho beä nh nhaâ n Lö ô ng y, Tieá n sóy hoï c Nguyeã n Hö õ u Khai ñ aõ kyø coâ ng nghieâ ncö u vaø ù ñ aõ thaø nh coâ ng baø i thuoác mang teân “Hoûa Long” ñaõ ñöôïc Boä Y teá caáp giaáy pheùp cho Coâ ng ty Ñoâ ng Nam dö ô c Baû ï o Long saû n xuaá t vaø lö u haø nh treâ n thò trö ô ng caû ø nö ô c. Ñoà ù ng thô i ñ ø ö ô c Coä ï ng hoø a Lieâ n bang Nga caá p giaá y pheù p lö u haø nh treâ n toaø n laõ nh thoå nö ô c Nga. Treâ ù n 10 naê m

352

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

nay “Hoûa Long” ñaõ ñöôïc ñoâng ñaûo beänh nhaân trong nöôùc vaø nö ô ù c ngoaø i tí n nhieä mö a duø ng.

23.

NHÖÕ NG TAÙ C NHAÂ N GAÂ Y BEÄ NH HIEÅ M

NGHEØ O Beä nh taä t ai cuõ ng sô ï nhö ng tö ï tì m hieå u, nghieâ n cö uñ ù eå phoø ng vaø tròbeä nh thìlaï i raá tí t ngö ô ø iñ eå yù . Haà u heá tñ eà u yû laï i vaø o caù c nhaø chuyeâ n moâ n vaø cö ù tö ô ng raè û ng luù c naø o thaà y thuoá c cuõ ng bieá t hô n mì nh. Y thöcoù caâ u: “Beänh nhaân khoå vì khoâng bieát thuoác! Thaày thuoác khoå vì khoâng bieát beänh” Quaû vaä y khoâ ng ai coù theå hieå uñ ö ô c dieã ï n bieá n trieä u chö ng ù beä nh lyù trong ngö ô i mì ø nh baè ng chí nh mì nh. Nhaá t laø khi trieä u

353

chö n ù g beä nh ô û thô i kyø ø mô i phaù ù t. Vìvaä y maø vieä c phoø ng beä nh, ngaê n ngö a beä ø nh ô û giai ñ oaï nñ aà u khoâ ng neâ n yû laï i cho chuyeâ n moâ n maø chí nh chuù ng ta phaû i tö ï theo doõ i vaø ñ ieà u chæ nh traï ng thaù i sinh lyù cho mì nh ñ eå chaë nñ ö ng sö ù ï phaù t trieå n vaø tieâ u huû y maà m beä nh. Vieä c naø y khoâ ng khoù gìlaé m, theo kinh nghieä m coå truyeà n ngö ô i ta chæ ø caà n lö u taâ mñ eá n sö ï bì nh thö ô ng vaø ø baá t bì nh thöôøng cuûa “tam khieáu” töùc laø mieäng, haäu moân vaø ñöôøng tieåu. Trieä u chö n ù g sôkhai cuû a beä nh lyù haà u heá t thö ô ng bieå ø u hieä nô û 3 vò trí treâ n. Ví nhö : - Lô û mieä ng, lô û lö ô õ iñ au raù t trong khung mieä ng thì thö ô ng ø laø gan, laù ch vaø bao tö û ñ ang noù ng baá t thö ô ng, loeù ø t lô i, nhö ï c ù raê ng, raê ng lung lay, thö ô ng laø ø do thaä n nhieä t. - Ñaï i tieä n taù o boù n hoaë c khoù ñ aï i tieä n thö ô ng laø ø do chö c ù naê ng cuû a gan, laù ch, ñ aï i traø ng noù ng khoâ ng bì nh thö ô ng. ø - Tieå u tieä n daé t buoá t, nö ô c tieå ù u khoâ ng trong thö ô ng laø ø do thaä n noù ng, baø ng quang noù ng hoaë cñ aõ bò vieâ m. Khi thaá y nhö ng õ bieå u hieä n baá t thö ô ng nhötreâ ø n thìtrö ô ù c heá t phaû iñ ieà u chæ nh cheá ñ oä aê n uoá ng. (Caù c thaà y thuoá c thö ô ng coù ø lô ø i khuyeâ n chaâ n tì nh raè ng: Khi bò beä nh trö ô c heá ù t phaû i thay ñ oå i cheá ñ oä aê n uoá ng, neá u khoâ ng khoû i thìphaû i thay ñ oå i loá i soá ng. Neá u vaã n khoâ ng khoû i thì mô i tì ù m tô i thaà ù y thuoá c). Coå nhaân coù caâu : “Beä nh töømieä ng vaø o, vaïtöødaïra”. Caâu noù i giaû n dòaá y tô i nay caø ù ng thaá y chílyù qua quan saù t cuû a khoa hoï c veà quaù trì nh aê n uoá ng vaø tieâ u hoaù . Chuù ng ta haõ yñ eå taâ m tì m hieå u moä tñ oaï n tieâ u hoù a cuoá i cuø ng trong heä thoá ng tieâ u hoù a ñ où laø ñ aï i traø ng.

354

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Ñaï i traø ng goà m 4 lô p. Phaà ù n trong ñ ö ô c phuû ï lô p maø ù ng nhaà y, lô p maø ù ng sinh ra chaá t nhaà yñ eå tö ï baû o veä thaø nh ruoä t vaø giuù p thö c aê ù n deã daø ng ñ i qua. Tieá p theo maø ng nhaà y laø moâ mô , õ coù caù c maï ch maù u vaø maï ch baï ch huyeá t ñ i qua. Tieá p nö a laø õ maø ng côgoà m 2 lô p, lô ù p tuaà ù n hoaø n beâ n trong vaø lô p doï ù c beâ n ngoaø i. Maø ng côcoùnhieä m vuï co boù p nhaø o troä nñ eå ñ aå y thö c aê ù n veà phí a haä u moâ n tieá p theo laø thanh maï c phuû beâ n ngoaø i ñ aï i traø ng. Ñaï i traø ng coù khaû naê ng taù i haá p thuï ñ ö ô ng gluco, caù ø c vitamin vaø axit amin do vi khuaå n trong khoang ruoä t taï o ra, 90% nö ô c vaø ù caù c chaá tñ ieä n phaâ n. Moã i ngaø y coù chö ng 2 kg hoã ø n hô p thö ï c aê ù nñ ö ô c nghieà ï n naù t tö ø daï daø y, qua ruoä t non roà iñ i xuoá ng ñ aï i traø ng. Sau khi ñ aï i traø ng thö ï c hieä n quaù trì nh taù i haá p thuï chæ coø n laï i khoaû ng 200g phaâ n. Ñoà aê nñ ö ô c chuyeå ï n qua 5m ruoä t non heá t 4 - 5 giô ø sau ñ où ñ ö a vaø oñ aï i traø ng. Toá cñ oä xeâ dò ch cuû a phaâ n trong ñ aï i traø ng chaä m laï iñ eå taù i haá p thuï . Qua 2m ñ aï i traø ng heá t 12 - 18 giô . Sö ø ï chuyeå n vaä n chaä m chaï p nhö ng lieâ n tuï c (khoâ ng dö ng laï ø iô û baá t kyø ñ oaï n naø o ). Trong quaù trì nh tieá p nhaä nñ oà aê n hoã n hô p tö ï ø ruoä t non ñ uø n vaø oñ aï i traø ng coù keø m theo chaá t dò ch tieâ u hoù a chö a moä ù t soá men vaø coù muoá i, rö ô u vaø ï vaø i chaá t kí ch thí ch. Ñoà ng thô ø i trong ñ aï i traø ng coù khoaû ng 400 - 500 loaï i vi khuaå n khaù c nhau. Caù c nhaø khoa hoï c khaú ng ñ ò nh trong 1 gam phaâ n coù chö ng 30 - 40 tyû ø vi khuaå n. Theo soá lieä u cuû a tieá n sókhoa hoï c Koandi trong moä t ngaø yñ eâ m moã i ngö ô i thaû ø i ra gaà n 17 ngaø n tyû con vi khuaå n qua phaâ n. Caù c loaï i vi khuaå n naø y ngoaø i vieä c tham gia vaø o khaâ u

355

cuoá i cuø ng cuû a quaù trì nh tieâ u hoù a coø nñ aû m nhaä n chö c naê ù ng baû o veä ñ aï i traø ng. Ñoà ng thô i bieá ø n chaá t xôthö c phaå ï m thaø nh haø ng loaï t vitamin, axit amin, men, hooù c moâ n vaø caù c chaá t dinh dö ô ng quan troï õ ng khaù c. Trong moâ i trö ô ø ng hoaï tñ oä ng cuû añ aï i traø ng, caù c vi khuaå n noù i treâ n coù khaû naê ng laá n aù t, ñ eø beï p vaø tieâ u dieä t raá t nhieà u loaï i vi truø ng gaâ y beä nh ñ oà ng thô i caù ø c saû n phaå m cuû a caù c vi khuaå n coù lô ï i noù i treâ n coù taù c duï ng ñ ieà u chæ nh heä thoá ng thaà n kinh thö c vaä ï t, kí ch thí ch heä mieã n dò ch vaø ngaê n chaë n sö ï phaù t trieå n baá t bì nh thö ô ng cuû ø a caù c moâ , duy trì sö ï mieã n dò ch vaø giö õ vai troø choá ng ung thö . Chaú ng nhö ng theá õ 17 ngaø n tyû vi khuaå n coù lô ï i soá ng trong ñ aï i traø ng, khi phaù t trieå n cuõ ng giaû i phoù ng naê ng lö ô ng sö ï ô i aá û m maù u vaø caù c côquan xung quanh. Chí nh vì vaä y maø caù c nhaø thoâ ng thaù i tö ø ngaø n xö añ aõ coi ñ aï i traø ng laø moä t caù i loø sö ô i khoâ û ng chæsö ô i aá û m moï i côquan trong khoang buï ng maø coø n laø m aá m maù u vaø truyeà n nhieä t theo maù u sö ô i aá û m toaø n boä côtheå . Caù c vi khuaå n coù lô ï i toà n taï i vaø phaù t trieå n trong moâ i trö ô ng chua yeá ø u vaø chaá t xôthö c phaå ï m. Tuy nhieâ n, ñ a soá ngö ô ø i ta trong sinh hoaï t laï i khoâ ng lö u taâ m cho sö ï toà n taï i cuû a vi khuaå n coù lô ï i. Hoï raá tí t aê n thö c phaå ï m xô maø chuû yeá u laø duø ng caù cñ oà aê n goï n nheï , khoaù i khaå u giaø u dinh dö ô ng. Chaú õ ng haï n nhöbö a aê õ n chæthö c hieä ï n vô i vaø ù i laù t baù nh mì keï p thò t hoaë c ba teâ , hoaë c chæ uoá ng rö ô u vô ï iñ ù oà nhaä u thò t, caù trong moät böõa aên … Khieán trong ñaïi traøng haàu nhö khoâng coù phaâ n, khoâ ng gaâ y caû m giaù c muoá nñ aï i tieä n vaø coù theå lieà n maá y ngaø y khoâ ng ñ aï i tieä n. Ñeå laï i treâ n thaø nh ñ aï i traø ng moä t lô p ù “vaùng” phaân thöù “vaùng” naøy baùm vaøo neáp gaáp cuûa ñaïi traøng. Khi thaø nh ñ aï i traø ng thö c hieä ï n quaù trì nh taá u lyù (tieá t nö ô c ra ù

356

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

ngoaø i) caù c vaù ng phaâ n bòveâ troø n theo nhu ñ oä ng roà i khoâ cö ng ù nhösoû i. Cö ù nhötheá nhieà u ngaø y caù c cuï c phaâ n cö ng ñ ù ö ô c boà ï i ñ aé p ngaø y caø ng to ra, baù m chaë t vaø o thaø nh ñ aï i traø ng, gaâ y nhieã m ñ oä c cho côtheå , laø m taé c ngheõ n vaø bieá n daï ng co thaé tñ aï i traø ng. Thoâ ng thö ô ng bö ø ô c sang tuoå ù i boá n mö ô i, khi lô p maø ù ng nhaà y moû ng daà n, ñ aï i traø ng bòtí ch tuï dí nh caù c u phaâ n laø m thaø nh ñ aï i traø ng bògiaõ n ra, bieá n daï ng vaø cheø n eù p leâ n caù c taï ng phuû ô û oå buï ng khieá n cho caù c taï ng phuû naø y trong tì nh traï ng luø ng nhuø ng beâ n moä t tuù i phaâ n daã n tô i nhö ù ng caû õ n trô û khoâ ng nhoû trong vieä c thö c hieä ï n chö c naê ù ng hoaï tñ oä ng. Nhieà u u phaâ n baù m cö ng ô ù û moä t choã haø ng chuï c naê m laø m cho choã ñ où khoâ ng ñ ö ô c ï nuoâ i dö ô ng bì õ nh thö ô ng, caû ø n trô û tuaà n hoaø n gaâ y ra tì nh traï ng sung huyeá t, nhieã m ñ oä c vaø gaâ y chö ù ng vieâ m keá t traø ng, xuaá t huyeá t, giaõ n tó nh maï ch roà i daã n tô ù i poâ lí p vaø ung thö . Ñoà ng thô i ø vô i tì ù nh traï ng aê n uoá ng thieá u chaá t xôseõ gaâ y taù o boù n. Trö ô ng ø hô p khoâ ï ng coù hoaë c quaù í t phaâ n trong voø ng 24 - 32 giô ø bò coi laø taù o boù n vaø thö ô ng sinh caù ø c trieä u chö ù ng nhö cñ ù aà u, buoà n nguû , ñ au buï ng, soâ i buï ng, naë ng ô û buï ng dö ô ù i, aê n khoâ ng ngon mieä ng, böïc doïc, buoàn phieàn … Moä t nhaø phaã u thuaä t ngö ô ø i Ñö ù c noå i tieá ng tieá n haø nh moå töû thi 280 trö ô n ø g hô p thìphaù ï t hieä n 240 trö ô ng hô ø pñ ï aï i traø ng bò bieá n daï ng vaø ô û vaù ch trong ñ aï i traø ng baù m raá t nhieà u cuï c phaâ n cö ng nhöñ ù aù . Thaø nh ñ aï i traø ng cuû a ngö ô i lô ø n ñ ù a soá bòdí nh nhö ng cuï õ c cö n ù g nhöñ aù , naè mô û ñ où khoâ ng bieá t tö ø bao giô ø noù gioá ng nhöcaù i voø m beá p moã i ngaø y muoä i moä t daø y leâ n. Baùc só Lamar tuyeân boá: “Chuùng toâi coù theå hoaøn toaøn töï tin vaø noù i raè ng nguyeâ n nhaâ n côbaû n cuû a 90% caù c beä nh haø nh

357

haï con ngö ô ø i chí nh laø sö ï taù o boù n, sö ï tí ch tuï caù c chaá t xæleõ ra phaûi ñöôïc ñaåy ra khoûi cô theå”. Ngoaøi ra loái aên uoáng ngaãu hö ng tuyø ù tieä n, khoâ ng quan taâ m tô ù iñ ò nh lö ô ng vaø ï chaá t xôkhieá n phaâ n taï o thaø nh chö a raá ù t nhieà u chaá t kieà m (moâ i trö ô ng kieà ø m huyû dieä t vi khuaå n coù lô i vaø ï thí ch ö ng vô ù ù i sö ïphaù t trieå n cuû a vi khuaå n gaâ y beä nh). Chí nh vìvaä y maø Giaù o söGherzon coâ ng boá raè ng: Ung thölaø sö ï traû thuø cuû a tö ï nhieâ n veà vieä c con ngö ô i sö ø û duï ng thö c aê ù n sai laà m. Trong cuoán : “Ñieàu trò ung thö” cuûa oâng coù ñoaïn vieát: “… Trong 10.000 tröôøng hôïp ung thö thì 9.999 trö ô ng hô ø p laø ï haä u quaû cuû añ aà uñ oä c bô i phaâ û n cuû a chí nh mì nh, chæcoù 1 trö ô ng hô ø pñ ï uù ng vô ù i sö ï bieá n daï ng thoaù i hoù a cuû a cô theå maø thoâ i. Chaé c chö a muoä n khi chuù ng ta quan taâ mñ eá n sö c ù khoeû cuû a mì nh vaø caû m thö ô ng cho 2m ñ aï i traø ng toä i nghieä pñ aõ phaû i chò uñ ö ng sö ï ï haø nh haï cuû a chí nh chuù ng ta. Khi ñ aï i traø ng bò vieâ m thì phaû i thay ñ oå i ngay cheá ñ oä aê n uoá ng cho phuø hô p vaø ï phaû i laä p tö c chö ù aõngay. Ñaï i traø ng vieâ m thö ô ng coù ø bieå u hieä n trieä u chö ng nhösau: ù - AÊ n uoá ng khoù tieâ u, trong buï ng lì nh sì nh ñ au aâ mæ coù luù c ñ au dö õ doä i. Khi ñ au aá n vaø o buï ng thaá y hô i caê ng. Neá uô ï ñ ö ô c ï hô i hoaë c trung tieä n hoaë cñ aï i tieä nñ ö ô c thì ï bô ù tñ au. Khi aê n phaû i ñ oà aê n laï hoaë c coù nhieà u chaá t mô , chaá õ t tanh thì khoù chò u laé m vaø thö ô ng sinh chö ø n ù g tieâ u chaû y. Thö ô ng ngaø ø yñ aï i tieä n tö ø 2ñ eá n vaø i 3 laà n. Ñi phaâ n khi thìboù n, khi thìnhaõ o, hay coù maù u vaø chaá t nhaà y baù m theo phaâ n, (cuõ ng coù trö ô ng hô ø p vaø ï i ba ngaø y mô iñ ù iñ aï i tieä n moä t laà n ). Beä nh laâ u seõ suù t caâ n daà n. Da xanh xao ñ oaû n hô i hay thô û daø i, khi nguû traè n troï c, nguû roà i thì hay mô sô . ï

358

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

Theo y lyù trieá t hoï c phö ô ng Ñoâ ng thìpheá vaø ñ aï i traø ng coù quan heä bieå u lyù , vìtheá khi ñ aï i traø ng beä nh coø n aû nh hö ô ng lieâ û n ñ ô i tô ù i pheá ù (phoå i) theá maø pheá laï i chuû bì mao (tö c laø ù quaû n lyù veà da vaø loâ ng). Vìvaä y thö ô ng khi vieâ ø mñ aï i traø ng maï n tí nh hoaë c ñ aï i traø ng khoâ ng bì nh thö ô ng thìda bòbieá ø n dò , khoâ naù m, taø n nhang vaø coù nhieà u veá tñ en (trö ng coù ù c ). Khi duø ng thuoá c chö a beä õ nh ñ aï i traø ng thìphaû i kieâ n trì , khaù c vô ù i nô iñ au khaù c (veá t toå n thö ô ng haø ng ngaø y bòñ oà aê n coï saù t coù ñ eá n 2-3 laà n neâ n raá t khoù laø nh. Ñoà ng thô i phaû ø i kieâ ng cö õ chaát môõ, chaát tanh nhö môõ ñoäng vaät, cua, caù, oác, eách, soø, heán… vaø phaû i kieâ ng cö õ bia, rö ô u. ï - Khi naø o khoâ ng thaá yñ au buï ng, trong buï ng nheï nhaø ng aê n vaø o mau ñ où i, ñ aï i tieä n phaâ n khoâ ng thoá i, thaø nh khuoâ n khoâ ng laã n caù c cuï c loå n nhoå n vaø chæcaà n raë n moä t laà n laø phaâ n tuoâ n tuoä t ra heá t. Baõ i phaâ n goï n, ñ oaï n phaâ n cuoá i cuø ng thu thaø nh choù p nhoï n. Nhötheá mô i laø ù heá t haú n beä nh (tieâ u hoù a bì nh thö ô ng) vaø ø coá gaé ng giö õ gì n cho ñ aï i traø ng ñ ieà uñ où cuõ ng ñ oà ng nghó a vô i ù vieä c giö õ gì n sö c khoeû ù vaø dung nhan thuaà n kieá t cho mì nh. HEÁ T Muø a Ñoâ ng naê m 2000

359

TAØ I LIEÄ U THAM KHAÛ O VAØTRÍCH DAÃ N - Ñoà chuù nan kinh maï ch quyeá t (Taà n Vieä t Nhaâ n, Vö ô ng Thuù c Hoø a, Lyù Taà n Hoà ) - Kinh dò ch ( Ngoâ Taá t Toá ) - Noä i kinh toá vaá n ( Hoaø ng Ñeá Thaù nh Ñeá ) - Y toâ ng kim giaù m ( Ngoâ Khieâ m) - Y hoï c nhaä p moâ n ( Lyù Dieâ m) - Maï ch phaù p ( Trö ô ng Troï ng Caû nh) - Phö ô ng phaù p xem maï ch (Nguyeã n vaê n Minh) - Trö ô ng caû nh nhaï c toaø n thö - Trung Quoá c y hoï cñ aï i tö ø ñ ieå n - Trung Quoá c Dö ô c hoï ï cñ aï i tö ø ñ ieå n - Haû i Thö ô ng Y toâ ï ng taâ m Laõ nh ( Leâ Hö õ u Traù c) - Nam dö ô c thaà ï n hieä u ( Tueä Tó nh) - Dö ô c tí ï nh chæ nam ( Nguyeã n Vaê n Minh) - Minh y chæ chö ô ng û

360

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

- Maï ch Thaù i Toá - Thoï theá baû o nguyeâ n - Vaï n beä nh hoà i xuaâ n - Trung y hoï c khaù i luaä n - Loâ coâ ng baø o cheá - Lösan maï ch phaù p - Baû n thaû o cö ô ng muï c ( Lyù Thô ø i Traâ n) - Trung y danh tö ø thuaä t ngö õ tuyeå n trí ch - Ñò nh ninh toâ i hoï c maï ch (Leâ Ñö c Thieá ù p) - Taï p chí Ñoâ ng Y tö ø 1968 - 1985 - Luï c nhaâ mñ aï iñ oä n - Dö ô ng traï ch tam yeá u - Traâ m cö uñ ù aï i thaø nh - Y hoï c saù ng yeá u - Phö ô ng phaù p xem maï ch (Nguyeã n Vaê n Minh) - Maï ch kinh (Vö ô ng Thuù c Hoø a) - Maï ch Thaù i toá (Trö ô ng Thaù i Toá ) - Maï ch phaù p Trö ô ng Caû nh Nhaï c - Tyù ngoï lö u chuù ( Huyø nh Minh Ñö c) ù - Linh quy baù t phaù p (Huyø nh Minh Ñö ù c) - Ñoâ ng chu lieä t quoá c

361

- Baû n thaû o vaá nñ aù p (Ñö ô ng Dung Xuyeâ ø n)

MUÏ C LUÏ C Lô iø giô i thieä ù u Chöông I: Y lyùcôbaû n lieâ n quan maä t thieá t vôù i chaå n ñoaù n vaø luaä n trò. 1. Khaù i nieä m veà khí , huyeá t, thuû y, hoû a. 2. Khaù i nieä m veà lö ô ng nghi, aâ õ m dö ô ng, tö ù tö ô ng, nguõ ï haø nh. 3. Nguõ taï ng, luï c phuû . - Nguõ taï ng. - Luï c phuû . - Quan heä giö a caù õ c taï ng phuû . 4. Heä kinh laï c. 5. Nguyeâ n nhaâ n gaâ y beä nh. 6. Baù t cö ô ng. Chöông II. Chaå n ñoaù n. 7. Vaø i neù t sôboä veà chaå nñ oaù n hoï c. 8. Voï ng chaå nñ aï i cö ô ng. 9. Vaê n chaå nñ aï i cö ô ng. 10. Vaá n chaå nñ aï i cö ô ng. 11. Thieá t chaå nñ aï i cö ô ng.

362

TẬP ĐOÀN Y DƯỢC BẢO LONG www.baolongduong.com.vn

12. Quy naï p caù c loaï i maï ch theo nhoù m. 13. Chaå n maï ch ñ eå bieá t vaä n meä nh vaø beä nh chö ng. ù 14. Chaå nñ oaù n beä nh treû em. Chöông III. Phöông döôï c vaø phaù t traä n ñoà . 15. Taï ng phuû dö ô c hoä ï i. 16. Baù t phaù p traä nñ oà Chöông IV. Côcheá beä nh lyù vaø luaä n tròmoä t soá beä nh thöôø ng gaë p. 17. Beä nh maï ch lö ô n, doø haä u moâ n. 18. Beä nh vieâ m muõ i, vieâ m xoang. 19. Beä nh tró noä i, tró ngoaï i. 20. Beänh suy thaän, “baát löïc”. 21. Beä nh muï n nhoï t, lô û ngö a, u bö ù ô u. ù 22. Beä nh phong thaá pñ au nhö c. ù 23. Nhö ng taù õ c nhaâ n gaâ y beä nh hieå m ngheø o. Taø i lieä u tham khaû o vaø trí ch daã n.

363