Nibud agenda
op tijd & geld fina
n ciĂŤle ja arpla n n er
Grip op tijd & geld Hoe houd je grip op je geld en op je tijd tijdens een life-event? In het gewone dagelijkse leven kan het al lastig zijn om je inkomsten en uitgaven in balans te houden en zijn de dagen soms te kort! Als er ook nog momenten bij komen die je leven veranderen, hoe kun je dan je geld goed in de gaten houden? Kun je dan nog wel plannen en vooruitkijken? En hoe kan ik jou met de Nibud Agenda daar bij helpen?
Grip op geld tijdens life-event Voor het Nibud zijn life-events de momenten waarop je leven financieel (heftig) kan veranderen. Op sommige van deze momenten kun je je voorbereiden, op andere niet. EĂŠn ding hebben life-events gemeen: ze zijn van invloed op je financiĂŤle situatie. Bij ieder life-event (het ene misschien wat groter dan het andere) is het goed om te zien wat er verandert in jouw portemonnee. Hoe houd je tijdens een life-event grip op je geld? De Nibud-vuistregels CheckPlanSpaarBewaar helpen je hierbij. Ze maken duidelijk wat je kunt doen om financieel gezond te worden en te blijven. En ik heb overzichtjes voor je die je zelf kunt invullen, bijvoorbeeld voor je jaarbegroting, je vakantiebegroting en je zorgverzekering. Ook die bieden houvast, en houvast geeft grip. Hoe jouw financiĂŤle situatie verandert door het life-event dat jij meemaakt, wordt met deze overzichten snel duidelijk. 2
VOORWOORD
Blik op de toekomst met Life-Eventspel Welke financiële gebeurtenissen kom je allemaal tegen? Dat is voor iedereen anders, maar we hebben er heel wat opgenomen in het Life-Eventspel op de achterkant van deze agenda. Gebaseerd op een verzonnen levensweg. Puur om te laten zien wat je mee kunt maken.
Van agenda naar financiële jaarplanner Het valt je vast meteen op: in deze agenda vind je geen datums. We zijn ze niet vergeten: we hebben ze er expres niet in gezet. Omdat het zomaar kan zijn dat je niet op 1 januari, maar op een ander moment wilt starten. Met grip op je geld krijgen en houden kun je altijd beginnen. En life-events laten zich niet altijd even goed plannen. Ook daarom hebben we de Nibud Agenda tijdloos gemaakt. Zodat je hem kunt gebruiken wanneer je maar wilt en dan toch een heel jaar vooruit kunt kijken.
Tips van anderen Hoe gaan anderen om met life-events? Hoe hebben zij de financiële gevolgen opgevangen? Ik deed een oproep via de Nibud-site, en ik kreeg veel bijzondere reacties. Een aantal ervaringen deel ik met jou in deze agenda.
Ik wens je veel grip toe!
Productmanager Nibud Agenda
3
4
OM TE ONTHOUDEN Van agenda naar financiĂŤle jaarplanner. . ........................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Een leven vol grote financiĂŤle gebeurtenissen................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Life-Eventspel....................................................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Grip op geld met CheckPlanSpaarBewaar........................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Life-event Samenwonen.. ................................................................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Life-event Verhuizen......................................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Life-event Trouwen........................................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 Life-event Gezinsuitbreiding........................................................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 Life-event Uit elkaar......................................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 Life-event Ander inkomen.. ............................................................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146 Life-event Pensioen........................................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 Colofon...................................................................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192
5
Van agenda naar financiĂŤle jaarplanner Het valt je vast meteen op: in deze agenda vind je geen datums. We zijn ze niet vergeten: we hebben ze er expres niet in gezet. Omdat het zomaar kan zijn dat je niet op 1 januari, maar op een ander moment wilt starten. Met grip op je geld krijgen en houden kun je namelijk altijd beginnen. Het is wel belangrijk om je inkomsten en uitgaven 12 maanden lang bij te houden. Dan heb je een compleet beeld van wat er in jouw portemonnee gebeurt en hoef je je niet af te vragen waar je geld is gebleven. De life-events die in deze agenda staan, laten zich niet altijd even goed plannen. Een huwelijk of een verhuizing nog wel, maar een scheiding of een ziekte gooit vaak alles overhoop. Ook daarom hebben we de Nibud Agenda tijdloos gemaakt. Zodat je hem kunt gebruiken wanneer je maar wilt en dan toch een heel jaar vooruit kunt kijken. En daarmee wordt de Nibud Agenda een financiĂŤle planner die 12 maanden lang jouw planning volgt, zonder dat je daarvoor op 1 januari hoeft te beginnen.
Hoe werkt deze planner? Je kunt je uitgaven bijhouden vanaf pagina 32. Daar staat de eerste maand afgedrukt. In de kantlijn kun je de maand omcirkelen en bij de dagen kun je de datum invullen. Elke maand sluit af met een maandoverzicht, waarna je doorgaat naar de volgende maand en dezelfde stappen herhaalt: omcirkel de maand en vul de datums in. Op de pagina hiernaast zie je de voorbeelden.
Heel veel succes!
6
HOE WERKT HET DIT JAAR? 1
2 27 3
28
4
8
5
9
6
10
29
30
7
Tip! Je kunt op alle dagen van een maand beginnen, maar het is het makkelijkst als je op de eerste dag van een nieuwe maand van start gaat. Je maandoverzichten zijn dan compleet. Begin je halverwege een maand, dan mis je een stukje. 7
Een leven vol grote financiële gebeurtenissen Mensen verheugen zich op grote gebeurtenissen – life-events – in hun leven. Ze kijken ernaar uit om volwassen te worden, een eigen huishouden te runnen, promotie te maken of een gezin te stichten. De minder leuke life-events, zoals ziekte, uit elkaar gaan en werkloos raken, overvallen hen vaak. Door een life-event kun je soms (tijdelijk) minder goed rondkomen of betalingsproblemen krijgen. Dat gebeurt vaker bij: • Scheiden • Werkloos worden • Aarbeidsongeschikt raken • Minder verdienen (bij een nieuwe baan) Eén ding hebben life-events gemeen: ze zijn van invloed op je financiële situatie. Bij ieder life-event (het ene misschien wat groter dan het andere) is het goed te kunnen zien wat er verandert. Wil je alvast een blik op de toekomst werpen? In het Life-Eventspel op de achterflap kom je heel wat gebeurtenissen tegen. Stuk voor stuk doen ze iets met jouw portemonnee.
8
LIFE-EVENTS Wat zijn life-events? Voor het Nibud zijn life-events de momenten waarop je leven financieel (heftig) kan veranderen. Op sommige van deze momenten kun je je voorbereiden, op andere niet. In het Life-Eventspel ervaar je wat ze kunnen betekenen voor jouw geldzaken. Pak de spelregels op de volgende pagina's erbij en speel het spel. Veel succes!
9
Jan
Maandag
Feb Mrt Apr
Dinsdag
Mei Jun Jul
Woensdag
Aug Sep Okt Nov Dec 32
Donderdag
Uitgaven
Jan
week 01 Vrijdag
Op pagina 6 vind je de uitleg.
Dec
Heb je al gelezen hoe je deze financiĂŤle jaarplanner kunt gebruiken?
Nov
Okt
Sep
Aug
Zondag
Jul
Jun
Mei
Zaterdag
Apr
Mrt
Feb
Uitgaven
33
Einde van de maand: check je planning Aan het einde van iedere maand maken we een maandoverzicht. Op de bladzijde hiernaast zie je het overzicht voor de afgelopen maand. Kijk in je afschrijvingen en bijschrijvingen of het klopt wat je had ingeschat in de jaarbegroting.
Hoe doe je dat? Stap 1: Vul de inkomsten in voor die maand. Stap 2: Tel je uitgaven op voor die maand. Stap 3: Trek de uitgaven van de inkomsten af. Stap 4: Vergelijk het bedrag met het bedrag dat op pagina 26-27.
onder de streep overblijft bij die maand.
Alternatief voor stap 1 tot en met 4: Heb je geen zin om al je inkomsten en uitgaven op te tellen en af te trekken? Kijk dan op de eerste dag van de nieuwe maand naar je saldo. Is dat ongeveer hetzelfde als op de eerste dag van de vorige maand? Dan heb je in de afgelopen maand ongeveer dezelfde inkomsten en uitgaven gehad.
Klopt het ongeveer? Dan heb je een goede inschatting gedaan van je kosten! Klopt het niet? Heb je deze maand misschien onverwachte kosten gehad? Daar is niets aan te doen. Of misschien heb je een verkeerde inschatting gemaakt, dat kan ook. Maar dan gaat het volgende maand opnieuw niet kloppen. Probeer dus uit te vinden waar het verschil vandaan komt.
42
Jan Feb
Maandoverzicht
Apr
€
Mei
A. Totaal inkomsten
€
Uitgaven afgelopen maand €
Reserveringsuitgaven
€
Huishoudelijke uitgaven
€
Extra uitgaven (zie per dag agenda)
€
€
Okt
Over / Tekort (=A-B)
Nov
€
Dec
B. Totaal uitgaven
Sep
Aug
Jul
Vaste lasten
Jun
Inkomsten
Mrt
Inkomsten afgelopen maand
43
Colofon
Š Nibud 2019, Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting, Utrecht Deze agenda hebben we zeer zorgvuldig samengesteld. Toch kunnen er (druk) fouten of onvolledigheden in staan. Het Nibud kan hiervoor niet aansprakelijk worden gesteld. Wil je inhoud uit deze agenda hergebruiken? Vraag ons dan eerst om toestemming. ISBN: 978-90-8904-110-4
Projectverantwoordelijke: Anne-Mart Kuipers Teksten en redactie: Annette Groen, DĂśrthe Kunkel en Karin Radstaak Design en grafische productie: Vormgeverij Verf en de Buuf, verfendebuuf.nl Illustraties: TopVectors, vectorstock.com Drukwerk: New Energy Drukwerk, newenergydrukwerk.nl 192