editie 2020/2021
Geld Studenten je geldzaken tijdens je studie
Aantekeningen
Actuele informatie over corona en studeren lees je op: nibud.nl/corona-en-studeren
4
Voorwoord Studeren is een nieuwe fase in je leven. Maar de start van het nieuwe studiejaar (2020/2021) is dit keer voor ons allemaal nieuw en onbekend. Vooruitkijken is tijdens de coronacrisis lastiger dan ooit. Zowel voor studenten en hun ouders, als voor de onderwijsinstellingen. Er zijn universiteiten die aangeven dat ze tot het eind van 2020 alleen maar online colleges geven en er zijn opleidingen die nog nadenken over de manier waarop hun studenten vanaf september lessen kunnen volgen. Voor de kosten van je studie maakt het waarschijnlijk weinig verschil hoe het onderwijs wordt ingericht. Het college- en lesgeld wordt niet lager, studieboeken en andere materialen worden niet goedkoper en ook de kosten van het studentenleven zullen niet veel veranderen. Voor je inkomsten kan de coronacrisis wĂŠl gevolgen hebben. Als je met de inkomsten van een bijbaan een deel van je studie wilt betalen, kan het zijn dat die bijbaan je minder gaat opleveren dan je dacht. Dat is niet altijd makkelijk. Van DUO mag je daarom je studielening verhogen, maar dat vind je misschien ook niet meteen de beste oplossing als je geen hoge studieschuld wilt. Kortom, meer dan andere studiejaren wordt er een beroep gedaan op de flexibiliteit en creativiteit van studenten. Met de Geldwijzer Studenten helpen we je daar zo goed mogelijk bij op weg. Een bijbaan zoeken is nog steeds een goed idee. Want in 2020 mag je zoveel bijverdienen als je wilt. Er is momenteel minder te verdienen in de horeca, maar er is volop werk als bezorger, schoonmaker of vakkenvuller. Of misschien is meer lenen voor jou en de studie die je doet, wĂŠl de beste oplossing. Dan zorgen we ervoor dat je weet dat je je lening niet alleen kunt verhogen, maar ook kunt verlagen op het moment dat je een andere extra inkomstenbron hebt gevonden. Of als het je is gelukt om minder kosten te maken. Omdat er tijdens dit studiejaar dankzij de coronacrisis misschien veranderingen zijn, die we nu nog niet kennen, adviseren we je om nibud.nl/corona-en-studeren in de gaten te houden en ook duo.nl regelmatig te checken. We wensen je in ieder geval een leerzaam, leuk ĂŠn betaalbaar studentenleven!
5
Wat is een DigiD? DigiD staat voor Digitale Identiteit. Het is jouw persoonlijke elektronische handtekening. Met een DigiD kun je onder andere: • belastingaangifte doen via mijn.belastingdienst.nl, • toeslagen aanvragen via mijn.toeslagen.nl, • je inschrijven voor een opleiding via studielink.nl, • studiefinanciering aanvragen via mijn.duo.nl, • je pensioenopbouw bekijken via mijnpensioenoverzicht.nl.
Stap 1: Vraag je DigiD aan
Stap 3: Download de DigiD app
Ga naar digid.nl/aanvragen. Hou je burgerservicenummer (BSN) bij de hand. Dit nummer staat op je ID of in je paspoort onder de tekstbalk ‘Persoonsnummer’. Kies een gebruikersnaam en wachtwoord en onthoud deze goed. Binnen 3 werkdagen krijg je een activeringscode toegestuurd per post.
Met de app kun je op allerlei belangrijke plekken inloggen: het CBR, het CJIB, je zorgverzekeraar, DUO, je gemeente, de Belastingdienst, het UWV, enz. Gebruik je alleen je telefoon, dan ga je naar de site waar je wilt inloggen. Daar kies je voor inloggen met de DigiD app. Met je zelfgekozen pincode log je vervolgens in. Wil je liever inloggen via een computer, dan krijg je een code waarmee je je telefoon kunt koppelen aan het andere scherm. Daarna log je met een QR-code in. Ook zonder app kun je inloggen. Je vult dan je gebruikersnaam en wachtwoord in en krijgt daarna per sms een code toegestuurd. Met die code log je vervolgens in. Om in te loggen met een DigiD zijn meer stappen nodig dan bij andere sites. Dat is om ervoor te zorgen dat jouw persoonlijke gegevens alleen voor jou bereikbaar zijn.
Deel je DigiD niet zomaar met anderen! En bescherm je inloggegevens goed. Zo voorkom je misbruik van jouw persoonsgegevens.
Stap 2: Activeer je DigiD Heb je de activeringscode binnen? Mooi! Ga naar digid.nl/activeren. Nu kun je aan de slag met de rest. Activeer je DigiD binnen 20 dagen. Als je langer wacht, vervalt de activeringscode en moet je opnieuw een DigiD aanvragen.
8
2. Studiefinanciering Als je een opleiding volgt of studeert, heb je misschien recht op studiefinanciering. Maar wanneer en hoelang heb je er recht op? Hoe vraag je het aan? En zijn er nog andere financiĂŤle regelingen als je gaat studeren? In dit hoofdstuk lees je hier alles over.
9
Basisbeurs, aanvullende beurs en studentenreisproduct Wat is de basisbeurs? Dit is een maandelijkse bijdrage van de overheid om de kosten van je studie te compenseren.
Voor wie is de basisbeurs? De basisbeurs is voor mbo-studenten die een beroepsopleidende leerweg (BOL) doen en 18 jaar of ouder zijn.
Hoe hoog is de basisbeurs? Op bladzijde 11 zie je hoe hoog de basisbeurs in jouw geval is. Het bedrag dat je krijgt, hangt af van je woonsituatie. Als je niet meer bij je ouders woont, heb je recht op een hoger bedrag.
14
Doe je mbo en heb je een (bij)baan? In 2020 vervalt voor alle studenten de grens voor bijverdienen. Als je een cruciaal beroep hebt en daardoor tijdens de coronacrisis juist meer werkt, heeft dat in 2020 dus geen gevolgen voor je studiefinanciering. Kijk voor het einde van het jaar op de site van DUO om te zien of dat in 2021 verandert of nog steeds zo zal zijn.
3. Lenen voor
je studie
Studeren kost geld. Maar wat als je die kosten niet kunt betalen? Ga je geld lenen bij DUO of niet? En als je geld leent, hoeveel leen je dan? In dit hoofdstuk lees je alles over lenen.
23
Het lijkt misschien aantrekkelijk om een laptop te kopen voor € 14 per maand in plaats van in één keer € 650 te betalen. Maar bedenk wel dat je uiteindelijk veel meer betaalt als je per maand aflost, omdat je dan ook rente moet betalen. Zo betaal je al snel € 300 bovenop de originele prijs. Geld lenen voor een scooter of een andere aankoop? Bedenk dan eerst of je genoeg geld binnenkrijgt om de lening en de rente terug te betalen. Want als je geld leent, moet je vrijwel altijd maandelijks een vast bedrag aflossen. Betaal niet meer rente voor je lening dan nodig is. Vergelijk rentepercentages en voorwaarden en zeg niet meteen ja. En bedenk: sparen is ook een optie.
Leasen Je kunt ook allerlei producten leasen: een swapfiets, meubels voor je kamer of een wasmachine. Dit kun je vergelijken met huren. Je betaalt een bedrag per maand voor het product, maar het is niet jouw eigendom. Aan het einde van het contract moet je het weer inleveren. Wil je een product leasen? Let dan hier op: • Hoelang loopt het contract? Is dat niet te lang? • Kun je het contract eerder stoppen? Vaak kan dat niet en dan zit je lange tijd aan de maandelijkse kosten vast.
38
• • •
Moet je een boete betalen als je het contract eerder stopt? Die boete is vaak hoog. Welke service hoort erbij? Wie betaalt bijvoorbeeld de reparatie als het product kapot gaat? Hoeveel betaal je in totaal tijdens de looptijd van het contract? Dat is vaak veel meer dan wat je in de winkel voor het product zou betalen.
Betaal je jouw rekeningen vaak te laat? Voorkom dat de problemen zich opstapelen. Heb je je lesgeld of collegegeld nog niet betaald? Of ben je te laat met je huur? Eén keer een rekening te laat betalen is nog geen ramp. Als het vaak gebeurt, dan is er wel iets aan de hand. Je hebt dan te weinig geld om je verplichtingen na te komen. Regel daar snel iets voor! Zoek contact met het bedrijf waar je de betalingsachterstand hebt en spreek af hoe je de achterstand gaat terugbetalen.
Vraag hulp! Lukt het je niet om je geldproblemen zelf op te lossen? Vraag dan hulp! Praat erover met je ouders of ga naar de gemeente. Ook kun je naar zelfjeschuldenregelen.nl gaan voor tips en informatie.
4. Uitgaven tijdens je studie Als je gaat studeren, heb je andere uitgaven dan tijdens je middelbare schooltijd. Je moet lesgeld of collegegeld betalen, studieboeken kopen en betaalt je eigen verzekeringen. Als je op kamers gaat wonen, komen er nog meer kosten bij. In dit hoofdstuk krijg je een indruk van de uitgaven die je tijdens je studie hebt.
39
Hoeveel geven anderen uit? Je wilt waarschijnlijk weten wat 'normale' uitgaven zijn. Om te zien of je aan een bepaalde uitgavenpost relatief veel of weinig uitgeeft, kun je je eigen uitgaven vergelijken met de gemiddelde uitgaven van andere studenten. De volgende tabellen laten zien welke uitgavenposten thuis- en uitwonende studenten hebben en hoeveel zij hier gemiddeld per maand aan uitgeven. Niet iedere student besteedt aan iedere uitgavenpost geld. Daarom kun je de uitgaven niet bij elkaar optellen voor een gemiddeld kostenplaatje per maand. Uitgaven mbo (BOL) Huur (inclusief energie, water, televisie en internet) Kostgeld Zorgverzekering Overige verzekeringen (bijv. aansprakelijkheidsverzekering, inboedelverzekering, reisverzekering) Telefoon Contributies en abonnementen (bijv. voor studie- of studentenvereniging, sport, krant/tijdschrift, muziek) Lesgeld Studiekosten (bijv. studieboeken en andere benodigheden) Vervoer (fiets, scooter, auto, ov) Kleding en schoenen Vrijetijdsuitgaven (uitgaan, uit eten, hobby’s, vakantie) Voeding Persoonlijke verzorging (bijv. kapper, tandpasta, make-up) Diversen (bijv. cadeaus, goede doelen)
40
Thuiswonend
Uitwonend
Gemiddeld
€ 413
€ 413
€ 131 € 101 € 23
€ 107 € 19
€ 131 € 103 € 21
€ 26 € 31
€ 34 € 48
€ 27 € 35
€ 100,17 € 114
€ 100,17 € 154
€ 100,17 € 127
€ 123 € 57 € 110
€ 144 € 58 € 122
€ 127 € 58 € 112
€ 27 € 31
€ 156 € 39
€ 56 € 33
€ 47
€ 77
€ 52
6. Bijbaan Veel studenten werken naast hun studie. Maar wat zijn de regels rondom werken? Mag je onbeperkt bijverdienen? Wat moet je weten over arbeidscontracten? In dit hoofdstuk vind je praktische informatie.
55
Eigen inkomsten naast je studiefinanciering Hoeveel mag je bijverdienen? In 2020 mag je zoveel bijverdienen als je wilt. Sommige studenten werken in een cruciaal beroep vanwege de coronacrisis juist extra. Je kan in het jaar 2020 bijverdienen zonder gevolgen voor je studiefinanciering. Check voor het einde van het jaar of dit in 2021 ook mag.
56
Woon je bij je ouders? Let op de huurtoeslag! Als jouw ouders huurtoeslag krijgen en jij nog bij jouw ouders woont, dan kan jouw inkomen invloed hebben op de hoogte van de toeslag. Degene die de huurtoeslag ontvangt moet daarom ook jouw inkomsten opgeven in mijn.toeslagen.nl. Zo voorkom je dat er later huurtoeslag terugbetaald moet worden. Jouw inkomen heeft geen invloed op de zorgtoeslag van je ouders.
Je arbeidscontract Wat staat er in je contract? In je contract staan afspraken met je werkgever over: • het werk dat je doet; • of je een vast of een tijdelijk contract hebt; • het aantal uur dat je werkt; • je loon; • het aantal vakantiedagen; • overige arbeidsvoorwaarden (zoals een telefoon, reiskostenvergoeding en pensioenopbouw).
Wat zijn de regels als je ziek bent? Als je ziek bent, krijg je bij de meeste werkgevers je loon gewoon doorbetaald. Bij sommige werkgevers krijg je de eerste dagen van je ziekte niet doorbetaald of gaan die dagen van je vakantiedagen af. Kijk in jouw arbeidsovereenkomst hoe dat bij jouw werk is geregeld. Ben je langere tijd ziek, dan krijg je de eerste 2 jaar minimaal 70 procent van je laatstverdiende loon. Als je een vast of een tijdelijk contract hebt, krijg je doorbetaald voor de uren die je volgens jouw contract wekelijks werkt. Voor bepaalde contracten gelden andere regels:
• Bij een oproepcontract krijg je de uren waarop je ingeroosterd bent, maar ziek bent, in principe uitbetaald. Hierbij kan ook gelden dat in je arbeidsovereenkomst staat dat je de eerste dagen van je ziekte niet krijgt uitbetaald. • Bij een nulurencontract zijn je werktijden van tevoren niet bepaald. Als je dan wordt opgeroepen voor werk en je bent ziek, dan krijg je geen loon. • Werk je als uitzendkracht via een uitzendbureau? Dan staat in de cao voor uitzendkrachten of en hoeveel jij doorbetaald krijgt als je ziek bent. Dat hangt bijvoorbeeld af van hoelang je al voor het uitzendbureau werkt.
57
64
7. Grip op je geld? Weet jij waar je geld blijft? Betaal je je rekeningen op tijd? Kun jij al je belangrijke papieren terugvinden? Kortom: heb je grip op je geld?
65
Maakt geld gelukkig? Of geld gelukkig maakt, is de vraag. Maar financieel geluk is wel een stuk verder weg als je geen overzicht hebt over je inkomsten en je uitgaven, als je belangrijke documenten kwijtraakt en als je geen geld achter de hand hebt om onverwachte grote uitgaven op te vangen. Grip op je geld zorgt er in ieder geval voor dat je niet óngelukkig wordt omdat je elke maand financiële stress hebt. Wat kun je doen om grip te krijgen en te houden?
Check elke week je saldo en uitgaven Bekijk minstens één keer in de week je saldo in je bankapp. Dan weet je meteen wat je nog hebt en kom je niet voor verrassingen te staan. Kijk ook naar de bedragen die zijn afgeschreven. Kloppen ze of is er ten onrechte geld afgeschreven? Heb je je rekeningen inderdaad betaald?
Plan elke maand je inkomsten en uitgaven Als je vooruitkijkt, kun je beter inschatten of je ergens geld overhoudt of juist te kort gaat komen. Om te beginnen kun je per maand een overzicht van je inkomsten en uitgaven maken. Zo weet je precies wat er binnenkomt en wat er sowieso uit zal gaan. Op den duur kun je maanden met elkaar vergelijken en kijken wanneer je meer of minder uitgeeft en waarom. Zo weet je: doe ik maar wat of ga ik juist bewust met mijn geld om?
66
Kijk op nibud.nl/studentenbegroting en download het formulier. Schrap posten die je niet hebt of voeg andere toe. Grip krijgen en houden: kom in actie! • Wil je weten welke uitgaven bij jou passen en hoe anderen dat doen? Ga dan naar persoonlijkbudgetadvies.nibud.nl/. • Maak elke maand een begroting. • Houd je uitgaven bij in een (online) kasboek of bijvoorbeeld een excel. • Zet elke maand wat geld apart. • Zet meer geld apart in de maanden waarin je inkomsten hoger zijn. • Pas je uitgaven aan in de maanden waarin je inkomsten lager zijn.
Rijke en arme maanden Als je studeert en werkt, heb je soms de ene maand meer inkomsten dan de andere. Extraatjes als vakantiegeld en een eindejaarsuitkering krijg je vaak maar één keer per jaar. Zet in de