Nibud agenda 2018
op tijd & geld
Voorwoord Iedereen telt mee! Soms neemt het leven plots een heel andere wending; je verliest je baan, je hebt te maken met een scheiding of een onverkoopbaar huis. Er kunnen veel redenen zijn waarom je in financiĂŤle problemen komt. En dan begint het pas: elk dubbeltje omdraaien, niet weten hoe je de maand moet doorkomen. Leven met een krappe beurs valt niet mee. Armoede in Nederland neemt toe, ook in Haarlem. Steeds meer mensen krijgen te maken met het gevaar dat ze in een sociaal isolement raken. Een prettig leven kost vaak geld en als je niet veel te besteden hebt, ben je geneigd minder actief mee te doen aan de samenleving. De grootste zorg is: hoe haal ik het einde van de maand, week, dag! Als je deze zorgen hebt, zijn financiĂŤle keuzes, op korte en langere termijn, moeilijk te maken. Ook bij jongeren zie je dat ze vaker en makkelijker in de schulden raken. De nieuwste smartphone, abonnementen en merkkleding lonken steeds en daarom maken zij soms onverstandige keuzes. Niet verwonderlijk, want ze zijn financieel nog vaak onwetend. Goede voorlichting en training helpen jongeren om inzicht te krijgen in hun geldzaken. En daar helpen wij graag bij. Het Preventieteam
1
Voorwoord van de gemeente Haarlem geeft gastlessen op basisscholen en op het voortgezet onderwijs. Met die lessen helpen zij jongeren hun geldzaken op orde te krijgen.
Ondanks alle (geld) zorgen, u staat er niet alleen voor! De afdeling Schulddienstverlening ondersteunt bij bijvoorbeeld budgetbeheer en schuldbemiddeling. Daarnaast is er een gratis training ‘Grip op geld’. Minder geld hebben en toch rondkomen is ingewikkeld. De cursus geeft inzicht hoe u grip houdt op inkomsten en uitgaven, hoe u schulden voorkomt en hoe u kunt bezuinigen. In drie dagdelen krijgt u meer inzicht in uw financiële situatie. Aanmelden kan via voorkomschulden@haarlem.nl. In Haarlem telt iedereen mee en willen we dat iedereen meedoet. Ook als u geen schulden heeft maar wel rond moet komen van een minimuminkomen. De gemeente Haarlem heeft voor inwoners met een krappe beurs een aantal regelingen beschikbaar. Op www.haarlem.nl/regelingen-bij-krappe-beurs/ staan alle regelingen overzichtelijk weergegeven. Wilt u liever de brochure ontvangen? U vraagt deze op via minimavoorziening@haarlem.nl. Deze Nibud-agenda 2018 staat vol met tips, persoonlijke verhalen, overzichten, testjes, contactgegevens. Ik wens u veel leesplezier! Joyce Langenacker Wethouder Sociale Zaken en Werkgelegenheid 2
EEN STEUNTJE IN DE RUG Vragen over werk, inkomen, wonen, welzijn of zorg? Boerhaavewijk en Meerwijk Wijkcentrum De Ringvaart Floris van Adrichemlaan 98 2035 VD Haarlem T 023 5430991
Noord - Noord De Horizon Ambonstraat 2 2022 DM Haarlem T 023 5430995
wijkteam-schalkwijk1@haarlem.nl
wijkteam-noord1@haarlem.nl
Centrum en Rozenprieel Buurtcentrum De Tulp Voortingplantsoen 56 2012 XZ Haarlem T 023 5430997
Noord - Zuid De Schakel Pijnboomstraat 17 2023 VN Haarlem T 023 5430996
wijkteam-centrum@haarlem.nl
Europawijk en Molenwijk Rivièraplein 4 2037 AS Haarlem T 023 5430992 wijkteam-schalkwijk2@haarlem.nl
wijkteam-noord2@haarlem.nl
Parkwijk en Zuiderpolder De Sprong Prinses Beatrixdreef 2 2033 TX Haarlem T 023 5430994
Slachthuisbuurt, Amsterdamsebuurt en Van Zeggelenbuurt Het Broederhuis Nagtzaamplein 67 2032 TC Haarlem T 023 5430993 wijkteam-oost1@haarlem.nl
Zuid-West Trefpunt ’t Trionk Van Oosten de Bruijnstraat 60 2014 VS Haarlem T 023 5430998 wijkteam-zuidwest@haarlem.nl
Zandvoort Flemingstraat 55 2041 VW Zandvoort T 023 5740450
wijkteam-oost2@haarlem.nl sociaalwijkteam@zandvoort.nl
Voor informatie over de wijklocaties, openingstijden en inloopspreekuren van het Sociaal Wijkteam kijk op www.sociaalwijkteamhaarlem.nl Voor Zandvoort kijk op www.sociaalwijkteamzandvoort.nl
3
Wat doet Wat doet gemeente Haarlem voor u? De afdeling Schulddienstverlening biedt hulp bij financiĂŤle problemen. Samen met de consulent Schulddienstverlening bekijkt u uw uitgavenpatroon en uw schulden. Ook hebben we een traject budgetondersteuning op maat. Hierin werken we gezamenlijk aan het oplossen van uw schulden en het vergroten van uw financiĂŤle zelfredzaamheid. Schulddienstverlening bemiddelt ook tussen u en uw schuldeisers. Tijdens het traject zoeken we samenwerking met onze partners in de stad om u te ondersteunen. Denk bijvoorbeeld aan het op orde brengen van uw administratie en hulp bij het aanvragen van (belasting) toeslagen en minimaregelingen. Het totale traject duurt 36 maanden. Belangrijk voor het slagen van het traject is uw motivatie. Wilt u gebruik maken van dit traject? U meldt zich aan via www.haarlem.nl/schulden of u belt 14023 en vraagt naar Schulddienstverlening.
4
HAARLEM VOOR U Regelingen krappe beurs In Haarlem telt iedereen mee en willen we dat iedereen mee doet. Voor gezinnen, jongeren, chronisch zieken en gehandicapten die moeten rondkomen met een krappe beurs zijn diverse regelingen beschikbaar. Zoals: • de HaarlemPas • gratis sport en cultuur voor kinderen tot 18 jaar (Jeugdsportfonds, Jeugdcultuurfonds) • tegemoetkoming in de ziektekosten • gratis ID-kaart • gratis bibliotheekpas Wilt u alle regelingen zien? Kijk dan op www.haarlem.nl/regelingen-bij-krappe-beurs/. Voor vragen over de regelingen kunt u ook bellen met 14023 (vraag naar minimaregelingen).
5
Wat doet Preventie Schulden voorkomen is beter dan ze oplossen. Het Preventieteam ondersteunt Haarlemmers met tips en trucs over hoe grip te houden op je geld en hoe schulden te voorkomen. Het team geeft in samenwerking met de consulenten van de afdeling schulddienstverlening verschillende trainingen.
Training Grip op geld Tijdens de training leert u: • hoe maak ik een begroting • hoe kies ik de juiste zorgverzekering en energiemaatschappij • hoe kan ik schulden voorkomen • hoe kan ik bezuinigen Wanneer: twee keer per maand Waar: Wijkcentrum Binnensteeds en de Stadsbibliotheek
6
HAARLEM VOOR U Gastlessen op scholen Omgaan met geld kan je niet vroeg genoeg leren. In de gastlessen is aandacht voor zakgeld, kleedgeld, reclame en verleidingen, schulden voorkomen en groepsgedrag in relatie tot geld. De gastlessen zijn voor het basisonderwijs (groep 8), voortgezet onderwijs en beroepsonderwijs.
Informatiebijeenkomsten op locatie Het Preventieteam geeft voorlichting op maat aan inwoners en organisaties (bijvoorbeeld in wijkcentra) over het voorkomen van schulden en hoe je grip op je geld kan krijgen. Heeft u interesse in de training, een gastles of een informatiebijeenkomst? Stuur dan een mail naar voorkomschulden@haarlem.nl. Alle door het Preventieteam aangeboden diensten zijn gratis.
Gemeente Haarlem Publiekshal, Zijlvest 39, 2011 VB Haarlem Open: ma t/m vrij van 9 – 11.00 uur vrije inloop Tussen 11 - 16 uur (donderdag 20.00 uur) op afspraak Postbus 511, 2003 PB Haarlem antwoord@haarlem.nl www.haarlem.nl Tel: 14 023 7
Colofon
Š Nibud juli 2017, Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting, Utrecht Deze agenda hebben we zeer zorgvuldig samengesteld. Toch kunnen er (druk)fouten of onvolledigheden in staan. We nemen hiervoor geen aansprakelijkheid. Wil je inhoud uit deze agenda hergebruiken? Vraag ons dan eerst om toestemming. ISBN: 978-90-8904-099-2
Projectverantwoordelijke: Anne-Mart Kuipers Teksten: Anne-Mart Kuipers, Brigitte ter Laak, Gea Schonewille Irene Blanken Redactie: Anne-Mart Kuipers, Brigitte ter Laak Design en grafische productie: Vormgeverij Verf en de Buuf, Culemborg verfendebuuf.nl Drukwerk: New Energy Drukwerk, newenergydrukwerk.nl
8
Pagina's OM TE ONTHOUDEN
Doe de CheckPlanSpaartest
10
E-mailcoaching CheckPlanSpaar 13 Maak een jaarbegroting
22 - 27
FinanciĂŤle opvoeding
58 - 59
In en om het huis; inventaris
70 - 71
De vakantiebegroting
98 - 99
Zorgverzekering
173 - 175
#CheckPlanSpaar; doe opnieuw de test
186 -189
9
Doe de test Onze vuistregels: Check, Plan, Spaar Waar sta jij? Weet jij wat je moet doen om financieel gezond te worden, te zijn en te blijven? Vind je het lastig? De vuistregels van het Nibud helpen je erbij. Door deze agenda heen komen de Nibud-vuistregels aan bod. Eerst even kijken hoe goed jij ze al onder de knie hebt? Doe de test! 1. Hoe vaak bekijk je je banksaldo? A. Meerdere keren per dag B. Dagelijks C. Wekelijks D. Minstens eens per twee weken E. Minstens 1 keer per maand F. (Bijna) nooit
2. A. B. C. D. E. F.
A=10 B=10 C=10 D=5 E=0 F=0
Mijn punten:
Ik weet op dit moment wat mijn saldo is Ik weet het niet Ik weet het niet, ik weet alleen of ik rood sta of niet Ik weet het ongeveer, ik kan er tot € 200 vanaf zitten Ik weet het ongeveer, ik kan er tot € 100 vanaf zitten Ik weet het ongeveer, ik kan er tot € 50 vanaf zitten Ik weet het precies A=0 B=0 C=0 D=5 E=10 F=10 Mijn punten: Heb je minder dan 15 punten? Dan valt er nog winst te behalen Subtotaal: op het checken, zie pagina 14 en 15! 10
CHECK, PLAN, SPAAR 3. Maak je wel eens een begroting? A. Ik maak elk jaar een begroting voor dat jaar B. Ik maak elk jaar een begroting voor dat jaar. En als er tijdens het jaar iets verandert in de inkomsten of uitgaven, pas ik het aan C. Ik heb één keer in de afgelopen drie jaar een begroting gemaakt D. Ik heb ooit een begroting gemaakt. Die pas ik elke keer aan als er iets verandert in de inkomsten of uitgaven E. Ik heb het wel eens geprobeerd, maar nooit afgemaakt. F. Ik heb nog een nooit een begroting gemaakt A=10 B=10 C=5 D=5 E=0 F=0 Mijn punten: 4. Ik heb het gevoel dat ik overzicht over mijn financiële situatie heb A. Helemaal eens B. Eens C. Niet eens, niet oneens D. Oneens E. Helemaal oneens A=10 B=10 C=5 D=0 E=0 Mijn punten:
Subtotaal:
Heb je minder dan 15 punten? Dan valt er nog winst te behalen op het plannen, check pagina 16 t/m 20! 11
Doe de test 5. A. B. C. D. E.
Spaar je? Ja, iedere maand ongeveer 10 procent (of meer) van mijn inkomen Ja, iedere maand, maar minder dan 10 procent Ja, jaarlijks ongeveer 10 procent (of meer) van mijn inkomen Ja, jaarlijks, maar minder dan 10 procent van mijn inkomen Nee, ik spaar niet A=10 B=5 C=10 D=5 E=0 Mijn punten: 6. Ik vind het moeilijk om te sparen A. Helemaal eens B. Eens C. Niet eens, niet oneens D. Oneens E. Helemaal oneens A=0 B=0 C=5 D=10 E=10 Mijn punten:
Subtotaal:
Heb je minder dan 15 punten? Dan valt er nog winst te behalen op het sparen. Check pagina 29, 30 en 31! 12
CHECK, PLAN, SPAAR Uitslag: Tel de subtotalen van checken, plannen en sparen bij elkaar op en bekijk hieronder je score: 0-24 punten: onvoldoende 25-34 punten: matig 35-44 punten: voldoende 45-59 punten: goed 60 punten: uitstekend! Ben je tevreden over de uitslag of had het wel wat beter gekund? Wil je jezelf aanscherpen of scherp houden? In deze agenda gaan we dieper in op de vuistregels en op veel dat daar mee samenhangt. Dat gaat je zeker aanscherpen. Wil je echt een flitsende start van het nieuwe jaar maken? Volg dan onze gratis e-mailcoaching Check, Plan, Spaar. Hiermee maak je in 12 weken de drie Nibud-vuistregels tot routine. Wekelijkse mails en sms’jes geven je geheugensteuntjes, praktische uitleg en tips om grip te houden op je geldzaken. Meedoen? Ga naar nibud.nl en zoek op CheckPlanSpaar. Laten we afspreken dat we eind 2018 de test opnieuw doen. Erg benieuwd hoe je dan scoort. We gaan voor de 60 punten! 13
#CheckPlanSpaar 76% van de Nederlandse bevolking checkt wekelijks hun banksaldo! (uit: Geldzaken in de praktijk, 2015)
Check je saldo Je wilt je boodschappen afrekenen, maar op het schermpje van het pinapparaat verschijnt ‘geen saldo’. Hoe kan dat nou weer? Er stond toch nog genoeg geld op je rekening! Herkenbaar? Als je regelmatig je saldo en uitgaven checkt, voorkom je dit soort situaties. Je hebt dan immers meer grip op je geld. Daarom is één van de Nibud-vuistregels om minstens elke week je saldo te checken.
Hoe doe je dat? Dat kan op verschillende manieren: • Inloggen bij je bank op je smartphone of computer (online bankieren). • Je saldo telefonisch opvragen bij je bank. • Je saldo opvragen bij een pinautomaat van je bank. Geen mobiel bankieren? Geen zorgen, je kunt nog steeds papieren bankafschriften ontvangen, vaak eens per maand of per twee weken. Informeer bij je bank.
14
Vuistregel CHECKEN Klopt er iets niet? Hou ook goed de af- en bijschrijvingen in de gaten. Klopt er iets niet? Is er een bedrag afgeschreven via automatische incasso terwijl je hier geen machtiging voor hebt gegeven of is het bedrag onjuist? Of heb je een machtiging ingetrokken, maar is er toch geld afgeschreven?
Kom dan snel in actie Je kunt het bedrag (laten) terugboeken. Bij online bankieren kun je dit zelf doen, maar je kunt ook bellen met je bank.
Onze vuistregel? Check wekelijks je saldo!
15
#CheckPlanSpaar Het aantal mensen dat een begroting maakt is ten opzichte van 2012 verdubbeld! (uit: Geldzaken in de praktijk, 2015)
Plannen met je geld? Zo werkt dat! Planmatig omgaan met geld helpt om financiële problemen te voorkomen en nog belangrijker, geeft rust en ruimte in je hoofd. Daarom is naast Checken, één van de Nibud-vuistregels Plannen. Dit doe je het makkelijkst door een begroting te maken. Dat is een jaaroverzicht van als je inkomsten en uitgaven. We hebben daar een handig stappenplan voor dat je kunt doorlopen. Op pagina’s 22-27 staat een begrotingsformulier. Dat kun je op papier invullen, maar je kan hem ook downloaden van nibud.nl/begroting. Wil je daarin iets aanpassen, dan gaat dat eenvoudig. Bovendien wordt dan elke maand voor je uitgerekend wat je over hebt of tekort komt. Ben je er klaar voor? Dan beginnen we met stap 1!
Onze vuistregel? Plan jaarlijks je inkomsten en uitgaven!
16