ΕΤΕΡΟΠΟΛΙΚΟΣ ΔΕΣΜΟΣ
O ιοντικός ή ετεροπολικός δεσμός, όπως υποδηλώνει το όνομά του, αναπτύσσεται μεταξύ ετεροατόμων, ενός μετάλλου (στοιχείου δηλαδή που έχει την τάση να αποβάλλει ηλεκτρόνια) και ενός αμετάλλου (στοιχείου δηλαδή που έχει την τάση να προσλάβει ηλεκτρόνια) • Το μέταλλο αποβάλλει ηλεκτρόνια, (με σκοπό να αποκτήσει δομή ευγενούς αερίου) και μετατρέπεται σε θετικό ιόν (κατιόν) έχοντας πια ως εξωτερική στιβάδα την προηγούμενη του συμπληρωμένη. • Το αμέταλλο προσλαμβάνει ηλεκτρόνια συμπληρώνοντας την εξωτερική του στιβάδα και μετατρέπεται σε αρνητικό ιόν (ανιόν) έχοντας αποκτήσει δομή ευγενούς αερίου .
• Τα αντίθετα φορτισμένα ιόντα έλκονται πια με τη σειρά τους ηλεκτροστατικά και δημιουργούν έναν ιοντικό κρύσταλλο.
Συμπερασματικά λοιπόν:
ΜΕΤΑΛΛΑ (χάνουν e)
Χάνει 1 e και μετατρέπεται σε κατιόν με φορτίο +1.
Χάνει 3 e και μετατρέπεται σε κατιόν με φορτίο +3. Χάνει 2 e και μετατρέπεται σε κατιόν με φορτίο +2.
ΑΜΕΤΑΛΛΑ (παίρνουν e)
Παίρνει 3 e και μετατρέπεται σε ανιόν με φορτίο -3.
Παίρνουν 1 e και μετατρέπονται σε ανιόντα με φορτίο -1. Παίρνει 2 e και μετατρέπεται σε ανιόν με φορτίο -2.
Ας δούμε όμως σχηματικά, πώς σχηματίζεται η ιοντική ένωση NaCl από το μέταλλο νάτριο (11Να) και το αμέταλλο χλώριο (17Cl).
[
-
+
11Να
(2,8,1) (2,8) Για περισσότερες ετεροπολικές ενώσεις κάνε κλικ πάνω στο ακόλουθο link: ετεροπολικοί δεσμοί
][
17Cl
(2,8,8) (2,8,7)
]
Δες πιο κάτω πώς να περιγράφεις έναν ιοντικό – ετεροπολικό δεσμό, πώς να γράφεις την ηλεκτρονιακή απεικόνιση των ιόντων και στη συνέχεια τον χημικό τύπο της ένωσης που προκύπτει. Εφαρμογή των πιο πάνω στη χημική ένωση που προκύπτει μετά από την αντίδραση του 19Κ με το 16S.
Περιγραφή του χημικού δεσμού
Απεικόνιση των ιόντων
(2,8,8,1)
S (2,8,6)
K
2-
+
K
2
Χημικός τύπος
K
S
(2,8,8)
(2,8,8)
Κ2S
Απεικόνιση του κρυστάλλου NaCl.
Ιοντικός κρύσταλλος του NaCl στον μικρόκοσμο
Ιοντικός κρύσταλλος του NaCl στον μακρόκοσμο
Δίνονται : 11Να, 16S, 20Cα, 8O, 12Mg, 1H.
Χαρακτηριστικά ιοντικών ή ετεροπολικών ενώσεων 1. Ιοντικές ενώσεις είναι κατά πλειονότητα τα οξείδια των μετάλλων, τα υδροξείδια των μετάλλων και τα άλατα 2. Στις ιοντικές ή ετεροπολικές ενώσεις δεν υπάρχουν μόρια. Σχηματίζεται κρύσταλλος του οποίου οι δομικές μονάδες είναι τα ιόντα (ιοντικός κρύσταλλος). 3. Οι ιοντικές ενώσεις έχουν υψηλά σημεία τήξεως λόγω των ισχυρών δυνάμεων Coulomb, που συγκρατούν τα ιόντα τους στον κρύσταλλο. Π.χ. το κοινό αλάτι (χλωριούχο νάτριο) τήκεται περίπου στους 800 °C. 4. Οι κρύσταλλοί τους είναι σκληροί και εύθραυστοι και όχι ελατοί και όλκιμοι, όπως είναι οι κρύσταλλοι των μετάλλων.
5. Πολλές ιοντικές ενώσεις είναι ευδιάλυτες στο νερό.
Κάνε κλικ εδώ !!! Για να δεις τη διάλυση του NaCl στο νερό
6. Σε αντίθεση με τους κρυστάλλους των μετάλλων (μεταλλικά κρυσταλλικά πλέγματα), οι ιοντικές ενώσεις σε στερεά κατάσταση είναι κακοί αγωγοί του ηλεκτρισμού. Όμως, τα τήγματα και τα υδατικά τους διαλύματα άγουν το ηλεκτρικό ρεύμα (βλέπε σχήματα δίπλα και κάτω).
AΣΚΗΣΕΙΣ (σχολ. βιβλίου) 39. Να εξηγήσετε γιατί δεν πρέπει να χρησιμοποιείται η έννοια του μορίου στην περίπτωση του CaCl2 (χλωριούχο ασβέστιο). Τι ακριβώς μας δείχνει ο χημικός τύπος στις ιοντικές ενώσεις; 41. Δίνονται τα στοιχεία Α και Β. Το στοιχείο Α ανήκει στην IIA ομάδα και στην 4η περίοδο, ενώ το στοιχείο Β ανήκει στην VIIA ομάδα και στην 3η περίοδο του περιοδικού πίνακα. Να εξηγήσετε τι είδους δεσμό μπορούν να σχηματίσουν τα παραπάνω στοιχεία. Ποιος είναι ο μοριακός τύπος της ένωσης που θα σχηματίσουν; Τι δείχνει ο τύπος αυτός; 43. Να περιγράψετε τον τρόπο σχηματισμού των ιοντικών ενώσεων μεταξύ: α) του καλίου (19Κ) και του φθορίου (9F). β) του μαγνησίου (12Mg) και του θείου (16S). γ) του ασβεστίου (20Ca) και του υδρογόνου (1Η). 50. Να εξηγήσετε για μία ιοντική ένωση ποια από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστή: α) Η έννοια του μορίου εκφράζει την ένωση αυτή. β) Ασκούνται μεταξύ των ατόμων δυνάμεις ηλεκτρομαγνητικής φύσης. γ) Όλες οι ιοντικές ενώσεις είναι αέρια σώματα. δ) Στα κρυσταλλικά πλέγματά τους υπάρχουν ιόντα αντίθετα φορτισμένα..