DUURZAAMHEIDSPLAN
002
04
ZELFHELENDE POLYMEER
05
VISSENLEER
07
NANOTECHNOLOGIE EN HET LOTUS EFFECT
09
VERPAKKINGEN -BRANDING PRODUCTEN DYEING
11
ENERGIE
13
LIFECYCLE
15
CONCLUSIE
18
INHOUDSOPGAVE
INLEIDING
INLEIDING
004 De visserij staat voor het voor jezelf zorgen en het zorgen voor je eigen eten dat is al jaren zo. Ook staat het voor die traditionele ambacht in de oude vissersdorpjes waar vooral gewerkt werd met lokale producten het en het motto kwaliteit over kwantiteit altijd terug te zien was. Als Korreltje zout willen wij deze mentaliteit brengen naar 2025 en dus ook combineren met de problemen en technologieĂŤn van dat jaar. Ons doel is om met lokale producten een zo duurzaam mogelijk kledingstuk neer te zetten dat goed voor het milieu is maar ook nog eens een extreem hoge kwaliteit levert. Om dit waar te maken zal Korreltje zout op veel vlakken innovatief moeten zijn en blijven en de lokale ambacht moeten waarborgen, waar kwaliteit boven kwantiteit staat en waar lokale producten worden gebruikt. In de volgende onderwerpen wordt uitgelegd hoe we dit gaan doen; Zelfhelende polymeer - Vissenleer - Nanotechnologie en het lotus effect - Verpakkingen - Branding producten - Dyeing - Energie - Lifecycle
006
Plastic Polymeer Crosslink Monomeer
POLYMEREN Een makkelijke vergelijking is die met een paperclip. Je gebruikt een paperclip om papier bij elkaar te houden maar als je daar vervolgens een andere paperclip inhaakt, en dan nog eentje en nog eentje, krijg je uiteindelijk een paperclipketting. Dit is het zelfde wat gebeurd bij polymeren. Je pakt een bepaalde molecuul en koppelt daar de zelfde molecuul aan. Je blijft er moleculen aan plakken totdat je uiteindelijk een ketting van moleculen hebt. Die kettingen van moleculen noem je polymeren. Deze techniek gebruikt de natuur al eeuwen en deze polymeren die de natuur zelf al heeft gecreĂŤerd noem je biopolymeren. Plastic materialen of kunststoffen zijn opgebouwd uit polymeren. De polymeerketens in het plastic zijn vaak met elkaar verbonden door middel van zogenaamde crosslinks, moleculaire verbindingen die het materiaal extra stevigheid geven.
ZELFHELENDE POLYMEER
Voor de stoffen maakt Korreltje zout gebruik van een zelfhelende polymeer om een optimale kwaliteit te leveren en de levensduur zo lang mogelijk te maken. Om duidelijk te maken hoe dit proces werkt is het eerst noodzakelijk om te weten wat een polymeer is.
ZELFHELEND DOOR MIDDEL VAN CROSSLINKS Het herstelproces voor plastics is gebaseerd op het manipuleren van crosslinks tussen de polymeerketens. Deze moleculaire dwarsverbindingen zorgen normaal voor een stabiel netwerk in bijvoorbeeld thermo hardende plastics zoals polyester, waar ze bijdragen aan de stevigheid van het materiaal. Een kenmerk van thermoharders is dat ze bestand zijn tegen verhitting. Ze worden er, in tegenstelling tot zogenaamde thermoplastische plastics, niet zacht of slap van. Onderzoekers werken nu aan een nieuw soort plastic met crosslinks die met behulp van warmte relatief gemakkelijk te verbreken en opnieuw te vormen zijn. Daardoor is het materiaal op moleculaire schaal te repareren. Crosslinks zijn zogenaamde covalente bindingen, en om die te verbreken is energie nodig. De verwarming levert die energie. Eenmaal bevrijd van de crosslinks kunnen de polymeerketens zich losmaken uit het grote netwerk. Ze krijgen meer bewegingsvrijheid
en kunnen zich herordenen. Als het plastic vervolgens afkoelt, vormen zich nieuwe crosslinks tussen de ketens en herstelt het materiaal. Beschadigingen in je kleding, zoals krassen en scheuren, kunnen op deze manier verdwijnen. Dit proces is nu alleen nog mogelijk op een kleine schaal met kleine scheurtjes maar met de hoeveelheid onderzoek naar dergelijke polymeren zal dit in 2025 zeker mogelijk zijn in kleding.
GRONDSTOF
verwarmen
afkoelen
afkoelen
verwarmen
Door middel van crosslink manipulaties
009
Voor de plastics die nu worden gemaakt is aardolie nodig en dit is een fossiele brandstof, niet erg duurzaam dus. Daarom gaat Korreltje zout gebruik maken van de polymeren die de natuur zelf al gecreĂŤerd heeft, de biopolymeren. Het voordeel van deze biopolymeren is dat ze, naast dat ze geen fossiele brandstoffen verbruiken, ook nog eens gemakkelijk afbreekbaar zijn, waardoor ze gecomposteerd of gerecycled kunnen worden na gebruik. Polymelkzuur (PLA) is momenteel het meest gebruikte bio plastic dat ook het meest commercieel wordt gebruikt. Het wordt gemaakt uit melkzuur. Melkzuur wordt gehaald uit suikers en zetmeel. Suikers en zetmeel zitten weer in veel producten als aardappel, mais, suikerbiet etc. Dit kunnen we dus halen uit voedselafval en voedseloverschotten in Nederland. Er wordt namelijk heel veel voedsel weggegooid of afgekeurd wat nog prima te gebruiken is voor andere industrieĂŤn. De uiteindelijke stof van polymelkzuur (PLA) is te vergelijken met polyester.
VISSENLEER
010 Leer heeft al een groen imago als natuurlijk materiaal dat lang meegaat. Toch worden er bij het looien van de dierenhuid veel giftige chemicaliĂŤn gebruikt, zoals chromium en formaldehyde. Ook is gelooid leer moeilijk biologisch afbreekbaar. Als gevolg van strengere milieuregelgeving in de Verenigde Staten zijn fabrikanten steeds meer uitgeweken naar landen zoals India en China, waar de milieustandaarden minder hoog zijn (of minder strikt worden gehandhaafd). Dit is dus ook iets om rekening mee te houden. Vissenleer is daarentegen een verantwoord alternatief voor het leer dat nu gebruikt wordt. Volgens producenten is leer van de vis ook nog eens een stuk sterker. Daarnaast kan vissenleer uit lokaal visafval gemaakt worden, waardoor het dus gewoon in Nederland geproduceerd kan worden. Nog steeds blijft leer zijn voor- en nadelen hebben en Korreltje zout zal hiervoor in de toekomst blijven zoeken naar betere alternatieven.
012
NANOTECHNOLOGIE COATING Een nano-coating is een laagje op de kleding die vuil en water op de oppervlakte van het kledingstuk afstoot. Het vuil kan vervolgens van de stof geveegd worden zonder sporen of vlekken. Het is een vrij duurzame optie maar de werking verlaagt na verloop van tijd. Machinaal wassen van de kleding is echter geen probleem en zal de werking niet verminderen. Deze coating is geschikt voor zo goed als elke stof.
NANO TECHNOLOGIE
Om onze stoffen zo lang mogelijk mee te laten gaan voor de consument is het heel belangrijk dat, naast het niet kapot kunnen gaan van de kleding, het niet vies of nat kan worden. Om dit waar te kunnen maken gaan we gebruik maken van twee technieken. De eerste techniek, de nanotechnologie coating, wordt nu ook al gebruikt. Van de tweede techniek, het lotus effect, is nog niet bekend wanneer het verwerkt kan worden in kleding. Wij zullen dus gebruik maken van de nanotechnologie coating totdat de lotus effect techniek realiteit is.
LOTUS EFFECT
014 Waterafstotende oppervlakken zijn bekend uit de natuur. Bladeren van de lotusbloem zijn bedekt met minuscule bultjes van 10 micrometer, waarop weer kleinere bultjes zitten. Zo’n microscopisch ruwe oppervlakte is waterafstotend door de oppervlaktespanning van water, dat wil zeggen dat water altijd op zoek is naar zo min mogelijk oppervlakte. Een bolvormige waterdruppelvorm is dan de beste optie voor het water omdat deze vorm het minste contact met het blad heeft. Onderzoekers zijn nu bezig om dezelfde oppervlaktestructuur te laseren in stukken metaal. Door deze techniek uit te voeren in smalle stroken van 0,1 millimeter, creëerden de onderzoekers een lotus-achtige bulten-op-bultenstructuur, die bijna net zo goed water afstoot als het daadwerkelijke lotusblad. Waterdruppels beginnen al van het materiaal af te rollen als je het maar 4 graden scheef houdt. Ondanks dat dit momenteel alleen nog maar bedacht is voor metalen, denkt Korreltje zout dat deze techniek zeker mogelijkheden biedt voor 2025. Het idee is dan om door middel van een laserprinter een lotus-achtige structuur te creëren op onze stoffen.
VERPAKKING Voor verpakkingen in de winkel zal gebruik gemaakt worden van kranten om het traditionele gevoel terug te brengen van het eten van vis in een krantje. Naast dat deze krant een goede bijdrage levert aan het over brengen van het concept, is het kranten papier ook weer recyclebaar om uiteindelijk nieuw papier van te maken. Het oud-papierbedrijf sorteert het papier, waarna het in balen wordt geperst. Hier wordt het tot vezels vermalen in de zogeheten pulpers. Door toevoeging van water ontstaat er een papierbrij (pulp). Een sorteermachine haalt er vervolgens uit wat er niet in hoort bijvoorbeeld nietjes of plastic. Hierna gaat de brij naar een ontinkter, waar door middel van een wasmiddel de inkt in bellen naar boven drijft. Hier wordt de inkt weggehaald. De pulp die overblijft vormt een grondstof voor de fabricage van nieuw papier en karton. Papiervezels kunnen ongeveer 6 keer worden hergebruikt. Omdat de vezels door recycling steeds korter en slapper worden, worden ook verse houtvezels toegevoegd.
9
BRANDING PRODUCTEN Branding producten zoals hangtags en labels worden gemaakt van de zelfde grondstof als onze kleding, namelijk polymelkzuur (PLA) hier wordt bio plastic van gemaakt. Branding producten zoals knopen en andere fournituren kunnen ook van deze grondstof worden gemaakt, maar zullen gemaakt worden door middel van 3D-printen. Een 3D-printer maakt nu al gebruik van thermoplastics waaronder onze grondstof polymelkzuur (PLA) maar ook ABS, nylon en PET. Door deze te verwarmen zijn ze om te smelten tot dunne filamenten die geschikt zijn voor een 3D-printer. De eigenschappen van het plastic blijven gelijk.
DYEING De textielindustrie gebruikt jaarlijks miljarden liters water bij het kleuren van textiel. Gemiddeld is 100 tot 150 liter water nodig om één kg textiel te verwerken. Veel van het water raakt vervuild en komt terecht in het milieu rondom de fabrieken. Volgens cijfers van de Wereldbank is het kleuren en behandelen van textiel goed voor 17 tot 20 procent van de wereldwijde vervuiling door industrie.
016
Met de nieuwe technologie ontwikkeld door het bedrijf DyeCoo is geen water meer nodig bij het kleuren van textiel. Daarmee verdwijnen een hoop nadelen. Zo komen er geen chemicaliën meer terecht in het milieu. Het energieverbruik tijdens het proces is lager en er komen minder broeikasgassen vrij. Daarnaast gaat dit proces ook nog eens veel sneller. De techniek van DyeCoo gebruikt zogenaamde ‘superkritisch CO2’, een fase waarin het gas onder zeer hoge druk is samengeperst. Volgens het bedrijf is 95 procent van de CO2 die gebruikt wordt in het proces gerecycled. Het bedrijf DyeCoo is ook nog eens een Nederlands bedrijf dus ook op het gebied van dyeing gebruikt Korreltje zout lokale krachten.
ENERGIE
Een C2C cirkel alleen is niet genoeg. Om een echt duurzaam bedrijf te zijn moet je met alles rekening houden. Zo ook het energie- en waterverbruik. Dit wordt helaas namelijk vaak vergeten. Wij willen ons daar dus juist op focussen en we zullen zoveel mogelijk lokale oplossingen zoeken voor de meest duurzaam mogelijke energie.
FABRIEK ZETMEEL
FABRIEK TURKIJE
Het winnen van zetmeel uit het voedselafval en de voedseloverschotten is de eerste grote stap waarbij veel energie komt kijken. Ook is bij het winnen van zetmeel veel water nodig. Het proces is namelijk als volgt: De natte verwerking van bijvoorbeeld mais bestaat uit verschillende stappen. De ingenomen maïs wordt eerst gezeefd waardoor gebroken maïskorrels en stof worden verwijderd. Daarna wordt de maïs gedurende 24 tot 40 uur geweekt in warm water, hierbij komt licht maïsweekwater vrij. Dit wordt ingedampt tot geconcentreerd maïsweekwater. De geweekte maïs wordt grof gemalen waarna de maïskiemen verwijderd worden. Hierna wordt het product fijner gemalen en worden het zetmeel en de gluten uit de vezels gewassen. Andere producten zoals aardappel en suikerbiet hebben soortgelijke processen waarbij dus ook veel water komt kijken. Nu is het water zelf geen probleem omdat dit proces in het noorden van Nederland kan plaatsvinden waar het regenwaterpeil zo hoog is dat er genoeg is voor het winnen van zetmeel. Wat wel een probleem is, is het vele vuile water dat ontstaat tijdens het proces. Daarom gaan wij dat afvalwater gebruiken om onze eigen stroom op te wekken. Wij zuiveren het afvalwater en halen er, via slibvergisting, groene energie uit. Het biogas dat dan ontstaat wordt waterschapsenergie genoemd. Dit proces wordt nu al toegepast voor rioolwater in Hengelo.
Op de twee fabrieken waar we gaan produceren in Turkije hebben wij als bedrijf minder invloed op het energie gebruik. Wel hebben we deze fabrieken zorgvuldig uitgezocht op het feit dat ze hier wel mee bezig zijn. Ook het feit dat deze fabrieken veel aandacht besteden aan een goede werkomgeving en in staan voor de mensenrechten is een must.
VERVOER
018
Het vervoer van Turkije naar onze vesteging in Nederland zal ook energie kosten. Dit zal gebeuren via boten en vrachtwagens. Voor boten is op dit moment nog geen goede biobrandstof in gebruik maar dat zal er in 2025 zeker zijn. Er zijn namelijk nu al ontwikkelingen op dit gebied. Bij visvangst op zee ontstaat veel visafval dat wordt teruggegooid in zee. Dit is zonde, want in visresten zitten bruikbare vetten en oliën die je kunt verwerken tot biodiesel waarmee je CO-2 neutraal kunt varen. Korreltje zout streeft hiernaar. Zo gebruiken we ook hier weer ons lokale afval. De ontwikkelingen op het gebied van biobrandstof voor auto’s, busjes en vrachtwagens zijn wel al erg ver en dit zal dus zeker in 2025 geen probleem vormen.
food waste
compost
starch extraction
consumer
melting fabric
making yarns
sewing
dyeing and coating
making fabric
019
turn in for recycling
PACKAGING
Lokale overschotten en afval van voedsel wordt gebruikt voor de grondstof.
Zowel de verpakkingen bij het vervoeren als de branding artikelen zullen gemaakt worden van polymelkzuur. Door de biopolymeren in polymelkzuur kunnen deze bio plastics zo gemaakt worden dat ze in een bepaalde tijd uit elkaar vallen. Zo hebben we hier ook geen ‘waste’ van plastic.
STARCH EXTRACTION/ MAKING YARNS Zetmeel wordt gewonnen uit de overschotten en het afval. Dit proces vereist veel water en daarom vind het plaats in Groningen waar veel regen valt, wat gebruikt kan worden. Vervolgens wordt het afvalwater gebruikt om energie op te wekken voor het gehele proces van het maken van garen.
MAKING FABRICS De traditionele manier voor het maken van synthetische stoffen om daar vervolgens stoffen van de weven en breien. Dit zal plaats vinden in de fabriek in Istanbul.
DYEING/COATING/SEWING Het verven zal gebeuren met de ‘superkritisch CO2’ techniek. In het begin zal Korreltje zout nog gebruik maken van een nanotech-coating totdat er meer mogelijkheden zijn met de gelaserde lotus-structuur.
TURN IN FOR RECYCLING Als mensen hun kleren weg doen hoeft het geen waste op te leveren omdat de stoffen te composteren zijn. Ook is het mogelijk om onze stoffen te recyclen.
MELTING FABRIC Als de kleding weer terug bij ons is, zullen wij er nieuwe garens van maken. Door het polymelkzuur wat gebruikt is, kunnen we onder bepaalde temperatuur de stof weer vloeibaar maken om er weer garens van te kunnen produceren.
ZELFHELENDE POLYMEER
FOOD WASTE
14
15
Korreltje zout is dus altijd bezig om op elk vlak zo duurzaam mogelijk te zijn. Het liefst gebruikmakend van lokale grondstoffen en technieken. Naast het gebruiken van duurzame technieken zal Korreltje zout altijd opzoek zijn naar nieuwe manieren op het gebied van duurzaamheid.
CONCLUSIE
022