http://www.stamppot.nl/recept/stamppot-boerenkool-klassiek/
HET
Stamppotjes BOEK
Door: Nina Bronsdijk http://www.gooisetafel.nl/stamppot-hutspot-met-rookworst-in-jus-40132655.html
Inhoud Hoe zat het vroeger met stamppot?
4
Boerenkoolstamppot
5
Andijviestamppot
6
Wat vinden andere culturen van stamppot?
7
Hutsspot
8
spruitjes stamppot
9
Wat vind de jeugd van Stamppot?
10
Is stampot gezond?
2
2
11
Rodekool Stamppot
12
Wat maakt stammpot nou zo normaal? (volgens moeders)
13
Colofon
14
Voorwoord Stamppot, wie kent het nou niet. Het gerecht waar je aardappels vaak met groente en of andere toevoegingen door elkaar stampt en serveert. Makkelijk om te maken en vaak ook erg lekker (al zijn de meningen daar weleens over verdeeld.) Stamppot behoort misschien wel tot ĂŠĂŠn van mijn favoriete gerechten en dan vooral de Boerenkoolstamppot. Ondanks dat stamppot bijna altijd op dezelfde wijze wordt gemaakt, verschillen ze ook weer van elkaar. Iedereen maakt stamppot vaak op zijn eigen manier. In dit boek staan 5 recepten over hoe je simpel een lekkere basis stamppot maakt die gereed is om te eten. Maak het vooral naar eigensmaak staat er in het recept dat u spekjes kan gebruiken, maar lust u dat niet kunt u het ook zonder maken of iets anders erbij toevoegen. Met stamppot kan namelijk heel veel! Laten we nu snel de keuken in gaan, de stamppot word niet vanzelf gemaakt en terwijl u wacht tot de aardappels en groente gaar zijn kunt u de leuke interviews lezen die in dit boekje staan. En voor daarna:
"Eet smakelijk!" 3
Hoe zat het vroeger met stamppot? Net na de oorlog in 1945 was het als het gaat om eten toch best anders dan nu, maar was dat dan ook zo met stamppot? Mijn oma is net een jaar na de tweede wereldoorlog geboren in 1946. Ik vroeg haar hoe het vroeger zat met stamppot en zij vertelde mij over hoe het was in haar jeugd, maar ook hoe het bij haar opa en oma was. “Wij aten in mijn jeugd in de winter bijna dagelijks wel stamppot boerenkoolstamppot, zuurkoolstamppot met klapstuk, hutspot ga zo maar door. Het enige wat we dan soms ook aten was snert en bruinenbonen soep, maar heel vaak stamppot.” “Thuis aten we de stamppot gewoon van onze eigenbord, maar bij mijn opa en oma was het anders. Mijn oma deed alles namelijk in een grote schaal en zette die dan op tafel neer. Vaak werd er toen in grote groepen gegeten en kreeg iedereen zijn eigen lepel of vork, met z’n alle aten we dan uit een grote schaal en dat was heel normaal voor hun. Het scheelde mijn oma toen wel veel afwas. Het was nou eenmaal zo toen die tijd, niemand was vies van elkaar en iedereen at gewoon.”
"Met z'n alle aten we dan uit een grote schaal" 4
Boerenkoolstamppot Ingrediënten voor 4 personen:
• 1 kilo kruimige aardappelen • 600 gram boerenkool • 20 gram boter • 250 gram spekjes • Zout Benodigdheden: • Grote pan • Stamper • Mesje • (Kleine) koekenpan • Vork/ spatel • Vergiet
http://images.smulweb.nl/recepten/201209/1406043/high_res/boerenkoolstamppot.jpg
Schil de aardappelen en snij ze in gelijke stukken vul daarna de grote pan met water en doe daar de aardappelen in en zorg ervoor dat ze goed onderwater staan. Voeg dan de boerenkool ook toe in de pan en zet het op het vuur. Om smaak aan de aardappelen toe te voegen kun je er een beetje zout er overheen doen. Laat dit 10 minuten koken en daarna nog 15 minuten garen. Ondertussen zet u de kleine koekenpan op het vuur en daar doe je de spekjes in. Bak de spekjes lichtbruin of als u ze doorgebakken lekkerder vindt, doorgebakken. Wanneer de spekjes klaar zijn kunt u ze even bewaren in een bakje. Wanneer de aardappelen gaar zijn kiep de pan dan om in een vergiet zodat het overbodige water weg gaat. Laat de vergiet even uitlekken en doe de aardappelen en boerenkool weer terug in de pan. Nu kunt u de spekjes met het boter ook toevoegen en alles met de stamper door elkaar stampen. U kunt ook nog een stukje vlees er bij eten of jus maken. Dit kan het gerecht nog lekkerder maken.
5
Andijviestamppot Ingrediënten voor 4 personen:
• 400 gram gesneden andijvie • 1 KG kruimige aardappelen • 2 paprika’s • 250 gram spekjes • 20 gram boter • Zout Benodigdheden: • Grote pan • (Kleine) Koekenpan • Stamper • Vork/ spatel • Vergiet • Mesje • Snijplank
https://www.keukenliefde.nl/wp-content/uploads/2013/05/DSC_6137_800x525.jpg
Schil de aardappelen en snij ze in gelijke stukken doe ze daarna in de grote pan die je tot dat de aardappelen helemaal onder het water liggen. Dan kun je om meer smaak toe te voegen een beetje zout in de pan doen en die laat je dan zo ongeveer 20 minuten koken. Snij ondertussen de paprika in stukjes en bak de spekjes lichtbruin of doorbakken (eigensmaak). Wanneer u daar klaar mee bent kunt u die twee dingen bewaren in bakjes. Als de aardappelen gaar zijn giet je het water af met een vergiet en laat u de aardappelen even uitlekken. Daarna doet u ze samen met de rauwe andijvie, paprika, spekjes en boter terug in de pan. Stamp alles door elkaar heen en geniet van een heerlijk bord met andijviestamppot. U kunt ook nog een stukje vlees er bij eten of jus maken. Dit kan het gerecht nog lekkerder maken.
6
Is stampot gezond? Mijn moeder en oma geven antwoord op de vraag of stamppot gezond is. Iets dat wanneer je het liefst meerdere keren in de week stamppot eet handig is om te weten. Rita: ”Natuurlijk is Stamppot gezond. Groente is gezond, aardappels ook, dat maakt dan stamppot ook gezond. Het enige verschil is, is dat je het niet los eet, maar door elkaar.” Bianca: ”Volgens mij is Stamppot wel gezond, want dat zijn de ingrediënten ook. Ik denk alleen wanneer je er te veel spekjes of veel jus overheen gooit dat het wel ongezonder gemaakt kan worden.” Nu heb ik zelf wat onderzoek gedaan en kwam ik erachter dat stamppot eigenlijk helemaal niet zo gezond is. Er zitten namelijk best veel calorieën in de stamppot, meer dan dat ik eerst dacht. Toch is het bij nader inzien wel logisch dat er zoveel calorieën in zitten. Aardappels zitten al rijk gevuld met calorieën en de samenhang van spekjes, vlees en jus erbij maakt dat al veel meer. Voor als je aan de lijn bent is het niet heel verstandig, maar 1 of 2 keer stamppot in de week moet niet zo’n kwaad kunnen als je daarnaast ook nog genoeg doet.
7
Hutspot Ingrediënten voor 4 personen:
• 300 gram gesneden uien • 400 gram gesneden winterpeen • 1 kg kruimige aardappels • Zout • 25 gram boter Benodigdheden: • Grote pan • Vork • Vergiet • Stamper
https://www.lekkerensimpel.com/wp-content/uploads/2016/10/IMG_3738.jpg
Schil de aardappelen en snij ze in gelijke stukken. Doe ze daarna in de pan en vul de pan met water tot dat de aardappels helemaal onderwater staan. Voeg daarna de kant en klare of zelf gesneden uien en winterpeen ook toe in de pan en zet het op het vuur. (U kunt een beetje zout toevoegen voor meer smaak aan de aardappels.) Kook de aardappels, wortels en uien gaar en giet deze af met een vergiet. Doe alles weer terug in de pan en stamp het met een klontje boter door elkaar. Nu kunt u de hutspot opscheppen. Wanneer de hutspot klaar is kunt u er ook nog peper en/of mosterd bij toe voegen. Dit kan heel lekker zijn bij de hutspot. Ook jus en een stukje vlees is een lekkere toevoeging.
8
2
Spruitjes stamppot 2
Ingrediënten voor 4 personen: • 400 gram spruitjes • 1 kg aardappelen • Beetje nootmuskaat • Boter • Zout Benodigdheden: • Pan • Grote pan • Vork • Vergiet • Stamper
http://theanswerisfood.com/wp-content/uploads/2015/02/spruitjesstamppot-fi.jpg
Schil de aardappelen en haal de kontjes en de eerste velletjes van de spruitjes af. Doe de aardappelen en de spruitjes in aparte pannen en vul deze bij met water. Zet daarna de aardappelen en spruitjes op het vuur en laat ze rustig koken. U kunt ook nog zout toevoegen aan de aardappelen voor meer smaak. Als de aardappelen en spruitjes gaar zijn giet u deze af in een vergiet en doet u ze terug in de pan. Doe bij de spruitjes een beetje nootmuskaat en roer het erdoor heen voor een lekkere smaak aan de spruitjes. Als dat gebeurd is kunt u de spruitjes en een beetje boter bij de aardappels voegen en beginnen met stampen. Als alles goed gestampt is kunt u genieten van een heerlijk bord met spruitjes stamppot. Ook bij spruitjes stamppot kunt u nog een stukje vlees of jus toevoegen als lekkere toevoeging.
9
Wat vind de jeugd van Stamppot? Wanneer jongeren thuiskomen van school vragen ze zich weleens af wat ze gaan eten die avond. Het antwoord kan daarop heel afwisselend zijn de ene keer zijn ze enthousiast, de ander keer vinden ze het wel prima, maar ze kunnen het ook helemaal niks vinden. Ik heb met een aantal jongeren gesproken en gevraagd wat zij van stamppot vinden en hoe zij reageren als ze horen dat dat op het menu staat. Melanie (21): “Ik hou niet van stamppot, als ik hoor dat we stamppot gaan eten vraag ik me af waarom alweer? Al is het de eerste keer in het jaar, 1 keer is al teveel.” Bronté (20): ”Ik lust wel veel stamppotten en vind het prima om te eten, maar hutspot vind ik echt niet lekker” Chris (16): “ Ik zelf vind stamppot echt vet lekker, en dan voornamelijk de boerenkool stamppot. Ik vind het totaal niet erg als we savonds stamppot eten. De enige stamppot die ik zelf niet eet is rodekool of bietjes stamppot, want die twee groentes lust ik niet.” Julia (17): “Het ligt eraan welke stamppot: bietjes, rodekool en andijviestamppot gaat nog wel alleen bij andijviestamppot moet de andijvie wel rauw zijn. Liever eet ik het niet.”
10
Wat maakt stammpot nou zo normaal? (volgens moeders)
Met mijn vraag wat maakt stamppot nou zo normaal, ben ik benieuwd waarom in Nederland stamppot eten de normaalste zaak van de wereld is. Daarom vroeg ik het aan mijn moeder Bianca. “Wat een lastige vraag, stamppot is natuurlijk heel makkelijk te maken. Je kookt je aardappels, maakt groente klaar alles bij elkaar en stampen maar. Deze vraag beantwoorden vind ik daarom ook erg lastig. Stamppot is voor mij de normaalste zaak van de wereld om te eten.”
“Stamppot is voor mij de normaalste zaak van de wereld om te eten” “Nederland is een aardappel land, hier zijn veel aardappels in allerlei soorten smaken en maten. Doordat Nederland echt een aardappel land is, word het ook veel gegeten. Tijdens het eten van aardappels hebben mensen vaak groente en dat wordt ook vaak door de aardappels heen geprakt en dan ontstaat er al snel een stamppotje. Ik denk dat, dat de reden is waarom het zo normaal is in Nederland om stamppot te eten”
11
Rodekool Stamppot Ingrediënten voor 4 personen: • 1 middelgrote of 500 gram geschaafde rodekool • 1 dl bessensap of geurige azijn • 40/50 gram suiker • 1 laurierblad • 4 kruidnagels • 1 stukje pijpkaneel van 3 cm • 1 ½ kg aardappelen • 4 zure appels • Zout Benodigdheden: • Schaaf • Mesjes • Grote pan • Deksel • Lepel • Vork • Vergiet • Stamper
https://www.plus.nl/INTERSHOP/static/WFS/PLUS-Site/-/PLUS/nl_NL/product/ LW/r_pm0177.jpg
Verwijder eerst van de kool de buitenste bladeren die beschadigd zijn. Daarna snij je de kool overlangs in 4 of 6 stukken en haal je de dikste nerven eruit. Schaaf de kool grof en doe de groente in de pan. Vul de pan met water en zorg ervoor dat de kool helemaal onderwater staat tot wel twee vingerbreedtes. Doe de bessensap/ azijn en de suiker ook in de pan bij de rodekool samen. Prik in het laurierblad 4 gaatjes en steek daar de kruidnagels in. Leg het laurierblad en het kaneelstokje ook in de pan, dek deze af met een deksel en laat alles koken. Wanneer de inhoud kookt zet je de warmtebron weer lager.
12
Schil de appels en aardappels en snij ze in kleine stukjes. Doe daarna de appel en aardappel stukjes in de pan bij de rodekool met wat zout en laat het gaar koken. Als alles gaar is haal je het laurierblad en het kaneelstokje er weer uit en giet je de pan met de rodekool af. Doe alles dan weer in de pan en stamp het tot een grove stamppot. Nu kunt u ook nog wat meer suiker, zout, peper en/ of boter toevoegen om de rodekool stamppot op smaak te brengen. U kunt de rodekool stamppot ook nog lekkerder maken met een stukje vlees en jus. Appelmoes is ook nog een lekkere toevoeging aan deze stamppot.
13
Wat is je lievelingsstamppot Tijdens het maken van dit kookboekje was ik eigenlijk heel benieuwd naar wat nou mensen hun lievelingsstamppot zou zijn. Iedereen die ik heb geĂŻnterviewd vroeg ik ook de vraag wat hun lievelingsstamppot was al de recepten die ik in het boekje zou gaan laten voorkomen hieronder een lijst met welke stamppot op nummer 1 kwam en welke op nummer 5. Nummer 1: Boerenkoolstamppot!! Nummer 2: Hutspot! Nummer 3: Andijvie! Nummer 4: Rodekoolstamppot Nummer 5: Spruitjesstamppot Het is duidelijk de boerenkoolstamppot was met een groot eerste voorkeur als eerste geĂŤindigd in de top 5. Hier ben ik het helemaal mee eens, want is ook mijn grote favoriet!
14
Colofon Contact:
Naam: Nina Bronsdijk Plaats: Hoorn Mail: ninabronsdijk@gmail.com
Auteur:
Nina Bronsdijk
Fotografie:
Nina Bronsdijk en foto’s die onbeperkt te gebruiken zijn, gedeeld of aangepast mogen worden en zelfs commercieel gebruikt mogen worden van het internet.
GeĂŻnterviewde: Bianca Rita Leila Melanie Julia Chris
Ik bedank iedereen die heeft meegewerkt aan het maken van dit kookboekje, daarom bedank ik ook de leraren van het mediacollege voor de handige feedback.
15
''Wat eet je vanavond?''
"Stamppot!�
Bronnen:
Voorkant: - https://pixabay.com/nl/nederland-kaart-het-land-grenzen-1489719/ - https://pixabay.com/nl/tulpen-paar-het-voorjaar-roze-2165531/ Achterkant: - https://pixabay.com/nl/tulpen-de-natuur-tuin-geĂŻsoleerd-2434341/ - https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Dutchclogs.jpg Koksmuts: - https://pixabay.com/nl/chef-kok-hoed-toque-koken-309146/ Achtergrond: https://pixabay.com/nl/zakdoek-achtergrond-hollands -1816677/ Beer: https://pixabay.com/nl/komisch-eten-frans -cola-coca-cola-849392/