Een wereld vol vaart by Nederland Maritiem Land

Een wereld vol vaart! Dit boekje is van:

zeevaart

Opdracht 1

scheepsbouw dienstverlening (sleepdienst)

Welke foto hoort bij de woorden? Schrijf het nummer erbij.

visserij watersportindustrie offshore (booreilanden)

Opdracht 2

havens

Schrijf de gekleurde letters op de juiste plek in de balk. Waarom is werken met water zo leuk? Je vindt er......................................

toelevering (navigatieapparatuur) Koninklijke Marine binnenvaart waterbouw (baggeren en dijkbouw)

foto

letter

VAREN

Ik ben Siem Maritiem.

Wist je dat...

Opdracht 5

Opdracht 6

…de Koninklijke Marine ook muziek maakt? De Marinierskapel bestaat uit musici met een diploma. Vroeger was de muziek bedoeld om op te marcheren. Nu speelt de Marinierskapel vaak bij een herdenking of staatsbezoek en als er medailles worden uitgereikt.

Zoek op internet naar informatie over werken bij de Koninklijke Marine (www.werkenbijdemarine.nl) en maak er een werkstuk over. Presenteer jullie werkstuk aan elkaar.

Zeevaart

Kijk eens naar de kaart van Nederland. Zie je dat ons land voor een groot deel aan zee grenst? Dwars door Nederland stromen rivieren en kanalen. In veel provincies liggen plassen en meren. Als er geen duinen of dijken waren, zou half Nederland onder water staan. Ons land kent polders en bruggen. Havens en sluizen. Nederlanders hebben altijd geld verdiend met de visserij, de handel en het vervoer over rivieren en zeeën. Met hun schepen gingen ze de hele wereld over. En we varen nog steeds!

Waar denk jij aan bij het woord varen?

Welk schip vervoert het? hoort. Trek een lijn naar de lading die bij het schip containerschip zware-lading schip cruiseschip tanker koel-en vriesschip fregat

marine personeel toeristen dozen met tv-toestellen vers fruit olie booreiland

Wel eens langs de kust gestaan en zo’n enorm zeeschip zien aankomen? Ze komen overal vandaan. Want de helft van alles wat uit Nederland komt of naar Nederland toegaat, wordt over zee vervoerd. Dit gebeurt vaak met Nederlandse schepen die wereldwijd goed bekend staan. Er zijn allerlei soorten zeeschepen. Bijvoorbeeld: • Een zware-lading schip vervoert grote fabrieksinstallaties en soms hele booreilanden. • In een koel- en vriesschip wordt eten vervoerd, zoals fruit en groente, vis en vlees. • Algemene vrachtschepen zijn schepen die hout of graan vervoeren. • Tankers vervoeren alles wat vloeibaar is, zoals olie of chemicaliën. • Shortsea-schepen zijn meestel kleinere schepen. Ze varen niet over de oceaan, maar van het ene land in Europa naar het andere. • Containerschepen vervoeren lading in containers.

Nederland, waterland

Opdracht 3

…er achterop elk schip een vlag wappert? Die vlag geeft aan in welk land het schip staat ingeschreven. Het schip moet zich houden aan de wetten van dat land.

Maak het woordweb af.

varen Koninklijke Marine

De Koninklijke Marine zorgt ervoor dat de zee en de kust veilig zijn. En dat Nederlandse schepen zonder gevaar over zee kunnen varen. De marine werkt veel samen met andere landen. De schepen van de marine varen de hele wereld over, om ook daar de vrede te bewaken. Maar de marine doet meer! Ze is actief bij opsporings- en reddingsacties. Ze maakt zeemijnen onschadelijk. En als er op de wereld een ramp gebeurt, zoals een overstroming of een orkaan die veel verwoest, gaat de marine erheen en biedt hulp. Werken bij de marine is dus elke dag anders! 2

Opdracht 4

Welk schip hoort niet in het rijtje van Mari neschepen thuis? Streep het door. mijnenjager cruiseschip

fregat onderzeeboot

opleidingsschip

Binnenvaart

Opdracht 7

Nederland kent snelwegen en waterwegen. Een waterweg is een rivier of kanaal. Schepen die over zo’n waterweg varen, zijn kleiner dan zeeschepen. We noemen ze binnenvaartschepen. Er varen wel 5.500 binnenvaartschepen onder Nederlandse vlag! Per jaar brengen die samen 250 miljoen ton goederen weg door heel Europa. Als dat allemaal over de weg zou gaan, krijg je een rij van 25 miljoen grote vrachtwagens. Dat is zes keer de wereld rond! Je snapt dat de binnenvaartschippers roepen: ‘Vervoer over het water is beter voor het milieu!’ Het vak van binnenvaartschipper is al oud. Maar de schepen van nu zijn heel modern. Ze hebben computers aan boord en maken gebruik van digitale vaarwegenkaarten en radar. Camera’s houden in de gaten of het laden en lossen goed gaat.

Stel, jouw ouders varen op een binnenschip en jij zit op een internaat. Schrijf een e-mail aan je ouders. Vertel wat je vandaag gedaan hebt en hoe je je voe lt.

effe een bootje bouwen.

Waterbouw

Waterbouwers bouwen met water, zand en stenen. Ze leggen havens aan en houden rivieren diep. Ook maken ze eilanden in zee. Daarvoor wordt zand opgespoten. Om de eilanden te beschermen tegen stormen, worden er dijken omheen gebouwd. Die dijken worden gemaakt van zand, klei en zware stenen.Waterbouwers werken met allerlei soorten baggerschepen. Sommige baggerschepen worden door computers gestuurd.

Opdracht 9

Trek steeds een lijn van een groen kaar

tje naar een rood kaartje.

uiten,

p 1. Zand oapast dat? hoe g

A. V an zand, klei en zware stenen.

2. W aar worden dijken van gebouwd?

envaartschip. Ze varen Marit woont met haar ouders op een binn rweg is en Marit wél naar overal heen. Omdat het schip altijd onde internaat. Ze vertelt: ‘In het school moet, woont ze in een schippers r nu ben ik helemaal begin was dat wel een beetje vreemd. Maa vriendinnen, dus dat is hartgewend. Ik slaap op een kamer met drie naar school. In de weekent stikke leuk. We gaan allemaal in de buur vakanties natuurlijk ook.’ de in En . den ga ik meestal naar ons schip

Wist je dat…

…de luchthaven van Hongkong op een eiland ligt? Dat eiland is gemaakt door Nederlandse en Belgische baggerschepen!

Wist je dat...

…het grootste binnenvaartcontainerschip in één keer 470 containers meeneemt? Dat scheelt dus 470 vrachtwagens op de weg!

Opdracht 8

e plaats in de puzzel. Ken jij de vissoorten? Schrijf ze op de juist Kies uit: tarbot, mossel, haring, zeewolf, griet, inktvis, schol, kabeljauw, makreel, paling, zeebaars

Visserij

Smullen van kabeljauw, kibbeling of haring met uitjes. Wie wil dat nou niet? Vis is lekker en gezond. Zeevis wordt gevangen met kotters en trawlers. In Nederland varen ongeveer 400 kotters. Vissers op kotters zijn vaak een paar dagen van huis. Trawlers zijn groter dan kotters. De vis wordt aan boord ingevroren. Vissers op trawlers zijn soms meer dan een maand van huis. Welke vis mag je vangen en hoeveel? Daar zijn allerlei regels voor. Want we willen niet alleen nu vis eten, maar volgend jaar ook en over tien jaar nog steeds. Daarom wordt er steeds gezocht naar betere manieren om vis te vangen. Want het is belangrijk dat er genoeg vis in de zee overblijft.

k h o

elke beroemde eilndanW den in het buitenla zijn door Nederlandse uwd? waterbouwers gebo

MAKEN Scheepsbouw

Schepen worden gebouwd en gerepareerd op een scheepswerf. Daar werken veel mensen. Samen maken ze een schip. Eerst wordt een tekening of ontwerp van het schip gemaakt. Dan worden de materialen besteld. De romp van het schip bestaat uit platen van staal. Die worden op maat gemaakt en gebogen. Als de romp klaar is, wordt het schip verder ingericht en afgebouwd. Voor de bouw van een schip zijn allerlei vakmensen nodig: scheepsmetaalbewerkers, pijpenbewerkers, machinebankwerkers en scheepstimmerlui. Veel werk wordt gedaan met computers.

B. D e Palmeila nd

Midden-Oost en in het en (Dubai).

ater met nd en w je het a z je ls A n engt, ku elkaar m n opspuiten. e opzuigen

Waar komt alles vandaan?

Platen, schroeven, meubels. Het komt allemaal uit fabrieken. De schroef van het schip, de motor en het roer komen weer uit andere fabrieken. En wat dacht je van alle moderne apparatuur, zoals boordcomputers, het navigatiesysteem, de radar en de marifoon. Veel bedrijven zijn gespecialiseerd in alles wat er op een schip nodig is. Zij leveren de materialen en apparatuur. Ze heten daarom toeleveringsbedrijven. Samen zorgen zij ervoor dat een schip veilig kan varen!

g s z t b r a b Wat lees je van boven naar beneden in het rode vak?

Wist je dat...

…een schip dat is afgebouwd, wordt gedoopt en officieel een naam krijgt? 5

Effe op maat maken Opdracht 10

Waar of niet? waar). Schrijf achter elke zin W (waar) of NW (niet De telefoon op een schip heet marifoon al als volgt: Het woord schip spel je in scheepvaartta Sierra, Charlie, Hotel, India, Papa e te drinken Een schip wordt gedoopt door champagn dek Een schip dat wordt gebouwd, ligt in een

Watersportindustrie

Een jacht bouwen of ontwerpen (bedenken hoe het eruit gaat zien). Een jachthaven runnen. Boten verkopen en verhuren en uitleggen hoe alles werkt. Zorgen voor alle apparatuur aan boord of iemand opleiden voor een vaarbewijs. Het kan allemaal met een baan in de watersportindustrie. Steeds meer mensen gaan voor hun plezier het water op. Om te zeilen, te roeien, te surfen of te varen met een motorjacht. En dus breidt de watersportindustrie uit. Met steeds meer en ander werk!

Opdracht 12

e. Laat elkaar jullie rap

Maak een rap over de watersportindustri horen. Kom, ga mee, want vroeg of later wil je ook wel naar het water. Naar een plas of een rivier. Vaar maar rond voor je plezier....

Boren in de zeebodem

Interview

Werken op een booreiland, hoe is dat? We vroegen het aan Harm, die daar buizen last. Vraag: Is een booreiland een echt eiland? Harm: Nee, het is een platform van staal. Een soort vlot op poten. Die poten staan op de bodem van de zee. Op het platform staat een boortoren. Daarmee wordt gas uit de zeebodem omhoog gepompt. Vraag: Ga je elke dag naar huis? Harm: Nee, ik werk 16 dagen achter elkaar. Elke dag werk ik 12 uur. Het zijn dus lange dagen. Vraag: Waar slaap je? Harm: We slapen op een tweede platform. Daar zijn slaapkamers en er is een televisiekamer. Je kunt er biljarten en er is een grote eetzaal. Vraag: Mis je je huis niet? Harm: Ik woon alleen, dus dat valt wel mee. Collega’s met kinderen missen hun huis soms wel. Maar die werken vaak korter dan ik, bijvoorbeeld een week. En daarna hebben ze een week vrij, dus dat is ook wel fijn!

Wist je dat....

…veel megajachten die je ziet in chique badplaatsen als Monaco en Saint-Tropez, zijn gebouwd in Nederland?

Opdracht 13

REGELEN

Landrot, thuishaven. Wat betekenen die woorden? Zoek de volgende woorden en uitdrukki ngen op. Bedenk zelf ook nog twee uitdrukkingen die met sche pen of water te maken hebben. Uitdrukking:

Havens

’s Morgens vroeg of laat in de middag. In een haven is het altijd druk: alles wat met vaart te maken heeft, komt hier bij elkaar. Er worden schepen gelost en geladen. Er worden containers gevuld en goederen uitgepakt. Van zeeschepen gaat de lading over in binnenvaartschepen en omgekeerd. Sleepboten varen af en aan en je ziet watertaxi’s. De havenmeester zorgt dat alles goed verloopt en wijst de schepen hun plek. De zeeschepen krijgen nieuwe voorraden: er wordt eten aan boord gebracht en brandstof getankt. Als er iets kapot is aan het schip, wordt dat in de haven gemaakt. In en rond de haven werken heel veel mensen. Ze werken in magazijnen, bedienen machines en rijden op trucks. Ze werken met computers en zorgen voor de beveiliging. Ze controleren en helpen, organiseren en regelen. Al deze mensen zorgen er samen voor dat alles in de haven goed verloopt.

Dit betekent: Landrot :.................................... Thuishaven :.................................... Tussen wal en schip raken :.................................... We zien wel waar het schip strandt :.................................... Je schepen achter je verbranden :.................................... Een oogje in het zeil houden :....................................

Opdracht 11

Hoe gaat Harm naar zijn werk? Met een of een

Wist je dat....

…de haven van Rotterdam de grootste haven is van heel Europa? En wist je dat de haven van Amsterdam de vierde haven van Europa is? 6

Welk spreekwoord beeldt Siem Maritiem hier uit?

Voordat een zeeschip de haven binnenvaart, komt er meestal een loods aan boord. Dat is iemand die de haven heel goed kent en veel verstand heeft van de stromingen, zandbanken en andere gevaarlijke punten. De loods brengt het schip veilig naar de juiste ligplaats. Zeeschepen zijn soms erg groot en log. In de haven kunnen ze niet goed draaien en keren. Er is gewoon niet genoeg ruimte voor. Daarom is er de sleepdienst. Sleepboten helpen de grote zeeschepen dus bij het sturen in de haven. Ze zijn heel sterk. Toch zijn er voor een groot zeeschip, soms wel drie sleepboten nodig! Sleepboten helpen ook als een schip op zee in nood raakt. Verder verslepen ze grote drijvende voorwerpen als booreilanden, baggerschepen, dokken en kranen.

Vaarwel

Werken op of rond het water is spannend en leuk. Er zijn heel veel verschillende beroepen. Je kunt werken met je hoofd of met je handen. In een technisch beroep of op kantoor. Varen op zee of op rivieren. Werken bij de marine of in een haven. Bij de waterbouw of op een booreiland. Een schip bouwen of inrichten. Zorgen dat er moderne apparatuur aan boord komt of daar zelf mee werken. Alles is mogelijk in die wereld vol vaart! Wil je meer weten? Kijk op www.spetterendeopleidingen.nl.

Opdracht 15

Ken jij iemand die in, op of rond het water werkt of op een schip vaart? Zo ja, wie? Welk ber oep heeft hij of zij? Welk beroep aan of op het water lijkt jou het leukst en waarom? Dit lijkt mij leuk.................. ........................................ ................ ............................................. ........................................ ............. ............................................. ........................................ ............. ............................................. ........................................ ............. , omdat .............................. ........................................ ................. ............................................. ........................................ ............. ............................................. ........................................ ............. .

Behouden vaart!

Opdracht 14

Wat weet je nu over de sleepdienst? Zet een kring om de letters bij goed of fout. goed fout Sleepboten zijn groot en log. DAT NEE Soms wordt gesleept met meer dan één sleepboot. MZE ISE Sleepdiensten werken in en buiten de have n. OPS ENS Alle boten die de haven in gaan, worden gesleept. TUUR LEEP De sleepdienst werkt alleen in kleine have ns WIEL TOUW Zet de letters met een kring achter elka

ar. Je leest dan een uitdrukking die te maken heeft met sleepboten:.................. ....................................................... Het betekent:............................................ ......................................................

Colofon De Kenmerk-uitgave Een wereld vol vaart! is bestemd voor leerlingen van groep 5 en 6 van het basisonderwijs en kwam tot stand in opdracht van Nederland Maritiem Land. Bij deze uitgave is een dvd, een poster en een docentenhandleiding beschikbaar. De dvd kost € 10,00. De overige materialen kunt u gratis, tegen verzendkosten, aanvragen bij Zorn Uitgeverij B.V.

Auteur Marian van Gog Adviezen Nederland Maritiem Land Ronke Luns Daan van der Wekken Illustrator Peter van Deursen Vormgever Fonts + Files visuele communicatie

Ontwikkeling en distributie Zorn Uitgeverij B.V. Postbus 4001 2301 RA Leiden telefoon 071-514 91 41 fax 071-512 02 78 website www.kenmerk.nl Kijk voor een volledig overzicht van alle gratis lesmaterialen in de Kenmerk-reeks op www.kenmerk.nl! © 2007 Zorn Uitgeverij B.V. bestelnummer 3040

NEDERLAND MARITIEM LAND DUTCH MARITIME NETWORK