Samenvatting
SAMENVATTING
Dit boek geeft een up-to-date beschrijving van de economische betekenis en structuur van de Nederlandse binnenvaartsector. Ook het beleid van de overheid voor de sector wordt geanalyseerd.
Deel 5 - de Nederlandse Binnenvaartsector
Dit boek behandelt de structuur en de economische betekenis van de Nederlandse binnenvaartsector. Ook het huidige overheidsbeleid voor de sector wordt onderzocht. Het boek is geschreven in het kader van de Economische Impact Studie (EIS®) voor de Nederlandse maritieme cluster. Dat is een breed opgezet project dat onderzoekt hoe de Nederlandse overheid de ondernemingen binnen de Nederlandse maritieme cluster verder kan stimuleren om zo nog meer duurzame toegevoegde waarde in Nederland te creëren.
De kwantitatieve analyse beschreven in dit boek zal dienen als uitgangspunt voor de evaluatie van het huidige beleid en van mogelijke beleidsscenario´s voor de toekomst.
De kwantitatieve analyse biedt een solide basis voor het analyseren en evalueren van de invloed van het huidige overheidsbeleid op het functioneren van de sector. Met deze publicatie wordt dan ook de aanzet gegeven tot een fundamentele discussie rond het Nederlandse overheidsbeleid met betrekking tot de maritieme cluster.
Om een meer genuanceerd inzicht te krijgen is de Nederlandse binnenvaart ingedeeld in elf deelsectoren.
Voor deze analyse is de Nederlandse binnenvaart ingedeeld in elf deelsectoren: rederij droge lading, particulier droge lading, rederij tankvaart, particulier tankvaart, operators containervaart, particulier containervaart, rederij duwvaart, particulier duwvaart, rederij bijzonder vervoer, personenvervoer en bevrachtingsactiviteiten. De gedetailleerde opdeling naar deelsectoren laat toe een analyse te geven van de structuur en de economische betekenis van de deelsectoren van de Nederlandse binnenvaart.
De vereiste data en strategische informatie werd verkregen door een gerichte bottom-up aanpak. Deze informatie biedt de basis voor het formuleren en evalueren van toekomstig beleid.
Voor het verkrijgen van voldoende gedetailleerd cijfermateriaal en strategische informatie is een bottom-up aanpak gehanteerd. De deelsectoren zijn bijgevolg samengesteld, vertrekkende van gegevens op bedrijfsniveau. Hierdoor worden betrouwbare resultaten verkregen die de basis vormen voor het formuleren van mogelijke aanpassingen
© Stichting Nederland Maritiem Land
- xiii -
De Nederlandse binnenvaartsector
van het overheidsbeleid. Naast een intensieve enquêtering onder de Nederlandse binnenvaart werd een groot aantal strategische interviews gehouden met sleutelfiguren in en rond de sector alsook met vertegenwoordigers van de overheid. Middels de EIS® methodologie wordt een gedetailleerd inzicht verkregen in de directe en indirecte betekenis van de Nederlandse binnenvaart.
De methodologie van de Economische Impact Studie (EIS®) laat op die basis toe zeer gedetailleerde informatie te geven over de omvang en samenstelling van de directe en indirecte betekenis van de Nederlandse binnenvaartsector in termen van toegevoegde waarde, werkgelegenheid en terugvloei naar de overheid. De indirecte effecten worden bepaald gebruikmakend van moderne input-outputanalyse.
De Nederlandse binnenvaartsector genereert jaarlijks een omzet van 2.5 miljard NLG. De toegevoegde waarde bedraagt 1.3 miljard NLG en de sector biedt werk aan ongeveer 13 300 personen.
De Nederlandse binnenvaartsector genereert jaarlijks een directe omzet van 2.5 miljard NLG en een toegevoegde waarde van 1.3 miljard NLG. De sector biedt daarbij werkgelegenheid aan ongeveer 13 300 personen. Uit de sector vloeit een brutobedrag van circa 340 miljoen NLG naar de overheid. Dit betreft onder meer de sociale bijdragen van werknemers en werkgevers, inkomstenbelasting betaald door de werknemers van de sector en vennootschapsbelasting. Door de relaties met andere (maritieme) sectoren heeft de binnenvaart
Door de intermediaire aankopen vanuit andere sectoren, heeft de binnenvaart een belangrijke uitstraling op de rest van de Nederlandse economie.
een belangrijk uitstralingseffect op de rest van de Nederlandse economie. Deze elders in de economie gerealiseerde productie, toegevoegde waarde en werkgelegenheid moeten eveneens tot de sociaaleconomische betekenis van de sector worden gerekend. De analyse leert dat de totale (directe en indirecte) sociaal-economi-
De totale economische betekenis van de binnenvaartsector is meer dan een derde hoger dan de directe betekenis.
sche betekenis van de binnenvaartsector meer dan een derde hoger is dan de directe betekenis. De totale productie van de Nederlandse binnenvaart bedraagt 3.5 miljard NLG. De binnenvaartsector creëert daarmee op directe en indirecte wijze een toegevoegde waarde van 1.7 miljard NLG en biedt werk aan 17 000 personen. Ze genereert totale overheidsinkomsten voor een bedrag van 500 miljoen NLG.
Bij de analyse van de deelsectorcijfers vallen twee elementen op: de dominante economische positie van de droge-ladingschippers in de
- xiv -
© Stichting Nederland Maritiem Land
Samenvatting
sector en het onverwachte economisch belang van het personenvervoer en de tankvaartrederijen. Het tweede gedeelte van dit boek behandelt de evaluatie van het nationaal en Europees overheidsbeleid. De beleidsmaatregelen zijn opgedeeld volgens vijf aandachtspunten. Samen bepalen ze de dubbele uitdaging voor de sector: inschakeling in het ketenvervoer en verbetering van de prijs-kwaliteitsverhouding.
Naast het kwantitatieve gedeelte, wordt ook een analyse gemaakt van het overheidsbeleid zoals dat vandaag ten aanzien van de binnenvaart wordt gevoerd op nationaal en Europees niveau. De beleidsmaatregelen zijn opgedeeld volgens vijf aandachtspunten: keten, schaal, capaciteit, infrastructuur en imago. Deze vijf bepalen samen de dubbele uitdaging waar de sector voor staat: haar verdere inschakeling in het ketenvervoer
en
de
verdere
verbetering
van
de
prijs-
kwaliteitsverhouding van haar diensten. De uitdaging voor het overheidsbeleid ligt in het ontwerpen en implementeren van een kaderscheppend beleid met betrekking tot de schaal en organisatie van de bedrijfsvoering in de binnenvaart, haar inschakeling in de vervoersketens en de uitbouw van haar infrastructuur.
Het beleid wordt geëvalueerd op basis van vijf criteria: specificiteit, mate van ingrijpen, toegankelijkheid, stabiliteit en duurzaamheid. Uit de toetsing van het beleid voor de binnenvaartsector aan deze set van criteria zijn reeds enkele conclusies afgeleid. De uitdaging voor het overheidsbeleid lijkt te liggen in het ontwerpen en implementeren van een beleid met betrekking tot de schaal en organisatie van de bedrijfsvoering in de binnenvaart, haar inschakeling in de vervoersketens en de uitbouw van haar infrastructuur. Dit beleid dient zeker te worden geïntegreerd in het nationale en Europese vervoersbeleid. Deze eerste analyse en voorstellen dienen als uitgangspunt voor de verdere gesprekken die zullen gevoerd worden met sleutelpersonen van de overheid en de sector.
De EIS® methodologie laat toe de economische effecten van huidig en nieuw overheidsbeleid, vertaald in beleidsscenario’s, vooraf te evalueren.
Een heel belangrijke stap die in de volgende fase van het project zal worden gezet, is het inschatten van toekomstige effecten van huidig en nieuw overheidsbeleid, vertaald in beleidsscenario’s. Door te vertrekken van de gegevens en strategische inzichten op bedrijfsniveau is het mogelijk om met behulp van de EIS® methodologie reeds vooraf de verwachte effecten van beleidsscenario´s door te rekenen. Hierdoor kunnen beleidsscenario´s op een objectieve en adequate wijze worden geëvalueerd op hun effectiviteit en efficiëntie.
De concrete beleidsaanbevelingen kunnen worden verwacht in het najaar van 1999. De clusteranalyse wordt afgerond in het voorjaar van 1999.
De concrete beleidsaanbevelingen voor de cluster van maritieme sectoren in het algemeen en de binnenvaart in het bijzonder zullen worden opgenomen in een tweede boek van de binnenvaartsector. De publicatie hiervan is voorzien in het najaar van 1999. In het voorjaar van
© Stichting Nederland Maritiem Land
- xv -
De Nederlandse binnenvaartsector
1999 zal de analyse van de onderlinge relaties tussen de clustersectoren in boekvorm verschijnen.
- xvi -
Š Stichting Nederland Maritiem Land