Samenvatting
SAMENVATTING
Dit boek geeft een up-to-date beschrijving van de economische betekenis van de Nederlandse scheepsbouw- en toeleveringsindustrie.
Deel 3 - de Nederlandse Scheepsbouw- en toeleveringsindustrie
In dit boek wordt een beschrijving gegeven van de economische betekenis van de Nederlandse scheepsbouw- en toeleveringsindustrie. De analyse die hieraan ten grondslag ligt, werd uitgevoerd in het kader van de Economische Impact Studie (EIS®) voor de Nederlandse maritieme cluster. Dit onderzoek richt zich op het verder stimuleren van het bedrijfsleven binnen de Nederlandse maritieme cluster.
De kwantitatieve analyse beschreven in dit boek zal dienen als uitgangspunt voor de evaluatie van het huidige beleid en van mogelijke beleidsscenario´s voor de toekomst.
De kwantitatieve analyse waarvan in dit boek verslag wordt gedaan, biedt een solide basis voor het analyseren en evalueren van de invloed van het huidige overheidsbeleid op het functioneren van de sector. Met deze publicatie wordt dan ook de aanzet gegeven tot een fundamentele discussie rond het Nederlandse overheidsbeleid met betrekking tot de maritieme cluster.
Middels de EIS® methodologie wordt een gedetailleerd inzicht verkregen in de directe en indirecte betekenis van de Nederlandse scheepsbouw.
De methodologie van de Economische Impact Studie (EIS®) laat toe zeer gedetailleerde informatie te geven over de omvang en samenstelling van de directe en indirecte betekenis van de Nederlandse scheepsbouw- en toeleveringsindustrie in termen van toegevoegde waarde, werkgelegenheid en terugvloei naar de overheid. De indirecte effecten worden bepaald gebruikmakend van moderne input-outputanalyse. Een belangrijk deel van deze indirecte effecten wordt gegenereerd door de scheepsbouwspecifieke toeleveringsbedrijven in Nederland.
Om een meer genuanceerd inzicht te krijgen is de Nederlandse scheepsbouw ingedeeld in deelsectoren.
De Nederlandse scheepsbouw is geanalyseerd volgens een indeling over de volgende deelsectoren: nieuwbouw van zeeschepen groter dan 100 GT, reparatie van zeeschepen groter dan 100 GT, conversie van zeeschepen, nieuwbouw en reparatie van overig zeegaand mate-
© Stichting Nederland Maritiem Land
- xiii -
De Nederlandse scheepsbouw- en toeleveringsindustrie
rieel, nieuwbouw en reparatie van binnenschepen, nieuwbouw en reparatie van marineschepen en nieuwbouw van jachten langer dan 24 meter. Deze definitie van de scheepsbouwsector is ruimer dan die welke in het verleden werd gebruikt. Bovendien laat de gedetailleerde opdeling naar deelsectoren toe een verfijnde analyse te geven van de structuur en de economische betekenis van de deelsectoren van de Nederlandse scheepsbouw. De vereiste data en strategische informatie werd verkregen door een gerichte bottom-up aanpak. Deze informatie biedt de basis voor het formuleren en evalueren van toekomstig beleid.
Voor het verkrijgen van voldoende gedetailleerd cijfermateriaal en strategische informatie is een bottom-up aanpak gehanteerd. De deelsectoren zijn bijgevolg samengesteld, vertrekkende van gegevens op bedrijfsniveau. Hierdoor worden zeer betrouwbare resultaten verkregen die de basis vormen voor het formuleren van mogelijke aanpassingen van het overheidsbeleid. Naast een intensieve enquĂŞtering onder de Nederlandse scheepswerven werd een groot aantal strategische interviews gehouden met key-players uit de sector alsook met vertegenwoordigers van de overheid. De sociaal-economische betekenis van de scheepsbouwsector kan op deze wijze in kaart worden gebracht in termen van omzet, de creatie van duurzame toegevoegde waarde en werkgelegenheid en het genereren van inkomsten voor de overheid.
De Nederlandse scheepsbouwindustrie genereert jaarlijks een omzet van ongeveer 3.8 miljard NLG. De toegevoegde waarde bedraagt bijna 1 miljard NLG en de sector biedt werk aan ruim 10 700 personen.
De Nederlandse scheepsbouwsector genereert jaarlijks een directe omzet van om en bij 3.8 miljard NLG en een toegevoegde waarde van bijna 1 miljard NLG. De sector biedt daarbij werkgelegenheid aan ongeveer 10 700 personen. Uit de sector vloeit een brutobedrag van circa 415 miljoen NLG naar de overheid. Dit betreft onder meer de sociale bijdragen van werknemers en werkgevers, inkomstenbelasting betaald door de werknemers van de sector en vennootschapsbelasting.
Door de intermediaire aankopen vanuit andere sectoren, heeft de scheepsbouw een belangrijke uitstraling op de rest van de Nederlandse economie.
Door de relaties met andere (maritieme) sectoren heeft de scheepsbouw een belangrijk uitstralingseffect op de rest van de Nederlandse economie. Deze elders in de economie gerealiseerde productie, toegevoegde waarde en werkgelegenheid moeten eveneens tot de sociaaleconomische betekenis van de sector worden gerekend.
- xiv -
Š Stichting Nederland Maritiem Land
Samenvatting
De totale economische betekenis van de scheepsbouwsector is ongeveer twee maal zo groot als de directe betekenis.
De analyse leert dat de totale (directe en indirecte) sociaal-economische betekenis van de scheepsbouwsector ongeveer twee maal zo groot is als de directe betekenis. De totale productie van de Nederlandse scheepsbouw bedraagt bijna 6.25 miljard NLG. De scheepsbouwsector creëert daarmee op directe en indirecte wijze een toegevoegde waarde van 2.12 miljard NLG en biedt werk aan 22 500 personen. Ze genereert totale overheidsinkomsten voor een bedrag van ruim 875 miljoen NLG. De arbeidskosten vormen meer dan driekwart van de toegevoegde waarde. De analyse op het niveau van deelsectoren levert in dit verband een meer genuanceerd beeld op. Vooral de nieuwbouw van zeeschepen > 100 GT kent een lagere directe toegevoegde waarde als gevolg van een grote mate van uitbesteding en intermediaire aankopen. De indirecte toegevoegde waarde daarentegen is beduidend groter dan in de andere sectoren.
In dit boek is nog geen gedetailleerde analyse opgenomen van de structuur en directe betekenis van de Nederlandse toeleverende industrie. Inmiddels werd dit onderzoek wel opgestart.
In dit boek is nog geen gedetailleerde analyse opgenomen van de structuur, samenstelling en directe betekenis van de Nederlandse toeleverende industrie. Het onderzoek voor de toeleveringsindustrie is inmiddels wel opgestart, maar precieze cijfers betreffende de omvang van deze deelsector kunnen nog niet worden gegeven. De economische betekenis van de toeleveringsindustrie zal wel integraal worden opgenomen in het boek over de maritieme cluster, dat medio maart 1999 zal verschijnen.
De EIS® methodologie laat toe de economische effecten van beleidsscenario´s te evalueren.
Door te vertrekken van de gegevens en strategische inzichten op bedrijfsniveau is het mogelijk om met behulp van de EIS® methodologie reeds vooraf de verwachte effecten van beleidsscenario´s door te rekenen. Hierdoor kunnen beleidsscenario´s op een objectieve en adequate wijze worden geëvalueerd op hun effectiviteit en efficiëntie.
Een globale evaluatie van het overheidsbeleid heeft reeds een aantal beleidsaandachtspunten naar voren gebracht. Deze en andere aspecten zullen in de loop van de komende maanden nader worden geanalyseerd.
De belangrijkste criteria waarop de effectiviteit en efficiëntie van het overheidsbeleid of bepaalde beleidsmaatregelen in het vervolg van het onderzoek zullen worden geëvalueerd, worden in dit boek reeds beschreven. Uit een globale toetsing van het beleid voor de scheepsbouwsector aan deze set van criteria zijn reeds enkele beleidsaandachtspunten afgeleid en beschreven. Deze aanzet tot inventarisatie van de belangrijkste beleidsvraagstukken zal dienen als uitgangspunt
© Stichting Nederland Maritiem Land
- xv -
De Nederlandse scheepsbouw- en toeleveringsindustrie
van de discussie met bedrijven in de sector en met andere relevante actoren, zoals het Ministerie van Economische Zaken. De concrete beleidsaanbevelingen kunnen worden verwacht in het najaar van 1999.
De concrete beleidsaanbevelingen voor de cluster van maritieme sectoren in het algemeen en de scheepsbouw in het bijzonder zullen worden opgenomen in een tweede boek van de scheepsbouwsector. De publicatie hiervan is voorzien in het najaar van 1999.
- xvi -
Š Stichting Nederland Maritiem Land