698 gram

Maurice van der Werf

Just start with a Spoonful of ideas.

Then a Spoonful of love,

and a Spoonful of determination

Mix it all together...

Merge all the ingredients into A brand new design Let your ideas flow out

welcome goodbye>>

inchecken

...destination fabrique

Voordat ik op sollicitatie ging heb ik twee ochtenden doorgebracht in de Mediatheek van Academie Minerva. In alle rust heb ik de BNO boeken doorgenomen om alle presentaties van Grafische bedrijven te bekijken.

Ook keek ik naar Reclame en Communicatie bureaus die zich veel met fotografie en Illustratieve vormgeving bezig hielden. Het viel niet mee om uit het enorme aanbod van bedrijven een kleine top 5 te kiezen, want elk bureau had wel iets unieks en speciaals waarin ik mij kon verplaatsen.

Toch bleef ik hangen bij zes bureaupresentaties die ik voor mijzelf had opgeschreven waar ik iets mee kon.

Thuis besloot ik de websites van deze bedrijven nader te onderzoeken.

Na alle uitgebreide portfolio’s te hebben bekeken werd het mij duidelijk dat ik de juiste keuze had gemaakt en dat ik zo spoedig mogelijk contact moest opnemen. Dit waren bedrijven waar ik veel herkenning in zag en waar ik ook veel creativiteit in kwijt kon. Ook besefte ik dat dit populaire bedrijven waren onder studenten die graag met de praktijk in aanraking wilden komen... actie dus!

Tijdens mijn sollicitatieprocedure nam ik geen afwachtende houding aan en ik besloot de dag er op gelijk te bellen. Na telefoongesprekken met de afdelingen van de desbetreffende bedrijven werd mij gevraagd een ‘kleine’ digitale portfolio en een bijgeleverde motivatie te mailen. Ik wist dat de kans groot was dat deze mail ergens in een ‘onbekend’ mapje terecht zou kunnen komen bij de bureaus, dus zorgde ik er ervoor dat ik niet te veel vertelde in de mail en de afbeeldingen van mijn portfolio beperkt hield. Dit klinkt misschien vreemd, maar als ik nu alles liet zien, kon ik geen verassend werk laten zien tijdens het gesprek. Na een week kreeg ik dan ook niet veel reacties (iets wat ik alvorens wist), dus ik besloot alle bedrijven terug te bellen. Ik zeg altijd: ‘De aanhouder wint!’ De telefoontjes werden erg goed ontvangen als ‘spontaan’ en ik werd uitgenodigd bij 4 bedrijven genaamd; Total Identity, STPK, Colombo en Fabrique.

Lava en Kessels & Kramer hebben mij netjes benaderd maar aangegeven dat zij geen stagiaires meer aannamen de komende periode. Met alle respect, gelukkig had ik wel vier bedrijven waar ik binnen een week terecht kon voor een sollicitatie.

De bedrijven waar ik in volgorde contact mee op nam zijn: Lava Amsterdam Total Identity Amsterdam STPK Amsterdam Colombo Amsterdam Kessels & Kramer Amsterdam Fabrique Delft

5

van

amsterdam

...naar delft

Na het regelen van afspraken ging ik thuis nog even alle adressen na, nam ze mee en stapte op de trein richting de hoofdstad. Mijn eerste gesprek was bij Colombo Amsterdam, een groot ruim kantoor gevestigd in het oude PTT gebouw aan het spoor van Amsterdam Centraal.

Mijn gesprek verliep goed en ik kon merken dat ik wel in aanmerking kwam voor een stageplaats. Ze waren erg te spreken over mijn werk en beeldvorming, na vertrek zou ik snel iets van ze horen. Voor mij was er enkel één ding wat mij niet aansprak binnen het bedrijf. Ze wilden mij net even iets te graag en als ik daar zou komen werken moest ik een maand later al beginnen. Ik had mijn vakantie nog niet bevestigd, had nog geen huisvesting en ze drongen ook een beetje aan en dat was iets wat tegen mij gevoel in ging. Later heb ik ook geen verdere actie ondernomen om hier mijn stage te volgen, ondanks dat ze wel mooi werk afleverden en zich op een prachtige hooggelegen locatie met uitzicht op het historische centrum bevonden.

Dezelfde middag ging ik langs STPK, een studio die veel affiches maakt voor Dans- en Theaterstukken. Een bedrijf dat naast degelijke en minimale vormgeving veel beelden maakt met eigenzinnig fotografisch materiaal.

Ook daar werd mijn werk als ‘fris’ maar soms nog iets ‘te gemaakt’ gezien maar aangezien ik dat ook openlijk toegaf kon ik daar na de zomer beginnen om mij daar verder in te ontwikkelen.

Later die week reisde ik vanuit Heerenveen opnieuw af naar Amsterdam om mijn laatste gesprek te houden bij Total Identity. Aangekomen op het Centraal Station reisde ik met de Metro ver uit het warme stadshart van ons ‘Mokum’ richting station Bijlmer, waar ik metershoge kantoorpanden zag oprijzen uit het niets. Ik kreeg een zeer warm welkom bij aankomst, buiten was het al enorm broeierig door een hittegolf, ik was dan ook enorm blij de airco te voelen. Na een heel erg positief gesprek met de Art-Director van Total Identity kreeg ik een goed gevoel bij dit bedrijf. Ze schrokken wel van de afstand die ik wilde afleggen voor een stage, maar toen ik vertelde dat alle bedrijven waar ik mij aan voorstelde na aanleiding van een gesprek zich in de Randstad bevonden, ontstond er een gemoedelijke sfeer. Ik kreeg een kleine rondleiding en ze lieten me het werk zien waar ze zich op dat moment mee bezig hielden.

Voldaan zat ik in de trein naar huis, ik had op dat moment 3 bedrijven gevonden waar ik terecht kon, ok... ik moest hun bevestiging nog afwachten maar het ging erg goed! Aan het begin van de daarop volgende week had ik mijn laatste gesprek in Delft. Na drie keer Amsterdam was ik wel verrukt van de stad en ik zag mijzelf er al helemaal zitten. Die ene grote zeepbel werd echter gelijk stuk geprikt toen ik een paar dagen later in Delft arriveerde.

who

are you?

kennismaking

...binnen fabrique

Met een vastberaden gevoel stond ik na een reis van bijna 3,5 uur eindelijk voor de grote deuren van een prachtig pand aan de Oude Delft in het hart van de Blauwe Stad. Na een druk op de bel, werd ik binnengelaten.

Toen ik door de deur liep zag ik in de hal twee enorme grote wanden met alleen maar Nationale en Internationale grote prijzen. Nominaties, European Design Annuals, Platina Platen, Oorkondes en Awards, ongelofelijk!

Nora (een enorm leuke receptioniste!) heette mij welkom bij Fabrique, ik mocht plaatsnemen aan de grote tafel in de ontvangstruimte met boeken, CD’s en werk van Fabrique en kreeg een lekker kopje koffie, in de tussentijd zat ik mooi te neuzen tussen al het werk wat Fabrique onlangs had afgeleverd. Ik hoorde iemand van de trap komen en ze liep meteen op mij af. “Goedenmiddag mijn naam is Daphne Madec, hartelijk welkom bij Fabrique. Het gesprek waar je voor komt is boven, ga je mee?”

Leuk, een spontane ontvangst, ik hou daar van!

Tijdens mijn wandeling van twee etages werd ik door iedereen begroet en er kwamen zelfs al mensen op mij af met een leuke boodschap; Succes jongen! Eenmaal in de grote vergaderruimte aangekomen werd Daphne Madec vergezeld door de grafisch ontwerper Twan Minten, zij waren de twee personen die met mij het gesprek aangingen en zich daarna gingen storten op mijn portfolio.

Het gesprek verliep enorm soepel en onderling ontstond er een leuke sfeer, ik vertelde dat ik al bij meerdere bedrijven was geweest en dat mijn voorkeur lag bij een grote stad als Amsterdam, maar dat mijn interesse voor dit bedrijf uitzonderlijk was. Ze noemden zichzelf het buitenbeentje van mijn lijstje, omdat het bedrijf zich onderaan de lijst bevond en niet in de regio van Amsterdam zat. Ik vertelde ook snel dat het geen toeval was dat Fabrique het laatste bedrijf waar ik solliciteerde, omdat ik dat voor mijn gevoel erg graag wilde. Ik wilde niet het gevoel krijgen dat ik misschien een foute keuze zou maken door mij te focussen op een stad en niet op het bedrijf zelf. Na het zien van mijn portfolio waren ze enorm tevreden, maar ze zeiden het bekende verhaal, ‘Technisch is het prachtig, maar conceptueel is niet alles even sterk als je fotografie’.

Na een tweede kopje koffie zei Twan tegen mij dat ik per september direct kon beginnen... Ik stond even versteld van zijn opmerking. Geen enkel bedrijf waar ik was geweest was zo direct en tegelijkertijd ook enorm hartelijk in haar mening. Ik kreeg eerst een rondleiding, maar in tegenstelling tot andere bedrijven kreeg ik een rondleiding door het ‘hele’ pand en werd aan iedereen voorgesteld. Meer hierover vertel ik verderop in het verslag. Het gaf mij een goed welkom gevoel om daar rond te lopen, het was Mei en ik had een stageplaats! Ik zei dus ook ja, en heb het weekend erna Total Identity gebeld om te zeggen dat ik een plaats had gevonden. Dat bedrijf liet mij weten dat ze het erg jammer vond, want ze hadden intern een bevestiging klaarliggen om mij de stage te verlenen.

Bij alle vier bedrijven waar ik had gesolliciteerd was ik aangenomen! Ik kon kiezen, maar ik kreeg een vertrouwd gevoel bij Fabrique. Het feit dat ik op het laatste moment nog naar Delft was gegaan, deed mij enorm veel goed.

about the factory>> enkele

...passagiers van fabrique

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

AH Essent Awards XS4ALL Mojo Concerts Effenaar NS Heineken Music Hall TNT Legermuseum Rijksmuseum Auping Holland Dance Festival

just `fab` Fabrique is een multidisciplinair communicatie- en designbureau. Het bedrijf telt meer dan 85 artists, engineers en vormgevers die met grote passie en veel plezier zich constant bezig houden met uiteenlopende opdrachten voor consumenten, dienstverlenende bedrijven, de overheid, onderwijs, entertainmentbranche en culturele instellingen waaronder festivals en concerten.

Zoals Fabrique zegt: We zien een wereld die in snel tempo steeds complexer wordt. Fabrique wil duurzame communicatie en interactie ontwerpen die helpt om keuzes te maken. Interactie die de wereld begrijpelijker en eenvoudiger maakt. We verleggen grenzen en doorbreken bestaande patronen, omdat het afwijken van gebaande paden de enige manier is om tot werkelijk innovatieve en doeltreffende oplossingen te komen.

werkwijze

Fabrique kijkt, luistert, denkt mee, adviseert, creëert en veroorzaakt. We ontrafelen en herformuleren de vraag om zo te komen tot ogenschijnlijk eenvoudige oplossingen voor complexe problemen. Onze werkwijze is open, betrokken, uitdagend, avontuurlijk en effectief. Vanuit de inhoud werken we naar vooruitstrevende, maar realiseerbare oplossingen: ‘Most advanced, yet acceptable’. We zetten onze verschillende ontwerpdisciplines geïntegreerd in om te komen tot een optimaal resultaat. Door het combineren van kennis en creativiteit uit verschillende disciplines creëren we het verschil.

grafisch

Op het raakvlak van design en communicatie ontwerpen we huisstijlen, redactioneel drukwerk, beveiligd drukwerk, affiches en campagnes. We denken mee over merken en communicatiedoelstellingen en vertalen de merkpersoonlijkheid op een eigentijdse manier in visuele middelen. Het liefst zijn we bij het hele traject betrokken: van het ontwikkelen van een merk of identiteit en de bijbehorende communicatiedoelstellingen tot aan de realisatie van het drukwerk. We zoeken daarbij naar de optimale creatieve oplossing.

industrieel ontwerp

Door onze – vaak unieke – technische kennis te combineren met creativiteit ontstaan verrassende en hoogwaardige producten. Van de vertaling van strategische doelstellingen werken we via conceptontwikkeling en design naar de technische productontwikkeling.

computer graphics

De afdeling computer graphics maakt animaties en afbeeldingen van ontwerpen voor folders, tijdschriften, op beurzen of interne presentaties.

Fabrique werkt daarbij nauw samen met de ontwerpers van een product.

Zo kan een ontwerp al tijdens het ontwikkelingsproces worden beoordeeld en verbeterd.

ruimtelijk ontwerp

Fabrique ontwerpt de inrichting van kantoren, winkels, openbare ruimtes en inrichting van openbaar vervoer. Daarnaast hebben we veel ervaring in ondersteunende disciplines als bewegwijzering en de engineering van in serie vervaardigd meubilair. Vanuit een merkgestuurde benadering komen opvallende projecten als het Essent Internetcafé en de inrichting van het kantoor van Stadshavens Rotterdam tot stand.

nieuwe media

Fabrique heeft ruim twaalf jaar ervaring in het ontwerpen en realiseren van internet- en intranetsites. We vertalen identiteit en merk naar gebruiksvriendelijke, maar toch opvallende interactie. Creativiteit en analytisch denken vullen elkaar daarbij aan zodat inhoud, navigatie, vorm en techniek altijd één samenhangend geheel vormen.

jetlag>>

1st week on 34th street ...sta ik op het Empire State Building!

Dat was mijn uitspraak toen Daphne Madec mij belde vanuit Nederland.

In de zomer van 2007 kreeg ik de unieke kans om zelfstandig naar de Verenigde Staten te gaan. Ik had mijn huidige baan opgezegd en binnen vier weken tijd vloog ik de oceaan over om Amerika’s grootste steden te bewonderen en een paar grote tentoonstellingen en shows op uitnodiging bij te wonen. Ik vloog van Los Angeles, naar Minneapolis en van San Diego naar New York. Een kans die ik moest pakken, dat vond Fabrique gelukkig ook. Gelukkig mocht ik een week later beginnen dan het rooster aangaf, maar dat waren ze even vergeten, dus kreeg ik een verontrustend telefoontje toen ik mijn laatste dagen in New York doorbracht. En dan is het vreemd als je op zo’n moment zegt, dat je 3500 kilometer verwijderd van Delft op de hoogste wolkenkrabber van Manhattan staat.

Eenmaal binnen Fabrique kreeg ik een rondleiding van een dag! Ik werd aan iedereen voorgesteld, kreeg een eigen bureau met Apple G4. Mijn eerste indruk was positief, mijn collega’s waren erg gezellig. Ik werd de eerste dagen begeleid door Maartje Wensing [Projectleider], mijn stagebegeleidster Diana van Ewijk was nog op vakantie en Twan Minten bevond zich ook nog op het zuidelijk halfrond. De eerste dagen kon ik mij wel redden, ik leerde het systeem en luisterde aandachtig naar wat mijn collega’s vertelden over het verwerken van opdrachten op de studio.

De eerste week heb ik veel geleerd van Chris van Diemen, oud-student vormgeving en communicatie van Academie Minerva. We konden het goed vinden en binnen de kortste keren voelde ik mij kind aan huis binnen het bedrijf.

Een kleine week later startte ik mijn eerste werkdag in Delft. Ik had nog steeds een kleine Jet-Lag maar ik wist mij daar over heen te zetten en ging vol moed naar het prachtige pand gelegen aan de oude Delft in het historische centrum van de koninklijke Stad. Tot op heden had ik nog steeds geen kamer kunnen vinden in Den Haag en omstreken. Maar zoals mijn leven eigenlijk altijd al afhangt van toeval en wat zich voordient, kreeg ik die maandag een telefoontje en diezelfde avond had ik een ruime kamer aan de Rijswijkseweg in Den Haag, naast Hollands Spoor.

Een prachtige locatie met de tramlijn voor mijn deur.

studio 2 De zolder, waar Fabrique bekend om staat is verdeeld in twee ruimtes.

De Grafische Vormgevers en ontwerpers werken in twee teams, Team René Toneman en Team Frank van Leeuwen. Op het moment dat ik daar aan het werk was werd ik in het team van Frank ingedeeld. Dit wilde niet zeggen dat ik alleen met Frank werkte maar op zo’n manier werden onze groepen iets kleiner en kun je ook beter communiceren met elkaar.

Ik werkte op de afdeling met Chris van Diemen [Ontwerper] Diana van Ewijk [Ontwerper DC] Herald Boer [Grafisch ontwerper] Tim de Jong [Senior Technisch DTP’er] René Toneman [Grafisch ontwerper, Art-director]

<< diana van ewijk ontwerper dc stage-begeleidster onderdeel: fabrique design

jeroen

van erp>> ontwerper directeur onderdeel: directie

hangin'around

twan minten>> grafisch ontwerper onderdeel: fabrique design

Fab intranet

management

Welkom bij Fab Intranet!

Vanaf de eerste dag dat ik bij Fabrique begon te werken werd ik voorgesteld aan het Intranet van Fabrique. Het is een enorm digitaal netwerk dat voor iedereen binnen handbereik is en waar alles op te vinden is.

Van ziekmeldingen, uitstapjes, projecten tot de laatste nieuwsitems die over het bedrijf gaan of betrekking hebben tot zaken die in de omgeving gebeuren waar het bedrijf zich mee bezig houdt.

Tevens is op het Intranet een groot archief waar je makkelijk doorheen kunt bladeren om oude projecten te bekijken en op deze manier inspiratie op te doen om huidige projecten op te zetten.

Het Intranet heeft naast archiveren en op de hoogte blijven van het bedrijf ook een belangrijke functie voor de systeembeheerders. Zodra iemand binnen het bedrijf software, hardware of hulp bij het systeem nodig heeft, kan dat snel en gemakkelijk doorgegeven worden op het netwerk. De Systeembeheerders kunnen dan telefonisch contact opnemen met de werknemer en vanaf hun werkplaats de computer updaten of controleren op fouten. Zij openen vanaf een locatie buiten de werkruimte van Fabrique de betreffende computer en kunnen snel en makkelijk grote problemen oplossen die voor een ontwerper vaak onmogelijk zijn tijdens creatieve werkaamheden of een deadline voor een klant.

Dit is enorm handig als een computer vastloopt of crasht, zo kan in sommige gevallen het project nooit verloren gaan en kunnen we met zijn allen direct ingrijpen als er een technische fout ontstaat tijdens het werken voor de klant.

Een Fabriquer kan dus nooit zonder het Fab Intranet!

Bij Fabrique heb ik leren werken met projectleiders, iets wat ik als ‘zeer prettig’ heb ervaren tijdens mijn stageperiode. Elke opdracht die je ontvangt wordt begeleid door een persoon binnen het bedrijf waar je contact mee opneemt. Deze personen zijn een belangrijke schakel tussen de klant en de ontwerper. Als ik ergens mee zit tijdens een project, trek ik bij de projectleider aan de bel, deze zorgt er in de meeste gevallen voor dat misverstanden worden uitgesloten.

Een projectleider heeft een groot aantal zaken waar hij/zij zich mee bezig houd; Een projectleider heeft direct contact met de klant en ontwerper. Ze houden zich aan de geplande uren, mochten deze niet haalbaar zijn door bijkomende vertragingen, dient hij/zij deze aan te passen, zodat er achteraf geen fouten in de factuur worden opgemaakt. Tevens hebben zij een functie die eigenlijk voor de ontwerper als het belangrijkst geldt, de briefing. Voor elk project van start gaat wordt er gekeken welke ontwerper ruimte in zijn/haar planning heeft en of het project wel goed past bij de aangewezen ontwerper. Later in het verslag zal ik dit verder uitleggen, ik liep namelijk ook tegen een project aan wat mij totaal niet lag [Het Klooster, pag 46-47 ]. Dit kan gebeuren, want elke ontwerper blijkt een sterke kant te hebben maar ook dingen waar hij/zij zich totaal niet mee kan identificeren en op zo’n moment loop je tegen de muur.

Projectleiders waar ik veel mee heb gewerkt op de studio: Maartje Wensing [Projectleider, Fabrique Design Delft] Frank van leeuwen [Projectleider, Fabrique Design Delft] Daphne Madec [Projectleider DC, Fabrique Design Delft] Merijn Hillen [Projectleider Crossmedia, Fabrique Amsterdam]

nsid

safe

top safe

Fabrique stelt hoge eisen wat betreft het bewaren en opslaan van bestanden en projecten die afgerond zijn of waar men nog aan werkt. Er bestaat 3 grote servers waar alle projecten in staan; de FDC (Fabrique Design & Communicatie), FNM (Fabrique Nieuwe Media) en de FAB (alle bestanden die betrekking hebben tot Fabrique als bedrijf).

Soms kan het voorkomen dat je een oude opdracht moet hervatten van 2 jaar geleden, deze bestanden staan niet meer op de FDC. Dit bespaart ruimte en deze opdrachten worden doorgesluisd naar het analoge archief en een speciaal ingericht digitaal archief wat in handen van de systeembeheerder ligt. Voor het archief moet je het Fab Intranet (eerder genoemd) raadplegen. Op deze pagina’s kun je zoeken naar elk project waar Fabrique aan heeft gewerkt. Zodra je de opdracht hebt gevonden staat er een nummer achter vermeld wat overeenkomt met corresponderende nummers op de CD’s en DVD’s die zich in een grote stalen kast bevinden binnen Fabrique. Iedereen kan hier gebruik van maken, maar het wordt op prijs gesteld dat de schijfjes elke dag weer worden ingeleverd.

Als ontwerper werk je meestal van de FDC, hierin staan alle projecten op naam en tijd van laatste bewerking. Het is een pré om elke dag alle mappen weer terug te plaatsen op de FDC zodat deze na 18:00 direct worden voorzien van een Back-Up. De Back-Up is een van de belangrijkste bestanden van het hele bedrijf, mocht het getroffen worden door een virus, een schade veroorzakende kortsluiting of in het ergste geval een felle uitslaande brand. Op deze manier kan de klant nooit de dupe worden van een gebeurtenis binnen de muren van Fabrique.

relax>> ontspannen binnen fabrique

[Persbericht] Internationaal succes voor Fabrique 29 mei 2007 - Met veel genoegen heeft Fabrique de afgelopen twee maanden vijf prestigieuze internationale designprijzen in ontvangst mogen nemen. Door de jury’s werden in San Francisco, New York, Athene en Essen verschillende projecten bekroond met een European Design Award, Best of the Web Award, ADC Merit Award, Red dot Product Design Award en een iF Communication Design Award.

De First price European Design Award werd uitgereikt voor het ontwerp van de visuele identiteit voor poppodium Effenaar in de categorie Brand Implementation. Omdat de programmering van de Effenaar zeer divers is ontwikkelde we een flexibele huisstijl, met ruimte voor verschillende culturele stromingen. De ‘E’ die een centrale rol speelt in de identiteit, krijgt steeds een ander gezicht. Rasters en arceringen geven de letter een rauwe, industriële en stilistische uitstraling. De award werd tijdens de uitreiking op 11 mei in Athene in ontvangst genomen door art director René Toneman en projectleider Frank van Leeuwen. Tevens werd er door de jury van deze Europese wedstrijd een Merit Award toegekend aan de website www.rembrandt-caravaggio.nl gemaakt voor de gelijknamige tentoonstelling in opdracht voor het Rijksmuseum en het Van Gogh Museum.

De European Design Awards is een initiatief van 12 designbladen uit Europa, waaronder de bladen Items en Eye. Bij de 86e editie van de Art Directors Club Awards in New York werd ook award (een Merit Award) toegekend aan de website bij de tentoonstelling Rembrandt-Caravaggio. In de tentoonstelling werden de overeenkomsten en verschillen tussen het werk van Rembrandt en Caravaggio door middel van een aantal ‘sets’ van schilderijen uitgelicht. Het bekijken en vergelijken van de schilderijen tot op detailniveau kan op de site zelfs nog beter dan op de echte tentoonstelling.

Eerder mochten wij voor het ontwerp van de Rembrandt-Caravaggio al een ‘Best of the Web’ award in de categorie ‘Best on-line exhibition’ in ontvangst nemen op de conferentie “Museums and the Web” in San Francisco. Hier namen projectleider Matthijs Klinkert en technisch directeur Paul Stork de prijs in ontvangst. Opnieuw vielen we in de prijzen met het ontwerp van de Modulaire Geluidsschermen voor Rijkswaterstaat. Wonnen we onlangs al een iF Product Design Award in Duitsland, in maart wonnen we met de schermen opnieuw een Duitse en prestigieuze prijs: de Red dot Product Design Award. De modulaire geluidsschermen bieden de oplossing voor het versnipperde wegbeeld. De schermen hebben twee voorkanten en bestaan uit een intelligente ‘bouwdoos’ van staanders en panelen. Door het combineren van een beperkt aantal gestandaardiseerde elementen ontstaan geluidsschermen met verschillende gedaantes en akoestische eigenschappen, die toch eenheid uitstralen.

Een iF Communication Design Award 2007 ging naar het ontwerp voor de nieuwe visuele identiteit van het Jenevermuseum. We stelde in dit concept een aantal essentiële gevoelswaarden centraal met het authentieke karakter van jenever als uitgangspunt. De combinatie van historische beelden met stevige en heldere typografie en kleuren creëert een spanningsveld tussen historie en het heden.

lunch!

Tijdens mijn eerste week ben ik al aardig thuis bij Fabrique, ik weet bijna alle namen van mijn afdelingen, de tramlijnen om van A naar B te komen en elke middag zit ik heerlijk aan de lunch met alle collega’s van Fabrique.

De lunch is een essentieel onderdeel van de dag, dat heb ik uit mijn ervaringen opgemaakt. Je ontmoet mensen van alle disciplines en afdelingen en wisselt enorm veel gespreksstof onder elkaar uit. Het is een gemoedelijke sfeer en elke dag gezellig, je laat je werk even liggen en stapt dan een grote ruimte met uitzicht op de tuin (met basket en picknicktafels) voorzien van één grote tafel binnen en schuift aan. Je weet nooit naast wie je komt te zitten, maar dat is juist het leuke van de lunch.

massage

Ik ben nog nooit bij een bedrijf geweest waar je elke twee weken even een lekkere stoelmassage kan ontvangen. Om de twee weken stuurt Nora, onze altijd vrolijke receptioniste, een mail rond met verzoeken voor de liefhebber een heerlijke massage te ontvangen. Voor personeel die veel uren per week achter hun computer doorbrengen is dit een verademing. Nu kun je denken dat dit onzin is om in het verslag te vermelden, maar ik ben van mening dat dit echt goed is voor het personeel. Ik heb drie keer gebruik gemaakt van de dienst en ik vond het een goede onderbreking van de week. Tijdens de enorm professionele behandeling krijg je persoonlijke tips om rugklachten en pijn in je gewrichten te voorkomen.

feestje

Fabrique is gek op feesten, naast serieus werken en soms echt bikkelen om de deadline te halen is er altijd ruimte om te ontspannen en het werk even een moment los te laten onder het genot van een drankje.

Fabrique kent regels voor deze momenten: • • • • • • • • • •

Als Fabrique een prijs wint, wordt dat met z’n allen gevierd...

Bijna elke dag taart...

Verjaardagen mogen NIET worden vergeten...

Huwelijken moeten creatief worden uitgepakt...

Afscheidsfeesten moeten hoorbaar zijn tot in de wijde omgeving...

Als er ijs ligt MOET er geschaatst worden...

Sinterklaas (ehhh... een kerel met hoog libido) komt elk jaar, zucht...

Kado’s krijg je ook niet alleen van Sinterklaas...

Elke zomer een BBQ in de achtertuin...

En nog meer feestjes!

poodle

naked

[Persbericht] The Naked Poodle succesvol ontbloot tijdens PICNIC 2007 Nederland wordt Blindenland, pratende prullenbakken, afval terugsturen naar de vervuiler en een gigantische worm die plastic bekertjes recyclet. Tijdens de brainstormsessie The Naked Poodle stortten twaalf creatieve teams zich op onalledaagse oplossingen voor actuele problemen.

>>

Op donderdag 27 september vond tijdens de cross media PICNIC 2007 in Amsterdam de eerste editie plaats van The Naked Poodle, een theatrale mash up van pressure cooker brainstormsessie, speeddaten, simultaanschaken, rap battle en Free Fight gala. Iedere ronde werden vier creatieve teams van onder meer BSUR, Autobahn, FHV BBDO, VBAT, 310K, Fabrique en Usuals Suspects de ring ingestuurd om creatieve oplossingen te vinden rondom de themaâ&#x20AC;&#x2122;s gehandicapten, zwerafval en vetzucht. De creatieven werden hierbij geholpen, gestoord, opgejut, ondervraagd en uitgedaagd door drie steeds wisselende high level opinionmakers als Erwin Blom (VPRO), Hans van Rompaey (Lowlands) en Niels Baas (MTV).

Alle creatieve oplossingen zijn te zien op www.thenakedpoodle.org/vote .

Bezoekers kunnen hier tot zondag 7 oktober hun stem uitbrengen op het beste creatieve idee. Het winnende team wordt beloond met een Abode Creative Suite 3 pakket.

The Naked Poodle is een initiatief van Fabrique in samenwerking met Usual Suspects, specialist in experience marketing, evenementen en communicatie.

the naked poodle Tijd voor The Naked Poodle!

Ik was nog maar een paar dagen binnen Fabrique aan het werk en het hele bedrijf stond op zijn kop! Heerlijke stress, een enorm gemotiveerd team en grote geruchten gingen rond vanwege het grootste creatieve spektakel van Fabrique! In dit geval ging het niet om de Grafische afdelingen, maar alle afdelingen binnen het bedrijf. Iedereen zette zich in voor een groots evenement tijdens het jaarlijkse evenement PICNIC wat stimuleert de creativiteit op een hoog niveau te plaatsen.

Voor dit evenement werd mij gevraagd een box te ontwerpen om allerlei creatieve ideeën in te gooien, uiteindelijk gooide iedereen zijn visitekaartjes en kladjes met te gekke brainstorm sessies in de box, onze target werd ruim gehaald. Voor dit project werd iedereen binnen het bedrijf betrokken om zijn of haar aandeel te leveren, het maakt niet uit wat je doel was. Ik kreeg een oude grijze doos die ik helemaal opknapte tot een echte Naked Poodle box. Tevens heb ik geholpen met het visueel bekleden van advertenties voor fabrique waarin een witte uit karton geknipte poodle centraal stond, humor staat hoog in het vaandel bij Fabrique, heerlijk ik hou er van!

‘Don’t give a presentation - put on a show’ dat is het motto van The Naked Poodle, een alternatieve brainstormsessie ontwikkeld door Fabrique in samenwerking met Usual Suspects.

The Naked Poodle is een theatrale mash up van brainstormsessie, speeddaten, simultaanschaken, rap battle en Free Fight gala. Vier creatieve teams worden een boksring ingestuurd om hevig zwetend een creatieve oplossing te bedenken voor een actueel maatschappelijk vraagstuk.

De teams worden daarbij geholpen, gestoord, opgejut, ondervraagd en uitgedaagd door twee influentials; spraakmakende creatieve goeroes.

De hele creatieve strijd is te volgen op een aantal grootbeeldschermen.

Na twee afleveringen tijdens het cross media evenement PICNIC in Amsterdam beleeft The Naked Poodle binnenkort zijn eerste buitenlandse editie in Hong Kong. Het logo van The Naked Poodle werd in 2008 bekroond als ‘Best of Netherlands’ bij the Worldwide Logo Design Annual (Wolda). Project specificaties Opdrachtgever Fabrique en Usual Suspects.

www.thenakedpoodle.com

Website, The Naked Poodle

work >> in progress >> alle opdrachten ...op een rij

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

Nuffic: Study in Holland Holland Dance Festival AH Shopping With The Stars Rijkswaterstaat Harry Potter Website To The Future!

Het Klooster Essent Awards Artis Black Box Afscheidscadeau

Na een inleidend welkom komen nu de projecten waar ik aan heb gewerkt. Bijna alle projecten die ik noem heb ik zelfstandig gemaakt.

Binnen een maand tijd kreeg ik enorm veel waardering voor mijn creatieve inzet binnen Fabrique en dat werdt beloond met enkele zelfstandige projecten. Zo heb ik het grootste deel van Shopping With The Stars van Albert Heijn vormgegeven, een educatieve placemat voor Rijkswaterstaat ontworpen en alleen de promotie voor de Essent Awards gemaakt. Het is dan ook wel bijzonder te noemen dat ik binnen een enorm korte tijd eigen projecten kreeg en dat ik zelfs al contact op mocht nemen met de klant, zodat er een ontwerper-klant verhouding ontstond. Dit gaf mij enorm veel voldoening. Ook werd ik veel ingeschakeld voor creatieve oplossingen, binnen Fabrique werd ik de Photoshop en Illustrator Goeroe genoemd. Fictieve LED-borden, Rijk gekleurde illustraties en handgetekende afbeeldingen voor Harry Potter waren enkele visuele extraâ&#x20AC;&#x2122;s die ik achterliet bij Fabrique, iets wat enorm gewaardeerd werd.

Bijna alle projecten die ik bespreek in dit verslag worden ingeleid door Fabrique die haar werk verwoord en aangevuld met mijn persoonlijke aandeel binnen de opdracht. Naast de ervaring van mijzelf, noem ik ook negatieve en positieve kanten van het project.

study

in

holland

nuffic>>

opdracht #1 nuffic Study in Holland Nuffic is de Nederlandse organisatie voor internationale samenwerking in het hoger onderwijs. De jaarlijkse campagne ‘Study in Holland’ wordt ingezet om buitenlandse studenten te werven voor het volgen van een opleiding in Nederland. Ook de export van Nederlandse kennis en dienstverlening krijgt aandacht van Nuffic. Fabrique heeft een nieuwe campagnestijl ontworpen op basis van bestaande inhoud. De campagne laat de cultuur en de toekomst van Nederland zien aan toekomstige buitenlandse studenten. Hollandse elementen zoals de Hollandse luchten die wij bijvoorbeeld kennen van de schilders van de Haagsche school worden gecombineerd met moderne bouwwerken en technologie. Water, tulpen en natuurlijk de kleur oranje vervolmaken de oer-Hollandse, maar toch frisse en moderne uitstraling. De nieuwe visuele stijl is toegepast in verschillende uitingen zoals posters, brochures, advertenties en website.

Dit was het eerste project waar ik mee begon. Voor Nuffic moest ik een internationale advertentie opmaken die was bestemd voor een vakblad in Dubai. Bij deze kleine opdracht kreeg ik een dag de tijd om een advertentie te maken die één pagina telde, ik hield mij vast aan een huisstijl en werd begeleid door René Toneman die de vormgeving op zijn naam had staan van de campagne. Dit was voor mij de eerste keer dat ik samenwerkte met een art-director, iets wat ik echt enorm leuk en vooral leerzaam vond. Al was de opdracht enorm klein in vergelijking met mijn grote eindprojecten, toch kreeg ik gelijk al met nieuwe dingen te maken, waaronder ingewikkelde Arabische teksten die in de advertentie moesten worden geplaatst.

Ik had enorm veel plezier tijdens mijn eerste week.

Hiernaast zie je de advertentie die ik heb gemaakt.

Advertentie, Study in Holland Aangepaste Arabische tekst voor een magazine in Dubai

holland dance event>> Winkelborden, Etalage V&D Den Haag

Let’s dance Holland Dance Event Het tweejaarlijkse Holland Dance Festival (HDF) in Den Haag is in twintig jaar uitgegroeid tot het grootste internationale dansfestival van Nederland. Voorheen veranderde het HDF bij ieder nieuw festival haar huisstijl en de vormgeving van het promotiemateriaal. Vaak opvallend en creatief, maar het kwam het de herkenbaarheid van het festival niet ten goede.

Fabrique won in 2005 de pitch voor de nieuwe huisstijl en campagne voor het Holland Dance Festival. Niet alleen voor dat jaar, maar voor een langere periode. Dat bood de mogelijkheid om zowel de huisstijl als de publiciteitsuitingen verder door te ontwikkelen. Het festival blijft in beweging, de nieuwe huisstijl is dan ook niet rigide maar biedt ruimte aan nieuwe impulsen.

De campagne brengt meer focus op dans, gevisualiseerd door de expressie van dansbewegingen in stills te vangen. Zoals een goede sportfoto juist door het stilzetten van het moment laat zien hoe fenomenaal de actie is. In de fotografie van Chris Nash is scherpte en bewegingsonscherpte met elkaar gecombineerd. Bij de keuze van de foto’s is gekeken naar de zeggingskracht, de expressie, en de professionaliteit van de beweging. Door de dansbeelden hard en grafisch tegen een magenta achtergrond te plaatsen ontstaat een focus op de buigzaamheid, sturing en choreografie van het menselijk lichaam als kunstvorm.

Voor het Holland Dance Festival werd ik ingeschakeld door projectleider Maartje Wensing om diverse nieuwe uittingen te maken voor dit evenement wat bekroond is met enkele designprijzen. De opdracht bestond uit een Affiche en Luxe Flyer voor de jongere doelgroep van het Festival, daarnaast moest ik de gevelborden verzorgen voor de V&D etalages in het centrum van Den Haag om het festival te promoten. Het doel van deze Flyer en het Affiche was om de jonge doelgroep nieuwsgierig te maken en te enthousiasmeren voor de selectie die de Dansambassadeurs speciaal voor deze groep mensen hadden gemaakt.

Dit was geen gemakkelijke opgave voor mij. Voor de gevelborden moest ik mij vasthouden aan het bestaande ontwerp wat door René Toneman is opgezet. Voor mij was het ontwerp totaal nieuw en ik moest mij in een beperkte tijd kunnen inleven in de campagne. Voor het Affiche kreeg ik gelukkig meer vrijheid, maar door een radicale omzwaai binnen het ontwerp kreeg dit project een onverwachte wending.

ontwerpfase 1 Voordat ik met het ontwerp begon, heb ik eerst een briefing gekregen van Maartje, ik kreeg inzage in oud materiaal en voorgaande ontwerpen, op deze manier kon ik een duidelijk beeld schetsen van de campagne in het verleden. Met dit in mijn achterhoofd begon ik aan een nieuw ontwerp, ik wist dat ik mij vast moest houden aan de felle uitgesproken kleuren en de gebruikte fonts. Het beeld mocht ik zelf aanpassen naar smaak en gevoel, iets wat ik enorm leuk vond, want ik besefte dat dit straks door heel Den Haag kwam te hangen.

Voor het ontwerp besloot ik m.b.v. Illustrator een groot ornament te maken in de vorm van een groot feestelijk boeket van kleuren, lijnen en elementen uit de huisstijl. Strakke compositie, verwarrende vormen combineren met foto’s in grijstinten was mijn doel om tot een ‘vreemd’ beeld te komen wat niet gelijk iets hoeft voor te stellen, maar de kijker laat raden. Na een dag had ik de afbeelding klaar en de Dansambassadeurs waren zeer tevreden met het eindbeeld. Het was nieuw, fris en onderscheidde zich van de traditionele huisstijl voor de gemiddelde doelgroep.

Ik had mijn doel bereikt en was zeer tevreden, maar één persoon stond niet achter die mening...

Ontwerpfase 2 René Toneman kwam naar mij toe en had een idee om het beeld aan te passen. Hij kon zich niet vinden in het beeld wat ik had gemaakt en hij wilde toch proberen om iets anders op te zetten, het probleem was alleen dat we nog maar anderhalve dag hadden om dit project te controleren voor de drukker en te verzenden. De deadline voelde ik naderen en eigenlijk had ik niet veel zin om een blik stress open te trekken aangezien het beeld goedgekeurd was.

Toch besloot ik een nieuw ontwerp te maken, het leek mij een uitdaging om zo kort voor de deadline een compleet nieuw beeld te creëren. Samen met René bespraken we enkele ideeën en al snel kwam ik met een nieuw voorstel. Diezelfde middag ging ik vol moed bezig met een compleet nieuw ontwerp, ik had alle oude schetsen weggegooid en begon op een schoon blad te werken. Ik onthield me van alle oude elementen en begon met een sessie eindeloze combinaties van lijnen, streken en elementen van de bestaande huisstijl. Mijn enige houvast waren de kleuren en de elementen.

Een klein wonder Hoe het gebeurde kan ik tot op de dag van vandaag nog steeds niet uitleggen, maar er was een eindbeeld! Een totaal nieuw, fris en dynamisch beeld wat stond voor een prachtig ontwerp. René was enorm tevreden over het eindresultaat en hoe enthousiaster hij werd des te kritischer begon ik het oude ontwerp te beoordelen. Ik vond dat hij gelijk had, dit nieuwe ontwerp had veel meer potentie en was veel dynamischer dan het eerste voorstel. In het tweede ontwerp wat op de volgende pagina staat heb ik meer gebruik gemaakt van grafische elementen, meer kleurvlakken waardoor het beeld rustiger oogt. De lijnen komen uit verschillende uittingen van het logo en die heb ik eindeloos gecombineerd en op de punten waar lijnen elkaar raken besloot ik speakers te plaatsen, zo leken het net muziek geleidende snoeren die met elkaar verbonden waren. Het resultaat was een prachtig modern ‘levend’ ornament, waarvan de herkomst onbekend was. Dit was iets wat René mij wilde zeggen, dit was een beeld wat uit mijzelf leek te komen, zonder enige herkenning maar vol van vorm en compositie.

Gekozen ontwerp Holland Dance Festival, Dansambassadeurs

Binnen een uur tijd besloten we het nieuwe beeld op de Flyer en het Affiche te plaatsen en het leek prachtig, we waren enorm tevreden met het eindresultaat en nu waren we benieuwd wat de meningen van de Ambassadeurs waren...

Het eindoordeel De klant is koning...

“Beste Fabrique, het eerste ontwerp heeft toch onze voorkeur...”

De zolder van Fabrique is even een paar seconden stil, iets wat niet vaak voorkomt onder Ontwerpers waarbij ergens een steekje los zit en die hun duidelijke eigen beeldende en muzikale (wan)smaak hebben (sorry collega’s). We waren met stomheid geslagen, ons tweede ontwerp waar ik samen met 2 teamgenoten en de art-director helemaal achter stond werd uiteindelijk niet gekozen. Aan de ene kant moest ik ook lachen, want uiteindelijk kozen ze voor mijn eerste ontwerp, maar daar stond ik niet meer achter.

Door het project voor een tweede keer overnieuw te doen met een andere insteek, heb ik geleerd niet gelijk het eerste ontwerp definitief goed te keuren, maar ook durven een project vanuit een ander perspectief op te zetten. Door deze opdracht heb ik geleerd afstand te nemen van het eerste idee, daarbij materiaal overboord gooien en niet te snel klaar denken te zijn met het eindresultaat.

En het belangrijkste van allemaal, dat de klant altijd koning blijft...

Afgewezen tweede ontwerp Holland Dance Festival, Dansambassadeurs

Fabrique is sinds 1999 het vaste ontwerpbureau van de website van Albert Heijn. Met honderdduizenden bezoekers per week en twee verkiezingen tot website van het jaar heeft AH.nl zich inmiddels volop bewezen.

Toch wilde Albert Heijn met de website een nog grotere bijdrage gaan leveren aan de commerciĂŤle doelstellingen en het merk Albert Heijn. Eind 2007 ging een nieuwe site online. Een site die de bezoeker nog beter helpt bij zijn of haar dagelijkse en wekelijkse boodschappen.

AH.nl maakt het leven makkelijker en dus leuker!

Zoals je hierboven leest heeft Fabrique een grote klant als Albert Heijn weten te behouden en staat in Nederland bekend om haar unieke kwaliteit en ervaring in het opzetten van online webwinkels. Tijdens mijn stage heb ik dit duidelijk gemerkt. Binnen Fabrique is de grote Balzaal helemaal ingericht voor Albert Heijn. De balzaal is een grote warme inspirerende ruimte met een oude krakende parketvloer. Op de twee klapdeuren die naar de zaal leiden staat het logo van AH afgebeeld, zodat je weet welke ruimte zich daar bevindt. In de zaal staan bureaus en tafels bijna allemaal centraal naar het midden gericht zodat het personeel open tegen elkaar kan communiceren binnen de ruimte. Ruim 10 mensen houden zich bijna dagelijks bezig met het opzetten van nieuwe online acties, de dagelijke scheurkalender in de Spits en het onderhoud van de website. Er bestaat dus werkelijk een Albert Heijn afdeling binnen Fabrique die regelmatig prijzen heeft gewonnen, waaronder twee keer website van het jaar. Het gebeurd ook regelmatig dat we een enorme taart voor al het personeel van Fabrique ontvangen als dank, als er weer een grote prijs in de wacht is gesleept.

Naast de website doet Fabrique ook veel interne projecten binnen de #1 supermarktketen van Nederland. Zo werd ik gevraagd om mijn creativiteit los te laten op een bijzonder vrolijk project; Shopping with the Stars!

shopping withthe stars>>

Online bestellen in de Balzaal

gooische vrouwen Champagne >> Kaviaar Kreeft >> Andy >> Bonuskaart

Voor dit project had ik enorm veel illustratieve vrijheid, iets wat ik enorm leuk vond en dat wisten ze goed bij Fabrique. Ik kon mijn lol wel op met deze grappige en vooral hilarische beelden. Op de meest eenvoudige manier die ik kon bedenken begon ik met illustreren. Van een geniale kreeft met een bonuskaart, tot een Gooise vrouw met bling bling. Het hele plaatje kreeg een klein glossy gehalte en toen kwam ik op het idee iets ‘echt’ glimmends terug laten komen, want de hele prent was al hilarisch en een tikkeltje ordinair.

Binnen Albert Heijn loop elk jaar een leuke actie onder de WWM filialen grote tot kleine Franchises en AH to go’s in heel Nederland. Shopping with the Stars beleefde in 2006 haar eerste verjaardag als evenement onder het personeel. Tijdens dit evenement wordt er gekeken naar de beste supermarkt (onder AH) van Nederland, hierbij wordt gekeken naar kwaliteit, service en hoe de winkel is gepresenteerd. De winnende filialen kunnen een reis naar Disneyland Resort Paris® winnen voor het hele winkelpersoneel. En er zijn nog kleinere prijzen voor winkels die enorm veel werk hebben verzet.

Voor dit project werd mij gevraagd mee te denken om een paar leuke certificaten, gouden platen, posters en een levensgrote Cheque te ontwerpen voor de winnende winkels van 2007. Op de volgende pagina’s zie je de uitwerkingen van de projecten die ik grotendeels zelf heb ontworpen.

Ik ben toen in overleg gegaan met Herald Boer (ontwerper binnen mijn team) en vroeg hem of het mogelijk was een UV-lak te gebruiken op het papier wat we hadden gekozen om de Posters af te drukken. Na een spoedoverleg met Maartje Wensing (projectleider) over het nieuwe idee, nam ze gelijk contact op met AH. Die waren enorm enthousiast over het idee en gaven groen licht. Om dit te realiseren maakte ik een masker in outlines die over het uiteindelijk full-color drukwerk werd gedrukt, op deze manier kreeg de poster op diverse plaatsen glimmende hooglichten, iets wat enorm goed paste binnen het glossy concept. Het eindresultaat was schitterend toen ik de poster twee weken later in ontvangst nam. De personeelsafdeling van Albert Heijn was enorm tevreden over de samenwerking het totale traject wat we goed hadden doorlopen. Albert Heijn heeft mij persoonlijk bedankt, iets wat bijzonder vriendelijk en attent is richting een stagair.

Jullie waren weer ééénorm super, jongens!

Voor alle finalisten van de wedstrijd heb ik tevens een ‘Gouden Plaat’ gemaakt. We kwamen op het idee toen we bij Fabrique een stukje hadden gelezen over een Nederlandse Artiest die op de foto stond in een ruimte vol met ordinaire gouden platen. Ja dat was een geweldig plan!

We stuurden dus alle filialen een gepersonaliseerde oorkonde met daarop een plaat wat enorm fout en kitsch oogde. Iets wat goed ontvangen werd door Albert Heijn.

In alle kantines en openbare plaatsen van de AH filialen kwam een poster te hangen als geschenk van de directie van Albert Heijn voor hun inzet.

Dit moest niet zomaar een poster worden, maar een attente boodschap voor al het personeel dat zich de afgelopen weken had ingezet voor de race; winkel van het jaar! Naast de poster kregen ze tussentijds een zakje met chocolademunten met daar aan een origineel boodschapje om de winkeliers de laatste week voor de beoordelingen nog een extra stimulans te geven om hun winkel tip top te maken!

Mag ik betalen met een Cheque?

Voor de 3 finalisten was er dan uiteindelijk nog een levensgrote Cheque van Shopping with the Stars die stond voor een weekend Disneyland Resort Paris速 voor het hele filiaal. In totaal heb ik drie cheques gemaakt, voor de franchise, WWM en AH to go! Want in elke categorie was er ruimte voor een 1e plaats. Aangezien ik een enorme Disney-fan ben was het voor mijn geen vervelende opgave om voor deze opdracht een mooie cheque af te leveren. Een ruime dag heb ik besteed aan het ontwerpen van de cheque, waarin ik allemaal elementen van Disney heb verwerkt.

Krullende op contouren van Mickey Mouse ge誰nspireerde ornamenten, frisse blauwe heldere sterren en sierlijke randen met oog voor de gedetailleerde perfectie waar Disney voor staat. Tevens heb ik zelfstandig 3 originele Disney Characters in overleg kunnen regelen om de cheque nog meer magie te geven. Aangezien ik ze voor een interne actie onder het personeel gebruikte, niet voor de consument en Disney速 ermee kon promoten werd daar niet al te moeilijk over gedaan. Op de volgende pagina zie je de eindresultaten.

Etiketten gouden munten, Shopping with the Stars

Poster A1, Shopping with the Stars

Gouden Cheque, Shopping with the Stars

Gouden Plaat (oorkonde), Shopping with the Stars

w st a k s a t a e r t ri > wj st a k s a t a e r t ri > wj > st a k k a t s a e r t ri > w j >> st a k s

Vlonderrigjes en Gado’s Een totaal nieuwe manier van illustreren!

ta a s te a t> r >

Halverwege mijn stageperiode kwam Diana van Ewijk, ontwerper en tevens mijn stagebegeleider naar mij toe met de vraag of ik haar kon helpen met een nieuwe opdracht voor Rijkswaterstaat. Ik had ruimte in mijn planning gekregen van Merijn Hillen [Projectleider] die verantwoordelijk was voor de uitvoering van een interessant en leerzaam project.

Diana had een overbelaste planning en dat was voor mij de uitkomst om collega’s te ondersteunen. Op deze manier konden mensen binnen Fabrique ook mijn flexibele kant zien, die met deze opdracht enorm tot uiting kwam.

Het project ging over het creëren van een toekomstvisie over het rivierengebied van Zuid Holland, een fictieve wereld waarin water een grote rol gaat spelen. Uiteraard ging het over heel Nederland wat met hoog water te maken krijgt, maar we moesten ons focussen op een locatie. Op deze manier heb je houvast en kun je een beter gedetailleerd beeld vormen over een specifieke plek die staat voor ‘gemiddeld’ Nederland.

Het doel was om een educatieve placemat te maken voor kinderen van het basisonderwijs. De kinderen moeten geïnspireerd raken en op een speelse wijze met hoog water om gaan. Uiteraard zal de werkelijkheid over tientallen jaren enorm anders uitpakken en zullen veel fictieve verzinsels nooit gebruikt worden, maar kinderen moeten kunnen fantaseren over de toekomst. Op de achterzijde van de placemat moest een afbeelding komen waar kinderen allerlei dingen bij kunnen tekenen in een omgeving die herkenbaar is door elementen te gebruiken die in de huidige wereld bestaan, maar een andere functie hebben gekregen doordat ze nu onder andere condities als hoog water gebruikt worden.

Voordat ik met de opdracht begon, had Diana al enkele dingen gemaakt en schetsen digitaal voorbereid. Na een uitgebreide briefing van Merijn Hillen begon ik aan de opdracht en er ontstond na enige tijd een prachtige manier van illustreren die ik nog nooit eerder in mijzelf had gezien.

Het proces Tijdens het werken aan deze placemat was de bedoeling om twee grote afbeeldingen op A2 formaat te maken. In mijn achterhoofd dacht ik niet aan losse tekeningen, maar aan twee kijkplaten die je mee moesten nemen naar de toekomst onder water. Na een paar eenvoudige potloodschetsen op papier kreeg ik een duidelijk overzicht en van daaruit kon ik mijn fantasiewereld realiseren met bestaande en geïllustreerde beelden.

De tekeningen heb ik gebruikt om houvast op het project te hebben, en als er wijzigingen waren in de uitwerking maakte ik op papier ook gelijk een nieuwe schets, zo kun je met lichte en donkere arceringen spelen.

Ik besloot de illustraties op te bouwen uit alledaagse voorwerpen en herkenbare objecten die door mensenhanden zijn gecreëerd en nog steeds in gebruik zijn. Dit zorg voor herkenning bij de kijker en zo wordt het niet te futuristisch en fictief. Een bewuste keuze voor jonge kinderen.

Op de voorzijde besloot ik een bord met daarop futuristische sushiachtige hapjes te maken met daarin een tekst die was gemaakt door Dhr. B van Lent. Op deze manier is het gelijk duidelijk dat het een placemat betreft om je bord op te plaatsen. De basis voor de voorzijde bestaat uit tunnels in de vorm van transparante waterwegen waar het verkeer door stroomt. Gebouwen staan op palen en buizen tekenen het onderwaterlandschap. Het platteland is herkenbaar opgebouwd uit laag land, vee, loofbomen, gras en kleine dorpjes. Een beeld wat bij Nederlanders bekend is. Diana had het idee bedacht voor de waternike’s, sportschoenen met zwemvliezen, ik heb ze later nog verfijnt in vorm, details en kleur.

Op de achterzijde heb ik geen tekst gebruikt en veel wit overgelaten wat door de kinderen kan worden ingevuld naar eigen ingeving. Op deze kant was het belangrijk voor mij om het landschap te tonen met de gevolgen van de hoge waterstand. In tegenstelling om het heel ernstig te maken, besloot ik het luchtig en fris te houden en kunnen kinderen op een leuke manier bedenken hoe je bijvoorbeeld het water oversteekt als bruggen onder water staan, treinen onder water glijden, vissen er uitzien over 20 jaar. Voor mij was het enorm belangrijk om lichte kleuren te gebruiken die vriendelijk ogen, ruimtelijk zijn en niet te overheersend zijn om in te kleuren. Door kleurpaletten te maken kon ik een goede keuze maken. Ik ben enorm tevreden met dit project, het was leerzaam en vernieuwend!

Op de volgende pagina’s zie je de placemat.

Voorzijde placemat, Rivierengebeid Rijkswaterstaat

Achterzijde placemat, Rivierengebeid Rijkswaterstaat

potter>> harry

online avontuur

Hieronder zie je het proces met de handelingen die ik heb verricht om tot dit eenvoudige maar spannende mysterieuze beeld te komen.

Voor alle trouwe lezers van de Nederlandstalige uitgave van Harry PotterÂŽ komt er een spannend avontuur aan. In de Nederlandse tovenarij wereld gonzen geruchten over een op stapel zijnde uitbraak uit Azkaban, oude magische krachten en een mysterieus verborgen eiland.

November 2007 verscheen dan eindelijk na lang wachten het allerlaatste deel uit de Harry Potter reeks, Harry Potter en de Relieken van de Dood.

Fabrique is al jarenlang verantwoordelijk voor de kindvriendelijke website van De Harmonie Uitgeverij, de Nederlandse uitgever van alle vertaalde Harry Potter boeken. Voor het verschijnen van het laatste boek heeft de multimedia afdeling van Fabrique een online game ontworpen dat met een link op de website gespeeld kan worden. Om het spel te spelen heb je een inschrijfing nodig om de deelnemers via een persoonlijke mail en activeringscode op de hoogte te stellen dat ze interactief kunnen rondlopen in de virtuele wereld van Harry Potter.

Eerste zelfgemaakte potloodtekening voor illustratie, inschrijfformulier

Merijn Hillen [projectleider crossmedia] vroeg of ik een leuk aanmeldingsformulier kon ontwerpen, wat de deelnemers via een eenvoudige HTML-opmaak kunnen invullen. Ik twijfelde geen moment en ik ging er gelijk mee bezig. Het leek mij leuk een draak te tekenen die gemaakt lijkt te zijn van steen. Het bijkomende idee was een mysterieuze draak die waakt over de gegevens van de deelnemer. Ik moest mij inleven in de gedachten van kinderen tot jong volwassenen, iets wat ik niet moeilijk vond, ik ben namelijk gek op fantasie verhalen en kinderboeken. Ik pakte een tekenpotlood en zocht op internet naar enkele afbeeldingen van draken voor inspiratie en ik begon te tekenen. Mijn collegaâ&#x20AC;&#x2122;s keken mij eerst een beetje vreemd aan, maar vonden het toch ontzettend leuk dat ze mij zagen knoeien en tekenen achter mijn bureau met een tekenblad op een lichtbak en een rij potloden tussen mijn vingers. Toen de basis klaar was scande ik de afbeelding en transformeerde ik de afbeelding naar een massief beeld dat bijna tot leven lijkt te komen.

<< Online inschrijfformulier, Harry Potter: www.harrypotter.nl

Bewerkingen van illustratie in twee fases, inschrijfformulier

onderdeel: fabrique design

to the future>>

<< Gert Hans Berghuis Interactieve Media directeur

to the future!

Nieuwjaarskaart Fabrique Zoals elk jaar bedenkt Fabrique weer een creatieve oplossing om haar klanten een leuke boodschap mee te geven voor het nieuwe jaar. De nieuwjaarskaart is al jarenlang een vast een begrip binnen het bedrijf en elke keer is er onderling weer een kleine strijd gaande over wie de kaart mag maken. Het is half november en in de wandelgangen wordt al druk gesproken over nieuwe ideeën en hilarische concepten. Dit keer stonden Chris van Diemen en ik voor het dilemma de grootste en meest complexe kerstkaart van Nederland te maken onder art-direction van René Toneman. Eigenlijk puur toevallig rolde ik in het project waar al enige voorbereidingen voor waren getroffen. Het was een prachtig project en het heeft twee extra avonden overwerk gekost, maar wat was het gezellig en wat heb ik hier veel van geleerd!

Fabrique bestaat op de kop af 15 jaar in de periode dat ik er werk, deze boodschap wilde wij gezamenlijk het personeel en de vaste klanten van het bedrijf meegeven. We wilden een uniek medium maken wat iedereen zou verbazen, verontwaardigen en waardoor er bij iedereen een glimlach op het gezicht zou ontstaan als ze hem langer zouden bekijken of in dit geval ‘onderzoeken’.

Voordat ik begon met de vormgeving ging ik met Chris en René even in de Fab Lounge ruimte van Fabrique zitten. De Lounge is een ruimte op de hoogste etage met uitzicht over de stad tussen de twee studio’s waar je met een klein groepje in alle rust projecten kunt bespreken, of waar je jezelf even kunt terug trekken om in alle rust een idee op papier te zetten, want dat kan lastig zijn in een ruimte waar iedereen werkt en voorbij loopt. Enfin, we hadden het idee om 15 jaar gegevens van Fabrique te verzamelen en alles in een mega grote tabel te plaatsen, een overzicht van jaren intensief werken en waarbij we geen detail wilden weglaten. Het idee begon steeds leuker te worden toen we begonnen over het aantal toiletrollen, broodjes, plakjes kaas en kopjes koffie wat je in een jaar verbruikt. Het was lachen gieren brullen in de Lounge, dus we besloten dit idee door te voeren en alle cijfers bij elkaar te voegen tot een mooi grafisch beeld wat helder, duidelijk en vooral spannend zou worden.

Mij werd gevraagd of ik mij kon ontfermen over de tientallen tabellen per jaartal die gekoppeld als steeds groter wordende balken gebruikt gingen worden. In eerste instantie vond ik het niet een moeilijke opdracht, maar naar mate de jaren jonger waren, werden de tabellen alsmaar groter. Dit had ik niet voorzien, maar we wilden streven naar een vorm van perfectie en geloofwaardigheid, dus probeerde ik de vlakken zo gedetailleerd mogelijk op te maken. In de tussentijd besloten Chris en René dat ze het geheel niet in 4 kleurendruk wilden laten reproduceren, maar als een 10 kleurendruk. Dit wil zeggen, 10 unieke steunkleuren, 10 drukgangen, 10 aparte droogtijden, dus 3 keer zo veel werk als normaal. Tevens werd er gekozen om de koptekst ‘To The Future’ in goud te drukken, dit om het een feestelijk decembertintje te geven. Het voorlopige eindresultaat mocht er dan ook zijn. In de tussentijd ontvingen we regelmatig een proefdruk die we konden beoordelen voordat de volledige oplage in gang werd gezet. Dit kost tijd, maar we hadden nog een week en we gingen voor een mooi eindproduct, aangezien het ook naar relaties en klanten werd gestuurd.

Krimpvrij papier!

Het bleek dat er tijdens het drukproces een enorme fout was ontstaan.

De droogtijden waren te lang dus begon het papier steeds meer te krimpen tussen alle drukgangen. Toen ze met de 6e drukgang begonnen zagen we dat de afdruk ruim 3 procent groter was als de eerdere drukgangen. Na een spoedberaad besloten we een ander papiersoort te kiezen wat minder zou gaan reageren op de inkt. Vervolgens hebben we in de drukkerij besloten hoe dik de bovenste gouden laag moest worden gedrukt. Goudkleurige inkt is zeer dun en moet in sommige gevallen in twee of drie lagen worden aangebracht om het gewenste glanzende resultaat te krijgen.

Na kleine details, teksten, en leuke kopregels was het bestand klaar om helemaal af te werken en compleet in elkaar te zetten. Dit detailleren heeft ons uiteindelijk met 3 man twee hele werkdagen gekost, maar wat was het een prachtig project om te maken, naast de gezellige werksfeer heb ik enorm veel geleerd over drukgangen, kleuren, kosten, een strevend doorzettingsvermogen en een enorm goede communicatie onderling, waardoor ik dit als een zeer geslaagd project kan afsluiten.

Eindresultaat kerstkaart A1, To The Future Fabrique 2008

Het Klooster is een podiumkunstencentrum gehuisvest in een voormalig klooster in het centrum van Woerden. Met voorstellingen en opleidingen voor muziek, theater en dans zet het theater zich in voor de culturele ontwikkeling van de bewoners van Woerden. Het Klooster wil eenduidiger communiceren, openheid benadrukken en meer aansluiting creĂŤren met het entertainmentaanbod in Woerden. Een nieuwe naam, geĂŻntroduceerd met een nieuwe visuele identiteit maakt deze ambitie kenbaar.

Het nieuwe logo en de bijbehorende stijlelementen refereren aan de unieke combinatie van kloostergebouw en theater. De stippellijnen in het logo verbeelden theaterspots, maar staan ook voor de kloosterzuilen in het gebouw. In de huisstijl is geel de basiskleur, omdat deze kleur symbool staat voor de spotlights. De toegepaste vormentaal refereert aan oude kerkramen. De verschillende, uit cirkels bestaande composities hebben een glas in lood-achtig uiterlijk. Deze cirkelcomposities geven een sacraal, creatief, spiritueel en inspirerend gevoel.

het klooster <<

het klooster huisstijl

amen Voor dit project werd mij gevraagd de oude blanco A3 affiches te updaten naar de huidige huisstijl. De oude A3 vellen werden tot op heden nog steeds gebruikt maar sloten niet meer aan op de nieuwe frisse huisstijl die Fabrique datzelfde jaar had geïntroduceerd op de nieuwe posters en in het nieuwe programmaboek van 2007/2008. Het was de bedoeling dat we een Grafisch vel maakten wat ze bij het Klooster zelf in konden vullen via een voorgeprogrammeerd Word bestand, zodat alle teksten goed op het vel zouden komen te staan en dat de stijl in de toekomst correct en synchroon met de huisstijl werd opgezet.

Samen met Herald Boer, die enorm goed is in typografie en tekstverzorging en het ontwerpen van boeken begon ik onder leiding van Frank van Leeuwen aan dit korte project. Dit was het project wat mij de meeste problemen gaf tijdens mijn stage bij Fabrique. Ik had aangegeven dat ik graag eens een typografische opdracht zou willen doen, aangezien ik bijna 80% illustratief was bezig geweest de afgelopen 3 maanden.

Frank had hier een goede oplossing voor, door mij in te plannen voor dit project.

Ik was vol lof en pakte het ‘leerzame project’ met beide handen aan, maar na urenlang zwoegen in strijd met mijn creativiteit probeerde ik keer op keer een opmaak te creëren wat typografisch verantwoord zou moeten zijn voor Het Klooster. En hoe hard ik het ook probeerde, het lukte mij niet om het voor elkaar te krijgen. Het was niet mijn ding en ik maakte de fout om niet eerlijk te zeggen tegen Frank van Leeuwen [projectleider] dat ik het niet uit mijn vingers kreeg, want ik had gezegd dat ik dit graag wilde doen.

Het project werd een nachtmerrie en ik ging elke keer gefrustreerd achter mijn Mac zitten en bleef maar staren naar een geel vlak wat met simpele grafische oplossingen wat aan het eind van de week klaar moest zijn. Na een kritiek moment binnen het project vlak voor de deadline, besefte ik dat ik naar Frank moest gaan en hem eerlijk zeggen dat dit mij niet ging lukken. Ook al vond ik het jammer, want dit was mijn zwakste punt waar ik zo graag aan wilde werken.

Frank nam het goed op, maar vond het jammer dat ik niet eerder naar hem toe was gestapt, aangezien dit toch kostbare tijd heeft genomen van de strakke planning. Ik heb mijn verontschuldigingen daarvoor ook aangeboden. Gelukkig was Herald Boer al een eind op weg, dus kreeg ik de kans om op het scherm met hem mee te kijken hoe het project vorderde en zo kon ik toch nog leren over hoe het moest. Herald en ik waren eigenlijk nooit echt met elkaar verbonden binnen Fabrique, dit kwam ook mede door onze enorme verschillen in mening, muziekkeuze en hoe we in het leven staan. Toch kreeg ik na deze ervaring meer respect voor zijn nauwkeurige werkwijze en zijn passie voor typografie. Maar ik blijf typografie vreselijk vinden, hopelijk veranderd dat in de toekomst als ik een project aan krijg gereikt waar ik mij meer in kan vinden.

frank van leeuwen>> projectleider, het klooster onderdeel: fabrique design

45

Voor de identiteit van de Essent Awards werden elementen uit de corporate huisstijl van Essent aangelengd met een flinke scheut rock&roll. Typografie en kleur waarborgden de link met Essent. Dat resulteerde in een herkenbare stijl die genoeg dynamiek had om op een geloofwaardige manier aan te sluiten bij het brede scala van muziekstromingen. Daarnaast had de stijl voldoende flexibiliteit om toe te passen op verschillende uitingen, zoals posters, flyers, website en natuurlijk de vermaarde Essent Awards tent op het Lowlands festival in Biddinghuizen.

Backdrop Typhoon, Essent Awards 2008

essent awards>> 2008

Van 2001 tot eind 2007 sponsorde energiebedrijf Essent nieuw Nederlands poptalent. Ieder half jaar ontvingen vijf beginnende acts een geldbedrag, een optreden op Lowlands of Noorderslag en veel gratis publiciteit. In totaal hebben 85 groepen en artiesten een Essent Award ontvangen; van A Balladeer tot zZz.

essent awards 2008 Voor deze opdracht werd mij gevraagd de nieuwste uittingen te maken voor de Essent Awards op het Noorderslag Festival in Groningen. De uittingen bestonden uit Posters met daarop de genomineerde Nederlandse artiesten van 2007/2008 en Backdrops. Backdrops zijn grote doeken die achter het podium hangen met een spanwijdde van ruim 5 meter, op deze doeken staat de band afgebeeld die op dat moment het podium betreedt. Het is een prachtig concept en aangezien dit één van mijn laatste weken was binnen Fabrique kreeg ik ook volledige zelfstandigheid.

Voor de posters moest ik eerst zorgen dat ik al het beeldmateriaal kreeg, dus ik nam contact op met Jeroen van Erp [ontwerper/directeur] van Fabrique. Jeroen kende ik uiteraard al een hele poos, maar dit was eigenlijk de eerste keer dat ik met hem een project deed. Je kunt ook nagaan dat je bij zo’n bedrijf de volle 100% mensen treft en spreekt, maar dat je eigenlijk maar met 15% direct samenwerkt. Maar binnen Fabrique ben je geen onderdeel, maar een echte collega, directie, schoonmakers en ontwerpers zijn allemaal gelijk, we doen het samen. Ok, ik begin af te dwalen, want ik kan wel een bijbel beginnen te schrijven over dit bedrijf, want het is super!

Met enige assistentie zocht ik oude documenten van de Essent Awards in het archief van Fabrique, zo kon ik zien hoe alles opgemaakt was in het verleden en dat scheelde mij enorm veel tijd en onnodige moeite.

Soms moet je efficiënt denken als er een strakke planning loopt. Ik vroeg Jeroen welke beelden ik nodig had en of er nog andere items gebruikt moesten worden, gelukkig was dit niet het geval, ik kon gelijk beginnen.

Binnen een dag had ik de posters en backdrops klaar, ze waren 100% opgemaakt en drukklaar, iets wat ik onderhand had geleerd van mijn toffe collega Tim de Jong [creatief DTP’er]. Zonder enige correctie werden de items goed gekeurd en binnen 2 werkdagen lag alles bij de drukker. Wederom kreeg ik een compliment, ik had geleerd van de Klooster huisstijl, waar ik totaal geen ei van kon bakken, maar dit lag me gelukkig wel en ik kon dit project ook makkelijk naar mij toe trekken zonder enige problemen.

6 jaar In januari 2008 kreeg ik een maand voor vertrek de kans om zelfstandig nog één grote opdracht te doen voor Essent. Na 6 enerverende jaren vol groot talent, livemuziek op festivals, Noorderslag en nieuwe bands die nu de hitlijsten veroveren, valt het doek voor de Essent Awards. Na aanleiding van dit feit werd mij gevraagd om van al het materiaal dat de Fabrique in de afgelopen jaren voor Essent heeft gemaakt een overzicht te maken in de vorm van een boek.

Ik heb dit uiteraard met beide handen aangegrepen en ik begon meteen met het verzamelen van het werk. Twee dagen lang dook ik de archieven in om posters, advertenties, websites, T-Shirts en andere media te verzamelen en ze te ordenen op jaar en verschijningsdatum. Toen ik voor deze opdracht stond heb ik echt leren archiveren en selecteren. Uiteindelijk kom je dan tot het besef dat je twaalf grote spreads maakt, want elk jaar heeft een voorjaars- en najaarseditie.

Een snelle rekensom, zes posters, zes backdrops, -tig advertenties, veel andere media, Lowlands en Noorderslag, keer twaalf.

Essent vond het belangrijk dat het een feestelijk gebeuren werd, dit was ook niet moeilijk, want de hijsstijlkleuren van de Essent Awards zijn enorm vrolijk. Ik besloot voor de voorzijde de welbekende plectrums te gebruiken als confetti in alle kleuren die de huisstijl rijk is. Maar naast confetti kreeg ik het idee om met een vinger de tekst in de confetti te schrijven, iets wat je als klein kind vroeger altijd deed.

Op deze manier kreeg het boek een vriendelijke vrolijke uitstraling. Tevens was het enorm doeltreffend omdat ik plectrums had gebruikt, die staan voor livemuziek en zijn voor iedereen in de muziekindustrie herkenbaar!

Op de volgende pagina’s zie je de uittingen voor de Essent Awards.

Backdrops, Essent Awards

Overzichtsboek, 6 Jaar Essent Awards

Poster Essent Awards

<< daphne madec projectleider, artis onderdeel: fabrique design

Iets bijzonders, uniek, een beleving Dat is wat Artis in gedachte had voor de uitbreiding van het aantal toiletten in het aquariumgebouw.

Het concept van Fabrique zal dankzij het dromerige ontwerp verbazen en heeft tegelijkertijd een educatieve waarde. Er is gebruik gemaakt van illustraties, fotografie, ruimtelijk ontwerp, grafisch ontwerp en een bijzondere materiaalkeuze. Hierdoor konden de ontwerpers tot een slimme oplossing komen waarbij een groot effect is bereikt met minimale extra middelen. Dankzij het gebruik van lenticulars hebben de wanden beweging, diepte en leven gekregen. Bij lenticular printing wordt gebruik gemaakt van een geribbeld soort lens om een afbeelding een 3D effect te geven.

Bij het betreden van de ruimte waant de bezoeker zich in een onderwaterwereld. De grond is zandkleurig en alle muren zijn blauw. Het plafond is ge-airbrushed waardoor het lijkt alsof zonnestralen het wateroppervlak boven het hoofd van de bezoeker raken. Verder is er met speciale lampen gewerkt om contouren van dieren op het plafond te laten verschijnen. Dit creĂŤert een illusie van haaien en andere vissen die door het water zwemmen. Op de tussenwanden bevinden zich prachtige fotoâ&#x20AC;&#x2122;s van waterdieren die lijken te leven door het 3-d effect van de lenticulars.

artis>>

Het resultaat is een toiletbezoek dat de gasten in het aquariumgebouw van Artis niet snel zullen vergeten.

artis naturalis Openbare toiletruimte Een project om nooit te vergeten!

Op een gegeven moment dacht ik bij mijzelf dat ik echt geen vissen meer kon zien. Vanaf het begin van mijn stage tot ongeveer december ben ik met dit grote project bezig geweest. Het roer ging om binnen Fabrique en de opdracht werd eindelijk afgerond na een ruim jaar werken aan een prachtige ruimte in dierentuin Artis. De ontwerpers waren totaal vast gelopen in het ontwerpen en mij werd gevraagd of ik een frisse wind door de ontwerpen en illustraties wilde gooien en dat is gelukt!

Voor de bouw van het nieuwe zeeaquarium in Artis werd een geheel nieuwe vleugel aangebouwd met daarin horeca- toiletruimte. Fabrique werd uiteindelijk benaderd om het interieur te verzorgen voor de toiletruimte. Het moest een beleving worden die de bezoeker niet snel zou vergeten. Voordat ik met dit grote project meewerkte waren ontwerpers binnen Fabrique al bijna een jaar bezig met het opzetten ontwerpen, 3D tekeningen en suggesties voor de inrichting van de ruimte. Na aanleiding van een technische tekening van de toiletruimte konden ze beginnen aan het ontwerpen van de 3D-onderwaterwereld. Iets wat eenvoudig lijkt, maar enorm veel voeten in de aarde heeft.

Lenticulars Fabrique bedacht een slimme oplossing om het gevoel te krijgen dat je tussen de vissen loopt, ze besloten gebruik te maken van een techniek die mensen zou verbazen maar enorm eenvoudig is te maken, althans dat dachten ze... Grafische bedrijven zijn steeds op zoek naar nieuwe opportuniteiten en extra toegevoegde waarde voor hun klanten. Een van die mogelijkheden is Lenticular 3D-printing. Statisch drukwerk verandert terug in een dynamisch en interactief medium, waarbij de consument wordt uitgenodigd tot participatie. En dit leek de meest geschikte manier om de zeedieren tot leven te brengen.

Vanaf de eerste dag werd mij gevraagd of ik mij bezig wilde houden met het bedenken van 4 onderwaterlandschappen die elk een ander gebied in de oceaan lieten zien. Deze grote werelden werden gedrukt op de deuren van de toiletten, het ging over vier grote wanden van aaneengesloten deruren die je mee voeren naar de wonderen van de oceaan. Van de open zee met walvissen en barracuda’s, de kustlijn met mantelroggen, het kleurrijke koraalrif tot de duistere diepzee met lichtgevende monsters en dieren die nog nooit door het menselijk oog zijn gezien.

Voordat ik aan de opdracht begon waren er al schetsen en ontwerpen gemaakt door de vormgevers van Fabrique maar ik vond ze eigenlijk vanaf het eerste moment al erg lelijk, statisch en ongeloofwaardig.

Natuurlijk is het niet leuk om dit te zeggen, maar ik wist dat ik het beter kon maken. Alle dieren stonden zo perfect op hun plaats dat het wel een design-oceaan leek. Na een gesprek met Daphne Madec [projectleider] liet ik weten dat ik programma’s als Photoshop goed beheerste en dat ik de uitdaging aan wilde gaan om er een echte dromerige onderwaterwereld van te maken.

Om de mensen echt te verbazen moest het uiteraard realistisch zijn, maar ook weer een droom. Een wereld waarin de vissen vrij rondzwemmen, glinsteringen van zonlicht creëren en zorgen dat er 4 aparte werelden ontstaan. Aan één ding hield ik mij niet vast, dat was het realistische kleurgebruik. De oceanen waren gebaseerd op hun natuurlijke kleur, maar als ik de zeedieren in hun echte kleur liet zien werden de platen enorm duister en blauw, in de diepzee vallen namelijk veel kleuren weg door een gebrek aan zonlicht en dit zou afbreuk doen op de frisse ontwerpen. Tevens moest ik rekening houden met het 3D gevoel wat ik moest creëren, iets wat ik nog nooit eerder had gedaan. Het bleek uiteindelijk wel, dat als je ergens onwetend in stapt, je veel creatiever te werk gaat en dat je eigenlijk alles als een uitdaging ziet.

Uiteindelijk heb ik 4 fantastische beelden gemaakt die verbazen en je meevoeren naar een wereld die je normaal gesproken alleen achter het glas zou kunnen bekijken. Technisch was het een uitdaging, maar de scholen met vissen passeren elkaar, de haai maakt een bedreigende jacht op de vissen en de diepzeemonsters komen in actie wanneer de deuren in beweging komen, helaas vinden kinderen dit wel eng, maar het creëert een beetje spanning en zwakke blaasjes voor de toiletten, hahaha. Het doel is ruimschoots bereikt en de reacties van bezoekers zijn tot op heden overweldigend!

Hieronder zie je de technische tekening van de toiletruimte, de wanden en te beschilderen oppervlakten zijn nauwkeurig aangegeven. De tekening werd tijdens de bouw regelmatig aangepast, waardoor alle ontwerpen binnen Fabrique ook aangepast moesten worden. Dit was hinderlijk, maar deze dingen komen vaak voor tijdens projecten waarbij meer dan vier bedrijven zijn betrokken, waaronder: Artis, de aannemer, Fabrique, drukkers en interieurbouwers.

Hiernaast zie je een uitgewerkte 3D versie van de ruimte vanuit verschillende ooghoeken. Zodra ik mijn onderwaterwerelden in ruwe schetsen van de deuren klaar heb, kunnen deze in het model worden geladen, zo kan je voortijdig zien hoe het er uit komt te zien.

Op de pagina hiernaast zie je de grote uitgeklapte wanden met deuren gemaakt in Illustrator met daarin het uitgewerkte Photoshop bestand. Op deze schaalmodellen kun je goed beoordelen of de vissen en zeedieren goed geplaatst zijn en dat ze niet op essentiële plaatsen (die belangrijk zijn voor het 3D-effect) onderbroken worden door scharnierende deuren. De uiteindelijke versie zie je op de foto’s op de volgende pagina’s.

>> Op pagina 54 en 55 zie je het prachtige eindresultaat.

160

580

320

320

580

320

580

580

335

160

580

760

2000 (afmeting plaat)

breedtemaat:

655

580

200

580

1510

580

375

breedtemaat:

2000 (afmeting plaat)

2000 (afmeting plaat)

breedtemaat:

160

580

320

580

320

580

160

Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s gemaakt in de nieuwe toiletruimte Artis

Een voorbeeld van de prachtige handgeschilderde illustraties aan de binnenzijde van de deuren.

Alle tekeningen hebben met de voeding en stofwisseling van zeedieren te maken, enorm interessant en leerzaam.

De uiteindelijke uitstraling van de diepzeewereld

Naast gedetailleerde deuren is er gelet op helder kleurgebruik zodat de toiletruimte fris oogt.

Bewerkte foto op cover informatieve brochure, Black Box

Blackbox binnenste buiten Voor dit project werd Fabrique benaderd een eenvoudige folder te ontwerpen die naar alle gemeentes en overheidsinstellingen van Nederland kan worden gestuurd om op deze manier de geluidsdichte Black Box te promoten. Tijdens dit project werkte ik samen met Chris van Diemen om de foto voor de omslag te maken. Chris was al even bezig geweest met de compositie van het beeld, maar vroeg mijn advies naar het maken van een echt LED-beeldscherm, digitale beeldkrant en een banner om op de twee verschillende gebouwen te plaatsen. Ik kreeg de kans om eens goed de programma’s te onderzoeken, experimenteren met filters/lagen en zonder basis een realistisch ogend scherm te maken in Illustrator.

Ze vroegen mij bewust omdat ik voor Artis de lenticulars levensecht had gemaakt, ik beheerste Photoshop erg goed binnen het bedrijf, dus kon ik mij op die kleine belangrijke details storten. Ik heb voor het maken van de schermen en lichtkrant allerlei verschillende patronen ontwikkeld en een raster gemaakt voor Fabrique, zodat ze in de toekomst enkel een afbeelding hoeven te importeren, dat vervolgens sprekend lijkt op een digitaal LED-scherm. Tijdens de bewerkingen werd mij gevraagd of ik ook nauwkeurig wilde kijken of ik schaduwen, spiegelingen en andere elementen aan de foto kon toevoegen waardoor alles zo natuurlijk mogelijk leek, de kijkers moeten het idee krijgen dat de scène echt gesitueerd is en niet zichtbaar gemanipuleerd.

heineken music hall In 2001 opende de Heineken Music Hall in Amsterdam een uniek concept.

Het was de eerste echte zaal voor versterkte muziek, met een capaciteit van 5500 bezoekers betekende dit een enorme sprong in de muziek- en concertwereld. Grote evenementen verhuisden van sporthallen en openbare slecht geïsoleerde naar deze muziektempel naast de Amsterdam ArenA. Black Box Real Estate B.V. heeft sinds de opening van de HMH niet stil gestaan en heeft op verschillende locaties in Nederland haar concept weten te plaatsen in de grote Nederlandse binnensteden. De Black Box is voor grote steden een uitkomst bij uitstek, het gebouw kan midden in de stad worden gebouwd zonder dat omwonenden geluidsoverlast ondervinden. Het unieke van dit concept is dat het geluid binnen in de ruimte van perfecte kwaliteit is en niet buiten de box kan komen. De ombouw kan elke gemeente of architect naar eigen voorkeur ontwerpen, dit maakt het concertgebouw aantrekkelijk en overal inzetbaar voor de moderne stad of voor een historisch stadscentrum.

Ik ben tevreden over het eindresultaat wat op de pagina hiernaast zichtbaar is. Het lijkt een kleine opdracht, maar door de hoeveelheid belangrijke details die onzichtbaar zijn voor het mensenoog, lijkt het een realistisch en visionair beeld wat mensen inspireert. In dit geval is het juist de kunst om iets ontastbaars te creëren wat voor de onwetende toeschouwer alledaags lijkt.

Binnenwerk informatieve brochure, Black Box

byesee you!

afscheid << rene

toneman

onderdeel: art-director fabrique design

In de tijd dat ik bij Fabrique aan het werk was zijn er ook mensen vertroken en bijgekomen. Dit is normaal binnen een gezond bedrijf. René Toneman, Art Director en vormgever, was één van die mensen waar ik mee werkte. Hij besloot een bedrijf voor zichzelf op te zetten. Op dit moment loopt het bedrijf goed en Fabrique heeft dit ook ondersteund.

Ik werkte met hem samen aan projecten van Holland Dance Event, Study in Holland, To The Future (Fabrique Nieuwjaarskaart) en ik heb met hem samen veel presentaties voorbereid, iets wat ik later in dit verslag nog kort zal belichten.

In de korte tijd dat ik met hem projecten heb gemaakt heb ik ontzettend veel geleerd en daarom komt hij voorbij in mijn korte lijst van namen!

<< diana

van

ewijk

onderdeel: ontwerper fabrique design

Na een lange periode bij Fabrique te hebben gewerkt besloot Diana van Ewijk [stagebegeleider en ontwerper] zich te focussen op haar eigen bedrijf en werkzaamheden bij een collega-bureau in Amsterdam. Ze vertrok half december, maar besloot tijdens mijn afscheid ook langs te komen om samen de deur uit te lopen en een nieuwe start te maken elders.

Voor haar afscheid hebben we deze leuke (cynische) kaartjes gemaakt n.a.v. haar uitvinding de ‘Boobytag’ die momenteel doorbreekt op de Europese markt.

Ik heb veel geleerd van Diana en vooral veel geluisterd en collega’s leren helpen. Binnen het bedrijf is iedereen je collega en je werkt met iedereen samen. Je moet elkaar soms aflossen, anders loop je tegen de muur.

Ik heb naast gesprekken over mijn stage ook opdrachten met Diana van Ewijk gemaakt, waaronder: Shopping with the Stars en de placemat voor Rijkswaterstaat. Projecten die ontzettend ontspannend, leuk, humoristisch en innovatief voor mij waren.

<< maurice

van

der

onderdeel: ontwerper fabrique design

Werf

Eind januari was het dan mijn tijd om te vertrekken bij Fabrique. De laatste week heb ik rustig doorgebracht op de studio. De laatste projecten werden afgerond en ik kon de tijd nemen om materiaal te verzamelen voor mijn eindverslag. Er was ruimte om nog de laatste afwerkingen en kleine klusjes voor collega’s te doen en het werkstation schoon achter te laten voor de volgende stagair. Aan de ene kant was ik blij dat de hectische periode er op zat, maar aan de andere kant vond ik het ook jammer om Delft, mij woonruimte in Den Haag en het drukke gezellige leven achter mij te laten en te vertrekken naar het hoge Noorden van het land.

Maar zoals bij alles komt er een tijd van komen en gaan en zo ontstaat er weer ruimte om nieuwe dingen te ondernemen.

Voor mijn vertrek hadden collega’s van de studio’s een leuke namiddag georganiseerd met een levendige afscheidsborrel. Samen met Diana van Ewijk nam ik afscheid van Fabrique. Bij het afscheid kreeg ik een leuke speech en een mooi boek over Grafisch Ontwerpen en Illustreren.

Mij werd verteld dat ik vaak eigenwijs was, een enorm grote invloed kon hebben op het eindresultaat en dat ze vaak geen hoogte kregen van mijn functie over wat ik nou echt het leukste vond om te maken. Dit hoorde ik vaker, want de ene week was ik aan het illustreren en de andere week gooide ik over en weer met ontwerpskills.

Desondanks dat alles, vonden ze me wel een sociale en gezellige collega en was ik nooit te beroerd om mensen te helpen. Ik moest lachen want ik vertelde dat ik enorm veel tijd in de spuitlijm heb doorgebracht en dat ik daardoor misschien wel eens wat van de wereld was geraakt. Een grapje, maar één die wel enorm werd gewaardeerd.

Twan, Chris en Jeroen gingen mij missen, want er liepen niet veel collega’s rond op de zolder met dezelfde humor, wederom een hilarisch moment. Ik was natuurlijk stagair, maar we lagen elkaar goed en dan merk je ineens dat je niet alleen afscheid neemt van je werk of het bedrijf, maar ook van mensen die naast collega’s ook je vrienden zijn geworden.

Na een lekkere borrel, uitgebreid buffet en de nodige verhalen pakte ik mijn spullen, stapte op de tram en vervolgens de trein naar huis. Ik liet een mooie periode achter mij en vermoed dat ik ooit nog wel eens langs het bedrijf ga om spontaan een eigenwijze CV achter te laten.

xperience>>

mijn ervaring binnen fabrique

[Persbericht] NOMD: Opdrachtgever geeft voorkeur aan Fabrique Fabrique heeft dit jaar de eerste voorkeur van opdrachtgevers bij het overwegen van een branddesignbureau voor een nieuwe opdracht. Dit is een van de resultaten uit het Nationaal Onderzoek Marketing Dienstverleners. Het NOMD wordt sinds 2002 in opdracht van Marketing Tribune uitgevoerd. Doel van dit onderzoek is het in kaart brengen van de breinpositie (naamsbekendheid) en het imago van reclame-, branddesign-, marktonderzoek- en mediabureaus bij opdrachtgevers en adverteerders.

Vorig jaar stond Fabrique nog op een tweede plaats. Fabrique wordt dan ook in Marketing Tribune nummer 20 gefeliciteerd met het behalen van deze eerste plaats met een vette 5,6% (ten opzichte van de 4,4% van de tweede plaats). Daarnaast bemachtigde Fabrique wederom de eerste plaats als beste interactieve branddesignbureau, dit jaar de andere bureaus ver achter zich latend. Ook scoorde Fabrique goed in de top 10 van bureaus met een brede oriëntatie. Fabrique staat hier op een gedeelde 4e plaats.

Tot slot zijn er nog een aantal opvallende uitkomsten te noemen uit het imago onderdeel van het onderzoek. In de top tien van meest belangrijke dienstverleningskenmerken scoort Fabrique zeer goed op klantgerichtheid, sterk inlevingsvermogen, prettige mentaliteit, flexibele instelling en het in huis hebben van veel talent. Bij beste persoonlijkheidskenmerken zijn dit enthousiast, uitdagend, open, vriendelijk, sympathiek en ongecompliceerd. Algemeen directeur Gert Hans Berghuis: “We hebben intern een ronkende ambitie neergezet. Dan is het erg fijn om te zien dat die buiten zo lekker zichtbaar wordt!”

fabrique & CO

...een fantastisch bedrijf

Fabrique is in één woord geweldig! Op mijn vorige opleiding [Grafisch Lyceum] heb ik al eens een jaar bij een ontwerpbureau gewerkt en ik ben regelmatig bij reclamebureau’s naar binnen gestapt om eens rond te kijken, maar ik heb nergens een bedrijf meegemaakt waar zo enthousiast en met passie gewerkt wordt aan opdrachten. Tijdens mijn stage werd ik volledig gezien als een werknemer en niet als een eenvoudige student in het leerproces. Uiteraard hielden ze rekening met mij, maar zodra ze het gevoel kregen dat ik meer wilde doen of meer zelfstandigheid kon opnemen in het opzetten van projecten, dan lieten ze dat ook toe.

Ontwikkeling is namelijk de beste les binnen Fabrique!

Ik heb ontzettend veel leuke momenten beleeft en heb ook echt gemerkt wat een deadline met het personeel kan doen. Regelmatig kwam het voor dat we na 18:00 nog even doorgingen met een project, maar dat vond ik niet erg want ‘iedereen’ hielp dan mee, zodat we met zijn allen ook tegelijk naar huis konden. Dit vond ik echt een fijn gebaar.

Naast het vormgeven heb ik door René Toneman ook veel geleerd om presentaties voor te bereiden. Dit was van het maken van moodboards, foamborden correct plakken en zelfs bij het gesprek van de directeur van Shell aanwezig zijn. Door deze kleine belangrijke dingen kreeg ik echt het gevoel dat ik er bij hoorde. Ook het feit dat je iedereen ‘goedemorgen’ zegt en ook als je vertrekt, ‘tot morgen!’. Dat zijn de leuke persoonlijke dingen die het werken bij Fabrique zo aangenaam maken. Iedereen is vriendelijk!

Ondanks alle positieve berichten zijn er ook wel een aantal zaken die mij niet zo goed bevielen, maar deze zijn niet noemenswaardig. Ik heb enkele opgeschreven in de kolom hiernaast.

Maar over het geheel gezien, heb ik een fantastische tijd bij Fabrique gehad en die zal me ook altijd bij bijven tot op de dag van vandaag!

negatief

De negatieve kanten van het werken bij een bedrijf als Fabrique waren voor mij de lange werkdagen tot 18:00, vooral in de winterperiode zijn de dagen kort en je eet ‘s avonds laat. Je moet eigenlijk ook elke dag weer creatief zijn, ook na een hele drukke opening van de week moet je op vrijdag ook helder blijven. Die plicht om dingen te maken werkte voor mij soms niet, dit ging ten koste van mijn plezier in het werk. Ik moest regelmatig aan opdrachten werken die mij totaal niet lagen, doordat je jong bent is het moeilijk om je soms in een volwassen project te storten.

Je kan niet altijd doen wat je graag zou willen doen, je bent afhankelijk van opdrachten van de klant.

positief

Het positieve van werken bij een bedrijf als Fabrique is dat je er nooit alleen voor staat. Als projecten niet lukken wordt daarover gesproken en gezocht naar oplossingen om het wel een kans van slagen te geven.

Aangezien je veel collega’s hebt is er altijd wel iets te beleven op de werkvloer. Naast leerzaam werken in de bedrijfscultuur en het werken met klanten heb ik ook ontzettend veel creatieve en technische kennis opgedaan, doordat je veel collega’s hebt en iedereen kan vragen hoe iets moet. Op een gegeven moment kwamen collega’s ook naar mij toe voor advies, dat is altijd leuk! Fabrique is een fantastisch bedrijf, gezellig, sociaal en ‘bijna’ alles kan en alles mag!

my

future>>

ontwerpen

...voor altijd?

Ja...

Zoals je leest heb ik een ongelovelijke tijd gehad bij Fabrique, niet alleen de ervaring maar ook de mensen die ik daar heb ontmoet hebben mij zodanig geïnspireerd om door te gaan met dit vak. Toch ervaar ik altijd in de praktijk dat ik soms niet altijd tegen de druk kan en dat deadlines vaak niet haalbaar zijn door een bepaalde perfectie die ik in mijn lichaam heb.

Als men mij vraagt om een eenvoudig ontwerp, krijg ik dat in 70 procent van de gevallen niet voor elkaar. Ik streef naar een bepaalde frisheid, kan niet tegen witte vellen en wil altijd het onderste uit de kan halen. Dit bezorgt naast een mooi uitgewerkt eindresultaat ook voor de nodige stress en dat is iets waar ik niet altijd tegen bestand ben.

Op de vraag of ik dit vak heb gekozen kan ik enkel met nee beantwoorden, want dit vak heeft mij gekozen. En ook al ga ik met die voorwaarde akoord dat ik creatief moet zijn en dat ik in de meeste gevallen geniet van het maken van beelden, toch zie ik mij niet van 09:00 tot 18:00 zitten bij een bedrijf achter een bureau.

Ik heb gemerkt dat ik enorm gefrustreerd kan raken van 24/7 computerwerk en dat ik tijdens mijn stage bij Fabrique ook de frisse lucht moest opzoeken af en toe. Ik vind het heerlijk om met mijn handen bezig te zijn, ik vind het heerlijk om foto’s te maken, maar die kansen krijg je niet echt bij een groot bedrijf. Ik zie mijzelf in de toekomst dan ook een richting opgaan als vrij ontwerper in de freelance-wereld.

Ik heb mijn doelen nog lang niet nagestreeft, maar zodra ik van de opleiding af ben kies ik voor een bepaalde vorm van vrijheid in werken en ga ik absoluut niet voor een 42+ urige werkweek op een bureau, vastgeplakt op mijn stoel. Uit deze ervaring is gebleken dat ik niet stil kan zitten en doordat ik de laatste jaren veel internationale mensen heb leren kennen de stap een stuk kleiner geworden is om de wereld te verkennen.

Een ontwerper moet namelijk de kans krijgen om zijn/haar vleugels uit te slaan om op nieuwe ideën te komen, een wereldse visie te krijgen en te genieten van alle nieuwe dingen die je tijdens die reis tegenkomt.

thnx>>

ik bedank...

Aangezien ik nu bijna aan tot het slot van dit praktijkverslag kom wil ik graag nog een aantal mensen bedanken die mij gesteund en geholpen hebben tijdens mijn fantastische periode bij de Fabrique!

Fabriquers

Arjan Schoof Chris van Diemen Daan Jobsis Daphne Madec Diana van Ewijk Frank van Leeuwen Herald Boer Jeroen van Erp Joana Mühlenbrock Maartje Wensing Merijn Hillen Nora Parinussa René Toneman Tim de Jong Twan Minten

voor het heldere ruimtelijke inzicht voor de keiharde ontwerpen voor de hulp bij webdesign voor projecten als Artis en Essent voor de leuke begeleiding en lol! voor het begeleiden van projecten voor zijn kritische oog voor detail voor zijn opmerkelijke positieve houding voor haar vrolijke goedemorgen! voor haar topbegeleiding tijdens SWS dat ik Harry Potter mocht illustreren voor de lekkere koekjes! voor zijn geweldige visie voor zijn ervaren technische hulp voor zijn enorme sociale vibe!

Mijn huisgenootjes uit Den Haag Bart Lybeert Dennis Jongejan Irin Boonekamp Sanne Lunenburg

voor de geweldige live muziek voor zijn webcam, die ik nog steeds heb... voor zijn interesse in anderen voor het huren van haar kamer

Minerva

Hanneke Briër

voor het begeleiden van mijn stageperiode

familie en vrienden Olga van der Werf-Nauta Wytske Nota Bas Janssen Afke Nota

die bijna elke weekend voor mij klaar stond voor de gezellige nachten in Utrecht toen ik vast stond op Utrecht Centraal dat ik daar in geval van nood altijd terecht kon

made & created by<< colofon>>

Ontwerp | Vormgeving Maurice van der Werf Tekst Maurice van der Werf | Fabrique Illustraties Maurice van der Werf Fotografie Gemaakt door Maurice van der Werf Verenigde Staten, 2007

Stagebedrijf Fabrique Delft Amsterdam Oude Delft 201 Vijzelstraat 72

2611 HD Delft 1017 HL Amsterdam Praktijkbegeleiding Stagebegeleiding In opdracht van

Diana van Ewijk Hanneke BriĂŤr Academie Minerva

Nederlands | Engels

Duits | Nederlands

Nederlands | Duits

- Extra aanhangsels met beknopte grammaticale informatie zoals onregelmatige werkwoorden maar ook afbreekregels en veel gebruikte formules in brieven; - Een overzichtelijke, gebruikervriendelijke typografie; - Een handig systeem voor het snel vinden van trefwoorden; - Een box waarin u altijd uw woordenboeken terug kunt zetten om beschadigingen te voorkomen en langer te genieten van deze box.

Frans | Nederlands

Nieuw aan deze speciale reeks zijn een aantal praktische zaken, zoals:

Nederlands | Frans

- Actualisering door opname van moderne trefwoorden en betekenissen; - Modernisering, verbetering en precisering van de informatie achter de trefwoorden; - Afstemming op specifieke gebruikersgroepen door speciale aandacht aan alle mogelijke taalvormen, zoals vaktaal (waaronder toeristische termen), jongerentaal, informeel taalgebruik en spreektaal.

Engels | Nederlands

De speciaal vormgegeven reeks Wolters Noordhoff Woordenboeken is nu in zijn geheel vernieuwd. Intensief gebruik van de computer en internet heeft geleid tot:

Nederlands | Engels

Wolters Noordhoff

DeLuxe LIMITED EDITION

Duits | Nederlands

www.woltersnoordhoff.nl

Serie Woordenboeken: Wolters Noordhoff Deluxe Edition

New York City 2007 Grand Central Terminal

New York City 2007 Empire State Building

Paris 2008 Pont de Bir-Hakeim

Eindexamen presentatie 2009 Academie Minerva Digital God

MAURICE VAN DER WERF

SCRIPTIE DIGITALE CHIRURGIE

EINDEXAMEN 2009 ACADEMIE MINERVA

Scriptie: Digital God

VOORWOORD Mijn scriptie bestaat uit het onderzoek wat ik heb gedaan naar ideaalbeelden door de eeuwen heen en de oorsprong van het mooier maken van mensen door middel van operaties, cosmetica en Photoshop. Het onderzoek is geheel gewijd aan mijn praktijkopdracht ‘Digital God’, het blinde vertrouwen in de Cosmetische Chirurgie.

Ik ga beeldend door de geschiedenis heen en ik laat alle aspecten van schoonheid zien. Ik start ver voor de tijd van Christus, toen ze net zo bezig waren met hun uiterlijk onder hele andere omstandigheden. Tijdens mijn zoektocht naar de perfecte mensen wordt mijn eigen werk daaraan gekoppeld. Van de Egyptenaren die botox allang hadden uitgevonden, Elizabeth die witter dan wit werd geplamuurd tot schilderijen van Eva die nooit haar rode haren is verloren door de eeuwen heen.

Welkom in de vreemde wereld die ‘Schoonheid’ heet.

Maurice van der Werf © 2009 3

inhoud digitale chirurgie hoofdstuk. 1 schoonheidsidealen door de eeuwen heen

hoofdstuk. 2 schoonheid in de kunst

hoofdstuk. 3 chirurgie een eeuwenoud beroep

hoofdstuk. 4 idealiseren in de 20/21 e eeuw

relatie tot eigen werk tot slot bronvermelding

Billboards bepalen tegenwoordig het straatbeeld 5th Avenue, New York

5

The ConTinenTs PerfeCT egyPT BrighT WhiTe PerfeCT shaPed The righT faCe Make Me 2009

7 8 10 11 12 13 15

20.000 BC Venus vs VirTruVian aesTheTiCs neVerending BeauTy

17 18 20 21

The knife religions suPer sWeeT 16 More More More

23 24 25 27

WannahaVes froM The sTars inleiding The 20/21Th CenTury hollyWood girl & ManPoWer digiTal surgery anTi surgery BePerkT houdBaar / sunny BergMan

28 29 30 32 34 35

digiTal god

36

exiT

38

CrediTs

39

Hoofdstuk. 1 scHoonHeidsidealen door de eeuwen Heen

inleiding Door de eeuwen heen zijn er talloze opvattingen geweest over wat mooi is en niet. Dit heeft te maken gehad met, zowel culturele als godsdienstige rituelen. De definitie van schoonheid was meestal niet gebaseerd op een vanzelfsprekende of objectieve kwaliteit van mensen. Ieder tijdperk, iedere samenleving en sociale klasse vormde zich een eigen idee van de ideale schoonheid. in deze scriptie neem ik je mee naar schoonheidsidealen die in de loop van de eeuwen in verschillende delen van de wereld zijn ontstaan. Sommige ingrepen kunnen onesthetisch genoemd worden maar ook in onze tijd kan ik daar veel voorbeelden van geven. de eerste vraag die naar voren komt is: “Wat is schoonheid?” Schoonheid wordt in ‘de Van dale’ omschreven als ‘de eigenschap van mooi te zijn of die ertoe bijdraagt > schoon.’ Maar om deze vraag te beantwoorden hebben we echt meer nodig dan alleen een woordenboek.

Een eenduidige definitie van schoonheid is er niet. We gebruiken het woord tegenwoordig in elk magazine en horen het meerdere malen per dag op televisie. Het lijkt de normaalste uitdrukking van de wereld, maar als iemand op straat de betekenis probeert te verklaren blijkt dit niet eenvoudig te zijn. Als je 200 verschillende mensen over de hele wereld vraagt om het woord ‘schoonheid’ te beschrijven krijg je hetzelfde aantal verschillende antwoorden. Het hangt er namelijk vanaf aan wie je het vraagt, omdat veel landen hun eigen schoonheidsideaal hebben. in Brazilië zijn mooie gevulde billen sexy, terwijl in new York vrouwen liposuctie hebben laten doen om de billen zo dun mogelijk te maken. We vinden iets mooi als we dat als mooi ‘ervaren’. Wat 15 jaar geleden ‘in’ was, kan nu écht niet meer, maar over 10 jaar juist weer wél. Hierbij denk je voornamelijk aan vroeger, toen hadden vrouwen been- en okselhaar, nu wordt dat als vies gezien, ook bij de heren van deze tijd!

Wij mensen houden er nou eenmaal niet van als dingen ‘rommelig’ of ‘chaotisch’ zijn, we willen de zaken helder zien om ze te begrijpen. Vooral in deze moderne tijd wordt schoonheid verwezen naar een esthetische beeldvorming. Schoonheid is ook een psychologisch gegeven. Het streven naar ultieme schoonheid speelt al eeuwen een belangrijke rol. Vrouwen hebben van nature de drang om aantrekkelijk en verleidelijk gevonden te willen worden. Ook bij mannen speelt het uiterlijk een steeds grotere rol. In het begin van de 20e eeuw deden de mannen niet meer mee met het gebruik van make up en verzorgingsproducten. Dat is in de loop der eeuwen wel anders geweest, omdat er veel bewijzen zijn gevonden in de vorm van archeologische vondsten voor de tijd dat de eerste steen van de piramides werd gelegd.

In de examenopdracht ‘Digital God’ laat ik veel idealen uit de oudheid en het heden terug komen in mijn fotografie. Van de vrouwelijke Venus tot atletische mannen uit de romeinse tijd. In alle beelden laat ik kenmerken zien die staan voor het streven naar de ideale schoonheid door de eeuwen heen.

Achtergrond: David van Michelangelo Galleria dell`Academia, Florence

6

7

SchoonheidSidealen door de eeuwen heen

the continents Het bewerken van het menselijke lichaam en het gebruik van make up is van alle tijden. Al 30.000 jaar geleden werden door onze verre voorouders producten gebruikt die we tegenwoordig onder het begrip make up en cosmetische chirurgie zouden onder kunnen brengen. Uit onderzoek naar volken en stammen uit de oudheid, ontdekte ik dat er door overvloed aan informatie ‘enkele’ volken uitgelicht moeten worden uit verschillende tijden om een duidelijk verloop te zien in het streven naar schoonheid.

verminking azië Naast het beschilderen is verminking ook een belangrijk onderdeel van een cultuur. Denk bijvoorbeeld aan de schotellippen of uitgerekte oorlellen. al duizenden jaren geleden lieten mensen hun oorlellen uitrekken. Men gebruikte hiervoor gewichten nadat er een gaatje in de oorlel was gemaakt en door de gewichtjes steeds zwaarder te maken werden de oorlellen steeds langer. in Borneo vindt men het heel mooi om oorlellen tot schouderlengte te laten uitrekken en in Tibet beschouwd men hun als bijzonder wijze mensen. Meer naar het oosten vinden we bevolkingen die ringen dragen om hun nek om deze langer te maken. Hier staat een lange nek voor schoonheid. in verschillende delen van azië en afrika is het de normaalste zaak tot vandaag de dag. Deze gewoonte heeft een culturele oorsprong en wordt in streken als Birma en zuid-afrika als het schoonheidsideaal beschouwd.

TaToeage oceanië ik start mijn onderzoek bij de Maori stammen uit nieuw Zeeland vanuit Polynesië. Zij stonden bekend om hun schitterende manier van lichaamsversiering door middel van het aanbrengen van inktpatronen in de huid. We noemen dit tegenwoordig tatoeages of tattoo’s. Deze komen voor in de hele wereld en bestaan al sinds de neolithische tijd van 4000 tot 1500 v. chr. De Maori’s hebben een unieke stijl voor hun tatoeages ontwikkeld waarmee ze ook hun hele gezicht bedekten.

vervorming zuid amerika de maya’s hadden hun eigen idee over wat mooi was. deze beschaving van 300 v. Chr. tot 900 na Chr. kunnen we vinden in het huidige Yucatan in mexico. de afbeeldingen van die langgerekte puntige hoofden zijn nu nog te bewondering op muurschilderingen en beeldhouwwerken. deze vreemde vorm van de schedel zien we tegenwoordig ook veel terug in SF-verhalen en Hollywoodfilms (Aliens vs Predator, 2004 en Indiana Jones & The Kingdom of the Crystal Skull, 2008)

europa ruim voor onze tijd waren er meer volken bezig met het vervormen van het lichaam door zelf intensief het lichaam in een bepaalde vorm te drukken. Het korset om de befaamde wespentaille te creëren vind zijn oorsprong namelijk niet in Frankrijk. Het voorbeeld van het eerste type korset werd gevonden op Kreta en dateert van ongeveer 1700 v. Chr. In de tijd van de Minoïsche beschaving. er is lange tijd daarna geen bewijs meer gevonden van het dragen van korsetten. pas in de 16e en 17e eeuw duikt het ding weer op, met de komst van de Spaanse mode.

afrika Versiering op het gezicht zie je veel bij oude stammen en werd vooral aangebracht bij aanvang van de strijd.

Maar naast tattoo’s en permanente versieringen, had men een afwasbare substantie met natuurlijke kleurstoffen uitgevonden in de vorm van verf. kijk naar afrikaanse stammen, waar mannen zichzelf beschilderen wanneer ze gaan jagen of vechten, maar ook bij andere rituelen gebeurt dit.

Strijdkleuren op gezichten in Afrika

Het klassieke Korset

Padaungvrouw met ringen om haar nek.

Maoritekening: Tattoeages op het gezicht

8

9

SchoonheidSidealen door de eeuwen heen

make me 2009 Uit onderzoek blijkt in het kort dat het mensbeeld zoals wij het tegenwoordig scheppen wordt beïnvloed van buitenaf. Het is al eeuwen zo dat we streven naar perfectie, maar door de invloeden van televisie, reclame en zelfs mensen in onze omgeving wordt de wereldbevolking flink onder druk gezet. We meten ons naar het schoonheidsideaal en kunnen gemakkelijke wegen kiezen naar de kliniek. De Barbie-look komt steeds dichter bij de werkelijkheid in de vorm van camouflerende make up, corrigerende kleding, botox of het mes. In de 21e eeuw blijft het jaar na jaar maar doorgaan. Dan is het schoonheidsideaal weer dun, dik, kleine borsten, grote borsten, brede heupen, smalle heupen en zo kan ik wel doorgaan. Zelfs als je supermodel bent zou je tegenwoordig niet meer bijzonder zijn. In 1952 was Miss Zweden 1.71 meter, woog 68 kg, zo’n 30 jaar later waren de deelneemsters ook rond de 1.70 meter, maar het gemiddelde gewicht was afgenomen tot 54 kg. Elke Miss was destijds het perfecte schoonheidsideaal voor het land, zowel in de jaren ‘50 als in de jaren ‘80.

Schoonheidsproducten en beauty-dienstverlening is een winstmarkt, een goeie investering in jezelf, althans zo lijkt het. Het werkt in onze maatschappij nou eenmaal zo dat aantrekkelijke mensen makkelijker een baan vinden, sneller promotie maken, meer vrienden hebben en makkelijker vooruit komen dan hun minder verzorgde buren.

Dankzij de moderne technieken van tegenwoordig zijn plastisch-chirurgische ingrepen beschikbaar en betaalbaar geworden voor het grote publiek.

Doordat alles tegenwoordig zo makkelijk gaat en onvrede over het uiterlijk met grote stappen toe neemt, betreed de nieuwe generatie jongeren een wereld met een verdraaid beeld van de werkelijkheid. Jongeren van tegenwoordig hebben toegang tot een overdosis aan gemanipuleerde beeldinformatie waaraan ze zich spiegelen als het gaat om lichaam en seksualiteit. Meisjes willen zich meten met foto’s van sterren die niet eens bestaan.

Jongens die de ‘pimps’ uit de videoclips imiteren en hun vriendinnen ‘bitch’ en ‘ho’ noemen of jongeren die porno als voorbeeld nemen, maar zelf niet eens kunnen vertellen wat ze prettig vinden.

anti-rimpel crème botox en boobjobs een goede investering!

15

hoofdstuk. 2 schoonheid in de kunst

Het Oude Rome was een stuk pragmatischer dan de Egyptenaren met hun voorkeur voor artistiek realisme. Zij maakten dan ook de eerste individuele portretten uit de geschiedenis. Esthetiek speelde een belangrijke rol in de beeldhouwkunst, iets wat totaal verdween in de vroege middeleeuwen, waar lichamelijke details, juiste proporties en harmonie onbelangrijk zijn geworden. De mens leefde een religieus leven, boven de aardse werkelijkheid verheven, in een aangeleerde wereld waarin de komst van God werd verwacht. De schilderijen zijn statig, maar als je de mensen (die geportretteerd zijn op die mooie oude schilderijen met prachtige kleren met fluweel, kant en juwelen) zou kunnen ruiken, besloten we massaal flauw vallen van de stank. Men dacht toen dat water hen ziek maakte. Dit idee werd gevoed door een grote Pandemie van de Pest (De Zwarte Dood uit 1347-1350), die een kwart van de Europese bevolking uitroeide.

20.000BC Als we kijken naar schoonheid in de kunst duik ik ver terug in het verleden. Iedereen die algemene kunstkennis bezit weet gelijk dat we stuitten op een klein beeldje dat gevonden is in het Oostenrijk uit de prehistorie. De ‘Venus van Willendorf’ werd gemaakt in het hoog-Paleolithicum, gesneden uit kalksteen dat niet in het gebied te vinden was, gekleurd met rode oker. De Venus beantwoordt niet aan ons huidige idee over schoonheid en het ideale lichaam om opwinding bij moderne mannen naar boven te brengen. Er is weinig bekend over de oorsprong (10.000 - 20.000 v. Chr.), hoe het gemaakt is of de culturele betekenis. Het beeldje is een idealisatie van de vrouwelijkheid, waarvan de geslachtskenmerken als vruchtbaarheidssymbolen overdreven zijn uitgewerkt.

Hiermee bedoel ik de volle borsten, dikke buik, venusheuvel, dijen en billen.

De ‘Venus’ van Willendorf 10.000 - 20.000 v. Chr.

16

De stijl werd gelukkig weelderiger en zachter in de latere Middeleeuwen rond 1400 waar het vrouwelijke ideaal weer een klein rond buikje kreeg, waardoor het leek dat ze zwanger was. De Renaissance wilde de klassieke stijl van symmetrie en harmonie uit de Oudheid als schoonheidsideaal doen herleven. Vitruv inspireerde de wereld en tegelijk veranderde de artiest van een ambachtsman in een wetenschapper en intellectueel. Een grote inspiratie voor mijn eindexamen komt nu aan het licht, ‘De geboorte van Venus’ van Sandro Botticelli uit 1486.

Zo’n 3500 jaar geleden komen we weer terug in het land van de Farao’s. Toen werd een deel van een ivoren kist gedecoreerd met een reliëf van een tuinwandeling van Tut-anch-Amon en zijn vrouw Anch-es-Amon. Het tafereel geeft blijk van een unieke, uitgekiende en verfijnde reflectie van het lichaam dat delicaat is en zelfs slank.

Isis (Venus) is de naam van één van de belangrijkste godinnen van de Egyptische mythologie, moedergodin, schoonheidsideaal en symbool van vruchtbaarheid. Onderzoek verteld dat deze beelden tijdens de ‘kerstening’ door het christendom werd overgenomen als de Madonna met Kind, een fenomeen wat ook in het heden terug kwam toen popster Madonna in 2008 een kind adopteerde. Uiteraard is dit totaal uit z’n verband getrokken, maar in de wereld gebeurt dit constant.

Achtergrond: ‘Nikè’ Samothrake, 323 v.Chr.–30 v.Chr. Musée du Louvre, Parijs

17

hoofdstuk. 3 chirurgie een eeuwenoud beroep

InlEIDInG Tegenwoordig is het de normaalste zaak van de wereld.

Even die rimpeltjes weg halen, je lippen voller maken, je neus recht zetten, of toch maar dat cupmaatje meer en weg met dat zwembandje rond de heupen? Alles kan met een extreem hoog saldo op je rekening. Als je nou geopereerd wordt aan je flaporen omdat je gepest wordt, is het logisch. Maar onder het mes gaan om te willen lijken op een perfecte popster, ook Britney Spears wordt net als wij een jaartje ouder.

Plastische chirurgie is een specialisme dat in eerste instantie geassocieerd wordt met het esthetisch en functioneel aanpassen van het lichaam. Dit kan bestaan uit het herstellen van aangeboren of opgelopen verminkingen van het lichaam, maar ook uit cosmetische operaties zonder medische noodzaak. Officieel heet het specialisme echter ‘plastische-, reconstructieve- en handchirurgie’ en bestaat het vak uit meer dan alleen de esthetische chirurgie waarmee het vak tegenwoordig direct mee geassocieerd wordt.

Joseph Constantine Carpue, “Account of Two Successful Operations for Restoring a Lost Nose from the Integument of the Forehead” 1816

22

wannahaves from the stars vrouw

man

Borsten

1. Pamela anderson 2. Gisele Bunchen 3. Britney spears

1. arnold schwarzenegger 2. Paulo Zulu

Lippen

1. angelina Jolie 2. Julia roberts

1. George Clooney 2. Brad Pitt 3. antonio Banderas 4. Dong-Kun Jang

Billen

1. Jennifer Lopez 2. Juliana Paes 3. halle Berry 4. sandra Bullock.

1. Brad Pitt 2. mel Gibson 3. ricky martin 4. Paulo Zulu

neus

1. nicole Kidman 2. Julia roberts 3. Jennifer aniston 4. Xuxa 5. Grace Kelly 6. Princes mary van Denemarken.

1. Brad Pitt 2. George Clooney

Buik

1. Giselle Bundchen 2. shakira 3. Demi moore

1. Brad Pitt 2. matthew mcConaughey 3. arnold schwarzenegger 4. Jean-Claude van Damme 5. David Beckham

ogen

Jukbeenderen

1. angelina Jolie 2. Catherina Zeta-Jones 3. Demi Moore

4. michelle Pfeiffer 5. salma hayek 6. sophia Loren

1. George Clooney 2. Brad Pitt 3. Ben Affleck

1. sophia Loren 2. michelle Pfeiffer 3. nicole Kidman 4. angelina Jolie 5. marilyn monroe.

1. George Clooney 2. Brad Pitt 3. tom Cruise 4. Paulo Zulu

Benen

1. tina turner 2. sharon stone 3. Cameron Diaz 4. Jennifer Lopez.

1. David Beckham 2. arnold schwarzenegger

haar

1. Gisele Bundchen 2. Jennifer aniston 3, Julia roberts.

1. tom Cruise 2. David Beckham

Kin

1. sonia Braga 2. nicole Kidman 3. Julia roberts 4. Charlize theron.

1. George Clooney 2. Brad Pitt 3. Kirk Douglas 4. ricky martin 5. antonio Banderas

voorhoofd

1. nicole Kidman 2. madonna 3. elizabeth taylor 4. oprah winfrey.

1. tom Cruise 2. Brad Pitt

hoofdstuk. 4 idealiseren in de 20/21e eeuw

InlEIDInG In onze geschiedenis hebben we geen cultuur van ouder worden ontwikkeld, om de eenvoudige reden dat maar weinig mensen oud werden. Nu de levensverwachting in de 20e eeuw sterk is gestegen en men tegenwoordig eerder stopt met werken, loopt de moderne generatie tegen het probleem aan dat over goed ouder worden niet is nagedacht.

In 2006 hebben 383.000 vrouwen een borstvergroting laten doen en in Engeland is het een van de populairste ingrepen van de plastische chirurgie. In 1960 werden de eerste borstimplantaten geplaatst maar het duurde tot in de jaren ‘90, voordat deze ingreep zo populair werd. Het is tegenwoordig vaak noodzakelijk om een implantatie te laten doen na het weghalen van de borsten vanwege borstkanker, of als iemand door moeder natuur zonder borsten door het leven moet. Maar vandaag de dag zijn er steeds meer vrouwen die een vollere boezem prefereren omdat Hollywood ze dat voorbeeld geeft. Tegenwoordig kan men alles laten doen, van een face-lift tot liposuctie, laserbehandelingen, vagina-reconstructie tot het bleken van de tanden. En dat is nog maar een greep uit de vele mogelijkheden anno 2009.

De commerciële industrie presenteert ons rolmodellen, waaraan we onmogelijk kunnen voldoen zonder hulp. In de antiverouderingsindustrie, waartoe voedingssupplementen, chirurgie, kuuroorden en nog veel meer bedrijven en producten worden gerekend, gaat alleen al in de Verenigde Staten ruim 30 miljard dollar om. Vreemd genoeg heeft deze ontwikkeling ertoe geleid dat op steeds jongere leeftijd de rimpels moeten worden bestreden.

Zelfs twintigers kopen al anti-rimpelcrème om de kraaienpootjes te bestrijden en mannen hebben ook weer de crème ontdekt.

In dit hoofdstuk ‘Idealiseren in de 20/21e eeuw’ gaat het over deze vreemde kijk op de realiteit. Want goed ouder worden, verdraagt zich niet met jong blijven, dit loopt niet goed af. Dat wil niet zeggen dat we niet op een nuchtere manier gebruik kunnen maken van alle hulpmiddelen die de moderne tijd ons biedt. Maar het op ‘maat laten snijden’ is buitensporig.

“prettig ouder worden, gaat om mee blijven doen in de samenleving met een positieve innerlijke kracht. niet om commercieel gedreven uiterlijkheden.” PROFESSOR DR. JAN BAARS 29

idealiseren in de 20/21e eeuw

hollywood ‘girl & manpower’ g

Met de toenemende mogelijkheid van esthetische plastische chirurgie, constante verbeteringen en verfijningen in de procedures en talloze creditcardschulden kunnen enkele van deze wensen uitkomen. De foto’s van beroemdheden die de media overspoelen hebben grote invloed op de beslissing die mensen maken over hun plastische ingreep. Borsten en lippen zijn de belangrijkste onderdelen voor de keuzes van vrouwelijke beroemdheden, gevolgd door billen, neus en buik. De lichaamsdelen van Jolie en Pitt komen vaker voor bij meer dan elke andere ster als iemand langs komt in de kliniek en een voorbeeld uit een tijdschift meeneemt. ‘Altijd ter inspiratie voor een operatie’. Ook talloze oude beroemdheden hebben invloed op cosmetische ingrepen bij vrouwen, Sophia Loren, Marlene Dietrich en Elizabeth Taylor.

In de Verenigde Staten is het tegenwoordig heel normaal dat vrouwen hun hoofd laten behandelen met botox om rimpels weg te werken, in Hollywood is dit al algemeen aanvaard. Een veel gehoorde klacht over Nicole Kidman is dat ze bijna geen gezichtsuitdrukking meer heeft, als gevolg van botoxbehandeling. Schoonheid wordt dus in zekere zin bepaald door je omgeving en jongeren vinden dit erg belangrijk. In clips op MTV dringt zich het beeld op dat de ideale vrouw een stoeipoes is met perfecte maten.

“o, ik wou dat ik op angelina jolie leek.”

Voor veel vrouwen is het vanzelfsprekend dat ze eerst crème op hun gezicht smeren en wat make-up aanbrengen voordat ze de straat op gaan. Maar uit onderzoeken blijkt dat ook de mannen steeds meer luchtjes hebben en vaker crème smeren voordat ze op stap gaan en ook ik doe er gretig aan mee. De afgelopen jaren is de groei in mannencosmetica verdubbeld.

Naast het vrouwelijk schoon in de kiosk zie je tegenwoordig steeds meer mooie, gespierde, sexy mannen op billboards en in de media. Je ziet ze op de cover van tijdschriften, reclamespotjes, televisie en het internet.

Deze mooie mannen zijn gebruind, sportief, ontzettend gespierd. Ze hebben prachtige witte tanden en een ‘big smile’ en zijn vooral succesvol. De ‘Cover Boys’ worden urenlang geknipt en in de make-up gezet, belichting wordt perfect uitgemeten en er worden honderden foto’s genomen om uiteindelijk 1 te selecteren. Daarna wordt digitaal elk pigmentvlekje gecamoufleerd. Ook dit stamt al uit een ver verleden als je de beelden van de romeinen bekijkt. Wilde men vroeger op de Tarzan: Johnny Weismuller lijken, nu is dat al de Gladiator: Russel Crowe.

MANPOWER Tien geleden waren het vooral de homoseksuele mannen die zich om hun uiterlijk bekommerden en daar veel tijd en geld aan besteedden. Nu wil de moderne heteroen metroseksuele man ook goed verzorgd en steeds beter voor de dag komen. Sommige mensen denken dat dit verschijnsel nieuw is maar terugkijkend in het verre verleden leert dat cosmetica vrijwel altijd werd gebruikt door zowel vrouwen als mannen.

Mannen blijken minder tevreden met hun uiterlijk dan vroeger. Vooral de omvang en vorm van hun borst baart zorgen. In de Verenigde Staten is het plaatsen van siliconenimplantaten in de borstkas zeer populair. Mannelijke lichaamsbeharing wordt gezien als ‘vies’ en wordt vaak verwijderd. Mannen magazines vertellen alles over hoe je een platte buik of stevige biceps kunt kweken. Net zoals Barbie, zijn ook de mannelijke ‘Action Heroes’ ontzettend veranderd. Hun spiermassa en borstkas zijn zo extreem in omvang toegenomen, dat de borstkas van de poppen in verhouding breder is dan de breedste bodybuilder. In een foto die ik heb gemaakt voor ‘Digital God’ heb ik mij laten inspireren door deze gegevens en heb ik een jongen het lichaam van een actieheld gegeven door middel van implantaten.

De invloed van de opkomende filmindustrie in de jaren ‘50 veranderde het beeld van de vrouw. De ‘normale’ actrices uit het theater maakten plaats voor beweeglijke, jeugdig ogende sterren, want op het doek kwam dit beter over. Door de juiste belichting kwam het gezicht perfect naar voren, ook aan tanden, neuzen, mondvormen en haargroei kon men inmiddels van alles doen.

Filmsterren als Greta Garbo en Marlene Dietrich toonden zich als de perfecte schoonheden, het ideaalbeeld voor menige vrouw. De filmindustrie stelde wederom nieuwe eisen. Vrouwen mochten niet dik zijn, want de camera registreerde elk vetrolletje. Slank werd een dwingend schoonheidsideaal. Modellen op de catwalk wilden ook voldoen aan het ideale plaatje en lieten bijvoorbeeld kiezen trekken om jukbeenderen beter naar voren te laten komen. Modellen kregen het vak pas rond 1930 onder de knie, perfectioneerden het lopen en genoten van het feit dat de camera naar hen keek. Voortaan was het modellenvak een serieus beroep. De onzekere vrouw verdween en het model bepaalde haar presentatie.

Angelina Jolie Marlène Dietrich

32

Strakke gladgeschoren gespierde lichamen en hippe sportverslaafde actiehelden bepalen het schoonheidsideaal van de mannen in de 21e eeuw.

33

Mark Wahlberg, Calvin Klein Underwear, Elke jongen droomt van het afgetrainde lichaam van deze ster

relatie tot eigen werk super sweet 16 Op de eerste foto zie je hoe ik ben omgegaan met jongeren en plastische chirurgie. Ik vond het namelijk een vreemde gewaarwording, dat tieners met toestemming van hun ouders op hun 16e verjaardag een borstvergroting kunnen krijgen. Ik wilde dit uitbeelden door de borstomvang te vergroten en een feestballon neer te hangen, ironisch en emotioneel. Het gezicht heb ik alle kenmerken van de jeugd gegeven, om op deze manier de leeftijd van het model met 8 jaar te verlagen.

God heeft de mens geschapen en we zijn wie we zijn, toch denken wij mensen daar anders over. Nieuwe goden en heersers zijn opgestaan in de wereld waarin we leven, de media, cosmetische industrie en de plastische chirurgie hebben de touwtjes in handen en regeren met krachtige hand. We hoeven maar een tijdschrift open te slaan en gelikte gefotoshopte modellen met het ideale figuur worden op ons netvlies geprojecteerd. We bladeren zonder na te denken door, maar ondertussen weten de beelden een onbevredigend gevoel naar boven te brengen. Waarom zie ik er niet zo uit als Nicole Kidman en waarom heb ik niet het strakke lichaam van David Beckham? niemand is perfect, maar iedereen wil dat wel zijn. In het project wat naadloos aansluit op mijn scriptie besloot ik mensen van de straat te halen om ze vervolgens als model te laten poseren voor het project waarvoor ik alles uit de kast heb gehaald om tot dit resultaat te komen. Ik stel me binnen de opdracht voor als ‘Digital God’, heb een eigen bedrijf dat de zelfde naam draagt en ik opereer de mensen digitaal tot ze volmaakt zijn. Ik opereer de mensen met een muis en software, zonder mes, steriele ruimte, handschoenen en zonder ernstige gevolgen. Alleen één ding is mis gegaan, tijdens het digitale proces van opereren ben ik iets te ver doorgegaan in het bewerken. net als in de echte wereld van de plastische chirurgie hebben mensen de neiging om na elke volmaakte operatie toch weer een nieuw plekje te kunnen ontdekken waar ze weer hun onvrede over uitten. Zo gebeurd het regelmatig dat mensen te veel aan hun lijf laten sleutelen en er ernstige littekens of verminkingen kunnen ontstaan die alleen maar te behandelen zijn door een vervolgoperatie. Dit gebeurd vaker dan men denkt. Ik laat met dit project zien wat de gevolgen zijn van dwangmatig gebruik van plastische chirurgie en het oneindige streven naar perfectie. Je ziet beelden die vervreemdend zijn, soms shockerend maar een kern van waarheid laten zien.

Laat je je opereren voor € 20.000,- of besteed je liever € 399,- voor het manipuleren van een leuke foto die je op de computer hebt staan. Neem dan contact op met ‘Digital God’, The best Surgery without a Knife!

36

manpower Aangezien elk lichaam verschillend in elkaar zit en niemand gelijk is, komt het vaak voor dat mannen niet het gewenste volume in hun arm, bil en borstspieren kunnen krijgen, zoals het model op de cover van ‘Men’s Health’. Door protheses in het lichaam te plaatsen is dat tegenwoordig mogelijk, maar door te veel druk van de spieren en de natuurlijke bouw van het lichaam kunnen deze vaak op gruwelijke wijze worden afgestoten. Oud littekenweefsel scheurt open en door infectiegevaar zijn de gevolgen niet te overzien.

lipo seductions Op de vierde foto zie je de gevolgen van liposuctie en een buikwandcorrectie bij een aantrekkelijk persoon die dat eigenlijk niet nodig bleek te hebben. Nadat hij ruim 15 kilo was afgevallen door krachttraining, leek er overtollige huid rond de middel te zitten. Doordat er nog weinig vetweefsel onder de huid zat, is er door liposuctie en een buikwandcorrectie, schade in de huid ontstaan en is er sprake van weefselverkleving. De ingreep was volledig overbodig geweest, maar de man van tegenwoordig wil nou eenmaal een goddelijk en sexy Gladiatoren buikje!

venus De ultieme schoonheid zit van binnen, maar niet meer in de 21e eeuw. Ik wilde een Venus creëren die vervreemding bij de kijkers zou oproepen. Tegenwoordig is het heel normaal dat je een geslachtsverandering ondergaat als je niet tevreden bent met je mannelijke of vrouwelijke lichaam. Zou de moderne Venus er zo uit kunnen zien als de grens tussen natuurlijke en gemanipuleerde werkelijkheid nog kleiner lijkt te worden?

paralizing Op nummer 1 in de lijst van kleine cosmetische ingrepen staat, botox (foto 5). De injecties worden onder en in de rimpels, plooien en vlakke huid gespoten, maar door overmatig gebruikt kunnen gelaatsfuncties door spierverlamming uitvallen. Tevens heb ik het gezicht in combinatie met protheses gelift, maar door permanente zenuwbeschadigingen, gaat het gezicht op den duur Asymmetrisch hangen.

37

credits

EXIT

Literatuur Na een enerverende reis door de wereld van de chirurgie, make up uit Egypte, Maori’s, Amerikaanse Barbiepoppen, de esthetische kunst en het idealiseren van de 21e eeuw dat niet lijkt te stoppen, hoop ik iets duidelijk gemaakt te hebben in deze scriptie over ‘Digitale Chirurgie’.

algemene kunstgeschiedenis hugh honour, john fleming 2003 anatomie voor kunstenaars sarah simblet 2002

We zijn vreemde verminkingen tegen gekomen uit de tijd van de Maya’s en Chinezen en we hebben gezien hoe de Miss 2009 die strijdt voor de wereldtitel haar prijzengeld omruilt voor nieuwe borsten. Het is een vreemde wereld waarin we leven en het lijkt dat de realiteit ondergeschikt wordt aan de fictieve (digitaal gemanipuleerde) gecontroleerde wereld die we uiteindelijk zelf creëren.

Hoe ernstig dit ook mag klinken, het baart mij geen zorgen voor de toekomst. Ik zie dit namelijk als een creatief perspectief voor de 21e eeuw, aangezien ik een grote voorliefde heb voor het digitaal manipuleren van materiaal. Elke keer kies ik voor een sfeer die staat voor een ‘steriele en eigenzinnige’ droomwereld, waardoor ik de werkelijke en fictieve wereld tegelijk kan ontvluchten. Kunstenaars, fotografen en politieke partijen houden op deze manier genoeg werk.

Zo lang er steeds ontevreden mensen blijven bestaan die in conflict zijn met hun eigen lichaam, kun ik mij wel vinden in de wereld die ‘Schoonheid in de kunst’ heet!

de geschiedenis van de schoonheid umberto eco 2005

prometheus, anatomische atlas m schünke 2005 beauty junkies alex kuczynski 2007

FiLm

beperkt houdbaar na beperkt houdbaar sunny bergman 2007 dove evolution tim piper ogilvy 2006

internet

BeeLd

Maurice van der Werf

auteur vormgeving/opmaak in opdracht van BegeLeiding druk

www.wikipedia.nl www.beautydiscover.nl www.wellnesskliniek.com www.counsellingcenterchanges.nl www.nrc.nl www.wikipedia.nl elle magazine de geschiedenis van de schoonheid umberto eco 2005 algemene kunstgeschiedenis hugh honour, john fleming 2003 ‘digital god’ eindexamenwerk academie minerva 2009 fotografie: maurice van der werf new york los angeles parijs amsterdam italië maurice van der werf maurice van der werf academie minerva, groningen hanneke briër copyboss heerenveen

©2009

38

39

MAURICE VAN DER WERF

SCRIPTIE DIGITALE CHIRURGIE

EINDEXAMEN 2009 ACADEMIE MINERVA

Mant GEMEENTE

HEERENVEEN

g He eren veen

elzor

nummEr 1 novEmbEr 2008

Samenwerken alS motto bij het project “mantelzorgonderSteuning in de gemeente heerenveen” De gemeente Heerenveen gaat het komende jaar serieus werk maken van mantelzorg. In november 2008 start daartoe een nieuw project met als doel, dat mantelzorgers enerzijds hun zorgtaken zo lang mogelijk kunnen blijven uitvoeren, maar daarnaast ook voldoende tijd een aandacht voor zichzelf kunnen vrijmaken.

Wethouder Coby van der Laan: “De buurman een handje helpen moet voor iedereen vanzelfsprekend worden.“ In de gemeente Heerenveen wordt de mantelzorgondersteuning door diverse organisaties gezamenlijk ontwikkeld. In deze nieuwsbrief wordt iedere keer iemand van de deelnemende partijen aan het woord gelaten.

Deze keer is het woord aan Coby van der Laan, wethouder van de gemeente Heerenveen en als zodanig verantwoordelijk voor de mantelzorg in deze gemeente.

Mantelzorgers zijn allemaal verschillend en hebben ook allemaal hun eigen specifieke behoefte aan steun. Voor de een betekent ondersteuning meer kennis krijgen over ziekteprocessen of financiële vergoedingsmogelijkheden, andere mantelzorgers willen graag met lotgenoten in contact komen of meer ondersteuning bij het huishouden zodat ze zelf meer tijd overhouden voor degene waarvoor ze zorgen. Ondersteuning van mantelzorgers kan dus heel verschillend zijn.

Maar voordat mantelzorgers kunnen worden ondersteund, is nodig dat ze “zichtbaar worden”. Mantelzorg wordt namelijk veelal in de anonimiteit verricht. Het zijn de stille krachten, die hard werken en veel verantwoordelijkheid dragen. In het project zal daarom veel aandacht worden besteed aan het signaleren van (dreigende) overbelasting en vervolgens het (bege)leiden van mantelzorgers naar hulp/steun. En omdat er vele mantelzorgers in de gemeente Heerenveen “verstopt zijn”, wordt dit project dan ook in samenwerking met ruim 25 organisaties* in de professionele zorg en informele zorg uitgevoerd.

* deelnemende organiSatieS zijn: Ziekenhuis De Tjongerschans, Gezamenlijke Huisartsen, Thuiszorg De Friese Wouden, Zorggarant Noord Nederland, MEE Friesland, De Noorderbrug, GGZ Zuid Friesland, Talant, Zorgcentra Moerborch, Zorgcentrum Mariënbosch, Het Rode Kruis, Humanitas, Raad van Kerken, Ouderenbonden: ANBO, KBO en PCOB, Verslavingszorg Noord Nederland, Caleidoscoop, Jan Julia Wouters Hospice, VPTZ, Algemeen Maatschappelijk Werk, Aan Zet, Zorgbelang Fryslân, Participatieraad Gemeente Heerenveen, Wmo-loket gemeente Heerenveen.

(vervolg acherzijde)

wilt u de mantelzorgonderSteuning in heerenveen mede bepalen? dan zijn wij op zoek naar u!

Om de ondersteuning zo goed mogelijk te laten aansluiten bij de wensen en behoeften van mantelzorgers, achten wij hun inbreng hierin zeer gewenst! Daarom zijn wij op zoek naar leden voor onze werkgroep “Gebruikers”.

CraCkstraat 2 8441 Es HEErEnvEEn t: (0513) 617617 F: (0513) 617475

* wat is de taak van de werkgroep “gebruikers”?

Gedurende de periode november 2008 t/m augustus 2009 zal deze werkgroep maximaal vier keer bij elkaar komen. Tijdens deze bijeenkomsten zullen de plannen/ voorstellen die door de samenwerkende organisaties worden gemaakt, door de werkgroepleden worden getoetst en van

advies worden voorzien. Deze zullen vervolgens zoveel mogelijk in de definitieve plannen worden verwerkt. * vergoeding Vergoeding wordt nog nader bekend gemaakt. * belangstelling?

Zorgt u voor iemand anders en wilt u bovengenoemd project mede vormgeven?

Geef u dan op bij: baukje wallendal (projectleider), telefoon (0515) 42 11 29 e-mail b.wallendal@planet.nl.

Agenda Nieuwsbrief nummEr 2 maart 2009

andere Mantelzorgers ontMoeten? koM dan naar één van de onderstaande tHeMabijeenkoMsten

Project “Mantelzorgondersteuning Heerenveen” van start

geMeente Oktober In Heerenveen 5 oktober, 19.00-21.30 uur

ontwikkelt gemeente“Mens in die men de komende thema de bijeenkomst zijnvastgesteld en mens blijven” (alzheimer café)jaren wil

oktober gaat inde Heerenveen het Alzheimer Cafémogelijk van start.wil oplossen. samenwerking metVanaf twee5werkgroepen Grand café De Heerenkamer, verbeteren en waar AlzheimercaféOp is een voor mensen metkomen dementie, mantelzorgers en Gemeenteplein 33ondersteuning te Heerenveen. van Het mantelzorgers.

24 ontmoetingsplaats Zo zal er meer aandacht voorhun o.a: Gratis toegankelijk, opgave vooraf niet nodig hun hulpverleners. Tijdens het Alzheimercafé raken mensen in gesprek met elkaar over de gevol-

november (zorginstellingen) en 5 december (h)erkenning van mantelzorgers, (tijdige) gen van dementie. Aan de andere kant wordt er voorlichting gegeven over psychosociale en me(mantelzorgers) zijndische deze aspecten werkgroepen voor en begeleiding mantelzorgers, van dementie.

Insignalering iedere bijeenkomst staat eenvan onderwerp centraal. Deze avond de eerste keer bijeen geweest. deze Dittaeen betere afstemming van de ondersteuning wordt ingeleid Tijdens door mevrouw Bolt, psychologe in verpleeghuis Lindenstede te Wolvega. Na kan er onder het genot vanop een koffievan of thee nog geruime tijdmeer worden nagepraat eerste ronde zijn deafloop knelpunten waarmee dekopje wensen de mantelzorger, mantelzorgers kampen op een rijtje gezet. samenwerking tussen de deelnemers en thema bijeenkomst “even op adem komen, hoe doe ik dat?”

12 oktober, 19.30-21.30 uur Tevens is het mantelzorgbeleid vaneen deziek ge-of gehandicapt beperken van de alsom af en Wanneer je voor familielid of formulierenstroom. vriend(in) zorgt, is hetMet prettig Mantelzorger Grand café De Heerenkamer, onder de loep genomen.

Opaan basis doeltedat de mantelzorger wordt ente hebben, te toe deze zorg even iemand over kunnen dragen. Om even tijd ontlast voor jezelf te Heerenveen.

Annie Edens: Gemeenteplein 33meente of op adem te komen.

Voor velen (jong en ouder!) is het uit handen geven van de zorg hebben alleontspannen deelnemers 9 knelpunten Gratis toegankelijk,hiervan opgave vooraf is gewenst overbelasting wordt voorkomen. maar niet noodzakelijk: stuur een e-mail naar ‘Ik doe alles natuurlijk of bel (0515) 42 11 29. met liefde maarb.wallendal@planet.nl ik ben wel beperkt in mijn mogelijkheden. De dreiging van een aanval is altijd aanwezig, je 27 oktober, 09.45 - 11.15 uur bent altijd op jeZiekenhuis hoede de Tjongerschans, en ik slaap onrustig.

Thialfweg 44 te Heerenveen.

Vooral als ik weg ben, Eerste verdieping (links van de receptie) voel ik mij onzeker.

GratisIktoegankelijk, opgave vooraf niet nodig. weet immers nooit hoe ik hem weer aantref als ik thuiskom...’

OPMAAK EN ONTWERP: MAuRICE VAN DER WERF, DESIGN EN FOTOGRAFIE

Nieuwsbrief

Nieuwsbrief nummEr 3 sEptEmbEr 2009

In de gemeente Heerenveen wordt dit jaar door een grote groep van professionele zorgverleners, vrijwilligersorganisaties en lokale mantelzorgers de ondersteuning van mantelzorgers ontwikkeld. De werkgroepen zijn in februari en mei wederom bij elkaar geweest. Tijdens deze bijeenkomsten is besproken op welke wijze mantelzorgers beter gesignaleerd kunnen worden zodat ze sneller begeleid of geholpen kunnen worden. Mantelzorgers die intensief voor een naaste zorgen, hebben een grote kans op overbelasting. De overbelasting zorgt voor

echter moeilijk, vaak om uiteenlopende redenen. Tijdens deze bijeenkomst worden handreikingen gegeven om met dergelijke problemen om te gaan. Er is veel ruimte voor eigen ervaringen en het geven van tips en adviezen aan elkaar. De bijeenkomst duurt ca. een uur en wordt geleid door Noortje Wagter, programmacoördinator Achterban bij Zorgbelang Fryslân en ervaringsdeskundige.

Na afloop kan er onder het genot van een kopje koffie of thee nog geruime tijd worden nagepraat.

cva café Iedere maand vindt in het ziekenhuis De Tjongerschans het CVA Café plaats. Het CVA Café is een ontmoetingsplaats voor mensen met een niet-aangeboren hersenletsel en hun mantelzorgers.

Tijdens het CVA-café raken mensen met elkaar in gesprek over de gevolgen van het letsel en wordt door neurologie-verpleegkundigen voorlichting gegeven over de psychosociale en medische aspecten van niet-aangeboren hersenletsels. Er is veel ruimte voor eigen ervaringen en het geven van tips en adviezen aan elkaar.

Om mantelzorgers beter te kunnen ondersteunen bij hun zorgtaken, wordt momenteel de mogelijkheid onderzocht om in de gemeente een specifiek spreekuur voor mantelzorgers op te richten. In dit zgn. familiespreekuur kunnen familieleden en andere naastbetrokkenen terecht voor informatie en advies en wordt de begeleiding afgestemd op de persoonlijke situatie. Behalve dat er ruimte is voor het eigen verhaal en de eerste hulp of steun, wordt ook geadviseerd hoe je naast alle zorgtaken nog ruimte voor een eigen leven overhoudt, zoals

dag van de Mantelzorg 2009

tel.nr. (0513) 617526; h.vandermolen@heerenveen.nl.

www.heerenveen.nl

23 november, 19.30-21.30 uur

Openbare Bibliotheek te Heerenveen Gratis toegankelijk, opgave vooraf is gewenst

Voor meer informatie steuning ontwikkelen. omtrent het project kunt cva café 24 november, 09.45 - 11.15 uur u contact opnemen met: Projectleider

Ziekenhuis de Tjongerschans, Thialfweg 44 te Heerenveen.

Eerste verdieping (links van de receptie)

Zie voor informatie over het CVA Café bij 27 oktober.

andere Mantelzorgers ontMoeten?

KoM naar Het Mantelzorgcafé!

stress waardoor mantelzorgers een verhoogde kwetsbaarheid voor ziektes en lichamelijke problemen hebben. Overbelasting van mantelzorgers leidt er ook vaak toe dat degene waarvoor wordt gezorgd, eerder dan gewenst in een verzorgings- of verpleeghuis moet worden opgenomen.

Kortom, alle reden om te werken aan het voorkomen van overbelasting bij mantelzorgers en het verlenen van preventieve ondersteuning!

een sPecifiek sPreekuur voor Mantelzorgers

november (Het volledige 10 interview Het programma staat vanaf 1 oktober a.s. op Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Helga van der Molen, op de acherzijde)

thema bijeenkomst “versterk je netwerk” Mensen die voor een familielid of naastbetrokkene zorgen kunnen dit niet altijd met andere mensen delen. Hierdoor ligt eenzaamheid of sociaal isolement op de loer. Tijdens deze avond maar niet noodzakelijk: stuur een e-mail naar worden handreikingen geboden om actief mensen te vinden waarbij men terecht kan voor een b.wallendal@planet.nl of bel (0515) 42 11 29. helpende hand of luisterend oor. De bijeenkomst duurt ca. een uur en wordt geleid door Noortje Wagter, programmacoördinator Achterban bij Zorgbelang Fryslân en ervaringsdeskundige. Na kan er onder het genot van -een koffie zorg of thee geruime tijd worden nagepraat De werkgroepledenafloop die namens de professionele enkopje informele denog mantelzorgonder-

‘Mantelzorgondersteuning geMeente Heerenveen’

vroegtijdig signalering van Mantelzorgers voorkoMt overbelasting

November de website van de gemeente Heerenveen:

Project

sociale contacten en hobby’s. De betekenis van de ziekte of handicap van het familielid voor de rest van het gezin, het bijstellen van doelen, verwachtingen en idealen en rouwverwerking, zijn ook thema’s die in het familiespreekuur aan de orde (kunnen) komen.

De komende maanden wordt met alle partijen bekeken of de oprichting van een dergelijk spreekuur in de gemeente Heerenveen haalbaar is en op welke wijze dit verder uitgewerkt moet worden.

Voor meer informatie omtrent het project kunt u contact opnemen met: Projectleider Baukje Wallendal Tel: (0515) 42 11 29

Baukje Walendal Gratis toegankelijk, opgave vooraf niet nodig.

Tel: (0515) 42 11 29

Het is zover. Op 31 maart wordt in wijkDecember

specifieke behoefte van de mantelzorgers. gebouw De Vlinder, Sallandlaan 18 te De bezoekers bepalen dus wat er in het thema bijeenkomst “dementiemantelzorgcafé en thuiswonen” (alzheimer café) het eerste mantelzorgcafé gebeurt.

Heerenveen 7 december, 19.00-21.30 uur

Deze avond wordt Grand café De Heerenkamer, georganiseerd. Mantelzorgcafé’s zijningeleid speci-door de heer Jos Geerlink, ambulant verpleegkundige bij GGZ Ouderen te Drachten. Na afloop kan er onder het genot van een kopje koffie of thee nog geruime Gemeenteplein 33 te Heerenveen. ale ontmoetingsmogelijkheden voor man* vervangende zorg en vervoer Gratis toegankelijk, opgave vooraf niet nodig tijd worden nagepraat. Zie voor meer informatie over het Alzheimer café ook bij 5 oktober.

telzorgers. Op deze ochtenden kunt u op ongedwongen en informele wijze andere mantelzorgers ontmoeten, ervaringen uitwisbinnenkort Heerenveen: selen, vragenin stellen en kennis opdoen. Maar bovenal is het gezellig want dat staat natuurlijk voorop!

sociaal café

In 2009 zullen er vierkomt mantelzorgcafé’s Het is nu definitief!

Vanaf november er ook in Heerenveen een sociaal café van AanZet in Heerenveen.

Het café gaat worden georganiseerd.

In overleg met de CraCkstraat 2plaatsvinden bezoekers in wijkcentrum “Us Kubus” aan de Barten te Heekunnen gastsprekers worden 8441 Es HEErEnvEEn renveen, de data zijn op hetofmoment het ter perse aan gaande van uitgenodigd kunnenvan onderwerpen t: (0513) 617617 F: (0513) 617475 deze nieuwsbrief nog niet bekend. orde worden gesteld die aansluiten op de

Nieuwsbrief_Oktober.indd 2-3

Indien u vervangende zorg en/of vervoer nodig heeft, kunt u dit aangeven. Neem contact op met Daniël Pit, telefoonnummer: Het sociaal café is een ontmoetingsplaats voor mensen die 0652328107 of d.pit@caleidoscoop.net. ervaringen hebben (gehad) met de geestelijke gezondheidszorg.

In Sneek, Leeuwarden en Drachten draaien al sociale café’s

Kosten en opgave *onder de naam “de Kronkel”. Iedere maand wordt er een leuke De toegang is gratis. zoals klaverjassen, disco, koken, etc. activiteit georganiseerd Opgave vooraf is nietofnodig.

Wilt u meer informatie lijkt het u leuk om hier vrijwilliger te

wie ontwikkelen de Mantelzorgondersteuning in de geeMeente Heerenveen?

worden, kijk dan op www.st-aanzet.nl.

* informatie: Marike Feenstra Tel: kunt u(058) 284 90 20 Voor meer informatie contact E-mail: opnemen met Daniël Pit. mfeenstra@st-aanzet.nl

CraCkstraat 2 8441 Es HEErEnvEEn t: (0513) 617617 F: (0513) 617475

Mantelzorgers (9 werkgroepleden), Ziekenhuis De Tjongerschans, huisartsen Heerenveen, Thuiszorg De Friese Wouden, Zorggarant Thuiszorg, Zorgcentra Moerborch, Zorgcentrum Mariënbosch, GGZ Friesland, De Noorderbrug, Mee Friesland, Humanitas, Raad van Kerken, gezamenlijke ouderenbonden, Caleidoscoop, Jan Julia Wouters Hospice/VPTZ, AanZet, Zorgbelang Fryslân, Aardema Thuiszorg, Gemeente Heerenveen (w.o. Participatieraad en Wmo-loket), Oranjewoud Zorg, Alg. Maatschappelijk Werk, Talant

23-09-2009 13:08:48

BLACK my life in ink Maurice van der werf

LIGHT

addiction

knowledge

hope

people people

pride

chaos

WORLDs

to discover

love

sun

history

family

art

BLACK my life in ink BLACK my life in ink Maurice van der werf

Maurice van der werf locations of photography: locations of photography: united states of america anaheim united states of america huntington beach anaheim long beach huntington beach Los angeles long beach minneapolis

Los angeles New York minneapolis san diego Newmonica York santa san diego santa monica EUROPE barcelona montserrat EUROPE parijs barcelona

montserrat NETHERLANDS parijs amsterdam heerenveen NETHERLANDS hilvarenbeek amsterdam photostudio heerenveen sneek hilvarenbeek texel photostudio

sneek

‘Concrete’ Eerste test uit een serie foto’s

September 1, 1939 The windiest militant trash Important Persons shout Is not so crude as our wish: What mad Nijinsky wrote About Diaghilev Is true of the normal heart; For the error bred in the bone Of each woman and each man Craves what it cannot have, Not universal love But to be loved alone.

W.H. Auden

Serie fotoâ&#x20AC;&#x2122;s voor Concept campagne SIRE www.ikziehetprobleem.nu

Serie foto’s voor etalage kapsalon ‘Picobello’

10 Seconds

Het Laatste Avondmaal, 120 dagen van Sodom

Dream and Night

mare

Concept: Campagnevoorstel SIRE (2006)

Ontwerp: Maurice van der Werf

Huisstijl en nieuw logo: De Swetser Heerenveen

Restyle Corporate Identity 2010-2011

It’s a family affair

Handgebouwde klasse uit nederland De legendarische Koga Kimera Track was goed voor Goud op de wielerbaan in Beijing.

De unieke Kimera Technology leeft voort in de nieuwe generatie Koga racefietsen: met state-of-the-art frametechniek en een verrassende stijfheids-gewichtsverhouding, voor optimale controle en snelheid. De Kimera Road serie is verkrijgbaar in onze collectie 2011, of kan ‘custom built’ worden samengesteld via ‘Koga Signature’.

PROFESSIONAL CYCLING TEAM

www.koga.com | www.koga-signature.com

op de toekomst!

RadfahRen als puRes VeRgnügen Koga steht für qualitativ hochwertige, exklusive Ausstattung, innovative Details und elegantes, funktionelles Design.

(Er)fahren Sie den Unterschied!

www.koga.com

de overtreffende trAp

in eleKtrisch fietsen!

e-RunneR

e-spec i a l

lichte e-bike voor de dynamische fietser. toerfiets met de voordelen van een gedoseerde ion-trapondersteuning, aangedreven door een krachtige, uitneembare accu in de bagagedrager. voorzien van de ’park Assist’ module.

Superlatieven kenmerken dit vlaggenschip. Onder meer voorzien van de meest krachtige ‘Ultra Torque’-versie van de ION -motor en de ’Park Assist’ module. Hydraulische remmen brengen u ‘met een vingertip’ tot stilstand.

Alleen het beste is goed genoeg voor KogA

Dat geldt zonder uitzondering voor onze E-bike modellen.

Koga feliciteert agU met haar 45 jarig jUbileUm www.koga.com

Handgebouwd uit kwaliteitsmaterialen, voorzien van de laatste techniek en met de zekerheid van uitstekende dealerservice. Maar bovenal is een elektrisch ondersteunde fiets van Koga een keuze voor klasse. De stille en soepele ION-motor, eenvoudige bediening en de slanke lijnen geven iedere fietskilometer extra dimensie.

www.koga-e-bike.com

De ‘roots’ van Koga liggen bij de racefiets en dat vindt in de hele racefietsencollectie van Koga zijn weerslag. Zowel bij fietsen voor de (semi)professional als bij de modellen voor de sportieve vrijetijdsbesteding Im Rennrad liegen die Wurzeln von Koga. Und diese Tatsache zieht sich durch die gesamte Race-Kollektion. Rennmaschinen für den (semi) professionellen Einsatz und ausgezeichnete Modelle für den Freizeitsport.

Dans les vélos de course se trouvent les racines de Koga. Et cela se ressent à travers toute notre collection Race. Des bêtes de courses pour un usage (semi)professionnel et d’excellents modèles pour du sport de loisir.

Kogas rødder ligger i racercyklen. Og denne kendsgerning går i gennem hele Racekollektionen. Racermaskiner til (semi-) professionel brug og fremragende modeller til fritidssport.

It’s in racing bikes that Koga has its roots, and this fact is carried through to the whole Race range. Racing bikes for (semi-) professional use and superb models for leisure sport.

In de Koga-collectie is een compacte lijn met mountainbikes opgenomen, gebouwd met uiterst geavanceerde techniek. Ze zijn zowel geschikt voor de ambitieuze koersdeelnemer, als voor de (winter)toerrijder.

RACE

Koga bietet ein kompaktes Programm an Mountainbikes - mit äußerst fortschrittlichen Techniken. Geeignet für den ambitionierten Wettkampffahrer als auch den (Winter-) Tourenfahrer.

Koga offre un programme compact de VTT équipés de technologies de pointe. Ils conviennent pour la haute compétition aussi bien que pour des longues sorties, été comme hiver.

Koga byder på et kompakt program af mountainbikes - med yderst avanceret teknik.

Velegnet til den ambitiøse konkurrence rytter så vel som til (vinter-)tur cyklisten.

Koga offers a compact range of mountain bikes - but with exceptionally advanced technology.

Suitable for ambitious competitive riders as well as (winter) touring cyclists.

Al drie decennia lang bouwt Koga trekkingfietsen die niet alleen robuust en duurzaam zijn, maar ook compleet en functioneel uitgerust. De ideale fietsen voor zowel de langeafstandstoerist met zijn kampeeruitrusting als voor de veeleisende toerrijder.

Koga baut bereits seit drei Jahrzehnten Trekking Fahrräder, die robust, langlebig und funktional komplett ausgestattet sind. Geeignet für Langstreckler mit Campingausrüstung, aber auch für anspruchsvolle Radwanderer .

MTB

MTB

Depuis trois décennies, Koga construit des vélos de trek qui sont résistants, increvables et équipés de nombreuses composantes super fonctionnelles. Ils se prêtent à des voyages avec équipement de camping aussi bien qu’à des randonnées au long cours.

Allerede i tre årtier har Koga bygget trekking cykler, som er robuste, sejlivet og har et funktionel komplet udstyr. Velegnet ikke kun til langturs cyklisten med campingudstyr, men også til den krævende cyklist.

Koga has been building Trekking bikes for three decades:bikes which are robust, durable and equipped to be fully functional. Suitable for long distance riders with camping gear, but also for demanding cycle travellers.

BENELUX 0511

TREKKING

De hoogwaardige E-Bike-serie biedt een brede keuze aan fietsen met elektronische trapondersteuning. Uitgerust met IONtechnologie (onzichtbaar ingebouwde of afneembare accu, krachtige motor, duidelijk leesbaar display). Zowel geschikt voor lange toeren als voor het bergachtige parcours.

Die hochwertige E-Bike-Serie bietet eine breite Auswahl Elektroräder. Ausgestattet mit der ION Technologie (unsichtbar eingebauter oder abnehmbarer Akku, starker Motor, deutlich abzulesender Display). Geeignet sowohl für lange Touren als auch bergiges Gelände.

La série E-Bike offre un large éventail de vélos électriques haut de gamme. Ils sont équipés de la technologie ION, avec une batterie amovible ou bien intégrée de manière invisible, un moteur puissant et un écran très lisible. Se prêtent à des longues randonnées aussi bien qu’à des parcours montagneux.

TREKKING

Førsteklasses E-Bike-serien byder på et bredt udvalg af el-cykler. Udstyret med ION teknologi (usynlig indbygget eller aftagelig akku, stærk motor, tydelig læsbart display).

Velegnet både til lange ture såvel som til bjergrigt terræn.

The high quality E-Bike range offers a wide selection of electric bikes. Equipped with ION Technology (invisibly integrated or removable battery packs, powerful motor, clear informative display). Suited both for longer rides and also for hilly terrain.

BENELUX 0511

Model [MD]

Model [MD]

Model [MD]

Model [MD]

RACE

Model [MD]

Model [MD]

Model [MD]

Model [MD]

Model [MD]

Model [MD]

Model [MD]

Model [MD]

Model [MD]

Model [MD]

E-BIKE E-BIKE

Model [MD]

Model [MD]

RACE Weight (kg)

Frame sizes (cm)

ca. 7,7 kg

Kimera Road

50

52

54

56

58

60

63

•

•

•

•

•

•

•

Ultegra | Compact

Milliquasim ilit, sequam qui aborepudant endae quam venis non parum same con repedipsanda aut quis excearc hillaccum re dolorum rerorpor sincte pe no

RACE

K o l l e K t i o n 2 011 e- B i K e se r i es

w w w.ko g a.com

K

fa h r r a d fa h r e n i n e i n e r n e u e n d i m e n s i o n

PASSION

Für Koga ist nur das Beste gut genug. Das gilt auch für unsere E-Bike-Modelle. Von Hand mit Qualitätsmaterialien gebaut, mit der neuesten Technik ausgestattet und mit der Sicherheit eines hervorragenden Händlerservices. Doch vor allem entscheidet man sich mit einem elektrisch unterstützten Koga-Fahrrad für Klasse. Jeder gefahrene Kilometer erhält eine besondere Dimension: durch den leise und gleichmäßig laufenden ION-Motor, die einfache Bedienung und die schlanke Linienführung. Nicht umsonst wurde das Koga E-Light® in den Niederlanden zum Fahrrad des Jahres 2010 gewählt.

Entdecken Sie selbst die großen Vorteile des E-Bikes.

Denn Fahrradfahren wird mit einschaltbarer Trittunterstützung zum leichten Genuss – und man greift eher, länger und häufiger zum Fahrrad: für das Pendeln zur Arbeit, zum Einkaufen, in der Freizeit oder als Training… oder all das in einem! Man ist gesund und verantwortungsbewusst unterwegs.

Der Trend zum E-Bike gilt berechtigterweise als umweltfreundliche Umwälzung im Bereich Mobilität. Die Koga E-Bike-Serie bietet Ihnen dabei die absolute Spitze.

CYCLINGQuality INNOVATION H A N D B UI LT

FOR

e -t o u r

e-comfort

e-runner

e - a d va n c e

Dank der 264Wh Batterie verfügt das E-Tour über einen größeren Aktionsradius und / oder mehr Antriebskraft.

Die eingebaute Koga Feathershock Gabelfederung in Kombination mit wartungsarmen Rollenbremsen bewährt sich beim täglichen Gebrauch. Unter anderem mit dem ’Park Assist’ Modul ausgestattet.

Die täglichen Wege werden mit dem E-Comfort zum absoluten Vergnügen. Wartungsarm dank der 8-GangNabenschaltung, dem geschlossenen Kettenkasten und der hydraulischen Felgenbremsen und kräftesparend durch die intelligente Trittunterstützung.

neu! Leichtes E-Bike für den dynamischen Radfahrer.

Tourenmodell mit den Vorteilen der sanften IONTrittunterstützung und einer leistungsstarken, herausnehmbaren Batterie im Gepäckträger. Unter anderem mit dem „Park Assist” Modul ausgestattet

Die ION-Unterstützung und die sehr komplette Ausrüstung des E-Advance machen eine Tagestour oder die Fahrten im Alltag zu einem Vergnügen. Kräftige Felgenbremsen sorgen für einen sicheren Stopp auch bei schnellem Fahren.

Leichter Rahmen aus Aluminium 7005 mit integriertem Akku

Leichter Rahmen aus Aluminium 7005

Leichter Rahmen aus Aluminium 7005

Leichter Rahmen aus Aluminium 7005 mit integriertem Akku

Leistungsstarker, geräuschloser High Torque Motor (33Nm, 250Watt) 264Wh Akku mit kurzer Ladezeit

Leistungsstarker, geräuschloser High Torque Motor (33Nm, 250Watt) 360Wh abnehmbarer Lithium-Ion Akku mit kurzer Ladezeit

Leistungsstarker, geräuschloser High Torque Motor (33Nm, 250Watt) 360Wh abnehmbarer Lithium-Ion Akku mit kurzer Ladezeit

Leistungsstarker, geräuschloser High Torque Motor (33Nm, 250Watt) 264Wh Akku mit kurzer Ladezeit

Großes, abnehmbares Display mit Bedienung neben dem Lenkergriff. Zugleich elektronisches Schloss

Großes, abnehmbares Display mit Bedienung neben dem Lenkergriff. Zugleich elektronisches Schloss

Großes, abnehmbares Display mit Bedienung neben dem Lenkergriff. Zugleich elektronisches Schloss

Großes, abnehmbares Display mit Bedienung neben dem Lenkergriff. Zugleich elektronisches Schloss

21-Gang Shimano Schaltung / XT Umwerfer hinten

Shimano Nexus 8-Gang Nabenschaltung

21-Gang Shimano Schaltung

21-Gang Shimano Schaltung

Integrierte Koga Feathershock Gabeldämpfung

Integrierte Koga Feathershock Gabeldämpfung

Integrierte Koga Feathershock Gabeldämpfung

Aluminium-Leichtbauweise SR Suntour Vorderradfederung

Koga KT21 / KM19 extra starke Felgen

Koga KT21 / KM19 extra starke Felgen

Koga KT21 / KM19 extra starke Felgen

Koga KT21 / KM19 extra starke Felgen

Autom. Beleuchtung mit Koga Rayo LED-Scheinwerfer 35 Lux

Autom. Beleuchtung mit Koga Rayo LED-Scheinwerfer 35 Lux

Autom. Beleuchtung mit Koga Rayo LED-Scheinwerfer 35 Lux

Autom. Beleuchtung mit Koga Rayo LED-Scheinwerfer 35 Lux

Racktime integrierter Gepäckträger

Racktime integrierter Gepäckträger

Racktime integrierter Gepäckträger

Racktime integrierter Gepäckträger

Farbe: Hazelnut Brown / Winning Silver Metallic / Brush Polish

Farbe: Sapphire Blue Metallic / Brush Polish

Farbe: Anthracite Grey Metallic / Brush Polish

Herren 54-57-60-63cm / Damen 47-50-53-56 cm

Herren 54-57-60-63 cm / Damen 47-50-53-56-59 cm

ca. 28,8 kg

ca. 26,8 kg

ca. 25,9 kg

preis: € 3.299,-

*

Aktionsradius e-tour - 264wh akku - nimh

Farbe: Marine Grey Metallic / Warm Grey

Herren 50-54-57-60-63 cm / Damen 44-47-50-53-56-59 cm

*

Aktionsradius e-comfort - 360wh akku - lithium-ion

Herren 54-57-60-63 cm / Damen 47-50-53-56-59 cm ca. 28,7 kg

preis: € 2.999,-

preis: € 2.999,-

preis: € 2.899,-

*

Aktionsradius e-runner - 360wh akku - lithium-ion

*

Aktionsradius e-advance - 264wh akku - nimh

Eco (km)

Normal (km)

Power (km)

Eco (km)

Normal (km)

Power (km)

Eco (km)

Normal (km)

Power (km)

Eco (km)

Normal (km)

Power (km)

Optimal Fahrprogramm

46 - 83

63 - 65

26 - 47

Optimal Fahrprogramm

71 - 113

49 - 77

36 - 58

Optimal Fahrprogramm

71 - 113

49 - 77

36 - 58

Optimal Fahrprogramm

46 - 83

63 - 65

26 - 47

Plus Fahrprogramm

46 - 83

36 - 65

21 - 38

Plus Fahrprogramm

71 - 113

49 - 77

31 - 50

Plus Fahrprogramm

71 - 113

49 - 77

31 - 50

Plus Fahrprogramm

46 - 83

36 - 65

21 - 38

Die km-Berechnung gilt für das Optimalprogramm. Der maximale Aktionsradius hängt von diversen Faktoren ab, wie Wind, Gelände, Gewicht des Fahrers, Gepäck und Reifendruck.

Wenn nach jahrelangem Fahrvergnügen die Batterie ersetzt werden muss, wird diese sehr umweltbewusst recycled.

*Alle angegebenen Preise sind empfohlene Verkaufspreise einschl. MwSt. exkl. Ablieferkosten. Das Gewicht des Fahrrads ist gemessen bei mittlerer Rahmengröße, ohne Pedale, Pumpe, Flasche(n) und Flaschenhalter, Glocke sowie Satteltasche. Ausführliche Spezifikationen finden Sie unter: www.koga.com.

Koga B.V. behält sich vor, um ohne weitere Bekanntmachung Änderungen in den Spezifikationen und/oder Preisen durchzuführen. Obwohl diese Broschüre mit der größtmöglichen Sorgfalt zusammengestelt wurde, wird keine Haftung für eventuell vorkommende Unrichtigkeiten welcher Art dann auch übernommen.

Vervielfältigungen aus dieser Ausgabe sind ohne schriftliche Einwilligung von Koga B.V. nicht gestattet.

E-Light®

G

i n n o vat i o n & s i c h e r h e i t Obwohl jedes Koga E-Bike bis in alle Finessen auf dem neuesten Stand der Entwicklungen ist, arbeiten wir ständig an weiteren Innovationen. So ist das Topmodell E-Special mit dem Ultra Torque-Motor ausgestattet. Dieser ist noch leistungsstärker und sparsamer als sein Vorgänger und läuft noch gleichmäßiger.

Alle Modelle verfügen über intelligente Software (ITC) mit Traktionskontrolle. Die Sensoren sorgen dafür, dass die Reifen ständige Bodenhaftung haben und das Hinterrad nicht “ausbricht”. So ist man auch auf nassen oder nicht asphaltierten Wegen sicher unterwegs und hat sein Koga E-Bike immer sicher im Griff. Die Sensoren im ION-Motor messen kontinuierlich die Geschwindigkeit und Kontinuität der Umdrehungen sowie die Kraft, die auf die Pedale ausgeübt wird. Im Gegensatz zu anderen Systemen läuft man so nicht Gefahr, dass der Motor sich unerwartet einschaltet. Man kann also ruhig den Fuß auf dem Pedal lassen, wenn man an einer roten Ampel steht. Die geschmeidige Unterstützung setzt sehr gleichmäßig ein und arbeitet auch so: leistungsstark, ohne zu dominieren. Sie können Ihre Fahrt genießen, ohne sich übermäßig anzustrengen.

Zudem arbeitet der ION-Antrieb äußerst leise und vibrationsfrei - ein weiteres Qualitätsmerkmal.

Kogas E-Bikes bieten ein sportliches und unbeschwertes Fahrraderlebnis.

Die Beleuchtung jedes Koga E-Bikes wird durch das Akkupaket gespeist und schaltet sich automatisch ein, wenn es dunkel wird: in einem Tunnel oder bei Regen. Wenn das Akkupaket fast leer ist, schaltet das System automatisch zum Dynamo im Motor um. So hat man immer eine funktionierende Beleuchtung.

K o l l e K t i o n 2 011 e- B i K e se r i es g e w i n n e r fa h r r a d d e s j a h r e s

einzigartige module für spezielle wünsche Das Einzigartige am ION-Antrieb ist, dass regelmäßig neue Software-Ergänzungen für weitere Funktionen hinzukommen.

Sie können vom Händler auch auf den meisten Koga E-Bikes installiert werden.

2010

So können Sie Ihr Koga optional mit dem Park Assist-Modul, das Sie während des Gehens mit dem Fahrrad zusätzlich unterstützt, ausrüsten lassen. Praktisch im Fahrradkeller oder bergauf!