รายงานสรุปผล
บทสรุปผูบริหาร
การติดตามประเมินผล และขับเคลื่อนการดำเนินงาน
ตามมติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ
กรมกิจการผูสูงอายุ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย หนวยวิจัยและออกแบบเพื่อคนทั้งมวล มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร
กันยายน 2559
การติดตามประเมินผล และขับเคลื่อนการดำเนินงาน ตามมติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ
the monitoring evaluation and actuation for the resolutions of the national assembly for OLDER people
รายงานสรุปผลหรือบทสรุปผูบริหารฉบับนี้ ขอเสนอขอมูลที่ไดจากการศึกษา โดยมีรายละเอียดตามหัวขอดังนี้ -
คำนำ จุดเริ่มตนของมติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ มติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติที่ผานมา วัตถุประสงคโครงการ กระบวนการเก็บขอมูล แนวคิดคุณภาพชีวิตผูสูงอายุ 4 ประการ การวิเคราะหเนื้อหามติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ การสรุปกลุมประเด็นสำคัญเพื่อสรางเครื่องมือวิจัย ขอมูลทั่วไปจากแบบสอบถาม ผลลัพทจากแบสอบถาม: การประเมินผลการดำเนินงานตามมติสมัชชา ผูสูงอายุ ป 2551 -2558 ผลลัพธจากแบบสอบถาม: ขอเสนอตาง ๆ ผลลัพธจากการสนทนากลุม ผลลัพธจากการสัมภาษณ (กิจกรรมเสียงลำดวน) สรุปประเด็นขอคนพบจากการติดตามประเมินผล และขับเคลื่อนการดำเนินงาน ตามมติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ เพื่อนำไปสูขอมูลในการประชุมสมัชชาผูสูงอายุ ระดับชาติ ป 2560 บทสรุปของการติดตามประเมินผล และขับเคลื่อน ตามมติสมัชชาผูสูงอายุ ระดับชาติ ขอเสนอแนะ
คำนำ สถานการณผูสูงอายุในประเทศไทยที่มีแนวโนมเพิ่มขึ้นในอนาคตอันใกล การรวมมือ เพื่อเตรียมความพรอมสำหรับการเปลี่ยนแปลงเปนหนาที่ของคนไทยทุกคน ตลอดระยะ เวลาที่ผานมากรมกิจการผูสูงอายุ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย ไดจัดสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติมาอยางตอเนื่อง ตั้งแต ป 2551-2558 เพื่อใหผูสูงอายุทุก ภาคสวนไดมีสวนรวมแลกเปลี่ยนเรียนรูและขับเคลื่อนนโยบายดานผูสูงอายุ การวิจัย “การติดตามประเมินผล และขับเคลื่อนการดำเนินงานตามมติสมัชชา ผูสูงอายุระดับชาติ” จึงเปนการศึกษาเพื่อติดตามผลการดำเนินงานมติสมัชชาผูสูงอายุ ระดับชาติที่ผานมา เพื่อสรางกระบวนการติดตามประเมินผล ขับเคลื่อนและดำเนินการ อยางมีสวนรวมตอกิจกรรม หรือนโยบายจากมติการประชุมสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ รวมทั้งรับฟงขอเสนอนโยบายดานผูสูงอายุจากภาคีเครือขายและกำหนดเปนมติสมัชชา ผูสูงอายุระดับชาติ ป 2560 ซึ่งการวิจัยในครั้งนี้ หนวยวิจัยและออกแบบเพื่อคนทั้งมวล (Thammasat University Universal Design Research Unit) คณะสถาปตยกรรม ศาสตรและการผังเมือง มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร ไดรับความกรุณาและความรวมมือ เปนอยางดียิ่งจาก กรมกิจการผูสูงอายุ ตัวแทนผูสูงอายุ และภาคีเครือขายผูสูงอายุ ใน การใหขอมูล และประสานงานเปนอยางดียิ่ง คณะผูวิจัยขอกราบขอบพระคุณมา ณ โอกาสนี้ และหวังเปนอยางยิ่งวา ขอมูลจาก การวิจัยในครั้งนี้จะมีประโยชนตอกรมกิจการผูสูงอายุ และภาคีเครือขายที่เกี่ยวของใน การกำหนดนโยบายทิศทางการขับเคลื่อนดานผูสูงอายุ ตลอดจนเปนขอมูลตอการจัด ประชุมสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ ป 2560 รวมทั้งผูสูงอายุและประชาชนทั่วไปไดมีการ เรียนรูและเตรียมความพรอมเขาสูสังคมสูงวัยในอนาคตตอไป
2
มติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ เปน การดำเนินการเพื่อใหผูสูงอายุและทุกภาคสวน
ที่เกี่ยวของกับการดำเนินงานดานผูสูงอายุ ไดรวมแลกเปลี่ยนความรู และเรียนรูอยางสมานฉันท เพื่อนำไปสูการเสนอนโยบายสาธารณะ เพื่อผูสูงอายุ และความมีคุณภาพชีวิตที่ดีของผูสูงอายุ โดยจัดใหมีการประชุมอยางเปนระบบ ซึ่งเปนกระบวนการพัฒนานโยบายสาธารณะเพื่อผูสูงอายุที่เนนฐาน ความรูและการมีสวนรวมของทุกฝายที่เกี่ยวของในสังคม
จุดเริ่มตนของมติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ กรมกิจการผูสูงอายุ กระทรวงการพัฒนาสังคม และความมั่นคงของมนุษย
ผลักดัน และจัดตั้ง
สมัชชาผูสูงอายุ ระดับชาติ จัดประชุม และสรุปเปน
คณะกรรมการ ผูสูงอายุแหงชาติ (กสผ.)
นำเสนอตอ
ประเมินผลและ เขารวมประชุม
ขับเคลื่อนสู
องคการปกครอง สวนทองถิ่น (อปท.) ความรวมมือจากชุมชน และภาคเอกชน หนวยงานที่เกี่ยวของ 3
มติการประชุม สมัชชาผูสูงอายุ ระดับชาติ
สงตอ
ผูสูงอายุ
มติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติที่ผานมา ป 2551
ป 2552
ป 2553
การเพิ่มรายได การสงเสริมการออม และระบบบำนาญผูสูงอายุ
การดูแลผูสูงอายุ
การบริหารจัดการงาน ผูสูงอายุระดับทองถิ่น
ป 2556
ป 2558
1 การสรางเสริมสังคม ผูสูงอายุไทยใหมีคุณภาพ
สังคมสูงวัย สรางพลัง อยางไร ในการเขาสูอาเซียน
จากจุดเริ่มตนของมติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ นำมาสูแนวทางการกำหนดนโยบายสาธารณะ ในแตละป ดังนั้น การขับเคลื่อนนโยบายเหลานี้สูองคการปกครองสวนทองถิ่น ภาคเอกชน และ หนวยงานที่เกี่ยวของ เพื่อสงตอไปใหถึงผูสูงอายุซึ่งเปนผูรับประโยชน จะตองทำการประเมิน การทำงาน จากผูที่มีสวนเกี่ยวของตาง ๆ ในกระบวนการ โดยเฉพาะผูสูงอายุ และผูที่ทำงานเกี่ยวของ กับผูสูงอายุ เพื่อใหการขับเคลื่อนนโยบายสาธารณะนี้ครบวงจร การดำเนินโครงการ การติดตามประเมินผล และขับเคลื่อนการดำเนินงานตามมติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ จึงจัดทำขึ้น
วัตถุประสงคโครงการ
2.
เพื่อสรางกระบวน การติดตาม ประเมินผล ขับเคลื่อน และดำเนินการ อยางมีสวนรวม
ังขอ เสนอนโ ฟ บ
าย ยบ
เพื่อติดตามประเมินผล การดำเนินงาน ตามขอเสนอนโยบาย สมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ ระหวางป 2551-2558
า งกระบวนก ร ส
าร
ะเมน .1 ปร ิ ผล
3. ร ั
วต ั ถป ุ ระสงคท จ่ีด ั ทำ โครงการมท ี ง้ัหมด 3 ขอ ดงัน้ี
เพื่อรับฟงขอเสนอนโยบาย ดานผูสูงอายุจากภาคี เครือขาย และเพื่อเปนขอมูล ในการประชุมสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ ป 2560
4
กระบวนการเก็บขอมูล
ทบทวน มติป 2551 - 2558
วิเคราะหขอมูลจากการ ทบทวนมติที่ผานมา 19 มติหลัก 106 ขอยอย
แบบสอบถาม
สรางเครื่องมือ วิเคราะหผล
สัมภาษณ (เสียงลำดวน )
สรุป และวิเคราะห เพื่อเสนอตอ การประชุมมติ สมัชชาผูสูงอายุ ระดับชาติ ป 2560
สนทนากลุม (focus group)
หัวใจสำคัญในการพัฒนาคุณภาพชีวิตผูสูงอายุ
การวิเคราะหและการจำแนกประเด็นที่ยึดตามหลักคุณภาพชีวิต 4 ประการ + อื่น ๆ
สขุภาพ
เศรษฐกจิ
สงัคม
สภาพแวดลอม
การวิเคราะหขอมูล ขั้นที่ 1 เริ่มจากการทบทวนมติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติที่ผานมา โดยการวิเคราะหความสัมพันธของ มติสมัชชาฯ ในแตละป กับหลักคุณภาพชีวิต 4 ประการ ไดแก มติหรือนโยบายที่ใหความสำคัญดาน สุขภาพ ดานเศรษฐกิจรวมถึงการสรางรายได ดานการสงเสริมเสริมคุณภาพและศักยภาพดานสังคม ของผูสูงอายุ ดานการจัดสภาพแวดลอมที่เอื้อประโยชนตอการดำเนินชีวิตผูสูงอายุ และดานอื่น ๆ ที่ไม อยูในหลักคุณภาพชีวิต ขั้นที่ 2 เปนการวิเคราะหขอมูลจากเครื่องมือ ที่ไดมาจากการวิเคราะหเนื้อหาของมติสมัชชาฯ ในขั้นที่ 1 ไดแก การวิเคราะหขอมูลจากแบบสอบถาม จากการสนทนากลุม และจากการสัมภาษณผูสูงอายุ โดยทำการกระจายผูตอบแบบสอบถาม และผูที่ทำกิจกรรมสนทนากลุม ไปทุกภาคทั่วประเทศไทย และขั้นที่ 3 ไดทำการสรุปและวิเคราะหผลการสำรวจ รวมถึวผลจากเวทีรับฟงขอคิดเห็นเพื่อเสนอตอ การประชุมสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ ป 2560 ตอไป 5
การวิเคราะห ์มติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ ที่ผานมา 106 ขอ
การจำแนกมติสมัชชาฯ ตามหลักคุณภาพชีวิต
วิเคราะหขอมูลจากการ ทบทวนมติที่ผานมา 19 มติหลัก 106 ขอยอย
แยกตามหลกั คณ ุ ภ า ช ชั าพ ม สิ 10.28%
สขุภาพ
เศรษฐกจิ
สขุภาพ
25.23%
+
ป 2
สภาพแวดลอม
551
สงัคม
30.84% เศรษฐกจิ
ข 1ิ 06
อ
สงัคม
สภาพแวดลอม
33.64%
าร ประก
21.50%
ติ 4 ชวี
ิ 4 ปร ุ ภาพชวี ต ะกา ก ัล คณ ร ห
สรป ุ สด ั สว นม ต
ทบทวน มติป 2551 - 2558
- 2 55
8 รวมมต
สรุปกลุมประเด็นของมติสมัชชาระดับชาติ ตามหลักคุณภาพชีวิต ดานสุขภาพ
นโยบาย สรางบค ุ ลากร ดแูลตวัเอง เอกชน
ดานสังคม
นโยบาย การศก ึ ษา สวสัดก ิ าร งบประมาณ ประชาสมัพน ั ธ
21.74% 26.09% 13.04% 39.13% 19.44% 41.67% 22.22% 8.33% 8.33%
ดานเศรษฐกิจ
นโยบาย สวสัดก ิ าร สงเสรมิอาชพ ี สงเสรมิการออม สงเสรมิเอกชน
ดานสภาพแวดลอม
นโยบาย ความรู กายภาพ
15.15% 21.21% 36.36% 15.15% 12.12% 37.04% 25.93% 37.04%
ดานอื่น ๆ
16.67% การวิเคราะหมติสมัชชาฯ ที่ผานมา นโยบาย โดยการจำแนกตามหลักคุณภาพชีวิต 41.67% ฐานขอมลู ทำใหพบวา มติสมัชชาฯ 16.67% งบประมาณ อันดับ 1 คือ มติสมัชชาฯ ดานสังคม 25.00% การประเมน ิ อันดับ 2 คือ ดานเศรษฐกิจ อันดับ 3 คือ ดานสภาพแวดลอม อันดับ 4 คือ ดานสุขภาพ และอันดับสุดทาย คือ ดานอื่น ๆ โดยจากการจำแนกมติสมัชชาฯ ตามหลักคุณภาพชีวิต ทำใหสามารถวิเคราะหเชิงลึก ในแตละดาน และสามารถนำไปสรางเครื่องมือในการประเมินผล และขับเคลื่อน ตอไป
6
ขอมูลทั่วไปจากแบบสอบถาม ผูที่ทำงานเกี่ยวของ กับผูสูงอายุ
ผูสูงอายุ
ช 144
อายุเฉลี่ย 66 ป
ญ 77
ช 53
221 คน
ตอบกลับ 401 ชุด
ญ 127
180 คน
ช 53
จากเปาหมายตองการให ตอบแบบสอบถาม 400 ชุด ตอบกลับมา 401 ชุด
อายุเฉลี่ย 45 ป
การวิเคราะหเนื้อหาของมติสมัชชาฯ ที่ผานมา นำมาสูการสรางเครื่องมือ สำหรับการทำ แบบสอบถาม โดยขอมูลที่ไดจากแบบสอบถาม มีดังนี้
ผูสูงอายุที่ตอบแบบสอบถาม แยกตามภูมิภาค
ผูที่ทำงานเกี่ยวของกับ ผูสูงอายุที่ตอบแบบสอบถาม แยกตามภูมิภาค
ภาคเหนือ 24.09%
ภาคตะวันออก เฉียงเหนือ 29.09%
ภาคเหนือ 15.00%
ภาคกลาง 22.73% กทม.และ ปริมณฑล 22.73%
ไมระบุ 3.18%
ภาคกลาง 18.33% กทม.และ ปริมณฑล 30.00%
ไมระบุ 3.33%
ภาคใต 13.64%
7
ภาคตะวันออก เฉียงเหนือ 21.11%
ภาคใต 12.22%
ผูตอบแบบสอบถามทั้งหมด 401 คน จากที่ตั้งเปาหมายไว 400 คน แบงเปน ผูสูงอายุชาย 144 คน ผูสูงอายุหญิง 77 คน รวมเปน 221 คน และผูที่ทำงานเกี่ยวของกับผูสูงอายุชาย 53 คน หญิง 127 คน รวมเปน 180 คน ผูตอบแบบสอบถามทั้งหมดกระจายทั่วประเทศไทยตามภูมิภาค 5 สวน ไดแก กรุงเทพและปริมณฑล ภาคกลาง ภาคเหนือ ภาคอีสาน และภาคใต และในการวิเคราะหแบบสอบถาม จะวิเคราะหเปรียบเทียบระหวางกลุมผูสูงอายุกับกลุมผูที่ทำงานเกี่ยวของกับผูสูงอายุ
ขอมูลทั่วไปจากแบบสอบถาม ผูสูงอายุที่เคยเขารวมประชุมสมัชชาฯ อยางนอย 1 ครั้ง
40
128 คน
43 คน
เคยเขารวม ประชุมอยาง นอย 1ครั้ง
ไมเคยเขา รวมประชุม
89 คน
33.94%
3 คน
ไมตอบ
137 คน
40
14.93%
14.47%
ป 2551
ป 2552
ป 2553
12.22% 6.11%
4.44%
ป 2556
ป 2558
0
ป 2551
เปนกรอบ แนวทาง/ นโยบายใน การดำเนิน งานดาน ผูสูงอายุ
80
เปนกฎหมายที่ ตองปฎิบัติตาม
21.11%
เปนกฎหมายที่ ตองปฎิบัติตาม
ป 2558 (รวม 100%)
อื่นๆ
3.33%
0.90%
0
ป 2556
ไมทราบ
อื่นๆ
4.52%
ป 2553
74.44%
40
ไมทราบ
2.78%
เปนกรอบ แนวทาง/ นโยบายใน การดำเนิน งานดาน ผูสูงอายุ
80
74.21%
20.36%
ป 2552
7.22%
การรับรูความสำคัญ ของมติสมัชชาผูสูงอายุ
(รวม 100%)
1.11%
0
บทบาทหนาที่ ของผูสูงอายุ (รวม 100%)
69.23%
30
30 17.19% ผูสูงอายุทั่วไป ไมสังกัด สมาคมหรือ หนวยงานใดๆ
62.22% เจาหนาที่ ภาครัฐ/ กลุมหนวย งานที่เกี่ยวของ กับรัฐ
2.22%
12.67% อื่นๆ
บทบาทหนาที่ ที่เกี่ยวของกับกิจการผูสูงอายุ (รวม 100%)
60
สมาชิกกลุม เครือขาย ผูสูงอายุ
0
ไมตอบ
ไมเคยเขา รวมประชุม
การรับรูความสำคัญ ของมติสมัชชาผูสูงอายุ
60
1 คน
20
9.95%
40
เคยเขารวมประชุม อยางนอย 1 ครั้ง
25.79%
20
0
ผูที่ทำงานเกี่ยวกับผูสูงอายุ ที่เคยเขารวมประชุมสมัชชาฯ อยางนอย 1 ครั้ง
0.91% ไมระบุ
0
ผูบริหาร นโยบาย ระดับ กระทรวง /กรม
4.44%
เจาหนาที่ 3.89% สังกัดกลุม สมาชิก หนวยงาน กลุม ที่เปน เครือขาย องคกร ผูสูงอายุ อิสระ
14.44%
10.00% ไมมี อื่นๆ
ความ เกี่ยว ของ
2.78% ไมระบุ
ผูตอบแบบสอบถามทั้งหมด เกินครึ่ง ไมเคยเขารวมประชุมสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ แต กวารอยละ 70 ของ ผูตอบแบบสอบถาม ทั้งกลุมผูสูงอายุ และกลุมผูที่ทำงานเกี่ยวของกับผูสูงอายุ มีความเขาใจถึงความสำคัญ ของมติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ โดยบทบาทหนาที่สวนใหญของผูตอบแบบสอบถามกลุมผูสูงอายุ เปนผูที่ อยูในกลุมเครือขายของกิจการผูสูงอายุ ขณะที่บทบาทหนาที่สวนใหญของผูตอบแบบสอบถามกลุมผูที่ทำงาน เกี่ยวของเปนเจาหนาที่รัฐ
8
ผลลัพธจากแบบสอบถาม: การประเมินผลการดำเนินงาน ตามมติสมัชชาฯ ป 2551 2552 2553 2556 และ 2558 ระดับการรับรู ของผูสูงอายุและผูที่ทำงานเกี่ยวของกับผูสูงอายุ กับการดำเเนินงาน ตามมติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ ป 2551 ป 2552 ป 2553 และป 2556 ในดานสุขภาพ สังคม เศรษฐกิจ สภาพแวดลอม และอื่น ๆ จำแนกตาม ประสบการณ การเขารวมประชุม หลักคุณภาพชีวิต 4 ประการ + อื่น ๆ
กลุม ตัวอยาง
สขุภาพ
สงัคม
เศรษฐกจิ
สภาพแวดลอม
รวม
จำแนกตามภูมิภาค
ไมเคย เคย เขารวม เขารวม
กทม.และ กลาง ปริมณฑล
อีสาน
ใต
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
นอย
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
มาก
ปานกลาง
นอย
นอย
นอย
ปานกลาง
นอย
นอย
นอย
นอย
ปานกลาง
ปานกลาง
นอย
นอย
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
นอย
ปานกลาง
นอย
ปานกลาง
นอย
ปานกลาง
ปานกลาง
มาก
ปานกลาง
นอย
ปานกลาง
ปานกลาง
มาก
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
นอย
ปานกลาง
นอย
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
มาก
มาก
ความคิดเห็นเฉลี่ยของผูตอบแบบสอบถาม ความคิดเห็นเฉลี่ยของผูตอบ ตอผลการดำเนินงานตามมติสมัชชาฯ ทั้งหมด แบบสอบถาม ตอผลการ ดำเนินงานตามมติสมัชชาฯ จำแนกตามประสบการณ การเขารวมประชุมสมัชชา
หมายเหตุ: ผลในชอง
เหนือ
หมายถึง
ความคิดเห็นเฉลี่ยของผูตอบแบบสอบถาม ตอผลการดำเนินงานตามมติสมัชชาฯ จำแนกตามภูมิภาค
ระดับการรับรูถึงผลการดำเนินงานตามมติสมัชชาในแตละดาน ของคนกลุมผูสูงอายุ และผูที่ทำงานเกี่ยวของกับผูสูงอายุ มีความแตกตางกัน
ระดับการรับรูตอมติสมัชชาฯ ในดานตาง ๆ
9
นอยมาก
มาก
นอยมาก
มาก
นอยมาก
มาก
นอยมาก
มาก
นอยมาก
มาก
ผูสูงอายุ
ผูที่ทำงานเกี่ยวของ กับผูสูงอายุ
ผลลัพธจากแบบสอบถาม: การประเมินผลการดำเนินงาน ตามมติสมัชชาฯ ป 2551 2552 2553 2556 และ 2558 ระดับการรับรู ของผูสูงอายุและผูที่ทำงานเกี่ยวของกับผูสูงอายุ กับการดำเเนินงาน ตามมติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ ป 2558 ในดานสุขภาพ สังคม เศรษฐกิจ และสภาพแวดลอม จำแนกตาม ประสบการณ การเขารวมประชุม หลักคุณภาพชีวิต 4 ประการ + อื่น ๆ
กลุม ตัวอยาง
สขุภาพ
สงัคม
เศรษฐกจิ
สภาพแวดลอม
รวม
จำแนกตามภูมิภาค
ไมเคย เคย เขารวม เขารวม
กทม.และ กลาง ปริมณฑล
อีสาน
ใต
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
ปานกลาง
นอย
นอย
นอย
ปานกลาง
นอย
นอย
นอย
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
ปานกลาง
นอย
นอย
นอย
ปานกลาง
ปานกลาง
ปานกลาง
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
ปานกลาง
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
นอย
นอยมาก
นอย
นอย
นอย
นอยมาก
ความคิดเห็นเฉลี่ยของผูตอบแบบสอบถาม ความคิดเห็นเฉลี่ยของผูตอบ ตอผลการดำเนินงานตามมติสมัชชาฯ ทั้งหมด แบบสอบถาม ตอผลการ ดำเนินงานตามมติสมัชชาฯ จำแนกตามประสบการณ การเขารวมประชุมสมัชชา
หมายเหตุ: ผลในชอง
เหนือ
หมายถึง
ความคิดเห็นเฉลี่ยของผูตอบแบบสอบถาม ตอผลการดำเนินงานตามมติสมัชชาฯ จำแนกตามภูมิภาค
ระดับการรับรูถึงผลการดำเนินงานตามมติสมัชชาในแตละดาน ของคนกลุมผูสูงอายุ และผูที่ทำงานเกี่ยวของกับผูสูงอายุ มีความแตกตางกัน
ระดับการรับรูตอมติสมัชชาฯ ในดานตาง ๆ นอยมาก
มาก
นอยมาก
มาก
นอยมาก
มาก
นอยมาก
มาก
นอยมาก
มาก
ผูสูงอายุ
ผูที่ทำงานเกี่ยวของ กับผูสูงอายุ
10
ผลลัพธจากแบบสอบถาม: ขอเสนอแนะดานปญหา อุปสรรค และความตองการเพิ่ม สัดสวนโครงการที่ดำเนินงานตาม มติสมัชชา 2558 จากการตอบแบบสอบถาม
12.99%
สภาพแวดลอม
อื่นๆ
13.51% 9.45% 16.72%
เศรษฐกิจ
12.99%
สุขภาพ
33.78%
สภาพแวดลอม
18.18%
สุขภาพ
33.77% 35.06%
อื่นๆ
เศรษฐกิจ
สังคม
27.02%
สังคม
จากแบบสอบถามใหผูตอบแบบสอบ ถามระบุโครงการที่ดำเนินงานตามมติสมัชชาฯ ป 2558
ผูสูงอายุสวนใหญระบุถึงโครงการดานสุขภาพเปนอันดับหนึ่ง อันดับสองเปนโครงการดานสังคม ตอมาคือ โครงการ ดานเศรษฐกิจ สภาพแวดลอม และอื่น ๆ ตามลำดับ สวน ผูที่ทำงานเกี่ยวของกับผูสูงอายุ ระบุถึงโครงการดานสังคมเปน อันดับหนึ่ง อันดับสองคือ โครงการดานสุขภาพ ตอมาคือโครงการดานเศรษฐกิจและสภาพแวดลอม และอันดับสุดทาย เปนโครงการอื่น ๆ ที่ไมเขาหมวดคุณภาพชีวิต 4 ประการ
คำถามตอมา ใหผูตอบแบบสอบถามระบุถึงปญหาในการดำเนินงานตามมติสมัชชาฯ ป 2558
กลุมผูสูงอายุ สวนใหญระบุถึงปญหา ดานงบประมาณและการสนับสนุนจากหนวยงาน เปนอันดับหนึ่ง ตอมาเปนปญหา ดานกระบวนการดำเนินงาน สวน กลุมผูที่ทำงานเกี่ยวของกับผูสูงอายุ ระบุถึงปญหาดานการดำเนินงานและความรวมมือ ระหวางเจาหนาที่ เปนอันดับหนึ่ง อันดับสองคือปญหาดานงบประมาณและแผนงาน
คำถามขอสุดทาย ใหผูตอบแบบสอบถามเสนอความตองการเพิ่มเติม ตอมติสมัชชาฯ ในอนาคต
กลุมผูสูงอายุ สวนใหญเสนอใหมีการแกไขปญหาของผูสูงอายุใหเพิ่มมากขึ้น เปนอันดับหนึ่ง ตอมาเปนการเสนอใหพัฒนา กระบวนการและการดำเนินงานตาง ๆ สวน กลุมผูที่ทำงานเกี่ยวของกับผูสูงอายุ เสนอใหการทำงานดานผูสูงอายุเปน รูปธรรมชัดเจน ดวยการกำหนดกฎหมาย สิทธิ นโยบาย และยุทธศาสตร เปนอันดับหนึ่ง ตอมาเสนอใหสนับสนุบการ ดำเนินงานและใหความรวมมือมากขึ้น
22
กระบวนการ ดำเนินงาน
32
งบประมาณ +การ สนับสนุน
19
8
การแกไข ปญหาของ ผูสูงอายุ
การใหขอมูล+ ประชาสัมพันธ
ขอเสนอแนะดาน ปญหา+อุปสรรค
9
งบประมาณ +แผนงาน 7
สุขภาพ + รายไดผูสูงอายุ
11
10
10
การดำเนินงาน + ความรวมมือ
12
การสงเสริมพัฒนา ศักยภาพ ผูสูงอาย
การประชา สัมพันธ
กฎหมาย สิทธิ นโยบาย ยุทธศาสตร
การดำเนินงาน + ความรวมมือ
6
สภาพแวดลอม
24
กระบวนการ ดำเนินงาน
5
การใหขอมูล+ ประชาสัมพันธ
2
13
21
งบประมาณ+ การสนับสนุน
3 การ ประชาสัมพันธ
ขอเสนอแนะดาน ความตองการเพิ่มเติม
29
การแกไข ปญหาของ ผูสูงอายุ
2 กฎหมาย
ผลลัพธจาก การสนทนากลุม (FOCUS GROUP) แบงเปน 4 กลุม เพื่อเปนตัวแทนแตละภูมิภาค ตัวแทนผูสูงอายุ ภาคเหนือ 13 คน
ตัวแทนผูสูงอายุ ภาคตะวันออก เฉียงเหนือ 12 คน ตัวแทนผูสูงอายุ ภาคกลาง 14 คน
ขา รว มทำ F กลมุ ตัว แทนทเี่ oc u
ตัวแทนจาก ศูนยผูสูงอายุ /มูลนิธิ/ หนวยงานรัฐ
10
สาขาสมาคม สภาผูสูงอายุ แหงประเทศไทยฯ
ตัวแทนผูสูงอายุ ภาคใต 15 คน
24
กรมกิจการ ผูสูงอายุ
14
ผูทงคุณวุฒิ ทำงานเกี่ยวของกับ เครือขายผูสูงอายุ
16
s GrouP นักวิชาการ นักวิจัย
9
ผูที่สนใจ เชน นักศึกษา ป.ตรี/ป.โท
26
การจัดการประชุมเชิงปฏิบัติการ มีผูเขารวมประชุม 92 คน โดยเปนตัวแทนจากสาขาสมาคม สภาผูสูงอายุแหงประเทศไทย 24 คน ผูทรงคุณวุฒิและผูที่ทำงานเครือขายผูสูงอายุ 16 คน ตัวแทนจากศูนยผูสูงอายุ มูลนิธิและหนวยงานรัฐ 10 คน กรมกิจการผูสูงอายุ 14 คน นักวิชาการและนักวิจัย 9 คน และนักศึกษาระดับปริญญาตรีและปริญญาโทที่สนใจ 26 คน ซึ่งในกิจกรรมการสนทนากลุม ไดแบงกลุมผูสูงอายุและผูที่ทำงานเกี่ยวของกับผูสูงอายุ ตามภูมิภาค โดยแบงไดทั้งหมด 4 กลุม ไดแก กลุมภาคกลาง 14 คน กลุมภาคเหนือ 13 คน กลุมภาคอีสาน 12 คน และกลุมภาคใต 15 คน โดยนอกนั้นเปนผูสังเกตุการณ
12
ผลลัพธจาก การสนทนากลุม (Focus GROUP) ลำดับความสำคัญของมติสมัชชาผูสูงอายุ ตามหลักคุณภาพชีวิต 4 ประการ
1
41.57%
2
23.60%
สุขภาพ
3
29.21%
4
เศรษฐกิจ
สังคม
5.62% สภาพแวดลอม
กิจกรรมหรือนโยบาย ที่ตองการใหผลักดันอยางตอเนื่อง
1
33.33% เศรษฐกิจ
2
23.80%
3
อื่นๆ
สุขภาพ
สังคม
4.77% สภาพแวดลอม
กิจกรรมหรือนโยบายใหม ที่ตองการเสนอตอมติสมัชชาฯ ป 2560
1
52.17% สังคม
ผลลัพธจากการสนทนากลุม
2
26.08% เศรษฐกิจ
3
13.05% สุขภาพ
4
4.35% อื่นๆ
สภาพแวดลอม
1. ใหผูรวมสนทนากลุมลำดับความสำคัญของมติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ ตามหลักคุณภาพชีวิต 4 ประการ โดยผล จากการลำดับความสำคัญ ผูเขารวมกิจกรรม ใหความสำคัญกับนโยบายดานสุขภาพเปนอันดับหนึ่ง ดานเศรษฐกิจ เปนอันดับสอง ตอมา คือ ดานสังคม และสภาพแวดลอม ตามลำดับ 2. ใหผูรวมกิจกรรม ระบุถึงกิจกรรมหรือนโยบายที่ตองการใหขับเคลื่อนอยางตอเนื่อง โดยสวนใหญผูรวมกิจกรรมเสนอ ใหดำเนินนโยบายดานสังคมและเศรษฐกิจ เชน โครงการการศึกษาตลอดชีวิต และการสนับสนุนกิจกรรมสรางรายได สำหรับผูสูงอายุ เปนตน 3. ใหผูรวมกิจกรรม เสนอกิจกรรมหรือนโยบายใหม ๆ โดยสวนใหญเสนอนโยบาย ดานสังคม เชน การสนับสนุนและ สงเสริมผูสูงอายุใหเขาถึงเทคโนโลยี และการสงเสริมใหผูสูงติดสังคม ผานการสนับสนุนชมรมผูสูงอายุตามทองถิ่น เปนตน 13
ผลลัพธจากการ สัมภาษณ (เสียงลำดวน) ในการเก็บขอมูลไดมีการสัมภาษณผูสูงอายุในประเด็นที่วา “ ทานตองการใหมติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ ขับเคลื่อนประเด็นใด ” สุขภาพ
เห็นคุณคา +การดูแล
เศรษฐกิจ
ชวยเหลือดาน สุขภาพกาย สุขภาพจิต
สรางอาชีพ เพื่อใหผูสูงอายุ เห็นคุณคาในตนเอง
อื่นๆ
สังคม
1
พัฒนาศักยภาพ และสรางสังคมที่ เขมแข็งใหผูสูงอายุ ภาคเอกชนมี บทบาทชัดเจน
แลกเปลี่ยน ความเห็น พัฒนาชุมชน การชวยเหลือ ผูสูงอายุเรรอน
มติสมัชชา มีความเปน รูปธรรมมากขึ้น
เพิ่มบทบาท หนวยงานรัฐ ใหชัดเจนขึ้นอีก
การเขาถึง ขอมูลดานสิทธิ ของผูสูงอายุ
รัฐใหการ สนับสนุน ชมรมผูสูงอายุ เพื่อความยั่งยืน
การสรุปขอมูลจากการสัมภาษณเสียงลำดวล ในประเด็นที่วา “ประโยชนและความคาดหวังตอการประชุมเชิงปฏิบัติการและการขับเคลื่อนมติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ” ผูที่ใหสัมภาษณ กลาวถึงประโยชนและความคาดหวังหลายดาน โดยจัดกลุมได 4 กลุม คือ ความคาดหวังดานสุขภาพ โดยกลาววา การประชุมเชิงปฎิบัติการนี้ ทำใหรูสึกถึงการเห็นคุณคาและการดูแลสังคมผูสูง อายุ รวมถึงคาดหวังใหมีการชวยเหลือในการดูแลสุขภาพและสุขภาพจิต อยางเปนรูปธรรม ความคาดหวังดานสังคม การประชุมเชิงปฏิบัติการนี้ กอใหเกิดการพัฒนาศักยภาพและสรางสังคมที่เขมแข็ง อีกทั้ง ทำใหเกิดการแลกเปลี่ยนประสบการณเพื่อการพัฒนาชุมชน คาดหวังใหเอกชนมีบทบาทที่ชัดเจน และคาดหวังใหมีการ ชวยเหลือผูสูงอายุเรรอน ความคาดหวังดานเศรษฐกิจ ตองการใหขับเคลื่อนนโยบายดานการสรางอาชีพ เพื่อใหผูสูงอายุพึ่งพาตนเองไดและเห็น คุณคาของตนเอง ความคาดหวังดานอื่น ๆ เปนความคาดหวังตอบทบาทของหนวยงานราชการในการพัฒนากิจการผูสูงอายุ การสนับสนุนชมรมผูสูงอายุใหเกิดความยั่งยืน อยากใหพัฒนามติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติเปนรูปธรรมมากกวานี้ รวมถึง พัฒนาชองทางการเขาถึงขอมูลดานสิทธิของผูสูงอายุ 14
สรุปประเด็นขอคนพบจากการติดตามประเมินผล และขับเคลื่อน การดำเนินงานตามมติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ เพื่อนำไปสู ขอมูลในการประชุมสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ ป 2560
จากการทบทวนมติ มีการดำเนินนโยบาย ดานสังคม อยางเดนชัดในอดีต
สังคม
จากการสนทนากลมุ ผูสูงอายุที่รวมสนทนากลุม ใหความสำคัญกับนโยบาย 1: ดานสุขภาพ 2: ดานเศรษฐกิจ สุขภาพ
เศรษฐกิจ
15
จากแบบสอบถาม การรับรูการ ดำเนินงาน ตามมติสมัชชา ป 2551 - 2556
จากแบบสอบถาม การรับรูการ ดำเนินงาน ตามมติสมัชชา ป 2558
ปานกลาง
นอย
ปานกลาง
นอย
จากการสนทนากลมุ
ผูรวมกิจกรรมสนทนากลุม ตองการใหรัฐดำเนินนโยบาย ดานสังคม และดานเศรษกิจ ใหเกิดความตอเนื่อง
จากการสนทนากลมุ ผูรวมกิจกรรม ตองการเสนอและ ผลักดันนโยบาย ดานสังคม
สังคม
เศรษฐกิจ
สังคม
บทสรุปของการติดตามประเมินผล และขับเคลื่อน ตามมติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ การดำเนินการตามมติที่ประชุมสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ ที่ผานมา (2551, 2552, 2553, 2556, 2558) มีการดำเนินนโยบาย ดานสังคม อยางเดนชัด ในขณะที่ผูสูงอายุที่รวมกิจกรรมสนทนากลุม ใหความสำคัญกับนโยบาย ดานสุขภาพ เปนอันดับหนึ่ง และ ดานเศรษฐกิจ เปนอันดับสอง สำหรับการดำเนินนโยบาย ในป 2551 – 2556 การรับรูของผูสูงอายุและผูที่ทำงานเกี่ยวของกับผูสูงอายุ ถึงระดับการดำเนินงานในการตามมติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ โดยภาพรวมอยูในระดับ ปานกลาง สำหรับการดำเนินนโยบาย ในป 2558 การรับรูของผูสูงอายุและผูที่ทำงานเกี่ยวของกับผูสูงอายุ ถึงระดับการดำเนินงานในการตามมติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ โดยภาพรวมอยูในระดับนอย ในการดำเนินการในอนาคต ผูเขารวมการสนทนากลุม ตองการใหรัฐดำเนินนโยบาย ดานสังคม และดานเศรษฐกิจ ใหเกิดความตอเนื่อง และ ตองการเสนอและผลักดันนโยบาย ดานสังคมใหเปนนโยบายหลักในอนาคตตอไป
16
ขอเสนอแนะ
มติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ เปนสิ่งสำคัญที่นำไปสู การสรางนโยบายเพื่อคุณภาพชีวิตและสวัสดิการตาง ๆ ใหกับกลุมผูสูงอายุ หากมติสมัชชามีความชัดเจน ตอการดำเนินงาน โดยการวางทิศทางของเนื้อหา ใหมุงไปตอบรับกับหลักคุณภาพชีวิตหลักใดหลักหนึ่ง และไมเนนปริมาณขอเสนอมากจนเกินไป จะทำใหการทำงานของเจาหนาที่หรือผูที่ทำงานเกี่ยวกับผูสูงอายุ เปนไปอยางมีแนวทางชัดเจน
ในการกำหนดประเด็นสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ ป 2560 จำเปนตองมีคณะทำงานดานวิชาการที่ดำเนินการเชื่อมโยง ขอมูลผลการติดตามประเมินผล และขับเคลื่อนการดำเนินงาน ตามมติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติในการวิจัยครั้งนี้กับ ประเด็น หรือ มิติอื่น ๆ ที่เกี่ยวของ เชน แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับที่ 12 มติสมัชชาสุขภาพแหงชาติ เปนตน
17
การติดตามประเมินผล และขับเคลื่อนการดำเนินงาน ตามมติสมัชชาผูสูงอายุระดับชาติ
the monitoring evaluation and actuation for the resolutions of the national assembly for OLDER people
กรมกิจการผูสูงอายุ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย
คณะผูวิจัย อาจารยรุงรัตน เต็งเกาประเสริฐ (หัวหนาโครงการ) ผูชวยศาสตราจารยชุมเขต แสวงเจริญ อาจารย ดร.สาธิดา สกุลรัตนกุลชัย อาจารยวิรุจน สมโสภณ อาจารยภวินท สิริสาลี คุณชมภูนุท ควรเขียน คุณศิวพร ธรรมวรรณา หนวยวิจัยและออกแบบเพื่อคนทั้งมวล มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร กันยายน 2559 18
Thammasat University Universal Design Research Unit หนวยวิจัยและออกแบบเพื่อคนทั้งมวล มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร Email : ud.tham2558@gmail.com Tel : 092-603-6559 Fax : 02-986-8067 FACEBOOK: หนวยวิจัยและออกแบบเพื่อคนทั้งมวล มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร Design by oreeo_rocher
credit: www.freepik.com