MAGAZYN LIPIEC 2010
tel. 33 875 23 13 NOWINY ANDRYCHOWSKIE www.nowiny.andrychow.eu
Dni Andrychowa 2010
Sześć dni, piękna pogoda, mnóstwo propozycji, z których każdy mógł wybrać coś dla siebie, atrakcje, których do tej pory w Andrychowie jeszcze nie było, m.in. loty balonem czy kino samochodowe. Za nami Dni Andrychowa 2010 (8 – 13 czerwca). Zapraszamy do obejrzenia fotoreportażu dokumentującego to wydarzenie.
Wszystko zaczęło się we wtorek, 8 czerwca od spotkania z poezją. O wyrównanym poziomie 15. Turnieju Jednego Wiersza najlepiej świadczy fakt, że pośród 30 recytatorów nagrodzono bądź wyróżniono ponad połowę z nich. Obok tej propozycji obojętnie nie mogli przejść miłośnicy teatru. W czasie Nocy Teatrów (9 czerwca) na scenie Miejskiego Domu Kultury w Andrychowie oraz w kinie „Beskid” zaprezentowało się pięć zespołów teatralnych: Teatr Młodych SOKÓŁ z Wadowickiego Centrum Kultury, Grupa Teatralna JAKA? z Wiejskiego Domu Kultury w Targanicach, Teatr Ekspresji FORMA z Wiejskiego Domu kultury w Inwałdzie, Grupa Teatralna NA MARGINESIE z Centrum Kultury i Wypoczynku w Andrychowie oraz Teatr BYNAJMNIEJ z Wieliczki. Weekendowa część Dni Andrychowa koncentrowała się na stadionie miejskim. W piątkowe popołudnie 11 czerwca na scenie wystąpiła andrychowska formacja ANDEGRAND.
Swoją ucztę mieli amatorzy teatru, nie można było zapomnieć o miłośnikach filmu. CKiW w Andrychowie, organizator Dni Andrychowa, zaprosiło na wydarzenie, które w Andrychowie dotąd nie miało miejsca – kino samochodowe. Wszyscy ci, którzy 10 czerwca zjawili się na parkingu przy basenie, obejrzeli polską komedię romantyczną „Miłość na wybiegu”. Koncert DŻEMU „ściągnął” na stadion wielotysięczny tłum. Takiej frekwencji w tym miejscu nie notowano już od lat. W sobotnie przedpołudnie na Zespole Basenów Otwartych blisko 140 młodych pływaków z gminy Andrychów oraz naszych miast partnerskich: Breclavia i Priverno rywalizowało w I Otwartych Mistrzostwach w Pływaniu o Puchar Burmistrza Andrychowa.
Po andrychowianach na scenę wyszli muzycy z zespołu DŻEM. Ponad dwugodzinny występ legendy polskiego rocka i bluesa był główną muzyczną atrakcją tegorocznych Dni Andrychowa. Warto dodać, że do naszego miasta muzycy wjechali w niecodziennej asyście motocyklistów z grupy „Grey Wolves”.
Artystyczną część sobotnich obchodów Dni Andrychowa otworzył koncert młodzieżowych zespołów rockowych, które na co dzień szlifują talent w „Klubie pod Basztą”, jednej z placówek CKIW. Zagrały zespoły: SLY HUNT, LUTHIEN oraz THE THRILL (na zdjęciu).
PROPOZYCJE KULTURALNE www.kultura.andrychow.eu
„Lato w Teatrze” - WARSZTATY TEATRALNE Projekt zainicjowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego i koordynowany przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. CZĘŚĆ I - 19.07 – 1.08: Miejski Dom Kultury w Andrychowie - warsztaty teatralne dla dzieci szkół podstawowych i gimnazjalnych 31.07 – Miejski Dom Kultury, 1.08 - Planty Miejskie - prezentacja spektaklu CZĘŚĆ II 2.08 – 15.08: Miejski Dom Kultury - warsztaty teatralne dla młodzieży szkół średnich 14.08 – MDK, 15.08 - Planty Miejskie - prezentacja spektaklu SIERPNIOWE NIEDZIELNE KONCERTY PAMIĘCI OJCA ŚWIĘTEGO JANA PAWŁA II 1, 8, 15, 22, 29 sierpnia, godz. 19.15 (szczegóły na plakatach i w „Twoim Radiu Andrychów”) 14.08 (sobota) - PIKNIK ROMSKI – impreza plenerowa WYCIECZKI: 24-25.07 (sobota – niedziela) - Karkonosze – Zamek Książ, Śnieżka I dzień: wyjazd z Andrychowa o godz. 5.00. Program: Świdnica – ewangelicki Kościół Pokoju z XVII wieku, wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, przyjazd do Książa – zwiedzanie zamku zwiedzanie Tajemniczego Podziemnego Miasta pod Górą Osówka, przejazd w okolice Karpacza, zakwaterowanie, obiadokolacja, nocleg. II dzień: śniadanie, wjazd na Śnieżkę przez Wielką Kopę, stacja meteorologiczna, Muzeum Meteorologii, Karpacz – wodospad na Łomnicy, Świątynia Wang, Krucze Skały powrót do Andrychowa w późnych godzinach wieczornych. Cena: 230 zł/os obejmuje: 1 nocleg w ośrodku wczasowym, pokoje 2, 3, 4-osobowe, łazienki na piętrach, 1 śniadania, 1 obiadokolacja, przejazd autokarem klasy turystycznej, wszystkie opłaty parkingowe, ubezpieczenie NNW i KL w PZU Voyager, pilota przewodnika. Cena nie obejmuje wstępów do zwiedzanych obiektów – około 30 - zł/os. 31.07 – 1.08 (sobota, niedziela) - Czechy, Praga I dzień: wyjazd z Andrychowa o godz. 5.00, przejazd do Pragi, przyjazd do Pragi w godzinach południowych, zwiedzanie miasta: Stare Miasto (Rynek Staromiejski, Ratusz, Zegar Orloj, Kościół Św. Mikołaja, Trakt Królewski), Józefów (synagogi), Nowe Miasto (Plac Wacława, Teatr Narodowy) przejazd w okolice Pragi, obiadokolacja, nocleg. II dzień: śniadanie, dalszy ciąg zwiedzania Pragi: Hradczany (Loreta, Pałace Hradczańskie, Plac Zamkowy), Zamek (Katedra Św. Wita, Pałac Królewski,
Baszta Prochowa, Kościół Św. Jerzego, Złota Uliczka, Ogrody Królewskie), Mała Strana (Kościół Św. Mikołaja, ul. Nerudova), Most Karola, Kampa (Praska Wenecja) powrót do Andrychowa w późnych godzinach nocnych. Cena: 290 zł/os obejmuje:1 nocleg w hotelu turystycznym, około 35 km do centrum Pragi, pokoje 2-osobowe z umywalkami, łazienki na piętrach (część pokoi z prysznicami), 1 śniadanie, 1 obiadokolacja, przejazd autokarem, opłaty parkingowe, pilota na całą trasę, ubezpieczenie NNW (do 2.000 EURO) i KL (do 10.000 EURO) w PZU SA. Cena nie obejmuje wstępów do zwiedzanych obiektów – około 400 – 500 Kćs/os
nych. Cena - 235 zł/os obejmuje: 1 noclegi w ośrodku wczasowym lub domu wycieczkowym, pokoje 2, 3, 4-osobowe, łazienki na piętrach, 2 śniadania, 2 obiadokolacje, przejazd autokarem, opłaty parkingowe, pilota-przewodnika, ubezpieczenie NNW i KL w PZU Voyager. Cena nie obejmuje wstępów do zwiedzanych obiektów – około 25 - zł/os.
środa) godz. 11.00-13.00 - warsztaty plastyczne dla uczniów gimnazjum i szkół średnich. Prowadzenie: Zbigniew Bury 24.08 (wtorek) godz. 17.00: „Śpiewać każdy może” – impreza dla dzieci i młodzieży. Zapraszamy wszystkich śpiewających i grających na instrumentach do występu na scenie MDK
Zapisy i szczegółowe informacje: Andrychów, ul. Krakowska 35, tel. 33 875 26 28, 875 39 45. Zastrzegamy możliwość zmiany kolejności realizacji poszczególnych punktów programu.
WIEJSKI DOM KULTURY W INWAŁDZIE Inwałd, ul. Miła 9, tel. 33 875 84 82
MIEJSKI DOM KULTURY W ANDRYCHOWIE Ul. Szewska 7, tel. 33 875 31 05
7.08 (sobota) - Niemcy – wycieczka na tropikalną wyspę (kompleks basenów) - „Tropical Islands” Wyjazd z Andrychowa o godz. 4.00 – przejazd do Niemiec 10.00 – przyjazd do „Tropical Islands” – zabawa i relaks. 19.00 – wyjazd do Polski , na trasie ok. 20.30 obiadokolacja w Polsce. Powrót do Andrychowa ok. godz. 2.00 w nocy. TROPIKALNA WYSPA (Tropikal Islands) - największy tropikalny park rozrywki i wypoczynku w Europie. Fascynująca kraina tropików pod dachem z prawdziwą plażą nad wodą, lasem tropikalnym oraz oryginalnymi budowlami z krajów ze strefy międzyzwrotnikowej. Temperatura w ciągu dnia w Tropical Islands to 25°C w cieniu, woda w Morzu Południowym ma 28°C, w lagunie Bali 31°C. Cena - 135-zł/os obejmuje: przejazd autokarem, opłaty parkingowe, pilota na cała trasę, obiadokolację w Polsce, ubezpieczenie PZU Voyager NNW (2.000 Euro) i KL ( do 10.000 Euro). Cena nie obejmuje biletu wstępu do Tropical Islands
16-20 sierpnia w godz. 10.00-16.00 AKCJA EKO-LATO - twórcze spotkania dla dzieci w wieku 6 – 10 lat 16.08 (poniedziałek) - spotkanie organizacyjne - zabawy integracyjne, „TO TEM(at) lata”- warsztaty z wykorzystaniem naturalnych materiałów 17.08 (wtorek) - wyjazd CIUCHCIĄ z Andrychowa do Mini ZOO KUCYK w Inwałdzie 18.08 (środa) - wyjazd do Stanicy HUCUŁ w Sułkowicach-Łęgu - zwiedzanie stadniny, przejażdżka konno, konkurencje sportowe na świeżym powietrzu, ognisko 19.08 (czwartek) - piesza wycieczka edukacyjną ścieżką przyrodniczo-leśną w Zagórniku 20.08 (piątek) - wizyta w piekarni U BYLICÓW - zapoznanie się z pracą w piekarni, przyspieszony kurs na małego piekarza - pożegnalna mini dyskoteka w MDK
21-22.08 (sobota – niedziela) - Bieszczady, Łańcut I dzień: wyjazd z Andrychowa o godz. 5.00, przejazd do Łańcuta, po drodze zwiedzanie Skansenu Budownictwa Ludowego, przyjazd do Łańcuta – zwiedzanie zespołu pałacowo – parkowego Lubomirskich (pałac, ogrody, powozownia), zakwaterowanie w domu wczasowym, obiadokolacja i nocleg. II dzień: śniadanie, wyjazd na Pętlę Bieszczadzką: Baligród, Jabłonki, Cisna, wejście na Połoninę Wetlińską, Ustrzyki Górne, Ustrzyki Dolne (Muzeum Bieszczadzkiego PN) powrót do Andrychowa w późnych godzinach noc-
Ponadto: 4 i 5.08 (środa, czwartek) - warsztaty muzyczne: godz. 10.00-11.00 - dzieci w wieku 10-13 lat, godz. 11.30-12.30 – gimnazjum i szkoły średnie. Prowadzenie: Jarosław Szklarczyk 18 i 19.08 (środa, czwartek) - warsztaty taneczno-ruchowe (na podstawie hip-hopu i funky): godz. 10.00-11.00 - dzieci w wieku 9-13 lat, godz. 11.3012.30 – gimnazjum i szkoły średnie. Prowadzenie: Robert Nicieja 23.08 (poniedziałek) godz. 10.0014.00 - warsztaty fotograficzne. Prowadzenie: Ada Karcz-Zielińska 23,24 i 25.08 (poniedziałek, wtorek,
tel. 33 875 23 13 NOWINY ANDRYCHOWSKIE www.nowiny.andrychow.eu
19 – 30 lipca - „LATO W TEATRZE” - udział dzieci i młodzieży w warsztatach teatralnych w MDK WIEJSKI DOM KULTURY W SUŁKOWICACH ŁĘGU Sułkowice-Łęg, ul. Beskidzka, tel. 33 875 27 45 21.07 godz. 10.00 – Warsztaty plastyczne dla dzieci „ Tęczą malowane” 27.07 godz. 10.00 – Wycieczka do stadniny koni „HUCUŁ” WIEJSKI DOM KULTURY W TARGANICACH Targanice, ul. Floriańska 2, tel. 33 875 12 25 2 – 15.08 - udział grupy teatralnej „Jaka?” w warsztatach teatralnych „Lato w Teatrze” w Andrychowie. ŚWIETLICA CKiW W SUŁKOWICACH – BOLĘCINIE Sułkowice-Bolęcina, ul. Racławicka 123, tel. 33 870 13 64 WAKACYJNE ZAJĘCIA DLA DZIECI I MLODZIEŻY, cz. II 24 i 25 08 (wtorek i środa) godz. 15.00 - wyjazd do Ośrodka Wypoczynkowego CKiW w Rzykach- Praciakach dla uczestników zajęć tanecznych 26.08 (czwartek) godz. 18.00 - dyskoteka dla młodzieży szkolnej 27.08 (piątek) godz. 12.00 - Jak zrobić różne fajne rzeczy? cz. I –NOTES-wakacyjne warsztaty plastyczne dla dzieci. Org. Filia Biblioteki Publicznej i Świetlica CKiW w Sułkowicach- Bolęcinie, oraz: wyjazdy na basen do Andrychowa, piesza wycieczka do stadniny koni HUCUŁ w Sułkowicach, zabawy integracyjne i zajęcia świetlicowe dla dzieci (w zależności od pogody). ŚWIETLICA CKiW W RZYKACH Rzyki, os. Młocki Dolne 71, tel. 33 875 37 83 23 – 28.08 – zajęcia adaptacyjne dla 4 i 5 - latków. W programie zajęcia artystyczno - edukacyjne w godz. 9.00 – 12.00 Uwaga! Ponadto w przygotowaniu inne imprezy plenerowe.
magazyn
NR 7 (236), LIPIEC 2010
3
kultura
Niezwykła orkiestra Najpierw była premiera przygotowana głównie z myślą o rodzicach, potem występ dla przedszkolaków i uczniów szkół podstawowych.
14 i 21 czerwca Teatrzyk „Zielony Słonik”, działający przy Miejskim Domu Kultury w Andrychowie wystawił spektakl „Orkiestra w zoo”. Scenariusz oparty został o utwór sceniczny Wandy Chotomskiej pod tym samym tytułem. Reżyserka spektaklu – Marta Paczyńska zaadoptowała dzieło do potrzeb andrychowskiego teatrzyku. W efekcie powstała ciekawa, zabawna sztuka, gorąco przyjęta zarówno przez dzieci, jak i dorosłych.
na Sokołowska, Ola Stępak, Damian Stuglik, Kacper Swakoń, Klaudia Żydek, Sylwia Żydek. Reżyserem przed-
Jedna szansa
30 recytatorów z gmin: Andrychów, Bulowice i Wadowice stanęło w szranki Turnieju Jednego Wiersza (8 czerwca). Jubileuszowy, 15. już konkurs był imprezą inaugurującą tegoroczne Dni Andrychowa.
Deklamatorzy prezentowali się w trzech kategoriach wiekowych. W pierwszej (uczniowie z klas I – III ze szkół podstawowych) trzy równorzędne nagrody jury przyznało: Natalii Zawadzie z Wiejskiego Domu Kultury w Targanicach, Aleksandrze Kumorek ze Szkoły Podstawowej nr 1 w Wadowicach oraz Justynie Bakalarskiej z Zespołu Szkół Samorządowych w Roczynach. Dwa równorzędne wyróżnienia trafiły do: Dominika Mreńcy z Zespołu Szkolno – Przedszkolnego w Bulowicach oraz Piotra Peny z Zespołu Szkół Publicznych n 2 w Wadowicach. W II kategorii wiekowej (klasy - IV – VI) zwyciężyła Joanna Jura z SP nr 4 w Andrychowie. Druga nagrodę otrzymała jej szkolna koleżanka - Ksenia Lichańska a trzecią - Sandra Romik z
WDK w Targanicach. Wyróżnieniami uhonorowano Annę Moskwik z SP nr 2 w Andrychowie oraz Marię Trojak z ZS-P w Bulowicach. W III kategorii wiekowej (gimnazjum) jury najwyżej oceniło występ Barbary Żabińskiej z Gimnazjum nr 1 w Andrychowie. Drugie miejsce przypadły ex aequo: Magdalenie Mrowiec z ZSP nr 3 w Wadowicach i Natalii Bizon z WDK w Targanicach. Trzecie - Justynie Gajczak z WDK w Targanicach. Trzy równorzędne wyróżnienia otrzymali: Anna Kuś z CKiW w Andrychowie, Michał Gumiela z Gimnazjum nr 1 w Andrychowie i Michał Sikorski z ZSP nr 2 w Wadowicach. Organizatorem imprezy było Centrum Kultury i Wypoczynku w Andrychowie. (as)
Radość śpiewania Uczestnicy imprezy śpiewali po polsku, angielsku, niemiecku. Usłyszeliśmy najnowsze przeboje, ale i standardy muzyki rozrywkowej. Podczas tegorocznego konkursu piosenki „O złota, srebrną i brązową nutkę”, zorganizowanego przez dom kultury w Zagórniku trudno było się nudzić.
W spektaklu wystąpili: Marta Bogdanik, Emilia Drzazga, Zosia Górny, Emilia Karaś, Kuba Majdak, Martyna Mirowicz, Szymon Prochownik, Inga Siwek, Norbert Siwek, Marty-
stawienia była M. Paczyńska, muzykę opracowała Larysa Osowska, o oprawę plastyczną zadbał Zbigniew Bury a o kostiumy Dorota Swakoń. (as)
W stolicy Argentyny Zbigniew Bury, artysta z Roczyn we wrześniu będzie miał szansę poznać dobrze Buenos Aires. Wszystko dlatego, że jego prace zyskały uznanie Komitetu Organizacyjnego Międzynarodowego Spotkania „ArtexParte”. Impreza potrwa od 3 do 12 września. Jej celem jest m.in. „promowanie stosowania sztuki w miejscach publicznych i refleksja nad kulturowym, społecznym i politycznym środowiskiem z punktu widzenia sztuki współczesnej”. Do udziału w wydarzeniu zaproszono blisko 50 artystów, m.in. z: Peru, Włoch, Korei, Litwy, Wenezueli, i oczywiście Argentyny. (as)
4
NR 7 (236), LIPIEC 2010
magazyn
38 wykonawców zaprezentowało się w trzech kategoriach wiekowych. W pierwszej (uczniowie klas I – III ze szkół podstawowych) jury najwyżej oceniło występ Anny Kuźmy z Zespołu Szkół Samorządowych w Targanicach. Drugie miejsce przyznano Julii Marczyńskiej z ZSS w Roczynach, a trzecie Julii Gracy z ZSS w Sułko-
wicach-Bolęcinie. W gronie uczniów klasy IV – VI zwyciężyła Karolina Kolasa z SP nr 4 w Andrychowie. Jury nagrodziło także: Wiktorię Biczak z SP nr 4 w Andrychowie (II m.) oraz Ilonę Kuźmę z ZSS w Targanicach. Wśród gimnazjalistów najlepiej zaprezentowała się Justyna Gajczak z WDK w Targanicach. Drugą nagrodę wyśpiewała Emilia Bury z Gimnazjum nr 1 w Andrychowie, trzecią Izabela Piwowar z ZSS w Sułkowicach-Bolęcinie. (as)
www.nowiny.andrychow.eu NOWINY ANDRYCHOWSKIE tel. 33 875 23 13
rozmaitości
Grają od140 lat W niedzielę 4 lipca w Roczynach zorganizowano uroczystości związane ze 140-leciem Orkiestry Dętej OSP. Obchody rozpoczęły się mszą świętą w kościele parafialnym w Roczynach o godzinie 11.00. Po mszy orkiestra, poczty sztandarowe i goście powędrowali w korowodzie ulicą Bielską w kierunku remizy. Podczas uroczystości przyznano wiele nagród i wyróżnień członkom orkiestry i strażakom. Podziękowania orkiestrze złożyli m.in. prezes dh Władysław Rajda, burmistrz Andrychowa Jan Pietras, Zastępca Komendanta Powiatowego PSP w Wadowicach St. kpt. Paweł Szczepańczyk i Starosta Wado-
wicki - Teresa Kramarczyk. Orkiestrze gratulowali także Leszek Miłoszewski - wiceprezes Oddziału Bielskiego Polskiego Związku Chórów i Orkiestr oraz Jerzy Maślanka Sekretarz oddziału. Część oficjalną zakończyły podziękowania indywidualne dla przedstawicieli władz samorządowych i sponsorów. Orkiestra dęta z Roczyn jest jedną z najlepszych orkiestr OSP w kraju. do ostatnich sukcesów należy zdobycie I miejsca w kategorii Orkiestr OSP w XXXIII Małopolskim Festiwalu Orkiestr Dętych Echo Trombity w Nowym Sączu. Gratulujemy, życzymy kolejnych sukcesów. I jeszcze najważniejsze – kolejnych 100 lat! (rob)
To już 20 lat 6 czerwca Wspólnota Oazowa z Targanic wspólnie z tutejszym Wiejskim Domem Kultury zorganizowała XX Wieczór z Piosenką Religijną. Podczas spotkania świętowano 30-lecie oazy z Targanic. Na scenie WDK wystąpiły zespoły z: Zagórnika, Inwałdu, parafii św. Stanisława w Andrychowie oraz gospodarze: wspólnota oazowa i Dzieci Boże z parafii w Targanicach. Gościem specjalnym imprezy była grupa „San Damiano” z Kalwarii. Organizatorzy pragną gorąco podziękować uczestnikom za przybycie oraz wszystkim, dzięki którym jubileuszowy, XX Wieczór z Piosenką Religijną, odbył się. (as)
Wrażliwi na przyrodę 12 czerwca w Kukowie (powiat suski) ogłoszono wyniki II edycji konkursu fotograficznego „Wiosna, ach to ty” im. Jerzego Kachla. Wśród nagrodzonych byli andrychowanie. W tegorocznej imprezie udział wzięło 25 osób. Obok reprezentantów powiatu
suskiego, artyści m.in. z: Andrychowa, Bielska-Białej, Kielc i Oświęcimia. W kategorii dorośli pierwsza nagroda trafiła do andrychowianina - Dariusza Małeckiego. Inny mieszkaniec naszego miasta - Dominik Toma zdobył jedną z dwóch nagród drugich. Gratulujemy. (as)
Nazwy rozmaite,
cz. 14
Wsią należącą do gminy Wadowice oraz do powiatu wadowickiego, której geneza nazwy nadal nie została wyjaśniona, jest Chocznia. Była ona wsią szlachecką, która w 1410 r. należała do Szczepana Choczeńskiego. Julian Zinkow w swoim przewodniku „Wadowice i okolice”, pisze, że – pierwsza znana wzmianka o wsi „Choczna” pochodzi z 1355 r. i dotyczy istnienia w niej parafii. - W „Słowniku etymologicznym języka polskiego” Franciszka Sławskiego możemy znaleźć wytłumaczenie do wyrazu ‘chwostać’ – z XVI-XVII wieku, co znaczy ‘siec biczem, chłostać’. Korzystając z rozprawy „Nazwy miejscowe południowej części dawnego województwa krakowskiego” Władysława Lubasia, dowiemy się, iż pierwotnym znaczeniem nazwy miejscowości Chocznia jest ‘chwoszcz’, czyli ‘skrzyp, nazwa rośliny’ lub ‘chwost’, czyli ‘ogon’. Nazwy podobne do ‘chwostu’ to ‘chwoszczki’, ‘choszczki’, ‘chwościk’, które od XVI w. oznaczają ‘ogon koński, bydlęcy’. W rdzeniu tych wyrazów mamy do czynienia z redukcją nagłosową grupy xvo › xo (chwoszczki › choszczki). Nazwa „Chocznia” należy do nazw topograficznych, odnoszących się do flory. Jak już wiemy, nazwy topograficzne informują o miejscu, w którym powstała dana osada. Natomiast powstawaniu topograficznych nazw miejscowości sprzyjały górzyste i urodzajne tereny południowej Polski, na których stwierdzono najliczniejsze występowanie tego rodzaju nazw. Jako ciekawostkę warto wspomnieć, że wioska dzieli się ona na dwie części: Chocznię Dolną, dawniej zwaną Chocznią Starą lub Niżną oraz Chocznię Górną, zwaną Chocznią Wyższą lub Chocinką. Przez środek miejscowości przepływa potok Choczenka, który potrafi dać się we znaki. W centrum Choczni wznosi się kościół parafialny pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela oraz kościół pod wezwaniem Matki Bożej Częstochowskiej w Choczni Górnej. Marta Paczyńska
Patroni naszych ulic, odc. 7 Ulicą, której nazwa została wprowadzona Uchwałą Rady Miejskiej z dnia 9 maja 1994 r., jest ul. Tadeusza Wolfa, która krzyżuje się z ul. Żwirki i Wigury. Przed rokiem 1994 ulica ta nosiła nazwę M. Nowotki. Tadeusz Wolf urodził się w 1900 r. we Lwowie. Będąc uczniem seminarium nauczycielskiego wstąpił, jako osiemnastoletni ochotnik do wojska. Za waleczność został odznaczony srebrnym medalem „Orlęta”. Pracę nauczycielską rozpoczął na Śląsku, konkretniej w Brzeszczach, następnie uczył w Kostuchnie, Giszowcu, Katowicach oraz Szopienicach – wszystko na śląskiej ziemi. Oprócz nauczyciela, kierownika szkół, działacza ZNP, był również członkiem kolegium redakcyjnego dwóch czasopism: „Młody Polak” oraz „Szkoła Polska”. Ukończył Państwowy Wyższy Kurs Nauczycielski z języka polskiego oraz historii, a także Instytut Pedagogiczny w Katowicach na kierunku geografia i biologia. W 1927 r. zawarł związek małżeński z andrychowianką Stefanią Kramarzówną. W 1939 r. przeniósł się z rodziną ze Śląska do Andrychowa i zaciągnął się do wojska. W 1940 r. został aresztowany przez gestapo i wywieziony do Dachau. Dzięki staraniom rodziny, udało się go uwolnić. Pracował w nadleśnictwie w Porąbce, gdzie razem z Apolinarym Wietrznym kierował placówką AK. Nosił wówczas pseudonim „Ryś” i pełnił funkcję komendanta wojskowego. Po wojnie został dyrektorem przyzakładowej szkoły zawodowej w Andrychowie, która w 1957 r. została przemianowana na Szkołę Podstawową Nr 3. Przez całe swoje życie zgłębiał tajniki ziemi andrychowskiej, pisał również wiersze. Zmarł 4 października 1970 r. w Wadowicach. Jego ciało spoczywa na cmentarzu komunalnym w Andrychowie. Za swoją działalność zawodową i społeczną został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Orderu Odrodzenia oraz innymi medalami. Marta Paczyńska
Na wakacje Pod koniec czerwca i na początku lipca niemal wszystkie placówki Centrum Kultury i Wypoczynku w Andrychowie zorganizowały półkolonie. Atrakcji przygotowano co nie miara, dzieci i młodzież miały więc w czym wybierać. Na letnie zajęcia zaprosiły Wiejskie Domy Kultury w: Inwałdzie, Sułkowicach-Łęgu, Targanicach, Zagórniku oraz Świetlice w: Sułkowicach-Bolęcinie i Rzykach. Placówki organizowały piesze wycieczki po okolicach, wyjazdy m.in. do parków rozrywki, biwaki, gry, konkursy oraz dyskoteki. To za nami. Przed nami kolejne wakacyjne propozycje CKiW (w tym II turnusy półkolonii w części placówek). Szczegóły na 3 stronie „Magazynu”. (as)
tel. 33 875 23 13 NOWINY ANDRYCHOWSKIE www.nowiny.andrychow.eu
magazyn
NR 7 (236), LIPIEC 2010
5
19 lipca rusza w Andrychowie akcja „Lato w Teatrze”, dwa turnusy teatralne dla dzieci i młodzieży z terenu gminy Andrychów
„L a t o w T e a t r z e”
Andrychów 19 lipca 2010 – 15 sierpnia 2010 Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Centrum Kultury i Wypoczynku w Andrychowie Wydział Edukacji i Spraw Społecznych Urzędu Miejskiego w Andrychowie Lato w Teatrze – atrakcyjna oferta teatralna dla młodych ludzi, którzy z różnych przyczyn spędzają wakacje w mieście. Między 5 lipca a 15 sierpnia 2010 roku w kilkunastu miastach Polski odbywają się teatralne półkolonie, podczas których młodzież poznaje „alfabet teatru” pod opieką profesjonalnych artystów, wspólnie przygotowując spektakl. Dzięki realizacji projektu Lato w teatrze teatr może stać się atrakcyjnym ośrodkiem działań twórczych i edukacyjnych również w czasie wakacji. Projekt Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego jest koordynowany przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa ���������� ��������������� Raszewskiego w Warszawie. ����������
Letnie warsztaty teatralne przeznaczone dla dzieci i młodzieży z terenu gminy Andrychów odbywać się będą w dwóch turnusach: od 19 lipca do 1 sierpnia 2010 roku dla grupy młodszej (7– 10 max 12 lat) i od 2 do 15 sierpnia 2010 roku dla grupy starszej (15 – 20 lat), przez sześć dni w tygodniu, po sześć godzin dziennie, na terenie placówek podległych Centrum Kultury i Wypoczynku w Andrychowie. W warsztatach weźmie udział 60 uczestników. Rekrutacja odbyła się w czerwcu na terenie szkół gminy Andrychów oraz wiejskich domów kultury. W ramach warsztatów proponujemy pracę nad dwoma tekstami i tworzenie na ich podstawie prezentacji teatralnych. Dla młodszych dzieci wybraliśmy tekst Wandy Chotomskiej „Od rzeczy do rzeczy”, dla starszych „Nie pytaj diabła” Neil Gaiman. W ramach warsztatów pracować będą 4 grupy warsztatowe w obydwu turnusach: Grupa aktorska - ćwiczenia warsztatowe obejmujące pracę z ciałem – m.in. wzorowane na dorobku E. Barby, W. Staniewskiego i Ośrodka Praktyk Teatralnych „Gardzienice”, ćwiczenia z głosem, ćwiczenia oddechowe, poznawanie podstaw teatru przedmiotu i technik animacyjnych – m.in. lalki cieniowe. Poznawanie podstawowych zasad gry aktorskiej poprzez etiudy aktorskie. Instruktorzy prowadzący: Honorata Mierzejewska – Mikosza, Monika Rasiewicz, Małgorzata Jabłońska, Grzegorz Eckert. Grupa kostiumowo-scenograficzna - nauka podstawowych zasad projektowania i budowania scenografii, poznanie podstawowych koncepcji scenograficznych, doboru materiałów wykorzystywanych do szycia kostiumów i projektowania scenografii, czynny udział w projektowaniui budowaniu scenografii do spektaklu finałowego. Instruktorzy prowadzący: Małgorzata Zwolińska, Mariusz Haba. Grupa muzyczna - ćwiczenia umuzykalniające, rozwijające słuch i wyobraźnię muzyczną. Praca nad głosem. Tworzenie prostych piosenek i instrumentów muzycznych, poznanie roli muzyki w spektaklu teatralnym. Praca z mikrofonami i mikroportami. Budowanie etiud muzycznych i przygotowywanie oprawy muzycznej do spektaklu finałowego. Instruktorzy prowadzący: Iga Mierzejewska, Mateusz Mikosza, Jan Wierzbica. Grupa promocyjno-dziennikarska – Warsztaty w studiu nagrań „Twojego Radia Andrychów” i redakcji „Nowin Andrychowskich” polegające na przygotowaniu kilku krótkich materiałów radiowych i notatek prasowych dotyczących trwającej akcji „Lato w teatrze”; nauka podstawowych zasad reportażu i montażu radiowego, pisania recenzji i relacji prasowych. Instruktorzy prowadzący: Robert Fraś, Anna Szlagor, Marta Paczyńska. Po zakończeniu warsztatów odbędą się prezentacje teatralne dla publiczności oparte na wybranych tekstach literackich: a/grupa młodsza – tytuł prezentacji, spektaklu „Rzeczy – wistość” - 31 lipca 2010 roku w Miejskim Domu Kultury w Andrychowie - 1 sierpnia 2010 roku na Plantach Miejskich w Andrychowie b/grupa starsza – tytuł prezentacji, spektaklu: „Pudełko z diabłem w środku” -14 sierpnia 2010 roku w Miejskim Domu Kultury w Andrychowie -15 sierpnia 2010 roku na Plantach Miejskich w Andrychowie. W czasie obecności dzieci i młodzieży na terenie placówek Centrum Kultury i Wypoczynku w trakcie warsztatów zapewniamy opiekę pedagogiczną oraz medyczną. W warsztatach będą uczestniczyć czynnie instruktorzy z różnych dziedzin zatrudnieni w naszej firmie i zakładamy, że po ich zakończeniu będą kontynuować pracę w grupach zajęciowych rozpoczętą w czasie projektu.
partnerzy medialni:
6
NR 7 (236), LIPIEC 2010
magazyn
www.nowiny.andrychow.eu NOWINY ANDRYCHOWSKIE tel. 33 875 23 13
rozmaitości
Repertuar kina „Beskid” Na medal! OPOWIEŚCI NA DOBRANOC
Familijny; prod. USA; reż. Lee Unkrich; czas: 103 min; bez ograniczeń.
Familijny; prod. USA; reż. Adam Shankman; czas: 100 min; bez ograniczeń. Skeeter Bronson w ciągu dnia pracuje w hotelu, a wieczorami opiekuje się swoimi siostrzeńcami. Żeby uspokoić dzieci, zaczyna opowiadać im różne historie i otwiera tym drzwi do ich nieograniczonej wyobraźni. Wkrótce okazuje się, że opowieści Skittera w tajemniczy sposób przenikają do jego życia. 15 lipca, godz. 15.00
Bilety: 4 zł
BRACIA Dramat; prod. USA; reż. Jim Sheridan; wyk. Natalie Portman, Tobey Maguire, Jake Gyllenhaal ; czas: 104 min; od 15 lat. Pewnego dnia Grace dowiaduje się, że jej mąż Sam, żołnierz armii amerykańskiej ginie w czasie tajnej misji. Wiadomość o jego śmierci to cios dla całej rodziny. Również dla jego brata, Tommy’ego, który w naturalnym odruchu zaczyna pomagać zrozpaczonej dziewczynie. Z upływem czasu Grace i Tommy zbliżają się do siebie. Gdy nie są już w stanie dłużej ukrywać wzajemnej fascynacji i godzą się na rodzące się między nimi uczucie, ich świat wywraca się do góry nogami. 17 lipca, godz. 20.00 18 lipca godz. 20.00 Bilety: 11 zł ulgowy, 13 zł normalny
To duży sukces. Podczas XXXIII Małopolskiego Festiwalu Orkiestr Dętych „Echo Trombity” w Nowym Sączu (18 – 20 czerwca) nagrody otrzymały dwie orkiestry dęte z naszej gminy.
TOY STORY 3
Andy, właściciel zabawek wybiera się do college’u. Jego zabawki trafiają do przedszkola. A dzieciaki, prawdę mówiąc, nie traktują nowych przybyszy z szacunkiem – wręcz przeciwnie! Dlatego Buzz i Chudy planują wielką ucieczkę. Wezmą w niej udział także nowi bohaterowie – Ken, jeż w skórzanych spodenkach, Pan Pricklepants oraz różowy pluszowy Miś Tuliś o zapachu truskawkowym. Kontynuacja wielkiego hitu Toy Story. 17 lipca, godz. 16.00 18 lipca godz. 16.00 Bilety: 11 zł ulgowy, 13 zł normalny MAŁPY W KOSMOSIE Familijny; USA; reż. De Micco; 81 min; bez niczeń.
W kategorii orkiestr działających przy ochotniczych strażach pożarnych jedna z dwóch pierwszych nagród przypadła Orkiestrze OSP w Roczynach (dyrygent: Roman Marczyński). Z kolei Orkiestra Dęta „Andropol” w Andrychowie dyrygowana przez Łukasza Zaborowskiego (na zdj. powyżej, na pierwszm planie) zdobyła trzecie miejsce wśród zespołów działających przy domach kultury i stowarzyszeniach społeczno-kulturalnych. Naszym muzykom gorąco gratulujemy. Dodamy, że obie nagrodzone orkiestry działają pod egidą Centrum Kultury i Wypoczynku w Andrychowie. (as)
prod. Kirk czas: ogra-
Ham, wnuk pierwszego szympansa wysłanego w kosmos, prowadzi skromne życie gwiazdy trzeciorzędnego cyrku. Jako małpa armatnia wystrzeliwany jest w niebo ku uciesze gawiedzi, choć sam marzy o szczytniejszych zadaniach. Szansą na spełnienie marzeń okazuje się propozycja Agencji Kosmicznej, która kompletuje drużynę astromałp do sprowadzenia na Ziemię zaginionej sondy... 22 lipca, godz. 15.00
Na podium Trzecie miejsce zdobyła Kapela Podwórkowa Wujka Jaśka podczas I Ogólnopolskiego Przeglądu Piosenki Biesiadnej zorganizowanego w Wałbrzychu.
Bilety: 4 zł
PAN I PANI KILER Komedia; prod. USA; reż. Robert Luketic; wyk. Katherine Heigl, Ashton Kutcher, Tom Selleck; czas: 100 min; od 12 lat. Jen, seksowna specjalistka z branży komputerowej, poznaje na urlopie wymarzonego faceta - Spencera. Ich urlopowy romans szybko przekształca się w związek. Pewnego dnia przerażona Jen odkrywa, że jej ukochany to płatny zabójca, który z miłości do niej wycofał się z branży. Jednak nie wszyscy byli „partnerzy biznesowi” akceptują jego decyzję o przedwczesnej emeryturze. Zlecenie na głowę eks-kolegi po fachu przyjmuje aż pięciu kilerów...
W konkursowe szranki stanęło 25 zespołów. Wygrała kapela biesiadna z Wągrowca. Andrychowianie na imprezie wystąpili w składzie: Jan Bezwiński, Roman Penkala, Władysław Wanat i Stanisław Gibas. Ten i poprzedni wyjazd naszej kapeli sponsorowali: „MSH „Wizan”, „Dawpol”, „Rajdap”, Piekarnia „U Frysia”, firma budowlana – Lachendro, usługi szewskie i kaletnicze – Jerzy Kamiński. Dodajmy, że w sierpniu zespół z Andrychowa wybiera się na przegląd kapel podwórkowych do Wągrowca. I jeszcze jedna dobra wiadomość dla miłośników twórczości Wujka Jaśka. Jego zespół przygotowuje się do wydania nowej płyty. (as)
24 lipca, godz. 20.00 25 lipca godz. 20.00 Bilety: 11 zł ulgowy, 13 zł normalny
W dniach 26 lipca - 9 sierpnia Kino „Beskid” w Andrychowie zawiesza swoją działalność. Za utrudnienia przepraszamy. tel. 33 875 23 13 NOWINY ANDRYCHOWSKIE www.nowiny.andrychow.eu
magazyn
NR 7 (236), LIPIEC 2010
7
historia
450 lat Zagórnika 450 lat to szmat czasu. Ale gdy jeszcze do tego dołożymy dzieje człowieka, wówczas będzie to nie tylko cyfra, data, ale Historia. Pragnę Wam drodzy czytelnicy przedstawić i pokrótce opisać przeszłość i teraźniejszość wsi Zagórnik oraz ukazać ludzi, którzy tę ziemię zamieszkiwali i zamieszkują.
Janusz Ślagor W Kronikach Księstwa ZatorskoOświęcimskiego czytamy, że założycielem Zagórnika był Zacusius Ligęza, który otrzymał te ziemie od swego wuja Jakuba Urdzenia – dworzanina księcia
oświęcimskiego. W 1318 roku tenże wuj wybudował drewniany kościółek w Hinwałdzie (dzisiejszym Inwałdzie). Monarcha w ramach wdzięczności za ten gest uhonorował swego dworzanina owym kawałkiem ziemi. Zagórnik od samego początku należał do właścicieli Inwałdu: Hynwalldckich, Przyłęckich, Szwarcenberg-Czernych, Ankwiczów i Bobrowskich. Karol Bobrowski w 1852 roku sprzedał Zagórnik Romerom, którzy posiadali go do 1947 roku. Praca Położenie Zagórnika w południowo zachodnim zakątku Polski, sprzyjało napływowi obcych osadników. Przynieśli oni nie tylko język i kulturę, ale nazwy i nazwiska, m. in. Bylicowie, Fabisiowie, Fickowie, Mizerowie. Swe włodarzenie zaczęli od karczowania lasów, ponieważ teren, na którym mieli zamieszkać, był otoczony wzniesieniami (stąd też nazwa wsi, pochodząca od topografii terenu). Przez kolejne wieki do kotliny zagórnickiej przybywało coraz więcej ludzi, co zaowocowało rozszerzaniem się cywilizacji. Jak napisał Bolesław Marczewski, w XIX wieku zagórniczanie trudnili się w większości pasterstwem, rolnictwem i handlem
8
drewnem. Wieś posiadała murarzy, stolarzy, cieśli. Pochwalić się mogła 15 warsztatami tkackimi, młynem i tartakiem. Znawca tych okolic napisał, że były na ziemi wadowickiej rzemiosła, które przetrwały wieki i dały początek
żołnierze niemieccy powiesili 9 osób. Zanim jednak egzekucja została wykonana, skazańcy przeżyli straszne tortury, tak, że jeden zmarł w drodze na miejsce kaźni. Po zakończeniu wojny w Andrycho-
niektórym gałęziom wielkiego przemysłu. Od kilku wieków w Andrychowie i okolicznych wioskach: Rzykach, Sułkowicach, Roczynach, Zagórniku, Inwałdzie, Choczni, Wieprzu, Targanicach i Czańcu, w oparciu o miejscowy surowiec, uprawiany przez rolników na terenach całego Podbeskidzia len, rozwinęło się chałupnicze drelicharstwo i płóciennictwo. Wyrabiano w domowych warsztatach tkackich ręcznie doskonałe drelichy na ubrania, obrusy, bieliznę pościelową i osobistą. Były to znakomite wyroby, cieszące się zasłużoną sławą, nie tylko w Polsce, ale i daleko poza jej granicami.
wie rozwinął się przemysł bawełniany i maszynowy. Wielu ludzi z okolicznych wiosek, także z Zagórnika zostało zatrudnionych w zakładach AZPB, WSW, AFM. Czasy realnego socjalizmu, początek lat 90, to budowa kościoła parafialnego w Zagórniku. Parafię erygowano w 1982 roku. Kamień węgielny poświęcił na krakowskich Błoniach papież Jan Paweł II w czasie swej drugiej pielgrzymki do ojczyzny. Kościół stawiano przez 10 lat, był to niemały wysiłek dla za-
Historia Początek wieku XX i wybuch I wojny światowej to dla zagórniczan życie pod zaborem austriackim. Wielu młodych mężczyzn w tym czasie wzmocniło szeregi cesarsko-królewskiej armii, zapisując się w ten sposób na kartach historii. II wojna światowa to w dużej mierze wywózka przez okupanta wielu rodzin do pracy w Niemczech. Znaczna ich część trafiła także, zwłaszcza na początku wojny do łagrów. W tym czasie miało miejsce pewne tragiczne wydarzenie. Otóż w 1943 roku w Zagórniku koło tartaku Mikołajków
NR 7 (236), LIPIEC 2010
magazyn
górnickich parafian. Dzięki staraniom pierwszego proboszcza parafii, ks. Kanonika Leszka Solakiewicza, propagatora języka esperanto, esperantyści z całego świata ofiarowali sporo funduszy na budowę. W jednym z ołtarzy umieszczono więc obraz Matki Bożej Nadziei Świata, czyli Espero del Mondo. Niestety ks. Solakiewicz nie doczekał ukończenia budowy świątyni, zmarł w 1991 roku. W dowód wdzięczności parafianie nadali głównej ulicy wioski imię budowniczego świątyni - ks. Solakiewicza. Konsekracja kościoła odbyła się w 1994 roku. Głównymi patronami parafii zostali św. Bartłomiej i św. Łukasz. W prawej kaplicy znajduje się kopia obrazu Matki Bożej Inwałdzkiej z 1865 roku. Jest on uważany za cudowny obraz Matki Bożej Królowej Nieba i Ziemi, zwanej Matką Boską Zagórnicką. Dla ciekawskich dodam, że dzwonnica umieszczona przed kościołem posiada 3 dzwony: „Bartłomiej i Łukasz” ważący 500 kg; „Matka Boska Częstochowska” o ciężarze 290 kg; i „Jan Paweł II” ważący 150 kg. Zanim jednak to Boże dzieło powstało, miejscowość była przypisana parafii w Inwałdzie. Ksiądz z tamtejszego kościoła przyjeżdżał do Zagórnika i odprawiał Mszę świętą w murowanej kaplicy, którą wybudowano w 1811 roku. Jak powiadają dziadkowie i babcie, gdy wspominają tamten okres, nieraz przez okno z domu było widać na
www.nowiny.andrychow.eu NOWINY ANDRYCHOWSKIE tel. 33 875 23 13
historia obraz miejscowości otoczonej szczytami Beskidu Małego, pośród których wyróżniają się Groń Jana Pawła II, Gancarz i Leskowiec. Pośrodku Zagórnika wznosi się Groń, wokół którego usytuowana jest wioska. Z tego niewielkiego szczytu można podziwiać i oglądać zarówno centrum wioski jak i Skornicę (najwyższe, najbardziej na wschód wysunięte wzniesienie). Stąd też najpiękniej można zobaczyć całość miejscowości. Dopełnieniem tych przepięknych wzniesień są bogate pokrycia leśne, gdzie obok siebie rosną lasy świerkowe, bukowe, jodłowe i sosnowe, a także jesiony, graby i jawory. drodze księdza galopującego na koniu przez pagórki zagórnickie, by odprawić Mszę świętą. Osobną kartę w historii Zagórnika zajmuje rodzina Herzogów. W 1913 roku Franciszek Herzog przybył do Zagórnika z sześciorgiem dzieci, po śmierci żony. Dwóch synów oddało swe życie za ojczyznę, jeden w Charkowie, drugi w Katyniu. Natomiast najmłodszy z synów Józef Herzog (1901 – 1983) w październiku i listopadzie roku 1918 uczestniczył w przejmowaniu władzy w Andrychowie, a następnie jako legionista w odsieczy Lwowa. Brał udział w wojnie z bolszewikami w 1920r. Po 1956 r. organizował krakowskie środowisko niepodległościowe i opiekował się kryptą wawelska i kopcem na Sowińcu. Zawsze jedna myśl towarzyszyła życiu rodziny Herzogów. Była to niepodległość. Na koniec chciałbym zarekomendować walory naszej wsi oraz atrakcje, które przyciągają turystów. Wkraczając do Zagórnika od strony Inwałdu, trzeba przejść przez Przełęcz biadasowską, która charakteryzuje się ciemnym tunelem otoczonym po obydwu stronach rosłymi drzewami. Jak pisze R. Truś w przewodniku „Beskid Mały”: opowieść ludowa z XIX wieku mówi, że w pobliżu wąwozu istniała głęboka jaskinia, w której w XVII wieku mieszkała Maronka, baba zbójniczka, będąca hersztem bandy, paserką, a nawet czarnoksiężnicą. Wierzono, że miała tam podziemny pałac. Wchodziło się doń korytarzem od potoku. Długo udawało jej się uchodzić sprawiedliwości, ale w końcu ujęta, popełniła samobójstwo. Podobno pochowano ją na polach między Roczynami a Bulowicami. Wielu szukało ukrytych przez nią skarbów, ale nikt nie znalazł otworu jaskini. Po krótkim podejściu osiągamy tę przełęcz z kamienną kapliczką Matki Bożej z 1881 roku, zwieńczoną figurką ukrzyżowanego Chrystusa. Wtedy przed nami jawi się malowniczy
Warto zobaczyć Czym Zagórnik może się poszczycić? Szczególnie ważne dla mieszkańców jest zagórnickie Wzgórze Miłosierdzia. Powstało ono 2001 roku dzięki staraniom naszego rodaka księdza Jana Nowaka i ludzi dobrej woli. Jest ono realizacją wezwania Jana Pawła II do zawierzenia Bożemu Miłosierdziu oraz miejscem modlitwy, kontemplacji i odpoczynku na łonie otaczającej przyrody. Na samym szczycie znajduje się Jubileuszowy Krzyż Ziemi Wadowickiej, przy którym zbudowano Kaplicę Miłosierdzia i Stacje Miłosierdzia. Oprócz tego w drodze na szczyt towarzyszą wiernym wybudowane Stacje Drogi Krzyżowej. Przedstawiłem w swoim artykule zaledwie niewielką część wspaniałej historii zagórnickiej ziemi. Korzystałem przede wszystkim z książki napisanej pod redakcją ks. Jana Nowaka „Zagórnik”, na której oparłem swoje rozważania. Niech to dzieło troski o wieś, która liczy sobie blisko 500 lat, stanie się dla nas wszystkich wezwaniem do spojrzenia na historię z wiarą, a na życie z większą odpowiedzialnością i miłością. Literatura, z której korzystałem: J. Nowak (red.), Zagórnik, Kraków 2000 J. Nowak, Dróżkami Miłosierdzia z Janem Pawłem II, Kraków 2005. R. Truś, Beskid Mały, Pruszków 2008. B. Chlebowski (red), Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV, Warszawa 1895. G. Kubal, Andrychów i okolice, Krosno 2003. A. Zwoliński, Miasto Ankwiczów z dziejów Andrychowa, Kraków 1993. A. Siemionow, Ziemia wadowicka, Wadowice 1984. T. Głąb, Beskid andrychowski
Wiedźmy i strzygonie w Beskidach Ludzie zawsze obawiali się rzeczy i osób niesamowitych, niezwykłych, których nie dało się ogarnąć ludzkim umysłem. Przez wieki rolę taką spełniały czarownice, strzygi i wszelkiego rodzaju postacie nadprzyrodzone. Marta Paczyńska To one budziły lęk, strach wśród prostego ludu, często niechęć i nienawiść. W swojej monografii „Ziemia Wadowicka” Aleksy Siemionow pisze: Wieś beskidzka żyła i obecnie jeszcze częściowo żyje w świecie różnych wierzeń i zabobonów. Powszechna była wiara w istnienie czarownic, w sporadycznych wypadkach pławionych, a nawet palonych do II połowy XVIII wieku. Lęk przed tego rodzaju istotami brał się wielokrotnie z zabobonów i przesądów beskidzkich chłopów. Ten strach wpływał na życie: po zachodzie słońca na terenie Beskidów nie można było kupić mleka, ponieważ wierzono, że może on być użyte do czarów mających pozbawić krowy pokarmu. Oprócz wspomnianych czarownic, czytamy dalej za Siemionowem: Grasowały też po Beskidzie Małym, Średnim i Babiej Górze boginki, to jest rodzaj diablic, mających bardzo duże oczy, zamiast zębów potężne, wystające na zewnątrz kły; były one wysokie, miały długie ręce i tyłki tak wielkie jak kopy siana.(…) były postrachem matek małych dzieci, gdyż trudniły się zamienianiem własnych dzieci na ludzkie. Jak widać z opisu, prosty lud miał prawo obawiać się ingerencji tych diabelskich istot w codzienne życie. Legendy głoszą, że upiory zwane strzygami miały dużą moc. Byli to umarli ludzie, którzy czasem szkodzili żyjącym, ale również potrafili pomóc, na przykład w pracach gospodarskich. Na początku XX wieku pojawiła się legenda - że w Rzykach, Ponikwi i Skawicy miała wdowa urodzić ze strzygoniem dwoje dzieci. Również Szymon Gonet w „Lud” II – XIX opisuje historie związane ze strzygoniami z okolic Sułkowic i Targanic: W Targanicach chodził strzygoń w noc, wykonywał również wszelakie roboty, a nawet chciał spać z pozostałą wdową; ta jednakże, gdy mu chciała zarzucić szkaplerz na szyję, usłyszała wielki szum, strzygoń znikł i już więcej nie niepokoił jej. W Sułkowicach zaś w jasny dzień zobaczył chłop swego przechodzącego przyjaciela, który przed dwoma tygodniami umarł. Zmarły szedł z przeciwnej strony drogi, a gdy spostrzegł chłopa, skręcił się na prawo i znikł w krzakach. Wśród różnych zabobonów związanych ze strzygami można odnaleźć również te związane z kobietami w stanie błogosławionym: Kobieta po porodzeniu nie powinna wyjść nawet za próg swego domu, gdyż „strzyga” (czarownica, boginka) mogłaby jej dziecko zabrać lub odmienić. Czy wśród tych złych mocy były pozytywne mary? Zabobonni ludzie
tel. 33 875 23 13 NOWINY ANDRYCHOWSKIE www.nowiny.andrychow.eu
magazyn
wśród złych czarownic chcieli widzieć również dobre duchy. Maleńki szczyt nad Inwałdem zwany Kobylą Głową jest „bohaterem” wielu okolicznych podań. Wśród nich jest legenda (szczyt zawdzięcza jej nazwę – przyp. red.),
rys. Anna Wójcik która została opublikowana przez Szymona Goneta w „Lud” z 1897 roku. W „Ziemi Wadowickiej” mamy taką oto wzmiankę: Chodziło o dobrego ducha, niespotykanego w wierzeniach ludowych, w innych częściach Beskidów. Duch ten nazywał się Kobyla Głowa. Gdy pewna macocha w Inwałdzie krzywdziła swoją pasierbicę, uciekła ona z domu w góry do pobliskiego lasu i tam spotkała Kobylą Głowę, swego opiekuńczego ducha, który ku zazdrości macochy umieścił sierotę u pewnych dobrych ludzi i tam jej się świetnie wiodło. Czarownice musiały mieć swoje miejsca, gdzie mogłyby poza wzrokiem śmiałków odprawiać sabat. Najlepiej, jeśli byłaby to polana, pełnia księżyca i duże ognisko. Według legend, za miejsca spotkań czarownic uważano również szczyty. W Beskidzie Małym mamy dwie góry o wdzięcznej nazwie – Łysa Góra. Jedna znajduje się nad Ponikwią ( 554 m. n. p. m.), a druga niedaleko dzielnicy Bielska – Białej Straconki (660 m. n.p.m.) Czy tam również spotykały się czarownice? To już pytanie do całkiem innej opowieści…
NR 7 (236), LIPIEC 2010
9
rozmaitości
Dyskusja o fraszkach Wiersze po raz 36 Konkurs na wiersz o tematyce dowolnej to jeden z najstarszych turniejów literackich w okolicy. W tym roku poeci amatorzy po raz 36. nadesłali swoje utwory do Miejskiej Biblioteki Publicznej (MBP), organizatora konkursu. Wpłynęło 87 wierszy, 40 autorów z całej Polski.
29 czerwca w Miejskiej Bibliotece Publicznej podsumowano pierwszy sezon działalności Dyskusyjnych Klubów Książki działających przy andrychowskiej bibliotece. Od grudnia 2009 roku co miesiąc na spotkaniach swych spotykały się: Klub Młodzieżowy i Klub dla Dorosłych. Rozmawiano o przeczytanych wcześniej książkach zaproponowanych i przesłanych przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną w Krakowie. Specjalnym gościem ostatniego
przed wakacjami spotkania klubowiczów była Krystyna Korbut – Płonkowa, która na tę okazję przygotowała wykład pt. „Fraszki, parodie i myśli nieuczesane”. Rozmowa o polskiej fraszce od czasów Reja i Kochanowskiego aż po nam współczesne często wywoływała uśmiech na twarzach zebranych. Kolejne lektury, spotkania i dyskusje w Klubach Książki andrychowskiej biblioteki już we wrześniu. Zapraszamy czytających.(red.)
„Z legendą po Polsce” Tak brzmi tytuł tegorocznych spotkań wakacyjnych, na które Miejska Biblioteka Publiczna w Andrychowie zaprasza dzieci ze szkół podstawowych. Zajęcia poświęcone są poznawaniu polskich legend a także różnych regionów naszej ojczyzny, regionalnych strojów i obyczajów dla nich charakterystycznych. Dzieci biorą udział w różnego typu zabawach, quizach i zajęciach plastycznych. Efektem spotkań ma być przedstawienie oparte na polskich legendach. Letnie spotkania w bibliotece odbywają się przez cały lipiec, trzy razy w tygodniu (w poniedziałki, środy i piątki), zawsze w godzinach: 10.30 – 12.00. Oddział dla Dzieci i Młodzieży zaprasza każdego chętnego. (red.)
10
NR 7 (236), LIPIEC 2010
magazyn
Nagrody i wyróżnienia wręczone zostały podczas uroczystego spotkania w czytelni andrychowskiej biblioteki 10 czerwca 2010 roku. Ogłoszenie wyników poprzedził występ połączonych Grup Teatralnych „Na marginesie” i „Jaka?” działających przy Centrum Kultury i Wypoczynku w Andrychowie. Młodzi aktorzy zaprezentowali montaż nagrodzonych utworów według scenariusza Kingi Piesko i Katarzyny Przeciszowskiej z CKiW. Jury Konkursu w składzie: Janina Lepianka – bibliotekarz, autorka audycji językoznawczych w Radiu „Anioł Beskidów”; Magdalena Biel – polonistka andrychowskiego Liceum Ogólnokształcącego i Ireneusz Żmija – dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Andrychowie postanowiło nagrodzić 17 poetów. Gran Prix 36 Konkursu na wiersz o tematyce dowolnej zdobyła uczennica gimnazjum w Zagórniku Katarzyna Gilek (godło: Frida) za zestaw wierszy nadesłanych na konkurs. W kategorii I – poezja dziecięca (dzieci do lat 14) pięć równorzędnych wyróżnień otrzymali: Julia Jończy (godło: Ata) z Roczyn za wiersz Najtańszy środek transportu; Aleksandra Saferna (godło: Hiacynta) z Targanic za wiersz Barwna Pani Jesień; Aleksandra Kopaczewska (godło: Linda) z Roczyn za wiersz Pożegnanie lata; Jolanta Mrózek (godło: Łoła) z Roczyn za wiersz Marzenia oraz Agnieszka Matejko (godło: Grzywka) za wiersz Niezwykłe miejsce. Jury postanowiło nie przyznawać nagród i wyróżnień w kategorii II – poezja lat młodzieńczych (młodzież do lat 19). W kategorii III – poezja dorosłych (osoby powyżej 19 lat) I nagrodę otrzymał Piotr Zemanek (godło: Pan Tarhei) z Bielska - Białej za wiersze nadesłane na konkurs; II nagroda przypadła Tadeu-
szowi Charmuszko (godło: Zawilec) z Suwałk za zestaw wierszy a III - Piotrowi Fałczyńskiemu (godło: Zawilec) z Ołoboku za wiersze: Dzięcioł trójpalczasty i Nocny stróż Anioł. W tej kategorii przyznano osiem równorzędnych wyróżnień, które otrzymali:Anna Piliszewska (godło: Złote tło) z Wieliczki – za inspirację twórczością Juliusza Słowackiego w wierszu Partytura; Łukasz Gieruszczak (godło: LG) z Bulowic – za wiersze Menu akademickie (potrawy humanisty) i Kabotaż beskidzki. Leskowiec; Stefania Małysa (godło: Kravska) z Grzechyni – za twórcze wykorzystanie gwary podhalańskiej w wierszu W piątą rocznicę odejścia do Domu Ojca; Sławomir Woźniczko (godło: Athos) z Pilicy – za wiersz Papierowy świat;
Paweł Kuziara (godło: Pekabe) z Sułkowic – za wiersz Filiżanka; Danuta Ochmanek (godło: Debiutantka) z Andrychowa – za wiersz Listopad; Andrzej Ziobrowski (godło: Ogrody Semiramidy) – za wiersz Nauki oraz Katarzyna Potempa (godło: Anonim) – za wiersz Patrzące twarze. Wszystkie nagrodzone utwory znalazły się w specjalnie na tę okazję przygotowanym tomiku wierszy pt. Ucho igielne. Nagrody pieniężne oraz książkowe ufundowała Miejska Biblioteka Publiczna w Andrychowie. Wsparła ją w tym przedsięwzięciu firma KZWM „Ogniochron” S.A.(red.)
www.nowiny.andrychow.eu NOWINY ANDRYCHOWSKIE tel. 33 875 23 13
Dni Andrychowa 2010
Wieczorem świętowaliśmy 10 - lecie „Czerwi” – jednej z najważniejszych muzycznych wizytówek Andrychowie. Zanim na scenie pojawili się jubilaci, wystąpiły formacje, które, jak mówi Maciek Kudłacik z „Czerwi” grają „pokrewną nutę”: DISPARATES z Torunia oraz NOWICA 9.
W niedzielne popołudnie 13 czerwca publiczność tłumnie powróciła na stadion, m.in. po to, by obejrzeć…
Kolejną atrakcją niedzielnego popołudnia był występ Ludowego Zespołu Pieśni i Tańca „Andrychów”. Występem zatytułowanym „Na andrychowskim rynku” nasz „Andrychów” zaskoczył dotychczasowych fanów i zyskał nowe grono wielbicieli.
Z ogromnym zainteresowaniem spotkały się niedzielne pokazy walk rycerskich.
… ponad 20 tanecznych i wokalnych prezentacji solistów oraz zespołów dziecięcych i młodzieżowych z gminy Andrychów. Ostatnim akcentem tegorocznych Dni Andrychowa była Biesiada Polska. Podczas trzygodzinnego występu zespół YAGOOAR zabrał publiczność w sentymentalną, muzyczną podróż. Andrychowianie mogli posłuchać największych przebojów polskiej muzyki rozrywkowej lat 70. i 80.tych. Występy artystyczne nie były jedynymi atrakcjami przygotowanymi dla wszystkich tych, którzy w weekend 11 – 13 czerwca przybyli na stadion miejski i w jego okolice. Wśród propozycji przygotowanych dla gości Dni Andrychowa była m.in. Wioska Indiańska.
Dni Andrychowa 2010
Na stadionie oraz pobliskim parkingu stanęło wiele stoisk gastronomicznych. Wśród nich to przygotowane przez Stowarzyszenie Gospodyń Wiejskich w Andrychowie.
Na loty balonem na uwięzi, zaprosiło CKiW w sobotę i niedzielę.
Jak zwykle podczas Dni Andrychowa pomyślano o wesołym miasteczku dla dzieci.
Na koniec trzeba dodać, że tegoroczne Dni Andrychowa przebiegły spokojnie. Nad bezpieczeństwem uczestników imprez czuwali: policja, firma ochroniarska, straż pożarna, Maltańska Służba Medyczna. Dni Andrychowa 2010 ORGANIZATORZY: Burmistrz i Rada Miejska Andrychowa Centrum Kultury i Wypoczynku w Andrychowie GŁÓWNI SPONSORZY: Grupa Żywiec Bank Spółdzielczy w Andrychowie KZWM Ogniochron S.A. PKO Bank Polski S.A. Społem Powszechna Spółdzielnia Spożywców AVANS Media Press - druk wielkoformatowy SPONSORZY: WOSANA Andropol Elektrociepłownia Grupa Maspex Wadowice Andropol S.A. Euro-Capital Komplet Ośrodek Konferencyjno – Wypoczynkowy KOCIERZ BONGO PATRONAT MEDIALNY: Nowiny Andrychowskie Radio Andrychów www.andrychow.pl – miejski portal internetowy Radio Kraków