rahmat xamalliri wa kurandiki mojizilar

{

‫ﮔﯩﺮﺍﻓﯩﻚ ﻻﻳﯩﻬﯩﻠﯩﮕﯜﭼﻰ‪:‬‬ ‫ﺋﺎﻧﺎﺭ ﮔﺎﺳﯩﻤﻮۋ‬ ‫ﻣﯘﻗﺎۋﺍ ﻻﻳﯩﻬﯩﻠﯩﮕﯜﭼﻰ‪:‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻰ ﻛﺎﻳﺎ‬ ‫ﺋﺎﻧﺎﺭ ﮔﺎﺳﯩﻤﻮۋ‬ ‫ﺋﺎﻻﻗﯩﻠﯩﺸﯩﺶ ﺋﺎﺩﺭﯨﺴﻰ‪:‬‬ ‫‪mkadir٢٠٠٢@yahoo.com‬‬ ‫‪Бишкек шаары, Алмата көчөсү, 4-б, 5-этаж‬‬ ‫‪Тел: (00996312) 53 33 12‬‬

‫ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﻧﯘﺭﻯ ﺗﻮﭘﺒﺎﺵ‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ‬ ‫ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﭽﯩﺪﯨﻦ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﭼﯩﻼﺷﺘﯘﺭﻏﯘﭼﻰ‪ :‬ﻣﻪﺭﻳﻪﻡ‬

‫ﺑﺎﺷﺎﻕ ﻧﻪﺷﺮﯨﻴﺎﺗﻰ‬

‫ﻣﯘﻧﺪەﺭﯨﺠﻪ‬ ‫ﻛﯩﺮﯨﺶ ﺳﯚﺯ ‪9.........................................................................‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ‪13 .............................‬‬ ‫»ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﯩﯔ ﭘﻪﺧﺮﻯ« ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ‬ ‫ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺩۇﻧﻴﺎﻧﻰ ﺷﻪﺭەﭘﻠﻪﻧﺪۈﺭﯨﺸﻰ‪13 .........................................‬‬ ‫ﺋﯚﻳﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‪16 ...........................................................................‬‬ ‫ﻫﯧﺮﺍ ﻏﺎﺭﻯ ۋە ﺗﯘﻧﺠﻰ ۋەﻫﻴﻰ‪17 .......................................................‬‬ ‫ﻫﯩﺠﺮەﺕ ۋە ﺳﻪۋﺭ ﻏﺎﺭﻯ‪18 ............................................................‬‬ ‫ﺑﻪﺩﯨﺮ‪ ،‬ﺋﻮﻫﻮﺩ ۋە ﺧﻪﻧﺪەﻙ‪21 ..........................................................‬‬ ‫ﻣﻪﻛﻜﯩﻨﯩﯔ ﻓﻪﺗﻬﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‪25 ......................................................‬‬ ‫ۋﯨﺪﺍﻟﯩﺸﯩﺶ ﻫﻪﺟﺠﻰ‪25 ...............................................................‬‬ ‫ﺋﻪڭ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﭘﯩﺮﺍﻕ ۋە ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻗﺎﻳﺘﯩﺶ‪27 .............................................‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﻬﺎﻟﻰ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﺭﻧﻰ‪33 ...............................................................‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﻬﺎﻟﻰ‪33 ...................................‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﮕﻪ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﻳﯩﻠﻠﯩﻘﻰ‪45 ................................‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﺭﻧﻰ‪50 ...............‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‪59 .....................‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﻗﯟﺍﺩﺍﺭﻟﯩﻘﻰ ۋە ﻧﻪﭘﺴﯩﻨﻰ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﯩﺸﻰ‪60 ...............‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻛﻪﻣﺘﻪﺭﻟﯩﻜﻰ‪73 .............................................‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻧﺎﺯﺍﻛﯩﺘﻰ‪ ،‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺗﻠﯩﻜﻠﯩﮕﻰ ۋە‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﻛﯚﻳﯜﻧﯩﺸﻰ‪76 ...............................................................‬‬

‫‪4‬‬

‫ﻣﯘﻧﺪەﺭﯨﺠﻪ‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪﭘﯘﭼﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪80 ............................................‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻣﻪﺭﺗﻠﯩﻜﻰ‪86 ...............................................‬‬ ‫ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻣﻪﺭﺗﻠﯩﻜﻰ‪88 .........................................................‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺳﻪﻣﯩﻤﯩﻠﯩﻚ‪ ،‬ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻠﻠﯩﻖ ۋە ﺋﺎﺩﯨﻠﻠﯩﻖ‪95 ..............‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﻫﺎﻳﺎ‪96 ....................................................‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻘﻘﺎ‬ ‫ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﺸﺘﯩﻜﻰ ﺋﻪﺳﺘﺎﻳﯩﺪﯨﻠﻠﯩﻘﻰ‪97 ....................................................‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ۋﺍﭘﺎﺳﻰ‪102 .................................................‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﻰ‪111 .....................‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻛﻪﻣﺒﻪﻏﻪﻟﻠﻪﺭﮔﻪ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ‪114 ...........‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻏﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﻰ‪119 ........................‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻳﯧﺘﯩﻤﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﻰ‪124 .....................‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺧﻮﻟﯘﻡ‪-‬ﺧﻮﺷﻨﺎ ﻫﻪﻗﻘﻰ‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﻪۋﺳﯩﻴﯩﻠﯩﺮﻯ ‪126 ...................................................‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﭼﯚﺭە ۋە ﻣﺎﻻﻳﻼﺭﻏﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﻰ‪127 ..............‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﯨﺘﺎ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﻰ‪135 .......................‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺩۈﺷﻤﻪﻥ ۋە ﻛﺎﭘﯩﺮﻻﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﻰ‪140 .........‬‬ ‫ﮔﯜﺯەﻝ ﻗﯩﻴﺎﭘﯩﺘﻰ )ﻫﯩﻠﻴﻪﺋﻰ ﺷﻪﺭﯨﻔﻪ(‪145 ..............................................‬‬ ‫ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﺟﺎﻣﺎﻟﻰ‪147 ....................................................................‬‬ ‫ﺋﯩﺴﯩﻞ ﻫﺎﻟﻰ ۋە ﻳﯜﺭۈﺵ‪-‬ﺗﯘﺭۇﺷﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﻪﺯﯨﻠﯩﺮﻯ‪149 .............................‬‬ ‫ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﺟﺎﺳﺎﺭﯨﺘﻰ ۋە ﺷﯩﺠﺎﺋﯩﺘﻰ‪152 .............................................‬‬ ‫ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺳﺎﺩﺍﻟﯩﺮﻯ‪155 ................................................‬‬

‫‪5‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺧﯘﻻﺳﻪ‪158 ...........................................................................‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‪161 ..............................‬‬ ‫ﺋﻪڭ ﭼﻮڭ ﻣﯚﺟﯩﺰە ـ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‪164 ..............................................‬‬ ‫‪ .1‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺩۇﺋﯩﻠﻐﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﺸﻰ‪167 ................................‬‬ ‫‪ .2‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺳﯚﺯﻯ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﻜﻰ‪172 ........................‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ۋەﻫﻴﻰ ﻣﻪﻫﺴﯘﻟﯩﺪۇﺭ‪172 .........................................‬‬ ‫ۋەﻫﻴﯩﻨﯩﯔ ﻛﯧﭽﯩﻜﯩﺸﻰ‪179 ........................................................‬‬ ‫ۋەﻫﻴﯩﻨﯩﯔ ﺑﻪﺯﯨﺪە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ ﺗﻪﻧﻘﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ‪184............‬‬ ‫ۋەﻫﻴﯩﻨﯩﯔ ﺑﻪﺯﯨﺪە ﻣﯜﺟﯩﻤﻪﻝ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ‪187 ..................................‬‬ ‫‪ .٣‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﻯ ﺗﻪﺭەﭘﻠﯩﺮﻯ‪191 .......................................‬‬ ‫ﺋﺎ‪ .‬ﺗﯩﻠﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭙﻠﯩﻘﻰ‪191 ................................................‬‬ ‫‪ .١‬ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﻰ‪191 ........................................................‬‬ ‫‪ (١‬ﺳﯚﺯ ﺗﺎﻟﻼﺷﺘﯩﻜﻰ ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﯩﻠﯩﻜﻰ‪192....................................‬‬ ‫‪ (٢‬ﻛﯚﯕﯜﻟﮕﻪ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ‪193 ...........................................‬‬ ‫‪ (٣‬ﻟﻪﻓﺰﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﻧﻪ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﺎﺳﻠﯩﺸﯩﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻖ‪195 ..........‬‬ ‫‪ (٤‬ﻫﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﺳﻪۋﯨﻴﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺧﯩﺘﺎپ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ‪196 ....................‬‬ ‫‪ (٥‬ﺑﻪﺯﻯ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻟﯩﻨﯩﺸﯩﺪﯨﻜﻰ ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ‪197 .....‬‬ ‫‪ (٦‬ﺋﺎﺯ ﺳﯚﺯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚپ ﻣﻪﻧﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﺸﻰ‪198 ........................‬‬ ‫‪ (٧‬ﺋﺎﻳﻪﺕ ۋە ﺳﯜﺭﯨﻠﻪﺭ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﺎﻧﺎﺳﯩﭗ‪199 .....................‬‬ ‫‪ .٢‬ﭘﺎﺳﺎﻫﻪﺕ ۋە ﺑﺎﻻﻏﯩﺘﻰ‪200 ..................................................‬‬ ‫ﺋﻪ‪ .‬ﻏﻪﻳﯩﺒﺘﯩﻦ ﺑﯩﺸﺎﺭەﺕ ﺑﯧﺮﯨﺸﻰ‪206 .........................................‬‬ ‫ﺏ‪ .‬ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﭘﻪﻥ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﯨﻠﯩﻜﻰ‪217 .............................‬‬ ‫‪ .١‬ﺑﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ‪217 .............................................................‬‬ ‫‪ (١‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﻰ‪217 ............................................‬‬

‫‪6‬‬

‫ﻣﯘﻧﺪەﺭﯨﺠﻪ‬

‫‪ (٢‬ﺑﺎﺭﭼﻪ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺕ ﺳﯘﺩﯨﻦ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻥ‪222 .............................‬‬ ‫‪ (٣‬ﺳﯜﺗﻨﯩﯔ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‪223 ...........................................‬‬ ‫‪ (٤‬ﺋﺎﻧﺎ ﺳﯜﺗﻰ‪224 ...........................................................‬‬ ‫‪ (٥‬ﻗﺎﻧﻨﯩﯔ ﻫﺎﺭﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‪226 ...........................................‬‬ ‫‪ .٢‬ﺑﺎﺭﻣﺎﻕ ﺋﯩﺰﯨﻨﻰ ﺗﻪﻛﺸﯜﺭۈﺵ ﺋﯩﻠﻤﻰ‪226 ....................................‬‬ ‫‪ .٣‬ﺗﯧﺮە ﺋﺎﻟﻤﺎﺷﺘﯘﺭۇﺵ‪227 .....................................................‬‬ ‫‪ .٤‬ﺑﻮﺗﺎﻧﯩﻜﺎ‪228.................................................................‬‬ ‫‪ .٥‬ﺋﺎﺳﺘﺮﻭﻧﻮﻣﯩﻴﻪ‪231 ...........................................................‬‬ ‫‪ (١‬ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ‪-‬ﺯﯦﻤﯩﻨﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﻰ‪231 ...................................‬‬ ‫‪ (٢‬ﺋﺎﺗﻤﻮﺳﻔﯧﺮﺍ‪233 ..........................................................‬‬ ‫‪ (٣‬ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﻳﯘﻣﯩﻼﻗﻠﯩﻘﻰ ۋە ﺋﻮﺭﺑﯩﺘﯩﺴﯩﺪﺍ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‪234 ...........‬‬ ‫‪ (٤‬ﻗﯘﻳﺎﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ﺗﯜﺯۈﻟﯩﺸﻰ‪235..................................‬‬ ‫‪ (٥‬ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘ ﺋﯚﯕﻜﯜﺭﻟﻪﺭ‪236 .................................................‬‬ ‫‪ (٦‬ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭ ﻳﻮﻝ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪۇ‪238..........................................‬‬ ‫‪ (٧‬ﺯﺍﻣﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪238 .......................................‬‬ ‫‪ (٨‬ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﯩﯔ ﻛﯧﯖﯩﻴﯩﺸﻰ‪240 ............................................‬‬ ‫‪ (٩‬ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻗﯘﺩﺭەﺗﻨﻰ ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭ ﻗﯩﻠﯩﺶ‪241 .............................‬‬ ‫‪ .٦‬ﮔﯧﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ‪244 .............................................................‬‬ ‫‪ (١‬ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﯩﯔ ﻓﻮﻧﻜﯩﺴﯩﻴﯩﺴﻰ‪244 ..........................................‬‬ ‫‪ (٢‬ﻛﯚﻣﯜﺭ ۋە ﻧﯧﻔﯩﺘﻨﯩﯔ ﻫﺎﺳﯩﻞ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ‪245 ..............................‬‬ ‫‪ .٧‬ﺟﻮﻏﺮﺍﭘﯩﻴﻪ‪246 ..............................................................‬‬ ‫‪ (١‬ﺋﻪڭ ﭘﻪﺱ ﺭﺍﻳﻮﻥ‪247....................................................‬‬ ‫‪ (٢‬ﺋﯩﻘﻠﯩﻢ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺸﻰ‪248 .................................................‬‬ ‫‪ (٣‬ﺩﯦﯖﯩﺰﻻﺭﺩﯨﻜﻰ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻕ‪249 .........................................‬‬

‫‪7‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫‪ .٨‬ﺗﺎﺭﯨﺦ‪250 ...................................................................‬‬ ‫‪ (١‬ﻫﺎﻣﺎﻥ ﻗﺎﭼﺎﻥ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ؟‪250 ...........................................‬‬ ‫‪ (٢‬ﺋﯩﺮەﻡ ﺷﻪﻫﺮﻯ‪252 ......................................................‬‬ ‫‪ .٩‬ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ‪253...................................................................‬‬ ‫‪ (١‬ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﯚﺭﻟﯩﮕﻪﻧﺴﯩﺮﻯ ﻫﺎۋﺍ ﺑﯧﺴﯩﻤﯩﻨﯩﯔ ﺗﯚۋەﻧﻠﯩﺸﻰ‪253 ...........‬‬ ‫‪ (٢‬ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺩﯦﯖﯩﺰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﭘﻪﺭﺩە‪253 .............................‬‬ ‫‪ .١٠‬ﺋﯩﺮﺳﯩﻴﻪﺕ‪255 ............................................................‬‬ ‫‪ .١١‬ﺳﺎﻗﻠﯩﻖ ﺳﺎﻗﻼﺵ‪256 .....................................................‬‬ ‫‪ .١٢‬ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﺘﯩﻜﻰ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻣﯘۋﺍﺯﯨﻨﻪﺕ ۋە ﻗﯘﺩﺭەﺕ ﺋﯧﻘﯩﺸﻰ‪260 .............‬‬ ‫ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﻪ ﺗﻪﯕﭙﯘﯕﻠﯘﻕ‪263 ..................................................‬‬ ‫‪ .١٣‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﯩﻠﯩﻤﮕﻪ ﺭەﻫﺒﻪﺭﻟﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪269 ................................‬‬ ‫پ‪ .‬ﺗﻪﺷﺪﯨﺪ )ﻫﯚﻛﯜﻡ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺶ(ﺗﯩﻜﻰ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﯨﻠﯩﻜﻰ‪271 ..................‬‬ ‫ﺳﺎﺋﺎﺩەﺕ ﺋﻪﺳﺮﻯ )ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺯﺍﻣﺎﻧﻰ(ﺩﯨﻜﻰ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺕ‪274 ..............‬‬ ‫ﺕ‪ .‬ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺶ ۋﺍﻗﺘﻰ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﻣﯚﺟﯩﺰە ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ‪281 ....................‬‬ ‫ﺧﺎﺗﯩﻤﻪ ‪284 ..........................................................................‬‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﭽﯩﺪﯨﻦ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﭼﯩﻼﺷﺘﯘﺭﻏﯘﭼﯩﻨﯩﯔ ﺳﯚﺯﻯ‪286 ...................................‬‬ ‫ﭘﺎﻳﺪﯨﻼﻧﻐﺎﻥ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻟﻼﺭ‪289 .........................................................‬‬

‫‪8‬‬

‫ﻛﯩﺮﯨﺶ ﺳﯚﺯ‬

‫ﺑﯩﺰ ﺋﺎﺟﯩﺰ ﻗﯘﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯩﻤﺎﻧﻨﯩﯔ ﻫﯘﺯۇﺭ‪-‬ﻫﺎﻻۋﯨﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺭﯨﺰﯨﻘﻼﻧﺪۇﺭﻏﺎﻥ ﺋﯘﻟﯘﻍ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻﻏﺎ ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ ﻫﻪﻣﺪۇ‪-‬ﺳﺎﻧﺎﻻﺭ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ!‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘ ﺯۇﻟﻤﻪﺗﺘﯩﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﺪۇﺭۇپ‪ ،‬ﻧﯘﺭﻏﺎ ﻳﯧﺘﻪﻛﻠﻪﺷﺘﻪ ۋﺍﺳﺘﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻣﮕﻪ ﺩۇﺭۇﺕ ۋە ﺳﺎﻻﻡ ﻳﻮﻟﻼﻳﻤﯩﺰ!‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻧﻪﻣﯘﻧﻪ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻨﻰ ﺑﯘ ﺑﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ‬ ‫ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﺸﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﺎﺳﺎﺳﻠﯩﻖ ﺳﻪۋەﺏ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻣﺎﺩﺩﻯ ﺋﯧﺰﯨﺘﻘﯘﻻﺭﻏﺎ ﺭﺍﻡ ﺑﻮﻟﯘپ‪،‬‬ ‫ﻧﻪﭘﺴﯩﻨﯩﯔ ﻫﺎۋﺍﻳﻰ ﺋﯩﺴﺘﻪﻛﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻗﯘﻟﯩﻐﺎ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺭﻭﻫﻰ ﺋﺎﭼﻠﯩﻖ‪ ،‬ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﻣﯘﻫﺘﺎﺟﻠﯩﻖ‬ ‫ﺋﯩﺴﻜﻪﻧﺠﯩﺴﯩﺪە ﻗﯩﻴﻨﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﯘ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩە‪ ،‬ﺑﯩﭽﺎﺭە ﻛﯚﯕﯜﻟﻠﻪﺭﮔﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ‬ ‫ﻣﻪﻧﯩﯟﯨﻴﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻧﯘﺭ ﺗﻪﻗﺪﯨﻢ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺗﺘﯘﺭ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺑﯩﺰ ﻳﻪﻧﻪ ﺩەﻝ‪-‬ﺩەﺭەﺧﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﺗﺎﻏﯘ‪-‬ﺗﺎﺷﻼﺭ ﺳﺎﻻﻡ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ۋە ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﯩﯔ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺳﺎﻥ‪-‬ﺳﺎﻧﺎﻗﺴﯩﺰ‬ ‫ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ »ﺩۇﺭۇﺕ ﺋﻮﻗﯘپ ﺳﺎﻻﻡ« ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ‬ ‫ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺕ ۋە ﻛﺎﻣﺎﻟﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻧﯧﺴﯩﯟە ﺋﯧﻠﯩﺸﻨﯩﻤﯘ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻠﯩﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺶ ﺳﻪۋەﺑﻰ ﻫﯩﺴﺎﭘﻼﻧﻐﺎﻥ »ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ«ﺗﯩﻜﻰ ﺳﯩﺮﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﺳﻰ‬ ‫ﺳﯚﻳﮕﯜﭼﯩﻨﯩﯔ ﺳﯚﻳﯜﻟﮕﯜﭼﯩﻨﯩﯔ ﻫﺎﻟﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺑﯩﺮ ﻫﺎﻟﻪﺗﻜﻪ ﻛﯩﺮﯨﺶ ﻳﻮﻟﯩﻐﺎ ﻗﻪﺩەﻡ‬ ‫ﺑﯧﺴﯩﺸﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺳﯚﻳﮕﯜﭼﻰ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﺋﯩﻘﺘﯩﺪﺍﺭﺳﯩﺰ ۋە ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﻪﺗﺴﯩﺰ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﻗﻪﺗﺌﯩﻨﻪﺯەﺭ‪ ،‬ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺋﻮﺑﯩﻴﻜﺘﯩﻨﯩﯔ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﺳﯚﻳﮕﯩﻨﯩﻨﯩﯔ ﺷﺎﻧﯩﻐﺎ ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﮕﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﺸﻰ ﻣﯘﻫﻪﻗﻘﻪﻗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺷﺎﭘﺎﺋﯩﺘﯩﮕﻪ ﻣﯘﻫﺘﺎﺟﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﻫﻪﻗﯩﻘﯩﺘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﻪﻗﻠﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺶ ۋە ﺑﯘ ﭼﯜﺷﻪﻧﮕﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳﯚﺯ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪپ ﻳﯧﺰﯨﭗ ﭼﯩﻘﯩﺶ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺋﻪﺳﻠﯩﺪە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﻣﺎﻫﯩﻴﯩﺘﯩﮕﻪ‬ ‫ﺋﺎﺋﯩﺖ ﺑﺎﻳﺎﻧﻼﺭﻧﻰ‪ ،‬ﺳﯜﻛﯜﺗﻨﯩﯔ ﭼﻪﻛﺴﯩﺰﻟﯩﮕﯩﺪە ﺋﺎﺧﯩﺮﻻﺷﺘﯘﺭۇﺷﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﺎﻣﺎﻝ ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻧﻪﻣﯘﻧﻪ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻨﻰ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪﺷﻜﻪ ﺗﯩﻠﯩﻤﯩﺰ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﺎﺟﯩﺰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪،‬‬ ‫ﻗﻪﻟﺒﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﺗﯩﻠﯩﻤﯩﺰﻏﺎ ﺗﯚﻛﯜﻟﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺭﻣﯘ ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ ﺩەﺭﻳﺎﺩﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻣﭽﯩﮕﻪ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺋﺎﺯﺩۇﺭ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻗﻪﻟﺐ ۋە ﺗﯩﻞ ﺋﯘﻧﻰ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪﺷﻜﻪ ﺋﺎﺟﯩﺰﺩۇﺭ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻧﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ۋە ﺋﯧﺴﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﺳﺎﻟﻐﺎﻥ ﻫﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﭼﯜﺷﻠﯘﻕ‬

‫‪9‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯩﻴﺎﺗﻰ‪ ،‬ﺭﻭﻫﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻰ‪ ،‬ﺷﺌﯧﺮﯨﻴﻪﺗﻰ ۋە ﻻﺗﺎﭘﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻰ ﺋﯧﻨﯩﻘﺘﯘﺭ‪ .‬ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﺘﯩﻜﻰ‬ ‫ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻣﯩﯔ ﺧﯩﻞ ﻧﻪﻗﯩﺶ ۋە ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻗﯘﺩﺭەﺕ ﺋﯧﻘﯩﻤﻠﯩﺮﻯ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻧﯘﺭﯨﺪﯨﻦ ﭼﺎﻗﻨﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺑﻪﺳﺴﯘﻣﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺩﺩﻯ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﻧﻪﺷﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺶ ﺷﻪﺭﯨﭙﯩﮕﻪ ﻣﯘﻳﻪﺳﺴﻪﺭ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺋﻪﺳﻪﺭﺩە‪ ،‬ﺑﯩﺰﻧﻰ ﻗﯘﺗﯘﻟﺪۇﺭﻏﯘﭼﻰ ﻳﻮﻟﺒﺎﺷﭽﯩﻤﯩﺰ »ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﯩﯔ ﭘﻪﺧﺮﻯ« ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ‬ ‫ﻣﯘﺳﺘﺎﭘﺎ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺕ ﻣﻪﺷﺌﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ﻛﯚﯕﻠﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﻧﯘﺭﻻﻧﺪۇﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ۋە ﻫﻪﻕ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻛﯩﺘﺎپ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﺯ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﯩﻨﻰ ﻛﯜﭼﯩﻤﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻳﯧﺘﯩﺸﯩﭽﻪ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﺷﻘﺎ ﺗﯩﺮﯨﺸﺘﯘﻕ‪ .‬ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ ۋە ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﻣﯚﻣﯩﻨﻨﯩﯔ ﻗﻪﻟﺒﯩﻨﻰ ﻳﯘﺭۇﺗﯘپ‪ ،‬ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭﯨﻨﻰ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭﻻﺷﺘﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬ ‫ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﻛﻪﺷﭙﯩﻴﺎﺗﻼﺭ ﺋﯘﻧﻰ ﺗﻪﺳﺘﯩﻘﻼﺷﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﺷﺒﯘ ﻛﯩﺘﺎۋﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﻳﯧﯖﻰ ﻧﯘﺳﺨﯩﺴﯩﺪﺍ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪە ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻫﯧﻜﻤﻪﺗﻜﻪ ﺩﺍﺋﯩﺮ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ‬ ‫ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﻪﺯﯨﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯩﻼۋە ﻗﯩﻠﺪۇﻕ‪.‬‬ ‫ﺳﯚﻳﯜﻣﻠﯜﻙ ﺋﻮﻗﯘﺭﻣﻪﻥ!‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰە ۋە‬ ‫ﺗﻪﺑﻠﯩﻐﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻛﯘﻧﯩﻤﯩﺰﺩە ﺑﯩﺰﮔﯩﭽﻪ ﻳﯩﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﺮﻯ ﻳﻮﻕ ﺩﯦﻴﻪﺭﻟﯩﻜﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺑﻪﺧﺘﯩﻴﺎﺭ‬ ‫ﺋﯜﻣﻤﯩﺘﯩﮕﻪ ﺧﺎﺱ ﺑﯩﺮ ﺭەﻫﻤﻪﺕ )ﻟﯘﺗﯘپ( ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺳﯜﭘﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﯩﮕﯩﭽﻪ‬ ‫ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﺸﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﯩﻼﻫﻰ ﺋﯩﻜﺮﺍﻡ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻗﯘﻟﻰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﻪﻫﻤﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ۋە ﺑﯩﺰ‬ ‫ﺑﻪﻫﺮﯨﻤﻪﻥ ﺑﻮﻟﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﻧﯧﺌﻤﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯜﻳﯜﻛﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺧﺎﺗﯩﺮﻻﺗﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺰ ﻫﯚﺭﻣﻪﺗﻠﻪپ ﺋﯚﻳﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺗﯚﺭﯨﺪە ﺋﺎۋﺍﻳﻼپ ﺳﺎﻗﻼۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﻣﯘﻫﺎﭘﯩﺰەﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺭەﺑﺒﯩﻤﯩﺰ ﺋﯘ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺋﺎﻣﺎﻧﯩﺘﯩﻨﻰ ﻗﻪﻟﺒﯩﻤﯩﺰﮔﯩﻤﯘ ﻧﻪﻗﯩﺶ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺭۇﻫﯩﻤﯩﺰﻏﺎ ﺷﯩﭙﺎ ﻣﻪﻧﺒﻪﺳﻰ‪ ،‬ﺩۇﻧﻴﺎ ۋە ﺋﺎﺧﯩﺮەﺕ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﻧﯩﺠﺎﺗﻠﯩﻖ ﺳﻪۋەﺑﻰ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻱ !‪...‬‬ ‫ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺋﯘﺭۇﻕ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﻗﻪﺗﺌﯩﻨﻪﺯەﺭ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺗﻮﭘﺮﺍﻗﺘﯩﻦ ﺋﯜﻧﯜپ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ‬ ‫ﮔﯩﻴﺎﺳﯩﻨﯩﯔ ﺳﯜﭘﯩﺘﻰ ﺗﻮﭘﺮﺍﻗﻨﯩﯔ ﻣﯘﻧﺒﻪﺕ ﻳﺎﻛﻰ ﻣﯘﻧﺒﻪﺕ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﺑﺎﻏﻠﯩﻘﺘﯘﺭ‪ .‬ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ‬ ‫ﻛﯚﯕﻠﯩﻤﯩﺰﺩە »ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ« ﻣﯘﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﺦ ﺗﺎﺭﺗﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﻛﻪﻣﭽﯩﻠﯩﻚ ۋە ﻗﯘﺳﯘﺭﻻﺭ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﺑﯩﺰﮔﯩﻼ ﺋﺎﺋﯩﺘﺘﯘﺭ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ‪ ،‬ﺷﯘﻧﭽﻪ ﻛﻪﻣﭽﯩﻠﯩﻜﻰ ﺑﺎﺭ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ »ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺭەﺳﯘﻟﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ۋﺍﺳﺘﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﻨﻰ ﺗﯩﻠﻪپ« ﻗﻪﻟﻪﻣﮕﻪ‬

‫‪10‬‬

‫ﻛﯩﺮﯨﺶ ﺳﯚﺯ‬

‫ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺋﻪﺳﻪﺭﻧﻰ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻗﻪﻟﺒﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﮔﯜﻟﺸﯩﻨﻰ ۋە ﭘﻪﻳﺰﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻣﻪﻧﺒﻪﺳﻰ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻱ!‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺭەﺳﯘﻟﯩﻨﻰ ﭼﯩﻦ ﻗﻪﻟﺒﯩﺪﯨﻦ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭۈپ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺑﺎﻏﻠﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ۋە ﺑﯘ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺗﻨﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﺗﯘﺗﯘﺷﻘﺎ ﻗﺎﺩﯨﺮ ﺑﻮﻻﻟﯩﻐﺎﻥ ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭ‬ ‫ﻧﯧﻤﯩﺪﯦﮕﻪﻥ ﺑﻪﺧﺘﻠﯩﻚ‪-‬ﻫﻪ!‬ ‫ﻗﻪﺩﯨﺮﻟﯩﻚ ﺋﻮﻗﯘﺭﻣﻪﻥ!‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭەﺳﯘﻟﯩﻐﺎ ﺩۇﺭۇﺕ ۋە ﺳﺎﻻﻣﻨﻰ ﻛﯚپ ﺋﻮﻗﯘپ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻛﯚﯕﯜﻝ‬ ‫ﺭﯨﺸﺘﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﻛﯜﭼﻠﻪﻧﺪۈﺭەﻳﻠﻰ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﻪڭ ﻗﻮﺭﻗﯘﻧﭽﻠﯘﻕ ﻛﯜﻧﺪە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﺎﺭﺩﯨﻤﻰ ۋە‬ ‫ﺷﺎﭘﺎﺋﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﯩﻤﯩﺰ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﺳﯩﺮﺍﺗﯩﻠﻤﯘﺳﺘﺎﻗﯩﻢ )ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻳﻮﻝ(ﻏﺎ ﻳﯩﮕﺎﻧﻪ ﻳﻮﻟﺒﺎﺷﭽﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﻪﻳﯩﻨﻠﯩﮕﻪﻥ‬ ‫ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻣﻪﻧﻪ ﺋﯩﻘﻠﯩﻤﯩﺪﯨﻦ ﻗﻪﻟﺒﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻧﯧﺴﯩﯟە‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﯟﯨﻴﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﻛﯚﯕﻠﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﻣﻮﻝ ﺷﻪﺑﻨﻪﻣﻠﻪﺭ ﻳﺎﻏﺪۇﺭﻏﺎﻱ! ﻗﻪﻟﺒﯩﻤﯩﺰ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺭەﺳﯘﻟﯩﻐﺎ ﺋﺎﺷﯩﻖ ﺳﯚﻳﮕﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﻪﺑﻪﺩﻯ ﻣﺎﻛﺎﻧﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻱ! ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ‬ ‫ﻫﻪﻣﻤﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺷﺎﭘﺎﺋﯩﺘﯩﮕﻪ ﻧﺎﺋﯩﻞ ﻗﯩﻠﻐﺎﻱ!‬ ‫ﺋﺎﻣﯩﻦ!‪...‬‬ ‫ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﻧﯘﺭﻯ ﺗﻮﭘﺒﺎﺵ‬ ‫‪-٢٠٠٧‬ﻳﯩﻠﻰ ﺩﯦﻜﺎﺑﯩﺮ‪ ،‬ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻝ‬

‫‪11‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ‬ ‫ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ‬

‫»)ﺭەﺳﯘﻟﯘﻡ( ﺑﯩﺰ ﺳﯧﻨﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﺎﻟﻪﻣﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭙﻼ ﺋﻪۋەﺗﺘﯘﻕ‪«.‬‬ ‫)ﺋﻪﻧﺒﯩﻴﺎ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-107‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫‪12‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ‬ ‫ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ‬

‫»ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﯩﯔ ﭘﻪﺧﺮﻯ« ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ‬ ‫ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺩۇﻧﻴﺎﻧﻰ ﺷﻪﺭەﭘﻠﻪﻧﺪۈﺭﯨﺸﻰ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ۋە ﺭۇﻫﻼﺭ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﻨﯩﯔ ﻏﯘﺟﯩﺴﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻣﯘﺳﺘﺎﭘﺎﻏﺎ ﺳﺎﻻﻡ!‪...‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ۋە ﺭۇﻫﻼﺭ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﮕﻪ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻥ ﺋﻪﻟﭽﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻣﯘﺳﺘﺎﭘﺎﻏﺎ ﺳﺎﻻﻡ!‪...‬‬ ‫ﻣﻪﻛﻜﻪ ۋە ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﻤﺎﻣﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻣﯘﺳﺘﺎﭘﺎﻏﺎ ﺳﺎﻻﻡ!‪...‬‬ ‫ﻫﻪﺳﻪﻥ ۋە ﻫﯜﺳﻪﻳﯩﻨﻨﯩﯔ ﺑﻮۋﯨﺴﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻣﯘﺳﺘﺎﭘﺎﻏﺎ ﺳﺎﻻﻡ!‪.....‬‬ ‫ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﻰ ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ ﺭەﻫﻤﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺪﺍﺭە ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﯘ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ۋە‬ ‫ﺷﻪﭘﻘﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺋﻪﺳﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ‬ ‫ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ ۋە ﺑﯘ ﺋﯜﺳﺘﯜﻧﻠﯜﻛﻜﻪ ﻻﻳﯩﻖ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻪﻗﺪﯨﻢ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﯘ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﻪﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻮﻟﯘﻕ‬ ‫ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﭗ ﺋﯩﺪﺭﺍﻙ ﻗﯩﻼﻟﯩﺸﯩﺪﺍ ﻳﯧﺘﻪﺭﻟﯩﻚ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻐﺎ‬ ‫ﺋﻪﻗﯩﻞ‪-‬ﺋﯩﺪﺭﺍﻙ ۋە ﺑﯩﯟﺍﺳﺘﻪ ﺳﻪﺯﮔﯜﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻧﯩﺌﻤﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﯧﺮﯨﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮ‬ ‫ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﻳﻮﻝ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﯜﭼﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﻪۋەﺗﻜﻪﻥ ۋە ﺑﯘ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﻰ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻳﯧﻘﯩﻨﻼﺷﺘﯘﺭۇﺵ ﻳﻮﻟﯩﺪﯨﻜﻰ ﻳﺎﺭﺩەﻣﻠﻪﺭ ﻛﻪﻡ‪-‬ﻛﯜﺗﺴﯩﺰ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﻳﺎﺭﺩەﻣﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﭼﯘﻗﻘﯩﺴﻰ ﺷﻪﻙ‪-‬ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻪﻣﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻥ ﺋﺎﺧﯩﺮ ﺯﺍﻣﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﻯ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻣﯘﺳﺘﺎﭘﺎ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻣﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺶ ﺯەﻧﺠﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪڭ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﺑﯩﺮ ﻫﺎﻟﻘﺎ ﻫﯩﺴﺎﭘﻼﻧﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﯩﻼﺩﻯ ‪-٥٧١‬ﻳﯩﻠﻰ ‪-٤‬ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ‪-٢١‬ﻛﯜﻧﻰ )ﺭﺍﺑﯩﺌﯘﻟﺌﻪۋۋەﻝ ﺋﯧﻴﯩﻨﯩﯔ‬

‫‪13‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫‪-١٢‬ﻛﯜﻧﻰ( ﺩۈﺷﻪﻧﺒﻪ ﺳﻪﻫﻪﺭﺩە ﻛﯜﻥ ﭼﯩﻘﯩﺸﺘﯩﻦ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺗﻮﻏﯘﻟﯘپ ﺩۇﻧﻴﺎﻧﻰ‬ ‫ﺷﻪﺭەﭘﻠﻪﻧﺪۈﺭﮔﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺩۇﻧﻴﺎﻏﺎ ﻛﯧﻠﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺭەﻫﻤﯩﺘﻰ ﻳﯧﻐﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺳﻪﻫﻪﺭﻟﻪﺭ‬ ‫ۋە ﺋﺎﺧﺸﺎﻣﻼﺭﻧﯩﯔ ﺭەﯕﮕﻰ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺩﻯ‪ ،‬ﻫﯩﺴﺴﯩﻴﺎﺗﻼﺭ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭﻻﺷﺘﻰ‪ .‬ﺳﯚﺯﻟﻪﺭ‪ ،‬ﺳﯚﻫﺒﻪﺗﻠﻪﺭ‬ ‫ۋە ﻟﻪﺯﺯەﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﻣﻰ ﺷﯩﺮﯨﻨﻠﻪﺷﺘﻰ‪ ،‬ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺷﻪﻳﺌﯩﻠﻪﺭ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺧﺎﺱ ﻣﻪﻧﺎ ۋە ﺳﺎﻻﭘﻪﺗﻜﻪ‬ ‫ﺋﯧﺮﯨﺸﺘﻰ‪ ،‬ﺑﯘﺗﻼﺭ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﭼﯜﺷﯜپ ﭼﯧﻘﯩﻠﺪﻯ‪ ،‬ﻛﺴﺮﺍﻻﺭ )ﺋﯩﺮﺍﻥ ﺷﺎﻫﻠﯩﺮﻯ( ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻣﺎﺩﺍﻳﯩﻦ ﺳﺎﺭﺍﻳﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﻫﻪﻳﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺗﯜۋﺭۈﻛﻠﻪﺭ‪ ،‬ﻣﯘﻧﺎﺭﻻﺭ ﻳﯩﻘﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺳﺎۋە ﻛﯚﻟﻰ‪ ١‬ﺯۇﻟﯘﻡ‬ ‫ﭘﺎﺗﻘﺎﻗﻠﯩﻘﻰ ﺷﻪﻛﻠﯩﺪە ﻗﯘﺭۇپ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻛﯚﯕﯜﻟﻠﻪﺭﮔﻪ ﺑﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ۋە ﻣﻮﻟﭽﯩﻠﯩﻖ ﺗﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺟﺎﻫﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺯﺍﻣﺎﻥ ۋە‬ ‫ﻣﺎﻛﺎﻧﺪﺍ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯩﻲ‪ ،‬ﺋﺎﺧﯩﺮﺯﺍﻣﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﻪﮔﯩﺸﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‬ ‫ﺩەﺳﻠﻪﭘﻜﻰ ﺑﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﻣﻪﻧﺒﻪﻟﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺧﺎﺗﯩﺮﯨﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ‬ ‫ﺳﯜﺕ ﺋﺎﻧﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺗﻪﻟﻪﻳﻠﯩﻚ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﺳﯜۋەﻳﺒﻪ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺳﯜۋەﻳﺒﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺩۈﺷﻤﯩﻨﻰ ﺋﻪﺑﯘﻟﻪﻫﻪﺑﻨﯩﯔ ﭼﯚﺭﯨﺴﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﯜۋەﻳﺒﻪ ﺋﻪﺑﯘﻟﻪﻫﻪﺑﮕﻪ ﺟﯩﻴﻪﻧﯩﻨﯩﯔ ﺗﻮﻏﯘﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺧﻮﺷﺨﻪۋەﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﺋﻪﺑﯘﻟﻪﻫﻪﺏ ﺑﯩﺮ ﺗﻮﻗﻘﯩﻨﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﻟﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﯘﻝ ﺗﻮﻏﯘﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺧﻮﺵ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯘ ﭼﯚﺭﯨﻨﻰ ﻗﯘﻟﻠﯘﻗﺘﯩﻦ ﺋﺎﺯﺍﺕ ﻗﯩﻠﯩﯟەﺗﻜﻪﻥ‪ .‬ﺋﻮﺭۇﻕ‪-‬ﺗﯘﻗﻘﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻖ‬ ‫ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﯩﺪﯨﻦ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻖ ﺩۈﺷﻪﻧﺒﻪ ﻛﯜﻧﻠﯩﺮﻯ ﺋﻪﺑﯘﻟﻪﻫﻪﺑﻨﯩﯔ‬ ‫ﺟﻪﻫﻪﻧﻨﻪﻣﺪە ﺗﺎﺭﺗﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﺎﺯﺍﺑﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﻳﻪﯕﮕﯩﻠﻠﯩﺸﯩﮕﻪ ﺳﻪۋەﺏ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺗﻮﻗﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﺑﺒﺎﺱ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺑﯘ ۋەﻗﻪ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﺑﯘﻟﻪﻫﻪﺏ ﺋﯚﻟﯜپ ﺑﯩﺮ ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﯩﺮ ﻛﯧﭽﻪ ﺋﯘﻧﻰ ﭼﯜﺷﯜﻣﺪە ﻛﯚﺭﺩۈﻡ‪ .‬ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻰ‬ ‫ﻧﺎﭼﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺋﻪﺑﯘﻟﻪﻫﻪﺏ! ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﯩﯔ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﯨﻢ‪.‬‬‫ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩﻧﯩﯔ ﺗﻮﻏﯘﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺧﯘﺷﺎﻝ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺳﯜۋەﻳﺒﯩﻨﻰ ﺋﺎﺯﺍﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻢ‬‫ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﺩۈﺷﻪﻧﺒﻪ ﻛﯜﻧﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﺯﺍﺑﯩﻢ ﻳﯧﻨﯩﻜﻠﯩﺘﯩﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﺋﯘ ﻛﯜﻧﻰ ﺑﺎﺭﻣﺎﻗﻠﯩﺮﯨﻤﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺳﯘ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﺎﻟﻘﯩﻨﻼﻳﻤﻪﻥ‪ - .‬ﺩەپ ﺟﺎۋﺍپ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪) «.‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻛﻪﺳﯩﺮ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﻝ‪-‬ﺑﯩﺪﺍﻳﻪ«‪-٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٢٧٣ ،‬‬

‫ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺟﻪﺯەﺭﻯ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫‪ .١‬ﺳﺎۋە ﻛﯚﻟﻰ ﺗﯧﻬﺮﺍﻧﻨﯩﯔ ﻏﻪﺭﺑﻰ ﺟﻪﻧﯘﺑﯩﺪﯨﻦ ‪ ١٢٥‬ﻛﯩﻠﻮﻣﯧﺘﯩﺮ ﺋﯘﺯﺍﻗﻠﯩﻘﺘﺎ ﻫﻪﻣﯩﺪﺍﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯘﻡ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺳﯜﻳﻰ ﻗﯘﺭۇپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﺳﺎۋە ﺷﻪﻫﺮﻯ ﺑﯩﻨﺎ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ‬

‫»ﺋﻪﺑﯘﻟﻪﻫﻪﺏ ﻛﻪﺑﻰ ﺑﯩﺮ ﻛﺎﭘﯩﺮ ﮔﻪﺭﭼﻪ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﯟﺍﺯﻟﯩﻖ ﺗﯘﭘﻪﻳﻠﻰ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﺋﺎﻟﻼﻫ‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﻰ ﺩۇﻧﻴﺎﻏﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻛﯜﻧﻰ ﺧﯘﺷﺎﻟﻼﻧﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺟﻪﻫﻪﻧﻨﻪﻣﺪە ﺑﯘ ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻘﻨﯩﯔ‬ ‫ﭘﺎﻳﺪﯨﺴﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻗﯩﻴﺎﺱ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﻮﻳﻼپ ﺑﺎﻗﺎﻳﻠﻰ‪ :‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﻣﯩﻦ ﺑﯘ‬ ‫ﻛﯧﭽﯩﮕﻪ ﻫﯚﺭﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﯩﯔ ﭘﻪﺧﺮﻯ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﺎﺷﯩﻘﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻛﯚﯕﻠﯩﻨﻰ ۋە ﺩﺍﺳﺘﯩﺨﯧﻨﯩﻨﻰ ﺋﺎﭼﺴﺎ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ۋە‬ ‫ﺋﯩﻜﺮﺍﻡ ﺑﯩﺮەﺭ‪-‬ﻫﻪ! ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺗﻮﻏﯘﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﻳﺪﺍ ﺋﯘﻧﻰ ﺗﻪﺑﺮﯨﻜﻠﻪﺷﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﻮﺳﯘﻟﻰ‪ :‬ﺩﯨﻨﯩﻲ ﺳﯚﻫﺒﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯘﻳﯘﺷﺘﯘﺭۇپ‪ ،‬ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩﻧﻰ ﻛﯜﭼﻠﻪﻧﺪۈﺭۈﺵ؛ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ‬ ‫ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ﺭۇﻫﺎﻧﯩﻴﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯜﻣﻤﻪﺗﻜﻪ ﺯﯨﻴﺎﭘﻪﺕ ﺑﯧﺮﯨﺶ؛ ﭘﯧﻘﯩﺮ‪-‬ﻧﺎﻣﺮﺍﺕ‪،‬‬ ‫ﻏﯧﺮﯨﺐ‪ ،‬ﻳﯧﺘﯩﻢ‪ ،‬ﺑﯩﭽﺎﺭە ۋە ﺋﯩﮕﻪ‪-‬ﭼﺎﻗﯩﺴﯩﺰ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺑﯧﺸﯩﻨﻰ ﺳﯩﻼﺵ‪ ،‬ﺩەﺭﺗﻤﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﯩﻨﻰ ﺷﺎﺩ ﻗﯩﻠﯩﺶ؛ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺳﻪﺩﯨﻘﻪ ﺑﯧﺮﯨﺶ ۋە‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﻮﻗﯘﺵ‪ ،‬ﺋﻮﻗﯘﺗﯘﺵ ﻛﯧﺮەﻙ‪«.‬‬

‫ ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﺷﺎﻣﻐﺎ ﺗﯩﺠﺎﺭەﺗﻜﻪ ﺑﯧﺮﯨﭗ‪ ،‬ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﺶ ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ‬ ‫ﻛﯧﺴﻪﻝ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺗﻮﻏﯘﻟﯘﺷﺘﯩﻦ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﺎﻱ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﺑﻮۋﺍﻕ ﺋﯩﻘﻠﯩﻢ ﺷﺎﺭﺍﺋﯩﺘﻰ ۋە ﺋﻪﺭەﭘﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﺭپ‪-‬ﺋﺎﺩﯨﺘﻰ ﺳﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ ﺗﯚﺕ‬ ‫ﻳﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺮﮔﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺭﻟﯩﻘﺘﺎ ﺳﯜﺕ ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ )ﺋﯩﻨﯩﻜﺌﺎﻧﯩﺴﻰ( ﻫﻪﻟﯩﻤﻪﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ‬ ‫ﻗﺎﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﺘﻪ ﻳﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺮﮔﻪﻥ ﭼﯧﻐﯩﺪﺍ‪ ،‬ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ ﺋﺎﻣﯩﻨﻪ‪ ،‬ﺩﺍﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﭼﯚﺭﯨﺴﻰ ﺋﯘﻣﻤﯘﺋﻪﻳﻤﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼﻧﯩﯔ ﻗﻪۋﺭﯨﺴﯩﻨﻰ ﻳﻮﻗﻼﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻧﻰ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﮕﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﻪﺳﻨﺎﺩﺍ ﺋﺎﻣﯩﻨﻪ ﺋﺎﻏﺮﯨﭗ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﺑﯟﺍ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻳﻪﺭﺩە‬ ‫ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻣﯘﺷﯘ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺩەﭘﻨﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ ﺷﺎﺋﯩﺮ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﻱ ﺋﻪﺑﯟﺍﺩﺍ ﻳﺎﺗﻘﺎﻥ ﺋﯚﻟﯜﻙ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﻏﭽﻪﯕﺪە ﭼﯩﭽﻪﻙ ﺋﺎﭼﺘﻰ ﺩۇﻧﻴﺎﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﮔﯜﻟﻰ‪«...‬‬ ‫ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﺎﻧﯩﺴﯩﺪﯨﻨﻤﯘ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻳﯧﺘﯩﻢ ﺑﺎﻻ ﺋﯘﻣﻤﯘﺋﻪﻳﻤﻪﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻣﻪﻛﻜﯩﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﻪﻛﻜﯩﺰ ﻳﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺮﮔﻪﻧﺪە ﺑﻮۋﯨﺴﻰ ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻤﯘﺗﻪﻟﻠﯩﺐ‪ ،‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘﻧﻰ ﭘﯩﺪﺍﻛﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﻫﺎﭘﯩﺰەﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺗﺎﻏﯩﺴﻰ ﺋﻪﺑﯘﺗﺎﻟﯩﺐ ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺗﺎﺷﻘﻰ‬ ‫ﻏﻪﻣﮕﯘﺯﺍﺭﻻﺭﺩﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﮕﯩﺴﻰ‪ ،‬ﻣﯘﻫﺎﭘﯩﺰەﺗﭽﯩﺴﻰ ۋە‬ ‫ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﭽﯩﺴﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺭەﺑﺒﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﻪﺗﺘﻪ‪ ،‬ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪڭ ﺋﺎﺟﯩﺰ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‬ ‫ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻳﯚﻟﻪﻧﭽﯜﻛﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ ﺳﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯘ‬

‫‪15‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻛﯧﻴﯩﻨﭽﻪ ﭘﯘﺗﯘﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻳﻮﻝ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﯜﭼﻰ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺷﻪﺧﺴﯩﻴﻪﺕ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺸﺎﺭﯨﺘﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﻖ ۋە ﺋﯚﺳﻤﯜﺭﻟﯜﻙ ﭼﺎﻏﻠﯩﺮﻯ ﻳﯧﺘﯩﻤﻠﯩﻜﺘﻪ ﺋﯚﺗﺘﻰ‪ .‬ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯩﺴﯩﻞ ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ‪-‬ﭘﻪﺯﯨﻠﯩﺘﻰ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﭘﺎﺭﻻﻕ ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﺒﺎﻟﯩﺪﯨﻦ ﺩﯦﺮەﻙ ﺑﯧﺮﯨﭗ‬ ‫ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪.‬‬

‫ﺋﯚﻳﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‬ ‫ﻧﯩﻬﺎﻳﻪﺕ ‪ ٢٥‬ﻳﺎﺷﻘﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﻗﯘﺭەﻳﺶ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﺴﯩﻞ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ‬ ‫ﺧﻪﺩﯨﭽﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﻳﻠﻪﻧﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺧﻪﺩﯨﭽﻪ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ‪ ١٥‬ﻳﺎﺵ ﭼﻮڭ‪ ،‬ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺗﯘﻝ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻣﯧﻠﻰ ۋە ﺟﯧﻨﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻳﺎﺭ‪-‬ﻳﯜﻟﻪﻙ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩۇﻧﻴﺎﻏﺎ ﺋﯚﻟﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﯘﺩەﻙ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﺋﯩﻨﺎﻕ ۋە ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﻫﺎﻳﺎﺕ‬ ‫ﻳﺎﺷﯩﺪﻯ‪ .‬ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ۋە ﺗﺎﻳﺎﻧﭽﯩﺴﯩﺰ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﻫﻪﺭﺯﺍﻣﺎﻥ ﺧﻪﺩﯨﭽﻪ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻳﺎﺭﺩەﻡ‬ ‫ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻫﯩﺮﺍ ﻏﺎﺭﯨﺪﯨﻦ ﻗﻮﺭﻗﻘﺎﻥ ۋە ﺟﯩﺪﺩﯨﻴﻠﻪﺷﻜﻪﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ‬ ‫ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺧﻪﺩﯨﭽﻪ! ﻣﺎﯕﺎ ﻛﯩﻤﻤﯘ ﺋﯩﺸﯩﻨﻪﺭ؟ ‪ -‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ‪ ،‬ﺑﯘ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﺋﺎﻳﺎﻝ‪:‬‬‫ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻗﻪﺳﻪﻡ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﯧﻨﻰ ﻫﻪﺭﮔﯩﺰ ﺭەﺳﯟﺍ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪۇ! ﭼﯜﻧﻜﻰ‬‫ﺳﻪﻥ ﺋﻮﺭۇﻕ‪-‬ﺗﯘﻗﻘﺎﻧﻼﺭﻧﻰ‪ ،‬ﺋﺎﺟﯩﺰﻻﺭﻧﻰ ﻫﯩﻤﺎﻳﻪ ﻗﯩﻠﯩﺴﻪﻥ‪ .‬ﻧﺎﻣﺮﺍﺗﻼﺭﻧﻰ ﻳﯚﻟﻪﻳﺴﻪﻥ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭ ﺑﯧﺮەﻟﻤﯩﮕﻪﻧﻨﻰ ﺳﻪﻥ ﺑﯩﺮﯨﺴﻪﻥ‪ .‬ﻣﯩﻬﻤﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺩﺍﺳﺘﯩﺨﺎﻧﻨﻰ ﻣﻪﺭﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﻛﻪڭ ﺋﺎﭼﯩﺴﻪﻥ‪ ،‬ﻫﻪﻕ ﻳﻮﻟﻨﻰ ﺋﯩﺴﺘﯩﮕﻪﻧﻠﻪﺭﮔﻪ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﯩﺴﻪﻥ‪ ...‬ﺋﻪﻱ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪﻟﭽﯩﺴﻰ! ﻣﻪﻥ ﺳﺎﯕﺎ ﺋﯩﺸﯩﻨﯧﻤﻪﻥ! ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﯖﻨﻰ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻳﻮﻟﯩﻐﺎ ﺋﺎﻟﺪﻯ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯧﻨﻰ ﺩەۋەﺕ ﻗﯩﻞ! ‪ -‬ﺩﯦﺪﻯ ۋە ﺗﻮﻧﺠﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ ﺗﻮﻧﺠﻰ‬ ‫ﻗﻮﻟﻠﯩﻐﯘﭼﯩﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺧﻪﺩﯨﭽﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﯩﻞ ﭘﻪﺯﯨﻠﯩﺘﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻕ ﻛﯚﯕﯜﻟﻠﯜﻛﻰ‬ ‫ۋە ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﯩﺘﯩﻨﻰ ﻫﯧﭽﺒﯩﺮ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺋﯘﻧﺘﯘپ ﻗﺎﻟﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺧﻪﺩﯨﭽﻪ ۋﺍﭘﺎﺕ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻨﻤﯘ ﻫﻪﺭ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﻗﯘﺭﺑﺎﻧﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺧﻪﺩﯨﭽﯩﻨﯩﯔ ﺗﻮﻗﻘﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻐﺎ‬ ‫ﮔﯚﺵ ﺋﻪۋەﺗﯩﭗ ﺑﯧﺮەﺗﺘﻰ‪ .‬ﺧﻪﺩﯨﭽﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺳﯧﻐﯩﻨﯩﺶ ﻫﯩﺴﺴﯩﻴﺎﺗﯩﻨﻰ ﻗﻪﻟﺒﯩﺪە ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺋﯚﻣﯜﺭ ﺳﺎﻗﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻧﯩﻜﺎﻫ ﺗﯘﺭﻣﯘﺷﯩﺪﺍ ﺩەﺳﻠﻪﭘﻜﻰ ‪ ٢٤‬ﻳﯩﻞ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ‬ ‫ﺧﻪﺩﯨﭽﻪ ﺑﯩﻠﻪﻧﻼ ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﯘ ﻛﯜچ‪-‬ﻗﯘۋۋﯨﺘﻰ ﺋﻮﺭﻏﯘپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﻳﺎﺵ ۋە ﻗﺎۋۇﻝ‬ ‫ﻳﯩﮕﯩﺖ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺧﻪﺩﯨﭽﯩﻨﯩﯔ ۋﺍﭘﺎﺗﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯚﻳﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﺋﯩﺴﻼﻣﯩﻲ‬ ‫ۋە ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﻲ ﺑﯩﺮ ﻏﺎﻳﯩﻨﯩﯔ ﺋﻮﺑﻴﯧﻜﺘﻰ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ‬ ‫ﻗﯩﺰ ۋە ﻳﯧﺸﻰ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﻳﯧﺸﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﭼﻮڭ‬

‫‪16‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ‬

‫ﺗﻮﻝ ﺧﯘﺗﯘﻧﻼﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺳﻪۋەﺑﻰ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻏﺎ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺷﻪﺭﯨﺌﻪﺕ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﯚﮔﯩﺘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺩﯦﮕﻪﻧﺪەﻛﻼ‪ ،‬ﺯﯨﻬﻨﻰ ﺋﯚﺗﻜﯘﺭ‪ ،‬ﺋﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻖ‬ ‫ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻏﺎ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﺷﻪﺭﯨﺌﻪﺕ ﻫﯚﻛﯜﻣﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﭘﯘﺧﺘﺎ‪ ،‬ﭘﯩﺸﺸﯩﻖ ﺋﯩﮕﻪﻟﻠﻪپ‪ ،‬ﺩﯨﻨﯩﻲ‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﻢ ﺳﺎﻫﻪﺳﯩﺪە ﻛﺎﻣﺎﻟﻪﺗﻜﻪ ﻳﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪» :‬ﺩﯨﻨﻨﯩﯔ ﺋﯜﭼﺘﯩﻦ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻗﯩﺴﻤﯩﻨﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪﺩﯨﻦ ﺋﯚﮔﯩﻨﯩﯖﻼﺭ!« ﺩﯦﻴﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﯘ ﺭﯨﺌﺎﻟﻠﯩﻘﻘﺎ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ۋﺍﭘﺎﺗﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﻣﻮﻝ ﺑﯩﻠﯩﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﺭ‪-‬ﺋﺎﻳﺎﻝ‬ ‫ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺩﯨﻨﯩﻲ ﺗﻪﻟﯩﻢ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭ ﻛﯧﻴﯩﻨﭽﻪ ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻣﯘﺳﺘﻪﻫﻜﻪﻡ‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﺳﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﻳﻼﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﯩﺸﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺋﻪﺑﯘ ﻣﯘﺳﺎ ﺋﻪﺷﺌﻪﺭﯨﻴﻨﯩﯔ ﻗﻮﺷﯘﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭ‬ ‫ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪» :‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺳﯜﻧﻨﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﻻﻗﯩﺪﺍﺭ ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﮕﻪ‬ ‫ﻳﻮﻟﯘﻗﻘﺎﻥ ۋﺍﻗﺘﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﺮﺍﻫﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪﺩﯨﻦ ﺳﯘﺭﺍﻳﺘﺘﯘﻕ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﺟﺎۋﺍﺑﯩﺪﯨﻦ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﻗﺎﻳﯩﻞ ﻗﯩﻠﻐﯘﺩەﻙ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻻﺗﺘﯘﻕ‪«.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﻳﻠﯩﻨﯩﺸﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﺳﻪۋەﺏ‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ ﺭەﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ ﺳﻪۋﺭ ﻏﺎﺭﯨﺪﺍ »ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮﻯ« ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ۋەﻗﻪ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺗﻪۋﺑﻪ ﺳﯘﺭﯨﺴﻰ ‪ -٤٠‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﯚﻳﻠﯩﻨﯩﺸﻨﯩﯔ ﻣﻪﻗﺴﯩﺘﯩﻨﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺟﯩﻨﺴﯩﻲ ﺷﻪﻫﯟەﺕ ﺋﯜﭼﯜﻧﻼ ﺩەپ ﻗﺎﺭﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻛﺎﻟﻠﯩﺴﻰ ﺋﺎﺩﺩﻯ ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭ ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻜﻰ ﻫﯧﻜﻤﻪﺗﻨﻰ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﺎﺟﯩﺰﺩۇﺭ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺷﻪﻫﯟەﺕ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯚﻳﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺋﯚﻣﺮﯨﻨﯩﯔ ﻳﺎﺵ ۋە ﻗﺎۋۇﻝ‬ ‫ﭼﺎﻏﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯚﺯﯨﺪﯨﻦ ‪ ١٥‬ﻳﺎﺵ ﭼﻮڭ ﺗﯘﻝ ﺧﯘﺗﯘﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﻣﯩﮕﻪﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻧﯩﻜﺎﻫ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺳﯚﺯﻟﻪﻧﮕﻪﻥ ﺑﻪﺯﻯ ﺑﯘﻫﺘﺎﻧﻼﺭ ﺑﯘﻧﻰ‬ ‫ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﯜﭼﯩﻨﯩﯔ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘ ﺩۇﻧﻴﺎﺳﯩﻨﻰ ﺋﻪﻛﺲ ﺋﻪﺗﺘﯜﺭۈپ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ ﺧﺎﻻﺱ‪.‬‬

‫ﻫﯩﺮﺍ ﻏﺎﺭﻯ ۋە ﺗﯘﻧﺠﻰ ۋەﻫﻴﻰ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻳﺎﺵ ۋﺍﻗﺘﯩﺪﺍ ﭘﺎﻛﯩﺰە ﺑﯩﺮ ﻫﺎﻳﺎﺕ‪ ،‬ﺗﻮﻱ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‬ ‫ﺑﻪﺧﺘﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻗﯩﺮﯨﻖ ﻳﺎﺷﻘﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻚ‬ ‫ﺷﻪﺭﯨﭙﯩﮕﻪ ﻧﺎﺋﯩﻞ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﯩﺮﯨﻖ ﻳﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺮﮔﯩﻠﻰ ﺋﺎﻟﺘﻪ ﺋﺎﻱ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻗﯘﺩﺭەﺕ ﻣﻪﻛﻜﯩﺪﯨﻜﻰ ﻫﯩﺮﺍ‬ ‫ﻏﺎﺭﯨﻨﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻟﻪﺩۇﻧﻨﯩﻲ ﺋﯩﻠﯩﻢ )ﺋﯩﭽﻜﻰ‪ ،‬ﺳﯩﺮﻟﯩﻖ ﺋﯩﻠﯩﻢ( ﺋﯚﮔﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﻪﻛﺘﻪپ‬ ‫ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺋﺎﭼﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺩەﺭﺳﻠﻪﺭ ﻣﻪﺧﭙﻰ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﺘﻪ ﭘﺎﻧﻰ ۋە ﺑﺎﻗﻰ ﺩەﺭﺳﻠﻪﺭ‬ ‫ﺋﻮﻗﯘﻟﺪﻯ‪ .‬ﻧﯩﻬﺎﻳﻪﺕ ﻗﯩﺮﯨﻖ ﻳﺎﺷﻘﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە‪:‬‬

‫‪17‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ »ﺳﯧﻨﻰ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ ﺭەﺑﺒﯩﯖﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻮﻗﯘ!« )ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ‪-٩٦‬‬‫ﺳﯜﺭە ‪-١‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺧﯩﺘﺎﺏ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﯩﺮﺷﺎﺩ ﺳﺎﻻﻫﯩﻴﯩﺘﻰ ۋە ﻧﯚﺑﯜۋۋەﺕ‬ ‫)ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻚ( ﺷﺎﻫﺎﺩەﺗﻨﺎﻣﯩﺴﻰ ﺑﯧﺮﯨﻠﺪﻯ‪.‬‬

‫ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯩﺪﺭﺍﻙ ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﯩﺘﯩﻤﯩﺰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺩەﺳﻠﻪﭘﻜﻰ ﺋﺎﻟﺘﻪ ﺋﺎﻱ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﺪﺍ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ۋەﻫﻴﻰ »ﺭﺍﺳﺖ ﭼﯜﺵ« ﺷﻪﻛﻠﯩﺪە ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‪ .‬ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﻫﯩﺮﺍ ﻏﺎﺭﻯ ﺗﻮﭘﺮﺍﻕ‬ ‫ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﺑﯩﺨﻠﯩﻨﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﯘﺭۇﻗﻨﯩﯔ ﻳﯧﺘﯩﻠﯩﺶ ﻣﺎﻛﺎﻧﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪۇﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺮﺍﻕ ﺑﯘ ﻣﺎﻛﺎﻧﺪﺍ‬ ‫ﻳﯧﺘﯩﻠﮕﻪﻥ ﺭۇﻫﯩﻲ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﯨﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﻣﺎﻫﯩﻴﯩﺘﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﺋﻪﺑﻪﺩﯨﻲ ﻣﻪﺟﻬﯘﻟﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺗﺎﺷﻘﻰ ﻛﯚﺭﯨﻨﯩﺸﺪﯨﻦ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ ﻫﯩﺮﺍ ﻏﺎﺭﯨﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﺸﻜﻪ‬ ‫ﻣﻪﺟﺒﯘﺭﻟﯩﻐﺎﻥ ﺋﺎﻣﯩﻠﻼﺭ‪ :‬ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺑﻮﺯۇﻟﯘﺵ‪ ،‬ﺧﻪﻟﻘﻨﯩﯔ ﻧﺎﻣﺮﺍﺗﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﺋﻪﺧﻼﻗﻨﯩﯔ‬ ‫ﭼﯩﺮﯨﻜﻠﯩﻜﻰ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺳﻪۋەﺑﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺟﯧﻨﻰ ﺳﯩﻘﯩﻠﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﺎﺯﺍﭘﻼﻧﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻗﻪﻟﺒﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﺗﯘﻳﻐﯘﺳﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺑﯘ ﺑﺎﺳﻘﯘچ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﻣﻪﯕﮕﯜﻟﯜﻙ ﻣﻪﺷﺌﻪﻝ ﺑﻮﻟﻐﯘﭼﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ‬ ‫ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﭘﺎﻙ ﻗﻪﻟﺒﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﺪﺭﺍﻛﯩﻐﺎ ﻻﻳﯩﻖ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻟﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺑﺎﺳﻘﯘچ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ۋەﻫﻴﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯۈﺷﺘﯩﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﯩﻴﻪﺗﻨﻰ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﻻﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﯩﻨﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺑﺎﺳﻘﯘچ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﯩﻴﻪﺗﻨﻰ ﻧﻮﺭﻣﺎﻝ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﺎﺳﺎﻧﻠﯩﻘﭽﻪ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﻻﻟﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ﺧﯘﺩﺩﻯ ﺗﯚﻣﯜﺭﻧﯩﯔ ﭘﻮﻻﺗﻘﺎ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‪ ،‬ﺋﯩﭽﻜﻰ‬ ‫ﻳﻮﺷﯘﺭۇﻥ ﻛﯜﭼﻨﯩﯔ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﻣﯘﺩﺩەﺗﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺳﯩﺮﺗﻘﺎ ﺗﯧﺸﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺸﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻗﯩﻞ‪-‬ﺋﯩﺪﺭﺍﻛﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺳﯩﺮﻧﯩﯔ ﻣﺎﻫﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﯩﻨﻪﻟﯩﺸﯩﻨﻰ ۋە ﺋﯘﻧﻰ ﺳﯚﺯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﻳﯩﻞ‬ ‫ﻗﯩﻼﺭﻟﯩﻖ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪپ ﺑﯧﺮەﻟﯩﺸﯩﻨﻰ ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﺭ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻗﯩﻴﯩﻦ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺳﯩﺮ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﮕﻪ ﻗﻪﻟﺐ ﺩەﺭﯨﺰﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﻗﺎﺭﺍﺷﻘﺎ ﻗﺎﺩﯨﺮ ﺑﻮﻻﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻼﺭ ﺋﻪﺑﯘ ﺟﻪﻫﻞ ۋە‬ ‫ﺋﻪﺑﯘ ﻟﻪﻫﻪﺑﻨﯩﯔ ﻗﺎﺭﺍ ﺭەﯕﻠﯩﻚ ﺑﺎﻳﺮﯨﻐﻰ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﺗﻮﭘﻼﻧﻐﺎﻥ ﺑﻪﺩﺑﻪﺧﻠﻪﺭ ﮔﻮﺭﻭﻫﯩﺪۇﺭ‪.‬‬

‫ﻫﯩﺠﺮەﺕ ۋە ﺳﻪۋﺭ ﻏﺎﺭﻯ‬ ‫ﻣﻪﻛﻜﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﻥ ﺋﯜچ ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ ﺗﻪﺑﻠﯩﻐﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﻏﺎﺭ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﯩﺠﺮەﺕ ﻳﻮﻟﻰ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺳﻪۋﺭﻯ ﻏﺎﺭﻯ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﻰ ﺑﯘ ﻏﺎﺭﻏﺎ‬ ‫ﺋﻪﻛﯩﺮﯨﺸﺘﯩﻜﻰ ﻣﻪﻗﺴﻪﺕ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﻪﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺳﯩﺮﻻﺭﻧﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺶ ۋە ﺋﯘﻧﻰ ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻦ ﺗﺎﻛﺎﻣﻤﯘﻟﻼﺷﺘﯘﺭۇﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﯜچ ﻛﯧﭽﻪ‪-‬ﻛﯜﻧﺪۈﺯ ﻣﯩﻬﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ‬ ‫ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺩﻭﺳﺘﻰ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﺘﯩﻜﻰ ﺋﻪڭ ﺋﺎﻟﯩﻴﺠﺎﻧﺎپ ۋە ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﻪڭ ﺑﺎﻱ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ ﻏﺎﺭﺩﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺋﯜچ ﻛﯜﻥ ﻫﻪﻣﺮﺍﻫ ﺑﻮﻟﯘﺷﺘﯩﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ ﺷﻪﺭەپ‪،‬‬

‫‪18‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ‬

‫ﺋﯩﺰﺯەﺕ ۋە ﻏﻮﺭۇﺭﻏﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﺘﻰ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە »ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﯩﺴﻰ« ﺩەپ‬ ‫ﺋﺎﺗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯘ ﺋﻪﺯﯨﺰ ﺩﻭﺳﺘﯩﻐﺎ‪:‬‬ ‫ ﻏﻪﻡ ﻗﯩﻠﻤﺎ! ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ‪) .‬ﺗﻪۋﺑﻪ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤٠‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺩەپ ﺋﯘﻧﻰ‬‫ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻡ ﻗﯩﻠﺪﻯ ۋە ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺑﻮﻟﯘﺷﻨﯩﯔ ﺭۇﻫﻰ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﯚﮔﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﻗﻪﻟﺒﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺋﯧﭽﯩﻠﯩﭗ ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻡ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﻧﻰ‪ ،‬ﻗﻪﻟﺐ‬ ‫ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﺴﻰ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﺎﻥ ﺗﻮﻧﺠﻰ ﻣﺎﻛﺎﻥ ۋە ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺳﻪﭘﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﻮﻧﺠﻰ ﻣﻪﻧﺰﯨﻠﻰ ﺳﻪۋﺭ‬ ‫ﻏﺎﺭﻯ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺩەﻝ ﻣﯘﺷﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘ ﺑﻪﻛﺮﯨﮕﻪ ﻧﯘﺭ ﻣﻪﻧﺒﻪﺳﻰ‬ ‫ﻗﻪﻟﺒﯩﺪﯨﻜﻰ ﺳﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ‪ ،‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ ﺳﯩﻠﺴﯩﻠﯧﻨﯩﯔ‬ ‫ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻫﺎﻟﻘﯩﺴﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻤﺎﻥ ﻛﯜﭼﯩﻨﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﺎﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺳﻪﭘﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﻪﻧﺪۈﺭﮔﯜچ ﻛﯜﭼﻰ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺗﺘﯘﺭ ۋە ۋﯨﺴﺎﻟﻐﺎ‬ ‫ﻳﯧﺘﯩﺸﻨﯩﯔ ﻳﯩﮕﺎﻧﻪ ﻳﯘﻟﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺧﯘﻻﺳﯩﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ‬ ‫ﺳﯚﻳﮕﯜﻧﯩﯔ ﺷﻪﺭﺗﻰ‪ ،‬ﺋﺎﺷﻘﻨﯩﯔ ﻗﺎﻧﯘﻧﻰ ﺷﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺳﯚﻳﯜﻟﮕﯩﭽﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﺳﯚﻳﯜﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺗﻨﻰ ﺧﺎﻡ ﺋﻪﻗﻠﯩﻤﯩﺰ‬ ‫ۋە ﭼﻪﻛﻠﯩﻚ ﺋﯩﺪﺭﺍﻛﯩﻤﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭼﯜﺷﯩﻨﻪﻟﯩﺸﯩﻤﯩﺰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﻫﯩﻜﺎﻳﻪ‬ ‫ﻫﻪﺭﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﻰ‪ ،‬ﺳﻪۋﯨﻴﯩﺴﻰ ۋە ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺶ ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎﺳﻠﯩﻘﯩﻐﺎ‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ ﺩەپ ﺋﻮﻳﻼﻳﻤﯩﺰ‪:‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ ﺳﯩﺪﺩﯨﻖ ﺋﯚﻣﯜﺭ ﺑﯘﻳﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ‬ ‫ﺳﯩﺮﺩﺍﺵ ﺩﻭﺳﺘﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻏﯩﻴﻨﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﯘپ ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ۋە ﺑﯘ ﺩﻭﺳﺘﻠﯘﻗﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺳﯚﻫﺒﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﻟﻪﺯﺯەﺕ‪-‬ﻫﯘﺯۇﺭ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻖ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻧﯜﺑﯜۋۋەﺕ )ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻚ(‬ ‫ﻧﯩﯔ ﺳﯩﺮﯨﻨﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﮕﻪﻥ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﺑﻪﺯﯨﺒﯩﺮ ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ‬ ‫ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ ﺋﯩﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭەﺗﺘﻰ ۋە ﻫﻪﺗﺘﺎ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ‬ ‫ﺗﯘﺭﺳﯩﻤﯘ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺗﻮﻳﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫ ﻫﯧﭽﻜﯩﻤﻨﯩﯔ ﻣﯧﻠﯩﻨﻰ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﯨﻨﯩﯔ ﻣﯧﻠﯩﻨﻰ ﻛﯚپ ﺋﯩﺸﻠﻪﺗﻜﻪﻧﺪەﻙ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﭗ‬‫ﺑﺎﻗﻤﯩﺪﯨﻢ‪ - .‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻛﯚﺯ ﻳﺎﺷﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺗﯘﺗﺎﻟﻤﺎﻱ‪:‬‬ ‫ ﻣﻪﻥ ۋە ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﻜﯩﻢ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺳﻪﻥ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﯘ؟ ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ‪ -‬ﺩﯦﻴﯩﺶ‬‫ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ۋە ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻧﻪﺭﺳﯩﺴﯩﻨﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺑﯧﻐﯩﺸﻠﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﺍ ﭘﺎﻧﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ﺑﯘ ﻫﺎﻟﻪﺕ ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﭘﺘﺎ »ﻓﻪﻧﺎ ﻓﯩﻲ‬ ‫ﺭﺍﺳﯘﻝ«‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﺘﺎ ﭘﺎﻧﻰ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺩەپ ﺋﺎﺗﯩﻠﯩﺪۇ‪ (.‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﻜﯩﻨﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ۋە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺧﻪﺟﻠﯩﮕﻪﻥ‪ ،‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬

‫‪19‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ! ‪ -‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﭘﯘﻝ‪-‬ﻣﯧﻠﯩﻨﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ‬‫ﺋﯩﺌﺎﻧﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫ ﺑﺎﻻ‪-‬ﭼﺎﻗﯩﻠﯩﺮﯨﯖﻐﺎ ﺑﯩﺮەﺭ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﻗﻮﻳﯘپ ﻗﻮﻳﻤﯩﺪﯨﯖﻤﯘ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪:‬‬‫ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﺎﻟﻼﻫ ۋە ﺭەﺳﯘﻟﻨﻰ ﻗﻮﻳﯘپ ﻗﻮﻳﺪۇﻡ !‪ - ...‬ﺩەپ ﺟﺎۋﺍﺏ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬‫ﻣﯘﺋﺎۋﯨﻴﻪ ﺑﯩﻦ ﺋﻪﺑﻰ ﺳﻮﻓﻴﺎﻥ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ‪:‬‬ ‫ ﺩۇﻧﻴﺎ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﯨﻨﻰ ﺧﺎﻟﯩﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﯨﻤﯘ ﺩۇﻧﻴﺎﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩﺸﻨﻰ ﺧﺎﻟﯩﻤﯩﺪﻯ‪- ...‬‬‫ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺷﯘ ﺑﯩﺮ ﻧﻮﻗﺘﯩﻐﺎ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻛﯧﺮەﻛﻜﻰ‪ ،‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ‬ ‫ﺭەﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘﻧﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﻜﯩﻨﻰ ﺳﻪﺩﯨﻘﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ۋە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯖﻤﯘ ﺋﯘﻧﻰ ﺑﻮﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺗﻮﺳﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪە ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﺪۇﺭ‬ ‫ﻳﺎﻛﻰ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ ۋە ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺳﻪۋﯨﺮﭼﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯩﻤﺎﻧﻰ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ۋە‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺗﻪۋەﻛﻜﯜﻝ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﻪﺯﯨﺰ ﻳﻮﻟﯘﭼﯩﻨﯩﯔ ﺋﻮﺭﺗﺎﻕ ﻳﺎﺭﺩەﻣﭽﯩﺴﻰ‪ ،‬ﻳﯚﻟﻪﻧﭽﯜﮔﻰ‪ ،‬ﺑﺎﺷﭙﺎﻧﺎﻫﻰ ۋە‬ ‫ﺋﯩﮕﯩﺴﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺳﻪۋﺭ ﻏﺎﺭﯨﺪﺍ ﻳﻮﺷﯘﺭۇﻧﯘپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﺪﺍ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻗﻮﻏﻼپ‬ ‫ﻏﺎﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﻪﺩﺑﻪﺧﺘﻠﻪﺭ ﺋﯚﻣﯜﭼﯜﻙ ﺗﻮﺭﯨﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﻛﯚﺭەﻟﻤﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺧﻮﺩﺩﻯ ﺑﯩﺮ ﺷﺎﺋﯩﺮ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪەﻙ‪:‬‬ ‫ﺋﯚﻣﯜﭼﯜﻙ ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ ﻫﺎۋﺍﺩﺍ‪،‬‬ ‫ﺳﯘﺩﺍ ۋە ﻳﻪﺭﺩە‪... .‬‬ ‫ۋە ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﺎﺭﺩۇﺭ‬ ‫‪٢‬‬ ‫ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ ﻛﯚﺭەﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﻛﯚﺯﻟﻪﺭﺩە!‪...‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﻪﺯﯨﺰ ﻳﻮﻟﯘﭼﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻫﯩﻤﺎﻳﯩﺴﻰ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﮕﻪ ﻳﯧﻘﯩﻦ‬ ‫ﻗﯘﺑﺎ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﻗﯘﺑﺎﺩﯨﻜﻰ ﺧﻪﻟﻖ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺗﻪﺷﻨﺎﻟﯩﻖ ۋە ﻫﺎﻳﺎﺟﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﻛﯜﺗﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﺎﻧﺎ ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﺗﺮﺍپ ﻗﺎﻳﻨﺎﻡ‪-‬‬ ‫ﺗﺎﺷﻘﯩﻨﻠﯩﻘﻘﺎ‪ ،‬ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻖ ﻛﻪﻳﭙﯩﻴﺎﺗﯩﻐﺎ ﭼﯚﻣﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺩۆﯕﻠﯜﻛﻠﻪﺭﺩﯨﻦ »ﺗﻪﻟﻪﺋﻪﻝ‪-‬ﺑﻪﺩﺭۇ ﺋﺎﻟﻪﻳﻨﺎ« ‪٣‬ﻧﺎﺧﺸﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻳﺎﯕﺮﺍﻕ ﺳﺎﺩﺍﻟﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻧﻪﻏﻤﻪ‪-‬‬ ‫ﻧﺎۋﺍﻻﺭ ﺋﺎﯕﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺧﻪﻟﻖ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﻰ ﻗﯩﺰﻏﯩﻦ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺗﺎﺭﯨﺦ‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺭﺍﺑﯩﺌﯘﻟﺌﻪۋۋەﻝ ﺋﯧﻴﯩﻨﯩﯔ ‪-١٢‬ﻛﯜﻧﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ﻛﯜﻧﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ‪،‬‬ ‫ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻫﯩﺠﺮﯨﻴﻪ ﻛﺎﻟﯩﻨﺪﺍﺭﯨﻨﯩﯔ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﺑﯧﺘﻰ ﺋﯧﭽﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪ .٢‬ﺋﺎﺭﯨﻒ ﻧﯩﻬﺎﺕ ﺋﺎﺳﻴﺎ‪» :‬ﺩۇﺋﺎﻻﺭ ۋە ﺋﺎﻣﯩﻨﻠﻪﺭ«‪-١٩٧٣ ،‬ﻳﯩﻞ‪ ،‬ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻝ‪-١٢٢ ،‬ﺑﻪﺕ‪.‬‬ ‫‪ .٣‬ﺋﺎﻱ ﺗﯘﻏﺪﻯ ﺋﯜﺳﺘﯩﻤﯩﺰﮔﻪ‬

‫‪20‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ‬

‫ﻣﻪﺩﯨﻨﻪ ﻣﯘﻧﻪۋۋەﺭ ﺑﯘ ﻛﯜﻧﺪﯨﻦ ﺋﯧﺘﯩﯟﺍﺭەﻥ ﺋﯩﺴﻼﻣﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ۋە ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻲ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﺎﻛﺎﻧﻰ ۋە ﺋﻪﻳﻨﯩﻜﻰ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﯩﺠﺮەﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺗﻪڭ ﻛﯜﻓﯜﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘ ﻳﯜﺯﻯ ﺳﯘﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﺳﺠﯩﺪﻯ ﺳﺎﺋﺎﺩەﺕ ۋە ﻣﻪﺳﺠﯩﺪﻯ ﻗﯘﺑﺎ ﺋﯘﻟﯘﻍ‬ ‫ﻣﻪﻧﯩﮕﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﭗ‪ ،‬ﺑﯘ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﻫﯩﺠﺮەﺗﻨﯩﯔ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ‬ ‫ﺧﺎﺗﯩﺮﯨﺴﻰ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﻠﯩﻚ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﻪﻧﺴﺎﺭﻻﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﻛﻜﯩﺪﯨﻦ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﮕﻪ ﻫﯩﺠﺮەﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻣﯘﻫﺎﺟﯩﺮﻻﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯ‬ ‫ﺋﺎﺭﺍ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺵ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻧﺴﺎﺭﻻﺭ ﻣﯘﻫﺎﺟﯩﺮ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﻜﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ‬ ‫ﺗﯘﺭۇپ‪» :‬ﻣﺎﻧﺎ ﺑﯘﻻﺭ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﻣﯧﻠﯩﻢ‪ ،‬ﺋﺎﻝ! ﻳﯧﺮﯨﻤﻰ ﺳﯧﻨﯩﯖﻜﻰ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ!‪ «...‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻛﯚﯕﻠﻰ ﻗﺎﻧﺎﺋﻪﺕ ﺧﻪﺯﯨﻨﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﯘﻫﺎﺟﯩﺮﻻﺭ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺟﺎۋﺍﺑﻪﻥ‪:‬‬ ‫ــ ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﻜﯜڭ ﺳﺎﯕﺎ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﺑﻮﻟﻐﺎﻱ‪ ،‬ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﯨﺸﯩﻢ‪ .‬ﺳﻪﻥ ﻣﺎﯕﺎ ﺑﺎﺯﺍﺭﻧﯩﯔ ﻳﻮﻟﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ ﻗﻮﻱ‪ .‬ﻣﺎﯕﺎ ﺷﯘ ﻳﯧﺘﯩﺪۇ! – ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺑﯜﻳﯜ« )ﺳﻮﺩﺍ‪-‬ﺳﯧﺘﯩﻖ(‪(١ ،‬‬ ‫ﭘﯩﺪﺍﻛﺎﺭﻟﯩﻖ ۋە ﭘﺎﺭﺍﻏﻪﺗﺘﻪ ﺗﻪﯕﺪﯨﺸﻰ ﺗﯧﭙﯩﻠﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻠﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ﺋﯘﻟﻰ‬ ‫ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺳﯧﻠﯩﻨﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺩﯨﻨﻪ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯚﭼﻤﻪﺱ ﺷﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﻮﺭﻧﻰ ۋە ﻳﯘﻗﺎﻟﻤﺎﺱ ﺋﯧﺘﯩﯟﺍﺭﯨﻐﺎ‬ ‫ﺋﯧﺮﯨﺸﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﺪە ﺋﻪﺯﺍﻧﻼﺭ‪ ،‬ﺭﺍﻣﯩﺰﺍﻧﻼﺭ‪ ،‬ﻫﯧﻴﺖ‪-‬ﺑﺎﻳﺮﺍﻣﻼﺭ‪ ،‬ﺯﺍﻛﺎﺗﻼﺭ‪ ،‬ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯩﻲ ۋە ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﻧﯩﯟﯨﻴﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯜﻣﻤﻪﺗﻜﻪ ﻧﻪﻣﯘﻧﻪ ۋە ﻏﺎﻳﻪ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬

‫ﺑﻪﺩﺭﻯ‪ ،‬ﺋﻮﻫﯘﺩ ۋە ﺧﻪﻧﺪەﻙ‬ ‫ﺑﻪﺩﺭﻯ ﺋﯘﺭۇﺷﻰ ﺋﯩﻤﺎﻧﻨﯩﯔ ﻛﯘﻓﯘﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻗﺎﺭﺷﯩﻠﯩﻖ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺸﻰ ﺋﯩﺪﻯ ۋە‬ ‫ﻏﻪﻟﺒﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺧﯩﺮﻻﺷﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﺭۇﺵ ﺩﯨﻦ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻠﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ﻗﺎﻥ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻠﯩﻖ )ﺋﯘﺭۇﻕ‪-‬‬ ‫ﺗﯘﻗﻘﺎﻧﻠﯩﻖ(ﺗﯩﻨﻤﯘ ﺑﻪﻙ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﺭۇﺷﺘﺎ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ‬ ‫ﺭەﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ؛ ﺋﻪﺑﯘ ﺋﯘﺑﻪﻳﺪە ﺑﯩﻦ ﺟﻪﺭﺭﺍﻫ ﺭەﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ؛ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻫﻪﻣﺰە ﺭەﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺑﯩﺮ ﺗﯘﻗﻘﺎﻥ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﯨﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯧﻠﯩﭽﻼﺷﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﺑﯘ ﺩەﻫﺸﻪﺗﻠﯩﻚ ﺋﯘﺭۇﺷﻘﺎ ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﯩﻠﻪﺭ ﻗﻮﺷﯘﻧﯩﻨﯩﻤﯘ ﺳﻪﭘﻪﺭۋەﺭ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺑﻪﺩﺭﯨﺪە‬ ‫ﺑﯘ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺟﯩﻬﺎﺩﻗﺎ ﻗﺎﺗﻨﺎﺷﻘﺎﻥ ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﯩﻠﻪﺭﻣﯘ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﻳﯘﻛﺴﻪﻙ‬ ‫ﺋﯩﺰﺯەﺕ‪-‬ﺋﺎﺑﺮﻭﻳﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﻏﻪﻟﺒﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﻏﺮۇﺭﻟﯩﻨﯩﭗ‬ ‫ﻛﻪﺗﻤﻪﺳﻠﯩﻜﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﺋﻪﻧﻔﺎﻝ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-١٧‬ﺋﺎﻳﯩﺘﯩﻨﻰ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪:‬‬ ‫»)ﺋﻰ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ!( ﺑﻪﺩﺭﯨﺪە ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ )ﻳﻪﻧﻰ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﻧﻰ( ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺋﯚﺯ ﻛﯜﭼﯜﯕﻼﺭ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﮔﯜﻧﯜﯕﻼﺭ ﻳﻮﻕ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺋﻪﻣﻪﻟﺪە ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ )ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﺑﯧﺮﯨﭗ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺩﯨﻠﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﻗﻮﺭﻗﯘﻧﭻ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ( ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﺩﻯ‪) ،‬ﺋﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ!‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺳﯩﻘﯩﻢ ﺗﻮﭘﯩﻨﻰ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﻏﺎ( ﺋﺎﺗﻘﯩﻨﯩﯖﺪﺍ ﺳﻪﻥ ﺋﺎﺗﻤﯩﺪﯨﯔ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺋﻪﻣﻪﻟﺪە ﺋﯘﻧﻰ‬

‫‪21‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﺎﺗﺘﻰ‪) .‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ( ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﮔﻪ)‬ ‫ﺳﺎۋﺍﺏ‪ ،‬ﻏﻪﻟﺒﻪ‪ ،‬ﻏﻪﻧﯧﻤﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ( ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩﻖ ﺋﯩﻨﺌﺎﻣﻼﺭﻧﻰ ﺋﺎﺗﺎ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ )ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ( ﺋﺎﯕﻼپ ﺗﯘﺭﻏﯘﭼﯩﺪۇﺭ‪) ،‬ﻧﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ( ﺑﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﻏﯘﭼﯩﺪۇﺭ‪«.‬‬

‫ ‬ ‫ﺑﻪﺩﺭﻯ ﻏﻪﻟﺒﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﺋﻮﻫﻮﺩ ﺋﯘﺭۇﺷﻰ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻫﻪﻣﺰﯨﻨﯩﯔ ﻗﯧﻨﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﻮﻳﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﯧﻬﯩﺘﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺳﺎﻧﻰ ﻳﻪﺗﻤﯩﺸﻜﻪ ﻳﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺷﯧﻬﯩﺘﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺟﯩﻨﺎﺯﺍ‬ ‫ﻧﺎﻣﯩﺰﯨﻨﻰ ﺋﻮﻗﯘﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻫﻪﻣﺰﯨﻨﯩﯖﻜﻰ ﺟﻪﺳﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺋﻮﻥ ﺷﯧﻬﯩﺖ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﻧﺎﻣﺎﺯﺩﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺗﻮﻗﻘﯘﺯ ﻛﯩﺸﻰ ﺩەﭘﻨﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ‬ ‫ﻫﻪﻣﺰﯨﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﺗﻮﻗﻘﯘﺯ ﺷﯧﻬﯩﺖ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﺟﯩﻨﺎﺯﺍ ﻧﺎﻣﯩﺰﻯ ﺋﻮﻗﯘﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺗﺎﻏﯩﺴﻰ‪ ،‬ﺟﯩﮕﻪﺭﭘﺎﺭﯨﺴﻰ‪ ،‬ﺷﯧﻬﯩﺘﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻏﯘﺟﯩﺴﻰ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ‬ ‫ﻫﻪﻣﺰﯨﻨﯩﯔ ﺟﯩﻨﺎﺯﺍ ﻧﺎﻣﯩﺰﯨﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﺋﻮﻗﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﺩﺭﻯ ﻏﻪﻟﺒﯩﺴﯩﮕﻪ ﺋﻪﮔﯩﺸﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﻮﻫﻮﺩ ﺋﯘﺭۇﺷﯩﺪﺍ ﺩەﻫﺸﻪﺗﻠﯩﻚ ﻛﯚﺭۈﻧﯜﺷﻠﻪﺭ‬ ‫ۋە ﻗﻮﺭﻗﯘﻧﭻ ﻣﻪﻧﺰﯨﺮﯨﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﺎﻳﺎﺗﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺗﺎﺗﻠﯩﻖ ۋە ﺋﺎﭼﭽﯩﻖ ﺳﯩﻨﺎﻗﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﻤﺎﻧﻰ ﭼﻮڭ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻤﺘﯩﻬﺎﻧﺪﯨﻦ ﻣﯘۋەﭘﭙﯩﻘﯩﻴﻪﺗﻠﯩﻚ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯚﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﻤﺎﻧﻰ ۋە ﺳﺎﺩﺍﻗﯩﺘﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﯜﭼﻠﻪﻧﺪﻯ‪ .‬ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺗﻪۋەﻛﻜﯜﻝ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺗﻪﺳﻠﯩﻢ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﮔﻪ ﻣﻪﻣﻨﯘﻧﯩﻴﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺭﺍﺯﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻮﻫﻮﺩ ﺋﯘﺭۇﺷﻰ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﺪﺍ ﺗﯘﺳﺎﺗﺘﯩﻦ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ‬ ‫ﻳﯧﻘﯩﻨﻼپ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺋﺎﺗﻘﺎﻥ ﺋﻮﻕ ۋە ﺗﺎﺷﻼﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻳﯜﺯﯨﮕﻪ ﺗﯧﮕﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﭼﯩﺸﻰ‪ ،‬ﻧﯘﺭﻟﯘﻕ ﭘﯩﺸﺎﻧﯩﺴﻰ‪ ،‬ﺧﻮﺷﭽﯩﺮﺍﻳﻰ ۋە ﻟﻪۋﻟﯩﺮﻯ ﺯەﺧﻤﯩﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﻗﺎﻥ ﺋﯧﻘﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯧﺸﯩﺪﯨﻜﻰ ﺩۇﺑﯘﻟﻐﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺯ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯧﯖﯩﻜﯩﮕﻪ ﭘﯧﺘﯩﭗ‬ ‫ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﭘﺎﺳﯩﻖ ﺋﻪﺑﯘﺋﺎﻣﯩﺮ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﭼﯜﺷﺴﯘﻥ ﺩەپ ﻗﺎﺯﻏﺎﻥ ﺋﺎﺯﮔﺎﻟﻐﺎ‬ ‫ﭼﯜﺷﯜپ ﻛﻪﺗﺘﻰ ‪.‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﻟﻰ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﺪﯨﻦ ﺗﯘﺗﺘﻰ‪،‬‬ ‫ﺗﻪﻟﻬﺎ ﺑﯩﻦ ﺋﯘﺑﻪﻳﺪۇﻟﻼ ﺋﯘﻧﻰ ﻳﯚﻟﻪپ ﺋﺎﺯﮔﺎﻟﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﺎﺭﺩﻯ‪) .‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻫﯩﺸﺎﻡ‪-٣ :‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٢٧-٢٦ ،‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫ﺋﻮﻫﻮﺩ ﻛﯜﻧﻰ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺗﻪﺭەﭘﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﻣﺎﯕﻐﺎﻧﺪﺍ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻳﯜﮔﺮەپ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﯩﺴﻰ ﻣﻪﻥ ﺋﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﺎﺭﻗﺎﻣﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮەﻳﻠﻪﻧﻨﯩﯔ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻗﯘﺷﺘﻪﻙ ﺋﯘﭼﯘپ ﻛﯧﻠﯩﺸﻜﻪ ﺗﻪﻣﺸﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺩۈﻡ‪.‬‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﺴﺎﻡ‪ ،‬ﺋﯘ ﺋﯜﺑﻪﻳﺪە ﺑﯩﻦ ﺟﻪﺭﺭﺍﻫ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺩۇﺑﯘﻟﻐﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﻨﯩﯔ ﺋﯧﯖﯩﻜﯩﮕﻪ ﭘﯧﺘﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﺋﻪﺑﯘ ﺋﯜﺑﻪﻳﺪە ﻣﺎﯕﺎ‪:‬‬

‫‪22‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ‬

‫ ﺋﯚﺗﯜﻧﯜپ ﻗﺎﻻﻱ‪ ،‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﺍﻣﺪﺍ ﺗﯘﺭﻣﺎ! ﻣﺎﯕﺎ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﻳﻮﻝ‬‫ﻗﻮﻳﻐﯩﻦ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯧﯖﯩﻜﯩﺪﯨﻜﻰ ﺩۇﺑﯘﻟﻐﯩﻨﯩﯔ ﭘﺎﺭﭼﯩﺴﯩﻨﻰ ﻣﻪﻥ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ‬ ‫ﺋﺎﻻﻱ! ‪ -‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻳﯜﺯﯨﻨﻰ ﺋﺎﻏﺮﯨﺘﯩﭗ ﻗﻮﻳﻤﺎﺳﻠﯩﻖ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺩۇﺑﯘﻟﻐﺎ ﭘﺎﺭﭼﯩﺴﯩﻨﻰ‬ ‫ﻗﻮﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﭼﯩﺸﯩﺪﺍ ﭼﯩﺸﻠﻪپ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ ﺋﺎﻟﺪﻯ ‪.‬ﺑﯘ ﺋﻪﺳﻨﺎﺩﺍ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﭼﯩﺸﻰ‬ ‫ﺯەﺧﻤﯩﻠﻪﻧﺪﻯ‪) .‬ﺑﻪﻳﻬﺎﻗﻰ‪» :‬ﺩەﻻﺋﻠﯜﻥ‪-‬ﻧﯜﺑﯜۋۋە« ‪-٣‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٢٦٣ ،‬‬ ‫ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ۋە ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﯩﻠﻪﺭ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻗﺎﻳﻐﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺑﯘ ۋەﻗﻪ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻫﺎﺭ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ‪:‬‬ ‫ ﺋﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﻏﺎ ﺑﻪﺩﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﯩﯔ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ ‪.‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻ ﻣﯧﻨﻰ ﻟﻪﻧﻪﺗﻠﯩﮕﯜﭼﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﻪۋەﺗﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ‪ ،‬ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻜﻪ‬‫ﭼﺎﻗﯩﺮﻏﯘﭼﻰ ۋە ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﻪۋەﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫﯩﻢ! ﻗﻪۋﻣﯩﻤﻨﻰ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻞ! ﭼﯜﻧﻜﻰ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪۇ‪ - .‬ﺩەپ ﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪) .‬ﻗﺎﺯﻯ ﺋﯩﻴﺎﺯ‪» :‬ﺷﯩﻔﺎ«‪-١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٩٥ ،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﺋﯩﺴﯩﻞ ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ‬ ‫ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﻪﺭﺳﯩﻴﯩﺴﺪە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەپ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ‪» :‬ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ‪ ،‬ﺋﺎﺗﺎ‪-‬‬ ‫ﺋﺎﻧﺎﻡ ﺳﺎﯕﺎ ﭘﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ! ﻧﻮﻫ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻗﻪۋﻣﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە‪» :‬ﺭەﺑﺒﯩﻢ! ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪە‬ ‫ﻛﺎﭘﯩﺮﻻﺭﺩﯨﻦ ﻫﯧﭽﻜﯩﻢ ﻗﺎﻟﻤﯩﺴﯘﻥ«‪ ٤‬ﺩەپ ﺑﻪﺩﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺳﻪﻧﻤﯘ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ‬ ‫ﻫﻪﻗﻘﯩﻤﯩﺰﺩە ﺑﻪﺩﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎڭ‪ ،‬ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﻧﻪﭘﺴﯩﻤﯩﺰﮔﯩﭽﻪ ﻫﻪﻣﻤﯩﻤﯩﺰ ﻫﺎﻻﻙ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻻﺗﺘﯘﻕ‪ .‬ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺳﯧﻨﯩﯔ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﺩۈﻣﺒﻪﯕﮕﻪ ﺩۈﺷﻤﻪﻧﻨﯩﯔ ﻗﯘﻟﻰ ﺗﻪﻛﻜﻪﻥ‪ ،‬ﻳﯜﺯۈڭ‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﻠﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻥ ﺋﺎﻗﻘﺎﻥ‪ ،‬ﭼﯩﺸﯩﯔ ﺯەﺧﻤﯩﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺳﻪﻥ ﻳﻪﻧﯩﻼ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻘﺘﯩﻦ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﻤﯩﺪﯨﯔ ‪.‬ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ‪» :‬ﺋﺎﻟﻼﻫﯩﻢ‪ ،‬ﻗﻪۋﻣﯩﻤﻨﻰ ﻣﻪﻏﭙﯩﺮەﺕ ﻗﯩﻠﻐﯩﻦ! ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯘﻻﺭ‬ ‫ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪۇ ‪...‬ﺩﯦﺪﯨﯔ‪) «.‬ﻗﺎﺯﻯ ﺋﯩﻴﺎﺯ‪» :‬ﺷﯩﻔﺎ«‪-١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٩٥ ،‬‬ ‫ﺋﻮﻫﻮﺩ ﺋﯘﺭۇﺷﯩﺪﺍ ﻳﯘﻗﺎﺭﻗﯩﺪەﻙ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪە ﻫﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﺩﺭﻯ ﺋﯘﺭۇﺷﯩﺪﺍ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺷﻪﺭﺗﺴﯩﺰ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻣﯘﺗﻠﻪﻕ‬ ‫ﺑﻮﻳﺴﯘﻧﻐﺎﻥ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺭەﺳﯘﻟﻰ! ﺑﯩﺰ ﺳﺎﯕﺎ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﺘﯘﻕ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺋﯧﻠﯩﭗ‬‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﻫﻪﻕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﺳﻪﻣﯩﻤﯩﻴﻠﯩﻚ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺸﻪﻧﺪۇﻕ‪ .‬ﺳﺎﯕﺎ‬ ‫ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ‪ ،‬ﺋﻪﮔﯩﺸﯩﺸﻜﻪ ﺋﻪﻫﺪۇ‪-‬ﭘﻪﻳﻤﺎﻥ ﻗﯩﻠﺪۇﻕ‪ .‬ﻧﯧﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺧﺎﻟﯩﺴﺎڭ‪ ،‬ﺷﯘﻧﻰ‬ ‫‪ .٤‬ﻧﻮﻫ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٦‬ﺋﺎﻳﻪﺕ‪.‬‬

‫‪23‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻗﯩﻞ‪ .‬ﺑﯩﺮﮔﻪ ﺑﯘﻳﺮۇﻕ ﺑﻪﺭ‪ .‬ﺳﯧﻨﯩﯔ ﻛﻪﻳﻨﯩﯖﺪﯨﻦ ﻣﺎﯕﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺳﯧﻨﻰ ﺋﻪۋەﺗﻜﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻫﻪﻗﻘﻰ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻮﺗﻘﺎ ﺩﯦﺴﻪڭ ﺋﻮﺗﻘﺎ‪ ،‬ﺳﯘﻏﺎ ﺩﯦﺴﻪڭ ﺳﯘﻏﺎ ﻛﯩﺮﯨﺸﻜﻪ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻣﯩﺰ‪ .‬ﺳﻪﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﻫﻪﺭﮔﯩﺰ ﺋﺎﺭﻗﺎﯕﺪﺍ ﻗﺎﻟﻤﺎﻳﻤﯩﺰ!‪ -...‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯘﻧﻰ ﺳﯚﺯﻟﻪۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ‬ ‫ﻗﻪﻟﺒﻰ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻟﯘپ ﺗﺎﺷﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻮﻫﻮﺩ ﺋﯘﺭۇﺷﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﻣﺮﯨﮕﻪ ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﺩەﻣﻠﯩﻚ‬ ‫ﻏﻪﭘﻠﻪﺕ‪ ،‬ﺩۇﻧﻴﺎۋﻯ ﻏﻪﻧﯧﻤﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﯩﺰﯨﻘﯩﺶ ﺋﯘﺭۇﺷﻨﯩﯔ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﯨﻨﻰ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ‬ ‫ﺋﺎﮔﺎﻫﻼﻧﺪۇﺭۇﺵ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﺘﻰ ۋە ﺋﯘﺭۇﺷﻨﯩﯔ ﻏﻪﻟﺒﯩﺴﻰ ﻛﯧﭽﯩﻜﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﯩﺪە ﺋﻮﻫﻮﺩﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻳﯧﺮﻯ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ ۋە ﺋﯚﻣﯜﺭ ﺑﯘﻳﻰ ﺋﻮﻫﻮﺩﻧﻰ ۋە ﺋﻮﻫﻮﺩﺗﯩﻜﻰ ﺷﯧﻬﯩﺘﻠﻪﺭﻧﻰ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﻖ ﻳﻮﻗﻼپ‬ ‫ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﺎﺕ‪-‬ﭘﺎﺕ‪:‬‬ ‫ ﺑﯩﺰ ﺋﻮﻫﻮﺩﻧﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﯨﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺋﻮﻫﻮﺩﻣﯘ ﺑﯩﺰﻧﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﯨﺪۇ‪ -.‬ﺩﯦﻴﯩﺶ‬‫ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﻧﯩﯔ ﺷﺎﻧﯘ‪-‬ﺷﻪۋﻛﯩﺘﯩﻨﻰ ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷﯧﻬﯩﺘﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﺎﻛﺎﻧﻰ‬ ‫ﺋﻮﻫﻮﺩ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﺎﻛﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ‬ ‫ﻛﯜﻧﯩﮕﯩﭽﻪ ﺋﯜﻣﻤﻪﺗﻜﻪ ﺑﯩﺮ ﺯﯨﻴﺎﺭەﺗﮕﺎﻫ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﯘﭼﺎﻕ ﺋﺎﭼﯩﺪۇ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﺧﻪﻧﺪەﻙﺋﯘﺭۇﺷﯩﺪﺍﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻣﯩﺪﯨﺮﻟﯩﺘﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥﭼﻮڭﺑﯩﺮﺗﺎﺷﻨﻰ‬ ‫ﭘﺎﺭﺍﻡ‪-‬ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ ﺋﯘﺭۇﺷﯩﺪﺍ ۋﯨﺰﺍﻧﺘﯩﻴﻪ‪ ،‬ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﯩﺴﯩﺪە ﺋﯩﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺋﯜﭼﯩﻨﭽﯩﺴﯩﺪە‬ ‫ﻳﻪﻣﻪﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﭼﻘﯘﭼﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ۋە ﺷﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻼ ﺑﯘ ﻣﻪﻣﻠﯩﻜﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺳﺎﺭﺍﻳﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﯘ ﺩۆﻟﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﺪە ﺋﯩﺴﻼﻡ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﻪﺭەﭘﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺧﻮﺷﺨﻪۋەﺭ ﺑﯩﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺋﯜﻣﯩﺘﺴﯩﺰ ﻛﯚﯕﯜﻟﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﻏﻪﻟﺒﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺟﯩﻨﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺋﯜﻣﯩﺪﯨﻨﻰ ﺋﺎﻟﺪﯨﻦ ﺑﯩﺸﺎﺭەﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﯧﻘﯩﻦ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﺪە ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﯩﯔ ﺑﺎﺗﯩﻠﻨﻰ ﭼﻮﻗﯘﻡ ﻳﻮﻕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‬ ‫ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﯩﯔ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ ﺋﺎﻟﻪﻣﺸﯘﻣﯘﻝ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺸﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺕ ﺧﻪﺭﯨﺘﯩﺴﻰ ﺳﯩﺰﻏﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺧﻪﻧﺪەﻙ ﺋﯘﺭۇﺷﻰ ﺋﺎﺯﺍﺏ‪ ،‬ﻫﺎﺭﻏﯩﻨﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺋﺎﭼﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺳﻮﻏﯘﻕ ۋە ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻕ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﻣﯩﯖﺒﯩﺮ ﺟﺎﭘﺎ‪-‬ﻣﯘﺷﻪﻗﻘﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻟﯘپ ﺗﺎﺷﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩﻖ ﺋﯘﺭۇﺵ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫ ﺋﺎﻟﻼﻫﯩﻢ! ﻫﻪﻗﯩﻘﯩﻲ ﻫﺎﻳﺎﺕ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﺎﺧﯩﺮەﺕ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﻪﻧﺴﺎﺭ ۋە ﻣﯘﻫﺎﺟﯩﺮﻻﺭﻏﺎ‬‫ﻏﻪﻟﺒﻪ‪ ،‬ﻧﯘﺳﺮەﺕ‪ ،‬ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﺋﺎﺗﺎ ﻗﯩﻞ! ‪ -‬ﺩەپ ﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺩۇﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﺋﺎﺯﺍپ‪-‬ﺋﻮﻗﯘﺑﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮەﺗﺘﯩﻜﻰ ﺋﻪﺑﻪﺩﯨﻴﻠﯩﻚ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯧﻠﯩﺸﺘﯘﺭﻏﺎﻧﺪﺍ ﻫﯧﭽﻨﯩﻤﯩﮕﻪ‬

‫‪24‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ‬

‫ﺋﻪﺭﺯﯨﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪپ‪ ،‬ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﺧﯩﺮەﺗﻨﻰ ﻧﯩﺸﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬

‫ﻣﻪﻛﻜﯩﻨﯩﯔ ﻓﻪﺗﻬﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‬ ‫ﻫﯘﺩەﻳﺒﯩﻴﻪ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻤﻰ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﯩﺪە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺧﻮﺷﺨﻪۋەﺭ‬ ‫ﺑﻪﺭﮔﯩﻨﯩﺪەﻙ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﺋﯘﺭۇﺷﻼﺭﺩﺍ ﻛﻪﻳﻨﻰ‪-‬ﻛﻪﻳﻨﯩﺪﯨﻦ ﻏﻪﻟﺒﻪ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﻣﻪﻛﻜﻪ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻫﻪﻗﯩﻘﻰ ﺳﺎﻫﯩﺒﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﺶ ﺟﯩﮕﻪﺭﭘﺎﺭﯨﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﻮﻳﻨﯩﻨﻰ ﻛﻪڭ ﺋﺎﭼﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﻣﻪﻛﻜﻪ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺳﯚﻳﮕﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﭘﯘﭼﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﺗﯩﻨﭽﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺑﯩﺨﻪﺗﻪﺭﻟﯩﻚ‬ ‫ۋە ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺕ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺗﯘﻟﯘﻕ ﺑﻮﻳﺴﯘﻧﺪۇﺭۇﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺟﻪۋﺭﻯ‪-‬ﺯۇﻟﯘﻡ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﺯﺍﺏ‪-‬ﺋﻮﻗﯘﺑﻪﺕ ۋە ﺟﺎﭘﺎ‪-‬ﻣﯘﺷﻪﻗﻘﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭼﺎﯕﻘﺎپ‪ ،‬ﻫﺎﻟﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﻣﻪﻛﻜﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺗﻪﺷﻨﺎﻟﯩﻘﻰ ﻗﺎﻧﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﺯۇﻥ ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ ﺋﺎﺯﺍﺑﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻖ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺷﯜﻛﯜﺭ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﯩﻜﻰ ﺋﻪڭ ﭼﻮڭ ﻛﻪﭼﯜﺭۈﻡ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻛﻪﭼﯜﺭۈﻡ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە‪ ،‬ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻥ ۋەﻫﺸﻰ‬ ‫ﻗﺎﺗﯩﻠﻼﺭ ۋە ﮔﯜﻧﺎﻫﻜﺎﺭﻻﺭ ﺋﻪﻣﺪﯨﻠﯩﻜﺘﻪ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺗﻮﻏﯘﻟﻐﺎﻥ ﻳﯘﺭﺗﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺎ ۋەﺗﯩﻨﻰ ﻣﻪﻛﻜﯩﻨﻰ ﻓﻪﺗﻬﻰ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﺋﻪﻧﺴﺎﺭﻻﺭ ﺋﯚﺯﺋﺎﺭﺍ‪:‬‬ ‫ ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﻣﻪﻛﻜﯩﻨﻰ ﺋﺎﭼﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺋﯘ ﻣﻪﻛﻜﯩﺪە‬‫ﻗﺎﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﻤﺎﻳﺪۇ !‪ - ...‬ﺩﯦﻴﯩﺸﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﺳﻠﻰ ﺋﻪﻧﺴﺎﺭﻻﺭ ﺑﯘ ﮔﻪﭘﻨﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯚﺯﺋﺎﺭﺍ‬ ‫ﺩﯦﻴﯩﺸﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻛﯚﯕﻠﯩﺪە ﺋﻮﻳﻠﯩﻐﺎﻧﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﺧﻪۋەﺭ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺧﯩﺠﯩﻞ ﺑﻮﻟﯘپ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍپ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‬ ‫ﺋﻪﻧﺴﺎﺭﻻﺭﻏﺎ‪:‬‬ ‫ ﺋﻰ ﺋﻪﻧﺴﺎﺭﻻﺭ! ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺳﯧﻐﯩﻨﯩﭗ ﭘﺎﻧﺎﻫ ﺗﯩﻠﻪﻳﻤﻪﻥ! ﻣﻪﻥ‬‫ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﯘﺭﺗﯘﯕﻼﺭﻏﺎ ﻫﯩﺠﺮەﺕ ﻗﯩﻠﺪﯨﻢ‪ .‬ﻫﺎﻳﺎﺕ‪-‬ﻣﺎﻣﺎﺗﺘﺎ ﺳﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﻤﺎﻳﻤﻪﻥ! ‪-...‬‬ ‫ﺩەپ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ۋﺍﭘﺎﻟﯩﻖ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻥ ﻗﯩﻠﺪﻯ ۋە ﺋﻪﻧﺴﺎﺭﻻﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﻠﻠﻪ ﻣﻪﺩﯨﻨﻪ ﻣﯘﻧﻪۋۋەﺭﮔﻪ ﻗﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬

‫ۋﯨﺪﺍﻟﯩﺸﯩﺶ ﻫﻪﺟﺠﻰ‬ ‫ﺋﻪڭ ﻧﯩﻬﺎﻳﻪﺕ ۋﯨﺪﺍﻟﯩﺸﯩﺶ ﻫﻪﺟﺠﻰ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﯩﺪە ﺋﻪڭ ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﺎﺯﯨﻞ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺩﯨﻨﻨﯩﯔ ﺗﺎﻣﺎﻣﻼﻧﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﺗﻮﻟﯘﻕ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻟﻠﻪﺷﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭۈﻟﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺑﯘ ﺋﺎﻟﻪﻣﻠﻪﺭﮔﻪ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻥ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺯﺍﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ۋەﺯﯨﭙﯩﺴﯩﻨﻰ ﺗﺎﻣﺎﻣﻠﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺭەﺑﺒﯩﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻗﺎﻳﺘﯩﺶ ۋﺍﻗﺘﯩﻨﯩﯔ‬

‫‪25‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻳﯩﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩە ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍپ‪ ،‬ﺩﯨﻨﻨﻰ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ‪:‬‬ ‫»‪ -‬ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﻢ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻗﯩﻠﺪﯨﻤﻤﯘ؟‪...‬‬ ‫ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻗﯩﻠﺪﯨﻤﻤﯘ؟‪...‬‬‫ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻗﯩﻠﺪﯨﻤﻤﯘ؟‪«..‬‬‫ﺩەپ ﺋﯜچ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺗﻪﺳﺘﯩﻖ ﺋﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍپ‪ ،‬ﻗﻮﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﭽﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﺷﺎﻫﺎﺩەﺕ ﺗﯩﻠﯩﺪﻯ‪:‬‬ ‫» ﺷﺎﻫﯩﺖ ﺑﻮﻝ! ﻳﺎ ﺭەﺏ‪...‬‬ ‫ﺷﺎﻫﯩﺖ ﺑﻮﻝ! ﻳﺎ ﺭەﺏ‪...‬‬ ‫ﺷﺎﻫﯩﺖ ﺑﻮﻝ ﻳﺎ ﺭەﺏ !‪«...‬‬ ‫ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻳﯩﮕﯩﺮﻣﻪ ﺋﯜچ ﻳﯩﻞ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﺪﺍ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ ﺋﺎﻣﺎﻧﻪﺕ‪،‬‬ ‫ﺩﯨﻨﯩﻲ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ۋەﺯﯨﭙﯩﺴﻰ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯜﻣﻤﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭۇﻟﺪﻯ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻗﻮﻟﯩﺪﺍ ﻗﯧﻠﯩﭻ ﺗﯘﺗﯘپ ﺑﺎﻗﻤﯩﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻫﻪﺭﺑﯩﻲ ﺗﻪﻟﯩﻢ‪-‬ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻪ ﻛﯚﺭﻣﯩﮕﻪﻥ ۋە‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﯘﺭۇﺵ ۋەﻗﻪﺳﯩﻨﻰ ﻳﯩﺮﺍﻗﺘﺎ ﺗﯘﺭۇپ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‬ ‫ﮔﻪﺭﭼﻪ ﻣﯩﻬﺮﯨﺒﺎﻥ ۋە ﺑﺎﻏﺮﻯ ﻳﯘﻣﺸﺎﻕ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﻰ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲ ﺳﯜﻟﻬ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪،‬‬ ‫ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ ﺗﻪۋﻫﯩﺪ ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩﻯ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪڭ ﺩەﻫﺸﻪﺗﻠﯩﻚ ﺋﯘﺭۇﺷﻼﺭﺩﯨﻦ ﻧﺎﺋﯩﻼﺝ ﻗﯩﻠﭽﻪ ﺑﺎﺵ‬ ‫ﺗﺎﺭﺗﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﺎﺗﯘﺭ ﺑﯩﺮ ﺟﻪﯕﭽﻰ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺗﻮﻗﻘﯘﺯ ﻳﯩﻞ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺋﺎﺯ ﺋﻪﺳﻜﯩﺮﯨﻲ‬ ‫ﻛﯜﭼﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﺎﻧﻰ ﻛﯚپ ﺩۈﺷﻤﻪﻧﻠﻪﺭﮔﻪ ﺗﺎﻗﺎﺑﯩﻞ ﺗﯘﺭۇپ‪ ،‬ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺋﻪﺭەﺑﯩﺴﺘﺎﻧﻨﻰ ﻓﻪﺗﻬﻰ‬ ‫ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺭەﺗﺴﯩﺰ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺘﯩﺰﺍﻣﺴﯩﺰ ۋە ﻗﺎﻻﻳﻤﯩﻘﺎﻥ ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭﮔﻪ ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﻛﯜچ ۋە‬ ‫ﺋﻪﺳﻜﯩﺮﯨﻲ ﺗﻪﻟﯩﻢ‪-‬ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻪ ﺑﯧﺮﯨﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻓﻪﺗﯩﻬ ﭘﺎﺋﺎﻟﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪە ﻣﯚﺟﯩﺰە ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﯧﺮﻟﯩﻖ‬ ‫ﻣﯘۋەﭘﭙﯩﻘﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘ ﺋﯘ ﻗﻪﺩەﺭ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﻏﻪﻟﯩﺒﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯘ ﺩەۋﺭﺩە ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ‬ ‫ﺋﻪڭ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺩۆﻟﻪﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺭۇﻡ ۋە ﭘﺎﺭﯨﺲ ﺋﯧﻤﭙﯩﺮﺍﺗﻮﺭﻟﯩﻘﻰ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﻳﯧﯖﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺧﻪﻧﺪەﻛﺘﻪ ﺋﺎﻟﺪﯨﻦ ﺑﯩﺸﺎﺭەﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ۋەﺩە‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﻟﮕﻪ ﺋﺎﺷﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺪە‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻠﯩﻖ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﻪﻧﻔﯩﻲ ﺷﺎﺭﺍﺋﯩﺘﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺋﯘﻟﯘﻍ‬ ‫ﺋﯩﻨﻘﯩﻼپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺯﺍﻟﯩﻤﻼﺭﻧﻰ ﻳﯘﻗﺎﺗﺘﻰ‪ ،‬ﻣﻪﺯﻟﯘﻣﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﺯ‬ ‫ﻳﺎﺷﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳﯜﺭﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﻗﻮﻟﻰ ﻳﯧﺘﯩﻤﻼﺭﻧﯩﯔ ﭼﺎﭼﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﺎﺭﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﺎﻏﺎﻕ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﻮﻧﯩﯔ ﺗﻪﺳﻪﻟﻠﯩﻲ ﻧﯘﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﯕﯜﻟﻠﻪﺭ ﻏﻪﻣﺪﯨﻦ ﺋﯘﺯﺍﻕ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬

‫‪26‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ‬

‫ﺗﯜﺭﻛﯩﻴﻪﻟﯩﻚ ﺩﺍﯕﻠﯩﻖ ﺷﺎﺋﯩﺮ ﻣﻪﻫﻤﻪﺕ ﺋﺎﻛﯩﻒ ﺋﻪﺭﺳﻮﻱ ﺑﯘ ﻣﻪﻧﺰﯨﺮﯨﻨﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﯩﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫ﻛﯚﺯﻧﻰ ﻳﯘﻣﯘپ ﺋﺎﭼﻘﯩﭽﻪ ﭼﻮڭ ﺑﻮﻟﺪﻯ ﻳﯧﺘﯩﻢ‪ ،‬ﻗﯩﺮﯨﻖ ﻳﺎﺷﻘﺎ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﻣﻪﺯﻟﯘﻣﻼﺭﻧﻰ ﺯﺍﺭ ﻗﺎﺧﺸﺎﺗﻘﺎﻥ ﺯﺍﻟﯩﻤﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯧﺸﻰ ﺗﺎﺷﻘﺎ ﺗﻪﮔﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭘﻪﺳﺘﻪ ﺑﯘ ﮔﯘﻧﺎﻫﺴﯩﺰ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻗﯘﺗﯘﻟﺪۇﺭﺩﻯ‪،‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺋﯘﺭۇﭘﻼ ﻗﻪﻳﺴﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ‪ ،‬ﻛﯩﺴﺮﺍﻻﺭﻧﻰ ﻣﻪﻏﻠﯘپ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺰﯨﻠﮕﻪﻥ ﻣﻪﺯﻟﯘﻣﻼﺭ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﯨﻦ ﺩەﺱ ﺗﯘﺭﺩﻯ‪ ،‬ﺗﯩﺮﯨﻠﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﻫﻪﺩﺩﯨﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﯩﮕﻪﻥ ﺯۇﻟﯘﻡ‪ ،‬ۋﺍﻫ !ﻣﺎﻧﺎ ﺋﯘﺭۇﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ ﺋﻪﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩ ﺋﺎﻟﻪﻣﻠﻪﺭﮔﻪ ﺭەﻫﻤﻪﺗﺘﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺗﻜﻪ ﺗﻪﻟﭙﯜﻧﮕﻪﻥ ﺩۆﻟﻪﺗﻨﻰ ﻗﯘﭼﺎﻗﻼﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ ﻧﯧﻤﻪ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺳﻮﻏﯩﺴﻰ‪،‬‬ ‫ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺕ ۋە ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﻪﺭﯨﺰﺩﺍﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﻪﺭﯨﺰﺩﺍﺭﺩۇﺭ ﺋﯘ ﻣﻪﺳﯘﻣﻐﺎ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﻠﻰ‪،‬‬ ‫ﻳﺎ ﺭەﺏ! ﺗﯩﺮﯨﻠﺪۈﺭﮔﯩﻦ ﺑﯘ ﺋﯩﻘﺮﺍﺭ ﺋﯩﻠﻪ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻧﻰ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﮔﯜﺯەﻝ ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﻣﯘﺟﻪﺳﺴﻪﻡ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺩۇﻧﻴﺎﻏﺎ ﻛﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﯩﮕﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﺯۇﻟﯘﻡ‬ ‫ۋە ﺧﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﺎﺟﯩﺰﻻﺭ ﻛﯜﭼﻠﯜﻛﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﯘﻟﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺩۇﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ‬ ‫ﻣﯘۋﺍﺯﯨﻨﻪﺕ ﺷﻪﻳﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﺯۇﺳﯩﻐﺎ ﻻﻳﯩﻖ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮەﺗﺘﻰ‪ .‬ﺷﺎﺋﯩﺮ ﺑﯘ ﻫﺎﻟﻪﺗﻨﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﯩﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻻﻟﻼﻫ! ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺳﻪﻥ ﻛﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎڭ ﺋﺎﻟﻪﻣﮕﻪ‪،‬‬ ‫ﮔﯜﻟﻠﻪﺭ ﺋﯧﭽﯩﻠﻤﺎﻱ‪ ،‬ﺑﻮﻟﺒﯘﻝ ﺳﺎﻳﺮﯨﻤﺎﻱ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﯩﻨﻰ ﺗﻮﻧﯩﻤﺎﻱ‪،‬‬ ‫ﻳﻮﻗﯩﺘﯩﭗ ﻣﻪﻧﯩﺴﯩﻨﻰ‪ ،‬ﻏﻪﺭﻕ ﺑﻮﻟﯘﺭ ﺋﯩﺪﻯ ﻣﺎﺗﻪﻣﮕﻪ!‪...‬‬

‫ﺋﻪڭ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﭘﯩﺮﺍﻕ ۋە ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻗﺎﻳﺘﯩﺶ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻳﯩﮕﯩﺮﻣﻪ ﺗﻮﻗﻘﯘﺯ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﯘﺭۇﺷﻘﺎ ﻗﯘﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺗﻮﻗﺴﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﻗﻮﺷﯘﻥ ﺋﻪۋەﺗﯩﭗ‪ ،‬ﺋﻪﺳﻜﯩﺮﯨﻲ ﭘﺎﺋﺎﻟﯩﻴﻪﺕ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﺩﻯ‪ .‬ﻣﻪﻛﻜﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻓﻪﺗﻬﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺴﻼﻣﯩﻴﻪﺕ ﻳﯩﻠﺘﯩﺰ ﺗﺎﺭﺗﺘﻰ ۋە‪:‬‬

‫‪27‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫»ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺩﯨﻨﯩﯖﻼﺭﻧﻰ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﻗﯩﻠﺪﯨﻢ‪ ،‬ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻧﯧﻤﯩﺘﯩﻤﻨﻰ ﺗﺎﻣﺎﻣﻠﯩﺪﯨﻢ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩﯨﻨﯩﻨﻰ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺩﯨﻨﯩﯖﻼﺭ ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ ﺗﺎﻟﻠﯩﺪﯨﻢ!« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﺎﺯﯨﻞ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.٥‬‬ ‫ﺋﻪڭ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﺶ ۋە ﺋﻪڭ ﺋﯘﻟﯘﻍ ۋﯨﺴﺎﻟﻐﺎ ﻳﯧﺘﯩﺸﻨﯩﯔ ۋﺍﻗﺘﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻏﺮﯨﭗ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﻗﯧﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻥ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﺪﯨﻜﻰ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﯘﻝ ﺑﺎﻗﻰ ﺩەپ‬ ‫ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻣﺎﺯﺍﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﺑﺎﺭﺩﻯ‪ .‬ﻗﻪۋﺭﯨﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﻱ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺋﺎﻟﻼﻫﯩﻢ !ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻳﺎﺗﻘﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻣﻪﻏﭙﯩﺮەﺕ ﻗﯩﻞ« ﺩەپ ﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻗﻪۋﺭﯨﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ۋﯨﺪﺍﻻﺷﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﺯﺍﺭﻟﯩﻘﺘﯩﻦ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ۋﯨﺪﺍﻟﯩﺸﯩﺶ ﻧﯚۋﯨﺘﻰ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﻪڭ ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﻧﻪﺳﯩﻬﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﯩﻠﺪﻯ ۋە‪:‬‬ ‫ ﺷﺎﻧﻰ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﯩﺮ ﺑﻪﻧﺪﯨﺴﯩﮕﻪ ﺩۇﻧﻴﺎ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻜﻰ ﻧﯧﻤﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬‫ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﻧﯧﻤﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺗﺎﻟﻼﺵ ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﻟﯩﻘﻰ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺑﻪﻧﺪە ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﺘﯩﻜﻰ‬ ‫ﻧﯧﻤﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﺎﻟﻠﯩﺪﻯ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﻛﯚﯕﻠﻰ ﻧﺎﺯۇﻙ ۋە ﺳﻪﺯﮔﯜﺭ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ۋﯨﺪﺍﻟﯩﺸﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻨﻰ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﺶ‬ ‫ﻫﻪﺳﺮﯨﺘﯩﻨﻰ ﺗﯘﻳﻐﺎﻥ ﻗﻪﻟﺒﻰ ۋە ﻛﯚﺯﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﺳﯩﺰ ﻳﺎﺷﻼﺭ ﺗﺎﺭﺍﻣﻼپ ﺋﯧﻘﯩﺸﻘﺎ‬ ‫ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺑﻮﻗﯘﻟﺪﺍپ ﻳﯩﻐﻼپ ﺗﯘﺭۇپ‪:‬‬ ‫ ﺋﺎﺗﺎ‪-‬ﺋﺎﻧﺎﻡ ﺳﺎﯕﺎ ﭘﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻻﻟﻼﻫ! ﺳﺎﯕﺎ ﺩﺍﺩﯨﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ‪،‬‬‫ﺋﺎﻧﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ‪ ،‬ﺟﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ‪ ،‬ﻣﺎﻟﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ۋە ﺋﻪۋﻻﺩﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﭘﯩﺪﺍ ﻗﯩﻠﯩﻤﯩﺰ!‪- ...‬‬ ‫ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺟﺎﻣﺎﺋﻪﺕ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻫﯧﭽﻜﯩﻢ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﻫﯩﺴﺴﯩﻴﺎﺗﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺳﯚﺯﯨﺪﯨﻜﻰ ﻳﻮﺷﯘﺭۇﻥ ﻣﻪﻧﯩﻨﻰ‬ ‫ﭼﯜﺷﯩﻨﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺳﻪۋﺭ ﻏﺎﺭﯨﺪﯨﻜﻰ »ﺋﯩﻜﻜﻰ‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﯩﺴﻰ« ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺋﻪﺯﯨﺰ ﺩﻭﺳﺘﯩﻨﯩﯔ ﻳﯩﻐﻠﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭۈپ‪ ،‬ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﯚﺯﺋﺎﺭﺍ‪:‬‬ ‫ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺭەﺑﺒﯩﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﺑﯧﺮﯨﺸﻨﻰ ﺗﺎﻟﻠﯩﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺳﺎﻟﯩﻬ‬‫ﻛﯩﺸﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﺳﯚﺯﻟﻪپ ﺑﯩﺮﯨﯟﺍﺗﺴﺎ‪ ،‬ﺑﯘ ﺑﻮۋﺍﻱ )ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ(ﻧﯩﯔ ﻳﯩﻐﻼپ ﻛﻪﺗﻜﯩﻨﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﻣﻪﻣﺪﯨﻐﺎﻥ؟ ﺗﻮۋﺍ‪ ،‬ﺋﻪﺟﻪپ ﺋﯩﺶ‪-‬ﻫﻪ! ‪-‬ﺩﯦﻴﯩﺸﺘﻰ‪.‬‬ ‫‪ .٥‬ﻣﺎﺋﯩﺪە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ‬

‫‪28‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ‬

‫ۋﺍﻫﺎﻟﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘﻧﯩﯔ ﺳﻪﺯﮔﯜﺭ ۋە ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﻪ‬ ‫ﻗﻪﻟﺒﻰ ﺑﯜﻳﯜﻙ ۋﯨﺪﺍﻟﯩﺸﯩﺸﻨﻰ ﺳﯩﺰﯨﭗ‪ ،‬ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺷﯩﻜﺎﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﻱ ﻛﻪﺑﻰ‬ ‫ﭘﻪﺭﻳﺎﺩﯨﻨﻰ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ﻣﯘﺳﺘﺎﭘﺎ ﺋﺎﺳﯩﻢ ﻛﯚﻛﺴﺎﻝ »ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ«‪-١١،‬ﺟﯩﻠﺪ‪-٣٦-٣٥ ،‬ﺑﻪﺗﻠﻪﺭ(‬ ‫ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﻪڭ ﻣﯚﺗﯩﯟەﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭘﺎﺗﯩﻤﻪ ﺩﺍﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﭘﺎﻧﻰ‬ ‫ﺩۇﻧﻴﺎﺩﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼپ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺋﺎﺯﺍﭘﻼﻧﺪﻯ ۋە‪:‬‬ ‫ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﯩﯔ ﭘﻪﺧﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯘ ﺋﺎﻟﻪﻣﮕﻪ ﺳﻪﭘﻪﺭ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼپ‪ ،‬ﺋﯜﺳﺘﯜﻣﮕﻪ‬‫ﺋﯧﻐﯩﺮ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺳﯩﺒﻪﺕ ﭼﯜﺷﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯘ ﻣﯘﺳﯩﺒﻪﺕ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻗﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﭼﯜﺷﻜﻪﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻗﻨﯩﯔ ﺭەﯕﮕﻰ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﮔﻪﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ۋە ﺳﯜﻧﻨﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﯘﻟﯘﻍ‬ ‫ﺭەﻫﺒﻪﺭ ﻗﺎﻟﺪۇﺭۇپ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯜﻧﻨﻪﺕ ﺩۇﻧﻴﺎ‪-‬ﺋﺎﺧﯩﺮەﺗﺘﻪ ﺑﻪﺧﺘﻠﯩﻚ‬ ‫ﺳﺎﺋﺎﺩەﺗﻤﻪﻥ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺩﻭﺭﺍ ۋە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﻪﺑﻪﺩﯨﻲ ﺧﺎﺗﯩﺮﯨﺴﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﻘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﻮﻥ ﺋﯜچ ﻛﯜﻥ ﺋﺎﻏﺮﯨﭗ‬ ‫ﻳﺎﺗﺘﻰ ۋە ﻧﯩﻬﺎﻳﻪﺕ ﻣﯩﻼﺩﻯ ‪-٦٣٢‬ﻳﯩﻠﻰ ‪-٦‬ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ‪-٨‬ﻛﯜﻧﻰ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﻫﯩﺠﺮﯨﻴﻪ ‪-١١‬ﻳﯩﻠﻰ‬ ‫ﺭەﺑﯩﺌﯘﻟﺌﻪۋۋەﻝ ﺋﯧﻴﯩﻨﯩﯔ ‪- ١٢‬ﻛﯜﻧﻰ ﺩۈﺷﻪﻧﺒﻪ ﻛﯜﻧﯩﺪە ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺩەﺭﮔﺎﻫﯩﻐﺎ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻣﯜﺭﯨﺴﯩﺪە ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺑﯩﺮ ﻧﯩﺸﺎﻥ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻚ ﻣﯚﻫﯜﺭﻯ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﻪﺯﻯ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﺋﯘﻧﻰ ﺑﯩﺮ ﺳﯚﻳﯜۋﯦﻠﯩﺸﻨﻰ ﺋﺎﺭﺯۇ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯩﻤﺎﻡ ﺑﻪﻳﻬﺎﻗﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺭەﺳﯘﻟﻰ ﺋﻪﻛﺮەﻡ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﻪﺑﻪﺩﯨﻲ ﺋﺎﻟﻪﻣﮕﻪ ﻛﯚﭼﻜﻪﻧﺪە‬ ‫ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﻳﯜﺯﯨﺪە ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺶ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪﺳﻬﺎﺑﻰ‪-‬ﻛﯩﺮﺍﻡ‬ ‫)ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ( ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮەﺗﻜﻪ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﮔﯘﻣﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﻰ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﺳﻤﺎ‬ ‫ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﺎ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﯜﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻧﯜﺑﯜۋۋەﺕ )ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻚ( ﻣﯚﻫﯜﺭﯨﮕﻪ ﻗﺎﺭﯨﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﯚﻫﯜﺭﻧﯩﯔ ﻳﯘﻗﺎپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮەﺕ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﻨﻰ‬ ‫ﺷﻪﺭەﭘﻠﻪﻧﺪۈﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﺭەﺳﻤﯩﻲ ﺋﯩﺸﯩﻨﯩﺸﺘﻰ‪) «.‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ(‬ ‫ﺩﯨﻦ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ‪:‬‬ ‫»ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ! ﺳﻪﻥ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻗﯩﻠﺪﯨﯔ!« ﺩﯦﻴﯩﺸﺘﻰ‪ ،‬ﺑﯘ ﮔﯜۋﺍﻫﻠﯩﻖ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯۈﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﺑﻪﺩﯨﻴﻠﯩﻚ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﮕﻪ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﻠﺪﻯ‪ .‬ﻫﺎﺯﯨﺮ ﺋﯘ ﻣﻪﻫﺸﻪﺭﺩە‪ ،‬ﺳﯩﺮﺍﺗﺘﺎ ۋە‬ ‫ﻫﻪۋﺯﻯ‪-‬ﻛﻪۋﺳﻪﺭﺩە ﺋﯜﻣﻤﯩﺘﯩﻨﻰ ﺳﺎﻗﻼپ ﺗﯘﺭﻣﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﺭەﺑﯩﺌﯘﻟﺌﻪۋۋەﻝ ﺋﯧﻴﯩﻨﯩﯔ ‪-١٢‬ﻛﯜﻧﻰ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﺩۈﺷﻪﻧﺒﻪ ﻛﯜﻧﻰ ﺗﻮﻏﯘﻟﯘپ ﺩۇﻧﻴﺎﻧﻰ‬ ‫ﺷﻪﺭەﭘﻠﻪﻧﺪۈﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺭەﺑﯩﺌﯘﻟﺌﻪۋۋەﻟﻨﯩﯔ ‪-١٢‬ﻛﯜﻧﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻚ ۋەﺯﯨﭙﯩﺴﯩﮕﻪ ﺗﻪﻳﯩﻨﻠﻪﻧﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﺑﯘﻗﺎﺗﺎﺩە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪:‬‬

‫‪29‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫»ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﯨﻦ ﺩۈﺷﻪﻧﺒﻪ ﻛﯜﻧﻰ ﺭﻭﺯﺍ ﺗﯘﺗﯘﺵ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺳﻮﺭﺍﻟﻐﺎﻧﺪﺍ‬ ‫ﺋﯘ ﺟﺎۋﺍﺏ ﺑﯩﺮﯨﭗ‪:‬‬ ‫ ﺑﯘ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺗﻮﻏﯘﻟﻐﺎﻥ ﻛﯜﻧﯜﻡ ۋە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻥ ﻛﯜﻧﯜﻣﺪۇﺭ‪«.‬‬‫ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ﻣﯘﺳﻠﯩﻢ ﺭﯨﯟﺍﻳﯩﺘﻰ(‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺭەﺑﯩﺌﯘﻟﺌﻪۋۋەﻟﻨﯩﯔ ‪-١٢‬ﻛﯜﻧﻰ ﺩۈﺷﻪﻧﺒﻪ ﺋﻪﺗﺘﯩﮕﯩﻨﻰ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﮕﻪ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﻳﯧﯖﻰ ﻗﯘﺭۇﻟﻐﺎﻥ ۋە ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﯩﮕﯩﭽﻪ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩۆﻟﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺋﯘﻟﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﺎﺗﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ۋە ﻧﯩﻬﺎﻳﻪﺕ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺭەﺑﯩﺌﯘﻟﺌﻪۋۋەﻟﻨﯩﯔ ‪-١٢‬ﻛﯜﻧﻰ ﺩۈﺷﻪﻧﺒﻪ ﺋﺎﺧﯩﺮەﺕ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﮕﻪ‬ ‫ﻛﯚﭼﯜپ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺋﺎﺑﺒﺎﺱ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺩۈﺷﻪﻧﺒﻪ ﻛﯜﻧﻰ ﺗﻮﻏﯘﻟﺪﻯ‪ ،‬ﺩۈﺷﻪﻧﺒﻪ‬ ‫ﻛﯜﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ ،‬ﺩۈﺷﻪﻧﺒﻪ ﻛﯜﻧﻰ ﻣﻪﻛﻜﯩﺪﯨﻦ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﮕﻪ ﻫﯩﺠﺮەﺕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺩۈﺷﻪﻧﺒﻪ ﻛﯜﻧﻰ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﮕﻪ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ ،‬ﺩۈﺷﻪﻧﺒﻪ ﻛﯜﻧﻰ ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﺪﻯ ‪.‬ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻤﯘ‬ ‫ﺩۈﺷﻪﻧﺒﻪ ﻛﯜﻧﻰ )ﻛﻪﺑﯩﺪە ﻛﯧﻠﯩﺸﺘﯜﺭﮔﯜﭼﻰ ﺑﻮﻟﯘپ( ﻫﻪﺟﻪﺭ‪-‬ﺋﻪﺳﯟەﺩﻧﻰ ﻳﯧﺮﯨﮕﻪ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ ‪.‬ﺩۈﺷﻪﻧﺒﻪ ﻛﯜﻧﻰ ﺑﻪﺩﺭﯨﺪە ﻏﻪﻟﺒﻪ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺩۈﺷﻪﻧﺒﻪ ﻛﯜﻧﻰ »ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺩﯨﻨﯩﯖﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺗﺎﻣﺎﻣﻠﯩﺪﯨﻢ« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﺎﻳﻪﺕ )ﻣﺎﺋﯩﺪە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪) «.‬ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ‪:‬‬ ‫‪-١‬ﺟﯩﻠﺪ‪ ٢٧٧،‬؛ ﻫﻪﻳﺴﻪﻣﻰ‪-١ :‬ﺟﯩﻠﺪ‪(١٩٦ ،‬‬

‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺗﻮﻏﯘﻟﯩﺸﻰ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻜﻜﻪ ﺗﻪﻳﯩﻨﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‪ ،‬ﻫﯩﺠﺮەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ۋە ﺋﺎﺧﯩﺮەﺗﻜﻪ‬ ‫ﻛﯧﺘﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯩﻲ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﺭەﺑﯩﺌﯘﻟﺌﻪۋۋەﻝ ﺋﯧﻴﯩﻨﯩﯔ ‪-١٢‬‬ ‫ﻛﯜﻧﻰ ﺩۈﺷﻪﻧﺒﻪ ﻛﯜﻧﯩﮕﻪ ﺋﯘﺩۇﻝ ﻛﯧﻠﯩﺸﻰ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ﺋﯘﻟﯘﻏﻠﯩﻘﻰ ۋە ﻣﯘﻫﯩﻤﻠﯩﻘﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻧﯩﺸﺎﻧﯩﺴﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺟﺎﻣﺎﻝ ۋە ﺟﻪﻻﻝ ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯩﺴﻰ ﻛﯚﺭۈﻟﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﻛﯜﻧﺪە ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻖ ﻫﺎﻳﺎﺟﯩﻨﻰ‬ ‫ۋە ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﺶ ﺋﺎﺯﺍﺑﻰ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‪ ،‬ﻛﯚﯕﯜﻝ ﺋﯩﻘﻠﯩﻤﯩﺪﺍ ﺑﺎﻳﺮﺍﻡ ﺷﺎﺩﻟﯩﻘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﺶ‬ ‫ﻫﻪﺳﺮﯨﺘﻰ ﺋﺎﺭﻟﯩﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻛﻪﻳﭙﯩﻴﺎﺕ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯘ ﺭەﻫﻤﻪﺕ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﻯ ﺋﺎﺧﯩﺮەﺕ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﺪە ﺋﯜﻣﻤﯩﺘﯩﮕﻪ ﺷﺎﭘﺎﺋﻪﺕ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺳﺎﻗﻼپ ﺗﯘﺭﻣﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭەﺳﯘﻟﯩﻨﯩﯔ ﺩۇﻧﻴﺎﺩﯨﻦ ﺳﺎﺋﺎﺩەﺕ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﮕﻪ ﻛﯚﭼﯜپ ﻛﯧﺘﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ‬ ‫ﻣﻪﻫﺮۇﻡ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺩۇﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ۋﺍﭘﺎﺳﯩﺰﻟﯩﻐﯩﻨﻰ ﺗﯜﺭﻙ ﻣﯘﺗﻪﺳﻪۋۋۇپ ﺷﺎﺋﯩﺮ ﺋﻪﺯﯨﺰ ﻣﻪﻫﻤﯘﺩ‬ ‫ﻫﯜﺩﺍﺋﻰ ﺷﯘ ﻣﯩﺴﺮﺍﻟﯩﺮﯨﺪﺍ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﯩﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫ﻛﯩﻢ ﻛﯜﺗﻪﺭ ﺳﻪﻧﺪﯨﻦ ۋﺍﭘﺎﻧﻰ‪،‬‬ ‫ﻳﺎﻟﻐﺎﻥ ﺩۇﻧﻴﺎ ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﯘ ﺳﻪﻥ؟‬ ‫ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩۇﻝ ﻣﯘﺳﺘﺎﭘﺎﻧﻰ‬ ‫ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺩۇﻧﻴﺎ ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﯘ ﺳﻪﻥ؟‬

‫‪30‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﻬﺎﻟﻰ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﺭﻧﻰ‬

‫»ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻢ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻪﺳﻪﻡ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﺘﺎ‬ ‫ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺑﺎﺭﺩۇﺭ‪«.‬‬ ‫)ﺋﻪﻫﺰﺍﺏ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-٢١ :‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫‪32‬‬

‫ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﻬﺎﻟﻰ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﺭﻧﻰ‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺩﯨﻨﯩﻲ ﻳﯧﺘﻪﻛﭽﯩﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﺎ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﺘﯘﺭ‪ .‬ﺩۆﻟﻪﺕ ﺭەﻫﺒﯩﺮﻯ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺑﯧﻐﯩﻐﺎ ﻛﯩﺮﮔﻪﻧﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﺘﯘﺭ‪ .‬ﺭەﺑﺒﯩﻨﯩﯔ ﻧﯧﺌﻤﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻏﻪﺭﻕ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﺷﯜﻛﯜﺭ ۋە ﻛﻪﻣﺘﻪﺭﻟﯩﻜﺘﻪ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﺘﯘﺭ‪ .‬ﻗﯩﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻖ ۋە ﺟﺎﭘﺎ‪-‬ﻣﯘﺷﻪﻗﻘﻪﺗﺘﻪ‬ ‫ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﺳﻪۋﯨﺮﭼﺎﻧﻠﯩﻖ ۋە ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺗﻪﺳﻠﯩﻤﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﺘﯘﺭ‪ .‬ﻏﻪﻧﯧﻤﻪﺗﻠﻪﺭ‬ ‫ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﻣﻪﺭﺗﻠﯩﻜﺘﻪ ۋە ﺗﺎﻣﺎﺳﯩﺰﻟﯩﻘﺘﺎ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﮕﻪ ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺗﺘﻪ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺟﯩﺰﻻﺭﻏﺎ‪ ،‬ﺋﯩﮕﻪ‪-‬ﭼﺎﻗﯩﺴﯩﺰﻻﺭﻏﺎ‪ ،‬ﻗﯘﻟﻼﺭﻏﺎ ﻏﻪﻣﺨﯘﺭﻟﯘﻕ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﺎ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﺘﯘﺭ‪ .‬ﮔﯘﻧﺎﻫﻜﺎﺭﻻﺭﻏﺎ‬ ‫ﺋﻪﭘﯘﭼﺎﻧﻠﯩﻖ ۋە ﻛﻪڭ ﻗﻮﻟﻠﯘﻗﺘﺎ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﻜﯩﯖﯩﺰ ﻛﯚپ ﺑﯩﺮ ﺑﺎﻱ ﻛﯩﺸﻰ ﺑﻮﻟﺴﯩﯖﯩﺰ‪ ،‬ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﺋﻪﺭەﺑﯩﺴﺘﺎﻧﻨﻰ‬ ‫ﺑﻮﻳﺴﯘﻧﺪۇﺭﻏﺎﻥ ۋە ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﻪﺭەﺏ ﺋﯘﻟﯘﻏﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺭﺍﻡ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻛﻪﻣﺘﻪﺭﻟﯩﮕﻰ ۋە ﻣﻪﺭﺗﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭ ﻗﯩﻠﯩﭗ‬ ‫ﺑﯧﻘﯩﯔ!‪...‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺟﯩﺰ ﻛﯩﺸﻰ ﺑﻮﻟﺴﯩﯖﯩﺰ‪ ،‬ﺋﯘﻧﺪﺍﻗﺘﺎ ﻣﻪﻛﻜﯩﺪە ﺯﺍﻟﯩﻢ ۋە ﻗﺎﻧﺨﻮﺭ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺗﺴﯩﺰ ﻫﯚﻛﯜﻣﺮﺍﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺋﯧﻠﯩﯔ!‪...‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻏﻪﻟﯩﺒﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﻏﺮۇﺭ ﻗﯘﻣﺎﻧﺪﺍﻥ ﺑﻮﻟﯩﺴﯖﯩﺰ‪ ،‬ﺋﯘﻧﺪﺍﻗﺘﺎ ﺑﻪﺩﺭﻯ ۋە ﻫﯘﻧﻪﻳﻨﺪە‬ ‫ﺩۈﺷﻤﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻣﻪﻏﻠﯘپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺟﺎﺳﺎﺭەﺗﻠﯩﻚ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﭘﯧﺌﯩﻠﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ‪،‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺮەﺕ ﺋﯧﻠﯩﯔ!‪...‬‬

‫‪33‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯚﺯ ﭘﺎﻧﺎﻫﯩﺪﺍ ﺳﺎﻗﻠﯩﻐﺎﻱ‪ ،‬ﻧﺎۋﺍﺩﺍ ﻣﻪﻏﻠﯘپ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﺴﯩﯖﯩﺰ‪ ،‬ﺋﻮﻫﻮﺩ ﺋﯘﺭۇﺷﯩﺪﺍ‬ ‫ﺷﯧﻬﯩﺖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ۋە ﻳﺎﺭﯨﺪﺍﺭ ﺑﻮﻟﯘپ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺷﯩﺠﺎﺋﻪﺕ ۋە‬ ‫ﺟﺎﺳﺎﺭەﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯧﯖﯩﭗ ﺗﻪﺳﻪﻟﻠﯩﻲ ﺑﯩﺮﯨﯟﺍﺗﻘﺎﻥ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺗﻪۋەﻛﻜﯜﻝ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ ﺋﯧﺴﯩﯖﯩﺰﮔﻪ ﺋﯧﻠﯩﯔ!‪...‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻢ ﺑﻮﻟﺴﯩﯖﯩﺰ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻣﻪﺳﺠﯩﺘﺘﻪ ﻣﯘﻻﻳﯩﻢ ۋە‬ ‫ﺋﻪﺳﺘﺎﻳﯩﺪﯨﻞ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﻪﺳﻬﺎﺑﻰ‪-‬ﺳﻮﻓﻔﺎﻏﺎ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺋﻪﻣﯩﺮﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﮔﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﻮﻳﻼپ‬ ‫ﺑﯧﻘﯩﯔ!‪...‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﻰ ﺑﻮﻟﺴﯩﯖﯩﺰ‪ ،‬ۋەﻫﻴﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺟﯩﺒﺮﯨﺌﯩﻞ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﺭ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯧﻘﯩﯔ!‪...‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻧﻪﺳﯩﻬﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ ۋﺍﺋﯩﺰ ﻳﺎﻛﻰ ﺳﻪﻣﯩﻤﻰ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺭﺷﯩﺪ ﺑﻮﻟﺴﯩﯖﯩﺰ‪ ،‬ﻣﻪﺳﺠﯩﺪﻯ‬ ‫ﻧﻪﺑﻪۋﻯ )ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﻣﻪﺳﺠﯩﺪﻯ(ﺩە ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ ﺗﺎﺭﻗﺎﺗﻘﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﯩﯖﺸﺎپ ﺑﯧﻘﯩﯔ! ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯧﻘﯩﻤﻠﯩﻖ ﺋﺎۋﺍﺯﯨﻐﺎ ﻗﻮﻟﯩﻘﯩﯖﯩﺰﻧﻰ‬ ‫ۋە ﺯﯨﻬﻨﯩﯖﯩﺰﻧﻰ ﺑﯩﺮﯨﯔ!‪...‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ ﻗﻮﻏﺪﺍﺷﻨﻰ‪ ،‬ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻗﯩﻠﺸﻨﻰ‪ ،‬ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻘﺎ‬ ‫ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﺸﻨﻰ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻠﺴﯩﯖﯩﺰ ۋە ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺳﯩﺰﻧﻰ ﻗﻮﻟﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮەﺭ ﻳﺎﺭﺩەﻣﭽﯩﯖﯩﺰ‬ ‫ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﺎ‪ ،‬ﻣﻪﻛﻜﯩﺪە ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻳﺎﺭﺩەﻣﺪﯨﻦ ﻣﻪﻫﺮۇﻡ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺯﺍﻟﯩﻤﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ‬ ‫ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ ﺋﯧﻼﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺗﻜﻪ ﺩەۋەﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻐﺎ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍپ ﺑﯧﻘﯩﯔ!‪...‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺩۈﺷﻤﯩﻨﯩﯖﯩﺰﻧﻰ ﻣﻪﻏﻠﯘپ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﯨﻦ ﺗﯘﺭﺍﻟﻤﺎﺱ ﻗﯩﻠﯩﯟەﺗﻜﻪﻥ‪،‬‬ ‫ﺗﻪﻟﺘﯜﻛﯜﺱ ﻏﻪﻟﺒﯩﮕﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﯖﯩﺰ ۋە ﺧﯘﺭﺍﭘﺎﺕ‪ ،‬ﺑﺎﺗﯩﻠﻨﻰ ﻳﻮﻗﯩﺘﯩﭗ‪ ،‬ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ‬ ‫ﺟﺎﻛﺎﻟﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﯖﯩﺰ‪ ،‬ﻣﻪﻛﻜﯩﻨﯩﯔ ﻓﻪﺗﻬﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻛﯜﻧﻰ ﮔﻪﺭﭼﻪ ﻏﺎﻟﯩﺐ ﺑﯩﺮ ﻗﯘﻣﺎﻧﺪﺍﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺗﯚﮔﯩﺴﻰ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﺧﯘﺩﺩﻯ ﻧﺎﻣﺎﺯﺩﺍ ﺳﻪﺟﺪە ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪەﻙ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭۇپ‬ ‫ﺷﯜﻛﯜﺭ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﭘﻪۋﻗﯘﻟﺌﺎﺩﺩە ﻛﻪﻣﺘﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ ﻛﯚﺯ ﺋﺎﻟﺪﯨﯖﯩﺰﻏﺎ‬ ‫ﻛﻪﻟﺘﯜﺭۈپ ﺑﯧﻘﯩﯔ!‪...‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯩﮕﯩﺪﺍﺭﭼﯩﻠﯩﻘﯩﯖﯩﺰﺩﺍ ﺗﯧﺮﯨﻠﻐﯘ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭ ﺑﺎﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ ۋە ﺋﯧﺘﯩﺰﻟﯩﻘﺘﯩﻜﻰ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺭەﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮﺗﻪﺭەپ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺋﻮﻳﻠﯩﺴﯩﯖﯩﺰ‪ ،‬ﺑﻪﻧﻰ ﻧﻪﺩﺭ‪ ،‬ﺧﻪﻳﺒﻪﺭ ۋە ﻓﻪﺩەﻛﺘﯩﻜﻰ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﺗﯧﺮﯨﻘﭽﯩﻠﯩﻖ‪ ،‬ﭘﻪﺭۋﯨﺶ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﯘﺳﺘﺎ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﺋﯚﺗﻜﯜﺯۈپ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺋﯧﻠﯩﯔ!‪...‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯩﮕﻪ‪-‬ﭼﺎﻗﯩﯖﯩﺰ ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﺎ‪ ،‬ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼ ۋە ﺋﺎﻣﯩﻨﻪﻧﯩﯔ ﻳﯧﺘﯩﻤﻰ‪ ،‬ﺟﯩﮕﻪﺭﭘﺎﺭﯨﺴﻰ‪،‬‬ ‫ﻛﯩﭽﯩﻚ ۋە ﻣﻪﺳﯘﻡ ﻳﯧﺘﯩﻢ ﺑﺎﻟﯩﻨﻰ ﺋﻮﻳﻼپ ﺑﯧﻘﯩﯔ!‪...‬‬

‫‪34‬‬

‫ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﻬﺎﻟﻰ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﺭﻧﻰ‬

‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﺎﻻﻏﻪﺗﻜﻪ ﻳﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻳﺎﺵ ﺑﻮﻟﺴﯩﯖﯩﺰ‪ ،‬ﻣﻪﻛﻜﯩﺪە ﺗﺎﻏﯩﺴﻰ ﺋﻪﺑﯘﺗﺎﻟﯩﺒﻨﯩﯔ‬ ‫ﭼﺎﺭۋﺍ‪-‬ﻣﺎﻟﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﭘﺎﺩﯨﭽﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﻧﺎﻣﺰﺍﺗﻰ ﺑﯩﺮ ﻳﺎﺵ ﻳﯧﮕﯩﺘﻨﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻐﺎ‬ ‫ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﯔ!‪...‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺗﯩﺠﺎﺭەﺕ ﻛﺎﺭۋﯨﻨﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺳﻪﭘﻪﺭﮔﻪ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺳﻮﺩﯨﮕﻪﺭ ﺑﻮﻟﺴﯩﯖﯩﺰ‪،‬‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﻴﻪﺩﯨﻦ ﺑﻪﺳﯩﺮەﮔﻪ ﻛﯧﺘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﻛﺎﺭۋﺍﻥ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪڭ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺯﺍﺗﻨﯩﯔ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﯩﻨﻰ‬ ‫ﻣﯘﻻﻫﯩﺰە ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯧﻘﯩﯔ!‪...‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺳﻮﺗﭽﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﻫﺎﻛﯩﻢ ﺑﻮﻟﺴﯩﯖﯩﺰ‪ ،‬ﻣﻪﻛﻜﯩﺪﯨﻜﻰ ﭼﻮﯕﻼﺭ ﻫﻪﺟﻪﺭﻯ‪-‬ﺋﻪﺳﯟەﺩ‬ ‫)ﻗﺎﺭﺍﺗﺎﺵ(ﻧﻰ ﻛﻪﺑﯩﺪﯨﻜﻰ ﻳﯩﺮﯨﮕﻪ ﻛﯩﻤﻨﯩﯔ ﻗﻮﻳﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺗﺎﻻﺵ‪-‬ﺗﺎﺭﺗﯩﺶ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﭗ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﺭۇﺷﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﯘﺷﯘپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﺪﺍ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻧﻪﻗﻪﺩەﺭ ﺋﺎﺩﯨﻞ ۋە‬ ‫ﭘﺎﺭﺍﺳﻪﺗﻠﯩﻚ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯩﺸﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﻮﻳﻼپ ﺑﯧﻘﯩﯔ!‪...‬‬ ‫ۋە ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﺗﺎﺭﯨﺨﻘﺎ ﻗﺎﺭﺍپ‪ ،‬ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﺪە ﻣﻪﺳﺠﯩﺪﻯ ﻧﻪﺑﻪۋﯨﺪە ﻳﻮﻗﺴﯘﻝ ﻧﺎﻣﺮﺍﺗﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﺎﻳﻼﺭ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭۇپ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺑﺎﺭﺍۋەﺭ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﻪﺭﯨﺰﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻪڭ ﺋﺎﺩﯨﻞ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﮔﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﺭﺍڭ!‪...‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺗﻮﻱ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﺭ ﺑﻮﻟﺴﯩﯖﯩﺰ‪ ،‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺧﻪﺩﯨﭽﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ‬ ‫ﺋﺎﺋﯩﺸﻪﻧﯩﯔ ﻳﻮﻟﺪﯨﺸﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﺶ ﺋﯘ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﺯﺍﺗﻨﯩﯔ ﭘﺎﻙ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻐﺎ‪ ،‬ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﻫﯩﺴﺴﯩﻴﺎﺗﯩﻐﺎ‬ ‫ۋە ﺷﻪﭘﻘﻪﺗﻠﯩﻜﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﻧﻪﺯەﺭ ﺳﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﻘﯩﯔ!‪...‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭ ﺑﯩﺮ ﺩﺍﺩﺍ ﺑﻮﻟﺴﯩﯖﯩﺰ‪ ،‬ﭘﺎﺗﯩﻤﻪ‪-‬ﺯۆﻫﺮەﻧﯩﯔ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ‪ ،‬ﻫﻪﺳﻪﻥ ۋە‬ ‫ﻫﯜﺳﻪﻳﯩﻨﻨﯩﯔ ﭼﻮڭ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﺶ ﺋﯘ ﺯﺍﺗﻨﯩﯔ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻼﺭﻧﻰ ﺋﯚﮔﯩﻨﯩﯟﯦﻠﯩﯔ!‪...‬‬ ‫ﺳﯩﺰﻧﯩﯔ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻛﯩﺸﻰ ۋە ﻧﯧﻤﻪ ﺋﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﯘﻏﯘﻟﻠﯩﻨﯩﺸﯩﯖﯩﺰﺩﯨﻦ ﻗﻪﺗﺌﯩﻨﻪﺯەﺭ‪،‬‬ ‫ﻫﻪﺭ ۋﺍﻗﯩﺖ ﻣﻪﻳﻠﻰ ﺋﺎﺧﺸﺎﻡ‪ ،‬ﻣﻪﻳﻠﻰ ﺳﻪﻫﻪﺭ ۋە ﻫﻪﺭ ﻳﻪﺭﺩە ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻣﯘﺳﺘﺎﭘﺎ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺳﯩﺰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ‪ ،‬ﻣﯘﺭﺷﯩﺪ ۋە ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺭەﻫﺒﻪﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻼﻻﻳﺴﯩﺰ‪...‬‬ ‫ﺋﯘ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺭﺷﯩﺪ ﺋﯩﻜﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺳﯜﻧﻨﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺭﯨﺌﺎﻳﻪ ﻗﯩﻠﯩﺶ‬ ‫ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻫﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻘﻨﻰ ﺗﯜﺯﯨﺘﻪﻟﻪﻳﺴﯩﺰ‪ ،‬ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﯖﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﻗﺎﻻﻳﻤﯩﻘﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻖ‪،‬‬ ‫ﭘﺎﺭﺍﻛﻪﻧﺪﯨﭽﯩﻠﯩﻜﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﻮﯕﺸﯩﻴﺎﻻﻳﺴﯩﺰ ۋە ﺗﯘﺭﻣﯘﺷﯩﯖﯩﺰﻧﻰ ﺗﻪﺭﺗﯩﭙﻜﻪ ﺳﺎﻻﻻﻳﺴﯩﺰ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﻧﯘﺭﻯ ﺳﺎﻳﯩﺴﯩﺪە ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﯖﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﻗﯩﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻘﻼﺭﺩﯨﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﯘپ‪ ،‬ﻫﻪﻗﯩﻘﻰ ﺑﻪﺧﺖ‪-‬‬ ‫ﺳﺎﺋﺎﺩەﺗﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﻪﻟﻪﻳﺴﯩﺰ!‪...‬‬ ‫ﺩەﺭۋەﻗﻪ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ ﺋﻪڭ ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩﻖ ۋە ﺋﻪڭ ﺧﻮﺷﺒﯘﻱ ﺋﻪﺗﯩﺮﮔﯜﻟﻠﻪﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﺩەﺳﺘﯩﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﮔﯜﺯەﻝ ﮔﯜﻟﺪەﺳﺘﯩﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪۇ‪.‬‬

‫ ‬ ‫‪35‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ ﻫﯚﻛﯜﻡ ﺳﯜﺭﮔﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺗﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﯖﯩﺰ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﻪﻟﺐ‬ ‫ﺭﯨﺸﺘﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺑﺎﻏﻠﯩﻐﺎﻥ ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﺑﺎﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ ۋە ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺑﺎﻳﻼﺭ‬ ‫ﻳﻮﻗﺴﯘﻟﻼﺭﻏﺎ ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻛﯜﭼﻠﯜﻛﻠﻪﺭ‬ ‫ﺋﺎﺟﯩﺰﻻﺭﻧﻰ ﻫﯩﻤﺎﻳﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺳﺎﻏﻼﻣﻼﺭ ﺑﯩﭽﺎﺭﯨﻠﻪﺭﮔﻪ ﻳﺎﺭ‪-‬ﻳﯜﻟﻪﻙ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪،‬‬ ‫ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﻜﻰ ﻛﯚپ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﮕﻪ‪-‬ﭼﺎﻗﯩﺴﯩﺰ ﻳﻮﻗﺴﯘﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﺎﻟﯩﺪﯨﻦ ﺧﻪۋەﺭ ﺋﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺗﻮﻝ‬ ‫ﺧﯘﺗﯘﻥ‪ ،‬ﻳﯧﺘﯩﻢ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﻨﻰ ﺳﻠﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻧﺪﺍﻗﺘﺎ‪ ،‬ﺷﻪﻙ‪-‬ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰ ﻫﺎﻟﺪﺍ‬ ‫ﺷﯘﻧﻰ ﺑﯩﻠﯩﯖﻜﻰ‪ ،‬ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﺋﯩﺴﯩﻞ ﺧﯩﺴﻠﻪﺕ ۋە ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ‬ ‫ۋە ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺰﯨﺪﯨﻦ ﻣﺎﯕﻐﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻣﯩﺮﺍﺳﻼﺭﺩۇﺭ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﺍ ﮔﻪۋﺩﯨﻠﯩﻚ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺕ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﮕﯩﺪﯨﻜﻰ ﻛﺎﻣﺎﻟﻪﺕ ﻧﻮﻗﺘﯩﺴﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﻛﺎﻣﺎﻟﯩﺘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﭘﻠﯩﻖ ﻏﻪﻳﺮﻯ‪-‬ﻣﯘﺳﻠﯩﻤﻼﺭﻣﯘ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﻟﻪﺷﻜﻪ ۋە ﺋﯧﺘﺮﺍپ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ :‬ﺋﯧﻨﮕﻠﯩﺰ ﺗﺎﺭﯨﺨﭽﻰ ﺗﻮﻣﺎﺱ ﻛﺎﺭﻻﻳﻠﻰ »ﻗﻪﻫﺮﯨﻤﺎﻧﻼﺭ« ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺘﺎﺏ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ‬ ‫ۋە ﺑﯘ ﻛﯩﺘﺎۋﯨﺪﺍ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺕ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﯨﻜﻰ ﻫﻪﺭ ﺳﺎﻫﻪﺩە ﺋﻪڭ ﻛﺎﻣﺎﻟﻪﺗﻜﻪ ﻳﻪﺗﻜﻪﻥ ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ‬ ‫ﺷﻪﺧﯩﺴﻠﻪﺭﻧﻰ‪ ،‬ﺋﻪڭ ﺩﺍﯕﻠﯩﻖ ﺷﺎﺋﯩﺮﻻﺭﻧﻰ‪ ،‬ﺑﯜﻳﯜﻙ ﻗﯘﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻼﺭﻧﻰ ﺗﺎﻟﻼپ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ‬ ‫ۋە ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻪﻫﻠﯩﻞ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺧﯩﺮﯨﺴﺘﯩﻴﺎﻥ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯘﭼﯘﻕ‬ ‫ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﻳﺎﺯﻏﯘﭼﻰ ﺑﯘ ﻛﯩﺘﺎۋﯨﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻚ ﺳﺎﻫﻪﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ‬ ‫ﺷﻪﺧﺴﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺩەﻟﯩﻞ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘپ ﻣﯘﺋﻪﻳﻴﻪﻧﻠﻪﺷﺘﯜﺭﮔﻪﻥ‪.‬‬ ‫‪-٢٠‬ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﮔﻮﻟﻼﻧﺪﯨﻴﻪﻧﯩﯔ ﻫﺎﮔﯘﺋﯥ ﺷﻪﻫﺮﯨﺪە ﺋﯚﺗﻜﯜﺯۈﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﻳﯩﻐﯩﻨﯩﺪﺍ ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ۋە ﻣﯘﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯘﺭﻻﺭ ﺟﻪﻡ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺩۇﻧﻴﺎ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﻳﯜﺯ ﻧﻪﭘﻪﺭ ﺋﻪڭ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺷﻪﺧﺴﻨﻰ ﺑﺎﻫﺎﻻپ ﭼﯩﻘﺘﻰ‪ .‬ﺑﺎﻫﺎﻟﯩﻐﯘﭼﯩﻼﺭ ﮔﻪﺭﭼﻪ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ‬ ‫ﺧﯩﺮﯨﺴﺘﯩﻴﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺪە ﺋﻪڭ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺷﻪﺧﯩﺴﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﯩﺴﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺑﻮﻟﯘپ ﺑﺎﻫﺎﻟﯩﻨﯩﭗ ﭼﯩﻘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﻗﯩﻘﻰ ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺕ ﺷﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯘ ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺗﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﯘﭼﯩﻨﻰ ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺩۈﺷﻤﯩﻨﯩﻤﯘ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍپ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ۋە ﻣﺎﺧﺘﺎﺷﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﻪﻗﯩﻞ‪-‬ﭘﺎﺭﺍﺳﯩﺘﻰ ۋە‬ ‫ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﻪﺧﻼﻗﯩﻨﻰ ﺋﯘ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺩﯨﻨﻐﺎ ﺋﯩﺸﻪﻧﻤﯩﮕﻪﻥ ﻛﯩﺸﻠﻪﺭﻣﯘ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﮔﯩﭽﻪ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻣﯘﻫﯩﺘﺘﯩﻜﻰ‬ ‫ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﮕﻪ ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ ﺟﺎۋﺍﺏ ﺑﯩﺮەﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﻪﺧﻼﻗﯩﻲ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻟﻠﯩﻜﻨﻰ‬ ‫ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﻣﯘﺟﻪﺳﺴﻪﻡ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﺧﯩﻠﻤﯘ‪-‬ﺧﯩﻞ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﺩە ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻼﺭﻏﺎ ﺩۇچ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻳﻮﻝ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﻪﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﻬﺎﻝ ﭘﻪﻗﻪﺕ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﯘ ﻳﻪﺭﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﯩﻨﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺳﺎﺱ‬ ‫ﻧﻮﻗﺘﯩﺴﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﻧﯘﺭ ﺋﯩﺰﺩﯨﮕﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﻮﻟﯩﻐﺎ ﻧﯘﺭ ﭼﺎﭼﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ‬

‫‪36‬‬

‫ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﻬﺎﻟﻰ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﺭﻧﻰ‬

‫ﺭەﻫﺒﻪﺭﻟﯩﮕﻰ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻳﻮﻝ ﺋﯩﺰﺩﯨﮕﻪﻧﻠﻪﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺕ ﻣﻪﺷﺌﯩﻠﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﯘ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﯩﮕﺎﻧﻪ ﻣﯘﺭﺷﯩﺪﯨﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﺗﻮﭘﻠﯩﻨﯩﭗ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺋﯚﮔﻪﻧﮕﻪﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺩۆﻟﻪﺕ ﺗﻪۋەﻟﯩﮕﻰ‪ ،‬ﺋﯩﺮﻗﻰ‪،‬‬ ‫ﺗﯩﻠﻰ‪ ،‬ﻣﯩﻠﻠﯩﺘﻰ‪ ،‬ﺗﻪﺑﯩﻘﯩﺴﻰ‪ ،‬ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﻰ ﺋﻮﺭﻧﻰ ۋە ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﻪﺕ ﺳﻪۋﯨﻴﯩﺴﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﻗﻪﺗﺌﯩﻨﻪﺯەﺭ‪ ،‬ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺋﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺵ ﺑﻮﻟﯘپ ﺑﯩﺮﻟﯩﺸﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻣﻨﻰ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺋﯚﮔﯩﻨﯩﺸﺘﯩﻦ ﻣﻪﻧﺌﻰ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮەﺭ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﯩﻤﻪ‬ ‫ﻣﻪۋﺟﯘﺩ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻳﻪﺭ ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ﺑﯩﺮ ﻗﻪۋﻣﮕﯩﻼ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻳﻪﺭ ﺑﻮﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻧﻼ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﯧﺘﯩﺒﺎﺭ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﺋﯩﺮﻓﺎﻥ‬ ‫ﺯﯨﻴﺎﭘﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﺎﺟﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯜﭼﻠﯜﻛﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﭘﻪﺭﻗﻰ ﻳﻮﻕ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪...‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺋﻪﮔﻪﺷﻜﻪﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﺑﯧﻘﯩﯔ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻫﻪﺑﻪﺷﯩﺴﺘﺎﻥ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫﻰ ﻧﻪﺟﺎﺷﻰ‪ ،‬ﻣﺎﺋﻪﻧﻨﯩﯔ ﺭەﻫﺒﯩﺮﻯ ﻓﻪﺭۋە‪ ،‬ﻫﯩﻤﻴﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺭەﺋﯩﺴﻰ ﺯۇﻟﻜﯩﻼ‪ ،‬ﻓﯩﺮۇﺯﻯ‪-‬ﺩەﻳﻠﻪﻣﻰ‪ ،‬ﻳﻪﻣﻪﻧﻨﯩﯔ ﭼﯘﯕﻰ ﻣﻪﺭﺍﻛﻪﺑﯘﺩ‪ ،‬ﺋﯘﻣﻤﺎﻧﻨﯩﯔ ۋﺍﻟﯩﻴﺴﻰ‬ ‫ﺋﯘﺑﻪﻳﺪ ۋە ﺟﻪﺋﻔﻪﺭ ﻛﻪﺑﻰ ﻣﺎﻗﺎﻣﻰ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﺷﻪﺧﯩﺴﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﺳﻪﭘﺴﯧﻠﯩﭗ ﻗﺎﺭﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﯖﯩﺰ‪ ،‬ﺑﯘ ﻫﯚﻛﯜﻣﺪﺍﺭ ۋە ﺭەﺋﯩﺴﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﻼﻝ‪ ،‬ﻳﺎﺳﯩﺮ‪ ،‬ﺳﯘﻫﻪﻳﺐ‪ ،‬ﻫﺎﺑﺒﺎﺏ‪ ،‬ﺋﺎﻣﻤﺎﺭ‪ ،‬ﺋﻪﺑﯘﻓﯘﻛﻪﻳﻬﻪ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﻗﯘﻝ ۋە ﻳﯧﺘﯩﻤﻠﻪﺭ؛‬ ‫ﺳﯜﻣﻪﻳﻴﻪ‪ ،‬ﻟﯜﺑﻪﻳﻨﻪ‪ ،‬ﺯﯨﻨﻨﯩﺮە‪ ،‬ﻧﻪﻫﺪﯨﻴﻴﻪ‪ ،‬ﺋﯜﻣﻤﯜﺋﯘﺑﻪﻳﯩﺲ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﭼﯚﺭﯨﻠﻪﺭ ۋە ﺋﯩﮕﻪ‪-‬‬ ‫ﭼﺎﻗﯩﺴﯩﺰ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻣﯘ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺋﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺯﯨﺮەﻙ‪ ،‬ﺋﯚﺗﻜﯜﺭ ﭘﯩﻜﯩﺮﻟﯩﻚ‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﺪەﻙ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﯩﻠﯩﻚ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﺎﺯۇﻙ ﺋﯩﺸﻼﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﺧﻪۋەﺭﺩﺍﺭ ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﻪﺗﻠﯩﻚ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺩۇﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭ‪ ،‬ﺩۆﻟﻪﺗﻨﻰ ﺋﺎﺩﯨﻞ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﺍﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﻘﺘﯩﺪﺍﺭﻟﯩﻖ ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭﻣﯘ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺋﻪﮔﻪﺷﻜﻪﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺷﻪﻫﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﺩﻯ‪،‬‬ ‫ۋﯨﻼﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﺪﺍﺭە ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺳﺎﻳﯩﺴﯩﺪە ﺑﻪﺧﺖ‪-‬ﺳﺎﺋﺎﺩەﺗﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﺘﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺗﻨﯩﯔ ﺗﻪﻣﯩﻨﻰ ﺗﯧﺘﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺧﻪﻟﻖ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺗﯩﻨﭽﻠﯩﻖ ۋە ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻣﻠﯩﻚ ﻫﯚﻛﯜﻡ ﺳﯜﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﺯﺋﺎﺭﺍ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻼﺭﺩەﻙ ﻳﺎﺷﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪-١٧٨٩‬ﻳﯩﻠﯩﺪﯨﻜﻰ ﻓﺮﺍﻧﺴﯩﻴﻪ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺪﯨﻴﯩﯟﻯ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﻨﻰ‬ ‫ﻫﺎﺯﯨﺮﻟﯩﻐﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻤﯩﺶ ﭘﻪﻳﻼﺳﻮپ ﻻﻓﺎﻳﻪﺕ ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ »ﻛﯩﺸﯩﻠﯩﻚ ﻫﻮﻗﯘﻕ‬ ‫ﺑﺎﻳﺎﻧﺎﺗﻰ«ﻧﻰ ﺋﯧﻼﻥ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻗﺎﻧﯘﻥ‪-‬ﺗﯜﺯۈﻣﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ۋە‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺷﻪﺭﯨﺌﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪۋﺯەﻟﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﻱ ﺗﻪﻟﻪﻳﻠﯩﻚ ﺋﻪﺭەپ! ﺳﯧﻨﻰ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﻟﯩﺴﻪﻙ ﺋﺎﺯﺩۇﺭ! ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺗﻨﯩﯔ‬ ‫ﻧﻪﻕ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺗﯧﭙﯩﭙﺴﻪﻥ!‪) «...‬ﻣﯩﺮﺍﺱ‪» ،‬ﺗﻪﺟﺮﯨﺪﻯ ﺳﺎﺭﯨﻬ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﺴﻰ«‪-٩ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٢٨٩ ،‬‬

‫‪37‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺯﺍﻫﯩﺮﯨﻲ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﺴﻰ ۋە ﺑﺎﺗﯩﻨﯩﻲ ﺗﻪﺳﯩﺮﻯ ﺋﻮ ﻗﻪﺩەﺭ‬ ‫ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﺑﻮﻟﺪﯨﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﻼﺭﺩﺍ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﺧﻪۋەﺭﺳﯩﺰ‪ ،‬ﻗﺎﻻﻕ ۋە ﻳﺎۋﺍﻳﻰ‬ ‫ﻫﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﺟﺎﻫﯩﻠﯩﻴﻪﺕ ﺩەۋﺭﻯ ﻛﯩﺸﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺕ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﺍ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﻫﻪۋەﺱ ﻗﯩﻠﻐﯘﺩەﻙ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﻣﻪﺭﺗﯩﯟﯨﮕﻪ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ »ﺳﺎﻫﺎﺑﻪ« ﻣﻪﺭﺗﯩﯟﯨﺴﯩﮕﻪ ﻳﯜﻛﺴﻪﻟﺪۈﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﺎﺭﭼﻪ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻪﻙ ﺑﯩﺮ ﺩﯨﻦ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺮﺍﻕ‪ ،‬ﺷﻪﺭﯨﺌﻪﺕ‪ ،‬ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﻪﺕ‪ ،‬ﺋﻪﻧﺌﻪﻧﻪ ۋە‬ ‫ﻫﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﺘﯜﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﺎﻻﻕ‪ ،‬ﺟﺎﻫﯩﻞ‪ ،‬ۋەﻫﺸﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺋﯩﻠﻐﺎﺭ‪ ،‬ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﻪﺗﻠﯩﻚ؛ ﮔﯜﻧﺎﻫﻜﺎﺭ ۋە‬ ‫ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﺴﯩﺰ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺳﺎﻟﯩﻬ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻗﻮﺭﻗﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ۋە ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﻪﻗﯟﺍﺩﺍﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﯧﺘﯩﺸﺘﯜﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯘﻳﺎﻥ ﺑﯘ ﻗﺎﻻﻕ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﻧﺎﻣﯩﻨﻰ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﺎﻟﻐﯘﭼﯩﻠﯩﻜﻰ ﺑﺎﺭ ﺑﯩﺮەﺭ‬ ‫ﻛﯩﺸﻰ ﻳﯧﺘﯩﺸﯩﭗ ﭼﯩﻘﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﺪﯨﻠﯩﻜﺘﻪ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ‬ ‫ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﺴﻰ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘ ﻗﻪﻟﺒﻠﻪﺭﮔﻪ ﻣﻪﺭﯨﭙﻪﺕ ﻣﻪﺷﺌﯩﻠﯩﻨﻰ ﻳﯧﻘﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﺳﻪﺭﺧﯩﻞ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻳﯧﺘﯩﺸﯩﭗ ﭼﯩﻘﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯩﻤﺎﻥ‪-‬ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩ‪ ،‬ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﻣﻪﺭﯨﭙﻪﺕ ﻣﻪﺷﺌﯩﻠﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺗﯩﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺩۇﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﺗﯚﺕ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﮕﻪ ﺭﺍۋﺍﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ ۋە ﻳﯧﺘﯩﭗ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧﻠﯩﻜﻰ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﻧﯘﺭﻻﻧﺪۇﺭﺩﻯ‪ .‬ﭼﯚﻟﮕﻪ ﭼﯜﺷﻜﻪﻥ ﻧﯘﺭ ﺋﻪﺑﻪﺩﯨﻴﻠﯩﻜﻨﻰ ﻛﯚﻟﻪﯕﮕﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﻳﻮﺭۇﻗﻠﯘﻕ ﺋﺎﺗﺎ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺩۇﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺶ ﻣﻪﻗﺴﯩﺘﻰ ﺋﺎﻳﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﻪﻟﺒﯩﻨﻰ ﻓﻪﺗﻬﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﯩﺮ ﺋﯘﺳﺘﺎﺯ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻗﯩﺴﻘﺎ‬ ‫ۋﺍﻗﯩﺖ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻫﻪﺗﺘﺎ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫﻼﺭﻣﯘ ﺋﯧﺮﯨﺸﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﻣﺎﻗﺎﻣﻐﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﺘﻰ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ‬ ‫ﺩۇﻧﻴﺎ ﻧﯧﺌﻤﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻛﯚﺯ ﻗﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳﯧﻠﯩﭙﻤﯘ ﻗﻮﻳﻤﺎﺳﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﻛﻪﻣﺒﻪﻏﻪﻝ‪ ،‬ﻏﻮﺭﯨﮕﯩﻞ‬ ‫ﺗﯘﺭﻣﯘﺷﯩﻨﻰ ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷﺘﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯩﭽﻰ ﺧﻮﺭﻣﺎ ﻏﺎﺯﺍﯕﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﺷﻘﯘﺯۇﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺗﯚﺷﻪﻙ‬ ‫ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﺋﯘﺧﻼﻳﺘﺘﻰ‪ ،‬ﺋﺎﺩﺩﻯ‪-‬ﺳﺎﺩﺩﺍ ﻛﯩﻴﯩﻤﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﯩﻴﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪڭ ﻧﺎﻣﺮﺍﺕ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺗﯘﺭﻣﯘﺵ ﺳﻪۋﯨﻴﯩﺴﯩﺪﯨﻨﻤﯘ ﺗﯚۋەﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻳﺎﺷﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﻪﺯﯨﺪە ﻳﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺗﺎﭘﺎﻟﻤﯩﺴﺎ‪،‬‬ ‫ﺭەﺑﺒﯩﮕﻪ ﺷﯜﻛﯜﺭ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﺎﭼﻠﯩﻖ ﺋﺎﺯﺍﺑﯩﻨﻰ ﻳﻪﯕﮕﯩﻠﻠﯩﺘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻗﻮﺭﺳﯩﻘﯩﻐﺎ ﺗﺎﺵ‬ ‫ﺑﺎﻏﻠﯩﯟﺍﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﮔﯜﻧﺎﻫﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻣﻪﻏﭙﯩﺮەﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﯘ ﻳﻪﻧﯩﻼ‬ ‫ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﻖ ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ ۋە ﺩۇﺋﺎ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺷﻐﯘﻝ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻛﯧﭽﯩﺪە ﭘﯘﺗﻰ ﺋﯩﺸﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﯜﭼﻪ‬ ‫ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﻮﻗﯘﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻏﯧﺮﯨﺐ‪-‬ﻏﯘﺭۋﺍﻻﺭﻏﺎ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﻳﯧﺘﯩﻤﻼﺭﻧﯩﯔ‪ ،‬ﺋﯩﮕﻪ‪-‬ﭼﺎﻗﯩﺴﯩﺰﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺗﻪﺳﻪﻟﻠﯩﺴﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﺋﺎﺟﯩﺰﻻﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ‬ ‫ﺗﯘﺭۇپ‪ ،‬ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ ﻣﯩﻬﺮﯨﺒﺎﻧﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻗﻮﻝ‪-‬ﻗﺎﻧﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﺪە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﻪڭ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﻫﯧﺴﺎﺑﻼﻧﻐﺎﻥ‬ ‫ﻣﻪﻛﻜﯩﻨﯩﯔ ﻓﻪﺗﻬﻰ ﻛﯜﻧﻰ ﻗﻮﺭﻗﯘپ ﺗﯩﺘﺮەپ‪:‬‬

‫‪38‬‬

‫ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﻬﺎﻟﻰ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﺭﻧﻰ‬

‫ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻻﻟﻼﻫ !ﻣﺎﯕﺎ ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﻰ ﺋﯚﮔﯩﺘﯩﯔ !‪ -‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﻛﻜﯩﻠﯩﻜﻜﻪ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ‬‫ﻣﯘﻻﻳﯩﻢ ۋە ﻛﻪﻣﺘﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﻟﻪﭘﭙﯘﺯﺩﺍ‪:‬‬ ‫ ﻗﻮﺭﻗﻤﺎ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﯨﺸﯩﻢ! ﻣﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫ ﻳﺎﻛﻰ ﻫﯚﻛﯜﻣﺪﺍﺭ ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﻪﻥ‪ .‬ﻗﯘﺭەﻳﺶ‬‫ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻗﺎﻗﻼﻧﻐﺎﻥ ﮔﯚﺵ ﻳﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩﯔ ﻳﯧﺘﯩﻢ ﺑﺎﻟﯩﺴﯩﻤﻪﻥ! ‪-‬ﺩەپ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﯩﻨﻰ ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻡ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯘ ﻛﯜﻧﻰ ﻳﺎﺷﺎﻧﻐﺎﻥ ﺩﺍﺩﯨﺴﯩﻨﻰ ﻫﺎﭘﺎﺵ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ‬ ‫ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﺋﻪﻛﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﯚﺗﯜﻧﮕﻪﻥ ﺩﻭﺳﺘﻰ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ‬ ‫ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﯨﮕﻪ‪:‬‬ ‫ ﺋﻰ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ! ﻳﺎﺷﺎﻧﻐﺎﻥ ﺩﺍﺩﺍﯕﻨﻰ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﺋﻪﻛﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻫﺎﺭﻏﯘﺯۇپ‬‫ﻗﻮﻳﯘﭘﺴﻪﻥ‪ ،‬ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﯩﻤﯘ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺴﻪﻥ؟! ﻣﻪﻥ ﺩﺍﺩﺍﯕﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﺑﺎﺭﺍﻻﻳﺘﺘﯩﻢ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﯘ؟ ‪ -‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯖﺪەﻙ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﻛﯚپ‪ .‬ﻗﯩﺴﻘﯩﺴﻰ‪ ،‬ﺋﯘ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺕ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﺍ‬ ‫ﺗﻪﯕﺪﯨﺸﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﻛﻪﻣﺘﻪﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺩۆﻟﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﻟﯩﻘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻫﯩﻤﺎﻳﯩﺴﻰ ﺋﺎﺳﺘﯩﻐﺎ ﻛﯩﺮﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺭەﺑﯩﺴﺘﺎﻥ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﻐﺎ ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻧﯧﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺧﺎﻟﯩﺴﺎ‪ ،‬ﺷﯘﻧﻰ‬ ‫ﻗﯩﻼﻻﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ ﺋﯘ ﻳﻪﻧﯩﻼ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻛﻪﻣﺘﻪﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻫﯧﭽﻨﻪﺭﺳﯩﮕﻪ‬ ‫ﺋﯩﮕﻪ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‪ ،‬ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﯩﻠﻜﯩﺪە ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺳﯚﺯﻟﻪﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ ،‬ﻗﻮﻟﯩﻐﺎ ﺟﯩﻖ ﻣﺎﻝ ﻛﯩﺮﺩﻯ‪ .‬ﺧﻪﺯﯨﻨﯩﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﺗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺗﯚﮔﻪ ﻛﺎﺭۋﺍﻧﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﻣﻪﺩﯨﻨﻪ‪-‬ﻣﯜﻧﻪۋۋەﺭﮔﻪ ﺑﺎﻳﻠﯩﻖ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﻣﯘﻫﺘﺎﺟﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯚﺯﻯ ﺋﺎۋﺍﻟﻘﯩﺪەﻛﻼ ﺋﺎﺩﺩﻯ‪-‬ﺳﺎﺩﺩﺍ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻨﻰ ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷﺘﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯘ‪:‬‬ ‫ ﭼﻮﯕﻠﯩﻘﻰ ﺋﻮﻫﻮﺩ ﺗﯧﻐﯩﺪەﻙ ﺋﺎﻟﺘﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻢ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻗﻪﺭﺯﯨﻤﻨﻰ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﻏﯩﭽﻠﯩﻚ ﺋﯧﻠﯩﭗ‪،‬‬‫ﻗﺎﻟﻐﯩﻨﯩﻨﻰ ﺋﯚﻳﯜﻣﺪە ﺋﯜچ ﻛﯜﻧﺪﯨﻦ ﺋﺎﺭﺗﯘﻕ ﺳﺎﻗﻠﯩﻤﺎﻱ‪ ،‬ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﭗ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‬ ‫ﺑﻮﻻﺗﺘﯩﻢ‪ - .‬ﺩەﻳﺘﺘﻰ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» ،‬ﺗﻪﻣﻪﻧﻨﺎ«‪ ٢،‬؛ ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» ،‬ﺯﺍﻛﺎﺕ«‪(٣١ ،‬‬ ‫ﻛﯜﻧﻠﻪﺭ ﻣﺎﻧﺎ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯚﺗﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﻳﯩﺪە ﺗﺎﻣﺎﻕ ﺋﯧﺘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﺋﻮﭼﺎﻗﻘﺎ ﺋﻮﺕ ﻳﯧﻘﯩﻠﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻳﯧﮕﯩﻠﻰ ﻧﻪﺭﺳﯩﺴﻰ ﻳﻮﻕ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﺎچ ﻗﻮﺭﺳﺎﻕ ﻳﯧﺘﯩﭗ‬ ‫ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﯚﻣﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯚﻳﮕﻪ ﺳﻪﭘﺴﯧﻠﯩﭗ ﻗﺎﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﻳﺪە ﺗﯜﺯۈﻛﺮەﻙ ﺑﯩﺮەﺭ ﺑﯩﺴﺎﺕ ﻛﯚﺭۈﻧﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﯚﻳﺪە ﺧﻮﺭﻣﺎ‬ ‫ﻏﺎﺯﺍﯕﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﯚﺭۈﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﭘﺎﻻﺱ ﺑﺎﺭ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﻳﺎﺗﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﭘﺎﻻﺱ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﻪﺩﯨﻨﯩﮕﻪ ﺋﯩﺰ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﻳﻨﯩﯔ‬

‫‪39‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﯩﺮ ﺑﻮﺭﺟﯩﻜﯩﺪە ﺑﯩﺮ ﻗﺎﭼﯩﺪﺍ ﺋﺎﺭﭘﺎ ﺋﯘﻧﻰ ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﻛﻮﻧﯩﺮﺍپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺳﯘ ﺗﯘﻟﯘﻣﻰ ﺗﺎﻣﺪﯨﻜﻰ ﻣﯩﺨﻘﺎ ﺋﯧﺴﯩﻐﻠﯩﻖ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﻳﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺑﯩﺴﺎﺗﻼﺭ ﻣﯘﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ!‬ ‫ﺋﻪﺭەﺏ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﺋﺎﺭﯨﻠﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩە‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺩۇﻧﻴﺎﻏﺎ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﻜﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻳﯘﻗﺎﺭﻗﯩﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ‬ ‫ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﻛﯚﺭۈپ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﺋﻮﻫ ﺗﺎﺭﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﺳﯩﺰ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻛﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﻳﺎﺷﻘﺎ ﺗﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫ ﺋﻰ ﺋﯚﻣﻪﺭ‪ ،‬ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﻳﯩﻐﻼﻳﺴﻪﻥ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﻣﻪﺭ‪:‬‬‫ ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﻳﯩﻐﻠﯩﻤﺎﻱ‪ ،‬ﺋﻰ ﺭەﺳﯘﻻﻟﻼﻫ؟ !ﻗﻪﻳﺴﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯩﺴﺮﺍ ﺩۇﻧﻴﺎ ﻧﯧﺌﻤﻪﺗﻠﯩﺮﻯ‬‫ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺭﺍﻫﻪﺕ‪-‬ﭘﺎﺭﺍﻏﻪﺕ ﺳﯜﺭۈۋﺍﺗﯩﺪۇ! ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﭘﺎﻻﺱ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە‬ ‫ﻳﺎﺷﺎﻳﺪۇ! ‪ -‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﯚﻣﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﯩﻨﻰ ﻳﺎﺳﺎپ‪:‬‬ ‫ ﺩۇﻧﻴﺎ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ‪ ،‬ﺋﺎﺧﯩﺮەﺕ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺳﯧﻨﯩﯔ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﻐﺎ ﺭﺍﺯﻯ ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﯘﺳﻪﻥ؟! –‬‫ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ﻣﯘﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﺗﺎﻻﻕ«‪٣١،‬؛ ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﻧﯩﻜﺎﻫ«‪(٨٣ ،‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺸﻨﻰ ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼ ﺑﯩﻦ ﻣﻪﺳﺌﯘﺩ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ‬ ‫ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫»ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯩﺮ ﭘﺎﻻﺱ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﻳﯧﺘﯩﭗ ﺋﯘﺧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻮﻳﻐﺎﻧﻐﺎﻥ‬ ‫ﭼﯧﻐﯩﺪﺍ ﺑﻪﺩﯨﻨﯩﮕﻪ ﭘﺎﻻﺳﻨﯩﯔ ﺋﯩﺰﻯ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺰ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ﺳﯩﺰﮔﻪ ﺑﯩﺮ ﻛﯚﺭﭘﻪ ﺗﯩﻜﯩﭗ ﺑﯧﺮەﻳﻠﻰ‪ – .‬ﺩﯦﺪۇﻕ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ‬‫ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺟﺎۋﺍﺑﻪﻥ‪:‬‬ ‫ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﺎﯕﺎ ﻧﯧﻤﻪ ﻛﯧﺮﯨﻜﻰ؟ ﻣﻪﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩۇﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﻰ‪ :‬ﺑﯩﺮ ﻳﺎﺯ‬‫ﻛﯜﻧﻰ ﺳﻪﭘﻪﺭﮔﻪ ﭼﯩﻘﯩﭗ‪ ،‬ﺩەﺭەﺥ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﺋﯘﺧﻼپ‪ ،‬ﺋﻮﻳﻐﺎﻧﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﻳﻮﻟﯩﻨﻰ‬ ‫ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷﺘﯘﺭﻏﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻳﻮﻟﯘﭼﯩﻨﯩﯔ ﻣﯩﺴﺎﻟﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪۇ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ‪) «.‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﺯۈﻫﺪ«‪،‬‬ ‫‪٢٣٧٧ /٤٤‬؛ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻣﺎﺟﻪ‪» :‬ﺯۈﻫﺪ«‪(٣ ،‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ ﺋﯜﻣﻤﯩﺘﻰ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﮔﻪ‪،‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻰ ﺑﺎﻳﻐﺎ‪ ،‬ﻧﺎﻣﺮﺍﺗﻘﺎ‪ ،‬ﻛﯜﭼﻠﯜﻛﻜﻪ‪ ،‬ﺋﺎﺟﯩﺰﻏﺎ ﻫﻪﻣﻤﻪﻳﻠﻪﻧﮕﻪ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﯩﺮ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭼﯧﻐﯩﺪﺍ ﻗﻮﻝ ﺋﯩﻠﻜﯩﺪە ﻳﺎ ﺑﯩﺮ ﺩەﺭﻫﻪﻡ‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﯩﺮ ﺩﯨﻨﺎﺭ ۋە ﻳﺎ ﺑﯩﺮ ﻗﯘﻝ ﻳﺎﻛﻰ‬ ‫ﺑﯩﺮەﺭ ﻗﻮﻳﻰ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻕ ﭼﯧﺸﻰ ﺧﯧﭽﯩﺮ‪،‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻗﯧﻠﯩﭻ ۋە ﻓﻪﺩەﻛﺘﯩﻜﻰ ﺋﯩﺌﺎﻧﻪ ﻗﯩﻠﯩﯟەﺗﻜﻪﻥ ﺋﺎﺯﯨﺮﺍﻕ ﻳﻪﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﻧﻰ‪ ،‬ۋﺍﺭﯨﺴﻠﯩﺮﯨﮕﻪ‬ ‫ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﻣﯩﺮﺍﺱ ﻗﺎﻟﺪۇﺭﻣﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺯﺍﻛﺎﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﺸﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﻧﺪﯨﺸﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻧﻪﺳﻠﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺯﺍﻛﺎﺕ ﺋﯧﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﻣﻪﻧﺌﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ۋﺍﭘﺎﺕ‬

‫‪40‬‬

‫ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﻬﺎﻟﻰ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﺭﻧﻰ‬

‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﺎﻏﺎ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﺧﺎﻟﺘﺎ ﺋﺎﺭﭘﺎ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ‬ ‫ﺋﻪﻧﻬﺎ ﺑﯘ ﺋﺎﺭﭘﯩﻨﯩﯔ ﺑﻪﺭﯨﻜﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪپ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﯚﻳﺪە ﻳﯧﺮﯨﻢ ﺧﺎﻟﺘﺎ ﺋﺎﺭﭘﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ‬ ‫ﻳﯧﮕﯜﺩەﻙ ﺑﯩﺮەﺭ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﺭﭘﺎ ﺋﯘﺯۇﻥ ﻣﯘﺩﺩەﺕ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﯩﻤﻐﺎ ﻳﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻛﯜﻧﻰ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﺪۇ ﺩەپ ﺋﯚﻟﭽﻪپ ﺑﺎﻗﻘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘﺯۇﻥ ﺋﯚﺗﻤﻪﻱ ﺗﯜﮔﯩﺪﻯ‪«.‬‬ ‫)ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺧﯘﻣﯘﺱ«‪(٣ ،‬‬

‫ﻳﯘﻗﺎﺭﻗﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻣﯩﯔ ﺗﯚﺕ ﻳﯜﺯ ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺟﺎﻫﯩﻠﯩﻴﻪﺕ‬ ‫ﺩەۋﺭﯨﺪە ﺩۇﻧﻴﺎﻏﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺳﺎۋﺍﺗﺴﯩﺰ ﺯﺍﺗﻨﯩﯔ‪ ،‬ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰ ۋە ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﺯﺍﻣﺎﻧﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺭەﻫﺒﻪﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﯩﯔ ﺭﻭﺷﻪﻥ ﻣﯩﺴﺎﻟﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ ﺑﺎﻳﻠﯩﻖ ۋە ﺭﺍﻫﻪﺕ‪-‬ﭘﺎﺭﺍﻏﻪﺕ‪ ،‬ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻟﯩﻖ ۋە ﺷﯚﻫﺮەﺕ‪ ،‬ﻫﻪﺷﻪﻣﻪﺗﭽﯩﻠﯩﻚ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻛﯚﺯ ﻗﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳﯧﻠﯩﭙﻤﯘ ﻗﻮﻳﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺗﻪۋﻫﯩﺪ ﻛﯜﺭﯨﺸﯩﻨﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺟﯩﻨﻰ ﺋﯩﭽﯩﺪە‬ ‫ﻳﺎﺷﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺩۇﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﺑﺎﻳﻠﯩﻘﻼﺭ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺟﻪﻟﯩﭙﻜﺎﺭ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﺪە ﻫﯧﭻ‬ ‫ﻧﻪﺭﺳﯩﮕﻪ ﺋﻪﺭﺯﯨﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪﻧﯩﯔ ﺋﯧﻴﺘﯩﺸﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺋﻪﻧﺴﺎﺭﻻﺭﺩﯨﻦ ﺋﯘﻧﻰ ﻛﯚﺭﮔﯩﻠﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﺎﻝ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻛﯚﺭﭘﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﭘﺎﻻﺱ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ‪،‬‬ ‫ﻳﯜﮔﯜﺭﮔﻪﻥ ﭘﯧﺘﻰ ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ ﺑﯧﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﻳﯘڭ ﺳﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻛﯚﺭﭘﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻟﯧﻜﯩﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯘﻧﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﺪە ﻛﯚﺭﭘﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻳﻪﯕﮕﯜﺷﻠﻪﻧﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺧﻮﺵ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﯩﮕﻪ ﺳﯚﺯﻟﻪپ‪:‬‬ ‫»ﺋﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ‪ ،‬ﻛﻮﻧﺎ ﻛﯚﺭﭘﻪﻣﻨﻰ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭۇپ ﺑﻪﺭ! ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻗﻪﺳﻪﻡ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ‬ ‫ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﻡ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ‪-‬ﻛﯚﻣﯜﺵ ﺗﺎﻏﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻣﺎﯕﺎ ﺑﻮﻳﺴﯘﻧﺪۇﺭۇپ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‬ ‫ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ «...‬ﺩﯦﮕﻪﻥ‪) .‬ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ ﺑﯩﻦ ﻫﻪﻧﺒﻪﻝ‪» ،‬ﻛﯩﺘﺎﺑﯜﺯ‪-‬ﺯۈﻫﺪ«‪(٣٠ .‬‬ ‫ﺑﯘ ﻫﺎﺩﯨﺴﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺩۇﻧﻴﺎﻏﺎ ﺋﯧﺘﯩﺒﺎﺭ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﯧﺘﻪﺭﻟﯩﻜﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺋﺎﻟﯩﺠﺎﻧﺎﺏ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪڭ ﻛﯚﺭۈﻧﻪﺭﻟﯩﻚ‬ ‫ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺋﯜﻣﻤﯩﺘﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﯩﺘﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»)ﺋﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ!( ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯚﺯ ﺋﺎﺭﺍﯕﻼﺭﺩﯨﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﯜﻟﭙﻪﺕ ﭼﯧﻜﯩﺸﯩﯖﻼﺭ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﺗﯘﻳﯘﻟﯩﺪۇ؛ ﺋﯘ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ )ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺕ‬ ‫ﺗﯧﭙﯩﺸﯩﯖﻼﺭﻏﺎ( ﻫﯧﺮﯨﺴﺘﯘﺭ‪ ،‬ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﻣﺮﺍﻗﺘﯘﺭ‪ ،‬ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﻛﯚﻳﯜﻣﭽﺎﻧﺪۇﺭ‪) «.‬ﺗﻪۋﺑﻪ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٢٨‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫‪41‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ »ﺋﯜﺳﯟەﺋﻰ‬ ‫ﻫﻪﺳﻪﻧﻪ« )ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ( ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻜﻰ‬ ‫ﺋﻪڭ ﺋﺎﺟﯩﺰﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ »ﻳﯧﺘﯩﻢ ﺑﺎﻻ«ﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﻫﺎﻳﺎﺗﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﺎﺷﺘﯩﻦ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯۈپ‪ ،‬ﻛﯜچ‪-‬ﻗﯘﺩﺭەﺕ ۋە ﺳﺎﻻﻫﯩﻴﻪﺕ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﻪڭ‬ ‫ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﻣﻪﺭﺗﯩﯟﯨﮕﻪ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻚ ۋە ﺩۆﻟﻪﺕ ﺑﺎﺷﻠﯩﻘﯩﻠﯩﻖ ﻣﻪﺭﺗﯩﯟﯨﺴﯩﮕﻪ ﻗﻪﺩەﺭ‬ ‫ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﻛﯚﺗﯩﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻫﺎﻳﺎﺗﻨﯩﯔ ﻫﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﯩﺪﯨﻜﻰ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﻻﻳﯩﻖ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺋﺎﻻﻻﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﻧﻮﻗﺘﯩﻨﻰ ﺋﻪڭ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺗﻮﻧﯘپ ﻳﻪﺗﻜﻪﻥ ﺗﯜﺭﻙ‬ ‫ﻣﯩﻠﻠﯩﺘﻰ ﺋﯘ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﺯﺍﺗﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﯩﻨﻰ ﻫﻪﺭ ﻳﻪﺭﺩە ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ۋە »ﻣﻪﻫﻤﻪﺗﭽﯩﻚ«‬ ‫ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻫﻪﺭ ﻣﯚﻣﯩﻦ ۋە ﻣﯘۋﺍﻫﻬﯩﺪ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﺪﺍ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﻣﻮﺩﯨﻠﯩﻨﻰ‬ ‫ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﺭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻳﺎﻛﻰ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯜﭼﻰ ﻳﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﻫﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﭽﯩﻚ »ﻣﻪﻫﻤﻪﺕ« ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ ﺗﻪﺷﯟﯨﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩە »ﻣﻪﻫﻤﻪﺗﭽﯩﻚ«‬ ‫ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﺴﻰ ﺗﯜﺭﻙ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻫﯚﺭﻣﻪﺕ ﻧﺎﻣﻰ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪) .‬ﺑﯘ ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺟﯜﻣﻠﻪ ﺳﯚﺯ ﺋﺎﭘﺘﯘﺭﻏﺎ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺗﯜﺭﻛﭽﯩﺪﯨﻦ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﭼﯩﻼﺷﺘﯘﺭﻏﯘﭼﯩﻐﺎ ﺋﺎﺋﯩﺘﺘﯘﺭ‪(.‬‬

‫ ‬ ‫ﭘﻪﻳﻼﺳﻮپ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺭەﻫﺒﯩﺮﻯ ﺩەپ ﺑﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﭽﻪ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺳﺎﻻﻫﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﺩەﻙ ﭘﻪﻳﺪﯨﻨﭙﻪﻱ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﯩﻨﯩﺶ‬ ‫ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﺗﻪﺩﯨﺮﯨﺠﻰ ﻳﯧﺘﯩﺸﻜﻪﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﻛﯩﭽﯩﻚ ﭼﯧﻐﯩﺪﯨﻼ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﺪە ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ‬ ‫ﺑﯩﺮ ۋەﺯﯨﭙﯩﻨﻰ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻖ ﻻﻳﺎﻗﯩﺘﻰ ۋە ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻟﻠﯩﻚ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﺮﻯ ﻛﯚﺭۈﻟﮕﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ۋەﻫﻴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﻗﻠﻰ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﻪﻧﻤﯩﮕﻪﻥ ﭘﻪﻳﻼﺳﻮﭘﻼﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯘﻣﯘﻣﯩﻲ‬ ‫ﺑﯩﺮ ۋەﺯﯨﭙﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﺧﻼﻕ‪ ،‬ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﻰ ﻫﺎﻳﺎﺕ ۋە ﺗﯩﻨﭻ‪-‬‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﻳﯩﺸﻠﯩﻖ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻥ ۋەﺯﻟﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺋﯩﺠﺎﺑﯩﻲ ﻳﺎﻛﻰ ﺳﻪﻟﺒﯩﻲ ﭘﯩﻜﯩﺮﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﻣﯘﺗﻠﻪﻕ ﻛﯚپ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﻛﯩﺘﺎﺑﻼﺭﺩﺍ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻫﺎﻳﺎﺗﻘﺎ ﺗﻪﺩﺑﯩﻘﻼﻧﻐﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯖﻤﯘ ﺋﯚﻣﺮﻯ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ‬ ‫ﻗﯩﺴﻘﺎ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﭘﻪﻳﻼﺳﻮﭘﻼﺭ ﺧﻪﻟﻘﻨﯩﯔ ﺋﻪﺧﻼﻗﯩﻨﻰ ﻳﺎﺧﺸﯩﻼﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ۋەﺯ‪-‬ﻧﻪﺳﯩﻬﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯚﺯﻯ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻲ ﻫﻪﺭﯨﻜﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ :‬ﮔﯩﺮﻣﺎﻧﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﭘﻪﻳﻼﺳﻮپ ﻧﯧﺘﺴﻰ )‪» (١٩٠٠-١٨٤٤‬ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪﯨﻦ ﺗﺎﺷﻘﯩﺮﻯ‬ ‫ﺋﺎﺩەﻡ«‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﺭﻯ ﺗﯧﻤﯩﺴﯩﺪﺍ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺋﻪﺳﻪﺭ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﯘ‬ ‫ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﺭ ﺭﯨﺌﺎﻟﻠﯩﻘﺘﺎ ﺋﻪﻣﻪﻟﮕﻪ ﺋﺎﺷﻤﺎﻱ‪ ،‬ﻗﻮﺭۇﻕ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻴﻪ ﭘﯧﺘﻰ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺋﻪﺧﻼﻗﯩﺪﺍ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﺶ‪-‬ﻫﻪﺭﯨﻜﯩﺘﯩﺪە ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﮔﻪ‬ ‫ﻗﻪﺩەﺭ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻫﺎﺯﯨﺮﻣﯘ ﻫﻪﻡ ﺑﻮﻟﯘۋﺍﺗﯩﺪۇ‪ ،‬ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﺪﯨﻤﯘ‬ ‫ﻫﻪﻡ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬

‫‪42‬‬

‫ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﻬﺎﻟﻰ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﺭﻧﻰ‬

‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﺋﺎﺭﯨﺴﺘﻮﺗﯧﻞ ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺋﻪﺧﻼﻕ ﭘﻪﻟﺴﻪﭘﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ‬ ‫ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ۋەﻫﻴﯩﺪﯨﻦ ﺋﯘﺯﺍﻕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﭘﻪﻟﺴﻪﭘﯩﺴﯩﮕﻪ ﺋﯩﺸﻪﻧﮕﻪﻥ ۋە ﺋﯘﻧﻰ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻐﺎ ﺗﻪﺩﺑﯩﻘﻼﺵ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﻪﺧﺖ‪-‬‬ ‫ﺳﺎﺋﺎﺩەﺗﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ﺑﯩﺮەﺭ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﭘﻪﻳﻼﺳﻮﭘﻼﺭ ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ‬ ‫ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﭘﺎﻛﯩﺰﻻﻧﻤﯩﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯩﺪﯨﻴﯩﺴﻰ ۋە ﻫﻪﺭﯨﻜﯩﺘﻰ ۋەﻫﻴﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪە ﻳﺎﺭﺩﯨﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﻛﺎﻣﺎﻟﻪﺗﻜﻪ ﻳﻪﺗﻤﯩﮕﻪﻥ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻴﯩﻠﯩﺮﻯ ﺩﻭﻛﻼﺕ ﺯﺍﻟﻰ ۋە ﻛﯩﺘﺎﺏ ۋﺍﺭﺍﻗﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﺳﯩﺮﺗﻘﺎ ﭼﯩﻘﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺗﻪۋﻫﯩﺪﻧﻰ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻗﯩﻠﯩﺶ ۋەﺯﯨﭙﯩﺴﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﺎﺷﻼﺷﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻼ ﺧﻪﻟﻖ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭۈﻟﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺧﻪﻟﻘﻨﯩﯔ ﺋﯘﻧﻰ‬ ‫»ﺳﻪﻥ ﺋﯩﺸﻪﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ۋە ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻞ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻣﺴﻪﻥ« ﺩەپ ﺗﻪﺭﯨﭙﻠﻪﺷﻜﻪ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻟﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯩﺴﺎﻟﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺧﻪﻟﻖ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻞ‪ ،‬ﺳﻪﻣﯩﻤﻰ ۋە ﺋﯩﺸﻪﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺋﯘ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘﺷﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﻛﻪﺑﻪ ﺭﯦﻤﻮﻧﺖ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ ﻫﻪﺟﻪﺭ ﺋﻪﺳﯟەﺩ )ﻗﺎﺭﺍ ﺗﺎﺵ(‬ ‫ﻧﻰ ﻳﯧﺮﯨﮕﻪ ﻛﯩﻤﻨﯩﯔ ﻗﻮﻳﯘﺷﯩﻨﻰ ﺗﺎﻟﯩﺸﯩﭗ ﺋﯘﺭۇﺷﻘﯩﻠﻰ ﺋﺎﺯ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺧﻪﻟﻖ ﺋﯘ ﺗﺎﺷﻨﻰ‬ ‫»ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻞ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ«ﻧﯩﯔ ﻗﻮﻳﯘﺷﯩﻐﺎ ﺭﺍﺯﯨﻤﻪﻧﻠﯩﻚ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﺎﻗﯘﻝ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺑﻮﻟﯘﺷﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺟﺎﻫﯩﻠﯩﻴﻪﺕ‬ ‫ﺩەۋﺭﯨﺪە ﻫﻪﺭﺧﯩﻞ ﺯۇﻟﯘﻡ ۋە ﻧﺎﻫﻪﻕ ﺋﯩﺸﻼﺭﺩﯨﻦ ﻳﯩﺮﺍﻕ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ »ﺧﯩﻠﻔﯘﻝ ﻓﯘﺩۇﻝ«‬ ‫)ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺗﻠﯩﻜﻠﻪﺭ ﺟﻪﻣﯩﻴﯩﺘﻰ(ﮔﻪ ﺋﻪﺯﺍ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺗﻠﯩﻜﻠﻪﺭ ﺟﻪﻣﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺕ ﺟﻪﻣﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﻮﻟﯘپ ﺋﺎﺳﺎﺳﻠﯩﻖ ﻧﯩﺰﺍﻣﻨﺎﻣﯩﺴﻰ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﯩﭽﻪ‪:‬‬ ‫»ﻣﻪﻛﻜﯩﻠﯩﻚ ﻳﺎﻛﻰ ﺳﯩﺮﺗﺘﯩﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻡ ﻧﺎﻫﻪﻗﭽﯩﻠﯩﻘﻘﺎ‪ ،‬ﺯۇﻟﯘﻣﻐﺎ‬ ‫ﺋﯘﭼﺮﯨﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﻨﺘﯩﻘﺎﻣﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯩﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺗﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻖ ۋە‬ ‫ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺗﻨﻰ ﻗﻮﻏﺪﺍﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﯜﺭەﺵ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪«.‬‬ ‫ﺯۇﻟﯘﻡ ۋە ﻧﺎﻫﻪﻗﭽﯩﻠﯩﻘﻘﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﻗﯘﺭۇﻟﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺧﯘﺷﺎﻝ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻨﻤﯘ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼﻫ ﺑﯩﻦ ﺟﯜﺩﺍﻧﻨﯩﯔ ﺋﯚﻳﯩﺪە ﺗﺎﻏﺎﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺗﻠﯩﻜﻠﻪﺭ ﺟﻪﻣﯩﻴﯩﺘﯩﮕﻪ‬ ‫ﻗﺎﺗﻨﺎﺷﺘﯩﻢ‪ .‬ﺋﯘ ﻣﻪﺟﻠﯩﺴﺘﯩﻦ ﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺧﯘﺭﺳﻪﻥ ﺑﻮﻟﺪۇﻣﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﻣﺎﯕﺎ‬ ‫ﺑﯩﺮەﻳﻠﻪﻥ ﺋﻮﻥ ﺗﯘﻳﺎﻕ ﻗﯩﺰﯨﻞ ﺗﯚﮔﻪ )ﺩۇﻧﻴﺎ ﻣﯧﻠﻰ( ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺧﻮﺵ‬ ‫ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﯩﻢ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﻣﻪﺟﻠﯩﺴﻜﻪ ﻫﺎﺯﯨﺮ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﻠﺴﺎﻡ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﻗﺎﺗﻨﺎﺷﻘﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﯩﻢ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﭙﻪﺭۋەﺭﻟﯩﻚ ۋە ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ‬ ‫ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺕ‪ ،‬ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ۋە ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻧﺪﯨﻠﯩﺮﻯ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﻪ ﻗﻪﺩەﺭ‬ ‫ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺟﺎﻫﺎﻧﻐﺎ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﯘ ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﺷﺎﻣﺪﯨﻦ ﭼﯧﭽﯩﻠﻐﺎﻥ ﭘﺎﺭﻻﻕ ﻧﯘﺭﻧﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ‬

‫‪43‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻛﯚﺯ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻫﻪﻗﯩﻘﯩﺘﯩﻨﻰ ﻫﯧﭽﺒﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻤﯘ ﻛﯚﯕﻠﯩﺪە ﺋﯩﻨﻜﺎﺭ ﻗﯩﻼﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺩەﺭۋەﻗﻪ‪ ،‬ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ۋﯨﮋﺩﺍﻧﻰ ﺑﺎﺭ ﻧﯘﺭﻏﻮﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﭼﻪﺗﺌﻪﻟﻠﯩﻚ‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﻢ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺕ ۋە ﻣﯘۋەﭘﭙﯩﻘﯩﻴﯩﺘﯩﮕﻪ ﻗﻮﻝ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮﻯ ﺗﻮﻣﺎﺱ ﻛﺎﺭﻟﻲ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩﻧﯩﯔ ﺗﯘﻏﯘﻟﯩﺸﻰ‪ ،‬ﻧﯘﺭﻧﯩﯔ ﺯۇﻟﻤﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﺸﯩﺪۇﺭ‪«.‬‬ ‫»ﺑﯧﺸﯩﺪﺍ ﺗﺎﺟﻰ ﺑﺎﺭ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻤﭙﯧﺮﺍﺗﻮﺭ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻳﻪﻛﺘﯩﮕﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯﻯ ﻳﺎﻣﺎپ‬ ‫ﻛﯩﻴﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺳﺎﺯﺍۋەﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻫﯚﺭﻣﻪﺗﻜﻪ‬ ‫ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﭗ ﺑﺎﻗﻤﯩﻐﺎﻥ‪«.‬‬ ‫ﺳﯧﺮﻣﯘﺋﯩﺮ )ﻣﯘﺋﯩﺮ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ( ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺋﯩﺴﻼﻫ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻫﯧﭽﻘﺎﭼﺎﻥ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‬ ‫ﺩەۋﺭﺩﯨﻜﯩﺪﯨﻨﻤﯘ ﺑﻪﻙ ﺗﻪﺱ ۋە ﻣﯜﺷﻜﯜﻝ ﺑﻮﻟﯘپ ﺑﺎﻗﻤﯩﻐﺎﻥ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯘ ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻣﯩﺮﺍﺱ ﻗﺎﻟﺪۇﺭﻏﺎﻥ ﻫﯘﺯۇﺭ ۋە ﻣﯘۋەﭘﭙﯩﻘﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻨﻤﯘ ﺑﻪﻙ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺴﻼﻫﺎﺕ‬ ‫ۋە ﻣﯘۋەﭘﭙﯩﻘﯩﻴﻪﺗﻨﻰ ﺑﯩﺰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﻤﯩﺰ‪«.‬‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩﻴﻪﺩە ﻧﻪﺷﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻳﯩﮕﯩﺮﻣﻪ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻗﯩﺴﯩﻤﻠﯩﻖ ﻗﺎﻣﯘﺱ »ﺋﺎﻧﺎ ﺑﺮﯨﺘﺎﻧﻨﯩﻜﺎ«ﺩﺍ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﭘﻪﺯﯨﻠﯩﺘﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫»ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻗﻮﻟﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻥ ﻣﯘۋەﭘﭙﯩﻘﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻫﺎﺯﯨﺮﻏﯩﭽﻪ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯩﺴﻼﻫﺎﺗﭽﻰ ﻧﺎﺋﯩﻞ ﺑﻮﻻﻟﯩﻐﺎﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪«.‬‬ ‫ﺏ‪.‬ﺳﯩﻤﯩﺲ‪» :‬ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺷﻪﻙ‪-‬ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰ ﺋﯩﺴﻼﻫﺎﺗﭽﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪڭ ﭼﻮﯕﯩﺪۇﺭ«‬ ‫ﺩەﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺳﺘﺎﻧﻠﯥ ﻻﻧﻪ‪-‬ﭘﻮﻟﻮ ﺷﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍپ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪:‬‬ ‫»ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺩۈﺷﻤﻪﻧﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺋﻪڭ ﭼﻮڭ ﻏﻪﻟﺒﯩﻨﻰ ﻗﺎﺯﺍﻧﻐﺎﻥ ﻛﯜﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯚﺯ‬ ‫ﻧﻪﭘﺴﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﺷﯩﻤﯘ ﺋﻪڭ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ‪-‬ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺕ ﺯەﭘﯩﺮﻯ ﻗﺎﺯﺍﻧﻐﺎﻥ ﻛﯜﻧﻰ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ ﻛﯜﻧﻰ ﻗﯘﺭەﻳﺸﻨﻰ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺑﻪﺩەﻝ ﺗﯜﻟﻪﺗﻜﯜﺯﻣﻪﻳﻼ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﯩﯟەﺗﺘﻰ ۋە ﺑﯘﻧﻰ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺋﻮﻣﯘﻣﯩﻲ ﻛﻪﭼﯜﺭۈﻡ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺩەپ ﺟﺎﻛﺎﻻپ‪ ،‬ﻣﻪﻛﻜﻪ ﺧﻪﻟﻘﯩﻨﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﻪﭘﯘ‬ ‫ﻗﯩﻠﺪﻯ‪«.‬‬ ‫ﺋﺎﺭﺗﻬﯘﺭ ﮔﯩﻠﻤﺎﻥ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﻣﻪﻛﻜﯩﻨﯩﯔ ﻓﻪﺗﻬﯩﺪە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯘﻟﯘﻏﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺗﺎﻣﺎﺷﺸﺎ ﻗﯩﻠﺪۇﻕ‪ .‬ﺋﯚﺗﻤﯜﺷﺘﻪ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺯۇﻟﯘﻣﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﺳﯩﺮﻯ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯩﻨﺘﯩﻘﺎﻡ ﺋﯧﻠﯩﺸﻘﺎ ﺩەۋەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻫﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﻗﻪﺗﺌﯩﻨﻪﺯەﺭ‪ ،‬ﻗﺎﻥ ﺗﯚﻛﯜﺷﺘﯩﻦ ﺳﺎﻗﻼپ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﺘﻰ ۋە‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺷﯜﻛﯜﺭ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪«.‬‬

‫‪44‬‬

‫ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﻬﺎﻟﻰ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﺭﻧﻰ‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻐﺎ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻗﺎﻳﯩﻠﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺟﺎﻫﯩﻠﯩﻴﻪﺕ ﺋﻪﺭەﺑﻠﯩﺮﻯ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻞ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﮕﻪ‬ ‫ﺋﯩﺸﯩﻨﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﺷﻪﺩﺩﯨﻲ ﺩۈﺷﻤﯩﻨﻰ ﺋﻪﺑﯘﺟﻪﻫﻞ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‪:‬‬ ‫ ﺋﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ! ﻣﻪﻥ ﺳﯧﻨﻰ ﻳﺎﻟﻐﺎﻧﭽﻰ ﺩﯦﻤﻪﻳﻤﻪﻥ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺳﻪﻥ ﺋﻪﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﺎﺷﯘ‬‫ﺩﯨﻨﻨﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﻣﻪﻳﻤﻪﻥ‪ -.‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺋﻪڭ ﺋﯚچ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻣﯘ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﯕﻠﯩﺪە ﺑﯩﻠﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺗﻪﻛﻪﺑﺒﯘﺭﻟﯩﻘﻰ ﺳﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﻏﺰﯨﺪﺍ ﺭەﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪ -‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺳﯚﺯﻯ ﺳﯧﻨﻰ ﻗﺎﻳﻐﯘﻏﺎ ﺳﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﺰ ﺋﻮﺑﺪﺍﻥ ﺑﯩﻠﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺳﯧﻨﻰ‬ ‫)ﺋﯩﭽﯩﺪە( ﺋﯩﻨﻜﺎﺭ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪۇ )ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯘﻻﺭ ﺗﻪﺭﺳﺎﻟﯩﻘﺘﯩﻦ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ(‪) ،‬ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﺘﻪ(‬ ‫ﺯﺍﻟﯩﻤﻼﺭ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪) «.‬ﺋﻪﻧﺌﺎﻡ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ ‬ ‫ﻫﯜﺩەﻳﺒﯩﻴﻪ ﺳﯜﻟﻬﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﺎﺭﺳﻼﺭﻧﻰ ﻣﻪﻏﻠﯘﺏ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‬ ‫ۋﯨﺰﺍﻧﺘﯩﻴﻪ ﺋﯧﻤﭙﯩﺮﺍﺗﻮﺭﻯ ﻫﯩﺮﺍﻛﻠﯩﻴﯘﺱ ﺋﯘﺭۇﺷﺘﯩﻦ ﻏﻪﻟﯩﺒﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﯟﯦﺘﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﻴﻪﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯩﺴﻼﻣﻐﺎ ﺩەۋەﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‬ ‫ﻣﻪﻛﺘﯘﺑﯩﻨﻰ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﯨﯟﺍﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﺑﯘ ﻣﻪﻛﺘﯘﺑﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ ﻏﻪﺯەﺑﻠﯩﻨﯩﺸﻨﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﺑﯘ ﺩﯨﻨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺯﺍﺩﻯ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩﭗ ﺑﺎﻗﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ ﺳﯘﺋﺎﻝ ﺳﯘﺭﺍﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺷﻪﻫﺮﯨﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﯧﭙﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﺸﻨﻰ‬ ‫ﺑﯘﻳﺮﯨﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﺋﻪﺷﻪﺩﺩﻯ ﺩۈﺷﻤﻪﻧﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﯩﺮﻯ ﺋﻪﺑﯘﺳﻮﻓﻴﺎﻥ ﻣﻪﻛﻜﯩﻠﯩﻚ ﺳﻮﺩﯨﮕﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﺑﺎﺵ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺳﯜﺭﯨﻴﻪﺩە ﺗﯩﺠﺎﺭەﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ﭼﺎﻍ ﻫﯩﺠﺮەﺗﻨﯩﯔ ‪-٦‬ﻳﯩﻠﻰ ﺋﯩﺪﻯ ۋە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﻗﯘﺭەﻳﺶ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﯘﺭۇﺵ ﺗﻮﺧﺘﯩﺘﯩﺶ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻤﻰ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﯩﺮﺍﻛﻠﯩﻴﯘﺳﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﺩەﻣﻠﯩﺮﻯ ﻣﻪﻛﻜﯩﻠﯩﻚ ﺳﻮﺩﯨﮕﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﺗﺎﭘﺘﻰ ۋە ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﯧﻤﭙﯩﺮﺍﺗﯘﺭﻧﯩﯔ ﺳﺎﺭﯨﻴﯩﻐﺎ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻫﯩﺮﺍﻛﻠﯩﻴﯘﺱ ﺋﯩﻠﻴﺎﺩﺍ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﺑﻪﻳﺘﯘﻝ‪-‬ﻣﺎﻗﺪﯨﺴﺘﻪ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ‬ ‫ﺭۇﻣﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﺎﺗﺘﯩﯟﺍﺷﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻣﻪﻛﻜﯩﻠﯩﻜﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﯘﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﺪﻯ ۋە ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﺎﻥ ﭼﺎﻗﯩﺮﺩﻯ‪ .‬ﻫﯩﺮﺍﻛﻠﯩﻴﯘﺳﻨﯩﯔ ﺋﻪﻣﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﺎﻥ‪:‬‬ ‫ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺩەپ ﺋﺎﺗﯩﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩەﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺭﺍﯕﻼﺭﺩﺍ ﻛﯩﻤﻨﯩﯔ ﻧﻪﺳﯩﺒﻰ ﺋﻪڭ‬‫ﻳﯧﻘﯩﻦ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﺑﯘﺳﻮﻓﻴﺎﻥ‪:‬‬ ‫‪ -‬ﻣﯧﻨﯩﯔ ﻧﻪﺳﯩﺒﯩﻢ ﺋﻪڭ ﻳﯧﻘﯩﻦ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻫﯩﺮﺍﻛﻠﯩﻴﯘﺱ‪:‬‬

‫‪45‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ ﺋﯘﻧﻰ ۋە ﻫﻪﻣﺮﺍﻫﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﯧﻨﯩﻤﻐﺎ ﺋﻪﻛﯩﻠﯩﯖﻼﺭ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯚﺯﻟﯩﺸﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ‬‫ﻫﻪﻣﺮﺍﻫﻠﯩﺮﻯ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﺗﯘﺭﺳﯘﻥ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﺎﻧﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍپ‪:‬‬ ‫ ﺑﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﯧﻴﺖ‪ ،‬ﻣﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺑﯘ ﺋﺎﺩەﻣﺪﯨﻦ ﺑﻪﺯﻯ ﺳﯘﺋﺎﻟﻼﺭﻧﻰ ﺳﻮﺭﺍﻳﻤﻪﻥ‪.‬‬‫ﻣﺎﯕﺎ ﻳﺎﻟﻐﺎﻥ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﺴﺎ‪» ،‬ﻳﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﺘﻰ!« ﺩﯦﺴﯘﻥ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺩەﺭۋەﻗﻪ‪ ،‬ﺋﻪﺑﯘ ﺳﻮﻓﻴﺎﻥ‪» :‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻗﻪﺳﻪﻡ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻫﻪﻣﺮﺍﻫﻠﯩﺮﯨﻢ ﻳﺎﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻤﻨﻰ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘ ﻳﻪﺭ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺩەپ ﺳﺎﻻﺭﻣﯩﻜﯩﻦ ﺩەپ ﺋﻪﻧﺪﯨﺸﻪ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎﻡ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﻳﺎﻟﻐﺎﻥ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﯩﻢ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ۋە ﻣﯘﻧﯘﻻﺭﻧﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻫﯩﺮﺍﻛﻠﯩﻴﯘﺳﻨﯩﯔ ﻣﻪﻧﺪﯨﻦ ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ ﺳﯘﺋﺎﻟﻰ ﺷﯘ‪:‬‬ ‫ ﺋﯩﭽﯩﯖﻼﺭﺩﺍ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻧﻪﺳﯩﺒﻰ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ؟‬‫ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻧﻪﺳﯩﺒﻰ ﺋﻪڭ ﺋﯩﺴﯩﻞ‪ - .‬ﺩﯦﺪﯨﻢ ﻣﻪﻥ‪.‬‬‫ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﺍﯕﻼﺭﺩﺍ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺩﯨﻦ ﺩﺍۋﺍﺳﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭ ﺑﺎﺭﻣﯘ؟‬‫ ﻳﻮﻕ‪ - .‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪.‬‬‫ ﺋﺎﺗﺎ‪-‬ﺑﻮۋﯨﺴﻰ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻼﺭ ﺑﺎﺭﻣﯘ؟‬‫ ﻳﻮﻕ‪ - .‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪.‬‬‫ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻪﮔﻪﺷﻜﻪﻧﻠﻪﺭ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺗﻪﺑﯩﻘﻪ ﻛﯩﺸﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﻳﺎﻛﻰ ﺗﯚۋەﻥ ﺗﻪﺑﯩﻘﻪ‬‫ﻛﯩﺸﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯘ؟‬ ‫ ﺗﯚۋەﻥ ﺗﻪﺑﯩﻘﻪ ﻛﯩﺸﯩﻠﯩﺮﻯ‪ - .‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪.‬‬‫ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻪﮔﻪﺷﻜﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺳﺎﻧﻰ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩﯟﺍﺗﺎﻣﺪۇ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﺎﺯﯨﻴﯩﯟﺍﺗﺎﻣﺪۇ؟‬‫ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩﯟﺍﺗﯩﺪۇ‪ - .‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪.‬‬‫ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺩﯨﻨﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﭘﯘﺷﺎﻳﻤﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﯧﻨﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻧﻼﺭ‬‫ﺑﺎﺭﻣﯘ؟‬ ‫ ﻳﻮﻕ‪ - .‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪.‬‬‫ ﺋﯘ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺩﯦﻴﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻳﺎﻟﻐﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﺎﻗﻘﺎﻧﻤﯘ؟‬‫ ﻳﺎﻕ! ‪-‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪.‬‬‫ ۋەﺩﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﻳﯧﻨﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻧﻤﯘ؟‬‫ ﻳﺎﻕ! ﮔﯧﭙﯩﺪە ﺗﯘﺭﯨﺪۇ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﯩﺰ ﻫﺎﺯﯨﺮ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻢ ﺗﯜﺯﺩۇﻕ‪ .‬ﺑﯘ‬‫ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻤﻨﻰ ﺑﻮﺯﺍﻣﺪۇ‪-‬ﻳﻮﻕ‪ ،‬ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﻤﯩﺰ‪ - .‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪.‬‬

‫‪46‬‬

‫ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﻬﺎﻟﻰ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﺭﻧﻰ‬

‫)ﺋﻪﺑﯘ ﺳﻮﻓﻴﺎﻥ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪ :‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﺎﻣﺎﻥ ﮔﯧﭙﯩﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﮔﻪپ ﺗﺎﭘﺎﻟﻤﯩﺪﯨﻢ‪(.‬‬ ‫ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﺭۇﺵ ﻗﯩﻠﺪﯨﯖﻼﺭﻣﯘ؟‬‫ ﻗﯩﻠﺪۇﻕ‪ - .‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪.‬‬‫ ﺋﯘﺭۇﺵ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﻰ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﺪﻯ؟‬‫ ﺑﻪﺯﯨﺪە ﺋﯘ ﻳﻪﯕﺪﻯ‪ ،‬ﺑﻪﺯﯨﺪە ﺑﯩﺰ ﻳﻪﯕﺪۇﻕ‪ - .‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪.‬‬‫ ﺋﯘ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻧﯧﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮۇﻳﺪۇ؟‬‫ﺑﯩﺰﮔﻪ‪» :‬ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﯩﻼ ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺷﯧﺮﯨﻚ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﻣﻪﯕﻼﺭ‪،‬‬‫ﺋﺎﺗﺎ ‪-‬ﺑﯘۋﺍﯕﻼﺭ ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﯘﺗﻼﺭﺩﯨﻦ ﻳﯩﺮﺍﻕ ﺗﯘﺭۇﯕﻼﺭ« ﺩەﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﯩﺰﻧﻰ ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﻮﻗﯘﺷﻘﺎ‪،‬‬ ‫ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻞ‪-‬ﺳﻪﻣﯩﻤﻰ ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ‪ ،‬ﺋﯩﭙﭙﻪﺕ‪-‬ﻧﯘﻣﯘﺳﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﻗﻮﻏﺪﺍﺷﻘﺎ‪ ،‬ﺋﯘﺭۇﻕ‪-‬ﺗﯘﻗﻘﺎﻥ‪ ،‬ﺧﻮﻟﯘﻡ‪-‬‬ ‫ﺧﻮﺷﻨﯩﻼﺭﻏﺎ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮۇﻳﺪۇ‪ - .‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻫﯩﺮﺍﻛﻠﯩﻴﯘﺱ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﺎﻧﻐﺎ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪:‬‬ ‫ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﯧﻴﺘﻘﯩﻨﻜﻰ‪ :‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻧﻪﺳﯩﺒﯩﻨﻰ ﺳﻮﺭﯨﺪﯨﻢ‪ ،‬ﻧﻪﺳﯩﺒﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﯩﻞ‬‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﺘﻰ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﻗﻪۋﻣﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪڭ ﺋﯩﺴﯩﻞ‬ ‫ﻧﻪﺳﻪﺑﺘﯩﻦ ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺭﺍﯕﻼﺭﺩﺍ ﺑﯘﻧﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺩﯨﻦ ﺩﺍۋﺍﺳﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭ ﺑﺎﺭﻣﯩﺪﻯ؟ ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﯨﻢ‪ .‬ﻳﻮﻕ‬ ‫ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺩﯨﻦ ﺩﺍۋﺍﺳﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ ﺩﻭﺭﺍﭘﺘﯘ ﺩەﻳﺘﺘﯩﻢ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺗﺎ‪-‬ﺑﻮۋﯨﺴﻰ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻼﺭ ﺑﺎﺭﻣﯩﺪﻯ؟ ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﯨﻢ‪ .‬ﻳﻮﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﻪﺟﺪﺍﺩﻯ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻗﺎﻳﺘﺎ‬ ‫ﻗﯘﺭﻣﺎﻗﭽﻰ ﺩەﻳﺘﺘﯩﻢ‪.‬‬ ‫ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﻣﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺩﯦﻴﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻳﺎﻟﻐﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﺎﻗﻘﺎﻧﻤﯘ؟‬ ‫ﺩﯦﺪﯨﻢ‪ .‬ﻳﺎﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺷﯘﻧﻰ ﺑﯩﻠﯩﻤﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻳﺎﻟﻐﺎﻥ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩەﻡ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻤﯘ ﻳﺎﻟﻐﺎﻥ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪۇ!‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻪﮔﻪﺷﻜﻪﻧﻠﻪﺭ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺗﻪﺑﯩﻘﯩﺪﯨﻨﻤﯘ ﻳﺎﻛﻰ ﺗﯚۋەﻥ ﺗﻪﺑﯩﻘﯩﺪﯨﻨﻤﯘ؟ ﺩەپ‬ ‫ﺳﻮﺭﯨﺪﯨﻢ‪ .‬ﺗﯚۋەﻥ ﺗﻪﺑﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﺋﻪڭ ﺑﺎﺷﺘﺎ ﺗﯚۋەﻥ ﺗﻪﺑﯩﻘﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﮔﯩﺸﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻪﮔﻪﺷﻜﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺳﺎﻧﻰ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩﯟﺍﺗﺎﻣﺪۇ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﺎﺯﯨﻴﯩﯟﺍﺗﺎﻣﺪۇ؟ ﺩەپ‬ ‫ﺳﻮﺭﯨﺪﯨﻢ‪ .‬ﻛﯚﭘﯩﻴﯩﯟﺍﺗﯩﺪۇ ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﻕ ﺩﯨﻨﻐﺎ ﺋﻪﮔﻪﺷﻜﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺳﺎﻧﻰ ﻣﯘﻗﻪﺭﺭەﺭ ﻫﺎﻟﺪﺍ‬ ‫ﻛﯚﭘﯩﻴﯩﺪۇ‪.‬‬

‫‪47‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺩﯨﻨﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﺎﺭﺍﺗﻤﺎﻱ ﺩﯨﻨﺪﯨﻦ ﻳﯧﻨﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﺑﺎﺭﻣﯘ؟ ﺩﯦﺪﯨﻢ‪ .‬ﻳﻮﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻤﺎﻥ ﻗﻪﻟﺒﻜﻪ ﭼﯩﯔ ﻳﻪﺭﻟﻪﺷﻜﻪﻧﺪە ﻣﻮﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ۋەﺩﯨﺴﯩﺪە ﺗﯘﺭﻣﯩﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭﻣﯩﺪﻯ؟ ﺩﯦﺪﯨﻢ‪ .‬ﻳﻮﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﻣﻮﺷﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯘﺭ‪ .‬ۋەﺩﯨﺴﯩﺪە ﺗﯘﺭﯨﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻧﯧﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮۇﻳﺪۇ؟ ﺩﯦﺪﯨﻢ‪ .‬ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﯩﻼ ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻫﯧﭽﻨﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﺷﯧﺮﯨﻚ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﻣﻪﺳﻠﯩﻜﻜﻪ ﺑﯘﻳﺮﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺑﯘﺗﻼﺭﻏﺎ ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﻣﻪﻧﺌﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪ ،‬ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﻮﻗﯘﺷﻘﺎ‪ ،‬ﺭﺍﺳﭽﯩﻞ‪-‬ﺳﻪﻣﯩﻤﻰ‪ ،‬ﺋﯩﭙﭙﻪﺕ‪-‬ﻧﯘﻣﯘﺳﻠﯘﻕ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻫﯩﺮﺍﻛﻠﯩﻴﯘﺱ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯘ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﻠﯩﺮﯨﯔ ﺭﺍﺳﺖ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘ ﺯﺍﺕ ﻣﻪﻥ ﺩەﺳﺴﻪپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺑﯘ‬‫ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﻤﯘ ﺋﻪڭ ﻗﯩﺴﻘﺎ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻓﻪﺗﻬﻰ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺑﯘ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻪﺗﺘﯩﻢ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﯖﻼﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﻮﻳﻼپ‬ ‫ﺑﺎﻗﻤﺎﭘﺘﯩﻜﻪﻧﻤﻪﻥ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﺑﺎﺭﺍﻟﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﻡ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭۈﺷﯜﺵ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺟﺎﭘﺎﻏﺎ ﭼﯩﺪﺍﺷﻘﺎ ﺭﺍﺯﻯ ﺋﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﻡ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﭘﯘﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﯘﻳﺎﺗﺘﯩﻢ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻫﯩﺮﺍﻛﻠﯩﻴﯘﺱ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺩﯨﻬﻴﻪ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ‬ ‫ﺑﻪﺳﯩﺮە ﺋﻪﻣﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﻪۋەﺗﻜﻪﻥ ۋە ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﮔﻪﻥ ﻣﻪﻛﺘﯘﺑﯩﻨﻰ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻛﺘﯘﺑﻨﻰ‬ ‫ﺋﻪﻛﻪﻟﮕﯜﭼﻰ ﺋﯘﻧﻰ ﻫﯩﺮﺍﻛﻠﯩﻴﯘﺳﻘﺎ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﺋﻮﻗﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﻛﺘﯘﺑﺘﺎ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪:‬‬ ‫ﺑﯩﺴﻤﯩﻠﻼﻫﯩﺮﺭﺍﻫﻤﺎﻧﯩﺮﺭەﻫﯩﻢ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺑﻪﻧﺪﯨﺴﻰ ۋە ﺋﻪﻟﭽﯩﺴﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩﺗﯩﻦ ﺭۇﻣﻠﯘﻗﻼﺭﻧﯩﯔ ﭼﻮﯕﻰ‬ ‫ﻫﯩﺮﺍﻛﻠﯩﻴﯘﺳﻘﺎ‪:‬‬ ‫ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺗﻜﻪ ﺋﻪﮔﻪﺷﻜﻪﻧﻠﻪﺭﮔﻪ ﺳﺎﻻﻡ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ!‬ ‫ﻣﻪﻥ ﺳﯧﻨﻰ ﺋﯩﺴﻼﻣﻐﺎ ﺩەۋەﺕ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ‪ .‬ﺋﯩﺴﻼﻣﻐﺎ ﻛﯩﺮﺳﻪڭ‪ ،‬ﻧﯩﺠﺎﺗﻠﯩﻘﻘﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﺴﻪﻥ‬ ‫ۋە ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﺎﯕﺎ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻫﻪﺳﺴﻪ ﺳﺎۋﺍپ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﻤﯩﺴﺎڭ‪ ،‬ﺧﻪﻟﻘﯩﯖﻨﯩﯔ‬ ‫ﮔﯘﻧﺎﻫﻰ ﺳﺎﯕﺎ ﻳﯜﻛﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫»ﺋﻪﻱ ﺋﻪﻫﻠﻰ ﻛﯩﺘﺎﺏ! )ﻳﻪﻧﻰ ﻳﻪﻫﯘﺩﯨﻴﻼﺭ ۋە ﻧﺎﺳﺎﺭﺍﻻﺭ( ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﯩﻼ ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺶ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻫﯧﭻ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﺷﯧﺮﯨﻚ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﻣﻪﺳﻠﯩﻚ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﻰ ﻗﻮﻳﯘپ ﺑﯩﺮ‪-‬‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺧﯘﺩﺍ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﻟﻤﺎﺳﻠﯩﻘﺘﻪﻙ ﻫﻪﻣﻤﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﺋﻮﺭﺗﺎﻕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺳﯚﺯﮔﻪ )ﻳﻪﻧﻰ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺧﯩﻞ ﺋﻪﻗﯩﺪﯨﮕﻪ( ﺋﻪﻣﻪﻝ ﻗﯩﻼﻳﻠﻰ ﺩﯦﮕﯩﻦ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯘﻻﺭ ﻳﯜﺯ ﺋﯚﺭۈﺳﻪ )ﻳﻪﻧﻰ ﺑﯘﻧﻰ ﻗﻮﺑﯘﻝ‬

‫‪48‬‬

‫ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﻬﺎﻟﻰ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﺭﻧﻰ‬

‫ﻗﯩﻠﻤﯩﺴﺎ(‪) ،‬ﺋﻰ ﻳﻪﻫﯘﺩﯨﻴﻼﺭ ۋە ﻧﺎﺳﺎﺭﺍﻻﺭ ﺟﺎﻣﺎﺋﻪﺳﻰ!( ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻤﯩﺰﮔﻪ‬ ‫ﮔﯘۋﺍﻫ ﺑﻮﻟﯘﯕﻼﺭ! ﺩەﯕﻼﺭ‪) «.‬ﺋﺎﻝ‪-‬ﺋﯩﻤﺮﺍﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٦٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﺋﻪﺑﯘﺳﻮﻓﻴﺎﻥ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪» :‬ﻫﯩﺮﺍﻛﻠﯩﻴﯘﺱ ﺳﯚﺯﯨﻨﻰ ﺗﯚﮔﻪﺗﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ۋە ﻣﻪﻛﺘﯘﺑﻨﻰ‬ ‫ﺋﻮﻗﯘپ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺳﺎﺭﺍﻳﺪﺍ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺗﻮۋﻻپ ۋﺍﻗﯩﺮﺍﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺰﻧﻰ ﺳﯩﺮﺗﻘﺎ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﯟەﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﻫﻪﻣﺮﺍﻫﻠﯩﺮﯨﻤﻐﺎ‪ :‬ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩﻧﯩﯔ ﺋﯩﺸﻰ ﭼﻮﯕﯩﻴﯩﭗ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ‬ ‫ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫﻼﺭﻣﯘ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺧﻪۋﯨﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﻗﺎﺭﺍﯕﻼﺭ‪ ،‬ﻫﯩﺮﺍﻛﻠﯩﻴﯘﺳﻤﯘ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ‬ ‫ﻗﻮﺭﻗﯩﯟﺍﺗﯩﺪۇ‪ «.‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪ .‬ﺷﯘ ﻛﯜﻧﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩﻧﯩﯔ ﻳﯧﻘﯩﻨﺪﺍ ﻣﯘۋەﭘﭙﯩﻘﯩﻴﻪﺗﻜﻪ‬ ‫ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻪﻧﭽﯩﻤﻨﻰ ﻫﯧﭽﻘﺎﭼﺎﻥ ﻳﻮﻗﯩﺘﯩﭗ ﻗﻮﻳﻤﯩﺪﯨﻢ ۋە ﺋﺎﻟﻼﻫ‬ ‫ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﺪﺍ ﻣﺎﯕﺎ ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﻰ ﻧﯧﺴﯩﭗ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪) «...‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» ،‬ﺟﯩﻬﺎﺩ ﻛﯩﺘﺎﺑﻰ«‪-١٠٢ ،‬ﺑﻪﺕ(‬ ‫ﻫﯩﺮﺍﻛﻠﯩﻴﯘﺱ ﻳﯘﺭﺕ ﻛﺎﺗﺘﯩﻠﯩﺮﻯ ۋە ﺋﻪﻣﻪﻟﺪﺍﺭﻻﺭﻧﻰ ﺋﻮﺭﺩﯨﻐﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﺩﻯ ‪.‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻣﻪﺧﺴﯘﺱ ﺧﺎﻧﯩﺴﯩﻐﺎ ﻳﯩﻐﯩﭗ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺭﻭﻡ ﺧﻪﻟﻘﻰ! ﻣﻪﯕﮕﯜﻟﯜﻙ ﻧﯩﺠﺎﺗﻠﯩﻖ ۋە ﺳﻪﻟﺘﻪﻧﯩﺘﯩﯖﻼﺭﻧﯩﯔ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﺸﯩﺸﻰ‬‫ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﺎﺭﺍﻳﺴﯩﻠﻪﺭ؟ ‪ -‬ﺩەپ‪ ،‬ﺋﯩﺴﻼﻣﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨﺶ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﭘﯩﻜﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺋﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﺭﻭﻡ ﻛﺎﺗﺘﯩﻠﯩﺮﻯ ﻳﺎۋﺍﻳﻰ ﺋﯧﺸﻪﻛﺘﻪﻙ ﺋﯜﺭﻛﯜپ‪ ،‬ﺋﯩﺸﯩﻜﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍپ‬ ‫ﻳﯜﮔﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﺸﯩﻜﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﺎﻗﺎﻗﻠﯩﻖ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺩﻯ‪ .‬ﻫﯩﺮﺍﻛﻠﯩﻴﯘﺱ‬ ‫ﻗﻮﻝ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪﻣﻪﻟﺪﺍﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﻰ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺧﺎﻟﯩﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﭼﯜﺷﻪﻧﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﭗ‪ ،‬ﮔﯧﭙﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﭗ‪:‬‬ ‫ ﻣﻪﻥ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺧﺮﯨﺴﺘﯩﻴﺎﻥ ﺩﯨﻨﯩﻐﺎ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩﯨﯖﻼﺭﻧﻰ ﺳﯩﻨﺎﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬‫ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩﯨﯖﻼﺭﻧﯩﯔ ﻣﯘﺳﺘﻪﻫﻜﻪﻡ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ ﺧﻮﺵ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪۇﻡ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ ‪.‬ﺑﯘﻧﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﻪﻣﻪﻟﺪﺍﺭﻻﺭ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺳﻪﺟﺪە ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﻰ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ‬ ‫ﻣﻪﻣﻨﯘﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» ،‬ﺑﻪﺩۈﻝ‪-‬ۋەﻫﻴﻰ«‪=١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٦- ٥،‬‬ ‫ۋﯨﺰﺍﻧﺘﯩﻴﻪ ﺋﯩﻤﭙﯧﺮﺍﺗﻮﺭﻯ ﻫﯩﺮﺍﻛﻠﯩﻴﯘﺱ ﻛﯚﺯ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻧﯧﻤﯩﺘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ‬ ‫ﭼﯜﺷﻪﻧﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺩۇﻧﻴﺎ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻣﯧﻬﺮﯨﻨﻰ ﺋﯜﺯەﻟﻤﻪﻱ‪ ،‬ﺑﯘ ﻣﯘﻫﯩﻢ‬ ‫ﭘﯘﺭﺳﻪﺗﻨﻰ ﻗﻮﻟﺪﯨﻦ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻗﻮﻳﯘپ‪ ،‬ﻣﻪﯕﮕﯜﻟﯜﻙ ﺩۆﻟﻪﺕ‪-‬ﺳﺎﺋﺎﺩەﺗﺘﯩﻦ ﺯﯨﻴﺎﻥ ﺗﺎﺭﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﯧﻤﭙﯩﺮﺍﺗﻮﺭ ﻫﯩﺮﺍﻛﻠﯩﻴﯘﺳﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎپ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﭘﻪﺯﯨﻠﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻧﻼ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺋﯩﺶ ﺩەپ‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﻳﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺳﻠﯩﺪە ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺩﯨﻦ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ۋە ۋەﻫﺪﺍﻧﯩﻴﻪﺕ )ﺗﻪۋﻫﯩﺪ( ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩ‬ ‫ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﺴﯩﻐﺎ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺧﯩﺮﯨﺴﺘﯩﻴﺎﻧﻠﯩﻘﺘﯩﻜﻰ ﺑﻮﺯۇﻟﯘﺷﻼﺭ ﻳﯧﯖﯩﺪﯨﻦ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺗﻪﺧﻤﯩﻨﻪﻥ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯜﺯ ﻳﯩﻠﻐﺎ ﻳﯧﻘﯩﻦ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷﻘﺎﻥ ۋە ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﺎ »ﺋﯩﻜﻮﻧﻼﺭ‬ ‫)ﺭەﺳﯩﻤﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺑﯘﺗﻼﺭ( ﻏﻪۋﻏﺎﺳﻰ« ﺩەپ ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺗﺎﻻﺵ‪-‬ﺗﺎﺭﺗﯩﺸﻼﺭ ﺋﺎﺧﯩﺮﻟﯩﺸﯩﭗ‪ ،‬ﭼﯩﺮﻛﺎۋﻻﺭ‬ ‫ﺭەﺳﯩﻢ ۋە ﻫﻪﻳﻜﻪﻟﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﺷﯘپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺧﯩﺮﯨﺴﺘﯩﻴﺎﻧﻠﯩﻖ ۋەﻫﺪﺍﻧﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻦ‬

‫‪49‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻳﯩﺮﺍﻗﻠﯩﺸﯩﭗ‪» ،‬ﺋﯩﻜﺎﻧﯩﻤﻰ ﺳﻪﻻﺳﻪ« ﺩەپ ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯜچ ﺗﻪﯕﺮﻯ ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩﯨﻐﺎ ﺭﺍﻡ ﺑﻮﻟﯘپ‬ ‫ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺩﯨﻦ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﺯۇﻟﯘپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯩﺴﻼﻣﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻜﻰ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻘﻼﺭﻧﻰ ﺗﯜﺯﯨﺘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﻣﯘﻗﻪﺭﺭەﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ۋەﺯﯨﻴﻪﺗﺘﻪ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﺗﻪۋﻫﯩﺪ ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩﯨﻨﻰ ﺳﺎﻗﻼپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯖﻤﯘ ﻣﻪۋﺟﯘﺕ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﻪﺕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺩەﺭۋەﻗﻪ‪ ،‬ﻣﻪﻛﻜﯩﺪە ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﻧﯩﯔ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪﯨﻦ ﺗﺎﺷﻘﯩﺮﻯ‬ ‫ﺯۇﻟﯘﻣﯩﻐﺎ ﭼﯩﺪﯨﻴﺎﻟﻤﺎﻱ‪ ،‬ﻫﻪﺑﻪﺷﯩﺴﺘﺎﻧﻐﺎ ﻫﯩﺠﺮەﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻫﻪﺑﻪﺷﯩﺴﺘﺎﻥ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫﻰ ﻧﻪﺟﺎﺷﻰ ﻗﻮﻟﯩﺪﯨﻜﻰ ﻫﺎﺳﺎ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺑﯩﺮ ﺳﯩﺰﯨﻖ‬ ‫ﺳﯩﺰﯨﭗ‪:‬‬ ‫ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺩﯨﻨﯩﯖﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩﯨﻢ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻣﯘﺷﯘ ﺳﯩﺰﯨﻘﭽﯩﻠﯩﻜﻤﯘ‬‫ﭘﻪﺭﻕ ﻳﻮﻕ!‪ -‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯘ ﺧﯩﺮﯨﺴﺘﯩﻴﺎﻧﻠﯩﻘﺘﺎ ۋەﻫﺪﺍﻧﯩﻴﻪﺕ ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩﯨﻨﻰ‬ ‫ﻗﻮﻏﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﺭﯨﻴﯘﺱ ﻣﻪﺯﻫﯩﺒﯩﮕﻪ ﻣﻪﻧﺴﯘپ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻫﯩﺮﺍﻛﻠﯩﻴﯘﺳﻨﯩﯖﻤﯘ ﻣﯘﺷﯘ ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩﺗﺎ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ ﺋﯩﻬﺘﯩﻤﺎﻟﻐﺎ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﻳﯧﻘﯩﻨﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ‬ ‫ﺷﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺩﺍﺋﯩﺮ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﺑﯩﺮ ﭘﺎﻛﯩﺖ ﻳﻮﻕ‪ .‬ﺑﯩﺮﺍﻕ ﺷﯘﻧﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﮕﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇﻛﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻧﯧﺴﯩﭗ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﺴﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻦ ﻫﯩﺮﺍﻛﻠﯩﻴﯘﺱ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﻣﻪﺳﯩﻠﻪ ﺷﯘﻧﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪۇﻛﻰ‪،‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﻰ ﺋﻪﻛﺮەﻡ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯜ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﮕﯩﻨﻰ ﺋﯩﺘﯩﺮﺍپ‬ ‫ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻧﻼﺭﻣﯘ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻠﻠﯩﻘﻰ ۋە ﺋﯩﺴﯩﻞ ﺧﯩﺴﻠﯩﺘﯩﮕﻪ ﻗﺎﻳﯩﻞ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﮕﻪ ﻫﯩﺠﺮەﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﻪﺯﻯ ﺋﺎﻣﺎﻧﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﻣﺎﻧﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﮕﯩﺴﯩﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭۇپ ﺑﯧﺮﯨﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﻟﯩﻨﻰ ﻣﻪﻛﻜﯩﺪە‬ ‫ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ۋەﻛﯩﻠﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻣﻪﻛﻜﯩﺪە ﻗﯩﻤﻤﻪﺗﻠﯩﻚ ﻧﻪﺭﺳﯩﺴﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﭘﯩﻨﭽﯩﺴﻰ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻞ ۋە ﺋﯩﺸﻪﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺋﺎﻣﺎﻧﻪﺕ ﻗﻮﻳﯘﺷﻘﺎ ﻛﯚﻧﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻫﯩﺸﺎﻡ‪-٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٩٨ ،‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯚﺗﻜﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩەﻙ‪ ،‬ﻧﯜﺑﯜۋۋەﺗﻰ‪-‬ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩﻯ )ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ‬ ‫ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻜﻰ( ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﺎﻥ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻚ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﻰ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻼ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯩﻲ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﺎﻥ‪ .‬ﻳﻪﻧﻰ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﭘﺎﺭﻟﯩﻐﺎﻥ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺕ ﺟﻪۋﻫﯩﺮﻯ »ﻧﯘﺭﻯ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩﻯ«‬ ‫)ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩﻧﯩﯔ ﻧﯘﺭﻯ(ﺩۇﺭ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻧﯘﺭﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ‪،‬‬ ‫ﺟﯩﺴﻤﺎﻧﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ‬

‫‪50‬‬

‫ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﻬﺎﻟﻰ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﺭﻧﻰ‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻚ ﻛﺎﻟﯩﻨﺪﺍﺭﯨﻨﯩﯔ ﺗﯘﻧﺠﻰ ۋە ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ۋﺍﺭﯨﻘﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﯘ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ‬ ‫ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ‪ ،‬ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺶ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺭﯨﺴﺎﻟﻪﺕ ﻛﺎﻟﯩﻨﺪﺍﺭﻯ‬ ‫ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺗﻨﯩﯔ ﺗﯘﻧﺠﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ »ﻧﯘﺭﻯ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩﻯ« ﺋﯩﻠﻪ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﺎﻥ؛ ﺑﯘ ﻛﺎﻟﯩﻨﺪﺍﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ۋﺍﺭﯨﻘﯩﻤﯘ »ﺟﯩﺴﻤﺎﻧﯩﻴﯩﺘﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩﻯ« ﺋﯩﻠﻪ ﺧﺎﺗﯩﻤﯩﻠﻪﻧﮕﻪﻥ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ‬ ‫ﺩﯦﻴﻪﻟﻪﻳﻤﯩﺰﻛﻰ‪:‬‬ ‫ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﯩﻠﻪﺭ ﺳﻪﺟﺪە ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭﻻﻧﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺳﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﺭﯨﺲ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﻳﻪﺭﻳﯜﺯﯨﻨﻰ ﺗﯘﭘﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯘﻓﯘﺭﺩﯨﻦ ﭘﺎﻛﯩﺰﻟﯩﻐﺎﻥ ﻧﻮﻫ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﺋﯩﻨﻜﺎﺭﭼﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﯘﺭﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﯘﺭﺍﻥ‪-‬ﭼﺎﭘﻘﯘﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺳﺘﯩﻦ‪-‬ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‬ ‫ﻫﯘﺩ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﺋﺎﺳﯩﻴﻼﺭ ۋە ﺋﺎﺯﻏﯘﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﻳﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺯﯨﻠﺰﯨﻠﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯩﻠﺘﯩﺰﯨﺪﯨﻦ ﻗﯘﻣﯘﺭۇۋەﺗﻜﻪﻧﺪەﻙ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺳﺎﻟﯩﻬ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﻧﻪﻣﺮۇﺩ ﻳﺎﻗﻘﺎﻥ ﺋﻮﺗﻨﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺗﻪۋەﻛﻜﯜﻝ ۋە ﺗﻪﺳﻠﯩﻤﯩﻴﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﮔﯜﻝ‪-‬‬ ‫ﮔﯜﻟﯩﺴﺘﺎﻧﻐﺎ ﺋﺎﻳﻼﻧﺪۇﺭﻏﺎﻥ ﺋﯩﺒﺮﺍﻫﯩﻢ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﺋﯩﺨﻼﺱ‪ ،‬ﺳﺎﺩﺍﻗﻪﺕ‪ ،‬ﺗﻪۋەﻛﻜﯜﻝ ۋە ﺗﻪﺳﻠﯩﻤﯩﻴﻪﺗﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯩﻤﻮۋۇﻟﻼﺷﻘﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ﻫﻪﺝ ﺋﯩﺒﺎﺩﯨﺘﯩﺪە ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﯩﺴﺴﯩﺴﻰ ﺧﺎﺗﯩﺮﻟﯩﺘﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﺴﻤﺎﺋﯩﻞ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﻧﻪﺳﻠﯩﺪﯨﻦ ﺑﻪﻧﻰ ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻞ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﺴﻬﺎﻕ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﺋﺎﺯﻏﯘﻧﻠﯘﻕ ۋە ﺋﻪﺧﻼﻗﺴﯩﺰﻟﯩﻘﺘﺎ ﻫﻪﺩﺩﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﺷﻘﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﻛﺘﯩﮕﻪ‬ ‫ﭼﯚﻛﺘﯜﺭۈﻟﯜپ‪ ،‬ﺗﺎﺭﯨﺨﻨﯩﯔ ﺋﻪﺧﻠﻪﺗﺨﺎﻧﯩﺴﯩﻐﺎ ﺗﺎﺷﻼﻧﻐﺎﻥ ﺳﻮﺩﻭﻡ ﺧﻪﻟﻘﯩﻨﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﻰ ﻳﯧﺮﯨﻢ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﻯ ﻟﻮﺕ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﺗﻪۋﻫﯩﺪ ﻣﻪﺷﺌﯩﻠﯩﻨﻰ ﻣﻪﺷﺮﯨﻘﺘﯩﻦ ﻣﻪﻏﺮﯨﺒﻜﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﻏﺎﻥ ﺯﻭﻟﻘﻪﺭﻧﻪﻳﯩﻦ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ۋە ﻫﻪﺳﺮەﺗﺘﻪ ﻗﻪﻟﺒﻰ ﭘﯘﭼﯘﻻﻧﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺳﻪۋﯨﺮ‪-‬ﺗﺎﻗﻪﺗﺘﻪ ﺋﻪﺑﻪﺩﯨﻴﻠﻪﺷﻜﻪﻥ‬ ‫ﻳﺎﻗﯘپ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺩﺩەﺕ ﻗﯘﻝ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺯﯨﻨﺪﺍﻧﺪﺍ ﻳﺎﻟﻐﯘﺯﻟﯘﻕ‪ ،‬ﻏﯧﺮﯨﺒﻠﯩﻖ‪ ،‬ﻫﻪﺳﺮەﺕ‪ ،‬ﺋﺎﺯﺍﺏ‪،‬‬ ‫ﻣﯘﺷﻪﻗﻘﻪﺕ‪ ،‬ﺭﯨﻴﺎﺯەﺕ ۋە ﻧﻪﭘﺴﯩﻨﯩﯔ ﻛﯜﺭﯨﺸﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻣﯩﺴﯩﺮﻏﺎ ۋە ﻗﻪﻟﺒﻠﻪﺭﮔﻪ ﺳﯘﻟﺘﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻫﯚﺳﻨﻰ‪-‬ﺟﺎﻣﺎﻟﻰ ﺋﺎﻳﻨﻰ ﺧﯩﺠﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﯜﺳﯜپ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﻗﻪﻟﺒﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﯩﺘﺮەﺗﻜﯜﺩەﻙ ﮔﯜﺯەﻝ ﺗﻪﺑﻠﯩﻐﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ »ﺧﺎﺗﯩﺒﯘﻝ ﺋﻪﻧﺒﯩﻴﺎ«‬ ‫)ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺧﯩﺘﺎﺑﻪﺗﭽﯩﺴﻰ( ﺩەپ ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺷﯘﺋﻪﻳﺐ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬

‫‪51‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﭘﯩﺮﺋﻪۋﯨﻨﻨﯩﯔ ﺳﻪﻟﺘﻪﻧﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﺎﺳﺘﯩﻦ‪-‬ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﻯ ﻫﺎﺳﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﻗﯩﺰﯨﻞ ﺩﯦﯖﯩﺰﺩﺍ ﻳﻮﻝ ﺋﯧﭽﯩﭗ ﻣﺎﯕﻐﺎﻥ ﻣﯘﺳﺎ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﻣﯘﺳﺎ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺳﯩﺮﺩﯨﻦ ﺗﻪﻟﯩﻢ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺧﯩﺰﯨﺮ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﻣﯘﺳﺎ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﻫﻪﺭ ﺯﺍﻣﺎﻥ ۋە ﻫﻪﺭ ﻳﻪﺭﺩە ﻳﺎﺭﺩەﻣﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺳﺎﻟﯩﻬ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﯨﺸﻰ‬ ‫ﻫﺎﺭۇﻥ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﺯﯨﻜﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﺎﻏﯘ‪-‬ﺗﺎﺷﻼﺭﻧﻰ‪ ،‬ۋەﻫﺸﻰ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻧﻰ ﺗﻪﺳﯩﺮﻟﻪﻧﺪۈﺭﯨﯟەﺗﻜﻪﻥ ﺩﺍۋۇﺩ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺳﻪﻟﺘﻪﻧﯩﺘﯩﻨﻰ ﻗﻪﻟﺒﯩﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﺗﯩﺪﺍ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻳﯜﺭەﻟﯩﮕﻪﻥ ﺳﯘﻻﻳﻤﺎﻥ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﻳﯜﺯ ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﯚﻟﯜﻣﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﺗﯩﺮﯨﻠﺪۈﺭۈﻟﯜپ‪ ،‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﻳﯧﯖﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺗﯩﺮﯨﻠﯩﺸﻜﻪ ﻣﯩﺴﺎﻝ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯜﺯەﻳﺮ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﻪۋﺭ‪-‬ﺗﺎﻗﻪﺗﻨﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻱ ﺗﯧﺸﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﻪﻳﻴﯘﺏ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺩﯨﻘﻘﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪۋﺑﻪ‪-‬ﺋﯩﺴﺘﯩﻐﭙﺎﺭ ﺋﻮﻗﯘپ‪ ،‬ﺩۇﺋﺎ ۋە ﺯﯨﻜﯩﺮﻧﯩﯔ ﻫﻪﻗﯩﻘﯩﺘﯩﺪە‬ ‫ﭼﻮﯕﻘﯘﺭﻟﯩﺸﯩﭗ‪ ،‬ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻗﺘﯩﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﻐﺎﻥ ﻳﯘﻧﯘﺱ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﻛﻪﻳﻨﯩﺪﯨﻦ »ﺋﯩﻠﻴﺎﺳﻘﺎ ﺳﺎﻻﻡ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ!« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺋﯩﻠﺘﯩﭙﺎﺗﻘﺎ ﺳﺎﺯﺍۋەﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﻠﻴﺎﺱ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﺋﺎﻟﻪﻣﺪە ﺋﺎﺑﺮﻭﻳﻠﯘﻕ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﯩﻠﻴﻪﺳﺎ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺭەﻫﻤﻪﺗﻜﻪ ﻏﻪﺭﻕ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺳﺎﻟﯩﻬ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺯۈﻟﻜﯩﻔﻞ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﻫﯧﻜﻤﻪﺗﻠﯩﻚ ﻧﻪﺳﯩﻬﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻼﺷﺘﯘﺭۇﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯩﭽﻜﻰ ﻫﻪﻡ ﺗﺎﺷﻘﻰ‬ ‫ﻛﯧﺴﻪﻝ ﺗﯧﯟﯨﭙﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﭘﯩﺮﻯ ﻟﻮﻗﻤﺎﻥ ﻫﯧﻜﯩﻢ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﺑﻪﺩﯨﻨﻰ ﻫﻪﺭە ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯧﺴﯩﻠﯩﭗ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﯨﻤﯘ »ﺋﺎﻫ« ﺩەپ‬ ‫ۋﺍﻳﺴﯩﻤﺎﻱ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺗﻪۋەﻛﻜﯜﻝ ۋە ﺗﻪﺳﻠﯩﻤﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺳﺎﻗﻼپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻣﻪﺯﻟﯘﻡ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺯەﻛﻪﺭﯨﻴﺎ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﺯەﻛﻪﺭﯨﻴﺎ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺋﯚﻟﯜﻣﻨﻰ ﺷﯧﻬﯩﺖ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﯜﺗﯜۋﺍﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﻳﻪﻫﻴﺎ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ؛‬ ‫ﻧﻪﭘﺴﯩﻨﻰ ﻫﺎۋﺍﻳﻰ‪-‬ﻫﻪۋەﺳﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻳﯩﺮﺍﻕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ ،‬ﭘﺎﻙ ۋە ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﻪﺧﻼﻗﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ‬ ‫ﻳﺎﻟﯟۇﺭﻏﯘﭼﻰ ۋە ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﺩﯨﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯧﺴﻪﻟﻠﻪﺭﻧﻰ ﺳﺎﻗﺎﻳﺘﻘﯘﭼﻰ‪ ،‬ﺋﯚﻟﯜﻛﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺗﯩﺮﯨﻠﺪۈﺭﮔﯜﭼﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻳﺴﺎ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪.‬‬

‫‪52‬‬

‫ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﻬﺎﻟﻰ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﺭﻧﻰ‬

‫ﺧﯘﻻﺳﯩﻼپ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﮕﻪ ﺗﻪﺧﻤﯩﻨﻪﻥ ﻳﯜﺯ ﻳﯩﮕﯩﺮﻣﻪ ﻣﯩﯖﺪﯨﻦ ﺋﺎﺭﺗﯘﻕ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺧﻪۋەﺭﻟﻪﺭ‪ ،‬ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭ ﺋﻪﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺧﻪۋەﺭﻟﻪﺭ ﺧﯘﺩﺩﻯ ﺑﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﻚ ﺑﺎﻫﺎﺭ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﯨﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ‬ ‫ﻳﯧﻐﯩﭗ‪ ،‬ﻗﺎﻏﯩﺠﯩﺮﯨﻐﺎﻥ ﻛﯚﯕﯜﻝ ﺑﺎﻏﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺳﯘﺳﯩﺰﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﻗﺎﻧﺪۇﺭۇپ‪ ،‬ﻗﻪﻟﺒﻠﻪﺭﺩە ﮔﯜﺯەﻝ‬ ‫ﭼﯩﭽﻪﻛﻠﻪﺭ ﺋﺎﭼﻘﺎﻥ‪ .‬ﺋﺎﻟﻪﻡ ﺑﯩﻨﺎ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ ﻛﻪﻳﻨﻰ ﻛﻪﻳﻨﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ‬ ‫ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻣﯘﺳﺘﺎﭘﺎ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﻰ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﺪە‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﻟﺪﯨﻦ ﺑﯩﺸﺎﺭەﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺋﺎﺑﺒﺎﺱ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘﺩﯨﻦ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪۇﻛﻰ‪:‬‬ ‫ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻫﺎۋﺍ ﺋﺎﻧﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺳﻮﻝ ﻗﯘۋۇﺭﻏﺎ ﺳﯚﯕﯩﻜﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯘ ﺋﻪﺳﻨﺎﺩﺍ ﺋﯘﺧﻼۋﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻮﻳﻐﯩﻨﯩﭗ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﻳﺎﺗﻘﺎﻥ ﻫﺎۋﺍﻧﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭۈﭘﻼ‪ ،‬ﻗﻪﻟﺒﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻣﺎﻳﯩﻞ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺗﯘﺗﯘﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﻮﻟﯩﻨﻰ ﺳﻮﺯﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﯩﻠﻪﺭ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺋﺎﺩەﻡ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ ﺗﯘﺗﻤﺎ! ﻧﯩﻜﺎﻫﯩﯖﻼﺭ ﺗﯧﺨﻰ ﺋﻮﻗﯘﻟﻤﯩﺪﻯ‪ – ...‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬‫ﺑﯩﺮ ﺩەﻣﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻫﺎۋﺍ ﺋﺎﻧﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻧﯩﻜﺎﻫﻰ‬ ‫ﺋﻮﻗﯘﻟﺪﻯ‪ .‬ﻧﯩﻜﺎﻫ ﻣﻪﻫﺮﻯ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻣﯘﺳﺘﺎﭘﺎﻏﺎ ﺋﯜچ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺩۇﺭۇﺕ‬ ‫ﺋﻮﻗﯘﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯩﺶ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻫﯘﺯۇﺭﯨﺪﺍ ۋە »ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩﻯ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ« ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺗﯘﻧﺠﻰ‬ ‫ﻧﯩﻜﺎﻫﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ ٦.‬ﺷﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ ﻧﯩﻜﺎﻫ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻣﯘﺳﺘﺎﭘﺎﻏﺎ ﺩۇﺭۇﺕ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ ﻣﻪﻧﺎﻏﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﭗ‪ ،‬ﺭەﻫﻤﻪﺕ‪ ،‬ﺑﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ۋە ﻓﻪﻳﯩﺰ ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘﻧﯩﯔ ﺭﯨﯟﺍﻳﯩﺘﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺩﺩەﺗﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﺘﯩﻦ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻠﯩﺸﯩﻐﺎ ﺳﻪۋەﭘﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﮔﯘﻧﺎﻫﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪﭘﯘ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻣﯘﺳﺘﺎﭘﺎﻧﻰ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭۇپ‪ ،‬ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ‬ ‫ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەپ ﻳﺎﻟﯟۇﺭﺩﻯ‪:‬‬ ‫ ﻳﺎ ﺭەﺑﺒﻰ! ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩﻧﯩﯔ ﻫﻪﻗﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﯧﻨﻰ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﯖﻨﻰ ﺗﯩﻠﻪﻳﻤﻪﻥ!‪...‬‬‫ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻ )ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺑﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﺳﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺑﯩﺰ ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﻪﺭﮔﻪ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ ﺩەپ(‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺋﺎﺩەﻡ! ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩﻧﻰ ﺗﯧﺨﻰ ﻳﺎﺭﺍﺗﻤﯩﻐﺎﻥ ﺗﯘﺭﺳﺎﻡ‪ ،‬ﺳﻪﻥ ﺋﯘﻧﻰ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﻠﯩﺴﻪﻥ؟‬‫ ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪.‬‬‫‪ .٦‬ﻗﺎﺳــﺘﺎﻻﻧﻰ‪» :‬ﻣﯘۋﺍﻫﯩﺒﻰ‪-‬ﻟﻪﺩۇﻧﻨﯩﻴﻪ«‪ ،‬ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻝ‪-١٩٨٤ ،‬ﻳﯩﻞ‪-١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٢٤،‬؛ ﺋﯩﺴﻤﺎﺋﯩﻞ ﻫﻪﻗﻘﻰ‬ ‫ﺑﯘﺭﺳــﻪۋﻯ‪» :‬ﺭۇﻫــﯘﻝ ﺑﺎﻳــﺎﻥ«‪-٨ ،‬ﺟﯩﻠــﺪ‪) ،٤٣٠ ،‬ﺩۇﻫﺎﻥ‪(٥٤ ،‬؛ ﻣﺎﻫﻤﯘﺩ ﺳــﺎﻣﻰ ﺭﺍﻣﯩــﺰﺍﻥ ﺋﻮﻏﻠﻰ‪:‬‬ ‫»ﻣﯘﺳﺎﻫﺎﺑﻪ«‪-٤ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٩ ،‬‬

‫‪53‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫ ﻳﺎ ﺭەﺑﺒﻰ! ﺳﻪﻥ ﻣﯧﻨﻰ ﻛﯜچ‪-‬ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﭗ‪ ،‬ﻣﺎﯕﺎ ﺭﻭﻫﯩﯖﺪﯨﻦ ﭘﯜۋﻟﯩﮕﻪﻥ‬‫ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺑﯧﺸﯩﻤﻨﻰ ﻛﯚﺗﯩﺮﯨﭗ ﻗﺎﺭﯨﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﻪﺭﺷﻨﯩﯔ ﺗﯜۋﺭۈﻛﻠﯩﺮﻯ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ »ﻻ ﺋﯩﻼﻫﻪ‬ ‫ﺋﯩﻠﻼﻟﻼﻫ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩۈﺭ‪-‬ﺭﺍﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ« ﺟﯜﻣﻠﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻳﯧﺰﯨﻘﻠﯩﻖ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺩۈﻡ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﻠﺪﯨﻤﻜﻰ‪ ،‬ﺳﻪﻥ ﺋﯩﺴﻤﯩﯖﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪڭ ﺳﯚﻳﯜﻣﻠﯜﻛﯩﻨﻰ‬ ‫ﻗﻮﻳﯩﺴﻪﻥ!‪ -...‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ‪:‬‬ ‫ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﯧﻴﺘﺘﯩﯔ ﺋﻪﻱ ﺋﺎﺩەﻡ! ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﯘ ﻣﺎﯕﺎ ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﻪڭ‬‫ﺳﯚﻳﯜﻣﻠﯜﻙ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﺪۇﺭ‪) .‬ﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﯖﺪﺍ( ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻫﻪﻗﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﺎﯕﺎ ﺩۇﺋﺎ‬ ‫ﻗﯩﻞ! )ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺷﯘﺋﺎﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻫﻪﻗﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺩۇﺋﺎﻳﯩﯔ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ( ﺳﯧﻨﻰ ﺋﻪﭘﯘ‬ ‫ﻗﯩﻠﺪﯨﻢ! )ﺑﯩﻠﮕﯩﻨﻜﻰ(‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺳﯧﻨﻰ ﻳﺎﺭﺍﺗﻤﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻻﺗﺘﯩﻢ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ﻫﺎﻛﯩﻢ‪-٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٤٢٢٨/٦٢٧ ،‬؛ ﺑﻪﻳﻬﺎﻗﻰ‪» :‬ﺩەﻻﺋﯩﻞ«‪-٥ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٤٨٩-٤٨٨ ،‬‬

‫ ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ ﺋﯚﺗﻤﯜﺷﺘﯩﻜﻰ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﻧﯧﺴﯩﭗ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﺭ ﻗﯩﻠﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺷﻪﺭەپ‬ ‫ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﯩﯔ ﭘﻪﺧﺮﻯ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻣﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﻣﯘﺋﻪﻳﻴﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺯﺍﻣﺎﻥ ۋە ﻣﺎﻛﺎﻧﻐﯩﻼ ﺋﺎﺋﯩﺘﺘﯘﺭ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺋﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻣﻮﻝ‬ ‫ﻣﯩﻘﺪﺍﺭﺩﺍ ﺳﯜﻧﻨﻪﺕ ﻣﯩﺮﺍﺱ ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‪ .‬ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﻪ‬ ‫ﻗﻪﺩەﺭ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﺶ‪-‬ﻫﻪﺭﯨﻜﯩﺘﻰ‪،‬‬ ‫ﮔﻪپ‪-‬ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﺳﯜﻧﻨﯩﺘﻰ ﺋﯘﺟﯘﺭ‪-‬ﺑﯘﺟﯘﺭﻟﯩﺮﯨﻐﯩﭽﻪ ﺳﻪﻫﯩﻬ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﺑﻮﻟﯘپ ﺑﯩﺰﮔﻪ‬ ‫ﻣﯩﺮﺍﺱ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ۋە ﺑﯘ ﻣﯩﺮﺍﺱ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﯩﮕﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﻛﯜﭼﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺳﻪۋەﺑﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ »ﺋﯘﺳﯟەﺋﻰ ﻫﺎﺳﻪﻧﻪ«‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﯩﺮ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺷﻪﺧﺴﯩﻴﻪﺕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﻰ ۋە‬ ‫ﺋﺎﺧﯩﺮ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﻨﻰ ﺋﯜﻟﮕﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﮕﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺋﻮﺭۇﻧﻼﺷﺘﯘﺭۇﺵ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﯩﺪﯨﻨﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ ﻳﯧﺘﯩﻢ ۋە ﺳﺎۋﺍﺗﺴﯩﺰ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﺩەﺭﺱ ﺋﺎﻟﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻗﯘﺗﻘﯘﺯﻏﯘﭼﻰ‪ ،‬ﻏﻪﻳﺐ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﺎﻧﻰ ۋە ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﻣﻪﻛﺘﯩﯟﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﻰ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﺳﺎ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﻧﭽﻪ ﺋﻪﻫﻜﺎﻡ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺩﺍۋۇﺩ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‬ ‫ﻳﯧﻘﯩﻤﻠﯩﻖ ﺋﺎۋﺍﺯﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺩۇﺋﺎ ۋە ﻣﯘﻧﺎﺟﺎﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﺎ ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻳﺴﺎ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﻪﺧﻼﻕ ۋە ﻣﺎﺩﺩﯨﻲ ﺩۇﻧﻴﺎﻏﺎ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﺯﺍﻫﯩﺪﻟﯩﻘﻨﻰ‬ ‫ﺋﯚﮔﯩﺘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﺴﻼﻡ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﻯ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ‬

‫‪54‬‬

‫ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﻬﺎﻟﻰ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﺭﻧﻰ‬

‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺑﻮﻻﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ ‪:‬ﺋﻪﻫﻜﺎﻣﻨﻰ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ‬ ‫ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻧﻪﭘﺴﯩﻨﻰ ﭘﺎﻛﻼﺷﻨﻰ ۋە ﭘﺎﻛﯩﺰە ﺑﯩﺮ ﻗﻪﻟﺐ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺩۇﺋﺎ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺋﯚﮔﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﻪﺧﻼﻗﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﺘﻰ ۋە ﺋﯘﻧﻰ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﺍ ﻳﺎﺷﺎپ ﻧﻪﻣﯘﻧﻪ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺩۇﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﺳﺎﺧﺘﺎ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﻟﺪﺍﻧﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻨﻰ ﺗﻪۋﺳﯩﻴﻪ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻗﯩﺴﻘﯩﺴﻰ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺳﺎﻻﻫﯩﻴﻪﺕ ۋە ۋەﺯﯨﭙﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﺎﻣﺎﻣﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺷﻪﺧﺴﯩﻴﻪﺕ‬ ‫ۋە ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﯩﺮﯨﺪە ﺟﻪﻣﺌﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯩﺴﯩﻞ ﻧﻪﺳﻪپ ۋە ﺋﻪﺩەﺏ‪ ،‬ﻫﯚﺳﻨﻰ ﺟﺎﻣﺎﻝ‬ ‫ۋە ﻛﺎﻣﺎﻟﻪﺕ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﺎﻟﯩﻲ ﺳﯜﭘﻪﺗﻠﻪﺭ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﺍ ﺗﻮﭘﻼﻧﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﯕﺎ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻣﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻫﯧﭽﺒﯩﺮ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﻧﺎﻣﯩﻐﺎ ﻗﻪﺳﻪﻡ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻫﯩﺠﯩﺮ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٧٢‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻐﺎ »ﻟﻪ‪-‬ﺋﺎﻣﺮۇﻛﻪ« )ﺳﯧﻨﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﯖﻐﺎ‬ ‫ﻗﻪﺳﻪﻡ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻧﻜﻰ‪ (،‬ﺩەپ ﻗﻪﺳﻪﻡ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﺷﻪﻳﺦ ﻏﺎﻟﯩﺐ ﺑﯘﻧﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﯩﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫ﺋﻪﻟﭽﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺳﯘﻟﺘﺎﻧﻰ‪ ،‬ﺩۆﻟﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺷﺎﻥ‪-‬ﺷﻪۋﻛﯩﺘﻰ ﺳﻪﻥ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﭽﺎﺭﯨﻠﻪﺭ ﭘﺎﻧﺎﻫﻰ‪ ،‬ﻫﯘﺯۇﺭﻯ ﺳﻪﻥ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﺷﯘ ﺩەﻫﺸﻪﺗﻠﯩﻚ ﻣﻪﻫﺸﻪﺭﺩە‪ ،‬ﺋﯜﻣﻤﯩﺘﯩﯖﻨﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﺪﺍ‬ ‫ﻫﺎﻣﯩﻴﺴﻰ ﺳﻪﻥ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯚﻣﺮۈﯕﮕﻪ ﻗﻪﺳﻪﻡ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﻪڭ ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ ﺳﻪﻥ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﺳﻪﻥ ﺋﻪﻫﻤﻪﺩۇ‪ ،‬ﻣﻪﻫﻤﯘﺩۇ‪ ،‬ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﻪﻥ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﻗﺘﯩﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺳﯘﻟﺘﺎﻧﯘ ﻣﯘﺋﻪﻳﻴﻪﺩ ﺳﻪﻥ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺧﯩﺘﺎﺏ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪» :‬ﺋﻪﻱ ﺋﺎﺩەﻡ‪ ،‬ﺋﻪﻱ ﻧﯘﻫ‪ ،‬ﺋﻪﻱ ﺋﯩﺒﺮﺍﻫﯩﻢ‪ ،‬ﺋﻪﻱ ﻣﯘﺳﺎ‪ ،‬ﺋﻪﻱ ﺩﺍۋۇﺩ‪ ،‬ﺋﻪﻱ ﺋﻪﻳﺴﺎ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻱ ﺯەﻛﻪﺭﯨﻴﺎ‪ ،‬ﺋﻪﻱ ﻳﻪﻫﻴﺎ!« ﺩﯦﮕﻪﻧﺪەﻙ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە‬ ‫ﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻐﺎ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺧﯩﺘﺎﺏ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﻱ‪» ،‬ﺋﻪﻱ ﻧﻪﺑﻰ‪ ،‬ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻝ‪ ،‬ﺋﻪﻱ ﻣﯘﺯەﻣﻤﯩﻞ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻱ ﻣﯘﺩەﺳﺴﯩﺮ!« ﺩەپ ﺧﯩﺘﺎﺏ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪)» :‬ﺋﻰ ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭ!( ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﻰ ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﭼﺎﻗﯩﺮﻏﺎﻧﺪەﻙ ﭼﺎﻗﯩﺮﻣﺎﯕﻼﺭ‪) «...‬ﻧﯘﺭ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٦٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺋﺎﺑﺒﺎﺱ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ »ﺋﻪﻱ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ!‪ ،‬ﺋﻪﻱ ﺋﻪﺑﯘﻟﻘﺎﺳﯩﻢ!«‬ ‫ﺩەپ ﺧﯩﺘﺎپ ﻗﯩﻠﯩﺸﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻ ﺋﻪﻟﭽﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺷﻪﺭﯨﭙﯩﻨﻰ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﻛﯚﺗﯩﺮﯨﺶ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺧﯩﺘﺎپ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺗﻮﺳﺘﻰ ‪.‬ﺷﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ‪»:‬ﺋﻪﻱ‬

‫‪55‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﻪﻟﭽﯩﺴﻰ! ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ!« ﺩەپ ﺧﯩﺘﺎپ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪) «.‬ﺋﻪﺑﯘ ﻧﯘﺋﻪﻳﻢ‪:‬‬ ‫»ﺩەﻻﺋﯩﻞ«‪- ١،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٤٦ ،‬‬

‫ﺩﯦﻤﻪﻙ‪ ،‬ﺭەﺑﺒﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺳﯜﭘﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺧﯩﺘﺎپ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﻪﺩەﺑﺘﻪ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻤﯩﺰ‬ ‫ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺋﯚﮔﯩﺘﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﮔﻪ ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﯚﻟﭽﻪﻣﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭﮔﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ ﺷﺎﻥ‪-‬ﺷﻪﺭەﭘﻜﻪ ﺗﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯘ ﺷﻪﺭەپ‬ ‫ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﯚﺗﻤﯘﺷﺘﯩﻜﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﮔﯩﻤﯘ ﻧﯧﺴﯩﭗ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺟﻪﻟﻠﻪ‬ ‫‪٧‬‬ ‫ﺟﻪﻻﻟﯘﻫﯘ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﯩﻼ »ﻫﻪﺑﯩﺒﯩﻢ« ﺩەپ ﺧﯩﺘﺎﺏ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺳﺠﯩﺪﻯ ﺋﻪﻗﺴﺎﺩﺍ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﺋﯩﻤﺎﻡ ﺑﻮﻟﯘپ ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﻮﻗﯘﺷﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯜﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯘﭼﯘﻕ ﺋﺎﻳﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﯩﻼ ﻣﯧﺮﺍﺝ ﻧﯧﺴﯩﭗ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﯘﺳﺎ‬ ‫ﺎﺏ ‪َ ٩‬ﻗ ْﻮ َﺳ ْﻴ ِﻦ ﺍَ ْﻭ ﺍَ ْﺩ َﻧﻰ«‬ ‫ﺎﻥ َﻗ َ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﯨﻜﻰ »ﻟَ ْﻦ َﺗ َﺮﺍ ِﻧﻰ‪ «٨‬ﺳﯩﺮﻯ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﺍ » َﻓ َﻜ َ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﻰ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻳﯧﻘﯩﻨﻼﺷﺘﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﻣﻤﯩﺘﯩﮕﻪ‬ ‫ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﻣﯧﺌﺮﺍﺝ ﺷﻪﻛﻠﯩﺪە ﺋﯩﻨﺌﺎﻡ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﺗﯜﺭﻙ ﺷﺎﺋﯩﺮ ﻛﺎﻣﺎﻝ ﺋﻪﺩﯨﺐ ﻛﯜﺭﻛﭽﯜﺋﻮﻏﻠﯘ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ۋە ﺗﯩﻠﻐﺎ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﻨﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﮔﯜﺯەﻟﻠﯩﻜﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯﯨﺪە ﻣﯘﺟﻪﺳﺴﻪﻡ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭەﺳﯘﻟﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺳﯜﻧﻨﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﻳﯩﺮﺍﻗﻼﺷﻘﺎﻥ ﻏﺎﭘﯩﻞ ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﻧﻰ ﺷﯘ ﺑﯧﻴﺖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﮔﺎﻫﻼﻧﺪۇﺭﻏﺎﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﯩﻠﺘﯩﭙﺎﺗﯩﺪﯨﻦ ﻣﻪﻫﺮۇﻡ ﻗﯧﻠﯩﺸﻰ‪ ،‬ۋﺍﻱ ﺋﯩﺴﯩﺖ! ۋﺍﻱ ﺋﯩﺴﯩﺖ!‬ ‫ﻳﯧﺘﻪﺭ! ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ ﻏﺎﭘﯩﻠﻼﺭﻏﺎ ﺋﺎﺯﺍﺏ ﺑﻮﻟﯘپ‪« .‬‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ۋە ﺳﯜﻧﻨﻪﺗﻨﯩﯔ ﻫﻪﻗﯩﻘﯩﺘﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺶ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ‬ ‫ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻣﯘﺳﺘﺎﭘﺎ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺋﻪﺧﻼﻗﯩﻐﺎ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﻗﻪﻟﺒﯩﻲ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭﻟﯘﻗﯩﻐﺎ ﻳﯧﻘﯩﻨﻠﯩﺸﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺩﺍﺭﯨﻤﻰ‪» :‬ﻣﯘﻗﻪﺩﺩﯨﻤﻪ«‪٨ ،‬؛ ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ‪-٦ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٢٤١ ،‬؛‬

‫‪ .٧‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﻣﻪﻧﺎﻗﯩﺐ«‪،٣٦١٦\١ ،‬‬ ‫ﻫﻪﻳﺴﻪﻣﻰ‪-٩ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪.٢٩ ،‬‬ ‫‪ .٨‬ﺋﻪﺭەﭘﭽﻪ‪» :‬ﻟَ ْﻦ َﺗ َﺮﺍ ِﻧﻰ«‪ :‬ﺳﻪﻥ ﻣﯧﻨﻰ ﻫﻪﺭﮔﯩﺰ ﻛﯚﺭەﻟﻤﻪﻳﺴﻪﻥ« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺳﯚﺯ ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﻣﯘﺳﺎ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ۋەﻫﻴﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻣﯘﺳﺎ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺗﯘﺭ ﺗﯧﻐﯩﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭۈﺷﻨﻰ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ ﺑﯘ ﺟﺎۋﺍﺑﻘﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ‪) .‬ﺋﻪﺋﺮﺍﻑ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٤٣‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ(‬ ‫ﺎﺏ َﻗ ْﻮ َﺳ ْﻴ ِﻦ ﺍَ ْﻭ ﺍَ ْﺩ َﻧﻰ« )ﺋﯘ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﺎﭼﺎﻕ‬ ‫ﺎﻥ َﻗ َ‬ ‫‪ .٩‬ﺋﻪﺭەﭘﭽﻪ‪َ » :‬ﻓ َﻜ َ‬ ‫ﻣﯩﻘﺪﺍﺭﻯ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻨﻤﯘ ﻳﯧﻘﯩﻨﺮﺍﻕ ﻳﯧﻘﯩﻨﻼﺷﺘﻰ( ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯘﻗﺎﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺕ‬ ‫ﺳﯧﻠﯩﺸﺘﯘﺭۇﻟﯘﺵ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺋﯩﺰﺯەﺕ‪-‬ﻫﯚﺭﻣﯩﺘﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪) .‬ﻧﻪﺟﻢ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٩‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ(‬

‫‪56‬‬

‫ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﻬﺎﻟﻰ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﺭﻧﻰ‬

‫ﺭەﺑﺒﯩﻤﯩﺰ ﺑﯩﺰﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﮔﻪ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﻏﻼﻧﻐﺎﻥ ﻻﻳﺎﻗﻪﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺋﯜﻣﻤﻪﺕ‬ ‫ﺋﻪﻳﻠﯩﮕﻪﻱ! ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﯩﻬﺮﯨﺒﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ۋە ﺷﻪﭘﻘﻪﺗﻠﯩﻜﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺸﻜﻪ ﺋﻪﻗﯩﻞ ﺋﺎﺟﯩﺰ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﯕﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﺩۇﺭۇﺕ ۋە ﺳﺎﻻﻣﻨﻰ ﻫﻪﺭﮔﯩﺰ ﺋﻮﻧﯘﺗﻤﺎﻳﻠﻰ ‪.‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﻪڭ‬ ‫ﺩەﻫﺸﻪﺗﻠﯩﻚ ﻛﯜﻧﺪە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﺎﺭﺩﯨﻤﻰ ۋە ﺷﺎﭘﺎﺋﯩﺘﯩﮕﻪ ﻣﯘﻫﺘﺎﺟﻤﯩﺰ!‬

‫ ‬

‫‪57‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ‬ ‫ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫»ۋە ﺳﻪﻥ )ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻡ‪ (،‬ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ ﮔﯜﺯەﻝ‬ ‫ﺋﻪﺧﻼﻗﻘﺎ ﺋﯩﮕﯩﺴﻪﻥ‪«.‬‬ ‫)ﻗﻪﻟﻪﻡ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫‪58‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ‬ ‫ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﺗﺎﺭﯨﺨﻘﺎ ﻧﻪﺯەﺭ ﺳﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﻕ‪ ،‬ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺗﻪﭘﺴﯩﻼﺗﻼﺭ ﺋﻪڭ ﺋﯘﺷﺸﺎﻕ‪-‬‬ ‫ﭼﯜﺷﺸﻪﻙ ﺋﯩﺸﻼﺭﻏﯩﭽﻪ ﺗﯘﻟﯘﻕ ﺧﺎﺗﯩﺮﻟﻪﻧﮕﻪﻥ ﺗﻪﻙ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ۋە ﺗﻪﻙ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ‬ ‫ﻣﯘﺳﺘﺎﭘﺎ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻣﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺳﯚﺯ‪-‬ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺭﻭﻫﻰ‬ ‫ﻫﺎﻟﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ۋﺍﻗﺘﻰ ۋﺍﻗﺘﯩﺪﺍ ﺧﺎﺗﯩﺮﻟﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﺎ ﺑﯩﺮ ﺷﻪﺭەپ ﻟﻪۋﻫﻪﺳﻰ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻧﻪﺳﻠﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪﯨﻜﻰ ﻗﻪﻟﻪﻡ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە‪:‬‬ ‫»ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰ‪ ،‬ﺳﻪﻥ ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﻪﺧﻼﻗﻘﺎ ﺋﯩﮕﯩﺴﻪﻥ‪ «.‬ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﺎﻏﺰﺍﻛﻰ ﺋﻮﻗﯘﺷﻨﯩﻼ ﺋﯚﮔﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻢ ﺑﻮﻟﯘﭘﻼ ﻗﺎﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ‪،‬‬ ‫ﺑﻪﻟﻜﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﺟﺎﻧﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺟﺎﺑﯩﺮ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺟﻪﻟﻠﻪ ﺟﻪﻻﻟﯜﻫﯘ ﻣﯧﻨﻰ ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﻪﺧﻼﻗﻨﻰ ﺗﺎﻣﺎﻣﻼﺵ )ۋﺍﻳﯩﻐﺎ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯۈﺵ(‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪۋەﺗﺘﻰ‪) «.‬ﻣﯘۋﺍﺗﺘﺎ‪» ،‬ﻫﯜﺳﻨﯜﻝ‪-‬ﺧﯘﻟﯘﻕ«‪٨ ،‬؛ ﺑﻪﻳﻬﺎﻗﻰ‪» :‬ﺋﻪﺳﺴﯜﻧﻪﻧﯜﻝ ﻛﯜﺑﺮﺍ«‪،‬‬ ‫‪-١‬ﺟﯩﻠﺪ‪-١٩٢ ،‬ﺑﻪﺕ(‬

‫ﻳﻪﻫﯘﺩﻯ ﺋﯜﻟﯩﻤﺎﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼﻫ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺳﺎﻻﻡ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ‬ ‫ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﻛﯚﺭۈﭘﻼ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻧﯘﺭﺍﻧﻪ ﺳﯩﻤﺎﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﻣﻪﻧﺎﺩﯨﻦ ﺗﻪﺳﯩﺮﻟﯩﻨﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ‪:‬‬ ‫ ﺑﯘ ﺳﯩﻤﺎﻧﯩﯔ ﺋﯩﮕﯩﺴﻰ ﻳﺎﻟﻐﺎﻧﭽﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ! ‪ -‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ۋە ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ‪.‬‬‫ﺋﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﻳﯜﮔﯜﺭۈﺷﯜپ ﺋﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻐﺎ ﻳﯩﻐﯩﻠﺪﻯ‪:‬‬

‫‪59‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﻛﻪﻟﺪﻯ! ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﻛﻪﻟﺪﻯ! ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﻛﻪﻟﺪﻯ! – ﺩەپ ﺋﯧﻼﻥ‬‫ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻧﻤﯘ ﺋﯘﻧﻰ ﻛﯚﺭۈپ ﺑﯧﻘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﻐﺎ ﻛﯩﺮﺩﯨﻢ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﻰ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻳﯜﺯﯨﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﺪە ﺷﯘﻧﻰ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﺪﯨﻤﻜﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯜﺯﻯ ﻳﺎﻟﻐﺎﻧﭽﯩﻨﯩﯔ ﻳﯜﺯﻯ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﺗﯘﻧﺠﻰ‬ ‫ﺳﯚﺯۈﻡ ﺷﯘ ﺋﯩﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﻱ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ! ﺋﯚﺯ ﺋﺎﺭﺍ ﺳﺎﻻﻣﻠﯩﺸﯩﯖﻼﺭ‪ .‬ﻗﯘﺳﯩﻐﻰ ﺋﺎﭼﻼﺭﻏﺎ ﺗﺎﻣﺎﻕ ﺑﯧﺮﯨﯖﻼﺭ‪ .‬ﺋﯘﺭۇﻕ‪-‬‬ ‫ﺗﯘﻗﻘﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ‪ .‬ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺋﯘﺧﻼۋﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ ﺳﯩﻠﻪﺭ ﻛﯧﭽﯩﺴﻰ ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﻮﻗﯘﯕﻼﺭ‪،‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺳﺎﻕ‪-‬ﺳﺎﻻﻣﻪﺕ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻜﻪ ﻛﯩﺮﯨﯖﻼﺭ‪) «.‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻣﺎﺟﻪ‪» :‬ﺋﻪﺗﺌﯩﻤﻪ«‪١،‬؛‬ ‫»ﺋﯩﻘﺎﻣﻪﺕ«‪١٧٤ ،‬؛ ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ«‪(٢٤٨٥/٤٢ ،‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﻗﯟﺍﺩﺍﺭﻟﯩﻘﻰ ۋە‬ ‫ﻧﻪﭘﺴﯩﻨﻰ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﯩﺸﻰ‬ ‫ﻳﯘﻗﺎﺭﯨﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻳﻪﺭﺩە ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻧﺪەﻙ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﺩﯨﻴﻪ ۋە ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﯩﺮ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﺘﯘﺭ‪ .‬ﺳﺎﺋﺎﺩەﺗﻤﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷﻨﻰ‬ ‫ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻛﯩﺸﻰ ﻛﯜﭼﯩﻨﯩﯔ ﻳﯧﺘﯩﺸﯩﭽﻪ ﺋﯘﻧﻰ ﺗﻪﻗﻠﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ‪ ،‬ﺋﯩﺰﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﻣﯧﯖﯩﺸﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﺴﻤﻰ‪-‬ﺟﯩﺴﻤﯩﻐﺎ ﻻﻳﯩﻖ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻳﺎﺷﺎﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯩﺮ ﭘﯩﺌﯩﻠﯩﻲ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻰ‬ ‫ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩﯨﻴﻪ )ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩﻧﯩﯔ ﻫﻪﻗﯩﻘﯩﺘﻰ(ﺩﯨﻦ ﻧﯧﺴﯩﯟە ﺋﯧﻠﯩﺸﺘﺎ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ‬ ‫ﺗﯧﮕﯩﺸﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﻧﻮﻗﺘﺎ ﺑﺎﺭ‪:‬‬ ‫‪ .١‬ﺑﻪﺯﻯ ﺋﻪﻣﻪﻟﻠﻪﺭ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﺧﺎﺱ ﺳﻪۋﯨﺮ‪-‬ﺗﻪﻗﻪﺗﺘﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﺸﻼﺭ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯘﻧﻰ ﺗﻪﻗﻠﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻧﻮﺭﻣﺎﻝ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﯜﭼﻰ ﻳﻪﺗﻤﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻼﺭﺩﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﮔﺎﻫﻼﻧﺪۇﺭﻏﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ ‪:‬ﻛﯧﭽﯩﻠﻪﺭﺩە ﭘﯘﺗﻰ ﺋﯩﺸﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﯜﭼﻪ ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﻮﻗﯘﺵ‪ ،‬ﺋﯩﭙﺘﺎﺭ ﻗﯩﻠﻤﺎﻱ ﺭۇﺯﺍ‬ ‫ﺗﯘﺗﯘﺵ ‪ ...‬ﺩﯦﮕﻪﻧﺪەﻙ‪.‬‬ ‫‪ .٢‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺑﻪﺯﻯ ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﯩﻼ ﻣﻪﺧﺴﯘﺱ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ ۋە ﻣﻪﺳﻠﯩﻬﻪﺗﻠﻪﺭ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ ‪:‬ﺗﯚﺗﺘﯩﻦ ﻛﯚپ‬ ‫ﺋﺎﻳﺎﻝ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻱ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ‪ ،‬ﺋﯚﺯﻯ ۋە ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺯﺍﻛﺎﺕ ۋە ﺳﻪﺩﯨﻘﻪ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ‬ ‫ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﻣﻪﻧﺌﻰ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ‪ .‬ﺋﻪﻫﻠﻰ ﺑﯧﻴﺘﻨﯩﯔ ﺯﺍﻛﺎﺕ ۋە ﺳﻪﺩﯨﻘﻪ ﻗﻮﺑﯘﻝ‬ ‫ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺳﺎﻥ‪-‬ﺳﺎﻧﺎﻗﺴﯩﺰ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭﺩﯨﻦ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮﻯ‬ ‫ﻧﻪﻗﻪﺩەﺭ ﺋﯩﺒﺮەﺗﻠﯩﻚ‪-‬ﻫﻪ!‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻫﻪﺳﻪﻥ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻛﻪﺑﯩﻨﻰ ﺗﺎۋﺍپ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ‬ ‫ﻣﺎﻗﺎﻣﻰ ﺋﯩﺒﺮﺍﻫﯩﻤﻐﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺭەﻛﺌﻪﺕ ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﻮﻗﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻳﯜﺯﯨﻨﻰ ﻣﺎﻗﺎﻣﻰ‬

‫‪60‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﺋﯩﺒﺮﺍﻫﯩﻤﻐﺎ ﻳﯧﻘﯩﭗ ﻳﯩﻐﻼﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪» :‬ﺋﻪﻱ ﺭەﺑﺒﯩﻢ! ﺳﯧﻨﯩﯔ ﻛﯩﭽﯩﻚ ۋە ﺋﺎﺟﯩﺰ‬ ‫ﺑﻪﻧﺪەڭ ﺋﯩﺸﯩﻜﯩﯖﮕﻪ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫﯩﻢ! ﺋﺎﺟﯩﺰ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﭽﯩﯔ ﺋﯩﺸﯩﻜﯩﯖﮕﻪ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻱ ﺭەﺑﺒﯩﻢ! ﺗﯩﻠﻪﻧﭽﯩﯔ ﺋﯩﺸﯩﻜﯩﯖﮕﻪ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﻳﻮﻗﺴﯘﻝ ﺑﻪﻧﺪەڭ ﺋﯩﺸﯩﻜﯩﯖﮕﻪ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪«.‬‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺟﯜﻣﻠﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﺍپ‬ ‫ﻣﺎﯕﺪﻯ‪ .‬ﻳﻮﻟﺪﺍ ﭘﺎﺭﭼﻪ‪-‬ﭘﯘﺭﺍﺕ ﻧﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻮﺭﺳﯩﻘﯩﻨﻰ ﺗﯘﻳﻐﯘﺯﻣﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﯘۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﻳﻮﻗﺴﯘﻝ‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺋﯘﭼﺮﯨﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺳﺎﻻﻡ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻣﯘ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻫﻪﺳﻪﻧﻨﻰ ﻧﺎﻥ ﻳﯧﻴﯩﺸﻜﻪ‬ ‫ﺗﻪﻛﻠﯩﭗ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺳﻪﻥ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻳﻮﻗﺴﯘﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭۇپ‪» :‬ﺑﯘ‬ ‫ﻧﺎﻧﻨﯩﯔ ﺳﻪﺩﯨﻘﻪ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﻡ‪ ،‬ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻳﯧﮕﻪﻥ‬ ‫ﺑﻮﻻﺗﺘﯩﻢ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪» :‬ﻳﯜﺭۈﯕﻼﺭ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯚﻳﮕﻪ ﺑﺎﺭﺍﻳﻠﻰ!« ﺩەپ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ ﺑﺎﺷﻼپ ﻣﺎﯕﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺳﻪﻥ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺑﯘ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﺎﻣﺎﻕ ﺋﯧﺘﯩﭗ ﻣﯩﻬﻤﺎﻥ‬ ‫ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ ،‬ﻛﯩﻴﯩﻢ‪-‬ﻛﯧﭽﻪﻙ ۋە ﭘﯘﻝ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪) .‬ﺋﻪﺑﺸﯩﻬﻰ‪» :‬ﺋﻪﻟﻤﯘﺳﺘﻪﺗﺮﺍﻑ«‪-١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪-٣١ ،‬ﺑﻪﺕ‪،‬‬ ‫ﺑﯧﻴﺮۇﺕ‪-١٩٨٦ ،‬ﻳﯩﻞ(‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻏﻪﻧﯧﻤﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﯩﺴﻘﺎ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻼ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﺸﻰ ۋە ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﯨﻤﯘ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﯩﺒﺮەﺗﻠﯩﻜﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺳﻪﺯﮔﯜﺭﻟﯩﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ ۋە ﺭەﺑﺒﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻛﯧﺘﯩﺶ ۋﺍﻗﺘﻰ ﺗﺎﺯﺍ ﻳﯧﻘﯩﻨﻼﺷﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﺎﻏﺎ ﻗﺎﺭﺍپ‪،‬‬ ‫ﻳﯧﻨﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻟﺘﻪ‪-‬ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺩﯨﻨﺎﺭﻧﻰ ﻛﻪﻣﺒﻪﻏﻪﻟﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯜﻟﻪﺷﺘﯜﺭۈپ ﺑﯧﺮﯨﺸﻜﻪ ﺑﯘﻳﺮﯨﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺩەﻣﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺩﯨﻨﺎﺭﻻﺭﻧﻰ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻛﯧﺴﯩﻠﻰ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ‬ ‫ﺋﺎﻟﺪﯨﺮﺍﺵ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪﻧﯩﯔ ﺩﯨﻨﺎﺭﻻﺭﻧﻰ ﻛﻪﻣﺒﻪﻏﻪﻟﻠﻪﺭﮔﻪ ﺑﯩﺮﯨﯟﯦﺘﯩﺸﻨﻰ ﺋﻮﻧﺘﯘپ‬ ‫ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼپ‪ ،‬ﺩﯨﻨﺎﺭﻻﺭﻧﻰ ﺋﻪﻛﻪﻟﺪۈﺭۈپ ﺋﺎﻟﻘﯩﻨﯩﻐﺎ ﺋﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ‪» :‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﻯ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﻛﻪﻣﺒﻪﻏﻪﻟﻠﻪﺭﮔﻪ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﭗ ﺑﻪﺭﻣﻪﻱ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ‬ ‫ﺭەﺑﺒﯩﻤﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻐﺎ ﺑﺎﺭﯨﻤﻪﻥ ﺩەپ ﺋﻮﻳﻠﯩﻤﯩﺴﯘﻥ!« ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺩﯨﻨﺎﺭﻻﺭﻧﻰ ﺋﻪﻧﺴﺎﺭﻻﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﻪﺵ ﻳﻮﻗﺴﯘﻝ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﮕﻪ‬ ‫ﺋﯜﻟﻪﺷﺘﯜﺭۈپ ﺑﻪﺭﺩﻯ ۋە »ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺭﺍﻫﻪﺗﻠﯩﺪﯨﻢ!‪ «...‬ﺩەپ ﻳﯩﻨﯩﻚ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯘﻳﻘﯘﻏﺎ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﺑﻪﻳﺪۇﻟﻼﻫ ﺑﯩﻦ ﺋﺎﺑﺒﺎﺱ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﻪﺑﯘﺯەﺭ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﺎﯕﺎ‪› :‬ﺋﻰ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﯨﺸﯩﻤﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ !ﺳﺎﯕﺎ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺋﯩﺸﻨﻰ ﺳﯚﺯﻟﻪپ ﺑﯩﺮەﻱ‪‹.‬ﺩﯦﺪﻯ ۋە ﻣﯘﻧﯘﻻﺭﻧﻰ ﺩەپ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪› :‬ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﻣﻪﻥ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ‬ ‫ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯜ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﺋﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﯘ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﻗﻮﻟﯘﻣﻨﻰ ﺗﯘﺗﯘپ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺋﻪﺑﯘﺯەﺭ! ﺋﻮﻫﻮﺩ ﺗﯧﻐﻰ ﻣﻪﻥ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ ۋە ﻛﯜﻣﯜﺵ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ‬‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ ﺧﻪﺟﻠﻪﻳﺘﺘﯩﻢ‪ ،‬ﺋﯚﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯜﻧﯜﻡ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺮﺍﺗﻨﯩﯖﻤﯘ ﻳﯧﻨﯩﻤﺪﺍ‬ ‫ﻗﯧﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﺧﺎﻟﯩﻤﺎﻳﺘﺘﯩﻢ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ‪:‬‬

‫‪61‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻻﻟﻼﻫ! ﻳﯧﻨﯩﯖﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺮﺍﺕ ‪١٠‬ﻗﻮﻳﻤﺎﻣﺘﯩﯔ ﻳﺎﻛﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﺘﺎﺭ‪١١‬ﻣﯘ؟ ‪ -‬ﺩەپ‬‫ﺳﻮﺭﯨﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﯘ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺋﻪﺑﯘﺯەﺭ! ﻣﻪﻥ ﺋﺎﺯ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ ﺩەﻳﻤﻪﻥ‪ ،‬ﺳﻪﻥ ﻛﯚپ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ ﺩەﻳﺴﻪﻥ‪ .‬ﻣﻪﻥ‬‫ﺋﺎﺧﯩﺮەﺗﻨﻰ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ‪ ،‬ﺳﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎڭ ﺑﯘ ﺩۇﻧﻴﺎﻧﻰ! ﻳﯧﻨﯩﻤﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺮﺍﺗﻨﯩﻤﯘ ﻗﻮﻳﻤﺎﻳﺘﺘﯩﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺮﺍﺕ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺮﺍﺕ! ‪ -‬ﺩەپ ﺋﯜچ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻟﯩﺪﻯ‪) «.‬ﻫﻪﻳﺴﻪﻣﻰ‪-١٠ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٢٣٩ ،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺋﯚﻟﭽﯩﻤﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯚﺯﯨﮕﯩﻼ ﺧﺎﺱ ﺑﻮﻟﯘپ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﺷﻪﺭﺕ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺋﯜﻣﻤﻪﺗﻨﯩﯔ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﭙﺘﯩﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻣﯘ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﻤﯩﺰ ﺩەپ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻫﻪﺭﺑﯩﺮ‬ ‫ﻫﻪﺭﯨﻜﯩﺘﯩﻨﻰ ﺗﻪﻗﻠﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺋﯘﺭۇﻧﯩﺸﻰ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻧﻮﺭﻣﺎﻝ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﺎﻗﯩﺘﻰ ﻳﻪﺗﻤﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﮔﯩﻼ ﻣﻪﺧﺴﯘﺳﺘﯘﺭ‪...‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﯩﻼ ﺧﺎﺱ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻳﯘﻗﯘﺭﯨﺪﺍ ﺑﺎﻳﺎﻥ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻧﻼ ﭼﻪﻛﻠﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻣﯩﺮﺍﺱ‬ ‫ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﺴﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﯩﺘﻰ ﺋﯜﻣﻤﻪﺗﻜﻪ ﻣﯩﺴﺎﻝ ﺑﯘﻻﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪» .‬ﺑﯩﺰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ‬ ‫ﻣﺎﺩﺩﻯ ﻣﯩﺮﺍﺱ ﻗﺎﻟﺪۇﺭﻣﺎﻳﻤﯩﺰ!« ﺩەپ ﺳﺎﻕ ﭼﯧﻐﯩﺪﺍ ﺑﺎﺭ‪-‬ﻳﻮﻕ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻧﻪﺭﺳﯩﺴﯩﻨﻰ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﯟﯦﺘﯩﺸﯩﻨﻰ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻗﯩﻠﺴﺎ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻗﻮﻝ ﺋﯩﻠﻜﯩﺪﯨﻜﻰ ﭘﯘﻝ‪-‬ﻣﺎﻟﻼﺭﻧﻰ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﺋﯩﻬﺴﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﯟﯦﺘﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﺎﺩەﺗﺘﻪ ﻧﺎﻣﺮﺍﺕ ﻳﺎﺷﺎپ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﻫﻪﻣﻤﻪﻳﻠﻪﻧﮕﻪ‬ ‫ﻣﻪﻟﯘﻣﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﯘ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﯩﻼ ﺧﺎﺱ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﻪﻫﯟﺍﻝ ﺑﻮﻟﯘپ‪،‬‬ ‫ﺋﯜﻣﻤﻪﺗﻜﻪ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﭘﯧﻘﯩﺮﻟﯩﻘﻨﻰ ﻣﺎﺧﺘﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻖ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﯩﻠﻬﺎﻡ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻚ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﺗﻪﺑﻠﯩﻐﯩﺪە‪» :‬ﺑﻪﺭﮔﯜﭼﻰ ﻗﻮﻝ ﺋﺎﻟﻐﯘﭼﻰ ﻗﻮﻟﺪﯨﻦ ﻳﺎﺧﺸﯩﺪۇﺭ!« ﺩﯦﻴﯩﺶ‬ ‫ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻫﺎﻻﻝ ﻳﻮﻟﺪﯨﻦ ﭘﯘﻝ ﺗﯧﭙﯩﭗ ﺑﺎﻱ ﺑﻮﻟﯘﺵ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﺑﯧﺮەﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﻪﺗﻜﻪ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺶ ﺗﻪﺷﯟﯨﻖ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﯕﺎ ﭘﯧﻘﯩﺮﻟﯩﻖ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻫﯚﻛﯜﻣﻠﻪﺭ ﺗﻪﺷﯟﯨﻖ ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﯧﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﻫﯚﻛﯜﻣﻠﻪﺭ‬ ‫ﺑﻮﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﮔﻪ ﺭﺍﺯﻯ ﺑﻮﻟﯘﺵ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺗﻪﺳﻠﯩﻢ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‬ ‫ﺗﻪۋەﻛﻜﯜﻝ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺋﯜﻧﺪەﺵ ﻣﺎﻫﯩﻴﯩﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻫﯚﻛﯜﻣﻠﻪﺭﺩۇﺭ‪.‬‬ ‫‪ .٣‬ﺯۈﻫﺪ )ﻗﻪﻟﺒﯩﻨﻰ ﺩۇﻧﻴﺎ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﻳﯩﺮﺍﻗﻼﺷﺘﯘﺭۇﺵ( ۋە ﺗﻪﻗﯟﺍ )ﺷﯜﺑﻬﯩﻠﯩﻚ‬ ‫ﻧﻪﺭﺳﻪ ۋە ﺋﯩﺸﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﯘﺯﺍﻕ ﺗﯘﺭۇﺵ( ﺋﯚﻟﭽﯩﻤﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﻳﺎﺷﺎﺵ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ‬ ‫ﻳﯧﻘﯩﻨﻼﺷﺘﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺗﺘﯘﺭ ۋە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﺧﻼﻗﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻜﻰ‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺷﻪﺧﯩﺴﻠﻪﺭﻧﻰ ﻣﯘﺷﯘ ﺋﯚﻟﭽﻪﻡ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﻳﺎﺷﺎﻳﺴﻪﻥ ﺩﯦﻴﯩﺸﻜﻪ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ‬ ‫‪.١٠‬ﻗﯩﺮﺍﺕ‪ :‬ﺑﻪﺵ ﺗﺎﻝ ﺋﺎﺭﭘﺎ ﺩﯦﻨﯩﻨﯩﯔ ﺋﯧﻐﯩﺮﻟﯩﻘﻰ‪ ،‬ﺗﻪﺧﻤﯩﻨﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﮔﺮﺍﻡ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ‪.‬‬ ‫‪ .١١‬ﻗﺎﻧﺘﺎﺭ‪ :‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺮﺍﺗﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﮔﺮﺍﻡ ﺩەپ ﭘﻪﺭەﺯ ﻗﯩﻠﺴﺎﻕ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﺘﺎﺭ ﺗﻪﺧﻤﯩﻨﻪﻥ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻛﯩﻠﻮﮔﺮﺍﻣﻐﺎ ﺗﻪڭ‪.‬‬

‫‪62‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﺑﯘ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺮﺍﺩﯨﺴﻰ‪ ،‬ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﯩﺘﻰ ۋە ﺋﯩﻤﺎﻧﯩﻐﺎ ﺑﺎﻏﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺸﺘﯘﺭ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺩۇﻧﻴﺎ‬ ‫ﻧﯧﺌﻤﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩە ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺯۈﻫﺪ ۋە ﺗﻪﻗﯟﺍ ﺳﻪۋەﺑﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﻰ ﺗﯘﺭﻣﯘﺵ ﺳﻪۋﯨﻴﯩﺴﻰ ﺗﯚۋەﻧﻠﻪپ ﻛﯧﺘﯩﺪۇ‪ ،‬ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻰ ﺋﺎﺳﺘﯩﻠﯩﺸﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩﺪۇ‬ ‫ۋە ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ ﺩۈﺷﻤﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﺪﺍ ﻗﺎﻟﯩﺪۇ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯘﻻﺭ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﻣﻪﻏﻠﯘپ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‬ ‫ﺩەپ ﺋﻮﻳﻼپ ﻗﺎﻟﻤﺎﺳﻠﯩﻖ ﻛﯧﺮەﻙ‪ .‬ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩﺮﻯ ﺋﯩﺠﺮﺍ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺗﯧﮕﯩﺸﻠﯩﻚ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺷﻪﺭﯨﺌﻪﺕ ﻫﯚﻛﯜﻣﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻣﺎﻫﯩﻴﯩﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﻪﻧﺪۈﺭﮔﯜچ ﻛﯜچ‪ ،‬ﺋﯩﻠﻐﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ۋە ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺕ ﺋﺎﻣﯩﻠﻠﯩﺮﻯ ﻗﺎﻻﻗﻠﯩﻘﻘﺎ ﻳﻮﻝ ﻗﻮﻳﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻨﻰ ﻛﯜﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯚﻟﭽﻪپ‪» ،‬ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻛﯜﻧﻰ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﭘﻪﺭﻗﺴﯩﺰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩەﻡ ﺯﯨﻴﺎﻥ ﺗﺎﺭﺗﯩﺪۇ« ﺩﯦﮕﻪﻥ‬ ‫ﺷﻪﺭﯨﺌﻪﺕ ﻫﯚﻛﯜﻣﻠﯩﺮﻯ ﻗﺎﺋﯩﺪﯨﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩۇﻧﻴﺎ ﻧﯧﺌﻤﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﯩﺰﯨﻘﻤﺎﺳﻠﯩﻖ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺯۈﻫﺪ ۋە ﺗﻪﻗﯟﺍ ﺋﯚﻟﭽﻪﻣﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺯﯨﺘﻠﯩﻖ ﻳﻮﻕ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺩۇﻧﻴﺎ ﻧﯧﺌﻤﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ‬ ‫ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﺋﯩﻠﺘﯩﭙﺎﺗﺴﯩﺰﻟﯩﻖ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺳﯩﺮﺗﻘﻰ ﻛﯚﺭۈﻧﯜﺵ ۋە ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﺘﻪ ﺑﻮﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ‪،‬‬ ‫ﺑﻪﻟﻜﻰ ﻗﻪﻟﺒﺘﻪ ۋە ﺯﯦﻬﯩﻨﺪە ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻣﻪۋﻻﻧﺎ ﺟﺎﻻﻟﯩﺪﺩﯨﻦ ﺭۇﻣﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺩۇﻧﻴﺎ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻏﺎﭘﯩﻞ ﺑﻮﻟﯘﺷﺘﯩﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺗﺘﯘﺭ! ﺩۇﻧﻴﺎ ﭘﯘﻝ‪-‬ﻣﺎﻝ‪ ،‬ﺋﺎﻳﺎﻝ‪ ،‬ﻛﯩﻴﯩﻢ‪-‬‬ ‫ﻛﯧﭽﻪﻙ ﺋﻪﻣﻪﺳﺘﯘﺭ ﺑﯘﻧﻰ ﺑﯩﻞ!‪«...‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﻗﻪﻟﺒﺘﻪ ﺑﯩﺮ ﻳﯧﺮﻯ ﺑﻮﻟﻤﺎﺳﻠﯩﻖ‪ ،‬ﻗﻮﻟﻼﻧﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﯩﺴﺮﺍپ ﻗﯩﻠﻤﺎﺳﻠﯩﻖ‬ ‫ﺷﻪﺭﺗﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚپ ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﯜﻛﻨﯩﯔ ﺋﯩﮕﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺯۈﻫﺪ ۋە ﺗﻪﻗﯟﺍ ﺋﯚﻟﭽﯩﻤﯩﮕﻪ ﺯﯨﺖ‬ ‫ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﯩﻨﯩﺪەﻙ‪ ،‬ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﯩﺘﻰ ﻛﯚﯕﯜﻟﻨﻰ ﺋﯩﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ۋە ﺑﯘﺗﻠﯩﺸﯩﭗ ﻗﯧﻠﯩﺶ ﺋﯩﻬﺘﯩﻤﺎﻟﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺯ ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﯜﻛﻨﯩﯔ ﺋﯩﮕﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﯘﺷﻨﯩﯖﻤﯘ ﺯۈﻫﺪ ۋە ﺗﻪﻗﯟﺍ ﺋﯚﻟﭽﯩﻤﯩﮕﻪ ﺋﯘﻳﻐﯘﻥ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ۋﺍﻗﺘﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺑﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﻫﺎﻟﺪﺍ‬ ‫ﭼﯜﺷﯩﻨﻪﻟﻪﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﺳﯘﻻﻳﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ۋە ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ‬ ‫ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ‪ ،‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ‪ ،‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺗﻪﻟﻬﺎ ۋە ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺑﺪۇﺭﺍﻫﻤﺎﻥ ﺑﯩﻦ ﺋﺎۋﻑ‬ ‫ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ﺯۈﻫﺪ ۋە ﺗﻪﻗﯟﺍ ﺋﯚﻟﭽﯩﻤﯩﮕﻪ ﺋﻪڭ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻣﯩﺴﺎﻝ ﺑﻮﻻﻻﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﺯۈﻫﺪ ۋە ﺗﻪﻗﯟﺍ ﺋﯚﻟﭽﻪﻣﻠﯩﺮﻯ ﻧﺎﻣﺮﺍﺗﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ‬ ‫ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪ .‬ﻧﺎﻣﺮﺍﺗﻠﯩﻖ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﺋﯩﺴﻴﺎﻥ ﻗﯩﻠﻤﺎﻱ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﯨﮕﻪ ﭼﯩﻦ ﺩﯨﻠﺪﯨﻦ‬ ‫ﺭﺍﺯﻯ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋﻪﺳﻠﻰ ﻣﺎﻫﯩﻴﯩﺘﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﻜﻰ ﺑﺎﺭ ﺗﯘﺭۇﻏﻠﯘﻕ‪ ،‬ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ‬ ‫ﻧﺎﻣﺮﺍﺕ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺶ ﻗﯩﻠﻤﯩﺸﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺗﻪﻗﯟﺍ ﺋﻮﻗﯘﻣﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﻤﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﺘﯩﻦ ﻛﯧﻠﯩﭗ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺪۇ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺑﻪﺯﻯ ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﺋﺎﭼﻠﯩﻘﻘﺎ ﭼﯩﺪﯨﻴﺎﻟﻤﺎﻱ ﻗﻮﺭﺳﯩﻘﯩﻐﺎ‬ ‫ﺗﺎﺵ ﺗﯧﯖﯩﯟﯦﻠﯩﺸﻰ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﺗﻪﻗﯟﺍ ﺟﯜﻣﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻨﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻧﯧﺌﻤﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﯩﻞ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﻘﺮﺍﺭ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺩﯨﻠﺪﺍ ﺷﯜﻛﯜﺭ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﻛﯚﭘﻠﻪپ ﺧﻪﻳﺮ‪-‬ﺳﺎﺧﺎۋەﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺯۈﻫﺪ ۋە ﺗﻪﻗﯟﺍ ﺋﯚﻟﭽﯩﻤﯩﮕﻪ ﺋﻪڭ ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻘﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﻜﯩﻨﻰ ﻳﻮﺷﯘﺭۇپ‪،‬‬ ‫ﺑﯩﭽﺎﺭە ﻗﯩﻴﺎﭘﻪﺗﻜﻪ ﻛﯩﺮﯨﯟﯦﻠﯩﺶ ﺳﺎﺧﺘﯩﭙﻪﺯﻟﯩﻚ ﻗﯩﻠﻤﯩﺸﻰ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ۋە‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻧﻰ ﻣﻮﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﺎﻟﺪﯨﺸﻰ ﻫﻪﺭﮔﯩﺰ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﻪﻣﻪﺱ!‬

‫‪63‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﯘ ﺋﯚﻟﭽﻪﻣﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﻫﻠﯩﻞ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ ﺷﯘﻧﻰ ﻛﯚﺭەﻟﻪﻳﻤﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﻪڭ ﻣﯘﺗﺘﻪﻗﻰ )ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﺑﻪﻙ ﻗﯘﺭﻗﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‬ ‫ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺑﻪﻧﺪە( ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﺗﻪﻗﯟﺍﺩﺍﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭘﯧﻘﯩﺮﻟﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻳﺎﺷﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﺎ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯚﻣﺮﯨﺪە ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻛﯜﻥ ﻛﻪﻳﻨﻰ ﻛﻪﻳﻨﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﺭﭘﺎ ﻧﯧﻨﻰ‬ ‫ﻳﻪپ ﻗﻮﺭﺳﯩﻘﻰ ﺗﻮﻳﻤﯩﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﺎﺧﯩﺮەﺗﻜﻪ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪) «...‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» ،‬ﺋﻪﻳﻤﺎﻥ« ‪ ٢٢،‬؛ ﺋﯩﺒﻨﻰ‬ ‫ﻣﺎﺟﻪ‪» ،‬ﺋﻪﺗﺌﯩﻤﻪ«‪(٤٨ ،‬‬

‫ﺋﻪﻧﻪﺱ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﻪﺯﯨﺪە ﺋﺎﺭﭘﺎ ﻧﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯧﺘﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ۋە ﺑﻮﺯۇﻟﻐﯩﻠﻰ‬ ‫ﺋﺎﺯ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻗﯘﻳﺮۇﻕ ﻳﯧﻐﻰ )ﺩۈﻣﺒﻪ( ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯩﭻ ﻳﯧﻐﻰ ﻳﯧﻴﯩﺸﻜﻪ ﺗﻪﻛﻠﯩﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﺠﺎﻧﺎپ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺗﻪﻛﻠﯩﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﺑﺎﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺳﺎۋۇﺕ‪-‬ﺩﻭﺑﯘﻟﻐﯩﺴﯩﻨﻰ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻳﻪﻫﯘﺩﯨﮕﻪ ﮔﯚﺭۆﮔﻪ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻗﻮﻝ ﺋﯩﻠﻜﯩﺪﯨﻜﻰ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺳﯧﺨﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﺑﯩﺮﯨﭗ ﺗﯜﮔﻪﺗﻜﻪﭼﻜﻪ‪ ،‬ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﺘﺎ ﺳﺎۋۇﺕ‪-‬ﺩﻭﺑﯘﻟﻐﯩﺴﯩﻨﻰ‬ ‫ﻗﺎﻳﺘﯘﺭۇپ ﺋﺎﻟﻐﯘﺩەﻙ ﻣﺎﻝ‪-‬ﺩۇﻧﻴﺎﻏﺎ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻻﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪«.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻫﺎﻻﻝ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻳﯧﻤﻪﻙ‪-‬‬ ‫ﺋﯩﭽﻤﻪﻛﻠﻪﺭﻧﻰ ﺯۈﻫﺪ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻧﻪﭘﺴﻜﻪ ﻫﺎﺭﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﻣﻪﻧﺌﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﺯﻯ‬ ‫ﻫﺎﻻﻝ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﻪﻳﺘﺘﻰ ۋە ﺋﯩﭽﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﯘ ﻫﺎﻻﻝ ﺗﺎﺋﺎﻡ ﺩەﭘﻼ ﻗﻮﺭﺳﯩﻘﯩﻨﻰ ﻫﻪﺩﺩﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﺎﺭﺗﯘﻕ ﺗﻮﻳﻐﯘﺯﯨﯟەﺗﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﻛﯧﻜﯩﺮﮔﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻣﮕﻪ‪:‬‬ ‫ﻛﯧﻜﯩﺮﻣﻪ! ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ ﺑﻪﻙ ﺗﻮﻳﯘپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﻠﻪﺭ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﯘﺯۇﻥ ﻣﯘﺩﺩەﺕ ﺋﺎچ‬‫ﻗﺎﻟﯩﺪۇ! ‪ -‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» ،‬ﺳﯩﻔﺎﺗﯜﻝ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ«‪ -٣٧،‬ﺑﻪﺕ(‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﺩﯨﺴﺘﻪ‪» :‬ﻗﺎﺭﻧﯩﺪﯨﻨﻤﯘ ﺑﻪﻙ ﺧﻪﺗﻪﺭﻟﯩﻚ ﺗﺎﻏﺎﺭﻧﻰ ﻫﯧﭽﻜﯩﻢ ﺗﻮﺷﻘﯘﺯۇپ‬ ‫ﺑﻮﻻﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‪ .‬ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻐﺎ ﺋﯚﺭە ﺗﯘﺭﺍﻟﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﭼﯩﺸﻠﻪﻡ ﻳﯧﺘﻪﺗﺘﻰ‪...‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺯﺍﺩﻯ ﻛﯚپ ﻳﯧﻤﯩﺴﻪ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﻫﯟﺍﻝ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻧﺪﺍﻗﺘﺎ ﺋﺎﺷﻘﺎﺯﯨﻨﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯜﭼﺘﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﯩﻨﻰ ﺗﺎﺋﺎﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺋﯜﭼﺘﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﯩﻨﻰ ﺳﯘ ﺑﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺋﯜﭼﺘﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﯩﻨﻰ‬ ‫ﻫﺎۋﺍ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﺷﻘﯘﺯﺳﯘﻥ!‪) «...‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» ،‬ﺯۈﻫﺪ«‪ ٤٧،‬؛ ﺋﯩﺒﻦ ﻣﺎﺟﻪ‪» ،‬ﺋﻪﺗﺌﯩﻤﻪ«‪ (٥ ،‬ﺩﯦﻴﯩﺶ‬ ‫ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻳﯧﻴﯩﺶ‪-‬ﺋﯩﭽﯩﺸﻜﻪ ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﯚﻟﭽﻪﻡ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪپ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋﺎﭼﻜﯚﺯﻟﯜﻙ ﺗﻪﺑﺌﯩﺘﯩﻨﻰ ﺗﯩﺰﮔﯩﻨﻠﻪﺷﺘﯩﻜﻰ‬ ‫ﭘﻪۋﻗﯘﻟﺌﺎﺩﺩە ﺋﯚﻧﯜﻣﻠﯜﻙ ﺗﻪﺩﺑﯩﺮﻟﻪﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﻪۋەﺑﺘﯩﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ‬ ‫ﻣﻪﻛﺘﯩﯟﻯ ﺗﯚۋﯨﻨﻰ ﺋﻪڭ ﻳﻮﻗﺴﯘﻝ ﺋﺎﺩەﻣﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ ﻳﯘﻗﯘﺭﯨﺴﻰ ﺩۆﻟﻪﺕ ﺋﻪﺭﻛﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻐﯩﭽﻪ‬ ‫ﻫﻪﺭ ﺗﻪﺑﯩﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻣﻮﻝ ﻣﻪﺯﻣﯘﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﯩﺮ ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﺘﺎ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻠﯩﮕﻪﻥ‬ ‫ۋە ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻗﻪﻟﺒﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺴﯩﺮﻯ ﺷﯘﻧﭽﻪ ﻫﯘﺯۇﺭ ۋە‬ ‫ﺳﺎﺋﺎﺩەﺗﻜﻪ ﻧﺎﺋﯩﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﻣﻪﻛﺘﯩﯟﯨﺪﯨﻦ ﻳﯧﺘﯩﺸﯩﭗ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪە‬

‫‪64‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﺋﯚﻣﺮﯨﻨﻰ ﺑﺎﻳﻼﺭﻏﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺷﯜﻛﯜﺭ ۋە ﻗﺎﻧﺎﺋﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﮔﻪﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﭘﯧﻘﯩﺮﻟﻪﺭ‪ ،‬ﻛﻪﻣﺒﻪﻏﻪﻟﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻛﻪﻣﺘﻪﺭ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ۋە ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﻖ ﺧﻪﻳﯩﺮ‪-‬ﺳﺎﺧﺎۋەﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺑﺎﻳﻼﺭ ۋە ﺋﺎﺩﯨﻞ ﺋﻪﻣﻪﻟﺪﺍﺭﻻﺭ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﺍ‬ ‫ﭼﻮڭ‪-‬ﭼﻮڭ ﺧﻪﻟﯩﭙﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﺷﻨﯩﺴﯩﮕﻪ ﺋﺎﺷﻠﯩﻖ ﺗﺎﻏﺎﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﺭﺗﯩﭗ‪ ،‬ﻫﺎﻣﻤﺎﻟﻐﺎ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻳﯜﺩۈﮔﻪﻥ ﭘﯧﺘﻰ ﻛﻪﻣﺒﻪﻏﻪﻟﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺗﺎﻣﺎﻕ ﺋﯧﺘﯩﭗ‬ ‫ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭ ﻣﻪﺷﻬﯘﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻟﻨﻰ ﻓﻪﺗﻬﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻓﺎﺗﯩﺦ ﺳﯘﻟﺘﺎﻥ‬ ‫ﻣﻪﻫﻤﻪﺩ )‪ (١٤٨١-١٤٣٢‬ﺧﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺧﯩﺮﯨﺴﺘﯩﻴﺎﻥ ﺑﯩﻨﺎﻛﺎﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﺩۇﻟﻤﯘ‪-‬ﺋﯘﺩۇﻝ‬ ‫ﺋﻮﻟﺘﯘﺭۇپ‪ ،‬ﺩﺍۋﺍﻧﻰ ﻣﯘﻫﺎﻛﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ۋە ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺪە ﺋﺎﺩﯨﻠﻠﯩﻖ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﺑﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭۇپ‬ ‫ﺋﯚﺯ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﯩﮕﻪ ﺯﯨﻴﺎﻧﻠﯩﻖ ﻫﯚﻛﯜﻡ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺸﻰ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺕ ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯩﻠﯩﺮﻯ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺯۈﻫﺪ ۋە ﺗﻪﻗﯟﺍ ﻣﻪﻛﺘﯩﯟﻯ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺑﻪﺧﺶ ﺋﻪﺗﻜﻪﻥ‬ ‫ﺑﻪﺧﺖ‪-‬ﺳﺎﺋﺎﺩەﺕ‪ ،‬ﻫﯘﺯۇﺭ ۋە ﺭەﻫﻤﻪﺗﻨﯩﯔ ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻧﺪﯨﺴﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺯۈﻫﺪﻧﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﻪﺭﯨﭙﻠﯩﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ ﺯﺍﻫﯩﺪﻟﯩﻖ ﻫﺎﻻﻟﻨﻰ ﻫﺎﺭﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻳﺎﻛﻰ ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﻜﯩﻨﻰ ﺗﻪﺭﻙ ﻗﯩﻠﯩﺶ‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻚ ﺋﻪﻣﻪﺳﺘﯘﺭ‪ .‬ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ ﺯﺍﻫﯩﺪﻟﯩﻖ ﺋﯚﺯەﯕﻨﯩﯔ ﻗﻮﻝ‪-‬ﺋﯩﻠﻜﯩﯖﺪﯨﻜﻰ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﯩﻠﻜﯩﺪﯨﻜﻰ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺑﻪﻛﺮەﻙ ﺋﯩﺸﯩﻨﯩﺶ‪ ،‬ﺑﯧﺸﯩﯖﻐﺎ ﺑﯩﺮەﺭ‬ ‫ﺑﺎﻻ‪-‬ﻗﺎﺯﺍ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻗﯘﺗﯘﻻﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﻪﺟﯩﺮ ۋە ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﺋﯜﻣﯩﺪۋﺍﺭ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻜﺘﯘﺭ‪) «...‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» ،‬ﺯۈﻫﺪ«‪،‬‬ ‫‪(٢٣٤٠\٢٩‬‬

‫ﻗﺎﻧﺎﺋﻪﺕ ۋە ﺯۈﻫﺪ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﻣﻪﯕﮕﯜ ﺋﻪڭ‬ ‫ﮔﯜﺯەﻝ ﻳﯧﺘﻪﻛﭽﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺯۈﻫﺪ ﺩۇﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ۋﺍﻗﯩﺘﻠﯩﻖ ﻣﻪﺋﯩﺸﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪﯨﻦ ﺗﺎﺷﻘﯩﺮﻯ‬ ‫ﺋﺎﻣﺮﺍﻗﻠﯩﻖ ۋە ﻫﯩﺮﯨﺴﻨﻰ ﻳﻮﻕ ﻗﯩﻠﯩﺶ‪ ،‬ﭘﺎﻧﯩﻲ ﺩۇﻧﻴﺎ ﻟﻪﺯﺯەﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﻟﺪﺍﻧﻤﺎﺳﻠﯩﻖ‪ ،‬ﻣﺎﻝ‪-‬‬ ‫ﺩۇﻧﻴﺎﻧﻰ ﻗﻪﻟﺒﯩﮕﻪ )ﭘﯩﻜﯩﺮ‪-‬ﺧﯩﻴﺎﻟﯩﻐﺎ( ﻗﻮﻳﻤﺎﺳﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﯩﻐﺎ ﻗﯩﺰﯨﻘﻤﺎﺳﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻗﯘﻝ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﻐﺎ ﺗﻮﺳﻘﯘﻧﻠﯘﻕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ۋە ﺋﺎﺧﯩﺮەﺗﺘﻪ ﭘﺎﻳﺪﯨﺴﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺶ ۋە ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻪﺭﻙ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻣﻪﻧﯩﺴﯩﺪە‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﭘﺎﻙ ﺑﯩﺮ ﻫﺎﻳﺎﺕ ﻳﺎﺷﺎﺵ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻫﻪﻡ ﻗﻪﻟﺐ‪ ،‬ﻫﻪﻣﺪە ﺑﻪﺩەﻧﻨﯩﯔ ﻫﯘﺯۇﺭﻏﺎ‬ ‫ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﺸﯩﻨﻰ ﻛﺎﭘﺎﻟﻪﺗﻠﻪﻧﺪۈﺭۈﺩﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺧﯩﻞ ﻛﻪﻳﭙﯩﻴﺎﺗﺘﯘﺭ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺗﻪﺗﯜﺭﯨﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺩۇﻧﻴﺎ ﻧﯧﺌﻤﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻫﻪﺩﺩﯨﺪﯨﻦ ﺯﯨﻴﺎﺩە ﺋﺎﻣﺮﺍﻗﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﻰ ﺭﻭﻫﯩﻲ ۋە ﺟﯩﺴﻤﺎﻧﯩﻲ‬ ‫ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻦ ﺗﯜﮔﻪﺷﺘﯜﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺧﯩﻞ ﭘﺎﻻﻛﻪﺗﺘﯘﺭ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ ﺯۈﻫﺪ ﻗﻪﻟﺐ ۋە ﺑﻪﺩەﻧﻨﻰ ﺭﺍﻫﻪﺗﻠﯩﺘﯩﺪۇ‪ .‬ﺩۇﻧﻴﺎﻏﺎ ﺑﻪﻙ ﺋﺎﻣﺮﺍﻗﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻏﻪﻡ‪-‬‬ ‫ﻗﺎﻳﻐﯘﻧﻰ ﻛﯚﭘﻪﻳﺘﯩﺪۇ‪) «...‬ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ ﺑﯩﻦ ﻫﻪﻧﺒﻪﻝ‪» ،‬ﻛﯩﺘﺎﺑﯘ‪-‬ﺯۈﻫﺪ«‪(٢٤،‬‬

‫‪65‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﺩﯨﺲ ﺷﻪﺭﯨﻔﺘﻪ‪:‬‬ ‫»ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ ﺯﺍﻫﯩﺪ ﺑﻮﻝ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﯧﻨﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻱ؛ ﺧﻪﻗﻨﯩﯔ ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﻜﯩﮕﻪ‬ ‫ﻛﯚﺯ ﺗﺎﺷﻠﯩﻤﺎ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺳﯧﻨﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻱ!‪) «...‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻣﺎﺟﻪ‪»،‬ﺯۈﻫﺪ«‪-١،‬ﺑﻪﺕ(‬ ‫ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻫﻪﺩﯨﺲ ﺷﻪﺭﯨﻔﺘﯩﻦ ﺷﯘﻧﻰ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﯟﯦﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﻮﻟﯩﺪۇﻛﻰ‪ ،‬ﺩۇﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﺧﯧﻴﯩﻢ‪-‬‬ ‫ﺧﻪﺗﻪﺭﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺗﯘﺭۇﺷﺘﺎ ﺗﻪۋﺳﯩﻴﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺗﻪﺩﺑﯩﺮﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﺪﺍ ﻛﻪﻟﮕﯩﻨﻰ‬ ‫ﺯۈﻫﺪﺗﯘﺭ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻳﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺗﺎﭘﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﺭۇﺯﺍ‬ ‫ﺗﯘﺗﺎﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺩﯨﺲ ﺷﻪﺭﯨﻔﺘﻪ‪» :‬ﺋﺎﻕ ﺗﻪﻧﻠﯩﻖ ﻗﺎﺭﺍ ﺗﻪﻧﻠﯩﻜﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﺎﻟﯩﻲ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﺋﻪﻣﻪﺳﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﯜﺳﺘﯜﻧﻠﯜﻙ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺗﻪﻗﯟﺍ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﺪۇﺭ‪«.‬‬ ‫)ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ ﺑﯩﻦ ﻫﻪﻧﺒﻪﻝ‪-٥،‬ﺟﯩﻠﺪ‪ (١٥ ،‬ﺩﯦﻴﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺯۈﻫﺪ ۋە ﺗﻪﻗﯟﺍ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﻖ ﺗﻪۋﺳﯩﻴﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺗﻪﻗﯟﺍﺩﺍﺭ‬

‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭ‬

‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە‪» :‬ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﻪڭ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺩەﺭﮔﺎﻫﯩﺪﺍ ﺋﻪڭ ﻫﯚﺭﻣﻪﺗﻠﯩﻚ ﻫﯧﺴﺎﺑﻠﯩﻨﯩﺴﯩﻠﻪﺭ‪) «.‬ﻫﯘﺟﯘﺭﺍﺕ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺗﻪﻗﯟﺍ ــــ ﻧﻪﭘﺴﺎﻧﯩﻲ ﺋﺎﺭﺯۇﻻﺭﻏﺎ ﺑﯧﺮﯨﻠﻤﻪﺳﻠﯩﻚ‪ ،‬ﺭﻭﻫﺎﻧﯩﻲ ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻲ‬ ‫ﻗﯩﻠﺪۇﺭۇﺵ؛ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ۋە ﺳﯜﻧﻨﻪﺗﻨﻰ ﻫﺎﻳﺎﺗﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺳﺎﻫﻪﻟﯩﺮﯨﺪە ﺟﺎﺭﻯ ﻗﯩﻠﺪۇﺭۇﺵ؛‬ ‫ﺩﯨﻨﯩﻲ ﻫﯚﻛﯜﻣﻠﻪﺭﻧﻰ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ‪ ،‬ﻏﻪﻳﺮەﺕ‪ ،‬ﭘﯩﺪﺍﻛﺎﺭﻟﯩﻖ ۋە ﺗﻪﺋﺪﯨﻞ‪-‬ﺋﻪﺭﻛﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺩﺍ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺶ؛ ﺋﯩﭽﻜﻰ )ﻗﻪﻟﺒﯩﻲ( ﺩۇﻧﻴﺎﺳﯩﻨﻰ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﻪپ‪ ،‬ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ ۋە ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﯩﺶ؛ ﺑﻪﻧﺪﯨﻨﯩﯔ ﺭەﺑﺒﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻪﻟﺒﺘﻪ ﺋﯘﭼﺮﯨﺸﯩﺸﻰ‪ ،‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ‬ ‫ۋە ﻣﻪﺭﻫﻪﻣﻪﺕ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﮔﯜﺯەﻝ ﺳﯜﭘﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﻪﻟﺒﺘﻪ ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯩﻲ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ؛ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﻪﻧﺪە‬ ‫ﺗﯚۋﺑﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ ﺗﯩﻠﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﯨﻠﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ‪ ،‬ﺭەﺑﺒﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺳﻪﻣﯩﻤﻰ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ؛‬ ‫ﮔﯘﻧﺎﻫ ﺋﯩﺸﻼﺭﻏﺎ ﻧﻪﭘﺮەﺗﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‪ ،‬ﺋﻪﭘﯘﭼﺎﻧﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﺋﻪﺳﻠﻰ ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺕ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺸﻰ؛‬ ‫ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﻖ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺋﻪﭘﯘﻏﺎ ﻻﻳﯩﻘﻠﯩﺸﯩﺶ ﻏﺎﻳﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﻪﻣﻪﻟﮕﻪ‬ ‫ﺋﺎﺷﯘﺭۇﺵ ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻜﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪» :‬ﻣﺎﯕﺎ ﻣﺎﻝ‪-‬ﺩۇﻧﻴﺎ ﺗﻮﭘﻼ! ﻳﺎﻛﻰ‬ ‫ﺗﯩﺠﺎﺭەﺗﭽﻰ ﺑﻮﻝ! ﺩەپ ۋەﻫﻴﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﺎﯕﺎ‪ :‬ﺭەﺑﺒﯩﯖﻨﯩﯔ ﺷﺎﻧﯩﻨﻰ ﻳﺎﻳﻐﯩﻦ‪ .‬ﺳﻪﺟﺪە‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﯩﻦ ۋە ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﯩﻦ! ‪١٢‬ﺩەپ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪«.‬‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﺩﯨﺴﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫‪ .١٢‬ﻫﯩﺠﺮ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٩٩-٩٨‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ‪.‬‬

‫‪66‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫»ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﻮﻗﯘﻏﺎﻧﺪﺍ ﺋﻪڭ ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﻧﺎﻣﯩﺰﯨﯖﻨﻰ ﺋﻮﻗﯘۋﺍﺗﻘﺎﻧﺪەﻙ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ۋە ﺗﻪﺋﺪﯨﻞ‪-‬‬ ‫ﺋﻪﺭﻛﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻮﻗﯘ! ﺋﻪﺗﻪ ﺳﯧﻨﻰ ﭘﯘﺷﺎﻳﻤﺎﻥ ﻗﯩﻠﺪۇﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﮔﻪﭘﻨﻰ ﻗﯩﻠﻤﺎ! ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﻏﻪﭘﻠﻪﺕ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻣﺎﻳﯩﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻛﯚﺯ ﻗﯩﺮﯨﯖﻨﻰ ﺳﺎﻟﻤﺎ!« )ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻣﺎﺟﻪ‪» ،‬ﺯۈﻫﺪ«‪،‬‬ ‫‪(١٥‬‬

‫ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﯨﻦ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪڭ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﺎﺩەﻡ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻛﯩﺸﯩﺪۇﺭ؟‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﺍﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ ﭘﯘﻝ‪-‬ﻣﯧﻠﻰ ۋە ﺟﯧﻨﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺟﯩﻬﺎﺩ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﻪڭ ﻳﺎﺧﺸﻰ‬‫ﻛﯩﺸﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﺳﻰ‪ ،‬ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻳﯧﺮﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻛﯧﺘﯩﭗ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺯﯨﻴﺎﻥ ﺳﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻳﺎﻣﺎﻧﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩەﻣﻤﯘ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﺎﺩەﻣﺪۇﺭ‪ - .‬ﺩەپ‬ ‫ﺟﺎۋﺍﺏ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺑﯘ ﻫﻪﺩﯨﺴﺘﯩﻜﻰ »ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻛﯧﺘﯩﭗ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﻰ« ﺩﯦﮕﻪﻧﺪە‪ ،‬ﭘﯩﺘﻨﻪ‪-‬ﭘﺎﺳﺎﺕ ۋە ﺋﯘﺭۇﺵ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﺪﺍ ﻳﺎﻛﻰ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺸﺎﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯘﻣﯘﻣﻐﺎ ﺯﯨﻴﺎﻥ ﺳﯧﻠﯩﺶ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤﺎﻟﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪۇ ﺩەپ ﺋﯩﺰﺍﻫﻠﯩﻐﺎﻥ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻫﺎﻻﻝ ۋە ﻫﺎﺭﺍﻣﻐﺎ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪە ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪەﻙ‬ ‫ﮔﯜﻣﺎﻧﻠﯩﻖ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻨﻤﯘ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻳﯩﺮﺍﻕ ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻫﻪﺳﻪﻥ‬ ‫ﻛﯩﭽﯩﻚ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻣﻪﺳﺠﯩﺘﺘﻪ ﺑﻮۋﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﻗﻮﭼﯩﻐﯩﺪﺍ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭۇپ‪ ،‬ﺯﺍﻛﺎﺕ ﺧﻮﺭﻣﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍپ ﺗﯘﺭﻏﺎچ‪ ،‬ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻝ ﺧﻮﺭﻣﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺋﺎﻏﺰﯨﻐﺎ‬ ‫ﺳﺎﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫ﺗﯜﻛﯜﺭ! ﺋﺎﻏﺰﯨﯖﺪﯨﻜﻰ ﺧﻮﺭﻣﯩﻨﻰ ﺩەﺭﻫﺎﻝ ﺗﯜﻛﯜﺭ! ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺳﻪﺩﯨﻘﻪ‬‫ﻳﯧﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻣﺴﻪﻥ؟!‪ -‬ﺩەپ ﻛﺎﻳﯩﻐﺎﻥ ۋە ﻧﻪۋﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻏﺰﯨﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺧﻮﺭﻣﯩﻨﻰ ﭼﯩﻘﺎﺭﺗﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪»،‬ﺯﺍﻛﺎﺕ«‪-١٦١ ،‬ﺑﻪﺕ(‬ ‫ﻣﻪۋﻻﻧﺎ ﺟﺎﻻﻟﯩﺪﺩﯨﻦ ﺭۇﻣﻰ ﻫﺎﻻﻝ ﻟﻮﻗﻤﺎ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﻟﻮﻗﻤﯩﻼﺭ ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻛﻨﯩﯔ ﺋﯘﺭۇﻗﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﯩﯟﯨﺴﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﭘﯩﻜﯩﺮ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﺪﯨﻴﻪ ۋە ﻧﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭﺩۇﺭ‪«.‬‬ ‫»ﺳﻪﻧﺪە ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ ۋە ﺗﺎﺋﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﺋﺎﺭﺯۇ‪ ،‬ﺋﯩﺸﺘﯩﻴﺎﻕ ۋە ﺋﯩﺸﺘﯩﻬﺎ ﻗﻮﺯﻏﯩﻐﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﻟﻪﺯﺯەﺕ ﺑﯧﻐﯩﺸﻠﯩﻐﺎﻥ ﻳﯧﻤﻪﻛﻠﯩﻜﻠﻪﺭ ﻫﺎﻻﻝ؛ ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ ۋە ﺗﺎﺋﻪﺗﺘﻪ ﻫﻮﺭۇﻧﻠﯘﻗﻘﺎ‪ ،‬ﻗﻪﻟﺒﺘﻪ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻕ‪ ،‬ﻗﺎﺗﺘﯩﻘﻠﯩﻖ ۋە ﻫﻪﺳﻪﺗﺨﻮﺭﻟﯘﻕ ﻛﻪﺑﻰ ﻛﯧﺴﻪﻟﻠﯩﻜﻠﻪﺭﮔﻪ ﺳﻪۋەﺏ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﻳﯧﻤﻪﻛﻠﯩﻜﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻫﺎﺭﺍﻣﺪۇﺭ‪«.‬‬

‫‪67‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫»ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﯖﺪﺍ ﻫﺎﻻﻝ ﻳﯧﻤﻪﻛﻠﯩﻜﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﯚﭘﻪﻳﺘﻜﯩﻦ! ﺷﯜﺑﻬﯩﻠﯩﻚ ۋە ﻫﺎﺭﺍﻡ ﻳﯧﻤﻪﻛﻠﻪﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﻳﯩﺮﺍﻕ ﺗﯘﺭﻏﯩﻦ! ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﺴﺎڭ‪ ،‬ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ ۋە ﺗﺎﺋﻪﺗﻨﯩﯔ ﻟﻪﺯﺯﯨﺘﯩﻨﻰ ﺗﯧﺘﯩﭗ‪ ،‬ﻫﯘﺯۇﺭﻏﺎ‬ ‫ﺋﯧﺮﯨﺸﻪﻟﻪﻳﺴﻪﻥ‪«.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺋﻪۋﻟﯩﻴﺎ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﻮﻧﯘﺗﻤﺎﻛﻰ‪ ،‬ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ ۋە ﺗﺎﺋﻪﺗﺘﯩﻦ ﻫﯘﺯۇﺭ ﺋﯧﻠﯩﺸﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﻯ ﺋﻪڭ ﭼﻮڭ‬ ‫ﻛﺎﺭﺍﻣﻪﺗﺘﯘﺭ‪«.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺑﻪﺧﺘﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﺘﻰ‪) .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﻛﻰ( ﺋﯘﻻﺭ ﻧﺎﻣﺎﺯﻟﯩﺮﯨﺪﺍ‬ ‫)ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﯘﻟﯘﻏﻠﯘﻗﯩﺪﯨﻦ ﺳﯜﺭ ﺑﯧﺴﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜﺘﯩﻦ( ﺋﻪﻳﻤﯩﻨﯩﭗ ﺗﯘﺭﻏﯘﭼﯩﻼﺭﺩۇﺭ‪«.‬‬ ‫)ﻣﯘﺋﻤﯩﻨﯘﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢-١‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬

‫ ‬ ‫ﺟﻪﻣﯩﻴﯩﺘﯩﻤﯩﺰﺩە ﺩﯨﻦ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺋﺎﺧﯩﺮەﺗﺘﻪ ﺑﻪﺧﺖ‪-‬ﺳﺎﺋﺎﺩەﺗﻜﻪ‬ ‫ﺋﯧﺮﯨﺸﺘﯜﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩ ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻛﯚﺯ ﻗﺎﺭﺍﺵ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﻲ ﺋﯧﻘﯩﻤﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﮕﻪﻟﻠﻪپ ﻛﻪﻟﻤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺩﯨﻦ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﺎﺧﯩﺮەﺗﺘﯩﻼ ﺑﻪﺧﺘﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﺘﯜﺭۈﺩﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺋﻪﺳﺴﻪﺳﻪ ﺑﻮﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺑﯘ ﺩۇﻧﻴﺎﺩﯨﻤﯘ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺕ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻨﻰ ﺗﻪﺭﺗﯩﭙﻜﻪ‬ ‫ﺳﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺭﺍﻫﻪﺕ‪ ،‬ﻫﯘﺯۇﺭ ۋە ﺑﯩﺨﻪﺗﻪﺭ ﻣﯘﻫﯩﺖ ﺑﻪﺭﭘﺎ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻤﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﻘﻠﯩﻤﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺑﯘ ﻫﺎﺩﯨﺴﻪ ﻣﺎﻧﺎ ﻣﯘﺷﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﯩﯔ ﺗﯩﭙﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﻣﯩﺴﺎﻟﻰ‪:‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻛﯧﭽﻪ ۋﺍﻗﺘﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺋﺎﺩﯨﺘﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﻣﻪﺩﯨﻨﻪ‬ ‫ﻛﻮﭼﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ ﻳﯜﺭﯨﯟﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﺋﯚﻳﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﯨﻦ ﺋﯚﺗﯜپ ﻛﯩﺘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ ﺋﯚﻱ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺗﻮۋﻟﯩﺸﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎۋﺍﺯ ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﺳﯩﺰ ﻗﻮﻟﯩﻘﯩﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺯەڭ ﻗﻮﻳﯘپ‬ ‫ﺗﯩﯖﺸﯩﯟﯨﺪﻯ‪ ،‬ﺋﻮﻳﺪە ﺋﺎﻧﺎ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯩﺰﯨﻨﯩﯔ ﺗﺎﺭﺗﯩﺸﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪﻯ ۋە ﺗﻮﺧﺘﺎپ‪ ،‬ﺗﺎﻣﻐﺎ‬ ‫ﻗﻮﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﻳﯧﻘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﮔﯧﭙﯩﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ ﻗﯩﺰﯨﻐﺎ‪:‬‬ ‫ﻗﯩﺰﯨﻢ‪ ،‬ﺋﻪﺗﻪ ﺳﺎﺗﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺳﯜﺗﻜﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﺳﯘ ﺋﺎﺭﻻﺷﺘﯘﺭ! ‪ -‬ﺩەۋﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﻗﯩﺰﻯ‪:‬‬‫ﺟﯧﻨﯩﻢ ﺋﺎﻧﺎ‪ ،‬ﺧﻪﻟﯩﭙﻪ ﺳﯜﺗﻜﻪ ﺳﯘ ﻗﻮﺷﯘﺷﻨﻰ ﻣﻪﻧﺌﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻐﯘ؟ ‪ -‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ‬‫ﺋﺎﭼﭽﯩﻘﻼپ‪:‬‬ ‫ۋﺍﻱ‪-‬ۋۇﻱ ﻗﯩﺰﯨﻢ‪ ،‬ﺗﻪڭ ﻛﯧﭽﯩﺪە ﺳﯜﺗﻜﻪ ﺳﯘ ﺋﺎﺭﯨﻼﺷﺘﯘﺭﻏﯩﻨﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﺧﻪﻟﯩﭙﻪ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ‬‫ﺑﯩﻠﻪﺗﺘﻰ؟! ﺋﯘ ﺋﯘﺧﻼپ ﻳﺎﺗﻘﺎﻧﺪۇ ﻫﻪﻗﯩﭽﺎﻥ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﻗﻪﻟﺒﯩﺪە ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻗﻮﺭﻗﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘ‬ ‫ﻗﯩﺰ ﺋﺎﻧﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻫﯩﻴﻠﯩﺴﯩﻨﻰ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻼﻟﻤﯩﺪﻯ‪:‬‬

‫‪68‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﺟﯧﻨﯩﻢ ﺋﺎﻧﺎ! ﻣﺎﻗﯘﻝ‪ ،‬ﺧﻪﻟﯩﭙﻪ ﻛﯚﺭﻣﻪﻳﺪۇ ﺩەﻳﻠﻰ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﺎﻟﻼﻫﻤﯘ ﻛﯚﺭﻣﻪﻱ ﻗﺎﻻﺭﻣﯘ؟‬‫ﺑﯘ ﻫﯩﻴﻠﯩﻨﻰ ﺧﻪﻗﺘﯩﻦ ﻳﻮﺷﯘﺭۇﺵ ﺋﺎﺳﺎﻥ‪ ،‬ﺑﯩﺮﺍﻕ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ‪ ،‬ﺑﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻳﻮﺷﯘﺭۇﺵ ﻣﯘﻣﻜﯩﻨﻤﯘ؟ ‪-‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻗﻮﺭﻗﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﻤﺎﻧﻠﯩﻖ ﻗﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﺎﻧﯩﺴﯩﻐﺎ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺟﺎۋﺍﺑﻰ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ‬ ‫ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘﻧﻰ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﺗﻪﺳﯩﺮﻟﻪﻧﺪۈﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﯩﺮۇﻟﻤﯚﺋﻤﯩﻨﯩﻦ )ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ‬ ‫ﺋﯚﻣﻪﺭ( ﺋﯘﻧﻰ ﺋﺎﺩەﺗﺘﯩﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﺳﯜﺗﭽﻰ ﺗﯘﻝ ﺧﻮﺗﯘﻧﻨﯩﯔ ﻗﯩﺰﯨﻼ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺗﻪﻗﯟﺍﺩﺍﺭ ۋە‬ ‫ﺋﯧﺴﯩﻞ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺰ ﺩەپ ﺑﯩﻠﯩﭗ ﺋﻮﻏﻠﯩﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻗﯩﺰ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﯚﻣﻪﺭﮔﻪ ﻛﯧﻠﯩﻦ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﭘﺎﻛﯩﺰە ﻧﻪﺳﯩﻠﺪﯨﻦ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﺍ ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺗﭙﻪﺭۋەﺭﻟﯩﮕﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻪﺷﯩﻨﭽﻰ ﺧﻪﻟﯩﭙﻪ ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺑﯩﻦ ﺋﺎﺑﺪۇﻟﺌﻪﺯﯨﺰ ﺩۇﻧﻴﺎﻏﺎ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻫﺎﺩﯨﺴﻪ ﺷﯘﻧﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪۇﻛﻰ‪ ،‬ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﻖ ﻫﺎﻻﻟﻐﺎ ﺭﯨﺌﺎﻳﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﺎﺷﺎﺵ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺩۇﻧﻴﺎﻟﯩﻖ ﺑﻪﺧﺖ‪-‬ﺳﺎﺋﺎﺩﯨﺘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ »ﺋﻪﻫﺴﻪﻧﻰ ﺗﻪﻗﯟﯨﻢ« )ﺋﻪڭ‬ ‫ﮔﯜﺯەﻝ ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺕ( ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﺶ‪،‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻰ ﻫﺎﻻﻝ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺳﺎﻥ‪-‬ﺳﺎﻧﺎﻗﺴﯩﺰ ﻧﯧﺌﻤﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﻧﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﻤﺎﻱ‪ ،‬ﻫﺎﺭﺍﻣﻐﺎ ﻳﺎﻛﻰ‬ ‫ﺷﯜﺑﻬﯩﻠﯩﻚ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﻮﻝ ﺋﯜﺯﯨﺘﯩﺶ ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﻪﺭﮔﻪ ﻳﺎﺭﺍﺷﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﯘپ‬ ‫ﻫﯧﺴﺎﺑﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻫﺎﺭﺍﻡ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻫﺎﺭﺍﻡ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤﺎﻟﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻪﺭﻙ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ‪» :‬ﺳﻪﻧﺪە ﮔﯘﻣﺎﻥ‬ ‫ﻗﻮﺯﻏﯩﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﺋﺎﻟﻤﺎ! ﮔﯘﻣﺎﻥ ﻗﻮﺯﻏﯩﻤﯩﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﺋﺎﻝ!« ﺩﯦﮕﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺷﯜﺑﻬﯩﻠﯩﻚ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯘﺯﺍﻕ ﺗﯘﺭۇﺷﻨﻰ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﭼﯜﺷﻪﻧﻤﻪﻱ ﻳﺎﻛﻰ ﻫﻪﺩﺩﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﺎﺷﯘﺭﯨﯟﯦﺘﯩﭗ‪ ،‬ﻫﺎﻻﻝ ﻧﯧﺌﻤﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻳﯩﺮﺍﻗﻠﯩﺸﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩﺶ ﻳﺎﻛﻰ ﻫﺎﻻﻝ ﻧﯧﺌﻤﻪﺗﻠﻪﺭ‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ۋەﺳﯟەﺳﯩﮕﻪ ﭼﯜﺷﯜپ‪ ،‬ﺑﯩﻜﺎﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﻜﺎﺭ ﺗﻪﺭەﺩﺩۈﺕ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﻗﯩﻠﯩﺸﻤﯘ ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩﯨﻨﻰ ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻧﻮﺭﻣﺎﻝ ۋە ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮۇﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﯩﯔ ﻣﻪﻗﺴﯩﺪﻯ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻗﯩﻴﯩﻦ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﺪﺍ ﻗﻮﻳﯘﺵ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ‬ ‫ﻫﯘﺯۇﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺭﺍﻫﻪﺕ ۋە ﺳﺎﻏﻼﻡ ﻳﺎﺷﺎﺵ ﺋﯩﻤﻜﺎﻧﯩﻴﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯘﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﻗﻪﻟﺐ‬ ‫ﺳﺎﺭﯨﻴﯩﻨﻰ ﺭﯦﻤﯘﻧﺖ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﻪﻣﻪﻟﮕﻪ ﺋﺎﺷﯩﺪۇ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﮔﯜﺯەﻝ ۋە‬ ‫ﺟﻪﻟﯩﭙﻜﺎﺭ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭ ﻗﻪﻟﺐ ﺳﺎﺭﯨﻴﯩﻨﯩﯔ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﯨﮕﻪ ﻳﻪﺭﻟﻪﺷﻜﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘﻧﻰ ﺋﻪﻣﻪﻟﮕﻪ ﺋﺎﺷﯘﺭۇﺵ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻗﻪﻟﺒﯩﻲ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‪ ،‬ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﻫﯩﺴﺴﯩﻴﺎﺗﯩﻨﻰ ۋە‬ ‫ﻧﺎﺯۇﻙ ﺗﯘﻳﻐﯘﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﯩﺶ ۋە ﻳﺎﺷﺎﺵ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﮔﻪﺭﭼﻪ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﮔﯘﻧﺎﻫﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﻛﯧﭽﯩﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﭘﯘﺗﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﺸﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﯜﭼﻪ ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﻮﻗﯘﻳﺘﺘﻰ‪ ،‬ﻫﯧﺮﯨﭗ ﻛﻪﺗﻜﯜﭼﻪ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺗﯩﻼۋەﺕ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﻰ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﮔﯜﭼﻰ‪ ،‬ﺋﻪڭ ﻛﯚپ ﺯﯨﻜﯩﺮ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺋﻪڭ‬ ‫ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻗﻮﺭﻗﻘﯘﭼﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬

‫‪69‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺑﻪﻧﺪﯨﻨﻰ ﺭەﺑﺒﯩﮕﻪ ﺑﺎﻏﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﻪﻟﺐ ﺭﯨﺸﺘﯩﺴﻰ ۋە ﺑﻪﻧﺪﯨﻨﯩﯔ ﺭەﺑﺒﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻫﯘﺯۇﺭﯨﻐﺎ ﺑﯧﺮﯨﺸﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﻧﺎﻣﺎﺯ ﻫﻪﻕ ﺋﺎﺷﯩﻘﻠﯩﺮﻯ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻼﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺧﯩﻞ ﻫﺎﻳﺎﺟﺎﻧﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﻧﺎﻣﺎﺯﻏﺎ ﺗﻮﻳﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻧﻪﭘﻠﻪ ﺋﯩﺒﺎﺩەﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﯚﭘﻠﻪپ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ۋﯨﺴﺎﻟﻐﺎ ﻳﯧﺘﯩﺸﻜﻪ ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻧﺎﻣﺎﺯﺩﺍ ﺗﻪﺳﻠﯩﻤﯩﻴﻪﺕ ﺑﺎﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﻧﻪﭘﯩﺴﻜﻪ ﺋﯧﻐﯩﺮ‪-‬ﺑﯧﺴﯩﻘﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺗﻪﻣﻜﯩﻨﻠﯩﻚ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻣﯘﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﻤﯘ ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﯩﯔ ﻫﻪﻕ ۋە ﻧﺎﻣﺎﺯﻧﯩﯔ ﻣﯘﺗﻠﻪﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﯧﺘﻪﺭﻟﯩﻜﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺳﻪۋﺭ ﻗﯩﻠﯩﺶ‪ ،‬ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﻮﻗﯘﺵ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ )ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ( ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﺗﯩﻠﻪﯕﻼﺭ‪ .‬ﻧﺎﻣﺎﺯ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻗﻮﺭﻗﻘﯘﭼﯩﻼﺭ )ﻳﻪﻧﻰ ﻛﻪﻣﺘﻪﺭﻟﯩﻚ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺑﻮﻳﺴﯘﻧﻐﯘﭼﯩﻼﺭ(ﺩﯨﻦ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﻣﯘﺷﻪﻗﻘﻪﺗﻠﯩﻚ ﺋﯩﺸﺘﯘﺭ‪) «.‬ﺑﻪﻗﻪﺭە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤٥‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﻧﻪﭘﺴﯩﻨﯩﯔ ﻫﺎۋﺍﻳﻰ‪-‬ﻫﻪۋەﺳﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻣﻪﻫﻜﯘﻡ ﺑﻮﻟﻐﯘﭼﯩﻼﺭ ﻧﺎﻣﺎﺯﻏﺎ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﻛﯧﻠﻪﻟﻤﻪﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻧﻪﭘﺴﯩﻨﯩﯔ ﺗﯘﺯﺍﻗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻗﻮﺗﯘﻟﯘپ ﭼﯩﻘﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻼﺭ ﻧﺎﻣﺎﺯﻧﻰ ﺷﻪﻛﯩﻞ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﻮﻗﯘﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﻗﯩﻘﯩﻲ ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺑﻪﻙ ﺋﺎﺯ ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ ﻧﯧﺴﯩﭗ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‬ ‫ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻛﯩﺸﻰ ﺑﯩﺮﻻ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺑﯩﺮ ﻳﻪﺭﺩە ﺗﯘﺭۇپ ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﻮﻗﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﯩﻜﻜﯩﺴﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ‪-‬ﺯﯦﻤﯩﻦ ﭘﻪﺭﻕ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪«.‬‬ ‫ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﺎ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻧﺎﻣﺎﺯﻏﺎ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﻳﯜﺭﯨﮕﯩﺪﯨﻦ ﭘﺎﺕ‪-‬ﭘﺎﺕ‬ ‫ﻗﺎﺯﺍﻥ ﻗﺎﻳﻨﯩﻐﺎﻧﺪەﻙ ﺑﯩﺮ ﺋﺎۋﺍﺯ ﭼﯩﻘﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﺯﺍﻥ ﺋﻮﻗﯩﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻫﯘﺯۇﺭﯨﻐﺎ‬ ‫ﺑﺎﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻮﻧﯘﻣﺎﺱ ﻫﺎﻟﻐﺎ ﻛﯧﻠﻪﺗﺘﻰ‪) «...‬ﺋﻪﺑﯘﺩﺍۋۇﺩ‪،‬‬ ‫»ﺳﺎﻻﺕ« )ﻧﺎﻣﺎﺯ(‪-١٥٧ ،‬ﺑﻪﺕ؛ ﻧﻪﺳﺎﺋﻰ‪» ،‬ﺳﻪﻫﯟ«‪-١٨،‬ﺑﻪﺕ(‬

‫ ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻛﯚﭘﯩﻨﭽﻪ ﻫﺎﻟﻼﺭﺩﺍ ﻗﻮﺭﺳﯩﻘﻰ ﺋﺎچ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺭﻭﺯﺍ ﺗﯘﺗﺎﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﺯﯨﺪە ﺳﺎۋﻣﻰ ۋﯨﺴﺎﻝ )ﺋﯩﭙﺘﺎﺭﺳﯩﺰ ﺭﻭﺯﺍ( ﺗﯘﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻣﯘ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﭽﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ‪:‬‬ ‫ ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﭼﯩﺪﯨﻴﺎﻟﻤﺎﻳﺴﯩﻠﻪﺭ‪ - .‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬‫ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺋﺎﺑﺒﺎﺱ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘﻧﯩﯔ ﺭﯨﯟﺍﻳﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﺳﺎﺳﻼﻧﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﺎﺭﻗﺎ‪-‬ﺋﺎﺭﻗﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﻛﯜﻥ ﺋﺎچ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﮔﯩﻤﯘ‬ ‫ﻛﯚپ ﻫﺎﻟﻼﺭﺩﺍ ﻛﻪﭼﺘﻪ ﻳﯧﮕﯜﺩەﻙ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﯧﻨﻰ ﺋﺎﺭﭘﺎ ﻧﯧﻨﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫)ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺳﺎﺋﺎﺩ‪»،‬ﺗﺎﺑﺎﻗﺎﺗﯜﻝ ﻛﯘﺑﺮﺍ«‪-١،‬ﺟﯩﻠﺪ‪ -٤٠٠ ،‬ﺑﻪﺕ(‬

‫‪70‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﺋﻪﻧﻪﺱ ﺑﯩﻦ ﻣﺎﻟﯩﻚ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘﻧﯩﯔ ﺋﯧﻴﺘﯩﺸﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻗﯩﺰﻯ ﭘﺎﺗﯩﻤﻪ ﺋﯚﺯﻯ ﻳﺎﻗﻘﺎﻥ ﻧﺎﻧﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻧﻰ ﺩﺍﺩﯨﺴﯩﻐﺎ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫ ﻧﯧﻤﻪ ﺋﻪﻛﻪﻟﺪﯨﯔ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻥ‪ .‬ﭘﺎﺗﯩﻤﻪ‪:‬‬‫ ﻧﺎﻥ ﻳﺎﻗﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﺳﯩﺰﮔﻪ ﺑﻪﺭﻣﻪﻱ ﺗﯘﺭۇپ ﮔﯧﻠﯩﻤﺪﯨﻦ ﺋﯚﺗﻤﯩﺪﻯ‪ - .‬ﺩﯦﮕﻪﻧﺪە‬‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫ ﺋﯜچ ﻛﯜﻧﺪﯨﻦ ﺑﯧﺮﻯ ﺩﺍﺩﺍﯕﻨﯩﯔ ﺋﺎﻏﺰﯨﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻟﻮﻗﻤﺎ ﻣﯘﺷﯘ ﻧﺎﻥ‬‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ - .‬ﺩﯦﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺑﯘ ﻫﯜﺭەﻳﺮەﻧﯩﯔ ﺭﯨﯟﺍﻳﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﺳﺎﺳﻼﻧﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﺎﭼﻠﯩﻖ‬ ‫ﺋﺎﺯﺍﺑﯩﻨﻰ ﻳﻪﯕﮕﯩﻠﻠﯩﺘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﻪﺯﯨﺪە ﺑﯧﻠﯩﮕﻪ ﺗﺎﺵ ﺑﺎﻏﻠﯩﯟﺍﻻﺗﺘﻰ‪) .‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺳﺎﺋﺎﺩ‪،‬‬ ‫»ﺗﺎﺑﺎﻗﺎﺗﯜﻝ ﻛﯜﺑﺮﺍ«‪-١،‬ﺟﯩﻠﺪ‪ -٤٠٠،‬ﺑﻪﺕ(‬

‫ ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﭘﺎﻙ ﺑﯩﺮ ﺯۈﻫﺪ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ ﻳﺎﺷﺎﻳﺘﺘﻰ‪ ،‬ﺧﻪﻳﺮ‪-‬ﺳﺎﺧﺎۋەﺗﻨﻰ ﻛﯚپ‬ ‫ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭەﺳﯘﻟﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺷﻘﺎﺯﯨﻨﯩﻐﺎ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﺪە ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺧﯩﻞ ﻳﯧﻤﻪﻙ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ‬ ‫ﻛﯩﺮﻣﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﮔﯚﺵ ﻳﯧﮕﻪﻧﺪە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﻳﯧﻤﯩﮕﻪﻧﺪەﻙ‪ ،‬ﺧﻮﺭﻣﺎ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻧﺎﻥ ﻳﯧﮕﻪﻥ‬ ‫ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﯨﻤﯘ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﻳﯧﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪) «.‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺳﺎﺋﺎﺩ‪» ،‬ﺗﺎﺑﺎﻗﺎﺗﯜﻝ‬ ‫ﻛﯜﺑﺮﺍ«‪-١،‬ﺟﯩﻠﺪ‪-٤٠٥ ،‬ﺑﻪﺕ(‬

‫ﺋﻪﺑﯘ ﻧﺎﺩﯨﺮ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪» :‬ﻣﻪﻥ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺋﺎﻧﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﺎﯕﻠﯩﺪﯨﻢ‪ :‬ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭەﺳﯘﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺍﺗﺘﯘﻕ‪ .‬ﺩﺍﺩﺍﻡ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ ﺑﯩﺰﮔﻪ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻗﻮﻳﻨﯩﯔ ﭘﺎﭼﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﻪﻛﯧﻠﯩﭗ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﻛﯧﭽﻪ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻗﯩﺪﺍ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻧﻰ‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﯨﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﺪۇﻕ‪ .‬ﺑﯩﺮەﻳﻠﻪﻥ‪ :‬ﺷﺎﻡ ﻳﺎﻛﻰ ﭼﯩﺮﺍﻍ ﻳﺎﻧﺪۇﺭﺳﺎﯕﻼﺭ ﺑﻮﻟﻤﺎﻣﺪۇ؟« ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﻥ‪» :‬ﭼﯩﺮﺍﻍ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻳﺎﻧﺪۇﺭﻏﯘﺩەﻙ ﻳﯧﻐﯩﻤﯩﺰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺑﯘ ﭼﺎﻏﻘﯩﭽﻪ ﻳﻪۋەﺗﻜﻪﻥ‬ ‫ﺑﻮﻻﺗﺘﯘﻕ« ﺩﯦﺪﯨﻢ‪) .‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺳﺎﺋﺎﺩ‪» ،‬ﺗﺎﺑﺎﻗﺎﺗﯜﻝ ﻛﯜﺑﺮﺍ«‪-١،‬ﺟﯩﻠﺪ‪-٤٠٥ ،‬ﺑﻪﺕ(‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺧﻪﻳﺮ‪-‬ﺳﺎﺧﺎۋەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺑﻪﻙ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭەﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺑﯩﻼﻟﻐﺎ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﻱ ﺑﯩﻼﻝ! ﺧﻪﻳﺮ‪-‬ﺳﺎﺧﺎۋەﺕ ﻗﯩﻞ! ﺳﺎﺧﺎۋەﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﻪﺭﺷﻨﯩﯔ ﺋﯩﮕﯩﺴﻰ‬ ‫ﻣﯧﻨﯩﯔ ﻣﯧﻠﯩﻤﻨﻰ ﺋﺎﺯﺍﻳﺘﯩﭗ ﻗﻮﻳﺎﻣﺪﯨﻜﯩﻦ ﺩەپ ﻗﯩﻠﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﻪﻧﺪﯨﺸﻪ ﻗﯩﻠﻤﺎ!‪) «...‬ﺋﻪﻝ‪-‬ﻟﯘﻣﺎ‪،‬‬ ‫‪-١٣٤‬ﺑﻪﺕ؛ ﺋﻪﺑﯘ ﺩﺍۋۇﺩ‪»،‬ﺋﯩﻤﺎﺭە«‪-٣٥،‬ﺑﻪﺕ( ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﭘﯘﻝ‪-‬ﻣﺎﻝ ﻳﯩﻐﯩﺸﻘﺎ ﻗﯩﻠﭽﻪ ﻗﯩﺰﯨﻘﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ »ﻗﯘﻝ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ« ﺑﻮﻟﯘﺷﻨﻰ ﺗﺎﻟﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪» :‬ﻣﺎﯕﺎ ﻗﯘﻝ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬

‫‪71‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﻮﻟﯘﺵ ﻳﺎﻛﻰ ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺑﻮﻟﯘﺷﺘﯩﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺧﯩﻠﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﺎﻟﻼﺵ‬ ‫ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﻟﯩﻘﻰ ﺑﯧﺮﯨﻠﺪﻯ‪ .‬ﺟﯩﺒﺮﯨﺌﯩﻞ ﻛﻪﻣﺘﻪﺭ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﻢ ﺗﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﻣﺎﯕﺎ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﻥ ﻗﯘﻝ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺑﻮﻟﯘﺷﻨﻰ ﺗﺎﻟﻠﯩﺪﯨﻢ ۋە‪› :‬ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻥ ﺗﻮﻕ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻥ ﺋﺎچ ﻗﺎﻻﻱ‪‹.‬‬ ‫ﺩﯦﺪﯨﻢ‪) «.‬ﻫﻪﻳﺴﻪﻣﻰ‪» ،‬ﻣﻪﺟﻤﺎﺋﯘﺯ‪-‬ﺯەۋﺍﺋﯩﺪ«‪-٩،‬ﺟﯩﻠﺪ‪-١٩٢ ،‬ﺑﻪﺕ(‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻗﯩﺰﻯ ﭘﺎﺗﯩﻤﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﺎ ﺋﯚﻳﯩﻨﻰ‬ ‫ﺯﯨﻨﻨﻪﺗﻠﯩﮕﻪﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ ﻛﯩﺮﻣﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ ۋە‪:‬‬ ‫ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﻳﺎﺳﯩﺪﺍﻕ ﺋﯚﻳﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨﺶ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻳﺎﺭﺍﺷﻤﺎﻳﺪۇ‪ - .‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪») .‬ﺋﻪﺳﺮﻯ‬‫ﺳﺎﺋﺎﺩەﺕ«‪-٢،‬ﺟﯩﻠﺪ‪-٩٠ ،‬ﺑﻪﺕ(‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﻗﯘﻟﻠﯩﻘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﻣﺎﺧﺘﺎﻧﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﻧﯧﺌﻤﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳﺎﻧﺎﻳﺘﺘﻰ‪» ،‬ﻣﺎﺧﺘﯩﻨﯩﺸﻘﺎ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ!« ﺩەپ‬ ‫ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻛﻪﻣﺘﻪﺭ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻳﺎﺷﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﺯۈﻫﺪ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ۋەﻗﻪﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍﻳﻠﻰ‪:‬‬ ‫ﺋﻪﻟﻰ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﻛﻪﭼﻠﯩﻚ ﺗﺎﻣﺎﻕ ﻳﯧﻤﻪﻳﻼ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪۇﻕ‪ .‬ﺋﻪﺗﯩﺴﻰ ﺋﻪﺗﯩﮕﻪﻥ ﺗﺎڭ‬ ‫ﺋﯧﺘﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻧﻼ ﺳﯩﺮﺗﻘﺎ ﭼﯩﻘﺘﯩﻢ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯﺩﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﭘﺎﺗﯩﻤﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﺎﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ‬ ‫ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﭼﯧﻐﯩﻤﺪﺍ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻏﻪﻣﻜﯩﻦ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺩۈﻡ‪.‬‬ ‫ ﻧﯧﻤﻪ ﺋﯩﺶ ﺑﻮﻟﺪﻯ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﯘ‪:‬‬‫ ﺗﯜﻧﯜﮔﯜﻥ ﻛﻪچ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﻳﯧﻤﯩﺪۇﻕ‪ .‬ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺋﻪﺗﯩﮕﻪﻥ ﻧﺎﺷﺘﺎ ﻗﯩﻠﻤﯩﺪۇﻕ‪.‬‬‫ﻛﻪﭼﻜﯩﭽﻪ ﻳﯧﮕﯜﺩەﻙ ﺑﯩﺮەﺭ ﻧﻪﺭﺳﯩﻤﯘ ﻳﻮﻕ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﯩﺮﺗﻘﺎ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺶ ﺗﺎﭘﺘﯩﻢ‪ .‬ﺋﯩﺸﻠﻪپ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﻳﯧﻤﻪﻛﻠﯩﻚ ۋە ﮔﯚﺵ ﺋﺎﻻﻟﯩﻐﯘﺩەﻙ‬ ‫ﭘﯘﻝ ﺗﺎﭘﺘﯩﻢ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﭘﺎﺗﯩﻤﯩﮕﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﯘ ﻧﺎﻥ ﻳﺎﻗﺘﻰ ۋە ﺋﺎﺵ ﺋﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﻗﺎﺯﺍﻥ‬ ‫ﻗﺎﻳﻨﺎﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻧﺪﺍ‪:‬‬ ‫ ﺩﺍﺩﺍﻣﻨﻰ ﺋﺎﺷﻘﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﻏﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﻕ‪ - ،‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﺑﺎﺭﺩﯨﻢ‪ .‬ﺋﯘ ﻣﻪﺳﺠﯩﺪﺗﻪ‬ ‫ﻳﺎﺗﺎﺗﺘﻰ ۋە‪» :‬ﺋﺎﭼﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﻭﺳﺖ ﺑﻮﻟﯘﺷﺘﯩﻦ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺳﯧﻐﯩﻨﯩﭗ ﭘﺎﻧﺎﻫ ﺗﯩﻠﻪﻳﻤﻪﻥ‪«.‬‬ ‫ﺩەۋﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ ﺋﺎﺗﺎ‪-‬ﺋﺎﻧﺎﻡ ﺳﺎﯕﺎ ﭘﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ﺑﯩﺰ ﺋﺎﺵ ﺋﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪۇﻕ‪ .‬ﺳﺎﯕﺎ‬‫ﮔﯧﻠﯩﻤﯩﺰ ﺳﯩﻘﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯚﻳﮕﻪ ﺑﺎﺭﺍﻳﻠﻰ‪ – .‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪.‬‬

‫‪72‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﺋﯚﻳﮕﻪ ﻛﻪﻟﮕﯜﭼﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﺘﺎ ﻣﺎﯕﺎ ﻳﯚﻟﯩﻨﯩﭗ ﻣﺎﯕﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﻳﮕﻪ ﻛﻪﻟﮕﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩە‬ ‫ﻗﺎﺯﺍﻥ ﺗﯧﺨﯩﭽﻪ ﻗﺎﻳﻨﺎۋﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﭘﺎﺗﯩﻤﯩﮕﻪ‪:‬‬ ‫ ﺋﺎﺋﯩﺸﯩﮕﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﭼﺎ ﺋﺎﺵ ﺑﻪﺭ! – ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﭘﺎﺗﯩﻤﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﭼﯩﻐﺎ ﺋﺎﺵ ﺋﯘﺳﺘﻰ‪.‬‬‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ‪:‬‬ ‫ ﻫﻪﻓﯩﺴﯩﮕﯩﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﭼﺎ ﺋﺎﺵ ﺑﻪﺭ! – ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﭘﺎﺗﯩﻤﻪ ﻫﻪﻓﯩﺴﻪ ﺋﯜﭼﯜﻧﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﭼﺎ‬‫ﺋﺎﺵ ﺋﯘﺳﺘﻰ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﺎﻳﺎﻟﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﺎﺵ‬ ‫ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ‪:‬‬ ‫ ﺩﺍﺩﺍڭ ۋە ﻳﻮﻟﺪﯨﺸﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻧﻤﯘ ﺋﺎﺵ ﺋﯘﺳﻘﯩﻦ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﭘﺎﺗﯩﻤﻪ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ‬‫ﻗﺎﭼﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏﺎ ﺋﺎﺵ ﺋﯘﺳﺘﻰ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫ ﺋﯚﺯەﯕﮕﯩﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﭼﺎ ﺋﺎﺵ ﺋﯘﺳﻘﯩﻦ ۋە ﻳﯧﮕﯩﻦ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﭘﺎﺗﯩﻤﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ‬‫ﺋﻪﻧﻬﺎ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻗﺎﭼﯩﺴﯩﻐﺎ ﺋﺎﺵ ﺋﯘﺳﺴﯘپ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﺯﺍﻧﻨﯩﯔ ﺗﯘۋﯨﻘﯩﻨﻰ ﻳﺎﭘﺘﻰ‪ .‬ﺋﯧﺸﯩﻤﯩﺰ‬ ‫ﺑﺎﺭﻏﺎﻧﺴﯩﺮﻯ ﺑﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩﯟﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺧﺎﻟﯩﻐﺎﻥ ۋﺍﻗﯩﺘﻘﯩﭽﻪ‬ ‫ﺋﯘﺯۇﻥ ۋﺍﻗﯩﺖ ﻳﯧﺪۇﻕ‪) .‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺳﺎﺋﺎﺩ‪-١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(١٨٧-١٨٦ .‬‬ ‫ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﺎ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻧﺎﺷﺘﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﺷﻘﺎﻥ ﻳﯧﻤﻪﻛﻠﯩﻜﻨﻰ‬ ‫ﺋﺎﺧﺸﺎﻡ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﺋﺎﺧﺸﺎﻡ ﺋﺎﺷﻘﺎﻥ ﻳﯧﻤﻪﻛﻠﯩﻜﻨﻰ ﺋﻪﺗﯩﺴﻰ ﺋﻪﺗﯩﮕﻪﻥ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺳﺎﻗﻠﯩﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻛﯩﻴﯩﻤﺪﯨﻦ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻗﯘﺭ ﻛﯩﻴﯩﻤﻰ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯩﺮ ﻗﯘﺭ ﻛﯩﻴﯩﻤﻰ ﺑﺎﺭ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﻳﺪە ﻫﯧﭻ ﺑﯩﻜﺎﺭ ﺗﯘﺭﻣﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﻳﻮﻗﺴﯘﻟﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﯩﻐﯩﻨﻰ ﻳﺎﻣﺎﻳﺘﺘﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﯘﻝ‬ ‫ﺧﯘﺗﯘﻧﻨﯩﯔ ﻛﯩﻴﯩﻤﯩﻨﻰ ﺗﯩﻜﻪﺗﺘﻰ‪) .‬ﺋﯩﺒﻨﯘﻝ ﺟﻪۋﺯﻯ‪» :‬ﺳﯩﻔﺎﺗﯘﺱ‪-‬ﺳﺎﻓﯟە«‪-١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٢٠٠ ،‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻛﻪﻣﺘﻪﺭﻟﯩﻜﻰ‬ ‫ﺗﻪﻛﻪﺑﺒﯘﺭﻟﯘﻗﻨﯩﯔ ﻣﻪﻧﺒﻪﺳﻰ ﻣﺎﺧﺘﺎﻧﻤﺎﻕ ۋە ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﻟﻪﻧﻤﻪﻛﺘﯘﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﺎﻝ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻫﺎﻟﯩﻨﻰ ﻳﯘﻏﯩﻨﺎﺗﻘﺎﻥ ﭘﻪﺭﻗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯧﺮﯨﺪۇﺭ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪڭ ﺷﻪﺭەﭘﻠﯩﻚ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻣﺎﺧﺘﯩﺸﯩﻐﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ‪» :‬ﻣﯧﻨﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻗﯘﻟﻰ ۋە ﺭەﺳﯘﻟﻰ« ﺩەﯕﻼﺭ ﺩەپ ﺋﯚﮔﻪﺗﻜﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪ ،‬ﻣﯘﺳﻠﯩﻢ ﺭﯨﯟﺍﻳﯩﺘﻰ(‬ ‫ﺋﯘ ﺋﯜﻣﻤﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺋﯚﺗﻤﯜﺷﺘﯩﻜﻰ ﻗﻪۋﻣﻠﻪﺭﺩەﻙ ﺋﯧﺰﯨﭗ ﻛﯧﺘﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﺶ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﻪﻟﯩﻤﻪﺋﻰ ﺷﺎﻫﺎﺩەﺕ ﺟﯜﻣﻠﯩﺴﯩﮕﻪ »ﺋﺎﺑﺪۇﻫﯘ« )ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺑﻪﻧﺪﯨﺴﻰ( ﺩﯦﮕﻪﻥ‬ ‫ﺳﯚﺯﻧﻰ ﻗﻮﺷﯘﺷﺘﺎ ﭼﯩﯔ ﺗﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯘ‪:‬‬

‫‪73‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫»ﺳﯩﻠﻪﺭ ﻣﯧﻨﻰ ﺗﯧﮕﯩﺸﻠﯩﻚ ﺩەﺭﯨﺠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﯟەﺗﻤﻪﯕﻼﺭ‪ ،‬ﭼﯜﻧﻜﻰ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻ ﻣﯧﻨﻰ ﺋﻪﻟﭽﻰ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻗﯘﻝ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ «.‬ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ﻫﻪﻳﺴﻪﻣﻰ‪،‬‬ ‫‪-٩‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٢١ ،‬‬

‫ﻛﺮﯨﺸﻨﺎ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯘﺩﺩﺍﻧﻰ ﻗﯩﻠﭽﻪ ﺋﯩﻜﻜﯩﻠﻪﻧﻤﻪﻱ »ﺧﯘﺩﺍ«‪ ،‬ﺋﻪﻳﺴﺎ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ‬ ‫»ﺗﻪﯕﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ« ﺩەپ ﺋﺎﺗﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻧﻼﺭ؛ ﺧﯩﺠﯩﻞ ﺑﻮﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ ﭘﯩﺮﺋﻪۋﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻧﻪﻣﺮۇﺩﻧﻰ‬ ‫ﺋﯩﻼﻫ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻧﻼﺭ؛ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻏﺎ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﻮﺕ‪ ،‬ﺳﯘ‪ ،‬ﻫﺎۋﺍ ﻛﻪﺑﻰ ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺕ ﺟﯩﺴﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻐﺎ‬ ‫ﭼﻮﻗﯘﻧﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﭽﺎﺭﯨﻠﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪەﻙ ﺑﯩﺮ ﭘﻪۋﻗﯘﻟﺌﺎﺩﺩە ﺋﺎﺩەﻣﻨﻰ‬ ‫ﺧﻮﺷﺎﻟﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ »ﺋﯩﻼﻫ« ﺩﯦﻴﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﯘ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﻮﻧﯘﺷﺘﯘﺭﺩﻯ‪:‬‬ ‫»ﻣﻪﻥ ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻣﻤﻪﻥ‪ .‬ﻣﺎﯕﺎ ﭘﻪﻗﻪﺕ ۋەﻫﻴﻰ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﯖﻼﺭﻏﺎ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﺎﻟﻼﻫﻼ ﻻﻳﯩﻘﺘﯘﺭ‪) «.‬ﻛﻪﻫﻒ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‬ ‫‪-١١٠‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﮕﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﺪۈﺭۈپ ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ‪» :‬ﻫﯧﭽﻜﯩﻢ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﻪﻣﻪﻝ ۋە ﺋﯩﺒﺎﺩﯨﺘﯩﮕﻪ ﺗﺎﻳﯩﻨﯩﭙﻼ‬ ‫ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻜﻪ ﻛﯩﺮەﻟﻤﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﻣﻪﻧﻤﯘ ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻣﯘﺳﺘﻪﺳﻨﺎ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻧﺪە ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﻼﻟﻼﻫ !ﺳﻪﻧﻤﯘ ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻤﯘ؟« ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻧﻼﺭﻏﺎ‪:‬‬ ‫ﻫﻪﺋﻪ‪ ،‬ﻣﻪﻧﻤﯘ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ! ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺭەﺑﺒﯩﻤﻨﯩﯔ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻟﻮﺗﻔﻰ ﻣﺎﯕﺎ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﻤﯩﺴﺎ‪،‬‬‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻣﯧﻨﻰ ﻣﻪﻏﭙﯩﺮەﺕ ﻗﯩﻠﻤﯩﺴﺎ‪ ،‬ﻣﻪﻧﻤﯘ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻜﻪ ﻛﯩﺮەﻟﻤﻪﻳﻤﻪﻥ! ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻢ‬ ‫ﻣﯧﻨﻰ ﻗﻮﺗﻘﯘﺯﺍﻟﻤﺎﻳﺪۇ! ‪ - ...‬ﺩەپ ﺟﺎۋﺍپ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» ،‬ﺭﯨﻘﺎﻕ«‪-١٨ ،‬ﺑﻪﺕ؛ ﻣﯘﺳﻠﯩﻢ‪،‬‬ ‫»ﻣﯘﻧﺎﻓﯩﻘﯘﻥ«‪-٧٢-٧١ ،‬ﺑﻪﺗﻠﻪﺭ(‬

‫ﺑﯘ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯩﺒﺮەﺕ ﺑﻮﻻﻻﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻗﯩﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻘﻰ ﺑﺎﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺸﯩﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﺯۇﻥ ﻳﻮﻝ ﻳﯜﺭۈﺷﺘﯩﻦ‪ ،‬ﻫﯧﺮﯨﭗ‪-‬‬ ‫ﭼﺎﺭﭼﺎﺷﺘﯩﻦ ﻗﻮﺭﻗﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ ،‬ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺸﯩﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﭗ ﺑﯧﺮەﺗﺘﻰ‪«.‬‬ ‫ﺋﻪﻧﻪﺱ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻛﯚپ ﺯﯨﻜﯩﺮ‪ ،‬ﺋﺎﺯ ﭼﺎﻗﭽﺎﻕ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﯧﺸﻪﻛﻜﻪ ﻣﯩﻨﻪﺗﺘﻰ‪ ،‬ﻗﻮﭘﺎﻝ ﻳﯘڭ ﻛﯩﻴﯩﻢ ﻛﯩﻴﻪﺗﺘﻰ‪ ،‬ﻗﯘﻟﻼﺭ ﺋﯚﻳﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﭼﺎﻗﯩﺮﺳﺎ ﺑﺎﺭﺍﺗﺘﻰ‪،‬‬ ‫ﻛﯧﺴﻪﻟﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﻮﻗﻼﻳﺘﺘﻰ‪ ،‬ﺟﯩﻨﺎﺯﺍ ﻧﺎﻣﯩﺰﯨﻐﺎ ﺑﺎﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺧﻪﻳﺒﻪﺭ ﻓﻪﺗﻬﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯧﺸﯩﻜﯩﻨﯩﯔ ﭼﯘﻟﯟۇﺭﯨﺪﯨﻦ ﺗﯘﺗﯘپ ﻣﯧﯖﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺗﯘﺭﻗﯩﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎڭ ﻛﺎﺷﻜﻰ!‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻏﻪﻟﺒﯩﻠﻪﺭ ﺋﺎﺗﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺴﯩﺮﻯ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻛﻪﻣﺘﻪﺭﻟﯩﻜﻰ ۋە ﺷﯜﻛﺮﻯ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ‬ ‫ﺋﯧﺸﯩﯟﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪«.‬‬

‫‪74‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺧﻪﻟﻘﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺗﻮﻧﯘﻣﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮەﺭ ﻛﯩﺸﻰ ﻛﻪﻟﺴﻪ‪ ،‬ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪە‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻗﺎﻳﺴﯩﺴﻰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺳﻮﺭﯨﻤﺎﻱ ﺗﯘﺭۇپ ﺑﯩﻠﻪﻟﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪) .‬ﻧﻪﺳﺎﺋﻰ‪:‬‬ ‫»ﺋﯩﻤﺎﻥ«‪(٦ ،‬‬

‫ﺑﻪﺯﻯ ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺋﺎﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﯚﻳﺪە‬ ‫ﻧﯧﻤﻪ ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺳﻮﺭﺍﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەپ ﺟﺎۋﺍپ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺋﯚﻳﺪە ﺋﯚﻱ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺷﻐﯘﻝ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﺯﺍﻧﻨﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﻫﺎﻣﺎﻥ ﻧﺎﻣﺎﺯﻏﺎ ﭼﯩﻘﺎﺗﺘﻰ‪) «.‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﻧﺎﻓﺎﻗﺎﺕ«‪(٨ ،‬‬ ‫»ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﻰ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﺯ ﻛﯩﻴﯩﻤﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯚﺯﻯ ﺗﯩﻜﻪﺗﺘﻰ‪ ،‬ﻳﺎﻣﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻗﻮﻳﯩﻨﻰ ﺳﺎﻏﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯﻯ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪) «.‬ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ‪،‬‬ ‫‪-٦‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٢٥٦ ،‬‬

‫ ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺳﻪﻣﯩﻤﻰ ۋە ﺧﻮﺷﺨﯘﻱ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﻰ‪ ،‬ﻛﻪﻣﺘﻪﺭﻟﯩﮕﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻐﺎ ﺧﺎﺱ ﺋﺎﻟﯩﺠﺎﻧﺎپ ﺧﯩﺴﻠﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﯚﺭﻧﯩﮕﯩﻨﻰ ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﻰ ﺳﯘﻧﺌﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﺎﺩەﺗﺘﯩﻜﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ‬ ‫ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺭﻭﻫﯩﻨﯩﯔ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﻗﺎﺗﻼﻣﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺳﺎﻗﻼﻧﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﺭ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻗﯩﻴﯩﻦ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﮕﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﺳﯜﭘﯩﺘﻰ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﯚﺯﮔﻪ ﭼﯧﻠﯩﻘﺎﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺩﯨﻴﻲ ﺑﯩﻦ ﻫﺎﺗﯩﻢ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺗﯧﺨﻰ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﭼﯧﻐﯩﻤﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﯩﻠﻰ‬ ‫ﺑﺎﺭﺩﯨﻢ‪ .‬ﻣﯧﻨﻰ ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ ﺗﻪﻛﻠﯩﭗ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻳﻮﻟﺪﺍ ﻗﯧﺮﻯ ۋە ﺋﺎﺟﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﻣﻮﻣﺎﻱ ﺋﯘﭼﺮﺍپ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‬ ‫ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﻮﻣﺎﻳﻨﯩﯔ ﮔﯧﭙﻰ ﺗﯜﮔﯩﮕﯩﭽﻪ ﺋﯘﺯۇﻥ ﺳﺎﻗﻼپ‬ ‫ﺗﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋﯚﺯ ﺋﯚﺯەﻣﮕﻪ‪ :‬ﺗﻮۋﺍ ﺧﯘﺩﺍﻳﯩﻢ! ﺑﯘ ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﻪ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ «.‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪ .‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ ﺑﺎﺭﺩۇﻕ‪ .‬ﺋﯩﭽﻰ ﻏﺎﺯﺍڭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﺷﻘﯘﺯۇﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺗﯧﺮە ﻳﺎﺳﺘﻮﻕ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻣﺎﯕﺎ ﺑﻪﺭﺩﻯ‬ ‫ۋە‪:‬‬ ‫ﻣﻪﺭﻫﻪﻣﻪﺕ! ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﯩﻦ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ‪:‬‬‫ﻳﺎﻕ! ﺳﯩﺰ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭۇڭ‪ - .‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﯘ‪:‬‬ ‫ ﻳﺎﻕ! ﺳﻪﻥ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﮔﯧﭙﯩﻨﻰ ﻳﯩﺮﻣﺎﺳﻠﯩﻖ‬‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﺎﺳﺘﯘﻕ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺩۇﻡ‪ .‬ﺋﯚﺯﻯ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋﯚﺯ‪-‬ﺋﯚﺯەﻣﮕﻪ‪» :‬ﺗﻮۋﺍ‬ ‫ﺧﯘﺩﺍﻳﯩﻢ! ﺑﯘ ﺑﯩﺮ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻧﯩﯔ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ «.‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪ .‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﭘﺎﺭﺍﯕﻠﯩﺸﯩﺸﻘﺎ‬ ‫ﺑﺎﺷﻠﯩﺪۇﻕ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﺎﯕﺎ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺭەﻛﯘﺳﻰ ﻣﻪﺯﻫﯩﺒﻰ )ﺳﺎﺑﯩﺌﯩﻲ ﺩﯨﻨﻰ‬ ‫ۋە ﺧﯩﺮﯨﺴﺘﯩﻴﺎﻥ ﺩﯨﻨﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮﻟﯩﺸﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﻗﯘﺭۇﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺩﯨﻨﻰ ﻣﻪﺯﻫﻪﺏ( ﻣﯚﺭﯨﺘﻰ‬

‫‪75‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻤﻨﻰ‪ ،‬ﻳﯩﻐﯩﻠﻐﺎﻥ ﺯﺍﻛﺎﺗﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﯚﺗﺘﯩﻦ ﺑﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻤﻨﻰ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﻣﯧﻨﯩﯔ‬ ‫ﻣﻪﺯﻫﯩﺒﯩﻤﮕﻪ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﻫﺎﺭﺍﻡ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﯟﯦﺪﻯ‪ ،‬ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﻟﺪۇﻡ‪ .‬ﺷﯘ ﭼﺎﻏﺪﯨﻼ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯨﻢ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﻣﻪﺟﻬﯘﻟﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﺗﺘﻰ‪«.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺗﻪﺑﯩﺌﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﯘﭼﯘﻕ‪-‬ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻣﯩﺮ ﺑﯩﻦ ﺭەﺑﯩﺌﺎ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻣﻪﺳﺠﯩﺪﮔﻪ ﻛﯧﺘﯩﯟﺍﺗﺎﺗﺘﯩﻢ‪.‬‬ ‫ﻳﻮﻟﺪﺍ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﺎﻳﯩﻐﯩﻨﯩﯔ ﺑﯘﻏﯘﭼﻰ ﺋﯜﺯۈﻟﯜپ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﭼﯩﮕﯩﭗ ﻗﻮﻳﺎﻱ ﺩەپ ﺋﯧﯖﯩﺸﻜﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﯨﻢ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﺎﯕﺎ ﺑﻪﺭﻣﯩﺪﻯ ۋە‪:‬‬ ‫ ﺑﯘ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﺩﯨﻦ ﭼﻮڭ ﺗﯘﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋﯚﺯەﻣﻨﻰ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﺩﯨﻦ‬‫ﭼﻮڭ ﺗﯘﺗﯘﺷﻨﻰ ﺧﺎﻟﯩﻤﺎﻳﻤﻪﻥ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪«.‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺕ ﻳﻮﻟﯩﻐﺎ ﻣﯧﯖﯩﺸﻘﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﻏﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ ﺑﻪﺧﺖ‪-‬ﺳﺎﺋﺎﺩەﺕ‬ ‫ﺋﻮﭘﯘﻗﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ‬ ‫ﭼﯜﺷﻠﯘﻕ ﻗﯩﻠﭽﯩﻠﯩﻚ ﻧﻪپ ﺋﯧﻠﯩﺸﻨﻰ ﺧﯩﻴﺎﻟﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭۈﭘﻤﯘ ﻗﻮﻳﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻧﺎﺯﺍﻛﯩﺘﻰ‪ ،‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺗﻠﯩﻜﻠﯩﮕﻰ ۋە‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﻛﯚﻳﯜﻧﯩﺸﻰ‬ ‫ﻧﻮﺭﻏﯘﻥ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻨﯩﯔ ﺭﯨﯟﺍﻳﯩﺘﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺧﻮﻟﻘﻰ ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ۋە ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﻰ ﺋﻪڭ ﺳﯩﻠﯩﻖ‪-‬ﺳﯩﭙﺎﻳﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﺗﻪﺑﻪﺳﺴﯘﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯜﺭەﺗﺘﻰ‪ .‬ﻳﯜﺯﯨﺪە ﺋﻪﻗﯩﻞ‪-‬ﭘﺎﺭﺍﺳﻪﺕ ۋە ﻧﯘﺭ ﭘﺎﺭﻻﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺯﯨﺮﯨﭗ‪ ،‬ﻛﯚﯕﻠﻰ ﻧﺎﺯۇﻙ ۋە ﺋﻪﺳﺘﺎﻳﯩﺪﯨﻞ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺗﯜﻛﯜﺭﮔﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻣﻨﻰ ﻛﯚﺭﺩﻯ‪-‬ﺩە‪ ،‬ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﻳﯜﺯﻯ‬ ‫ﻗﯩﺰﯨﺮﯨﭗ ﺗﯘﺭۇپ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﻳﯜﮔﺮەپ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺗﯜﻛﺮۈﻛﻨﻰ ﻛﯚﻣﯜۋەﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻳﻮﻟﯩﻨﻰ ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷﺘﯘﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻛﯩﻴﯩﻢ‪-‬ﻛﯧﭽﻪﻛﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﭘﺎﻛﯩﺰﻟﯩﻘﯩﻐﺎ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺋﻪﻫﻤﯩﻴﻪﺕ‬ ‫ﺑﯧﺮەﺗﺘﻰ‪ .‬ﭘﺎﻛﯩﺰە ﻛﯩﻴﯩﻤﻨﯩﯔ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﺋﯩﺰﺯﯨﺘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻕ ﺭەﯕﻠﯩﻚ ﻛﯩﻴﯩﻤﻨﯩﯔ ﺋﻪۋﺯەﻟﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ۋە ﺋﯚﻟﯜﻛﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﻕ‬ ‫ﺭەﺧﺖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯧﭙﻪﻧﻠﻪﺵ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﮕﯩﻨﻰ‪ ،‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﭘﺎﻛﯩﺰە‪ ،‬ﮔﯜﺯەﻝ ۋە ﻳﺎﺧﺸﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻛﯩﻴﯩﻢ‪-‬ﻛﯧﭽﻪﻛﻠﻪﺭﻧﻰ ﺭەﺗﻠﯩﻚ ﻛﯩﻴﯩﺸﻜﻪ ﺑﯘﻳﺮﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻛﯩﻴﯩﻢ‪-‬ﻛﯧﭽﻪﻛﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺭەﺗﺴﯩﺰ‪ ،‬ﻗﺎﻻﻳﻤﯩﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﻨﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﻣﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‬

‫‪76‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺳﺎچ‪-‬ﺳﺎﻗﺎﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﭘﺎﻛﯩﺰە‪-‬ﺭەﺗﻠﯩﻚ ﺗﺎﺭﺍﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﻨﻰ‬ ‫ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﻪﺳﺠﯩﺘﺘﻪ ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﺪﺍ ﭼﺎچ‪-‬‬ ‫ﺳﺎﻗﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ﺋﯚﺳﯜپ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨﺸﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻡ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻗﻮﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﭼﺎچ‪-‬ﺳﺎﻗﯩﻠﯩﻨﻰ ﺗﯜﺯەﺷﻜﻪ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺩەﻡ‬ ‫ﺩﯦﮕﯩﻨﯩﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩﯟﯦﺪﻯ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫ﺑﯘ ﺗﯘﺭﻗﯘڭ ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺷﻪﻳﺘﺎﻧﺪەﻙ ﭼﺎچ‪-‬ﺳﺎﻗﯩﻠﯩﻨﻰ ﻗﺎﻻﻳﻤﯩﻘﺎﻥ‬‫ﻗﻮﻳﯩﯟﯦﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺭەﺗﺴﯩﺰ ﻳﯜﺭﮔﯩﻨﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩﻖ ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﯘ؟! ‪ -‬ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ﺋﺎﻟﯩﻴﻴﯜﻝ‪-‬ﻗﺎﺋﺎﺭﻯ‪،‬‬ ‫»ﻣﯩﺮﻛﺎﺕ«‪-٨،‬ﺟﯩﻠﺪ‪-٢٦١،‬ﺑﻪﺕ(‬

‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﭼﺎﭼﻠﯩﺮﻯ ﺋﯚﺳﯜپ ﭘﺎﺧﭙﺎﻗﻠﯩﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻣﻨﻰ ﻛﯚﺭﺩﻯ ۋە ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪» :‬ﺑﯘ ﻛﯩﺸﻰ ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﭼﯧﭽﯩﻨﻰ ﻳﯘﻳﯘپ ﺗﺎﺭﯨﻤﺎﻳﺪۇ؟‬ ‫«ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﻗﯘﭘﺎﻝ ﺑﯩﺮ ﺑﻪﺩەۋﻯ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺳﻪۋەﭘﺴﯩﺰ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯜچ ﻗﯧﺘﯩﻢ‬ ‫ﺗﻮۋﻟﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻫﻪﺭ ﻗﯧﺘﯩﻢ‪» :‬ﻣﻪﺭﻫﻪﻣﻪﺕ! ﻗﯧﻨﻰ ﻛﯧﻠﯩﯔ!«‬ ‫ﺩەپ ﻗﯘﭘﺎﻝ ﺋﺎۋﺍﺯﻏﺎ ﻳﯧﻘﯩﻤﻠﯩﻖ ﺋﺎۋﺍﺯﺩﺍ ﺟﺎۋﺍﺏ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪«.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ‪ ،‬ﻛﯩﻴﯩﻢ‪-‬ﻛﯧﭽﻪﻛﻠﯩﺮﻯ ﻛﯩﺮ ۋە ﺭەﺗﺴﯩﺰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻣﺪﯨﻦ‪:‬‬ ‫ﭘﯘﻝ‪-‬ﻣﯧﻠﯩﯔ ﺑﺎﺭﻣﯘ؟ ﻫﺎﻝ‪-‬ﻛﯜﻧﯜڭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻗﺮﺍﻕ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﯩﻨﯩﯔ‬‫ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‪:‬‬ ‫ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﻪﻧﺪﯨﺴﯩﮕﻪ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﻧﯧﺌﻤﻪﺗﻨﯩﯔ ﺑﻪﻧﺪﯨﺴﯩﺪە ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭۈﺷﻨﻰ‬‫ﺧﺎﻻﻳﺪۇ‪- .‬ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ ﺑﯩﻦ ﻫﻪﻧﺒﻪﻝ‪-٤،‬ﺟﯩﻠﺪ‪-١٨٢،‬ﺑﻪﺕ(‬ ‫ﺑﯘ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺋﯩﺴﻼﻣﺪﺍ ﻗﻪﻟﺐ ﭘﺎﻛﯩﺰﻟﯩﻘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﺎﺷﻘﻰ ﮔﯜﺯەﻟﻠﯩﻜﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯚﺯﺋﺎﺭﺍ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻮﻟﯘﻗﻼپ‪ ،‬ﻣﺎﺳﻠﯩﺸﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭۈپ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﻧﯧﻤﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯﯨﻤﯩﺰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯩﺸﻠﻪﺗﻜﻪﻧﺪە ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ‬ ‫ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﺸﯩﻤﯩﺰ ﻛﯧﺮەﻙ‪ .‬ﻳﻪﻧﻰ ﭘﯩﺨﺴﯩﻘﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻤﺎﺳﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺋﯩﺴﺮﺍﭘﻤﯘ‬ ‫ﻗﯩﻠﻤﺎﺳﻠﯩﻖ ﻛﯧﺮەﻙ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ‪:‬‬ ‫»ﺋﯩﺴﺮﺍپ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﻼﺭ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺷﻪﻳﺘﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻠﯩﺮﯨﺪۇﺭ‪) «.‬ﺋﯩﺴﺮﺍ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٧‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬

‫ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﻳﯧﯖﻰ ﻛﯩﻴﯩﻢ ﻛﯩﻴﮕﻪﻧﺪە ﻣﻪﻏﺮۇﺭﻟﯘﻕ ۋە ﻛﯚﺯ‪-‬ﻛﯚﺯ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ‬ ‫ﺳﺎﻗﻠﯩﻨﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻧﯧﺌﻤﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺪﺭﺍﻛﻰ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﯘﺷﺒﯘ ﺩۇﺋﺎﺳﻰ ﻛﻪﺑﻰ ﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﻛﯧﺮەﻙ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻳﯧﯖﻰ ﻛﯩﻴﯩﻢ ﻛﯩﻴﮕﻪﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ‪:‬‬

‫‪77‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻴﻪ ﹶﺍ ﹶ‬ ‫ﺍﳊ ﹾﻤﺪﹸ ﹶﺍﻧ ﹶﹾﺖ ﹶﻛ ﹶﺴ ﹾﻮ ﹶﺗﻨﹺ ﹺ‬ ‫ﹶﺍﻟ ﹶﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬ ‫ﲑ ﹺﻩ ﹶﻭ ﹶﺧ ﹾ ﹺ‬ ‫ﺳﺄ ﹸﻟ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﺧ ﹾ ﹺ‬ ‫ﲑ ﹶﻣﺎ ﹸﺻﻨﹺ ﹶﻊ ﹶﻟ ﹸﻪ‬ ‫ﹶﻭ ﹶﺍ ﹸﻋ ﹸ‬ ‫ﴍ ﹺﻩ ﹶﻭ ﹶ ﱢ‬ ‫ﻮﺫ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶ ﱢ‬ ‫ﴍ ﹶﻣﺎ ﹸﺻﻨﹺ ﹶﻊ ﹶﻟ ﹸﻪ‬

‫»ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﻛﯜچ‪-‬ﻗﯘۋۋﯨﺘﯩﻢ ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﯩﻤﯘ ﺑﯘﻧﻰ ﻣﺎﯕﺎ ﻛﯩﻴﺪۈﺭﮔﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻫﻪﻣﺪۇ‪-‬‬ ‫ﺳﺎﻧﺎ ﺋﯧﻴﺘﯩﻤﻪﻥ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫﯩﻢ! ﺳﻪﻧﺪﯨﻦ ﺑﯘ ﻛﯩﻴﯩﻤﻨﯩﯔ ۋە ﺋﯘ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐﺎﻥ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﯩﺸﻨﯩﯔ‬ ‫ﺑﻪﺭﯨﻜﯩﺘﯩﻨﻰ ﺗﯩﻠﻪﻳﻤﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﻛﯩﻴﯩﻤﻨﯩﯔ ۋە ﺋﯘ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐﺎﻥ ﻧﺎﭼﺎﺭ ﺋﯩﺸﻨﯩﯔ ﺷﻪﺭﺭﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﺳﺎﯕﺎ ﺳﯧﻐﯩﻨﯩﭗ ﭘﺎﻧﺎﻫ ﺗﯩﻠﻪﻳﻤﻪﻥ‪)...‬ﺋﻪﺑﯘﺩﺍۋۇﺩ‪» ،‬ﻟﯩﺒﺎﺱ«‪١ ،‬؛ ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» ،‬ﻟﯩﺒﺎﺱ«‪ (٢٩ ،‬ﺩەپ‬ ‫ﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭﺍﺯﯨﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﺎﺭﺯۇ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﻛﯚﺭەﯕﻠﻪﺵ‪ ،‬ﻣﻪﻏﺮۇﺭﻟﯩﻨﯩﺶ ۋە ﻛﯚﺯ‪-‬ﻛﯚﺯ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻣﻪﻗﺴﯩﺘﯩﺪە ﻛﯩﻴﯩﻢ‬ ‫ﻛﯩﻴﮕﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﻰ ﺷﻪﺭﻣﻪﻧﺪە ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺭەﺯﯨﻠﻠﯩﻚ ﻛﯩﻴﯩﻤﻰ ﻛﯩﻴﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯜﻣﻤﯩﺘﯩﻨﻰ ﺟﻪﻫﻪﻧﻨﻪﻡ ﺋﻮﺗﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺋﺎﮔﺎﻫﻼﻧﺪۇﺭﻏﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯚﺭپ‪-‬ﺋﺎﺩەﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﻗﻮﭘﺎﻝ ۋە ﺳﻪﺕ ﮔﻪﭘﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺗﻮﺳﻘﺎﻥ ۋە‪:‬‬ ‫»ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﻰ ﻣﯚﻣﯩﻦ ﺑﻪﻧﺪﯨﻨﯩﯔ ﺗﺎﺭﺍﺯﯨﺴﯩﺪﺍ ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﻪﺧﻼﻗﺘﯩﻨﻤﯘ ﺑﻪﻛﺮەﻙ‬ ‫ﺋﯧﻐﯩﺮ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﻳﻮﻕ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﻧﺎﭼﺎﺭ ﻗﯧﻠﯩﻘﻼﺭ ۋە ﺳﻪﺕ ﮔﻪپ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻧﻪﭘﺮەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» ،‬ﺑﯩﺮﺭ«‪(٦١ ،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯩﻼﻟﻰ ﻫﻪﺑﻪﺷﯩﮕﻪ »ﻗﺎﺭﺍ ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ« ﺩﯦﮕﻪﻥ‬ ‫ﺋﻪﺑﯘﺯەﺭ ﻏﯩﻔﺎﺭﯨﻐﺎ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺋﻪﺑﯘﺯەﺭ! ﺋﻪﺳﻠﯩﺪە ﺳﻪﻥ ﺟﺎﻫﯩﻠﯩﻴﻪﺕ ﺩەۋﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﺩەﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺳﺎﻗﻼپ‬‫ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﯩﻜﻪﻧﺴﻪﻥ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» ،‬ﺋﯩﻤﺎﻥ«‪ (٢٢ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺑﯘ‬ ‫ﺗﻪﻧﻘﯩﺪﯨﻨﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﻪﺑﯘﺯەﺭ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺑﯧﺸﯩﻨﻰ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻗﻮﻳﯘپ‪:‬‬ ‫ﺋﻪﻱ ﺑﯩﻼﻝ! ﺳﻪﻥ ﺑﯧﺸﯩﻤﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﺩەﺳﺴﻪپ ﻣﺎﯕﻤﯩﻐﯘﭼﻪ ﺑﯧﺸﯩﻤﻨﻰ ﻳﻪﺭﺩﯨﻦ‬‫ﺋﺎﻟﻤﺎﻳﻤﻪﻥ!‪ -...‬ﺩەپ ﻳﺎﻟﯟۇﺭۇپ‪ ،‬ﺋﻪﺩەﺑﺴﯩﺰ ﮔﯧﭙﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﻪﭼﯜﺭۈﻡ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻧﺎﺯﺍﻛﻪﺗﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﯩﻬﻤﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺷﻪﺧﺴﻪﻥ‬ ‫ﺋﯚﺯﻯ ﺗﺎﻣﺎﻕ ﺗﻮﺷﯘپ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﻖ ﭼﺎﻏﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﻤﻨﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﯩﻨﻰ ﺋﺎﻏﺮﯨﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﭼﺎﺧﭽﺎﻕ ﻳﺎﻛﻰ‬ ‫ﮔﻪپ‪-‬ﺳﯚﺯ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﺎﻗﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﯧﻘﯩﺮﻻﺭﻏﺎ‪ ،‬ﺋﯩﮕﻪ‪-‬ﭼﺎﻗﯩﺴﯩﺰ ﻳﯧﺘﯩﻢ‪-‬ﻳﻮﻗﺴﯘﻟﻼﺭﻏﺎ ۋە‬ ‫ﺗﯘﻝ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻏﺎ ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ۋە ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﻮﻟﯩﻨﻰ ﺋﯘﺯﯨﺘﯩﭗ ﺗﻮﻧﯘﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﻧﺎﻓﺎﻗﺎﺕ«‪،‬‬ ‫‪١‬؛ ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﺯۈﻫﺪ« ‪((٤٢-٤١‬‬

‫ﺋﻪﻧﻪﺱ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬

‫‪78‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫»ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺋﻮﻥ ﻳﯩﻞ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﺪﯨﻢ‪ .‬ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻤﺪﯨﻦ‬ ‫ﻗﯘﺳﯘﺭ ﺗﯧﭙﯩﭗ ﺑﯩﺮەﺭ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ »ﺑﯘ ﺋﯩﺸﻨﻰ ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺴﻪﻥ؟!« ﺩﯦﮕﻪﻥ‬ ‫ﺳﯚﺯﻧﻰ ﺩەپ ﺑﺎﻗﻤﯩﺪﻯ‪) .‬ﺋﻪﺑﯘﺩﺍۋۇﺩ‪» ،‬ﺋﻪﺩەﺏ«‪( ١،‬‬

‫ ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯜ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﯩﺘﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻧﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﺪە ﻳﯜﺯﯨﺪە ﻛﯚﻟﻜﻪ ۋە ﺳﯚﻳﮕﯜ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﺴﻰ ﺟﯩﻠﯟە ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﯘﭼﯩﻘﯩﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﯘﺯۇپ‪،‬‬ ‫ﻣﯩﻬﺮﯨﺒﺎﻧﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯚﻳﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﺎﻟﯩﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﭼﺮﺍﺷﻘﺎﻧﺪﺍ ﺳﺎﻻﻡ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻧﻰ ﺑﻪﻙ‬ ‫ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭەﺗﺘﻰ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﭘﺎﺕ‪-‬ﭘﺎﺕ ﭼﺎﻗﭽﺎﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻗﻮﻳﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﻳﯜﮔﺮەﺷﺘﻪ‬ ‫ﻣﯘﺳﺎﺑﯩﻘﯩﻠﯩﺸﯩﭗ ﺋﻮﻳﻨﺎۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻧﻰ ﻛﯚﺭۈپ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﺑﯩﻠﻠﻪ‬ ‫ﻳﯜﮔﯜﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫»ﺭەﻫﻤﻪﺗﻪﻥ ﻟﯩﻞ‪-‬ﺋﺎﻟﻪﻣﯩﻴﻦ« )ﺋﺎﻟﻪﻣﻠﻪﺭﮔﻪ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻥ(‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺗﯚﮔﯩﺴﯩﮕﻪ ﻣﯩﻨﯩﭗ ﻣﯧﯖﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭ ﺋﯘﭼﺮﺍپ ﻗﺎﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﯩﻨﻰ‬ ‫ﺧﻮﺵ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﯜﮔﯩﺴﯩﮕﻪ ﻣﯩﻨﺪۈﺭەﺗﺘﻰ‪ ،‬ﻗﯩﺰﻏﯩﻦ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯘ‬ ‫ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﯩﺘﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﻪﻧﻪﺱ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﻰ ۋە ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﯨﻨﻤﯘ ﺑﻪﻛﺮەﻙ ﻛﯚﻳﯜﻧﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺸﻰ ﻛﯚﺭﻣﯩﺪﯨﻢ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﺎﻧﯩﯔ ﺭﯨﯟﺍﻳﯩﺘﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻧﻪۋﺭﯨﺴﯩﻨﻰ ﺳﯚﻳﯜپ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺑﻪﺩەۋﻯ ﺋﯘﻧﻰ ﻛﯚﺭﮔﯩﻠﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﺩەۋﻯ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻧﻰ ﺳﯚﻳﯜۋﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ‬ ‫ﺗﻪﺋﻪﺟﺠﯜﺑﻠﯩﻨﯩﭗ‪:‬‬ ‫ ﺋﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ﺳﯩﺰ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﯖﯩﺰﻧﻰ ﺑﯘﻧﭽﯩﯟﯨﻼ ﺳﯚﻳﻪﻣﺴﯩﺰ؟ ﺑﯩﺰ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ‬‫ﻗﻮﭼﯩﻘﯩﻤﯩﺰﻏﺎ ﺋﺎﻟﻤﺎﻳﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺳﯚﻳﻤﻪﻳﻤﯩﺰ‪ - .‬ﺩﯦﮕﻪﻧﺪە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ‪:‬‬ ‫ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﯧﻨﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﯜﯕﺪﯨﻦ ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺗﻨﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﯟەﺗﻜﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻣﻪﻥ‬‫ﻧﯧﻤﯩﻤﯘ ﻗﯩﻼﻻﻳﺘﺘﯩﻢ؟! ‪ -‬ﺩﯦﮕﻪﻥ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪»،‬ﺋﻪﺩەﺏ«‪(٢٢،‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺭﺩە ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻏﺎ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﺋﯩﺴﻼﻣﺪﯨﻜﻰ ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﻧﯧﻤﯩﺪﯦﮕﻪﻥ‬ ‫ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻥ‪-‬ﻫﻪ!‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺗﯩﺰﯨﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﺋﯘﺳﺎﻣﻪ ﺑﯩﻦ ﺯەﻳﺪﻧﻰ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺗﯩﺰﯨﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﻧﻪۋﺭﯨﺴﻰ ﻫﻪﺳﻪﻥ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘﻧﻰ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﯘﺯۇپ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ‬ ‫ﺑﺎﻏﺮﯨﻐﺎ ﺑﺎﺳﻘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪:‬‬

‫‪79‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫»ﺋﺎﻟﻼﻫﯩﻢ! ﺑﯘﻻﺭﻏﺎ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ۋە ﺳﺎﺋﺎﺩەﺕ ﺋﯩﻬﺴﺎﻥ ﻗﯩﻞ! ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻣﻪﻥ ﺑﯘﻻﺭﻏﺎ‬ ‫ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ۋە ﺳﺎﺋﺎﺩەﺕ ﺗﯩﻠﻪﻳﻤﻪﻥ‪) «...‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» ،‬ﺋﻪﺩەﺏ«‪-١٨،‬ﺑﻪﺕ؛ ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» ،‬ﺋﻪﺩەﺏ«‪-،‬‬ ‫‪٦٤‬ﺑﻪﺕ( ﺩەپ ﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ۋە ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻏﺎ ﺑﻪﺩﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﻣﻪﻧﺌﻰ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ‬

‫ﻛﯚﯕﻠﯩﺪﯨﻜﻰ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﺳﯚﻳﮕﯜ‪-‬ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ۋە ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺗﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﻜﺎﺳﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﺎﻟﯩﺴﻰ ﻳﯩﻐﻼپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﻗﯩﻴﯩﻦ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﺪﺍ ﻗﺎﻟﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻰ ۋە‬ ‫ﺑﺎﻟﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﺗﯩﺰﺭەﻙ ﺑﯧﺮﯨﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻧﺎﻣﺎﺯﺩﺍ ﻗﯩﺮﺍﺋﻪﺗﻨﻰ ﻗﯩﺴﻘﺎ ﺋﻮﻗﯩﻐﺎﻥ‪ .‬ﻛﯧﭽﻪ‪-‬‬ ‫ﻛﯧﭽﯩﻠﻪپ ﺋﯜﻣﻤﯩﺘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﯚﺯﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻳﺎﺷﻼﺭ ﺗﯚﻛﯜپ ﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺋﯚﻣﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺟﻪﻫﻪﻧﻨﻪﻣﺪﯨﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﯘﺷﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭘﯩﺪﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬‬ ‫ﺷﻪﭘﻘﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﺴﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻣﻪﺭﻫﻪﻣﯩﺘﻰ ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻼﺭﻏﯩﻤﯘ ﺗﻪۋە ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﯘﭼﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﭼﻮڭ ﻏﯧﻤﻰ ﺗﯚﻟﯩﻴﻪﻟﻤﻪﻱ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﻗﻪﺭﺯﻯ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﯧﻴﯩﺖ ﻧﺎﻣﯩﺰﻯ ﺋﻮﻗﯘﺵ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﻣﯧﻴﯩﺘﻨﯩﯔ ﻗﻪﺭﺯﻯ ﺑﺎﺭ ﻳﻮﻗﻠﯘﻗﯩﻨﻰ‬ ‫ﺳﻮﺭﺍﻳﺘﺘﻰ ﻗﻪﺭﺯﻯ ﺗﯚﻟﯩﻨﯩﭗ ﺑﻮﻟﻐﯘﭼﻪ ﻣﯧﻴﯩﺖ ﻧﺎﻣﯩﺰﻯ ﺋﻮﻗﯘﺷﻨﻰ ﻛﯧﭽﯩﻜﺘﯜﺭەﺗﺘﻰ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪:‬‬ ‫»ﻓﻪﺭﺍﺋﯩﺰ«‪٢٥ ،١٥ ،٤ ،‬؛ ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﻓﻪﺭﺍﺋﯩﺰ«‪١٤ ،‬؛ ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﺟﻪﻧﺎﺋﯩﺰ«‪١٠٦٩\٦٩ ،‬؛ ﻧﻪﺳﺎﺋﻰ‪:‬‬ ‫»ﺟﻪﻧﺎﺋﯩﺰ«‪(٦٧ ،‬‬

‫ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﯘﭼﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﮔﻪﺩﯨﻨﯩﺪە ﻗﻪﺭﺯﻯ ﺑﺎﺭ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻗﻪۋﺭﯨﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﻛﯧﺘﯩﺸﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﻪﻧﺪﯨﺸﻪ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯘ ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ۋە‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﻯ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪﭘﯘﭼﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﯨﺪۇ‪ .‬ﺑﻪﻧﺪە ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻘﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ‬ ‫ﭘﯘﺷﺎﻳﻤﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﻪۋﺑﻪ ﻗﯩﻠﺴﺎ‪ ،‬ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺗﻪۋﺑﯩﺴﯩﻨﻰ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻛﯧﭙﯩﻞ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪﯨﻤﯘ ﺋﯚﺯﻯ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺋﻪﭘﯘﭼﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪﭘﯘﭼﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪﺏ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﭘﯘﻏﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﺸﻨﯩﯔ ﺷﻪﺭﺗﻰ ﭘﯘﺷﺎﻳﻤﺎﻧﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﻪﻣﯩﺮﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕ ۋە‬ ‫ﻫﺎﺭﺍﻡ ﺋﯩﺸﻼﺭﺩﯨﻦ ﻳﯩﺮﺍﻕ ﺗﯘﺭۇﺷﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﻪﭘﯘﭼﺎﻧﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﻣﯩﺴﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﺍ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﻫﯜﺩەﻳﺒﯩﻴﻪﺩە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ ﻗﻪﺳﺘﻠﻪپ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭۈﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﻮﺷﯘﻥ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ۋە ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﻗﻮﻟﻐﺎ ﭼﯜﺷﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﻤﯘ ﺋﻪﭘﯘ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﯟەﺗﺘﻰ‪) .‬ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﺟﯩﻬﺎﺩ«‪(١٣٣-١٣٢ ،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﻣﯘﻧﺎﭘﯩﻖ ﻟﻪﺑﯩﺪ ﺳﯩﻬﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻛﯧﺴﻪﻝ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﻐﺎ‪ ،‬ﺋﺎﺯﺍپ‬ ‫ﭼﯧﻜﯩﺸﯩﮕﻪ ﺳﻪۋەﭘﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻟﻪﺑﯩﺪ ۋە ﺋﯘﻧﻰ ﺑﯘﻧﻰ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻗﯘﺗﺮﺍﺗﻘﯘﭼﯩﻼﺭﺩﯨﻦ‬

‫‪80‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ۋەﻫﻴﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺧﻪۋەﺭﺩﺍﺭ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯘﻧﻰ ﻟﻪﺑﯩﺪﻧﯩﯔ‬ ‫ﻳﯜﺯﯨﮕﻪ ﺳﺎﻟﻤﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺳﯜﺭۈﺷﺘﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﻪﻳﯩﭙﻠﻪﭘﻤﯘ ﻳﯜﺭﻣﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﺟﯧﻨﯩﻐﺎ‬ ‫ﻗﻪﺳﺖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻟﻪﺑﯩﺪ ۋە ﺋﯘ ﻣﻪﻧﺴﯘپ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻪﻧﻰ ﺯۇﺭﺍﻳﻖ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﻫﯧﭽﻜﯩﻤﻨﻰ‬ ‫‪١٣‬‬ ‫ﺟﺎﺯﺍﻟﯩﻤﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺋﺎﻧﯩﻤﯩﺰ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ﺳﯩﻬﯩﺮ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﺧﻪﻟﻘﻰ ﺋﺎﻟﻪﻣﮕﻪ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ‪،‬‬‫ﺭەﺳﯟﺍﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ﻗﯩﻠﺴﺎڭ ﺑﻮﻟﻤﺎﻣﺪۇ؟ ‪ -‬ﺩﯦﮕﻪﻧﺪە‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪:‬‬ ‫ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻ ﻣﺎﯕﺎ ﺷﯩﭙﺎ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻳﺎﻣﺎﻧﻠﯩﻘﻨﯩﯔ‬‫ﺗﺎﺭﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﻪﺳﻜﯩﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺧﺎﻟﯩﻤﺎﻳﻤﻪﻥ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺋﻪﺩەﺏ«‪(٥٦ ،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﻳﺎﻣﺎﻧﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﺟﺎﺯﺍﻻﺷﻘﺎ ﻛﯜﭼﻰ ﻳﻪﺗﻜﻪﻥ‬ ‫ﺗﻮﺭۇﻏﻠﯘﻕ‪ ،‬ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺑﯩﺮەﺭ ﺋﯩﻤﺎ‪-‬ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﺟﯩﻨﺎﻳﯩﺘﯩﻨﻰ ﻳﯜﺯﯨﮕﻪ‬ ‫ﺳﺎﻟﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﻳﺎﻛﻰ ﻛﺎﭘﯩﺮ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﻣﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﻨﻰ ﻫﻪﺭﮔﯩﺰ ﺧﺎﻟﯩﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ‬ ‫ﺋﻪﺩەپ ۋە ﻧﺎﺯﺍﻛﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺧﻪﻳﺒﻪﺭ ﻓﻪﺗﻬﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯧﺸﯩﻐﺎ ﺯەﻫﻪﺭ ﺳﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯩﺮ ﻗﻮﺷﯘﻕ ﻳﻪﭘﻼ ﺯەﻫﻪﺭ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﻫﯘﺩﻯ ﺋﺎﻳﺎﻟﻤﯘ ﺗﺎﻣﺎﻗﻘﺎ ﺯەﻫﻪﺭ ﺳﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍپ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯘ ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﻰ ﻳﻪﻧﯩﻼ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻫﺎﻣﺎﻣﻪ ﺋﯩﺴﯩﻤﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻡ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﻣﻪﻛﻜﻪ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺗﯩﺠﺎﺭەﺕ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﯩﻨﻰ ﺋﯜﺯﮔﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻛﻜﯩﻠﯩﻜﻠﻪﺭ ﺟﯩﺪﯨﻴﻠﯩﺸﯩﭗ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﻣﯘﺭﺍﺟﯩﺌﻪﺕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻫﺎﻣﺎﻣﻪﮔﻪ‬ ‫ﻣﻪﻛﺘﯘپ ﻳﯧﺰﯨﭗ‪ ،‬ﺗﯩﺠﺎﺭەﺕ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﯩﻨﻰ ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷﺘﯘﺭۇﺷﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﺘﻰ‪ .‬ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﯘ ﻣﯜﺷﺮﯨﻜﻼﺭ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺋﯜچ ﻳﯩﻞ ﺋﺎچ ﻗﻮﻳﯘپ ﻗﯩﻴﻨﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯘﻧﻰ ﺑﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭۇپ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻫﻪﺗﺘﺎ ﻫﯩﺠﺮەﺗﻨﯩﯔ ‪-٧‬ﻳﯩﻠﻰ ﺧﻪﻳﺒﻪﺭ ﻓﻪﺗﻬﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‬ ‫ﻗﻮﺭﻏﺎﻗﭽﯩﻠﯩﻖ ۋە ﺋﺎﭼﻠﯩﻖ ﺋﺎﭘﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﯘﭼﺮﯨﻐﺎﻥ ﻣﻪﻛﻜﻪ ﺧﻪﻟﻘﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ‪ ،‬ﺋﺎﺭﭘﺎ ۋە ﻫﻪﺭ‬ ‫ﺧﯩﻞ ﻳﯧﻤﻪﻛﻠﯩﻜﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﻪۋەﺗﯩﭗ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﺑﯘ ﺳﻮﻓﻴﺎﻥ‪:‬‬ ‫»‪ -‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﯨﺸﯩﻤﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﯩﻨﻰ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻼﻧﺪۇﺭﻏﺎﻱ! ﭼﯜﻧﻜﻰ‬ ‫ﺋﯘ ﺋﯘﺭۇﻕ‪-‬ﺗﯘﻗﻘﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻖ ﺑﯘﺭﭼﯩﻨﻰ ﺋﻮﺑﺪﺍﻥ ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﺪﻯ! « ﺩﯦﻴﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﻣﻨﯘﻧﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﺪﻯ‪) .‬ﻳﺎﺋﻘﯘﺑﻰ‪-٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٥٦،‬‬ ‫‪ .١٣‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺗﯩﺒﺒﻰ«‪٤٩-٤٧ ،‬؛ ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﺳﺎﻻﻡ«‪٤٣ ،‬؛ ﻧﻪﺳﺎﺋﻰ‪» :‬ﺗﺎﻫﺮﯨﻢ«‪.٢٠ ،‬‬

‫‪81‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﻪﺧﻼﻕ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﻛﯚﯕﻠﻰ ﻳﯘﻣﺸﯩﻐﺎﻥ ﻣﻪﻛﻜﻪ ﺧﻪﻟﻘﻰ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺗﺎﻣﺎﻣﻪﻥ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻮﻫﻮﺩ ﺋﯘﺭۇﺷﯩﺪﺍ ﺗﺎﻏﯩﺴﻰ ﻫﻪﻣﺰﯨﻨﯩﯔ ﻗﺎﺭﻧﯩﻨﻰ ﻳﯧﺮﯨﭗ ﻳﯜﺭﯨﻜﯩﻨﻰ ﺳﯘﻏﯘﺭۇپ ﺋﯧﻠﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﭼﺎﻳﻨﺎپ ﺗﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻥ ﻫﯩﻨﺪﻧﻰ ﻣﻪﻛﻜﯩﻨﯩﯔ ﻓﻪﺗﻬﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ ﭼﯧﻐﯩﺪﺍ‬ ‫ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻫﯩﻨﺪ ﺑﻪﻳﺌﻪﺕ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻫﯘﺯۇﺭﯨﻐﺎ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺗﻮﻧﯘﺷﻠﯩﺮﯨﻢ ﺗﻮﻧﯘﻳﺎﻟﻤﯩﺴﯘﻥ ﺩەپ ﻳﯜﺯﯨﻨﻰ ﺭﻭﻣﺎﻝ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻮﺭﯨﯟﺍﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻛﯩﻴﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﻟﻤﺎﺷﺘﯘﺭﻏﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﻟﺘﯜﺭۈﻟﯜﺷﺘﯩﻦ ﻗﻮﺭﻗﺎﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﯨﻦ ﻳﯩﺮﺍﻗﺘﺎ ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﻤﺎﻱ ﺟﯩﻤﺠﯩﺖ‬ ‫ﺗﯘﺭۇۋﺍﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻫﯩﻨﺪ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻫﻪﻣﺪۇ ﺋﯧﻴﺘﯩﻤﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯚﺯﻯ ﺧﺎﻻپ ﺗﺎﻟﻠﯩﻐﺎﻥ ﺩﯨﻨﻨﻰ‬‫ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﺳﯧﻨﯩﯔ ﺭەﻫﻤﯩﺘﯩﯔ ﻣﺎﯕﯩﻤﯘ ﻧﯧﺴﯩﭗ ﺑﻮﻟﻐﯘﺳﻰ‪ .‬ﻣﻪﻥ‬ ‫ﻫﺎﺯﯨﺮ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﺎﻟﻤﻪﻥ‪ – .‬ﺩەپ ﻳﯜﺯﯨﻨﻰ ﺋﯧﭽﯩﭗ‪:‬‬ ‫ ﻣﻪﻥ ﻫﯩﻨﺪ ﺑﯩﻨﺘﻰ ﺋﯘﺗﺒﻪ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯚﺗﻤﯜﺷﺘﯩﻜﻰ ﮔﯘﻧﺎﻫﻼﺭﻧﻰ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺳﻪﻧﻤﯘ‬‫ﻣﯧﻨﻰ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﻐﯩﻨﻜﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻤﯘ ﺳﯧﻨﻰ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﺴﯘﻥ! – ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺗﻪﺑﻪﺳﺴﯘﻡ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻫﯩﻨﺪﯨﻨﻰ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﭗ‪:‬‬ ‫ ﺩﯦﻤﻪﻙ ﺳﻪﻥ ﻫﯩﻨﺪ ﺑﯩﻨﺘﻰ ﺋﯘﺗﺒﻪ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻤﯘ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ﻫﯩﻨﺪ‪:‬‬‫ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ! – ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬‫ ﻣﻪﺭﻫﺎﺑﺎ! ﺧﻮﺵ ﻛﻪﭘﺴﻪﻥ! – ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﻫﯩﻨﺪ‪:‬‬‫ ۋﺍﻟﻼﻫﻰ‪ ،‬ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ﺗﯘﻧﯘﮔﯜﻥ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪە ﺳﻪﻥ ۋە ﻳﯧﻘﯩﻨﻠﯩﺮﯨﯖﻨﯩﯔ‬‫ﺳﺎﻧﯩﭽﯩﻠﯩﻚ ﻳﺎﻣﺎﻥ ﻛﯜﻧﮕﻪ ﻗﯧﻠﯩﺸﯩﯖﻨﻰ ۋە ﻫﺎﻗﺎﺭەﺗﻜﻪ ﺋﯘﭼﺮﯨﺸﯩﯖﻨﻰ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ ﺋﺎﺭﺯۇ‬ ‫ﻗﯩﻼﺗﺘﯩﻢ‪ .‬ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺳﯧﻨﯩﯔ ۋە ﻳﯧﻘﯩﻨﻠﯩﺮﯨﯖﻨﯩﯔ ﺳﺎﻧﯩﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﯩﺰﺯەﺕ ۋە ﺷﻪﺭەﭘﻜﻪ‬ ‫ﻧﺎﺋﯩﻞ ﺑﻮﻟﯘﺷﯘﯕﻨﻰ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫ ﺳﯧﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﯔ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﯜﭼﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ۋﺍﻗﯩﺌﺎﺩﻯ‪-٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٨٥٠ ،‬؛‬‫ﺗﻪﺑﻪﺭﻯ‪-٢٨ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٩٩ ،‬؛ ﺯەﻣﻪﺧﺸﻪﺭﻯ‪-٦ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪١٠٧ ،‬؛ ﺩﯨﻴﺎﺭﺑﻪﻛﺮﻯ‪-٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٨٩ ،‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻛﻪﻟﯩﻤﻪﺋﻰ‪-‬ﺗﻪۋﻫﯩﺪﻧﯩﯔ ﺷﺎﻧﻰ ﻫﯚﺭﻣﯩﺘﻰ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻫﯩﻨﺪﻧﻰ ۋە ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﻣﻪﻛﻜﯩﻨﯩﯔ ﻓﻪﺗﻬﻰ ﻛﯜﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﻧﯧﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ‬ ‫ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺋﻪﻧﺪﯨﺸﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﺭﺍپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﻣﻪﻛﻜﻪ ﺧﻪﻟﻘﯩﺪﯨﻦ‪:‬‬

‫‪82‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ ﺋﻰ ﻗﯘﺭەﻳﺸﻠﻪﺭ‪ ،‬ﻫﺎﺯﯨﺮ ﺳﯩﻠﻪﺭ ﻣﯧﻨﻰ ﻧﯧﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ ﺩەپ ﺋﻮﻳﻼۋﺍﺗﯩﺴﯩﻠﻪﺭ؟ ‪ -‬ﺩەپ‬‫ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ﻗﯘﺭەﻳﺸﻠﻪﺭ‪:‬‬ ‫ ﺑﯩﺰ ﺳﯧﻨﯩﯔ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﯖﻨﻰ ﺋﯜﻣﯩﺖ ﻗﯩﻠﯩﭗ »ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺴﻪﻥ«‬‫ﺩەﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺳﻪﻥ ﻣﻪﺭﺕ ۋە ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﯨﺸﯩﻤﯩﺰﺳﻪﻥ‪ .‬ﻣﻪﺭﺕ ۋە ﻳﺎﺧﺸﻰ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﯨﺸﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﯩﺴﻪﻥ!‪- ...‬ﺩﯦﻴﯩﺸﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫ ﻣﻪﻧﻤﯘ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻳﯜﺳﯜپ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺩﯦﮕﻪﻧﺪەﻙ »ﺑﯜﮔﯜﻥ‬‫ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﻪﻳﯩﭙﻠﯩﻤﻪﻳﻤﻪﻥ« ﺩەﻳﻤﻪﻥ‪ .‬ﻛﯧﺘﯩﯖﻼﺭ !ﻫﻪﻣﻤﯩﯖﻼﺭ ﺋﺎﺯﺍﺕ!‪- ...‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺧﯩﺘﺎﺑﯩﺪﺍ‪:‬‬ ‫ ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﻛﯜﻧﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻗﯘﺭەﻳﺸﻨﻰ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬‫ﻛﯜﭼﻠﻪﻧﺪۈﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻛﯜﻧﯩﺪۇﺭ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﻛﻜﯩﻠﯩﻜﻠﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻪﻳﺌﻪﺕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻛﯜﭼﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻳﯧﺘﯩﺸﯩﭽﻪ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ۋە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﻣﯩﺮ‪-‬ﭘﻪﺭﻣﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە‬ ‫ۋەﺩە ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﻪﺳﻨﺎﺩﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺗﺎﻏﯩﺴﻰ ﺋﺎﺑﺒﺎﺳﻘﺎ‪:‬‬ ‫ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﯨﺸﯩﯔ ﺋﻪﺑﯘ ﻟﻪﻫﻪﺑﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺋﯘﺗﺒﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﺋﺎﺗﺘﯩﺐ ﻧﻪﺩە؟‬‫ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻛﯚﺭﻣﯩﺪﯨﻤﻐﯘ؟ ‪ -‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺑﺒﺎﺱ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ‪:‬‬ ‫ ﻫﻪﺭ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻗﯘﺭەﻳﺶ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻳﯩﺮﺍﻗﻘﺎ ﻗﯧﭽﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪.‬‬‫– ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺗﯧﭙﯩﭗ ﻳﯧﻨﯩﻤﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﯩﻦ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬‫ﺋﺎﺑﺒﺎﺱ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺋﯘﻟﯩﻘﯩﻐﺎ ﻣﯧﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﯩﺰﺩەپ ﻣﺎﯕﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ‬ ‫ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ ﭼﯧﻐﯩﺪﺍ‪:‬‬ ‫ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﯟﺍﺗﯩﺪۇ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬‫ﺋﯘﻻﺭ ﺩەﺭﻫﺎﻝ ﺋﯧﺘﯩﻐﺎ ﻣﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺑﺒﺎﺱ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻐﺎ‬ ‫ﻛﻪﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﯩﺴﻼﻣﻐﺎ ﺩەۋەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻧﻼ ﺩەﺭﻫﺎﻝ‬ ‫ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺴﻼﻣﻐﺎ ﻛﯩﺮﮔﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﺑﻪﻙ ﺧﯘﺷﺎﻝ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﺪﯨﻦ ﺗﯘﺗﯘپ ﻣﯜﻟﺘﻪﺯەﻣﮕﻪ‪ ١٤‬ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﺯۇﻥ‬ ‫ﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻗﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻳﯜﺯﯨﺪە ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻖ ﻧﯘﺭﻟﯩﺮﻯ ﭘﺎﺭﻻپ‬ ‫ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫‪ .١٤‬ﻣﯜﻟﺘﻪﺯەﻡ‪ :‬ﻛﻪﺑﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺸﯩﮕﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻫﻪﺟﻪﺭ‪-‬ﺋﻪﺳﯟەﺩ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻳﻪﺭ‪.‬‬

‫‪83‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺑﺒﺎﺱ ﺭەﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﯧﻨﻰ ﺷﺎﺩﯨﻤﺎﻥ ﻗﯩﻠﺴﯘﻥ! ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﻳﯜﺯۈﯕﺪە ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻖ‬‫ﺋﺎﻻﻣﯩﺘﻰ ﻛﯚﺭۈۋﺍﺗﯩﻤﻪﻥ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪:‬‬ ‫ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ! ﺭەﺑﺒﯩﻤﺪﯨﻦ ﺗﺎﻏﺎﻣﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﯘﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻣﻪﻥ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻨﻰ‬‫ﺗﯩﻠﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﺗﯩﻠﯩﮕﯩﻤﻨﻰ ﺋﯩﺠﺎﺑﻪﺕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪) .‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺳﺎﺋﺎﺩ‪-٤ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٦٠ ،‬؛ ﺳﯘﻳﯘﺗﻰ‪» :‬ﻫﺎﺳﺎﺋﯩﺴﯜﻝ‪-‬‬ ‫ﻛﯜﺑﺮﺍ«‪-٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٨٢ ،‬؛ ﻫﺎﻟﻪﺑﻰ‪» :‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯘﻝ‪-‬ﺋﯘﻳﯘﻥ«‪-٣ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٤٨ ،‬‬

‫ﺋﻪﺑﯘ ﻟﻪﻫﻪﺏ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﻮﻏﯘﻟﻠﯩﺮﻯ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﻪﺷﻪﺩﺩﻯ ﺩۈﺷﻤﻪﻧﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﻪﺳﻜﯩﻠﯩﻜﻰ ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻛﻪﻟﯩﻤﻪﺋﻰ‪-‬‬ ‫ﺗﻪۋﻫﯩﺪ ﻫﯚﺭﻣﯩﺘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﯩﯟەﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﺑﯘ ﻫﻪﻟﻪپ ﺋﯚﻟﯜﺷﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ‬ ‫ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯘﻧﯩﻤﯘ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ۋە ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ ﺷﺎﺩﻻﻧﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﻪﻗﻠﯩﻤﯩﺰ‬ ‫ﺋﯩﺪﺭﺍﻙ ﻗﯩﻼﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺳﯩﺮﻻﺭ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺑﯘ ﺟﻪﻫﯩﻠﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺋﯩﻜﺮﯨﻤﻪ ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﯩﯔ ﺋﻪﺷﻪﺩﺩﯨﻲ ﺩۈﺷﻤﻪﻧﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻛﻜﻪ ﻓﻪﺗﻬﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﻪﻣﻪﻧﮕﻪ ﻗﯧﭽﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻳﺎﻟﻰ‬ ‫ﺋﯘﻧﻰ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯘﻧﻰ ﻣﻪﻣﻨﯘﻧﯩﻴﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯜﺗﯩﯟﯦﻠﯩﭗ‪:‬‬ ‫ ﺧﻮﺵ ﻛﻪﻟﺪﯨﯔ! ﺋﻪﻱ ﻗﺎﭼﻘﯘﻥ ﭼﻪۋەﻧﺪﺍﺯ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ ۋە ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‬‫ﺋﻪﺳﻜﯩﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻳﯜﺯﯨﮕﻪ ﺳﺎﻟﻤﺎﻱ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺑﺒﺎﺭ ﺑﯩﻦ ﺋﻪﺳﯟەﺩﻣﯘ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩۈﺷﻤﯩﻨﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ‬ ‫ﻗﯩﺰﻯ ﺯەﻳﻨﻪپ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﺎ ﻣﻪﻛﻜﯩﺪﯨﻦ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﮕﻪ ﻫﯩﺠﺮەﺕ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ‬ ‫ﺗﯚﮔﻪ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻦ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﭼﯜﺷﯜﺭۈۋەﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﺎﻣﯩﻠﺪﺍﺭ ﺯەﻳﻨﻪپ ﺑﯘ ﺳﻪۋەﺑﺘﯩﻦ‬ ‫ﺋﯧﻐﯩﺮ ﻳﺎﺭﯨﻼﻧﻐﺎﻥ ۋە ﺑﺎﻟﯩﺴﻰ ﭼﯜﺷﯜپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺑﺒﺎﺭ ﺑﯩﻦ ﺋﻪﺳﯟەﺩ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺟﯩﻨﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺳﺎﺩﯨﺮ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻛﻜﯩﻨﯩﯔ ﻓﻪﺗﻬﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‬ ‫ﻗﯧﭽﯩﺸﻨﻰ ﺋﻮﻳﻠﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻣﻪﻗﺴﯩﺪﯨﮕﻪ ﻳﯧﺘﻪﻟﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻫﯘﺯۇﺭﯨﻐﺎ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯘﻧﯩﻤﯘ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﻤﺎﺳﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺟﯩﻜﯩﻠﯩﺪﻯ‪) .‬ۋﺍﻗﯩﺪﻯ‪-٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪،‬‬ ‫‪(٨٥٨-٨٥٧‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﭘﯘﻧﻰ ﺩﻭﺳﺖ ﺗﯘﺗﻘﯩﻦ‪ ،‬ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻘﻘﺎ )ﻳﻪﻧﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺳﯚﺯ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ‪ ،‬ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﯩﺶ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ( ﺑﯘﻳﺮۇﻏﯩﻦ‪ ،‬ﻧﺎﺩﺍﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪڭ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﯩﻦ )ﻳﻪﻧﻰ ﻧﺎﺩﺍﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﯩﻠﻐﯩﻨﯩﻨﻰ‬ ‫ﻗﯩﻠﻤﺎﻱ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻣﯘﻻﻳﯩﻢ ﺑﻮﻟﻐﯩﻦ(‪ «.‬ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ﺋﺎﺋﺮﺍﻑ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٩٩‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫‪84‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ‪» :‬ﺋﺎﻟﻼﻫﯩﻢ‪ ،‬ﺋﯜﻣﻤﯩﺘﯩﻤﻨﻰ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﻐﯩﻦ! ﭼﯜﻧﻜﻰ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪۇ‪ «.‬ﺩەپ ﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪) .‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻣﺎﺟﻪ‪» ،‬ﻣﻪﻧﺎﺳﯩﻚ«‪٥٦ ،‬؛ ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ ﺑﯩﻦ ﻫﻪﻧﺒﻪﻝ‪،‬‬ ‫‪-٤‬ﺟﯩﻠﺪ‪(١٤،‬‬

‫ ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﻪﺧﻼﻗﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺟﺎﻧﻠﯩﻖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺷﻪﺧﺴﯩﻴﯩﺘﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﯨﺘﺎ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺟﯩﻨﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻪﺭەﺩﺩۈﺗﺴﯩﺰ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ‬ ‫ﺋﻮﻣﯘﻣﻨﯩﯔ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﯩﮕﻪ ﺗﺎﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺟﯩﻨﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﺘﻪ ﭼﯩﯔ ﺗﯘﺭۇپ‪ ،‬ﺧﻪﻟﻘﻨﯩﯔ‬ ‫ﻫﻪﻗﻘﯩﻨﻰ ﺋﯩﮕﯩﺴﯩﮕﻪ ﺳﺎﻕ‪-‬ﺳﺎﻻﻣﻪﺕ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﻪﺭﮔﯜﭼﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﺘﺎ ﻫﯧﭽﻜﯩﻢ ﺋﯘﻧﻰ‬ ‫ﺗﻮﺧﺘﯩﺘﺎﻟﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﻪڭ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺳﺎﻫﺎﺑﻪ‬ ‫ﺋﯘﺳﺎﻣﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻧﺎﻣﺪﺍﺭ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻗﯩﺰﻯ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﻛﻪﭼﯜﺭۈﻡ ﺗﯩﻠﻪپ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﻰ ﺋﺎﯕﻼپ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﻰ‬ ‫ﻳﯧﺮﯨﻢ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﭼﯩﺮﺍﻳﻰ ﺳﺎﺭﻏﯩﻴﯩﭗ ﻛﻪﺗﺘﻰ ۋە ﻗﻪﺗﺌﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﺎۋﺍﺯﺩﺍ‪:‬‬ ‫ ﺑﯘ ﺋﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﺋﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻗﯩﺰﯨﻢ ﭘﺎﺗﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻤﯘ ﻗﻮﻟﯩﻨﻰ‬‫ﻛﻪﺳﻜﻪﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﯩﻢ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» ،‬ﻫﯘﺩۇﺩ«‪(١٢ ،‬‬

‫ ‬ ‫ﻫﺎﻳﺎﺕ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﻨﯩﯔ »ﺋﺎﭼﭽﯩﻘﻠﯩﻨﯩﺶ« ﻗﯩﺴﻤﻰ ﺑﯩﺮ ﭘﺎﺟﯩﺌﻪ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﺩەﻫﺸﻪﺗﻠﯩﻚ‬ ‫ﺧﯩﻴﯩﻢ‪-‬ﺧﻪﺗﻪﺭﺩﯨﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﯘﺷﻨﯩﯔ ﭼﺎﺭﯨﺴﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﯩﮕﻪ ﻳﺎﻗﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﺳﻪۋﺭ‪-‬ﺗﺎﻗﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ‪ ،‬ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﻪﺳﻠﻪﺵ‪ ،‬ﺋﺎﭼﭽﯩﻘﻨﯩﯔ ﻛﻪﻳﻨﯩﮕﻪ‬ ‫ﻛﯩﺮﻣﻪﻱ‪ ،‬ﺳﯜﻛﯜﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﺴﯩﺪە ﻳﯧﺘﯩﺸﻜﻪﻥ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻧﻪﭘﺴﻜﻪ‬ ‫ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻠﻪﺭﺩە‪ ،‬ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﯩﮕﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﭘﯩﺪﺍﻛﺎﺭ ۋە ﺋﻪﭘﯘﭼﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻣﺎﺧﺘﯩﺴﺎﻗﻤﯘ ﺋﺎﺯﻟﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﯩﭙﯩﻚ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻣﯩﺴﺎﻝ‪ ،‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﻟﯩﻴﻨﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﺪﯨﻦ ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ﺑﯩﺮ ۋەﻗﻪﺩۇﺭ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﻟﻰ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻳﻮﻟﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﺟﯩﻬﺎﺩﺗﺎ ﺋﺎﻟﺪﯨﻐﺎ ﻗﯧﻠﯩﭻ‬ ‫ﺗﻪﯕﻠﻪپ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺭەﻗﯩﺒﯩﻨﻰ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻳﯩﻘﯩﻠﺪۇﺭﺩﻯ ۋە ﺑﻮﻳﻨﯩﻐﺎ ﻗﯧﻠﯩﭻ ﺗﻪﯕﻠﻪپ‬ ‫ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﻣﻪﻛﭽﻰ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﻟﯜﻡ ﻗﺎﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯩﺮﭘﯩﻚ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﺘﺘﻪ‪ ،‬ﺭەﻗﯩﺒﻰ‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﻟﯩﻨﯩﯔ ﻳﯜﺯﯨﮕﻪ ﺗﯜﻛﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﺭەﻗﯩﺒﯩﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﻳﯩﺮﮔﯩﻨﭻ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﻟﻰ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻗﯧﻠﯩﭽﯩﻨﻰ ﻗﯧﻨﯩﻐﺎ ﺳﺎﻟﺪﻯ‪.‬‬

‫‪85‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯚﻟﯜﻣﺪﯨﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﻐﺎﻥ ﺩۈﺷﻤﻪﻥ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﻟﯩﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﭼﯜﺷﯩﻨﻪﻟﻤﻪﻱ ﻗﻮﺭﻗﯘﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﻟﻰ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘﺩﯨﻦ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ‬ ‫ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﻣﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﯩﯔ ﺳﻪۋەﺑﯩﻨﻰ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﻟﻰ‪:‬‬ ‫ ﺋﻰ ﺋﺎﺩەﻡ‪ ،‬ﺷﯘﻧﻰ ﺑﯩﻠﻜﻰ‪ ،‬ﻣﻪﻥ ﻗﯧﻠﯩﭽﯩﻤﻨﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺭﺍﺯﯨﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬‫ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﯟﺍﺗﺎﺗﺘﯩﻢ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻣﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻗﯘﻟﻰ‪ .‬ﻧﻪﭘﺴﯩﻤﻨﯩﯔ‪ ،‬ﻫﺎۋﺍﻳﻰ‪-‬ﻫﻪۋەﺳﻠﯩﺮﯨﻤﻨﯩﯔ‬ ‫ﻗﯘﻟﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ !‪...‬ﺳﯧﻨﯩﯔ ﺗﯜﻛﯜﺭۈﺷﯜڭ ﻧﻪﭘﺴﯩﻤﮕﻪ ﻫﺎﺭ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﻧﻪﭘﺴﯩﻤﻨﯩﯔ ﺷﻪﺭﺭﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﻗﻮﺭﻗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻢ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻗﯧﻠﯩﭽﯩﻤﻨﻰ ﻗﯧﻨﯩﻐﺎ ﺳﺎﻟﺪﯨﻢ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺭﺍﺯﯨﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ‬ ‫ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﺸﺘﯩﻦ ﻳﯜﺯ ﺋﯚﺭۈﺩۈﻡ‪ .‬ﻧﻪﭘﺴﯩﮕﻪ ﻗﯘﻝ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻼﺭ ﻗﯘﻝ ۋە ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭﺩﯨﻨﻤﯘ ﺑﻪﺗﺘﻪﺭ‬ ‫ﻫﺎﻟﻐﺎ ﭼﯜﺷﯜپ ﻗﺎﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻗﯘﻝ ﺧﯘﺟﺎﻳﯩﻨﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺋﯧﻐﯩﺰ ﺳﯚﺯﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺯﺍﺕ‬ ‫ﺑﻮﻻﻻﻳﺪۇ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻧﻪﭘﺴﯩﻨﯩﯔ ۋە ﺷﻪﻫﯟەﺗﻨﯩﯔ ﻗﯘﻟﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻼﺭ ۋﺍﻗﯩﺘﻠﯩﻖ ﻟﻪﺯﺯەﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﻣﻪﺳﺖ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﯧﭽﯩﻨﯩﺸﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﭘﺎﻻﻛﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﻪﺑﻪﺩﻯ ﺋﺎﺯﺍﺑﯩﺪﺍ ﭘﯘﺷﺎﻳﻤﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﻮﻳﻐﯩﻨﯩﺪۇ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﻣﻪﻥ ﻧﻪﭘﺴﯩﻤﻨﯩﯔ ﻛﻪﻳﻨﯩﮕﻪ ﻛﯩﺮﻣﻪﻱ‪ ،‬ﺳﯧﻨﻰ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭۈﺷﺘﯩﻦ ۋﺍﺯ‬ ‫ﻛﻪﭼﺘﯩﻢ‪ .‬ﺋﻰ ﺋﺎﺩەﻡ‪ ،‬ﻣﻪﻧﺪە ﻫﻪﻗﻨﯩﯔ ﺳﯜﭘﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺳﯜﭘﻪﺕ ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺳﻪﻧﻤﯘ‬ ‫ﺑﯘ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺕ ﺩۆﻟﯩﺘﯩﮕﻪ ﻛﯧﻠﯩﺸﻨﻰ ﺧﺎﻟﯩﺴﺎڭ‪ ،‬ﻛﻪﻝ !ﻣﺎﯕﺎ ﻳﯧﻘﯩﻨﻼﺷﻘﯩﻦ‪ .‬ﻛﻪﻝ! ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻓﻪﺯﻟﯜ‪-‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯧﻨﯩﻤﯘ ﺋﺎﺯﺍﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻱ! ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺭەﻫﻤﯩﺘﻰ ﻏﻪﺯﯨﯟﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﺭﺗﯘﻗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬‫ﺑﯘ ﺳﯚﺯﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺕ ﻧﯘﺭﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﻪﺭەﭘﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺑﻪﺧﺘﯩﻴﺎﺭ‬ ‫ﺋﺎﺩەﻣﮕﻪ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﻟﻰ ﺧﯩﺘﺎﺏ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪:‬‬ ‫»ﻣﺎﻧﺎ ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺧﯩﻴﯩﻢ‪-‬ﺧﻪﺗﻪﺭﺩﯨﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﺪۇڭ‪ .‬ﻧﻪﭘﺴﯩﯖﻨﻰ ﺗﻮﻧﯩﺪﯨﯔ‪ .‬ﻫﺎﺯﯨﺮ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺕ‬ ‫ﻧﯘﺭﯨﻨﯩﯔ ﺳﺎﻳﯩﺴﯩﺪە ﻧﺎﺩﯨﺮ ﺑﯩﺮ ﺟﺎۋﺍﻫﯩﺮﺍﺕ ﺑﻮﻟﺪۇڭ‪«.‬‬ ‫»ﺋﻪﻱ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻧﯘﺭ ﺋﯩﻠﻪ ﺷﻪﺭەﭘﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﻛﯩﺸﻰ! ﺑﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺳﻪﻥ ﻣﻪﻥ! ﻣﻪﻥ‬ ‫ﺳﻪﻥ! ﻳﻪﻧﻰ‪ ،‬ﺳﻪﻧﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﻟﻰ ﺳﻪﻥ‪ .‬ﺋﻪﻫﯟﺍﻝ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪ ،‬ﻣﻪﻥ ﻗﺎﻧﺪﺍﻗﻤﯘ ﺋﻪﻟﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﺎﻏﺮﯨﻤﻐﺎ ﺑﺎﺳﻤﺎﻱ ﺗﯘﺭﺍﻻﻳﻤﻪﻥ!« ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻣﻪﺭﺗﻠﯩﮕﻰ‬ ‫ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺋﺎﺑﺒﺎﺱ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻣﻪﺭﺗﻠﯩﮕﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە‬ ‫ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯜ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪڭ ﻣﻪﺭﺕ‬ ‫ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺳﺎﺧﺎۋﯦﺘﻰ ﺭﺍﻣﯩﺰﺍﻧﺪﺍ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﯚﭘﯩﻴﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺗﯩﻠﯩﮕﻪﻥ ﺋﺎﺩەﻣﮕﻪ‬ ‫ﺋﯚﻣﺮﻯ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﻳﺎﻕ ﺩەپ ﺑﺎﻗﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) «.‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» ،‬ﺑﻪﺩﺋﯘﻝ‪-‬ۋﺍﻫﻲ«‪-٦-٥ ،‬ﺑﻪﺗﻠﻪﺭ؛‬ ‫ﻧﻪﺳﺎﺋﻰ‪» ،‬ﺳﯩﻴﺎﻡ«‪-٢ ،‬ﺑﻪﺕ(‬

‫‪86‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﺧﻼﻗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺗﯩﻠﯩﮕﻪﻧﻨﻰ ﺭەﺕ ﻗﯩﻠﻤﺎﺳﻠﯩﻖ‪ ،‬ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ‬ ‫ﺑﯧﺮەﻟﯩﮕﯜﺩەﻙ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻤﻜﺎﻧﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﺎ‪ ،‬ﺧﻮﺷﭽﯩﺮﺍﻱ ﺋﯧﭽﯩﭗ ﻛﯚﯕﻠﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﺸﻘﺎ ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﺸﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﺷﯘ ﮔﯜﺯەﻝ ﻣﯩﺴﺎﻟﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍڭ‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺮ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺑﺎﻻ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻫﯘﺯۇﺭﯨﻐﺎ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻧﯩﺴﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻛﯚﯕﻠﻪﻙ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯚﺷﻨﯩﺴﯩﺪە ﻛﯩﻴﯩﮕﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻝ ﻛﯚﯕﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻛﯚﯕﻠﯩﻜﻰ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﺎﻟﯩﻐﺎ ﺑﺎﺷﻘﺎ‬ ‫ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻛﯧﻠﯩﺸﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﺘﻰ‪ .‬ﺑﺎﻻ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﺩەﻣﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﺎﻻ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﺎﻧﯩﺴﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﯚﺷﻨﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻛﯚﯕﻠﻪﻛﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻫﯘﺟﺮﺍﺋﻰ‪-‬ﺳﺎﺋﺎﺩەﺗﻜﻪ ﻛﯩﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺋﯚﺷﻨﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻛﯚﯕﻠﻪﻛﻨﻰ‬ ‫ﺳﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﻟﯩﻐﺎ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺑﯩﻼﻝ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺋﻪﺯﺍﻥ ﺋﻮﻗﯘۋﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯜﺳﺘﯩﻨﻰ ﻳﯚﮔﯩﮕﯜﺩەﻙ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﭼﻘﺎ ﺟﺎﻣﺎﺋﻪﺗﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ‬ ‫ﭼﯩﻘﺎﻟﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﻪﺯﯨﺴﻰ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯩﺰﺩەپ‪ ،‬ﻫﯘﺟﺮﺍﺋﻰ‪-‬ﺳﺎﺋﺎﺩەﺗﻜﻪ ﻛﯩﺮﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﯩﻜﻰ ﻳﻮﻕ ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺩﻯ‪») .‬ﺗﻪﭘﺴﯩﺮﻯ‪-‬ﺧﺎﺯﯨﻦ«‪ ،‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺟﺎﺑﯩﺮﺩﯨﻦ‬ ‫ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ(‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﺧﻪﻳﺮ‪-‬ﺳﺎﺧﺎۋەﺕ ﻣﻪﻣﯘﺭﻯ ﺩەپ ﻗﺎﺭﺍﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻣﯜﻟﻜﻰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ‪ ،‬ﺑﻪﺭﮔﯜﭼﯩﻨﯩﯖﻤﯘ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯧﻴﺘﺎﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭەﻳﺶ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻛﺎﺗﺘﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺳﺎﻓﯟﺍﻥ ﺑﯩﻦ ﺋﯜﻣﻪﻳﻴﻪ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻫﯜﻧﻪﻳﻦ ۋە ﺗﺎﺋﯩﻒ ﺋﯘﺭۇﺷﯩﺪﺍ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ‬ ‫ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺟﯩﺮﺍﻧﻪﺩە ﻳﯩﻐﯩﻠﻐﺎﻥ ﻏﻪﻧﯧﻤﻪﺕ ﻣﺎﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﯚﺭۈۋﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ ﺳﺎﻓﯟﺍﻧﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﻣﺎﻝ‪-‬‬ ‫ﭼﺎﺭۋﯨﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻫﻪﻳﺮﺍﻧﻠﯩﻖ ﺋﯩﻠﻜﯩﺪە ﻗﺎﺭﺍۋﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ‪:‬‬ ‫ ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﺑﻪﻙ ﻳﺎﻗﺘﯘﺭﺩۇﯕﻤﯘ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪» .‬ﻫﻪﺋﻪ!« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺟﺎۋﺍﭘﻨﻰ‬‫ﺋﺎﯕﻼپ‪:‬‬ ‫ ﺋﺎﻝ! ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺳﯧﻨﯩﯔ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ! – ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﺳﺎﻓﯟﺍﻥ ﻫﻪﻳﺮﺍﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬‫ﻗﯩﻠﭽﻪ ﻳﯘﺷﯘﺭﻣﺎﺳﺘﯩﻦ‪:‬‬ ‫ »ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﻗﻪﻟﺒﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻗﻪﻟﺐ ﺑﯘ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﻣﻪﺭﺕ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪«.‬‬‫ﺩەپ‪ ،‬ﻛﻪﻟﯩﻤﻪﺋﻰ‪-‬ﺷﺎﻫﺎﺩەﺕ ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪) .‬ۋﺍﻗﯩﺪﻯ‪-٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٨٥٥-٨٥٤ ،‬‬ ‫ﺳﺎﻓﯟﺍﻥ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﺴﯩﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻤﯘ‪:‬‬

‫‪87‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ ﺋﻪﻱ ﻗﻪۋﻣﯩﻢ! )ﻳﯜﮔﯜﺭۈﯕﻼﺭ(‪ ،‬ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﯕﻼﺭ! ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻧﺎﻣﺮﺍﺗﻠﯩﻘﺘﯩﻦ‬‫ﻗﯩﻠﭽﻪ ﻗﻮﺭﻗﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﻣﻪﺭﺕ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪ ،‬ﻛﯚپ ﺋﯧﻬﺴﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻜﻪﻥ‪ «.‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫)ﻣﯘﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﻓﻪﺩﺍﺋﯩﻞ«‪٥٨-٥٧ ،‬؛ ﺋﺎﺧﻤﻪﺩ‪-٣ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(١٠٨-١٠٧ ،‬‬

‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮەﻳﻠﻪﻥ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮەﺭ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺑﯧﺮﯨﺸﯩﻨﻰ‬ ‫ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﺍ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺑﻪﺭﮔﯜﺩەﻙ ﺑﯩﺮﻧﻪﺭﺳﻪ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ ﺋﺎﺩەﻣﮕﻪﻗﻪﺭﺯ ﺋﯧﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘ ﻗﻪﺭﺯﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺗﯚﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﻛﯩﭙﯩﻠﻠﯩﻚ‬ ‫ﺑﻪﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘۋﯨﺴﻰ ﺋﯩﺒﺮﺍﻫﯩﻢ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻫﻪﺭ ۋﺍﻕ ﺗﺎﻣﺎﻗﻨﻰ ﻣﯩﻬﻤﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻳﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ﺗﺎﻣﺎﻕ ﻳﯧﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﻪﺭﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﯚﻟﻪﻳﺘﺘﻰ ۋە‬ ‫ﺗﯚﻟﯩﺘﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯚﻟﮕﯜﭼﯩﻨﯩﯔ ﻗﻪﺭﺯﻯ ﺗﯚﻟﻪﻧﻤﯩﮕﻪﻥ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﺪﺍ ﺟﯩﻨﺎﺯﺍ ﻧﺎﻣﯩﺰﯨﻨﻰ ﺋﻮﻗﯘﻣﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻫﻪﺩﯨﺲ ﺷﻪﺭﯨﻔﺘﻪ‪:‬‬ ‫»ﻣﻪﺭﺕ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ‪ ،‬ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻜﻪ ۋە ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻳﯧﻘﯩﻨﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯧﺨﯩﻞ‪ ،‬ﭘﯩﺨﺴﯩﻖ ﺋﺎﺩەﻡ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﺘﯩﻦ ۋە ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﻳﯩﺮﺍﻗﺘﯘﺭ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪،‬‬ ‫»ﺑﯩﺮﺭ«‪-٤٠،‬ﺑﻪﺕ(‬

‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﺩﯨﺴﺘﻪ‪:‬‬ ‫»ﻫﻪﻗﯩﻘﻰ ﻣﯚﻣﯩﻨﺪە ﺷﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺧﯘﻱ ﺋﻪﺳﻼ ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ ‪:‬ﭘﯩﺨﺴﯩﻘﻠﯩﻖ ۋە ﺋﻪﺳﻜﻰ ﺧﯘﻱ‪«.‬‬ ‫ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪) .‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» ،‬ﺑﯩﺮﺭ«‪-٤١ ،‬ﺑﻪﺕ(‬ ‫ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﻐﺎﻥ ﻏﻪﻧﯧﻤﻪﺕ ﻫﻪﺳﺴﯩﺴﯩﻨﻰ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﭗ ﺑﻪﺭﻣﯩﮕﯜﭼﻪ‬ ‫ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻡ ﺑﻮﻻﻟﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﺑﯘ ﺳﺎﺋﺎﺩ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﻧﺴﺎﺭﺩﯨﻦ ﺑﻪﺯﻯ ﻣﯘﻫﺘﺎﺝ ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮەﺭ ﻧﻪﺭﺳﻪ‬ ‫ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﯩﺸﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻳﯧﻨﯩﺪﯨﻜﻰ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭ ﺗﯜﮔﯩﮕﯜﭼﻪ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺩﯦﮕﯩﻨﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﯧﺮەﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﻪﺭﮔﯜﺩەﻙ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺘﺘﻰ‪› :‬ﻳﯧﻨﯩﻤﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪،‬‬ ‫ﺳﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯘﻧﻰ ﻫﻪﺭﮔﯩﺰ ﻣﻪﺧﭙﻰ ﺗﯘﺗﻤﺎﻳﻤﻪﻥ‪ .‬ﻛﯩﻢ ﺋﯩﺰﺯەﺕ‪-‬ﻫﯚﺭﻣﻪﺗﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﯘﺷﻨﻰ ﺧﺎﻟﯩﺴﺎ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯩﺰﺯەﺕ‪-‬ﻫﯚﺭﻣﻪﺗﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﻛﯩﻢ ﺳﻪۋﺭ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺧﺎﻟﯩﺴﺎ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‬ ‫ﺳﻪۋﺭﯨﻨﻰ ﺋﺎﺳﺎﻧﻼﺷﺘﯘﺭۇپ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ‪ .‬ﻛﯩﻢ ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺑﺎﻱ ﺑﻮﻟﯘﺷﻨﻰ‪ ،‬ﻛﯚﺯﻯ ﺗﻮﻕ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘﺷﻨﻰ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻠﺴﺎ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯘﻧﻰ ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺑﺎﻱ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯩﻬﺴﺎﻥ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﻪڭ ﻳﺎﺧﺸﻰ‪ ،‬ﺋﻪڭ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻖ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺳﻪۋﺭﺩۇﺭ‪) «‹.‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺭﯨﻘﺎﻕ«‪-٢٠ ،‬ﺑﻪﺕ(‬

‫ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﺭﺗﻠﯩﮕﻰ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ »ﺋﯜﺳﯟەﺋﻰ ﻫﻪﺳﻪﻧﻪ«‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﻪﺧﻼﻗﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯚﮔﯩﻨﯩﺸﺘﻪ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻪﺳﻠﯩﺸﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﺧﻼﻗﻠﯩﻨﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﯩﺮﯨﺸﺎﺗﺘﻰ‪.‬‬

‫‪88‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺑﺎﻱ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻣﺎﺩﺩﻯ‬ ‫ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺑﺎﻱ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﯜﻛﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‪ ،‬ﺟﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ‬ ‫ﺳﻪﺭپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻣﻪﺩﻫﯩﻴﯩﺴﯩﮕﻪ ﺳﺎﺯﺍۋەﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻤﯘ ﺋﯘﻻﺭ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﮔﻪ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻨﻰ ﺑﯧﺮﯨﺶ ﻫﯧﺴﺎۋﯨﻐﺎ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻣﯧﻠﯩﻨﻰ ۋە ﺟﯧﻨﯩﻨﻰ‬ ‫ﺳﯧﺘﯩﯟﺍﻟﺪﻯ‪) «.‬ﺗﯚۋﺑﻪ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١١١‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺧﻮﺷﺨﻪۋەﺭ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺩﻭﺳﺘﻰ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە »ﺋﯩﻜﻜﻰ‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮﻯ« ﺩەپ ﺗﻪﺭﯨﭙﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ۋە ﻗﯘﺭەﻳﺶ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪڭ ﭼﻮڭ ﺳﻮﺩﯨﮕﻪﺭ‬ ‫ۋە ﺑﺎﻳﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﻱ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺋﺎﺩﺩﻯ‪-‬ﺳﺎﺩﺩﺍ ﻳﺎﺷﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ‬ ‫ﺋﻪﺑﯘ ﺑﻪﻛﺮﻯ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﺷﯘ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺗﯜﺯۈﻙ‬ ‫ﻣﯩﺮﺍﺱ ﻗﺎﻟﺪۇﺭﻣﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﺩۇﻧﻴﺎ ﻣﯧﻠﯩﻨﻰ ﺋﻪڭ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻖ ﺋﯘﺳﯘﻟﺪﺍ ﺳﻪﺭپ ﻗﯩﻠﯩﺶ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﺎﺭ ﻳﻮﻕ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻧﻪﺭﺳﯩﺴﯩﻨﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻘﺎ ﺋﺎﺗﺎپ‪ ،‬ﺑﺎﻳﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ‬ ‫ﺧﻪﺟﻠﯩﮕﻪﻥ‪ .‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ ﺋﯩﺴﻼﻣﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺩەﺳﻠﻪﭘﻜﻰ ﺋﻪڭ ﻗﯩﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻖ ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺯۇﻟﯘﻣﻐﺎ‪،‬‬ ‫ﻗﯩﻴﯩﻦ‪-‬ﻗﯩﺴﺘﺎﻗﻘﺎ ﺋﯘﭼﺮﯨﻐﺎﻥ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﻗﯘﻟﻼﺭﻧﻰ ﺳﯧﺘﯩﯟﯦﻠﯩﭗ ﺋﺎﺯﺍﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘ ﺑﻪﻛﺮﯨﻨﯩﯔ ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﻜﯩﻨﻰ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﺋﯘﺳﯘﻟﺪﺍ ﺳﻪﺭپ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻨﻰ‬ ‫ﺧﺎﻟﯩﻤﯩﻐﺎﻥ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﺋﻪﺑﯘ ﻛﯘﻫﺎﻓﻪ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‪:‬‬ ‫ ﺋﻮﻏﻠﯘﻡ! ﺳﻪﻥ ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﺋﺎﺟﯩﺰ‪ ،‬ﺑﯩﭽﺎﺭە ﻗﯘﻟﻼﺭﻧﻰ ﺳﯧﺘﯩﯟﯦﻠﯩﭗ ﺋﺎﺯﺍﺕ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﯩﺴﻪﻥ‪.‬‬‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻗﯘﻝ ﺋﺎﺯﺍﺕ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎڭ‪ ،‬ﺋﻪڭ ﻳﺎﺧﺸﯩﺴﻰ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ‪ ،‬ﺑﺎﺗﯘﺭ ﻗﯘﻟﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺳﯧﺘﯩﯟﺍﻟﻐﯩﻦ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﻗﯩﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺧﻪﺗﻪﺭﻟﯩﻚ ﭘﻪﻳﺘﻠﻪﺭﺩە ﻳﯧﻨﯩﯖﺪﺍ ﺗﯘﺭۇپ ﺳﯧﻨﻰ ﻗﻮﻏﺪﯨﺴﯘﻥ‪.‬‬ ‫– ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘ ﺑﻪﻛﺮﻯ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺟﺎۋﺍﺑﻪﻥ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪:‬‬ ‫ ﺩﺍﺩﺍ‪ ،‬ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻜﻰ ﻳﯩﮕﺎﻧﻪ ﻣﻪﻗﺴﯩﺪﯨﻢ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺭﺍﺯﯨﻠﯩﻘﯩﻐﺎ‬‫ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﺸﺘﯘﺭ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﺎﺯﺍﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﭘﻪﻗﻪﺕ ۋە ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻨﯩﻼ ﺋﯧﻠﯩﺸﻨﻰ ﺧﺎﻻﻳﻤﻪﻥ!‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘ ﺑﻪﻛﺮﻯ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﻣﻪﺭﺗﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﻣﺎﺧﺘﺎپ ﺷﯘ ﺋﺎﻳﻪﺕ‬ ‫ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﻣﯧﻠﯩﻨﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ ﺳﻪﺭپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﺋﻪﻳﻤﯩﻨﯩﭗ ﻫﺎﺭﺍﻣﺪﯨﻦ ﻳﯩﺮﺍﻕ‬ ‫ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ )ﺗﻪﻗﯟﺍ ﺋﯩﮕﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ( ۋە ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﺳﯚﺯ )ﻛﻪﻟﯩﻤﻪﺋﻰ‪-‬ﺷﺎﻫﺎﺩەﺕ(ﻧﻰ ﺗﻪﺳﺘﯩﻖ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ ﺑﯩﺰﻣﯘ ﺋﻪڭ ﺋﺎﺳﺎﻥ ﻳﻮﻟﻨﻰ ﻣﯘۋەﭘﭙﻪﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﻤﯩﺰ‪) «.‬ﺋﻪﻝ‪-‬ﻟﻪﻳﻞ‪-٧-٥ ،‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬

‫‪89‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘ ﺑﻪﻛﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﻱ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺯۈﻫﺪ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻳﺎﺷﯩﺸﯩﻐﺎ ﺗﻮﺳﻘﯘﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺋﯘ ﻣﯧﻠﯩﻨﻰ ﺗﯧﮕﯩﺸﻠﯩﻚ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺧﻪﺟﻠﻪپ‪ ،‬ﺑﺎﻳﻠﯩﻖ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺯۈﻫﺪ‬ ‫ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻨﻰ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻳﺎﺷﯩﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﻣﯩﺴﺎﻟﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺳﻪۋەﭘﺘﯩﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﺑﯘ ﺑﻪﻛﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻨﯩﯔ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‬ ‫ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﻳﺎﺭﯨﺸﺎ ﺟﺎۋﺍپ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﺩۇﻕ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﭼﻮڭ‬ ‫ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻘﻰ ﺑﺎﺭﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﻣﺎﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻨﻰ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ‪ .‬ﻫﯧﭽﻜﯩﻤﻨﯩﯔ‬ ‫ﻣﯧﻠﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﺑﯘ ﺑﻪﻛﺮﯨﻨﯩﯔ ﻣﯧﻠﯩﺪﯨﻦ ﭘﺎﻳﺪﯨﻼﻧﻐﺎﻧﺪەﻙ ﭘﺎﻳﺪﯨﻼﻧﻤﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﻭﺳﺖ‬ ‫ﺑﻮﻟﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎﻡ‪ ،‬ﭼﻮﻗﯘﻡ ﺋﻪﺑﯘ ﺑﻪﻛﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﻭﺳﺖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﯩﻢ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫)ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﻣﻪﻧﺎﻗﯩﺐ«‪(٣٦٦١\١٥ ،‬‬

‫ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﻪﺧﻼﻗﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﯘﺷﺘﺎ ﺑﻪﺳﻠﻪﺷﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﻪﻛﺲ ﺋﻪﺗﺘﯜﺭۈپ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ‪:‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯩﺰﻧﻰ ﺳﻪﺩﯨﻘﻪ ﺑﯧﺮﯨﺸﻜﻪ ﭼﺎﻗﯩﺮﺩﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ‬ ‫ﻳﯧﻨﯩﻤﺪﺍ ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﻜﯜﻡ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻛﯚﯕﻠﯜﻣﺪە‪» :‬ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻐﺎ‬ ‫ﺋﯚﺗﻪﻟﯩﺴﻪﻡ‪ ،‬ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺋﯚﺗﻪﻟﯩﺸﯩﻢ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪ «.‬ﺩەپ ﺋﻮﻳﻠﯩﺪﯨﻢ ۋە ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﻜﯜﻣﻨﯩﯔ ﻳﯧﺮﯨﻤﯩﻨﻰ‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻘﺎ ﺑﻪﺭﺩﯨﻢ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ‪:‬‬ ‫ ﺋﺎﺋﯩﻠﻪﯕﮕﻪ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻗﻮﻳﯘپ ﻗﻮﻳﺪۇڭ؟ ‪ -‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺟﺎۋﺍﺑﻪﻥ‪:‬‬‫ ﺋﯘﻻﺭﻏﯩﻤﯘ ﺳﺎﯕﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﯩﻨﯩﻤﭽﯩﻠﯩﻚ ﻗﻮﻳﯘپ ﻗﻮﻳﺪۇﻡ‪ - .‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪.‬‬‫ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﻜﯩﻨﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯜ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ »ﺋﻰ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ‪ ،‬ﺋﺎﺋﯩﻠﻪﯕﮕﻪ ﻧﯧﻤﻪ ﻗﻮﻳﯘپ‬ ‫ﻗﻮﻳﺪۇڭ؟« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺳﯘﺋﺎﻟﯩﻐﺎ‪:‬‬ ‫ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﺎﻟﻼﻫ ۋە ﺭەﺳﯘﻟﯩﻨﻰ ﻗﻮﻳﯘپ ﻗﻮﻳﺪۇﻡ ! ‪-‬ﺩەپ ﺟﺎۋﺍپ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪.‬‬‫ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺟﺎۋﺍﺑﯩﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼپ ﺋﯩﭽﯩﻤﺪە‪› :‬ﻫﯧﭽﻘﺎﭼﺎﻥ ۋە‬ ‫ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﺸﺘﺎ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻐﺎ ﺋﯚﺗﻪﻟﻤﻪﻳﺪﯨﻜﻪﻧﻤﻪﻥ‪‹.‬ﺩەپ‬ ‫ﺋﻮﻳﻠﯩﺪﯨﻢ‪«.‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﯚﻣﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﺭﺩەﻣﭽﯩﺴﻰ ﺋﻪﺳﻠﻪﻡ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺧﻪﺗﺘﺎﺏ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺑﺎﺯﺍﺭﻏﺎ ﺑﺎﺭﻏﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﻳﺎﺵ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘﻧﯩﯔ ﻛﻪﻳﻨﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪:‬‬

‫‪90‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ ﺋﻪﻱ ﺋﻪﻣﯩﺮۇﻟﻤﯚﺋﻤﯩﻨﯩﻦ! ﺋﯧﺮﯨﻢ ﺋﯚﻟﺪﻯ‪ ،‬ﻳﯧﺘﯩﻢ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻢ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﮔﯘۋﺍﻫ‬‫ﺑﻮﻟﺴﯘﻧﻜﻰ‪ ،‬ﻗﻮﻟﯘﻣﺪﯨﻦ ﻫﯧﭻ ﺋﯩﺶ ﻛﻪﻟﻤﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻢ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻛﯜﻧﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯﻯ‬ ‫ﺋﺎﻻﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﻳﺎ ﺗﯧﺮﯨﻐﯘﺩەﻙ ﻳﯧﺮﯨﻤﯩﺰ‪ ،‬ﻳﺎ ﭼﺎﺭۋﺍ‪-‬ﻣﯧﻠﯩﻤﯩﺰ ﻳﻮﻕ‪ .‬ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻤﻨﯩﯔ ﻳﻮﻗﺴﯘﻟﻠﯘﻕ ۋە‬ ‫ﺋﺎﭼﺎﺭﭼﯩﻠﯩﻖ ﺩەﺭﺩﯨﺪە ﺋﯚﻟﯜپ ﻛﯧﺘﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﻧﺴﯩﺮەﻳﻤﻪﻥ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺧﯘﻓﻔﺎﻑ ﺑﯩﻦ ﺋﻪﻳﻤﺎ ﺋﻪﻝ‪-‬‬ ‫ﻏﯩﻔﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﻗﯩﺰﻯ‪ .‬ﺩﺍﺩﺍﻡ ﻫﯜﺩەﻳﺒﯩﻴﻪ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻤﯩﺪە ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ -....‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﮔﯧﭙﯩﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼپ‪:‬‬ ‫ ﻧﯧﻤﯩﺪﯦﮕﻪﻥ ﺷﻪﺭەپ‪-‬ﻫﻪ! ‪ -‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺯﺍﻛﺎﺕ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺑﯧﺮﯨﭗ‪،‬‬‫ﺑﺎﻏﻼﻏﻠﯩﻖ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ۋە ﺋﯧﻐﯩﺮ ﻳﯜﻙ ﻳﯜﺩەﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺗﯚﮔﯩﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﻟﯩﻖ‬ ‫ﺋﯩﯩﻜﻜﻰ ﺗﺎﻏﺎﺭ ﺋﺎﺷﻠﯩﻖ ﻳﯜﻛﻠﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﺎﻏﺎﺭﻧﯩﯔ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﻐﺎ ﻫﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﻳﯧﻤﻪﻙ‪-‬‬ ‫ﺋﯩﭽﻤﻪﻙ ۋە ﻛﯩﻴﯩﻢ‪-‬ﻛﯧﭽﻪﻙ ﻗﻮﻳﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺗﯚﮔﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻏﺎﻣﭽﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﻐﺎ‬ ‫ﺗﯘﺗﻘﯘﺯۇپ‪:‬‬ ‫ ﺗﯚﮔﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﺕ! ﺑﯘ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭ ﺗﯜﮔﻪپ ﺑﻮﻟﻐﯩﭽﻪ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﭼﻮﻗﯘﻡ‬‫ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺑﯩﺮ ﭼﯩﻘﯩﺶ ﻳﻮﻟﻰ ﺑﻪﺭﮔﻪﻱ! ‪-‬ﺩەپ ﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﯚﻣﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ‬ ‫ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺋﻪﻣﯩﺮۇﻟﻤﯚﺋﻤﯩﻨﯩﻦ! ﺑﯘ ﺋﺎﻳﺎﻟﻐﺎ ﺑﻪﻙ ﺟﯩﻖ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺑﻪﺭﺩﯨﯔ‪ - .‬ﺩﯦﮕﻪﻧﺪە ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ‬‫ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ‪:‬‬ ‫ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩﯔ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﻫﯜﺩەﻳﺒﯩﻴﻪ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻤﻰ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﯩﺪە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‬‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺟﻪﻟﻠﻪ ﺟﻪﻻﻟﯜﻫﯘﻏﺎ ﻗﻪﺳﻪﻡ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩﯔ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻛﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﻪﻟﺌﻪﻧﻰ ﺋﯘﺯۇﻥ ﻣﯘﺩﺩەﺕ ﻗﻮﺭﺷﺎپ‪ ،‬ﻓﻪﺗﻬﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﻗﻪﻟﺌﻪﻧﻰ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﺰﻣﯘ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﻏﻪﻧﯧﻤﻪﺕ ﺋﯜﻟﻪﺷﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪۇﻕ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪«.‬‬ ‫ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ۋەﻗﻪﻣﯘ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﯚﻣﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﻪﻟﺒﯩﻨﯩﯔ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺋﻪﻛﺲ‬ ‫ﺋﻪﺗﺘﯜﺭۈپ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ‪:‬‬ ‫ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﻪﺳﻠﻪﻡ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺮ ﻛﯧﭽﻪ ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﺪە ۋﺍﻗﯩﻢ ﺗﯧﻐﯩﺪﺍ‬ ‫ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ ﻳﯜﺭﮔﻪﻥ ۋﺍﻗﺘﯩﻤﯩﺰﺩﺍ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺋﯚﻳﺪە ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﻛﯚﺭﺩۇﻕ‪ .‬ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﻳﯩﻐﻠﯩﺸﯩﭗ ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻮﭼﺎﻗﺘﺎ ﺳﯘ ﺗﻮﺷﻘﯘﺯۇﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﺯﺍﻥ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ‬ ‫ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﻳﯩﻐﻼۋﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻨﻰ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻳﺎﻝ‪:‬‬ ‫ﺋﺎﭼﻠﯩﻘﺘﯩﻦ! ‪ -‬ﺩەپ ﺟﺎۋﺍﺏ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪.‬‬‫ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻗﺎﺯﺍﻧﺪﺍ ﺷﻮﺭﭘﺎ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺗﺎﺵ ﻗﺎﻳﻨﺎۋﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩﯔ‬ ‫ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ »ﺗﺎﻣﺎﻕ ﻣﺎﻧﺎ ﭘﯩﺸﯩﺪۇ‪ ،‬ﻣﺎﻧﺎ« ﺩەپ ﮔﻮﻟﻼپ‪ ،‬ﺗﺎﻛﻰ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﻯ ﺗﺎﻣﺎﻗﻘﺎ ﺳﺎﻗﻼ ﺳﺎﻗﻼ‬ ‫ﺋﺎچ ﻗﯘﺭﺳﺎﻕ ﺋﻮﺧﻼپ ﻗﺎﻟﻐﯩﭽﻪ ﻗﺎﺯﺍﻧﻐﺎ ﺋﻮﺕ ﻗﺎﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼپ‪ ،‬ﻛﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﻳﺎﺷﻘﺎ‬

‫‪91‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺗﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺩەﺭﻫﺎﻝ ﺯﺍﻛﺎﺕ ﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﻣﺒﺎﺭﻏﺎ ﺑﺎﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻏﺎﺭ ﺋﻮﻥ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ‬ ‫ﻳﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺋﯚﺷﻨﯩﺴﯩﮕﻪ ﺋﺎﺭﺗﺘﻰ‪ .‬ﺗﺎﻏﺎﺭﻧﻰ ﻣﻪﻥ ﻛﯚﺗﯩﺮەﻱ ﺩﯨﺴﻪﻡ‪،‬‬ ‫ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺋﻪﺳﻠﻪﻡ! ﻣﻪﻥ ﺋﯚﺯەﻡ ﻛﯚﺗﯩﺮﯨﻤﻪﻥ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﯧﺴﺎﺑﯩﻨﻰ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﺘﻪ‬‫ﻣﻪﻧﺪﯨﻦ ﺳﻮﺭﺍﻳﺪۇ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩﯔ ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﭼﯧﻐﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺗﺎﻣﺎﻗﻨﻰ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺋﯚﺯﻯ ﺋﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﻗﺎﺯﺍﻧﻨﻰ ﻗﻮﭼﯩﺴﺎ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﺋﻮﺗﻨﻰ ﭘﯜﺩەﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺋﯩﺲ‪-‬ﺗﯜﺗﯜﻧﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺳﺎﻗﯩﻠﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺩۈﻡ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺗﺎﻣﺎﻗﻨﻰ‬ ‫ﭘﯩﺸﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻗﻮﻟﯩﺪﺍ ﻗﺎﺯﺍﻧﺪﯨﻜﻰ ﺗﺎﻣﺎﻗﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻏﺎ ﻳﯧﮕﯜﺯۈﺷﻜﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﻮﺭﺳﯩﻘﻰ ﺗﻮﻳﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﺎﺭﻗﯩﻐﺎ ﻳﯧﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯘﺩۇﻟﯩﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ‬ ‫ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﻳﻮﻟﯟﺍﺳﺘﻪﻙ ﻫﻪﻳﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﺑﺎﻟﯩﻼﺭ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﻯ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻮﻳﻨﯩﺸﯩﭗ ﻛﯜﻟﯜﺷﻜﯩﭽﻪ ﻣﻮﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﯨﻦ ﺗﯘﺭﺩﻯ ۋە‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺋﻪﺳﻠﻪﻡ! ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻤﻨﻰ ﺑﯩﻠﻪﻣﺴﻪﻥ؟ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ‬‫ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﭼﯧﻐﯩﻤﺪﺍ ﻳﯩﻐﻠﯩﺸﯩﯟﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﻛﯜﻟﮕﯩﻨﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﻣﻪﻱ ﺗﯘﺭۇپ‪ ،‬ﻳﯧﻨﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﺸﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﯕﻠﯜﻡ ﺗﺎﺭﺗﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﻛﯜﻟﯜﺷﻜﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯩﭽﯩﻢ ﺭﺍﻫﻪﺗﻠﯩﺪﻯ‪-.‬‬ ‫ﺩﯦﺪﻯ‪«.‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ ۋە ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺧﻪﻟﯩﭙﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﺪە ﺩۇﻧﻴﺎﻧﯩﯔ‬ ‫ﺭﺍﻫﻪﺕ‪-‬ﭘﺎﺭﺍﻏﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺑﯧﺮﯨﻠﻤﻪﻱ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺋﺎﺩﺩﻯ‪-‬ﺳﺎﺩﺩﺍ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ۋە ﻳﺎﻣﺎﻕ ﭼﯜﺷﻜﻪﻥ‬ ‫ﻛﻮﻧﺎ ﻛﯩﻴﯩﻤﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﯩﻴﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯩﺮﺍﻥ ۋە ﺭۇﻣﻨﯩﯔ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻫﻪﻳﺮﺍﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﻗﻮﺯﻏﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﻪﻳﻠﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﮔﯜﺯەﻝ ۋﺍﺭﯨﺴﻠﯩﺮﯨﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﺋﯩﺴﯩﻞ ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻤﯘ ﻛﯚﺭۈﻟﮕﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﯩﻠﻪﻣﭽﻰ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﻟﻰ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺑﯧﺮﯨﺸﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﻟﻰ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﻫﻪﺳﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻫﯜﺳﻪﻳﯩﻨﻨﻰ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﭗ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻧﺎﯕﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺋﯚﻳﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻟﺘﻪ ﺩەﺭﻫﻪﻡ ﭘﯘﻟﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﯖﻼﺭ!«‬ ‫ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺳﻪﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻫﯜﺳﻪﻳﯩﻦ ﺋﯚﻳﮕﻪ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺋﺎﻟﺘﻪ ﺩەﺭﻫﻪﻣﻨﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﻪﻛﯧﻠﯩﭗ‬ ‫ﺩﺍﺩﯨﺴﯩﻐﺎ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﻟﻰ ﺋﯘﻧﻰ ﺗﯩﻠﻪﻣﭽﯩﮕﻪ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﻪﺳﻠﻰ ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯖﻤﯘ‬ ‫ﺑﯘ ﭘﯘﻟﻐﺎ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﻰ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﭘﺎﺗﯩﻤﻪ ﺑﯘ ﭘﯘﻟﻐﺎ ﺋﯘﻥ ﺋﺎﻟﻤﺎﻗﭽﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬

‫‪92‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﻟﻰ ﻫﻮﻳﻠﯩﺪﺍ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻡ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻛﯩﺸﻰ ﺗﯚﮔﯩﺴﯩﻨﻰ ﺳﺎﺗﻤﺎﻗﭽﻰ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ‪» :‬ﭘﯘﻟﯩﺴﯩﻨﻰ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﻪﺭ« ﺩەپ ‪ ١٤٠‬ﺩەﺭﻫﻪﻣﮕﻪ ﺗﯚﮔﯩﺴﯩﻨﻰ‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﻟﯩﮕﻪ ﺳﺎﺗﺘﻰ ۋە ﺗﯚﮔﯩﻨﻰ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﻟﯩﻨﯩﯔ ﻫﻮﻳﻠﯩﺴﯩﻐﺎ ﺑﺎﻏﻼپ ﻗﻮﻳﯘپ‬ ‫ﻛﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩﺮﺩەﻣﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻡ ﻛﻪﻟﺪﻯ ۋە ﺗﯚﮔﯩﻨﻰ ‪ ٢٠٠‬ﺩەﺭﻫﻪﻣﮕﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﭘﯘﻟﯩﺴﯩﻨﻰ ﻧﻪﻕ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﻟﻰ ‪ ١٤٠‬ﺩەﺭﻫﻪﻣﻨﻰ ﺗﯚﮔﯩﻨﻰ ﺳﺎﺗﻘﯘﭼﯩﻐﺎ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ‪ ٦٠‬ﺩەﺭﻫﻪﻣﻨﻰ‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﭘﺎﺗﯩﻤﯩﮕﻪ ﺑﻪﺭﺩﻯ ۋە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪:‬‬ ‫ ﺑﯘ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ‪» :‬ﻛﯩﻤﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ﺋﻮﻥ‬‫ﻫﻪﺳﺴﻪ ﺋﻪﺟﺮﻯ ﺑﯩﺮﯨﻠﯩﺪۇ‪ «١٥.‬ﺩەپ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‬ ‫ۋەﺩﯨﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯩﺰ ﺋﺎﻟﺘﻪ ﺩەﺭﻫﻪﻡ ﺑﻪﺭﺩۇﻕ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺟﻪﻟﻠﻪ ﺟﻪﻻﻟﯘﻫﯘ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﻮﻥ ﻫﻪﺳﺴﯩﺴﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺗﻤﯩﺶ ﺩەﺭﻫﻪﻣﻨﻰ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻫﯜﺯەﻳﻔﻪ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﻫﺎﺩﯨﺴﻪ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﺭﺗﻠﯩﮕﯩﻨﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﯚﺯ ﺋﺎﺭﺍ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﻛﯜﻳﯜﻣﭽﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺵ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺩﯨﻘﻘﯩﺘﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﺗﺎﺭﺗﯩﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﻳﻪﺭﻣﯘﻙ ﺋﯘﺭۇﺷﯩﺪﺍ ﺋﯩﺪۇﻕ‪ .‬ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﯧﻠﯩﺸﯩﺸﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﻮﻕ ۋە ﻧﻪﻳﺰە ﺯەﺭﺑﯩﺴﯩﺪە‬ ‫ﺋﯧﻐﯩﺮ ﻳﺎﺭﯨﻼﻧﻐﺎﻥ ﻳﺎﺭﯨﺪﺍﺭ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ ﺋﻮﺗﺘﻪﻙ ﻗﯩﺰﺯﯨﻖ ﻗﯘﻡ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﺟﺎﻥ ﺗﺎﻟﯩﺸﯩﭗ‬ ‫ﻳﺎﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻣﻪﻧﻤﯘ ﻣﯩﯖﺒﯩﺮ ﺗﻪﺳﻠﯩﻜﺘﻪ ﻫﯘﺷﯘﻣﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺗﺎﻏﺎﻣﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﺰﺩەﺷﻜﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﺟﯧﻨﻰ ﺗﯘﻣﺸﯘﻗﯩﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻳﺎﺭﯨﺪﺍﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺩەﻡ ﺋﯩﺰﺩﯨﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﻧﯩﻬﺎﻳﻪﺕ ﺋﯘﻧﻰ ﺗﺎﭘﺘﯩﻢ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻏﻪﺭﻕ ﻗﺎﻥ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻳﺎﺗﻘﺎﻥ‬ ‫ﺗﺎﻏﺎﻣﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﻛﯚﺯ ﺋﯩﺸﺎﺭﯨﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﺗﻪﺱ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋﺎﻟﺪﯨﺌﺎﻻ‬ ‫ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻻپ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﺳﯘ ﺗﯘﻟﯘﻣﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ‪:‬‬ ‫ ﺳﯘ ﺋﯩﭽﻪﻣﺴﻪﻥ؟‪ -‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪.‬‬‫ﺳﯘ ﺋﯩﺴﺘﻪۋﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺗﯘﻣﯘﺯ ﺋﯩﺴﺴﯩﻘﺘﺎ ﻟﻪۋﻟﯩﺮﻯ ﻗﯘﺭۇپ‪،‬‬ ‫ﮔﻪﺯ ﺑﺎﻏﻼپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﮔﯘﻳﺎ ﻛﯚﺯ ﺋﯩﺸﺎﺭﯨﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯘﻏﺎ ﺗﻪﺷﻨﺎ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﺪۈﺭۈۋﺍﺗﻘﺎﻧﺪەﻙ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﻥ ﺗﯘﻟﯘﻣﻨﯩﯔ ﺋﺎﻏﺰﯨﻨﻰ ﺋﯧﭽﯩﭗ‪ ،‬ﺳﯘﻧﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺗﻪﯕﻠﻪۋﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ ﻳﺎﻥ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻜﻰ‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﺪﺍﺭﻻﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﯩﻜﺮﯨﻤﻪﻧﯩﯔ‪» :‬ﺳﯘ! ﺳﯘ!‪ ...‬ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻣﭽﻪ ﺳﯘﺑﻪﺭﺳﻪﯕﻼﺭﭼﯘ!‪ «...‬ﺩەپ‬ ‫ﺋﯩﯖﺮﺍۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﺎۋﺍﺯﻯ ﺋﺎﯕﻼﻧﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺗﺎﻏﺎﻣﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﻫﺎﺭﯨﺲ ﺑﯘ ﭘﻪﺭﻳﺎﺗﻨﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﻫﺎﻣﺎﻥ‪ ،‬ﺩەﺭﻫﺎﻝ ﺑﯘ ﺳﯘﻧﻰ‬ ‫ﺋﯩﻜﺮﯨﻤﯩﮕﻪ ﺑﯧﺮﯨﺸﻤﻨﻰ ﻛﯚﺯﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪ .١٥‬ﺋﻪﻧﺌﺎﻡ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٦٠‬ﺋﺎﻳﻪﺕ‬

‫‪93‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﻮﺗﺘﻪﻙ ﻗﯩﺰﺯﯨﻖ ﻗﯘﻣﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﻳﺎﺗﻘﺎﻥ ﺷﻪﻫﯩﺪﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻳﯜﮔﯜﺭۈپ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﻜﺮﯨﻤﻪﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟﺪﯨﻢ ۋە ﺗﯘﻟﯘﻣﺪﯨﻜﻰ ﺳﯘﻧﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﺎﻏﺰﯨﻐﺎ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺋﻪﻛﻪﻟﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻜﺮﯨﻤﻪ ﻗﻮﻟﯩﻨﻰ ﺗﯘﻟﯘﻣﻐﺎ ﺋﯘﺯﯨﺘﯩﭗ ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﺪﺍ ﺋﯩﻴﺎﺷﻨﯩﯔ ﺋﯩﯖﺮﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎۋﺍﺯﻯ ﺋﺎﯕﻼﻧﺪﻯ‪:‬‬ ‫ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻣﭽﻪ ﺳﯘ ﺑﻪﺭﺳﻪﯕﻼﺭﭼﯘ! ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭﺍﺯﯨﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻣﭽﻪ ﺳﯘ!‪...‬‬‫ﺑﯘ ﭘﻪﺭﻳﺎﺗﻨﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﻜﺮﯨﻤﻪ ﺳﯘﻧﻰ ﺋﺎﻟﻤﯩﺪﻯ ۋە ﺋﯩﻴﺎﺷﻘﺎ ﺑﯧﺮﯨﺸﯩﻤﻨﻰ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻫﺎﺭﯨﺴﻘﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺋﯘﻣﯘ ﺳﯘﻧﻰ ﺋﯩﭽﻤﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﻥ ﺳﯘ ﺗﯘﻟﯘﻣﯩﻨﻰ ﻛﯚﺗﯜﺭۈپ‪ ،‬ﺷﻪﻫﯩﺪﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻳﯜﺭۈپ‪ ،‬ﺋﯩﻴﺎﺷﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﭼﯧﻐﯩﻤﺪﺍ ﺋﯘ ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪:‬‬ ‫ ﺋﺎﻟﻼﻫﯩﻢ! ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺩەۋﺍﺳﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺟﯧﻨﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﭘﯩﺪﺍ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﻪﺳﻼ ﺑﺎﺵ‬‫ﺗﺎﺭﺗﻤﯩﺪۇﻕ‪ .‬ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺷﺎﻫﺎﺩەﺕ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺴﯩﻨﻰ ﺑﻪﺭ! ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻘﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻞ!‪...‬‬ ‫ﺋﯧﻨﯩﻘﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻴﺎﺵ ﺷﺎﻫﺎﺩەﺕ ﺷﻪﺭﺑﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﯩﭽﯩﯟﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋﻪﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺳﯘﻧﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﺩﻯ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ۋﺍﻗﺘﻰ ﻳﻪﺗﻤﯩﺪﻯ‪ ،‬ﻛﻪﻟﯩﻤﻪﺋﻰ‪-‬ﺷﺎﻫﺎﺩەﺗﻨﻰ ﺋﺎﺭﺍﻥ ﺋﻮﻗﯘپ ﺗﯜﮔﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺩەﺭﻫﺎﻝ ﺋﺎﺭﻗﯩﻤﻐﺎ ﻳﺎﻧﺪﯨﻢ‪ .‬ﻳﯜﮔﯜﺭﮔﻪﻥ ﭘﯧﺘﻰ ﺋﯩﻜﺮﯨﻤﻪﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟﺪﯨﻢ‪ .‬ﺗﯘﻟﯘﻣﻨﻰ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺗﻪﯕﻠﯩﮕﻪﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻛﯚﺭﺩۈﻣﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻜﺮﯨﻤﻪ ﺷﻪﻫﯩﺖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﻳﻠﻰ‪ ،‬ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺗﺎﻏﺎﻣﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﻫﺎﺭﯨﺴﻪﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﺋﯜﻟﮕﯜﺭۈپ ﺑﺎﺭﺍﻱ ﺩەپ‬ ‫ﺋﻮﻳﻠﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﻳﯜﮔﯜﺭﮔﻪﻥ ﭘﯧﺘﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟﺪﯨﻢ‪ .‬ۋﺍﻫ‪ ،‬ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻼﻱ؟ ﺋﯘﻣﯘ ﺋﻮﺗﺘﻪﻙ‬ ‫ﻫﺎﺭﺍﺭەﺗﻠﯩﻚ ﻗﯘﻣﻼﺭ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﻗﻮﺭۇﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻠﯩﻘﺎﭼﺎﻥ ﺟﺎﻥ ﺗﻪﺳﻠﯩﻢ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪...‬‬ ‫ﺋﻪﭘﺴﯘﺱ‪ ،‬ﺳﯘ ﺗﯘﻟﯘﻣﻰ ﻟﯩﻖ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯜچ ﺷﻪﻫﯩﺘﻨﯩﯔ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪«.‬‬ ‫ﻫﯜﺯەﻳﻔﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺋﯘ ﭼﺎﻏﺪﯨﻜﻰ ﺭﻭﻫﻰ ﻫﺎﻟﯩﺘﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻤﺪﺍ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭﻧﻰ ﻛﯚﺭﺩۈﻡ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻫﯧﭽﺒﯩﺮﻯ ﻣﯧﻨﻰ ﺑﯘ ۋەﻗﻪﺩەﻙ‬ ‫ﺗﻪﺳﯩﺮﻟﻪﻧﺪۈﺭﻣﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺋﯘﺭۇﻕ‪-‬ﺗﯘﻗﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﻛﯚﻳﯜﻧﯜﺵ‪ ،‬ﭘﯩﺪﺍﻛﺎﺭﻟﯩﻖ ۋە ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺗﻜﻪ )ﻳﻪﻧﻰ‪ ،‬ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﻧﻪﭘﺴﯩﺪﯨﻤﯘ ﺧﯘﺩﺩﻯ‬ ‫ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﺍ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﯨﻜﯩﺪەﻙ ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ‪-‬ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺕ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺟﺎﻥ ﺗﻪﺳﻠﯩﻢ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ‪،‬‬ ‫»‪...‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻠﯩﻖ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﺪە ﺋﯚﻟﯜﯕﻼﺭ‪ «.١٦‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ ﻫﯩﺲ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭۇپ ﺩۇﻧﻴﺎ ﺑﯩﻠﻪﻥ ۋﯨﺪﺍﻟﯩﺸﯩﺸﯩﻐﺎ( ﻣﻪﻥ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﻫﻪۋەﺱ ﺋﯩﻠﻜﯩﺪە ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ‬ ‫ﻗﺎﻟﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﻪڭ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻧﺪﯨﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺋﯩﺶ ﻗﻪﻟﺒﯩﻤﺪە ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﺋﯩﺰ‬ ‫ﻗﺎﻟﺪۇﺭﺩﻯ‪«...‬‬ ‫‪ .١٦‬ﺋﺎﻝ‪-‬ﺋﯩﻤﺮﺍﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٠٢‬ﺋﺎﻳﻪﺕ‪.‬‬

‫‪94‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺳﻪﻣﯩﻤﯩﻠﯩﻚ‪،‬‬ ‫ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻠﻠﯩﻖ ۋە ﺋﺎﺩﯨﻠﻠﯩﻖ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﮔﯘﻧﺎﻫ‪ ،‬ﺳﺎۋﺍﺏ‪ ،‬ﺋﻪﻣﯩﺮ ۋە ﻧﻪﻫﯩﻲ )ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﯘﻳﺮﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭ‬ ‫ۋە ﺗﻮﺳﻘﺎﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭ( ﻧﻰ ﺑﯩﻠﻤﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﯩﻐﺎ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﯩﭻ ﺋﺎﻏﺮﯨﺘﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯚﻳﻤﯜ‪-‬‬ ‫ﺋﯚﻱ ﻛﯩﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺩﯨﻨﯩﻨﻰ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﭼﯧﻐﯩﺪﺍ‪ ،‬ﺑﻪﺯﯨﺪە ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ‬ ‫ﺳﻮﻏﯘﻕ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯩﺸﯩﻜﯩﻨﻰ ﻳﯜﺯﯨﮕﻪ ﻳﺎﭘﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‬ ‫ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﻗﯘﭘﺎﻝ ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻏﻪﭘﻠﻪﺕ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﻧﺎﺩﺍﻥ ﻫﺎﻟﯩﺪﯨﻦ ﻛﯚﯕﻠﻰ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺗﯩﭙﺘﯩﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ‪:‬‬ ‫»ﺋﯧﻴﺘﻘﯩﻨﻜﻰ‪) ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ۋەﻫﻴﯩﻨﻰ( ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻤﻐﺎ‬ ‫ﺳﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻫﯧﭻ ﻫﻪﻕ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﻤﻪﻥ‪) «.‬ﺳﺎﺩ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٨٦‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺩﯦﻴﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭﯨﺰﺍﺳﯩﻨﻰ ﻣﻪﻗﺴﻪﺩ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭەﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻠﻠﯩﻖ ۋە ﺋﺎﺩﯨﻠﻠﯩﻘﺘﺎ ﻫﯧﭽﻜﯩﻢ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﭽﯩﻠﯩﻚ ﺑﻮﻻﻟﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺋﯘ ﻳﯧﺘﯩﻢ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺗﺎﻏﯩﺴﻰ ﺋﻪﺑﯘ ﺗﺎﻟﯩﺒﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﺗﯩﺠﺎﺭەﺗﻜﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻠﻠﯩﻘﻰ ۋە ﺗﯩﺠﺎﺭەﺗﺘﯩﻜﻰ ﺋﺎﺩﯨﻠﻠﯩﻘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻧﯘﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯘﻧﻰ‬ ‫ﻫﯚﺭﻣﻪﺕ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ ۋە »ﺋﻪﻝ‪-‬ﺋﻪﻣﯩﻦ« )ﺋﯩﺸﻪﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﺎﺩەﻡ( ﺩەپ ﺋﺎﺗﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻧﻰ ﺑﺎﻱ‪-‬‬ ‫ﻛﻪﻣﺒﻪﻏﻪﻝ ﻫﻪﻣﻤﻪﻳﻠﻪﻥ ﺋﻪﻣﯩﻦ ﺩەپ ﺑﯩﻠﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﻛﻜﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﺑﺮﻭﻳﻠﯘﻕ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ‬ ‫ﺧﻪﺩﯨﭽﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﺎ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻠﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺗﻮﻱ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺗﻪﻟﯩﯟﯨﻨﻰ‬ ‫ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺧﻪﺩﯨﭽﻪ ﺋﺎﻧﯩﻤﯩﺰ ﺋﯚﻣﯜﺭ ﺑﻮﻳﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ ﻗﻮﻟﻼپ‪-‬‬ ‫ﻗﯘۋەﺗﻠﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺗﯘﻧﺠﻰ ۋەﻫﻴﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﻗﻮﺭﻗﯘپ ﻫﯘﺩۇﻗﯘپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﻣﻪﺩەﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪ ،‬ﻗﯩﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻖ ﭘﻪﻳﺘﯩﻠﯩﺮﯨﺪە ﺗﻪﺳﻪﻟﻠﯩﻲ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﭘﺎﻙ‪-‬ﭘﺎﻛﯩﺰە ﺑﯩﺮ ﻫﺎﻳﺎﺕ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻧﻪﭘﺴﺎﻧﻰ‬ ‫ﺳﻪۋەﺑﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍپ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻣﯘ ۋﯨﮋﺩﺍﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﯩﺠﺎﻧﺎﺑﻠﯩﻐﯩﻨﻰ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍﺏ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩۇﻧﻴﺎﻏﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ‪ ١٤٠٠‬ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﺑﯘﻳﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﺴﯩﻞ ﺧﯩﺴﻠﯩﺘﯩﮕﻪ ﻗﻮﻝ‬ ‫ﻗﻮﻳﻤﯩﻐﺎﻥ ﻫﯧﭽﻜﯩﻢ ﻳﻮﻕ‪ .‬ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩۈﺷﻤﯩﻨﻰ ﻳﻪﻫﯘﺩﯨﻴﻠﻪﺭﻣﯘ ﺋﯚﺯ ﺋﺎﺭﺍ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻢ ﺗﯜﺯﯨﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻛﯧﻠﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺨﺘﯩﻼﭘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﻫﻪﻝ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻳﻪﻫﯘﺩﯨﻲ ۋە ﺧﯩﺮﯨﺴﺘﯩﻴﺎﻧﻼﺭﻏﯩﻤﯘ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ‬ ‫ﺋﺎﺩﯨﻞ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﻟﻰ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺕ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ‪:‬‬

‫‪95‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫»ﺋﯩﺨﺘﯩﻼپ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﯘﭼﻰ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﻪﺭەﭘﻨﯩﯔ ﮔﯧﭙﯩﻨﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻤﺎﻱ ﺗﯘﺭۇپ‪ ،‬ﻫﯚﻛﯜﻡ‬ ‫ﭼﯩﻘﺎﺭﻣﺎ! ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻫﯚﻛﯜﻣﻨﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﻪﺭەﭘﻨﯩﯔ ﺳﯚﺯﯨﻨﻰ ﺗﯘﻟﯘﻕ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‬ ‫ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ ﺑﯩﻦ ﻫﻪﻧﺒﻪﻝ‪-١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٩٠ ،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﻪﻛﻜﯩﺪﯨﻦ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﮕﻪ ﻫﯩﺠﺮەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﻪﺕ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﻗﯩﻤﻤﻪﺕ ﺑﺎﻫﺎﻟﯩﻖ ﺯﯨﺒﯘ‪-‬ﺯﯨﻨﻨﻪﺕ ﺑﻮﻳﯘﻣﻠﯩﺮﻯ‪،‬‬ ‫ﺟﻪۋﺍﻫﯩﺮﺍﺕ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﮕﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺳﺎﻕ‪-‬ﺳﺎﻻﻣﻪﺕ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭۇپ ﺑﯧﺮﯨﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﻟﯩﻨﻰ ۋەﻛﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺩۈﺷﻤﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺩۇﺭۇﺳﺘﻠﯩﻘﯩﻐﺎ‬ ‫ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ۋە ﻗﺎﻳﯩﻞ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﻫﺎﻳﺎ‬ ‫ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯧﻴﺘﯩﺸﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻛﯩﻴﯩﻤﻠﯩﺮﯨﮕﻪ‬ ‫ﭘﯜﺭﻛﻪﻧﮕﻪﻥ ﺋﻮﻥ ﺗﯚﺕ ﻳﺎﺷﻠﯩﻖ ﻗﯩﺰﺩﯨﻨﻤﯘ ﺑﻪﻙ ﻫﺎﻳﺎﻟﯩﻖ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﺎۋﺍﺯﺩﺍ ۋﺍﻗﯩﺮﺍپ‬ ‫ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﯨﻦ ﺗﻪﺑﻪﺳﺴﯘﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺳﺘﺎ ﻣﯧﯖﯩﭗ ﺋﯚﺗﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺧﻮﺷﻴﺎﻗﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﯘﭘﺎﻝ ﺑﯩﺮ ﮔﻪپ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﯨﻤﯘ‪ ،‬ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﯜﺯﯨﮕﻪ ﺳﺎﻟﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺭﻭﻫﻰ ﻫﺎﻟﯩﺘﻰ ﭼﯩﺮﺍﻳﯩﺪﺍ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ ﺳﯚﺯ‪-‬ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪە‬ ‫ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﻫﺎﻳﺎ ﺳﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ ﻗﺎﻗﺎﻫﻼپ ﻛﯜﻟﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪ ،‬ﺗﻪﺑﻪﺳﺴﯘﻡ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﻫﻪﺩﯨﺲ‬ ‫ﺵەﺭﯨﻔﺘﻪ‪:‬‬ ‫»ﻫﺎﻳﺎ ﺋﯩﻤﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﭘﺎﺭﭼﯩﺴﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﻫﺎﻳﺎﻟﯩﻖ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻜﻪ ﻛﯩﺮﯨﺪۇ‪ .‬ﻫﺎﻳﺎﺳﯩﺰﻟﯩﻖ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻗﻪﻟﺒﻨﯩﯔ ﻗﺎﺗﺘﯩﻘﻠﯩﻘﻰ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﯩﺪﯨﻨﺪۇﺭ‪ .‬ﻫﺎﻳﺎﺳﯩﺰ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺟﻪﻫﻪﻧﻨﻪﻣﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨﺪۇ‪«...‬‬ ‫ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» ،‬ﺋﯩﻤﺎﻥ« ‪( ١٦‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﺩﯨﺴﺘﻪ‪:‬‬ ‫»ﻫﺎﻳﺎ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻳﻪﺭﺩە ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺗﯘﺭﯨﺪۇ‪ .‬ﺑﯩﺮﻯ ﻛﻪﺗﺴﻪ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﯨﻤﯘ‬ ‫ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﺘﯩﺪۇ‪«.‬‬ ‫ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻫﺎﻳﺎﻧﯩﯔ ﺋﻪﻫﻤﯩﻴﯩﺘﻰ ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ۋە »ﻗﯘﭘﺎﻝ ﺳﯚﺯ ﺋﻪﻳﯩﭙﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻧﻪﺭﺳﻪ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﻤﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﻫﺎﻳﺎ ۋە ﺋﻪﺩەﺏ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻳﻪﺭﻧﻰ ﺯﯨﻨﻨﻪﺗﻠﻪﻳﺪۇ‪ «.‬ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺩﯦﻴﯩﺶ )ﺳﯘﻳﯘﺗﻰ‪» ،‬ﺋﻪﻝ‪-‬ﺟﺎﻣﯩﺌﯘﺱ‪-‬ﺳﺎﻏﯩﺮ«‪-١،‬ﺟﯩﻠﺪ‪-٥٣،‬ﺑﻪﺕ(‬

‫)ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» ،‬ﺑﯩﺮﺭ«‪-٧٨،‬ﺑﻪﺕ؛ ﺋﻪﺑﯘﺩﺍۋۇﺩ‪» ،‬ﺟﯩﻬﺎﺩ«‪-١،‬ﺑﻪﺕ(‬

‫ﻫﻪﻗﯩﻘﻰ ﻫﺎﻳﺎ‪ ،‬ﺩۇﻧﻴﺎ ﻧﯧﺌﻤﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺳﯚﻳﮕﯜ‪-‬ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺗﻨﻰ ﻗﻪﻟﺒﺘﯩﻦ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭗ‬ ‫ﺗﺎﺷﻼﺷﻘﺎ ﺳﻪۋەﺏ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ »ﺋﯚﻟﯜﻣﻨﻰ ﺋﻪﺳﻠﻪﺵ« ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﺪۇ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻫﻪﻗﯩﻘﻰ ﻫﺎﻳﺎ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﻪﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ‪» :‬ﺭەﺑﺒﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﻫﺎﻳﺎ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻫﻪﻣﺪۇ‪-‬ﺳﺎﻧﺎ ﺋﯧﻴﺘﯩﯟﺍﺗﯩﻤﯩﺰ«‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻧﺪە‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻫﻪﻗﯩﻘﻰ ﻫﺎﻳﺎﻧﯩﯔ ﺑﻪﺩەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﻪﺯﺍﻻﺭﻧﻰ‬ ‫ﻫﺎﺭﺍﻣﺪﯨﻦ ﻳﯩﺮﺍﻕ ﺗﯘﺗﯘﺵ‪ ،‬ﺋﯚﻟﯜﻣﻨﻰ ﻫﻪﺭ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺋﻪﺳﻠﻪﺵ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻥ‪.‬‬

‫‪96‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﺎﺧﯩﺮەﺗﻨﻰ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺩۇﻧﻴﺎ ﻧﯧﺌﻤﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ‬ ‫ﺑﺎﻏﻠﯩﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻰ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘپ‪ ،‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯖﻼ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﻫﺎﻳﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭﮔﻪﻥ‪) .‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪،‬‬ ‫»ﺳﯩﻔﺎﺗﯜﻝ‪-‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪ«‪-٢٤،‬ﺑﻪﺕ(‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻘﻘﺎ‬ ‫ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﺸﺘﯩﻜﻰ ﺋﻪﺳﺘﺎﻳﯩﺪﯨﻠﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺯﺍﺏ ﭼﻪﻛﻜﯩﻨﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ‪ ،‬ﻛﯚﯕﻠﻰ ﻳﯧﺮﯨﻢ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘﭘﻼ ﻗﺎﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺯﺍﺑﺘﯩﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﯘﺷﻰ‪ ،‬ﻣﯘۋەﭘﭙﯩﻘﯩﻴﻪﺕ ﻗﺎﺯﯨﻨﯩﺸﻰ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻧﻤﯘ ﺗﯩﺮﯨﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻖ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﮕﻰ‬ ‫ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯚﺯ ﺋﺎﺭﺍﯕﻼﺭﺩﯨﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻛﯜﻟﭙﻪﺕ ﭼﯧﻜﯩﺸﯩﯖﻼﺭ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﺗﯘﻳﯘﻟﯩﺪۇ؛ ﺋﯘ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ )ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺕ ﺗﯧﭙﯩﺸﯩﯖﻼﺭﻏﺎ(‬ ‫ﻫﯧﺮﯨﺴﺘﯘﺭ‪ ،‬ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﻣﺮﺍﻗﺘﯘﺭ‪ ،‬ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﻛﯚﻳﯜﻣﭽﺎﻧﺪۇﺭ‪) «.‬ﺗﻪۋﺑﻪ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‬ ‫‪-١٢٨‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺧﺎﺱ »ﺭﺍﺋﯘﻑ«‬ ‫)ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺕ ﺗﯧﭙﯩﺸﯩﻐﺎ ﻫﯧﺮﺳﺘﯘﺭ( ۋە »ﺭﺍﻫﯩﻢ« )ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﮔﻪ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ‬ ‫ﺋﺎﻣﺮﺍﻗﺘﯘﺭ‪ ،‬ﻛﯚﻳﯜﻣﭽﺎﻧﺪۇﺭ( ﻧﺎﻣﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻧﯘﺷﺘﯘﺭﻏﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻣﯘۋەﭘﭙﯩﻘﯩﻴﻪﺕ ﺗﯩﻠﻪﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻳﻮﻟﺪﺍ ﻣﯧﯖﯩﭗ‪ ،‬ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﺪە ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ‬ ‫ﺧﯘﺷﺎﻝ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﺋﯘ ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺑﺎﺷﻠﯩﻘﻘﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺗﺎﭘﯩﻼپ‬ ‫ﻗﻮﻳﯘﺵ ﺑﯩﻠﻪﻧﻼ ﻛﯘﭘﺎﻳﯩﻠﻪﻧﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺋﯜﻣﻤﯩﺘﯩﮕﻪ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﻛﯜﭼﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻫﻪﻣﺪەﻡ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺭەﻫﺒﻪﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺳﺎﻫﺎﺑﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ‬ ‫ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﻠﮕﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﺧﯩﺮەﺕ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻧﻰ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﯖﺪﺍ‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﯩﺶ ﺳﺎﯕﺎ ﻗﻮﻻﻱ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ؛ ﺩۇﻧﻴﺎﻏﺎ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﺋﯩﺸﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻧﻰ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﯖﺪﺍ‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﯩﺶ ﺳﺎﯕﺎ ﺗﻪﺱ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﯩﯖﻨﯩﯔ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﯩﻞ! ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﺎﺧﯩﺮەﺕ‬

‫‪97‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﯖﺪﺍ‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﯩﺶ ﺳﺎﯕﺎ ﺗﻪﺱ ۋە ﺩۇﻧﻴﺎ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﯖﺪﺍ‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﯩﺶ ﺳﺎﯕﺎ ﺋﯘﯕﺎﻱ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﯩﯖﻨﯩﯔ ﻳﺎﺧﺸﻰ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺴﻪڭ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ «.‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻫﻪﺭﯨﻜﯩﺘﻰ‪ ،‬ﺳﯚﺯﻯ ۋە ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ ﻳﺎﺷﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺑﯩﺮ ﺭەﻫﻤﻪﺕ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﻳﻮﻝ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﯜﭼﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺕ ﻳﻮﻟﯩﺪﯨﻜﻰ ﻫﻪﺭ‬ ‫ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ﻣﯘﺷﻪﻗﻘﻪﺕ ۋە ﻗﯩﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﭼﯘﯕﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ‬ ‫ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ ﻫﯧﭽﻜﯩﻢ ﻣﻪﻧﺪەﻙ ﻗﻮﺭﻗﯘﺗﯘﻟﻐﺎﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ ﻫﯧﭽﻜﯩﻢ‬ ‫ﺋﯘﭼﺮﺍپ ﺑﺎﻗﻤﯩﻐﺎﻥ ﻗﯩﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻘﻼﺭﻏﺎ ﺋﯘﭼﺮﯨﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﻮﺗﺘﯘﺯ ﻛﯜﻥ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺑﯩﻼﻝ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺗﺎﻣﯩﻘﯩﻤﯩﺰ ﺑﯩﻼﻟﻨﯩﯔ ﻗﻮﻟﺘﯘﻗﯩﻐﺎ ﻗﯩﺴﺘﯘﺭۇﻟﻐﺎﻥ ﭘﯘﭼﯘﻕ ﻧﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﻼﺭﻣﯘ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) «.‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ«‪(٢٤٧٢\٣٤ ،‬‬ ‫ﺋﯘ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ۋەﺯﯨﭙﯩﻨﻰ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﯩﺮ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﯘ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﺳﻪۋﺭ‪-‬ﺗﺎﻗﻪﺕ ۋە ﻏﻪﻳﺮەﺗﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﯩﻜﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺑﻪﺯﯨﺪە‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺋﯚﺯﻯ ﺧﺎﺭﺍﺏ ﻗﯩﻠﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺋﺎﮔﺎﻫﻼﻧﺪۇﺭﺵ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﻪﺧﺖ‪-‬ﺳﺎﺋﺎﺩﯨﺘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑﯘ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺕ ۋە ﭘﯩﺪﺍﻛﺎﺭﻟﯩﻖ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪﯨﻜﻰ ﺋﯘﺷﺒﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻧﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»)ﺭەﺳﯘﻟﯘﻡ( ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﺋﯚﺯەﯕﻨﻰ ﻫﺎﻻﻙ ﻗﯩﻠﯩﯟﯦﺘﯩﺸﯩﯔ‬ ‫ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪) «.‬ﺷﯘﺋﺎﺭﺍ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪- ٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﻨﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﯩﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﻣﯧﻨﯩﯔ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﻢ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﯖﻼﺭ ﺷﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪۇ‪ :‬ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻡ‬ ‫ﮔﯜﻟﺨﺎﻥ ﻳﺎﻗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻮﺕ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻨﻰ ﻳﯘﺭۇﺗﯘﺷﻰ ﺑﯩﻠﻪﻧﻼ ﭘﻪﺭۋﺍﻧﯩﻠﻪﺭ ۋە ﻳﯘﺭۇﻗﻠﯘﻗﻨﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻪﺯﻯ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺑﯘ ﺋﻮﺗﻘﺎ ﺋﯧﺘﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﮔﯜﻟﺨﺎﻥ ﻳﺎﻗﻘﯘﭼﻰ ﺋﺎﺩەﻡ‬ ‫ﺑﯘ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻧﻰ ﺗﻮﺳﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺮﺍﻕ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﭘﯩﻨﭽﯩﺴﻰ ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩﯔ ﺗﻮﺳﯘﺷﯩﻐﺎ‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﺳﺘﯩﻦ ﺋﻮﺗﻘﺎ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺋﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻮﺗﻘﺎ ﭼﯜﺷﯜپ ﻛﻪﺗﻤﻪﺳﻠﯩﻜﯩﯖﻼﺭ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﯩﻠﯩﯖﻼﺭﺩﯨﻦ ﺗﯘﺗﯘۋﺍﻟﯩﻤﻪﻥ‪ .‬ﺑﯩﺮﺍﻕ ﺳﯩﻠﻪﺭ ﻳﯜﮔﺮەپ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺋﻮﺗﻘﺎ‬ ‫ﺋﯚﺯەﯕﻼﺭﻧﻰ ﺋﺎﺗﯩﺴﯩﻠﻪﺭ!« )ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺭﯨﻘﺎﻕ«‪(٢٦ ،‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺕ ۋە ﻫﻪﺩﯨﺲ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺩۇﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﻫﻪﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺋﯩﺸﯩﻨﯩﺸﯩﻨﻰ ۋە ﺑﯘ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺟﻪﻫﻪﻧﻨﻪﻡ ﺋﺎﺯﺍﺑﯩﺪﯨﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﯘﺷﯩﻨﻰ ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ‬ ‫ﺗﯘﻳﻐﯘﺳﻰ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻧﻪﻗﻪﺩەﺭ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺩەﻟﯩﻠﺪۇﺭ‪.‬‬

‫‪98‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﺋﻪﺑﯘ ﺟﻪﻫﯩﻠﻨﯩﯔ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﻫﯘﺟﯘﻡ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻫﻪﻣﺰە ﺋﯘﺭۇﻕ‪-‬ﺗﯘﻗﻘﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻖ ۋە ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﯟﺍﺯﻟﯩﻖ ﻫﯩﺴﺴﯩﻴﺎﺗﯩﻨﯩﯔ ﺗﯜﺭﺗﻜﯩﺴﯩﺪە‬ ‫ﺋﻪﺑﯘﺟﻪﻫﯩﻠﻨﻰ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﯘﺭﻏﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﭗ‪:‬‬ ‫ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ‪ ،‬ﺧﯘﺷﺎﻝ ﺑﻮﻟﻐﯩﻦ! ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﻪﺑﯘﺟﻪﻫﯩﻠﺪﯨﻦ ﺋﯩﻨﺘﯩﻘﺎﻣﯩﯖﻨﻰ ﺋﺎﻟﺪﯨﻢ !‪...‬‬‫ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬‫ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﺘﯩﻘﺎﻡ ﺋﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮەﺭ ﺋﯩﺸﯩﻢ ﻳﻮﻕ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺳﻪﻥ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎڭ‪،‬‬‫ﺋﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺧﯘﺷﺎﻝ ﺑﻮﻟﯩﻤﻪﻥ! ‪-‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻫﻪﻣﺰە ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺟﺎۋﺍﺑﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﻣﻪﻧﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﻯ ۋە ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﻣﺰە ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﯩﺶ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯧﻴﺘﻤﺎﺳﻠﯩﻖ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﻛﯧﭽﯩﻨﻰ ﺋﯘﻳﻘﯘﺳﯩﺰﻟﯩﻖ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﮔﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﻪﺗﯩﺴﻰ ﺳﻪﻫﻪﺭﺩە‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻳﻘﯘﺳﯩﻨﻰ ﻗﺎﭼﯘﺭﻏﺎﻥ‬ ‫ﺗﻪﺭەﺩﺩۈﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﺑﯩﺮﻣﯘ ﺑﯩﺮ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭﺩﻯ‪:‬‬ ‫»‪ -‬ﺋﻪﻱ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﯨﺸﯩﻤﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ! ﻣﻪﻥ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﭼﺎﺭﯨﺴﯩﺰ ﻫﺎﻟﻐﺎ ﭼﯜﺷﯜپ‬ ‫ﻗﺎﻟﺪﯨﻤﻜﻰ‪ ،‬ﭼﯩﻘﯩﺶ ﻳﻮﻟﻰ ﺗﺎﭘﺎﻟﻤﺎﻱ ﻗﺎﻟﺪﯨﻢ‪ .‬ﻣﺎﯕﺎ ﻣﻪﺳﻠﯩﻬﻪﺕ ﺑﻪﺭ‪ ،‬ﻳﻮﻝ ﻛﯚﺭﺳﻪﺕ!« ‪-‬‬ ‫ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ۋەﺯ‪-‬ﻧﻪﺳﯩﻬﻪﺕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺧﯩﺮەﺕ‬ ‫ﺋﺎﺯﺍﺑﻰ ۋە ﻧﯧﻤﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭۈپ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ ﺋﺎﺯﺍپ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻮﺭﻗﯘﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺟﻪﻧﻨﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺧﻮﺷﺨﻪۋەﺭ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﻧﻪﺳﯩﻬﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫‪١٧‬‬ ‫ﻳﻮﻟﯟﯨﺴﻰ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻫﻪﻣﺰە ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﻪﺭەﭘﻠﯩﻨﯩﭗ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻣﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨﺶ ﺋﻪﺑﻪﺩﻯ ﻧﯩﺠﺎﺗﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﺋﺎﺳﺎﺳﻰ ﺷﻪﺭﺗﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﻨﻰ ﺑﯜﻳﯜﻙ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺸﺘﯩﻴﺎﻕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﺗﻪﻙ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺗﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ﭼﺎﻏﺪﯨﻤﯘ‬ ‫ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺧﯘﺷﺎﻝ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺗﺎﺋﯩﻔﺘﻪ ﻫﺎﻗﺎﺭەﺕ ۋە ﺯۇﻟﯘﻣﻐﺎ ﺋﯘﭼﺮﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﺎﺩﺩﺍﺱ ﺋﯩﺴﯩﻤﻠﯩﻚ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻗﯘﻟﻨﯩﯔ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻖ ﺧﻮﺷﺨﻪۋﯨﺮﻯ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﺋﺎﺯﺍﭘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻮﻧﯘﺗﺘﯘﺭﻏﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺗﺎﺋﯩﻔﺘﯩﻦ ﻣﻪﻛﻜﻪ‪-‬ﻣﯘﻛﻪﺭﺭەﻣﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﯩﻨﯩﺪە‬ ‫ﻳﯩﺮﺍﻕ ﻳﯧﻘﯩﻨﺪﯨﻦ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﻠﻪﺭ ﺟﺎﻫﯩﻠﯩﻴﻪﺕ ﻫﻪﺟﺠﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯘ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﻠﻪﺭ ﻗﻮﻧﻐﺎﻥ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﺑﯧﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﯩﺴﻼﻣﻐﺎ ﺩەۋەﺕ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫‪ .١٧‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻫﯩﺸﺎﻡ‪-١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٣١٣-٣١٢ ،‬؛ ﻫﺎﻛﯩﻢ‪-٣ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٢١٣ ،‬؛ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻛﻪﺳﯩﺮ‪» :‬ﺋﻪﻝ‪-‬ﺑﯩﺪﺍﻳﻪ«‪،‬‬ ‫‪-٣‬ﺟﯩﻠﺪ‪.٨٤ ،‬‬

‫‪99‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻜﯩﮕﻪ ﺷﺎﻫﺎﺩەﺕ ﺋﯧﻴﺘﯩﺸﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﻏﺎﻥ ۋەﺯﯨﭙﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ ١٨.‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ‪:‬‬ ‫»‪ -‬ﻣﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺭەﺳﯘﻟﯩﻤﻪﻥ! ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﯖﻼﺭﻏﺎ ﻛﻪﻟﮕﯩﻨﯩﻤﺪە ﺭەﺑﺒﯩﻤﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪﻣﯩﺮﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯۈپ ﺑﻮﻟﻐﯘﭼﻪ‪ ،‬ﺋﻪﻟﭽﯩﻠﯩﻚ ۋەﺯﯨﭙﻪﻣﻨﻰ ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﻮﻟﻐﯘﭼﻪ‬ ‫ﻣﯧﻨﻰ ﻗﻮﻏﺪﺍﻣﺴﯩﻠﻪﺭ؟ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭﻟﯩﻤﺎﻳﻤﻪﻥ!«‪ ١٩‬ﺩەپ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺗﻜﻪ‬ ‫ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﻛﯜﭼﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯩﺮﯨﺸﺎﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﻟﻰ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻗﻪﺳﻪﻡ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺳﻪﻥ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ‬ ‫ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺗﻜﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﺸﻰ )ﺋﻪڭ ﻗﯩﻤﻤﻪﺗﻠﯩﻚ ﺩۇﻧﻴﺎ ﻧﯧﻤﯩﺘﻰ ﻫﯧﺴﺎﭘﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ( ﻗﯩﺰﯨﻞ‬ ‫ﺗﯚﮔﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﯖﺪﯨﻦ )ﻳﻪﻧﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺩۇﻧﻴﺎ ﻧﯧﻤﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ( ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺑﻪﻙ‬ ‫ﻳﺎﺧﺸﯩﺪۇﺭ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺋﺎﺳﻬﺎﺑﯘﻥ‪-‬ﻧﻪﺑﻰ«‪(٩ ،‬‬ ‫ﺋﻪﺑﯘ ﺯەﺭ‪ ،‬ﺧﺎﻟﯩﺪ ﺑﯩﻦ ﺯەﻳﯩﺪ‪ ،‬ﻫﯘﺑﻪﻳﺐ ﺑﯩﻦ ﻳﻪﺳﺎﻑ ۋە ﺭەﻳﻬﺎﻧﻪ ﺑﯩﻨﺘﻰ ﺋﺎﻣﺮ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺑﻪﻧﺪﯨﺴﻰ ﺋﯩﺴﻼﻣﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﺭﺍﻫﻪﺗﻠﯩﮕﻪﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ‬ ‫ﭼﯩﻬﺮﯨﺴﯩﺪە ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻖ ۋە ﺗﻪﺑﻪﺳﺴﯜﻡ ﺟﯩﻠﯟە ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﺎﺩﯨﻲ ﺑﯩﻦ ﺧﺎﺗﯩﻢ‬ ‫ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪:‬‬ ‫»ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭼﯧﻐﯩﻤﺪﺍ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ‬ ‫‪٢٠‬‬ ‫ﻳﯜﺯﯨﺪە ﭘﺎﺭﻟﯩﻐﺎﻥ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻘﻨﻰ ﻛﯚﺭﺩۈﻡ‪ «.‬ﺩەپ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﺋﻪﺷﻪﺩﺩﻯ ﺩۈﺷﻤﻪﻧﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﻛﻪﻟﯩﻤﻪﺋﻰ‪-‬ﺷﺎﻫﺎﺩەﺕ ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﻪﭘﯘ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭙﻼ ﻗﺎﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﺗﻤﯜﺷﺘﯩﻜﻰ ﻗﯩﻠﻤﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻪﺳﻠﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺳﯚﺯ‪-‬ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﺘﯩﻦ ﻳﯩﺮﺍﻕ ﺗﯘﺭۇﺷﻨﻰ ﺗﺎﭘﯩﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ ٢١.‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻗﯩﺰﻯ‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺯەﻳﻨﻪﭘﻨﻰ ﺗﯚﮔﯩﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ ﭼﯜﺷﯜﺭۈپ ﺋﯚﻟﯜﺷﯩﮕﻪ ﺳﻪۋەﭘﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻫﻪﺑﺒﺎﺭ‬ ‫ﺑﯩﻦ ﺋﻪﺳﯟەﺩ‪ ،‬ﺳﯚﻳﯜﻣﻠﯜﻙ ﺗﺎﻏﯩﺴﻰ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻫﻪﻣﺰﯨﻨﻰ ﺷﯧﻬﯩﺖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ۋەﻫﺸﻰ ۋە‬ ‫ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻛﯚپ ﻳﯩﻞ ﺯۇﻟﯘﻡ ﺳﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﻪﺑﯘ ﺟﻪﻫﯩﻠﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺋﯩﻜﺮﯨﻤﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ‬ ‫ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ﻛﻪﻟﯩﻤﻪﺋﻰ‪-‬ﺷﺎﻫﺎﺩەﺕ ﻫﯚﺭﻣﯩﺘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﻛﯩﺸﻰ ﺧﺎﻻﺱ‪.‬‬ ‫‪ .١٨‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺳﺎﺋﺎﺩ‪-١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٢١٧-٢١٦ ،‬؛ ﺋﺎﺧﻤﻪﺩ‪-٣ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٤٩٢ ،٣٢٢ ،‬؛ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻛﻪﺳﯩﺮ‪-٣ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪،‬‬ ‫‪..١٩٠-١٨٣‬‬ ‫‪ .١٩‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻫﯩﺸﺎﻡ‪-٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٣٤-٣٣ ،‬؛ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻛﻪﺳﯩﺮ‪» :‬ﺋﻪﻝ‪-‬ﺑﯩﺪﺍﻳﻪ«‪-٣ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪.١٨٤ ،‬‬ ‫‪ ٢٠‬ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ‪-٤ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٣٧٨ ،‬‬ ‫‪ .٢١‬ۋﺍﻗﯩﺪﻯ‪-٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٨٥٨-٨٥٧ ،‬‬

‫‪100‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﮔﯜﺯەﻝ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﯩﺠﺎﻧﺎپ ﺋﻪﺧﻼﻗﻘﺎ ﺋﯩﮕﻪ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺩەﺗﺘﻪ ﻣﺎﺩﺩﻯ ﺑﯩﺮ ﻏﯧﻤﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺘﯩﻘﺎﻡ ﺗﯘﻳﻐﯘﺳﻰ ۋە ﺷﻪﺧﺴﻰ ﺋﯩﻠﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ‬ ‫ﺑﯩﺮەﺭ ﺋﺎﺭﺯۇﺳﻰ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﺍ ﻫﯧﭽﻘﺎﭼﺎﻥ ﻧﻪﭘﺴﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯩﻨﺘﯩﻘﺎﻡ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﻗﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭۈۋﺍﺗﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﻫﻪﺩﯨﺴﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﻣﻪﻥ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﻪﻳﯩﭗ‪-‬ﻧﯘﻗﺴﺎﻧﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻧﻰ ﻳﯜﺯۈﯕﻼﺭﻏﺎ ﺳﺎﻟﻤﺎﻱ‪ ،‬ﺳﯜﻛﯜﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎچ‬ ‫ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﻪۋﺍﺗﯩﻤﻪﻥ‪«.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺳﺎﻟﻐﺎﻥ ﺧﺎﺗﺎ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﻰ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻳﯜﺯﯨﮕﻪ ﺳﺎﻟﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ‪» ،‬ﻣﺎﯕﺎ ﻧﯧﻤﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪۇ؟! ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﻛﯚﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻧﺪﯨﻤﻪﻥ؟« ﺩەپ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺋﯚﺯﻯ ﺋﻪﻳﯩﭙﻠﻪﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﺎﻧﻬﺎ ﺋﺎﻧﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺳﯚﺯﻯ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪﺍ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻤﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﺑﯩﺮەﻳﻠﻪﻥ ﺋﯘ ﻳﺎﻗﺘﯘﺭﻣﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺳﯚﺯﻧﻰ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﮔﻪﻧﺪە‪:‬‬ ‫»ﭘﺎﻻﻧﻰ ﻛﯩﺸﻰ ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﺪۇ؟« ﺩﯦﻤﻪﻱ‪» ،‬ﺑﻪﺯﻯ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﺪۇ؟« ﺩەﻳﺘﺘﻰ‪) .‬ﺋﻪﺑﯘ ﺩﺍۋۇﺩ‪» :‬ﺋﻪﺩەﺏ«‪،‬‬ ‫‪(٤٧٨٨\٥‬‬

‫ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺗﻪﺭەﭘﻜﻪ ﻧﻪﺳﯩﻬﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﯩﮕﻪ ﻛﯧﻠﯩﺸﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﺧﺎﭘﺎ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﻧﺴﯩﺮەپ ﺗﯩﺘﺮەﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺷﺎﻧﻰ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﺋﺎﺑﯩﺪﯨﺴﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﻪﺭ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻫﺎﻝ ۋە ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪە ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﺪەﻙ‪ ،‬ﮔﻪپ‪-‬‬ ‫ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻤﯘ ﺑﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﺎﻧﺎ ﺑﯘ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺧﯩﺘﺎﺑﻰ‪:‬‬ ‫»ﺋﻰ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﻼﺭ! ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻣﻠﯩﻚ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻳﺎﺷﺎﺗﻘﺎﻱ! ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﯚﺯ ﭘﺎﻧﺎﻫﯩﺪﺍ ﺳﺎﻗﻠﯩﻐﺎﻱ! ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﻪﺳﻜﻰ ﺋﯩﺸﻼﺭﺩﯨﻦ ﻳﯩﺮﺍﻕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻱ! ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﻐﺎﻱ! ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﯜﻛﺴﻪﻟﺪۈﺭﮔﻪﻱ! ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻳﻮﻝ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻱ! ﺋﯚﺯ ﭘﺎﻧﺎﻫﯩﺪﺍ‬ ‫ﺳﺎﻗﻠﯩﻐﺎﻱ! ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻫﻪﺭﺧﯩﻞ ﺑﺎﻻ‪-‬ﻗﺎﺯﺍﺩﯨﻦ ﺋﺎﻣﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻱ ۋە ﺩﯨﻨﯩﯖﻼﺭﻧﻰ ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﻗﻮﻏﺪﯨﻐﺎﻱ! ﺋﺎﻣﯩﻴﻦ‪«...‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻪﻣﻠﻪﺭﮔﻪ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫»ﻏﺎﻓﯘﺭ« )ﻣﻪﻏﭙﯩﺮەﺕ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ( ۋە »ﺭﺍﻫﯩﻢ« )ﺭەﻫﯩﻢ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ( ﺋﯩﺴﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯩﺴﯩﮕﻪ ﺷﺎﻫﯩﺖ ﺑﻮﻟﻐﺎچ‪ ،‬ﺋﯩﻨﻜﺎﺭﭼﯩﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﯚﯕﻠﻰ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺟﻪﻫﻪﻧﻨﻪﻣﮕﻪ ﻛﻪﺗﻤﻪﺳﻠﯩﻜﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺟﺎۋﺍﺑﻪﻥ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ‬ ‫ﺋﺎﮔﺎﻫﻼﻧﺪۇﺭۇﺵ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯘﻻﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﻤﯩﺴﺎ‪ ،‬ﺋﻪﭘﺴﯘﺳﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ )ﺋﯩﻤﺎﻧﺪﯨﻦ( ﻳﯜﺯ‬ ‫ﺋﯚﺭۈﮔﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﺋﯚﺯەﯕﻨﻰ ﻫﺎﻻﻙ ﻗﯩﻠﯩﯟﯦﺘﯩﺸﯩﯔ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪) «.‬ﻛﻪﻫﻒ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٦‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫‪101‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺷﯘﯕﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﻪﺧﻼﻗﯩﺪﯨﻦ ﻛﯚپ ﻧﯧﺴﯩﯟە ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ‬ ‫ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەپ ﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫»ﻳﺎ ﺭەﺑﺒﯩﻢ! ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﻰ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺑﻪﺩﯨﻨﯩﻤﻨﻰ ﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ‪ ،‬ﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ‬ ‫ﭼﻮﯕﺎﻳﺘﻘﯩﻨﻜﻰ‪ ،‬ﺟﻪﻫﻪﻧﻨﻪﻣﺪە ﻣﻪﻧﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﻳﻪﺭ ﻗﺎﻟﻤﯩﺴﯘﻥ!«‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﮔﯜﻟﺪەﻙ ﺧﻮﺷﭙﯘﺭﺍﻕ ﺳﯚﻫﺒﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﺎﺗﻨﺎﺷﻘﺎﻥ‬ ‫ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺋﯚﮔﻪﻧﮕﻪﻥ ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﻣﻪﺭﯨﭙﻪﺕ‪ ،‬ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﻪﺧﻼﻕ ۋە ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﻫﺎﻳﺎﺗﻨﻰ‬ ‫ﺋﯘﺯۇﻥ ﻣﯘﺳﺎﭘﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﯧﺴﯩﭗ‪ ،‬ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺟﺎﻫﺎﻧﻐﺎ ﺗﺎﺭﻗﺎﺗﻘﺎﻥ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺳﻪۋەﺏ »ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﯩﻐﺎ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺳﯚﻳﮕﯜ‪-‬ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ‪ ،‬ﻳﺎﺭﯨﺘﻠﻐﯘﭼﯩﻼﺭﻧﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭۈﺵ« ﺋﯩﺪﯨﻴﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺗﯩﭙﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﻣﯩﺴﺎﻟﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﯩﺠﺎﻧﺎﭘﻠﯩﻘﻰ ۋە ﻣﻪﺭﺗﻠﯩﮕﯩﺪﯨﻦ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﭼﯜﺷﻠﯘﻕ ﻧﯧﺴﯩﯟە‬ ‫ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ۋە ﺳﯚﻳﮕﯜﺳﻰ ﮔﻮﻳﺎ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯧﺘﯩﺰ‪-‬ﺋﯧﺮﯨﻘﻼﺭﻧﻰ ﺳﯘﻏﺎ‬ ‫ﺗﻮﺷﻘﯘﺯﻏﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺩەﺭﻳﺎ ﻛﻪﺑﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﯨﻦ ﻫﯧﭽﻜﯩﻢ ﺋﺎچ‪ ،‬ﺳﯘﺳﯩﺰ ۋە ﻗﯘﺭۇﻕ‬ ‫ﻗﻮﻝ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ۋﺍﭘﺎﺳﻰ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺳﯚﺯﯨﺪە ﭼﯩﯔ ﺗﯘﺭۇﺵ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ‪ ،‬ۋەﻟﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ۋە ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺗﻠﯩﻚ‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﺳﯜﭘﻪﺗﻠﻪﺭ ﺟﯜﻣﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻣﯘﻧﺎﭘﯩﻘﻠﯩﻖ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﻗﯘﺗﯘﻟﯘﺷﻨﯩﯔ ﺳﻪۋەﺑﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻨﺪۇﺭ‪ .‬ﻫﺎﻳﺎﺕ ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﺭﺗﯩﭗ‪-‬ﺋﯩﻨﺘﯩﺰﺍﻡ ﺋﯩﭽﯩﺪە‬ ‫ﻣﻪﻧﺰﯨﻠﯩﮕﻪ ﻳﯧﺘﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﯘ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﺋﯚﻟﭽﯩﻤﻰ‪ ،‬ﺷﻪﺧﺲ ۋە ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺗﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﺴﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺭﯨﺌﺎﻳﻪ ﻗﯩﻠﺴﺎ‪ ،‬ۋﯨﮋﺩﺍﻧﻰ ﺭﺍﻫﻪﺗﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ۋﺍﭘﺎﺩﺍﺭﻟﯩﻘﻨﯩﯔ ﭼﻮﻗﻘﯩﺴﯩﺪﺍ ﺗﯘﺭۇپ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﻧﻪﻣﯘﻧﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﺎﻟﺘﻪ ﻳﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺮﮔﻪﻥ ﭼﯧﻐﯩﺪﺍ ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ‬ ‫ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﮕﻪ ﺩﺍﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﻗﻪۋﺭﯨﺴﯩﻨﻰ ﺯﯨﻴﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﻐﯩﻠﻰ ﺑﺎﺭﻏﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ ﺋﻪﺑﯟﺍ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻳﻪﺭﺩە ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻧﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﭗ ﻳﯧﺘﯩﻢ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﺎﻧﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﭼﯚﺭﯨﺴﻰ ﺋﯘﻣﻤﯘ ﺋﻪﻳﻤﻪﻥ ﺭەﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﺎ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﻠﻠﻪ ﻣﻪﻛﻜﯩﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯚﻣﺮﻯ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﯘﻣﻤﯘ ﺋﻪﻳﻤﻪﻧﻨﻰ ﭘﺎﺕ‪-‬ﭘﺎﺕ ﻳﻮﻗﻼپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻧﻰ »ﺋﺎﻧﺎ!« ﺩەپ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﭗ ﻛﯚﻧﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻣﻤﯘ ﺋﻪﻳﻤﻪﻥ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە‪» :‬ﺋﺎﻧﺎﻣﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﺋﺎﻧﺎﻡ! ﺋﯘ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺋﺎﺋﯩﻠﻪﻡ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﻫﺎﻳﺎﺕ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮﺩﯨﻨﺒﯩﺮ ﻛﯩﺸﻰ« ﺩەپ‬ ‫ﺋﯩﻠﺘﯩﭙﺎﺕ ۋە ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ‪ ،‬ﻫﯚﺭﻣﻪﺕ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪) .‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺋﻪﺳﯩﺮ‪» :‬ﺋﯜﺳﺪۈﻝ ﻏﺎﺑﻪ«‪،‬‬ ‫‪-٧‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٣٠٤-٣٠٣ ،‬‬

‫‪102‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﭼﻮڭ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ ﺗﺎﻏﯩﺴﻰ‬ ‫ﺋﻪﺑﯘ ﺗﺎﻟﯩﭗ ﻫﯩﻤﺎﻳﯩﺴﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﺑﯘ ﺗﺎﻟﯩﭙﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﺎﻟﻰ ﻓﺎﺗﯩﻤﻪ ﺧﺎﺗﯘﻥ ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ‬ ‫ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺗﻠﯩﻚ‪ ،‬ﻛﯚﯕﻠﻰ ﻳﯘﻣﺸﺎﻕ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﻪﺭەﭘﻠﯩﻨﯩﭗ‬ ‫ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﮕﻪ ﻫﯩﺠﺮەﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯘ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﺋﺎﻳﺎﻟﻐﺎ ﻫﯚﺭﻣﻪﺕ‪ ،‬ۋﺍﭘﺎ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﭘﺎﺕ‪-‬ﭘﺎﺕ ﻳﻮﻗﻼپ ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪) .‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺳﺎﺋﺪ‪-٨ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٢٢٢ ،‬‬ ‫ﻓﺎﺗﯩﻤﻪ ﺧﺎﺗﯘﻥ ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻛﯚﺯﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺍﻡ‪-‬ﺗﺎﺭﺍﻡ‬ ‫ﻳﺎﺷﻼﺭ ﺋﺎﻗﻘﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ‪» :‬ﺑﯜﮔﯜﻥ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺋﺎﻧﺎﻡ ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﺪﻯ!« ﺩەپ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻛﯧﭙﻪﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻣﯧﻴﯩﺖ ﻧﺎﻣﯩﺰﯨﻨﻰ ﺋﻮﻗﯘپ‪ ،‬ﻗﻪۋﺭﯨﺴﻰ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺑﯩﺮ ﺩەﻡ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺳﻪۋەﺑﯩﻨﻰ ﺳﻮﺭﯨﻐﯘﭼﯩﻼﺭﻏﺎ‪:‬‬ ‫»‪ -‬ﺋﻪﺑﯘ ﺗﺎﻟﯩﭙﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻣﺎﯕﺎ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﺎﻟﺪەﻙ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺸﻰ ﻳﻮﻕ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺧﯩﺮەﺗﺘﻪ ﺟﻪﻧﻨﻪﺕ ﻛﯩﻴﯩﻤﻰ ﻛﯩﻴﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻛﯚﯕﻠﯩﻜﯩﻤﻨﻰ ﻛﯧﭙﻪﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ‬ ‫ﺑﻪﺭﺩﯨﻢ‪ .‬ﻗﻪﺑﺮە ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﺋﯩﺴﺴﯩﺴﯘﻥ ﺩەپ ﺋﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺑﯩﺮ ﺩەﻡ ﻳﺎﺗﺘﯩﻢ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻗﺎﻳﻐﯘﺭﻏﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﻟﻐﯘﭼﯩﻼﺭﻏﺎ‪:‬‬ ‫»‪ -‬ﺋﯘ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺋﺎﻧﺎﻣﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﺋﺎﻧﺎﻡ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﻯ ﻗﻮﺭﺳﯩﻘﻰ ﺋﺎچ‬ ‫ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺩﻭﻣﺴﯩﻴﯩﭗ ﺗﯘﺭﺳﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﺳﺘﯩﻦ ﺋﺎۋۋﺍﻝ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﻗﻮﺭﺳﯩﻘﯩﻤﻨﻰ ﺗﻮﻳﻐﯘﺯﺍﺗﺘﻰ‪،‬‬ ‫ﭼﯧﭽﯩﻤﻨﻰ ﺗﺎﺭﺍپ ﻗﻮﻳﺎﺗﺘﻰ‪ ،‬ﮔﯜﻝ ﻳﯧﻐﻰ ﺳﯜﺭﻛﻪپ ﻗﻮﻳﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺋﺎﻧﺎﻡ ﺋﯩﺪﻯ!«‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەپ ﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﯧﻨﻰ ﻣﻪﻏﭙﯩﺮەﺕ ﻗﯩﻠﺴﯘﻥ ۋە ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻼﺭﻧﻰ ﺑﻪﺭﺳﯘﻥ! ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﺎﯕﺎ‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﻗﯩﻠﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺟﯧﻨﯩﻢ ﺋﺎﻧﺎ! ﺳﻪﻥ ﻣﺎﯕﺎ ﺋﺎﻧﺎﻣﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﺎﻧﺎ ﺑﻮﻟﺪۇڭ! ﺋﯚﺯەڭ ﻳﯧﻤﻪﻱ‬ ‫ﻣﺎﯕﺎ ﻳﯧﮕﯜﺯﺩۈڭ‪ .‬ﺋﯚﺯەڭ ﻛﯩﻴﻤﻪﻱ ﻣﺎﯕﺎ ﻛﯩﻴﮕﯜﺯﺩۈڭ‪ .‬ﺋﻪڭ ﻟﻪﺯﺯەﺗﻠﯩﻚ ﻧﯧﻤﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻣﺎﯕﺎ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺋﯚﺯەﯕﻨﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻣﻪﻫﺮۇﻡ ﻗﯩﻠﺪﯨﯔ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭﯨﺰﺍﺳﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﺧﯩﺮەﺗﻨﻰ ﺋﻮﻳﻼپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﯨﯔ! ‪) «...‬ﻫﺎﻛﯩﻢ‪-٣ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪١١٧-١١٦ ،‬؛ ﻫﻪﻳﺴﻪﻣﻰ‪-٩ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪،‬‬ ‫‪٢٥٧-٢٥٦‬؛ ﻳﺎﺋﻘﯘﺑﻰ‪-٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(١٤ ،‬‬

‫ﻫﯩﺠﺮەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺩۈﺷﻤﻪﻧﻠﯩﺮﻯ ﺋﯘﻧﻰ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭۈﺷﻨﻰ ﭘﯩﻼﻧﻼپ‬ ‫ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺋﯘ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﻪﺕ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﮕﯩﺴﯩﮕﻪ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭۇپ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﺸﻨﯩﯔ ﻏﯧﻤﯩﺪە ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻫﯩﺸﺎﻡ‪-٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٩٨-٩٥ ،‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ ﺯﯨﻴﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺮﻯ ﻣﻮﻣﺎﻱ‬ ‫ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯘ ﻣﻮﻣﺎﻱ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﻪﻣﯩﻤﯩﻲ ۋە ﻗﯩﺰﻏﯩﻦ ﺳﯚﻫﺒﻪﺗﻠﻪﺷﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻣﻮﻣﺎﻱ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪:‬‬

‫‪103‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ ﺋﻰ ﺭەﺳﯘﻻﻟﻼﻫ! ﺑﯘ ﻣﻮﻣﺎﻳﻐﺎ ﺑﻪﻛﻼ ﻗﯩﺰﻏﯩﻦ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﻪﺗﺘﯩﯖﯩﺰ‪ .‬ﺑﯘ ﺯﺍﺩﻯ‬‫ﻛﯩﻤﺪۇ ﺩەپ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻟﺪﯨﻢ‪ - .‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪:‬‬ ‫ ﺧﻪﺩﯨﭽﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﺎ ﻫﺎﻳﺎﺕ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﯚﻳﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪-‬ﻛﯧﺘﯩﭗ ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪.‬‬‫ﺑﯩﻠﮕﯩﻨﻜﻰ‪» ،‬ۋﺍﭘﺎﺩﺍﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺟﯜﻣﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻨﺪۇﺭ‪) «.‬ﻫﺎﻛﯩﻢ‪-١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٤٠\٦٢ ،‬؛ ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪،‬‬ ‫»ﺋﻪﺩەپ«‪(٢٣ ،‬‬

‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺋﺎﻧﯩﻤﯩﺰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺧﻪﺩﯨﭽﻪ‬ ‫ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﺎﻏﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ۋﺍﭘﺎﺩﺍﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪپ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﺎﻳﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻫﯧﭽﻜﯩﻤﮕﻪ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺧﻪﺩﯨﭽﯩﮕﻪ ﻫﻪۋەﺱ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪەﻙ ﻫﻪۋەﺱ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﺎﻗﻤﯩﺪﯨﻢ‪ ،‬ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯚﻣﺮۈﻣﺪە ﻛﯚﺭۈپ ﺑﺎﻗﻤﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎﻣﻤﯘ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﯘﻧﻰ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﻖ ﺋﻪﺳﻠﻪﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻗﻮﻱ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭۈپ ﮔﯚﺷﯩﻨﻰ ﭘﺎﺭﭼﯩﻠﯩﻐﺎﻧﺪﺍ ﻛﯚپ ۋﺍﻗﯩﺘﻼﺭﺩﺍ ﺧﻪﺩﯨﭽﯩﻨﯩﯔ ﺩﻭﺳﺘﻠﯩﺮﯨﻐﺎ‬ ‫ﺋﻪۋەﺗﯩﭗ ﺑﯧﺮەﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺑﻪﺯﯨﺪە ﭼﯩﺪﯨﻴﺎﻟﻤﺎﻱ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ‪:‬‬ ‫»‪ -‬ﺧﯘﺩﺩﻯ ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻧﺪەﻛﻼ ﺑﻮپ ﻛﻪﺗﺘﯩﻐﯘ! ‪ - «...‬ﺩﯦﺴﻪﻡ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ‪:‬‬ ‫»‪ -‬ﺧﻪﺩﯨﭽﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‪ ،‬ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺘﺘﻰ ‪ - «...‬ﺩەپ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯘﻧﻰ ﻣﺎﺧﺘﺎپ‪» :‬ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻢ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺗﯘﻏﯘﻟﺪﻯ« ﺩەﻳﺘﺘﻰ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﻣﻪﻧﺎﻗﯩﺒﯘﻝ‪-‬ﺋﻪﻧﺴﺎﺭ«‪٢٠ ،‬؛ ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﻓﻪﺩﺍﺋﯩﻠﯜﺱ‪-‬‬ ‫ﺳﺎﻫﺎﺑﻪ«‪(٧٦-٧٤ ،‬‬

‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﻮﻫﻮﺩ ﻛﯜﻧﻰ ﺷﻪﻫﯩﺘﻠﻪﺭﻧﻰ ﺩەﭘﻨﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﺎﻣﺮ ﺑﯩﻦ ﺟﻪﻣﯘﻫ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼﻫ ﺑﯩﻦ ﺋﺎﻣﺮ ﺑﯩﻦ ﻫﺎﺭﺍﻥ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘﻣﺎ‬ ‫ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە‪:‬‬ ‫»‪ -‬ﺋﯘﻻﺭ ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ ﺑﯩﺮ ﺳﻪﭘﺘﻪ ﻣﯚﺭﯨﻨﻰ ﻣﯚﺭﯨﮕﻪ ﺗﯩﺮەپ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﻪﻙ ﻳﯧﻘﯩﻦ‬ ‫ﺩﻭﺳﺖ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﻪﻙ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺩﻭﺳﺘﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﻪۋﺭﯨﮕﻪ‬ ‫ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺩەﭘﻨﻪ ﻗﯩﻼﻳﻠﻰ‪ «.‬ﺩەپ ۋﺍﭘﺎﺩﺍﺭﻟﯩﻘﻨﯩﯔ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻣﯩﺴﺎﻟﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﺘﻰ‪) .‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻫﯩﺸﺎﻡ‪،‬‬ ‫‪3-‬ﺟﯩﻠﺪ‪49 ،‬؛ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺳﺎﺋﺎﺩ‪-3 ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(562 ،‬‬

‫ﻣﻪﺳﺠﯩﺪﻯ ﻧﻪﺑﻪۋﯨﺪە ﺗﺎﺯﯨﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺯەﻧﮕﻰ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ‬ ‫ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﯘﻧﻰ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺯﮔﯩﻞ ﻛﯚﺭﻣﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻧﻪﺩە ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﺸﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ‪:‬‬ ‫»ﻣﺎﯕﺎ ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﺧﻪۋەﺭ ﻗﯩﻠﻤﯩﺪﯨﯖﻼﺭ؟« ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ »ﻣﺎﯕﺎ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﻪۋﺭﯨﺴﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ ﻗﻮﻳﯘﯕﻼﺭ!« ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﻗﻪۋﺭﯨﺴﯩﮕﻪ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻣﯧﻴﯩﺖ ﻧﺎﻣﯩﺰﻯ ﺋﻮﻗﯘﺩﻯ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‬ ‫ﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺟﻪﻧﺎﺋﯩﺰ«‪(٦٧ ،‬‬

‫‪104‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺑﯩﻦ ﻣﻪﺳﻠﻪﻣﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﺋﯩﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻫﺎﺳﺴﺎﻥ ﺑﯩﻦ ﺳﺎﺑﯩﺘﻜﻪ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﻫﺎﺳﺴﺎﻥ! ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺟﺎﻫﯩﻠﯩﻴﻪﺕ ﺷﯧﺌﯩﺮﻟﯩﺮﻯ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﻮﻗﯘﺷﻘﺎ ﺭۇﺧﺴﻪﺕ‬‫ﻗﯩﻠﻐﯩﻨﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻧﻰ ﺋﻮﻗﯘپ ﺑﯧﺮەﻣﺴﻪﻥ؟ ‪ -‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﻫﺎﺳﺴﺎﻥ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺋﺎﺋﺸﺎﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﻘﺎﻣﻪ‬ ‫ﺑﯩﻦ ﺋﯜﻻﺳﻪﻧﻰ ﻫﻪﺟﯟﻯ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺷﯧﺌﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻮﻗﯘﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ‬ ‫ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﻫﺎﺳﺴﺎﻥ! ﺑﯘ ﺷﯧﺌﯩﺮﻧﻰ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻤﺪﺍ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ‬‫ﺋﻮﻗﯘپ ﺳﺎﻟﻤﺎ! – ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﻫﺎﺳﺴﺎﻥ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ﺳﻪﻥ ﻣﯧﻨﻰ ﻗﻪﻳﺴﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯜﺷﺮﯨﻜﻨﻰ‬‫ﻫﻪﺟﯟﻯ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﻣﻪﻧﺌﻰ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﺎﻣﺴﻪﻥ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﻟﯘپ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ‬ ‫ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﻫﺎﺳﺴﺎﻥ! ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﻪڭ ﻛﯚپ ﺗﻪﺷﻪﻛﻜﯜﺭ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ ﻛﯩﺸﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﯩﻤﯘ‬‫ﺋﻪڭ ﻛﯚپ ﺷﯜﻛﯜﺭ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ ﺑﻮﻟﯘپ ﻫﯧﺴﺎﭘﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪ .‬ﻗﻪﻳﺴﻪﺭ ﺋﻪﺑﯘ ﺳﻮﻓﻴﺎﻧﺪﯨﻦ ﻣﯧﻨﻰ‬ ‫ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﻣﻪﻥ ﺗﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺧﺎﻟﯩﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻟﻘﺎﻣﻪﺩﯨﻦ ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪،‬‬ ‫ﺋﯘ ﻣﻪﻥ ﺗﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﮔﻪﭘﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ‪«.‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ۋﺍﭘﺎﺩﺍﺭﻟﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﺎﻟﻘﺎﻣﻪﮔﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺗﻪﺷﻪﻛﻜﯜﺭﯨﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﺪﻯ‪) .‬ﺋﻪﻟﻰ ﺋﻪﻝ‪-‬ﻣﯘﺗﺘﻪﻗﻰ‪-٣ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪-٧٣٨ ،‬‬ ‫‪(٨٦٢١\٧٣٩‬‬

‫ﻫﯘﻧﻪﻳﻦ ۋەﻗﻪﺳﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﻳﺌﻪﺕ ﻛﯧﻠﯩﭗ‬ ‫ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ ۋە ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﺯﺍﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮەﻳﻠﻪﻥ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ! ﺑﯩﺰﺩە ﺳﯧﻨﯩﯔ ﺳﯜﺕ ﺋﺎﻧﺎڭ )ﺋﯧﻨﯩﻜﺌﺎﻧﺎڭ( ۋە ﺋﯧﻤﯩﻠﺪﺍﺵ‬‫ﺗﯘﻗﻘﺎﻧﻠﯩﺮﯨﯔ ﺑﺎﺭ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺑﯩﺮ ۋﺍﭘﺎﺩﺍﺭﻟﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ‪:‬‬ ‫ ﻣﺎﯕﺎ ۋە ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻤﯘﺗﻪﻟﻠﯩﺐ ﺋﻮﻏﯘﻟﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﺯﺍﺕ ﻗﯩﻠﺪﯨﻢ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ‬‫ﻫﯚﺭﺩۇﺭ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭﻧﻰ ﺑﻪﺩەﻟﺴﯩﺰ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﻯ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﺎﺯﺍﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬‫ﺧﯘﺭﺳﻪﻥ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺧﺎﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﺴﯘﻥ! ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ‬ ‫ﺗﻪﻗﺴﯩﻢ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻧﻨﻰ ﺑﻪﺩەﻟﺴﯩﺰ ﺑﯧﺮﯨﺸﻨﻰ ﺧﺎﻟﯩﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﻪﺩﯨﻠﯩﻨﻰ ﻳﯧﻘﯩﻨﺪﺍ‬

‫‪105‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻧﯧﺴﯩﭗ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﻮﻧﺠﻰ ﻏﻪﻧﯧﻤﻪﺗﺘﯩﻦ ﺗﯚﻟﻪپ ﺑﯧﺮﯨﻤﯩﺰ‪ .‬ﺧﺎﻟﯩﻐﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﺴﯘﻥ! – ﺩەپ ﺋﯚﺗﯜﻧﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ۋﺍﭘﺎﺩﺍﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﻣﯘﻫﺎﺟﯩﺮﻻﺭ ۋە ﺋﻪﻧﺴﺎﺭﻻﺭﻣﯘ ﻣﻪﺭﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩﻠﻪﻥ‪:‬‬ ‫ ﺑﯩﺰﻣﯘ ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﻫﻪﺩﯨﻴﻪ ﻗﯩﻠﯩﯟەﺗﺘﯘﻕ‪-.‬‬‫ﺩﯦﻴﯩﺸﺘﻰ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﻣﻪﻏﺎﺯﻯ«‪٥٤ ،‬؛ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻫﯩﺸﺎﻡ‪-٤ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(١٣٥-١٣٤ ،‬‬ ‫ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘ ﻛﯜﻧﻰ ﻣﯩﯖﻼﺭﭼﻪ ﺋﻪﺳﯩﺮ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﻪﺩەﻝ ﺋﯧﻠﯩﻨﻤﺎﻱ‪ ،‬ﻫﻪۋﺍﺯﯨﻨﮕﻪ‬ ‫ﻗﺎﻳﺘﯘﺭۇپ ﺑﯧﺮﯨﻠﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﻪﻣﮕﻪﻥ ﺳﯜﺗﯩﻨﯩﯔ ﻫﻪﻗﻘﻰ‪ ،‬ﻫﯚﺭﻣﯩﺘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ ۋﺍﭘﺎﺩﺍﺭﻟﯩﻘﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺯﺍﻟﯩﻢ ﺑﯩﺮ ﻗﻪۋﻡ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻧﻪﻗﻪﺩەﺭ ﮔﯜﺯەﻝ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﺧﻼﻕ‬ ‫ﺩەﺭﺳﻰ‪-‬ﻫﻪ! ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﯩﺰﻯ ﺋﯜﭼﯜپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻘﻨﻰ ﺋﯘﻧﺘﯘپ ﻗﺎﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻛﯚپ ﻫﺎﻟﻼﺭﺩﺍ »ۋﺍﭘﺎ« ﻟﻮﻏﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺑﯩﺮ ﺳﯚﺯ ﭘﯧﺘﻰ ﻗﺎﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ‬ ‫ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﻰ ﺯﺍﻟﯩﻢ ﺑﯩﺮ ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺕ ﺩەﺭﺳﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼﻫ ﺑﯩﻦ ﺋﯜﺑﻪﻱ ﻣﯘﻧﺎﭘﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ﺭەﺋﯩﺴﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻮﻫﯘﺩ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺷﻜﯜﭼﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﻳﯩﺮﯨﻢ ﻳﻮﻟﺪﺍ ﺋﺎﺭﻗﯩﻐﺎ ﻳﯧﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺋﻪڭ ﻗﯩﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻖ ﭘﻪﻳﺘﯩﺪە‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﮕﻪ ﺋﺎﺳﯩﻴﻠﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﯚپ ۋەﻗﻪ ﻫﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭﺩە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ۋە ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺧﺎﺋﯩﻨﻠﯩﻖ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻤﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻫﯧﻜﻤﻪﺗﻰ ﺋﯩﻼﻫﻰ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ‪ .‬ﺑﯘ ﻣﯘﻧﺎﭘﯩﻖ ﻛﺎﺗﺘﯩﯟﺍﺷﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺩﺍﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ ﺳﻪﻣﯩﻤﻰ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺋﻤﯩﻦ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼﻫ ﺑﯩﻦ ﺋﯜﺑﻪﻱ ﺋﯚﻟﮕﻪﻧﺪە ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼﻫ‬ ‫ﺩﺍﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ۋەﺳﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼﻫ ﺑﯩﻦ ﺋﯜﺑﻪﻱ ﺋﯚﻟﺪﻯ‪ .‬ﻛﯚﯕﻠﯩﻜﯩﯖﻨﻰ ﺑﻪﺭﮔﯩﻦ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‬‫ﻛﯧﭙﻪﻥ ﻗﯩﻼﻱ‪ .‬ﻣﯧﻴﯩﺖ ﻧﺎﻣﯩﺰﯨﻨﻰ ﺳﻪﻥ ﺋﻮﻗﯘپ‪ ،‬ﺋﯩﺴﺘﯩﻐﭙﺎﺭ ﺋﯧﻴﺘﺴﺎڭ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﯚﺯﻯ ﺑﻪﻙ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘ‬ ‫ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻨﯩﯔ ﺩﯦﮕﯩﻨﯩﻨﻰ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﮔﻪﺭﭼﻪ ﻣﯘﻧﺎﭘﯩﻖ ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼﻫ ﺑﯩﻦ ﺋﯜﺑﻪﻱ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ‬ ‫ﭘﺎﻙ ﺋﺎﻳﺎﻟﻰ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﯩﮕﻪ ﺗﯚﻫﻤﻪﺕ ﭼﺎﭘﻼﺵ ﻫﺎﺩﯨﺴﯩﺪە ﺭﻭﻝ ﺋﻮﻳﻨﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻣﻤﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻛﯧﭙﻪﻥ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﯚﯕﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﻣﯧﻴﯩﺖ‬ ‫ﻳﯘﻳﯘپ ﺗﺎﺭﺍﻧﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯩﻤﺎﻡ ﺑﻮﻟﯘپ ﻣﯧﻴﯩﺖ ﻧﺎﻣﯩﺰﯨﻨﻰ ﺋﻮﻗﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫)ﺗﺎﺑﻪﺭﻯ‪-١٠ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٢٦١ ،‬؛ ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺟﻪﻧﺎﺋﯩﺰ«‪٢٣ ،‬؛ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻣﺎﺟﻪ‪» :‬ﺟﻪﻧﺎﺋﯩﺰ«‪(٣١ ،‬‬

‫ﺋﻪﺟﯩﺒﺎ ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻨﻤﯘ ﺑﻪﻛﺮەﻙ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻠﯩﻖ‪ ،‬ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ۋە ۋﺍﭘﺎﺩﺍﺭﻟﯩﻖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭۈﻟﮕﻪﻧﻤﯩﺪۇ؟‬ ‫ﺑﻪﺯﻯ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﻣﯘﻧﺎﭘﯩﻘﻘﺎ ﻛﯧﭙﻪﻧﻠﯩﻚ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﯚﯕﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﯩﯔ ﺳﻪۋەﺑﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭۈﻟﮕﻪﻥ‪:‬‬

‫‪106‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺑﺒﺎﺱ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺑﻪﺩﺭﯨﺪە ﺋﻪﺳﯩﺮﮔﻪ ﭼﯜﺷﻜﻪﻧﺪە ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە‬ ‫ﻛﯚﯕﻠﯩﻜﻰ ﻳﻮﻕ ﻳﺎﻟﯩﯖﺎچ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‬ ‫ﻛﯩﻴﺪۈﺭۈﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯩﺮ ﻛﯚﯕﻠﻪﻙ ﺋﯩﺴﺘﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼﻫ ﺑﯩﻦ ﺋﯜﺑﻪﻳﻨﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻛﯚﯕﻠﻪﻙ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺩەﻝ ﻛﻪﻟﻤﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼﻫ ﺑﯩﻦ ﺋﯜﺑﻪﻱ ﺋﯘ ﻛﯜﻧﻰ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺑﺒﺎﺳﻘﺎ ﻛﯩﻴﺪۈﺭۈﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﯚﯕﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﻪﺭﮔﻪﭼﻜﻪ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺗﺎﻏﯩﺴﯩﻐﺎ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻘﻨﻰ‬ ‫ﺋﯘﻧﺘﯘپ ﻗﺎﻟﻤﺎﻱ‪ ،‬ﻛﯚﯕﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼﻫ ﺑﯩﻦ ﺋﯜﺑﻪﻳﮕﻪ ﻛﯧﭙﻪﻧﻠﯩﻜﻜﻪ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪:‬‬ ‫»ﺟﻪﻧﺎﺋﯩﺰ«‪٧٨ ،٢٣ ،‬؛ »ﺟﯩﻬﺎﺩ«‪١٤٢ ،‬؛ »ﻟﯩﺒﺎﺱ«‪٨ ،‬؛ ﻣﯘﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﻣﯘﻧﺎﻓﯩﻘﯩﻴﻦ«‪٢ ،‬؛‪ ،‬ﻧﻪﺳﺎﺋﻰ‪:‬‬ ‫»ﺟﻪﻧﺎﺋﯩﺰ«‪١٩٠٠\٤٠ ،‬؛ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻛﻪﺳﯩﺮ‪» :‬ﺗﻪﭘﺴﯩﺮ«‪-٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪] ،‬ﺗﻪۋﺑﻪ‪([٨٤ ،‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﯘﺷﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻛﯧﺴﯩﻠﻰ ﺋﯧﻐﯩﺮﻟﯩﺸﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﭘﻪﻳﺘﺘﻪ‪ ،‬ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭۈﺷﯜﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﻪﺳﭽﯩﺘﻜﻪ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻣﯘﻧﺒﻪﺭﮔﻪ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﺪﺍ‬ ‫ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﻱ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ! ﺋﻪﻧﺴﺎﺭﻻﺭﻏﺎ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﻛﯚﭘﯩﻴﯩﯟﺍﺗﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯚﺯ ﭘﯧﺘﻰ ﺗﯘﺭۇۋﺍﺗﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﻗﻪﺩﯨﺮﻟﯩﻜﺘﯘﺭ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯘﻻﺭ ﻣﺎﯕﺎ‬ ‫ﭘﺎﻧﺎﻫ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺟﺎۋﺍپ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭۇﯕﻼﺭ‪.‬‬ ‫ﻳﺎﻣﺎﻧﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ‪«.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﻪﻧﺴﺎﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﻏﺎﻥ ۋﺍﭘﺎﺳﻰ ﺑﯩﺰ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﮔﯜﺯەﻝ ﺑﯩﺮ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﺍ ۋﺍﭘﺎﺩﺍﺭﻟﯩﻘﯩﻐﺎ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ‬ ‫ﻛﯚپ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﮔﯩﻤﯘ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﯩﺘﻰ ۋە ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺴﯩﮕﻪ ﻳﺎﺭﯨﺸﺎ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ‬ ‫ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻫﯜﺩەﻳﺒﯩﻴﻪﺩە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ۋﺍﻛﺎﻟﯩﺘﻪﻥ ﺋﻪﻟﭽﻰ ﺑﻮﻟﯘپ‪،‬‬ ‫ﻣﻪﻛﻜﯩﮕﻪ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﻣﻪﻛﻜﯩﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﺑﻪﻳﺘﯘﻟﻼﻫﻨﻰ ﺗﺎۋﺍپ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ‬‫ﻧﯧﻤﯩﺪﯨﮕﻪﻥ ﺑﻪﺧﺘﻠﯩﻚ‪-‬ﻫﻪ! – ﺩﯦﻴﯩﺸﺘﻰ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ‪:‬‬ ‫ ﺑﯩﺰ ﺗﺎۋﺍﭘﺘﯩﻦ ﻣﻪﻫﺮۇﻡ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﺎﻧﺪﺍ ﺋﻮﺳﻤﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﻪﻳﺘﯘﻟﻼﻫﻨﻰ‬‫ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ﺗﺎۋﺍپ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺋﯩﺸﻪﻧﻤﻪﻳﻤﻪﻥ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺑﻪﻳﺘﯘﻟﻼﻫﻘﺎ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧﺪﺍ ﻗﯘﺭەﻳﺸﻠﻪﺭ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺗﯘﺳﺎﻟﻐﯘ‬‫ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ – .‬ﺩﯦﻴﯩﺸﺘﻰ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ‪:‬‬

‫‪107‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﭘﻪﺭﯨﺰﯨﻤﮕﻪ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺑﯩﺰ ﺑﻪﻳﺘﯘﻟﻼﻫﻨﻰ ﺗﺎۋﺍپ ﻗﯩﻠﻤﺎﻱ‬‫ﺗﯘﺭۇپ‪ ،‬ﺋﻮﺳﻤﺎﻧﻤﯘ ﺋﯘﻧﻰ ﺗﺎۋﺍپ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪۇ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ۋﺍﻗﯩﺪﻯ‪-٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٦٠٢-٦٠١ ،‬؛ ﺋﻪﻟﻰ‬ ‫ﺋﻪﻝ‪-‬ﻣﯘﺗﺘﺎﻗﻰ‪-١٠ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٤٨٣ ،‬‬

‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﻏﺎ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﻣﺮە ﻗﯩﻠﯩﭗ‬ ‫ﻗﺎﻳﺘﯩﺶ ﻧﯩﻴﯩﺘﯩﺪە ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻮﺳﻤﺎﻧﻨﯩﯖﻼ‬ ‫ﻛﻪﺑﯩﻨﻰ ﺗﺎۋﺍپ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻐﺎ ﺭۇﺧﺴﻪﺕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ‪:‬‬ ‫ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭەﺳﯘﻟﻰ ﺗﺎۋﺍپ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﯘﭼﻪ‪ ،‬ﻣﻪﻧﻤﯘ ﺗﺎۋﺍپ ﻗﯩﻼﻟﻤﺎﻳﻤﻪﻥ! ﻣﻪﻥ ﺑﻪﻳﺘﯘﻟﻼﻧﻰ‬‫ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﺪﺍ ﺗﯘﺭۇپ ﺗﺎۋﺍپ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ! – ﺩەپ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺳﺎﺩﺍﻗﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪپ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﻛﻠﯩﯟﯨﻨﻰ ﻗﻪﺗﺌﻰ ﺭەﺕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪) .‬ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ‪،‬‬ ‫‪-٤‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٣٢٤ ،‬‬

‫ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻫﯜﺩەﻳﺒﯩﻴﻪﺩە ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﻪﻳﺌﯩﺘﯩﻨﻰ ﻗﻮﺑﯘﻝ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﻧﻪﻕ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﺪﺍ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻗﻮﻟﯩﻨﻰ ﺑﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﺑﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﻮﻳﯘپ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫﯩﻢ‪ ،‬ﺑﯘ ﺑﻪﻳﺌﻪﺕ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺋﯜﭼﯜﻧﺪۇﺭ‪ .‬ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﺋﯘ ﺳﯧﻨﯩﯔ ۋە‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯩﯖﻨﯩﯔ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﯩﺪۇ‪ «.‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﻣﻪﻛﻜﯩﺪﯨﻦ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺋﻪﺑﯘ ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼﻫ )ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ(! ﻫﻪﻗﺎﭼﺎﻥ ﺑﻪﻳﺘﯘﻟﻼﻧﻰ ﺗﺎۋﺍپ‬‫ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﻮﯕﻠﯜڭ ﺧﯘﺷﺎﻝ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪۇ؟ ‪ -‬ﺩﯦﻴﯩﺸﺘﻰ‪ .‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ‪:‬‬ ‫ ﺳﯩﻠﻪﺭ ﻣﻪﻥ ﺗﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﻳﺎﻣﺎﻥ ﮔﯘﻣﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩﭙﺴﯩﻠﻪﺭ‪ .‬ﻣﯧﻨﻰ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﻰ‬‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻗﻪﺳﻪﻡ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﻣﻪﻛﻜﯩﺪە ﺑﯩﺮ ﻳﯩﻞ ﺗﯘﺭﺳﺎﻡ ۋە ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻫﯜﺩەﻳﺒﯩﻴﻪﺩە ﺗﯘﺭﺳﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﻛﻪﺑﯩﻨﻰ ﺗﺎۋﺍپ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﯘﭼﻪ‪،‬‬ ‫ﻣﻪﻧﻤﯘ ﺗﺎۋﺍپ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﯩﻢ! ﮔﻪﺭﭼﻪ ﻗﯘﺭەﻳﯩﺸﻠﯩﻜﻠﻪﺭ ﺑﻪﻳﺘﯘﻟﻼﻧﻰ ﺗﺎۋﺍپ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻤﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﯨﻤﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘپ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻣﻪﻥ ﺗﺎۋﺍپ ﻗﯩﻠﻤﯩﺪﯨﻢ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﻰ‬ ‫ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ‪:‬‬ ‫ ۋﺍﻟﻼﻫﻰ‪ ،‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺑﯩﺰﺩﯨﻦ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻳﺎﺧﺸﻰ‬‫ﺑﯩﻠﯩﺪۇ‪) .‬ﺋﯘ ﺳﯧﻨﯩﯔ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﯖﻨﻰ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ(‬ ‫– ﺩﯦﻴﯩﺸﺘﻰ‪) .‬ﺑﻪﻳﻬﺎﻗﻰ‪» :‬ﺩەﻻﺋﯩﻠﯜﻥ‪-‬ﻧﯜﺑﯜۋۋە«‪-٤ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪١٣٥-١٣٤ ،‬؛ ﺋﻪﻟﻰ ﺋﻪﻝ‪-‬ﻣﯜﺗﺘﻪﻗﻰ‪-١٠ ،‬‬ ‫ﺟﯩﻠﺪ‪(٤٨٣ ،‬‬

‫ﻗﯩﺴﻘﯩﺴﻰ‪ ،‬ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﻫﻪﻗﯩﻘﻰ ﻣﯚﻣﯩﻦ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﻤﯩﺰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﺗﻪﻗﻠﯩﺪ ﻗﯩﻼﻟﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻤﯩﺰﻏﺎ ﺑﺎﻏﻠﯩﻘﺘﯘﺭ‪.‬‬

‫ ‬ ‫‪108‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺧﺎﺱ ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﯧﺮﯨﻨﻰ ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﻪﺕ‪ ،‬ﮔﯜﺯەﻟﻠﯩﻚ‪ ،‬ﺋﻪﺧﻼﻕ ۋە‬ ‫ﺷﺎﻥ‪-‬ﺷﻪﺭەپ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﮔﻪۋﺩە ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺑﯩﻨﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻻﺭ ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﻪﺕ ۋە ﺳﺎﭘﺎﻧﯩﯔ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﻛﯜﭼﻠﯩﻨﯩﺸﯩﮕﻪ ﺳﻪۋەﺏ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﮔﯜﺯەﻝ ﺳﯚﺯﻟﻪﺭ‪ ،‬ﺳﯩﻠﯩﻖ‪-‬ﺳﯩﭙﺎﻳﻪ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ۋە ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯜ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﻰ‪،‬‬ ‫ﺳﯚﺯ‪-‬ﻫﻪﺭﯨﻜﯩﺘﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﻪﻣﻪﻟﮕﻪ ﺋﺎﺷﻘﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺗﻪﻟﯩﻢ‪-‬ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﯩﺮﯨﺪە‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﻟﮕﻪ ﺋﺎﺷﻘﺎﻥ ﺑﯘ ﭘﻪۋﻗﯘﻟﺌﺎﺩﺩە ﺋﯩﻨﻘﯩﻼپ ﻣﯩﺴﻠﯩﺴﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﻪﺭەﺏ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﺋﺎﺭﯨﻠﻰ ﺑﯩﻠﻪﻧﻼ ﭼﻪﻛﻠﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻟﻤﺎﻱ‪ ،‬ﺯﺍﻣﺎﻥ ۋە‬ ‫ﻣﺎﻛﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﭼﯧﮕﺮﯨﻼﺭﺩﯨﻦ ﻫﺎﻟﻘﯩﭗ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭۈۋﺍﺗﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﻛﯚﺯ ﻗﺎﺭﯨﺸﻰ ۋە‬ ‫ﻫﯩﺲ‪-‬ﺗﯘﻳﻐﯘﺳﻰ ﻣﺎﺩﺩﻯ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻟﻠﯩﻜﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﻣﺎﯕﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻟﻠﯩﻜﻨﻰ‪،‬‬ ‫ﻣﯘۋەﭘﭙﯩﻘﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ۋە ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻠﯩﻖ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻳﯜﺯ ﻳﯩﻠﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﻫﻪﺗﺘﺎ ﻣﯩﯔ ﻳﯩﻠﻨﻰ ﺋﺎﺷﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﺍ ﻗﺎﺭﯨﻤﯘ‪-‬ﻗﺎﺭﺷﻰ ﻗﯘﺗﯘﺑﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺗﻪﯕﭙﯘﯕﻠﯘﻗﺘﯩﻤﯘ ﻛﯩﭽﯩﻜﻜﯩﻨﻪ‬ ‫ﻧﯘﻗﺴﺎﻥ ۋە ﻳﯧﺘﻪﺭﺳﯩﺰﻟﯩﻜﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﺎ ﻣﯘﺷﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ ﺑﯩﺮ ﺷﻪﺧﺴﻨﻰ ﺗﯧﭙﯩﺶ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﺎ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﻠﻪﺭﺩە ﻣﺎﻫﺎﺭەﺕ ۋە ﺋﯜﺳﺘﯜﻧﻠﯩﻜﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﺍﯕﻖ‬ ‫ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﺎﻥ ﻗﻪﻫﺮﯨﻤﺎﻧﻼﺭ ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﺋﯜﺳﺘﯜﻧﻠﯜﻛﻠﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻣﺪە ﺗﻮﭘﻼﻧﻐﺎﻥ ﻳﯩﮕﺎﻧﻪ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﺘﯘﺭ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﺋﯜﻣﻤﯩﺘﯩﮕﻪ ﻫﻪﺭ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻦ ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﻧﻪﻣﯘﻧﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‬ ‫ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯘﺷﺒﯘ ﻫﺎﻳﺎﺕ ﺩەﺳﺘﯘﺭﻯ ﮔﯜﺯەﻝ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﺧﻼﻗﻨﯩﯔ ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻧﺪﯨﺴﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺩﯨﺴﺸﯘﻧﺎﺳﻼﺭ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﺋﻪﺧﻼﻗﯩﻨﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﻳﯩﻐﯩﻨﭽﺎﻗﻠﯩﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫‪ .١‬ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻳﯘﺷﯘﺭۇﻥ ۋە ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻗﻮﺭﻗﺎﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫‪ .٢‬ﺧﯘﺷﺎﻝ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﻼﺭ ۋە ﻏﻪﺯەﭘﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﭼﺎﻏﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫‪ .٣‬ﺑﺎﻱ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﯩﺴﺮﺍپ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ ،‬ﻛﻪﻣﺒﻪﻏﻪﻟﻠﻪﺷﻜﻪﻧﺪە ﭘﯩﺨﺴﯩﻘﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪،‬‬ ‫ﻫﻪﺭ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺧﯩﻞ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﺪﺍ ﻧﻮﺭﻣﺎﻝ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪ .٤‬ﺗﻮﻗﻘﺎﻧﻼﺭ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻨﻰ ﺋﯜﺯﮔﻪﻥ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﺩﯨﻤﯘ‪ ،‬ﺋﯚﺯﻯ ﺋﺎﻻﻗﯩﻨﻰ ﻛﻪﺳﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫‪ .٥‬ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﻣﻪﻫﺮۇﻡ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭﻏﯩﻤﯘ ﺋﯩﻬﺴﺎﻥ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪.‬‬

‫‪109‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫‪ .٦‬ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺯۇﻟﯘﻡ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﻐﯩﻤﯘ ﺋﻪﭘﯘ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫‪ .٧‬ﺳﯜﻛﯜﺕ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫‪ .٨‬ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﺯﯨﻜﯩﺮ )ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﻰ ﺋﻪﺳﻠﻪﺵ( ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪ .٩‬ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺮەﺕ ﺋﺎﻻﺗﺘﻰ‪) .‬ﺋﯩﺒﺮﺍﻫﯩﻢ ﺟﺎﻧﺎﻥ‪» :‬ﻫﻪﺩﯨﺲ ﺋﯧﻨﺴﯩﻜﻠﻮﭘﯧﺪﯨﺴﻰ«‪،‬‬ ‫‪-١٦‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٥٨٣٨\٢٥٢ ،‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻗﯧﻠﯩﭽﯩﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﺋﯘﺷﺒﯘ ﺋﯩﺒﺎﺭﯨﻠﻪﺭ ﻳﯧﺰﯨﻐﻠﯩﻖ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﺳﺎﯕﺎ ﺯۇﻟﯘﻡ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﻨﻰ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻞ! ﺳﻪﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﺎﺭﻯ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺗﯘﻗﻘﯩﻨﯩﯖﻐﺎ‬ ‫ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻞ! ﺳﺎﯕﺎ ﺋﻪﺳﻜﯩﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻞ! ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﺯﯨﻴﺎﻧﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﺩﯨﻤﯘ ﺭﺍﺳﺖ ﮔﻪپ ﻗﯩﻞ!«‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻫﯜﺯەﻳﻔﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘﻧﯩﯔ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﭽﻪ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺳﯩﻠﻪﺭ›ﺳﺎﯕﺎ ﺑﯧﻘﯩﭗ ﻣﻪﻥ‪ ،‬ﺋﯩﺸﯩﻜﻜﻪ ﺑﯧﻘﯩﭗ ﺩەﻡ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﻣﺎﯕﺎ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﺴﺎ‪،‬‬ ‫ﻣﻪﻧﻤﯘ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ‪ .‬ﺋﻪﺳﻜﯩﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﺴﺎ‪ ،‬ﻣﻪﻧﻤﯘ ﺋﻪﺳﻜﯩﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ‹‬ ‫ﺩەپ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﺋﯩﺸﺘﺎ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﺗﻪﻗﻠﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﯘﺗﺎﻣﻰ ﻳﻮﻕ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﻮﻟﻤﺎﯕﻼﺭ‪.‬‬ ‫ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺋﯚﺯەﯕﻼﺭﻏﺎ ﺷﯘﻧﻰ ﺩەﺳﺘﯘﺭ ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭﻛﻰ‪ ،‬ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﺴﺎ‪،‬‬ ‫ﺳﯩﻠﻪﺭﻣﯘ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﻪﺳﻜﯩﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﭼﺮﺍﺷﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻘﺎ‬ ‫ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﯖﻼﺭ‪) «.‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﺑﯩﺮﺭ«‪(٢٠٠٧\٦٣ ،‬‬ ‫»ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﯨﺸﯩﯔ ﺑﯩﺮەﺭ ﭘﺎﻻﻛﻪﺗﻜﻪ ﻳﻮﻟﯘﻗﺴﺎ‪ ،‬ﻛﯜﻟﻤﻪ! ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯘﻧﻰ ﻗﯘﺗﻘﯘﺯۇپ‪ ،‬ﺳﯧﻨﻰ‬ ‫ﺩۇﭼﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪) «.‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ«‪(٢٥٠٦\٥٤ ،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻨﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ۋە ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﻯ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ‪ ،‬ﻫﯧﭽﻜﯩﻤﮕﻪ ﻟﻪﻧﻪﺕ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪،‬‬ ‫ﺯﺍﻟﯩﻢ ﺑﯩﺮ ﻗﻪۋﻡ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻦ ﻛﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﺴﯩﻞ ﺷﻪﺧﺴﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﯧﺘﯩﺸﺘﯜﺭۈپ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭەﻟﻪﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺗﺎﺋﯩﻔﺘﻪ ﻛﻮﭼﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭ ۋە ﻗﯘﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﺎﺵ ﺋﯧﺘﯩﺸﻰ‪،‬‬ ‫ﻣﻪﺳﺨﯩﺮە ۋە ﺯﺍﯕﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻐﺎ ﺋﯘﭼﺮﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﻫﯧﺮﯨﭗ ﻗﯧﻠﯩﭗ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﺎﻥ ﻳﯧﺮﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﻣﻪﺟﺒﯘﺭﻯ ﻗﻮﭘﯘﺭۇۋﯦﺘﯩﻠﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﻳﺎﻣﺎﻧﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﻼﺭﻏﺎ ﭘﻪﻗﻪﺕ‬ ‫ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺕ ﺗﯩﻠﻪپ ﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﻛﻜﻪ ﻓﻪﺗﻬﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻛﯜﻧﻰ‪ ،‬ﺋﻮﻥ ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺯۇﻟﯘﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﯟﯦﺘﯩﻠﮕﻪﻥ‬ ‫ﻳﯘﺭﺗﯩﻐﺎ ﻏﻪﻟﯩﺒﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻛﻪﻣﺘﻪﺭ ۋە ﻣﻪﺭﺕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻜﻰ‪،‬‬ ‫ﻛﻪﺑﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﭼﻘﯘﭼﯩﻨﻰ ﺗﯧﺨﻰ ﻣﯚﻣﯩﻦ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺑﯩﻦ ﺗﻪﻟﻬﺎﺩﯨﻦ ﺋﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ۋە‪:‬‬

‫‪110‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫»ﺑﯜﮔﯜﻥ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ۋە ﺋﻪﻫﺪﯨﮕﻪ ۋﺍﭘﺎ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯜﻧﺪۇﺭ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮەﺭ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ۋەﻟﯩﺌﻪﻫﺪﻯ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﻪﻳﯩﻨﻠﯩﻤﻪﻱ ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ۋە‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯩﺮﺍﺳﯩﻨﻰ ﺋﯚﻟﻪﺷﺘﯜﺭۈﺷﻜﻪ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﻧﯧﻤﻪ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪،‬‬ ‫ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺳﻪﺩﯨﻘﯩﺪۇﺭ‪ «.‬ﺩەپ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﮕﻪ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﯜﻙ‬ ‫ﻣﯩﺮﺍﺱ ﻗﺎﻟﺪۇﺭﻣﯩﻐﺎﻥ ﺗﻪﻙ ﺳﯘﻟﺘﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﻣﻤﯩﺘﯩﮕﻪ ﻗﺎﻟﺪۇﺭﻏﺎﻥ ﻳﯧﮕﺎﻧﻪ ﻫﻪﺩﯨﻴﻪﺳﻰ ۋە ﻣﯩﺮﺍﺳﻰ ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ »ﺋﯜﺳﯟەﺋﻰ‬ ‫ﻫﻪﺳﻪﻧﻪ« )ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﻠﻪﺭ( ﺩەپ ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﺩﯨﺴﺘﻪ‪» ،‬ﺋﯜﺳﯟەﺋﻰ ﻫﻪﺳﻪﻧﻪ« ﻧﻰ ﺧﯘﻻﺳﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ‬ ‫ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﻣﻪﺭﯨﭙﻪﺕ )ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﻰ ﻗﻪﻟﺒﺘﻪ ﺗﻮﻧﯘﺵ( ﺳﻪﺭﻣﺎﻳﻪﻡ‪ ،‬ﺋﻪﻗﯩﻞ ﺩﯨﻨﯩﻤﻨﯩﯔ ﺋﻪﺳﻠﻰ‪،‬‬ ‫ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﻢ‪ ،‬ﺋﯩﺮﺍﺩە ۋە ﻏﻪﻳﺮەﺕ ﻣﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯧﺘﯩﻢ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﻰ ﺯﯨﻜﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﺶ‬ ‫ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺩﻭﺳﺘﯘﻡ‪ ،‬ﺋﯩﺸﻪﻧﭻ ﺧﻪﺯﯨﻨﻪﻡ‪ ،‬ﻫﻪﺳﺮەﺕ ﻳﻮﻟﺪﯨﺸﯩﻢ‪ ،‬ﺋﯩﻠﯩﻢ ﻗﻮﺭﺍﻟﯩﻢ‪ ،‬ﺳﻪۋﺭ ﻛﯚﯕﻠﯩﻜﯩﻢ‪،‬‬ ‫ﻗﺎﻧﺎﺋﻪﺕ ﻏﻪﻧﯩﻤﯩﺘﯩﻢ‪ ،‬ﭘﯧﻘﯩﺮﻟﯩﻖ ﺋﯩﭙﺘﯩﺨﺎﺭﯨﻢ‪ ،‬ﺯۈﻫﺪ ﻛﻪﺳﭙﯩﻢ‪ ،‬ﻳﯧﻘﯩﻨﻠﯩﻖ ﻗﯘۋۋﯨﺘﯩﻢ‪،‬‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﺷﺎﭘﺎﺋﻪﺗﭽﯩﻢ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕ ﺷﻪﺭﯨﭙﯩﻢ‪ ،‬ﺟﯩﻬﺎﺩ ﻳﻮﻝ ۋە ﻣﯧﺘﻮﺩﯨﻢ‪ ،‬ﻛﯚﺯۈﻣﻨﯩﯔ‬ ‫ﻧﯘﺭﻯ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻧﺎﻣﺎﺯﺩۇﺭ‪«...‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﻰ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭەﺳﯘﻟﻰ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯜ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻼ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﺶ‪-‬ﻫﻪﺭﯨﻜﯩﺘﯩﺪە ﺋﻪﮔﻪﺷﻜﯜﭼﯩﻠﻪﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﻣﯘﻧﻪ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﯨﻜﻰ ﻫﻪﺭﺑﯩﺮ ﺑﺎﺳﻘﯘچ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺭﺑﯩﺮ ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻨﻰ‬ ‫ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭەﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺋﻪﻫﻠﻰ ﺋﯩﻤﺎﻧﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﺗﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﮔﯩﻤﯘ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ‪،‬‬ ‫ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ۋە ﻣﻪﺭﺗﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺋﺎﻳﺎپ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻣﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﺟﯩﻨﺎﺯﺍ‬ ‫ﺋﯚﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘﻧﻰ ﻛﯚﺭۈپ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﯨﻦ ﺗﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‪:‬‬ ‫ﺋﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ﺋﯘ ﺑﯩﺮ ﻳﻪﻫﯘﺩﯨﻨﯩﯔ ﺟﯩﻨﺎﺯﯨﺴﻰ‪- .‬ﺩﯦﻴﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ‬‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫ﺋﻪﺟﯩﺒﺎ ﺋﯘ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﯘ؟! ‪ -‬ﺩەپ ﺟﺎۋﺍﺏ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺟﻪﻧﺎﺋﯩﺰ«‪،‬‬‫‪٥٠‬؛ ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﺟﻪﻧﺎﺋﯩﺰ«‪(٨١ ،‬‬

‫ﻳﺎﻻ ﺑﯩﻦ ﻣﯜﺭﺭە ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﻧﻪﺑﯩﻴﻴﻰ ﺋﻪﻛﺮەﻡ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﻛﯚپ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺳﻪﭘﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﭼﯩﻘﺘﯩﻢ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻫﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ۋﺍﭘﺎﺕ‬

‫‪111‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﯩﻨﯩﺪە ﺩەﺭﻫﺎﻝ ﺩەﭘﻨﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺑﯘﻳﺮۇﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﯚﻟﮕﯜﭼﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ‬ ‫ﻳﺎﻛﻰ ﻛﺎﭘﯩﺮ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺳﻮﺭﺍپ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻣﺎﻳﺘﺘﻰ‪) «.‬ﻫﺎﻛﯩﻢ‪-١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(١٣٧٤\٥٢٦ ،‬‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯘ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﯩﻨﻰ ﻗﯘﭼﺎﻗﻠﯩﻐﺎﻥ »ﺭﺍﻫﻤﺎﻥ« ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﯩﻐﺎ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺳﯚﻳﮕﯜﺳﻰ‬ ‫ﺳﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﯘﭼﯩﻼﺭﻏﺎ ﻫﻪﺭ ۋﺍﻗﯩﺖ ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﻧﯩﯔ ﺯۇﻟﻤﯩﻐﺎ ﺋﯘﭼﺮﯨﻐﺎﻥ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺩۈﺷﻤﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻟﻪﻧﻪﺗﻠﻪﺷﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺟﺎۋﺍﺑﻪﻥ‪:‬‬ ‫ ﻣﻪﻥ ﻟﻪﻧﻪﺗﻠﻪﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺋﺎﻟﻪﻣﻠﻪﺭﮔﻪ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ‬‫ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﺪﯨﻢ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﺑﯩﺮﺭ«‪(٨٧ ،‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﻪڭ ﺋﻪﺷﻪﺩﺩﯨﻲ ﺩۈﺷﻤﻪﻧﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺩۇﺋﺎﺳﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪» :‬ﺋﺎﻟﻼﻫﯩﻢ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯘﻗﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﺳﻪﻥ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺕ ﻧﯧﺴﯩﭗ ﻗﯩﻞ!«‬ ‫ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﻯ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﺪﺍ ﺗﯘﺭۇپ ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﻮﻗﯘۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺑﻪﺩەۋﯨﻨﯩﯔ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺭەﺑﺒﯩﻢ! ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﺎﯕﺎ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﻗﯩﻞ! ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﻗﯩﻠﻤﺎ! ‪-‬‬‫ﺩەپ ﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼپ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺳﺎﻻﻣﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪:‬‬ ‫ ﻛﻪﯕﺮﯨﻨﻰ ﺗﺎﺭﻻﺷﺘﯘﺭﻣﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﯩﯟﺍﺗﯩﺴﻪﻥ‪ - .‬ﺩەپ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﺎﮔﺎﻫﻼﻧﺪۇﺭﺩﻯ‪.‬‬‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻳﯧﻨﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ ۋە ﻳﺎﺷﺎۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﻣﯘﻫﯩﺘﯩﻨﯩﯖﻼ ﺋﺎﺩﯨﻤﻰ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﯟﺍﺯﻟﯩﻖ‪ ،‬ﮔﻮﺭﻭﻫﯟﺍﺯﻟﯩﻖ ۋە ﺗﺎﺵ ﻳﯜﺭەﻛﻠﯩﻚ ﻫﯚﻛﯜﻡ ﺳﯜﺭﮔﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻣﯘﻫﯩﺖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻣﯘﻫﯩﺘﻼﺭﻧﻰ ﺋﯩﻤﺎﻥ ۋە ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻧﯘﺭﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﻮﻏﯘﺭۇپ‪ ،‬ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ‪ ،‬ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ۋە ﺳﺎﺋﺎﺩەﺕ ﻗﻮﭼﯩﻐﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﺘﯜﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻧﻮﻗﺘﺎ ﺋﯩﺪﻯ ۋە ﺑﯘ ﻧﻮﻗﺘﯩﺪﺍ ﻗﺎﺯﺍﻧﻐﺎﻥ ﻣﯘۋەﭘﭙﯩﻘﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺕ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻛﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﺎﻣﺎﺷﺘﯘﺭﻏﯘﺩەﻙ ﻣﺎﻫﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ‪» :‬ﻣﯧﻨﻰ ﺭەﺑﺒﯩﻢ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺋﯘ ﻧﯧﻤﯩﺪﯦﮕﻪﻥ ﮔﯜﺯەﻝ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﭽﻰ‪-‬ﻫﻪ!«‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﭽﻰ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﻗﯩﺰ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﯩﺮﯨﻚ ﻛﯚﻣﯜۋەﺗﻜﻪﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺗﺎﺵ‬ ‫ﻳﯜﺭەﻛﻠﻪﺭ ۋە ﻗﯘﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﺪەﻙ ﻛﯚﺭﻣﯩﮕﻪﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺯﺍﻟﯩﻤﻼﺭ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﻪﺭﻫﻪﻣﻪﺕ‬ ‫ﻗﯘﺑﺒﯩﺴﻰ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺗﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﺘﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺗﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ‬ ‫ﭘﻪﺯﯨﻠﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩۇﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﺋﻪڭ ﺋﯧﺴﯩﻞ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻗﺎﺗﺎﺭﯨﺪﯨﻦ ﺋﯘﺭۇﻥ ﺋﺎﻟﺪﻯ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺗﻪﺑﯩﻘﻪ ﺋﺎﻳﺮﯨﻤﺎﻱ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻳﺎﺭﺩەﻡ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻏﻪﻳﺮەﺕ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ ۋە ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﯨﻤﯘ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺗﻪﺭەﭘﻨﻰ ﺭﺍﺯﻯ ﻗﯩﻠﻐﯘﺩەﻙ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە‬

‫‪112‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺗﯩﺮﯨﺸﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﻫﺎﺩﯨﺴﻪ ﺋﻪﻛﺲ ﺋﻪﺗﺘﯜﺭۈپ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﺪۇ‪:‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﺑﯩﺮ ﺑﻪﺩەۋﻯ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﻣﯘﺷﯘ ﭘﻪﻳﺘﺘﻪ‬ ‫ﻗﻮﻟﯩﺪﺍ ﺑﺎﺭ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪:‬‬ ‫ﺑﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺑﻪﺭﺳﻪﻡ ﺧﻮﺵ ﺑﻮﻻﻣﺴﻪﻥ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ﻛﯚﺯﻯ ﺋﺎچ ﺑﻪﺩەۋﻯ‪:‬‬‫ﻳﺎﻕ! ﺋﯩﻬﺴﺎﻥ ﻗﯩﻠﻤﯩﺪﯨﯔ! )ﻛﯚپ ﺑﻪﺭﻣﯩﺪﯨﯔ!( ‪ -‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬‫ﺑﯘﻧﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﺑﻪﺯﻯ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﭼﭽﯩﻐﻰ ﻛﻪﻟﺪﻯ ۋە ﺑﻪﺩەۋﯨﻨﻰ ﺋﻪﺩەﺑﻠﻪپ‬ ‫ﻗﻮﻳﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺑﻪﺩەۋﯨﮕﻪ ﭼﯧﻘﯩﻠﻤﺎﺳﻠﯩﻖ‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﺎﮔﺎﻫﻼﻧﺪۇﺭﻏﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﻪﺩەۋﯨﻨﻰ ﺑﺎﺷﻼپ ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﺩەۋﯨﮕﻪ ﺋﯚﻳﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻣﯘﻧﭽﻪ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﯩﺮﯨﭗ‪:‬‬ ‫ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺧﻮﺵ ﺑﻮﻟﺪۇﯕﻤﯘ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ﺑﻪﺩەۋﻯ ﺧﻮﺷﺎﻝ ﺑﻮﻟﯘپ‪:‬‬‫ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ! ﺧﻮﺵ ﺑﻮﻟﺪۇﻡ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﺎﯕﺎ ﺋﺎﺋﯩﻠﻪﻡ ۋە ﻳﯧﻘﯩﻨﻠﯩﺮﯨﻢ ﻫﯧﺴﺎﺑﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻮﻝ‬‫ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﺑﻪﺭﮔﻪﻱ! ‪ -‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﻰ ﺧﻮﺵ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﻪﺩەۋﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺳﻮﻏﯘﻗﭽﯩﻠﯩﻘﻨﻰ ﺗﯜﮔﯩﺘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪:‬‬ ‫ ﺳﻪﻥ ﺩەﺳﻠﻪﭘﺘﻪ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﺭﺍﺯﻯ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﯖﻨﻰ ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﯨﯔ‪.‬‬‫ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻪﻟﻜﯩﻢ ﺑﻪﺯﻯ ﺩﻭﺳﺘﻠﯩﺮﯨﻢ ﺳﻪﻧﺪﯨﻦ ﺋﺎﻏﺮﯨﻨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻗﯧﺸﯩﻐﺎ ﺑﺎﺭﻏﺎﻥ ﭼﯧﻐﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺑﺎﻳﺎﺗﺘﯩﻦ ﻣﺎﯕﺎ ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻥ ﺳﯚﺯۈﯕﻨﻰ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﯩﻨﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﺳﯧﻨﻰ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﭼﯜﺷﻪﻧﺴﯘﻥ ۋە ﺳﻪﻧﺪﯨﻦ ﺋﺎﻏﺮﯨﻨﻤﯩﺴﯘﻥ!‪-‬‬ ‫ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ‪ ،‬ﺑﻪﺩەۋﻯ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍپ‪:‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ‪ ،‬ﺋﺎﺋﯩﻠﻪﻡ ۋە ﻳﯧﻘﯩﻨﻠﯩﺮﯨﻢ ﻧﺎﻣﯩﻐﺎ ﺳﺎﯕﺎ ﻣﻮﻝ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﺋﺎﺗﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻱ! ‪-‬ﺩەپ‬‫ﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﺩەۋﻯ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ‪:‬‬ ‫ ﻣﻪﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻪﺩەۋﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻰ ﺗﯚﮔﯩﺴﯩﻨﻰ ﻳﯜﺗﺘﯜﺭۈپ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩﯔ‬‫ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩﯔ ﺗﯚﮔﯩﺴﻰ ﻗﺎﭼﯩﺪۇ‪ .‬ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺗﯚﮔﯩﻨﻰ ﺗﯘﺗﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﯘپ‬ ‫ﻛﻪﻳﻨﯩﺪﯨﻦ ﻗﯘﻏﻼپ ﻣﺎﯕﯩﺪۇ‪ .‬ﺗﯚﮔﻪ ﺋﯜﺭﻛﯜپ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻗﺎﭼﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺗﯚﮔﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯩﮕﯩﺴﻰ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﮔﻪ‪» :‬ﺗﯚﮔﻪﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﺍﻣﻐﺎ ﻛﯩﺮﻣﻪﯕﻼﺭ‪ .‬ﺋﯘ ﻣﺎﯕﺎ ﻛﯚﻧﯜﻙ‪ .‬ﻣﻪﻥ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺧﯘﻳﯩﻨﻰ ﺳﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﻮﺑﺪﺍﻥ ﺑﯩﻠﯩﻤﻪﻥ‪ «.‬ﺩەپ ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺗﯚﮔﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﺪﯨﻦ‬

‫‪113‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻣﺎﯕﯩﺪۇ‪ .‬ﻳﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺧﻮﺭﻣﯩﻼﺭﻧﻰ ﺗﯩﺮﯨﭗ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺗﯚﮔﯩﮕﻪ ﺗﻪﯕﻠﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺗﯚﮔﻪ ﺋﯩﮕﯩﺴﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﺎﺩەﻡ ﺗﯚﮔﯩﻨﯩﯔ ﭼﯘﻟﯟۇﺭﯨﻨﻰ ﺗﯘﺗﯘپ‪ ،‬ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﻣﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻣﻪﻧﻤﯘ ﺋﯘ ﺑﻪﺩەۋﻯ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﻪﻳﻨﯩﯖﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﻛﯩﺮﯨﭗ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﻪﻳﯩﭙﻠﯩﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﻡ‪ ،‬ﺋﯘ ﺑﯩﭽﺎﺭە ﺑﻪﺩەۋﻯ ﺟﻪﻫﻪﻧﻨﻪﻣﮕﻪ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬‫ﺑﯘ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺭﺩە ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﻪﺷﺘﻪ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺗﯧﮕﯩﺸﻠﯩﻚ ﻣﯘﻫﯩﻢ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻧﻮﻗﺘﯩﻐﺎ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﺎﻟﺪﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺗﻪﺭەﭘﻨﯩﯔ ﭘﯩﺴﺨﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ‬ ‫ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﯩﻨﻰ ﺋﯩﮕﻪﻟﻠﻪﺵ ۋە ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﯩﻐﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﻪﻟﺐ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﮕﻪ ﺗﯘﺗﯩﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻳﻮﻟﻼﺭﻧﻰ ﺑﺎﻳﻘﺎﺵ ۋە ﺑﯘ ﻳﻮﻟﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻠﻪپ ﻛﯩﺮﯨﭗ‪ ،‬ﻣﻪﻗﺴﻪﺗﻜﻪ ﻳﯧﺘﯩﺶ ﻛﯧﺮەﻙ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺋﯩﺠﺎﺑﯩﻲ ﻧﻪﺗﯩﺠﻪ ﺑﻪﺭﻣﯩﮕﻪﻧﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﻳﻪﻧﻪ ﻗﺎﺭﺷﻰ‬ ‫ﺗﻪﺭەﭘﻨﯩﯔ ﻧﻪﭘﺮﯨﺘﯩﻨﻰ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻫﻪﺳﺴﻪ ﺋﺎﺷﯘﺭﯨﯟﯦﺘﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻳﯘﻗﺎﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﻗﯩﺴﺴﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻣﯧﻐﯩﺰ ﺷﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﺟﯩﺰ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯩﻬﺴﺎﻥ )ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ( ۋە ﺋﯩﻜﺮﺍﻡ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺑﻮﻳﯘﻥ ﺋﯧﮕﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺩۈﺷﻤﻪﻧﮕﻪ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﻨﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺩۈﺷﻤﻪﻧﻠﯩﮕﻰ ﺋﺎﺯ ﻗﺎﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍﻫﺎﻝ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪،‬‬ ‫ﺩﻭﺳﺖ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺩﻭﺳﺖ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﺎﺗﺎ‪-‬ﺑﻮۋﯨﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ‪» :‬ﺑﯩﺮ ﭘﯩﻴﺎﻟﻪ‬ ‫ﻗﻪﻫﯟەﻧﯩﯔ ﻗﯩﺮﯨﻖ ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ ﻳﯜﺯ‪-‬ﺧﺎﺗﯩﺮﯨﺴﻰ ﺑﺎﺭ« ﺩەپ ﺑﯩﻜﺎﺭﻏﺎ ﺋﯧﻴﺘﻤﯩﻐﺎﻥ‪.‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻛﻪﻣﺒﻪﻏﻪﻟﻠﻪﺭﮔﻪ ﻳﺎﺧﺸﻰ‬ ‫ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ‬ ‫ﻣﺎﺩﺩﻯ ﺗﯘﺭﻣﯘﺵ ﺳﻪۋﯨﻴﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺗﯚۋەﻧﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﻗﯩﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻘﺘﺎ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻛﯚﯕﻠﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﭘﯧﻘﯩﺮﻻﺭﻏﺎ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺑﯘ ﺳﺎﺋﯩﺪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﻣﯘﻫﺎﺟﯩﺮﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﭘﯧﻘﯩﺮ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﺗﻮپ ﻛﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ‬ ‫ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺍﺗﺘﯩﻢ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﻰ )ﺑﻪﺩﯨﻨﯩﻨﻰ ﻳﯚﮔﯩﮕﯜﺩەﻙ ﻛﯩﻴﯩﻤﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ(‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺩﺍﻟﺪﯨﺴﯩﺪﺍ ﺑﻪﺩﯨﻨﯩﻨﻰ ﻳﯚﮔﻪﺷﻜﻪ ﺗﯩﺮﯨﺸﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﻮﻗﯘپ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﯟﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﻪﺳﻨﺎﺩﺍ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ ۋە‬ ‫ﻳﯧﻨﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺗﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻛﯧﻠﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﻮﻗﯘۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﻮﻗﯘﺷﻨﻰ‬ ‫ﺗﻮﺧﺘﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺳﺎﻻﻡ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪:‬‬ ‫ ﻧﯧﻤﻪ ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﯩﺴﯩﻠﻪﺭ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪.‬‬‫ ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ﺋﯘ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯘﺳﺘﺎﺯﯨﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﻮﻗﯘپ ﺑﯧﺮﯨﯟﺍﺗﯩﺪۇ‪.‬‬‫ﺑﯩﺰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﻨﻰ ﺗﯩﯖﺸﺎۋﺍﺗﯩﻤﯩﺰ‪ – .‬ﺩﯦﺪۇﻕ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ‬ ‫ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ‪:‬‬

‫‪114‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ ﺋﯜﻣﻤﯩﺘﯩﻤﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺳﻪۋﺭ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻢ ﺑﯘﻳﺮۇﻟﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ‬‫ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻫﻪﻣﺪۇ‪-‬ﺳﺎﻧﺎﻻﺭ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ! – ﺩﯦﺪﻯ‪ ٢٢.‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ‬ ‫ﻛﻪﻣﺘﻪﺭﻟﯩﻚ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺭﯨﻤﯩﺰﻏﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﻗﻮﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪:‬‬ ‫ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ )ﻫﺎﻟﻘﺎ ﺑﻮﻟﯘپ( ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺍﻳﻠﻰ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺟﺎﻣﺎﺋﻪﺕ ﺩەﺭﻫﺎﻝ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻰ‬‫ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻨﻰ ﭼﯚﺭﯨﺪەپ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﻧﯩﻬﺎﻳﻪﺕ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ‬ ‫ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺧﻮﺷﺨﻪۋەﺭﻧﻰ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﺩﻯ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﻳﯘﻗﺴﯘﻝ ﻣﯘﻫﺎﺟﯩﺮﻻﺭ‪ ،‬ﺳﯩﺰﻟﻪﺭﮔﻪ ﺑﯩﺮ ﺧﻮﺷﺨﻪۋەﺭ! ﺳﯩﻠﻪﺭ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﻰ ﻧﯘﺭ‬‫ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺗﯘﺭﯨﺴﯩﻠﻪﺭ‪ .‬ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻜﻪ ﺑﺎﻳﻼﺭﺩﯨﻦ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﻛﯜﻥ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻛﯩﺮﯨﺴﯩﻠﻪﺭ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﻳﯧﺮﯨﻢ ﻛﯜﻥ )ﺩۇﻧﻴﺎ ﻛﯜﻧﻠﯩﺮﻯ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﻫﯧﺴﺎﺑﻠﯩﻐﺎﻧﺪﺍ( ﺑﻪﺵ ﻳﯜﺯ ﻳﯩﻞ ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫)ﺋﻪﺑﯘ ﺩﺍۋۇﺩ‪» :‬ﺋﯩﻠﯩﻢ«‪(٣٦٦٦\١٣ ،‬‬

‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﭘﯧﻘﯩﺮﻻﺭﻧﯩﯔ ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﻜﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻻﺭ ﻗﯩﺴﻘﺎ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺋﯩﭽﯩﺪە‬ ‫ﻫﯧﺴﺎﺏ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺩۇﻧﻴﺎ ﻣﯧﻠﻰ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﯩﻴﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﻫﯧﺴﺎﺏ ﺳﻮﺭﺍﻳﺪۇ ﺩﯦﮕﻪﻥ‬ ‫ﺋﻪﻧﺪﯨﺸﻪ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﻖ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﻱ ﺭەﺑﺒﯩﻢ! ﻣﯧﻨﻰ ﭘﯧﻘﯩﺮ ﻫﺎﻟﯩﻢ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﺎﺷﺎﺗﻘﯩﻦ! ﻣﺎﯕﺎ ﭘﯧﻘﯩﺮ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯚﻟﯜﻣﯩﺪەﻙ ﺑﯩﺮ ﺋﯚﻟﯜﻡ ﻧﯧﺴﯩﭗ ﻗﯩﻞ! ﻣﯧﻨﻰ ﭘﯧﻘﯩﺮﻻﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺗﯩﺮﯨﻠﺪۈﺭﮔﯩﻦ!«‬ ‫ﺩەپ ﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪) .‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» ،‬ﺯۈﻫﺪ«‪٣٧،‬؛ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻣﺎﺟﻪ‪» ،‬ﺯۈﻫﺪ«‪ (٧،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻜﻪ ﻛﯩﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﺌﺎﻻ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﯘﻻﺭ‬ ‫ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﻧﯧﺌﻤﻪﺗﻠﻪﺭ ۋە ﺩﯨﻨﯩﻲ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﯩﻴﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﻫﯧﺴﺎﺏ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺋﺎﺋﺮﺍﻑ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٦‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﮔﯩﻤﯘ ﺳﯘﺋﺎﻝ‪-‬ﺳﻮﺭﺍﻕ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﺪۈﺭۈﻟﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻥ ﺋﯜﻣﻤﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ )ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻗﯩﻠﺪﯨﻤﯘ؟‬ ‫ﺳﯩﻠﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺟﺎۋﺍﺏ ﺑﻪﺭﺩﯨﯖﻼﺭ؟ ﺩەپ( ﺳﻮﺭﺍﻳﻤﯩﺰ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﺩﯨﻨﻤﯘ ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ )ﺋﺎﻟﻼﻫ‬ ‫ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﻏﺎﻥ ۋەﺯﯨﭙﯩﻨﻰ ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﺪﯨﯖﻼﺭﻣﯘ؟ ﺩەپ( ﺳﻮﺭﺍﻳﻤﯩﺰ‪«.‬‬ ‫‪ .٢٢‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯘ ﺳﯚﺯﻯ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ‪» :‬ﺳﻪﻥ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯖﻨﯩﯔ ﺭﺍﺯﯨﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺗﯩﻠﻪپ‪ ،‬ﺋﻪﺗﯩﮕﻪﻥ‪-‬‬ ‫ﺋﺎﺧﺸﺎﻣﺪﺍ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭ )ﻳﻪﻧﻰ ﺋﺎﺟﯩﺰ‪ ،‬ﻛﻪﻣﺒﻪﻏﻪﻝ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ( ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﻪۋﯨﺮﭼﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺑﻮﻟﻐﯩﻦ‪ ،‬ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ ﺩۇﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﺯﯨﺒﯘﺯﯨﻨﻨﯩﺘﯩﻨﻰ )ﻳﻪﻧﻰ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﻧﯩﯔ ﭼﻮﯕﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺳﯚﻫﺒﯩﺘﯩﻨﻰ( ﺩەپ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻛﯚﺯﮔﻪ ﺋﯩﻠﻤﺎﻱ ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﯩﻦ‪ ،‬ﺑﯩﺰ ﺩﯨﻠﯩﻨﻰ ﺯﯨﻜﺮﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﻏﻪﭘﻠﻪﺗﺘﻪ‬ ‫ﻗﺎﻟﺪۇﺭﻏﺎﻥ‪ ،‬ﻧﻪﭘﺴﻰ ﺧﺎﻫﯩﺸﯩﻐﺎ ﺋﻪﮔﻪﺷﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺋﯩﺸﻰ ﻫﻪﺩﺩﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﺷﻘﺎﻥ ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩﯔ )ﺳﯚﺯﻯ(ﮔﻪ‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺷﻤﯩﮕﯩﻦ‪) «.‬ﻛﻪﻫﻒ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٨٢‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(ﺗﯩﻜﻰ ﻣﻪﻧﯩﻨﻰ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻ‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﮕﻪ ﺋﯩﺴﻼﻣﻐﺎ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻛﯩﺮﮔﻪﻥ ﭘﯧﻘﯩﺮ‪-‬ﻣﯩﺴﻜﯩﻨﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺑﯧﺸﯩﻐﺎ ﻛﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯜﻟﭙﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﺳﻪۋﺭ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ۋە ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯧﺮﯨﺶ‪-‬ﻛﯧﻠﯩﺶ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻧﺎﺯۇﻙ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺑﯘﻳﺮﯨﻐﺎﻥ‪.‬‬

‫‪115‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺳﯘﻻﻳﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﻛﯚپ ﻣﺎﻝ‪-‬ﺩۇﻧﻴﺎ ۋە ﺳﻪﻟﺘﻪﻧﻪﺕ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻫﯧﺴﺎﺑﻰ ﺋﯘﺯۇﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻜﻪ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﺪﺍ‬ ‫ﻛﯩﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻧﻪﻗﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﻧﻰ ﺑﯩﻠﯩﺶ ﻛﯧﺮەﻛﻜﻰ‪ ،‬ﻛﻪﻣﺘﻪﺭ‪ ،‬ﻣﻪﺭﺕ‪ ،‬ﻗﺎﻧﺎﺋﻪﺗﭽﺎﻥ ﺑﺎﻳﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﻪۋﺭ‪-‬ﺗﺎﻗﻪﺗﭽﺎﻥ‬ ‫ۋە ﻧﯘﻣﯘﺳﭽﺎﻥ ﭘﯧﻘﯩﺮﻻﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻠﯩﻖ ﺷﻪﺭﯨﭙﻰ ۋە ﺋﯩﻼﻫﻰ ﺭﯨﺰﺍﺩﺍ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺗﯘﺭﯨﺪۇ‪ .‬ﻣﻪﺭﺗﻠﯩﻚ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﺷﻪﺧﯩﺴﻠﻪﺭﻧﻰ ﺩۇﻧﻴﺎ ﻣﯘﺳﯩﺒﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻗﻮﻏﺪﺍپ ﺋﺎﺧﯩﺮەﺕ‬ ‫ﺳﺎﺋﺎﺩﯨﺘﯩﮕﻪ ﻧﺎﺋﯩﻞ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪەﻙ‪ ،‬ﺳﻪۋﺭ‪-‬ﺗﺎﻗﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩەﺭﺩﯨﻨﻰ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﻳﯘﺗﻘﺎﻧﻼﺭﻧﯩﻤﯘ‬ ‫ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺧﻮﺷﺨﻪۋەﺭﻟﻪﺭ ﺳﺎﻗﻼپ ﺗﯘﺭﻣﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﻫﻪﺩﯨﺲ ﺩۇﻧﻴﺎ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﯨﻜﻰ ﻫﻪﺭﺧﯩﻞ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻼﺭﺩﺍ ﻗﻪﻟﺒﯩﻲ ﺗﺎﻛﺎﻣﻤﯘﻟﻠﯘﻕ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻤﯩﺰ ﺯۈﺭۈﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺷﯜﻛﯜﺭ ۋە ﺳﻪۋﺭ‪-‬ﺗﺎﻗﻪﺕ ﺧﯩﺴﻠﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﺩﺑﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ ﺑﻪﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‪:‬‬ ‫»ﻣﻪﻥ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﺸﻰ ﺧﻪﻳﺮﻟﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﯚﻣﯩﻨﮕﻪ ﻫﻪۋەﺱ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ!‪...‬‬ ‫ﺑﯘ ﺧﻪﻳﺮ ﻣﯘﺷﯘ ﻣﯚﻣﯩﻨﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺸﯩﺪە ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﻣﯚﻣﯩﻦ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺧﻮﺵ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮەﺭ ﻧﯧﺌﻤﻪﺕ ﻛﻪﻟﺴﻪ‪ ،‬ﺷﯜﻛﯜﺭ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪-‬ﺩە‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺧﻪﻳﺮﻟﯩﻚ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯩﺮەﺭ‬ ‫ﻣﯘﺳﯩﺒﻪﺗﻜﻪ ﻳﻮﻟﯘﻗﺴﺎ‪ ،‬ﺳﻪۋﺭ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪-‬ﺩە‪ ،‬ﺑﯘ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺧﻪﻳﺮﻟﯩﻚ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪«.‬‬ ‫)ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» ،‬ﺯۈﻫﺪ«‪(٦٤،‬‬

‫ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯜ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﺪﯨﻜﻰ ﭼﺎﻏﺪﺍ‬ ‫ﻛﻪﻣﺒﻪﻏﻪﻝ ﺑﯩﺮ ﻗﻪﺑﯩﻠﻪ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﻳﺎﻻﯕﺌﺎﻳﺎﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﭼﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ۋە‬ ‫ﻫﯧﺮﯨﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜﺘﯩﻦ ﺑﯩﺮ ﺗﯧﺮە‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺋﯘﺳﺘﯩﺨﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﻰ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﭼﯩﺮﺍﻳﻰ ﺋﯚﯕﯜپ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﻼﻝ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘﻏﺎ ﺋﻪﺯﺍﻥ ﺋﻮﻗﯘﺗﯘپ‪ ،‬ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻮﭘﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﻣﻤﻪﻳﻠﻪﻥ ﺑﯘ‬ ‫ﻛﻪﻣﺒﻪﻏﻪﻝ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻛﯚپ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺋﯩﻨﺌﺎﻡ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪) .‬ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ ﺭﯨﯟﺍﻳﯩﺘﻰ(‬ ‫ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﻘﺘﯩﺴﺎﺩﯨﻲ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺗﻪﺑﺌﯩﻲ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﭘﯧﻘﯩﺮ‪ ،‬ﺑﺎﻱ‬ ‫ۋە ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍﻫﺎﻟﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ ﺗﻪﺑﯩﻘﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺑﯚﻟﯜﻧﮕﻪﻥ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪە ۋە‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻫﻪﺩﯨﺴﻠﯩﺮﯨﺪە ﺑﯘ ﺋﯜچ ﺗﻪﺑﯩﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺴﻼﻣﯩﻲ ﺋﯚﻟﭽﻪﻡ‬ ‫ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻳﺎﺷﯩﺸﻰ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﮕﻰ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪە‬ ‫»ﺳﻪۋﺭﭼﺎﻥ ﭘﯧﻘﯩﺮ« ﺑﯩﻠﻪﻥ »ﺷﯜﻛﯜﺭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﺎﻱ« ﻣﺎﺧﺘﺎﺷﻘﺎ ﻻﻳﯩﻖ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﮔﯘﺭۇﭘﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﻏﺎﻳﻪ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﻧﯧﺌﻤﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ ﺳﻪﺭپ ﻗﯩﻠﯩﺶ‪ ،‬ﻧﯧﺌﻤﻪﺕ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﻠﻤﯩﮕﻪﻧﺪە ﺳﻪۋﺭ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﺎﺑﺪۇﺭﺍﻫﻤﺎﻥ ﺑﯩﻦ ﺋﺎۋﻑ‪ ،‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ ۋە ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺷﯜﻛﯜﺭ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ ﺑﺎﻳﻼﺭﺟﯜﻣﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﺑﯘﺯەﺭ ﺋﻪﻝ‪-‬ﻏﯩﻔﺎﺭﻯ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﺑﯘﺩەﺭﺩﺍ ۋە ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺳﻪۋﺭ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ ﭘﯧﻘﯩﺮﻻﺭ ﺟﯜﻣﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻦ‬

‫‪116‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺭ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﮔﯘﺭۇﭘﻨﯩﯔ ﺗﯘﺭﻣﯘﺵ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻰ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺑﻮﻟﯘپ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭ ﻣﺎﻝ‪-‬ﺩۇﻧﻴﺎﻏﺎ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ »ﻣﯜﻟﯜﻙ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺋﺎﺋﯩﺘﺘﯘﺭ« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻛﯚﺯ ﻗﺎﺭﺍﺷﺘﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺳﻪۋەﺑﺘﯩﻦ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻳﻮﻟﺪﺍ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭘﯧﻘﯩﺮﻻﺭ ۋە ﺑﺎﻳﻼﺭﻧﻰ ﺋﻪﻳﯩﭙﻠﯩﻤﯩﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﻳﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﻫﻪﻡ ﻧﺎﻣﺮﺍﺗﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﺷﯜﻛﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺟﻪﻧﻨﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺧﻮﺷﺨﻪۋەﺭ‬ ‫ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﺎﺟﯩﺰﻻﺭﻧﯩﯔ ﻫﯚﺭﻣﯩﺘﻰ ۋە ﺩۇﺋﺎﺳﻰ ﺑﻪﺭﯨﻜﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ ۋە ﺭﯨﺰﯨﻖ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ‪ .‬ﺩەﺭۋەﻗﻪ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﯘ ﺋﯜﻣﻤﻪﺗﻜﻪ ﺋﺎﺟﯩﺰﻻﺭﻧﯩﯔ ﺩۇﺋﺎﺳﻰ‪ ،‬ﻧﺎﻣﺎﺯﻟﯩﺮﻯ ۋە ﺋﯩﺨﻼﺳﻠﯩﺮﻯ ﺳﻪۋەﺑﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻥ‪) .‬ﻧﻪﺳﺎﺋﻰ‪» ،‬ﺟﯩﻬﺎﺩ«‪-٤٣،‬ﺑﻪﺕ(‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﺋﯘﺭۇﺷﻼﺭﻧﻰ ﭘﯧﻘﯩﺮ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺩۇﺋﺎﺳﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺷﻼﻳﺘﺘﻰ ۋە ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻓﻪﺗﻬﻰ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﻛﯜﺗﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺳﯘﻓﻔﺎ ﺋﻪﻫﻠﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻣﯘﻫﺘﺎﺝ ﻫﺎﻟﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﺪە‪:‬‬ ‫»‪...‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻻﻧﻐﺎﻥ ﻧﯧﺌﻤﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﯩﻠﺴﻪﯕﻼﺭ‪،‬‬ ‫ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﯩﯖﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﯚپ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﯩﯖﻼﺭ‪) «.‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪،‬‬ ‫»ﺯۈﻫﺪ«‪ (٣٠ ،‬ﺩەپ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﯩﻨﻰ ﻣﺎﺧﺘﺎپ‪ ،‬ﭘﯧﻘﯩﺮﻟﯩﻘﻨﯩﯔ ﺋﻪﻫﻤﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭﮔﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ۋە ﺋﯘ ﺩەۋﺭﺩﯨﻜﻰ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﻘﺘﯩﺴﺎﺩﻯ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﯩﻨﻰ ﻧﻪﺯەﺭﺩە‬ ‫ﺗﯘﺗﯘپ‪» :‬ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻐﯘﺩەﻙ ﺑﯩﺮ ﺋﯚﻳﻰ‪ ،‬ﻳﯧﮕﯜﺩەﻙ ﻧﯧﻨﻰ‪ ،‬ﺋﻪۋﺭەﺕ ﻳﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﻳﯚﮔﯩﮕﯜﺩەﻙ ﻛﯩﻴﯩﻤﻰ ۋە ﺋﯩﭽﻜﯜﺩەﻙ ﺳﯜﻳﻰ ﺑﺎﺭ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻛﯚپ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﺩە‬ ‫ﻫﻪﻗﻘﻰ ﻳﻮﻕ«‪) .‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» ،‬ﺯۈﻫﺪ«‪٣٠ ،‬؛ ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ ﺑﯩﻦ ﻫﻪﻧﺒﻪﻝ‪-١،‬ﺟﯩﻠﺪ‪ ( ٦٢،‬ﺩﯦﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﺘﻪ »ﻫﺎۋﺯﻯ ﻛﻪۋﺳﻪﺭ« ﺳﯜﻳﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪڭ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻣﯘﻫﺎﺟﯩﺮﻻﺭ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﻧﺎﻣﺮﺍﺕ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ )ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» ،‬ﺯۈﻫﺪ«‪ (١٥،‬ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ ﺧﻮﺷﺨﻪۋەﺭ‬ ‫ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﯩﭙﭙﻪﺗﻠﯩﻚ ﭘﯧﻘﯩﺮ ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ‬ ‫ﻗﻮﻳﯩﺸﯩﻤﯘ ﭘﯧﻘﯩﺮﻻﺭﻧﯩﯔ ﺳﻪۋﺭﻯ‪-‬ﺗﺎﻗﯩﺘﻰ ﻫﻪﻡ ﺗﻪۋەﻛﻜﯜﻟﯩﻨﯩﯔ ﻗﯩﻤﻤﯩﺘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺭﺩۇﺭ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﺍﯕﻼﺭﺩﺍ ﭼﺎچ‪-‬ﺳﺎﻗﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ﺗﺎﻏﺎﻕ ﻳﯜﺯﻯ ﻛﯚﺭﻣﯩﮕﻪﻥ‪ ،‬ﻛﯩﻴﯩﻤﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﻳﯩﺮﺗﯩﻖ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻧﺎﻣﺮﺍﺕ ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯘﻻﺭ ﻗﻮﻟﯩﻨﻰ ﺋﯧﭽﯩﭗ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻗﻪﺳﻪﻡ‬ ‫ﻗﯩﻠﺴﺎ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯩﺠﺎۋەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪) .‬ﻳﻪﻧﻰ‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ »ﻧﺎﺯ‬ ‫ﺋﻪﻫﻠﻰ« ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﺑﯩﺮەﺭ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﺋﯜﻣﯩﺖ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺑﯘﻧﻰ ﺧﻪﻟﻘﻘﻪ‬ ‫ﻗﻪﺳﻪﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯚﺯﻟﯩﺴﻪ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺩﯦﮕﯩﻨﯩﻨﻰ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ‪ (.‬ﺑﻪﺭﺍ ﺑﯩﻦ ﻣﺎﻟﯩﻚ ﻣﺎﻧﺎ‬ ‫ﺷﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮەﻳﻠﻪﻧﺪۇﺭ‪) «.‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪»،‬ﻣﻪﻧﺎﻗﯩﺐ«‪(٥٤،‬‬

‫‪117‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﻪﻧﻪﺳﻨﯩﯔ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﯨﺸﻰ ﺑﻪﺭﺍ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻧﺎﻣﺮﺍﺕ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻳﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﺴﻰ ۋە‬ ‫ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯚﻳﻰ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺯﯨﺮﺍﻗﻼ ﻧﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﻟﻤﯩﮕﯜﺩەﻙ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﺋﺎﺭﺍﻥ‪-‬ﺋﺎﺭﺍﻥ‬ ‫ﺟﺎﻥ ﺳﺎﻗﻼپ ﻛﯧﻠﯩﯟﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﺎﻧﺎ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﭘﯧﻘﯩﺮﻟﯩﻘﻨﻰ ﺳﻪۋﺭ‪-‬ﺗﺎﻗﻪﺕ‬ ‫ۋە ﺗﻪۋەﻛﻜﯜﻝ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﻗﻪﺳﻪﻡ ﻗﯩﻠﺴﺎ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻳﺎﻟﻐﺎﻧﭽﻰ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺩﯦﮕﻪﻧﺪەﻛﻼ‪ ،‬ﺑﻪﺭﺍ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ‬ ‫ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﺟﯩﻬﺎﺩﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨﺪە ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ‬ ‫ﻗﯩﻴﯩﻦ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﺪﺍ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﭘﻪﻳﺘﺘﻪ‪ ،‬ﻗﻮﺷﯘﻥ ﻗﯘﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻰ ﻳﯘﻗﺎﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﻫﻪﺩﯨﺴﻨﻰ ﺗﯩﻠﻐﺎ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺑﻪﺭﺍﺩﯨﻦ ﻗﻪﺳﻪﻡ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﺸﻨﻰ ﺋﯚﺗﯜﻧﮕﻪﻧﺪە‪ ،‬ﺑﻪﺭﺍ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﻱ ﺭﺍﺑﺒﯩﻢ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺯەﭘﻪﺭ ﺋﯧﻬﺴﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﯔ ۋە ﻣﯧﻨﻰ ﻧﻪﺑﯩﻴﻴﻰ ﺋﻪﻛﺮەﻡ‬ ‫ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻤﯩﺰ )ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ( ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭۈﺷﺘﯜﺭۈﺷﯜڭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺳﺎﯕﺎ ﻗﻪﺳﻪﻡ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ!‪«...‬‬ ‫ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ‪ ،‬ﺋﻪﺗﯩﺴﻰ ﻛﯜﻧﻰ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ ﻏﻪﻟﯩﺒﻪ ﻗﯩﻠﺪﻯ ۋە ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺑﻪﺭﺍ ﺋﯚﺯﻯ‬ ‫ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺷﺎﻫﺎﺩەﺕ ﺷﻪﺭﺑﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﯩﭽﯩﺶ ﺷﻪﺭﯨﭙﯩﮕﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﭗ‪ ،‬ﺭﺍﻫﻤﻪﺗﻰ‪-‬ﺭﺍﻫﻤﺎﻧﻐﺎ‬ ‫)ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ( ﻛﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ۋەﻗﻪﺩﯨﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭەﻟﻪﻳﻤﯩﺰ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ ﻣﯚﺟﯩﺰە‪ ،‬ﺋﯩﺒﺮەﺕ‪ ،‬ﺋﯩﺸﻪﻧﭻ‪ ،‬ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻠﻠﯩﻖ‪،‬‬ ‫ﺳﺎﺩﺍﻗﻪﺕ‪ ،‬ﻣﯘﻻﻳﯩﻤﻠﯩﻖ‪ ،‬ﻫﯩﺴﺪﺍﺷﻠﯩﻖ‪ ،‬ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ۋە ﻛﻪﻣﺘﻪﺭﻟﯩﻚ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺗﻮﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﺎﻳﺎﻟﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﺎﻏﺎ‪:‬‬ ‫»ﺋﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ! ﻧﺎﻣﺮﺍﺗﻼﺭﻧﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﮔﯩﻦ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻳﯧﻨﯩﯖﻐﺎ ﺋﺎﻟﻐﯩﻦ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﻗﯩﻠﺴﺎڭ‪ ،‬ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﻰ ﺳﯧﻨﯩﻤﯘ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﺋﺎﻟﯩﺪۇ‪«.‬‬ ‫»ﺋﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ! ﻣﯘﻫﺘﺎﺟﻼﺭﻧﻰ ﺩەﺭۋﺍﺯﯨﺪﯨﻦ ﻫﻪﺭﮔﯩﺰ ﻗﻮﺭۇﻕ ﻗﯘﻝ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﻣﺎ‪ .‬ﭘﯘﭼﯘﻕ‬ ‫ﺧﻮﺭﻣﺎ ﺑﻪﺭﺳﻪﯕﻤﯘ ﻣﻪﻳﻠﻰ‪ ،‬ﺋﯚﺯەﯕﻨﻰ ﺟﻪﻫﻪﻧﻨﻪﻡ ﺋﺎﺯﺍﺑﯩﺪﯨﻦ ﻣﯘﻫﺎﭘﯩﺰەﺕ ﻗﯩﻞ!« )ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪،‬‬ ‫»ﺯۈﻫﺪ«‪ (٢٣٥٢\٣٧ ،‬ﺩەپ ﺗﻪۋﺳﯩﻴﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻣﺪﺍ ﺋﺎﻟﺪﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺟﯩﻨﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﺳﻪۋەﺑﻰ ﺋﯧﻨﯩﻘﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪ ،‬ﺟﯩﻨﺎﻳﻪﺗﭽﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﭗ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﺎﺩەﻡ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﯩﺮﯨﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻖ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﯩﺴﻼﻡ‬ ‫ﺷﻪﺭﯨﺌﯩﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺟﺎﺯﺍ ﺋﺎﺗﺎ‪-‬ﺋﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﻟﯩﺴﯩﻐﺎ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺟﺎﺯﺍﺳﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﺟﺎﺯﺍﻻﺷﺘﯩﻜﻰ‬ ‫ﻣﻪﻗﺴﻪﺕ ﺟﯩﻨﺎﻳﻪﺗﭽﯩﻨﻰ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻦ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭗ ﺗﺎﺷﻼﺵ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺋﯘﻧﻰ‬ ‫ﻳﯧﯖﯩﯟﺍﺷﺘﯩﻦ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﭗ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻡ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﻪپ ﭼﯩﻘﯩﺸﺘﯩﻦ‬ ‫ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺑﺒﺎﺩ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺷﯘﺭﺍﻫﺒﯩﻞ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬

‫‪118‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﺑﯩﺮ ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻧﺎﻣﺮﺍﺗﭽﯩﻠﯩﻖ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻗﺎﻟﺪﯨﻢ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺧﻮﺭﻣﯩﻠﯩﻖ ﺑﺎﻏﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﻛﯩﺮﺩﯨﻢ‪ .‬ﺧﻮﺭﻣﯩﻼﺭﻧﻰ ﻳﯧﮕﻪچ ﺧﺎﻟﺘﺎﻣﻨﻰ ﺗﻮﺷﻘﯘﺯﺩۇﻡ‪ .‬ﺩەﻝ‬ ‫ﻣﯘﺷﯘ ﭘﻪﻳﺘﺘﻪ ﺑﺎﻏﻨﯩﯔ ﺋﯩﮕﯩﺴﻰ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﯧﻨﻰ ﺗﯘﺗﯩﯟﯦﻠﯩﭗ ﺋﯘﺭﺩﻯ‪ ،‬ﺧﺎﻟﺘﺎﻣﻨﻰ‬ ‫ﺗﺎﺭﺗﯩﯟﯦﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻣﯧﻨﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻐﺎ ﺋﺎﭘﯩﺮﯨﭗ ﺷﯩﻜﺎﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺑﺎﻏﻨﯩﯔ ﺋﯩﮕﯩﺴﯩﮕﻪ‪:‬‬ ‫ ﺋﯘ ﻧﺎﺩﺍﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺋﯚﮔﻪﺗﻤﯩﺪﯨﯔ‪ .‬ﻗﻮﺭﺳﯩﻘﻰ ﺋﺎچ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺗﻮﻳﻐﯘﺯﻣﯩﺪﯨﯔ! – ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬‫ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺑﺎﻏﻨﯩﯔ ﺋﯩﮕﯩﺴﯩﮕﻪ ﺧﺎﻟﺘﺎﻣﻨﻰ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭۇپ ﺑﯧﺮﯨﺸﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻣﺎﯕﺎ ﺑﯩﺮ ﺧﻮﺭﺟﯘﻥ ﻳﯧﻤﻪﻛﻠﯩﻚ‬ ‫ﺑﻪﺭﺩﻯ‪) .‬ﺋﻪﺑﯘ ﺩﺍۋۇﺩ‪» :‬ﺟﯩﻬﺎﺩ«‪٢٦٢١-٢٦٢٠\٨٥ .‬؛ ﻧﻪﺳﺎﺋﻰ‪» :‬ﻗﯘﺩﺍﺕ«‪(٢١ ،‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﯩﺶ ﺋﻮﻏﺮﯨﻨﻰ ﻗﻮﻏﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺑﯘ ﻗﯩﻠﻤﯩﺸﻨﯩﯔ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺸﯩﻐﺎ ﺳﻪۋەﺏ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﻰ ﻧﻮﻗﺴﺎﻧﻨﻰ ﺗﯜﺯﯨﺘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻧﺪۈﺭ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﯘﺑﺎﺩﺍ ﻗﯩﺰﻯ ﭘﺎﺗﯩﻤﻪ ﺋﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺳﺎﻟﻐﺎﻥ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﺩﯨﻤﯘ‪،‬‬ ‫ﻗﯩﻠﭽﻪ ﺋﯩﻜﻜﯩﻠﻪﻧﻤﻪﻱ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﻨﻰ ﻛﯧﺴﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯘﭼﯘﻕ ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻏﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﻰ‬ ‫ﺟﺎﻫﯩﻠﯩﻴﻪﺕ ﺩەۋﺭﯨﺪە ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻛﻪﻣﺴﯩﺘﯩﻠﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻗﯩﺰ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﺪە ﭘﺎﻫﯩﺸﻪ ﺑﻮﻟﯘپ ﻳﯜﺯﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺗﯚﻛﻪﺭﻣﯩﻜﯩﻦ ﺩەپ ﺋﻪﻧﺪﯨﺸﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﺗﯩﺮﯨﻚ ﻛﯚﻣﯜۋﯦﺘﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﻪﻟﺒﻰ ﺗﺎﺷﺘﯩﻨﻤﯘ ﺑﻪﻙ ﻗﯧﺘﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺳﻪﺗﭽﯩﻠﯩﻜﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻰ ﺋﺎﻟﺪۇﻕ ﺩەپ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﮔﯜﻧﺎﻫﻼﺭﻧﻰ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻗﯩﻠﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﯩﺰﺯەﺕ‪-‬ﻫﯚﺭﻣﯩﺘﻰ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﻧﻪﻫﻞ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‬ ‫‪-٥٨‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﯩﻨﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺋﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮەﺭﺳﯩﮕﻪ )ﺧﻮﺗﯘﻧﯩﻨﯩﯔ( ﻗﯩﺰ ﺗﯘﻏﻘﺎﻧﻠﯩﻖ ﺧﻮﺵ ﺧﻪۋﯨﺮﻯ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯۈﻟﺴﻪ‪،‬‬ ‫ﭼﯩﺮﺍﻳﻰ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﭗ ﻏﻪﺯەﭘﻨﺎﻙ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﯧﺘﯩﺪۇ‪«.‬‬ ‫ﺩﯦﺪەﻙ‪-‬ﭼﯚﺭﯨﻠﻪﺭ ﺋﯩﺰﺯەﺕ‪-‬ﻫﯚﺭﻣﯩﺘﻰ ﺩەﭘﺴﻪﻧﺪە ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﻛﯚﯕﯜﻝ ﺋﯧﭽﯩﺶ‬ ‫ﺳﺎﻳﻤﯩﻨﻰ ﻫﯧﺴﺎﺑﻠﯩﻨﯩﭗ ﺧﺎﺭﻟﯩﻨﺎﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻧﯩﺴﺎ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٩‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ‪:‬‬ ‫»‪...‬ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﯚﺗﯜﯕﻼﺭ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩﻖ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ!‪«...‬‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﻪﻣﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻏﺎ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻗﺎﻧﯘﻥ ﺗﯜﺯۈپ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺋﯩﭙﭙﻪﺕ ۋە ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺗﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺋﯚﺭﻧﯩﮕﻰ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻧﯩﻼﺭ‬ ‫ﺷﺎﻥ‪-‬ﺷﻪﺭەﭘﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﺘﻰ‪» .‬ﺟﻪﻧﻨﻪﺕ ﺋﺎﻧﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻳﯩﻐﻰ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﯨﺪۇﺭ« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻫﻪﺩﯨﺲ‬

‫‪119‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫)ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ ﺑﯩﻦ ﻫﻪﻧﺒﻪﻝ‪-٣،‬ﺟﯩﻠﺪ‪-٤٢٩،‬ﺑﻪﺕ( ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺳﺎﻳﯩﺴﯩﺪە ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ‬ ‫ﻗﻪﺩﯨﺮ‪-‬ﻗﯩﻤﻤﻪﺗﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻏﺎ ﻧﺎﺯﺍﻛﻪﺗﻠﯩﻚ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺋﺎﺋﯩﺖ‬ ‫ﺑﯘ ﻣﯩﺴﺎﻟﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍپ ﺑﺎﻗﺎﻳﻠﻰ‪:‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺳﺎﻳﺎﻫﻪﺕ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﺪﺍ‪ ،‬ﺋﻪﻧﺠﻪﺷﻪ ﺋﯩﺴﯩﻤﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﭼﯚﺭە ﻧﺎﺧﺸﺎ ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ‬ ‫ﺗﯚﮔﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﯩﺰ ﻣﺎﯕﺪۇﺭﺩﻯ‪) .‬ﺗﯚﮔﯩﻠﻪﺭ ﻳﯧﻘﯩﻤﻠﯩﻖ ﻧﻪﻏﻤﻪ‪-‬ﻧﺎۋﺍ ۋە ﻧﺎﺧﺸﺎ ﺋﺎۋﺍﺯﯨﻐﺎ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ‬ ‫ﺋﺎﻣﺮﺍﻕ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺗﯚﮔﻪ ﭘﺎﺩﯨﭽﯩﻠﯩﺮﻯ ﺗﯚﮔﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯧﯖﯩﺶ ﺳﯜﺭﺋﯩﺘﯩﻨﻰ ﺗﯩﺰﻟﯩﺘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﻧﺎﺧﺸﺎ ﺋﯧﻴﺘﺎﺗﺘﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﺳﺎﺯ ﭼﺎﻻﺗﺘﻰ‪ (.‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺗﯩﺰ‪-‬ﺗﯩﺰ ﻣﯧﯖﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ‬ ‫ﺗﯚﮔﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻳﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻏﺮﯨﺶ ﺋﯩﻬﺘﯩﻤﺎﻟﯩﻨﻰ ﻧﻪﺯەﺭﺩە‬ ‫ﺗﯘﺗﯘپ‪» :‬ﺋﻰ ﺋﻪﻧﺠﻪﺷﻪ! ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻞ! ﺋﻪﻳﻨﻪﻛﻠﻪﺭ ﺳﯘﻧﯘپ ﻛﻪﺗﻤﯩﺴﯘﻥ‪ «.‬ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪،‬‬ ‫»ﺋﻪﺩەﺏ«‪-٩٥،‬ﺑﻪﺕ(‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﺩﯨﺴﯩﺪە‪» :‬ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ ﺋﺎﻳﺎﻝ‪ ،‬ﺧﻮﺷﺒﯘﻱ ﭘﯘﺭﺍﻕ ۋە‬ ‫ﻧﺎﻣﺎﺯﺩﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ ﺋﯜچ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﺩۈﻡ‪ .‬ﻧﺎﻣﺎﺯ ﻛﯚﺯۈﻣﻨﯩﯔ ﻧﯘﺭﯨﺪۇﺭ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪) ٢٣.‬ﻧﻪﺳﺎﺋﻰ‪» ،‬ﺋﯩﺸﺮەﺗﯘﻥ ﻧﯩﺴﺎ«‪١٠،‬؛ ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ ﺑﯩﻦ ﻫﻪﻧﺒﻪﻝ‪-٣ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(١٩٩=١٢٨ ،‬‬ ‫ﺋﺎﻳﺎﻝ ۋە ﺧﻮﺷﺒﯘﻱ ﭘﯘﺭﺍﻕ ﺩۇﻧﻴﺎ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﻧﯧﺌﻤﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻨﺪۇﺭ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫‪٢٤‬‬ ‫ﺋﺎﻳﺎﻝ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻏﻪﭘﻠﻪﺕ ﻧﻪﺯﯨﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﻫﺎﻻﺷﻘﺎ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫‪ .٢٣‬ﻫﻪﺩﯨﺴﺘﻪ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ »ﺧﻮﺷﺒﯘﻱ ﭘﯘﺭﺍﻕ« ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺭﻭﻫﯩﻨﻰ ﻧﻪﭘﯩﺲ ﺟﺎﻧﻼﻧﺪۇﺭۇﺩﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ۋە ﺧﯘﺵ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺭﺍﻫﻪﺗﻠﯩﻜﺘﯘﺭ‪ .‬ﻟﻪﺗﯩﻒ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺗﻼﺭ ﺑﻮﻟﻤﯩﺶ ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﯩﻠﻪﺭﻣﯘ ﻟﻪﺯﺯەﺕ ﺋﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺯەۋﻗﻰ ﺑﻪﺩﯨﺌﯩﻴﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺧﻮﺷﺒﯘﻱ ﭘﯘﺭﺍﻕ ﭘﺎﻛﯩﺰﻟﯩﻘﻨﯩﯔ ﻧﯩﺸﺎﻧﯩﺴﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﭘﺎﻛﯩﺰە‬ ‫ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭ ﺧﻮﺷﺒﯘﻱ ﭘﯘﺭﺍﻳﺪۇ‪ .‬ﺩەﺭۋەﻗﻪ‪ ،‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ‬ ‫ﺑﻪﺩﯨﻨﯩﻤﯘ ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﮔﯜﻝ ﭘﯘﺭﺍﻗﻠﯩﻖ ﺧﻮﺷﺒﯘﻱ ﺋﻪﺗﯩﺮ ﺳﯧﭙﯩﻠﮕﻪﻧﺪەﻙ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﮔﯜﻝ ﺧﯘﺩﺩﻯ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ‬ ‫ﺗﺎﻣﭽﯩﻠﯩﻐﺎﻥ ﺗﻪﺭﺩﯨﻦ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪەﻙ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﮔﯜﻟﻠﻪﺭ ﺷﺎﻫﻰ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﻨﻰ‬ ‫ﺳﯩﻠﯩﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﺑﯧﺸﻰ ﺧﯧﻠﻰ ﺋﯘﺯۇﻥ ۋﺍﻗﯩﺘﻘﯩﭽﻪ ﮔﯜﻟﺪەﻙ ﭘﯘﺭﺍﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫»ﻧﺎﻣﺎﺯ«ﻣﯘ ﺑﻪﻧﺪە ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺭەﺑﺒﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯘﭼﺮﯨﺸﯩﺶ ﺑﯘﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﺪەﻙ‬ ‫ﻫﯩﺴﺴﯩﻴﺎﺗﺘﺎ ﺗﯘﺭۇپ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺒﺎﺩەﺗﺘﯘﺭ‪ .‬ﺭﻭﻫﻨﯩﯔ ﻣﯧﺌﺮﺍﺟﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﺸﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﻪۋەﭘﺘﯩﻦ ﻛﯚﺯﻧﯩﯔ‬ ‫ﻧﯘﺭﯨﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫‪ .٢٤‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺋﯚﻳﻠﯩﻨﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﻫﯧﭽﺒﯩﺮﯨﺪە ﻧﻪﭘﺴﺎﻧﻰ ﺋﺎﺭﺯۇ‬ ‫ﺋﯩﺴﺘﻪﻙ ۋە ﺷﻪﻫﯟەﺗﭙﻪﺭەﺳﻠﯩﻜﻨﻰ ﻛﯚﺭۈﺵ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺋﯘ ﻳﺎﺵ ﻳﯩﮕﯩﺖ ۋﺍﻗﺘﯩﺪﯨﻤﯘ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺰﻏﺎ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﻮﻳﯘپ ﺑﺎﻗﻤﯩﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ‪ ٠٤‬ﻳﺎﺷﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺑﺎﻻ‪-‬ﭼﺎﻗﯩﺴﻰ ﺑﺎﺭ ﺗﯘﻝ‬ ‫ﺧﯘﺗﯘﻥ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺧﻪﺩﯨﭽﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﻳﻠﯩﻨﯩﺸﻨﻰ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﯚﻣﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻗﺎۋۇﻝ ﭼﺎﻏﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﮔﻪﻥ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ )‪ ٤٥‬ﻳﺎﺷﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ( ﺋﯚﻳﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﻳﺎﺷﺎﻧﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﯚﻳﻠﯩﻨﯩﺸﻠﻪﺭ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯚﺯ ﺋﺎﺭﺯۇﺳﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ ﺩﯨﻨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻏﺎ ﺋﯚﮔﯩﺘﯩﻠﯩﺸﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ )ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﺎﻳﺎﻝ ۋە ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻏﺎ( ﺋﯚﮔﯩﺘﯩﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ ﻏﺎﻳﻪ ﻧﻪﺯەﺭﺩە ﺗﯘﺗﯘﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﺩﯦﻤﯩﺴﯩﻤﯘ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﺎﺷﺎﻧﻐﺎﻥ ﭼﯧﻐﯩﺪﺍ ﺋﯚﻳﻠﯩﻨﯩﺶ ﻧﯧﺴﯩﭗ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﻧﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻛﯚﭘﯩﻨﭽﯩﺴﻰ‬

‫‪120‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﺑﯩﻠﯩﺶ ﻛﯧﺮەﻛﻜﻰ‪ ،‬ﺑﯘ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺗﻪﺑﯩﺌﯩﺘﯩﺪە ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ ۋە ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ‬ ‫ﺋﺎﺷﯩﻘﻘﺎ ﺳﻪۋەپ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺗﻨﯩﯔ ﻗﻪﺩەﻡ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺋﻪﺳﻼ ﺋﺎﻳﺎﻝ‬ ‫ﺯﺍﺗﯩﻐﺎ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺷﻪﻫﯟەﺗﭙﻪﺭەﺳﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻻﻳﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ‬ ‫ﻗﻪﺩﯨﺮ‪-‬ﻗﯩﻤﻤﻪﺗﻨﻰ ﺑﯧﺮﯨﺸﺘﯩﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺕ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﺍ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯩﺴﻼﻣﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺋﯩﻘﻠﯩﻤﯩﺪﯨﻼ ﺋﻪڭ‬ ‫ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﻣﻪۋﻗﯩﮕﻪ ﻧﺎﺋﯩﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﺗﯩﺪﺍ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻧﻰ ﻗﻪﺩﯨﺮﻟﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﺩﺍۋﺭﺍڭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺗﯜﺯۈﻣﻠﻪﺭ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻧﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﭘﻮﻛﻪﻱ ﺑﻮﻳﯘﻣﻰ ﻗﺎﺗﺎﺭﯨﺪﺍ‬ ‫ﻛﯚﺭۈپ ﻗﯩﻤﻤﻪﺕ ﺑﻪﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﭘﻪﺭﺩە ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻧﻰ ﺋﯩﻘﺘﯩﺴﺎﺩﯨﻲ ۋە ﺷﻪﻫﯟﺍﻧﯩﻲ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻻﺗﺎ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﺍ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﭗ ﺯۇﻟﯘﻡ ﺳﺎﻟﻤﺎﻗﺘﺎ ۋە ﺋﯩﺴﺘﯩﻤﺎﻝ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻛﯚﯕﯜﻟﻠﯜﻙ ﻳﺎﺷﯩﺸﯩﯖﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ )ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ( ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ‬ ‫ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﺯ ﺗﯩﭙﯩﯖﻼﺭﺩﯨﻦ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﺋﺎﺭﺍﯕﻼﺭﺩﺍ )ﻳﻪﻧﻰ ﺋﻪﺭ‪-‬ﺧﯘﺗﯘﻥ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ(‬ ‫ﻣﯧﻬﯩﺮ‪-‬ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺋﻮﺭﻧﺎﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ )ﻛﺎﻣﺎﻟﻰ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ(‬ ‫ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻨﺪۇﺭ‪ ،‬ﭘﯩﻜﯩﺮ ﻳﯜﺭﮔﯜﺯﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﻪۋﻡ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﺷﻪﻙ‪-‬ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﺍ‬ ‫ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺋﯩﺒﺮەﺗﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ‪) «.‬ﺭۇﻡ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢١‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﻳﻪﻧﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺳﯚﻳﮕﯜ‪-‬ﻣﯜﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ۋە ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯧﻘﯩﻨﻠﯩﺸﯩﭗ‬ ‫ﻫﯘﺯۇﺭ ﻣﻪﻧﺒﻪﺳﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺧﻪﻳﺮﻟﯩﻚ ﺋﯩﺸﻼﺭﺩﺍ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﺑﯧﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﻪﺭ‪-‬ﺧﯘﺗﯘﻧﻼﺭ‬ ‫ﺑﻪﺧﺘﯩﻴﺎﺭ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ ﻗﯘﺭۇپ ﭼﯩﻘﯩﺸﺘﺎ‪ ،‬ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻪﺧﺘﯩﻴﺎﺭ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺳﺎﻏﻼﻡ ۋە‬ ‫ﻫﯘﺯۇﺭ‪-‬ﻫﺎﻻۋەﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺕ ﺑﻪﺭﭘﺎ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﺎ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﺑﯩﺮ ۋەﺯﯨﭙﯩﻨﻰ ﺋﯩﺠﺮﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﺗﻮﻧﺠﻰ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼﭘﻼ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻮﻟﯘﻗﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺑﯩﭙﺎﻳﺎﻥ ﺋﺎﻟﻪﻣﺪۇﺭ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﯘ ﺗﻮﻟﯘﻗﻼﺷﺘﺎ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ‬ ‫ﺗﻪﺳﯩﺮﻟﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺭﻭﻝ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﻨﻰ ﺑﻪﺭﺑﺎﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻤﯘ‪ ،‬ﺋﺎۋﺍﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻤﯘ‬ ‫ﺋﺎﻳﺎﻝ ﻛﯩﺸﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﻪۋەﭘﺘﯩﻦ ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﯩﯔ ﻗﺎﺭﯨﺸﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﻨﻰ ﺋﺎۋﺍﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻧﻰ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﻪپ ﻳﯧﺘﯩﺸﺘﯜﺭۈپ ﭼﯩﻘﯩﺶ ﺋﻪڭ ﭼﻮڭ ﻏﺎﻳﻪ ﺑﻮﻟﯘپ ﻫﯧﺴﺎﭘﻼﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺩﯨﺲ ﺷﻪﺭﯨﻔﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫ﻳﯧﺸﻰ ﭼﻮڭ‪ ،‬ﺑﺎﻻ‪-‬ۋﺍﻗﯩﺴﻰ ﺑﺎﺭ‪ ،‬ﺋﯩﮕﻪ‪-‬ﭼﺎﻗﯩﺴﯩﺰ ﺗﯘﻝ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﯩﺴﻘﯩﺴﻰ‪ ،‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮﺩﯨﻦ ﻛﯚپ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﻳﻠﯩﻨﯩﺶ‬ ‫ﺯﺍﻣﺎﻧﻰ ﻫﻪﻡ ﻳﺎﺷﺎﻧﻐﺎﻥ ﭼﯧﻐﯩﺪﺍ ﻫﻪﻣﺪە ﺩﯨﻨﻨﻰ ﻳﯩﺮﺍﻕ ﺭﺍﻳﻮﻧﻼﺭﻏﺎ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﺶ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﻐﺎ ﺋﯘﺩۇﻝ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺑﯘ ﺋﯚﻳﻠﯩﻨﯩﺸﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺋﻪﻣﯩﺮ ۋە ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻳﯩﺮﺍﻕ ﺟﺎﻳﻼﺭﻏﺎ ﺑﯩﻤﺎﻻﻝ‬ ‫ﻳﻪﺗﻜﯜﺯۈﺵ ﻏﺎﻳﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﻣﻪﻟﮕﻪ ﺋﺎﺷﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻤﺎﻗﺘﺎ‪) .‬ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺗﻪﭘﺴﯩﻠﯩﻲ‬ ‫ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺕ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﻧﯘﺭﻯ ﺗﻮﭘﺒﺎﺵ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ »ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻣﯘﺳﺘﺎﭘﺎ« ‪-١‬ﻗﯩﺴﯩﻢ‪-١٣٠ ،‬‬ ‫‪-١٤٠‬ﺑﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪(.‬‬

‫‪121‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫»ﻛﯩﻤﻜﻰ ﺋﯜچ ﻗﯩﺰ ﺑﺎﻟﯩﻨﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﻗﯩﺰ ﺗﻮﻗﻘﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﯧﻘﯩﭗ ﭼﻮڭ ﻗﯩﻠﺴﺎ‪ ،‬ﻳﺎﺧﺸﻰ‬ ‫ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﯩﺴﻪ‪ ،‬ﺗﻮﻳﯩﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻗﻮﻳﺴﺎ ۋە ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﻖ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﺴﺎ‪ ،‬ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻜﻪ‬ ‫ﻛﯩﺮﯨﺪۇ‪) «.‬ﺋﻪﺑﯘ ﺩﺍۋۇﺩ‪» :‬ﺋﻪﺩەﺏ«‪٥١٤٧\١٢١-١٢٠ ،‬؛ ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﺑﯩﺮﺭ«‪١٩١٢\١٣ ،‬؛ ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ‪،‬‬ ‫‪-٣‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٩٧ ،‬‬

‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﺩﯨﺲ ﺷﻪﺭﯨﻔﺘﻪ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ‪:‬‬ ‫»ﻛﯩﻤﻜﻰ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻗﯩﺰ ﺑﺎﻟﯩﻨﻰ ﺑﺎﻻﻏﻪﺗﻜﻪ ﻳﻪﺗﻜﯜﭼﻪ ﺑﯧﻘﯩﭗ ﭼﻮڭ ﻗﯩﻠﺴﺎ‪ ،‬ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﯩﺴﻪ‪،‬‬ ‫ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﻰ ﻣﻪﻥ ﺋﯘ ﻛﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺗﯘﺭﯨﻤﻪﻥ« ﺩەپ ﺑﺎﺭﻣﺎﻗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺟﯜﭘﻠﻪپ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ‪) .‬ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﺑﯩﺮﺭ«‪١٤٩ ،‬؛ ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﺑﯩﺮﺭ«‪(١٩١٤\١٣ ،‬‬ ‫ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺳﺎﻟﯩﻬ )ﻳﺎﺧﺸﻰ( ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩﯔ ﻗﯩﻤﻤﯩﺘﯩﻨﻰ ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﻪپ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺩۇﻧﻴﺎ ۋﺍﻗﯩﺘﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺗﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﻪڭ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻖ ﻗﯩﺴﻤﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺗﻪﻗﯟﺍﺩﺍﺭ‪ ،‬ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﺎﻟﺪۇﺭ‪) «.‬ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﺭﺍﺩﺍ«‪٦٤ ،‬؛ ﻧﻪﺳﺎﺋﻰ‪» :‬ﻧﯩﻜﺎﻫ«‪١٥ ،‬؛ ﺋﯩﺒﻨﻰ‬ ‫ﻣﺎﺟﻪ‪» :‬ﻧﯩﻜﺎﻫ«‪(٥ ،‬‬

‫ﺋﺎﺩەﺗﺘﻪ ﻣﯘۋەﭘﭙﯩﻘﯩﻴﻪﺕ ﻗﺎﺯﺍﻧﻐﺎﻥ ﺩﺍﯕﻠﯩﻖ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﻪﻳﻨﯩﺪە ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺳﺎﻟﯩﻬ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﺑﺎﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ :‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ‬ ‫ﺗﯘﻧﺠﻰ ﺗﻪﺑﻠﯩﻐﯩﺪە ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻫﻪﻡ ﺋﻪڭ ﭼﻮڭ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺧﻪﺩﯨﭽﻪ ﺋﺎﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻦ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺧﻪﺩﯨﭽﻪ ﺋﺎﻧﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻳﺎﺭﺩﯨﻤﯩﻨﻰ ﺋﯚﻣﯜﺭ ﺑﯘﻳﻰ ﺋﻮﻧﯘﺗﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﻧﯩﯖﺪەﻙ‪ ،‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﻟﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘۋەﭘﭙﯩﻘﯩﻴﯩﺘﯩﺪﯨﻤﯘ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﭘﺎﺗﯩﻤﻪ ﺋﺎﻧﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻳﺎﺭﺩﯨﻤﻰ‬ ‫ﭼﻮڭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺩۇﻧﻴﺎ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻨﯩﯔ ﻫﯘﺯۇﺭﻟﯘﻕ ۋە ﺑﻪﺧﺘﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺳﺎﻟﯩﻬﻪ )ﻳﺎﺧﺸﻰ( ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩﯔ ﻣﯘﻫﯩﻤﻠﯩﻘﻰ ﻫﻪﻣﻤﻪﻳﻠﻪﻧﮕﻪ ﺋﺎﻳﺎﻧﺪۇﺭ‪ .‬ﺳﺎﻟﯩﻬﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﺋﯧﺮﯨﻨﯩﯔ ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﺳﺎﻗﻼﻳﺪۇ‪ ،‬ﺋﯚﻱ ﺗﯘﺗﯩﺪۇ‪ ،‬ﻧﻪﺳﻠﯩﻨﻰ ۋە ﺋﯩﭙﭙﻪﺕ ﻧﯘﻣﯘﺳﯩﻨﻰ ﻗﻮﻏﺪﺍﻳﺪۇ‪ .‬ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﻨﻰ ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ‬ ‫ﺷﺎﺗﻠﯩﻘﻘﺎ ﺗﻮﻟﺪۇﺭﯨﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﻨﯩﯔ ﺳﺎﺋﺎﺩەﺕ ﺋﯩﻘﻠﯩﻤﻰ ﺋﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﺑﻪﺳﺴﯘﻣﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺷﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯧﻐﯩﺮﭼﯩﻠﯩﻘﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﻧﻪﺯﯨﺮﻯ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﻛﯚﺯﮔﻪ ﻛﯚﺭۈﻧﻤﻪﺱ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺋﻪۋﻻﺗﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻫﺎﻳﺎﺕ ۋە ﺳﺎﺋﺎﺩەﺕ ﻟﻪﺯﺯﯨﺘﯩﻨﻰ ﺗﯧﺘﯩﺘﯩﺸﺘﺎ‪ ،‬ﺋﻪﺟﯩﺒﺎ ﺋﺎﻧﺎ ﻗﻪﻟﺒﯩﺪﯨﻨﻤﯘ ﺑﻪﻛﺮەﻙ‬ ‫ﻧﺎﺯۇﻙ‪ ،‬ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ۋە ﻫﯩﺴﺴﯩﻴﺎﺗﭽﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﺎﻛﺎﻥ ﺑﺎﺭﻣﯩﺪۇﺭ؟‪...‬‬ ‫ﺋﺎﻧﯩﻼﺭ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺷﻪﭘﻘﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪڭ ﻛﯚپ ﻧﯧﺴﯩﯟە ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﻼﺭﺩۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﺳﺎﺋﺎﺩەﺕ ﺳﻪﻟﺘﻪﻧﻪﺗﻰ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﺧﻼﻗﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻧﺎ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﺎﺷﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪» .‬ﺟﻪﻧﻨﻪﺕ ﺋﺎﻧﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻳﯩﻐﻰ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻫﻪﺩﯨﺴﺘﯩﻤﯘ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﺎﻧﯩﻼﺭﻏﺎ ﻧﻪﻗﻪﺩەﺭ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﺑﺎﻫﺎ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﻣﺎﻧﺎ ﻣﻪﻥ ﺩەپ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﯘﺭۇﭘﺘﯘ‪.‬‬

‫‪122‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﺋﻪﻫﯟﺍﻝ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺋﺎﻳﺎﻝ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﺑﯩﺮ ﺋﻮﻳﯘﻧﭽﯘﻕ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﺍ ﻛﯚﺭۈﺵ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺷﻪﻫﯟﺍﻧﯩﻲ ﻫﻪۋەﺳﻨﻰ ﻗﺎﻧﺪۇﺭﻏﯘﭼﻰ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪﯨﻼ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﺶ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﺟﯩﺴﻤﺎﻧﯩﻲ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﮕﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺷﻐﯘﻝ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺋﻪڭ ﭼﻮڭ ۋەﻳﺮﺍﻧﭽﯩﻠﯩﻘﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﺗﯘﺯﻛﻮﺭﻟﯘﻗﺘﯘﺭ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﺷﻪﺧﺴﯩﻴﯩﺘﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﯨﺘﺎ ﺗﯘﺯﻛﻮﺭﻟﯘﻗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺴﺘﯩﻤﺎﻝ ﺩۇﻧﻴﺎﺳﯩﺪﺍ ﻳﺎﻟﯩﯖﺎﭼﻠﯩﻨﯩﭗ ﺑﯩﺮ ﺋﯧﻼﻥ ۋﺍﺳﺘﯩﺴﻰ‬ ‫ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﯩﺸﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﺰﺯەﺕ‪-‬ﻫﯚﺭﻣﯩﺘﻰ ۋە ﻏﯘﺭۇﺭﯨﻐﺎ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﻧﻪﻗﻪﺩەﺭ ﭼﻮڭ‬ ‫ﻣﻪﺳﺨﯩﺮە ۋە ﻫﺎﻗﺎﺭەﺕ‪-‬ﻫﻪ!‬ ‫ﺋﻪﺳﻠﯩﺪە ﺋﺎﻳﺎﻝ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﻫﻪﻗﯩﻘﻰ ﺑﯩﻨﺎﻛﺎﺭﻯ ﺩەپ ﻗﺎﺭﺍﺵ ﻛﯧﺮەﻙ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭﻧﻰ‪ ،‬ﻗﻪﻫﺮﯨﻤﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﻪپ ﻳﯧﺘﯩﺸﺘﯜﺭﮔﯜﭼﻰ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺳﺎﻣﺎۋﻯ ﻗﯘﭼﺎﻕ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ ﻛﯧﺮەﻙ‪ .‬ﺑﯩﺰﻧﻰ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺯﮔﯩﻞ ﻗﻮﺭﺳﯩﻘﯩﺪﺍ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻗﻮﻟﯩﺪﺍ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﯚﻟﮕﯜﭼﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﺘﺎ ﻗﻪﻟﺒﯩﺪە ﻛﯚﺗﯩﺮﯨﭗ ﻳﯜﺭۈﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻧﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏﺎ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ۋە‬ ‫ﻫﯚﺭﻣﻪﺕ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺗﻪﯕﺪﺍﺵ ﺑﻮﻻﻟﯩﻐﯘﺩەﻙ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺕ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ‬ ‫ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﮕﻪ ﺑﯧﻐﯩﺸﻠﯩﻐﺎﻥ ۋﺍﭘﺎﺩﺍﺭ ﺋﺎﻧﯩﻼﺭ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ‪ ،‬ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﻫﯚﺭﻣﻪﺕ ۋە ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺋﯚﻣﯜﺭﻟﯜﻙ ﺗﻪﺷﻪﻛﻜﯜﺭﮔﻪ ﻻﻳﯩﻘﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻏﺎ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﺩﯨﺲ‬ ‫ﺷﻪﺭﯨﻔﺘﻪ‪:‬‬ ‫»ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﯖﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋﻪڭ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﻪڭ ﻳﺎﺧﺸﻰ‬ ‫ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﺪۇﺭ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻥ‪) .‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻣﺎﺟﻪ‪» :‬ﻧﯩﻜﺎﻫ«‪٥٠ ،‬؛ ﺩﺍﺭﯨﻤﻰ‪» :‬ﻧﯩﻜﺎﻫ«‪(٥٥ ،‬‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻫﻪﺩﯨﺲ ﺷﻪﺭﯨﻔﻠﻪﺭﺩﯨﻤﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ‪ ،‬ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﮕﻪ‪ ،‬ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ۋە ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﭽﯩﺴﯩﮕﻪ ﺧﻪﺟﻠﯩﮕﻪﻧﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺳﻪﺩﯨﻘﻪ ﻫﯧﺴﺎﭘﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪) «...‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻣﺎﺟﻪ‪» :‬ﺗﯩﺠﺎﺭەﺕ«‪(١ ،‬‬ ‫»ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭﯨﺰﺍﺳﯩﻨﻰ ﺋﯜﻣﯩﺖ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭۇپ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﭼﯩﻘﯩﻤﯩﻨﻰ‬ ‫ﻗﺎﻣﺪﯨﺴﺎ‪ ،‬ﺧﻪﺟﻠﯩﮕﻪﻧﻠﯩﺮﻯ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺳﻪﺩﯨﻘﻪ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪) «.‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺋﯩﻤﺎﻥ«‪٤١ ،‬؛‬ ‫»ﻣﻪﻏﺎﺯﻯ«‪١٢ ،‬؛ »ﻧﻪﻓﻪﻗﺎﺕ«‪١ ،‬؛ ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﺯﺍﻛﺎﺕ«‪(٤٩ ،‬‬

‫ﺋﯘ ﺑﯘ ﻫﻪﺩﯨﺲ ﺷﻪﺭﯨﻔﻠﻪﺭﺩە ﺳﺎﻏﻼﻡ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﻨﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺋﺎﺳﺎﺳﻰ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە‬ ‫ﺑﻪﺭﭘﺎ ﻗﯩﻠﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﯩﻤﯘ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻧﻪﺳﯩﻬﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﺎﻳﺎﻟﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺗﻜﻪ ﺯﯨﻴﺎﻥ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺶ‪-‬ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻳﯩﺮﺍﻕ‬ ‫ﺗﯘﺭۇﺷﻨﻰ ﺗﺎﭘﯩﻠﯩﻐﺎﻥ‪.‬‬

‫‪123‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬ ‫»ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻧﻰ ﺋﯘﺭﻣﺎﯕﻼﺭ! ‪ ...‬ﺋﺎﻳﺎﻟﯩﻨﻰ ﺋﯘﺭﻏﺎﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪) «.‬ﺋﻪﺑﯘ‬ ‫ﺩﺍۋۇﺩ‪» :‬ﻧﯩﻜﺎﻫ«‪٤٢ ،‬؛ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻣﺎﺟﻪ‪» :‬ﻧﯩﻜﺎﻫ«‪(٥١ ،‬‬

‫»ﺋﺎﻳﺎﻟﯩﯖﻼﺭﻏﺎ ﺋﯚﭼﻠﯜﻙ ﻗﯩﻠﻤﺎﯕﻼﺭ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺧﯘﻳﯩﻨﻰ ﻳﺎﻗﺘﯘﺭﻣﯩﺴﺎﯕﻼﺭ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺧﯘﻳﯩﻨﻰ ﻳﺎﻗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﻠﻪﺭ‪) «.‬ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﺭﺍﺩﺍ«‪(٦١ ،‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺋﺎﻧﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯧﻴﺘﯩﺸﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯚﻣﺮﯨﺪە ﺑﯩﺮەﺭ‬ ‫ﺋﺎﻳﺎﻟﯩﻨﻰ ﺩۈﺷﻜﻪﻟﻠﻪپ ﺑﺎﻗﻘﺎﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﻫﯧﭽﻜﯩﻤﻨﻰ ﻗﻮﻟﯩﺪﺍ ﺋﯘﺭۇپ ﺑﺎﻗﻤﯩﻐﺎﻥ‪) .‬ﺋﯩﺒﻨﻰ‬ ‫ﻣﺎﺟﻪ‪» :‬ﻧﯩﻜﺎﻫ«‪(٥١ .‬‬

‫ﺑﯩﺮ ﺳﺎﻫﺎﺑﻪ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ﺋﺎﻳﺎﻟﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﻫﻪﻗﻘﻰ ﻧﯧﻤﻪ؟ ‪ -‬ﺩەپ‬‫ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەپ ﺟﺎۋﺍپ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪:‬‬ ‫ ﻧﯧﻤﻪ ﻳﯧﺴﻪﯕﻼﺭ ﺷﯘﻧﻰ ﻳﯧﮕﯜﺯۈﺵ‪ ،‬ﻧﯧﻤﻪ ﻛﯩﻴﺴﻪﯕﻼﺭ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﯩﻤﯘ ﻛﯩﻴﮕﯜﺯۈﺵ‪) ،‬ﺧﺎﺗﺎ‬‫ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻗﻮﻳﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺰﺯەﺕ‪-‬ﻫﯚﺭﻣﯩﺘﯩﻨﻰ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺋﯘﺭﻣﺎﺳﻠﯩﻖ ﺋﯜﭼﯜﻥ( ﻳﯜﺯﯨﮕﻪ‬ ‫ﺋﯘﺭﻣﺎﺳﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﻧﺎﭼﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﻗﻰ‪-‬ﺗﯘﺭﻗﯩﻨﯩﯔ ﺳﻪﺕ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﻤﺎﺳﻠﯩﻖ )ﺋﻪﺩەﭘﻠﯩﻚ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﺶ(‪) «...‬ﺋﻪﺑﯘ ﺩﺍۋۇﺩ‪» :‬ﺭﺍﺩﺍ«‪٤١ ،‬؛‬ ‫ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻣﺎﺟﻪ‪» :‬ﻧﯩﻜﺎﻫ«‪(٣ ،‬‬

‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﺪە ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻧﺎﺯﺍﻛﻪﺕ‬ ‫ۋە ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﯩﻠﯩﻚ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭۈۋﺍﻟﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻏﺎ ﺋﯩﺴﻼﻣﯩﻴﻪﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‬ ‫ﻫﻮﻗﯘﻗﻼﺭﻧﻰ ۋە ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻲ ﻗﯩﻤﻤﻪﺗﻨﻰ ﺑﯧﺮەﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﺗﯜﺯۈﻡ ﺑﺎﺭﻣﯩﺪۇ؟!‪.‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻳﯧﺘﯩﻤﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە ﻳﯧﺘﯩﻤﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﯘﻏﺪﺍﺵ ﺗﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ‬ ‫ﻳﯧﺘﯩﻤﻠﻪﺭﮔﻪ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﺸﻨﻰ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫»ﻳﯧﺘﯩﻤﻨﻰ ﺧﺎﺭﻟﯩﻤﺎ!« )ﺯۇﻫﺎ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٩‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫»‪...‬ﻳﯧﺘﯩﻤﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻗﻘﯩﻨﻰ ﺑﯧﺮﯨﺸﺘﻪ ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺗﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﯘﯕﻼﺭ‪ .‬ﻗﺎﻧﺪﺍﻗﻼ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ‬ ‫ﻗﯩﻠﺴﺎﯕﻼﺭ‪ ،‬ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯘﻧﻰ ﺑﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨﺪۇ‪) «.‬ﻧﯩﺴﺎ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٢٧‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﺩۇﻧﻴﺎﻏﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﻳﯧﺘﯩﻢ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﯚﺯﯨﻨﻰ ﺋﺎﭼﻘﺎﻥ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ‬ ‫ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ‪:‬‬ ‫»ﻳﯧﺘﯩﻤﻠﻪﺭﮔﻪ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﺷﻪﭘﻘﻪﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺩﺍﺩﯨﺪەﻙ ﺑﻮﻟﯘﯕﻼﺭ‪ «.‬ﺩەپ ﺗﻪۋﺳﯩﻴﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪) .‬ﻫﻪﻳﺴﻪﻣﻰ‪-٨ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(١٦٣ ،‬‬

‫‪124‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﻪﺯﻯ ﻫﻪﺩﯨﺲ ﺷﻪﺭﯨﻔﻠﻪﺭﺩە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫» ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﯚﻱ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻳﯧﺘﯩﻤﻠﻪﺭﮔﻪ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﯚﻳﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﻪڭ ﻧﺎﭼﺎﺭ ﺋﯚﻱ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻳﯧﺘﯩﻤﻠﻪﺭﮔﻪ ﻧﺎﭼﺎﺭ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﯚﻳﺪۇﺭ‪) «.‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻣﺎﺟﻪ‪» ،‬ﺋﻪﺩەﺏ«‪(٦ ،‬‬ ‫»ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﻰ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮەﺭ ﻳﯧﺘﯩﻤﻨﻰ ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ ﺋﺎﭘﯩﺮﯨﭗ‬ ‫ﻳﯧﻤﻪﻙ‪-‬ﺋﯩﭽﻤﻪﻙ ﺑﻪﺭﺳﻪ‪ ،‬ﺋﯘ ﻛﯩﺸﻰ ﻛﻪﭼﯜﺭﮔﯩﺴﯩﺰ ﮔﯘﻧﺎﻫ ﻗﯩﻠﻤﯩﺴﯩﻼ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯘﻧﻰ ﭼﻮﻗﯘﻡ‬ ‫ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻜﻪ ﻛﯩﺮﮔﯜﺯﯨﺪۇ‪) «.‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﺑﯩﺮﺭ«‪(١٩١٧\١٤ ،‬‬ ‫»ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﻰ ﺑﯩﺮەﺭ ﻳﯧﺘﯩﻤﻨﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﻨﻰ ﺳﯩﻠﯩﺴﺎ‪ ،‬ﻗﻮﻟﻰ ﺗﻪﻛﻜﻪﻥ ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻝ‬ ‫ﭼﺎﭼﻨﯩﯔ ﺳﺎﻧﯩﻐﺎ ﺗﻪڭ ﺳﺎۋﺍﭘﻘﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﺪۇ‪) «...‬ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ‪-٥ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٢٥٠ ،‬‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﺗﯘ ۋەﺳﺴﻪﻻﻡ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﻣﯩﺴﻜﯩﻦ‬ ‫ﻗﻪﻟﺒﻠﻪﺭﻧﻰ ﺷﺎﺩ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﻰ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺟﺎﻳﯩﺪﺍ ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﯩﺶ‬ ‫ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﻪﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ‪:‬‬ ‫»ﻛﯩﻢ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﺴﻰ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻳﯧﺘﯩﻢ ﻗﯩﺰ ﻳﺎﻛﻰ ﻳﯧﺘﯩﻢ ﺋﻮﻏﯘﻟﻐﺎ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘ ﻛﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﺘﻪ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺑﻮﻟﯩﻤﯩﺰ‪ «.‬ﺩەپ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺑﺎﺭﻣﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﺘﯜﺭۈپ‬ ‫ﻣﺎﻧﺎ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەپ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» ،‬ﺋﻪﺩەﺏ«‪(٢٤،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺗﺎﺵ ﻳﯜﺭەﻙ ﺑﯩﺮەﻳﻠﻪﻥ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺷﯩﻜﺎﻳﻪﺕ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯘ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﺗﯜﺯەﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪:‬‬ ‫»ﻳﯧﺘﯩﻤﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﻨﻰ ﺳﯩﻠﯩﺴﯘﻥ ۋە ﺋﺎچ‪-‬ﻳﻮﻗﺴﯘﻝ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻳﯧﻤﻪﻙ‪-‬ﺋﯩﭽﻤﻪﻙ‬ ‫ﺑﻪﺭﺳﯘﻥ!« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺧﻪۋەﺭﻧﻰ ﺋﻪۋەﺗﺘﻰ‪) .‬ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ ﺑﯩﻦ ﻫﻪﻧﺒﻪﻝ‪-٢،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٢٦٣ ،‬‬ ‫ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺭﻭﻫﯩﻲ ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺗﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯜﻣﻤﯩﺘﻰ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﻳﯧﺘﯩﻤﻠﻪﺭﮔﻪ ﺑﯩﯟﺍﺳﺘﻪ ﻛﯚﯕﯜﻝ ﺑﯚﻟﯜپ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﮕﻪ ﻣﯘﻧﯘ ﮔﯜﺯەﻝ ﻣﯩﺴﺎﻟﻨﻰ ﻫﻪﺩﯨﻴﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫»ﻣﻪﻥ ﻫﻪﺭ ﻣﯚﻣﯩﻨﮕﻪ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﺯ ﻧﻪﭘﺴﯩﺪﯨﻨﻤﯘ ﺑﻪﻙ ﻳﯧﻘﯩﻨﻤﻪﻥ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯚﻟﯜپ‬ ‫ﻣﺎﻝ‪-‬ﺩۇﻧﻴﺎﺳﻰ ﻣﯩﺮﺍﺱ ﻗﺎﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘ ﻣﺎﻝ‪-‬ﺩۇﻧﻴﺎ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯧﻘﯩﻨﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯘ‬ ‫ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯚﻟﮕﻪﻧﺪە ﻗﻪﺯﺭﻯ ۋە ﻳﯧﺘﯩﻢ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﺪﺍ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘ ﻗﻪﺭﺯ ﻣﺎﯕﺎ ﺋﺎﺋﯩﺖ‪،‬‬ ‫ﻳﯧﺘﯩﻤﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﯧﻘﯩﺸﻤﯘ ﻣﯧﻨﯩﯔ ۋەﺯﯨﭙﻪﻡ‪) «.‬ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﺟﯜﻣﻪ«‪٤٣ ،‬؛ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻣﺎﺟﻪ‪» :‬ﻣﯘﻗﻪﺩﺩﯨﻤﻪ«‪(٧ ،‬‬ ‫ﺋﻪﻧﻪﺱ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺑﯩﺰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ‬ ‫ﺋﯩﺪۇﻕ‪ .‬ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺋﯜچ ﻗﯧﺘﯩﻢ‪:‬‬

‫‪125‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫»ﻧﺎﻣﺎﺯ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻗﻮﺭﻗﯘﯕﻼﺭ!« ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﻗﻮﻝ ﺋﺎﺳﺘﯩﯖﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻗﻮﺭﻗﯘﯕﻼﺭ‪ .‬ﺗﯘﻝ ﺧﯘﺗﯘﻥ ۋە‬ ‫ﻳﯧﺘﯩﻢ ﺑﺎﻟﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﺎﺟﯩﺰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻗﻮﺭﻗﯘﯕﻼﺭ!«‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ »ﻧﺎﻣﺎﺯ‪ ،‬ﻧﺎﻣﺎﺯ« ﺩەپ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪) .‬ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﺗﯩﻠﻰ ﺳﯚﺯﻟﯩﻴﻪﻟﻤﻪﺱ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﯨﻤﯘ( ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﺭﻭﻫﻰ ﭼﯩﻘﻘﯘﭼﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﺘﺎ ﺑﯘﻧﻰ ﺋﯩﭽﯩﺪە‬ ‫ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻپ ﺗﯘﺭﺩﻯ‪) .‬ﺑﻪﻳﻬﺎﻗﻰ‪» :‬ﺷﯘﺋﺎﺏ«‪-٧ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٤٧٧ ،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻳﯧﺘﯩﻢ ﺑﻮﻟﯘپ ﺩۇﻧﻴﺎﻏﺎ ﻛﯧﻠﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯧﺘﯩﻤﻠﻪﺭ‬ ‫ﺩۇﻧﻴﺎ ۋە ﺋﺎﺧﯩﺮەﺗﺘﻪ ﺋﯩﺰﺯەﺕ ۋە ﺷﻪﺭەﭘﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﺘﻰ‪ .‬ﺷﺎﺋﯩﺮ ﻣﻪﻫﻤﻪﺩ ﺋﺎﺳﻼﻥ ﻳﯧﺘﯩﻤﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﯩﻨﻰ ﻣﯩﺴﺮﺍﻟﯩﺮﯨﺪﺍ ﻣﻮﻧﺪﺍﻕ ﺗﻪﺭﯨﭙﻠﯩﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫ﮔﯘﻧﺎﻫﺘﯘﺭ ﺭەﻧﺠﯩﺘﯩﺶ ﻳﯧﺘﯩﻤﻠﻪﺭﻧﻰ‪،‬‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﮕﯩﺴﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺟﯩﺰ ﺩەپ ﭼﺎﻏﻠﯩﻤﺎ ﻳﯧﺘﯩﻤﻠﻪﺭﻧﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﻮﻗﻴﺎﺳﯩﺪۇﺭ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻛﯚﺯ ﻳﯧﺸﻰ‪.‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺧﻮﻟﯘﻡ‪-‬ﺧﻮﺷﻨﺎ ﻫﻪﻗﻘﻰ‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﻪۋﺳﯩﻴﯩﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺧﻮﺷﻨﺎ ﻫﻪﻗﻘﯩﮕﻪ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪە ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﻪﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺩﯨﺴﺘﻪ‪:‬‬ ‫»ﺟﯩﺒﺮﯨﺌﯩﻞ ﻣﺎﯕﺎ ﺩﺍﺋﯩﻢ ﺧﻮﺷﻨﺎ ﻫﻪﻗﻘﯩﮕﻪ ﺋﻪﻫﻤﯩﻴﻪﺕ ﺑﯧﺮﯨﺸﯩﻤﻨﻰ ﺗﻪۋﺳﯩﻴﻪ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺗﺘﺎ ﻣﻪﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯚﻟﮕﻪﻧﺪە ﺧﻮﺷﻨﯩﺴﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻣﯩﺮﺍﺳﺨﻮﺭ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪۇ ﺩەپ‬ ‫ﺋﻮﻳﻼپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﯨﻢ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻥ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» ،‬ﺋﻪﺩەﺏ«‪٢٨ ،‬؛ ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» ،‬ﺑﯩﺮﺭ«‪(١٤٠ ،‬‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﺩﯨﺴﺘﻪ‪:‬‬ ‫»ﻛﺎﭘﯩﺮ ﺧﻮﺷﻨﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﻗﻘﻰ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺧﻮﺷﻨﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻫﻪﻗﻘﻰ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﻡ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﻫﻪﻡ ﺋﯘﺭۇﻕ‪-‬ﺗﯘﻗﻘﺎﻥ ﺧﻮﺷﻨﯩﻨﯩﯔ ﺋﯜچ ﻫﻪﻗﻘﻰ ﺑﺎﺭ‪ «.‬ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪) .‬ﺳﯜﻳﯘﺗﻰ‪،‬‬ ‫»ﺟﺎﻣﯩﺌﯘﺱ‪-‬ﺳﺎﻏﯩﺮ«‪-١،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(١٤٦،‬‬

‫ﺧﻮﺷﻨﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺩەﺭﯨﺰﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﻣﺎﺭﯨﻤﺎﺳﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺗﺎﻣﺎﻕ ﺋﻪﺗﻜﻪﻥ ﭼﺎﻏﺪﯨﻜﻰ ﭘﯘﺭﺍﻗﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯘﻧﻰ ﺑﯩﺌﺎﺭﺍﻡ ﻗﯩﻠﻤﺎﺳﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺧﻮﺷﻨﺎ ﻳﺎﻗﺘﯘﺭﻣﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺳﺎﺩﯨﺮ ﻗﯩﻠﻤﺎﺳﻠﯩﻖ‬ ‫ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ﺧﻮﺷﻨﺎ ﻫﻪﻗﻠﯩﺮﻯ ﺩﺍﺋﯩﺮﯨﺴﯩﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﭘﯧﻘﯩﺮﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﻪﺑﯘﺯەﺭ ﻏﯩﻔﺎﺭﻯ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺩﯦﺪﻯ‪:‬‬

‫‪126‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫»ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﺎﯕﺎ ﺗﺎﻣﺎﻕ ﺋﻪﺗﻜﻪﻥ ۋﺍﻗﺘﯩﻤﺪﺍ ﺳﯘﻧﻰ ﻛﯚﭘﺮەﻙ ﻗﯘﻳﯘپ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﺷﻨﻰ ﺋﺎۋۇﺗﯘپ‪ ،‬ﺗﺎﻣﺎﻗﺘﯩﻦ ﺧﻮﺷﻨﯩﻠﯩﺮﯨﻤﻐﯩﻤﯘ ﺑﯧﺮﯨﺸﯩﻤﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﺘﻰ‪) «...‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻣﺎﺟﻪ‪،‬‬ ‫»ﺋﻪﺗﺌﯩﻤﻪ«‪(٥٨ ،‬‬

‫ﺋﻪﺑﯘﺯەﺭ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﻧﺎﻣﺮﺍﺗﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻗﻮﻝ‪-‬ﺋﯩﻠﻜﯩﺪە ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﻗﻮﺭﺳﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﺭﺍﻥ ﺗﻮﻳﻐﯘﺯﻏﯘﭼﯩﻠﯩﻜﻼ ﻳﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﺴﻰ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺋﯘ ﺋﯧﺸﯩﻐﺎ‬ ‫ﺋﺎﺯﯨﺮﺍﻕ ﺳﯘ ﻗﻮﺷﯘپ ﺋﺎۋۇﺗﻘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﺑﯧﺮەﻟﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻫﻪﺩﯨﺴﻨﯩﯔ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﻧﺎﻣﺮﺍﺗﻠﯩﻖ ﺧﻮﺷﻨﺎ ﻫﻪﻗﻘﯩﮕﻪ ﺭﯨﺌﺎﻳﻪ ﻗﯩﻠﻤﺎﺳﻠﯩﻖ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺳﻪۋەﺏ ﺑﻮﻻﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﻫﻪﺩﯨﺴﻤﯘ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺧﻮﺷﻨﺎ ﻫﻪﻗﻘﯩﮕﻪ ﺭﯨﺌﺎﻳﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ‬ ‫ﺋﻪﻫﻤﯩﻴﻪﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻧﺎﻣﺮﺍﺕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺮەﻳﻠﻪﻥ ﺑﯘ‬ ‫ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﻛﺎﻟﻼ )ﻗﻮﻳﻨﯩﯔ ﻛﺎﻟﻼ‪-‬ﭘﺎﭼﯩﻘﻰ( ﺋﻪۋەﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘﻧﻰ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯚﻱ ﺋﯩﮕﯩﺴﻰ‬ ‫ﺧﻮﺷﻨﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﻮﻳﻼپ‪ ،‬ﻛﺎﻟﻠﯩﻨﻰ ﺧﻮﺷﻨﯩﺴﯩﻐﺎ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺧﻮﺷﻨﯩﻤﯘ‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﺧﻮﺷﻨﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﻮﻳﻼپ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﺧﻮﺷﻨﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺧﻮﺷﻨﯩﺴﯩﻐﺎ‬ ‫ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺑﯘ ﻛﺎﻟﻼ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﯚﻳﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺋﻪڭ ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﺪﺍ ﻳﻪﻧﻪ ﻛﺎﻟﻠﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﮕﻪ ﻳﯧﻨﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﺋﯘﻻﺭﺩﯨﻦ )ﻳﻪﻧﻰ ﻣﯘﻫﺎﺟﯩﺮﻻﺭﺩﯨﻦ( ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﺪە ﻳﻪﺭﻟﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯩﻤﺎﻧﻰ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻼﺭ )ﻳﻪﻧﻰ ﺋﻪﻧﺴﺎﺭﻻﺭ( ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻫﯩﺠﺮەﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﻪﺭﻧﻰ )ﻳﻪﻧﻰ ﻣﯘﻫﺎﺟﯩﺮﻻﺭﻧﻰ(‬ ‫ﺩﻭﺳﺖ ﺗﯘﺗﯩﺪۇ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯩﭽﻰ ﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪۇ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ‬ ‫ﻣﯘﻫﺘﺎﺝ ﺗﯘﺭۇﻗﻠﯘﻕ )ﻣﯘﻫﺎﺟﯩﺮﻻﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﯩﻨﻰ( ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ )ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﻰ(ﺩﯨﻦ ﺋﻪﻻ‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﺪۇ‪ ،‬ﺋﯚﺯ ﻧﻪﭘﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﯧﺨﯩﻠﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﺳﺎﻗﻼﻧﻐﺎﻧﻼﺭ ﻣﻪﻗﺴﻪﺗﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﯜﭼﯩﻠﻪﺭﺩۇﺭ‪«.‬‬ ‫)ﻫﺎﺷﯩﺮ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٩‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( )ﻫﺎﻛﯩﻢ‪-٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٣٧٩٩\٥٢٦ ،‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﭼﯚﺭە ۋە ﻣﺎﻻﻳﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﻰ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﭽﻰ ﻣﺎﻻﻳﻼﺭﻏﺎ ۋە ﻗﯘﻟﻼﺭﻏﺎ )ﺋﯘﺭۇﺵ‬ ‫ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﯩﺮﯨﮕﻪ( ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻛﯚﯕﯜﻝ ﺑﯚﻟﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫»ﺋﯘﻻﺭ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﻧﯧﻤﻪ ﻳﯧﺴﻪﯕﻼﺭ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏﯩﻤﯘ ﺷﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ‬ ‫ﻳﯧﮕﯜﺯۈﯕﻼﺭ‪ ،‬ﻧﯧﻤﻪ ﺋﯩﭽﺴﻪﯕﻼﺭ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺋﯩﭽﯩﯖﻼﺭ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» ،‬ﺋﻪﻳﻤﺎﻥ«‪،‬‬ ‫‪(٣٨-٣٦‬‬

‫‪127‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻗﯘﻝ ﺋﺎﺯﺍﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺗﻪﺷﯟﯨﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﭼﻮڭ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ‬ ‫ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﻪﺑﯘﺯەﺭ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﻏﻪﭘﻠﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯘﻟﯩﻐﺎ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺳﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼپ ﻗﺎﻟﺪﻯ ۋە ﻛﯚﯕﻠﻰ‬ ‫ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﺑﻮﻟﯘپ‪:‬‬ ‫ ﺋﻰ ﺋﻪﺑﯘﺯەﺭ! ﺳﻪﻥ ﺗﯧﺨﯩﭽﻪ ﺟﺎﻫﯩﻠﯩﻴﻪﺕ ﺋﺎﺩﯨﺘﯩﻨﻰ ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷﺘﯘﺭﯨﯟﺍﺗﺎﻣﺴﻪﻥ؟ ‪ -‬ﺩەپ‬‫ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ »ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﯘﭘﺎﻟﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻤﺎ! ﻛﯚﯕﻠﯜﯕﮕﻪ‬ ‫ﻳﺎﻗﻤﯩﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ ﺋﺎﺯﺍﺩ ﻗﯩﻠﯩﯟەﺕ! ﺋﯧﻐﯩﺮ ﻳﯜﻙ ﻳﯜﻛﻠﯩﻤﻪ! ﺋﯧﻐﯩﺮ ﻳﯜﻙ ﻳﯜﻛﻠﯩﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎڭ‪،‬‬ ‫ﻳﺎﺭﺩەﻣﻠﯩﺸﯩﭗ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﻛﯚﺗﯜﺭﮔﯩﻦ« ‪ -‬ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪»،‬ﺋﻪﻳﻤﺎﻥ«‪(٣٨ ،‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻡ ﻗﯘﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﯦﺪﯨﻜﯩﻨﯩﯔ ﺗﻮﻳﯩﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﺎﺟﺮﺍﺷﺘﯘﺭۋەﺗﻤﻪﻛﭽﻰ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﻗﯘﻝ ﺑﯘ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻨﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺋﻪﺭﺯ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻗﯘﻟﻨﯩﯔ ﺧﯘﺟﺎﻳﯩﻨﯩﻐﺎ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ! ﺑﻪﺯﻯ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﻣﺎﻟﯩﻴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭼﯚﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺋﻮﺑﺪﺍﻥ ﺗﻮﻳﯩﻨﻰ‬‫ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻗﻮﻳﯘپ‪ ،‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﺎﺟﺮﺍﺷﺘﯘﺭﻏﯘﺳﻰ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻗﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮپ ﻗﺎﭘﺘﯘ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻏﺎ ﻧﯧﻤﻪ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﯨﻜﯩﻦ‪-‬ﺗﺎڭ؟! ﺷﯘﻧﻰ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺑﯩﻠﯩﯖﻼﺭﻛﻰ‪ ،‬ﺗﺎﻻﻕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻫﻮﻗﯘﻗﻰ ﺧﻮﺗﯘﻧﻨﯩﯔ ﺋﯧﺮﯨﮕﻪ‬ ‫ﺋﺎﺋﯩﺘﺘﯘﺭ! ‪ -‬ﺩﯦﺪﻯ‪)٢٥ .‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻣﺎﺟﻪ‪» :‬ﺗﺎﻻﻕ«‪٣١ ،‬؛ ﺗﺎﺑﻪﺭﺍﻧﻰ‪» :‬ﻛﻪﺑﯩﺮ«‪-١١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٣٠٠ ،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻗﯘﻝ‪-‬ﺩﯦﺪەﻛﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﻛﻪﭼﯜﺭۈﻡ ﻗﯩﻠﯩﯟﯦﺘﯩﺸﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪:‬‬ ‫ ﻣﺎﻻﻳﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﺴﺎﻕ ﻳﯧﺘﻪﺭ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻥ‬‫ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ‪:‬‬ ‫ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻫﻪﺭ ﻛﯜﻧﻰ ﻳﻪﺗﻤﯩﺶ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ! – ﺩەپ ﺟﺎۋﺍپ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪) .‬ﺋﻪﺑﯘ‬‫ﺩﺍۋۇﺩ‪» :‬ﺋﻪﺩەﺏ«‪٥١٦٤\١٢٤-١٢٣ ،‬؛ ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﺑﯩﺮﺭ«‪(١٩٤٩\٣١ ،‬‬

‫ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﻴﯩﻢ‪-‬ﻛﯧﭽﻪﻙ ﺩﻭﻛﯩﻨﯩﻐﺎ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺗﯚﺕ ﺩەﺭﻫﻪﻣﮕﻪ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﻴﯩﻢ ﺳﯧﺘﯩﯟﺍﻟﺪﻯ‪ .‬ﻛﯩﻴﯩﻤﻨﻰ ﻛﯩﻴﯩﭗ ﺳﯩﺮﺗﻘﺎ ﭼﯩﻘﯩﺸﯩﻐﯩﻼ‬ ‫ﺋﻪﻧﺴﺎﺭﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﭼﺮﺍﺷﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘ ﻛﯩﺸﻰ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ﻣﺎﯕﺎ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﻴﯩﻢ ﺑﻪﺭﮔﯩﻦ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﺎﯕﺎ ﺟﻪﻧﻨﻪﺕ ﻟﯩﺒﺎﺳﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬‫ﻛﯩﻴﺪۈﺭﮔﻪﻱ! – ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪ .٢٥‬ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻗﺎﻧﯘﻧﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﻛﯩﺸﻰ ﻧﯩﻜﺎﻫ ﺋﻪﺳﻨﺎﺳﯩﺪﺍ ﺋﯚﺯﯨﮕﯩﻤﯘ ﺗﺎﻻﻕ ﻗﯩﻠﯩﺶ‬ ‫)ﺋﺎﺟﺮﯨﺸﯩﺶ( ﻫﻮﻗﯘﻗﻰ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻣﯘﺷﯘ ﺷﻪﺭﺕ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﻧﯩﻜﺎﻫﻼﻧﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﺎﻳﺎﻝ‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯖﻤﯘ ﺗﺎﻻﻕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻫﻮﻗﯘﻗﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻣﯩﺠﻪﺯﻯ ﻛﯧﻠﯩﺸﻤﻪﺳﻠﯩﻚ ﻳﺎﻛﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻜﻰ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺸﺎﻟﻤﺎﺳﻠﯩﻖ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ‪ ،‬ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﻨﻰ ﺟﯩﺪەﻝ‪-‬ﻣﺎﺟﺮﺍﺳﯩﺰ ﺗﯘﺗﯘپ ﺗﯘﺭۇﺵ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﻪﻫﯟﺍﻝ‬ ‫ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﯩﻤﯩﻠﻪﺭ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﻗﺎﺯﻯ ﻧﯩﻜﺎﻫﻨﻰ ﺑﯩﻜﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻗﺎﺭﺍﺭﯨﻨﻰ ﭼﯩﻘﺎﺭﺳﺎ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬

‫‪128‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺩەﺭﻫﺎﻝ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻳﯧﯖﻰ ﻛﯩﻴﯩﻤﯩﻨﻰ‬ ‫ﺳﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘ ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ ﻛﯩﻴﺪۈﺭۈپ ﻗﻮﻳﺪﻯ‪ .‬ﺩۇﻛﺎﻧﻐﺎ ﻗﺎﻳﺘﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺗﯚﺕ ﺩەﺭﻫﻪﻣﮕﻪ ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﺑﺎﻳﯩﻘﻰ ﻛﯩﻴﯩﻤﺪەﻙ ﻛﯩﻴﯩﻤﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻧﻰ ﺋﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﻳﺎﻧﭽﯘﻗﯩﺪﺍ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺩەﺭﻫﻪﻣﻼ ﭘﯘﻟﻰ‬ ‫ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﻮﻟﺪﺍ ﻛﯧﺘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ ﻳﯩﻐﻼپ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺩﯦﺪەﻙ ﻛﯚﺭﺩﻯ ۋە‪:‬‬ ‫ ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﺑﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻳﯩﻐﻼﻳﺴﻪﻥ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ﺩﯦﺪەﻙ‪:‬‬‫ ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ﺧﯘﺟﺎﻳﯩﻨﯩﻢ ﻣﺎﯕﺎ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺩەﺭﻫﻪﻡ ﭘﯘﻝ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺋﯘﻥ ﺳﯧﺘﯩﯟﯦﻠﯩﺸﻘﺎ‬‫ﺋﻪۋەﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﯘﻟﻨﻰ ﻳﯜﺗﺘﯜﺭۈپ ﻗﻮﻳﺪۇﻡ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻳﺎﻧﭽﯘﻗﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺩەﺭﻫﻪﻣﻨﻰ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭙﻼ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ ﺩﯦﺪەﻙ ﻗﯩﺰﻧﯩﯔ ﻳﻪﻧﯩﻼ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﺍ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭۇپ‬ ‫ﻳﯩﻐﻼۋﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺩﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺩﯦﺪەﻙ ﻗﯩﺰﻧﻰ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﭗ‪:‬‬ ‫ ﭘﯘﻟﻨﻰ ﺋﺎﻟﺪﯨﯔ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﻳﯩﻐﻼﻳﺴﻪﻥ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ﻗﯩﺰ‪:‬‬‫ ﺋﯚﻳﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﺸﻘﺎ ﻛﯧﭽﯩﻜﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻢ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﯧﻨﻰ ﺋﯘﺭﺍﻣﺪﯨﻜﯩﻦ ﺩەپ ﻗﻮﺭﻗﯘپ‬‫ﻳﯩﻐﻼۋﺍﺗﯩﻤﻪﻥ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ ﺋﯧﺴﻪﺩەپ ﺗﯘﺭۇپ‪.‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺩﯦﺪەﻙ ﻗﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺋﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﺧﯘﺟﺎﻳﯩﻨﯩﻨﯩﯔ ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ ﺑﯧﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺋﯚﻳﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺳﺎﻻﻡ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯚﻳﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ‬ ‫ﺋﺎۋﺍﺯﯨﺪﯨﻦ ﺗﻮﻧﯩﺪﻯ‪ ،‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺟﺎۋﺍپ ﺑﻪﺭﻣﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺳﺎﻻﻡ‬ ‫ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯚﻳﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ ﻳﻪﻧﻪ ﺟﯩﻤﺠﯩﺖ‪ .‬ﺋﯜﭼﯜﻧﭽﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺳﺎﻻﻡ ﺑﻪﺭﮔﯩﻨﯩﺪە ﺋﯚﻳﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ‪» :‬ۋە‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻜﯜﻡ ﺋﻪﺳﺴﺎﻻﻡ!« ﺩەپ ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻟﺪﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﺘﻰ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ‪:‬‬ ‫ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﺳﺎﻟﯩﻤﯩﻤﻨﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻤﯩﺪﯨﯖﻼﺭﻣﯘ؟ ‪ -‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﻳﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ‪:‬‬‫ ﺋﺎﯕﻠﯩﺪۇﻕ‪ ،‬ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻛﯚﭘﺮەﻙ ﺳﺎﻻﻡ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺑﻪﺭﯨﻜﻪﺕ‬‫ﻛﻪﻟﺘﯜﺭۈﺷﯜﯕﻨﻰ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻠﺪۇﻕ‪ .‬ﺳﯧﻨﻰ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺷﺎﻣﺎﻝ ﺋﯜﭼﯜﺭۈپ ﻛﻪﻟﺪﻯ؟ ﺋﺎﻧﺎ‪-‬‬ ‫ﺋﺎﻧﯩﻤﯩﺰ ﺳﺎﯕﺎ ﭘﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ! – ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ‪:‬‬ ‫ ﺑﯘ ﻗﯩﺰ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯘﺭۇﺷﯘﯕﻼﺭﺩﯨﻦ ﻗﻮﺭﻗﯩﺪﯨﻜﻪﻥ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬‫ﺩﯦﺪەﻛﻨﯩﯔ ﺧﯘﺟﺎﻳﯩﻨﻰ ﺩەﺭﻫﺎﻟﻼ‪:‬‬ ‫ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯚﻳﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺩﯦﺪەﻙ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﮕﻪ‬‫ﺳﻪۋەپ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺑﯘ ﺩﯦﺪەﻙ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﺯﺍﺗﺘﯘﺭ! – ﺩەۋەﺗﺘﻰ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ‬ ‫ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺟﻪﻧﻨﻪﺕ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺧﻮﺷﺨﻪۋەﺭ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪:‬‬

‫‪129‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﻮﻥ ﺩەﺭﻫﻪﻣﮕﻪ ﻧﻪﻗﻪﺩەﺭ ﻛﯚپ ﺑﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪-‬ﻫﻪ! ﺑﯩﺮ ﺋﻮﻥ ﺩەﺭﻫﻪﻡ ﭘﯘﻝ‬‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻧﻪﺑﯩﻴﺴﻰ ۋە ﺋﻪﻧﺴﺎﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﺑﻪﻧﺪە ﻛﯩﻴﯩﻢ ﻛﯩﻴﺪﻯ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺩﯦﺪەﻙ ﺋﺎﺯﺍﺕ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻫﻪﻣﺪۇ‪-‬ﺳﺎﻧﺎﻻﺭ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ! ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻟﯘﺗﯘپ ﻗﯩﻠﯩﭗ‬ ‫‪٢٦‬‬ ‫ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯘﺭ! )ﻫﻪﻳﺴﻪﻣﻰ‪-٩ :‬ﺟﯩﻠﺪ‪(١٤-١٣ ،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻗﯘﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﯩﻨﻰ ﺋﺎﻏﺮﯨﺘﯩﺸﻨﻰ ﺋﻪﺳﻼ ﺭﺍۋﺍ ﻛﯚﺭﻣﻪﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﻗﯘﻟﯩﻐﺎ ﻧﺎﭼﺎﺭ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻜﻪ ﻛﯩﺮەﻟﻤﻪﻳﺪۇ‪«.‬‬ ‫»ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻏﺎ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪەﻙ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻏﺎ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﺪەﻙ ﺑﯧﺮﯨﯖﻼﺭ‪«.‬‬ ‫»ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻜﺎﺭﻯ ﺗﺎﻣﺎﻕ ﺋﯧﺘﯩﭗ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﺴﻪ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺩﺍﺳﺘﯩﺨﺎﻧﺪﺍ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﯘﺯﻣﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﻛﯩﺸﻰ ﻫﯧﭻ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻤﯘ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻟﻮﻗﻤﺎ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻳﯧﻤﻪﻛﻠﯩﻚ ﺑﻪﺭﺳﯘﻥ‪.‬‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺗﺎﻣﺎﻗﻨﻰ ﺋﯘ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻜﺎﺭ ﺟﺎﭘﺎ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ ﺋﻪﺗﻜﻪﻥ‪) «.‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺋﻪﺗﺌﯩﻤﻪ«‪٥٥ ،‬؛ ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﺗﺌﯩﻤﻪ«‪(٤٤ ،‬‬

‫ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺧﯘﺟﺎﻳﯩﻨﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﭽﻰ ۋە ﻣﺎﻻﻱ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﺎﻟﻼﻫ‬ ‫ﺧﺎﻟﯩﺴﺎ‪ ،‬ﺧﯘﺟﺎﻳﯩﻨﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﭽﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ!‪..‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻗﯘﻟﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺷﻪﭘﻘﯩﺘﻰ ﺷﯘ ﺩەﺭﯨﺠﯩﮕﻪ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧﻜﻰ‪،‬‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﯘﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ »ﻣﺎﻟﯩﻴﯩﻢ‪ ،‬ﺩﯦﺪﯨﻜﯩﻢ« ﺩەپ ﺋﺎﺗﯩﺸﯩﻐﯩﻤﯘ ﻗﻪﺗﺌﻰ ﺭﺍﺯﻯ ﺋﻪﻣﻪﺱ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ »ﺋﻮﻏﻠﯘﻡ‪ ،‬ﻗﯩﺰﯨﻢ« ﺩەپ ﺋﺎﺗﺎﺷﻨﻰ‬ ‫ﺗﻪۋﺳﯩﻴﻪ ۋە ﺋﻪﻣﯩﺮ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺷﻪﺧﺴﻪﻥ ﺋﯚﺯﻯ ﻗﯘﻟﻼﺭ‪ ،‬ﻣﺎﻻﻳﻼﺭ ۋە ﭘﯧﻘﯩﺮﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﭘﺎﺭﺍﯕﻠﯩﺸﺎﺗﺘﻰ‪ ،‬ﭼﺎﻗﯩﺮﺳﺎ ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ ﺑﺎﺭﺍﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻏﺮﯨﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻳﻮﻗﻼﻳﺘﺘﻰ ۋە ﺟﯩﻨﺎﺯﺍ‬ ‫ﻧﺎﻣﺎﺯﻟﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗﺎﺗﻨﯩﺸﺎﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﯜﻣﻤﯜ ﺳﻪﻟﯩﻤﻪ ﺋﺎﻧﯩﻤﯩﺰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫‪ .٢٦‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ۋە ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﺑﯘ ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﻪﺧﻼﻗﻨﻰ ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻲ‬ ‫ﻫﻪﺭﯨﻜﯩﺘﯩﺪە ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪپ‪ ،‬ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻤﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﻪۋﻻﺗﻼﺭﻏﺎ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﯩﻨﯩﯔ ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﻧﻪﺯﯨﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﯘﭼﯩﻼﺭﻏﺎ ﻧﻪﺯەﺭ ﺳﯧﻠﯩﺶ ﺋﯘﺳﯘﻟﯩﻨﯩﯔ ﺳﺎﻥ‪-‬‬ ‫ﺳﺎﻧﺎﻗﺴﯩﺰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﺍ ﻛﯚﺯﮔﻪ ﭼﯧﻠﯩﻘﯩﺪۇ‪ .‬ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ :‬ﺋﻮﺳﻤﺎﻧﻠﯩﻨﯩﯔ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫﻰ‬ ‫‪ . II‬ﻣﻪﻫﻤﯘﺩ )ﺗﻪﺧﯩﺘﺘﻪ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﺎﻥ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﻰ‪(١٨٣٩-١٨٠٨ :‬ﻧﯩﯔ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺧﺎﻧﯩﺶ‬ ‫ﺑﻪﺯﻣﯩﺌﺎﻟﻪﻡ ﺷﺎﻡ ﺭﺍﻳﻮﻧﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ۋەﻗﭗ ﺗﻪﺳﯩﺲ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ۋەﻗﭗ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﯩﻤﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻣﺎﺩﺩﯨﺴﯩﺪە‪:‬‬ ‫»ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﯩﺸﻠﯩﮕﻪﻥ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻜﺎﺭﻻﺭ ﺳﻪﻫﯟەﻧﻠﯩﻚ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯘﻧﺪۇﺭﯨﯟەﺗﻜﻪﻥ ﻳﺎﻛﻰ ﺑﯘﺯۇۋەﺗﻜﻪﻥ‬ ‫ﺋﻪﺷﻴﺎﻻﺭﻧﻰ ۋە ﺑﯩﻠﻤﻪﻱ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭۈپ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﺎﻥ ﺯﯨﻴﺎﻧﻨﻰ ﺧﺎﻧﯩﺶ ﺗﯜﻟﻪپ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ« ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻜﻰ ﻣﻪﻗﺴﻪﺕ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻜﺎﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﻧﻘﯩﺪ ﺋﻪﻳﯩﭙﻠﻪﺷﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍپ ﻛﯚﯕﻠﻰ ﺭەﻧﺠﯩﺸﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﺰﺯەﺕ‪-‬ﻫﯚﺭﻣﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺋﯘﺭۇﻟﯘﺷﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ‪.‬‬

‫‪130‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫»ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﻪڭ ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﺪﺍ ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻥ ﻫﻪﺩﯨﺲ‬ ‫ﺷﻪﺭﯨﻒ ﺩەپ ﺷﯘ‪:‬‬ ‫»ﻧﺎﻣﺎﺯﻏﺎ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ! )ﻧﺎﻣﺎﺯﻧﻰ ﺗﻪﺋﺪﯨﻞ‪-‬ﺋﻪﺭﻛﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻮﻗﯘﯕﻼﺭ!( ۋە ﻗﻮﻝ‪-‬‬ ‫ﺋﯩﻠﻜﯩﯖﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﻗﯘﻝ‪-‬ﺩﯦﺪەﻙ‪ ،‬ﭼﯚﺭﯨﻠﻪﺭ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻗﻮﺭﻗﯘﯕﻼﺭ!«‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺑﯘ ﺳﯚﺯﻧﻰ ﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻛﯚپ‬ ‫ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻟﯩﺪﯨﻜﻰ‪ ،‬ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﺗﯩﻠﻰ ﺳﯚﺯﻟﯩﻴﻪﻟﻤﻪﺱ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻟﯩﺪﻯ‪«.‬‬ ‫)ﺋﻪﺑﯘﺩﺍۋۇﺩ‪»،‬ﺋﻪﺩەﺏ«‪(١٢٤ ،‬‬

‫ ‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﺸﻜﻪ ﺗﯧﮕﯩﺸﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﻧﻮﻗﺘﺎ ﺷﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺋﯩﺴﻼﻣﺪﺍ ﻗﯘﻟﻠﯘﻕ ﺗﯜﺯۈﻣﻨﯩﯔ ﻣﻪۋﺟﯘﺩ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﺳﻪۋەﺏ‪ ،‬ﺷﯘ ﺯﺍﻣﺎﻧﻨﯩﯔ ﺷﺎﺭﺍﺋﯩﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺳﺎﻗﻼﻧﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯘﺭۇﺷﻼﺭ‬ ‫ۋە ﺑﯘ ﺋﯘﺭۇﺷﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯘﺭۇﺵ ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻣﻪۋﺟﯘﺗﻠﯩﻐﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﯩﯔ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﺭۇﺵ ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯖﻤﯘ ﻫﯚﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻛﻪﺑﻰ ﻳﺎﺷﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﯜﻣﯩﺖ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭەﺳﯘﻟﻰ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻗﯘﻟﻼﺭﻧﻰ ﻫﯚﺭﻟﯜﻛﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﺘﯜﺭۈﺷﻨﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻲ ﻗﻪﺩﯨﺮ‪-‬ﻗﯩﻤﻤﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﺎﺷﯩﻴﺎﻟﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋﻪڭ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺯەﻳﺪ ﺑﯩﻦ ﻫﺎﺭﯨﺴﻪﮔﻪ ﺗﯘﺗﻘﺎﻥ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﯩﺪە‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺧﻪﺩﯨﭽﻪ ﺋﺎﻧﯩﻤﯩﺰ ﻫﻪﺩﯨﻴﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺯەﻳﺪ ﺑﯩﻦ‬ ‫ﻫﺎﺭﯨﺴﻪﻧﻰ ﺋﺎﺯﺍﺕ ﻗﯩﻠﺪﻯ ۋە ﺧﺎﻟﯩﺴﺎ ﺩﺍﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻛﯧﺘﯩﺸﻨﻰ‪ ،‬ﺧﺎﻟﯩﺴﺎ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﻗﯧﻠﯩﺸﻨﻰ ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻣﺎﺩﺩﻯ ﻛﯜﭼﻰ‬ ‫ﺋﺎﺟﯩﺰ ۋە ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﻗﯘﺭەﻳﺸﻨﯩﯔ ﺯۇﻟﻤﯩﻐﺎ ﺋﯘﭼﺮﺍپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍ ﺯەﻳﺪ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ‬ ‫ﻛﯧﺘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﺎﻏﯩﺴﯩﻐﺎ‪» :‬ﺳﯩﻠﻪﺭ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺩﺍﺩﺍﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﺎﻏﺎﻡ‪.‬‬ ‫ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻣﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻼﻟﻤﺎﻳﻤﻪﻥ!« ﺩەپ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ‬ ‫ﻗﯧﻠﯩﺸﻨﻰ ﺗﺎﻟﻠﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﯘ ﺳﺎﻫﺎﺑﻪ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺋﺎﺑﺮۇﻳﻐﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﺘﻰ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯘﻧﻰ ۋﯨﺰﺍﻧﺘﯩﻴﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﻣﯘﺗﻪ ﺋﯘﺭۇﺷﯩﺪﺍ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻗﻮﺷﯘﻧﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺵ‬ ‫ﻗﯘﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﻪﻳﯩﻨﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﺭۇﺷﺘﺎ ﺑﺎﺵ ﻗﯘﻣﺎﻧﺪﺍﻥ ﺳﯜﭘﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻪﻫﺮﯨﻤﺎﻧﻼﺭﭼﻪ‬ ‫ﺟﻪڭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺯەﻳﺪ ﻧﯩﻬﺎﻳﻪﺕ ﺷﺎﻫﺎﺩەﺕ ﺷﻪﺭﺑﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﯩﭽﯩﭗ‪ ،‬ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﺋﻪۋﻻﺗﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﭘﺎﺭﻻﻕ ﺑﯩﺮ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯ ﻣﯩﺴﺎﻟﻰ ﻫﺎﻳﺎﺕ ﻗﺎﻟﺪۇﺭۇپ ﻗﻮﻳﯘپ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﻗﯩﺴﻘﯩﺴﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﯩﯔ ﺑﻪﺭﯨﻜﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻳﯜﺳﯜپ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻗﯘﻟﻠﯘﻗﺘﯩﻦ‬ ‫ﺳﯘﻟﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻘﯩﭽﻪ ﻳﯜﻛﺴﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻫﺎﻳﺎﺕ ﺷﻪﻛﻠﯩﺪە ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬

‫‪131‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺗﺎﻛﺎﻣﯘﻟﻼﺷﺘﯘﺭﻏﯘﭼﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﯜﺯۈﻣﺪۇﺭ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺋﯚﺯﯨﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺗﯜﺯۈﻣﻨﯩﯔ ﺋﯩﺠﺎﺑﯩﻲ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺭەﺕ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪۇ ۋە ﺋﯘﻧﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ‬ ‫ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻟﻠﻪﺷﺘﯜﺭﯨﺪۇ‪ .‬ﺳﻪﻟﺒﯩﻲ ﺗﻪﺭەﭘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺴﻼﻫ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﻲ ﭘﯩﺮﯨﻨﺴﯩﭙﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺯﯨﺖ ﻛﻪﻟﻤﯩﺴﻪ‪ ،‬ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﺗﯜﺯۈﻣﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺠﺎﺑﯩﻲ ﺗﻪﺭەﭘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺳﺎﻗﻼپ ﻗﯧﻠﯩﺸﻨﻰ ﺯﯨﻴﺎﻧﻠﯩﻖ ﺩەپ ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯚﻟﭽﻪﻡ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺗﯜﺯۈﻣﻨﻰ ﺗﯜﭘﺘﯩﻦ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﻟﺪﯨﻦ ﻗﺎﻟﺪۇﺭۇﺷﻨﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯩﺴﻼﻫ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻳﻮﻟﯩﻨﻰ ﺗﺎﻟﻼﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﻧﯩﺸﺎﻧﻰ ۋە ﻗﻪﺗﺌﻰ ﺋﯩﺮﺍﺩﯨﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻼ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﺸﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﻐﯩﭽﻪ ﺗﻪﻟﺘﯜﻛﯜﺱ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﻏﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺶ‬ ‫ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە‪ ،‬ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲ ﻧﯩﺰﺍﻣﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﺗﯘﻳﯘﻗﺴﯩﺰ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﺸﻨﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﺗﻪﺩﺭﯨﺠﻰ‬ ‫ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﺸﻨﻰ ﺩەﺳﺴﻪﺗﻜﻪﻧﺪە‪ ،‬ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺳﻪﻟﺒﯩﻲ ﺋﻪﻛﺲ ﺗﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﺳﺎﻗﻼﻧﻐﯩﻠﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻣﯩﺴﺎﻟﻰ‪ ،‬ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﯩﯔ ﻗﯘﻟﻠﯘﻕ ﺗﯜﺯۈﻣﻨﻰ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪە‬ ‫ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﺴﯩﻨﻰ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ‪ .‬ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻗﯘﻟﻠﯘﻕ ﺗﯜﺯۈﻣﻨﻰ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ »ﻧﺎﻣﻰ ﺑﺎﺭ‪ ،‬ﺋﯚﺯﻯ‬ ‫ﻳﻮﻕ« ﻫﺎﻟﻪﺗﻜﻪ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﺩﻯ ۋە ﭘﻪﻳﺪﯨﻨﭙﻪﻱ ﻳﻮﻕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﺧﻼﻗﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ‬ ‫ﻳﻪﺭﻟﻪﺷﺘﯜﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻗﯘﻟﻠﯘﻕ ﺗﯜﺯۈﻣﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﯩﻨﯩﯔ ۋﺍﻗﯩﺘﻠﯩﻖ ﻣﻪۋﺟﯘﺩ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﻐﺎ ﻳﻮﻝ ﻗﻮﻳﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺳﻪۋەﭘﺘﯩﻦ »ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻗﯘﻟﻠﯘﻕ ﺗﯜﺯۈﻣﻨﻰ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ« ﺩەپ ﻣﯘﺋﻪﻳﻴﻪﻧﻠﻪﺷﺘﯜﺭۈﺷﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯚﺯﻯ‪ ،‬ﻳﺎ ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻚ‪ ،‬ﻳﺎ ﻏﻪﺭەﺯﻟﯩﻚ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻗﻪﺳﺘﻪﻥ ﺑﻮﺭﻣﯩﻠﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ‬ ‫ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺧﺎﻻﺱ‪ .‬ﻗﯘﻟﻼﺭﻏﺎ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻳﯧﯖﻰ ۋە ﺋﯩﺴﻼﻣﯩﻲ ﻗﺎﺋﯩﺪﯨﻠﻪﺭ ﺋﯘ ﺩەۋﺭﺩﯨﻜﻰ‬ ‫ﻗﯘﻟﻼﺭﻧﻰ ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺋﺎﺯﺍﺕ ﺩەپ ﻗﺎﺭﺍﻟﻐﺎﻥ »ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﻯ ﺳﺎﻧﺎﺋﻪﺕ ﺋﯩﺸﭽﯩﻠﯩﺮﻯ« ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﺯﺍﺗﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺳﺎﺋﺎﺩەﺗﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﺘﯜﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺷﻪﺭﯨﺌﯩﺘﻰ ﻫﻪﺭﺧﯩﻞ ﮔﯜﻧﺎﻫﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﻪﻓﻔﺎﺭﯨﺘﻰ )ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ( ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﻗﯘﻝ ﺋﺎﺯﺍﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﭼﺎﺭﯨﺴﯩﻨﻰ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﺵ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻗﯘﻟﻼﺭﻧﻰ ﺧﻮﺟﺎﻳﯩﻨﻨﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺳﺎﻳﻤﺎﻧﻠﯩﻖ ﻫﺎﻟﻪﺗﺘﯩﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﺪۇﺭۇپ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻨﻰ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﻛﯚﺗﯜﺭﮔﻪﻥ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻗﯘﻟﻨﯩﯔ ﻫﯚﺭ ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﯚپ ﭘﻪﺭﻗﻰ ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‪ .‬ﺩەﺭۋەﻗﻪ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻗﯘﻟﻼﺭﻏﺎ ﺋﯩﮕﯩﺴﻰ ﻧﯧﻤﻪ ﻳﯧﺴﻪ‪ ،‬ﺷﯘﻧﻰ ﻳﯧﮕﯜﺯۈﺵ‪ ،‬ﺋﯩﮕﯩﺴﻰ ﻧﯧﻤﻪ ﻛﯩﻴﺴﻪ‬ ‫ﺷﯘﻧﻰ ﻛﯩﻴﮕﯜﺯۈﺷﺘﻪﻙ ﻗﺎﺋﯩﺪﯨﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻮﻧﺠﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﯘﭼﻰ ﺩﯨﻨﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ‬ ‫ﺗﻪﺩﺑﯩﻘﭽﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﺯﮔﯜﭼﻰ ﺗﯜﺯۈﻡ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻗﯘﻟﻠﯘﻕ ﺗﯜﺯۈﻡ‪ ،‬ﺋﯩﺴﻼﻣﯩﻲ ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬‬ ‫ﺷﻪﭘﻘﻪﺗﻨﯩﯔ ﺑﻪﺭﯨﻜﯩﺘﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ »ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﻫﻪﻗﻘﯩﻨﻰ ﻳﻪپ ﺳﯧﻠﯩﺶ« ﺋﻪﻧﺪﯨﺸﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﻗﯩﺴﻘﺎ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻣﺎﻫﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﻳﻮﻗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﻪۋەﺑﺘﯩﻦ‪ ،‬ﻛﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﻛﯩﺸﻰ‬ ‫ﻫﻪﻗﻘﯩﻨﻰ ﻳﻪپ ﺳﯧﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﻪﻧﺪﯨﺸﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻗﯩﺴﻘﺎ ۋﺍﻗﺖ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻼ ﻗﯘﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺋﺎﺯﺍﺕ ﻗﯩﻠﯩﯟەﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﯘﺷﺒﯘ ﻣﯩﺴﺎﻝ ﻳﯘﻗﺎﺭﻗﻰ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻼﺭﻧﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﮔﯜﺯەﻝ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﺑﯩﺮﯨﺪۇﺭ‪:‬‬

‫‪132‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭۇپ‬ ‫ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ﻣﺎﻻﻳﻠﯩﺮﯨﻢ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﻣﺎﯕﺎ ﺗﻮﺧﺘﯩﻤﺎﺳﺘﯩﻦ ﻳﺎﻟﻐﺎﻥ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪،‬‬‫ﺧﺎﺋﯩﻨﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ ،‬ﮔﯧﭙﯩﻤﻨﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﻣﻪﻧﻤﯘ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﯘﺭۇپ ﺗﯩﻠﻼﻳﻤﻪﻥ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ‬ ‫ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺋﺎﻗﯩﯟﯨﺘﯩﻢ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯘﻻﺭ؟‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪:‬‬ ‫ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺳﺎﯕﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺧﯩﻴﺎﻧﻪﺕ‪ ،‬ﺋﯩﺴﻴﺎﻥ ۋە ﺳﺎﺧﺘﯩﭙﻪﺯﻟﯩﻜﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﻪﻥ‬‫ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺟﺎﺯﺍ ﻫﯧﺴﺎﭘﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺳﯧﻨﯩﯔ ﺟﺎﺯﺍﻳﯩﯔ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﮔﯘﻧﺎﻫﯩﻐﺎ ﺗﻪڭ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺳﺎﯕﺎ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺶ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺳﻪﻥ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺟﺎﺯﺍ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﮔﯘﻧﺎﻫﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﺯ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺑﯘ ﺳﻪﻥ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺕ ﺑﻮﻟﯘپ ﻫﯧﺴﺎﭘﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ‬ ‫ﺟﺎﺯﺍﻳﯩﯔ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﮔﯘﻧﺎﻫﯩﺪﯨﻦ ﺋﯧﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺑﯘﻧﯩﯔ ﻫﯧﺴﺎﺑﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﺴﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺳﻪﻧﺪﯨﻦ ﻗﯩﺴﺎﺳﻰ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﺑﯩﺮ ﺑﯜﺭﺟﻪﻛﻜﻪ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺋﺎﻫ ﺋﯘﺭۇپ ﻳﯩﻐﻼﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‪:‬‬ ‫ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻﻧﯩﯔ‪» :‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﻰ ﺑﯩﺰ )ﺋﻪﻣﻪﻟﻠﻪﺭ ﺗﺎﺭﺗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ( ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺕ‬‫ﺗﺎﺭﺍﺯﯨﺴﯩﻨﻰ ﺋﻮﺭﻧﯩﺘﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﻫﯧﭻ ﺋﺎﺩەﻣﮕﻪ ﻗﯩﻠﭽﻪ ﺋﯘۋﺍﻝ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﻳﺪۇ )ﻳﻪﻧﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩﯔ‬ ‫ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻘﻰ ﻛﯧﻤﻪﻳﺘﯩﯟﯦﺘﯩﻠﻤﻪﻳﺪۇ‪ ،‬ﻳﺎﻣﺎﻥ ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩﯔ ﻳﺎﻣﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﺎﺷﯘﺭۇۋﯦﺘﯩﻠﻤﻪﻳﺪۇ(‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﯩﭽﺎ ﭼﺎﻏﻠﯩﻖ ﺋﻪﻣﻪﻟﻰ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ ﻫﺎﺯﯨﺮ ﻗﯩﻠﯩﻤﯩﺰ‪) ،‬ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﻟﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ( ﻫﯧﺴﺎپ ﺋﯧﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﯩﺰ ﻳﯧﺘﻪﺭﻟﯩﻜﻤﯩﺰ‪ ٢٧«.‬ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻣﺴﻪﻥ؟ ‪-‬‬ ‫ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﻰ‪:‬‬ ‫ ۋﺍﻟﻼﻫﻰ ﻳﺎ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺋﯚﺯەﻡ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻫﻪﻡ ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻦ‬‫ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻳﺎﺧﺸﯩﺮﺍﻕ ﻳﻮﻝ ﻗﺎﻟﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷﺎﻫﯩﺪ ﺑﻮﻟﯘڭ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺋﺎﺯﺍﺕ!‬ ‫– ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﺗﻪﭘﺴﯩﺮ«‪(٣١٦٥\٢١ ،‬‬ ‫ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﯘﺭۇﺵ ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺋﻮﻗﯘﺗﯘپ‪ ،‬ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﻪﺷﻨﻰ ۋە ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﺎﺯﺍﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯚﻳﻠﻪﻧﺪۈﺭۈپ ﻗﻮﻳﯘﺷﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪپ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻗﯘﻟﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗﯘﭘﺎﻝ ۋە ﻧﺎﭼﺎﺭ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻜﻪ ﻛﯩﺮەﻟﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﺪۈﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﻧﻰ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻜﺎﺭﯨﻐﺎ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﺴﺎ ﺑﻪﺭﯨﻜﻪﺕ‪ ،‬ﻳﺎﻣﺎﻥ‬ ‫ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﺴﺎ ﭘﺎﻻﻛﻪﺕ ﺑﺎﺭﺩۇﺭ‪.‬‬

‫ ‬ ‫‪ .٢٧‬ﺋﻪﻧﺒﯩﻴﺎ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-٤٧‬ﺋﺎﻳﻪﺕ‪.‬‬

‫‪133‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﯩﺮﻕ‪ ،‬ﻗﻪﺑﯩﻠﻪ‪ ،‬ﻗﯘﻟﺪﺍﺭﻟﯩﻖ‪ ،‬ﻗﯘﻟﻠﯘﻕ‪ ،‬ﺑﺎﻱ‪-‬ﻧﺎﻣﺮﺍﺗﻠﯩﻖ ﭘﻪﺭﻗﻰ‬ ‫ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﺧﯩﻠﻤﯘ‪-‬ﺧﯩﻞ ﮔﻮﺭﻭﻫﻼﺭﻏﺎ ﺑﯚﻟﯜﻧﯜپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻗﯧﻨﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺸﻜﻪ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭ ۋەﺯﯨﻴﻪﺗﺘﻪ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﻪﺭەﭘﻠﻪﻧﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‬ ‫ﺋﻮﻳﯘﻟﺘﺎﺷﺘﻪﻙ ﺋﻮﻳﯘﺷﯘپ‪ ،‬ﺗﯩﻠﻼﺭﺩﺍ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﯘﺩەﻙ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻠﯩﻖ ﺋﯩﻘﻠﯩﻤﻰ ﺋﯩﭽﯩﺪە‬ ‫ﻳﺎﺷﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ‪» :‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺗﺎﻏﺎﻗﻨﯩﯔ ﭼﯩﺸﻠﯩﺮﯨﺪەﻙ‬ ‫ﺑﺎﺭﺍۋەﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﭘﻪﺭﻕ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺗﻪﻗﯟﺍﺩﺍﺭﻟﯩﻘﺘﺎ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻧﮕﻪ ﭼﯩﻦ ﻛﯚﯕﻠﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻣﯩﺴﺎﻟﻰ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﯩﭽﻪ‪:‬‬ ‫ﻣﻪﻛﻜﻪ ﻓﻪﺗﻬﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺭﻭﻣﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﻳﯜﺭۈﺵ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﻗﺎﺭﺍﺭ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﺎﺯﺍﺕ ﻗﯩﻠﯩﯟەﺗﻜﻪﻥ ﻗﯘﻟﻰ ﺯەﻳﺪﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺋﯘﺳﺎﻣﻪﻧﻰ ﻗﻮﺷﯘﻧﻨﯩﯔ ﻗﯘﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﻪﻳﯩﻨﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﺳﺎﻣﻪ ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻳﯩﮕﯩﺮﻣﻪ‬ ‫ﻳﺎﺵ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻗﻮﺷﯘﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ۋﺍﭘﺎﺗﻰ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯜﺭۈﺷﻨﻰ‬ ‫ﻛﯧﭽﯩﻜﺘﯜﺭﮔﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻳﯧﯖﯩﺪﯨﻦ ﺧﻪﻟﯩﭙﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﻪﻳﯩﻨﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ‬ ‫ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪﻣﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﻪﭘﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﺗﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﭼﻮڭ‪-‬ﭼﻮڭ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ۋە ﻗﯘﺭەﻳﺸﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﻗﺴﺎﻗﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ﻳﯩﮕﯩﺮﻣﻪ ﻳﺎﺷﻠﯩﻖ ﻗﯘﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﻣﺎﯕﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ‬ ‫ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﻯ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺧﻪﻟﯩﭙﻪ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﺳﺘﯩﻦ‪ ،‬ﻳﺎﺵ ﻗﯘﻣﺎﻧﺪﺍﻥ ﺋﯘﺳﺎﻣﻪﻧﻰ‬ ‫ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﺗﯩﻐﯩﭽﻪ ﺷﻪﺧﺴﻪﻥ ﺋﯚﺯﻯ ﺋﯘﺯﯨﺘﯩﭗ ﻗﻮﻳﺪﻯ‪ ،‬ﻫﻪﻣﺪە ﭘﯩﻴﺎﺩە ﻣﯧﯖﯩﭗ‪...‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﯘﺳﺎﻣﻪ ﺋﯧﺘﯩﺪﯨﻦ ﭼﯜﺷﯜپ‪ ،‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘﺑﻪﻛﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﺗﻘﺎ ﻣﯩﻨﺪۈﺭﻣﻪﻛﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﺋﯘ ﻗﻪﺗﺌﻰ ﻗﻮﺷﯘﻟﻤﺎﻱ‪:‬‬ ‫ﺋﻪﻱ ﺋﯘﺳﺎﻣﻪ! ﺳﯧﻨﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭەﺳﯘﻟﻰ ﺗﻪﻳﯩﻨﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﯧﻨﻰ ﭘﯩﻴﺎﺩە ﻣﺎﯕﻐﯩﻠﻰ ﻗﻮﻳﻐﯩﻦ!‬‫ﺟﯩﻬﺎﺩ ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ ﺋﺎﻳﺎﻏﻠﯩﺮﯨﻤﻐﺎ ﺋﺎﻧﭽﻪ‪-‬ﻣﯘﻧﭽﻪ ﺗﻮﭘﺎ‪-‬ﭼﺎڭ ﻗﻮﻧﺴﯘﻥ! ‪-‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻛﯚﺭﮔﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩەﻙ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﻗﻮﻟﯩﺪﺍ ﻳﯧﺘﯩﺸﯩﭗ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﻗﯘﻟﺪﺍﺭ ﺧﯘﺟﺎﻳﯩﻦ‪ ،‬ﻗﯘﻝ‪-‬ﺩﯦﺪەﻙ‪ ،‬ﺑﺎﻱ‪-‬ﻧﺎﻣﺮﺍﺕ‪ ،‬ﻗﯧﺮﻯ‪-‬ﻳﺎﺵ ‪ ...‬ﺩەپ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﯩﺨﻼﺳﻰ ۋە ﺗﻪﻗﯟﺍﺳﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪڭ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﻣﻪۋﻗﯩﻠﻪﺭﮔﯩﭽﻪ‬ ‫ﭼﯩﻘﺎﻻﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺳﯜۋەﻳﺪﻧﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﻣﺎﺋﺮۇﺭ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﺑﯘﺯەﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﺷﻨﯩﺴﯩﺪە ﺑﯩﺮ ﻛﯩﻴﯩﻤﻨﻰ ﻛﯚﺭﺩۈﻡ‪ .‬ﻣﺎﻟﯩﻴﯩﻤﯘ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻛﯩﻴﯩﻢ‬ ‫ﻛﯩﻴﯩﯟﺍﭘﺘﯘ‪ .‬ﺳﻪۋەﺑﯩﻨﻰ ﺋﻪﺑﯘﺯەﺭﺭﺩﯨﻦ ﺳﻮﺭﯨﺴﺎﻡ‪ ،‬ﺋﯘ ﻣﺎﯕﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ‪:‬‬ ‫»ﻗﯘﻟﻼﺭ‪ ،‬ﻣﺎﻻﻳﻼﺭ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﻣﺮﯨﯖﻼﺭﻏﺎ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﺩۇﺭ‪.‬‬ ‫ﻛﯩﻤﻨﯩﯔ ﻗﻮﻝ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﯨﺸﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻧﯧﻤﻪ ﻳﯧﺴﻪ‪ ،‬ﺗﻪڭ ﻳﯧﺴﯘﻥ!‬ ‫ﻧﯧﻤﻪ ﻛﯩﻴﺴﻪ‪ ،‬ﺗﻪڭ ﻛﯩﻴﺴﯘﻥ! ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻛﯜﭼﻰ ﻳﻪﺗﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭﻏﺎ ﺳﺎﻟﻤﯩﺴﯘﻥ! ﺳﺎﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻳﺎﺭﺩەﻣﻠﯩﺸﯩﭗ ﺋﯩﺸﻨﻰ ﺗﻪڭ ﻗﯩﻠﺴﯘﻥ!« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻫﻪﺩﯨﺴﯩﻨﻰ ﻧﻪﻗﯩﻞ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪«.‬‬

‫‪134‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﻫﯚﻛﯜﻣﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻠﯩﻖ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻐﺎ ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺋﻪﺧﻼﻗﯩﻲ ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺗﻨﻰ ﺗﻪﻗﺪﯨﻢ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﯨﺘﺎ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﻰ‬ ‫ﺟﺎﻫﯩﻠﯩﻴﻪﺕ ﺩەۋﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﭘﺴﯩﺰ ۋە ﺭەﻫﯩﻤﺴﯩﺰ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ‬ ‫ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻏﺎ ﻗﯩﻠﭽﻪ ﺋﯩﭻ ﺋﺎﻏﺮﯨﺘﻤﺎﺳﺘﯩﻦ ﺗﯩﺮﯨﻚ ﭘﯧﺘﻰ ﺗﯘﺭﻏﯘﺯۇپ ﮔﯚﺷﯩﻨﻰ‬ ‫ۋە ﻳﺎﻏﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﯧﺴﯩﭗ ﻳﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻫﺎﻳﯟﺍﻥ ﺳﻮﻗﯘﺷﺘﯘﺭۇﺵ ﻣﯘﺳﺎﺑﯩﻘﯩﺴﻰ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯەﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ۋﯨﮋﺩﺍﻧﯩﻨﻰ ﺋﺎﺯﺍﭘﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﻣﻪﻧﺰﯨﺮﯨﻠﻪﺭﮔﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‬ ‫ﺧﺎﺗﯩﻤﻪ ﺑﻪﺭﺩﻯ ۋە‪:‬‬ ‫»ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻨﻰ ﺗﯩﺮﯨﻚ ﺗﯘﺭﻏﯘﺯۇپ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻛﯧﺴﯩﭗ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﮔﯚﺵ ﻣﻪﻳﺘﻪ )ﻻﺷﻪ(‬ ‫ﻫﯚﻛﻤﯩﺪە ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻳﯧﮕﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ!« ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﺳﺎﻳﺪ« ‪(١٤٨٠\١٢‬‬ ‫ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺧﻮﺭﺍﺯ ﭼﻮﻗﯘﺷﺘﯘﺭۇﺭﺵ‪ ،‬ﺗﯚﮔﻪ‪ ،‬ﻛﺎﻻ )ﺗﻮﭘﺎﻕ( ۋە ﺑﯘﻏﺎ ﺋﯜﺳﯜﺷﺘﯜﺭۈﺵ‬ ‫ﺋﻮﻳﯘﻧﻰ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺟﺎﻫﯩﻠﯩﻴﻪﺕ ﺩەۋﺭﯨﺪﯨﻦ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩەﺗﻠﻪﺭﺩۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻳﻮﻟﺪﺍ ﻛﯧﺘﯩﯟﯦﺘﯩﭗ‪ ،‬ﻳﯜﺯﻯ ﺩﺍﻏﻼﻧﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺋﯧﺸﻪﻛﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ‪ ،‬ﻛﯚﯕﻠﻰ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﺑﻮﻟﺪﻯ ۋە‪:‬‬ ‫»ﺑﯘ ﺋﯧﺸﻪﻛﻨﯩﯔ ﻳﯜﺯﯨﻨﻰ ﺩﺍﻏﻠﯩﻐﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻟﻪﻧﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻱ!« ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪:‬‬ ‫»ﻟﯩﺒﺎﺱ«‪(١٠٧ ،‬‬

‫ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺩﺍﻏﻼپ ﺑﻪﻟﮕﻪ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺯۈﺭۈﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ‪،‬‬ ‫ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻏﺮﯨﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﻪﺭﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺗﻪۋﺳﯩﻴﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻮﺭۇﻗﻼپ ﺑﯩﺮ ﺗﯧﺮە ﺑﯩﺮ ﺋﯘﺳﺘﯩﺨﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺗﯚﮔﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ‪:‬‬ ‫»ﮔﻪپ ﻗﯩﻼﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻗﻮﺭﻗﯘﯕﻼﺭ )ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﺎچ‬ ‫ﻗﻮﻳﻤﺎﯕﻼﺭ(‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼ ﺑﯩﻦ ﺟﺎﺑﯩﺮ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯜ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﻪﻧﺴﺎﺭﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺑﯧﻐﯩﻐﺎ ﺑﺎﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﯚﮔﻪ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ ﻧﺎﻟﻪ ﻗﯩﻠﺪﻯ ۋە ﻛﯚﺯﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﻳﺎﺷﻼﺭ ﺋﯧﻘﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ «.‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺗﯚﮔﯩﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺑﯧﺸﯩﻨﻰ ﺳﯩﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺗﯚﮔﻪ‬ ‫ﻳﯩﻐﻼﺷﺘﯩﻦ ﺗﻮﺧﺘﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﺎﻏﻨﯩﯔ ﺋﯩﮕﯩﺴﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﺰﺩەپ ﺗﯧﭙﯩﭗ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‪:‬‬ ‫ ﺷﯘ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻨﻰ ﺳﺎﯕﺎ ﻣﯜﻟﯜﻙ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻗﻮﺭﻗﻤﺎﻣﺴﻪﻥ؟ ﺋﯘ ﻣﺎﯕﺎ‬‫ﺳﯧﻨﯩﯔ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯘﺭﻏﺎﻧﻠﯩﻘﯩﯖﺪﯨﻦ‪ ،‬ﻗﯩﻴﻨﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﯖﺪﯨﻦ ﺷﯩﻜﺎﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬

‫‪135‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﯩﺮ ﻫﻪﺩﯨﺲ ﺷﻪﺭﯨﻔﺘﻪ‪:‬‬ ‫»ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻛﯩﻤﻨﯩﯔ ﺟﻪﻫﻪﻧﻨﻪﻣﺪﯨﻦ ﺋﯘﺯﺍﻕ ۋە ﺟﻪﻫﻪﻧﻨﻪﻣﻨﯩﯖﻤﯘ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺋﯘﺯﺍﻕ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ ﺑﯩﺮەﻳﻤﯘ؟« ﺩەپ ﺳﯘﺋﺎﻝ ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪:‬‬ ‫»ﻣﯘﻻﻳﯩﻢ‪ ،‬ﻣﯩﻬﺮﯨﯟﺍﻥ‪ ،‬ﭼﯩﻘﯩﺸﻘﺎﻕ‪ ،‬ﻧﺎﺯﺍﻛﻪﺗﻠﯩﻚ‪ ،‬ﺋﺎﻕ ﻛﯚﯕﯜﻝ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﺩۇﺭ‪«...‬‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻥ‪) .‬ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ ﺑﯩﻦ ﻫﻪﻧﺒﻪﻝ‪-١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٤١٥ ،‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻳﻮﻟﺪﺍ ﻛﯧﺘﯩﯟﯦﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺗﻮپ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺗﻮﺧﺘﯩﺘﯩﭗ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻥ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﻣﯩﻨﯩﭗ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭۇپ‬ ‫ﭘﺎﺭﺍﯕﻠﯩﺸﯩﯟﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﻣﯩﻨﮕﻪﻧﺪە ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻫﺎﺭﻏﯘﺯﻣﺎﻱ ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩﻖ ﻣﯩﻨﯩﯖﻼﺭ‪.‬‬ ‫)ﺋﯩﺸﻠﻪﺗﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﯨﻤﯘ( ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩﻖ ﭼﯜﺷﯜپ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺩەﻡ‬ ‫ﺋﺎﻟﻐﯘﺯۇﯕﻼﺭ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻳﻮﻟﺪﺍ‪ ،‬ﻛﻮﭼﯩﺪﺍ ﭘﺎﺭﺍﯕﻼﺷﻘﺎﻧﺪﺍ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯘﺭۇﻧﺪۇﻕ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﻟﻤﺎﯕﻼﺭ‬ ‫)ﺗﻮﺧﺘﯩﺘﯩﭗ ﻗﻮﻳﯘپ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﻣﯩﻨﯩﭗ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭۇپ ﭘﺎﺭﺍﯕﻼﺷﻤﺎﯕﻼﺭ(‪ .‬ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﯘﻻﻍ‬ ‫ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭ ﺑﺎﺭﻛﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﻣﯩﻨﮕﯜﭼﯩﺪﯨﻦ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻫﻪﺳﺴﻪ ﻳﺎﺧﺸﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻﻧﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﯚپ ﺯﯨﻜﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪) «.‬ﺋﺎﺧﻤﻪﺩ‪-٣ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٤٣٩ ،‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻗﻮﻳﯩﻨﻰ ﻗﯘﻟﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﺳﯚﺭەپ ﺑﻮﻏﯘﺯﻻﺷﻘﺎ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﻢ ﻣﺎﯕﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻣﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ‪ ،‬ﺩەﺭﻫﺎﻝ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ‪:‬‬ ‫ ﻗﻮﻳﻨﯩﯔ ﻗﯘﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﻗﻮﻳﯘۋەﺕ‪ .‬ﺑﻮﻳﻨﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺗﯘﺕ! – ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ﺋﯩﺒﻨﻰ‬‫ﻣﺎﺟﻪ‪» :‬ﺯەﺑﺎﺋﯩﻬ«‪(٣ .‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻳﻪﻧﻪ ﭘﯩﭽﺎﻗﻨﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﺷﻨﻰ‪ ،‬ﭘﯩﭽﺎﻕ ﺑﯩﻠﯩﮕﻪﻧﻨﻰ ﺑﻮﻏﯘﺯﻻﻧﻤﺎﻗﭽﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﺎﻟﻐﺎ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻤﻪﺳﻠﯩﻜﻨﻰ ﺑﯘﻳﺮۇپ‪:‬‬ ‫»ﻣﺎﻟﻨﻰ ﺑﻮﻏﯘﺯﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﯩﺘﺘﯩﻚ ۋە ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺑﻮﻏﯘﺯﻻﯕﻼﺭ!« ﺩﯦﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻗﻮﻱ ﺑﻮﻏﯘﺯﻟﯩﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻣﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﺩەﻡ‬ ‫ﻗﻮﻳﻨﻰ ﺑﺎﻏﻼپ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻳﺎﺗﻘﯘﺯۇپ ﻗﻮﻳﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﭘﯩﭽﺎﻗﻨﻰ ﺑﯩﻠﻪﺷﻜﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩﯔ ﺗﺎﺵ ﻳﯜﺭەﻛﻠﯩﻜﻰ ۋە ﺭەﻫﯩﻤﺴﯩﺰﻟﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯘﻧﻰ‬ ‫ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەپ ﺋﺎﮔﺎﻫﻼﻧﺪۇﺭﺩﻯ‪:‬‬ ‫ ﻗﻮﻳﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺑﻮﻏﯘﺯﻟﯩﻤﺎﻗﭽﯩﻤﯘﺳﻪﻥ؟ ﭘﯩﭽﯩﻘﯩﯖﻨﻰ ﻗﻮﻳﻨﻰ ﻳﻪﺭﮔﻪ‬‫ﻳﺎﺗﻘﯘﺯۇﺷﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﯩﺴﻪڭ ﺑﻮﻟﻤﺎﺳﻤﯩﺪﻯ؟ )ﻫﺎﻛﯩﻢ‪-٤ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٧٥٧٠\٢٦٠ ،٢٥٧ ،‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻣﻪﻛﻜﯩﮕﻪ ﺑﯧﺮﯨﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﺋﯩﻬﺮﺍﻡ ﺑﺎﻏﻼپ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﺪﯨﻦ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯜﺳﺎﻳﻪ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻳﻪﺭ‬ ‫ﺭۈۋەﻳﺴﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺭﺝ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﻳﻪﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺳﺎﻳﯩﺪﺍ ﺗﻮﻟﻐﯩﻨﯩﭗ ﻳﯧﺘﯩﭗ‬ ‫ﺋﯘﺧﻼۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﻴﯩﻜﻨﻰ ﻛﯚﺭﺩﻯ‪ .‬ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﻯ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ‬

‫‪136‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﻛﯩﻴﯩﻜﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﻛﯚﺯەﺗﭽﯩﻠﯩﻜﻜﻪ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪپ‪ ،‬ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯚﺗﯜپ ﺑﻮﻟﻐﯘﭼﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﺘﺎ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﻛﯩﻴﯩﻜﻨﻰ ﺋﯜﺭﻛﯜﺗﯜۋەﺗﻤﻪﺳﻠﯩﻜﻰ‪ ،‬ﻗﻮﺭﻗﯘﺗﻤﺎﺳﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻗﺎﺭﺍپ ﺗﯘﺭۇﺷﯩﻨﻰ ﺗﺎﭘﯩﻠﯩﺪﻯ‪) .‬ﻣﯘۋﺍﺗﺘﺎ‪» :‬ﻫﻪﺝ«‪٧٩ ،‬؛ ﻧﻪﺳﺎﺋﻰ‪» :‬ﻫﻪﺝ«‪(٧٨ ،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺗﻨﯩﯔ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻣﯩﺴﺎﻟﻰ‬ ‫ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‪:‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﻮﻥ ﻣﯩﯔ ﻛﯩﺸﯩﻠﯩﻚ ﺯﻭﺭ ﻗﻮﺷﯘﻧﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﻛﻜﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻟﻪۋﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﺎﺭﺝ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻳﻪﺭﺩﯨﻦ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﭗ‪ ،‬ﺗﺎﻟﯘﺑﻘﺎ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍپ ﻛﯧﺘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ ﻳﻮﻟﺪﺍ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﺗﯘﺭۇپ ﻛﯜﭼﯜﻛﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻤﯩﺘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﺠﯘﻕ ﺋﯩﺖ‬ ‫ﻛﯚﺭﺩﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺩەﺭﻫﺎﻝ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻦ ﺟﯘﺋﺎﻳﻞ ﺑﯩﻦ ﺳﯜﺭﺍﻗﺎﻧﻰ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ‬ ‫ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ ﺑﯘ ﺋﯩﺘﻘﺎ ﻛﯚﺯەﺗﭽﯩﻠﯩﻜﻜﻪ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﻗﺎﻧﺠﯘﻕ ﺋﯩﺖ ۋە ﻛﯜﭼﯜﻛﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻗﻮﺷﯘﻧﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺋﯜﺭﻛﯜﺗﯜﻟﻤﻪﺳﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺗﺎﭘﯩﻠﯩﺪﻯ‪) .‬ۋﺍﻗﯩﺪﻯ‪-٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٨٠٤ ،‬‬

‫ ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺷﻪﭘﻘﻪﺗﻠﯩﻚ ۋە ﺷﻪﭘﻘﻪﺗﺴﯩﺰ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﯩﻨﻰ‬ ‫ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﻫﻪﺩﯨﺴﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺮ ﮔﯘﻧﺎﻫﻜﺎﺭ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﭼﯚﻟﺪە ﺋﯘﺳﺴﯘﺯﻟﯘﻗﺘﯩﻦ ﭼﺎﯕﻘﺎپ‪ ،‬ﻫﺎﺳﯩﺮﺍپ ﺗﯩﻠﯩﻨﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭗ‪،‬‬ ‫ﻗﯘﻣﻨﻰ ﻳﺎﻻپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺘﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﯩﭽﻰ ﺋﺎﻏﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺋﯚﺗﯜﻛﯩﻨﻰ ﺳﯧﻠﯩﭗ ﺋﯩﺘﻘﺎ‬ ‫ﻗﻮﺩۇﻗﺘﯩﻦ ﺳﯘ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺋﯩﭽﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﻪۋەﭘﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩﯔ ﮔﯜﻧﺎﻫﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﻣﯜﺷﯜﻛﯩﻨﻰ ﺋﺎچ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﻳﻪﺭﺩﯨﻦ ﻫﺎﺷﺎﺭەﺗﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺗﯘﺗﯘپ ﻳﯧﻴﯩﺸﯩﮕﯩﻤﯘ ﻳﻮﻝ ﻗﻮﻳﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﻧﯩﻬﺎﻳﻪﺕ( ﻣﯜﺷﯜﻙ ﺋﺎﭼﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﺋﯚﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ‬ ‫ﺋﺎﻳﺎﻝ ﻣﯘﺷﯘ ﺭەﻫﯩﻤﺴﯩﺰﻟﯩﮕﻰ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﯩﺪﯨﻦ ﺟﻪﻫﻪﻧﻨﻪﻣﮕﻪ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪) «.‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺋﻪﻧﺒﯩﻴﺎ«‪٥٤ ،‬؛‬ ‫ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﺳﺎﻻﻡ«‪١٥١-١٥٤،‬؛ »ﺑﯩﺮﺭ«‪١٣٣،‬؛ ﻧﻪﺳﺎﺋﻰ‪» :‬ﻛﯘﺳﯘﻑ«‪(١٤،‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯘ ﺋﯚﻟﭽﻪﻣﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺟﺎﻫﯩﻠﯩﻴﻪﺕ ﺟﻪﻣﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﻪﺳﺮﻯ‪-‬ﺳﺎﺋﺎﺩەﺕ‬ ‫ﺟﻪﻣﯩﻴﯩﺘﻰ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﺍ‪ ،‬ﻫﺎﻳﯟﺍﻥ ﺗﯜﮔﯜﻝ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﯩﻤﯘ‬ ‫ﻧﺎﭼﺎﺭ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﻗﯩﺰ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﯩﺮﯨﻚ ﻛﯚﻣﯜۋﯦﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﺋﻪﻣﺪﯨﻠﯩﻜﺘﻪ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻏﺎ ﻗﻪﺩەﺭ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻘﺎ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬‬ ‫ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﻗﻮﻟﯩﻨﻰ ﺳﯘﻧﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺭەﻫﯩﻤﺪﯨﻞ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﻮﻟﯘپ ﻳﯧﺘﯩﺸﯩﭗ ﭼﯩﻘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﻧﻪﻣﯘﻧﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻗﯘﺷﻘﺎﭼﺘﯩﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ‪ ،‬ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﻫﻪﻗﻘﯩﻨﻰ ﻟﯩﻠﻼ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﺪﺍ ﺗﯘﺭۇپ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﺳﺘﺎﻳﯩﺪﯨﻞ ﻗﻮﻏﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼﻧﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺋﺎﺑﺪۇﺭﺭﺍﻫﻤﺎﻥ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬

‫‪137‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫»ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺳﻪﭘﻪﺭﮔﻪ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪۇﻕ‪.‬‬ ‫ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﭼﯜﺟﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﻪﮔﻪﺷﺘﯜﺭۈپ ﻛﯧﺘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯩﻜﻴﺎﻥ ﻗﯘﺭﻧﻰ ﻛﯚﺭﺩۇﻕ‪-‬ﺩە‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﭼﯜﺟﯩﺴﯩﻨﻰ ﺗﯘﺗﯩﯟﺍﻟﺪۇﻕ‪ .‬ﻣﯩﻜﻴﺎﻥ ﻗﯘﺭ ﺋﻪﻧﺴﯩﺰ ﻗﺎﻗﯩﻠﺪﺍپ ﺑﯧﺸﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە‬ ‫ﺋﯘﭼﯘﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﺭﻟﯩﻘﺘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ ۋە‪:‬‬ ‫ ﻛﯩﻢ ﺑﯘ ﻗﯘﺷﻨﯩﯔ ﭼﯜﺟﯩﺴﯩﻨﻰ ﺗﯘﺗﯩﯟﯦﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ ﺑﯩﺌﺎﺭﺍﻡ ﻗﯩﻠﺪﻯ؟ ﺋﯘﻧﯩﯔ‬‫ﭼﯜﺟﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺩەﺭﻫﺎﻝ ﻗﻮﻳﯘپ ﺑﯩﺮﯨﯖﻼﺭ!« ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺑﯩﺰ ﺋﯘﺕ ﻗﻮﻳﯘۋەﺗﻜﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﭼﯜﻣﯜﻟﻪ ﺋﯘۋﯨﺴﻰ ﻛﯚﺭﺩﻯ‪) .‬ﺑﯘ ﺋﯩﺪﯨﻴﯩﺴﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﯚﺗﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﭼﯜﻣﯜﻟﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﻳﯜپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﯘۋﯨﺴﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﯩﻨﻰ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺑﯩﺌﺎﺭﺍﻡ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ (.‬ﻛﯚﯕﻠﻰ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﻫﺎﻟﺪﺍ‪:‬‬ ‫ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻛﯩﻢ ﺋﻮﺕ ﻗﻮﻳﺪﻯ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪.‬‬‫ ﺑﯩﺰ! – ﺩﯦﺪۇﻕ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ‪:‬‬‫ ﺋﻮﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺯﺍﭘﻼﺵ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﺋﻮﺗﻨﯩﯔ ﺭەﺑﺒﯩﮕﻪ ﻣﻪﺧﺴﯘﺳﺘﯘﺭ! – ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ﺋﻪﺑﯘ‬‫ﺩﺍۋۇﺩ‪» :‬ﺟﯩﻬﺎﺩ«‪» ،٢٦٧٥\١١٢ ،‬ﺋﻪﺩەﺏ«‪(٥٢٦٨\١٦٤-١٦٣ ،‬‬

‫ﺋﻮۋ ﺋﻮۋﻻﺵ ﺷﻪﺭﯨﺌﻪﺕ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺟﺎﺋﯩﺰﺩۇﺭ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯧﻜﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﺗﻪﯕﭙﯘﯕﻠﯘﻗﻨﻰ‬ ‫ﺳﺎﻗﻼﺷﻨﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ‪ ١٤٠٠‬ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩﺶ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﯩﮕﻪ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ )ﻳﻪﻧﻰ‪ ،‬ﺑﯘ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﺪە ﺋﻮۋ‬ ‫ﺋﻮۋﻟﯩﻤﺎﺳﻠﯩﻖ(ﻧﻰ ﺑﯘﻳﺮﯨﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﯘﭼﺮﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻜﻰ ﻳﻪﺭﺩە ﺧﺎﻟﯩﻐﺎﻧﭽﻪ ﺋﻮۋ ﺋﻮۋﻻﺵ‪ ،‬ﺋﺎﻧﯩﺴﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﻮۋﻻپ‪ ،‬ﺑﺎﻟﯩﺴﯩﻨﻰ ﻳﯩﻐﻠﯩﺘﯩﺶ ﻳﺎﻛﻰ ﺑﺎﻟﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﻮۋﻻپ‪ ،‬ﺋﺎﻧﯩﺴﯩﻨﻰ ﻗﺎﺧﺸﯩﺘﯩﺶ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﻗﯩﻠﻤﯩﺸﻼﺭ ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﺗﯘﻳﻐﯘﺳﯩﻨﻰ ﺯﯦﺪﯨﻠﻪﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻫﻪﺩﯨﺲ ﺷﻪﺭﯨﻒ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﺷﯘﻛﻰ‪ ،‬ﻛﺎﻣﯩﻞ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﻣﯩﻨﻨﯩﯔ‬ ‫ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﯩﺘﻰ ۋەﻫﺸﻰ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻧﯩﻤﯘ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻻﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﻛﻪڭ‬ ‫ۋە ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ ﻛﯧﺮەﻙ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯩﺴﻼﻣﺪﺍ ﻳﯩﻼﻥ ۋە ﭼﺎﻳﺎﻥ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺯەﻫﻪﺭﻟﯩﻚ‬ ‫ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻧﯩﻤﯘ ﺋﯘﺯۇﻥ ﻗﯩﻴﻨﯩﻤﺎﺳﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺋﯘﺭۇﭘﻼ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭۈﺵ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫»ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﯘﺭﻏﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻥ ﺋﺎﺯ ﺳﺎۋﺍﺏ ﺋﺎﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﯜچ ﻗﯧﺘﯩﻢ‬ ‫ﺋﯘﺭۇپ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﮔﯜﭼﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻨﻤﯘ ﺑﻪﻙ ﺋﺎﺯ ﺳﺎۋﺍﺏ ﺋﺎﻟﯩﺪۇ‪ «.‬ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪) .‬ﻛﯩﻤﻴﺎﻳﻰ‬ ‫ﺳﺎﺋﺎﺩەﺕ(‬

‫ﺯﯨﻴﺎﻧﻠﯩﻖ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻧﻰ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻧﺪﯨﻤﯘ ﺭەﻫﯩﻤﺴﯩﺰﻟﯩﻚ ﻗﯩﻠﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﺗﻪۋﺳﯩﻴﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﻧﻪﻣﯘﻧﯩﺴﻰ ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﯘ؟!‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻏﺎ ﺭەﻫﯩﻤﺪﯨﻞ ﺑﻮﻟﯘﺷﻨﻰ ﺗﻪۋﺳﯩﻴﻪ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺑﻪﺩﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺗﻮﺳﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﺎﺗﻨﯘﺑﯘۋﺍﺗﻘﺎ ﺋﯘﺭۇﺷﻘﺎ ﻛﯧﺘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻧﺴﺎﺭﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮەﻳﻠﻪﻥ ﺗﯚﮔﯩﮕﻪ ﻣﯩﻨﯩﺶ ﻧﯚۋﯨﺘﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە‪ ،‬ﺋﺎﺳﺘﺎ ﻣﺎﯕﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﯚﮔﯩﮕﻪ‬

‫‪138‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ﻟﻪﻧﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯘﻧﻰ ﺗﯚﮔﯩﺪﯨﻦ ﭼﯜﺷﯜﺭۈپ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺩﯦﺪﻯ‪:‬‬ ‫ ﻟﻪﻧﻪﺗﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺗﯚﮔﯩﮕﻪ ﻣﯩﻨﯩﭗ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻳﻮﻟﺪﺍﺵ ﺑﻮﻟﻤﺎ! ﺋﯚﺯەﯕﻼﺭﻏﺎ ﺑﻪﺩﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﻤﺎﯕﻼﺭ‪.‬‬‫ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻏﺎ ۋە ﻣﺎﻟﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻏﺎ ﺑﻪﺩﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﻤﺎﯕﻼﺭ! )ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» ،‬ﺯۈﻫﺪ«‪-٧٤ ،‬ﺑﻪﺕ(‬ ‫ﺑﯘ ﻫﻪﺩﯨﺲ ﺷﻪﺭﯨﻒ ﺋﯩﺴﻼﻣﺪﯨﻜﻰ ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﺋﯘﭘﯘﻗﯩﻨﯩﯔ ﭼﻪﻛﺴﯩﺰﻟﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫‪٢٨‬‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﺧﻼﻗﻠﯩﻨﯩﭗ‪» ،‬ﺳﯘﻟﺘﺎﻧﯘﻝ ﺋﺎﺭﯨﻔﯩﻦ« ﻟﻪﻗﯩﻤﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻡ ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﺎﻳﻪﺯﯨﺪﻯ ﺑﻪﺳﺘﺎﻣﻰ ﺋﯩﻼﻫﻰ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺗﺘﯩﻦ ﻣﻪﺳﺘﺨﯘﺵ ﺑﻮﻟﯘپ‪،‬‬ ‫ﻛﯚﯕﻠﻰ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻧﺎﺯۇﻛﻠﯩﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﯩﻐﺎ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻘﻰ‪-‬ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﯩﺘﻰ‬ ‫ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ‪ ،‬ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﯘﭼﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺰﺗﯩﺮﺍﺑﯩﻨﻰ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻼﻻﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺑﻪﺳﺘﺎﻣﻰ ﺳﻪﭘﻪﺭﮔﻪ ﭼﯩﻘﺘﻰ‪ .‬ﻳﻮﻟﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺩەﺭەﺧﻨﯩﯔ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭۇپ‪،‬‬ ‫ﺑﯩﺮﺩەﻡ ﺋﺎﺭﺍﻡ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﻳﻮﻟﯩﻨﻰ ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷﺘﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﻳﻮﻟﺪﺍ ﻛﯧﺘﯩﯟﯦﺘﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﺧﻮﺭﺟﯘﻧﯩﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﻳﯜﺭﯨﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﭼﯜﻣﯜﻟﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﭼﯜﻣﯜﻟﯩﻠﻪﺭ ﺋﻪﺳﻠﯩﺪە‬ ‫ﺋﯘ ﺩەﺭەﺥ ﺗﯜۋﯨﺪە ﺋﺎﺭﺍﻡ ﺋﯧﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺧﻮﺭﺟﯘﻧﯩﻐﺎ ﻳﺎﻣﯩﺸﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ ﺑﯘ ﭼﯜﻣﯜﻟﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﯘﺭﺗﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻤﺎﺳﻠﯩﻖ ۋە ﻏﯘﺭﺑﻪﺗﺘﻪ ﻗﻮﻳﻤﺎﺳﻠﯩﻖ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﻪﻳﻨﯩﮕﻪ‬ ‫ﻳﯧﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯚﺯﻯ ﺋﺎﺭﺍﻡ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﻫﯧﻠﯩﻘﻰ ﺩەﺭەﺧﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟﺪﻯ ۋە ﭼﯜﻣﯜﻟﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﻪﺳﻠﻰ‬ ‫ﻣﺎﻛﺎﻧﯩﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘپ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻫﺎﻝ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﻪﺧﻼﻗﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩﯔ ﻫﺎﻟﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺑﺎﻳﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﺎﮔﺎﻫﻼﻧﺪۇﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ۋە ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻪﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺳﯩﻬﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺗﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﯘ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ‬ ‫ﺗﯚﮔﯩﮕﻪ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻣﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ‪ ،‬ﻛﯚﯕﻠﻰ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ‪:‬‬ ‫»ﺋﯩﭻ ﺋﺎﻏﺮﯨﺘﯩﺶ ﺗﯘﻳﻐﯘﺳﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩﯔ ﺋﺎﻕ ﻛﯚﯕﯜﻟﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﺳﯚﺯ ﺋﯧﭽﯩﺶ‬ ‫ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪ .٢٨‬ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻼﺭﻏﺎ ﻣﯧﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺑﯘﻳﺮۇﻏﺎﻥ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺋﻪﺧﻼﻗﯩﻨﯩﯔ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻜﻰ‬ ‫ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﻨﻰ ﻏﻪﺭﭘﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﻛﯚﺯەﺗﻜﯜﭼﻰ ﻛﻼﺋﻮﺩ ﻓﺎﺭﯦﺮ ﺗﻪﺳﯟﯦﺮﻟﻪپ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪» :‬ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻟﺪﺍ‬ ‫ﺋﯘﭼﺮﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﻫﻪﻟﻠﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﻣﻪﻫﻪﻟﻠﯩﺴﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﻫﻪﻟﻠﯩﺴﻰ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺷﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﺖ‪-‬ﻣﯜﺷﯜﻛﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺳﯩﺰﮔﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﺍﭘﻼ ﺑﯩﻠﻪﻟﻪﻳﺴﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯩﺖ‪-‬ﻣﯜﺷﯜﻛﻠﻪﺭ ﺳﯩﺰﮔﻪ ﻳﯧﻘﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘ ﻳﻪﺭﻧﻰ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﻣﻪﻫﻪﻟﻠﯩﺴﻰ ﺩەپ ﺑﯩﻠﺴﯩﯖﯩﺰ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻧﺎۋﺍﺩﺍ ﺋﯩﺖ‪-‬ﻣﯜﺷﯜﻛﻠﻪﺭ ﺳﯩﺰﻧﻰ ﻛﯚﺭۈﭘﻼ ﻗﺎﭼﺴﺎ ﻳﺎﻛﻰ ﻗﺎۋﺍپ‪ ،‬ﻫﺎۋﺷﯩﭗ ﺳﯩﺰﻧﻰ ﭼﯩﺸﻠﯩﮕﯩﻠﻰ‬ ‫ﻛﻪﻟﺴﻪ‪ ،‬ﺑﯘ ﻳﻪﺭ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﻫﻪﻟﻠﯩﺴﯩﺪۇﺭ‪ «.‬ﺧﯩﺮﯨﺴﺘﯩﻴﺎﻥ ﺳﺎﻳﺎﻫﻪﺗﭽﻰ ﺑﺎﻳﻘﯩﻐﺎﻥ ﺑﯘ‬ ‫ﻣﻪﻧﺰﯨﺮە ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻜﻰ »ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﯩﻐﺎ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﯘﭼﯩﻼﺭﻧﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭۈﺵ« ﻫﯩﺴﺴﯩﻴﺎﺗﯩﻨﯩﯔ ﺋﯘﭼﯘﻕ ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻧﺪﯨﺴﯩﺪۇﺭ‪.‬‬

‫‪139‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﺩﯨﻦ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﯩﺘﻰ ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺗﻠﯩﻚ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﻫﻪﺭ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺸﻨﻰ ﺑﺎﺷﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺩەﻳﺪﯨﻐﺎﻥ »ﺑﯩﺴﻤﯩﻠﻼﻫ«ﺗﺎ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻣﯩﻬﺮﯨﺒﺎﻥ ۋە ﺷﻪﭘﻘﻪﺗﻠﯩﻚ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺧﺎﺗﯩﺮﻟﯩﺘﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺭەﻫﯩﻤﺪﯨﻠﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻨﯩﯔ ﺷﻪﺧﺴﯩﻲ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﮕﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺩﻭﺳﺘﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻓﯘﺩﺍﻳﻞ ﺑﯩﻦ ﺋﯩﻴﺎﺩﻧﯩﯔ ﺋﯘﺷﺒﯘ ﻫﺎﻟﻰ ﻣﯚﻣﯩﻨﻨﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﺘﯘﺭ‪:‬‬ ‫ﺋﯘ ﻳﯩﻐﻼپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﺪﺍ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭ ﻛﯚﺭﺩﻯ‪:‬‬ ‫ ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﻳﯩﻐﻼﻳﺴﻪﻥ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ‪:‬‬‫ ﻣﺎﯕﺎ ﺯۇﻟﯘﻡ ﺳﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﭽﺎﺭە ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﯩﻐﻼۋﺍﺗﯩﻤﻪﻥ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﺘﻪ‬‫ﺭەﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻣﯧﻨﻰ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﺎﺯﺍﺑﻼۋﺍﺗﯩﺪۇ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻫﺎﻟﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩﻯ ﻗﻪﻟﺐ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻧﺪﯨﺴﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫»ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺭەﻫﯩﻢ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﺴﺎﯕﻼﺭ‪ ،‬ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﻣﯘ‬ ‫ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺭەﻫﯩﻢ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻥ‪) .‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» ،‬ﺑﯩﺮﺭ«‪(١٦ ،‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺩۈﺷﻤﻪﻥ ۋە ﻛﺎﭘﯩﺮﻻﺭﻏﺎ‬ ‫ﻗﺎﺭﺷﻰ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﻰ‬ ‫ﺋﻪﺑﯘ ﺑﺎﺳﺮﺍ ﺋﻪﻝ‪-‬ﻏﯩﻔﺎﺭﻯ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە‬ ‫ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫ﻫﯩﺠﺮەﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﭼﯧﻐﯩﻤﺪﺍ ﻧﻪﺑﯩﻴﻴﻰ ﺋﻪﻛﺮەﻡ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﺪﯨﻢ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯩﺶ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷﯘﻣﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﺋﯩﺶ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ‬ ‫ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻛﯜﻧﻠﯜﻙ ﻏﯩﺰﺍ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﯩﻨﻰ ﺗﻪﻣﯩﻨﻠﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﻗﻮﻳﻨﻰ ﻣﻪﻥ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﺳﺎﻏﺪﻯ‪ .‬ﺳﯜﺗﻨﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﯩﭽﯩﭗ ﺑﻮﻟﺪۇﻡ‪ .‬ﺋﻪﺗﯩﺴﻰ ﺋﻪﺗﯩﮕﻪﻧﺪە ﺋﯩﺴﻼﻣﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ‬ ‫ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﺘﯩﻢ‪ .‬ﻧﻪﺑﯩﻴﻴﻰ ﺋﻪﻛﺮەﻡ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ‪:‬‬ ‫ ﺗﯜﻧﯜﮔﯜﻥ ﺋﺎﺧﺸﺎﻣﻘﯩﺪەﻙ ﺑﯘ ﺋﺎﺧﺸﺎﻣﻤﯘ ﺋﺎچ ﺋﯘﺧﻼﺷﻘﺎ ﺭﺍﺯﯨﻤﯩﺰ‪ – .‬ﺩﯦﻴﯩﺸﺘﻰ‪.‬‬‫ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻣﻪﻥ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻗﻮﻳﻨﻰ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ‬ ‫ﺳﺎﻏﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺳﯜﺗﺘﯩﻢ ﺋﺎﺯﯨﺮﺍﻕ ﺋﯩﭽﯩﭙﻼ ﻗﺎﻧﺪﯨﻢ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ‬ ‫ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ‪:‬‬ ‫‪ -‬ﺗﻮﻳﺪۇﯕﻤﯘ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪.‬‬

‫‪140‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ‬

‫ ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ﺗﯜﻧﯜﮔﯜﻥ ﺋﺎﺧﺸﺎﻡ ﻛﯚپ ﺳﯜﺕ ﺋﯩﭽﻜﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﻣﻤﯘ ﺗﻮﻳﻤﯩﻐﺎﻥ‬‫ﺋﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺋﺎﺯﯨﺮﺍﻕ ﺋﯩﭽﯩﭙﻼ ﺗﻮﻳﺪۇﻡ! – ﺩﯦﺪﯨﻢ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ‬ ‫ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ‪:‬‬ ‫ ﻛﺎﭘﯩﺮ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﯜﭼﻪﻳﮕﻪ ﻳﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﻣﯚﻣﯩﻦ ﺑﯩﺮ ﺋﯜﭼﻪﻳﮕﻪ ﻳﻪﻳﺪۇ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ‪،‬‬‫‪-٦‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٣٩٧ ،‬‬

‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ‬ ‫ﻗﯘﭘﺎﻟﻠﯩﻘﻰ ۋە ﺷﻪﺧﺴﯩﻴﻪﺗﭽﻰ ﺋﺎﭼﻜﯚﺯﻟﯜﻛﯩﮕﻪ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﮔﻪپ‪-‬ﺳﯚﺯ ﻗﯩﻠﻤﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻮﺭﺳﯩﻘﻰ ﺋﺎچ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻗﯩﻠﭽﯩﻠﯩﻚ ﺑﯩﺰﺍﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﻳﺎﻛﻰ ﻧﺎﺭﺍﺯﯨﻠﯩﻖ ﺋﺎﻻﻣﯩﺘﻰ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﯘﺷﺮﯨﻚ ﺑﯘ ﺋﺎﻟﯩﺠﺎﻧﺎﺏ ﺋﻪﺧﻼﻗﺘﯩﻦ ﺗﻪﺳﯩﺮﻟﯩﻨﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﭘﻘﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪...‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﺎﻟﻪﻣﻠﻪﺭﮔﻪ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺳﯚﻳﮕﯜ ۋە ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﯩﺘﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ‬ ‫ﺑﯩﺮەﻳﻠﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻛﺎﭘﯩﺮﻻﺭﻏﺎ ﺑﻪﺩﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ‪:‬‬ ‫»ﻣﻪﻥ ﺩۇﻧﻴﺎﻏﺎ ﺑﻪﺩﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﻤﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ‬ ‫ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﺪﯨﻢ‪ «.‬ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» ،‬ﻓﻪﺩﺍﺋﯩﻞ«‪١٢٦ ،‬؛ ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» ،‬ﺩەﺋﺎۋﺍﺕ«‪(١١٨ ،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻠﯩﻘﻨﻰ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﺎﺋﯩﻔﻘﺎ ﺑﺎﺭﻏﺎﻥ‬ ‫ﭼﯧﻐﯩﺪﺍ ﻧﺎﺩﺍﻥ‪ ،‬ﺑﯘﺗﭙﻪﺭەﺱ ﻣﯘﺷﺮﯨﻚ ﺗﺎﺋﯩﻒ ﺧﻪﻟﻘﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺗﺎﺵ ﺋﺎﺗﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺟﯩﺒﺮﯨﺌﯩﻞ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‪:‬‬ ‫»ﺷﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﺎﻏﻨﻰ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺳﻮﻗﯘﺷﺘﯘﺭۇپ ﺑﯘ ﻗﻪۋﻣﻨﻰ ﻫﺎﻻﻙ ﻗﯩﻼﻳﻤﯘ؟« ﺩەپ‬ ‫ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫ ﻳﺎﻕ! ﻣﻪﻥ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻧﻪﺳﻠﯩﺪﯨﻦ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﯩﻼ ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ‬‫ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻫﯧﭽﻜﯩﻤﻨﻰ ﺷﯧﺮﯨﻚ ﻗﻮﺷﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻨﻰ‬ ‫ﺗﯩﻠﻪﻳﻤﻪﻥ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺑﻪﺩﺋﯜﻝ‪-‬ﺧﺎﻟﻖ«‪٧ ،‬؛ ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﺟﯩﻬﺎﺩ«‪(١١١ ،‬‬ ‫ﺗﺎﺋﯩﻒ ﺧﻪﻟﻘﻰ ﻫﯩﺠﺮﯨﻴﻪﻧﯩﯔ ‪-٩‬ﻳﯩﻠﯩﻐﺎ ﻗﻪﺩەﺭ ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩﺳﯩﺰﻟﯩﻘﺘﺎ ﭼﯩﯔ ﺗﯘﺭۇپ ﻗﺎﺭﺷﯩﻠﯩﻖ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ‪ ،‬ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻛﯚپ ﺯﯨﻴﺎﻥ ﺳﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﻧﯩﻬﺎﻳﻪﺕ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ! ﺳﺎﻗﯩﻒ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﻮﻗﻴﺎﻟﯩﺮﻯ ۋە ﻧﻪﻳﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﺰﻧﻰ ﻳﺎﺭﺩﯨﺪﺍﺭ‬‫ۋە ﭘﻪﺭﯨﺸﺎﻥ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺑﻪﺩﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﺴﯩﯖﯩﺰ! – ﺩﯦﮕﻪﻧﺪە‪:‬‬ ‫ ﻳﺎ ﺭەﺑﺒﻰ! ﺳﺎﻗﯩﻒ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﺴﯩﮕﻪ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺕ ﻧﯧﺴﯩﭗ ﻗﯩﻞ! ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﻤﯩﺰﻏﺎ‬‫ﻗﻮﺷﻘﯩﻦ! – ﺩەپ ﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺩۇﺋﺎ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺩﺩەﺗﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺗﺎﺋﯩﻒ ﺧﻪﻟﻘﻰ‬ ‫ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﻪﺩﯨﻨﻪ‪-‬ﻣﯜﻧﻪۋۋەﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪) .‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻫﯩﺸﺎﻡ‪-٤ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪١٣٤ ،‬؛‬ ‫ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﻣﻪﻧﺎﻗﯩﺐ«‪* (٣٩٤٢\٧٣ ،‬‬

‫‪141‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻣﯚﻫﺘﯩﺮەﻡ ﺋﻮﻗﯘﺭﻣﻪﻥ‪:‬‬ ‫ﺋﻪڭ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﻣﯘﺷﯘ ﻳﻪﺭﮔﯩﭽﻪ ﺋﺎﯕﻼﺗﻘﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺩﯦﻴﯩﺸﻜﻪ‬ ‫ﺗﻪﻣﺸﯩﻠﮕﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ۋە ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﯘﺗﻠﻪﻕ ﻫﻪﻗﯩﻘﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﺗﯧﺨﻰ ﺧﯧﻠﻰ‬ ‫ﻳﯩﺮﺍﻗﺘﺎ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭۇﭘﺘﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺑﻪﻟﻜﯩﻢ ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻘﯩﻤﯩﺰﻧﻰ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﮕﻪﻥ ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﻧﯩﻴﻪﺕ ۋە ﻏﻪﻳﺮەﺗﻨﯩﯔ ﺷﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ‬ ‫ﻧﻪﺭﺳﯩﮕﻪ ﻻﻳﯩﻖ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺋﯘ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ۋە ﺳﻪﻣﯩﻤﯩﻲ ﻧﯩﻴﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭼﯜﺷﻪﻧﮕﯩﻠﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﭼﻪﻛﺴﯩﺰﻟﯩﻚ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩﯔ ﺳﺎﻣﺎﻟﯩﺮﯨﺪﺍ ﻗﺎﻧﺎﺕ ﻗﯧﻘﯩﭗ ﺋﯘﭼﯘﺷﻨﻰ ﻫﻪﻣﻤﯩﻤﯩﺰﮔﻪ‬ ‫ﻧﯧﺴﯩﭗ ﻗﯩﻠﻐﺎﻱ!‪..‬‬ ‫ﺋﺎﻣﯩﻴﻦ!‪..‬‬

‫‪142‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﮔﯜﺯەﻝ ﻗﯩﻴﺎﭘﯩﺘﻰ )ﻫﯩﻠﻴﻪﺋﻰ ﺷﻪﺭﯨﻔﻪ(‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺭەﺳﯩﻤﯩﻨﻰ ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯩﺰﯨﺸﻘﺎ ﺋﻮﺭۇﻧﻐﺎﻥ‬ ‫»ﻫﯩﻠﻴﻪﺋﻰ ﺷﻪﺭﯨﻔﻪ«ﻟﻪﺭ ﺳﺎﺋﺎﺩەﺕ ﺩەۋﺭﯨﺪە ﻳﺎﺷﺎﺵ ﻧﯧﺴﯩﭗ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﻫﻪﺳﺮەﺕ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻳﺎﻧﻐﺎﻥ ﻛﯚﯕﯜﻟﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﺯﯨﺮﺍﻕ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﺗﻪﺳﻪﻟﻠﯩﻲ‬ ‫ۋە ﺋﺎﺭﺍﻡ ﺑﻪﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﻫﯩﻠﻴﻪﻟﻪﺭ ۋﺍﺳﺘﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻪﺗﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﯜﻣﯩﺪﻧﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭۈﺷﻜﻪ ﺋﯩﻨﺘﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﯩﺘﯩﻨﻰ ﻛﯜﭼﻪﻳﺘﻜﻪچ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﺳﯟەﺋﻰ‪-‬ﻫﻪﺳﻪﻧﻪﺳﻰ )ﺋﻪڭ‬ ‫ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ(ﺩﯨﻦ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﺶ‪ ،‬ﮔﯜﺯەﻝ ﻗﯩﻴﺎﭘﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﻗﯩﻴﺎﭘﻪﺗﻠﯩﻨﯩﺶ‪ ،‬ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﺧﻼﻗﻠﯩﻨﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﺪۇ‪.‬‬

‫‪144‬‬

‫ﻫﯩﻠﻴﻪﺋﻰ ﺷﻪﺭﯨﻔﻪ‬

‫ﻫﯩﻠﻴﻪ ـ ﻟﻮﻏﻪﺗﺘﻪ »ﺯﯨﻨﻨﻪﺕ‪ ،‬ﭘﻪﺩﺍﺯ‪ ،‬ﻳﯜﺯ ۋە ﺭﻭﻫ ﮔﯜﺯەﻟﻠﯩﻜﻰ« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻣﻪﻧﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﯘﺩﯨﻜﻰ ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ‬ ‫ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺳﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻛﯜﭼﻰ ﻳﯧﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩﺍﺋﯩﺮﯨﺪە ﺳﯚﺯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯩﺰﯨﻠﻐﺎﻥ‬ ‫ﺭەﺳﯩﻤﻰ ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻜﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫‪-18‬ﺋﻪﺳﯩﺮﺩﯨﻜﻰ ﺋﻮﺳﻤﺎﻧﻠﻰ ﺋﺎﻟﯩﻢ ۋە ﺷﺎﺋﯩﺮﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺳﯘﻻﻳﻤﺎﻥ ﻧﺎﻫﯩﻔﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺷﯘ ﻣﯘﻫﻪﻗﻘﻪﻗﺘﯘﺭﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻫﯩﻠﻴﻪﺋﻰ ﺷﻪﺭﯨﻔﻪ ﻳﺎﺯﺳﺎ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻛﯚپ‬ ‫ﻧﻪﺯەﺭ ﺋﻪﻳﻠﯩﺴﻪ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻ ﺋﯘ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﻛﯧﺴﻪﻟﻠﯩﻜﺘﯩﻦ‪ ،‬ﻗﯩﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ۋە ﺗﯘﻳﯘﻗﺴﯩﺰ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯚﻟﯜﻣﺪﯨﻦ ﺳﺎﻗﻼﻳﺪۇ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺳﻪﭘﻪﺭﮔﻪ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﺪﺍ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﺳﺎﻗﻠﯩﺴﺎ‪،‬‬ ‫ﺋﯘ ﺳﻪﭘﻪﺭﺩە ﺩﺍﺋﯩﻢ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻣﯘﻫﺎﭘﯩﺰﯨﺘﻰ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪«.‬‬ ‫ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩﭙﻠﯩﺮﻯ ﻫﯩﻠﻴﻪﺋﻰ ﺷﻪﺭﯨﻔﻪﻧﯩﯔ ﺳﺎﻥ‪-‬ﺳﺎﻧﺎﻗﺴﯩﺰ ﭘﻪﺯﯨﻠﯩﺘﻰ‬ ‫ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﻛﯚﺯ ﻗﺎﺭﺍﺷﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ‪ .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ‬ ‫ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﻰ ﭼﯜﺷﯩﺪە ﻛﯚﺭۈﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻫﯩﻠﻴﻪﺋﻰ ﺷﻪﺭﯨﻔﻪﻧﻰ ﻳﺎﺩﻗﺎ ﺋﯧﻠﯩﺶ ﺋﻪﻧﺌﻪﻧﯩﺴﻰ‬ ‫ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩۆﻟﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪە ﺗﯧﺨﯩﭽﻪ ﻣﻪۋﺟﯘﺕ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﻰ ﺗﻮﻏﻤﺎ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﯩﺘﻰ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﺩﺍﺋﯩﻢ ﮔﯜﺯەﻟﻠﯩﻜﻜﻪ ﻣﺎﻳﯩﻞ‪،‬‬ ‫ﮔﯜﺯەﻟﻠﯩﻚ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺑﻮﻟﯘﺷﻨﻰ ﺧﺎﻻﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﺟﻪﻟﯩﭙﻜﺎﺭﻟﯩﻖ ﺳﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ ﺯﯨﻬﯩﻦ ﺋﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺷﻐﯘﻝ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻛﯚﯕﻠﯩﺪە ﺭﻭﻫﻰ ۋە ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﻣﻪﻫﺒﯘﺑﯩﻐﺎ )ﺳﯚﻳﮕﯩﻨﯩﮕﻪ(‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺋﺎﺭﺯۇﺳﻰ ﺗﻮﻏﯘﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺪە ﺋﯚﺯﻯ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺷﻪﺧﯩﺴﻨﻰ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻫﺎﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻫﺎﻟﻠﯩﻨﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻼﻳﺪۇ‪ .‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺑﯘ ﺗﯘﻏﻤﺎ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﻪﺕ )ﮔﯜﺯەﻟﻠﯩﻜﻜﻪ ﻣﺎﻳﯩﻠﻠﯩﻖ( ﺳﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ ﻫﯩﻠﻴﻪﺋﻰ ﺷﻪﺭﯨﻔﻪﻧﯩﯔ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﺘﯩﻴﺎﻕ‪ ،‬ﺳﯚﻳﮕﯜ‪-‬ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻪﮔﯩﺸﯩﺶ ﺭﻭﻫﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯜﭼﻪﻳﺘﯩﺸﻜﻪ ۋﺍﺳﺘﻪ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯧﻨﯩﻘﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺩەﺭۋەﻗﻪ‪ ،‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻫﻪﺳﻪﻥ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺋﯜﮔﻪﻱ ﺗﺎﻏﯩﺴﻰ ﻫﯩﻨﺪ ﺑﯩﻦ ﺋﻪﺑﻰ‬ ‫ﻫﺎﻟﻪﺩﯨﻦ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻫﯩﻠﻴﻪﺳﯩﻨﻰ ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺷﯘ‬ ‫ﭼﺎﻏﺪﯨﻜﻰ ﺭﻭﻫﻰ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﻨﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﯩﮕﻪﻥ‪:‬‬

‫‪145‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫»ﺗﺎﻏﺎﻡ ﻫﯩﻨﺪ ﺑﯩﻦ ﺋﻪﺑﻰ ﻫﺎﻟﻪ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻫﯩﻠﻴﻪﺳﯩﻨﻰ ﺑﻪﻙ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﺘﺎﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻗﻪﻟﺒﯩﻤﻨﯩﯔ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻘﺎ ﺑﺎﻏﻼﻧﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺗﯘﺭۇﺷﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﺰﯨﺪﯨﻦ ﻣﯧﯖﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪،‬‬ ‫ﺗﺎﻏﺎﻣﻨﯩﯔ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺑﯩﻠﮕﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳﯚﺯﻟﻪپ ﺑﯧﺮﯨﺸﯩﻨﻰ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻳﺎﺧﺸﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭەﺗﺘﯩﻢ‪) «.‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﺷﻪﻣﺎﺋﯩﻞ«‪(١٠ ،‬‬ ‫ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺭەﺳﯩﻤﯩﻨﻰ ﺳﯩﺰﻣﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻫﯩﻠﻴﻪﺋﻰ‬ ‫ﺷﻪﺭﯨﻔﻪﻟﻪﺭ ﺳﺎﺋﺎﺩەﺕ ﺩەۋﺭﯨﺪە ﻳﺎﺷﺎﺵ ﻧﯧﺴﯩﭗ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻫﻪﺳﺮەﺕ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻳﺎﻧﻐﺎﻥ‬ ‫ﻛﯚﯕﯜﻟﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﺯﯨﺮﺍﻕ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﺗﻪﺳﻪﻟﻠﯩﻲ ۋە ﺋﺎﺭﺍﻡ ﺑﻪﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﻫﯩﻠﻴﻪﻟﻪﺭ ۋﺍﺳﺘﯩﺴﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻪﺗﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﯜﻣﯩﺪﻧﻰ ﻛﯚﺭۈﺷﻜﻪ ﺋﯩﻨﺘﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﯩﺘﯩﻨﻰ ﻛﯜﭼﻪﻳﺘﻜﻪچ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﺳﯟەﺋﻰ‪-‬ﻫﻪﺳﻪﻧﻪﺳﻰ )ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ(ﺩﯨﻦ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﺶ‪ ،‬ﮔﯜﺯەﻝ ﻗﯩﻴﺎﭘﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯩﻴﺎﭘﻪﺗﻠﯩﻨﯩﺶ‪ ،‬ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﻪﺧﻼﻗﻠﯩﻨﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ »ﻧﯘﺭۇﻥ‬ ‫ﺋﺎﻻ ﻧﯘﺭ«‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﻧﯘﺭ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﻧﯘﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﺳﯩﻤﺎﺳﯩﻨﻰ ﺳﯚﺯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﯩﮕﻪﻧﺪە‬ ‫ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﻪﺗﻤﻪﺳﻠﯩﻜﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻫﻪﻗﯩﻘﯩﺘﯩﻨﻰ ﺗﻮﻟﯘﻕ‬ ‫ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺸﺘﯩﻜﻰ ﻣﯘﺗﻠﻪﻕ ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻘﯩﻨﯩﻤﯘ ﻫﯧﺴﺎﭘﻘﺎ ﺋﯧﻠﯩﺶ ﻛﯧﺮەﻙ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﺎ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ ﻣﯩﺴﺎﻟﻰ ﺑﺎﺭ‪:‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻣﻪۋﻻﻧﺎﻧﯩﯔ ﻣﯘﺭﯨﺘﻰ ﮔﯜﺭﺟﯜ ﺧﺎﺗﯘﻧﻨﯩﯔ ﭘﺎﺷﺸﺎ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯧﺮﻯ ﻗﻪﻳﺴﻪﺭﯨﮕﻪ‬ ‫ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻜﻪ ﺗﻪﻳﯩﻨﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪ .‬ﮔﯜﺭﺟﯜ ﺧﺎﺗﯘﻥ ﺳﻪﻟﺠﯘﻕ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫﻠﯩﻘﻰ ﭘﺎﻳﺘﻪﺧﺘﻰ ﻛﻮﻧﻴﺎﺩﯨﻦ‬ ‫ﻗﻪﻳﺴﻪﺭﯨﮕﻪ ﻛﯧﺘﯩﺶ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺋﻮﺭﺩﯨﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ ﺭەﺳﺴﺎﻡ ۋە ﻧﻪﻗﻘﺎﺵ ﺋﺎﻳﻨﯜﺩ‪-‬ﺩەۋﻟﻪﻧﻰ‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻣﻪۋﻻﻧﺎﻧﯩﯔ ﺭەﺳﯩﻤﯩﻨﻰ ﻣﻪﺧﭙﻰ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺳﯩﺰﯨﭗ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺋﻪﻛﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﺸﻜﻪ‬ ‫ﺑﯘﻳﺮۇﻳﺪۇ‪ .‬ﺭەﺳﺴﺎﻡ ﻧﯧﻤﻪ ﺋﯩﺶ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﯩﻤﯘ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﻼ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻣﻪۋﻻﻧﺎﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﺪۇ‪ .‬ﻣﻪۋﻻﻧﺎ ﺗﻪﺑﻪﺳﺴﯜﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ‪:‬‬ ‫ ﺳﺎﯕﺎ ﺑﯘﻳﺮۇﻟﻐﺎﻧﻨﻰ ﺧﺎﻟﯩﻐﯩﻨﯩﯖﭽﻪ ﺑﯩﺠﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔﯩﻦ! – ﺩەﻳﺪۇ‪.‬‬‫ﺭەﺳﺴﺎﻡ ﺳﯩﺰﯨﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻼﻳﺪۇ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺳﯩﺰﯨﭗ ﭼﯩﻘﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺯ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﯨﻜﻰ ﺳﯩﻤﺎﻏﺎ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮەﻳﻠﻪﻧﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎپ ﻗﺎﻟﻐﯩﻨﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﺪﯨﻦ ﺳﯩﺰﯨﺸﻘﺎ‬ ‫ﺑﺎﺷﻼﻳﺪۇ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻣﻪۋﻻﻧﺎﻧﯩﯔ ﺭەﺳﯩﻤﯩﻨﻰ ﺳﯩﺰﻏﺎچ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯩﮕﯩﺮﻣﻪ‬ ‫ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺷﻪﻛﯩﻞ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﺷﺎﻫﯩﺖ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﺪﺍ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﯩﺸﺘﯩﻦ ۋﺍﺯ ﻛﯧﭽﯩﺸﻜﻪ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻣﻪۋﻻﻧﯩﻨﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﻨﻰ‬ ‫ﻫﯚﺭﻣﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯘﺗﯩﺪۇ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻫﯜﻧﯩﺮﻯ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺳﯩﺰﻏﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻏﺎﻳﯩﭗ‬ ‫‪٢٩‬‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﯧﺘﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫‪ .٢٩‬ﺳﯩﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺭەﺳﯩﻤﻠﻪﺭ ﻫﺎﺯﯨﺮﻏﯩﭽﻪ ﺗﯜﺭﻛﯩﻴﻪ ﻛﻮﻧﻴﺎ ﻣﻪۋﻻﻧﺎ ﻣﯘﺯﯨﻴﯩﺪﺍ ﺳﺎﻗﻼﻧﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬

‫‪146‬‬

‫ﮔﯜﺯەﻝ ﻗﯩﻴﺎﭘﯩﺘﻰ‬

‫ﺑﯘ ﻫﺎﺩﯨﺴﻪ ﺭەﺳﺴﺎﻣﻨﯩﯔ ﻗﻪﻟﺒﯩﻨﻰ ﺋﻮﻳﻐﯩﺘﯩﺪۇ‪ .‬ﻫﻪﻳﺮﺍﻧﻠﯩﻖ‪ ،‬ﭼﯚﭼﯜﺵ ۋە ﺋﻪﻧﺪﯨﻜﯩﺶ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺪە ﭼﻮﯕﻘﻮﺭ ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭﮔﻪ ﻏﻪﺭﻕ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ ،‬ﺳﯘﺑﯩﻜﺘﯩﭗ ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩﯔ ﺳﻪﻳﻴﺎﻫﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﺧﯩﻞ ﺭﻭﻫﻰ ﻫﺎﻟﻪﺕ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺭەﺳﺴﺎﻡ ﺋﯚﺯ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺮ ﺩﯨﻨﻨﯩﯔ ۋەﻟﯩﺴﻰ ﻣﯘﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻳﻪﺭﺩە‪ ،‬ﻛﯩﻢ ﺑﯩﻠﯩﺪۇ ﻧﻪﺑﯩﺴﻰ‬ ‫)ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﻯ( ﻗﺎﻧﺪﺍﻗﺘﯘﺭ؟« ﺩەﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻗﻪﻟﺐ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﺪە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﭘﻪﻧﺠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ )ﺩەﺭﯨﺰﯨﺪﯨﻦ( ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﻰ‬ ‫ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﺭ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻼﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺟﯩﺒﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻗﯩﻴﺎﭘﯩﺘﯩﻨﻰ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪپ‬ ‫ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﺷﻪﻣﺎﺋﯩﻠﻰ‪-‬ﺷﻪﺭﯨﻔﻠﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻫﻪﻗﯩﻘﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﺯﺍﺩﻯ ﻗﺎﻧﭽﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪپ ﺑﯧﺮەﻟﻪﺭ‪-‬ﻫﻪ؟ ﻣﯘﻫﻪﻗﻘﻪﻗﻜﻰ‪ ،‬ﺷﻪﻣﺎﺋﯩﻠﻰ‪-‬ﺷﻪﺭﯨﻔﻪﻧﻰ ﻫﻪﺭ ﻛﯩﺸﻰ‬ ‫ﻛﯚﯕﻠﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﻧﯩﺴﺒﯩﺘﯩﺪە ۋە ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﭼﻪﻛﻠﯩﻚ ﺩﺍﺋﯩﺮﯨﺴﻰ ﺋﯩﭽﯩﺪە‬ ‫ﺭەﺳﯩﻤﻠﻪﺷﺘﯜﺭەﻟﻪﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺰﻣﯘ ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺋﺎﺟﯩﺰ ﺑﻮﻟﺴﺎﻗﻤﯘ‪ ،‬ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﯚﯕﻠﯩﻤﯩﺰﺩە ﺋﻪﻛﺲ ﺋﻪﺗﻜﻪﻥ‬ ‫ﺷﻪﺑﻨﻪﻣﻠﻪﺭ ﻧﯩﺴﺒﯩﺘﯩﺪە ﻫﯩﻠﻴﻪﺋﻰ ﺷﻪﺭﯨﻔﻪﻧﻰ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﺑﯩﻠﯩﭗ ﻧﻪﻗﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ‬ ‫ﻛﯚﺭﺩۇﻕ‪.‬‬

‫ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﺟﺎﻣﺎﻟﻰ‬ ‫ﻫﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺧﯘﻻﺳﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﯧﮕﯩﺰﮔﻪ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍ ﺑﻮﻱ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﻰ ﭘﻪۋﻗﯘﻟﺌﺎﺩﺩە ﻗﺎﻣﻼﺷﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﻪﺩﯨﻨﻰ ﻛﯧﻠﯩﺸﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﯚﺭﯨﺴﻰ ﻛﻪڭ‪،‬‬ ‫ﺩۈﻣﺒﯩﺴﯩﺪە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻚ ﻣﯚﻫﯜﺭﻯ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺳﯜﯕﻪﻛﻠﯩﺮﻯ ۋە ﺋﯘﺳﺘﯩﺨﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﺭﺍۋﺭۇﺱ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺗﯧﻨﻰ ﮔﯜﻟﺪەﻙ‪ ،‬ﺋﯧﻘﻰ ﺋﺎﻕ‪ ،‬ﻗﯩﺰﯨﻠﻰ ﻗﯩﺰﯨﻞ‪ ،‬ﻧﯘﺭﻟﯘﻕ‪ ،‬ﭘﺎﺭﻻﻕ‪ ،‬ﻳﯩﭙﻪﻛﺘﯩﻦ ﻳﯘﻣﺸﺎﻕ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ۋۇﺟﯘﺩﻯ ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﭘﺎﻙ‪-‬ﭘﺎﻛﯩﺰە ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺧﻮﺷﭙﯘﺭﯨﻘﻰ ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ ﺋﺎﺭﺍﻣﺒﻪﺧﺸﻠﯩﻚ‬ ‫ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﺪۇﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺧﯘﺷﺒﯘﻱ ﭘﯘﺭﺍﻕ ﺋﯩﺸﻠﻪﺗﺴﯘﻥ ﺋﯩﺸﻠﻪﺗﻤﯩﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺗﻪﻥ ۋە ﺗﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺋﻪڭ‬ ‫ﺧﻮﺷﺒﯘﻱ ﺋﻪﺗﯩﺮﺩﯨﻨﻤﯘ ﺑﻪﻙ ﮔﯜﺯەﻝ ﭘﯘﺭﺍﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻮﻝ ﺋﯧﻠﯩﺸﯩﭗ ﻛﯚﺭۈﺷﻜﻪﻥ‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯖﻤﯘ ﻗﻮﻟﻰ ﻛﯜﻥ ﺑﯘﻳﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺧﻮﺷﺒﯘﻱ ﻫﯩﺪﯨﻨﻰ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﺧﯘﺩﺩﻯ ﮔﯜﻝ‬ ‫ﭘﯘﺭﯨﻘﯩﻨﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﺪەﻙ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﻗﻮﻟﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﻨﻰ‬ ‫ﺳﯩﻠﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺑﯘ ﺑﺎﻟﯩﻤﯘ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪە ﺧﻮﺷﺒﯘﻱ ﭘﯘﺭﯨﻘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﺩﯨﻦ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻻﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺑﯘ ﺟﯘﻫﻪﻳﻔﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬

‫‪147‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫»ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﭼﯜﺷﺘﻪ ﺗﯘﻣﯘﺯ ﺋﯩﺴﺴﯩﻘﺘﺎ ﺑﺎﺗﻬﺎ‬ ‫ۋﺍﺩﯨﺴﯩﮕﻪ ﺑﺎﺭﺩﻯ‪ ،‬ﺗﺎﻫﺎﺭەﺕ ﺋﺎﻟﺪﻯ‪) ،‬ﺳﻪﭘﻪﺭﺩە ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ( ﭘﯩﺸﯩﻦ ﻧﺎﻣﯩﺰﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﻪﺳﯩﺮ ﻧﺎﻣﯩﺰﯨﻨﻰ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺭەﻛﺌﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﻮﻗﯘﺩﻯ‪ ...‬ﻧﺎﻣﺎﺯﺩﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺗﯘﺭۇپ‪ ،‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﻨﻰ ﺗﯘﺗﯘپ‪ ،‬ﻳﯜﺯﯨﮕﻪ ﺳﯜﺭﺗﯜﺷﻜﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻧﻤﯘ ﺋﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﻗﻮﻟﯩﻨﻰ ﺗﯘﺗﯘپ‪ ،‬ﻳﯜﺯۈﻣﮕﻪ ﻗﻮﻳﺪۇﻡ‪ .‬ﭘﺎﻫ! ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﺪﻯ ﺩﯦﻤﻪﻣﺴﯩﺰ؟ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﻗﻮﻟﻰ‬ ‫ﻗﺎﺭﺩﯨﻨﻤﯘ ﺑﻪﻙ ﺳﺎﻟﻘﯩﻦ‪ ،‬ﭘﯘﺭﯨﻘﻰ ﻣﯜﺷﻜﻰ‪-‬ﺋﻪﻧﺒﻪﺭﺩﯨﻨﻤﯘ ﺑﻪﻙ ﺧﻮﺷﭙﯘﺭﺍﻕ ﺋﯩﺪﻯ!« )ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ‪،‬‬ ‫‪-٤‬ﺟﯩﻠﺪ‪-٣٠٩ ،‬ﺑﻪﺕ(‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺗﻪﺭﻟﯩﮕﻪﻧﺪە ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﺗﯧﻨﻰ ﮔﯜﻝ ﺑﻪﺭﮔﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺷﻪﺑﻨﻪﻣﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﻪﺳﻠﯩﺘﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺳﺎﻗﯩﻠﻰ ﻗﻮﻳﯘﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺳﺎﻗﯩﻠﯩﻨﻰ ﻗﻮﻳﯘپ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﺪە ﺑﯩﺮ ﺗﯘﺗﺎﻣﺪﯨﻦ ﻛﯚپ ﺋﯘﺯﺍﺗﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﭼﯧﭽﻰ ۋە ﺳﺎﻗﯩﻠﯩﻐﺎ ﻳﯩﮕﯩﺮﻣﻪ ﺗﺎﻟﺪەﻙ ﺋﺎﻕ ﺳﺎﻧﺠﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﯧﺸﻰ ﻫﯩﻼﻟﺪەﻙ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻗﯧﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﻰ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﯘﺯﺍﻕ ۋە ﺋﻮﭼﯘﻕ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻗﯧﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺗﻮﻣﯘﺭﻯ ﺑﺎﺭ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﺋﺎﭼﭽﯩﻘﻼﻧﻐﺎﻧﺪﺍ ﻛﯚﭘﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﭼﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﺋﯜﻧﭽﻪ‪-‬ﻣﺎﺭﺟﺎﻧﺪەﻙ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﻣﯩﺴﯟﺍﻙ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﻪﺗﺘﻰ ۋە ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﯩﻤﯘ‬ ‫ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﻖ ﻣﯩﺴﯟﺍﻙ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﺸﻨﻰ ﺗﻪۋﺳﯩﻴﻪ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻛﯩﺮﭘﯩﻜﻠﯩﺮﻯ ﺋﯜﺯۈﻥ ۋە ﻗﺎپ‪-‬ﻗﺎﺭﺍ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻛﯚﺯﻯ ﭼﻮڭ‪ ،‬ﻛﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﯧﻘﻰ ﺋﺎﻕ‪ ،‬ﻗﺎﺭﯨﺴﻰ‬ ‫ﺗﯘﻡ ﻗﺎﺭﺍ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﮔﻮﻳﺎ ﻛﯚﺯﻟﯩﺮﯨﺪە ﻗﯘﺩﺭەﺕ ﻗﻮﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﺯەﻟﺪە ﺳﯜﺭﺗﯜﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺳﯜﺭﻣﻪ‬ ‫ﺑﺎﺭﺩەﻛﻼ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﺳﺘﻪﺳﻨﺎ ﺭﻭﻫﻰ ﻗﯘﺭۇﻟﯘﺷﻰ ﻛﺎﻣﯩﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪەﻙ‪ ،‬ﺑﻪﺩەﻥ ﻗﯘﺭۇﻟﯘﺷﯩﻨﯩﯔ ﺟﺎﻣﺎﻟﯩﻤﯘ‬ ‫‪٣٠‬‬ ‫ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﯩﻤﺎﺳﻰ ﺋﻮﻥ ﺗﯚﺕ ﻛﯜﻧﻠﯜﻙ ﺗﻮﻟﯘﻥ ﺋﺎﻳﺪەﻙ ﭘﺎﺭﻻﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﺎ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻳﯜﺯﻯ ﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻧﯘﺭﻟﯘﻕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﻛﯧﭽﻪ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻗﯩﺪﺍ ﻳﯩﭙﻨﻰ‬ ‫ﻳﯩﯖﻨﯩﮕﻪ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯜﺯﯨﻨﯩﯔ ﻳﯘﺭۇﻗﯩﺪﺍ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯەﺗﺘﯩﻢ‪«.‬‬ ‫ﻣﯚﺭﯨﺴﯩﺪە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻜﯩﮕﻪ ﺩﺍﺋﯩﺮ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻧﯩﺸﺎﻧﻪ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﺋﯘﻧﻰ ﺑﯩﺮ ﺳﯚﻳﯜۋﯦﻠﯩﺸﻨﻰ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻠﯩﺸﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺑﯘ ﻣﯚﻫﯜﺭﻧﯩﯔ‬ ‫‪ .٣٠‬ﻫﺎﻛﯩﻢ‪-٣ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪١٠ ،‬؛ ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ‪-١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪١٢٧ ،١١٧ ،٩٦ ،٨٩ ،‬؛ ‪-٤‬ﺟﯩﻠﺪ‪٣٠٩ ،‬؛ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺳﺎﺋﺎﺩ‪،‬‬ ‫‪-١‬ﺟﯩﻠﺪ‪٤٢٣-٤٢٠ ،٤١٢ ،٣٧٦ ،‬؛ ‪-٢‬ﺟﯩﻠﺪ‪٢٧٢ ،‬؛ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻛﻪﺳﯩﺮ‪» :‬ﺋﻪﻝ‪-‬ﺑﯩﺪﺍﻳﻪ«‪-٦ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٣٣-٣١ ،‬؛‬ ‫ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﺷﻪﻣﺎﺋﯩﻞ«‪-١٥ ،‬ﺑﻪﺕ‪.‬‬

‫‪148‬‬

‫ﮔﯜﺯەﻝ ﻗﯩﻴﺎﭘﯩﺘﻰ‬ ‫ﻏﺎﻳﯩﺐ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯚﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭﺩﻯ‪) .‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﺷﻪﻣﺎﺋﯩﻞ«‪-١٥ ،‬ﺑﻪﺕ؛ ﺋﯩﺒﻨﻰ‬ ‫ﺳﺎﺋﺎﺩ‪-٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٢٧٢ ،‬؛ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻛﻪﺳﯩﺮ‪» :‬ﺋﻪﻝ‪-‬ﺑﯩﺪﺍﻳﻪ«‪-٥ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٢٣١ ،‬‬

‫ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ۋە ﻧﯘﺭﺍﻧﻪ ۋۇﺟﯘﺩﻯ ۋﺍﭘﺎﺗﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻤﯘ ﻗﯩﻠﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﻣﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘ ﺑﻪﻛﺮﻯ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻛﯚﯕﻠﻰ ﻳﯧﺮﯨﻢ‪ ،‬ﻏﻪﻣﻜﯩﻦ‪ ،‬ﺋﯩﭽﻰ ﭘﯘﺷﯘﻕ‪ ،‬ﻛﯚﺯﻯ‬ ‫ﻳﺎﺷﻘﺎ ﺗﻮﻟﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍپ‪:‬‬ ‫»ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﯔ ﻛﻪﺑﻰ ۋﺍﭘﺎﺗﯩﯖﻤﯘ ﻧﻪﻗﻪﺩەﺭ ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ!‪ «...‬ﺩﯦﮕﻪچ ﺋﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﭘﯩﺸﺎﻧﯩﺴﯩﮕﻪ ﺳﯚﻳﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺳﺎﺋﺎﺩ‪-٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٢٦٥ ،‬؛ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺋﻪﺑﻰ ﺷﻪﻳﺒﻪ‪:‬‬ ‫»ﻣﯘﺳﺎﻧﻨﻪﻑ«‪-٣ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٥٧ ،‬‬

‫ﺋﯩﺴﯩﻞ ﻫﺎﻟﻰ ۋە ﻳﯜﺭۈﺵ‪-‬ﺗﯘﺭۇﺷﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﻪﺯﯨﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﻳﯜﺯﻯ ﻳﯜﺯﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯﯨﻠﻰ ۋە ﺋﻪڭ ﭘﺎﻛﯩﺰﯨﺴﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻫﯘﺩﻯ ﺋﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼﻫ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺳﺎﻻﻡ ﻫﯩﺠﺮەﺗﺘﻪ ﻗﯩﺰﯨﻘﯩﭗ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ‬ ‫ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯜﺯﯨﮕﻪ ﻗﺎﺭﺍﭘﻼ‪:‬‬ ‫»ﺑﯘ ﻳﯜﺯ ﻳﺎﻟﻐﺎﻥ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪۇ!« ﺩەﭘﻼ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪:‬‬ ‫»ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ«‪٢٤٨٥\٤٢ ،‬؛ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻣﺎﺟﻪ‪» :‬ﺋﻪﺗﺌﯩﻤﻪ«‪١ ،‬؛ »ﺋﯩﻘﺎﻣﻪﺕ«‪(١٧٤ ،‬‬

‫ﻫﺎﺭﯨﺲ ﺑﯩﻦ ﺋﺎﻣﯩﺮ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻣﯩﻨﺎﺩﺍ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﺎﺭﺍﭘﺎﺗﺘﺎ ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﺪﺍ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ‬ ‫ﺑﺎﺭﺩﯨﻢ‪ .‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻐﺎ ﻳﯩﻐﯩﻠﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﺋﻪﺳﻨﺎﺩﺍ ﺑﻪﺩەۋﯨﻠﻪﺭ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﻳﯜﺯﯨﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﺳﯩﺰ ﻫﺎﻟﺪﺍ‪:‬‬ ‫ ﺑﯘ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﺑﯩﺮ ﻳﯜﺯﺩۇﺭ! – ﺩﯦﻤﻪﻱ ﺗﯘﺭﺍﻟﻤﯩﺪﻯ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺋﻪﺩەﺑﯜﻝ ﻣﯜﻓﺮەﺩ«‪،‬‬‫‪-1148‬ﻧﯘﻣﯘﺭ(‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻜﻰ ﮔﯜﺯەﻟﻠﯩﻚ‪ ،‬ﻫﻪﻳﯟەﺕ‪ ،‬ﻧﯘﺭﺍﻧﯩﻴﻪﺕ ۋە ﻻﺗﺎﭘﻪﺕ ﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ‬ ‫ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﺋﯩﻜﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﻯ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﺩﺍﺋﯩﺮ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻣﯚﺟﯩﺰە‪ ،‬ﺩەﻟﯩﻞ ۋە ﺑﯘﺭﻫﺎﻧﻐﺎ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺝ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﻳﺎﻗﺘﯘﺭﻣﯩﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ‬ ‫ﺩەﺭﻫﺎﻝ ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﻠﮕﯩﻠﻰ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﻳﺎﻗﺘﯘﺭﻏﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻤﯘ‪ ،‬ﻣﻪﻣﻨﯘﻥ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﻤﯘ‬ ‫ﭼﯩﺮﺍﻳﯩﺪﯨﻦ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ﻧﯘﺭ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻧﯘﺭﯨﺪۇﺭ‪ .‬ﭘﺎﻙ‪-‬ﭘﺎﻛﯩﺰە ﺟﯩﺴﻤﻰ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ‪ ،‬ﻗﺎۋۇﻝ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻫﺎﻳﺎ ۋە ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﺋﯩﺮﺍﺩە ﺑﯩﺮ ﻳﻪﺭﺩە ﺟﻪﻡ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻛﯩﻴﯩﻤﯩﮕﻪ‬ ‫ﭘﯜﺭﻛﯩﻨﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻥ ﻳﺎﺵ ﻗﯩﺰﺩﯨﻨﻤﯘ ﺑﻪﻙ ﺋﻪﺩەﺑﻠﯩﻚ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬

‫‪149‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻛﯚﯕﻠﯩﻨﯩﯔ ﻧﺎﺯۇﻛﻠﯘﻗﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﯩﻠﯩﻜﯩﻨﯩﯔ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭﻟﯘﻗﯩﻨﻰ ﺟﺎﻳﯩﺪﺍ ﺋﯩﺰﺍﻫﻼﺵ‬ ‫ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬ ‫ﻳﯜﺯﯨﺪە ﮔﯜﺯەﻟﻠﯩﻚ ﻧﯘﺭﻯ ﺑﺎﺭ‪ ،‬ﺳﯚﺯﻯ ﺭﺍۋﺍﻥ ۋە ﺋﯧﻨﯩﻖ‪ ،‬ﻫﻪﺭﯨﻜﯩﺘﻰ ﻻﺗﺎﭘﻪﺗﻠﯩﻚ‪ ،‬ﺗﯩﻠﻰ‬ ‫ﺋﯘﭼﯘﻕ‪ ،‬ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻠﯩﺮﻯ ﭘﺎﺳﺎﻫﻪﺗﻠﯩﻚ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺎﻧﯩﺪﺍ ﭘﻪۋﻗﯘﻟﺌﺎﺩﺩە ﺑﺎﻻﻏﻪﺕ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭۇﻕ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ ،‬ﻫﻪﺭ ﺳﯚﺯﯨﺪە ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ ۋە ﻧﻪﺳﯩﻬﻪﺕ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻟﯘﻏﯩﺘﯩﺪە‬ ‫ﺋﻪﺳﻼ ﻏﻪﻳﯟەﺕ‪-‬ﺷﯩﻜﺎﻳﻪﺕ ۋە ﻣﻪﻧﯩﺴﯩﺰ ﮔﻪپ‪-‬ﺳﯚﺯ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺭ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺶ‬ ‫ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﯩﺘﯩﮕﻪ ﻳﺎﺭﯨﺸﺎ ﮔﻪپ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﻻﻳﯩﻢ ۋە ﻛﻪﻣﺘﻪﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻛﯜﻟﮕﻪﻧﺪە ﻗﺎﻗﺎﻗﻼپ‪ ،‬ﺗﯧﻠﯩﻘﯩﭗ ﻛﯜﻟﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ‬ ‫ﺗﻪﺑﻪﺳﺴﯜﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯜﺭەﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﻰ ﺗﻮﻳﯘﻗﺴﯩﺰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﻗﻮﺭﻗﯘپ ﺗﯩﺘﺮەﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯜﻟﭙﻪﺕ ﺑﻮﻟﯘپ‪،‬‬ ‫ﺳﯚﻫﺒﻪﺗﻠﻪﺷﻜﻪﻥ‪ ،‬ﭘﺎﺭﺍﯕﻼﺷﻘﺎﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﭼﯩﻦ ﻛﯚﯕﻠﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﺷﯩﻖ ۋە ﻣﻪﭘﺘﯘﻥ‬ ‫ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺕ ﺋﻪﺭﺑﺎﺑﯩﻐﺎ ﻣﻪﺭﺗﯩﯟﯨﺴﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﻫﯚﺭﻣﻪﺕ‪ ،‬ﺋﯩﻬﺘﯩﺮﺍﻡ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﺭۇﻕ‪-‬‬ ‫ﺗﯘﻗﻘﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻐﯩﻤﯘ ﻛﯚپ ﻫﻪﺩﯨﻴﻪ ﺑﯧﺮەﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﻫﻠﻰ ﺑﻪﻳﺘﯩﮕﻪ )ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﮔﻪ( ۋە‬ ‫ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩﻖ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪەﻙ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﯩﻤﯘ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ‪،‬‬ ‫ﻗﯩﺰﻏﯩﻦ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻜﺎﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﯩﻨﻰ ﺑﻪﻙ ﺋﺎﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯚﺯﻯ ﻧﯧﻤﻪ ﻳﻪپ‪ ،‬ﻧﯧﻤﻪ ﻛﯩﻴﺴﻪ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏﯩﻤﯘ‬ ‫ﺷﯘﻧﻰ ﻳﯧﮕﯜﺯۈپ‪ ،‬ﺷﯘﻧﻰ ﻛﯩﻴﮕﯜﺯەﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﺭﺕ‪ ،‬ﺳﯧﺨﻰ‪ ،‬ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺗﻠﯩﻚ‪ ،‬ﺟﻪﺳﯘﺭ ۋە‬ ‫ﻛﯚﯕﻠﻰ ﻳﯘﻣﺸﺎﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ۋەﺩﯨﺴﯩﮕﻪ ﺋﻪﻣﻪﻝ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺳﯚﺯﯨﺪە ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ ۋە ﺋﻪﻗﯩﻞ‪-‬ﭘﺎﺭﺍﺳﯩﺘﻰ‬ ‫ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﺎﺧﺘﺎﺵ ۋە ﻣﻪﺩﻫﯩﻴﯩﻠﻪﺷﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻻﻳﯩﻖ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺩﺍﺋﯩﻢ ﺋﯜﻣﻤﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﻏﯧﻤﯩﻨﻰ ﻳﻪﻳﺘﺘﻰ‪،‬‬ ‫ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﺯۈﺭۈﺭ ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﺎ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻛﯚپ ۋﺍﻗﯩﺘﻼﺭﺩﺍ ﺳﯜﻛﯜﺕ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺳﯚﺯﻧﻰ ﺑﺎﺷﻠﯩﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﻗﻮﻳﻤﺎﻱ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﭘﯜﺗﺘﯜﺭەﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﺧﯩﻞ ﻣﻪﻧﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﺳﯚﺯﮔﻪ ﻳﯩﻐﯩﻨﭽﺎﻗﻼپ ﺳﯚﺯﻟﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﺩﺍﻧﯩﻤﯘ‪-‬ﺩﺍﻧﻪ ﺋﻮﭼﯘﻕ ۋە ﺋﯧﻨﯩﻖ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﺪﯨﻦ ﺋﺎﺭﺗﯘﻕ ﻳﺎﻛﻰ ﻛﻪﻡ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻼ ﺧﯘﻳﻰ ﻳﯘﻣﺸﺎﻕ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﺳﺘﯩﻦ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺳﺎﻻﭘﻪﺗﻠﯩﻚ ۋە ﻫﻪﻳﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﭼﭽﯩﻘﻼﻧﻐﺎﻥ ﭼﯧﻐﯩﺪﺍ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﯨﻦ ﺗﯘﺭﻣﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﺑﻮﺭﻣﯩﻼﻧﻐﺎﻥ ۋە‬ ‫ﻧﻪﻫﻪﻗﭽﯩﻠﯩﻘﻘﺎ ﺋﯘﭼﺮﯨﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﺋﺎﭼﭽﯩﻘﻼﻧﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ‬

‫‪150‬‬

‫ﮔﯜﺯەﻝ ﻗﯩﻴﺎﭘﯩﺘﻰ‬

‫ﻗﯩﻠﻤﺎﻱ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻫﻪﻗﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﺎﭼﭽﯩﻘﻠﯩﻨﺎﺗﺘﻰ‪ ،‬ﻫﻪﻗﻘﯩﻨﻰ ﺋﯩﮕﯩﺴﯩﮕﻪ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﻪﺭﮔﯜﭼﻪ ﺑﻮﻟﺪﻯ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻫﻪﻗﻘﯩﻨﻰ ﺋﯩﮕﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﻐﺎ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭۇپ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺳﯜﻛﯜﻧﺎﺕ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﭼﯚﻛﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﺋﯩﺸﻼﺭﺩﺍ‬ ‫ﺋﺎﭼﭽﯩﻘﻼﻧﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺷﻪﺧﺴﻰ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻠﻪﺭﺩە ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺋﺎﻗﻠﯩﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﺎﻻﺵ‪-‬‬ ‫ﺗﺎﺭﺗﯩﺶ ﻗﯩﻠﯩﺸﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ ﺭۇﺧﺴﻪﺗﺴﯩﺰ ﻗﻪﺗﺌﻰ ﻗﻪﺩەﻡ ﺑﺎﺳﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‬ ‫ﭼﯧﻐﯩﺪﺍ ﺋﯚﻳﺪﯨﻜﻰ ۋﺍﻗﺘﯩﻨﻰ ﺋﯜﭼﻜﻪ ﺋﺎﻳﺮﯨﻴﺘﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ‪ ،‬ﺑﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﮕﻪ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﺑﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺋﺎﻳﺮﯨﻴﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺋﺎﻳﺮﯨﻐﺎﻥ ۋﺍﻗﺘﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺋﯩﺰﺩەپ ﺳﻮﺭﺍپ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭘﺎﺭﺍﯕﻠﯩﺸﯩﺸﯩﻘﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺩەﺭﺩﯨﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼﺷﻘﺎ‪ ،‬ﻛﯚﯕﻠﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﺸﻘﺎ‬ ‫ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﻪﺗﺘﻰ‪ ،‬ﻫﯧﭽﻜﯩﻤﻨﻰ ﻣﻪﻫﺮۇﻡ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻫﻪﺭ ﻫﺎﻟﻰ ۋە ﻫﻪﺭﯨﻜﯩﺘﻰ ﺯﯨﻜﯩﺮ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺷﻐﯘﻝ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﯘﻗﯩﻢ ﺑﯩﺮ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﻮﻟﺘﯘﺭۇۋﯦﻠﯩﺸﻨﯩﯔ ﺋﺎﺩەﺕ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﯧﻠﯩﺸﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﻪﺳﺠﯩﺪﻧﯩﯔ ﻫﻪﺭ ﻳﯧﺮﯨﺪە ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﻳﻪﺭﻟﻪﺭ ۋە ﺋﻮﺭۇﻧﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺳﻠﻪﺷﺘﯜﺭۈﻟﯜﺷﻰ‪ ،‬ﻣﻪﺳﺠﯩﺪﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﯩﺒﯩﺮﻟﯩﻨﯩﺸﯩﮕﻪ ﺳﻪۋەپ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﺋﯩﺶ‪-‬ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻨﻰ ﺧﺎﻟﯩﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺳﺠﯩﺪﻛﻪ ﻛﯩﺮﮔﯩﻨﯩﺪە ﻗﻪﻳﻪﺭ ﺑﻮﺵ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺷﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻧﯩﯖﻤﯘ‬ ‫ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻛﯩﻢ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻫﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﯩﻨﻰ ﻗﺎﻣﺪﺍﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯩﺮەﺭ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺗﻪﻟﻪپ‬ ‫ﻗﯩﻠﺴﺎ‪ ،‬ﺋﻪﻫﻤﯩﻴﻪﺗﻠﯩﻚ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﻪﻫﻤﯩﻴﻪﺗﺴﯩﺰ ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﺪﯨﻦ ﻗﻪﺗﺌﯩﻨﻪﺯەﺭ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ ﻫﻪﻝ ﻗﯩﻠﻤﺎﻱ‬ ‫ﺗﯘﺭۇپ ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻡ ﺑﻮﻻﻟﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻫﻪﻝ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﺎ‪ ،‬ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩﻖ ﮔﻪپ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺗﻪﺭەﭘﻨﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﯩﻨﻰ ﺋﺎﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺩەﺭﺩﯨﮕﻪ ﺩەﺭﺗﺪﺍﺵ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺗﻪﺑﯩﻘﯩﺪﯨﻦ‪ ،‬ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻣﻪﺭﺗﯩﯟﯨﺪﯨﻦ ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﺪﯨﻦ ﻗﻪﺗﺌﯩﻨﻪﺯەﺭ‪ ،‬ﺑﺎﻱ‪ ،‬ﻛﻪﻣﺒﻪﻏﻪﻝ‪،‬‬ ‫ﻧﺎﺩﺍﻥ‪ ،‬ﺋﺎﻟﯩﻢ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ﺷﺎﻥ‪-‬‬ ‫ﺷﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺭﺍۋەﺭ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﮕﻪ ﻧﺎﺋﯩﻞ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﻪﺳﺠﯩﺪﻟﯩﺮﻯ ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﺑﯩﻠﯩﻢ‪،‬‬ ‫ﻛﻪﻣﺘﻪﺭﻟﯩﻚ‪ ،‬ﻫﺎﻳﺎ‪ ،‬ﺳﻪۋﺭ‪-‬ﺗﺎﻗﻪﺕ‪ ،‬ﺗﻪۋەﻛﻜﯜﻝ ۋە ﺋﺎﻣﺎﻧﻪﺕ )ﺋﯩﺸﻪﻧﭽﯩﻠﯩﻜﻠﯩﻚ( ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﯜﺳﺘﯜﻧﻠﯜﻛﻨﻰ ﺋﯩﮕﻪﻟﻠﯩﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﻫﻪﻟﻠﻪ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻳﯩﭗ ۋە ﻗﯘﺳﯘﺭﻯ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﻪﻳﯩﭙﻠﯩﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺗﻪﻧﻘﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﻗﺎﺭﺷﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﺭەﻧﺠﯩﺘﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە‪ ،‬ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﻪ ﺋﯩﻤﺎ‪-‬‬ ‫ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﯨﻼﻧﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﻪﻳﯩﭗ‪-‬ﻗﯘﺳﯘﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﺎﺭﻯ‬ ‫ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﯩﻨﯩﺪەﻙ‪ ،‬ﺑﯘﻧﻰ ﻛﻮﭼﯩﻼﺷﻨﯩﻤﯘ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻣﻪﻧﺌﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭ‬

‫‪151‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﻳﺎﻣﺎﻥ ﮔﯘﻣﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺶ ۋە ﺳﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﯨﻼﺷﻘﺎ ﺋﯘﺭۇﻧﯘﺵ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﻣﻪﻧﺌﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﺎۋﺍﺑﯩﻨﻰ ﺋﯜﻣﯩﺪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺳﯚﻫﺒﻪﺕ ۋە ﻳﯩﻐﯩﻠﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﭼﯜﺷﻘﯘﻥ ﺩﯨﻨﯩﻲ ﻫﯩﺴﺴﯩﻴﺎﺕ ۋە ﻫﺎﻳﺎﺟﺎﻥ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ ﺳﯚﺯﻟﻪۋﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻰ ﺧﯘﺩﺩﻯ ﺳﯧﻬﯩﺮﻟﻪﻧﮕﻪﻧﺪەﻙ‪ ،‬ﻫﻪﻣﻤﻪﻳﻠﻪﻥ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺩﯨﻘﻘﯩﺘﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﯨﻠﯩﭗ ﺋﺎﯕﻼﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﯚﻣﻪﺭﻧﯩﯔ ﺳﯚﺯﻯ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﻐﺎ ﺑﯩﺮەﺭ ﻗﯘﺵ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻗﻮﻧﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘﭼﯘپ ﻛﻪﺗﻤﻪﻱ ﺳﺎﺋﻪﺗﻠﻪﺭﭼﻪ ﺗﯘﺭﺍﻻﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﺩﯨﻦ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﺩە ﺋﻪﻛﺲ ﺋﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﻪﺩەﺏ ۋە ﻫﺎﻳﺎ ﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ‪ ،‬ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺳﯘﺋﺎﻝ ﺳﯘﺭﺍﺷﻘﯩﻤﯘ ﻛﯚﭘﯩﻨﭽﻪ ﻫﺎﻟﻼﺭﺩﺍ ﺟﯜﺭﺋﻪﺕ‬ ‫ﻗﯩﻼﻟﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ ،‬ﭼﯚﻟﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮەﺭ ﺑﻪﺩەۋﻯ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﺩﯨﻦ ﺳﯘﺋﺎﻝ ﺳﻮﺭﺍپ‬ ‫ﺳﯚﻫﺒﻪﺗﻜﻪ ﺳﻪۋەپ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﺎﻫﺎﻧﯩﺴﯩﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﻓﻪﻳﺰ ۋە ﺭﻭﻫﺎﻧﯩﻴﯩﺘﯩﺪﯨﻦ‬ ‫‪٣١‬‬ ‫ﺑﻪﻫﯩﺮ ﺋﺎﻟﺴﺎﻕ ﺩەپ ﺳﺎﻗﻼﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻗﯩﺴﻘﯩﺴﻰ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺳﯜﺭﯨﺘﻰ ﮔﯜﺯەﻝ‪ ،‬ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ‪ ،‬ﺗﻪﯕﺪﯨﺸﻰ‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ۋۇﺟﯘﺩ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬

‫ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﺟﺎﺳﺎﺭﯨﺘﻰ ۋە ﺷﯩﺠﺎﺋﯩﺘﻰ‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﺪﯨﻨﻤﯘ ﺑﻪﻙ ﺑﺎﺗﯘﺭ ﺑﯩﺮ ﻗﻪﻫﺮﯨﻤﺎﻧﻨﻰ‬ ‫ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﺭ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺋﯘ ﻗﻮﺭﻗﯘﺵ ۋە ﺗﻪﻣﺘﯩﺮەﺷﺘﯩﻦ ﺧﺎﻟﯩﻲ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪۋﻗﯘﻟﺌﺎﺩﺩە ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻼﺭ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﺪە ﺗﻪﻣﻜﯩﻦ ۋە ﺳﻪۋﺭﭼﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺟﯩﺪﺩﯨﻴﻠﯩﺸﯩﭗ‬ ‫ﻧﺎﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻳﺎﺳﯩﻦ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺷﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﻰ ﺋﻮﻗﯘﻏﺎچ‪ ،‬ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭۈﺷﻜﻪ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﺳﺎﻻﻣﻪﺕ ۋە ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻡ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫»ﺑﯩﺰ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﻮﻳﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﯧﯖﻪﻛﻠﯩﺮﯨﮕﯩﭽﻪ ﺗﺎﻗﺎﻗﻼﺭﻧﻰ ﺗﺎﻗﯩﺪۇﻕ‪،‬‬ ‫ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻻﺭ ﺑﺎﺷﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﮕﻪﻟﻤﻪﻳﺪۇ‪) .‬ﻳﻪﻧﻰ ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯩﻤﺎﻧﻐﺎ ﺑﻮﻳﺴﯘﻧﻤﺎﻳﺪۇ ۋە‬ ‫ﺋﯩﻤﺎﻧﻐﺎ ﺑﺎﺵ ﺋﻪﮔﻤﻪﻳﺪۇ(‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺗﻮﺳﯘﻕ‪ ،‬ﻛﻪﻳﻨﯩﺪە ﺑﯩﺮ ﺗﻮﺳﯘﻕ ﻗﯩﻠﺪۇﻕ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﭘﻪﺭﺩﯨﻠﯩﺪۇﻕ‪ ،‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻻﺭ )ﺋﯩﻤﺎﻧﻨﯩﯔ ﻳﻮﻟﻠﯩﺮﻯ ﺗﻮﺳﯘﻟﯘپ‬ ‫ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ( ﻫﯧﭻ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭەﻟﻤﻪﻳﺪۇ‪) «.‬ﻳﺎﺳﯩﻦ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٩-٨‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﻟﻰ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺑﻪﺩﺭﯨﺪە ﺋﯘﺭۇﺵ ﺷﯩﺪﺩەﺗﻠﯩﻚ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺑﻪﺯﯨﺪە ﺑﯩﺰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﻐﺎ ﺋﯚﺗﯜپ ﺩﺍﻟﺪﯨﺪﺍ ﺗﯘﺭۇۋﺍﻻﺗﺘﯘﻕ‪ .‬ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ‬ ‫‪ .٣١‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺳﺎﺋﺎﺩ‪-١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٤٢٥-٤٢٢ ،٣٦٥ ،١٢١ ،‬؛ ﻫﻪﻳﺴﻪﻣﻰ‪-٩،‬ﺟﯩﻠﺪ‪.١٣ ،‬‬

‫‪152‬‬

‫ﮔﯜﺯەﻝ ﻗﯩﻴﺎﭘﯩﺘﻰ‬

‫ﺋﻪڭ ﻗﻮﺭﻗﻤﺎﺱ‪ ،‬ﺟﻪﺳﯘﺭ ﺟﻪﯕﭽﻰ ﺋﯘ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺩۈﺷﻤﻪﻥ ﺳﯧﭙﯩﮕﻪ ﺋﻪڭ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﯘ‬ ‫ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪«.‬‬ ‫ﺋﯘ ﺩﯨﻦ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻘﻰ ﺳﻪﭘﺘﻪ ﺗﯘﺭۇپ ﺋﯘﺭۇﺵ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﻫﯜﻧﻪﻳﯩﻨﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺟﻪﯕﺪە ﺩەﺳﻠﻪﭘﺘﻪ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻗﻮﺷﯘﻧﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﭘﺎﺭﺍﻛﻪﻧﺪﯨﭽﯩﻠﯩﻜﻜﻪ ﺋﯘﭼﺮﯨﺸﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪،‬‬ ‫ﺋﯘ ﺗﻪﻣﻜﯩﻦ ۋە ﺳﺎﻟﻤﺎﻕ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺩۈﺷﻤﻪﻥ ﺳﯧﭙﯩﻨﯩﯔ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﻐﺎ ﺋﯧﺘﯩﭗ‪ ،‬ﻳﻮﻝ‬ ‫ﺋﯧﭽﯩﭗ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻠﻪپ‪ ،‬ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻏﻪﻳﺮﯨﺘﯩﮕﻪ ﻏﻪﻳﺮەﺕ ﻗﻮﺷﻘﺎﻥ ۋە ﻧﯩﻬﺎﻳﻪﺕ ﺯەﭘﻪﺭ‬ ‫ﻧﯧﺴﯩﭗ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﻗﯘﺩﺭەﺕ ۋە ﺋﯩﺮﺍﺩﯨﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯧﻨﻰ ﻳﺎﺷﺎﺗﻘﺎﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻗﻪﺳﻪﻡ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ‬ ‫ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ ﺷﯧﻬﯩﺖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻗﺎﻳﺘﺎ ﺗﯩﺮﯨﻠﯩﺸﻨﻰ ۋە ﻳﻪﻧﻪ ﺷﯧﻬﯩﺖ ﺑﻮﻟﯘﺷﻨﻰ ﺋﺎﺭﺯۇ‬ ‫ﻗﯩﻼﺗﺘﯩﻢ‪«.‬‬

‫ ‬ ‫ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳﯚﺯﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﭼﻪﻛﻠﯩﻚ‬ ‫ﺋﯩﻤﻜﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺧﯘﻻﺳﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﯟﺍﺗﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﺪﺭﺍﻛﯩﻤﯩﺰﻏﺎ‬ ‫ﺗﺎﻣﭽﯩﻠﯩﻐﺎﻥ ﺷﻪﺑﻨﻪﻣﻠﯩﺮﻯ ﻛﻪﺑﻰ ﺋﺎﺯﺩۇﺭ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺭﺍﺯﯨﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﺸﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻯ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻛﯩﺘﺎۋﻯ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﮕﻪ ۋە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ‬ ‫ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺳﯜﻧﻨﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﻪﮔﯩﺸﯩﺶ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ ۋە ﺋﯩﺶ‪-‬‬ ‫ﺋﯩﺰﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳﻪﻣﯩﻤﯩﻲ ﻗﻪﻟﺐ ۋە ﺋﯩﺨﻼﺱ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﺯ ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﯩﺘﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﺗﻪﺩﺑﯩﻘﻼپ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ‬ ‫ۋە ﺭەﺳﯘﻟﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﻠﻪﺭﮔﻪ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ‪ ،‬ﺯﯨﺘﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻧﻪﭘﺮەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯘﺭ‪ .‬ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻧﻪﭘﺮەﺕ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﭘﻪﺭﻕ ﺋﺎﺋﻼﻳﻰ ﺋﯩﻠﻠﯩﻴﻴﯩﻦ )ﺋﻪڭ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻜﻰ‬ ‫ﺋﻪڭ ﺋﺎﻟﯩﻲ ﻣﻪﺭﺗﯩﯟﯨﻠﯩﻚ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ( ﺋﯩﻠﻪ ﺋﻪﺳﻔﻪﻟﻰ ﺳﺎﻓﯩﻠﯩﻦ )ﺟﻪﻫﻪﻧﻨﻪﻣﺪە ﺋﻪڭ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ‬ ‫ﺋﺎﺯﺍﭘﻘﺎ ﺩۇﭼﺎﺭ ﺑﻮﻟﻐﯘﭼﻰ ﭘﻪﺱ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ( ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﭘﻪﺭﻕ ﻛﻪﺑﻰ ﭼﻪﻛﺴﯩﺰﺩۇﺭ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯩﻨﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﯟﯨﻴﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﺭﻭﻫﯩﻲ ﺋﯘﺯۇﻕ ﺋﯧﻠﯩﺸﺘﯩﻜﻰ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﻧﻮﻗﺘﺎ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ‬ ‫ۋە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺩۈﺷﻤﯩﻨﯩﮕﻪ ﻧﻪﭘﺮەﺕ ﺑﯩﻠﺪۈﺭۈﺷﺘﯩﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺗﺘﯘﺭ‪.‬‬

‫‪153‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺳﺎﺩﺍﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﯜﻣﻤﯩﺘﯩﻤﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻣﯧﻨﻰ ﺋﻪڭ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﻣﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ‬ ‫)ﺋﺎﺧﯩﺮەﺗﺘﻪ( ﻣﯧﻨﻰ ﻛﯚﺭۈﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﻨﻰ‬ ‫ﭘﯩﺪﺍ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭ ﺗﯘﺭﯨﺪۇ‪«.‬‬ ‫)ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﺟﻪﻧﻨﻪﺕ«‪١٢ ،‬؛ ﻫﺎﻛﯩﻢ‪-٤ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٦٩٩١\٩٥ ،‬‬

‫‪154‬‬

‫ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺳﺎﺩﺍﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻰ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺷﺎﺋﯩﺮﻻﺭ ﺑﺎﺭ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە‪ ،‬ﭼﻪﻛﻠﯩﻚ ﺑﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺳﯚﺯﻟﻪپ ﺗﯜﮔﻪﺗﻜﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺑﯘ‬ ‫ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﻰ ﺗﯜﺭﻛﭽﯩﺪﯨﻦ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﭼﯩﻼﺷﺘﯘﺭۇﺵ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﺪﺍ‪» ،‬ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻰ« ﻣﺎۋﺯۇﺳﻰ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﻮﻥ ﺑﻪﺗﻨﻰ ﻳﺎﺯﻣﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻛﯩﻼﺳﺴﯩﻚ ﺗﯩﻠﺪﺍ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ‬ ‫ﺷﯧﺌﺮﻻﺭﻧﻰ ﺑﯩﺮﻣﯘ‪-‬ﺑﯩﺮ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﭼﯩﻼﺷﺘﯘﺭۇپ ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ ﻗﯘﺭﺑﯩﻢ ﻳﻪﺗﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﯩﺴﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺑﯘ ﻣﺎۋﺯۇ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﺯ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻼﺭﺩۇﺭ‪:‬‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﺍ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﺩەۋﺭﯨﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﻪڭ ﻫﻪﻳﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺳﻪﻟﺘﻪﻧﻪﺕ ﺳﯜﺭﮔﻪﻥ‬ ‫ﺋﻮﺳﻤﺎﻧﻠﻰ ﺩۆﻟﯩﺘﻰ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺧﻪﻟﻘﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺗﻪﻟﭙﯜﻧﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺩۆﻟﻪﺕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﺳﯚﺯﻟﻪﻧﮕﻪﻥ ﻫﺎﻣﺎﻥ‬ ‫ﺩەﺭﻫﺎﻝ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺩۇﺭۇﺕ ﺋﻮﻗﯘﺵ )ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯜ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺩﯦﻴﯩﺶ(‪ ،‬ﺋﯧﻬﺘﯩﺮﺍﻡ‬ ‫ﻳﯜﺯﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﻗﻮﻟﯩﻨﻰ ﻛﯚﻛﺴﯩﮕﻪ ﻗﻮﻳﯘﺵ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﻬﺎﻟﻰ ﺋﻮﻗﯘﻟﻐﺎﻧﺪﺍ‬ ‫ﺩۇﻧﻴﺎﻏﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪﻧﮕﻪﻥ ﻣﯩﺴﺮﺍﻻﺭﻧﻰ ﺋﯚﺭە ﺗﯘﺭۇپ ﺋﺎﯕﻼﺵ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺳﺎﻥ‪-‬‬ ‫ﺳﺎﻧﺎﻗﺴﯩﺰ ﻫﯚﺭﻣﻪﺕ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﻣﯩﺴﺎﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻮﺳﻤﺎﻧﻠﻰ ﺩۆﻟﯩﺘﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﺮ ﺋﯚﺭپ‪-‬ﺋﺎﺩەﺕ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻮﺳﻤﺎﻧﻠﻰ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﻣﻪﺩﯨﻨﻪ‪-‬ﻣﯜﻧﻪۋۋەﺭﺩﯨﻦ ﭘﻮﭼﺘﺎ ﺧﺎﻟﺘﯩﺴﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە‪ ،‬ﻳﯧﯖﯩﺪﯨﻦ ﺗﺎﻫﺎﺭەﺕ ﺋﯧﻠﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﺋﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻗﻪﻏﻪﺯﻟﻪﺭﻧﻰ ﺳﯚﻳﯜپ‪ ،‬ﻛﯚﺯﯨﮕﻪ ﺳﯜﺭﺗﯜپ‪ ،‬ﺧﻪﺕ ﺋﻮﻗﯘﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﻫﯚﺭﻣﻪﺕ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﺭە ﺗﯘﺭۇپ ﺋﺎﯕﻼپ‪ ،‬ﻛﺎﻣﺎﻟﻰ‪-‬ﺋﯧﻬﺘﯩﺮﺍﻣﻨﻰ ۋﺍﻳﯩﻐﺎ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﮔﻪﻥ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫﻼﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻮﺳﻤﺎﻧﻠﯩﻼﺭ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪﺳﺠﯩﺪﻯ ﻧﻪﺑﻪۋﻯ )ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﻣﻪﺳﺠﯩﺪﻯ( ﻧﻰ ﺭﯦﻤﻮﻧﺖ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺧﯩﺶ‪-‬ﻛﯧﺴﻪﻛﻨﻰ ﻏﯘﺳﯘﻝ ۋە ﺗﺎﻫﺎﺭەﺕ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﯚﺗﯜﺭۈپ‪ ،‬ﺑﯩﺴﻤﯩﻠﻼﻫ‬ ‫ﺩەپ ﻳﯧﺮﯨﮕﻪ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺭﻭﻫﯩﻨﻰ ﺑﯩﺌﺎﺭﺍﻡ ﻗﯩﻠﻤﺎﺳﻠﯩﻖ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ‬ ‫ﺋﯩﻬﺘﯩﻴﺎﺕ ۋە ﻫﯚﺭﻣﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻮﺳﻤﺎﻧﻠﯩﻼﺭ ﺩەۋﺭﯨﺪە ﻫﻪﺭ ﻳﯩﻠﻰ ﺭەﺟﻪپ ﺋﯧﻴﯩﻨﯩﯔ ‪-١٢‬ﻛﯜﻧﻰ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺑﯘﻳﺮۇﻗﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﻫﯩﺠﺎﺯ ﺭﺍﻳﻮﻧﯩﻐﺎ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯩﺮ ﺗﻮپ ﻛﯩﺸﻰ ﻣﯘﺭﺍﺳﯩﻢ ۋە ﺩۇﺋﺎ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﭼﯩﻘﺎﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﻰ »ﺳﯜﺭﺭە ﺋﺎﻻﻳﻰ« ﺩەپ ﺋﺎﺗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﺩﯨﻨﻪ‪-‬‬ ‫ﻣﯜﻧﻪۋۋەﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺳﯜﺭﺭە ﺋﺎﻻﻳﻰ ﺷﻪﻫﻪﺭﮔﻪ ﻛﯩﺮﯨﺸﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺑﯩﺮ ﻳﻪﺭﺩە‬ ‫ﺗﻮﺧﺘﺎپ‪ ،‬ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﻨﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﻫﺎۋﺍﺳﯩﻐﺎ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻻپ )ﺗﺎﻫﺎﺭەﺕ ﺋﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺩۇﺋﺎ‬

‫‪155‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺩﯦﮕﻪﻧﺪەﻙ(‪ ،‬ﺋﯩﺴﺘﯩﻬﺎﺭە ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻗﻪﺑﺮﯨﺴﯩﮕﻪ ﻳﯧﻘﯩﻦ‬ ‫ﻛﯧﻠﻪﺗﺘﻰ ۋە ﺯﯨﻴﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﺗﻮﭘﯩﺴﯩﻨﻰ‬ ‫ﺗﯘﺗﯩﻴﺎ ﺑﯩﻠﯩﭗ ﺋﺎﺯﯨﺮﺍﻕ ﺋﺎﻟﻐﺎچ ﻛﯧﺘﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺩﯨﻨﻪ‪-‬ﻣﯘﻧﻪۋۋەﺭﻧﻰ ﻣﯘﻫﺎﭘﯩﺰەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻣﻪﺳﺌﯘﻝ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﻮﺳﻤﺎﻧﻠﻰ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﭘﻪﻳﺘﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻣﻪﺳﺠﯩﺪﻯ ﻧﻪﺑﻪۋﯨﺪﯨﻦ ﻳﯩﺮﺍﻗﺘﺎ ﺗﻮﺧﺘﯩﺘﭗ ﻗﻮﻳﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ‬ ‫ﻣﻪﺳﺠﯩﺪﯨﮕﻪ ﺋﻪﺩەﺏ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭘﯩﻴﺎﺩە ﻣﯧﯖﯩﭗ ﻛﯧﻠﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﻮﺳﻤﺎﻧﻠﻰ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺷﯘ ﺩەۋﺭﺩە ﺳﯩﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﺭەﺳﯩﻤﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﺎﺭﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﯩﯖﯩﺰ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺳﻪﻟﻠﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﻮﺭﺟﯩﻜﯩﮕﻪ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺳﯜﭘﯜﺭﮔﻪ ﻣﻮﺩﯨﻠﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭەﻟﻪﻳﺴﯩﺰ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ ﻧﯧﻤﻪ؟ ﺑﯘﻧﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ‪ :‬ﺑﯘ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯘﻻﺭ‬ ‫ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻫﻪﺭەﻣﻨﯩﯔ ﺳﯜﭘﯜﺭﮔﯩﺴﻰ‪ ،‬ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻜﺎﺭﻯ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻳﺘﺘﻰ‬ ‫ۋە ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻫﻪﺭەﻣﻨﻰ ﺳﯜﭘﯜﺭﮔﯜﭼﻰ ﺗﺎﺯﯨﻠﯩﻖ ﺧﺎﺩﯨﻤﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻣﺎﺋﺎﺷﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺷﻪﺧﺴﯩﻲ‬ ‫ﭘﯘﻟﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺑﯧﺮەﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﺋﻪﺩەپ‪-‬ﺋﯩﻜﺮﺍﻣﻨﯩﯔ ﺳﺎﻥ‪-‬ﺳﺎﻧﺎﻗﺴﯩﺰ ﻣﯩﺴﺎﻟﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺷﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺳﯘﻟﺘﺎﻥ‬ ‫‪I‬ـ ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ ﺧﺎﻥ )‪ (١٦١٧-١٥٩٠‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ ﻫﻪﺭ ﺩﺍﺋﯩﻢ ﺋﯧﺴﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﭼﯩﻘﺎﺭﻣﺎﺳﻠﯩﻖ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﺎﻳﺎﻕ ﺋﯩﺰﯨﻨﻰ ﺳﻪﻟﻠﯩﺴﯩﮕﻪ ﺭەﺳﯩﻢ ﻗﯩﻠﯩﭗ‬ ‫ﺳﯩﺰﺩۇﺭﯨﯟﺍﻟﻐﺎﻥ ۋە ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﻣﯩﺴﺮﺍﻻﺭﻧﻰ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ‪:‬‬ ‫ﻧﯩﻢ ﺑﻮﻻﺭ ﺗﺎﺟﯩﻢ ﻛﻪﺑﻰ ﺑﺎﺷﯩﻤﺪﺍ ﻛﯚﺗﯜﺭﺳﻪﻡ ﺩﺍﺋﯩﻢ‪،‬‬ ‫ﭘﺎﻙ ﻗﻪﺩﯨﻤﯩﻨﻰ ﺋﯘ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺷﺎﻫ ﺭەﺳﯘﻟﯩﻨﯩﯔ‪.‬‬ ‫ﮔﯜﻟﻰ ﮔﯜﻟﺰﺍﺭﻯ ﻧﯚﺑﯜۋۋەﺕ ﺋﯘ ﻗﻪﺩەﻡ ﺳﺎﻫﯩﺒﯩﺪۇﺭ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ‪ ،‬ﺗﯘﺭﻣﺎ! ﻳﯜﺯۈﯕﻨﻰ ﺳﯜﺭ ﻗﻪﺩﯨﻤﯩﮕﻪ ﺋﯘ ﮔﯜﻟﻨﯩﯔ!‪...‬‬ ‫ﺟﺎﻫﺎﻥ ﺳﯘﻟﺘﺎﻧﻰ ﻳﺎۋۇﺯ ﺳﯘﻟﺘﺎﻥ ﺳﯧﻠﯩﻢ ﺧﺎﻥ )‪ (١٥٢٠-١٤٧٠‬ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫ﻫﻪﻗﯩﻘﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﯚﮔﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯘﺳﺘﺎﺯ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ۋەﻟﯩﻨﻰ ﺩۇﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻛﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ‬ ‫ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ‪:‬‬ ‫ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫﻰ ﺋﺎﻟﻪﻡ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺑﯩﺮ ﻗﯘﺭۇﻕ ﻏﻪۋﻏﺎ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪،‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ۋەﻟﯩﮕﻪ ﺩﻭﺳﺖ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﻫﻪﻣﻤﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﻻ ﺋﯩﻜﻪﻥ!‪..‬‬ ‫ﺩەپ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ۋە ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺩﻭﺳﺘﯩﻐﺎ )ۋەﻟﯩﮕﻪ( ﻳﯧﻘﯩﻨﻠﯩﺸﯩﺸﻨﯩﯔ ﺋﻪﻫﻤﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﯩﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﺎ ﺋﯚﺯﻯ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺷﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫ﻧﯘﺭﻟﯘﻕ ﺳﯩﻤﺎﺳﯩﻨﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەپ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﯩﮕﻪﻥ‪:‬‬

‫‪156‬‬

‫ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺳﺎﺩﺍﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﻮﺳ ﹶ‬ ‫ﴫ ﹶﺃ ﹾﻭ ﹶﺻ ﹶ‬ ‫ﻒ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﻧ ﹾﻘ ﹴﺪ‬ ‫ﹶﻭ ﹶﻟ ﹾﻮ ﹶﺳ ﹺﻤ ﹶﻊ ﹶﺃ ﹾﻫ ﹸﻞ ﹺﻣ ﹾ ﹶ‬ ‫ﺎﻑ ﹶﺣﺪﱢ ﹺﻩ ﹶﳌ ﹶﺎ ﹶﺑ ﹶﺬ ﹸﻟﻮﺍ ﹺﰲ ﹶﺳ ﹾﻮ ﹺﻡ ﹸﻳ ﹸ‬ ‫ﻮﺏ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹾﺍ ﹶ‬ ‫ﻻ ﹾﻳ ﹺﺪ‬ ‫ﹶﻟ ﹶﻮﺍﺋﹺ ﹸﻢ ﹸﺯ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﺤﺎ ﹶﻟ ﹾﻮ ﹶﺭ ﹶﺃ ﹾﻳ ﹶﻦ ﹶﺟﺒﹺﻴﻨ ﹸﹶﻪ ﹶﻵ ﹶﺛ ﹾﺮ ﹶﻥ ﺑﹺﺎ ﹾﻟ ﹶﻘ ﹾﻄ ﹺﻊ ﺍ ﹾﻟ ﹸﻘ ﹸﻠ ﹶ‬

‫»ﻣﯩﺴﯩﺮ ﺋﺎﻫﺎﻟﯩﺴﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻳﯜﺯﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﮔﯜﺯەﻟﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﻳﯜﺳﯜپ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ ﺳﯧﺘﯩﯟﯦﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺳﯩﻨﯩﺘﻤﯘ ﺧﻪﺟﻠﯩﻤﯩﮕﻪﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺯۈﻟﻪﻳﺨﺎﻧﻰ ﺋﻪﻳﯩﭙﻠﻪپ‪ ،‬ﻳﯜﺳﯜﭘﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﺪە ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺑﺎﺭﻣﺎﻗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯚﺯﻯ ﻛﯧﺴﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭ ﺭەﺳﯘﻟﻰ ﺋﻪﻛﺮەﻣﻨﯩﯔ ﻧﯘﺭ ﻛﻪﺑﻰ ﭘﺎﺭﻟﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﭘﯩﺸﺎﻧﯩﺴﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﻗﻮﻟﯩﻨﻰ ﻛﯧﺴﯩﯟﯦﻠﯩﺸﻨﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﻳﯜﺭەﻛﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﻛﻪﺳﻜﻪﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪«.‬‬ ‫ﻫﻪﺩﯨﺲ ﺋﺎﻟﯩﻤﻰ‪ ،‬ﻣﯘﺟﺘﻪﻫﯩﺪ ﺋﯩﻤﺎﻡ ﻧﻪۋەۋﻯ )ﻣﯩﻼﺩﻯ‪\ ١٢٣٣-١٢٧٧‬ﻫﯩﺠﺮﻯ ‪- ٦٣١‬‬ ‫‪ (٦٧٦‬ﻫﻪﻣﻤﻪ ﺋﯩﺸﯩﺪﺍ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﻰ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺗﺎۋۇﺯﻧﻰ‬ ‫ﻳﯧﺮﯨﭗ ﻳﯧﮕﻪﻥ ﻳﺎﻛﻰ ﻛﯧﺴﯩﭗ ﻳﯧﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﺋﯚﻣﯜﺭ ﺑﯘﻳﻰ ﺗﺎۋۇﺯ‬ ‫ﻳﯧﻤﯩﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍ ﺋﺎﺳﯩﻴﺎﺩﯨﻦ ﺑﺎﻟﻘﺎﻧﻐﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻛﻪﯕﺮﻯ ﺯﯦﻤﯩﻨﺪﺍ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻧﯘﺭﻯ ۋە ﭘﻪﻳﺰﯨﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﯕﯜﻟﻠﻪﺭﺩە ﻳﺎﺷﺎﺭﺗﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺋﺎﺗﯩﻐﺎﻥ ﺳﻪﻳﻴﯩﺪ ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ ﻳﻪﺳﻪۋﻯ )ۋﺍﭘﺎﺗﻰ‪ :‬ﻣﯩﻼﺩﻯ‬ ‫‪\١١٩٤‬ﻫﯩﺠﺮﻯ ‪ (٠٥٩‬ﺋﺎﺗﻤﯩﺶ ﺋﯜچ ﻳﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺮﮔﻪﻥ ﭼﯧﻐﯩﺪﺍ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﻣﺎﺯﺍﺭ ﻛﻮﻻﺗﻘﺎﻥ ۋە‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺑﯘ ﻳﺎﺷﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺯﯦﻤﯩﻦ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﻳﺎﺷﯩﺸﯩﻤﻨﯩﯔ ﻫﺎﺟﯩﺘﻰ ﻳﻮﻕ« ﺩەپ‬ ‫‪ ٦٣‬ﻳﯧﺸﯩﺪﺍ ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ ﺋﻪﺳﻠﻪپ‪ ،‬ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ ۋە ﺋﯩﺮﺷﺎﺩ‬ ‫ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻨﻰ ﻣﺎﺯﺍﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷﺘﯘﺭﻏﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻤﺎﻡ ﻣﺎﻟﯩﻚ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ )ﻣﯩﻼﺩﻯ ‪ (٧٩٥-٧١١‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺩەﺳﺴﯩﮕﻪﻥ‬ ‫ﺗﻮﭘﺮﺍﻗﻘﺎ ﻫﯚﺭﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻣﻪﺩﯨﻨﻪ‪-‬ﻣﯘﻧﻪۋۋەﺭﺩە ﺋﻮﻻﻍ ﻣﯩﻨﻤﯩﮕﻪﻥ‪ ،‬ﭘﯘﺗﯩﻐﺎ ﺋﺎﻳﺎﻍ ﻛﯩﻴﻤﯩﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻫﻪﺩﯨﺲ ﺷﻪﺭﯨﻔﺘﯩﻦ ﺳﯘﺋﺎﻝ ﺳﻮﺭﯨﻐﯩﻠﻰ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﻢ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻫﺎﻣﺎﻥ‪ ،‬ﺩەﺭﻫﺎﻝ ﺗﺎﻫﺎﺭەﺕ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺳﻪﻟﻠﻪ ﻳﯚﮔﻪپ‪ ،‬ﺧﻮﺷﺒﯘﻱ ﺋﻪﺗﯩﺮﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯩﮕﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﭼﯩﻘﯩﭗ‬ ‫ﺋﻮﻟﺘﯘﺭۇپ ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺟﺎۋﺍپ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﻛﺎﻻﻣﯩﻨﻰ ﻧﻪﻗﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﭗ‬ ‫ﺳﯚﺯﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﻪﺩەﺑﻜﻪ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺭﯨﺌﺎﻳﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﺭﺍۋﺯﺍﺩﺍ ﺋﯩﻤﺎﻣﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ ﭘﻪﺱ‬ ‫ﺋﺎۋﺍﺯﺩﺍ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﺷﯘ ﺩەۋﺭﺩﯨﻜﻰ ﺧﻪﻟﯩﭙﻪ ﺋﻪﺑﯘ ﺟﺎﻓﻪﺭ ﻣﻪﻧﺴﯘﺭ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺋﺎۋﺍﺯﺩﺍ ﮔﻪپ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺋﯩﻤﺎﻡ ﻣﺎﻟﯩﻚ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﻱ ﺧﻪﻟﯩﭙﻪ‪ ،‬ﺑﯘ ﻣﺎﻛﺎﻧﺪﺍ ﭘﻪﺱ ﺋﺎۋﺍﺯﺩﺍ ﮔﻪپ ﻗﯩﻞ! ﺋﺎﻟﻼﻫ‪» :‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻫﯘﺯۇﺭﯨﺪﺍ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺋﺎۋﺍﺯﺩﺍ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﻤﺎﯕﻼﺭ!« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﺎﮔﺎﻫﻼﻧﺪۇﺭۇﺷﻨﻰ ﺳﻪﻧﺪﯨﻦ‬ ‫ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻫﻪﺳﺴﻪ ﺋﻪﺧﻼﻗﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺧﯩﺘﺎﺏ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪«...‬‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻤﺎﻡ ﻣﺎﻟﯩﻚ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺯۇﻟﯘﻡ ﺳﺎﻟﻐﺎﻥ ﻣﻪﺩﯨﻨﻪ ۋﺍﻟﯩﻴﺴﯩﻨﻰ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪:‬‬

‫‪157‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫»ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻧﻪۋﺭﯨﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺯﺍﺕ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻦ ﻣﻪﻫﺸﻪﺭ ﻛﯜﻧﻰ ﺩﺍۋﺍ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﻫﺎﻳﺎ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ ﻫﯚﺭﻣﻪﺕ ۋە ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﻛﻪڭ ﺗﺎﺭﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﺗﯩﻠﻐﺎ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬

‫ﺧﯘﻻﺳﻪ‬ ‫ﻳﯘﻗﺎﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺋﯘﻣﯘﻣﯩﻲ ۋە ﻧﯩﻬﺎﻳﻰ ﻧﻪﺗﯩﺠﻪ ﺷﯘﻛﻰ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻫﯚﺭﻣﻪﺕ ۋە ﺋﯩﺰﺯەﺕ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﺴﻪﻙ‪ ،‬ﻳﻪﻧﯩﻼ ﺋﺎﺯﺩۇﺭ‪.‬‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﯘ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﻫﻪﺑﯩﺒﯩﻢ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﮔﯩﻨﯩﻢ ﺩەپ‬ ‫ﺋﺎﺗﯩﻐﺎﻥ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺋﻪﻫﺰﺍﺏ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٥٦‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ‪:‬‬ ‫»ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﮔﻪ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﻳﻮﻟﻼﻳﺪۇ )ﻳﻪﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ ،‬ﺷﺎﻧﯩﻨﻰ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ ،‬ﺩەﺭﯨﺠﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ(‪،‬‬ ‫ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﯩﻠﻪﺭﻣﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ )ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﮔﻪ( ﻣﻪﻏﭙﯩﺮەﺕ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﻰ ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭ!‬ ‫ﺳﯩﻠﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﮔﻪ ﺩۇﺭۇﺩ ﺋﯧﻴﺘﯩﯖﻼﺭ ۋە ﺋﺎﻣﺎﻧﻠﯩﻖ ﺗﯩﻠﻪﯕﻼﺭ‪) ،‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯜﯕﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﻫﻪﻗﻘﻰ ﭼﻮﯕﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﯘ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﮔﯘﻣﺮﺍﻫﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺗﻜﻪ‪،‬‬ ‫ﺯۇﻟﻤﻪﺗﺘﯩﻦ ﻳﻮﺭۇﻗﻠﯘﻗﻘﺎ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﯘﭼﯩﺪۇﺭ(«‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﭘﻪﺯﯨﻠﯩﺘﯩﻨﻰ ﺗﯘﻟﯘﻕ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺶ ۋە ﺳﯚﺯ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪﺵ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ ﺗﺎﻻﺵ‪-‬ﺗﺎﺭﺗﯩﺶ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺳﯜﻛﯜﺗﻨﯩﯔ‬ ‫ﭼﻪﻛﺴﯩﺰﻟﯩﮕﯩﺪە ﺋﺎﺧﯩﺮﻻﺷﺘﯘﺭۇﺷﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭼﺎﺭە ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ!‪ ..‬ﺋﯘﻧﻰ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪﺷﻜﻪ ﺗﯩﻞ‬ ‫ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻳﻪﺭﺩە ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺗﯩﻠﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﺴﯩﻤﯘ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﺋﻮﻛﻴﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻣﭽﻪ ﻣﯩﻘﺪﺍﺭﯨﭽﯩﻠﯩﻜﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻫﻪﻗﯩﻘﻰ ﻣﺎﻫﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﻛﯩﺸﻰ ﺗﯘﻟﯘﻕ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪﺷﻜﻪ ﻣﯘۋەﭘﭙﻪﻕ‬ ‫ﺑﻮﻻﻟﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ ۋە ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﻰ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﭗ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ‪ ،‬ﻣﯘﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭﻟﻪﺭ‪ ،‬ﻛﯚﯕﯜﻝ ﺳﯘﻟﺘﺎﻧﻠﯩﺮﻯ )ﺋﻪۋﻟﯩﻴﺎﻻﺭ( ۋە ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺟﯩﺒﺮﺍﺋﯩﻞ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ ﻣﯧﯖﯩﺸﻨﻰ »ﺋﯩﺰﺯەﺕ«‪ ،‬ﺋﯩﺸﯩﻜﻰ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺗﯩﻠﻪﻣﭽﻰ ﺑﻮﻟﯘﺷﻨﻰ‬ ‫»ﺩۆﻟﻪﺕ« ﺩەپ ﺑﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻨﻰ »ﻣﻪۋﻟﯜﺕ« ﺷﯧﺌﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﭘﺘﯘﺭﻯ ﺳﯘﻻﻳﻤﺎﻥ ﭼﻪﻟﻪﺑﻰ )ﻣﯩﻼﺩﻯ ‪-١٣٤٦‬‬ ‫‪ (١٤٢٢‬ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺧﯘﻻﺳﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫ﺋﯜﻣﻤﯩﺘﯩﯖﯩﺰ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﻤﯩﺰ ﺩۆﻟﻪﺕ ﺑﻮﻟﯘپ ﻳﯧﺘﻪﺭ ﺑﯩﺰﮔﻪ!‬ ‫ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩﯖﯩﺰﻧﻰ ﻗﯩﻠﻐﯩﻨﯩﻤﯩﺰ ﺋﯩﺰﺯەﺕ ﺑﻮﻟﯘپ ﻳﯧﺘﻪﺭ ﺑﯩﺰﮔﻪ!‪..‬‬

‫‪158‬‬

‫ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺳﺎﺩﺍﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ۋە ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻘﺎ ﻛﯚﯕﻠﯩﻨﻰ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯩﺰﻏﯩﻦ‬ ‫ﺳﯚﻳﮕﻪﻥ ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭ ﻧﯧﻤﯩﺪﯦﮕﻪﻥ ﺑﻪﺧﺘﻠﯩﻚ‪-‬ﻫﻪ! ﺋﯘﻻﺭ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﯩﺴﯩﻨﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﻣﻪﻳﺪۇ‪ ،‬ﻧﺎﺗﻮﻧﯘﺵ‪ ،‬ﻳﺎۋﺍﻳﻰ ﺑﺎﻏﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﺳﯜﻧﺌﻰ ﮔﯜﻝ‪-‬ﭼﯧﭽﻪﻛﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﻟﺪﺍﻧﻤﺎﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﭘﯜﺗﯜﻥ ۋۈﺟﯘﺩﯨﻤﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﯟﯨﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﻳﯧﺘﻪﻛﭽﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻳﯜﺯﻟﯩﻨﻪﻳﻠﻰ!‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﯩﺘﯩﻨﻰ ﻫﯚﺟﺠﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭۇپ ﺭەﺑﺒﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﻳﺎﻟﯟۇﺭﺍﻳﻠﻰ‪...‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯚﺗﻤﯜﺷﺘﯩﻜﻰ‪ ،‬ﻫﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ۋە ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺗﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﺑﻮﻟﻐﺎﻱ!‬ ‫ﺑﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻱ!‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻱ!‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ۋە ﺭۇﻫﻼﺭ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﻨﯩﯔ ﻏﯘﺟﯩﺴﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻣﯘﺳﺘﺎﭘﺎﻏﺎ ﺳﺎﻻﻡ!‪...‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ۋە ﺭۇﻫﻼﺭ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﮕﻪ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻥ ﺋﻪﻟﭽﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻣﯘﺳﺘﺎﭘﺎﻏﺎ‬ ‫ﺳﺎﻻﻡ!‪...‬‬ ‫ﻣﻪﻛﻜﻪ ۋە ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﻤﺎﻣﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻣﯘﺳﺘﺎﭘﺎﻏﺎ ﺳﺎﻻﻡ!‪...‬‬ ‫ﻫﻪﺳﻪﻥ ۋە ﻫﯜﺳﻪﻳﯩﻨﻨﯩﯔ ﺑﻮۋﯨﺴﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻣﯘﺳﺘﺎﭘﺎﻏﺎ ﺳﺎﻻﻡ!‪.....‬‬

‫ﹶﺍﻟ ﹸﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱠﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﱠﹶﻤ ﹴﺪ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ ﺁﻟﹺ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹶﺻ ﹾﺤﺒﹺ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹶﺑﺎ ﹺﺭ ﹾﻙ ﹶﻭ ﹶﺳ ﱢﻠﻢ‬

‫ﺋﯘﻧﻰ ﺋﻪﺳﻠﻪﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﺗﻜﻪﻱ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭ‪ ،‬ﻛﯧﭽﯩﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﭼﻘﺎﻱ ﻳﻪﻧﻪ ﭘﻪﺭۋﺍﺯ ﻗﯩﻠﯩﭗ‬ ‫ﻛﻪﭘﺘﻪﺭﻟﻪﺭ‪.‬‬ ‫ﻫﺎ‪-‬ﻫﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﺎﺭﻻﺷﺴﯘﻥ‬ ‫ﺋﺎﻣﯩﻨﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﺋﺎﺧﺸﺎﻣﺪۇﺭ‪،‬‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﯖﻼﺭ ﺋﻪﻱ ﻓﺎﺗﯩﻬﻪﻟﻪﺭ‪ ،‬ﻳﺎﺳﯩﻨﻠﻪﺭ‪.‬‬

‫‪٣٢‬‬

‫ﺋﺎﻟﻼﻫﯩﻢ‪ ،‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﻰ ﺑﯩﺰﻧﻰ ﺑﯘ ﺋﯩﻘﺮﺍﺭﯨﻤﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺗﯩﺮﯨﻠﺪۈﺭﮔﯩﻦ!‬ ‫ﺋﺎﻣﯩﻴﻦ!‪...‬‬

‫‪ .٣٢‬ﺋﺎﺭﯨﻒ ﻧﯩﻬﺎﺕ ﺋﺎﺳﻴﺎ‪» :‬ﺩۇﺋﺎﻻﺭ ۋە ﺋﺎﻣﯩﻨﻠﻪﺭ«‪ ،‬ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻝ‪-١٩٧٣ ،‬ﻳﯩﻞ‪-١٢٢ ،‬ﺑﻪﺕ‪.‬‬

‫‪159‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫»ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﻪﺗﺘﻪ )ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭ ﻗﯩﻠﻐﯩﻨﻰ(‬ ‫ﻟﻪۋﻫﯘﻟﻤﻪﻫﭙﯘﺯﺩﺍ ﺳﺎﻗﻼﻧﻐﺎﻥ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪۇﺭ‪«.‬‬ ‫)ﺑﯘﺭۇﺝ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٢-٢١‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫‪160‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﻪﺭﻧﻰ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ‬ ‫ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﯧﺮﯨﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﺳﺘﻪﺳﻨﺎ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻥ‬ ‫ﺳﺎﻟﯩﻬ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺭەﻫﺒﻪﺭ ﻗﯩﻠﯩﭗ ۋەﺯﯨﭙﯩﻠﻪﻧﺪۈﺭﮔﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﺎﻟﯩﻬ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ۋەﻫﻴﻰ ﺋﯩﻨﺌﺎﻣﯩﻐﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻧﻠﯩﺮﻯ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﺩۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﯨﺘﺎ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪە ﻳﺎﺭﺩﯨﻤﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪۋەﺗﯩﺶ ﺋﯩﺸﻰ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﯧﻠﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻫﻪﻡ ﺗﻮﻧﺠﻰ ﺋﺎﺩەﻡ‬ ‫ﻫﻪﻣﺪە ﺗﻮﻧﺠﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻚ ﺋﯩﻠﻪ ۋەﺯﯨﭙﯩﻠﻪﻧﺪۈﺭۈﻟﮕﻪﻥ ﺷﻪﺧﺴﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﺑﻠﯩﻐﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﯘﭼﻰ ﺧﻪﻟﻖ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺯﺍﻣﺎﻥ ﭘﻪﺭﻗﻰ ﺋﯘﺯﺍﺭﻏﺎﻧﺴﯩﺮﻯ ﺑﻮﺯۇﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ‬ ‫ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﯩﻨﻰ ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺕ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﯩﻐﺎ ﺋﯘﻳﻐﯘﻥ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ‬ ‫ﺋﻪﻫﻜﺎﻣﻼﺭﻧﻰ ﻗﻮﺷﯘﺵ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻳﯧﯖﯩﺪﯨﻦ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﺎﺩﯨﺘﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﺋﺎﺩەﺕ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ‪ ،‬ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻐﯩﭽﻪ ﻣﯘﺷﯘ ﺗﻪﺭﯨﻘﯩﺪە ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﺎﻟﯩﻬ ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨﻨﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﻪۋەﺗﻜﻪﻧﺪە‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‪:‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻣﻪﻥ ﺩەﻳﺴﻪﻥ‪ ،‬ﺋﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰە ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ ﺑﺎﻕ ﻗﯧﻨﻰ! –‬ ‫‬‫ﺩەپ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻣﯘ ﺋﯚﺯﻯ ﻳﺎﺷﺎۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺷﯘ ﺯﺍﻣﺎﻧﻐﺎ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﺋﻪڭ ﺗﻪﺭەﻗﻘﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺳﺎﻫﻪﺩە ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻛﯜﭼﻰ ﻳﻪﺗﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﭘﻪۋﻗﯘﻟﺌﺎﺩﺩە ﺑﯩﺮ ﻫﺎﺩﯨﺴﻪ )ﻣﯚﺟﯩﺰە(ﻧﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ‪ .‬ﻗﻪﻟﺒﻰ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﻏﻪﭘﻠﻪﺕ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﻪﺧﺘﯩﻴﺎﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ‪:‬‬

‫‪161‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ‪ ،‬ﺳﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﺳﻪﻥ! – ﺩەپ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬‫ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻗﻪﻟﺐ ﺩۇﻧﻴﺎﺳﻰ ﻧﻪﭘﺴﺎﻧﯩﻲ ﺋﺎﺭﺯۇ‪-‬ﺋﯩﺴﺘﻪﻛﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻟﯘپ ﻗﺎﺭﯨﺪﺍپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻣﯚﺟﯩﺰە ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﻰ ﺳﯧﻬﯩﺮﮔﻪﺭ ﺩەپ ﺗﯚﻫﻤﻪﺕ ﭼﺎﭘﻼپ‬ ‫ﺩۈﺷﻤﻪﻧﻠﯩﺸﯩﺶ ﻳﻮﻟﯩﻨﻰ ﺗﯘﺗﻘﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﺩەۋﺭﻧﯩﯔ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﯩﻐﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ‪ ،‬ﺑﻪﺯﻯ‬ ‫ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﺑﯩﺮ ﺭﯨﺌﺎﻟﻠﯩﻘﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻳﺴﺎ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﺪﺍ ﺗﯩﺒﺒﯩﻲ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺗﻪﺭەﻗﻘﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﻪڭ ﻧﻮﭼﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﻛﯧﺴﻪﻟﻠﻪﺭﻧﻰ ﺩﺍۋﺍﻟﯩﻴﺎﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﯧﯟﯨﭙﻠﻪﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺗﯧﯟﯨﭙﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﯜﭼﻰ ﻳﻪﺗﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰە‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﺋﻪﻣﺎﻻﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﺯﯨﻨﻰ ﺋﯧﭽﯩﺶ‪،‬‬ ‫ﺋﯚﻟﯜﻛﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﯩﺮﯨﻠﺪۈﺭۈﺵ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﻰ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﺳﺎ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﺩەۋﺭﺩە ﺳﯧﻬﯩﺮﮔﻪﺭﻟﯩﻚ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺗﻪﺭەﻗﻘﻰ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺳﯧﻬﯩﺮﮔﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻟﺪۇﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻤﯘ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺑﯩﺮ ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﺪﺍ ﺑﻪﻻﻏﺎﺕ‪ ،‬ﻓﻪﺳﺎﻫﺎﺕ‪ ،‬ﺗﺎﻻﻗﺎﺕ‬ ‫)ﺩﯦﻜﻠﯩﻤﺎﺗﺴﯩﻴﻪ( ۋە ﺋﻪﺩەﺑﯩﻴﺎﺕ ﺭﺍۋﺍﺟﻼﻧﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﻫﻪۋەﺳﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ۋە‬ ‫ﻣﺎﺧﺘﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﻣﯘﺷﯘ ﺳﺎﻫﻪﺩە ﺗﺎﻻﻧﺘﻰ ﺑﺎﺭ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻨﯩﯔ ﻣﻪﻗﺴﯩﺪﻯ‬ ‫ﻛﯚﺭﮔﯜﭼﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻪﺳﯩﺮﻟﻪﻧﺪۈﺭۈﺵ ۋە ﻗﺎﻳﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﺪۇﺭۇﺵ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺳﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻥ ﻗﻪۋﻣﻠﻪﺭﺩﯨﻜﻰ‬ ‫ﺋﻪڭ ﻗﯘﺩﺭەﺗﻠﯩﻚ ۋە ﺋﯧﺘﯩﺒﺎﺭﻟﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯖﻤﯘ ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﻪﻣﻪﻟﮕﻪ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺋﻪڭ ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰە‬ ‫ﻫﯧﺴﺎﭘﻼﻧﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﻮﺧﺸﯩﺸﯩﻨﻰ ﻳﯧﺰﯨﭗ ﭼﯩﻘﺎﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﻰ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ۋە ﺋﻪﺑﻪﺩﯨﻲ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺷﺌﻪﻝ ﻛﻪﺑﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ‬ ‫ۋﺍﺳﺘﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺗﻪﻗﺪﯨﻢ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﻰ ﺑﻪﻻﻏﺎﺕ‬ ‫ۋە ﻓﻪﺳﺎﻫﺎﺗﻨﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺑﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ »ﺳﺎﺋﺎﺩەﺕ ﺋﻪﺳﺮﻯ« ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﺪۈﺭۈﺷﺘﯩﻜﻰ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻛﯜﭼﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ‬ ‫ﺋﯚﻣﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭۈﺷﺘﯩﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ ﻳﺎﻣﺎﻥ ﻧﯩﻴﻪﺗﻨﻰ ﻛﯚﯕﻠﯩﮕﻪ‬ ‫ﭘﯜﻛﯜپ ﻣﺎﯕﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺗﺎﺳﺎﺩﺩﯨﭙﯩﻲ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼپ‬ ‫ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﭼﺎﻗﻤﺎﻗﺘﻪﻙ ﺗﯩﺰ ﺳﯜﺭﺋﻪﺗﺘﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﯘﺗﯘﭘﺘﯩﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﯘﺗﯘﭘﻘﺎ ﺋﯚﺗﯜپ‬ ‫ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺗﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻥ‪ .‬ﻣﺎﻧﺎ ﺑﯘ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺗﯩﭙﯩﻚ ﻣﯩﺴﺎﻟﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺷﯘ ﺋﯧﺴﯩﻤﯩﺰﺩە ﺑﻮﻟﺴﯘﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭ ﺋﯘﻻﺭ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﺯﺍﻣﺎﻧﻐﯩﻼ‬

‫‪162‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺋﺎﺋﯩﺘﺘﯘﺭ‪ .‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﺗﯘ ۋەﺳﺴﻪﻻﻣﻨﯩﯔ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻜﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪،‬‬ ‫ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺯﺍﻣﺎﻥ ۋە ﻣﺎﻛﺎﻧﻐﺎ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﺋﯘ ﺋﯚﺯﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺳﺎﻻﻫﯩﻴﻪﺕ‪ ،‬ﻛﯜچ‪-‬ﻗﯘۋۋەﺕ ۋە ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯩﮕﻪ‬ ‫ۋە ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﯜﺳﺘﯜﻧﺪۇﺭ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻛﯚﺭۈﺷﻰ ﻛﯧﺮەﻙ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻪڭ ﭼﻮڭ ﻣﯚﺟﯩﺰە ﻫﯧﺴﺎﭘﻼﻧﻐﺎﻥ ۋە‬ ‫ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻧﻮﻗﺘﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪﯨﻤﯘ ﻣﯘﺋﻪﻳﻴﻪﻧﻠﻪﺷﺘﯜﺭۈﻟﯜپ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﯘﻻﺭ‪› :‬ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﺪﯨﻦ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﻳﺪۇ‹‬ ‫ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺋﯧﻴﺘﻘﯩﻨﻜﻰ‪ ،‬ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺩەﺭﮔﺎﻫﯩﺪﯨﺪۇﺭ )ﻣﯧﻨﯩﯔ ﻗﻮﻟﯘﻣﺪﺍ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﺳﺘﯘﺭ(‪ ،‬ﻣﻪﻥ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ﺋﺎﮔﺎﻫﻼﻧﺪۇﺭﻏﯘﭼﯩﻤﻪﻥ‪ .‬ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺳﺎﯕﺎ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ‬ ‫ﺗﯩﻼۋەﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﻰ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻤﯩﺰ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ )ﻣﯚﺟﯩﺰە ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ(‬ ‫ﻛﯘﭘﺎﻳﻪ ﻗﯩﻠﻤﯩﺪﯨﻤﯘ؟ ﺑﯘ ﻛﯩﺘﺎﺑﺘﺎ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ ﻗﻪۋﻡ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺷﻪﻙ‪-‬ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰ ﺭەﻫﻤﻪﺕ‬ ‫ۋە ۋەﺯ‪-‬ﻧﻪﺳﯩﻬﻪﺕ ﺑﺎﺭ‪) «.‬ﺋﻪﻧﻜﻪﺑﯘﺕ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٥١-٥٠‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬ ‫ۋەﻫﻴﯩﻨﻰ ﺗﻮﻧﺠﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﻪﺭەﺑﻠﻪﺭ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﯨﻦ ﺩەﻟﯩﻞ‪-‬ﭘﺎﻛﯩﺖ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﻳﯘﻗﺎﺭﯨﻘﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﻧﺎﺯﯨﻞ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﻪڭ ﭼﻮڭ ﺩەﻟﯩﻞ‪-‬ﺋﯩﺴﭙﺎﺕ ۋە ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻨﯩﯔ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻥ ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﮔﻪ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﯩﺪﺍﻳﯩﺘﯩﮕﻪ‬ ‫ﺳﻪۋەپ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰە ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‪ .‬ﻣﺎﯕﺎ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﯩﻨﯩﻤﯘ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫ﻛﻪﻻﻣﻰ ﺗﯜﺭﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﻪۋەﭘﺘﯩﻦ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﻰ‬ ‫ﺋﯜﻣﻤﯩﺘﯩﻤﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﯜﻣﻤﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺳﺎﻥ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﯚپ ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﻨﻰ ﺋﯜﻣﯩﺪ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ‪) «.‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺋﯩﺘﯩﺴﺎﻡ«‪١ ،‬؛ »ﻓﻪﺩﺍﺋﯩﻠﯜﻝ‪-‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ«‪١ ،‬؛ ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﺋﯩﻤﺎﻥ«‪(٢٧٩ ،‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﮕﻰ ﻛﯚﺭۈپ ﺑﯩﻠﮕﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰە ﺗﯜﺭﯨﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﯕﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ ﺋﻪﮔﯩﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﯚپ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪) .‬ﺳﯜﻳﯘﺗﻰ‪» :‬ﺋﻪﻝ‪-‬ﺋﯩﺘﻜﺎﻥ«‪-٤ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٣ ،‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﺩﯨﻦ ﭘﻪﺭﻗﻠﻪﻧﺪۈﺭۈﺩﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﺳﺎﺳﻠﯩﻖ‬ ‫ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﻪﻗﯩﻞ ۋە ﻣﯧﯖﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪڭ ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ۋە ﺋﻪڭ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ‬ ‫ﻛﯩﺘﺎپ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﻜﯩﻤﯘ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﯚپ ﺋﻪﻗﯩﻞ ۋە ﻣﯧﯖﻪ‬ ‫ﺳﺎﻫﻪﺳﯩﺪە ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ‪ .‬ﺩەﺭۋەﻗﻪ‪ ،‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﻣﯧﻬﺮﯨﺒﺎﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﺗﻪﻟﯩﻢ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﻰ ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺳﯚﺯﻟﻪﺷﻨﻰ‬ ‫ﺋﯚﮔﻪﺗﺘﻰ‪) «.‬ﺭﺍﻫﻤﺎﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤-١‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬

‫‪163‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺯﺍﻣﺎﻥ ۋە ﻣﺎﻛﺎﻧﻐﯩﻼ‬ ‫ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﯩﻤﯘ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺗﻮﻡ ﺗﻮﻡ ﻛﯩﺘﺎﭘﻼﺭ ﻗﻪﻟﻪﻣﮕﻪ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﻣﯩﺴﺎﻝ‪:‬‬ ‫ ﻣﻪﻛﻜﯩﺪە ﻗﯘﺭەﻳﺸﻠﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﻣﯚﺟﯩﺰە ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺸﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ‬‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻧﻼ ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﯩﮕﻪ ﺑﯚﻟﯜﻧﯜﺷﻰ‪،‬‬ ‫ ﺋﺎﺯ ﺗﺎﻣﺎﻕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﻗﻮﺭﺳﯩﻘﯩﻨﻰ ﺗﯘﻳﻐﯘﺯﻏﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪،‬‬‫ ﺑﺎﺭﻣﺎﻗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﺳﯘ ﭼﯩﻘﯩﺸﻰ ۋە ﺳﯘﺳﯩﺰ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺯﻭﺭ ﺑﯩﺮ ﻗﻮﺷﯘﻧﻨﯩﯔ ﺑﯘ‬‫ﺳﯘﺩﯨﻦ ﻗﺎﻧﻐﯘﺩەﻙ ﺋﯩﭽﯩﭗ‪ ،‬ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺳﯘ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﻪﯕﺮﻯ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﺸﻰ‪،‬‬ ‫ ﻳﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺩۈﺷﻤﻪﻥ ﺗﻪﺭەﭘﻜﻪ ﺋﺎﺗﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺳﯩﻘﯩﻢ ﺗﻮﭘﯩﻨﯩﯔ ﺩۈﺷﻤﻪﻥ‬‫ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻛﯚﺯﯨﮕﻪ ﺩەﻝ ﺗﯧﮕﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﯚﺭﻣﻪﺱ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍپ ﻗﯧﭽﯩﺸﯩﻐﺎ ﺳﻪۋەپ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ‪،‬‬ ‫ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻳﯚﻟﯩﻨﯩﭗ ﺗﯘﺭۇپ ﺧﯘﺗﺒﻪ ﺋﻮﻗﯘﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﯘﺭۇﻕ‬‫ﺧﻮﺭﻣﺎ ﻳﺎﻏﯩﭽﯩﺪﯨﻦ ﻳﺎﺳﺎﻟﻐﺎﻥ ﺗﯜۋﺭۈﻛﻨﯩﯔ ﻣﯘﻧﺒﻪﺭ ﻳﺎﺳﺎﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﭗ‬ ‫ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻫﻪﺳﺮەﺕ ﭼﯧﻜﯩﭗ ﻧﺎﻟﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ‪،‬‬ ‫ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻰ ﻛﯚﺭۈﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﯕﻼ ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﻨﯩﻤﯘ ﻛﯚﺭەﻟﯩﺸﻰ‪،‬‬‫ ﻛﯜﻧﺪۈﺯﻯ ﻳﻮﺭۇﻗﺘﺎ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﺪەﻙ ﻛﯧﭽﯩﺴﻰ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﺩﯨﻤﯘ ﻛﯚﺭەﻟﯩﺸﻰ‪،‬‬‫ ﻗﯘﻳﺎﺵ ۋە ﺋﺎﻱ ﻳﻮﺭۇﻗﯩﺪﺍ ﻣﺎﯕﻐﺎﻧﺪﺍ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﻛﯚﻟﻪﯕﮕﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻛﯚﺭۈﻧﻤﻪﺳﻠﯩﻜﻰ ‪...‬‬‫ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫‪٣٣‬‬

‫ﺋﻪڭ ﭼﻮڭ ﻣﯚﺟﯩﺰە‪ :‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ۋەﻫﻴﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺟﺎﻛﺎﻻپ‪،‬‬ ‫ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﯩﺴﻼﻣﻐﺎ ﺩەۋەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻧﻼ ﻣﻪﻛﻜﻪ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺗﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪،٣٤‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺳﯚﺯﻯ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺳﯚﺯﻯ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻛﻪﻟﺪﻯ‬ ‫‪ .٣٣‬ﺳﯜﻳﯘﺗﻰ‪» :‬ﺋﻪﻝ‪-‬ﻫﺎﺳﺎﺋﯩﺴﯘﻝ‪-‬ﻛﯜﺑﺮﺍ«‪ ،‬ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ‪ :‬ﻧﺎﺋﯩﻢ ﺋﻪﺭﺩﻭﮔﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻝ‪،‬‬ ‫‪-٢٠٠٣‬ﻳﯩﻞ‪-١٨٦ ،‬ﺑﻪﺕ‪.‬‬ ‫‪ .٣٤‬ﻣﯜﻟﻚ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٩‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬

‫‪164‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺩەپ ﺗﯘﺭۇۋﺍﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،٣٥‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﻪﺯﻯ ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﺳﺎﺭﺍڭ‪ ،‬ﺷﺎﺋﯩﺮ‪ ،‬ﻛﺎﻫﯩﻦ‪ ،‬ﺳﯧﻬﯩﺮﮔﻪﺭ‬ ‫‪٣٦‬‬ ‫ۋە ﺳﯧﻬﯩﺮﻟﻪﻧﮕﻪﻥ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺳﯚﺯﻟﻪپ ﺗﯚﻫﻤﻪﺕ ﭼﺎﭘﻠﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭﭼﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﻟﻐﺎﻧﭽﻰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﺗﯩﻞ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﺪﻯ‪ ٣٧.‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺟﯩﺒﺮﺍﺋﯩﻞ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ۋﺍﺳﺘﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻟﻪﻣﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﻯ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ‬ ‫‪٣٨‬‬ ‫ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨﻜﺎﺭﭼﯩﻼﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﻪﻧﺒﻪﺳﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑﯩﺖ‪-‬‬ ‫ﭼﯩﺖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﻳﻮﻝ ﺋﯩﺰﺩەﺷﻜﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ‬ ‫ﻗﻪۋﻣﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻗﯩﺴﺴﻪﻟﻪﺭ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼﭘﻼ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺗﻮﻗﯘپ‬ ‫ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﻳﺎﻟﻐﺎﻥ ﮔﻪپ ۋە ﻗﻪﺩﯨﻤﻘﻰ ﻗﻪۋﻣﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﭘﺴﺎﻧﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼپ ﻳﯧﺰﯨﯟﺍﻟﻐﺎﻥ ﺩەپ‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﻠﯩﺪﻯ‪ ٣٩.‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺑﯩﺮ ﭼﻪﺗﺌﻪﻟﻠﯩﻚ ﺋﯚﮔﻪﺗﻜﻪﻥ ﺩەپ‬ ‫ﺗﯘﺭﯨﯟﺍﻟﺪﻯ‪ .‬ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﯩﻠﻰ ﺳﺎپ ﺋﻪﺭەﭘﭽﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﻰ‬ ‫ﺗﯩﻠﻰ ﺋﻪﺭەﭘﭽﻪ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺑﯩﺮ ﭼﻪﺗﺌﻪﻟﻠﯩﻜﻨﯩﯔ ﻳﺎﺯﺩۇﺭﻏﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە‬ ‫ﻣﻪﻧﺘﯩﻘﺴﯩﺰﻟﯩﻘﻰ )ﺋﻪﻗﯩﻠﮕﻪ ﺳﯩﻐﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻰ(ﻧﻰ ﺋﻪﺳﻜﻪ ﺳﯧﻠﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯘ ﺋﯚﺳﻪﻙ ﮔﻪﭘﻠﻪﺭﻧﯩﻤﯘ‬ ‫‪٤٠‬‬ ‫ﻳﻮﻗﻘﺎ ﭼﯩﻘﺎﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨﻜﺎﺭﭼﯩﻼﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ‬ ‫ﺑﯘ ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻤﯘ ﻗﺎﻳﯩﻞ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ ﺋﯘﻻﺭ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﻖ ﮔﯧﭙﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﭗ‪ ٤١‬ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺯﯨﺖ ﭘﯩﻜﯩﺮﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﺋﺎﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭﭼﯩﻼﺭﻏﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﻪﺯﻯ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺝ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬‬ ‫ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺑﯩﯟﺍﺳﺘﻪ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺑﻪﺯﻯ ﺟﻪﻫﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﻣﯚﺟﯩﺰە ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ‬ ‫ﺋﯚﺯ ﻣﺎﻫﯩﻴﯩﺘﻰ ۋە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﯩﯔ ﺩەﻟﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪ .٣٥‬ﻣﯚﺋﻤﯩﻨﯘﻥ ﺳﯚﺭﯨﺴﻰ ‪-٣٨‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﻣﯜﺩەﺳﺴﯩﺮ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٥-٢٤‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬ ‫‪ .٣٦‬ﻳﯘﻧﯘﺱ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﻫﯩﺠﺮ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٦‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﺋﯩﺴﺮﺍ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤٧‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﻓﯘﺭﻗﺎﻥ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٨‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﺳﺎﻓﻔﺎﺕ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣٦‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﺳﺎﺩ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﺩۇﺧﺎﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٤‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﺗﯘﺭ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣٠-٢٩‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ؛ ﻗﻪﻟﻪﻡ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٥١‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬ ‫‪ .٣٧‬ﻫﻪﻗﻘﻪ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤٢-٤١‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ؛ ﺗﻪﻛﯟﯨﺮ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٥‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﺷﯘﺋﻪﺭﺍ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢١١-٢١٠‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬ ‫‪ .٣٨‬ﺑﻪﻗﻪﺭە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٩٧‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﺷﯘﺋﻪﺭﺍ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٩٤-١٩٢‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ؛ ﺗﺎﻫﺎ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛‬ ‫ﺳﻪﺟﺪە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ۋﺍﻗﯩﺌﻪ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٨٠‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬ ‫‪ .٣٩‬ﻓﯘﺭﻗﺎﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٥-٤‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬ ‫‪ .٤٠‬ﻧﻪﻫﻞ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٠٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﺷﯘﺋﻪﺭﺍ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢١١-٢١٠‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬ ‫‪ .٤١‬ﺋﻪﻧﺒﯩﻴﺎ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٥‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﺳﯘﺋﺎﺕ ﻳﯩﻠﺪﯨﺮﯨﻢ‪» :‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ«‪» ،‬ﺩﯨﻴﺎﻧﻪﺕ ﺋﯩﺴﻼﻡ‬ ‫ﺋﯧﻨﺴﯩﻜﻠﻮﭘﯧﺪﯨﻴﯩﺴﻰ«‪-٢٦ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪-٣٩٣ ،‬ﺑﻪﺕ‪.‬‬

‫‪165‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺋﺎﻟﯩﻲ ﻣﺎﻗﺎﻣﻐﺎ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﺎﻻﻏﻪﺕ‪ ،‬ﻫﯚﻛﯜﻡ ﻗﻮﻳﯘﺵ‬ ‫)ﺗﻪﺷﺮﻯ( ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﯩﺘﻰ ۋە ﺑﯩﻠﺪۈﺭﮔﻪﻥ ﻏﻪﻳﺐ ﺧﻪۋەﺭﻟﯩﺮﻯ ﻛﻪﺑﻰ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﻮﻧﯩﯔ ﺋﻮﺧﺸﯩﺸﯩﻨﻰ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭۈﺷﻜﻪ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻜﯩﺪەﻙ ﺟﯜﻣﻠﯩﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫‪٤٢‬‬ ‫ﺳﯚﺯﻟﻪﺷﻜﻪ ﺋﺎﺟﯩﺰﺩۇﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻤﯘ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰە ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﯚﺭۈﻧﻤﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨﻜﺎﺭﭼﯩﻼﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺗﻪﺭەﭘﯩﺪﯨﻦ ﺗﻮﻗﯘپ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ ﺗﺎﻣﺎﻣﻪﻥ ﺋﺎﺳﺎﺳﺴﯩﺰ ﭘﯩﻜﯩﺮﻟﯩﺮﯨﺪە ﭼﯩﯔ ﺗﯘﺭۇﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﺯﺍﭘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﺎﺷﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﻪﺳﻠﯩﺪە ﺋﯘﻻﺭ ﻛﯚﯕﻠﯩﺪە ﺋﯧﻨﯩﻖ‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﺪۇﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯘ ﻣﯚﺟﯩﺰە ﻛﯩﺘﺎپ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﮕﻪ ﻧﺎﺯﯨﻞ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ۋەﻫﻴﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯘ ﻳﯧﺘﯩﻢ ۋە‬ ‫ﺳﺎۋﺍﺗﺴﯩﺰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﺩەﺭﺱ ﺋﺎﻟﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﺯﻯ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺯۇﻟﯘﻡ ۋە ﺟﺎﻫﺎﻟﻪﺕ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻗﯩﺪﯨﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﺪۈﺭۈﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻏﻪﻳﺐ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﺎﻧﻰ ۋە ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﻣﻪﻛﺘﯩﯟﯨﻨﯩﯔ ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﻰ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﯩﺮﯨﻖ ﻳﯧﺸﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺑﯘﺭۇﻟﯘﺵ ﻧﻮﻗﺘﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺟﺎﻫﺎﻟﻪﺕ ﻗﺎﭘﻠﯩﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﻗﯩﺮﯨﻖ ﻳﯩﻞ ﻳﺎﺷﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻛﯧﻴﯩﻨﭽﻪ‬ ‫ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻟﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻛﯚپ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﺧﻪﻟﻘﯩﮕﻪ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ‬ ‫ﻣﻪﺟﻬﯘﻝ ﺋﯘﻗﯘﻣﻼﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﯧﭽﻜﯩﻢ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺩۆﻟﻪﺕ ﺋﻪﺭﺑﺎﺑﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺑﻠﯩﻐﭽﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ۋﺍﺋﯩﺰ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﺪە ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺑﯩﺮ ﻗﯘﻣﺎﻧﺪﺍﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺳﯚﺯ ﺋﯧﭽﯩﺶ ﺋﯘﻳﺎﻗﺘﺎ ﺗﯘﺭﺳﯘﻥ‪ ،‬ﻫﯧﭻ ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﺎ ﺋﺎﺩەﺗﺘﯩﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﻤﯘ‬ ‫ﻫﯧﭽﻜﯩﻤﻨﯩﯔ ﺧﯩﻴﺎﻟﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯚﺗﻤﯜﺷﺘﯩﻜﻰ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ۋە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ‪ ،‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﻰ‪،‬‬ ‫ﺟﻪﻧﻨﻪﺕ ۋە ﺟﻪﻫﻪﻧﻨﻪﻡ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﮔﻪپ‪-‬ﺳﯚﺯ ﻗﯩﻠﻐﯩﻨﯩﻨﻰ ﻫﯧﭽﻜﯩﻢ ﺋﺎﯕﻠﯩﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ۋە ﺋﻪﺧﻼﻗﻠﯩﻖ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻳﺎﺷﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﻟﯩﻤﺎﺗﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﻫﯩﺮﺍ ﻏﺎﺭﯨﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﻘﺎﻥ ﭼﯧﻐﯩﺪﺍ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺗﻪﺑﻠﯩﻐﻨﻰ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻥ ﭼﯧﻐﯩﺪﺍ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺋﻪﺭەﺑﯩﺴﺘﺎﻥ ﻗﻮﺭﻗﺘﻰ ۋە ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪۋﻗﯘﻟﺌﺎﺩﺩە ﺑﺎﻻﻏﯩﺘﻰ )ﺗﻪﺑﻠﯩﻐﻰ( ۋە ﺧﯩﺘﺎﺑﻰ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺷﯧﺌﯩﺮ‪ ،‬ﺋﻪﺩەﺑﯩﻴﺎﺕ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﻻﻏﻪﺕ )ﻧﻮﺗﯘﻕ( ۋە ﭘﺎﺳﺎﻫﻪﺕ ﻣﯘﺳﺎﺑﯩﻘﯩﻠﯩﺮﻯ ﺗﯘﻳﯘﻗﺴﯩﺰ ﺗﻮﺧﺘﺎپ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺷﺎﺋﯩﺮ ﻣﯘﺳﺎﺑﯩﻘﯩﺪە ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ﺷﯧﺌﺮﯨﻨﻰ ﻛﻪﺑﯩﻨﯩﯔ ﺗﯧﻤﯩﻐﺎ‬ ‫ﺋﯧﺴﯩﭗ ﻗﯘﻳﺎﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﭗ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﻧﺌﻪﻧﻪ ﺗﺎﺭﯨﺨﻘﺎ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫‪ .٤٢‬ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﻪﺋﯩﺪ ﺭﺍﻣﺎﺯﺍﻥ ﺋﻪﻝ‪-‬ﺑﯘﺗﻰ‪» :‬ﻣﯩﻦ ﺭﺍۋﺍﺋﻰ‪-‬ﺋﯩﻞ‪-‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ«‪ ،‬ﺑﯧﻴﺮۇﺕ‪-١٩٩٦ ،‬ﻳﯩﻞ‪،‬‬ ‫‪-١٢٥‬ﺑﻪﺕ‪.‬‬

‫‪166‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ ‬ ‫ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻦ ﺧﻪۋەﺭﺳﯩﺰ ﻗﺎﻻﻕ ﺑﯩﺮ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﭼﻮڭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺳﺎۋﺍﺗﺴﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻡ‬ ‫ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﺋﯩﻠﯩﻢ ۋە ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ ﺋﯘ ﺩەۋﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻫﺎڭ‪-‬ﺗﺎڭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪەﻙ‪،‬‬ ‫ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﻫﺎﻟﻘﯩﭗ ﺋﯚﺗﻜﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰە ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﻛﯚﺯ‬ ‫ﺋﺎﻟﺪﯨﻤﯩﺰﺩﺍ ﻛﯚﺭۈﻧﯜپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺕ ﺷﯘﻛﻰ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺋﯚﺗﻤﯜﺷﺘﯩﻜﻰ‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﻫﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ‪ ،‬ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﺪە ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭﮔﻪ ﻗﻪﺩەﺭ‬ ‫ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ۋە ﭘﻪﻧﻨﯩﻲ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻨﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ١٤٠٠ ،‬ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﯘﻳﺎﻥ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺑﯘ ﺑﺎﻳﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺸﺎﺭەﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﺯﯨﺖ ﻫﯩﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺶ ﻛﯚﺭۈﻟﻤﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺩۇﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ ﻗﺎﻣﯘﺳﻠﯩﺮﻯ ﻫﯩﺴﺎﭘﻼﻧﻐﺎﻥ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﻛﯩﺘﺎﺑﻼﺭ‬ ‫ﻫﻪﺭ ﻳﯩﻠﻰ ﻳﯧﯖﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻗﻮﺷﯘﻣﭽﻪ ﺟﯩﻠﺪ ﻧﻪﺷﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻛﻪﻣﭽﯩﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﺗﻮﻟﯘﻗﻼپ ﻛﻪﻟﻤﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪە ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫ﺧﻪﻟﯩﭙﯩﺴﻰ )ۋەﻛﯩﻠﻰ( ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻲ ﻫﻪﺭﯨﻜﯩﺘﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪڭ ﺩﺍﯕﻠﯩﻖ ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺋﯚﻣﯜﺭ ﺑﻮﻳﻰ ﺟﺎﭘﺎﻟﯩﻖ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﭗ‪ ،‬ﻣﺎﺩﺩﯨﻲ ۋە ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﺩۇﻧﻴﺎ‬ ‫ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﻣﻮﻝ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﻪ ﺗﻮﭘﻠﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﺎﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲ‪،‬‬ ‫ﻣﻪﺩەﻧﯩﻲ ۋە ﺋﯩﻘﺘﯩﺴﺎﺩﯨﻲ ﺗﻪﺷﻜﯩﻼﺕ‪ ،‬ﻫﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ۋە ﺧﻪﻟﻘﺌﺎﺭﺍ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ‬ ‫ﺋﻪڭ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﻗﺎﺋﯩﺪە‪-‬ﭘﯩﺮﯨﻨﺴﯩﭙﻼﺭﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻴﻪ ۋە ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻲ ﺑﯩﻠﯩﻢ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻲ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺴﯩﺮﻯ »ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩﯨﻴﻴﻪ« )ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩﻧﯩﯔ ﻫﻪﻗﯩﻘﯩﺘﻰ(ﻧﯩﻤﯘ ﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ‬ ‫ﭼﯜﺷﯩﻨﻪﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬

‫‪ .١‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺩۇﺋﯩﻠﻐﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﺸﻰ‬ ‫ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰە ﻛﯩﺘﺎپ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭﭼﯩﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﻣﯘﺳﺎﺑﯩﻘﯩﮕﻪ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﺶ )ﺗﻪﻫﺎﺩﺩﻯ( ﺋﯘﺳﯘﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻧﻤﯘ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻠﯩﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭﭼﯩﻼﺭﻧﻰ ﺩۇﺋﯩﻠﻐﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﺸﻰ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺗﻮﻳﯘﻗﺴﯩﺰ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ‬ ‫ﻗﺎﻟﺪۇﺭﻣﺎﺳﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﻛﯜﭼﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻟﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﯟﯦﻠﯩﺸﻘﺎ ﻣﯚﻫﻠﻪﺕ‪ ،‬ﭘﯘﺭﺳﻪﺕ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﯚﺕ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﺘﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺑﯩﺮ ﺳﯚﺯﻧﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﺷﻘﺎ ﻛﯜﭼﯩﻨﯩﯔ ﻗﯩﻠﭽﯩﻠﯩﻚ ﻳﻪﺗﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯧﻨﯩﻖ‬ ‫ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫‪ .١‬ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﺘﺎ ﻣﯜﺷﺮﯨﻜﻼﺭﺩﯨﻦ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺘﺎپ‬ ‫ﻛﻪﻟﺘﯜﺭۈﺵ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪:‬‬

‫‪167‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫»ﺋﯧﻴﺘﻘﯩﻨﻜﻰ‪› ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ )ﺋﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻛﯩﺘﺎﺏ ﺳﯧﻬﯩﺮﺩۇﺭ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺳﯚﺯۈﯕﻼﺭﺩﺍ( ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻞ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﯕﻼﺭ‪ ،‬ﺋﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻛﯩﺘﺎﺑﻘﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺘﺎﺏ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭۈپ ﺑﯧﻘﯩﯖﻼﺭ‪ ،‬ﻣﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻪﮔﯩﺸﻪﻱ‹« )ﻗﻪﺳﻪﺱ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤٩‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫»ﺋﯧﻴﺘﻘﯩﻨﻜﻰ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ‪ ،‬ﺟﯩﻨﻼﺭ ﺑﯘ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﻮﺧﺸﯩﺸﯩﻨﻰ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ‬ ‫ﻛﻪﻟﺘﯜﺭۈﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﯩﻐﯩﻠﯩﭗ ﺑﯩﺮ ‪ -‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﻳﺎﺭﺩەﻣﻠﻪﺷﻜﻪﻥ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﺩﯨﻤﯘ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺸﯩﯩﻨﻰ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭەﻟﻤﻪﻳﺪۇ‪) «.‬ﺋﯩﺴﺮﺍ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٨٨‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫»ﺋﯧﻴﺘﻘﯩﻨﻜﻰ‪) ،‬ﺑﯘ ﺳﯚﺯۈﯕﻼﺭﺩﺍ( ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻞ ﺑﻮﻟﺴﺎﯕﻼﺭ ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﺪﯨﻦ ﻏﻪﻳﺮﻯ‬ ‫ﭼﺎﻗﯩﺮﺍﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻜﻰ ﻛﯩﺸﯩﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻧﻰ )ﻳﺎﺭﺩەﻣﮕﻪ( ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﭗ‪) ،‬ﭘﺎﺳﺎﻫﻪﺕ ۋە ﺑﺎﻻﻏﻪﺕ‬ ‫ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻦ( ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﯩﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﻮﻥ ﺳﯜﺭﯨﻨﻰ ﺋﯩﺠﺎﺩ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯧﻘﯩﯖﻼﺭ‪) «.‬ﺗﯘﺭ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫‪ .٢‬ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﻮﺧﺸﯩﺸﯩﻨﻰ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭۈﺷﻜﻪ ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﺘﺎ ﺳﺎﻫﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﺗﺎﺭﺍﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻨﻜﺎﺭﭼﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﺳﺎﻧﻼﺷﺘﯘﺭۇﻟﯘپ‪،‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺳﯜﺭﯨﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺋﻮﻥ ﺳﯜﺭە ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﺷﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻛﻜﯩﺪە‬ ‫ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻫﯘﺩ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﯧﻴﺘﻘﯩﻨﻜﻰ‪) ،‬ﺑﯘ ﺳﯜﺯۈﯕﻼﺭﺩﺍ( ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻞ ﺑﻮﻟﺴﺎﯕﻼﺭ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﺪﯨﻦ ﻏﻪﻳﺮﻯ‬ ‫ﭼﺎﻗﯩﺮﺍﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻜﻰ ﻛﯩﺸﯩﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻧﻰ )ﻳﺎﺭﺩەﻣﮕﻪ( ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﭗ‪) ،‬ﭘﺎﺳﺎﻫﻪﺕ ۋە ﺑﺎﻻﻏﻪﺕ‬ ‫ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻦ( ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﯩﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﻮﻥ ﺳﯜﺭﯨﻨﻰ ﺋﯩﺠﺎﺩ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯧﻘﯩﯖﻼﺭ‪) «.‬ﻫﯘﺩ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭﭼﯩﻼﺭ ﺑﯘ ﺩەۋەﺗﻜﯩﻤﯘ ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺟﺎۋﺍپ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﺍﻟﻤﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪ .٣‬ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﺘﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻫﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺗﻮﻗﯘپ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻠﻐﺎﻥ‬ ‫ﺳﯚﺯ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﻜﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻪﻣﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺭەﺑﺒﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪە ﺷﯜﺑﻬﻪ ﻳﻮﻗﻠﯘﻗﻰ‬ ‫ﻣﯘﺋﻪﻳﻴﻪﻧﻠﻪﺷﺘﯜﺭۈﻟﺪﻯ ۋە ﺋﯩﻨﻜﺎﺭﭼﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﺎﻳﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﻮﻥ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭۈپ ﺑﯧﻘﯩﺸﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﺋﯘﻻﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﯚﺯﻯ ﺗﻮﻗﯘپ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺩﯦﻴﯩﺸﻪﻣﺪۇ؟ ﺋﯧﻴﺘﻘﯩﻨﻜﻰ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ‬ ‫)ﺑﯘ ﺳﯚﺯۈﯕﻼﺭﺩﺍ( ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻞ ﺑﻮﻟﺴﺎﯕﻼﺭ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ )ﻳﺎﺭﺩەﻣﮕﻪ( ﭼﺎﻗﯩﺮﺍﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻜﻰ‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻧﻰ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﭗ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺑﯩﺮ ﺳﯜﺭﯨﻨﻰ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭۈپ ﺑﯧﻘﯩﯖﻼﺭ«‪.‬‬ ‫)ﻳﯘﻧﯘﺱ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣٨‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫‪ .٤‬ﺋﯩﻨﻜﺎﺭﭼﯩﻼﺭ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺟﺎۋﺍپ ﺑﯧﺮەﻟﻤﯩﮕﻪﻧﺪە‪ ،‬ﺗﯚﺗﯩﻨﭽﻰ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﺘﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﯩﮕﻪ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﯩﺴﯩﻤﯘ ﺋﺎﺯﯨﺮﺍﻕ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺳﯚﺯ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ‬ ‫ﻗﻮﻳﯘﺷﻘﺎ ﺩەۋەﺕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪:‬‬

‫‪168‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫»ﺋﻪﮔﻪﺭ )ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﯘﻧﻰ ﺗﻮﻗﯘﺩﻯ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺳﯚﺯۈﯕﻼﺭﺩﺍ( ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻞ ﺑﻮﻟﺴﺎﯕﻼﺭ‪،‬‬ ‫)ﺗﯜﺯۈﻟﯜﺷﺘﻪ‪ ،‬ﮔﯜﺯەﻟﻠﯩﻜﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺎﻧﺪﺍ( ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺳﯚﺯﻧﻰ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭۈپ‬ ‫ﺑﯧﻘﯩﯖﻼﺭ‪) «.‬ﺑﻪﻗﻪﺭە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﻏﺎ ﺩەﺳﻠﻪﭘﺘﻪ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺋﻮﺧﺸﯩﺸﯩﻨﻰ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭۈﺵ ﺗﻪﻛﻠﯩﭗ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﺩۇﺋﯩﻠﻐﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﺶ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﻪڭ ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﺪﺍ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﯩﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺧﺎﻟﯩﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺳﯚﺯﻧﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﺷﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫)ﺩﺭﺍﺯ‪» :‬ﻧﻪﺑﻪ«‪-٨٤ ،‬ﺑﻪﺕ(‬

‫ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﻗﯧﺘﯩﻤﻘﻰ ﺩۇﺋﯩﻠﻐﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﺸﻨﯩﯔ ﺩﺍۋﺍﻣﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ‪ ٤٣‬ﺋﯩﻨﻜﺎﺭﭼﯩﻼﺭ‬ ‫ﺋﺎﮔﺎﻫﻼﻧﺪۇﺭۇﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﯩﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺳﯚﺯﻧﻰ ﻫﯧﭽﻘﺎﭼﺎﻥ‬ ‫ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﺎﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﺷﯘﯕﺎ ﺋﯩﺴﻴﺎﻧﺪﯨﻦ ۋﺍﺯ ﻛﯧﭽﯩﭗ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺋﺎﺯﺍﭘﺘﯩﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﯘﺷﻘﺎ‬ ‫ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﺸﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪڭ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺧﻪۋەﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﯩﻜﻰ » َﻭﻟَ ْﻦ َﺗ ْﻔ َﻌ ُﻠﻮﺍ‪...‬ﺋﻪﺳﻼ ﻗﯩﻼﻟﻤﺎﻳﺴﯩﻠﻪﺭ« ﺋﯩﺒﺎﺭﯨﺴﻰ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻣﻠﯩﻚ‬ ‫ۋە ﻗﻪﺗﺌﯩﻠﯩﻚ ﺗﯘﻳﻐﯘﺳﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﻤﻪﻛﺘﻪ‪ ،‬ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻛﻪﺳﻜﯩﻦ ﻫﯚﻛﯜﻣﻨﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ‬ ‫ﺋﯩﻠﻤﻰ ۋە ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﻰ ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ‪ ،‬ﺋﻪﻳﯩﭗ‪-‬ﻧﻮﻗﺴﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﭘﺎﻙ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺯﺍﺕ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻼ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺮﺍﻻﻳﺪۇ‪ .‬ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻫﯧﭽﻜﯩﻢ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻐﺎ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﻏﻪﻳﺐ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫)ﺑﯩﻠﮕﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ( ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﻛﻪﺳﻜﯩﻦ ﻫﯚﻛﯜﻡ ۋە ﻗﻪﺗﺌﻰ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﺎﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨﻜﺎﺭﭼﯩﻼﺭ ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻼﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺳﯚﺯﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﯚﺯﻟﻪﺭ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭻ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﯚﺗﯜپ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺋﯚﭼﻤﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﺎﺷﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩﺮﺍﻕ ﻫﯧﭽﻨﯧﻤﻪ‬ ‫ﻗﯩﻼﻟﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﺗﻪﺭەپ‪-‬ﺗﻪﺭەﭘﻜﻪ ﺗﺎﺭﻗﺎﻟﺪﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﯩﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺑﯩﺮەﺭ‬ ‫ﺳﯚﺯ ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺋﺎﻳﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﯩﻠﺪﯨﻦ ﺗﯩﻠﻐﺎ‪ ،‬ﺋﯘﭘﯘﻗﺘﯩﻦ ﺋﯘﭘﯘﻗﻘﺎ ﺗﻮﺷﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻘﻰ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ﺑﻮﻟﺪﻯ‬ ‫ۋە ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺗﯩﻠﻰ ﻣﯚﻫﯜﺭﻟﻪﻧﺪﻯ‪) .‬ﺭﺍﻓﯩﺌﻰ‪» :‬ﺋﯩﺠﺎﺯ«‪-١٤٢ ،‬ﺑﻪﺕ(‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺳﯘﺋﺎﻟﻐﺎ ﺟﺎۋﺍپ‬ ‫ﺑﯧﺮەﻟﯩﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻚ ﺩەۋﺍﺳﯩﻨﻰ ﺑﯩﻜﺎﺭ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺋﺎﺷﻘﯘﻥ ﺋﯩﺮﺍﺩﯨﺴﻰ ﺳﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ ﻗﻮﻟﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯩﺸﻨﯩﯔ‬ ‫ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﺎﻗﻘﺎﻥ‪ ،‬ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﺴﺎ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯘﻧﻰ ﺋﻪﻣﻪﻟﮕﻪ ﺋﺎﺷﯘﺭۇﺷﻘﺎ ﺋﻮﺭۇﻧﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪) .‬ﺳﺎﺑﯘﻧﯩﻲ‪» :‬ﻣﺎﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻴﻴﻪ ﺋﺎﻗﺎﺋﯩﺪﻯ«‪-٤٧ ،‬ﺑﻪﺕ‪(١١٣ ،‬‬ ‫‪ .٤٣‬ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﺴﺎ ﻛﯚﺭﮔﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇﻛﻰ‪ ،‬ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻫﻪﺭ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺧﺎﻟﯩﺴﺎ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻼﺭﺩﯨﻦ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﺋﺎﻟﺴﯩﻤﯘ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭۈﺵ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺳﯚﺯﻯ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﻪﺳﻜﯩﻦ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ‪.‬‬

‫‪169‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﻪﺩەﺑﯩﻴﺎﺕ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﻛﯚﺭﮔﻪﺯﻣﯩﻠﯩﺮﯨﺪە ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻪﺱ‪-‬ﺑﻪﺳﺘﻪ‬ ‫ﻣﯘﺳﺎﺑﯩﻘﯩﻠﻪﺷﻜﻪﻥ ﺑﯘ ﻗﯘﺩﺭەﺗﻠﯩﻚ ﺷﺎﺋﯩﺮ‪-‬ﻳﺎﺯﻏﯘﭼﯩﻼﺭ ﺑﯩﺮﻟﯩﺸﯩﭗ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﯩﮕﻪ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮەﺭ ﺳﯚﺯ ﺳﯚﺯﻟﻪﺷﻜﻪ‪ ،‬ﻳﯧﺰﯨﺸﻘﺎ ﺟﯜﺭﺋﻪﺕ ﻗﯩﻼﻟﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻫﻪﻕ‪،‬‬ ‫ﺭﺍﺳﺖ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﯚﯕﻠﯩﺪە ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻧﻪﭘﺴﺎﻧﯩﻲ ﻫﺎﻛﺎۋۇﺭﻟﯘﻗﻰ‬ ‫ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﯩﺪﯨﻦ ﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺩۇﺋﯩﻠﻐﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﺸﯩﻐﺎ ﺟﺎۋﺍپ ﺑﯧﺮەﻟﻤﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﻳﺎﻟﻐﺎﻧﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺶ‪ ،‬ﻛﯜﺷﻜﯜﺭﺗﯜﺵ‪ ،‬ﻫﺎﻗﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ۋە ﺗﯚﻫﻤﻪﺕ ﭼﺎﭘﻼﺵ‬ ‫ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﻫﯚﺟﯘﻣﭽﻰ ﭘﯘﺯﯨﺘﺴﯩﻴﻪ ﺗﯘﺗﺘﻰ‪:‬‬ ‫»›ﺑﯘ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯚﮔﯩﻨﯩﻠﮕﻪﻥ ﺳﯧﻬﯩﺮﺩۇﺭ‪ ،‬ﺑﯘ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺳﯚﺯﯨﺪۇﺭ‹ ﺩﯦﺪﻯ‪،٤٤«.‬‬ ‫»)ﺋﯘﻻﺭ( ﺑﯩﺮەﺭ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﻼ )ﺋﯩﻤﺎﻧﺪﯨﻦ( ﻳﯜﺯ ﺋﯚﺭۈپ‪ ،‬ﺑﯘ ›ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷﻘﯘﭼﻰ‬ ‫ﺳﯧﻬﯩﺮﺩۇﺭ‹ ﺩﯦﻴﯩﺸﯩﺪۇ‪،٤٥«.‬‬ ‫»ﺑﯘ )ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ( ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯘ )ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ( ﺋﯚﺯﻯ ﺗﻮﻗﯘﻏﺎﻥ ﻳﺎﻟﻐﺎﻧﺪۇﺭ‪،٤٦«...‬‬ ‫»‪...‬ﺑﯘ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯘﺭۇﻧﻘﯩﻼﺭﺩﯨﻦ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﻪﭘﺴﺎﻧﯩﻠﻪﺭﺩۇﺭ‪ ٤٧«...‬ﺩﯦﮕﻪﻧﺪەﻙ‬ ‫ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻜﻪ ﺧﯩﻼپ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺑﯩﻤﻪﻧﯩﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ۋە ﻛﺎﻟﻠﯩﺴﻰ ﺯﯨﺪﺩﯨﻴﻪﺗﻜﻪ ﺗﻮﻟﯘپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﺰ ﺗﯚﻫﻤﻪﺕ ﭼﺎﭘﻼﺵ ﺋﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺷﻐﯘﻝ ﺑﻮﻟﯘﺷﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪڭ ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﺪﺍ‪:‬‬ ‫»‪...‬ﺑﯘ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ ﻗﯘﻻﻕ ﺳﺎﻟﻤﺎﯕﻼﺭ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩﺸﺘﯘﺭﯨﯟﯦﺘﯩﯖﻼﺭ‪ ،‬ﺳﯩﻠﻪﺭ ﻏﻪﻟﯩﺒﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﯖﻼﺭ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪ ٤٨«.‬ﺩﯦﻴﯩﺸﯩﭗ‪ ،‬ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭ ﻗﯩﻠﺴﺎ ﻗﯩﻠﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺋﻪﺳﻠﯩﺪە‬ ‫ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻗﯘﺩﺭەﺕ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺗﺎﻣﺎﻣﻪﻥ ﻣﻪﻏﻠﯘپ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺩۇﺋﯩﻠﻐﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﺸﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﻤﯩﺰﻏﺎ ﻗﻪﺩەﺭ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭﭼﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻏﻪﻣﮕﻪ‬ ‫ﭼﯚﻛﯜﺷﻰ ۋە ﺋﺎﺟﯩﺰ ﻗﯧﻠﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﻪﻧﺪﻯ‪ ،‬ﺋﯩﻨﻜﺎﺭﭼﯩﻼﺭ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺳﯜﺭﯨﻠﯩﺮﯨﮕﻪ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮەﺭ ﺳﯜﺭە ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭەﻟﻤﯩﺪﻯ‪ ١٤٠٠ .‬ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﺑﯘﻳﺎﻥ ﺑﯘ ﺩەۋەﺗﻜﻪ‬ ‫ﺟﺎۋﺍپ ﻛﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻧﺪەﻙ‪ ،‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﻪ ﻗﻪﺩەﺭﻣﯘ ﻛﻪﻟﻤﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺗﯩﻞ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻜﻰ‬ ‫ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﻰ ﺋﻪﺑﻪﺩﯨﻲ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﺸﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﮔﯩﭽﻪ ﺗﻪﺳﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﯘﻗﺎﺗﻤﺎﻱ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﻯ ﻛﯩﺘﺎپ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪە ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺷﻪﻙ‪-‬ﺷﯜﺑﻬﻪ ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩﺸﻰ‬ ‫‪ .٤٤‬ﻣﯜﺩەﺳﺴﯩﺮ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ‪.‬‬ ‫‪ .٤٥‬ﻗﻪﻣﻪﺭ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢‬ﺋﺎﻳﻪﺕ‪.‬‬ ‫‪ .٤٦‬ﻓﯘﺭﻗﺎﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ‪.‬‬ ‫‪ .٤٧‬ﺋﻪﻧﺌﺎﻡ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٥‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﺋﻪﻧﻔﺎﻝ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣١‬ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ‪.‬‬ ‫‪ .٤٨‬ﻓﯘﺳﺴﯩﻠﻪﺕ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٦‬ﺋﺎﻳﻪﺕ‪.‬‬

‫‪170‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﯚپ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ‬ ‫ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﯨﻦ ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﻤﯘ ﺗﻪﻗﻠﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﯧﺰﯨﭗ‬ ‫ﺑﺎﻗﻘﺎﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﻳﻮﻕ‪ .‬ﺑﯘﻧﻰ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﺎﻗﻘﺎﻧﻼﺭ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺭەﺯﯨﻞ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻛﯜﻟﻜﯩﻠﯩﻚ ﻫﺎﻟﻐﺎ ﭼﯜﺷﯜپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ‪.‬ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﻛﯜﻟﺪۈﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﻮﻣﯩﺪﯨﻴﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻫﺎﻣﺎﻗﻪﺗﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ‪ .‬ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺪە ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﺋﯘﻧﺘﯘﻟﻐﯘﺳﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﻧﯘﻣﯘﺱ ﺋﯩﺸﻨﻰ ﻳﯜﺩۈۋﺍﻟﻐﺎﻥ‬ ‫‪٤٩‬‬ ‫ﺧﺎﻻﺱ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺩۇﺋﯩﻠﻐﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﺸﯩﺪﯨﻜﻰ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺟﻪﻫﻪﺕ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‪:‬‬ ‫ﺑﻪﺯﻯ ﺳﯜﺭﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﺪﺍ »ﺋﻪﻟﯩﻒ‪ ،‬ﻻﻡ‪ ،‬ﻣﯩﻢ؛ ﺋﻪﻟﯩﻒ‪ ،‬ﻻﻡ‪ ،‬ﺭﺍ؛ ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﯩﻢ؛ ﻳﺎ‪-‬ﺳﯩﻦ«‬ ‫ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ »ﻫﯘﺭۇﻓﻰ ﻣﯘﻗﺎﺗﺘﺎ« )ﻛﻪﺳﻤﻪ ﻫﻪﺭﭘﻠﻪﺭ( ﺩەپ ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﻪﺯﻯ ﻫﻪﺭﭘﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ ﺑﻮﻟﯘپ‪،‬‬ ‫ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﺷﯘ ﺳﯜﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻪﺷﻜﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﻣﯘﺗﻪﺷﺎﺑﯩﻬ ‪٥٠‬ﺩەﭘﻤﯘ‬ ‫ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﺴﯩﻨﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﺎﻟﻼﻫﻼ ﺑﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﺎﻫﻪﺩە ﻧﻮﭘﯘﺯﻟﯘﻕ ﺑﻪﺯﻯ‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ »ﻫﯘﺭۇﻓﻰ ﻣﯘﻗﺎﺗﺘﺎ«ﻧﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭﮔﻪﻥ‪:‬‬ ‫‪ .١‬ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ۋە ﺟﯩﻨﻼﺭ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﮕﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺧﯩﺘﺎﺏ‬ ‫ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪:‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﯘ ﻫﻪﺭﭘﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺗﯚﺯۈﻟﮕﻪﻥ‪ .‬ﻗﯧﻨﻰ‪ ،‬ﻛﯜﭼﯜﯕﻼﺭ ﻳﻪﺗﺴﻪ‪،‬‬ ‫ﺳﯩﻠﻪﺭﻣﯘ ﺑﯘ ﻫﻪﺭﭘﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺋﻮﺧﺸﯩﺸﯩﻨﻰ ﻳﯧﺰﯨﭗ ﺑﯧﻘﯩﯖﻼﺭ!‪«..‬‬ ‫‪ .٢‬ﺑﯘ ﻫﻪﺭﭘﻠﻪﺭ ﺋﯚﺯﯨﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﯧﻤﯩﻼﺭﻏﺎ ﺩﯨﻘﻘﻪﺗﻨﻰ ﻳﯩﻐﯩﺶ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﺩەﺑﯩﻲ ﺳﻪﻧﺌﻪﺗﺘﯘﺭ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﻪﺯﯨﺪە ﺳﯚﺯﻟﻪﺭﻧﻰ ﻳﯜﺷﯜﺭۈﻥ ﻣﻪﻧﺎ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺷﻼﺵ ۋە ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻨﻰ ﺳﯩﺮﻟﯩﻖ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯩﺰﺍﻫﻼﺵ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﯩﺰﯨﻘﯩﺸﯩﻨﻰ ﻗﻮﺯﻏﺎپ‪ ،‬ﺩﯨﻘﻘﯩﺘﯩﻨﻰ ﺑﻪﻛﺮەﻙ ﺟﻪﻟﭗ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫‪ .٣‬ﺑﯘﻻﺭ ﺋﯚﮔﯩﻨﯩﺸﻨﯩﯔ ﻫﻪﺭﭘﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ‬ ‫ﺋﻪﻳﻨﻰ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﻪﺭەﭘﻠﻪﺭ ﻫﻪﺭﭘﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ﺋﻮﻗﯘﻟﯘﺷﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺋﻮﻗﯘﺷﻨﻰ ﺗﻮﻧﺠﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺋﯚﮔﻪﺗﻜﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﻗﯩﺴﻘﯩﺴﻰ‪ ،‬ﻫﯘﺭۇﻓﻰ ﻣﯘﻗﺎﺗﺘﺎﻧﯩﯔ ﺳﯩﺮﻯ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﯩﻼ ﺋﺎﻳﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯘﻧﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﺗﯘﻟﯘﻕ ﺋﯩﺪﺭﺍﻙ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﺎﺟﯩﺰﺩۇﺭ‪.‬‬ ‫‪ .٤٩‬ﺋﯩﺴﻤﺎﺋﯩﻞ ﻗﺎﺭﺍﭼﺎﻡ‪» :‬ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ ﻣﯚﺟﯩﺰە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ«‪ ،‬ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻝ‪-١٩٨٧ ،‬ﻳﯩﻞ‪-١٧٥-١٥٩ ،‬ﺑﻪﺗﻠﻪﺭ‪.‬‬ ‫‪ .٥٠‬ﻣﯘﺗﻪﺷﺎﺑﯩﻬ‪ :‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺧﯩﻠﻤﯘ‪-‬ﺧﯩﻞ ﻣﻪﻧﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﻴﻪﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺗﻪﭘﺴﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﺶ )ﺋﯩﺰﺍﻫﻼﺵ( ﻗﯩﻴﯩﻦ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻳﺎﻛﻰ ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻠﻪﺭ ﻣﯘﺗﻪﺷﺎﺑﯩﻬ‬ ‫ﺩەپ ﺋﺎﺗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﻗﺎﻳﺴﻰ ﻣﻪﻧﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺗﺎﺷﻘﻰ ﺩەﻟﯩﻠﺴﯩﺰ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺑﯩﻠﮕﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪.‬‬

‫‪171‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫‪ .٢‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺳﯚﺯﻯ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﻜﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﮕﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺳﯚﺯﻯ ﻗﻪﺗﺌﻰ‬ ‫ﺋﺎﺭﻟﯩﺸﯩﭗ ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﺍ ﺑﯘﻧﻰ‬ ‫ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﻫﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭ ﻣﻪۋﺟﯘﺩ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﯩﻨﻰ ﺗﯩﻠﻐﺎ‬ ‫ﺋﺎﻻﻳﻠﻰ‪:‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ۋەﻫﻴﻰ ﻣﻪﻫﺴﯘﻟﯩﺪۇﺭ‬ ‫ۋەﻫﻴﻰ‪ :‬ﺋﺎﻟﻼﻫﯜﺗﺎﺋﺎﻻﻧﯩﯔ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺕ ﻳﻮﻟﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﻪﻣﯩﺮ‪-‬ﭘﻪﺭﻣﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ۋﺍﺳﺘﯩﺴﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺳﯩﺮﻟﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﯘﺳﯘﻟﺪﺍ ﺑﯩﻠﺪۈﺭۈﺷﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ۋە ﺋﺎﺧﯩﺮەﺗﻜﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﭼﻪﻛﻠﯩﻚ ﺋﻪﻗﻠﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺪﺭﺍﻙ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺋﺎﺟﯩﺰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ۋەﻫﻴﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﺪۈﺭۈﻟﮕﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﻪۋەﺑﺘﯩﻦ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ‬ ‫ۋە ﺋﺎﺧﯩﺮەﺗﻜﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﻪڭ ﺩﺍﺋﯩﺮﯨﺪە ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻣﯚﺟﯩﺰە ﻣﻪﺟﻤﯘﺋﻪﺳﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ۋەﻫﻴﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﻧﻮﺭﻣﺎﻝ ﻫﺎﻟﻪﺗﺘﯩﻦ ﭼﯩﻘﯩﭗ‪،‬‬ ‫ۋۇﺟﯘﺩﯨﺪﺍ ﺑﻪﺯﻯ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺸﻠﻪﺭ ﻳﯜﺯ ﺑﯧﺮەﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﻪﺩﯨﻨﻰ ﺋﯧﻐﯩﺮﻟﯩﺸﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺗﯚﮔﻪ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە‬ ‫ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺗﯚﮔﻪ ﭼﯚﻛﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺯەﻳﯩﺪ ﺑﯩﻦ ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﺋﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﻗﯩﺴﺘﺎﯕﭽﯩﻠﯩﻖ ﺳﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ )ﺗﯩﺰﻟﯩﻨﯩﭗ‬ ‫ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﺎﻧﺪﺍ( ﺗﯩﺰﻯ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺗﯩﺰﯨﻤﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺗﻮﻳﯘﻗﺴﯩﺰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ۋەﻫﻴﻰ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪-‬‬ ‫ﺩە‪ ،‬ﺗﯩﺰﯨﻤﻨﯩﯔ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺳﯚﯕﻪﻛﻠﯩﺮﯨﻢ ﭼﯧﻘﯩﻠﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﺪەﻙ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﺎﻏﺮﯨﭗ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻗﻪﺳﻪﻡ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻳﯧﻨﯩﻤﺪﯨﻜﻰ ﻛﯩﺸﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﺎﺩەﻡ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺗﻮۋﻻپ ۋﺍﻗﯩﺮﺍپ ﺗﯩﺰﯨﻤﻨﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻳﯩﺮﺍﻗﻘﺎ ﺗﺎﺭﺗﻘﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﯩﻢ‪) «.‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪،‬‬ ‫ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ ﺭﯨﯟﺍﻳﯩﺘﻰ(‬

‫ﺑﻪﺯﯨﺪە ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ۋەﻫﻴﻰ ﺋﯧﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ ﺋﻪﻗﻠﻰ‪-‬ﻫﯘﺷﯩﻨﻰ ﻳﻮﻗﺎﺗﻤﯩﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ۋەﻫﻴﯩﮕﻪ‬ ‫ﻏﻪﺭﻕ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﻳﯜﺭﯨﻜﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎۋﺍﺯ ﭼﯩﻘﺎﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﻫﻪﺭە ﻏﻮﯕﯘﻟﺪﯨﻐﺎﻧﺪەﻙ ۋﯨﮋﯨﻠﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎۋﺍﺯﻻﺭ ﺋﺎﯕﻠﯩﻨﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﻫﺎۋﺍ ﺳﻮﻏﯘﻕ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩﯨﻤﯘ ﭘﯩﺸﺎﻧﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﭗ‪-‬ﭼﯩﭗ ﺗﻪﺭ ﺋﺎﻗﺎﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﯨﻜﻰ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﻫﺎﻟﻪﺗﻨﻰ ﺑﻪﺯﻯ ﺷﻪﺭﻗﺸﯘﻧﺎﺳﻼﺭ ۋە ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﺱ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ »ﺗﯘﺗﻘﺎﻗﻠﯩﻖ ﻛﯧﺴﯩﻠﻰ ﺋﺎﻻﻣﯩﺘﻰ« ﺩەپ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﻪﺗﺘﻪ‪ ،‬ۋەﻫﻴﻰ‬ ‫ﺋﻪﺳﻨﺎﺳﯩﺪﺍ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺑﯘ ﻫﺎﻟﻪﺕ ﺗﯘﺗﻘﺎﻗﻠﯩﻖ ﻛﯧﺴﯩﻠﯩﮕﻪ ﻗﯩﻠﭽﻪ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻳﻪﻧﻰ‪:‬‬

‫‪172‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫‪ .١‬ﺗﯘﺗﻘﺎﻗﻠﯩﻖ ﻛﯧﺴﯩﻠﻰ ﺑﺎﺭ ﻛﯩﺸﻰ ﻛﯧﺴﯩﻠﻰ ﻗﻮﺯﻏﺎﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻣﺎﻏﺪۇﺭﺳﯩﺰﻟﯩﻨﯩﭗ‬ ‫ۋە ﺋﺎﻏﺮﯨﻖ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﺎﺯﺍﺏ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺗﻮﻟﻐﯩﻨﯩﺪۇ‪ .‬ﺭﻭﻫﻰ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ‬ ‫ﺑﯩﺌﺎﺭﺍﻡ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﺎﻏﺮﯨﻖ ۋە ﺋﺎﺯﺍﺏ ﻫﯩﺲ‬ ‫ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﻼ ﻗﺎﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ ۋەﻫﻴﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺧﯘﺷﺎﻝ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ ،‬ﻫﻪﺭ‬ ‫ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩﻖ ۋەﻫﻴﯩﻨﻰ ﻫﺎﻳﺎﺟﺎﻥ ۋە ﺋﯩﺸﺘﯩﻴﺎﻕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯜﺗﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫‪ .٢‬ۋەﻫﻴﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﻫﺎﻟﻪﺗﻠﻪﺭ ﻫﻪﺭ ۋەﻫﻴﯩﺪە ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ‬ ‫ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﻪﺯﯨﺪە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻧﻮﺭﻣﺎﻝ ﻫﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﺗﯘﺭۇپ‬ ‫ۋەﻫﻴﯩﻨﻰ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫‪ .٣‬ﻣﯧﺪﯨﺘﺴﯩﻨﺎ ﺳﺎﻫﻪﺳﯩﺪە ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﺪەﻙ‪ ،‬ﺗﯘﺗﻘﺎﻗﻠﯩﻖ ﻛﯧﺴﯩﻠﻰ ﻗﻮﺯﻏﺎﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﻤﺎﺭ ﺋﻪﻗﻠﻰ‪-‬ﻫﯘﺷﯩﻨﻰ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﻳﻮﻗﯩﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﻰ ﺋﻪﺳﻜﻪ‬ ‫ﺋﺎﻻﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﻪﺗﻜﻪ ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ۋەﻫﻴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﻧﯘﻥ‪ ،‬ﺋﻪﺧﻼﻕ‪ ،‬ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ‪ ،‬ﻗﯩﺴﺴﻪ ۋە ﻧﻪﺳﯩﻬﻪﺕ ﺑﻮﻻﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﻪڭ‬ ‫ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻼﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﺪﺍﻗﺘﺎ‪ ،‬ﻗﯧﻨﻰ ﺋﻮﺑﺪﺍﻥ ﺋﻮﻳﻼپ ﺑﺎﻗﺎﻳﻠﻰ ‪:‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ۋە ﺟﯩﻨﻼﺭ ﺋﻪڭ ﻛﯩﭽﯩﻚ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﻤﯘ ﺋﯩﺠﺎﺩ ﻗﯩﻼﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺗﯘﺗﻘﺎﻗﻠﯩﻖ ﻛﯧﺴﯩﻠﻰ ﻗﻮﺯﻏﯩﻠﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪﺳﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻨﻤﯘ؟!‬ ‫‪ .٤‬ﺗﯘﺗﻘﺎﻗﻠﯩﻖ ﻛﯧﺴﯩﻠﻰ ﻗﻮﺯﻏﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﻤﺎﺭ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺗﯩﺘﺮەﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ۋەﻫﻴﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﺍ ﺋﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﺎﻻﻣﻪﺕ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪ .٥‬ﺗﯘﺗﻘﺎﻗﻠﯩﻖ ﻛﯧﺴﯩﻠﻰ ﻗﻮﺯﻏﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﻤﺎﺭ ﻗﺎﻻﻳﻤﯩﻘﺎﻥ ﺟﯚﻳﻠﯜﻳﺪۇ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﺍ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﺋﻪﻫﯟﺍﻝ ﻛﯚﺭۈﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ۋە ﺋﯘ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻫﻪﻳﺮﺍﻧﯘ‪-‬ﻫﻪﺱ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫‪ .٦‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺑﻪﺩﯨﻨﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺘﻪ ﻣﯩﯖﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﺎﺭﺗﯘﻕ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﻨﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﺋﯘﺯۇﻥ ﺯﺍﻣﺎﻥ‬ ‫ﺗﯘﺗﻘﺎﻗﻠﯩﻖ ﻛﯧﺴﯩﻠﯩﮕﻪ ﺑﻪﺭﺩﺍﺷﻠﯩﻖ ﺑﯧﺮەﻟﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺗﯩﺒﺒﯩﻲ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ‬ ‫ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﻪﺗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺩەﺭۋەﻗﻪ‪-١٨٤٨ ،‬ﻳﯩﻠﻰ ﻓﺮﺍﻧﺴﯩﻴﻪﺩە ﺑﯩﺮ ﭘﺎﭘﺎ ﺧﯘﺩﺩﻯ ﺳﻮﺕ ﻣﻪﻫﻜﯩﻤﯩﺴﯩﮕﻪ ﺋﻪﺭﯨﺰ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪەﻛﻼ‪ ،‬ﻓﺮﺍﻧﺴﯩﻴﻪ ﭘﻪﻧﻠﻪﺭ ﺋﺎﻛﺎﺩﯦﻤﯩﻴﯩﺴﯩﮕﻪ ﻣﯘﺭﺍﺟﻪﺗﻨﺎﻣﻪ ﺳﯘﻧﯘپ‪» :‬ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ‬ ‫ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋە ﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻐﺎ ۋەﻫﻴﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ ﺋﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﺗﯘﺗﻘﺎﻗﻠﯩﻖ ﻛﯧﺴﯩﻠﻰ ﻗﻮﺯﻏﯩﻠﯩﭗ ﻗﯧﻠﯩﭗ ﺟﯚﻳﻠﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ« ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺩﻭﻛﻼﺕ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭗ ﺑﯧﺮﯨﺸﯩﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻓﺮﺍﻧﺴﯩﻴﻪ ﭘﻪﻧﻠﻪﺭ ﺋﺎﻛﺎﺩﯦﻤﯩﻴﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ‬ ‫ﺋﯘﺯۇﻥ ﻣﯘﺩﺩەﺕ ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺑﯘ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﮕﻪ ﺋﻪﺳﺘﺎﻳﯩﺪﯨﻞ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ۋەﻫﻴﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺗﯘﺗﻘﺎﻗﻠﯩﻖ ﻛﯧﺴﯩﻠﻰ ﺋﺎﻻﻣﯩﺘﻰ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‪،‬‬

‫‪173‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺟﻪﻣﺌﻰ ‪ ٦٦٦٦‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﻐﺎ ﺳﻪۋەﺏ ﺑﻮﻻﻟﯩﻐﯘﺩەﻙ ﺗﯘﺗﻘﺎﻗﻠﯩﻖ ﻛﯧﺴﯩﻠﯩﮕﻪ‬ ‫ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﻪﺩەﻧﻨﯩﯔ ﺑﻪﺭﺩﺍﺷﻠﯩﻖ ﺑﯧﺮەﻟﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺩەﻟﯩﻠﻠﻪپ‪ ،‬ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ۋە ﻣﯚﺗﯩﺪﯨﻞ‬ ‫‪٥١‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺩﻭﻛﻼﺕ ﻫﺎﺯﯨﺮﻻﺵ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻣﻪﺯﻛﯘﺭ ﭘﺎﭘﺎﻧﯩﯔ ﺩﺍۋﺍﺳﯩﻨﻰ ﺭەﺕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﻣﻤﻪﻳﻠﻪﻧﮕﻪ ﻣﻪﻟﯘﻣﻜﻰ‪ ،‬ﺩۇﻧﻴﺎ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﺍ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻳﯜﺯﻣﯩﯔ ﺗﯘﺗﻘﺎﻗﻠﯩﻖ ﻛﯧﺴﯩﻠﻰ ﺑﺎﺭ‬ ‫ﻛﯩﺸﻰ ﺩۇﻧﻴﺎﻏﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻳﺎﺷﺎپ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻪﻣﺪﯨﻦ ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻛﻪﺑﻰ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﺘﺎ ﻫﯚﻛﯜﻡ ﺳﯜﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺩﯨﻨﻨﻰ ﺑﻪﺭﭘﺎ ﻗﯩﻼﻟﯩﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮەﺭ ﻛﯩﺸﻰ ﻣﻪۋﺟﯘﺩ ﺋﻪﻣﻪﺱ!‬ ‫ﻳﯘﻗﺎﺭﻗﯩﺪەﻙ ﻗﻪﺳﺘﻪﻥ ﭼﺎﭘﻼﻧﻐﺎﻥ ﻳﺎﻟﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻫﻪﻗﯩﻘﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﯩﺪﺭﺍﻙ ﻗﯩﻼﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪۇﺭ ۋە‬ ‫ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﻣﻪﻧﺘﯩﻘﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭﯨﭙﻰ ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ۋەﻫﻴﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺳﯚﺯ‪-‬ﻫﻪﺭﯨﻜﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﺗﺎﻣﺎﻣﻪﻥ ﻫﺎﻟﻘﯩﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺳﯜﻧﺌﯩﺴﻰ ﺋﻪﺳﻼ‬ ‫ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ۋەﻗﻪﺩۇﺭ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﺩەﺳﻠﻪپ ۋەﻫﻴﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﻮﻧﯘﺗﻤﺎﺳﻠﯩﻖ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﯩﺰ‪-‬ﺗﯩﺰ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﻪﺳﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻜﻪ ﻧﻪ ﻫﺎﺟﻪﺕ؟ !ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺋﯘﻧﻰ‬ ‫ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺗﻮﺳﯘپ‪ ،‬ۋەﻫﻴﯩﻨﻰ ﻗﻮﻏﺪﺍﺷﻘﺎ ﻛﺎﭘﺎﻟﻪﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺳﺎﯕﺎ ﺟﯩﺒﺮﯨﺌﯩﻞ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ۋەﻫﻴﻰ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﯘۋﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯧﺴﯩﯖﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﯟﯦﻠﯩﺶ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﻟﺪﯨﺮﺍپ ﺗﯩﻠﯩﯖﻨﻰ ﻣﯩﺪﯨﺮﻻﺗﻤﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ ﺗﻮﭘﻼﺵ ۋە ﺋﯘﻗﯘپ ﺑﯧﺮﯨﺶ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ‬ ‫ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﯩﻴﯩﺘﯩﻤﯩﺰﺩۇﺭ‪ .‬ﺳﺎﯕﺎ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯘﻗﯘپ ﺑﻪﺭﮔﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩە )ﻳﻪﻧﻰ ﺟﯩﺒﺮﯨﺌﻞ ﺳﺎﯕﺎ ﺋﯘﻗﯘپ‬ ‫ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﺪە( ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﻮﻗﯘﺷﯩﻐﺎ ﺋﻪﮔﻪﺷﻜﯩﻦ‪ .‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯘﻧﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭۈپ ﺑﯧﺮﯨﺶ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ‬ ‫ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﯩﻴﯩﺘﯩﻤﯩﺰ‪) «.‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪١٩--١٦‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬ ‫»)ﺋﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ!( ﺳﺎﯕﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ۋەﻫﻴﻰ ﺗﺎﻣﺎﻣﻠﯩﻨﯩﺸﺘﯩﻦ ﺑﯘﺭۇﻥ ﺋﯘﻗﯘﺷﻘﺎ‬ ‫ﺋﺎﻟﺪﯨﺮﺍپ ﻛﻪﺗﻤﯩﮕﯩﻦ‪ .‬ﺋﻰ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﻢ! ﺋﯩﻠﻤﯩﻤﻨﻰ ﺯﯨﻴﺎﺩە ﻗﯩﻠﻐﯩﻦ! ﺩﯦﮕﯩﻦ‪) «.‬ﺗﺎﻫﺎ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١١٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﺎﺭﻣﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﻧﺒﻪﺩﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﯩﯔ ﺩەﻟﯩﻠﯩﺪۇﺭ‪.‬‬

‫ ‬ ‫‪ .٥١‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺗﻪﭘﺴﯩﻼﺗﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻛﭽﻰ ﺑﻮﻟﺴﯩﯖﯩﺰ ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﺩﻭﻛﺘﻮﺭ ﻓﻪﺭﯨﺪۇﻥ ﻧﺎﻓﯩﺰ ۇﺯﻟﯘﻕ‬ ‫ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ »ﺩﻭﻛﻼﺕ« )‪ (Rapor‬ﺋﯩﺴﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯧﻼﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﻪﺳﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍڭ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﻪﺳﻪﺭﻧﻰ ‪-١٩٩٦‬ﻳﯩﻠﻰ ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻟﺪﺍ ﺳﻪﺑﯩﻞ ﻧﻪﺷﺮﯨﻴﺎﺗﻰ ﻧﻪﺷﯩﺮ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬

‫‪174‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ۋەﻫﻴﻰ ﻣﻪﻫﺴﯘﻟﻰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺩەﻟﯩﻞ ﺷﯘﻛﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺧﯩﺘﺎﺏ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ ﺯﺍﺕ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﻖ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻﺩۇﺭ‪ .‬ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺭەﺑﺒﯩﻤﯩﺰ ﺑﯘﻳﺮۇﻏﯘﭼﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻣﯩﺮ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ‪ ،‬ﻣﻪﻧﺌﻰ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﮕﻪ ﻧﯧﻤﻪ ﺩەﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯚﮔﻪﺗﻜﯜﭼﻰ‪،‬‬ ‫ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﮔﯜﭼﻰ‪ ،‬ﻏﻪﺯەپ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ‪ ،‬ﺭﺍﺯﻯ ﺑﻮﻟﻐﯘﭼﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﯘﭼﻰ ﺯﺍﺕ ﺷﻪﻛﻠﯩﺪە‬ ‫ﺳﯚﺯﻧﻰ ﺩﺍﺋﯩﻢ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﻠﻜﯩﺪە ﺗﯘﺗﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻳﯜﺯ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﻧﻐﺎﻥ‬ ‫»ﻗ ْﻞ‪ :‬ﺋﯧﻴﺘﻘﯩﻨﻜﻰ« ۋە ُ‬ ‫ُ‬ ‫»ﻗ ُﻠﻮﺍ‪ :‬ﺋﯧﻴﺘﯩﯖﻼﺭﻛﻰ« ﺩﯦﮕﻪﻧﺪەﻙ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺭ ﺑﯘ ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ‬ ‫ﺋﻮﭼﯘﻕ ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻧﺪﯨﺴﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺳﯩﺮﺕ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺟﻪﻫﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﺪۈﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯩﯖﻼﺭﭼﻪ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﺴﺎ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﺋﺎﻳﯩﺘﻰ‬ ‫ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯩﺸﻨﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﺪﯨﻼ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺳﯚﺯﯨﻨﻰ‬ ‫ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﯘﭼﻰ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ ﺷﻪﺧﯩﺴﻨﻰ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﻰ ﺩەپ ﺑﯩﻠﯩﭗ ﺧﯩﺘﺎﺏ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪،‬‬ ‫ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﻯ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ‬ ‫ﻗﯘﻟﻠﯘﻕ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻘﺎ ﻻﻳﯩﻖ ﻳﯩﮕﺎﻧﻪ ﺭەﺑﻨﯩﯔ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯚﺯﻯ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﯘ ﺧﯩﺘﺎﺑﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﺪۇﺭﻣﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﻰ ﺷﯘﻧﻰ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﻳﺪۇﻛﻰ‪ ،‬ۋەﻫﻴﻰ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﺪﯨﻦ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻫﺎﺩﯨﺴﻪ ﺑﻮﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﻪﻟﺒﯩﮕﻪ ﺳﯩﺮﺗﺘﯩﻦ ۋە ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﭼﯜﺷﻜﻪﻥ ﺑﯩﺮ ۋەﻗﻪﺩۇﺭ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﭘﺎﺭﺍﺳﻪﺕ ۋە ﺳﻪﺯﮔﯜﻧﻰ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ »ﺋﺎﯕﺴﯩﺰ« ۋﺍﺳﺘﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻻﻗﯩﺴﻰ ﻳﻮﻕ‪ ٥٢.‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﻟﻮﮔﯩﻜﯩﻠﯩﻖ ﺩەﻟﯩﻠﻠﻪﺭ ۋە ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻟﻠﻪﺷﻜﻪﻥ‬ ‫ﭘﯩﻜﯩﺮﻟﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺟﻬﯘﻟﻨﯩﯔ ﺑﯩﻠﯩﻨﻤﯩﮕﻪﻥ ﺗﻪﺭەﭘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﺎﻥ »ﺗﺎﺷﻘﻰ‬ ‫ﺳﯩﺰﯨﻢ« ﺋﯚﻟﭽﯩﻤﯩﮕﯩﻤﯘ ﭼﯜﺷﻤﻪﻳﺪۇ‪ .‬ۋەﻫﻴﯩﺪە ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﯜﭼﻰ‪ ،‬ﺋﻪﻣﯩﺮ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ ۋە ﺑﻪﺭﮔﯜﭼﻰ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺯﺍﺕ ﺑﺎﺭ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﯘﭼﻰ‪ ،‬ﺋﻪﻣﯩﺮﻟﻪﺭﻧﻰ ﺑﯩﺠﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔﯜﭼﻰ ۋە ﺋﺎﻟﻐﯘﭼﻰ ﺯﺍﺕ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﺩەﺭۋەﻗﻪ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ۋەﻫﻴﯩﻨﯩﯔ ﻗﻪﻟﺒﯩﮕﻪ ﻧﺎﺯﯨﻞ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﯩﻨﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﯩﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ۋەﻫﻴﻰ ﻣﺎﯕﺎ ﺑﻪﺯﯨﺪە ﻗﻮﯕﻐﯩﺮﺍﻕ ﺋﺎۋﺍﺯﯨﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎۋﺍﺯﺩﺍ ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﻣﺎﯕﺎ‬ ‫ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﺋﻪڭ ﺷﯩﺪﺩەﺗﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﻰ ﻣﯘﺷﯘ‪ .‬ﺳﯚﺯﻟﻪﻧﮕﯩﻨﯩﻨﻰ ﻣﻪﻥ ﭼﯜﺷﻪﻧﮕﻪﻧﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻣﻪﻧﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﻪﺯﯨﺪە ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﻪ ﻣﺎﯕﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺳﯜﺭﯨﺘﯩﺪە ﻛﯚﺭۈﻧﯜپ ﻣﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯚﺯﻟﯩﺸﯩﺪۇ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﻧﯧﻤﻪ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﯩﻨﯩﻨﻰ ﺋﯧﺴﯩﻤﮕﻪ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﯧﻠﯩﯟﺍﻟﯩﻤﻪﻥ‪) «.‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪:‬‬ ‫»ﺑﻪﺩﺋﯜﻝ‪-‬ۋەﻫﻴﻰ«‪(٦\١ ،‬‬ ‫‪ .٥٢‬ﺗﻪﭘﺴﯩﻼﺗﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﯘﻫﺴﯩﻦ ﺩەﻣﯩﺮﺟﻰ‪» :‬ۋەﻫﻴﻰ ﻫﻪﻗﯩﻘﯩﺘﻰ«‪ ،‬ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻝ‪-١٩٩٦ ،‬ﻳﯩﻞ‪-٦٩ ،‬‬ ‫‪-٧١‬ﺑﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬

‫‪175‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻫﻪﺭ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺧﯩﻞ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﺪﺍ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ۋەﻫﻴﯩﻨﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﻪﺳﺘﻪ ﺳﺎﻗﻼﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺩﯨﻘﻘﯩﺘﯩﻨﻰ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻳﯩﻐﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯧﻴﺘﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ۋەﻫﻴﻰ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﻣﻪﻳﻠﻰ ﺋﯧﻐﯩﺮ‪ ،‬ﻣﻪﻳﻠﻰ ﻳﯧﻨﯩﻚ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﻗﻪﺗﺌﯩﻨﻪﺯەﺭ‪ ،‬ﺋﯘ ﺋﻪﺳﻨﺎﺩﺍ ﺋﻪﻗﻠﻰ‪-‬ﻫﯘﺷﯩﻨﯩﯔ ﺩەﻝ ﺟﺎﻳﯩﺪﺍ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ۋەﻫﻴﯩﻨﻰ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﺋﻮﻳﻐﺎﻕ ﻫﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﺗﯘﺭۇپ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ۋە ﭼﯜﺷﻪﻧﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﺪۈﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺑﯘ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﺋﺎڭ ﺳﺎﻳﯩﺴﯩﺪە‬ ‫ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺋﺎﻟﻐﯘﭼﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻲ ﺷﻪﺧﺴﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ۋەﻫﻴﻰ ﺋﻪۋەﺗﻜﯜﭼﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻣﯩﺮ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﯩﻨﻰ ﻫﯧﭽﻘﺎﭼﺎﻥ ﺋﺎﺭﯨﻼﺷﺘﯘﺭۇپ ﻗﻮﻳﻤﯩﻐﺎﻥ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻫﯘﺯۇﺭﯨﺪﺍ ﺩﺍﺋﯩﻢ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﺟﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻛﻪﻣﺘﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺑﻪﻧﺪە ﺑﻮﻟﯘپ ﻳﺎﺷﺎﺷﻨﻰ ﺗﺎﻟﻠﯩﻐﺎﻥ‪ ٥٣.‬ﺩۇﺋﺎﻟﯩﺮﯨﺪﺍ ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﻱ ﻗﻪﻟﺒﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﭗ ﺗﯘﺭﻏﯘﭼﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﯩﻢ! ﻣﯧﻨﯩﯔ ﻗﻪﻟﺒﯩﻤﻨﻰ ﺳﯧﻨﯩﯔ‬ ‫ﺩﯨﻨﯩﯖﺪە ﻣﯘﺳﺘﻪﻫﻜﻪﻡ ﻗﯩﻞ!« ﺩەپ ﺗﯩﻠﯩﮕﻪﻥ‪) .‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﻗﻪﺩەﺭ«‪» ،٢١٤٠\٧ ،‬ﺩەﺋﺎۋﺍﺕ«‪،‬‬ ‫‪١٢٤ ،٩٠‬؛ ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ‪-٤ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪-٦ ،١٨٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٩١،٢٥١،٣١٥ ،‬‬

‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻫﯘﺯۇﺭﯨﺪﺍ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﺗﯩﻠﯩﮕﯜﭼﻰ‪ ،‬ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺗﻜﻪ‬ ‫ﺋﯧﺮﯨﺸﺘﯜﺭۈﻟﯜﺷﯩﻨﻰ ۋە ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﯩﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ‪ ،‬ﺋﻪﻣﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻘﺎ‬ ‫ﭘﯜﺗﯜﻥ ﻛﯜﭼﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯩﺮﯨﺸﻜﯜﭼﻰ ۋە ﺑﻪﺯﯨﺪە ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺗﻪﻧﻘﯩﺪﻛﻪ ﺋﯘﭼﺮﯨﻐﯘﭼﻰ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺑﻪﻧﺪە ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﯩﮕﻪﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻮﻗﯩﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﯘﭼﯩﻨﯩﯔ ﺳﯜﭘﻪﺕ‪ ،‬ﺯﺍﺕ ۋە ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ ﭘﻪﺭﻗﻨﻰ ﺩەﺭﻫﺎﻝ‬ ‫ﻛﯚﺭەﻟﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﻮﺑﺮﺍﺯﻯ‪ :‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪﻣﯩﺮﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺧﯩﻼﭘﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤﺎﻟﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﺎﺯﺍﺑﯩﺪﯨﻦ ﻗﻮﺭﻗﯘپ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﻪﻣﺮﯨﮕﻪ ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺭەﻫﻤﯩﺘﯩﻨﻰ ﺗﯩﻠﯩﮕﯜﭼﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﺪﯨﻦ ﺗﻪﻙ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻝ ﻫﻪﺭﭘﻨﯩﻤﯘ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯧﻼﻥ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺗﻜﺎﺭ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺑﻪﻧﺪﯨﻨﯩﯔ ﺋﻮﺑﺮﺍﺯﯨﺪۇﺭ‪ ٥٤.‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ‪ ،‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮۇﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫ﺧﻪﺯﯨﻨﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻏﻪﻳﺒﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺷﻪﻙ‪-‬ﺷﯜﺑﻬﯩﮕﻪ ﺋﯘﺭۇﻥ ﺑﯧﺮﯨﻠﻤﻪﻱ ﺋﯧﻨﯩﻖ‪ ،‬ﺋﻮﭼﯘﻕ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﯘ ﻫﯧﭽﻘﺎﭼﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ۋە ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﯘﭼﯩﻠﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ﭼﯧﮕﺮﯨﺴﯩﻨﻰ ﻫﺎﻟﻘﯩﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻫﺎﻛﯩﻤﯩﻴﻪﺕ‬ ‫‪٥٥‬‬ ‫ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫‪ .٥٣‬ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ‪-٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٢٣١ ،‬؛ ﻫﻪﻳﺴﻪﻣﻰ‪-٩ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪.٢١ ،٢٠ ،١٨ ،‬‬ ‫‪ .٥٤‬ﻳﯘﻧﯘﺱ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-١٦-١٥ ،‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ‪.‬‬ ‫‪ .٥٥‬ﻛﻪﻫﻒ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١١٠‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﺋﺎﺋﺮﺍﻑ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١١٨‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﺋﻪﻧﺌﺎﻡ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٥٠‬ﺋﺎﻳﻪﺕ‪.‬‬

‫‪176‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫»ﺋﯧﻴﺘﻘﯩﻨﻜﻰ‪›،‬ﻣﻪﻥ )ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺗﻪۋﻫﯩﺪﻛﻪ ﺩەۋەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﺋﻪۋەﺗﻜﻪﻥ( ﺗﯘﻧﺠﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﻪﻥ‪) ،‬ﻣﻪﻧﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ۋەﻫﻴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﻪﻟﺪﯨﻢ‪ ،‬ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﻣﯧﻨﻰ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩﺴﯩﻠﻪﺭ؟( ﻣﺎﯕﺎ ۋە‬ ‫ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻧﯧﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯘﻗﻤﺎﻳﻤﻪﻥ )ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﻟﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﯘﻗﻘﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ(‪ ،‬ﻣﻪﻥ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻣﺎﯕﺎ ۋەﻫﻴﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﮕﯩﻼ ﺋﻪﮔﯩﺸﯩﻤﻪﻥ‪ ،‬ﻣﻪﻥ‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺕ )ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﺎﺯﺍﺑﯩﺪﯨﻦ( ﺋﯘﭼﯘﻕ ﺋﺎﮔﺎﻫﻼﻧﺪۇﺭﻏﯘﭼﯩﻤﻪﻥ‪) «.‬ﺋﻪﻫﻘﺎﻑ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٩‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ﺟﯩﺒﺮﯨﺌﯩﻞ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺳﯜﺭﯨﺘﯩﺪە ﻛﯧﻠﯩﭗ‪:‬‬ ‫ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻗﺎﭼﺎﻥ ﻗﻮﭘﯩﺪۇ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ‬‫ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ‪:‬‬ ‫ ﺳﯘﺋﺎﻝ ﺳﻮﺭﺍﻟﻐﯘﭼﻰ ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﯚﺯﯨﺪﯨﻦ ﺳﯘﺋﺎﻝ ﺳﻮﺭﯨﻐﯘﭼﯩﺪﯨﻦ ﻛﯚپ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ‬‫ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪۇ‪ – .‬ﺩەپ ﺟﺎۋﺍپ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪) .‬ﻣﯘﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﺋﯩﻤﺎﻥ«‪٥ ،١ ،‬؛ ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺋﯩﻤﺎﻥ«‪(٣٧ ،‬‬ ‫ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺑﯩﻦ ﻣﺎﺯﺋﯘﻥ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﺪە ﺋﯜﻣﻤﯜﻟﺌﺎﻻ ﺋﯩﺴﯩﻤﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩﯔ ﺋﯚﻳﯩﺪە ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﻳﺎﻝ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ! ﮔﯘۋﺍﻫﻠﯩﻖ ﺑﯧﺮﯨﻤﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺷﯘﺋﺎﻧﺪﺍ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻ ﺳﺎﯕﺎ ﺋﯩﻜﺮﺍﻡ‬‫ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﯩﺪۇ‪ .‬ﺩﯦﺪﻯ ‪.‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﮔﯧﭙﯩﻨﻰ ﺑﯚﻟﯜپ‪:‬‬ ‫ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﯩﻜﺮﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﻠﺪﯨﯔ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪.‬‬‫ﺋﺎﻳﺎﻝ‪:‬‬ ‫ ۋﺍﻟﻼﻫﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﻤﻪﻥ‪ -.‬ﺩﯦﺪﻯ ‪.‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‬‫ﺩﯦﺪﻯ‪:‬‬ ‫ ﻗﺎﺭﺍﯕﻼﺭ‪ ،‬ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺷﻪﺧﺴﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ‬‫ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﺋﯜﻣﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﯩﻤﻪﻥ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻣﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺗﯘﺭۇﻏﻠﯘﻕ ﻣﺎﯕﺎ ۋە‬ ‫ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻧﯧﻤﻪ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ )ﻳﻪﻧﻰ ﺑﯧﺸﯩﻤﻐﺎ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ(‬ ‫ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﻤﻪﻥ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺗﺎﺑﯩﺮ«‪(٢٧ ،‬‬ ‫ﻛﯚﺭﮔﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇﻛﻰ‪ ،‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻖ ۋە‬ ‫ﺗﻪﺳﻠﯩﻤﯩﻴﻪﺕ ﺗﯘﻳﻐﯘﺳﻰ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﮔﻪﭘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﻗﻪﺗﺌﻰ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﻏﻪﻳﺒﻨﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺳﺎﻥ‪-‬‬ ‫ﺳﺎﻧﺎﻗﺴﯩﺰ ﻏﻪﻳﺐ ﺧﻪۋەﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯﻟﯩﮕﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﻳﯧﺰﯨﭗ ﭼﯩﻘﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﻪﻗﯩﻠﮕﻪ ﺳﯩﻐﺪۇﺭﻏﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪.‬‬

‫‪177‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ‪ ،‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ۋەﻫﻴﻰ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﻠﻬﺎﻡ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻥ ﻫﻪﺩﯨﺴﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﺎﯕﻠﯩﻖ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺋﺎﻳﺮﯨﻴﺘﺘﻰ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻫﻪﺩﯨﺴﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﻤﻪﺳﻠﯩﻜﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ۋەﻫﻴﻰ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻥ ﺩەﺳﻠﻪﭘﻜﻰ‬ ‫ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺳﯚﺯﻧﻰ ﻳﯧﺰﯨﺸﻨﻰ ﻣﻪﻧﺌﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .٥٦‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ‬ ‫ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﻳﺎﻛﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺩەﺭﻫﺎﻝ‬ ‫ۋەﻫﻴﻰ ﻛﺎﺗﯩﭙﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨﻨﻰ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﭗ‪ ،‬ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ۋەﻫﻴﯩﻨﻰ ﻳﺎﺯﺩۇﺭﺍﺗﺘﻰ‪ ٥٧.‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﻛﯚپ ﺩەﻟﯩﻞ ۋەﻫﻴﯩﻨﯩﯔ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺭﻭﻫﻰ‬ ‫‪٥٨‬‬ ‫ۋە ﭘﯩﺴﺨﯩﻚ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﮕﻪ ﺗﺎﻣﺎﻣﻪﻥ ﺑﯧﻘﯩﻨﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﻮﭼﯘﻕ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﺩﯦﻤﯩﺴﯩﻤﯘ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ‬ ‫ﻫﻪﺩﯨﺲ ﺷﻪﺭﯨﻔﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﯘﺳﻠﯘﭘﺘﯩﻦ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻘﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺳﯚﺯﻯ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﻫﻪﺭ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻫﻪﺩﯨﺴﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﻛﯧﺮەﻙ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﻮﺧﺸﺎﺷﻠﯩﻖ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ۋە ﻣﻪۋﺟﯘﺕ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻛﻪﻻﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻪﺷﻪﺭﻯ )ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻲ( ﻛﻪﻻﻡ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﭘﻪﺭﻗﻨﯩﯔ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ »ﺧﺎﻟﯩﻖ )ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﻰ( ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﻣﻪﺧﻠﯘﻕ )ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﯘﭼﻰ( ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﭘﻪﺭﻕ« ﻛﻪﺑﻰ ﭼﻮڭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ‬ ‫‪٥٩‬‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﮔﻪﺭﭼﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻫﻪﺩﯨﺲ ﺷﻪﺭﯨﻔﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺑﻪﺷﻪﺭ )ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ( ﻛﻪﻻﻣﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﻧﻮﻗﺘﯩﺴﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﯘﻧﻰ ﺑﺎﻻﻏﻪﺕ ۋە‬ ‫ﭘﺎﺳﺎﻫﻪﺕ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻛﻪﻻﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯧﻠﯩﺸﺘﯘﺭﻏﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺷﻪﻳﺦ ﺋﺎﺑﺪۈﻟﺌﻪﺯﯨﺰ ﺩەﺑﺒﺎﻍ ﻫﻪﺯﺭەﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ »ﺋﻪﻝ‪-‬ﺋﯩﺒﺮﯨﺰ« ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﺋﻪﺳﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺑﺎﻳﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪» ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ‪ ،‬ﻫﻪﺩﯨﺲ ﻗﯘﺩﺳﻰ ۋە ﻫﻪﺩﯨﺲ ﺷﻪﺭﯨﻔﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ‬ ‫ﺧﺎﺱ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﻧﯘﺭﻯ ﺑﺎﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﺑﻪﺷﻪﺭ )ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ( ﺳﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻧﯘﺭﻯ ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻗﯩﺶ ﭘﻪﺳﻠﯩﺪە ﺳﻮﻏﯘﻕ ﻫﺎۋﺍﺩﺍ ﻧﻪﭘﻪﺱ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﺎﻏﺰﯨﺪﯨﻦ ﻫﻮﺭ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﺪەﻙ‪،‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ۋە ﻫﻪﺩﯨﺲ ﺋﻮﻗﯘﻏﺎﻧﺪﯨﻤﯘ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻧﯘﺭ ﭼﯩﻘﯩﺪۇ ۋە ﺑﯘ ﻧﯘﺭﻧﻰ ﺋﯩﺸﻨﯩﯔ ﺋﻪﻫﻠﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺋﺎﺳﺎﻧﻼ ﭘﻪﺭﻗﻠﻪﻧﺪۈﺭەﻟﻪﻳﺪۇ‪«.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻛﻪﻻﻣﻰ ﻳﻮﺷﯘﺭۇﻥ‪ ،‬ﻣﻪﺧﭙﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺋﻪﻗﻠﻰ ﺑﺎﺭ ﻫﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻛﯩﺸﻰ‬ ‫ﺋﺎۋۋﺍﻝ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ ﻗﯘﻻﻕ ﺑﻪﺭﺳﻪ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﺳﯚﺯﮔﻪ ﻗﻮﻻﻕ ﺑﻪﺭﺳﻪ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺪﯨﻜﻰ‬ ‫‪ _٥٦‬ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﺯۈﻫﺪ«‪.٧٢ ،‬‬ ‫‪ .٥٧‬ﺋﻪﺑﯘ ﺩﺍۋۇﺩ‪» :‬ﺳﺎﻻﺕ«‪٧٨٦\١٢١-١٢٠ ،‬؛ ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﺗﻪﭘﺴﯩﺰ«‪٣٠٨٦\٩ ،‬؛ ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ‪-٤ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪،‬‬ ‫‪٨١٢‬؛ ﺋﻪﻟﻰ ﺋﻪﻟﻤﯘﺗﺘﻪﻗﻰ‪» :‬ﻛﻪﻧﺰ«‪-٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪.٢٩٦٠\١٦ ،‬‬ ‫‪ .٥٨‬ﺳﯘﺑﻬﻰ ﺳﺎﻟﯩﻬ‪» :‬ﻣﻪﺑﺎﻫﯩﺲ«‪-٣٣-٢٧ ،‬ﺑﻪﺗﻠﻪﺭ‪.‬‬ ‫‪ .٥٩‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﻓﻪﺩﺍﺋﯩﻠﯜﻝ‪-‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ«‪٢٩٢٦\٢٥ ،‬؛ ﺩﺍﺭﯨﻤﻰ‪» :‬ﻓﻪﺩﺍﺋﯩﻠﯜﻝ‪-‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ‪.٦ ،‬‬

‫‪178‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﭘﻪﺭﻗﻨﻰ ﺋﺎﺳﺎﻧﻼ ﭼﯜﺷﯩﻨﻪﻟﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺩﯦﻴﻪﻟﻪﻳﻤﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺳﺎﻫﺎﺑﻪﺋﻰ ﻛﯩﺮﺍﻡ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺋﻪڭ ﺋﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻖ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺗﺎ‪-‬ﺑﯘۋﯨﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺩﯨﻨﯩﻨﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻛﻪﻻﻣﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﻮﭼﯘﻕ ﻛﯚﺭۈپ ﺑﯩﻠﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺗﻪﺭﻙ ﺋﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ‬ ‫ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﮕﻪ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﻫﻪﺩﯨﺲ ﻗﯘﺩﺳﯩﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺳﯚﺯﻟﻪﺭ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﻫﯧﭽﻜﯩﻢ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﻮﻳﻨﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﻪﮔﺪۈﺭﮔﯩﻨﻰ ﺭەﺑﺒﯩﻤﯩﺰ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻﻧﯩﯔ ﻛﻪﻻﻣﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯧﺰﯨﺰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ‬ ‫ﺑﯩﻦ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ‪» ،‬ﺋﻪﻝ‪-‬ﺋﯩﺒﺮﯨﺰ«‪ ،‬ﺑﯧﻴﺮۇﺕ‪-٢٠٠٤ ،‬ﻳﯩﻞ‪-٦١-٥٨ ،‬ﺑﻪﺗﻠﻪﺭ(‬

‫ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻳﯘﻗﺎﺭﻗﯩﻼﺭﻧﯩﻼ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺶ ۋە ﺋﯧﻨﯩﻘﻼﺵ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ۋە ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺳﯚﺯﻯ ﺋﺎﺭﻟﯩﺸﯩﭗ ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯩﺪﺭﺍﻙ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﯧﺘﻪﺭﻟﯩﻜﺘﯘﺭ‪.‬‬

‫ۋەﻫﻴﯩﻨﯩﯔ ﻛﯧﭽﯩﻜﯩﺸﻰ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻜﻨﯩﯔ ﺩەﺳﻠﻪﭘﻜﻰ ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ۋەﻫﻴﻰ ﺋﯜﺯۈﻟﯜپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﻠﻪﺭﺩە‬ ‫ۋە ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺑﻪﺯﻯ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ۋەﻫﻴﯩﻨﯩﯔ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﻟﯧﻜﯩﻦ‬ ‫ﺟﯩﺒﺮﯨﺌﯩﻞ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﺯۇﺳﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﻤﺎﻱ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻗﺎﭼﺎﻥ ﺋﻪﻣﯩﺮ‬ ‫ﻗﯩﻠﺴﺎ‪ ،‬ۋەﻫﻴﯩﻨﻰ ﺷﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﻧﯩﯖﺪەﻙ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻣﻪﻳﻠﻰ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻛﯜﺭەﺷﻠﻪﺭﺩە‪ ،‬ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﭘﺎﺋﺎﻟﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺋﻪﺳﻨﺎﺳﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ‪ ،‬ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ‬ ‫ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺗﻪﻛﻪﺑﺒﯘﺭﻟﯘﻕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﺭﺷﯩﻠﯩﻖ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﻪﻫﻠﻰ ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﻰ ﺋﯩﺴﻼﻣﻐﺎ‬ ‫ﺩەۋەﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ ﻗﻪﻟﺒﯩﻨﻰ ﺭﺍﻫﻪﺗﻠﯩﺘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ۋەﻫﻴﯩﻨﯩﯔ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ ٦٠.‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ۋەﻫﻴﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ۋە ﻣﯩﻘﺪﺍﺭﺩﺍ‬ ‫ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯘ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﺪﺍ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﺑﯩﺮ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ )ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ‬ ‫ﺷﻪﺧﺲ( ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﺍ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ۋەﻫﻴﯩﻨﻰ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻗﯩﻠﻤﺎﺳﻠﯩﻘﺘﻪﻙ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻫﻪﻗﻘﻰ ۋە ﭘﯩﻜﺮﻯ ﻣﻪۋﺟﯘﺩ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻ‪:‬‬ ‫»ﺋﯘ )ﻳﻪﻧﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ( )ﻏﻪﻳﺒﻨﻰ( ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﺎ ﺑﯧﺨﯩﻞ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﺳﺘﯘﺭ‪) «.‬ﺗﻪﻛﯟﯨﺮ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺋﺎﻳﯩﺘﯩﺪە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﯩﻠﯩﻜﻰ‪،‬‬ ‫ﺳﻪﺯﮔﯜﺭﻟﯜﻛﯩﻨﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫‪ .٦٠‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻗﯩﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻖ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻼ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪،‬‬ ‫ۋەﻫﻴﻰ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻫﻪﺭ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺧﯘﺷﺎﻝ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﻏﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻡ‪ ،‬ﺧﯘﺷﺎﻝ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻣﯘ ۋەﻫﻴﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ‬ ‫ﺧﯘﺷﺎﻝ ﺑﻮﻟﯘﺷﺎﺗﺘﻰ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺗﻪﭘﺴﯩﺮ«‪٢\١٩ ،‬؛ ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﻓﻪﺩﺍﺋﯩﻠﯜﺱ‪-‬ﺳﺎﻫﺎﺑﻪ«‪(١٠٣ ،‬‬

‫‪179‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺋﺎﺑﺒﺎﺱ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘﻧﯩﯔ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺭﯨﯟﺍﻳﯩﺘﯩﻤﯘ ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻜﻰ‬ ‫ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺑﯩﺮ ﻣﯩﺴﺎﻟﺪۇﺭ‪:‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺟﯩﺒﺮﯨﺌﯩﻞ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ‪:‬‬ ‫ ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﻳﯧﻨﯩﻤﻐﺎ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﯚپ ﻛﻪﻟﻤﻪﻳﺴﻪﻥ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ‬‫ﺑﯩﻠﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺰ )ﺩۇﻧﻴﺎﻏﺎ( ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯖﻨﯩﯔ ﺋﻪﻣﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭼﯜﺷﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﻟﺪﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ‪ ،‬ﺋﺎﺭﻗﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ۋە ﺋﺎﻟﺪﻯ‪-‬ﻛﻪﻳﻨﯩﻤﯩﺰ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﯩﻠﻜﯩﺪﯨﺪۇﺭ‪ ،‬ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯔ )ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﻣﻪﻟﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﻫﯧﭻ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ( ﺋﻮﻧﺘﯘﻣﺎﻳﺪۇ‪ ٦١«.‬ﺋﺎﻳﯩﺘﻰ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺗﻪﭘﺴﯩﺮ«‪،٢\١٩ ،‬‬ ‫»ﺑﻪﺩﺋﯜﻝ ﺧﺎﻟﻖ«‪» ،٦ ،‬ﺗﻪۋﻫﯩﺪ«‪(٢٨ ،‬‬

‫ ‬ ‫ﺑﻪﺯﻯ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﺪە‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺩەﺭﻫﺎﻝ ﺋﯩﻨﻜﺎﺱ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭۇﺷﻘﺎ‬ ‫ﻣﻪﺟﺒﯘﺭ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ۋەﻫﻴﻰ ﻛﯧﭽﯩﻜﯩﭗ ﻛﯧﻠﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ :‬ﻗﯘﺭەﻳﺶ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﻧﺎﺩﺭ ﺑﯩﺮ ﻫﺎﺭﯨﺲ ۋە ﺋﯘﻗﺒﻪ ﺑﯩﻦ ﺋﻪﺑﻰ ﻣﯘﺋﺎﻳﺘﻨﻰ ۋەﻛﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﺪﯨﻜﻰ ﻳﻪﻫﯘﺩﻯ‬ ‫ﺧﺎﺧﺎﻣﻼﺭ )ﻳﻪﻫﯘﺩﻯ ﺩﯨﻨﯩﻲ ﺯﺍﺗﻼﺭ(ﻏﺎ ﺋﻪۋەﺗﯩﭗ‪:‬‬ ‫ﻳﻪﻫﯘﺩﻯ ﺧﺎﺧﺎﻣﻼﺭﺩﯨﻦ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺳﻮﺭﺍﯕﻼﺭ‪ .‬ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫‬‫ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻧﻪﻗﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ‪ .‬ﻳﻪﻫﯘﺩﯨﻼﺭ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﻗﻪﺩﯨﻤﯩﻲ ﻛﯩﺘﺎﭘﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯩﮕﯩﺴﻰ‪ .‬ﺑﯩﺰﺩە ﻳﻮﻕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺧﻪۋەﺭﻟﯩﺮﻯ ﺋﯘﻻﺭﺩﺍ ﺑﺎﺭ‪ – ...‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻫﯘﺩﻯ ﺧﺎﺧﺎﻣﻠﯩﺮﻯ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﻪﺭﮔﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەپ ﺋﻪﻗﯩﻞ ﺋﯚﮔﻪﺗﺘﻰ‪:‬‬ ‫ ﻫﺎﺯﯨﺮ ﺑﯩﺰ ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺩەپ ﺑﯧﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯜچ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩﺗﯩﻦ ﺳﻮﺭﺍﯕﻼﺭ‪.‬‬‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯘ ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﺑﯩﻠﺴﻪ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﺑﯩﻠﻤﯩﺴﻪ‪ ،‬ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﯩﭙﻪﺯﺩۇﺭ‪ .‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﮔﻪﭘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻫﻪﻣﻤﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯﻯ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻦ ﺗﻮﻗﯘپ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﺪﺍ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺧﺎﻟﯩﻐﯩﻨﯩﯖﻼﺭﻧﻰ ﻗﯩﻼﻻﻳﺴﯩﻠﻪﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﺎۋۋﺍﻝ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻗﻪﺩﯨﻤﻘﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﻳﺎﺵ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﻪﺭ )ﺋﻪﺳﻬﺎﺑﯘﻝ ﻛﻪﻫﻒ(ﻧﻰ‬ ‫ﺳﻮﺭﺍﯕﻼﺭ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ‪ ،‬ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻻﺭﻟﯩﻖ ﺧﻪۋەﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯚپ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﺑﺎﺭﻏﺎﻥ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﻨﯩﯔ ﺷﻪﺭﻗﯩﮕﻪ‪ ،‬ﻏﻪﺭﺑﯩﮕﻪ ﺑﯧﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻓﻪﺗﻬﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‬ ‫ﺯﺍﺕ )ﺯۇﻟﻘﻪﺭﻧﻪﻳﻦ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ(ﻧﻰ ﺳﻮﺭﺍﯕﻼﺭ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺭﻭﻫ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺳﻮﺭﺍﯕﻼﺭ‪...‬‬ ‫ﻗﻮﺭەﻳﺸﻠﯩﻜﻠﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ »ﺋﯩﻨﺸﺎﺋﺎﻟﻼﻫ« ﺩﯦﻴﯩﺸﻨﻰ ﺋﯘﻧﺘﯘپ‪:‬‬ ‫‪ .٦١‬ﻣﻪﺭﻳﻪﻡ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٦٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ‪.‬‬

‫‪180‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ ﺳﻮﺭﻏﺎﻥ ﺳﯘﺋﺎﻟﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻧﯩﯔ ﺟﺎۋﺍﺑﯩﻨﻰ ﺋﻪﺗﻪ ﺑﯧﺮەﻱ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬‫ﺑﯘﻧﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﻗﯘﺭەﻳﺸﻠﻪﺭ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩﺸﺘﻰ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ‬ ‫ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﻮﻥ ﺑﻪﺵ ﻛﯜﻥ )ﺑﯩﺮ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﻗﯩﺮﻕ ﻛﯜﻥ( ﺳﺎﻗﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ‬ ‫ﺑﯘ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ ۋەﻫﻴﯩﻤﯘ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﻤﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺟﯩﺒﺮﯨﺌﯩﻞ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﻤﯘ ﺋﻪۋەﺗﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﻧﯩﻬﺎﻳﻪﺕ ﻣﻪﻛﻜﯩﻠﯩﻜﻠﻪﺭ‪:‬‬ ‫ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺋﻪﺗﻪ ﺟﺎۋﺍپ ﺑﯧﺮﯨﻤﻪﻥ ﺩەپ ۋەﺩە ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺋﻮﻥ‬‫ﺑﻪﺵ ﻛﯜﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺗﯧﺨﯩﭽﻪ ﺳﻮﺋﺎﻟﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻫﯧﭽﻘﺎﻳﺴﯩﺴﯩﻐﺎ ﺟﺎۋﺍپ ﺑﻪﺭﻣﯩﺪﻯ‪– .‬‬ ‫ﺩﯦﻴﯩﺸﻜﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ۋەﻫﻴﯩﻨﯩﯔ ﻛﻪﻟﻤﻪﺳﻠﯩﻜﻰ ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ‬ ‫ﻛﯚﯕﻠﯩﻨﻰ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻛﻜﯩﻠﯩﻜﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﮔﻪپ‪-‬ﺳﯚﺯﯨﻤﯘ ﺋﯘﻧﻰ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ‬ ‫ﺭەﻧﺠﯩﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﺎﺧﯩﺮﻯ ﺟﯩﺒﺮﯨﺌﯩﻞ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ‬ ‫ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺟﯩﺒﺮﯨﺌﯩﻞ! ﺑﻪﻙ ﻛﯧﭽﯩﻜﯩﭗ ﻛﻪﺗﺘﯩﯖﻜﻰ‪ ،‬ﺳﯧﻨﯩﯔ ﻫﻪﻗﻘﯩﯖﺪە )ﺋﻪﻣﺪﻯ‬‫ﻛﻪﻟﻤﻪﻳﺪۇ ﺩەپ( ﻳﺎﻣﺎﻥ ﮔﯘﻣﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﯨﻢ‪ ،‬ﺳﯧﻨﻰ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﺳﯧﻐﯩﻨﺪﯨﻢ! – ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺟﯩﺒﺮﯨﺌﯩﻞ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫ ﻣﻪﻧﻤﯘ ﺳﯧﻨﻰ ﻛﯚپ ﺳﯧﻐﯩﻨﺪﯨﻢ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻣﻪﻥ ۋەﺯﯨﭙﯩﺴﻰ ﺑﺎﺭ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﻣﯘﺭﻣﻪﻥ‪.‬‬‫ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻛﯧﻠﯩﻤﻪﻥ‪ ،‬ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﻤﯩﺴﻪﻡ ﻛﯧﻠﻪﻟﻤﻪﻳﻤﻪﻥ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺟﯩﺒﺮﯨﺌﯩﻞ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﺎﻻﻫﺘﺎﺋﺎﻻﺩﯨﻦ ﻛﻪﻫﻒ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺳﯜﺭﯨﺪە ﺋﯩﻨﻜﺎﺭﭼﯩﻼﺭ ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻥ ﺋﻪﺳﻬﺎﺑﻰ ﻛﻪﻫﻒ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺯۇﻟﻘﻪﺭﻧﻪﻳﻦ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ‬ ‫ﺧﻪۋﯨﺮﻯ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﺋﻪﺳﻨﺎﺩﺍ ﻳﻪﻧﻪ‪:‬‬ ‫»ﺋﯘﻻﺭ ﺳﻪﻧﺪﯨﻦ ﺭﻭﻫﻨﯩﯔ ﻣﺎﻫﯩﻴﯩﺘﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺳﻮﺭﯨﺸﯩﺪۇ‪» .‬ﺭﻭﻫﻨﯩﯔ ﻣﺎﻫﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ‬ ‫ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﻢ ﺑﯩﻠﯩﺪۇ« ﺩﯦﮕﯩﻦ‪ ،‬ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﺎﺯﻏﯩﻨﺎ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‪) «.‬ﺋﯩﺴﺮﺍ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٨٥‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺋﺎﻳﯩﺘﻰ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﺷﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻳﻪﻧﻪ »ﻗﯩﺒﻠﻪ«ﻧﯩﯔ ﻗﯘﺩﺩۇﺳﺘﯩﻦ ﻛﻪﺑﻪ ﺗﻪﺭەﭘﻜﻪ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﻠﯩﺸﻰ‬ ‫ﻫﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ۋەﻫﻴﯩﻤﯘ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺧﺎﻟﯩﻐﺎﻥ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯘ ﺋﺎﺭﺯۇﺳﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﺯۇﻥ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﯨﻦ ﺑﯧﺮﻯ ﭘﺎﺕ‪-‬ﭘﺎﺕ‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍپ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺋﻪﻣﯩﺮﻧﯩﯔ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﺳﺎﻗﻼۋﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻛﻪﺑﻪ ﺋﯩﺒﺮﺍﻫﯩﻢ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻗﯩﺒﻠﯩﺴﻰ ﺋﯩﺪﻯ ۋە ﺋﻪﺭەﭘﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﯩﺸﻘﺎ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﯚپ‬ ‫ﺗﻪﺷﯟﯨﻖ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ ﺋﻪﺭەﭘﻠﻪﺭ ﻛﻪﺑﯩﺪﯨﻦ ﭘﻪﺧﯩﺮﻟﯩﻨﻪﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ ﺯﯨﻴﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ‬ ‫ﺗﺎۋﺍپ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﻛﻪﺑﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﺍﺵ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻳﻪﻫﯘﺩﯨﻴﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎپ‬ ‫‪٦٢‬‬ ‫ﻗﯧﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﻗﯘﺗﯘﻻﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫‪ .٦٢‬ﺋﻪﺑﯘ ﺳﯘﺋﯘﺩ‪-١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪) ،١٧٤ ،‬ﺑﻪﻗﻪﺭە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٤٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬

‫‪181‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﻮﻥ ﺋﺎﻟﺘﻪ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﻮﻥ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﻱ ﺳﺎﻗﻠﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻗﯩﺒﻠﻪ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ‬ ‫ﻫﯧﻜﻤﻪﺗﻠﻪﺭ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﺑﻪﻳﺘﯘﻝ‪-‬ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺳﺘﯩﻦ ﻛﻪﺑﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﯨﺘﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯘﺷﺒﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﻰ‬ ‫ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺰ ﺳﯧﻨﯩﯔ )ﻛﻪﺑﻪ ﻗﯩﺒﻠﻪڭ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﻨﻰ ﺗﯩﻠﻪپ( ﻗﺎﻳﺘﺎ‪-‬ﻗﺎﻳﺘﺎ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﯖﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭۈۋﺍﺗﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺳﯧﻨﻰ ﭼﯘﻗﯘﻡ ﺳﻪﻥ ﻳﺎﻗﺘﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﯩﺒﻠﯩﮕﻪ ﻳﯜﺯﻟﻪﻧﺪۈﺭﯨﻤﯩﺰ‪) .‬ﻧﺎﻣﺎﺯﺩﺍ(‬ ‫ﻳﯜﺯۈﯕﻼﺭﻧﻰ ﻣﻪﺳﺠﯩﺪﻯ ﻫﻪﺭەﻡ ﺗﻪﺭەﭘﻜﻪ ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ‪ .‬ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﻛﯩﺘﺎﺏ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻧﻠﻪﺭ‬ ‫ﻳﻪﻧﻰ ﻳﻪﻫﯘﺩﯨﻼﺭ ۋە ﻧﺎﺳﺎﺭﺍﻻﺭ ﺑﯘﻧﯩﯔ )ﻳﻪﻧﻰ ﻗﯩﺒﻠﯩﻨﯩﯔ ﻛﻪﺑﯩﮕﻪ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﻠﯩﺸﯩﻨﯩﯔ(‬ ‫ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﻯ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﭼﯘﻗﯘﻡ ﺑﯩﻠﯩﺪۇ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻗﯩﻠﻤﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﻏﺎﭘﯩﻞ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪) «.‬ﺑﻪﻗﻪﺭە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٤٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ ‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺋﺎﻧﯩﻤﯩﺰﻏﺎ ﺗﯚﻫﻤﻪﺕ ﭼﺎﭘﻼﻧﻐﺎﻥ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﻐﺎ ﻳﯧﻘﯩﻦ ۋﺍﻗﯩﺖ‬ ‫ﺑﯩﺌﺎﺭﺍﻣﻠﯩﻖ ﺋﯩﭽﯩﺪە ۋەﻫﻴﻰ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﻛﯜﺗﻜﻪﻥ‪ ،‬ﻫﻪﻗﯩﻘﻰ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻨﻰ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﯨﻼپ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺑﺎﻳﺎﻧﻐﺎ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺝ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ۋەﻫﻴﻰ ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﻫﻪﺭ ﺯﺍﻣﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﺪەﻙ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺧﺎﻟﯩﻐﺎﻥ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻧﻰ ﻣﯘﺳﺘﻪﻟﻪﻕ ﺋﯘﺭۇﺷﯩﺪﯨﻦ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ ﻣﯘﻧﺎﭘﯩﻘﻼﺭ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﯩﮕﻪ‬ ‫ﺗﯚﻫﻤﻪﺕ ﭼﺎﭘﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﯩﻜﻰ ﺳﯚﺯ‪-‬ﭼﯚﭼﻪﻛﻠﻪﺭ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺗﺎﺭﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺎﻻﻡ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪڭ ﻗﯩﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻖ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﺎﺷﺎۋﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﭙﭙﻪﺕ‪-‬ﻧﯘﻣﯘﺳﯩﻐﺎ ﺗﯚﻫﻤﻪﺕ ﭼﺎﭘﻼﻧﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻗﯩﻴﯩﻦ ﻫﺎﻟﻪﺗﺘﯩﻦ‬ ‫ﺑﺎﻟﺪۇﺭﺭﺍﻕ ﻗﯘﺗﯘﻟﯘﺷﻨﻰ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ۋەﻫﻴﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﯩﺮﺍﺩﯨﺴﯩﮕﻪ ﺑﺎﻏﻠﯩﻖ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺶ ۋﺍﻗﺘﯩﺪﺍ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﻣﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ‬ ‫ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻣﯘ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﺳﯩﻨﺎﻗﻘﺎ ﺩۇچ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺗﺎﺭﺗﯩﻨﻐﺎﻥ ۋە ﺋﯩﻬﺘﯩﻴﺎﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ‪:‬‬ ‫»ﻣﻪﻥ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪﻧﯩﯔ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﻣﯩﺪﯨﻢ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻧﻨﯩﻼ‬ ‫ﺳﯚﺯﻟﯩﻴﻪﻟﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﻪﻫﯟﺍﻝ ﺋﯩﮕﻪﻟﻠﯩﮕﻪﻥ‬ ‫ﻣﻪﺳﻠﯩﻬﻪﺗﻠﻪﺷﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﻧﯩﻬﺎﻳﻪﺕ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﯩﮕﻪ‪:‬‬

‫ۋە‬

‫ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ‬

‫ﺑﯩﻠﻪﻥ‬

‫»ﻣﺎﯕﺎ ﻗﺎﺭﺍ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ‪ ،‬ﺳﯧﻨﯩﯔ ﻫﻪﻗﻘﯩﯖﺪە ﺋﯘﻧﺪﺍﻕ‪-‬ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﮔﻪﭘﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ‬ ‫ﭘﺎﻙ ﺑﻮﻟﺴﺎڭ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﯧﻨﻰ ﺋﺎﻗﻼﻳﺪۇ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﮔﯘﻧﺎﻫ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎڭ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺗﻪۋﺑﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﯩﻦ!« ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬

‫‪182‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺑﯘ ﻏﻪﻳﺒﺘﯩﻦ ﺧﻪۋەﺭﺳﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﮔﯧﭙﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﯩﻠﺪۈﺭﮔﻪﻥ‬ ‫ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺧﻪۋەﺭﺩﺍﺭ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﻧﯩﻬﺎﻳﻪﺕ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻧﯘﺭ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪٦٣‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺋﺎﻧﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﭘﺎﻛﻠﯩﻘﻰ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ ﮔﻪپ ﻗﻮﺷﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﺗﻮﺧﺘﺎپ ﻗﺎﻟﻤﺎﻱ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ ﻗﻮﺷﯘپ‪ ،‬ﻫﯩﺴﺴﯩﻴﺎﺗﯩﻐﺎ ﺗﺎﻳﯩﻨﯩﭗ‬ ‫ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﺘﺎ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ۋەﻗﻪ‪-‬ﻫﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ‬ ‫ﺋﯩﺮﺍﺩﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﯨﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﺸﯩﺪۇ‪ .‬ﻛﯜﺯ ﭘﻪﺳﻠﯩﺪە ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻝ ﻏﺎﺯﺍﯕﻨﯩﯔ ﻳﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﭼﯜﺷﯜﺷﯩﻤﯘ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺋﯩﺮﺍﺩﯨﮕﻪ ﺑﺎﻏﻠﯩﻘﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﺘﺎ ﻗﺎﻻﻳﻤﯩﻘﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻖ‬ ‫ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﯩﺮﺍﺩﯨﺴﻰ‬ ‫ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»)ﺋﯘ( ﺋﯚﺯ ﻧﻪﭘﺴﻰ‪-‬ﺧﺎﻫﯩﺸﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺳﯚﺯﻟﯩﻤﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻧﺎﺯﯨﻞ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ۋەﻫﻴﯩﻨﻰ ﺳﯚﺯﻟﻪﻳﺪۇ‪) «.‬ﻧﻪﺟﯩﻢ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤-٣‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﻫﺎﻳﺎﺗﺘﯩﻜﻰ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ ﻛﯩﺘﺎﺑﻼﺭﻏﺎ ﺑﯩﺮەﺭ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﺶ ﻛﯩﺮﮔﯜﺯۈﺷﯩﻨﻰ ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﺭ ﻗﯩﻠﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﺗﻪۋﺭﺍﺕ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺠﯩﻞ‬ ‫ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﻛﯩﺘﺎﺑﻼﺭ ﺗﺎﻣﺎﻣﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﻠﮕﻪﻥ‬ ‫ﻛﯩﺘﺎﺑﻼﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺋﺎﻟﻼﻫ‪:‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺑﯩﺰ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﺪۇﻕ ۋە ﺋﯘﻧﻰ ﺑﯩﺰ ﭼﯘﻗﯘﻡ ﻗﻮﻏﺪﺍﻳﻤﯩﺰ‪«.‬‬ ‫)ﻫﯩﺠﺮ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٩‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺩﯦﻴﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯘﻧﻰ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﯟﯦﺘﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﺳﺎﻗﻼﺷﻘﺎ ﻛﯩﭙﯩﻠﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪ ،‬ﻗﯘﻏﺪﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﺪۈﺭﮔﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺳﯚﺯﻯ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﮕﻰ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﺸﺎﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪپ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯘ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﻧﺎﻣﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﻳﺎﻟﻐﺎﻧﻨﻰ ﺗﻮﻗﯘﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ ﺋﯘﻧﻰ‬ ‫ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻤﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺟﺎﺯﺍﻻﻳﺘﺘﯘﻕ‪ .‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﺎﺳﺎﺳﻰ ﻗﯩﺰﯨﻞ ﺗﯘﻣﯘﺭﯨﻨﻰ ﻛﯧﺴﯩﭗ‬ ‫ﺗﺎﺷﻼﻳﺘﺘﯘﻕ‪ .‬ﺳﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻫﯧﭻ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﯘﻧﻰ ﻗﻮﻏﺪﺍپ ﻗﺎﻻﻟﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪) «.‬ﻫﻪﻗﻘﻪ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‬ ‫‪-٤٧-٤٤‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ۋەﺯﯨﭙﯩﮕﻪ‬ ‫ﺗﻪﻳﯩﻨﻠﻪﻧﮕﻪﻥ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻚ ۋەﺯﯨﭙﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﻪڭ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﯘﻗﺎﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺩۇچ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﻗﯩﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻖ ۋە ﺟﺎﭘﺎ‪-‬ﻣﯘﺷﻪﻗﻘﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺋﯩﺮﺍﺩﯨﮕﻪ ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕ ۋە ﺗﻪﺳﻠﯩﻤﯩﻴﻪﺕ‬ ‫‪ .٦٣‬ﻧﯘﺭ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢١-١١‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪ .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺷﺎﻫﺎﺩەﺕ«‪.٣٠ ،١٥ ،‬‬

‫‪183‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺵ ﺋﯧﮕﯩﭗ‪ ،‬ﻛﯩﭽﯩﻜﻜﯩﻨﻪ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﺑﯩﺮەﺭ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻖ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﻣﻪﻱ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﺗﻮﻟﯘﻕ‬ ‫ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬

‫ۋەﻫﻴﯩﻨﯩﯔ ﺑﻪﺯﯨﺪە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ‬ ‫ﺗﻪﻧﻘﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ‬ ‫ۋەﻫﻴﻰ ﺑﻪﺯﯨﺪە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻛﯧﻠﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺑﻪﺯﯨﺪە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻛﯚﺯ ﻗﺎﺭﯨﺸﯩﻨﯩﯔ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭەﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﻪﺯﯨﺪە ﺋﯘ‬ ‫ﺧﺎﻟﯩﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮۇﻳﺘﺘﻰ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯘ ﺑﯘﻳﺮۇﻗﻨﻰ ﺑﯩﺠﺎ‬ ‫ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﻣﻪﻱ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﺋﻮﻳﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﯘﺭۇپ ﻗﺎﻟﻐﯘﺩەﻙ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺩەﺭﻫﺎﻝ ﺗﻪﻧﻘﯩﺪﻛﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﺋﻪﻫﯟﺍﻝ ﺋﯘﺷﺸﺎﻕ‪-‬ﭼﯜﺷﺸﻪﻙ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻤﯘ ﻳﯜﺯ ﺑﯧﺮەﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺯەﻳﯩﺪ ﺑﯩﻦ ﻫﺎﺭﯨﺴﻪﻧﯩﯔ ﺋﺎﻳﺎﻟﻰ )ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻧﻪۋﺭە‬ ‫ﺗﻮﻗﻘﯩﻨﻰ( ﺯەﻳﻨﻪپ ﺑﯩﻨﺘﻰ ﺟﻪﻫﯩﺸﻨﯩﯔ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﺪە ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﺎﻟﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ۋەﻫﻴﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺧﻪﻗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﻳﯩﭙﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﻗﻮﺭﻗﯘپ‪ ،‬ﻣﻪﺧﭙﻰ‬ ‫ﺗﯘﺗﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﺪﻯ ۋە ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﺸﻨﻰ ﻣﻪﺧﭙﻰ ﺗﯘﺗﯘﺷﻨﯩﯔ ﺧﺎﺗﺎ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﻰ ۋە ﺋﯘﻧﻰ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﯨﻠﯩﺸﻰ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﮕﻰ ﺋﻪﻣﯩﺮ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪.‬‬ ‫»ﺋﯚﺯ ۋﺍﻗﺘﯩﺪﺍ ﺳﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻧﯧﺌﻤﻪﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪ ،‬ﺳﻪﻧﻤﯘ ﺋﯩﻨﺌﺎﻡ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ‪:‬‬ ‫ﺧﯘﺗﯘﻧﯩﯖﻨﻰ ﻧﯩﻜﺎﻫﯩﯖﺪﺍ ﺗﯘﺗﻘﯩﻦ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﺪﯨﻦ ﻗﻮﺭﻗﻘﯩﻦ! ﺩﯦﺪﯨﯔ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﯨﻠﯩﻤﺎﻗﭽﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﻛﯚﯕﻠﯜﯕﺪە ﻳﻮﺷﯘﺭﺩۇڭ‪ ،‬ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﻧﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﻗﻮﺭﻗﺘﯘڭ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﺪﯨﻦ ﻗﻮﺭﻗﯘﺷﯘڭ ﺋﻪڭ ﻫﻪﻗﻠﯩﻖ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﻻ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﻮﻏﯘﻟﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻗﯘﻳﯘپ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺧﯘﺗﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻧﯩﻜﺎﻫﻼپ ﺋﺎﻟﺴﺎ ﮔﯘﻧﺎﻫ ﺑﻮﻟﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ‪) ،‬ﺯەﻳﻨﻪﭘﻨﻰ( ﺯەﻳﺪ ﻗﯘﻳﯘۋەﺗﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺳﺎﯕﺎ ﻧﯩﻜﺎﻫﻼپ ﺑﻪﺭﺩۇﻕ‪،٦٤‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ )ﺳﯧﻨﯩﯔ ﺯەﻳﻨﻪﭘﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﺸﯩﯔ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ( ﺋﻪﻣﺮﻯ ﭼﻮﻗﯘﻡ ﺋﯘﺭۇﻧﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪«.‬‬ ‫)ﺋﻪﻫﺰﺍﺏ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣٧‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫‪ .٦٤‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﻧﯩﻜﺎﻫﻨﻰ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﺪﺍ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺳﻪۋەﺏ ۋە ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﻯ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‪:‬‬ ‫ﺑﺎﻻ ﻗﯩﻠﯩﯟﯦﻠﯩﺶ ﺋﯩﺸﻰ ﺟﺎﻫﯩﻠﯩﻴﻪﺕ ﺩەۋﺭﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﺩﯨﺘﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻳﯘﻗﺎﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ ﺑﯧﻘﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻥ ﺑﺎﻟﯩﺴﻰ ﺯەﻳﺪ ﺑﯩﻦ ﻫﺎﺭﯨﺴﻪﻧﯩﯔ ﺋﺎﺟﺮﯨﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﺎﻳﺎﻟﻰ ﺯەﻳﻨﻪﭘﻨﻰ‬ ‫ﻧﯩﻜﺎﻫﯩﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﺪﺍ »ﺗﻪﺑﻪﻧﻨﻰ« )ﺑﺎﻻ ﻗﯩﻠﯩﯟﯦﻠﯩﺶ(ﻧﻰ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﻟﺪﯨﻦ ﻗﺎﻟﺪۇﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪...» :‬ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺑﺎﻻ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﻤﯘ ﺋﺎﻟﻼﻫ )ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻫﯚﻛﯜﻣﺪە ﺋﯚﺯ ﭘﯘﺷﺘﯘﯕﻼﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ( ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﯚﻛﻤﯩﺪە ﻗﯩﻠﻤﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺑﯘ )ﻳﻪﻧﻰ ﺋﯚﺯ ﭘﯘﺷﺘﯘﯕﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺑﺎﻻ‬ ‫ﺩﯦﻴﯩﺶ( ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﺎﻏﺰﯨﯖﻼﺭﺩﺍ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ﺳﯚﺯﺩۇﺭ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻫﻪﻕ )ﺳﯚﺯ(ﻧﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﺪۇ‪ ،‬ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻳﻮﻟﻐﺎ‬ ‫ﺑﺎﺷﻼﻳﺪۇ‪) «.‬ﺋﻪﻫﺰﺍﺏ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫‪184‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺋﺎﻧﯩﻤﯩﺰ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﮔﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ۋەﻫﻴﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮەﺭﯨﻨﻰ‬ ‫ﻣﻪﺧﭙﻰ ﺗﯘﺗﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺷﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﻰ ﻣﻪﺧﭙﻰ ﺗﯘﺗﻘﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ «.‬ﺩەپ ﻳﯘﻗﺎﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﻰ‬ ‫‪٦٥‬‬ ‫ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺯەﻳﻨﻪپ ﺑﯩﻨﺘﻰ ﺟﻪﻫﯩﺸﻨﯩﯔ ﺋﯚﻳﯩﺪە ﻫﻪﺳﻪﻝ‬ ‫ﺷﻪﺭﺑﯩﺘﻰ ﺋﯩﭽﻜﻪچ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﻫﺎﻳﺎﻝ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﭼﯩﺪﯨﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﺎﻳﺎﻟﻰ‬ ‫ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻫﻪﻓﯩﺴﻪ ﺋﯚﺯﺋﺎﺭﺍ ﮔﯧﭙﯩﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﯟﯦﻠﯩﭗ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯚﻳﮕﻪ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﻪﺗﺒﯘﻱ ﭘﯘﺭﺍۋﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﺸﺘﻰ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﻪﺗﺒﯘﻱ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﻳﯧﻤﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ‪» :‬ﺩﯦﻤﻪﻙ‪ ،‬ﻫﻪﺳﻪﻝ ﻫﻪﺭﯨﺴﻰ ﺑﻪﺗﺒﯘﻱ ﻧﻪﺭﺳﻪ‬ ‫ﻳﯧﮕﻪﻥ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪-‬ﺩە‪ «.‬ﺩﯦﻴﯩﺸﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘ ﺑﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻫﻪﺳﻪﻝ ﺷﻪﺭﺑﯩﺘﻰ ﺋﯩﭽﻤﻪﺳﻠﯩﻜﻜﻪ‬ ‫ﻗﻪﺳﻪﻡ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﻪۋەﺑﺘﯩﻦ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﻪﺳﯩﻤﯩﻨﯩﯔ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭۈﺵ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﺋﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ! ﻧﯧﻤﻪ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﺎﯕﺎ ﻫﺎﻻﻝ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﺋﺎﻳﺎﻟﻠﯩﺮﯨﯖﻨﯩﯔ‬ ‫ﺭﺍﺯﯨﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺗﯩﻠﻪﺵ ﻳﯜﺯﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﻫﺎﺭﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﺴﻪﻥ؟ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﻣﻪﻏﭙﯩﺮەﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﺪۇﺭ‪ ،‬ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﻣﯩﻬﺮﯨﺒﺎﻧﺪۇﺭ‪) «.‬ﺗﻪﻫﺮﯨﻢ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺳﯚﺯﻯ ﺋﺎﺭﯨﻼﺷﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‬ ‫ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﺯۇﺳﯩﻐﺎ ﺧﯩﻼپ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﻰ ﻫﯩﺴﺴﯩﻴﺎﺗﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﮕﻪﻥ‬ ‫ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺗﺎﻳﯩﻨﻰ ﻳﻮﻕ ﺑﺎﻫﻪﻧﻪ‪-‬ﺳﻪۋەﺑﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﺑﯘﻙ ﺳﻪﭘﯩﺮﯨﮕﻪ‬ ‫ﻗﺎﺗﻨﺎﺷﻤﯩﻐﺎﻥ ﺳﻪﻛﺴﻪﻥ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﮔﯧﭙﯩﮕﻪ ﺋﯩﺸﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺭۇﺧﺴﻪﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺳﻪۋەﺑﺘﯩﻦ ﺋﯘﻧﻰ ﺗﻪﻧﻘﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪:‬‬ ‫‪ .٦٥‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﺗﻪﭘﺴﯩﺮ«‪ .٩\٣٣ ،‬ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪» :‬ﻛﯩﻤﻜﻰ‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮەﺭ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﻣﻪﺧﭙﻰ ﺗﯘﺗﻘﺎﻧﻤﯩﻜﯩﻦ ﺩﯦﮕﻪﻧﺪەﻙ ﮔﯘﻣﺎﻥ ﻗﯩﻠﺴﺎ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺋﻪڭ ﭼﻮڭ ﺗﯚﻫﻤﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪» :‬ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻝ!‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺳﺎﯕﺎ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﻪﻫﻜﺎﻣﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﮔﯩﻦ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺗﻮﻟﯘﻕ‬ ‫ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﻣﯩﺴﻪڭ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﻏﺎﻥ ۋەﺯﯨﭙﯩﻨﻰ ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺴﻪﻥ‪) .‬ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻡ ﺑﻮﻝ( ﺋﺎﻟﻼﻫ‬ ‫ﺳﯧﻨﻰ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺯﯨﻴﺎﻧﻜﻪﺷﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﺳﺎﻗﻼﻳﺪۇ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﻛﺎﭘﯩﺮ ﻗﻪۋﻣﻨﻰ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪۇ‪) «.‬ﻣﺎﺋﯩﺪە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٦٧‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( )ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﺋﯩﻤﺎﻥ«‪(٢٨٧ ،‬‬

‫‪185‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫»)ﺋﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ!( ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﯧﻨﻰ ﻛﻪﭼﯜﺭﺩﻯ‪) ،‬ﺋﯚﺯ ۋەﺩﯨﺴﯩﺪە( ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻠﻼﺭ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﺎﻟﻐﺎﻧﭽﯩﻼﺭ )ﺳﺎﯕﺎ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﯩﭽﻪ ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﭼﯩﻘﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻘﺎ( ﺭۇﺧﺴﻪﺕ‬ ‫ﺑﻪﺭﺩﯨﯔ؟« )ﺗﻪۋﺑﻪ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺗﺎﻏﯩﺴﻰ ﺋﻪﺑﯘ ﺗﺎﻟﯩﺐ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻣﻪﻏﭙﯩﺮەﺕ‬ ‫ﺗﯩﻠﯩﮕﻪﻧﺪە ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﮔﻪ ۋە ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﮔﻪ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﻫﻠﻰ ﺩۇﺯﺍﺥ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯧﻨﯩﻖ‬ ‫ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺗﯘﻗﻘﯩﻨﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﺩﯨﻤﯘ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ‬ ‫ﻣﻪﻏﭙﯩﺮەﺕ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﺩۇﺭۇﺱ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪) «.‬ﺗﻪۋﺑﻪ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪ -١١٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﯘﻧﺎﭘﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷﻠﯩﻘﻰ ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼ ﺑﯩﻦ ﺋﯘﺑﻪﻱ ﺳﻪﻟﯜﻝ‬ ‫ﺋﯚﻟﮕﻪﻧﺪە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺳﺎﻟﯩﻬ ﻣﯚﻣﯩﻦ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺗﻪﻟﯩﯟﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺟﯩﻨﺎﺯﺍ ﻧﺎﻣﯩﺰﻯ‬ ‫ﺋﻮﻗﯘﻣﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﺋﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ! ﺳﻪﻥ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﯚﻟﮕﻪﻥ ﻫﯧﭽﺒﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩﯔ‬ ‫ﻧﺎﻣﯩﺰﯨﻨﻰ ﭼﯜﺷﯜﺭﻣﯩﮕﯩﻦ‪) ،‬ﺩەﭘﻨﻪ ﻗﯩﻠﯩﺶ‪ ،‬ﺯﯨﻴﺎﺭەﺕ ﻳﺎﻛﻰ ﺩۇﺋﺎ ﺋﯜﭼﯜﻥ( ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﻪﺑﺮﯨﺴﻰ‬ ‫ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻤﯘ ﺗﯘﺭﻣﯩﻐﯩﻦ‪ ،‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯘﻻﺭ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﻰ ۋە ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭ‬ ‫ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﭘﺎﺳﯩﻖ ﻫﺎﻟﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﻟﺪﻯ‪) «.‬ﺗﻪۋﺑﻪ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٨٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﮕﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ )ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ( ﻗﯩﻠﭽﯩﻠﯩﻚ ﺳﯚﺯﻯ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﺸﯩﭗ ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻤﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻗﯘﺭەﻳﺸﻨﯩﯔ ﭼﻮﯕﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﻰ‬ ‫ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭﯨﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ ﺋﻪﻣﺎ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼﻫ ﺑﯩﻦ ﺋﯘﻣﻤﻰ ﻣﻪﻛﺘﯘﻡ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﺩﯨﻨﯩﻲ ﺗﻪﻟﯩﻢ ﺑﯧﺮﯨﺸﯩﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪﺏ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺮﺍﻕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻗﻮﺭەﻳﺸﻨﯩﯔ‬ ‫ﭼﻮﯕﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﯩﻨﻰ ﺋﺎۋﺍﻳﻼپ‪ ،‬ﺋﯘﻣﻤﻰ ﻣﻪﻛﺘﻮﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﺎﺭﻯ ﺑﻮﻟﻤﺎﻱ‪ ،‬ﺳﯚﺯﯨﻨﻰ ﺩﺍۋﺍﻡ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﯟەﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯘﻣﻤﻰ ﻣﻪﻛﺘﯘﻡ ﺗﻪﻟﯩﯟﯨﻨﻰ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﺳﯚﺯﻟﻪۋەﺭﮔﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﭼﯩﺮﺍﻳﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﺗﯜﺭۈﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﻪۋەﺑﺘﯩﻦ ﻳﯘﻗﺎﺭﯨﻘﻰ ﺗﻪﻧﻘﯩﺪ ﺋﺎﻳﯩﺘﻰ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ )ﺋﯩﻤﺎﻧﺪﯨﻦ( ﺑﯩﻬﺎﺟﻪﺕ ﻫﯧﺴﺎﭘﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩەﻣﮕﻪ ﻛﻪﻟﺴﻪﻙ‪ ،‬ﺳﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‬ ‫ﻳﯜﺯﻟﯩﻨﯩﺴﻪﻥ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﯘﻻﻕ ﺳﯧﻠﯩﭗ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻛﯚﯕﯜﻝ ﺑﯚﻟﯩﺴﻪﻥ‪) .‬ﺋﯘ(‬ ‫ﻛﯘﻓﺮﯨﺪﯨﻦ‪ ،‬ﮔﯘﻧﺎﻫﻼﺭﺩﯨﻦ )ﭘﺎﻛﻼﻧﻤﯩﺴﺎ‪ ،‬ﺳﺎﯕﺎ ﻧﯧﻤﻪ ﺯﯨﻴﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ؟ ﺳﻪﻧﺪﯨﻦ ﻣﻪﺭﯨﭙﻪﺕ‬ ‫ﺗﯩﻠﻪپ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﺪﯨﻦ ﻗﻮﺭﻗﻘﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻳﯜﮔﯜﺭۈپ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﺴﻪﻙ‪ ،‬ﺳﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‬

‫‪186‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﻳﺴﻪﻥ‪ (.‬ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﯩﻦ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ۋەﺯﺩۇﺭ‪ .‬ﺧﺎﻟﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ۋەﺯ ‪-‬ﻧﻪﺳﯩﻬﻪﺕ ﺋﺎﻟﯩﺪۇ‪) ٦٦«.‬ﺋﻪﺑﻪﺳﻪ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪١٢--٥‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬ ‫ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺋﻪﻳﯩﭙﻠﻪﺵ ۋە ﺗﻪﻧﻘﯩﺪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺳﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺳﻪۋەﻧﻠﯩﻜﻜﻪ ﻗﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺳﻪۋەﺑﻰ‪:‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻗﯩﻠﻤﯩﺸﯩﺪﯨﻜﻰ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﺎﻳﻘﯩﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻜﻰ‬ ‫ﺋﺎﭼﭽﯩﻖ ﺳﯚﺯﻟﻪﺭ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﯩﺪە ﭘﯘﺷﺎﻳﻤﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﮔﻪﭘﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘ ﺋﯚﺯﻯ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺑﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﯘﭼﯘﻕ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻰ‪ ،‬ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ ﺳﯜﻛﯜﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﻪﻳﯩﭙﯩﻨﻰ ﻳﯘﺷﯘﺭﻣﺎﺳﻤﯩﺪﻯ؟‬ ‫ﻳﯘﻗﺎﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﯟﯦﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﻮﻟﯩﺪۇﻛﻰ‪ ،‬ۋەﻫﻴﻰ ﺗﺎﻣﺎﻣﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯩﺮﺍﺩﯨﺴﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‪ ،‬ﺑﻪﺯﻯ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻛﯜﺗﻜﻪﻥ ﺯﺍﻣﺎﻥ ۋە‬ ‫ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﺪﺍ ﻛﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻥ‪ .‬ﺑﻪﺯﯨﺪە ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﻰ ﺗﻪﻧﻘﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﺪﺍ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻤﯘ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ۋەﻫﻴﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻝ ﻫﻪﺭﭘﻨﯩﻤﯘ ﻣﻪﺧﭙﻰ ﺗﯘﺗﻤﺎﺳﺘﯩﻦ ﺷﯘ ﭘﯧﺘﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻧﻪﻗﯩﻞ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﻣﺎﻧﺎ ﺑﯘ‬ ‫ﺋﻪﻫﯟﺍﻝ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻣﻪﻧﺒﻪﺩﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ۋە ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﻪﺭ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯩﻠﭽﯩﻠﯩﻚ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﯩﻨﯩﯔ ﻳﻮﻗﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﯩﺮﯨﺪە ﻳﺎﺯﻏﯘﭼﯩﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﺧﯩﺘﺎﺏ ۋە ﺗﻪﻧﻘﯩﺪﻟﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺗﺎﭘﻘﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪.‬‬

‫ۋەﻫﻴﯩﻨﯩﯔ ﺑﻪﺯﯨﺪە ﻣﯜﺟﻤﻪﻝ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺋﻪﻣﯩﺮﻟﻪﺭ ﺑﻪﺯﯨﺪە ﻣﯜﺟﻤﻪﻝ ﻛﯧﻠﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻣﯜﺟﻤﻪﻝ‪ :‬ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ ﻳﻮﺷﯘﺭۇﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭﻣﯩﮕﯩﭽﻪ ﻣﻪﻗﺴﻪﺗﻨﻰ ﺑﯩﻠﮕﯩﻠﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺒﺎﺭﯨﻠﻪﺭ ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻜﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫‪ .٦٦‬ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺗﻪﻧﻘﯩﺪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﺑﯩﺮ ﺯەﻟﻠﻪ‬ ‫ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﯩﺪﯨﻨﺪۇﺭ‪ .‬ﺯەﻟﻠﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺳﺎﻟﻐﺎﻥ ﻏﻪﻳﺮﻯ‪-‬ﺋﯩﺮﺍﺩەﺋﻰ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻘﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﺯەﻟﻠﻪﻟﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﯩﺮﺍﺩﯨﺴﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪﻗﺴﻪﺗﺘﻪ ﻗﯩﻠﺪۈﺭۈﻟﯩﺪۇ‪:‬‬ ‫‪ .١‬ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻜﻪ ﻛﯩﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﻛﯧﭙﯩﻠﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﺪۇﺭۇﺵ‪،‬‬ ‫‪ .٢‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻟﯘﺗﯘﻓﻘﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ۋەﺯﯨﭙﯩﺴﯩﻨﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﭗ ﺋﯩﺠﺮﺍ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻐﺎ ﺗﯜﺭﺗﻜﻪ ﺑﻮﻟﯘﺵ‪،‬‬ ‫‪ .٣‬ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺯەﻟﻠﻪﻧﻰ ﺋﯜﻣﻤﻪﺕ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻪ‪ ،‬ﺋﯩﺒﺮەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ‪،‬‬ ‫‪ .٤‬ﺗﺎﻟﻼﻧﻐﺎﻥ ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﺗﻪﻧﻘﯩﺪ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﻪﺳﺘﺎﻳﯩﺪﯨﻞ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯘ ﺧﯩﻞ‬ ‫ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻘﻼﺭﺩﯨﻦ ﺳﺎﻗﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﺧﻼﻗﻠﯩﻨﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﻪﻣﻪﻟﮕﻪ ﺋﺎﺷﯘﺭۇﺵ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯖﻤﯘ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺧﺮﯨﺴﺘﯩﻴﺎﻧﻠﯩﻘﺘﯩﻜﯩﺪەﻙ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﯩﻼﻫﻼﺷﺘﯘﺭۇۋﯦﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﺗﻮﺳﯘﺵ ﺋﯜﭼﯜﻧﺪۇﺭ‪.‬‬

‫‪187‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻣﯜﺟﻤﻪﻟﻨﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭۈپ ﺑﯧﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮەﺭ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭۈﺵ‬ ‫ﻛﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﺪﺍ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯚﺯﻯ ﺑﯩﻠﮕﻪﻧﭽﻪ ﺋﯩﺰﺍﻫﻠﯩﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻣﯩﺴﺎﻟﺪۇﺭ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻜﻰ‪ ،‬ﺯﯦﻤﯩﻨﺪﯨﻜﻰ ﺷﻪﻳﺌﯩﻠﻪﺭ )ﮔﻪ ﺋﯩﮕﯩﺪﺍﺭﭼﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻦ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺗﻪﺳﻪﺭﺭۇپ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻦ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ( ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﯩﻠﻜﯩﺪﯨﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺩﯨﻠﯩﯖﻼﺭﺩﯨﻜﻰ )ﻳﺎﻣﺎﻧﻠﯩﻘﻨﻰ( ﻣﻪﻳﻠﻰ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ‪ ،‬ﻣﻪﻳﻠﻰ ﻳﯘﺷﯘﺭۇﯕﻼﺭ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻫﯧﺴﺎپ ﺋﺎﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺧﺎﻟﯩﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ ﻣﻪﻏﭙﯩﺮەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪،‬‬ ‫ﺧﺎﻟﯩﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ ﺋﺎﺯﺍپ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻧﻪﺭﺳﯩﮕﻪ ﻗﺎﺩﯨﺮﺩۇﺭ‪) «.‬ﺑﻪﻗﻪﺭە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‬ ‫‪-٢٨٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﻛﯚﯕﻠﯩﮕﻪ ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﺳﯩﺰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻳﺎﻣﺎﻥ‬ ‫ﺧﯩﻴﺎﻟﻼﺭﺩﯨﻨﻤﯘ ﻫﯧﺴﺎﺏ ﺑﯧﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﭗ ﻗﻮﺭﻗﺘﻰ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻳﯚﻛﯜﻧﯜپ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭۇپ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ‪،‬ﺑﯩﺰ ﻫﺎﺯﯨﺮﻏﺎ ﻗﻪﺩەﺭ ﻛﯜﭼﯩﻤﯩﺰ ﻳﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﻪﻣﻪﻟﻠﻪﺭ‪ :‬ﻧﺎﻣﺎﺯ‪ ،‬ﺭﻭﺯﺍ‪ ،‬ﺯﺍﻛﺎﺕ‪،‬‬‫ﺟﯩﻬﺎﺩ‪ ،‬ﺳﻪﺩﯨﻘﻪ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﻪﻣﻪﻟﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮۇﻟﺪۇﻕ‪ .‬ﻫﺎﺯﯨﺮ ﺳﯩﺰﮔﻪ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﺎﺯﯨﻞ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻛﯜﭼﯩﻤﯩﺰ ﻳﻪﺗﻤﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯩﺰ ﻛﯚﯕﻠﯩﻤﯩﺰﺩە ﺋﻮﻳﻠﯩﻐﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏﺎ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍپ ﺟﺎﺯﺍﻻﻧﺪۇﺭۇﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﻕ‪ ،‬ﺗﯜﮔﻪﺷﻜﯩﻨﯩﻤﯩﺰ ﺷﯘ‪ – .‬ﺩﯦﻴﯩﺸﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺟﺎۋﺍﺑﻪﻥ‪:‬‬ ‫ ﺳﯩﻠﻪﺭﻣﯘ ﺋﻪﻫﻠﻰ ﻛﯩﺘﺎﺑﻘﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ »ﺋﺎﯕﻠﯩﺪۇﻕ ۋە ﻗﺎﺭﺷﻰ ﭼﯩﻘﺘﯘﻕ« ﺩﯦﻤﻪﻛﭽﻰ‬‫ﺑﻮﻟﯘۋﺍﺗﺎﻣﺴﯩﻠﻪﺭ؟ ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺋﻪﺳﻠﻰ »ﺋﺎﯕﻠﯩﺪۇﻕ ۋە ﺑﻮﻳﺴﯘﻧﺪۇﻕ‪ .‬ﺋﻪﻱ ﺭەﺑﺒﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻧﻰ ﺋﻪﭘﯘ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﯖﻨﻰ ﺗﯩﻠﻪﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ﻗﺎﻳﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﻪﺭ ﺳﯧﻨﯩﯔ ﺩەﺭﮔﺎﻫﯩﯖﺪۇﺭ« ﺩﯦﻴﯩﺸﯩﯖﻼﺭ ﻛﯧﺮەﻙ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ - .‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﺑﯘﻧﻰ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ ۋە ﺗﯩﻠﻰ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﺸﻜﻪ ﻛﯚﻧﯜپ‬ ‫ﻛﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻗﻪﻟﺒﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻤﺎﻧﻨﻰ ﻛﯜﭼﻠﻪﻧﺪۈﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ ﻣﯜﺟﻤﻪﻝ ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘﺎ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ‬ ‫ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭۈپ ﺑﯧﺮەﻟﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺟﯩﺰ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺗﻪﺳﻠﯩﻢ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺗﻪۋەﻛﻜﯜﻝ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮﯨﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺩﺩەﺗﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﺎﺯﯨﻞ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻣﯜﺟﻤﻪﻝ ﻣﻪﻧﺎ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭۈﻟﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻫﯧﭽﻜﯩﻤﻨﻰ ﺗﺎﻗﯩﺘﻰ ﻳﻪﺗﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺗﻪﻛﻠﯩﭗ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻘﻰ )ﻧﯩﯔ ﺳﺎۋﺍﺑﻰ( ﺋﯚﺯﯨﮕﯩﺪۇﺭ‪ ،‬ﻳﺎﻣﺎﻧﻠﯩﻘﻰ)ﻧﯩﯔ ﺟﺎﺯﺍﺳﻰ(ﻣﯘ‬ ‫ﺋﯚﺯﯨﮕﯩﺪۇﺭ‪) .‬ﺋﯘﻻﺭ( »ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﻤﯩﺰ! ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯩﺰ ﺋﯘﻧﺘﯘﺳﺎﻕ ﻳﺎﻛﻰ ﺧﺎﺗﺎﻻﺷﺴﺎﻕ‬ ‫)ﻳﻪﻧﻰ ﺑﯩﺰ ﺋﯘﻧﺘﯘﺵ ﻳﺎﻛﻰ ﺳﻪۋەﻧﻠﯩﻚ ﺳﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﻣﺮﯨﯖﻨﻰ ﺗﯘﻟﯘﻕ ﺋﯘﺭۇﻧﻠﯩﻴﺎﻟﻤﯩﺴﺎﻕ(‪،‬‬ ‫ﺑﯩﺰﻧﻰ ﺟﺎﺯﺍﻏﺎ ﺗﺎﺭﺗﻤﯩﻐﯩﻦ‪ .‬ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﻤﯩﺰ! ﺑﯩﺰﺩﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﻳﯜﻙ‬

‫‪188‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﻳﯜﻛﻠﯩﮕﯩﻨﯩﯖﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﻳﯜﻙ ﻳﯜﻛﻠﯩﻤﯩﮕﯩﻦ‪) .‬ﻳﻪﻧﻰ ﺑﯩﺰﻧﻰ ﻗﯩﻴﯩﻦ ﺋﯩﺸﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﺗﻪﻛﻠﯩﭗ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﯩﻦ(‪ ،‬ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﻤﯩﺰ! ﻛﯜﭼﯩﻤﯩﺰ ﻳﻪﺗﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﺑﯩﺰﮔﻪ‬ ‫ﺋﺎﺭﺗﻤﯩﻐﯩﻦ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻧﻰ ﻛﻪﭼﯜﺭﮔﯩﻦ‪ ،‬ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻣﻪﻏﭙﯩﺮەﺕ ﻗﯩﻠﻐﯩﻦ‪ ،‬ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺭەﻫﯩﻢ ﻗﯩﻠﻐﯩﻦ‪،‬‬ ‫ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯩﮕﯩﻤﯩﺰﺳﻪﻥ‪ ،‬ﻛﺎﻓﯩﺮ ﻗﻪۋﻣﮕﻪ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﺑﻪﺭﮔﯩﻦ« ﺩەﻳﺪۇ‪) «.‬ﺑﻪﻗﻪﺭە‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٨٦‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﺋﻪﻧﺴﯩﺮﯨﮕﻪﻥ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ »ﻛﯜﭼﻰ‬ ‫ﻳﯧﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ« ﻣﻪﺳﺌﯘﻝ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻣﯜﺟﻤﻪﻟﻨﻰ‬ ‫ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭﻣﯩﮕﯩﭽﻪ ﺩەﺳﻠﻪﭘﻜﻰ ﻣﯜﺟﻤﻪﻝ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﻰ ﺋﯩﺰﺍﻫﻠﯩﻤﺎﻱ ﺗﯘﺭۇﺷﻰ ﺑﯩﺮ ﻧﯜﺑﯜۋۋۈﺕ‬ ‫)ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻚ( ﻫﻪﻗﯩﻘﯩﺘﻰ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯘ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻣﻪﻧﺒﻪﺩﯨﻦ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﯩﯔ ﭘﯘﻻﺗﺘﻪﻙ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﻣﯜﺟﻤﻪﻝ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺧﺎﻟﯩﻐﺎﻧﭽﻪ ﺋﯩﺰﺍﻫﻠﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﻪﻫﯟﺍﻝ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﻣﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ‬ ‫ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﯨﻠﯩﻜﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﯩﺪۇﺭ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﻫﯩﺠﺮەﺗﻨﯩﯔ ‪-٦‬ﻳﯩﻠﻰ ﺑﺎﺗﯩﻠﻨﻰ ﻳﯧﯖﯩﺸﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺳﻪۋەﺑﻠﯩﺮﻯ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺗﯧﺨﯩﭽﻪ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﺪﺍ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﻣﻪﻛﻜﯩﮕﻪ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻛﻪﺑﯩﻨﻰ ﺗﺎۋﺍپ ﻗﯩﻠﯩﺶ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻛﻜﯩﮕﻪ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﻫﯜﺩەﻳﺒﯩﻴﻪﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﻛﯧﺘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺗﯚﮔﯩﺴﻰ ﻛﺎﺳﯟﺍ ﭼﯚﻛﺘﻰ‪ .‬ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﻨﻰ ﻫﻪﺭەﻡ ﺗﻪﺭەﭘﻜﻪ‬ ‫ﺑﯘﺭﯨﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﺗﯚﮔﻪ ﺋﯘ ﺗﻪﺭەﭘﻜﻪ ﻗﺎﺭﯨﻐﯩﻠﻰ ﺋﯘﻧﯩﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ‪:‬‬ ‫ ﻛﺎﺳﯟﺍ ﺑﻪﺯ ﻗﯘﻻﻕ ﺑﻮﻟﯩﯟﺍﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﺎﯕﻐﯩﻠﻰ ﺋﻮﻧﯩﻤﺎﻱ ﭼﯚﻛﺘﻰ‪ - .‬ﺩﯦﻴﯩﺸﺘﻰ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫ ﻛﺎﺳﯟﺍ ﺑﻪﺯ ﻗﯘﻻﻕ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﺎﯕﻤﺎﻱ ﭼﯚﻛﯜۋﺍﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩﯨﺘﻰ ﻳﻮﻕ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ‬‫ﺋﻪﺑﺮەﻫﻪﻧﯩﯔ ﭘﯩﻠﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻮﺧﺘﺎﺗﻘﯘﭼﻰ ﻛﺎﺳﯟﺍﻧﯩﻤﯘ ﺗﻮﺧﺘﺎﺗﺘﻰ ‪ -‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﻧﻰ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ »ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﻪﺑﺮەﻫﻪﻧﯩﯔ ﭘﯩﻠﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺗﻮﺧﺘﺎﺗﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺑﯘ‬ ‫ﺗﯚﮔﯩﻨﯩﻤﯘ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﻮﺧﺘﺎﺗﺘﻰ« ﺩﯦﻤﻪﻛﭽﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻳﻠﻰ ﺩەﺧﻠﻰ‪-‬ﺗﻪﺭۇﺯ‪ ،‬ﻳﺎﻛﻰ ﻣﯘﺩﺍﭘﯩﺌﻪ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﻗﻪﺗﺌﯩﻨﻪﺯەﺭ‪ ،‬ﻣﻪﻛﻜﯩﮕﻪ ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪﯨﻜﻰ ﺋﯘﺭۇﺵ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﯩﺮﯨﺸﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺭۇﺧﺴﻪﺕ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﯩﮕﻪ‬ ‫ﺋﺎﻳﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﺋﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻨﯩﯔ ﻣﺎﻫﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﻤﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﯚﯕﻠﻰ‬ ‫ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﺑﻮﻟﯘﺷﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﻛﻜﯩﮕﻪ ﻛﯩﺮﻣﻪﺳﻠﯩﻚ ﻗﺎﺭﺍﺭﻯ ﻛﯚﺭۈﻧﯜﺷﺘﻪ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻏﺎ‬

‫‪189‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺯﯨﻴﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻫﯧﻜﻤﯩﺘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺗﻜﻪ‬ ‫ﻣﺎﻗﯘﻝ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻣﻪﻛﻜﯩﮕﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﻤﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﻏﻠﯘﺑﯩﻴﻪﺕ ﻛﻪﺑﻰ ﻛﯚﺭۈﻧﮕﻪﻥ ﺑﯘ ۋەﻗﻪﮔﻪ ﻧﺎﺭﺍﺯﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﯚﻣﻪﺭ‬ ‫ﻣﻪﻛﻜﯩﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨﺸﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﭘﯩﻜﯩﺮ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫»ﻣﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﻪﻟﭽﯩﺴﻰ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﭼﯩﻘﺎﻟﻤﺎﻳﻤﻪﻥ‪ .‬ﻣﺎﯕﺎ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯘﺭ« ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯘ ﺋﻪﺳﻨﺎﺩﺍ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﻤﺰﺍﻻﻧﻐﺎﻥ »ﻫﯜﺩەﻳﺒﯩﻴﻪ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻤﻰ«ﺩﯨﻜﻰ‬ ‫ﻣﺎﺩﺩﯨﻼﺭ ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﻗﻘﺎ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺯﯨﻴﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻓﻪﺗﯩﻬ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﯘپ‪،‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﯩﺸﺘﯩﻜﻰ ﻫﯧﻜﻤﻪﺗﻠﻪﺭ ۋە ﺧﻮﺷﺨﻪۋەﺭﻟﻪﺭ ﺑﯩﻠﺪۈﺭۈﻟﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯨﻜﻰ‪ ،‬ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻗﺎﺭﺍﺷﺘﺎ ﺯۇﻟﯘﻡ ۋە ﻣﻪﻏﻠﯘﺑﯩﻴﻪﺕ ﻛﻪﺑﻰ ﻛﯚﺭۈﻧﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﭼﯧﻜﯩﻨﯩﺶ‬ ‫ﺋﻪﺳﻠﯩﺪە ﺑﯜﻳﯜﻙ ﻏﻪﻟﯩﺒﻪ ۋە ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﻓﻪﺗﻬﻰ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪...‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺩەﺳﻠﻪﭘﺘﻪ ﺳﻪۋەﺑﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭۈپ ﺑﯧﺮەﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﺑﯘ‬ ‫ﻣﯜﺟﻤﻪﻝ ﻫﺎﺩﯨﺴﻪ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯩﻞ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺩەﺭۋەﻗﻪ‪ ،‬ﺑﯘ ﺳﯜﻟﻬﻰ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﺪﺍ‬ ‫ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﻪﺭەﭘﻠﻪﻧﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯩﻞ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺳﺎﻧﻰ‪ ،‬ﺋﯘ ۋﺍﻗﯩﺘﻘﺎ ﻗﻪﺩەﺭ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺳﺎﻧﯩﺪﯨﻦ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻫﻪﺳﺴﻪ‬ ‫ﻛﯚپ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻢ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﯩﯔ ﻣﻪۋﺟﯘﺗﻠﯩﻘﻰ ﺭەﺳﻤﯩﻲ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍپ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﺭەپ‬ ‫ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺧﺎﻟﯩﻐﺎﻧﻼﺭ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﯩﻤﺎﻳﯩﺴﻰ ﺋﺎﺳﺘﯩﻐﺎ ﻛﯩﺮەﻟﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ﺑﻮﻟﺴﺎ‬ ‫ﻗﯘﺭەﻳﺸﻨﯩﯔ ﻧﯘﭘﯘﺯﯨﻨﻰ ﻳﯘﻗﯩﺘﯩﺸﻰ ۋە ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩەۋﯨﺘﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪﺭﻛﯩﻦ‪-‬ﺋﺎﺯﺍﺩە ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯧﻠﯩﭗ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺸﻰ ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻚ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺳﯜﻟﻬﯩﮕﻪ ﻣﺎﻗﯘﻝ ﺩﯦﻴﯩﺸﺘﯩﻜﻰ‬ ‫ﺳﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﺳﻰ ﻣﻪﻛﻜﯩﺪە ﺋﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﯘﻧﻰ ﺋﻮﭼﯘﻕ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ‬ ‫ﺟﺎﻛﺎﻟﯩﻤﯩﻐﺎﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﺭۇﺵ ﻗﯩﻠﺴﺎ‪ ،‬ﺑﯘ‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﯩﻠﻤﯩﮕﻪﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭۈپ ﺳﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﭘﯘﺷﺎﻳﻤﺎﻧﻐﺎ ﻗﯧﻠﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‬ ‫‪٦٧‬‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ ﻛﯚﭘﺘﯘﺭ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﯩﻨﻰ‬ ‫ﻗﯩﺴﻘﯩﭽﻪ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻤﯩﺰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﺗﻪﭘﺴﯩﻼﺗﻠﯩﺮﻯ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﺗﻮﺧﺘﺎﻟﻤﺎﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﯩﻨﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺘﺎﭘﻨﯩﯔ ﻫﻪﺟﻤﻰ ﻳﻪﺗﻤﻪﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻳﻪﺭﮔﯩﭽﻪ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺳﯚﺯﻯ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﺸﯩﭗ‬ ‫ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ۋەﻫﻴﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺘﺎپ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫‪ .٦٧‬ﻓﻪﺗﯩﻬ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٥-٢٤‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ‪.‬‬

‫‪190‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﻳﺪۇ‪ .‬ﺋﯩﻨﺴﺎﭘﻠﯩﻖ ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﻫﯚﻛﯜﻣﻨﻰ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﺯۆﺭۈﺭﺩۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺩەﺭۋەﻗﻪ‪» ،‬ﻳﯧﯖﻰ ﻛﺎﺗﻮﻟﯩﻚ ﺋﯧﻨﺴﯩﻜﻠﻮﭘﯧﺪﯨﺴﻰ«ﺩە »ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ«ﻧﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭﮔﻪﻥ ﺑﺎﻳﺎﻧﻼﺭﺩﺍ‬ ‫ﺩﯨﻘﻘﻪﺗﻨﻰ ﺗﺎﺭﺗﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻪﺯﻯ ﺟﯜﻣﻠﯩﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ‪:‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﻪﻧﺒﻪﺳﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯘﻳﺎﻥ ﻛﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻴﻪﻟﻪﺭ‬ ‫ﺋﻮﺗﺘﻮﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺋﻪﻗﻠﻰ‪-‬ﻫﯘﺷﻰ ﺟﺎﻳﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻫﻪﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺑﯘ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻴﻪﻟﻪﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﻫﯧﭽﺒﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪۇ‪«.‬‬ ‫ﻛﺎﺗﻮﻟﯩﻚ ﺩﯨﻨﺪﺍﺭﻟﯩﺮﻯ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ۋەﻫﻴﻰ ﻣﻪﻧﺒﻪﻟﯩﻚ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﻜﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺩەﻟﯩﻞ‬ ‫ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﺷﻨﻰ ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ ﺑﻪﻙ ﺧﺎﻻﻳﺪۇ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﯘﻧﻰ ﻗﯩﻼﻟﻤﺎﻳﺪۇ ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻗﺎﻳﯩﻞ‬ ‫ﻗﯩﻼﺭﻟﯩﻖ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﺋﯩﺰﺍﻫﻠﯩﻐﯘﺩەﻙ ﭘﺎﻛﯩﺘﻰ ﻳﻮﻕ‪ .‬ﺑﯩﺮﺍﻕ ﻫﯧﭻ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﺋﯩﻨﺴﺎپ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺑﯘﺭۇﻧﻘﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﯨﻦ ﺑﯘﻳﺎﻥ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﺸﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‪ ،‬ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﺵ‬ ‫‪٦٨‬‬ ‫ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﯚﻫﻤﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺭەﺕ ﻗﯩﭙﺘﯘ‪.‬‬

‫‪ .٣‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﻯ ﺗﻪﺭەﭘﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﺩﯨﻴﻪ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺳﺎﻥ‪-‬ﺳﺎﻧﺎﻗﺴﯩﺰ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ‬ ‫ﺟﻪﻫﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﻯ ﺗﻪﺭەﭘﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺑﯩﺰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺗﯚﺕ ﻧﻮﻗﺘﯩﻨﻰ ﻗﯩﺴﻘﯩﭽﻪ ﺑﺎﻳﺎﻥ‬ ‫ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﭽﯩﻤﯩﺰ‪:‬‬ ‫ﺋﺎ‪ .‬ﺗﯩﻠﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭙﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺋﻪ‪ .‬ﻏﻪﻳﯩﺒﺘﯩﻦ ﺑﯩﺸﺎﺭەﺕ ﺑﯧﺮﯨﺸﻰ‬ ‫ﺏ‪ .‬ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﭘﻪﻥ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﯨﻠﯩﻜﻰ‬ ‫پ‪ .‬ﺗﻪﺷﺪﯨﺪ )ﻫﯚﻛﯜﻡ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺶ(ﺗﯩﻜﻰ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﯨﻠﯩﻜﻰ‬

‫ﺋﺎ‪ .‬ﺗﯩﻠﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭙﻠﯩﻘﻰ‬ ‫‪ .١‬ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺷﯧﺌﯩﺮﻣﯘ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﻧﻪﺳﯩﺮﻣﯘ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ‪ ،‬ﻫﻪﻡ ﺷﯧﺌﺮ ﻫﻪﻡ‬ ‫ﻧﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯚﺯﯨﺪە ﻣﯘﺟﻪﺳﺴﻪﻡ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﻰ ۋە ﺑﯘ ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﺘﺎ‬ ‫‪ .٦٨‬ﮔﺎﺭﻱ ﻣﯩﻠﻠﯧﺮ )ﺋﺎﺑﺪۈﻟﺌﻪﻫﻪﺩ ﺋﯚﻣﻪﺭ(‪»\ The Amazing Qur‘an :‬ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﻣﯚﺟﯩﺰە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ«‪،‬‬ ‫)ﺩﻭﻛﺘﻮﺭ ﺋﻪﺭﺩﻭﮔﺎﻥ ﺑﺎﺵ ﺗﯜﺭﻛﭽﯩﮕﻪ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ(‪ ،‬ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻝ‪-٢٠٠٧ ،‬ﻳﯩﻞ‪-٦١ ،‬ﺑﻪﺕ‪.‬‬

‫‪191‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﭘﻪۋﻗﯘﻟﺌﺎﺩﺩە ۋەﺯﯨﻦ‪ ،‬ﺭﯦﺘﯩﻢ‪ ،‬ﺋﺎﻫﺎڭ ۋە ﻣﯘﺯﯨﻜﯩﺴﻰ ﺑﺎﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﻮﻗﯩﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺑﯘ‬ ‫ﺋﯩﭽﻜﻰ ﻣﯘﺯﯨﻜﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﺳﯩﺮﯨﻨﻰ ﺭﻭﻫﯩﻨﯩﯔ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﻗﺎﺗﻼﻣﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻼﻻﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺷﯧﺌﯩﺮ ﻫﻪﻡ ﻣﯘﺯﯨﻜﯩﺪﺍ ﺗﺎﭘﻘﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯚﺯﮔﯩﭽﻪ ﻧﻪﭘﺲ‬ ‫ﮔﯜﺯەﻟﻠﯩﮕﻰ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺋﯘﻧﻰ ﻗﺎﻳﺘﺎ ﻗﺎﻳﺘﺎ ﺋﻮﻗﯩﻐﺎﻥ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﻣﻪﺱ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻫﺎﯕﻨﻰ‬ ‫ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ ،‬ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﻖ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﭗ‪ ،‬ﻳﯧﯖﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻫﺎڭ‪ ،‬ﺋﺎۋﺍﺯﺩﯨﻦ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺳﻪﺯﮔﯜﺳﻰ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﭼﯜﺷﻠﯘﻕ ﻧﯧﺴﯩﯟە ﺋﺎﻟﯩﺪۇ‪) .‬ﺩﺭﺍﺯ‪» :‬ﻧﻪﺑﻪﺋﯜﻝ‪-‬ﺋﺎﺯﯨﻢ«‪،‬‬ ‫‪-١٠٢‬ﺑﻪﺕ(‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﻣﻪۋﺟﯘﺕ ﺋﻪﺩەﺑﯩﻲ ﺗﯜﺭﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ۋە ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺧﺎﺱ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺋﯘﺳﻠﯘﭘﻘﺎ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﻪﺩەﺑﯩﻲ ﺗﯜﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﻪڭ‬ ‫ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﻗﻮﻟﻼﻧﻐﺎﻥ‪ .‬ﻗﯩﺴﺴﻪ‪ ،‬ﻧﻪﺳﯩﻬﻪﺕ‪ ،‬ﺗﺎﺭﯨﺦ‪ ،‬ﻗﺎﻧﯘﻥ‪ ،‬ﻣﯘﻧﺎﺯﯨﺮە‪ ،‬ﺋﺎﺧﯩﺮەﺕ‪،‬‬ ‫ﺟﻪﻧﻨﻪﺕ ۋە ﺟﻪﻫﻪﻧﻨﻪﻡ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺗﯧﻤﯩﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﻗﻮﺭﻗﯘﺗﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ۋە ﺧﯘﺷﺎﻝ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﻣﻪﻧﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻛﯜﭼﻠﯜﻛﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ ﺑﯩﺮ ﺋﯘﺳﻠﯘپ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﯜﻛﻰ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺪە ﭘﺎﺳﺎﻫﻪﺕ ۋە ﺑﺎﻻﻏﻪﺗﻨﻰ ﺋﻪڭ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﺳﻪۋﯨﻴﯩﺪە ﺗﯘﺗﻘﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻧﮕﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻛﻪﻻﻡ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫‪ (١‬ﺳﯚﺯ ﺗﺎﻟﻼﺷﺘﯩﻜﻰ ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﯩﻠﯩﻜﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﻪﻧﯩﺪﺍﺵ ﺳﯚﺯﻟﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ ﺋﻪڭ ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﻪ‪ ،‬ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪﺵ ﻛﯜﭼﻰ ﺋﻪڭ‬ ‫ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺎﻫﻪﺗﻠﯩﻚ ۋە ﻗﯘۋۋەﺗﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﻨﻰ ﺗﺎﻟﻠﯩﻐﺎﻥ‪) .‬ﺑﯘﺗﻰ‪» :‬ﺭﺍۋﺍﺋﻰ«‪-١٤٠ ،‬ﺑﻪﺕ(‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻧﻪﺯﻣﯩﺴﯩﺪە ﻗﯩﻠﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻛﯧﻴﯩﻨﻠﯩﻚ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﺶ‬ ‫ﻛﯩﺮﮔﯜﺯۈﺵ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﺎﻫﺎﯕﯩﻨﻰ ﺩەﺭﻫﺎﻝ ﺑﯘﺯﯨﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺋﺎﺗﯩﻴﻴﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺘﺎپ ﺋﯩﻜﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﺳﯚﺯﻧﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭗ‬ ‫ﺗﺎﺷﻠﯩﺴﺎ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺋﻪﺭەپ ﺗﯩﻠﻰ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻦ ﺋﻮﻧﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﺑﯩﺮ ﺳﯚﺯﻧﻰ ﺋﺎﺧﺘﯘﺭۇپ‬ ‫ﺋﯩﺰﺩﯨﺴﻪ‪ ،‬ﺋﯩﺰﺩﯨﺴﻪ‪ ،‬ﻳﻪﻧﯩﻼ ﺋﻪﺳﻠﯩﺪﯨﻜﻰ ﺳﯚﺯﺩەﻙ ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺳﯚﺯﻧﻰ ﺗﯧﭙﯩﺶ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‬ ‫‪٦٩‬‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﺱ‪«.‬‬ ‫ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺋﯜﻟﯩﻤﺎﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻫﺎﻣﯩﺪۇﻟﻼﻫ ﻗﻮﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﻗﺎﭘﯩﻴﻪﮔﻪ‬ ‫ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺧﺎﺗﯩﺮﯨﺴﯩﻨﻰ ﺳﯚﺯﻟﻪپ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪:‬‬ ‫ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻓﺮﺍﻧﺴﻮﺯ ﻣﯘﺯﯨﻜﺎﻧﺖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭۈﺷﻜﻪﻥ ۋﺍﻗﺘﯩﻤﺪﺍ‪ ،‬ﺋﯘ ﻣﺎﯕﺎ‬ ‫ﻧﺎﺳﺮ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﻰ ﻗﯩﺮﺍﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ‬ ‫‪ .٦٩‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺋﺎﺗﯩﻴﻴﻪ‪» :‬ﺋﻪﻝ‪-‬ﻣﯘﻫﺎﺭﺭﺍﺭۇﻝ‪-‬ۋەﺟﯩﺰ ﻓﯩﻲ ﺗﻪﻓﺴﯩﺮﯨﻞ‪-‬ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﻞ‪-‬ﺋﺎﺯﯨﺰ«‪ ،‬ﺑﯧﻴﺮۇﺕ ‪،١٤١٣‬‬ ‫‪-١‬ﺟﯩﻠﺪ‪.٥٢ ،‬‬

‫‪192‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺎﺱ ﹶﻳﺪﹾ ﹸﺧ ﹸﻠ ﹶ‬ ‫ﻮﻥ ﹺﰲ ﹺﺩ ﹺ‬ ‫ﻳﻦ ﺍﷲﹺ ﹶﺃ ﹾﻓ ﹶﻮﺍﺟ ﹰﺎ ﴿‪ ﴾2‬ﹶﻓ ﹶﺴ ﱢﺒ ﹾﺢ‬ ‫ﹶﻭ ﹶﺭ ﹶﺃ ﹾﻳ ﹶﺖ ﺍﻟ ﱠﻨ ﹶ‬

‫ﺩەپ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺗﻮﺧﺘﺎپ ﺋﻮﻗﯘﻏﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﻣﯘﺯﯨﻜﺎ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻦ ﺑﻪﻙ‬ ‫ﻳﯧﻘﯩﻤﻠﯩﻖ ﺗﯘﻳﯘﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە »ﺃَ ْﻓ َﻮ ً‬ ‫ﺍﺟﺎ« ﺩەپ ﺗﻮﺧﺘﺎپ‬ ‫ﺗﯘﺭۇﺷﻘﺎ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪ ،‬ﭘﻪﻗﻪﺕ »ﺋﻪﻓﯟﺍﺟﻪﻥ‪-‬ۋە‪َ -‬ﻓ َﺴ ﱢﺒ ْﺢ ‪ «...‬ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە »ﻥ« ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫»ﻑ« ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﺸﯩﺪۇ‪» .‬ﻥ«ﺩﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ »ﻑ«ﻧﻰ ﺗﻪﻟﻪﭘﭙﯘﺯ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ‬ ‫ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻳﯩﻨﯩﻚ ﺑﯩﺮ »ۋ« ﺋﻮﻗﯘﻟﯩﺪۇ ﺩەپ ﺋﯩﺰﺍﻫﻠﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﺑﯘ ﻣﯘﺯﯨﻜﺎﻧﺖ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﯨﺸﯩﻤﯩﺰ‬ ‫ﺩەﺭﻫﺎﻝ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪:‬‬ ‫ ﭘﺎﻫ! ﺭﺍﺳﺖ ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻤﯘ؟! ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺳﯧﻨﯩﯔ ﺩﯦﮕﯩﻨﯩﯖﺪەﻙ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺗﻮﻟﯘﻕ‬‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺋﯩﻤﺎﻧﯩﻤﻨﻰ ﻳﯧﯖﯩﻼﻳﻤﻪﻥ! ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻣﯧﻨﻰ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﻐﺎﻱ!‪ – ٧٠‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻓﺮﺍﻧﺴﯘﺯ ﻣﯘﺯﯨﻜﯩﺸﯘﻧﺎﺱ ﺑﯘ ﺋﯩﺰﺍﻫﺎﺗﻨﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﻪﻣﺪﻯ ﻣﯘﺯﯨﻜﺎ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﻗﺎﻳﯩﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ‬ ‫ﻗﺎﭘﯩﻴﺪﺍﺷﻠﯩﻘﻰ ﺋﺎﺩەﺗﺘﯩﻦ ﺗﺎﺷﻘﯩﺮﻯ ﺑﯩﺮ ﻧﯩﺰﺍﻡ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻛﯜﭼﻰ‬ ‫ﻳﻪﺗﻤﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﺋﺎﺩەﺗﺘﯩﻜﯩﭽﻪ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﻰ‬ ‫ﺩەﺳﺴﯩﺘﯩﺶ ﻗﺎﻧﺪﺍﻗﻤﯘ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ؟!‬ ‫‪ (٢‬ﻛﯚﯕﯜﻟﮕﻪ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺑﯘ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﮕﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﻪﻟﺒﯩﻨﻰ ﻟﻪﺭﺯﯨﮕﻪ‬ ‫ﺳﺎﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﻪﺭەﭘﻠﻪﺭ ﺋﯘﻧﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﺎﻏﺰﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﯕﻼپ‪ ،‬ﺗﻮپ‪-‬ﺗﻮپ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ‪ .‬ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺑﯩﺮەﺭ ﻗﺎﭘﯩﻴﻪ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ‬ ‫ﻗﻮﻳﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻓﻪﺳﺎﻫﺎﺕ ۋە ﺑﻪﻻﻏﯩﺘﯩﻨﻰ ﻛﯚﯕﻠﯩﺪە ﺋﯧﺘﯩﺮﺍپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭ ﻫﺎﻛﺎۋۇﺭﻟﯘﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﻳﯧﺘﯩﻤﮕﻪ ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺧﺎﻟﯩﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻧﻼ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﺭەﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺧﻪﻟﻘﻨﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﺎﯕﻼﺷﺘﯩﻦ ﺗﻮﺳﻘﺎﻥ ﺑﻪﺯﻯ ﺋﻪﺷﻪﺩﺩﯨﻲ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﻪﺑﯘ‬ ‫ﺳﯘﻓﻴﺎﻥ‪ ،‬ﺋﻪﺑﯘ ﺟﻪﻫﯩﻞ ۋە ﺋﺎﺧﻨﻪﺱ ﺑﯩﻦ ﺷﻪﺭﯨﻚ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺧﻪۋەﺭﺳﯩﺰ ﻛﯧﭽﯩﺪە‬ ‫ﻳﻮﺷﯘﺭۇﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻛﻪﺑﯩﺪە ﺋﻮﻗﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‪ ،‬ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﯚﺯﺋﺎﺭﺍ ﺗﺎﺳﺎﺩﺩﯨﭙﯩﻲ ﺩﻭﻗﯘﺭۇﺷﯘپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻪﻳﯩﭙﻠﯩﺸﯩﭗ‬ ‫ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﻪﻫﯟﺍﻝ ﺋﯜچ ﻛﯜﻥ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷﻘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﻧﯩﻬﺎﻳﻪﺕ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ‪:‬‬ ‫»ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭ ﻫﻪﺭﮔﯩﺰ ﻛﯚﺭۈپ ﻗﺎﻟﻤﯩﺴﯘﻥ! ﺧﻪﻟﻖ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﻫﺎﻟﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﻛﯚﺭۈپ ﻗﺎﻟﺴﺎ‪،‬‬ ‫ﭼﻮﻗﯘﻡ ﺷﻪﺭﻣﻪﻧﺪە ﺑﻮﻟﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺑﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﮔﻪپ ﺋﺎﯕﻠﯩﺘﺎﻟﻤﺎﻳﻤﯩﺰ‪ «.‬ﺩﯦﻴﯩﺸﯩﭗ‬ ‫‪ .٧٠‬ﺑﯘ ۋەﻗﻪﻧﯩﯔ ﺗﻪﭘﺴﯩﻼﺗﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻛﭽﻰ ﺑﻮﻟﺴﯩﯖﯩﺰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻫﺎﻣﯩﺪۇﻟﻼﻫ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ »ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬‬ ‫ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ«‪ ،‬ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻝ‪-١٩٩٣ ،‬ﻳﯩﻞ‪-٩٥-٩٤ ،‬ﺑﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬

‫‪193‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﯩﻨﻰ ﺗﻪﻧﻘﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺑﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﯕﻠﯩﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺩﺍﺋﯩﺮ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﻫﺪﯨﻠﻪﺷﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻫﯩﺸﺎﻡ‪،‬‬ ‫‪-١‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٣٣٨-٣٣٧ ،‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﻰ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺗﻪﺳﯩﺮﻟﻪﻧﺪۈﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﺟﻪﻟﯩﭙﻜﺎﺭ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ‪ ،‬ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭ ﺧﻪﻟﻖ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎۋﺍﺯﯨﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼپ ﻗﺎﻟﻤﯩﺴﯘﻥ ﺩەپ‬ ‫ﻗﻪﺳﺘﻪﻥ ﻗﺎﻻﻳﻤﯩﻘﺎﻥ ۋﺍﺭﺍڭ‪-‬ﭼﯘﺭۇڭ ﺋﺎۋﺍﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺸﺎﺗﺘﻰ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﻮﻗﯘﺷﻨﻰ‬ ‫ﭼﻪﻛﻠﻪﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻧﻪﻏﻤﯩﺴﻰ ﻗﯘﻻﻗﻘﺎ ﺋﺎﯕﻼﻧﻐﺎﻧﺪﺍ ﻗﻪﻟﺐ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺭﺍﻡ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻫﯘﺯۇﺭ ۋە ﻟﻪﺯﺯەﺕ ﺋﺎﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻟﯩﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ‬ ‫ۋە ﻫﯚﺭﻣﻪﺗﻜﻪ ﻏﻪﺭﻕ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﻪﺯﻯ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﻗﯘﻻﻗﻘﺎ ﺋﺎﯕﻼﻧﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻐﺎ ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻖ ۋە‬ ‫ﺯەۋﻕ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ‪ ،‬ﻗﻪﻟﺒﻨﻰ ﻳﯘﻣﺸﯩﺘﯩﭗ‪ ،‬ﻛﯚﯕﯜﻟﻨﻰ ﺭﺍﻫﻪﺗﻠﯩﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯩﻤﺎﻧﻨﻰ ﻛﯜﭼﻠﻪﻧﺪۈﺭﯨﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﺯﻯ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﭼﯚﭼﯜﺗﯜپ‪ ،‬ﻗﻮﺭﻗﯘﺗﯘپ ﻗﻪﻟﺒﻨﻰ ﺗﯩﺘﺮﯨﺘﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘﻧﻰ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭﭼﻰ ۋە ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩﺳﯩﺰ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍپ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫)ﺋﺎﺑﺪۈﻟﻘﺎﺩﯨﺮ ﺋﺎﺗﺎ‪» :‬ﺋﺎﺯﺍﻣﻪﺗﯜﻝ‪-‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ«‪-٨٧ ،‬ﺑﻪﺕ(‬

‫ﻳﻪﻧﻪ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﺗﻪﺳﯩﺮﻯ ﺳﺎﻳﯩﺴﯩﺪە ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫ﺟﯜﺑﻪﻳﺮ ﺑﯩﻦ ﻣﯘﺗﺌﯩﻢ ﺗﯜﺭ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﯨﻦ ﺋﺎﯕﻼپ ﻫﯩﺲ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺗﻪﺳﯩﺮﯨﻨﻰ »ﮔﻮﻳﺎ ﻗﻪﻟﺒﯩﻢ ﭘﺎﺭﺗﻼپ ﻛﯧﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻧﺪەﻙ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﺪﯨﻢ«‪» ،‬ﻗﻪﻟﺒﯩﻢ‬ ‫ﻫﺎﻳﺎﺟﺎﻧﺪﯨﻦ ﺧﯘﺩﺩﻯ ﻗﺎﻧﺎﺗﻠﯩﻨﯩﭗ ﺋﯘﭼﯩﺪﯨﻐﺎﻧﺪەﻛﻼ ﺋﯩﺪﻯ«‪ ٧١‬ﺩەپ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻫﺎﺑﻪﺵ ﻧﻪﺟﺎﺷﯩﺴﻰ ﺋﺎﺷﺎﻣﺎﻧﯩﯔ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼپ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺗﻪﺳﯩﺮﻟﯩﻨﯩﺸﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ‬ ‫ﻗﯘﭘﺎﻝ‪ ،‬ﺗﺎﺵ ﻳﯜﺭەﻙ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﯚﻣﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﺳﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﻗﻪﻟﺒﻰ ﻳﯘﻣﺸﺎپ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ‪ ،‬ﺷﺎﺋﯩﺮ ﺗﯘﻓﻪﻳﻞ ﺑﯩﻦ ﺋﺎﻣﺮ ﺋﻪﺩﺩەۋﺳﯩﻨﯩﯔ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﯨﻦ ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﻰ ﺳﻮﺭﺍپ ﺋﺎﯕﻼپ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺗﯩﯖﺸﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪» :‬ۋﺍﻟﻼﻫﻰ‪،‬‬ ‫ﻣﻪﻥ ﻫﯧﭽﻘﺎﭼﺎﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻨﻤﯘ ﺑﻪﻙ ﮔﯜﺯەﻝ ﺑﯩﺮ ﺳﯚﺯ‪ ،‬ﺋﯩﺴﻼﻣﺪﯨﻨﻤﯘ ﺑﻪﻙ ﮔﯜﺯەﻝ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺩﯨﻦ ﺋﺎﯕﻼپ ﺑﺎﻗﻤﯩﺪﯨﻢ!« ﺩەپ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﯩﺸﻰ ۋە ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﻰ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻗﺎﻳﺘﯩﺸﻰ‪ ،‬ﻣﻪﻛﻜﯩﻠﯩﻜﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﻝ‪-‬ﭼﯚﺭﯨﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺗﻪﺳﯩﺮ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﻗﻮﺭﻗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﻪﺑﯘ ﺑﻪﻛﺮﯨﻨﯩﯔ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﻮﻗﯘﺷﯩﻨﻰ ﻣﻪﻧﺌﻰ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺗﻮپ ﺟﯩﻨﻨﯩﯔ‪:‬‬ ‫»ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺰ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﺑﺎﺷﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ‬ ‫ﺋﺎﯕﻠﯩﺪۇﻕ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﺘﯘﻕ‪ ،‬ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﻤﯩﺰﻏﺎ ﻫﯧﭽﻜﯩﻤﻨﻰ ﺷﯧﺮﯨﻚ‬ ‫ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﻣﻪﻳﻤﯩﺰ‪) «.‬ﺟﯩﻦ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢-١‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ( ﺩﯦﻴﯩﺸﻰ ۋە ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭ ﺑﯘﻧﻰ ﻣﯘﺋﻪﻳﻴﻪﻧﻠﻪﺷﺘﯜﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫‪ .٧١‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺗﻪﻓﺴﯩﺮ«‪.٥٢ ،‬‬

‫‪194‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺗﻪﺳﯩﺮﻯ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺟﻮﻥ ﺩﺍۋﯦﻨﭙﻮﺭﺕ‪ ٧٢‬ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﺩەﺑﯩﻲ ﻧﻮﻗﺘﯩﺌﯩﻨﻪﺯەﺭﺩە ﺗﯘﺭۇپ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺷﻪﺭﻗﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﺷﺎﻫﺎﻧﻪ‬ ‫ﺋﻪﺳﯩﺮﯨﺪۇﺭ‪.‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺋﻪﺭەپ ﺗﯩﻠﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻫﯚﺟﺠﻪﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﺷﻪﻙ‪-‬‬ ‫ﺷﯜﺑﻬﻪ ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ‪ .‬ﮔﻮﺋﯧﺴﯥ‪ ٧٣‬ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪەﻙ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﻮﻗﯘﺭﻣﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻗﻪﻟﺒﯩﮕﻪ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ‬ ‫‪٧٤‬‬ ‫ﭘﺎﺳﻮﻧﻰ ۋە ﮔﯜﺯەﻟﻠﯩﮕﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪«.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺟﯜﻣﻠﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﻗﺎﭘﯩﻴﻪ ۋە ﻣﯘﺯﯨﻜﺎ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎۋﺍﺯ ﺭﯦﺘﯩﻤﯩﻨﯩﯔ‪،‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻰ ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﻫﻪﺭﭘﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺳﯜﻛﯜﻥ )ﺟﻪﺯﯨﻢ( ۋە ﻫﻪﺭﯨﻜﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ )ﺳﯘﺯۇﻕ ﺗﺎۋۇﺵ‬ ‫ﺋﯩﺸﺎﺭەﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ(‪ ،‬ﺋﯘﺯۇﻥ‪-‬ﻗﯩﺴﻘﺎ ﺑﻮﻏﯘﻣﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺗﯩﺰﯨﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﭗ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﺎﻫﺎڭ ۋە ﻗﺎﭘﯩﻴﻪ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻫﺎﯕﺪﯨﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺋﺎﻫﺎﯕﻐﺎ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﮔﻪﻧﺪﯨﻤﯘ ﻗﻪﻟﺒﻠﻪﺭﻧﻰ ﻟﻪﺭﺯﯨﮕﻪ ﺳﺎﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻣﻪﻧﯩﺴﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭﻣﯘ‬ ‫ﻣﯘﯕﻠﯘﻕ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻗﯩﺮﺍﺋﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﺋﯚﺯﮔﯩﭽﻪ ﺑﯩﺮﺧﯩﻞ ﻟﻪﺯﺯەﺕ ﺋﺎﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫‪ (٣‬ﻟﻪﻓﺰﻯ )ﺳﯚﺯ( ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﻧﻪ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﺎﺳﻠﯩﺸﯩﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻖ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﯩﺪﺍ ﻣﻪﻧﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯚﺯ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻣﺎﺳﻼﺷﻘﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ ﺩﯦﻤﻪﻛﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﻧﯩﻨﻰ ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ۋە ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﻴﻪﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺳﯚﺯﻧﻰ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﻜﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﯘﺩﺭەﺗﺘﻪ ﺋﯩﺸﻠﻪﺗﻜﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺳﯚﺯ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﻣﻪﻧﻪ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﺎﺳﻠﯩﺸﯩﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻘﻨﻰ »ﻛﻪﻻﻡ« ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﺗﻠﻪﻕ ﺋﯩﮕﯩﺴﯩﮕﻪ‬ ‫ﺧﺎﺱ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﮕﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﻪڭ ﺗﺎﻻﻧﺘﻠﯩﻖ ﺋﻪﺩەﺑﯩﻴﺎﺗﭽﯩﻼﺭﻣﯘ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﻧﻪﻗﻪﺩەﺭ ﺋﺎﺟﯩﺰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻣﻪﻧﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯚﺯ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﯘﺯﺍﻕ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﯘچ ﻛﻪﺑﻰ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯩﺮﻻ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﯩﺴﯩﻨﻰ ﺩەﻝ ﺟﺎﻳﯩﺪﺍ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﺶ ﻣﯘﻣﻜﯩﻨﺴﯩﺰﺩەﻙ ﻛﯚﺭۈﻧﯩﺪۇ‪ .‬ﺩﯦﻤﻪﻛﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﻨﻰ‬ ‫)ﻧﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ( ﻗﯩﺴﻘﺎ‪ ،‬ﺋﯩﺨﭽﺎﻡ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺳﯚﺯﻧﻰ ﺋﺎﺯ ﺋﯩﺸﻠﻪﺗﻜﻪﻥ ﻛﯩﺸﻰ‬ ‫ﺋﺎﺯ ﻳﺎﻛﻰ ﻛﯚپ ﻣﻪﻧﯩﻨﻰ ﺟﺎﻳﯩﺪﺍ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪپ ﺑﯧﺮەﻟﻤﻪﺳﻠﯩﻜﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ‪،‬‬ ‫ﻣﻪﻧﯩﻨﻰ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪپ‪ ،‬ﺩﯦﻤﻪﻛﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﻨﻰ ﭼﺎﻻ ﻗﻮﻳﻤﺎﻱ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﻤﻪﻛﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﻪﺩﯨﭗ ﺳﯚﺯﻧﯩﯔ ﮔﯜﺯەﻟﻠﯩﻚ ۋە ﻻﺗﺎﭘﯩﺘﯩﻨﻰ ﺑﻮﺯۇپ‪ ،‬ﮔﻪﭘﻨﻰ ﺳﻮﺯۇﺷﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺩﯨﭙﻠﻪﺭ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯩﻠﻤﯩﻨﯩﯔ ﻛﯚﭘﻠﯜﻛﻰ ۋە ﺷﯘ ﭘﻪﻳﺘﺘﯩﻜﻰ ﺋﯩﻠﻬﺎﻣﯩﻨﯩﯔ ﺗﯜﺭﺗﻜﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﻧﯩﺴﭙﯩﻲ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﻳﺎﺯﺍﻟﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋﻪڭ ﺳﺎﻏﻼﻡ ﺩەﻟﯩﻠﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﺩﯨﺐ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ‬ ‫ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ ﺋﻪﺳﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﻛﯚﺯﺩﯨﻦ ﻛﻪﭼﯜﺭﮔﯩﻨﯩﺪە ﺑﻪﺯﻯ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻼﺭﻧﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭗ ﺗﺎﺷﻼپ‪،‬‬ ‫ﺑﻪﺯﻯ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻼﺭﻧﻰ ﺋﯩﻼۋە ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ‪ ،‬ﺗﻪﻫﺮﯨﺮﻟﯩﺸﻰ‪ ،‬ﺋﻪﺳﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﯜﺯﯨﺘﯩﭗ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﭗ‬ ‫‪ .٧٢‬ﻟﻮﺭﺩ ﺟﻮﻥ ﺩﺍۋﯦﻨﭙﻮﺭﺕ ‪-١٩‬ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﻟﯩﺮﯨﺪﺍ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﺋﯧﻨﮕﻠﯩﺰ ﺷﻪﺭﻗﺸﯘﻧﺎﺱ‪.‬‬ ‫‪ .٧٣‬ﺟﻮﻫﺎﻥ ۋﻭﻟﻔﮕﺎڭ ۋﻭﻥ ﮔﻮﺋﯧﺴﯥ )‪ (١٨٣٢-١٧٤٩‬ﺩۇﻧﻴﺎﻏﺎ ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ ﺭﻭﻣﺎﻥ‪ ،‬ﺗﯩﻴﺎﺗﯧﺮ ﻳﺎﺯﻏﯘﭼﻰ‬ ‫ﻧﯧﻤﯩﺲ ﺷﺎﺋﯩﺮ‪.‬‬ ‫‪ .٧٤‬ﺟﻮﻥ ﺩﺍۋﯦﻨﭙﻮﺭﺕ‪ ،An Apology for Mohammed and Koran:‬ﻟﻮﻧﺪﻭﻥ‪-١٨٦٩ ،‬ﻳﯩﻞ‪-٦٦ ،‬‬ ‫ﺑﻪﺕ‪.‬‬

‫‪195‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻟﻠﻪﺷﺘﯜﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪە ﻛﯚﺭۈﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﻪﺳﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﻪﺗﻤﯩﺶ‬ ‫ﻗﯧﺘﯩﻢ ﻛﯚﺯﺩﯨﻦ ﻛﻪﭼﯜﺭﺳﻪ ﻫﻪﺭ ﻗﯧﺘﯩﻤﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﻳﯧﺮﯨﻨﻰ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﺶ‪ ،‬ﺗﯜﺯﯨﺘﯩﺶ‪ ،‬ﺗﻪﻫﺮﯨﺮﻟﻪﺵ‬ ‫ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻗﺎﻧﭽﻪ ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭ ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﺳﯚﺯ‬ ‫ۋە ﻣﻪﻧﯩﺴﯩﺪە ﻗﯩﻠﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﺶ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﻰ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﺱ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺗﯩﻞ ۋە ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﯩﺪﺍ ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەپ ﺷﯘﻛﻰ‪ ،‬ﻗﺎﻳﺴﻰ ﺳﺎﻫﻪﺩە‬ ‫ﺳﯚﺯ ﺳﯚﺯﻟﯩﺴﻪ ﺳﯚﺯﻟﯩﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺩﺍﺋﯩﻢ ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻟﻨﻰ ۋە ﺩﯦﻤﻪﻛﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﻪﻧﯩﮕﻪ‬ ‫ﺋﻪڭ ﺋﯘﻳﻐﯘﻥ ﺗﻪﺭﻛﯩﺒﻨﻰ ﺗﺎﻟﻠﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﺋﻪڭ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﺭﭘﻨﯩﻤﯘ ﺩەﻝ ﺟﺎﻳﯩﺪﺍ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﺩﯦﻤﻪﻛﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﻪﻗﺴﻪﺗﻨﻰ ﻛﻪﻡ‪-‬ﻛﯜﺗﺴﯩﺰ ﻧﻪﻕ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪپ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﻗﯩﺴﻘﺎ ۋە‬ ‫ﺋﯩﺨﭽﺎﻡ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐﺎﻥ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﺩە ﻣﻪﻧﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺷﻜﻪ ﺳﻪﻝ ﻗﺎﺭﺍﻟﻤﯩﻐﯩﻨﯩﺪەﻙ‪ ،‬ﻣﻪﺯﻣﯘﻥ‬ ‫ﺗﻪﭘﺴﯩﻠﯩﻲ‪ ،‬ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﻪ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﺩﯨﻤﯘ ﺳﯚﺯ ﺋﯩﺴﺮﺍﭘﻰ ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫‪ (٤‬ﻫﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﺳﻪۋﯨﻴﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺧﯩﺘﺎپ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺑﯩﺮ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﺯﺍﻣﺎﻥ ۋە ﻣﺎﻛﺎﻧﻼﺭﺩﺍ ﻳﺎﺷﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺧﯩﻠﻤﯘ‪-‬ﺧﯩﻞ ﺳﻪۋﯨﻴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺪﺭﺍﻙ ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ‬ ‫ﺧﯩﺘﺎﺏ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺳﻪۋﯨﻴﯩﺴﻰ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻮﺧﺸﺎﺷﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺗﻮپ ﻛﯩﺸﻰ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻣﻪﺟﻠﯩﺴﺘﻪ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭۇپ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﺎﯕﻠﯩﺴﺎ‪ ،‬ﻫﻪﺭ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺶ ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﯩﺘﯩﮕﻪ‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺗﯘﺭﺍﻗﻠﯩﻖ ﻗﺎﭘﯩﻴﯩﺴﯩﻨﻰ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ‬ ‫ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﺳﻪﺭ ﻳﯧﺰﯨﭗ ﭼﯩﻘﯩﺸﻰ ﺋﻪﺳﻼ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺗﺘﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪۋﻻﺗﻼﺭﻏﯩﻤﯘ ﻳﯧﯖﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﭽﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﻗﺎﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﻛﯚﺯ ﻗﺎﺭﺍﺷﻼﺭﻏﺎ ﺋﯩﻤﻜﺎﻥ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﻰ ﺩەﺳﻠﻪﭘﻜﻰ ﺩەۋﺭﺩﯨﻜﻰ‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻲ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﯩﻐﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ‪ ،‬ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﯩﻠﻪﺭﻣﯘ ﻫﺎﺳﯩﻞ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ‬ ‫ﺳﻪۋﯨﻴﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﺋﯩﺰﺍﻫﻼﻳﺪۇ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﻫﻪﺭ ﺩەۋﺭﺩە ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻻﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﯚپ ﺑﯩﻠﯩﻤﻨﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯘ ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ‪-‬‬ ‫ﺯﯦﻤﯩﻨﺪﯨﻜﻰ ﺳﯩﺮﻻﺭﻧﻰ ﺑﯩﻠﮕﯜﭼﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ ٧٥.‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﯩﻠﻤﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺋﯧﭽﯩﻠﻐﺎﻥ ﺩەﺭﯨﺰﯨﻠﯩﺮﯨﺪۇﺭ‪ .‬ﻗﻪﻟﺐ ﻛﯚﺯﯨﻤﯩﺰ ۋە‬ ‫ﺋﯩﺪﺭﺍﻛﯩﻤﯩﺰ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﯚﺗﻜﯜﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﻠﯩﻤﻤﯘ ﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻛﯚپ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺋﻪﺭەپ ﺋﻪﺩﯨﺐ ﻣﯘﺳﺘﺎﭘﺎ ﺳﺎﺩﯨﻖ ﺋﻪﺭﺭﺍﻓﯩﺌﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻫﻪﺭ ﺩەۋﺭﺩە ﺑﯩﻠﯩﻨﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻪﺯﻯ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺩﺍﺋﯩﻢ ﺑﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻠﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺳﺎﻗﻠﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ۋە ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ‬ ‫ۋﺍﻗﺘﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﺋﯩﺰﻫﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﯨﻠﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪۇﺭ‪) «.‬ﻡ‪.‬ﺳﺎﺩﯨﻖ ﺋﻪﺭﺭﺍﻓﯩﺌﻰ‪» :‬ۋەﻫﻴﯘﻝ‪-‬‬ ‫ﻛﻪﻻﻡ«‪-٢ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٦٦،‬‬ ‫‪ .٧٥‬ﻓﯘﺭﻗﺎﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٦‬ﺋﺎﻳﻪﺕ‪.‬‬

‫‪196‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﻳﻪﻧﻪ ﺋﻪﺩەﺑﯩﻴﺎﺕ ﺋﯘﺳﺘﺎﺯﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﺑﺒﺎﺱ ﻣﺎﻫﻤﯘﺩ ﺋﺎﻗﻘﺎﺩ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺧﯩﺘﺎﺑﻰ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﺳﺎۋﺍﺗﺴﯩﺰ ﺋﻪﺭەﭘﻠﻪﺭﮔﻪ ﻳﺎﻛﻰ ‪-٢٠‬ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻣﻪﺧﺴﯘﺱ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯘ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺯﺍﻣﺎﻥ ۋە ﻣﺎﻛﺎﻥ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺋﯘﻣﯘﻣﯩﻴﻠﯩﻘﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﻪﺳﯩﺮﺩە ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺑﯩﺮ ﺧﯩﻞ‬ ‫ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭ ﻗﺎﺭﯨﺸﯩﻐﺎ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ ﺩەپ ﻗﺎﺭﺍﺵ ﺋﻪﻗﯩﻠﮕﻪ ﺋﯘﻳﻐﯘﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪) «.‬ﺋﺎ‪ .‬ﻣﺎﻫﻤﯘﺩ‬ ‫ﺋﺎﻗﻘﺎﺩ‪» :‬ﻣﻪۋﺳﯘﺋﺎ«‪-٤ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٢٠٣ ،‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﻰ ﻫﻪﻡ ﺋﻪﻗﯩﻠﮕﻪ ﻫﻪﻣﺪە ﻗﻪﻟﺒﻜﻪ ﺋﯘﻳﻐﯘﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ‬ ‫ﺧﯩﺘﺎﺏ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻫﯘﺯۇﺭ ۋە ﻟﻪﺯﺯەﺕ ﺋﺎﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫‪ (٥‬ﺑﻪﺯﻯ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻟﯩﻨﯩﺸﯩﺪﯨﻜﻰ ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﯩﺪﺍ ﺑﻪﺯﻯ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﻪﻟﺒﯩﮕﻪ‪ ،‬ﺯﯨﻬﻨﯩﮕﻪ‬ ‫ﻧﻪﻗﯩﺸﺘﻪﻙ ﻳﻪﺭﻟﯩﺸﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﻧﻐﺎﻥ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﻧﻐﺎﻧﻼﺭ‪:‬‬ ‫ﻣﯘﺳﺘﻪﻫﻜﻪﻣﻠﻪﺵ‪ ،‬ﺗﻪﻟﯩﻢ‪-‬ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻪ‪ ،‬ﺗﻪﻫﺪﯨﺖ‪ ،‬ﮔﯘﻧﺎﻫ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ۋە ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺸﺘﯩﻦ ﺳﺎﻗﻼﺵ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﻰ ﺋﻮﻳﻼﻧﺪۇﺭۇپ ﺋﯩﺒﺮەﺕ ﺋﺎﻟﺪۇﺭۇﺵ‪ ،٧٦‬ﻣﺎۋﺯۇﻧﻰ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪپ‪،‬‬ ‫ﺯﯨﻬﯩﻨﮕﻪ ﺋﺎﺳﺎﻥ ﻳﻪﺭﻟﻪﺷﺘﯜﺭۈﺵ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﻪﻗﺴﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺑﺎﻻﻏﻪﺕ ﻗﺎﺋﯩﺪﯨﻠﯩﺮﻯ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ‬ ‫ﺗﯧﮕﯩﺸﻠﯩﻚ ﻳﻪﺭﺩە ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ ﻳﻪﺭ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﻳﻪﻧﻰ ﺑﯘ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻟﯩﻨﯩﺸﻼﺭ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺑﺎﻻﻏﻪﺕ‬ ‫ﻣﯧﻐﯩﺰﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﻧﻐﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻛﻪﻟﻤﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ‬ ‫ﻣﻪﻧﻪ‪ ،‬ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﻗﯧﻠﯩﭗ ۋە ﺗﻪﺑﯩﺮﻟﻪﺭ ﺑﻪﺯﯨﺪە ﺗﻪﭘﺴﯩﻠﯩﻲ‪ ،‬ﺑﻪﺯﯨﺪە ﻗﯩﺴﻘﺎ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺶ‬ ‫ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻛﻪﻻﻣﻨﯩﯔ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﺮﯨﺪە ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺩﯨﻨﯩﻲ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﻨﯩﯔ‬ ‫ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻧﻪﭘﯩﺴﻜﻪ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻳﻪﺭﻟﻪﺷﺘﯜﺭۈﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»)ﺭەﺳﯘﻟﯘﻡ( ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﻗﯟﺍﺩﺍﺭ ﺑﻮﻟﯘﺷﻠﯩﺮﻯ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ۋەﺯ‪-‬ﻧﻪﺳﯩﻬﻪﺗﻜﻪ‬ ‫ﺋﯩﮕﻪ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﺳﺎﯕﺎ ﺋﻪﺭەﭘﭽﻪ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﺪۇﻕ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﺍ ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ‬ ‫ﺋﺎﮔﺎﻫﻼﻧﺪۇﺭۇﺷﻼﺭﻧﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﺪۇﻕ‪) «.‬ﺗﺎﻫﺎ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١١٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﻳﻪﻧﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺋﺎﺭﯨﺪﯨﻦ ﺋﯘﺯۇﻥ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺋﯚﺗﯜﺷﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩﻖ‬ ‫ﺋﺎﮔﺎﻫﻼﻧﺪۈﺭۈﺷﻨﯩﯔ ﺋﯘﻧﺘﯘﻟﯘﺷﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﺶ ۋە ﻣﻪﻧﯩﻨﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻳﻪﺭﻟﻪﺷﺘﯜﺭۈﺵ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺳﯚﺯﻧﯩﯔ ﻧﻪﻕ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻣﻪﻗﺴﻪﺗﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﺎﺷﻘﺎ‬ ‫ﺷﻪﻛﻠﯩﻨﻰ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻪ ﻣﯧﺘﻮﺩﯨﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﻧﻐﺎﻥ ﻣﺎۋﺯۇﻻﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻮﻗﯩﻐﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﻳﯧﯖﻰ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺧﻪۋەﺭ ﺋﻮﻗﯩﻐﺎﻧﺪەﻙ ﺗﯘﻳﻐﯘﻏﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻫﺎﻳﺎﺟﺎﻧﻠﯩﻨﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯘﺯۇﻥ‪ ،‬ﻗﯩﺴﻘﺎ ﻫﻪﺭ‬ ‫‪ .٧٦‬ﺗﺎﻫﺎ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١١٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﻗﻪﺳﻪﺱ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٥١‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬

‫‪197‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺧﯩﻞ ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﻘﺎ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﻰ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﻪﺯﻯ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﻗﯩﺴﻘﺎ‪ ،‬ﺋﯩﺨﭽﺎﻡ ﺑﺎﻳﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﺭﺍﺯﻯ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﻪﺯﻯ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺗﻪﭘﺴﯩﻠﯩﻲ ﺑﺎﻳﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﻠﯩﻖ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺧﯩﺘﺎﺏ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﺋﯘﺳﯘﻝ ۋە ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﺘﺎ ﻣﯘﻫﯩﻢ‬ ‫ﻣﻪﻧﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻟﯩﻐﺎﻥ ۋە ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﯩﻐﺎ ﺟﺎۋﺍپ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺗﺎﺷﻜﯚﭘﺮۈﻟﯜﺯﺍﺩە‪ ٧٧‬ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺳﯚﺯ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﺑﺎﺭﺩەﻙ ﻛﯚﺭۈﻧﮕﻪﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﻣﻪﻧﻪ‬ ‫ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻣﻪﻧﯩﺪﺍﺵ ﺳﯚﺯﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻳﻪﺭﺩە ﺑﯩﻠﻠﻪ ﻛﯧﻠﯩﺸﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﻣﻪﻧﯩﻨﻰ ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ﺳﯚﺯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪپ ﺑﻪﺭﮔﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪«.‬‬ ‫ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻼﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻗﻮﻟﻼﻧﻐﺎﻥ ﺋﯘﺳﯘﻟﻨﯩﯔ ﺑﻪﻙ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻣﯧﺘﻮﺩ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﻠﻪﺭ ﺷﯩﺮﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﺘﯩﻜﻰ‬ ‫ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﺑﺎﻳﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﺪﺍ ﺋﺎﺷﯩﻨﺎﻟﯩﻖ )ﺋﺎﻣﺮﺍﻗﻠﯩﻖ( ﺗﯘﻳﻐﯘﺳﻰ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﺘﺎ ﻫﻪﺩﺩﯨﺪﯨﻦ ﺯﯨﻴﺎﺩە ﻛﯚپ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﺑﺎﻳﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﭘﻪﻳﺪﺍ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺑﯩﺰﺍﺭﻟﯩﻖ ﺗﯘﻳﻐﯘﺳﻰ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﻧﯧﻤﻪ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﻪﺯﻯ ﻗﯩﺴﺴﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﺘﺎ‬ ‫ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻟﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ۋە ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋﻪﻫﻤﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯧﺮﻯ ﺗﯘﻟﯘﻕ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﭗ‬ ‫ﻳﯧﺘﻪﻟﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺑﻪﺯﻯ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭﭼﯩﻼﺭ ﺑﯘﻧﻰ ﺑﯩﺮ ﻳﯧﺘﻪﺭﺳﯩﺰﻟﯩﻚ ﺩەپ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﺗﯩﺮﯨﺸﺘﻰ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ‪-٢٠‬ﺋﻪﺳﯩﺮﺩە ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﭘﻪﻥ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻧﻮﻗﺘﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ‪١٤٠٠‬‬ ‫ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﯩﺸﻠﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﯘﺳﯘﻝ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﺑﯩﺌﯩﺘﻰ ۋە ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﻢ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﺭ؟‪...‬‬ ‫»)ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻨﻰ( ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ ﺯﺍﺕ ﺑﯩﻠﻤﻪﻣﺪۇ؟ ﺋﯘ ﺷﻪﻳﺌﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻧﺎﺯۇﻙ ﺗﻪﺭەﭘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﮕﯜﭼﯩﺪۇﺭ‪ ،‬ﻫﻪﻣﻤﯩﺪﯨﻦ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺧﻪۋەﺭﺩﺍﺭﺩۇﺭ‪) «.‬ﻣﯜﻟﻚ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫‪ (٦‬ﺋﺎﺯ ﺳﯚﺯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚپ ﻣﻪﻧﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﺸﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺋﺎﺯ ﻛﻪﻟﯩﻤﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪڭ ﻛﻪﯕﺮﻯ ۋە ﺋﻪڭ ﺑﺎﻱ ﻣﻪﻧﯩﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺗﻪﭘﺴﯩﺮﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩە ﻧﻪﻗﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﯩﻨﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺋﻪﺭەﭘﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﭘﻪﻳﻼﺳﻮﭘﻰ‬ ‫ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ ﻛﯩﻨﺪﯨﮕﻪ ﺗﺎﻟﯩﭙﻠﯩﺮﻯ‪:‬‬ ‫‪ .٧٧‬ﺗﺎﺷﻜﯚﭘﺮۈﻟﯜﺯﺍﺩە ﺋﺎﺧﻤﻪﺩ ﺋﻪﻓﻪﻧﺪﻯ ‪-١٥٦١-١٤٩١‬ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﺩﺍﯕﻠﯩﻖ ﺋﻮﺳﻤﺎﻧﻠﻰ‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ‪ .‬ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﻳﺎۋۇﺯ ﺳﯘﻟﺘﺎﻥ ﺳﯧﻠﯩﻤﻨﯩﯔ ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﺴﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﺯﻯ ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻲ‬ ‫ﺩەۋﺭﻯ ﺋﯜﻟﯩﻤﺎﺳﻰ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺩەﺳﻠﻪﭘﺘﻪ ﺑﯘﺭﺳﺎ‪ ،‬ﺋﻪﺩﯨﺮﻧﻪ ۋە ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻝ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺷﻪﻫﻪﺭﻟﻪﺭﺩە‬ ‫ﻣﯘﺩەﺭﺭﯨﺴﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺑﯘﺭﺳﺎ ۋە ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻝ ﻗﺎﺯﯨﺨﺎﻧﯩﺴﯩﺪﺍ ﻗﺎﺯﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻛﯚپ ﺋﻪﺳﻪﺭ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ‪.‬‬

‫‪198‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ ﺋﻪﻱ ﭘﻪﻳﻼﺳﻮپ‪ ،‬ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻣﯘﺷﯘ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﯕﺪﯨﺸﻰ ﻳﯧﺰﯨﭗ ﺑﻪﺭ‪ – .‬ﺩەﭘﺘﯘ‪.‬‬‫ﻛﯩﻨﺪﻯ‪:‬‬ ‫ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ ،‬ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﺮﺍﻗﯩﻨﻰ ﻳﺎﺯﺍﻱ‪ – .‬ﺩەﭘﺘﯘ‪.‬‬‫ﺑﯩﺮ ﺑﯘﺭﺟﻪﻛﻜﻪ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭۇپ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﭼﻪ ﺋﯩﺸﻠﻪﭘﺘﯘ‪ ،‬ﺋﯩﺸﻠﻪﭘﺘﯘ‪ .‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺗﺎﻟﯩﭙﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﭘﺘﯘ‪:‬‬ ‫ ۋﺍﻟﻼﻫﻰ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﻳﺎﻛﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻛﯜﭼﻰ ﻗﻪﺗﺌﻰ ﻳﻪﺗﻤﻪﻳﺪﯨﻜﻪﻥ‪.‬‬‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯧﭽﯩﯟﯨﺪﯨﻢ‪ ،‬ﻛﯚﺯۈﻣﮕﻪ ﻣﺎﺋﯩﺪە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ﻛﯚﺭۈﻧﺪﻯ‪ ،‬ﺋﻮﻗﯩﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻫﺪﯨﮕﻪ ۋﺍﭘﺎ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﻗﯩﭙﺘﯘ‪ ،‬ﺳﯚﺯﯨﺪﯨﻦ ﻳﯧﻨﯩﯟﯦﻠﯩﺸﻨﻰ ﻣﻪﻧﺌﻰ ﻗﯩﭙﺘﯘ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺋﯘﻣﯘﻣﯩﻲ‬ ‫ﺗﻪﻫﻠﯩﻞ ﻗﯩﭙﺘﯘ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯩﺴﺘﯩﺴﻨﺎﻧﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﭙﺘﯘ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻗﯘﺩﺭەﺕ ۋە ﻫﯧﻜﻤﯩﺘﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺧﻪۋەﺭ ﺑﯧﺮﯨﭙﺘﯘ‪ .‬ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺑﯘ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻼﺭﻧﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻗﯘﺭﻏﯩﻼ ﺳﯩﻐﺪۇﺭۇﭘﺘﯘ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ‬ ‫ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻡ ﺟﯩﻠﺪ ﺟﯩﻠﺪ ﻛﯩﺘﺎپ ﻳﺎﺯﻣﺎﻱ ﺗﯘﺭۇپ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﻴﻪﻟﻤﻪﻳﺪۇ! )ﺋﻪﺑﯘ‬ ‫ﻫﺎﻳﻴﺎﻥ‪» :‬ﺋﻪﻝ‪-‬ﺑﺎﺧﺮۇﻝ ﻣﯘﻫﯩﺖ«‪-٣ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٤١١ ،‬‬

‫‪ (٧‬ﺋﺎﻳﻪﺕ ۋە ﺳﯜﺭﯨﻠﻪﺭ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﺎﻧﺎﺳﯩﭗ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﻪﺕ ۋە ﺳﯜﺭﯨﻠﯩﺮﻯ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ ﻣﺎﺳﻼﺷﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺗﺎﻧﺎﺳﯩﭗ ﻣﻪۋﺟﯘﺗﺘﯘﺭ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﻣﺎﻛﺎﻥ ۋە ﺯﺍﻣﺎﻧﻼﺭﺩﺍ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﯧﻤﯩﻼﺭﻧﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺗﯧﻜﯩﺴﺖ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺑﯩﺮﺩەﻛﻠﯩﻚ ۋە ﻣﺎﺳﻠﯩﺸﯩﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻘﻨﻰ ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﺑﻪﺩﯨﺌﻰ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺳﺎﻗﻠﯩﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﻗﯩﺴﯩﻤﻠﯩﺮﻯ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﯘﺳﻠﯘﺏ ﺋﻮﺧﺸﺎﺷﻠﯩﻘﻰ ۋە ﻟﻮﮔﯩﻜﯩﻠﯩﻖ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﯜﻛﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﯩﻠﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﻗﯩﺴﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺑﺎﻏﻠﯩﻨﯩﺸﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻦ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺗﻪﻙ ﺑﯩﺮ ﺳﯜﺭﯨﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺗﻪﻙ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻛﻪﺑﻰ‬ ‫ﻣﺎﺳﻼﺷﻘﺎﻥ‪ .‬ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺗﻪﻙ ﺑﯩﺮ ﻛﻪﻟﯩﻤﻪ ﻛﻪﺑﻰ‬ ‫ﻣﺎﺳﻼﺷﻘﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺟﯜﻣﻠﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭﻛﯩﭙﻠﯩﺮﻯ ﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺟﺎﻳﯩﺪﺍ ﻳﻪﺭﻟﻪﺷﻜﻪﻥ ﺋﯩﻜﻪﻧﻜﻰ‪،‬‬ ‫ﺑﯘ ﺗﻪﺭﻛﯩﭙﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﺯ ﺋﺎﺭﺍ ﻣﺎﺳﻠﯩﺸﯩﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺳﺎﻳﯩﺴﯩﺪە ﻣﯘﺳﺘﻪﻫﻜﻪﻡ ﺑﯩﺮ ۋەﻫﺪەﺕ‬ ‫ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺳﻪﺋﯩﺪ ﻧﯘﺭﺳﯩﻲ ﺑﯘ ﺗﯧﻤﯩﻨﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺧﯘﻻﺳﯩﻠﯩﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ‪ ٢٣‬ﻳﯩﻠﺪﺍ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍپ ﭘﺎﺭﭼﻪ‪-‬ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻦ ﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﮔﯜﺯەﻝ ﺗﺎﻧﺎﺳﯩﭙﻘﺎ ﺋﯩﮕﻪ ﺋﯩﻜﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺧﯘﺩﺩﻯ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻗﯧﺘﯩﻤﺪﯨﻼ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪەﻙ ﻛﺎﻣﺎﻟﻪﺗﻨﻰ ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻥ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ۋە‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﯘﺯﺍﻕ ﺳﻪۋەﭘﻠﻪﺭ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺗﻪﻙ ﺑﯩﺮ ﺳﻪۋەپ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ‬ ‫ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪەﻙ ﺑﯩﺮ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﯜﻛﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺧﯩﻠﻤﯘ‪-‬ﺧﯩﻞ ۋە ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﺳﻮﺭﺍﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺳﯘﺋﺎﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﺟﺎۋﺍﺑﻰ ﺑﻮﻟﯘپ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﻮﺭﺗﺎﻕ‬

‫‪199‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﻰ ۋە ﺋﺎﺭﺯۇﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﺎﻧﺪۇﺭﺍﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙﺎﻗﻘﺎ ﺋﯩﮕﻪ‪ .‬ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ‬ ‫ﻫﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﯚﻛﻤﯩﻨﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﭘﻪﻗﻪﺕ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻫﺎﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺰﺍﻫﺎﺗﯩﻨﻰ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﺪەﻙ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺘﯩﺰﺍﻣﻨﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺯﯨﺖ ۋە ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻼﺭﺩﺍ ﺳﺎﻥ‪-‬ﺳﺎﻧﺎﻗﺴﯩﺰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﯘﭼﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺶ ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﯩﺘﯩﮕﻪ ﻣﺎﺱ ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﻼﺭﺩﺍ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ‬ ‫ﺭﺍۋﺍﻥ ۋە ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺵ ﺋﯘﺳﯘﻟﯩﻨﻰ ﻗﻮﻟﻼﻧﻐﺎﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺧﯘﺩﺩﻯ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺋﻪﻫﯟﺍﻝ ۋە‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺳﻪۋﯨﻴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺧﯩﺘﺎﺏ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪەﻙ‪ ،‬ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯚﺯ‬ ‫ﻛﯚﺯ ﻗﺎﺭﯨﺸﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﺎﺳﺎﻥ ﭼﯜﺷﯩﻨﻪﻟﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺳﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺑﯩﻘﻪ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ﻣﺎﯕﯩﻼ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﯩﺪۇ ﺩەپ ﺋﻮﻳﻼﻳﺪۇ‪) «.‬ﻧﯘﺭﺳﯩﻲ‪» :‬ﻛﯜﻟﻠﯩﻴﺎﺕ« )‪-٢٥‬ﺳﯚﺯ(‪،‬‬ ‫‪-١‬ﺟﯩﻠﺪ‪-١٨٧ ،‬ﺑﻪﺕ(‬

‫ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ ﺋﻪﻟﻤﺎﻟﯩﻠﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻫﺎﻣﺪﻯ ﻳﺎﺯﯨﺮ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺳﯜﺭﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺗﺎﺳﺎﺩﺩﯨﭙﯩﻲ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻣﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻳﺎﻛﻰ ﺷﺎﺋﯩﺮﺍﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﯘﻳﻐﯘﻧﯩﯔ ﻛﯜﭼﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻫﺎﺳﯩﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻗﺎﻻﻳﻤﯩﻘﺎﻥ‬ ‫ﺩﯨﯟﺍﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺑﺎﺷﺘﯩﻦ‪-‬ﺋﺎﺧﯩﺮﻏﯩﭽﻪ »ﺑﯩﺴﻤﯩﻠﻼﻫﯩﺮﺭﺍﻫﻤﺎﻧﯩﺮﺭﺍﻫﯩﻴﻢ« ﻛﻪﺑﻰ ﻛﻪڭ‬ ‫ﻣﻪﻧﯩﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺟﯜﻣﻠﻪ ۋە ﺑﻪﻟﻜﻰ ﭘﺎﺳﺎﻫﻪﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﻛﻪﻟﯩﻤﻪ ﻧﯩﺰﺍﻣﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﻗﯩﻢ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺘﯩﺰﺍﻡ‬ ‫ۋە ﻛﯚپ ﻫﯧﻜﻤﻪﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺑﺎﻳﺎﻥ ۋە ﺋﯘﺳﻠﯘﺏ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺳﯚﺯﺩۇﺭ‪«.‬‬ ‫)ﻡ‪.‬ﻫﺎﻣﺪﻯ ﻳﺎﺯﯨﺮ‪-١ :‬ﺟﯩﻠﺪ‪] ٤٧ ،‬ﺑﯩﺴﻤﯩﻠﻼﻫﻨﯩﯔ ﺗﻪﭘﺴﯩﺮﻯ[(‬

‫‪ .٢‬ﭘﺎﺳﺎﻫﻪﺕ ۋە ﺑﺎﻻﻏﯩﺘﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰە ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﺗﻪﺭەپ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻜﻰ ﺑﻪﻻﻏﺎﺕ ۋە‬ ‫ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻻﻏﺎﺕ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻐﺎ‪ ،‬ﻣﻪﻗﺴﻪﺗﻜﻪ‪ ،‬ﻣﺎۋﺯۇﻏﺎ ۋە ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﯘﭼﯩﻐﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﻛﻮﻧﻜﯩﺮﺕ‬ ‫ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻐﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﺋﻪڭ ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ ﺳﯚﺯﻧﻰ ﺳﯚﺯﻟﻪﺵ ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻜﺘﯘﺭ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺗﯩﻠﻐﺎ‬ ‫ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻼﺭﺩﺍ ﺑﯘﻧﻰ ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﻪﻣﻪﻟﮕﻪ ﺋﺎﺷﯘﺭﻏﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﻓﻪﺳﺎﻫﺎﺕ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻤﯘ ﺷﺎﻫ ﺋﻪﺳﻪﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﺋﯩﺸﻠﻪﺗﻜﻪﻥ ﺳﯚﺯ‪ ،‬ﺗﯜﺯﮔﻪﻥ‬ ‫ﺟﯜﻣﻠﻪ ۋە ﺑﯘﻻﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﻣﻪﻧﺎﻻﺭﺩﯨﻦ ﻗﯩﻠﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﻪﻳﯩﭗ‪-‬ﻧﻮﻗﺴﺎﻥ ﺗﯧﭙﯩﺶ‬ ‫ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬ ‫ﭼﯚﻟﺪە ﻳﺎﺷﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺧﯘﺩﺩﻯ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﮕﻪ‬ ‫ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻟﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪەﻙ ﺗﯩﻞ ﺗﻪﻛﻪﻣﻤﯘﻟﻠﯩﺸﯩﭗ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻲ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﺴﻼﻣﻴﻪﺗﺘﯩﻦ‬ ‫ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﻪﺩەﺑﯩﻲ ﺋﻪﺳﻪﺭ ﻛﯚﺭﮔﻪﺯﻣﯩﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻣﯘﺳﺎﺑﯩﻘﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯۈﻟﯜپ‪ ،‬ﻳﯜﺯﺩﯨﻦ ﺋﺎﺭﺗﯘﻕ‬ ‫ﺷﺎﺋﯩﺮ ﺑﯘ ﻣﯘﺳﺎﺑﯩﻘﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯩﺸﺘﯩﺮﺍﻙ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﯩﺪﯨﻦ ﻳﻪﺗﺘﯩﻨﭽﯩﮕﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ ﺩەﺭﯨﺠﯩﻠﯩﻚ ﺷﺎﺋﯩﺮ ﺑﻮﻟﯘپ ﺑﺎﻫﺎﻟﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺷﯧﺌﯩﺮﻟﯩﺮﻯ ﻛﻪﺑﯩﻨﯩﯔ ﺗﯧﻤﯩﻐﺎ ﺋﯧﺴﯩﻼﺗﺘﻰ‪.‬‬

‫‪200‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﺩەﺑﯩﻴﺎﺕ ﻣﯘﺳﺎﺑﯩﻘﯩﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺗﻮﺧﺘﺎپ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ ﺷﺎﺋﯩﺮ ﺋﯩﻤﺮۇﻝ ﻗﻪﻳﺴﻨﯩﯔ ﺳﯩﯖﻠﯩﺴﻰ ﺷﯧﺌﯩﺮﻻﺭﻧﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘ‪:‬‬ ‫»›ﺋﻰ ﺯﯦﻤﯩﻦ ﺳﯜﻳﯩﯖﻨﻰ ﻳﯘﺗﻘﯩﻦ‪ ،‬ﺋﻰ ﺑﯘﻟﯘﺕ ﺗﺎﺭﻗﯩﻐﯩﻦ‹ ﺩﯦﻴﯩﻠﺪﻯ‪ ،‬ﺳﯘ ﺳﻮﻏﯘﻟﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ )ﻛﺎﭘﯩﺮﻻﺭﻧﻰ ﻏﻪﺭﻕ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ( ﻫﯚﻛﻤﻰ ﺋﯩﺠﺮﺍ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪ ،‬ﻛﯧﻤﻪ‬ ‫ﺟﯘﺩﻯ ﺗﯧﻐﯩﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﺗﻮﺧﺘﯩﺪﻯ‪» ،‬ﺯﺍﻟﯩﻢ ﻗﻪۋﻡ ﻫﺎﻻﻙ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ« ﺩﯦﻴﯩﻠﺪﻯ‪) «.‬ﻫﯘﺩ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(ﻧﻰ ﺋﺎﯕﻼﺵ ﺑﯩﻠﻪﻧﻼ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻣﺪﻯ ﻫﯧﭽﻜﯩﻤﻨﯩﯔ ﺩﯦﮕﯜﺩەﻙ ﮔﯧﭙﻰ ﻗﺎﻟﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻛﺎﻣﻨﯩﯔ ﺷﯧﺌﯩﺮﻯ ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ‬‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺷﻪﺭەپ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﺍ ﺗﯘﺭﺍﻟﻤﺎﻳﺪۇ! – ﺩەپ ﻛﻪﺑﯩﮕﻪ ﺑﯧﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺋﯩﻤﺮۇﻝ ﻗﻪﻳﺴﻨﯩﯔ ﻛﻪﺑﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺗﯧﻤﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﺋﯧﺴﯩﻐﻠﯩﻖ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﻗﻪﺳﯩﺪﯨﺴﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﯟەﺗﺘﻰ‪ .‬ﺳﻪۋﯨﻴﻪ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺗﯚۋەﻥ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺷﯧﺌﯩﺮﻻﺭ )ﻣﯘﺋﺎﻟﻼﻗﺎﺕ(ﻗﺎ ﮔﻪپ ﻛﻪﺗﻤﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫‪٧٨‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﻤﯘ ﻛﻪﺑﯩﻨﯩﯔ ﺗﯧﻤﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﻟﻪپ ﺋﯧﻠﯩﯟەﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺷﺎﺋﯩﺮﻻﺭﻧﯩﯔ ﺭەﺋﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ ۋەﻟﯩﺪ ﺑﯩﻦ ﻣﯘﻏﯩﺮە‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ )ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ( ﺋﺎﺩﯨﻞ ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ‪) ،‬ﺟﯩﻤﻰ ﺧﻪﻟﻘﻘﻪ(‬ ‫ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ‪ ،‬ﺧﯩﺶ‪-‬ﺋﻪﻗﺮﯨﺒﺎﻻﺭﻏﺎ ﺳﯩﻠﻪ‪-‬ﺭەﻫﯩﻢ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮۇﻳﺪۇ‪ ،‬ﻗﻪﺑﯩﻬ )ﺳﯚﺯ‪-‬‬ ‫ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﻪﺭ(ﺩﯨﻦ‪ ،‬ﻳﺎﻣﺎﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭﺩﯨﻦ ۋە ﺯۇﻟﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺗﻮﺳﯩﺪۇ‪ ،‬ﻧﻪﺳﯩﻬﻪﺗﻨﻰ ﻗﻮﺑﯘﻝ‬ ‫ﻗﯩﻠﺴﯘﻥ ﺩەپ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﭘﻪﻧﺪ‪-‬ﻧﻪﺳﯩﻬﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪) «.‬ﻧﻪﻫﻞ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٩٠‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﺋﺎﻳﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺳﯩﺮﻧﻰ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﭗ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ‬ ‫ﺋﯧﺘﯩﺮﺍپ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ۋﺍﻟﻼﻫﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩﺗﯩﻦ ﺑﯩﺮ ﺳﯚﺯ ﺋﺎﯕﻠﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﯘ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ‬ ‫ﺳﯚﺯﯨﻤﯘ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺟﯩﻨﻨﯩﯔ ﺳﯚﺯﯨﻤﯘ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﻫﻪﻡ ﺗﺎﺗﻠﯩﻖ ﻫﻪﻡ ﻳﯧﻘﯩﻤﻠﯩﻖ‪ .‬ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺳﯚﺯ‬ ‫ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﻤﺎﯕﻼﺭ! ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﻣﯧﯟﯨﺴﻰ‪ ،‬ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺑﻮﻙ‪-‬ﺑﺎﺭﺍﻗﺴﺎﻥ ﻳﺎﭘﺮﺍﻗﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ‬ ‫ﻣﻮﻝ ﺳﯜﻳﻰ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﻚ! ﺋﯘ ﺟﻪﺯﻣﻪﻥ ﻳﯜﻛﺴﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ‬ ‫ﭼﯩﻘﻘﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪«.‬‬ ‫ۋەﻟﯩﺪ ﺑﯩﻦ ﻣﯘﻏﯩﺮە ﻳﻪﻧﻪ‪:‬‬ ‫»ﻗﯘﺭەﻳﺸﻨﯩﯔ ﭼﯘﯕﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﻪﻥ ۋە ﺳﺎﻗﯩﻔﻨﯩﯔ ﻛﺎﺗﺘﯩﺴﻰ ﺋﻪﺑﯘ ﻣﻪﺳﺌﯘﺩ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﻳﻪﺭﺩە‬ ‫ۋەﻫﻴﻰ ﻣﻪﻫﻪﻣﻤﻪﺩﻛﻪ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﺪﯨﻤﯘ؟! ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺰ ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺷﻪﻫﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﺎﺗﺘﯩﯟﯨﺸﻰ‪،‬‬ ‫)ۋەﻫﻴﻰ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻛﻪﻟﺴﻪ ﺋﻪڭ ﻻﻳﯩﻖ(! – ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫ‪:‬‬ ‫‪ .٧٨‬ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ ﺟﻪۋﺩەﺕ ﭘﺎﺷﺎ‪» :‬ﻗﯩﺴﺴﻪﺳﻰ ﺋﻪﻧﺒﯩﻴﺎ ۋە ﺗﻪۋﺍﺭﯨﺨﻰ ﺧﯘﻟﻪﻓﺎ«‪ ،‬ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻝ‪-١٩٧٦ ،‬ﻳﯩﻞ‪،‬‬ ‫‪-١‬ﺟﯩﻠﺪ‪-٨٣ ،‬ﺑﻪﺕ‪.‬‬

‫‪201‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫»ﺋﯘﻻﺭ‪› :‬ﺑﯘ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺷﻪﻫﻪﺭ )ﻳﻪﻧﻰ ﻣﻪﻛﻜﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﺎﺋﯩﻒ‬ ‫ﺋﺎﺩەﻣﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ( ﺑﯩﺮ ﻛﺎﺗﺘﺎ ﺋﺎﺩەﻣﮕﻪ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﯩﺪﻯ؟‹ ﺩﯦﻴﯩﺸﺘﻰ« )ﺯۇﺧﺮۇﻑ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‬ ‫‪-٣١‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(ﻧﻰ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬

‫ﻳﻪﻧﻰ ۋەﻟﯩﺪ ﺑﯩﻦ ﻣﯘﻏﯩﺮە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﻮﯕﻠﯩﺪە ﻗﻮﺑﯘﻝ‬ ‫ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻧﻪﭘﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺗﭽﯩﻠﯩﻜﻰ ۋە ﺋﯩﺒﻠﯩﺲ ﻛﻪﺑﻰ ﻫﺎﻛﺎۋۇﺭﻟﯘﻗﻰ ﻏﺎﻟﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﭗ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﯩﺮﺍﺩﯨﺴﯩﻨﻰ ﺧﺎﺗﺎ ﺩەپ ﻗﺎﺭﺍﺷﺘﯩﻨﻤﯘ ﻳﺎﻧﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﭘﻪﺳﻜﻪﺵ ﻫﺎﻟﻐﺎ ﭼﯜﺷﯜپ‬ ‫ﻗﺎﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﮔﯜﺯەﻝ ﺟﺎۋﺍپ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪:‬‬ ‫»ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯖﻨﯩﯔ ﺭەﻫﻤﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﯘﻻﺭ ﺗﻪﻗﺴﯩﻢ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮەﻣﺪۇ؟‪) «...‬ﺯۇﺧﺮۇﻑ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣٢‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ﺑﺎﻻﻏﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺴﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﻣﻪۋﺟﯘﺗﺘﯘﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﻪﺭەﭘﻠﻪﺭ‬ ‫ۋە ﺋﻪﺭەپ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﻪﺭ )ﺋﻪﺟﻪﻣﻠﻪﺭ( ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﻮﺧﺸﯩﺸﯩﻨﻰ ﻗﻪﺗﺌﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﺎﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻣﯘ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﻯ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨﺪۇﺭ‪) .‬ﺭۇﻣﻤﺎﻧﻰ‪» :‬ﺋﻪﻧﻨﯜﻛﻪﺕ«‪-٦٩ ،‬‬ ‫‪-٧٠‬ﺑﻪﺗﻠﻪﺭ(‬

‫ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻐﺎ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻛﯜچ‪-‬ﻗﯘۋۋەﺕ ﺑﯧﺮﯨﻠﺴﻪ ﺑﯧﺮﯨﻠﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺑﺎﻻﻏﻪﺗﻨﯩﯔ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ‬ ‫ﭘﻪﻟﻠﯩﺴﯩﮕﻪ ﭼﯩﻘﯩﺸﻘﺎ ﻛﯜﭼﻰ ﻳﻪﺗﻤﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﻳﺎﺯﻣﯩﺴﯩﺪﺍ ﺑﺎﻻﻏﻪﺗﻨﻰ ﺟﺎﻳﯩﺪﺍ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺵ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪﺭەﭘﭽﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻣﻪﻧﯩﺪﺍﺵ ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ‬ ‫ﺗﺎﺳﻘﺎپ ﭼﯩﻘﯩﺸﻰ ۋە ﺩﯦﻤﻪﻛﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﻪﻧﯩﮕﻪ‪ ،‬ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪﻧﻤﻪﻛﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺳﯜﺭەﺗﻜﻪ‬ ‫ﺋﻪڭ ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺳﯚﺯﻧﻰ ﺗﺎﻟﻠﯩﺸﻰ ﻻﺯﯨﻢ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺳﯚﺯ ﺯﯨﻬﯩﻨﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪﻧﻪ ۋە‬ ‫ﺋﯘﻧﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭۈﺩﯨﻐﺎﻥ ﻟﻪﻓﺰﻯ )ﺳﯚﺯ( ۋە ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﺭﺩﯨﻜﻰ ﻣﻪﻧﻪ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﮕﻪﻥ‬ ‫ﺳﯜﺭەﺗﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﻪ ﺟﯩﭙﺴﯩﻠﯩﻘﻰ )ﻣﺎﺳﻠﯩﺸﯩﺸﯩﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻘﻰ(‪ ،‬ﺗﺎﻧﺎﺳﯩﭙﻠﯩﻘﻰ ﻧﯩﺴﺒﯩﺘﯩﺪە‬ ‫ﺑﺎﻟﯩﻎ ﻫﯧﺴﺎﭘﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺑﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻗﯩﻴﯩﻦ ﺋﯩﺸﻨﻰ ﺩەﻝ ﺟﺎﻳﯩﺪﺍ ﻗﺎﻣﻼﺷﺘﯘﺭۇپ‬ ‫ﻗﯩﻼﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﯩﺘﻰ ﻧﯩﺴﺒﯩﺘﯩﺪە ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﯩﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻣﯘۋەﭘﭙﻪﻕ ﺑﻮﻻﻻﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺳﻪۋەﺑﻰ ﺑﺎﺭ‪:‬‬ ‫‪ (١‬ﻣﻪﻧﻪ‪ ،‬ﭘﯩﻜﯩﺮ ۋە ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﻧﻪﭘﺴﯩﻨﯩﯔ ۋە ﺭﻭﻫﯩﻨﯩﯔ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﻗﺎﺗﻼﻣﻠﯩﺮﯨﺪﺍ‬ ‫ﭘﻪﻳﺪﺍ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻟﻪﻓﺰﯨﻠﻪﺭ )ﺳﯚﺯﻟﻪﺭ( ۋە ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﯘﻻﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻐﺎ ﺳﯩﺮﺗﺘﯩﻦ ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﺳﻪۋەﭘﺘﯩﻦ ﻟﻪﻓﺰﯨﻠﻪﺭ ﭼﻪﻛﻠﯩﻚ ۋە ﺋﺎﺯﺩۇﺭ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﻜﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻗﺎﺭﺍﺵ ﺷﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺗﯩﻞ‬ ‫ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻛﻪڭ ۋە ﺑﺎﻱ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﻗﻪﺗﺌﯩﻨﻪﺯەﺭ‪ ،‬ﻣﻪﻧﻪ ۋە ﺗﯘﻳﻐﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺯ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﻴﻪﻟﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪» :‬ﺋﺎﻟﻪﻡ« ۋە »ﮔﯜﺯەﻝ« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺳﯚﺯﻟﻪﺭﻧﻰ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﺎڭ‪،‬‬ ‫ﻫﯩﺲ‪-‬ﺗﯘﻳﻐﯘ ۋە ﻣﻪﻧﻪ ﺗﯜﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﯩﮕﻪﻧﺪە ﺋﺎﺭﯨﻼﺷﺘﯘﺭۇپ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺑﯘ ﺗﯜﺭﻟﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﭘﻪﺭﻗﻠﻪﻧﺪۈﺭۈپ‪ ،‬ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮﻯ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪڭ ﺋﯘﻳﻐﯘﻥ ﻟﻪﻓﺰﻯ )ﺳﯚﺯ(ﻧﻰ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﺸﻜﻪ ﻗﺎﺩﯨﺮ‬ ‫ﺑﻮﻻﻟﻤﺎﻳﯟﺍﺗﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺳﯚﺯﻟﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﻛﯚپ‬

‫‪202‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺧﯩﻞ ﻣﻪﻧﻪ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﯩﯟﺍﺗﯩﺪۇ‪ ،‬ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﺭﺗﺎﻕ ﻧﻮﻗﺘﺎ ﻳﯜﺯەﻛﻰ ﺑﺎﻏﻠﯩﻨﯩﺸﺘﯩﻦ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺑﯘ ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﻪ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﻣﻪﻧﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺵ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﯩﺮﯨﺸﻘﺎﻥ ﭼﯧﻐﯩﺪﺍ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺳﻪۋﺭ‪-‬ﺗﺎﻗﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﻳﻪﺗﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫‪ (٢‬ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﻗﻪﺗﺌﯩﻨﻪﺯەﺭ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺗﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﻪﺭەﭘﭽﻪ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺗﯩﻠﻼﺭ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﺎﻻﻫﯩﺪە ﺋﻮﺭۇﻧﺪﺍ ﺗﯘﺭﯨﺪۇ‪ .‬ﺋﻪﺭەﭘﭽﻪ ﻣﻮﻝ ﺳﯚﺯﻟﯜﻙ ۋە ﻛﻪﻟﯩﻤﻪ ﺩﯦﯖﯩﺰﯨﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯘﺗﻠﻪﻕ ﻛﯚپ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﻣﻪﻧﯩﺪﺍﺵ ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ ﺗﻪﺧﻤﯩﻨﻪﻥ‬ ‫ﻳﯧﻘﯩﻦ ﻛﯧﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻠﻪﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﺋﻪﺩەپ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺑﺎﻻﻏﻪﺕ ﺋﯩﮕﯩﺴﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺯﯨﻬﻨﯩﺪە ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺳﯚﺯﻟﯜﻙ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ‪ ،‬ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﻪﻧﯩﺪﺍﺷﻠﯩﺮﻯ ۋە ﺗﻮﻟﯘﻕ ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻪﻟﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﻪۋەﭘﺘﯩﻦ‬ ‫ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﻛﯚﯕﻠﯩﺪە ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﻤﻪﻛﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﻪﻧﻪ ۋە ﻫﯩﺴﻠﻪﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪڭ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻨﻰ‬ ‫ﺗﺎﻟﻼپ ﺗﯧﭙﯩﭗ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﺋﯩﻤﻜﺎﻧﺴﯩﺰ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺳﯚﺯﻟﯩﻤﻪﻛﭽﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﻳﺎﺯﻣﺎﻗﭽﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﺪﺍ ﺗﯩﺰ ﺋﻮﻳﻼپ‪ ،‬ﺋﻪﻗﻠﯩﮕﻪ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻨﻰ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﯩﺸﻠﻪﺗﻤﻪﻛﭽﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﺋﻮﻳﻼپ ﺑﺎﻗﺴﺎ‪ ،‬ﻣﻪﻧﯩﮕﻪ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻳﯧﻘﯩﻦ ۋە ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻨﻰ ﺗﺎﭘﺎﻻﻳﺪۇ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﯘﻧﻰ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﻖ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﯧﺘﻪﻟﻤﻪﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﺯﯨﺪە ﻣﯘۋەﭘﭙﻪﻕ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﻛﯚﭘﯩﻨﭽﻪ ﻫﺎﻟﻼﺭﺩﺍ ﻣﯘۋەﭘﭙﻪﻕ ﺑﻮﻻﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﻣﻪﻗﺴﯩﺪﯨﻨﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ‬ ‫ﺋﻮﭼﯘﻕ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪپ ﺑﯧﺮەﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﻪﻟﯩﻤﻪ ۋە ﻣﻪﻧﯩﺪﺍﺵ ﺳﯚﺯﻟﻪﺭ ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﻣﻪۋﺟﯘﺕ ﺑﻮﻟﯘپ‬ ‫ﺗﯘﺭﯨﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﺯﯨﺪە ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻣﻪﻧﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪڭ ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻨﻰ‬ ‫ﺗﺎﻟﻼﺷﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﻼ ﻳﯧﺘﻪﺭﻟﯩﻚ ﺑﻮﻟﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪ .‬ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﯩﺰﯨﻠﯩﺸﻰ‪ ،‬ﺟﯜﻣﻠﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻗﯘﺭۇﻟﻤﯩﺴﻰ‪ ،‬ﺗﯧﻜﯩﺴﺖ ﺋﺎﺑﺰﺍﺳﻼﺭﻧﯩﯔ ﺳﯩﻴﺎﻗﻰ ۋە ﺑﺎﻏﻠﯩﻨﯩﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭﻣﯘ ﻣﻪﻧﻪ ۋە‬ ‫ﻫﯩﺲ‪-‬ﺗﯘﻳﻐﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ۋﺍﺳﺘﯩﻼﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﻣﻪﻧﯩﺪﺍﺵ ﺳﯚﺯﻟﻪﺭ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﻪڭ ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ‪ ،‬ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪﺵ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﺸﻠﻪﺗﻜﻪﻥ‪ .‬ﺗﯩﻠﻨﯩﯔ ﺋﯩﻤﻜﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﺗﯜﮔﻪپ‪ ،‬ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﺪﺍ ﺗﯩﻠﻨﯩﯔ‬ ‫ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪﺵ ﺩﺍﺋﯩﺮﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﻫﺎﻟﻘﯩﻐﺎﻥ ﺑﻪﺯﻯ ﻣﻪﻧﻪ ۋە ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﺭﻻﺭ ﺋﯧﺸﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻠﻪﺭ ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﻧﻪﺯﻣﻪ‪ ،‬ﺋﺎﻫﺎڭ‪ ،‬ۋەﺯﻥ ۋە ﺋﯚﻟﭽﻪﻡ ﻳﻮﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻻﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﻰ ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﻏﻼﺷﺘﯘﺭۇپ ﺗﯩﻼۋەﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻳﺎﻛﻰ ﻗﯩﺮﺍﺋﻪﺕ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﺘﺘﻪ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﯩﮕﻰ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻣﻪۋﺟﯘﺩ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﻪﻧﯩﻠﻪﺭﺩۇﺭ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﺎﻟﻼپ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﭗ‬ ‫ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﺩە ﻛﯚﺭﻛﻪﻡ ﭘﺎﺳﺎﻫﻪﺕ ۋە ﺑﺎﻻﻏﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻮﻟﻼﻧﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﻪﻛﺲ ﺋﻪﺗﺘﯜﺭۈپ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺷﯘ ﻣﯩﺴﺎﻟﻐﺎ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺯەﺭ ﺳﺎﻻﻳﻠﻰ‪:‬‬ ‫ﺋﻪﺑﻪﺳﻪ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬

‫‪203‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻴﻪ ﴿‪ ﴾34‬ﹶﻭ ﹸﺃ ﱢﻣ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹶﺃﺑﹺ ﹺ‬ ‫ﺎﺧ ﹸﺔ ﴿‪ ﴾33‬ﹶﻳ ﹾﻮ ﹶﻡ ﹶﻳ ﹺﻔ ﱡﺮ ﹾﺍﳌﹶ ﹾﺮ ﹸﺀ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﺃ ﹺﺧ ﹺ‬ ‫ﹶﻓﺈﹺ ﹶﺫﺍ ﹶﺟ ﹺ‬ ‫ﺍﻟﺼ ﱠ‬ ‫ﻴﻪ ﴿‪﴾35‬‬ ‫ﺎﺀﺕ ﱠ‬ ‫ﻴﻪ ﴿‪ ﴾36‬ﻟﹺ ﹸﻜ ﱢﻞ ﺍ ﹾﻣ ﹺﺮ ﹴﺉ ﱢﻣ ﹾﻨ ﹸﻬ ﹾﻢ ﹶﻳ ﹾﻮ ﹶﻣﺌﹺ ﹴﺬ ﹶﺷ ﹾﺄ ﹲﻥ ﹸﻳﻐﹾ ﻨﹺ ﹺ‬ ‫ﺎﺣ ﹶﺒﺘﹺ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹶﺑﻨﹺ ﹺ‬ ‫ﹶﻭ ﹶﺻ ﹺ‬ ‫ﻴﻪ‬

‫»)ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻨﯩﯔ( ﻗﯘﻻﻗﻨﻰ ﮔﺎﺱ ﻗﯩﻠﻐﯘﺩەﻙ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﺎۋﺍﺯﻯ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ )ﻫﻪﻣﻤﻪ‬ ‫ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﯚﺯ ﻫﺎﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﯩﺪۇ(‪ .‬ﺋﯘ ﻛﯜﻧﺪە ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﯨﺸﯩﺪﯨﻦ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻧﯩﺴﯩﺪﯨﻦ‪ ،‬ﺋﺎﺗﯩﺴﯩﺪﯨﻦ‪ ،‬ﺧﻮﺗﯘﻧﯩﺪﯨﻦ ۋە ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻗﺎﭼﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﯘ ﻛﯜﻧﺪە ﻫﻪﺭ‬ ‫ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻫﺎﻟﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇﻛﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﯨﺸﯩﻐﺎ )ﺷﯘ ﻫﺎﻟﻰ( ﻳﺎﺭ ﺑﻪﺭﻣﻪﻳﺪۇ‪«.‬‬ ‫)ﺋﻪﺑﻪﺳﻪ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣٧-٣٣‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬

‫ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﺞ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬

‫ﺍﺏ ﹶﻳ ﹾﻮ ﹺﻣﺌﹺ ﹴﺬ ﺑﹺ ﹶﺒﻨﹺ ﹺ‬ ‫ﻭﳖ ﹾﻢ ﹶﻳ ﹶﻮ ﱡﺩ ﹾ ﹸﺍﳌ ﹾﺠ ﹺﺮ ﹸﻡ ﹶﻟ ﹾﻮ ﹶﻳ ﹾﻔﺘ ﹺﹶﺪﻱ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﻋ ﹶﺬ ﹺ‬ ‫ﻴﻪ ﴿‪﴾11‬‬ ‫ﴫ ﹶﹸ‬ ‫ﹸﻳ ﹶﺒ ﱠ ﹸ‬ ‫ﻴﻪ ﴿‪ ﴾12‬ﹶﻭ ﹶﻓ ﹺﺼﻴ ﹶﻠﺘﹺ ﹺﻪ ﺍ ﱠﻟﺘﹺﻲ ﺗ ﹾﹸﺆ ﹺ‬ ‫ﺎﺣ ﹶﺒﺘﹺ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹶﺃ ﹺﺧ ﹺ‬ ‫ﹶﻭ ﹶﺻ ﹺ‬ ‫ﻭﻳﻪ ﴿‪﴾13‬‬ ‫ﹶﻭ ﹶﻣﻦ ﹺﰲ ﹾ ﹶ‬ ‫ﻨﺠ ﹺ‬ ‫ﲨﻴﻌ ﹰﺎ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹸﻳ ﹺ‬ ‫ﺽﹶﹺ‬ ‫ﺍﻷ ﹾﺭ ﹺ‬ ‫ﻴﻪ ﴿‪ ﴾14‬ﹶﻛ ﱠﻼ ﺇﹺ ﱠﳖﹶﺎ ﹶﻟ ﹶﻈﻰ‬

‫»)ﻫﻪﺭ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﯚﺯ ﻫﺎﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ( ﺩﻭﺳﺖ ﺩﻭﺳﺘﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯚﺭۈپ ﺗﯘﺭۇپ )ﻫﺎﻝ( ﺳﻮﺭﯨﻤﺎﻳﺪۇ‪ ،‬ﮔﯘﻧﺎﻫﻜﺎﺭ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﯚﺯ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﺋﻮﻏﯘﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻳﺎﻟﯩﻨﻰ‪ ،‬ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﯨﺸﯩﻨﻰ ۋە ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻜﻰ ﺟﯩﻤﻰ ﺋﺎﺩەﻣﻨﻰ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺑﯘ‬ ‫ﻛﯜﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﺯﺍﺑﺘﯩﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﯘﺷﻨﻰ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻗﺎﻧﺪﺍﻗﻤﯘ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ! ﺋﯘ‬ ‫ﺩﻭﺯﺍﺥ ﻻۋۇﻟﺪﺍپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭ‪) «.‬ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﺞ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٥-١١‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬ ‫ﺋﻪﺑﻪﺳﻪ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺋﺎۋۋﺍﻝ ﺑﯩﺮ ﺗﯘﻗﻘﺎﻧﻼﺭ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﺎﻧﺎ‪ ،‬ﺩﺍﺩﺍ‪ ،‬ﻳﻮﻟﺪﺍﺵ ۋە ﺑﺎﻟﯩﻼﺭ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪ .‬ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﺞ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺑﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺭەﺕ ﺗﻪﺭﺗﯩﭗ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﺎﻥ‪ .‬ﻳﻮﻟﺪﺍﺵ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺗﯘﻗﻘﺎﻧﻼﺭ‪ ،‬ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﺪﺍﺵ‬ ‫ۋە ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﺭەﺕ ﺗﻪﺭﺗﯩﭗ ﻣﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺋﯘﺩۇﻝ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ‪ ،‬ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻫﯧﻜﻤﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻗﯩﺴﻤﯩﻨﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭۈﺵ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪:‬‬ ‫ﺋﻪﺑﻪﺳﻪ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﯧﻤﺎ »ﻗﯧﭽﯩﺶ« ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻛﯩﺸﻰ ﺋﺎۋۋﺍﻝ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ‬ ‫ﺋﻪڭ ﻳﯩﺮﺍﻕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻗﺎﭼﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﻪڭ ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﺪﺍ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻳﯧﻘﯩﻨﯩﺪﯨﻦ ﻗﺎﭼﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﻳﻪﺭﺩە ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻐﺎ ﺋﻪڭ ﻳﯩﺮﺍﻕ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﯘﻗﻘﺎﻧﻼﺭ‪ ،‬ﺋﻪڭ ﻳﯧﻘﯩﻦ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﻰ ﻳﻮﻟﺪﯨﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﺎﻟﯩﻼﺭ ﺋﺎﻳﺎﻟﯩﺪﯨﻨﻤﯘ ﺑﻪﻙ ﻳﯧﻘﯩﻨﺪۇﺭ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﺎﻳﺎﻟﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪ ،‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻗﻪﺗﺌﻰ ﺋﺎﻳﺮﯨﻼﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻣﯘﻫﺎﭘﯩﺰەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻛﯚﯕﯜﻝ ﺑﯚﻟﯜپ ﻏﯧﻤﯩﻨﻰ ﻳﻪﻳﺪۇ‪.‬‬

‫‪204‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﻧﺎ ﺩﺍﺩﯨﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺩﺍﺩﺍ ﺑﺎﻟﯩﻐﺎ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﯩﺶ‪،‬‬ ‫ﺯﯨﻴﺎﻧﺪﯨﻦ ﻗﯘﻏﺪﺍپ ﻗﯧﻠﯩﺶ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﻧﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﻛﯜﭼﻠﯜﻛﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺑﯘ‬ ‫ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻗﻮﺭﻗﯘپ ﻗﯧﭽﯩﺸﻨﯩﻼ ﺋﻮﻳﻠﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﻛﯩﺸﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﺩﯨﻤﯩﮕﻪ‬ ‫ﻣﯘﻫﺘﺎﺝ ﻫﺎﻟﻐﺎ ﭼﯜﺷﯜپ ﻗﺎﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻳﻮﻟﺪﯨﺸﯩﺪﯨﻦ ﻗﯧﭽﯩﺶ ﺩﺍﺩﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻗﯧﭽﯩﺸﻘﺎ‬ ‫ﻗﺎﻟﺪۇﺭۇﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻗﻪﻟﺒﻰ ﻳﻮﻟﺪﯨﺸﯩﻐﺎ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺑﻪﻙ ﻣﺎﻳﯩﻠﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﺎﻳﺎﻟﻰ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺳﯩﺮﺩﯨﺸﻰ ۋە ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﯨﻜﻰ ﻳﻮﻟﺪﯨﺸﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﻪﺑﻪﺳﻪ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻛﯚﺭۈﻧﯜﺵ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺗﻮﻧﯘﺵ‪-‬ﺑﯩﻠﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻳﯧﻘﯩﻨﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻗﯧﭽﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯚﺯﻯ ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ﻗﯧﻠﯩﺸﻨﻰ‬ ‫ﺋﻮﻳﻠﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯘ ﻛﯜﻧﻰ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﻗﯘﺗﻘﯘﺯۇﺷﻨﯩﯖﻼ‬ ‫ﻛﻮﻳﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻳﯧﻘﯩﻨﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍﺷﻘﺎ ﭼﻮﻟﯩﺴﻰ ﺗﻪﮔﻤﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻗﻘﯩﻤﯩﺰ ﺑﺎﺭ‬ ‫ﺩەپ ﺗﯘﺭۇۋﯦﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﻧﺴﯩﺮەﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﯩﻠﯩﻚ ﺷﯘﻛﻰ‪ ،‬ﻗﯧﭽﯩﺶ ﻣﻪﻧﺰﯨﺮﯨﺴﻰ ﻗﯧﭽﯩﺸﻘﺎ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺗﯧﻤﯩﻼﺭ‬ ‫ﻛﯚﭘﻠﻪپ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﻪﺑﻪﺳﻪ ﺳﯜﺭﯨﺪە ﻳﻪﺭ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﺞ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻛﯚﺭۈﻧﯜﺵ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﭼﯩﺪﯨﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯﺍپ‬ ‫ﺳﻪﻫﻨﯩﺴﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﮔﯘﻧﺎﻫﻜﺎﺭ ﻻۋۇﻟﺪﺍپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺩەۋﺯەﺥ ﺋﻮﺗﯩﻐﺎ ﺗﺎﺷﻠﯩﻨﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯧﻠﯩﭗ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﮔﯘﻧﺎﻫﻜﺎﺭ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﻗﯘﺗﯘﻟﺪۇﺭۇﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺗﻪﺩﺑﯩﺮﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺳﯧﻠﯩﭗ‬ ‫ﺑﯧﻘﯩﺸﻨﻰ ﺋﻮﻳﻼﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﺧﯩﻴﺎﻝ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺋﻪڭ ﻳﯧﻘﯩﻨﻰ ﻫﯧﺴﺎﭘﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺟﺎﻧﯩﺠﺎﻥ‬ ‫ﭘﻪﺭﺯەﻧﺘﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ ﻳﯧﻘﯩﻨﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺟﻪﻫﻪﻧﻨﻪﻣﻨﯩﯔ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﺋﻮﺕ ﻳﺎﻟﻘﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺗﺎﺷﻼپ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﻗﯘﺗﻘﯘﺯۇﺷﻨﻰ ﺧﯩﻴﺎﻝ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ۋەﺯﯨﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ۋەﻫﯩﻤﯩﺴﻰ ۋە ﻗﯘﺭﻗﯘﺵ‬ ‫ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ‪ ،‬ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺭەﺕ ﺗﻪﺭﺗﯩﭗ ﻗﻪﻟﺒﻜﻪ ﺋﻪڭ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻛﯧﺮەﻛﻜﻰ‪ ،‬ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﻧﻮﺭﻣﺎﻝ ﻛﯩﺸﻰ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﮔﯘﻧﺎﻫﻜﺎﺭ ﻛﯩﺸﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﮔﯘﻧﺎﻫﻜﺎﺭ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﻗﯘﺗﯘﻟﺪۇﺭۇﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﻫﻪﻣﻤﻪ ﺋﯩﺸﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺋﯚﺯ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪڭ ﻳﯧﻘﯩﻨﯩﻨﯩﻤﯘ ﺋﻮﺗﻘﺎ‬ ‫ﺗﺎﺷﻠﯩﻴﺎﻻﻳﺪۇ‪ .‬ﺋﯘ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﮔﯘﻧﺎﻫﻠﯩﺮﻯ ﻫﯧﺴﺎﺑﯩﻐﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ‬ ‫ﭘﯩﺪﺍ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﭽﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺟﻪﻫﻪﻧﻨﻪﻣﺪە ﻛﯚﻳﯩﺸﯩﮕﻪ ﭘﻪﺭۋﺍﺳﯩﺰﻻﺭﭼﻪ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﭽﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻛﯚﺭۈﻧﯜﺷﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ‪-١١-١٠‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺗﯧﻤﯩﻐﺎ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﻫﺎﻟﺪﺍ »)ﻫﻪﻣﻤﻪ‬ ‫ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﯚﺯ ﻫﺎﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ( ﺩﻭﺳﺖ ﺩﻭﺳﺘﯩﺪﯨﻦ ﻛﯚﺭۈپ ﺗﯘﺭۇپ‬ ‫)ﻫﺎﻝ( ﺳﻮﺭﯨﻤﺎﻳﺪۇ« ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﭼﻜﯚﺯ‪ ،‬ﺳﻪۋﺭﺳﯩﺰ‪ ،‬ﺑﯧﺸﯩﻐﺎ ﻛﯜﻥ‬ ‫ﭼﯜﺷﻜﻪﻧﺪە ﺋﺎﻫ ﺋﯘﺭۇپ ﭘﻪﺭﻳﺎﺩ ﭼﻪﻛﻜﯜﭼﻰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻰ‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻰ ﺳﯚﺯﻟﻪﻧﮕﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺳﯩﻴﺎﻕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﻏﻠﯩﻨﯩﺶ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﻣﺎﺳﻠﯩﺸﯩﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﻪﻣﻪﻟﮕﻪ ﺋﺎﺷﻘﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻳﯧﻘﯩﻨﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﭘﯩﺪﺍ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺋﻮﺭۇﻧﯘﺷﻰ ﺷﯘﻧﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪۇﻛﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﯘ ﻛﯜﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﺯﺍپ ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﺭ ﻗﯩﻠﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﻛﯜﭼﻠﯜﻛﺘﯘﺭ‪ ،‬ﺋﯘ ﻛﯜﻧﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﻗﻮﺭﻗﯘﺵ ﺗﯘﻳﻐﯘﺳﯩﻨﯩﻤﯘ ﺧﯩﻴﺎﻝ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯚﻟﭽﻪﺭﻟﯩﮕﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﻪﻫﻨﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺯﺍﭘﻨﻰ‬

‫‪205‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺳﯜﺭﯨﺪە ﻳﻪﺭ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺗﯧﻤﯩﻼﺭ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺑﺎﻏﻠﯩﻨﯩﺸﻨﯩﯔ ﻧﻪﻗﻪﺩەﺭ ﺟﯩﭙﺴﯩﻼﺷﻘﺎﻥ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﺋﻪﻫﯟﺍﻝ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﯩﺪﯨﻜﻰ ﻳﯜﻛﺴﻪﻛﻠﯩﻜﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫‪٧٩‬‬ ‫ﺗﻪﺭەﭘﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﺑﯩﺮﺳﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻣﯩﺴﺎﻟﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭﺩﺍ ﻛﯚﺭﮔﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩەﻙ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﭘﺎﺳﺎﻫﻪﺕ ﺳﯩﺮﻯ ﻫﯧﭽﻘﺎﭼﺎﻥ ﺑﻮﺯۇﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﺍ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﻯ ﻧﻪﺯﻣﯩﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﺗﯩﻐﺎ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻤﯘ ﻳﻮﻕ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﺟﺎﻧﺴﯩﺰ ﺷﻪﻳﺌﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭۈﺩﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺴﯩﻤﻼﺭ ﺋﯩﺰﺍﻫﻼﻧﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﻮﻗﯘﺳﯩﯖﯩﺰﻣﯘ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻜﻰ ﻧﻪﺯﻣﯩﻨﯩﯔ ﻧﻪﻗﻪﺩەﺭ ﮔﯜﺯەﻝ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻨﻰ ﺋﯚﺯ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭەﻟﻪﻳﺴﯩﺰ‪ .‬ﻫﻪﺭﭘﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﯘﺯۇﻟﯘﺷﻰ ۋە ﺟﯜﻣﻠﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﻗﯘﻟﯘﺵ‬ ‫ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﻳﺎﻛﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﻛﯚﭼﻤﻪ ﻣﻪﻧﻪ ﺳﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺋﻮﻗﯘﺵ‬ ‫ﻳﺎﻛﻰ ﻛﻪﻳﻨﯩﺪە ﺋﻮﻗﯘﺵ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﻗﺎﺋﯩﺪﯨﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﻰ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻟﺪۇﺭﯨﺪۇ‪) .‬ﺭﺍﻓﯩﺌﻰ‪:‬‬ ‫»ﺋﯩﺠﺎﺯۈﻝ‪-‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ«‪-١٩٣-١٩٢ ،‬ﺑﻪﺗﻠﻪﺭ(‬

‫ﺋﻪ‪ .‬ﻏﻪﻳﯩﺒﺘﯩﻦ ﺑﯩﺸﺎﺭەﺕ ﺑﯧﺮﯨﺸﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﻏﻪﻳﯩﺒﺘﯩﻦ ﺧﻪۋەﺭﻟﻪﺭ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﺧﻪۋەﺭﻟﻪﺭ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺭﻭﺷﻪﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰە‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﯚﺗﻤﯜﺷﻜﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭﻧﻰ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻜﻪ ﺋﯘﻳﻐﯘﻥ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻣﯩﻼﺩﻯ ‪-٧‬ﺋﻪﺳﯩﺮﺩﯨﻜﻰ ﻣﻪﻛﻜﯩﺪە ﺑﯘ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﮔﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺋﻪﺳﺴﻪﺳﻪ ﻳﺎﻛﻰ‬ ‫ﺋﯘﻣﯘﻣﻰ ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﻪﺕ ﺳﻪۋﯨﻴﯩﺴﯩﮕﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺗﻪﻙ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭ ﺳﻮﺩﯨﮕﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺯﯨﺖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﻪﭘﺴﺎﻧﻪ ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﯧﺮﻟﯩﻚ ﭘﺎﺭﯨﺲ‬ ‫ﻫﯩﻜﺎﻳﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﯚﺗﻤﯜﺷﻜﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ‬ ‫ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭ ﺑﯩﺮ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﯜﻙ ﺋﯩﭙﺎﺩە ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ۋە ﺋﯩﺸﻪﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯘ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭﻧﻰ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﻪﻗﯩﻞ‪-‬ﭘﺎﺭﺍﺳﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯧﺰﯨﭗ ﻗﺎﻟﺪۇﺭۇﺷﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﻮﻳﻠﯩﺸﻰ ﻛﯧﺮەﻙ‪ :‬ﻗﺎﻻﻕ ﺑﯩﺮ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺕ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺳﺎۋﺍﺗﺴﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﯩﻼﻫﻰ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﻧﺒﻪﮔﻪ ﺗﺎﻳﺎﻧﻤﺎﻱ ﺗﯘﺭۇپ‪،‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﺴﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭۈپ ﺑﯧﺮەﻟﻪﺭﻣﯘ؟ ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ ﺑﯘ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺑﯘ ﺷﯘﻧﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪۇﻛﻰ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯩﻠﮕﻪﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺧﻪۋەﺭﻟﻪﺭ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ۋەﻫﻴﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯨﻴﯩﻠﯩﺪۇ‪:‬‬ ‫»)ﺋﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ!( ﺑﯘ ﺳﺎﯕﺎ ۋەﻫﻴﻰ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﯩﻨﯩﻤﯩﺰ ﻏﻪﻳﺐ ﺧﻪۋەﺭﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻨﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺭﻳﻪﻣﻨﻰ ﻗﺎﻳﺴﯩﺴﻰ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﺴﯩﮕﻪ ﺋﯧﻠﯩﺶ )ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﺴﯩﺪە ﭼﻪﻙ ﺗﺎﺷﻼﺵ ﻳﯜﺯﯨﺴﯩﺪﯨﻦ(‬ ‫ﻗﻪﻟﻪﻣﻠﯩﺮﯨﻨﻰ )ﺳﯘﻏﺎ( ﺗﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺳﻪﻥ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪﯨﯔ‪) ،‬ﻣﻪﺭﻳﻪﻣﻨﯩﯔ‬ ‫‪ .٧٩‬ﻓﺎﺯﯨﻞ ﺳﺎﻟﯩﻬ ﺳﺎﻣﻪﺭﺭﺍﺋﻰ‪» :‬ﻟﻪﻣﻪﺳﺎﺗﯜﻥ ﺑﻪﻳﺎﻧﯩﻴﻴﻪ«‪ ،‬ﺋﺎﻣﻤﺎﻥ‪-٢٠٠٣ ،‬ﻳﯩﻞ‪-١٩٧-١٩٣ ،‬ﺑﻪﺗﻠﻪﺭ‪.‬‬

‫‪206‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﻛﯩﻤﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﺴﯩﺪە ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﻨﻰ( ﺋﯚﺯ‪-‬ﺋﺎﺭﺍ ﺟﺎﯕﺠﺎﻝ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎﻧﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺳﻪﻥ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪﯨﯔ‪) «.‬ﺋﺎﻝ‪-‬ﺋﯩﻤﺮﺍﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫»ﻣﺎﻧﺎ ﺑﯘﻻﺭ )ﻳﻪﻧﻰ ﻳﯜﺳﯜﻑ ﻗﯩﺴﺴﯩﺴﻰ( ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﻏﻪﻳﭗ ﺧﻪۋەﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯩﺰ‬ ‫ﺋﯘﻧﻰ ﺳﺎﯕﺎ ۋەﻫﻴﻰ ﻗﯩﻠﺪۇﻕ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ )ﻳﻪﻧﻰ ﻳﯜﺳﯜﻓﻨﯩﯔ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ(‬ ‫ﭼﺎﺭە‪-‬ﺗﻪﺩﺑﯩﺮ ﺗﯜﺯۈپ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﻗﺎﺭﺍﺭﻏﺎ ﻛﯧﻠﯩﺸﻜﻪﻧﺪە ﺳﻪﻥ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪﯨﯔ‪«.‬‬ ‫)ﻳﯜﺳﯜﻑ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٠٢‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫»ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺳﻪﻥ ﻛﯩﺘﺎپ ﺋﻮﻗﯘﺷﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺘﺘﯩﯔ‪ ،‬ﺧﻪﺕ ﻳﯧﺰﯨﺸﻨﯩﻤﯘ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺘﺘﯩﯔ‪،‬‬ ‫)ﻣﯘﺑﺎﺩﺍ ﺳﻪﻥ ﻛﯩﺘﺎﺏ ﺋﻮﻗﯘﻏﺎﻥ‪ ،‬ﺧﻪﺕ ﻳﺎﺯﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎڭ( ﺋﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻫﻪﻗﻘﻪ ﻗﺎﺭﺷﻰ‬ ‫ﺗﯘﺭﻏﯘﭼﯩﻼﺭ ﭼﯘﻗﯘﻡ ﮔﯘﻣﺎﻧﻠﯩﻨﺎﺗﺘﻰ‪) «.‬ﺋﻪﻧﻜﻪﺑﯘﺕ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤٨‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫»ﺑﯘ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﺳﺎﯕﺎ ۋەﻫﻴﻰ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﻪڭ ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩﻖ ﻗﯩﺴﺴﯩﻨﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺑﯘﺭۇﻥ ﺑﯘ ﻗﯩﺴﺴﯩﺪﯨﻦ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺑﯩﺨﻪۋەﺭ ﺋﯩﺪﯨﯔ‪«.‬‬ ‫)ﻳﯜﺳﯜﻑ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ﺩەﺭۋەﻗﻪ‪ ،‬ﺋﯘ ۋﺍﻗﯩﺘﻼﺭﺩﺍ ﺋﺎﺩ ۋە ﺳﻪﻣﯘﺩ ﻗﻪۋﻣﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻫﺎﻻﻛﯩﺘﻰ ۋە ﻧﯘﻫ ﺗﯘﭘﺎﻧﻰ‬ ‫ﻫﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪڭ ﻗﯩﺴﻘﺎ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﻪﭘﺴﺎﻧﻪ ﺷﻪﻛﻠﯩﺪە ﻣﻪۋﺟﯘﺕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩە ﺗﺎﺭﯨﺦ ﺋﯩﻠﻤﻰ ۋە ﺗﺎﺭﯨﺦ ﭘﻪﻟﺴﻪﭘﺴﯩﯩﮕﻪ ﺋﯘﻳﻐﯘﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﺋﯩﺒﺮەﺕ ﺑﻮﻟﻐﯘﺩەﻙ ﺑﯩﺮ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺗﻪﻗﺪﯨﻢ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻫﻠﻰ ﻛﯩﺘﺎﭘﻨﯩﯔ ﻗﺎﺭﯨﺸﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺋﻪﺳﻬﺎﺑﻰ ﻛﻪﻫﯩﻒ ﺋﯚﯕﻜﯜﺭﺩە ‪ ٣٠٠‬ﺷﻪﻣﺴﯩﻴﻪ ﻳﯩﻠﻰ‬ ‫ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﯕﻜﯜﺭﺩە ‪ ٣٠٩‬ﻳﯩﻞ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺯﯨﻜﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﻳﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ‪ ٩‬ﻳﯩﻞ ﭘﻪﺭﻕ ﺷﻪﻣﺴﯩﻴﻪ ﻛﺎﻟﯩﻨﺪﺍﺭﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻪﻣﻪﺭﯨﻴﻪ ﻛﺎﻟﯩﻨﺪﺍﺭﻯ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ۋﺍﻗﯩﺖ ﭘﻪﺭﻗﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺗﺘﯘﺭ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ‪:‬‬ ‫»ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯚﺯ ﻏﺎﺭﯨﺪﺍ ‪ ٣٠٩‬ﻳﯩﻞ ﺗﯘﺭﺩﻯ‪) «.‬ﻛﻪﻫﻒ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٥‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﻣﯩﻼﺩﻯ ‪-٧‬ﺋﻪﺳﯩﺮﺩە ﻣﻪﻛﻜﯩﺪە ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺳﺎﻫﻪﺳﯩﺪە ﻗﺎﻻﻗﻠﯩﻖ ﺋﻪڭ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﭘﻪﻟﻠﯩﮕﻪ‬ ‫ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﺎﺗﯧﻤﺎﺗﻜﯩﺪﯨﻜﻰ ﻗﻮﺷﯘﺵ‪ ،‬ﺋﯧﻠﯩﺸﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪ ،‬ﺳﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻗﺎﺗﺎﺭ‬ ‫ﻳﺎﺯﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺭەﻗﻪﻡ ﭼﯜﺷﻪﻧﭽﯩﺴﻰ ۋە ﻧﯚﻟﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭﻣﯘ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺭەﻗﻪﻣﻠﻪﺭ ﭘﻪﻗﻪﺕ‬ ‫ﺳﯚﺯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﭙﺎﺩە ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﻳﯧﺰﯨﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﻣﻪﻛﻜﻪ ﺧﻪﻟﻘﻰ‬ ‫ﻳﯧﺰﯨﻖ ۋە ﺋﺎﺭﯨﻔﻤﯧﺘﯩﻜﺎ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﺟﺎﻫﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺳﺎۋﺍﺗﺴﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺧﻪﻟﻖ‬ ‫ۋە ﺑﯘ ﺧﻪﻟﻖ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺳﺎۋﺍﺗﺴﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﻪ ﻫﯩﺴﺎﭘﻼﺷﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﺸﻰ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﯩﺪﻯ؟‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺋﻪﻗﯩﻞ ۋە ﻣﯘﻫﺎﻛﯩﻤﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﻗﻠﯩﻲ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﻣﯘ‬ ‫ﺧﯧﻠﻰ ﻛﯚپ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻨﻰ ﺋﯩﮕﻪﻟﻠﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭ ﻗﺎﻻﻕ ﺑﯩﺮ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻦ ۋە ﺳﺎۋﺍﺗﺴﯩﺰ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯧﻐﯩﺰﯨﺪﯨﻦ ﻗﺎﻧﺪﺍﻗﻤﯘ ﭼﯩﻘﺴﯘﻥ؟‬

‫‪207‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﻰ ﺑﯩﯟﺍﺳﺘﻪ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻﺩۇﺭ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯩﻼﻫﻰ‬ ‫ﺋﻪﻣﯩﺮﻟﻪﺭﻧﻰ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯۈﺷﺘﻪ ﺭﻭﻫﯘﻝ ﺋﻪﻣﯩﻦ )ﺟﯩﺒﺮﺍﺋﯩﻞ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ( ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ‬ ‫ﺋﯘﺳﺘﺎﺯﻟﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ۋەﺯﯨﭙﯩﺴﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻﺩﯨﻦ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﯘﻟﯘﻕ ﻫﺎﻟﺪﺍ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯۈﺵ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻏﺎﻳﺐ ﺧﻪۋەﺭﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺸﺎﺭەﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭ ۋﺍﻗﺘﻰ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﯩﻨﯩﺪەﻙ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ۋە ﭼﯩﻘﯩﺸﻘﺎ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ‬ ‫ﻫﻪﺭ ۋﺍﻗﯩﺖ ﻛﯜﭼﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ‪ ،‬ﺋﯘ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﻖ ﺋﯩﻠﯩﻢ ۋە ﭘﻪﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﻣﯧﯖﯩﯟﺍﺗﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭ )ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺟﺎﺯﺍﻏﺎ‬ ‫ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪۇ(‪ ،‬ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻏﺎﻟﯩﺐ ﻛﯩﺘﺎﺑﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﯘ ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ‪،‬‬ ‫ﻣﻪﺩﻫﯩﻴﯩﮕﻪ ﻻﻳﯩﻖ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻧﺪۇﺭ‪) «.‬ﻓﯘﺳﺴﯩﻠﻪﺕ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤١‬‬ ‫‪-٤٢‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬

‫ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﺎ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﻮﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﺗﺎﺭﯨﺦ‬ ‫ﺋﯚﻟﺘﯜﺭۈﻟﮕﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ‪ ،‬ﻳﻮﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ۋە ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯘﺯۇۋﯦﺘﯩﻠﮕﻪﻥ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ‬ ‫ﻛﯩﺘﺎﭘﻼﺭﻏﺎ ﺷﺎﻫﯩﺘﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﺋﻪﻳﯩﭗ‪-‬ﻧﻮﻗﺴﺎﻧﺴﯩﺰ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﻪ‬ ‫ﻗﻪﺩەﺭ ﻗﻮﻏﺪﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺧﻪۋەﺭ ﺑﯩﺮﯨﭗ‪:‬‬ ‫»ﺷﻪﻙ‪-‬ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﺑﯩﺰ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﺪۇﻕ‪ .‬ﺋﯘﻧﻰ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺰ ﻗﻮﻏﺪﺍﻳﻤﯩﺰ‪«.‬‬ ‫)ﻫﯩﺠﺮ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٩‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺩﯦﻴﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺘﺎﺑﻘﺎ‬ ‫ﻧﯧﺴﯩﭗ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻫﯩﻤﺎﻳﻪ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ﻗﻮﻏﺪﯨﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ۋەﻫﻴﻰ ﻛﯧﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺧﯩﻴﺎﻟﯩﻐﯩﻤﯘ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﻣﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ‬ ‫ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫»ﺳﻪﻥ )ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺑﻮﻟﯘﺷﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ( ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺳﺎﯕﺎ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯜﻣﯩﺪ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﯨﯔ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯔ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺳﺎﯕﺎ ﺋﯘﻧﻰ ﻧﺎﺯﯨﻞ‬ ‫ﻗﯩﻠﺪﻯ‪) «.‬ﻗﻪﺳﻪﺱ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٨٦‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﺩﯨﻨﻨﻰ ﻗﻮﻏﺪﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﯩﮕﺎﻧﻪ ﻛﯧﭙﯩﻞ ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻﺩۇﺭ‪.‬‬ ‫»ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯩﺰ ﺧﺎﻟﯩﺴﺎﻕ ﺳﺎﯕﺎ ۋەﻫﻴﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ )ﺩﯨﻠﻼﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ۋە ﻣﯘﺳﻬﻪﭘﻠﻪﺭﺩﯨﻦ( ﻛﯚﺗﯩﺮﯨﯟﯦﺘﻪﺗﺘﯘﻕ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﻪﺳﻠﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭۈﺷﻜﻪ ﺑﯩﺰﮔﻪ‬ ‫ﻗﺎﺭﺷﻰ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﻫﺎﻣﻴﻰ ﺗﺎﭘﺎﻟﻤﺎﻳﺘﺘﯩﯔ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯔ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ‬

‫‪208‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﻳﯜﺯﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﯘﻧﻰ ﻛﯚﺗﯜﺭﯨﯟەﺗﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻣﻪﺭﻫﻪﻣﯩﺘﻰ ﺳﺎﯕﺎ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﭼﻮڭ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪) «.‬ﺑﻪﻧﻰ ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻞ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٨٧-٨٦‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﺭۇﺷﻪﻥ ﺋﯩﭙﺎﺩە ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻐﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻼﻧﻐﺎﻧﺪﺍ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﻠﻪﻟﻤﻪﺳﻠﯩﻜﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺗﻪﻙ ﺳﻪۋەﺑﻰ »ﺋﯩﻼﻫﻰ ﺋﯩﻬﺴﺎﻧﻐﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯘﻧﻰ ﻳﺎﺩﻟﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪۇﺭ‪«.‬‬

‫ ‬ ‫ﺭۇﻣﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺟﯘﺳﯩﻼﺭ ﺋﯘﺭۇﺷﻘﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯘﺭۇﺷﺘﺎ ﻣﻪﺟﯘﺳﯩﻼﺭ ﻏﺎﻟﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﭘﯘﺭﺳﻪﺕ ﻛﯜﺗﯜپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻏﺎ‪:‬‬ ‫»ﻛﯩﺘﺎﺏ ﺳﺎﻳﯩﺴﯩﺪﺍ ﻏﺎﻟﯩﭗ ﺑﻮﻟﯩﻤﯩﺰ ﺩەﻳﺘﺘﯩﯖﻼﺭ‪ ،‬ﻣﺎﻧﺎ ﻛﯚﺭﺩۈﯕﻼﺭﻣﯘ؟ ﻣﻪﺟﯘﺳﯩﻼﺭ‬ ‫ﺋﻪﻫﻠﻰ ﻛﯩﺘﺎﺏ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺭۇﻣﻼﺭﻧﻰ ﻣﻪﻏﻠﯘپ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ «.‬ﺩەپ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﻤﺎﻥ ۋە‬ ‫ﻏﻪﻳﺮﯨﺘﯩﻨﻰ ﺋﺎﺟﯩﺰﻻﺷﺘﯘﺭۇﺷﻘﺎ ﺗﯩﺮﯨﺸﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﺋﺎﺯﺍپ‪ ،‬ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﮔﻪ ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻖ ﺑﯧﻐﯩﺸﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺷﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﻰ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﻟﯩﻒ‪ ،‬ﻻﻡ‪ ،‬ﻣﯩﻢ‪ .‬ﺭۇﻣﻠﯘﻗﻼﺭ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺑﯩﺮ ﺟﺎﻳﺪﺍ ﻳﯧﯖﯩﻠﺪﻯ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﻳﯧﯖﯩﻠﮕﻪﻧﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﻳﯩﻞ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻳﯧﯖﯩﺪۇ‪ ،‬ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ۋە ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﺋﯩﺶ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﯨﺸﯩﺪﯨﺪۇﺭ‪ ،‬ﺑﯘ ﻛﯜﻧﺪە ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﻳﺎﺭﺩﯨﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺧﯘﺷﺎﻝ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺧﺎﻟﯩﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻏﺎﻟﯩﭙﺘﯘﺭ‪) ،‬ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﮔﻪ(‬ ‫ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﻣﯩﻬﺮﯨﺒﺎﻧﺪۇﺭ‪) «.‬ﺭۇﻡ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٥-١‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬ ‫ﺋﯘ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ۋﯨﺰﺍﻧﺘﯩﻴﻪ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﻣﻪﻏﻠﯘﺑﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﺋﯘﭼﺮﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻫﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺷﻪﺧﺲ ﺑﯘ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﻣﻪﻏﻠﯘﺑﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻗﺎﻳﺘﯩﺪﯨﻦ ﻏﻪﻟﺒﻪ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺧﯩﻴﺎﻟﯩﻐﺎ‬ ‫ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﻣﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﭙﺎﺩە ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﺑﯘ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ۋەﺩﯨﺴﯩﺪۇﺭ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ۋەﺩﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﻗﺎﻳﺘﻤﺎﻳﺪۇ‪ ،‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻛﯚپ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﺑﯘﻧﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪۇ‪) «.‬ﺭۇﻡ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٦‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﻧﯩﻬﺎﻳﻪﺕ‪ ،‬ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ۋەﺩﯨﺴﯩﻨﻰ ﺋﻪﻣﻪﻟﮕﻪ ﺋﺎﺷﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺗﺎﺭﯨﺨﭽﯩﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻫﯩﺴﺎﭘﻠﯩﺸﯩﭽﻪ‪ ٩ ،‬ﻳﯩﻠﻐﺎ ﺑﺎﺭﻣﯩﻐﺎﻥ ﻗﯩﺴﻘﺎ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺭۇﻣﻼﺭ ﭘﺎﺭﯨﺴﻼﺭﻧﻰ ﻣﻪﻏﻠﯘپ‬ ‫ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﻏﺎﻟﯩﺒﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻣﯘ ﺑﻪﺩﺭﻯ ﺋﯘﺭۇﺷﯩﺪﺍ‬ ‫ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﻏﺎﻟﯩﺐ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺧﯘﺷﺎﻝ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ ﺭﯨﯟﺍﻳﯩﺘﻰ(‬

‫ ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﻪﻛﻜﯩﺪە ﺯۇﻟﯘﻡ ﺋﯧﻐﯩﺮﻻﺷﻘﺎﻧﺪﺍ ﻳﯜﺳﯜﻑ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‬ ‫ﺩەۋﺭﯨﺪﯨﻜﯩﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺋﺎﭼﺎﺭﭼﯩﻠﯩﻖ ﺋﺎﭘﯩﺘﻰ ﻛﯧﻠﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﻪﺩﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ‪:‬‬

‫‪209‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫»)ﺋﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ!( ﺳﻪﻥ ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ )ﻫﻪﻣﻤﻪ ﺋﺎﺩەﻡ( ﺋﯘﭼﯘﻕ )ﻛﯚﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ( ﺗﯜﺗﯜﻧﻨﻰ‬ ‫ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯜﻧﺪە )ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﺯﺍﭘﻨﻰ( ﻛﯜﺗﻜﯩﻦ‪) .‬ﺋﯘ ﺗﯜﺗﯜﻥ( ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﻮﺭﯨﯟﺍﻟﯩﺪۇ‪ ،‬ﺑﯘ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﺎﺯﺍﭘﺘﯘﺭ‪) «.‬ﺩۇﺧﺎﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١١-١٠‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ( ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﺎﻳﻪﺕ‬ ‫ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﻗﻮﺭﻏﺎﻗﭽﯩﻠﯩﻖ ۋە ﺋﺎﭼﺎﺭﭼﯩﻠﯩﻖ ﺋﺎﭘﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﯘﭼﺮﯨﺪﻯ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻐﺎ‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﺎﭼﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﺋﯚﺯﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﻨﻰ ﺗﯘﻣﺎﻧﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻛﯜﺭەﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫)ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺗﻪﻓﺴﯩﺮ«‪٤٤ ،٣٠ ،١٢ ،‬؛ ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﻣﯘﻧﺎﻓﯩﻘﯘﻥ«‪٤٠ ،‬؛ ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ‪-١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٤٣١،٤٤١ ،‬‬

‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﺩﺍۋﺍﻣﯩﺪﺍ‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺰ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﺎﺯﺍﭘﻨﻰ )ﺳﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ( ﺋﺎﺯﻏﯩﻨﺎ ۋﺍﻗﯩﺖ ﻛﯚﺗﯩﺮﯨﯟﯦﺘﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ‬ ‫ﺳﯩﻠﻪﺭ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ )ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﻛﺎﭘﯩﺮﻟﯩﻖ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﯖﻼﺭﻏﺎ( ﻗﺎﻳﺘﯩﯟﺍﻟﯩﺴﯩﻠﻪﺭ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ‬ ‫ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺗﯘﺗﻘﺎﻥ ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩە ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺟﺎﺯﺍﻻﻳﻤﯩﺰ‪) «.‬ﺩۇﺧﺎﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٦-١٥‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬ ‫ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﯜچ ﻏﻪﻳﺐ ﺧﻪۋەﺭ ﺋﺎﻟﺪﯨﻦ ﺑﯩﺸﺎﺭەﺕ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫‪ -١‬ﻣﯜﺷﻜﯜﻟﻠﯜﻛﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻜﻠﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ :‬ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭ ﺋﺎﭼﺎﺭﭼﯩﻠﯩﻖ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﯩﺪە‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻳﺎﻣﻐﯘﺭ ﺩۇﺋﺎﺳﻰ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻏﺎ ﻗﻮﻟﯩﻨﻰ ﺋﯧﭽﯩﭗ‪:‬‬ ‫»ﺋﻰ ﺭﺍﺑﺒﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺑﯩﺰﺩﯨﻦ ﺋﺎﺯﺍﭘﻨﻰ ﻳﻮﻕ ﻗﯩﻠﻐﯩﻦ‪ .‬ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﺰ ﺋﻪﻣﺪﻯ‬ ‫ﺳﺎﯕﺎ ﺋﯩﺸﯩﻨﯩﻤﯩﺰ«‪).‬ﺩۇﺧﺎﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪ -١٢‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺩەپ ﻳﺎﻟﯟۇﺭﻏﺎﻥ ۋﺍﻗﯩﺘﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭ ﻳﺎﻏﺪۇﺭۇپ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪.‬‬ ‫‪ -٢‬ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﻫﯩﻴﻠﻪ‪-‬ﻣﯩﻜﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻻﻧﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ :‬ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭ ﺋﯩﻤﺎﻥ‬ ‫ﺋﯧﻴﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ۋەﺩﯨﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻳﯧﻨﯩﯟﯦﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﻪﺳﻠﻰ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻣﻪﻏﻠﯘپ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﻪﺩﺭﻯ ﺋﯘﺭۇﺷﯩﻐﺎ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻻﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫‪ -٣‬ﻳﻮﻗﺎﺭﻗﻰ ﺋﯩﺸﻼﺭﺩﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﯩﻨﺘﯩﻘﺎﻡ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﺪۈﺭۈﻟﮕﻪﻥ‪ .‬ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺪە ﺑﻪﺩﺭﻯ ﻏﻪﻟﺒﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﻼﻫﻰ ﺋﺎﺯﺍپ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺩەﻫﺸﻪﺗﻠﯩﻚ‬ ‫ﻗﻮﺭﻗﯘﺗﯘپ ﭘﻪﺭﯨﺸﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﯘ ﻛﯜﻧﻰ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﺎﺗﺘﯩﯟﺍﺷﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ‪ ٧٠‬ﻛﯩﺸﻰ‬ ‫ﺋﯚﻟﺘﯜﺭۈﻟﯜپ‪ ٧٠ ،‬ﻛﻪ ﻳﯧﻘﯩﻨﻰ ﺋﻪﺳﯩﺮ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﻪﺩﺭﻯ ﺋﯘﺭۇﺷﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﺎﺗﺘﯩﯟﯦﺸﻰ ۋەﻟﯩﺪ ﺋﯩﺒﻨﻰ‬ ‫ﻣﯘﻏﯩﺮە ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯘﻗﯘﻟﻐﺎﻥ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ‪) ،‬ﺑﯘ ﺋﯚﺗﻤﯜﺷﺘﯩﻜﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﺳﻪﻟﻠﯩﺮﻯ( ﺩﯦﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺑﯩﺰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯘﺭﻧﯩﻐﺎ ﺗﺎﻣﻐﺎ ﺑﯧﺴﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺰ ﻗﺎﻟﺪۇﺭﯨﻤﯩﺰ‪) «.‬ﻗﻪﻟﻪﻡ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٦-١٥‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ( ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬

‫‪210‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺑﻪﺩﺭﻯ ﻛﯜﻧﻰ ۋەﻟﯩﺪﻧﯩﯔ ﺑﯘﺭﻧﻰ ﺯەﺧﻤﯩﻠﻪﻧﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻳﺎﺭﺍ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﯚﻣﯜﺭ ﺑﯘﻳﻰ ﺋﯩﻼﻫﻰ‬ ‫ﺗﺎﻣﻐﺎ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ ﻛﯜﻧﻰ ﻳﻪﻧﻪ ﻗﻪﻣﻪﺭ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-٤٥‬ﺋﺎﻳﯩﺘﯩﺪە ﺑﯩﻠﺪۈﺭۈﻟﮕﻪﻥ ﺷﯘ ﺋﯩﻼﻫﻰ ۋەﺩە‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﻟﮕﻪ ﺋﺎﺷﺘﻰ‪:‬‬ ‫»ﺋﯘ ﺧﻪﻟﻖ ﺯﯨﻴﺎﻧﻐﺎ ﺋﯘﭼﺮﯨﺘﯩﻠﯩﺪۇ ۋە ﺋﺎﺭﻗﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍپ ﻗﺎﭼﯩﺪۇ‪«.‬‬ ‫ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻣﻪﻛﻜﯩﺪە ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺑﯘ ﺧﻪﻟﻖ ﻗﺎﻳﺴﻰ ﺧﻪﻟﻘﺘﯘ ﺩەپ ﺋﻮﻳﻠﯩﺪﯨﻢ‪ ،‬ﺑﯘ‬ ‫ﺧﻪﻟﻘﻨﯩﯔ ﻛﯩﻢ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﭘﻪﺭەﺯ ﻗﯩﻼﻟﻤﯩﺪﯨﻢ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺷﯘﻧﻰ ﻛﯚﺭﺩۇﻗﻜﻰ‪ ،‬ﺑﻪﺩﺭﻯ‬ ‫ﻛﯜﻧﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭەﺳﯘﻟﻰ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﻰ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻟﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﻛﯜﻧﻰ ﺑﯘ ﺧﻪﻟﻘﻨﯩﯔ ﻗﯘﺭەﻳﯩﺸﻠﻪﺭ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪﯨﻢ‪ ،‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﺗﻪﭘﺴﯩﺮﯨﻨﻰ ﺷﯘ ﻛﯜﻧﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯨﻢ‪«.‬‬

‫ ‬ ‫ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭەﺳﯘﻟﯩﻨﻰ ﻗﻮﻏﺪﺍﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﻧﯚۋەﺗﭽﯩﻠﯩﻚ‬ ‫ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﯧﻨﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺷﻪﺭﺭﯨﺪﯨﻦ ﻗﻮﻏﺪﺍﻳﺪۇ‪) «.‬ﻣﺎﺋﯩﺪە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٦٧‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺑﯘ ﻧﯚۋەﺗﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﻪﻣﻪﻟﺪﯨﻦ ﻗﺎﻟﺪۇﺭۇپ‪ ،‬ﻛﯧﭽﻪ‪-‬‬ ‫ﻛﯜﻧﺪۈﺯ ﺳﯚﻳﮕﯘ‪-‬ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﻗﻮﻏﺪﺍۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﭘﯩﺪﺍﻛﺎﺭ ﺋﻪﺳﻬﺎﺑﯩﻐﺎ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﻣﺪﻯ ﻛﯧﺘﯩﯖﻼﺭ! ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻣﯧﻨﻰ ﻗﻮﻏﺪﺍﺷﻘﺎ ﻛﯧﭙﯩﻞ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ «.‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫)ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ(‬

‫ﺯﺍﺗﯘﺭﺭﯨﻜﺎ ﺋﯘﺭۇﺷﯩﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯩﺮﺗﯜپ ﺩەﺭەﺧﻨﯩﯔ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ‬ ‫ﻗﯧﻠﯩﭽﯩﻨﻰ ﺋﯧﺴﯩﭗ ﻗﻮﻳﯘپ‪ ،‬ﺋﺎﺭﺍﻡ ﺋﯧﻠﯩﯟﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺷﺮﯨﻚ‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﻰ ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ۋە ﺋﯘﺧﻼۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﻫﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﻛﯚﺭۈپ‪ ،‬ﺩەﺭﻫﺎﻝ ﺩەﺭەﺧﺘﯩﻜﻰ ﻗﯧﻠﯩﭽﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺋﺎﻟﺪﯨﻐﺎ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺋﻮﻳﻐﺎﻧﻐﺎﻥ ۋە ﻗﯩﻠﭽﯩﻠﯩﻚ ﺟﯩﺪﺩﯨﻠﻪﺷﻤﯩﮕﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍپ‪:‬‬ ‫ ﻣﻪﻧﺪﯨﻦ ﻗﻮﺭﻗﻤﺎﻣﺴﻪﻥ؟‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪.‬‬‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫ ﻳﺎﻕ! ‪ -‬ﺩەپ ﺟﺎۋﺍپ ﺑﯧﺮﯨﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﺷﺮﯨﻚ‪:‬‬‫ ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺳﯧﻨﻰ ﻛﯩﻢ ﻗﯘﺗﻘﯘﺯﯨﺪۇ؟ ‪ -‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﯨﻦ‬‫ﺗﯘﺭۇپ‪:‬‬ ‫‪ -‬ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﻗﯘﺗﻘﯘﺯﯨﺪۇ‪ ،‬ﻗﯧﻠﯩﭽﻨﻰ ﺗﺎﺷﻼ! ‪ -‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬

‫‪211‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﻮﺭﻗﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻰ ۋە ﻫﻪﻳﯟﯨﺘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﺑﯘ ﻣﯘﺷﺮﯨﻚ ﻗﻮﺭﻗﯘپ ﺗﯩﺘﯩﺮەپ‪،‬‬ ‫ﻫﯘﺷﯩﻨﻰ ﻳﻮﻗﯩﺘﯩﭗ ﻗﯧﻠﯩﭽﯩﻨﻰ ﺗﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪) .‬ﻣﯘﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﻓﻪﺩﺍﺋﯩﻞ«‪(١٣ ،‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺟﯧﻨﯩﻐﺎ ﻗﻪﺳﺖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﯘ‬ ‫ﺑﻪﺩەۋﻯ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻨﻰ ﺟﺎﺯﺍﻟﯩﻤﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯩﺴﻼﻣﻐﺎ ﺩەۋەﺕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﻟﯩﺠﺎﻧﺎپ‬ ‫ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ ﺗﯩﺘﺮﯨﮕﻪﻥ‪ ،‬ﺋﯧﺮﯨﮕﻪﻥ ﺑﻪﺩەۋﻯ ﻗﻪۋﻣﯩﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧﺪﺍ‪:‬‬ ‫»ﻣﻪﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪڭ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﺪﯨﻢ« ﺩﯦﺪﻯ‬ ‫ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﺳﯩﺰ ﻫﺎﻟﺪﺍ‪.‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻣﯘﺷﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺋﻪڭ ﺧﻪﺗﻪﺭﻟﯩﻚ‬ ‫ﭘﻪﻳﺘﻠﻪﺭﺩﯨﻤﯘ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﺗﻪﻣﻜﯩﻦ ۋە ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻡ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻏﺎ ﺗﻪۋەﻛﻜﯘﻝ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ۋەﻗﻪ ﻫﯘﻧﻪﻳﻦ ﺋﯘﺭۇﺷﯩﺪﺍ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪ .‬ﺋﯘ ﻛﯜﻧﻰ‬ ‫ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﻳﯜﻛﻰ ﻳﯧﻨﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻫﯘﺟﯘﻣﭽﯩﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﺎۋۇﺕ‪-‬ﺩۇﺑﯘﻟﻐﺎ‬ ‫ﻛﯩﻴﻤﯩﮕﻪﻧﻠﻪﺭ ﻫﻪۋﺍﺯﯨﻨﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﻣﺎﯕﺪﻯ‪ .‬ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻜﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﺋﻮﻗﭽﻰ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺩۈﺷﻤﻪﻧﻠﻪﺭ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﻮﻕ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﺩەﻙ ﺋﻮﻕ ﺋﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭ ﺗﺎﺭﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩۈﺷﻤﻪﻧﻠﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‬ ‫ﺗﻪﺭەﭘﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﻛﯧﻠﯩﺸﻜﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﯧﺘﯩﻐﺎ‬ ‫ﻣﯩﻨﯩﭗ ﺩۈﺷﻤﻪﻥ ﺗﻪﺭەﭘﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻟﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺗﻮﺧﺘﯩﺘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺋﺎﺑﺒﺎﺱ ﺋﺎﺗﻨﯩﯔ ﭼﻮﻟﯟۇﺭﯨﻨﻰ‪ ،‬ﺋﻪﺑﯘ ﺳﻮﻓﻴﺎﻥ ﺋﯩﺒﻨﯜﻝ ﻫﺎﺭﯨﺲ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯚﺯەﯕﮕﯩﺴﯩﻨﻰ‬ ‫ﺗﯘﺗﯘۋﺍﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﺩەﻣﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﺎﺗﺘﯩﻦ ﭼﯜﺷﯜپ‪ ،‬ﺩۇﺋﺎ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﺗﯩﻠﯩﺪﻯ‪:‬‬ ‫ﻣﻪﻥ ﻫﻪﻗﯩﻘﻰ ﺑﯩﺮ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﺍ ﻳﺎﻟﻐﺎﻥ ﻳﻮﻕ‪ ،‬ﻣﻪﻥ ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻤﯘﺗﻪﻟﯩﺒﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ‬‫ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻼﻧﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﻤﻪﻥ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫﯩﻢ‪ ،‬ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﻐﯩﻦ!‬ ‫ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺳﯧﭙﯩﻨﻰ ﺋﻮﯕﺸﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ۋەﻗﻪﻧﻰ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻪﺭﺍ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ۋﺍﻟﻼﻫﻰ‪ ،‬ﺋﯘﺭۇﺵ ﺗﺎﺯﺍ ﺷﯩﺪﺩەﺗﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﺘﻠﻪﺭﺩە ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﻐﺎ ﻣﯚﻛﯜۋﺍﻻﺗﺘﯘﻕ‪ .‬ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﻪڭ ﺟﻪﺳﯘﺭ‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻻ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﺎﻧﻤﯘ‪-‬ﻳﺎﻥ ﺗﯘﺭﺍﻻﻳﺘﺘﻰ‪«.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﺟﺎﺳﺎﺭەﺕ ۋە ﺷﯩﺠﺎﺋﯩﺘﻰ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺋﻪﺱ ‪-‬ﻫﯘﺷﯩﻨﻰ‬ ‫ﻳﻮﻗﺎﺗﻘﺎﻥ ﺩۈﺷﻤﻪﻧﻠﻪﺭ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﯩﻠﭽﯩﻠﯩﻚ ﺯﯨﻴﺎﻥ ﺳﺎﻻﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﮕﻪ‬ ‫ﻳﺎﺭﺩەﻣﮕﻪ ﻛﯚﺭۈﻧﻤﻪﺱ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋﻪۋەﺗﯩﭗ‪ ،‬ﺩۈﺷﻤﻪﻧﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯﻯ ﻳﯘﻗﺎﺗﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬

‫ ‬ ‫‪212‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﻫﯩﺠﺮەﺗﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﻪﻧﺴﺎﺭﻻﺭ ﻣﯘﻫﺎﺟﯩﺮﻻﺭﻧﻰ ﺑﺎﻏﺮﯨﻐﺎ ﺑﺎﺳﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ‬ ‫ﻣﯘﺷﺮﯨﻚ ﺋﻪﺭەﭘﻠﻪﺭﻣﯘ ﺋﯚﺯﺋﺎﺭﺍ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﺘﻰ‪ .‬ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﻗﯘﺭﺍﻟﻠﯩﻖ ﻳﯜﺭۈپ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺍﻟﯩﻨﻰ ﻳﯧﻨﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﺎﻳﺮﯨﻤﺎﻳﺘﺘﻰ ۋە ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﻗﻮﺭﻗﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﻣﯘ ﻛﯧﻠﻪﺭﻣﯘ؟« ﺩﯦﻴﯩﺸﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﻫﻪﻗﺘﻪ ﺷﯘ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯩﭽﯩﯖﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ ۋە ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﻪﻣﻪﻟﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﯘﺭۇﻥ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧﻠﻪﺭﻧﻰ ﺯﯦﻤﯩﻨﺪﺍ ﻫﯚﻛﯜﻣﺮﺍﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪەﻙ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﻤﯘ‬ ‫ﭼﯘﻗﯘﻡ ﻫﯚﻛﯜﻣﺮﺍﻥ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﺎﻟﻠﯩﻐﺎﻥ ﺩﯨﻨﻨﻰ ﭼﯘﻗﯘﻡ ﻣﯘﺳﺘﻪﻫﻜﻪﻡ ﻗﯩﻠﯩﭗ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﺸﻨﻰ ۋە ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻗﻮﺭﻗﯘﻧﭽﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﺎﻣﺎﻧﻠﯩﻘﻘﺎ ﺋﺎﻳﻼﻧﺪۇﺭۇپ ﺑﯧﺮﯨﺸﻨﻰ ۋەﺩە ﻗﯩﻠﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭ ﻣﺎﯕﺎ ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ ،‬ﻣﺎﯕﺎ ﻫﯧﭻ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﺷﯧﺮﯨﻚ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﻣﻪﻳﺪۇ‪ ،‬ﺷﯘ ۋەﺩﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻛﺎﭘﯩﺮ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﯩﺘﺎﺋﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘﯘﭼﯩﻼﺭﺩۇﺭ‪) «.‬ﻧﯘﺭ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-٥٥‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫»ﺑﯩﺰ ﻟﻪۋﻫﯘﻟﻤﻪﻫﭙﯘﺯﺩﺍ )ﺋﻪﺯەﻟﺪە( ﻳﺎﺯﻏﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪) ،‬ﺩﺍۋۇﺗﻘﺎ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ(‬ ‫ﺯەﺑﯘﺭﺩﺍ ﺯﯦﻤﯩﻨﻐﺎ )ﻳﻪﻧﻰ ﺟﻪﻧﻨﻪﺕ ﺯﯦﻤﯩﻨﯩﻐﺎ( ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﯩﺮﯨﻢ‬ ‫ۋﺍﺭﯨﺴﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ ﺩەپ ﻳﺎﺯﺩۇﻕ‪) «.‬ﺋﻪﻧﺒﯩﻴﺎ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٠٥‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﻗﯩﺴﻘﺎ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻗﯘﺷﯘﻧﻰ ﺋﯩﻼﻫﻰ‬ ‫ﻛﻪﻟﯩﻤﻪﺗﯘﻟﻼﻫﻨﻰ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺩۇﻧﻴﺎﻏﺎ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯۈﺵ ﻏﻪﻳﺮﯨﺘﯩﺪە ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻟﻪپ‪ ،‬ﺷﯘ ﺩەۋﯨﺮﺩﯨﻜﻰ ﺋﻪڭ‬ ‫ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺩۆﻟﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ۋﯨﺰﺍﻧﺘﯩﻴﻪﻧﻰ ﻳﯧﯖﯩﭗ ‪ ،‬ﭘﺎﺭﯨﺲ ﺋﯩﻤﭙﯧﺮﺍﺗﯘﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺗﺎﺭﯨﺨﻘﺎ‬ ‫ﻛﯚﻣﺪﻯ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﻗﯩﺰﯨﻞ ﺩﯦﯖﯩﺰ ﺳﯘﻟﯩﺮﯨﻐﺎ ﻏﻪﺭﻕ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﯚﻟﯜﺵ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺗﯘﺭۇۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﻓﺮﺋﻪۋﻥ ﺋﺎﻣﺎﻟﺴﯩﺰ‬ ‫ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﯩﺸﻘﺎ ﺗﻪﻣﺸﯩﻠﮕﻪﻧﺪە‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ‪:‬‬ ‫»)ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺩﯦﻴﯩﻠﺪﯨﻜﻰ( ﻫﺎﻳﺎﺗﺘﯩﻦ ﺋﯜﻣﯩﺪ ﺋﯜﺯﮔﯩﻨﯩﯖﺪە )ﺋﻪﻣﺪﻯ( ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﺎﻣﺴﻪﻥ؟‬ ‫ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺋﺎﺳﯩﻴﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ۋە ﺑﯘﺯﻏﯘﻧﭽﯩﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﯨﯔ‪ .‬ﺳﻪﻧﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯩﺒﺮەﺕ ﺑﻮﻟﯘﺷﯘڭ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺳﯧﻨﯩﯔ ﺟﻪﺳﯩﺪﯨﯖﻨﻰ ﻗﯘﺗﻘﯘﺯﯨﻤﯩﺰ‬ ‫)ﻳﻪﻧﻰ ﺳﯧﻨﯩﯔ ﺟﻪﺳﯩﺪﯨﯖﻨﻰ ﺩﯦﯖﯩﺰﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭗ ﻗﯘﻳﯩﻤﯩﺰ(‪ .‬ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺷﻪﻙ‪-‬‬ ‫ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﻏﺎﭘﯩﻠﺪۇﺭ‪) «.‬ﻳﯘﻧﯘﺱ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٩٢-٩١‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬ ‫ﺯەﻣﺎﺧﺸﻪﺭﻯ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﻪﭘﺴﯩﺮ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫»ﺳﯧﻨﻰ ﺩﯦﯖﯩﺰ ﻗﯩﺮﻏﯩﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﺑﯘﺭﺟﻪﻛﻜﻪ ﺗﺎﺷﻼﻳﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺟﻪﺳﯩﺘﯩﯖﻨﻰ ﺑﻮﺯۇﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﻧﯘﻗﺴﺎﻧﺴﯩﺰ ۋە ﻛﯩﻴﯩﻤﺴﯩﺰ ﻫﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﺳﻪﻧﺪﯨﻦ ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﯩﺒﺮەﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺳﺎﻗﻼﻳﻤﯩﺰ‪«.‬‬

‫‪213‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩە ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﻓﯩﺮﺋﻪۋﻧﻨﯩﯔ ﺟﻪﺳﯩﺘﻰ ﺩﯦﯖﯩﺰ ﺳﺎﻫﯩﻠﯩﺪﺍ ﺳﻪﺟﺪە‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪەﻙ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺗﯧﭙﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯚﻟﯜﺵ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﯨﻜﻰ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯚﻟﯜﺵ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﻗﻮﺭﻗﯘپ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺑﯩﺮﺍﻕ ﺋﯜﻣﯩﺘﺴﯩﺰﻟﯩﻚ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘﺎ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﻤﺎﻧﻰ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﯩﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﺗﻪﺧﻤﯩﻨﻪﻥ‬ ‫ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻣﯩﯔ ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﺑﻮﻳﺎﻥ ﺟﻪﺳﯩﺘﻰ ﭼﯩﺮﯨﭗ ﻛﻪﺗﻤﻪﻱ‪ ،‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﯩﻨﯩﺪەﻙ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﯩﺒﺮەﺕ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩە ﺑﺎﻳﻘﯩﻠﯩﭗ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻥ ﺑﻮﻟﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﻫﺎﺯﯨﺮ ﺑﯘ ﺟﻪﺳﻪﺕ ﻣﯩﺴﯩﺮ ﻗﺎﻫﯩﺮە ﻣﯘﺯﯨﻴﯩﺪﺍ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫ ﻣﻮﻣﻴﺎﻟﯩﺮﻯ ﺳﺎﻟﻮﻧﯩﺪﺍ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪،‬‬ ‫ﺧﻪﻟﻘﻨﯩﯔ ﺯﯨﻴﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻐﺎ ﺋﯧﭽﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺒﺮەﺕ ﻣﻪﻧﺰﯨﺮﯨﺴﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﺯﻣﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﯟﺍﺗﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ‪ ،‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﺑﯩﺮﯨﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺳﯩﺮﺕ‪ ،‬ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﺳﺠﯩﺪﻯ ﻫﻪﺭەﻣﮕﻪ ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻡ‬ ‫ﻛﯩﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،٨٠‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﻮپ‪-‬ﺗﻮپ ﺑﻮﻟﯘپ ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﻰ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪،٨١‬‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩﯨﻨﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺩﯨﻨﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،٨٢‬ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻏﻪﻟﯩﺒﯩﮕﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﭗ‪ ،‬ﻣﻪﻛﻜﯩﻨﻰ ﻓﻪﺗﻬﻰ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،٨٣‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺗﻪﯕﺪﯨﺸﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﯧﻠﻪﻟﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ٨٤‬ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻗﻮﻏﺪﯨﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ٨٥‬ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ‬ ‫ﻫﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﻏﻪﻳﺐ ﺧﻪۋەﺭﻟﻪﺭ ﺟﯜﻣﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻨﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﻏﻪﻳﺐ )ﺑﯩﻠﯩﻨﻤﻪﺱ( ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯘ‬ ‫ﺧﻪۋەﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ۋەﻫﻴﯩﮕﻪ ﺗﺎﻳﺎﻧﻤﺎﻱ ﺗﯘﺭۇپ ﺋﺎﻟﺪﯨﻦ ﺧﻪۋەﺭ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﺋﯩﻤﻜﺎﻧﺴﯩﺰﺩۇﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ‬ ‫ﺋﯘﺷﺒﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺯﯨﻜﯩﺮ ﻗﯩﻼﻻﻳﻤﯩﺰ‪:‬‬ ‫»ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ‪› :‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﺎﺧﯩﺮەﺕ ﻳﯘﺭﺗﻰ )ﻳﻪﻧﻰ ﺟﻪﻧﻨﻪﺕ( ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻗﯧﺸﯩﺪﺍ )ﺳﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﮔﯘﻣﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪەﻙ( ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﯩﻼ ﺧﺎﺱ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪) ،‬ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻜﻪ ﺋﯘﻻﺷﺘﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ( ﺋﯚﻟﯜﻣﻨﻰ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯧﻘﯩﯖﻼﺭ! )ﺟﻪﻧﻨﻪﺕ ﺑﯩﺰﮔﯩﻼ‬ ‫ﺧﺎﺱ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺳﯚﺯۈﯕﻼﺭﺩﺍ( ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻞ ﺑﻮﻟﺴﺎﯕﻼﺭ‹ ﺩﯦﮕﯩﻦ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻳﺎﻣﺎﻥ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﻟﻠﯩﺮﻯ ﺳﻪۋەﺑﻠﯩﻚ‪ ،‬ﺋﯚﻟﯜﻣﻨﻰ ﻫﻪﺭﮔﯩﺰﻣﯘ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺯﺍﻟﯩﻤﻼﺭﻧﻰ ﺋﻮﺑﺪﺍﻥ‬ ‫ﺑﯩﻠﮕﯜﭼﯩﺪۇﺭ‪) «.‬ﺑﻪﻗﻪﺭە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٩٥-٩٤‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﺎﺗﻨﻰ‪ ،‬ﺧﯧﭽﯩﺮﻧﻰ ۋە ﺋﯧﺸﻪﻛﻨﻰ ﻣﯩﻨﯩﺸﯩﯖﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ۋە ﺯﯨﻨﻨﻪﺕ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻳﻪﻧﻪ ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﻤﯘ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﺪۇ‪) «.‬ﻧﻪﻫﻞ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‬ ‫‪-٨‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫‪.٨٠‬‬ ‫‪.٨١‬‬ ‫‪.٨٢‬‬ ‫‪.٨٣‬‬ ‫‪.٨٤‬‬ ‫‪.٨٥‬‬

‫‪214‬‬

‫ﻓﻪﺗﯩﻬ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٧‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬ ‫ﻧﺎﺳﺮ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬ ‫ﺗﯚۋﺑﻪ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﻓﻪﺗﯩﻬ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٨‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﺳﻪپ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٩‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬ ‫ﻓﻪﺗﯩﻬ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٧-١٦‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻗﻪﺭە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٤-٢٣‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬ ‫ﻫﯩﺠﺮ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٠‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺷﯘﻧﯩﯖﺪەﻙ‪ ،‬ﻳﻪﻫﯘﺩﯨﻴﻼﺭ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺧﻪۋەﺭﻟﻪﺭﻣﯘ ﻏﻪﻳﺐ ﺧﻪۋەﺭﻟﻪﺭ‬ ‫ﺩﺍﺋﯩﺮﯨﺴﯩﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨﺪۇ‪:‬‬ ‫»‪...‬ﺑﯩﺰ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﻐﺎ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯚﭼﻤﻪﻧﻠﯩﻚ ۋە‬ ‫ﺩۈﺷﻤﻪﻧﻠﯩﻜﻨﻰ ﺳﺎﻟﺪۇﻕ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﻫﻪﺭ ﻗﺎﭼﺎﻥ )ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻘﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ( ﺋﯘﺭۇﺵ ﺋﻮﺗﯩﻨﻰ‬ ‫ﻳﺎﻗﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯚﭼﯜﺭﯨﺪۇ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪە )ﺋﯩﺴﻼﻣﻐﺎ ﺳﯜﻳﻘﻪﺳﺖ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺶ ۋە ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﭘﯩﺘﻨﻪ ﻗﯘﺯﻏﺎﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ( ﺑﯘﺯﻏﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﯜﺭﯨﺪۇ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﯘﺯﻏﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻳﺎﻗﺘﯘﺭﻣﺎﻳﺪۇ‪) «.‬ﻣﺎﺋﯩﺪە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٦٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫»)ﺋﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ!( ﺋﯚﺯ ۋﺍﻗﺘﯩﺪﺍ‪ ،‬ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯔ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ )ﻳﻪﻧﻰ ﻳﻪﻫﯘﺩﯨﻴﻼﺭﻏﺎ(‬ ‫ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ﭼﻮﻗﯘﻡ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﺎﺯﺍﭘﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﻪۋەﺗﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺧﻪۋەﺭ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯔ )ﺋﺎﺳﯩﻴﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﻼﺭﻧﻰ( ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ‬ ‫ﺗﯧﺰ ﺟﺎﺯﺍﻟﯩﻐﯘﭼﯩﺪۇﺭ‪) ،‬ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﻼﺭﻏﺎ( ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ ﻣﻪﻏﭙﯩﺮەﺕ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﺪۇﺭ‪،‬‬ ‫ﻣﻪﺭﻫﻪﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ )ﻳﻪﻧﻰ ﻳﻪﻫﯘﺩﯨﻴﻼﺭﻧﻰ( ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪە ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ﭘﯩﺮﻗﯩﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﺑﯚﻟﯜۋەﺗﺘﯘﻕ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻳﺎﺧﺸﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﺑﺎﺭ‪ ،‬ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺗﯚۋەﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﺑﺎﺭ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ )ﻛﯘﻓﺮﯨﺪﯨﻦ ۋە ﮔﯘﻧﺎﻫﺘﯩﻦ( ﻗﺎﻳﺘﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻗﺎﺗﺘﯩﻘﭽﯩﻠﯩﻖ ۋە‬ ‫ﻛﻪﯕﭽﯩﻠﯩﻚ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯩﻨﯩﺪۇﻕ‪) «.‬ﺋﺎﺋﺮﺍﻑ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٦٨-١٦٧‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬ ‫ﻣﻪۋﺟﯘﺩﯨﻴﻪﺕ ۋە ﺗﻪﺑﯩﺌﯩﻲ ﻗﺎﻧﯘﻧﻼﺭ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻛﻪﺳﻜﯩﻦ ﺑﺎﻳﺎﻧﻼﺭﻣﯘ ﻏﻪﻳﺐ‬ ‫ﺧﻪۋەﺭﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻨﺪۇﺭ‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺰ ﺋﯚﻣﺮﯨﻨﻰ ﺋﯘﺯۇﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩﯔ ﺗﯧﻨﯩﻨﻰ ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﺘﯩﯟﯦﺘﯩﻤﯩﺰ )ﻳﻪﻧﻰ ﻳﺎﺷﻠﯩﻖ‪،‬‬ ‫ﻗﯩﺮﺍﻧﻠﯩﻖ ۋﺍﻗﺘﯩﺪﯨﻜﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﺟﯩﺰﻻﻳﺪۇ‪ ،‬ﻗﯧﺮﯨﻴﺪۇ(‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ )ﺑﯘﻧﻰ( ﭼﯜﺷﻪﻧﻤﻪﻣﺪۇ؟« )ﻳﺎﺳﯩﻦ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٦٨‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫»ﻗﻪﻳﻪﺭﺩە ﺑﻮﻟﻤﺎﯕﻼﺭ‪) ،‬ﺋﻪﺟﻪﻝ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە( ﺋﯚﻟﯜﻡ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﺎﭘﯩﺪۇ‪ ،‬ﺳﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﻣﯘﺳﺘﻪﻫﻜﻪﻡ ﻗﻪﻟﺌﻪﻟﻪﺭﺩە ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﺩﯨﻤﯘ‪) «...‬ﻧﯩﺴﺎ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٧٨‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫»ﺑﯩﺰ ﺑﯘﻟﯘﺗﺘﯩﻦ ﻫﺎﺟﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭ ﻳﺎﻏﺪۇﺭﺩۇﻕ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ ﺯﯦﻤﯩﻨﺪﺍ ﺗﻮﺧﺘﺎﺗﺘﯘﻕ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻧﻰ ﻗﯘﺭۇﺗﯘۋﯦﺘﯩﺸﻘﺎ ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ ﻗﺎﺩﯨﺮﻣﯩﺰ‪) «.‬ﻣﯘﺋﻤﯩﻨﯘﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٨‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫»ﺋﯘﻻﺭ ﺳﻪﻧﺪﯨﻦ ﺭﻭﻫﻨﯩﯔ ﻣﺎﻫﯩﻴﯩﺘﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺳﻮﺭﯨﺸﯩﺪۇ‪» .‬ﺭﻭﻫﻨﯩﯔ ﻣﺎﻫﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ‬ ‫ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﻢ ﺑﯩﻠﯩﺪۇ« ﺩﯦﮕﯩﻦ‪ ،‬ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﺎﺯﻏﯩﻨﺎ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‪) «.‬ﺋﯩﺴﺮﺍ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٨٥‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫»ﺑﯩﺰ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻲ ﺩۇﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﺭﯨﺰﻗﯩﻨﻰ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺗﻪﻗﺴﯩﻢ‬ ‫ﻗﯩﻠﺪۇﻕ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﻪﺯﯨﺴﻰ ﺑﻪﺯﯨﺴﯩﻨﻰ )ﻫﻪﻕ ﺑﯧﺮﯨﭗ( ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺳﺎﻟﺴﯘﻥ ﺩەپ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺑﻪﺯﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺴﯩﻨﻰ ﺑﻪﺯﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﻗﯩﻠﺪۇﻕ‪ ،‬ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯖﻨﯩﯔ ﺭەﻫﻤﯩﺘﻰ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺗﻮﭘﻠﯩﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﯩﺮﻯ )ﻳﻪﻧﻰ ﭘﯘﻝ‪-‬ﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ(ﺩﯨﻦ ﻳﺎﺧﺸﯩﺪۇﺭ‪) «.‬ﺯۇﺧﺮۇﻑ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣٢‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫‪215‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺯﺍﻣﺎﻥ ۋە ﻣﺎﻛﺎﻥ ﺷﻪﺭﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺑﯧﻘﯩﻨﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻛﻪﺳﻜﯩﻦ ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﻘﺎ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯘ‬ ‫ﻫﯚﻛﯜﻣﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﻪﺗﯩﺴﻨﯩﯔ ﻧﯧﻤﻪ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﭘﻪﻧﻨﯩﯔ ﻧﯧﻤﯩﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﻛﻪﺷﭗ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺳﺎۋﺍﺗﺴﯩﺰ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭗ‬ ‫ﺳﯚﺯﻟﯩﻴﻪﻟﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻨﻤﯘ؟!‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺩﺩەﺗﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘﻧﯩﯔ )ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺧﻪۋەﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ( ﺭﺍﺳﺘﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﭼﻮﻗﯘﻡ‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﺴﯩﻠﻪﺭ‪) «.‬ﺳﺎﺩ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٨٨‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯖﻤﯘ ﻏﻪﻳﺒﺘﯩﻦ ﺧﻪۋەﺭ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‬ ‫ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﻯ ﻫﻪﺩﯨﺴﻠﯩﺮﻯ ﻣﻪۋﺟﯘﺕ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺋﯩﻜﻜﯩﺴﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‪:‬‬ ‫»ﻳﯧﻘﯩﻦ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﺪە ﻓﯩﺮﺍﺕ ﺩەﺭﻳﺎﺳﯩﻨﯩﯔ ﺳﯜﻳﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺳﯘ ﺋﺎﻗﻘﺎﻥ ﻳﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺗﯧﮕﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ ﺧﻪﺯﯨﻨﯩﺴﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﺧﻪﺯﯨﻨﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﻛﯩﺸﻰ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻗﯩﻠﭽﯩﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺳﺎﻟﻤﯩﺴﯘﻥ!« )ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﻓﯩﺘﻪﻥ«‪٢٤ ،‬؛ »ﻣﯘﺳﻠﯩﻢ‪:‬‬ ‫»ﻓﯩﺘﻪﻥ«‪٣٠-٢٩ ،‬؛ ﺋﻪﺑﯘ ﺩﺍۋۇﺩ‪» :‬ﻣﻪﻻﻫﯩﻢ«‪١٣ ،‬؛ ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪» :‬ﺳﯩﻔﺎﺗﯜﻝ ﺟﻪﻧﻨﻪ«‪(٢٦ ،‬‬

‫»ﻓﯩﺮﺍﺕ ﺩەﺭﻳﺎﺳﯩﻨﯩﯔ ﺳﯜﻳﻰ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺗﯧﮕﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ ﺗﯧﻐﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ‬ ‫ﭼﯩﻘﻤﯩﻐﯘﭼﻪ‪ ،‬ﻗﯘﺗﯘﻟﯘپ ﭘﺎﻳﺪﺍ ﺗﺎﭘﻘﯘﭼﻰ ﻣﻪﻥ ﺑﻮﻻﻱ ﺩەپ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯧﻠﯩﺸﯩﭗ‬ ‫ﺋﯘﺭۇﺷﻘﺎﻥ ﻫﻪﺭ ﻳﯜﺯ ﻛﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﺗﻮﻗﻘﺎﻥ ﺗﯘﻗﻘﯘﺯﻯ ﺋﯚﻟﻤﯩﮕﯜﭼﻪ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻗﺎﻳﯩﻢ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪«.‬‬ ‫)ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﻓﯩﺘﻪﻥ«‪٢٤ ،‬؛ ﻣﯘﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﻓﯩﺘﻪﻥ«‪(٢٩ ،‬‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩﻴﻪﺩە ﭼﯩﻘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ »ﻳﯧﯖﻰ ﺷﻪﭘﻪﻕ« ﮔﯧﺰﯨﺘﯩﻨﯩﯔ ‪-٢٠٠٢‬ﻳﯩﻠﻰ ‪-٩‬ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ‬ ‫‪-٢٨‬ﻛﯜﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﺳﺎﻧﻰ ‪-١‬ﺑﻪﺗﺘﻪ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﻫﻪﺩﯨﺴﻨﯩﯔ ﺭﺍﺳﺘﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺧﻪۋەﺭ ﺑﯧﺴﯩﻠﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﻧﮕﻠﯩﻴﻪ ۋە ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﻪﻡ ﺑﻮﺷﻠﯘﻗﯩﺪﯨﻜﻰ ﺳﯜﻧﺌﻰ ﻫﻪﻣﺮﺍﻫﻠﯩﺮﻯ ﺗﺎﺭﺗﻘﺎﻥ‬ ‫ﺭەﺳﯩﻤﺪە ﻓﯩﺮﺍﺕ ﺩەﺭﻳﺎﺳﯩﻨﯩﯔ ﺗﯧﮕﯩﺪە ﻣﻮﻝ ﺋﺎﻟﺘﯜﻥ ﺯﺍﭘﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻰ ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺮﺍﻗﻨﻰ ﺋﯩﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻜﻰ ﻣﻪﻗﺴﯩﺪﻯ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍ ﺷﻪﺭﻗﺘﯩﻜﻰ ﻧﯧﻔﯩﺘﻨﻰ‬ ‫ﻛﻮﻧﺘﺮﻭﻝ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻓﯩﺮﺍﺕ ﺩەﺭﻳﺎﺳﯩﻨﯩﯔ ﺗﯧﮕﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯘ ﻳﯘﺷﯘﺭۇﻥ ﺋﺎﻟﺘﯜﻥ‬ ‫ﺯﺍﭘﯩﺴﯩﻐﯩﻤﯘ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯧﻨﯩﻘﻼﻧﺪﻯ‪«.‬‬ ‫ﻗﯩﺴﻘﯩﺴﻰ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻏﻪﻳﺒﺘﯩﻦ ﺧﻪۋەﺭ ﺑﯧﺮﯨﺶ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺪۇﺭ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯘ‬ ‫ﺧﻪۋەﺭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﺋﻪﻳﻨﻪﻥ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺧﻪۋەﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻥ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺘﺎﺑﻼﺭﻣﯘ ﺑﺎﺭ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪ ،‬ﺑﯩﺮﺍﻕ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻫﯧﭽﻘﺎﻳﺴﯩﺴﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ ﻳﯧﻘﯩﻦ‬ ‫ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪﯨﻜﻰ ﺳﯜﭘﻪﺗﺘﻪ ۋە ﻗﯩﻤﻤﻪﺗﺘﻪ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺗﺎﺭﯨﺨﻨﯩﯔ ﮔﯜۋﺍﻫﻠﯩﻘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﯘ ﺋﯧﻨﯩﻘﻜﻰ‪،‬‬ ‫ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﻛﯩﺘﺎﺑﺘﯩﻜﻰ ﻏﻪﻳﺐ ﺧﻪۋەﺭﻟﯩﺮﻯ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪﯨﻜﻰ ﺧﻪۋەﺭﻟﻪﺭﺩەﻙ ﺋﻮﺑﻴﻜﺘﯩﭗ‬ ‫ﻛﻪﺳﻜﯩﻦ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬

‫‪216‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺏ‪ .‬ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﭘﻪﻥ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﯨﻠﯩﻜﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺕ ۋە ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻼﺭﻏﺎ ﻳﻮﻝ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ‬ ‫ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﯨﺪۇﺭ‪ .‬ﻳﻪﻧﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ‬ ‫ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﻣﺎﯕﯩﺪۇ‪ ،‬ﺋﯧﻠﯩﻢ‪-‬ﭘﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﺳﺎﺳﻠﯩﻖ ﻣﻪﻗﺴﯩﺪﻯ ﺗﻪۋﻫﯩﺪﻧﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺕ ﺭەﻫﺒﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﯘﺷﺘﯘﺭ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻼﺭ ﺑﯘ‬ ‫ﺋﻪﺳﻠﻰ ﻣﻪﻗﺴﻪﺗﻜﻪ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ‪ ،‬ﺗﻪﺑﯩﺌﻰ ﭘﻪﻥ ﺳﺎﻫﻪﺳﯩﮕﻪ‬ ‫ﻛﯩﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﯧﻤﯩﻼﺭﺩﺍ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﯩﺒﺮەﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭﻣﯘ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ‬ ‫ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻜﻪ ﺋﯘﻳﻐﯘﻧﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﺯﺍﻣﺎﻥ ۋە ﻣﺎﻛﺎﻧﺪﺍ ﻣﻪۋﺟﯘﺩ ﺑﻮﻻﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺳﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﻳﯧﯖﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﻳﺪۇ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻛﯜﻧﺴﺎﻳﯩﻦ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻼﺭ ﺑﯘ‬ ‫ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭﻧﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﻼپ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼۋﺍﺗﯩﺪۇ‪ .‬ﻣﯩﺴﺎﻝ ﺑﻪﺭﺳﻪﻙ ﺷﯘﻻﺭﻧﻰ ﺯﯨﻜﺮﻯ ﻗﯩﻼﻻﻳﻤﯩﺰ‪.‬‬

‫‪ .١‬ﺑﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ‬ ‫‪ (١‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﻰ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩﺸﻰ ۋە ﺗﯚﺭەﻟﻤﯩﻨﯩﯔ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﻯ‬ ‫ﭘﻪﻥ‪-‬ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﺑﺎﻳﻘﯩﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﺋﻪﺳﻠﻰ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭﺩﯨﻦ ﺧﻪۋەﺭ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭ ﻫﻪﺝ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-٥‬ۋە ﻣﯘﺋﯩﻤﯩﻨﯘﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-١٤-١٢‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪە ﺗﻪﭘﺴﯩﻠﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ! ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺳﯩﻠﻪﺭ ﻗﺎﻳﺘﺎ ﺗﯩﺮﯨﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺷﻪﻛﻠﻪﻧﺴﻪﯕﻼﺭ )ﮔﯘﻣﺎﻧﯩﯖﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺗﯜﮔﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪﺳﻠﯩﺪﯨﻜﻰ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﯩﯖﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﺍﯕﻼﺭ(‪ ،‬ﺑﯩﺰ ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ )ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻨﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﺗﺎﯕﻼﺭ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﻰ( ﺗﯘﭘﺮﺍﻗﺘﯩﻦ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﻪۋﻻﺩﯨﻨﻰ )ﺋﺎﻟﺪﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ( ﺋﺎﺑﯩﻤﻪﻧﯩﺪﯨﻦ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻟﻪﺧﺘﻪ ﻗﺎﻧﺪﯨﻦ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ‬ ‫ﺷﻪﻛﯩﻠﮕﻪ ﻛﯩﺮﮔﯜﺯۈﻟﮕﻪﻥ ۋە ﻛﯩﺮﮔﯜﺯۈﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﮔﯚﺷﺘﯩﻦ ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﯘﻕ‪ .‬ﺑﯩﺰ ﺧﺎﻟﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﺩەﻣﻨﻰ ﺑﻪﭼﭽﯩﺪﺍﻧﺪﺍ ﻣﯘﺋﻪﻳﻴﻪﻥ ﻣﯘﺩﺩەﺗﻜﯩﭽﻪ ﻗﺎﻟﺪۇﺭﯨﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫)ﺋﺎﻧﺎﯕﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﺭﻧﯩﺪﯨﻦ( ﺑﻮۋﺍﻗﻠﯩﻖ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﯖﻼﺭﺩﺍ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻤﯩﺰ )ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﺳﺘﺎ‪-‬‬ ‫ﺋﺎﺳﺘﺎ ﻛﯜچ‪-‬ﻗﯘۋۋەﺗﻜﻪ ﺗﻮﻟﺪۇﺭﯨﻤﯩﺰ(‪ ،‬ﺳﯩﻠﻪﺭ )ﻛﺎﻣﺎﻟﻪﺕ ﻳﯧﺸﻰ( ﻗﯩﺮﺍﻥ ۋﺍﻗﺘﯩﯖﻼﺭﻏﺎ ﻳﯧﺘﯩﺴﯩﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﺑﻪﺯﯨﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭ ﻳﺎﺷﻠﯩﻘﯩﯖﻼﺭﺩﺍ ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﯧﺘﯩﺴﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺑﻪﺯﯨﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭ )ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ(‬ ‫ﺑﯩﻠﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻫﯧﭻ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﺱ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﯖﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﻟﯘﺷﯘﯕﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪،‬‬ ‫ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﻗﯧﺮﯨﭗ ﻛﻪﺗﻜﯜﭼﻪ )ﻫﺎﻳﺎﺕ( ﻗﺎﻟﺪۇﺭﻟﯩﺴﯩﻠﻪﺭ‪) ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻﻧﯩﯔ ﺋﯚﻟﮕﻪﻧﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﻗﺎﻳﺘﺎ ﺗﯩﺮﯨﻠﺪۈﺭۈﺷﻜﻪ ﻗﺎﺩﯨﺮ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺩەﻟﯩﻞ ﺷﯘﻛﻰ(‬ ‫ﺳﻪﻥ ﺯﯦﻤﯩﻨﻨﻰ ﻗﺎﻗﺎﺱ ﻛﯚﺭﯨﺴﻪﻥ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺑﯩﺰ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭ ﻳﺎﻏﺪۇﺭﺳﺎﻕ‪ ،‬ﺋﯘ ﺟﺎﻧﻠﯩﻨﯩﺪۇ ۋە‬

‫‪217‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﻛﯚﭘﯩﺸﯩﺪۇ‪ ،‬ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩﻖ ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯜﻧﺪۈﺭۈپ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ‪) «.‬ﻫﻪﺝ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-٥‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫»ﺑﯩﺰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﻰ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﻻﻳﻨﯩﯔ ﺟﻪۋﻫﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﯘﻕ‪ .‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯘﻧﻰ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﭘﯘﺧﺘﺎ ﻗﺎﺭﺍﺭﮔﺎﻫ )ﻳﻪﻧﻰ ﺑﻪﭼﭽﯩﺪﺍﻥ(ﺩﺍ )ﺟﺎﻳﻼﺷﻘﺎﻥ( ﺋﺎﺑﯩﻤﻪﻧﻰ ﻗﯩﻠﺪۇﻕ‪ .‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﺎﺑﯩﻤﻪﻧﯩﻨﻰ ﻟﻪﺧﺘﻪ ﻗﺎﻧﻐﺎ ﺋﺎﻳﻼﻧﺪۇﺭﺩۇﻕ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻟﻪﺧﺘﻪ ﻗﺎﻧﻨﻰ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﮔﯚﺷﻜﻪ‬ ‫ﺋﺎﻳﻼﻧﺪۇﺭﺩۇﻕ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﮔﯚﺷﻨﻰ ﺳﯚﯕﻪﻛﻜﻪ ﺋﺎﻳﻼﻧﺪۇﺭﺩۇﻕ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺳﯚﯕﻪﻛﻜﻪ‬ ‫ﮔﯚﺵ ﻗﻮﻧﺪۇﺭﺩۇﻕ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯘﻧﻰ )ﺟﺎﻥ ﻛﯩﺮﮔﯜﺯۈپ( ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﻘﺎ ﺋﺎﻳﻼﻧﺪۇﺭﺩۇﻕ‪،‬‬ ‫ﺋﻪڭ ﻣﺎﻫﯩﺮ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ ۋە ﻗﯘﺩﺭەﺕ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﯘﻟﯘﻏﺪۇﺭ‪) «.‬ﻣﯘﺋﻤﯩﻨﯘﻥ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٤-١٢‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬

‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺭﻭﻫﻰ ﻗﻮﺭۇﻟﯩﺸﻰ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻳﯩﺘﯩﭗ ﺑﺎﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﺟﯩﺴﻤﺎﻧﻰ ۋۇﺟﯘﺩﯨﻤﯘ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺑﯜﻳﯜﻙ ۋە ﻛﺎﺗﺘﺎ‬ ‫ﺋﻪﺳﯩﺮﯨﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺑﯘ ﻛﺎﺗﺘﺎ ﺳﻪﻧﺌﻪﺕ ﺋﻪﺳﯩﺮﯨﮕﻪ ﺩﯨﻘﻘﻪﺗﻨﻰ ﺟﻪﻟﯩﭗ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻫﯧﻜﻤﯩﺘﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺷﻪﻛﯩﻠﺴﯩﺰﻟﯩﻜﺘﯩﻦ ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﺷﻪﻛﯩﻠﮕﻪ‬ ‫ﻛﯩﺮﯨﺸﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﺎ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭەﺳﯘﻟﻰ‬ ‫ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺶ ﺧﯧﻤﯩﺮ ﺗﯘﺭۇﭼﻰ ﺑﺎﻟﯩﻴﺎﺗﻘﯘﺩﺍ ﻣﻪﻧﻰ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﺪە ‪٤٠‬‬ ‫ﻛﯜﻥ ﺗﯘﺭﯨﺪۇ‪ .‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﻪﻧﻪ ‪ ٤٠‬ﻛﯜﻥ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻗﺎﻥ ﺷﻪﻛﻠﯩﮕﻪ ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ‪ ٤٠‬ﻛﯜﻧﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﮔﯚﺵ ﺷﻪﻛﻠﯩﮕﻪ ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﯩﺮ ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﻪ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﯩﺪۇ‪) .‬ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﻪ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﻪﻣﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ( ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺟﺎﻥ ﻛﯩﺮﮔﯜﺯۈپ‪ ،‬ﺭﯨﺰﻗﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺋﻪﺟﯩﻠﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻨﻰ‪،‬‬ ‫ﭘﺎﺳﯩﻖ ﻳﺎﻛﻰ ﺗﻪﻗﯟﺍ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻳﺎﺯﯨﺪۇ‪«.‬‬ ‫ﺑﯘۋﺍﻗﻨﯩﯔ ﺑﺎﻟﯩﻴﺎﺗﻘﯘﺩﺍ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﯘﻧﺠﻰ ‪ ٤٠‬ﻛﯜﻧﻰ ﻫﻪﺩﯨﺴﻠﻪﺭﺩە ﻣﻪﻧﻰ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻰ‬ ‫ﺩەپ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻧﮕﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘ ۋﺍﻗﯩﺘﻘﯩﭽﻪ ﻛﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﺋﻪﺯﺍﻻﺭ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﮕﻰ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ »ﺗﺎﻟﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﻮﭘﻠﯘﻧﯩﺪۇ« ﺩﯦﮕﻪﻥ‬ ‫ﺋﻮﻗﯘﻡ ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﺋﯘﻳﻐﯘﻥ‪.‬‬ ‫‪-٤٠‬ﺑﯩﻠﻪﻥ ‪-٨٠‬ﻛﯜﻥ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ۋﺍﻗﯩﺖ ﻗﺎﻥ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻰ‪-٨٠ ،‬ﺑﯩﻠﻪﻥ ‪-١٢٠‬‬ ‫ﻛﯜﻧﻠﻪﺭ ﮔﯚﺵ ﭘﺎﺭﭼﯩﺴﯩﻐﺎ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺶ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﯩﺪۇﺭ‪-١٢٠ .‬ﻛﯜﻧﯩﺪە ﻫﺎﻣﯩﻠﺪﺍﺭﻟﯩﻘﺘﯩﻦ‬ ‫‪٨٦‬‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﺗﯚﺗﯩﻨﭽﻰ ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﺪﺍ ﺑﻮۋﺍﻗﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﻪ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﯩﭗ ﺭﻭﻫ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫‪ .٨٦‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﺪﺍ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺭﻭﻫ ﺑﺎﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﺑﯘۋﺍﻕ ﺑﺎﻟﯩﻴﺎﺗﻘﯘﺩﺍ ﺩەﺳﻠﻪﭘﺘﻪ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺭﻭﻫ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻛﺴﯩﻤﺎﻥ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﻳﺎﺷﺎﻳﺪۇ ‪.‬ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ‬

‫‪218‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ۋە ﻫﻪﺩﯨﺴﺘﻪ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﻯ ﺑﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻨﯩﯔ ﺑﯘ‬ ‫ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻠﯩﺮﻯ ﺳﯧﻠﯩﺸﺘﯘﺭۇﻟﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﺯ‪-‬ﺋﺎﺭﺍ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭۈۋﺍﻟﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺑﯘ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭ ‪ -١٩‬ﺋﻪﺳﯩﺮﺩﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ‬ ‫ﻳﻪﺭﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻳﯧﺮﯨﺪە ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩﺸﯩﮕﻪ‬ ‫ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ‪ ١٤‬ﺋﻪﺳﯩﺮ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﺎﺩﺩﻯ ﺑﯩﺮ ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﺘﺎ ﺋﯧﻨﯩﻖ‬ ‫ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ‪ .‬ﺩەﺭۋەﻗﻪ ﺑﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ ﺑﯩﻠﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﻏﻪﻳﺮﻯ‬ ‫ﻣﯘﺳﻠﯩﻢ ﺗﯚﺭەﻟﻤﻪﺷﯘﻧﺎﺱ ﻣﯘﺗﻪﺧﻪﺳﺴﯩﺴﻠﻪﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﺳﻰ‬ ‫‪٨٧‬‬ ‫ﻛﺎﻧﺎﺩﺍﻟﯩﻖ ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﻛﻪﻳﺘﻬ ‪ .‬ﻝ‪ .‬ﻣﻮﺭەﺩۇﺭ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﻧﺎﺩﺍﻟﯩﻖ ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﻛﻪﻳﺘﻬ ‪ .‬ﻝ‪ .‬ﻣﻮﺭە ﺗﯚﺭەﻟﻤﻪﺷﯘﻧﺎﺳﻠﯩﻖ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ ﻛﯩﺘﺎۋﯨﺪﺍ‬ ‫ﺗﯚﺭەﻟﻤﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﻟﯩﻴﺎﺗﻘﯘﺩﯨﻜﻰ ﻳﯧﺘﯩﻠﯩﺶ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﯩﻨﻰ ﺋﯩﺰﺍﻫﻠﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﯘ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯧﻠﯩﺸﺘﯘﺭۇپ‪ ،‬ﭘﻪﻧﻨﯩﯔ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﺎﺱ ﻗﻪﺩەﻣﺪە‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﻠﮕﻪﻥ ﻣﯩﺴﺎﻝ ۋە ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭۈﺷﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﯩﺒﺒﻰ ﺋﯩﻠﯩﻤﺪﯨﻦ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ‬ ‫ﺋﯩﻠﻐﺎﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻛﻪﻳﺘﻬ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪﻧﻰ‪ ،‬ﻗﺎﻥ‪ ،‬ﮔﯚﺵ ﺋﯘﻗﯘﻣﯩﻨﯩﯔ ﻳﻪﻧﻰ ﺑﯘ ‪ ٣‬ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﺘﯩﻜﻰ‬ ‫ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯘﻳﻐﯘﻥ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﮔﻪ‬ ‫ﻣﯧﺪﯨﺘﺴﯩﻨﺎ ﺋﯩﻠﻤﯩﮕﻪ ﻳﻮﻝ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ‪ .‬ﻣﻪﻧﻰ ﻫﺎﻟﯩﺘﻰ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‬ ‫ﺑﺎﺳﻘﯘچ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻗﺎﻥ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻰ‬ ‫ﻗﯘﻳﯘﻕ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯘۋﺍﻗﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﮕﻰ ﺑﯘ ﻗﯘﻳﯘﻕ ﻗﺎﻧﺪﺍ ﺳﺎﻗﻼﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﮔﯚﺵ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺑﯩﺮ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﮔﯚﺵ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ‪ ،‬ﻛﻪﻳﺘﻬ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ‬ ‫ۋە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ‪ ١٤٠٠‬ﻳﯩﻞ‬ ‫ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﺑﯘ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﯩﻨﻰ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻗﺎﻳﯩﻠﻠﯩﻖ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﯚﮔﻪﻧﮕﻪﻥ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﻧﻰ »‪») «Before We Are Born‬ﺑﯩﺰ ﺗﻮﻏﯘﻟﯘﺷﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ«(‬ ‫ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﻛﯩﺘﺎۋﯨﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ ﻧﻪﺷﺮﯨﮕﻪ ﺋﯩﻼۋە ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﺭﻭﻫ ﺑﻪﺩەﻧﻨﯩﯔ ۋﺍﭘﺎﺗﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺧﯩﺮﻟﯩﺸﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﺠﻰ ﺭﻭﻫ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﻪﻣﯩﺮ‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ‪» :‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ )ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻐﺎ( ﺷﻪﻛﯩﻞ ﺑﻪﺭﺩﯨﻢ ۋە‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺟﺎﻥ ﻛﯩﺮﮔﯜﺯﮔﻪﻥ ﭼﯧﻐﯩﻤﺪﺍ‪) « ...‬ﻫﯩﺠﺮ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪ -29‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻫﺎﻟﻪﺗﺘﯘﺭ‪.‬‬

‫ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋﻪﺑﻪﺩﯨﻠﯩﻚ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﺎﺭﺩۇﺭ‪ ،‬ﺋﯚﻟﯜﺵ ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ‪ ،‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﻰ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ‬ ‫ﺑﻪﺩەﻥ ﻛﯩﻴﺪۈﺭۈﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﺭﻭﻫ ﻫﻪﺩﯨﺴﻠﻪﺭﺩە ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺷﻪﻛﻠﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﻪ‬ ‫ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ‪ -120‬ﻛﯜﻧﯩﺪە ﺟﻪﺳﻪﺗﻜﻪ ﺑﻪﻟﮕﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪-120 ،‬ﻛﯜﻧﯩﮕﯩﭽﻪ ﺗﻪﺭەﻗﻘﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‬ ‫ﺟﻪﺳﻪﺕ ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻛﺴﯩﻤﺎﻥ ﻫﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﺋﯚﺳﯩﺪۇ‪ -120 ،‬ﻛﯜﻧﯩﺪە ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺭﻭﻫ ﻛﯩﺮﮔﯜﺯۈﻟﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻰ ۋە ﺭﻭﻫﺎﻧﻰ ﺋﺎﻣﯩﻠﻼﺭ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫‪ .٨٧‬ﺋﻪﺳﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﭼﻪﺗﺌﻪﻟﻠﯩﻚ ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻫﻪﻳﺮﺍﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭۈﺩﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﺎﻳﺎﻥ ۋە ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺳﻮﻫﺒﻪﺕ ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻤﻪﺟﯩﺪ ﺯﯨﻨﺪﺍﻧﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﺩﻭﻛﻼﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﺗﺎﻟﻼپ ﺋﯧﻠﯩﻨﺪﻯ‪.‬‬

‫‪219‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ‪:‬‬ ‫ ﺑﯘ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﺰﺍﻫﻼﻳﺴﯩﺰ؟ ‪ -‬ﺩەپ‬‫ﺳﯘﺭﺍﻟﻐﺎﻧﺪﺍ‪:‬‬ ‫ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ۋەﻫﻴﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬‫– ﺩەپ ﺟﺎۋﺍپ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪.٨٨‬‬ ‫ﺑﯘﻻﺭ ۋە ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻗﺎﻳﯩﻠﻠﯩﻘﻼﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰە ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﻫﻪﻗﯩﻘﻰ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺋﻪﺭﺑﺎﺑﻰ ﺭەﺑﺒﯩﯖﺪﯨﻦ ﺳﺎﯕﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ۋەﻫﻴﯩﻨﯩﯔ ﺗﺎﻣﺎﻣﻪﻥ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ۋە ﺗﻪﻙ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻳﻮﻟﯩﻐﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﻏﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ ﻛﯚﺭﯨﺪۇ‪) «.‬ﺳﻪﺑﻪ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٦‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ﻛﻪﻳﺘﻬ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩﻖ ﺩﻭﻛﻼﺗﯩﺪﺍ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺗﯚﺭەﻟﻤﻪﺷﯘﻧﺎﺳﻠﯩﻖ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍﭘﻼﺭﻧﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ۋە ﺳﯜﻧﻨﻪﺕ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺑﯩﺮ ﺩﻭﻛﻼﺕ‬ ‫ﺑﯧﺮەﻟﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻢ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﺧﯘﺷﺎﻟﻤﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﻪﺳﯩﺮﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﻠﯩﻢ ۋە ﭘﻪﻥ‪-‬ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ‬ ‫ﻳﯩﯖﻰ ﺑﺎﻳﻘﯩﻐﺎﻥ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ‪ ١٤‬ﺋﻪﺳﯩﺮ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺳﺎۋﺍﺗﺴﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ‬ ‫ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﺸﻰ ﻣﯧﻨﻰ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻟﺪۇﺭﺩﻯ‪ ،‬ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﯩﻢ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺷﻪﻙ‪-‬ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰ ۋەﻫﻴﻰ ﻣﻪﻫﺴﯘﻟﻰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﻗﻪﺗﺌﻰ ﺋﯩﺸﻪﻧﺪﯨﻢ‪«.‬‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺯﯨﻜﺮﻯ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﯘﺷﯘﻣﭽﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ )ﺑﺎﻟﯩﻴﺎﺗﻘﯘﺩﯨﻜﻰ( ﻳﯧﺘﯩﻠﯩﺶ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﯩﻨﯩﯔ ‪ ٣‬ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ ﺋﯘﺭۇﻧﺪﺍ ﺗﺎﻣﺎﻣﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪،‬‬ ‫ﺯۇﻣﻪﺭ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-٦‬ﺋﺎﻳﯩﺘﯩﺪە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»‪...‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﻧﺎﯕﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﺭﻧﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﻫﺎﻟﻪﺗﺘﯩﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻫﺎﻟﻪﺗﻜﻪ‬ ‫ﺗﻪﺭەﻗﻘﻰ ﻗﯩﻠﺪۇﺭۇپ‪ ٣ ،‬ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻕ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﺪۇ‪«...‬‬ ‫ﺑﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ ﻧﻮﻗﺘﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺑﯘ ‪ ٣‬ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘ ﺭﺍﻳﯘﻥ‪ :‬ﺗﯚﺭەﻟﻤﻪ ﻳﯧﺘﯩﻠﯩﺶ ﺩﺍۋﺍﻣﯩﺪﺍ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﺘﯩﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻘﺎ ﺋﯚﺗﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ‪ ٣‬ﺭﺍﻳﯘﻧﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭﯨﺪۇ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﯩﺪﺍ ﺋﺎﻧﺎﺗﻮﻣﯩﻴﻪ ﻓﺎﻛﻮﻟﺘﯧﺘﻰ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﻰ ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﺩﻭﻛﺘﻮﺭ ﻣﺎﺭﺱ ﻫﺎﻝ‬ ‫ﺟﻮﻧﺴﻮﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺶ ﻗﻪﺩەﻡ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻠﯩﺮﻯ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ‬ ‫ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ۋە »ﮔﯚﺵ ﭘﺎﺭﭼﯩﺴﻰ« ﻫﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﺩﯨﻘﻘﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪە ﺟﻪﻟﭗ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫‪ .٨٨‬ﮔﺎﺭﯨﻲ ﻣﯩﻠﻠﯧﺮ‪-٣٩-٣٤ ،The Amazing Qur‘an :‬ﺑﻪﺗﻠﻪﺭ‪.‬‬

‫‪220‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺑﯩﺮ ﭼﯩﺸﻠﻪﻡ ﮔﯚﺵ ﭼﯩﺸﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﯩﺰﯨﻠﯩﺸﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍپ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﮔﯘﻳﺎ‬ ‫ﭼﺎﻳﻨﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﭼﯩﺸﻠﻪﻡ ﮔﯚﺷﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﭼﯩﺶ ﺋﯩﺰﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻛﯚﺭۈﻧﯜﺷﻰ‬ ‫ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺑﯩﺮ ﺳﺎﻧﺘﯩﻤﯩﺘﯩﺮ )ﺑﯩﺮ ﭼﯩﺸﻠﻪﻡ( ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﮔﯚﺵ ﭘﺎﺭﭼﯩﺴﯩﺪﺍ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺑﻪﺯﯨﺴﻰ ﻫﻪﺭﻛﻪﺗﭽﺎﻥ‪ ،‬ﺑﻪﺯﯨﺴﻰ ﺗﯧﺨﻰ ﻫﻪﺭﻛﻪﺗﻜﻪ ﺋﯚﺗﻤﯩﮕﻪﻥ ﻫﺎﻟﻪﺗﺘﻪ‪ .‬ﻣﯧﺪﯨﺘﺴﯩﻨﺎ ﺋﯩﻠﻤﻰ‬ ‫ﺗﺎ ﻫﺎﺯﯨﺮﻏﯩﭽﻪ ﺑﯘ ﻫﺎﻟﻪﺗﻨﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭۈپ ﺑﯧﺮەﻟﻤﻪﻳﯟﺍﺗﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﻮﺭﮔﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﺸﻠﻪۋﺍﺗﯩﺪۇ‬ ‫ﺩﯦﺴﻪ‪ ،‬ﺋﯩﺸﻠﯩﻤﻪﻳﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭ‪ ،‬ﺋﻮﺭﮔﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﺸﻠﯩﻤﻪﻳﺪۇ ﺩﯦﺴﻪ ﺋﯩﺸﻠﻪۋﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺑﯘﻧﻰ ﻣﯘﺋﻪﻳﻴﻪﻥ ﺗﯘﺭﺍﻗﺴﯩﺰ »ﺑﯩﺮ ﭼﯩﺸﻠﻪﻡ ﮔﯚﺵ« ﺩەپ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪپ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺰﺍﻫﻼﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯘ ﻣﻪﺟﻬﯘﻟﻨﻰ ‪ ١٤٠٠‬ﻳﯩﻞ‬ ‫ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﺎﻳﺪﯨﯖﻠﯩﻘﻘﺎ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﻣﺎﺭﺷﺎﻝ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺗﺎﻣﺎﻣﻪﻥ‬ ‫ﻗﯘﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺑﯘ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﺪﺍ ﻛﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﻳﯩﯖﻰ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺗﻮﺧﺘﯩﺘﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺋﻪﻫﻠﯩﮕﻪ ﻳﻮﻝ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻧﺎﺯﯨﻞ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪ .‬ۋﺍﻗﺘﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﻟﻪپ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ «.‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩە ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﻙ‪:‬‬ ‫»)ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ( ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﺌﺎﻻ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺧﻪۋەﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ۋﺍﻗﺘﻰ ﺑﺎﺭ‪ ،‬ﺋﯘﺯﺍﻗﻘﺎ ﻗﺎﻟﻤﺎﻱ ﺑﯩﻠﯩﺴﯩﻠﻪﺭ‪) «.‬ﺋﻪﻧﺌﺎﻡ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٦٧‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ ‬ ‫‪-١٧‬ﺋﻪﺳﯩﺮﺩە ﻣﯩﻜﺮﻭﺳﻜﻮپ ﻛﻪﺷﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﭘﻪﻥ ﺋﯩﺴﭙﯧﺮﻣﺎ‬ ‫ﺑﺎﻟﯩﻴﺎﺗﻘﯘﻏﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺷﻪﻛﻠﯩﺪە ﻛﯩﺮﯨﺪۇ ﺩەپ ﺑﯩﻠﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﺑﯚﻟﯜﻧﯜپ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘﺧﯩﻞ ﻛﯚﺯ ﻗﺎﺭﺍﺵ ‪-١٨‬ﺋﻪﺳﯩﺮﮔﯩﭽﻪ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﻫﻪﺗﺘﺎ ‪-١٩‬ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﻟﯩﺮﯨﻐﯩﭽﻪ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺋﻪﻫﻠﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﺑﯚﻟﯜﻧﯜپ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﺗﯧﺨﻰ ﺑﯩﻠﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻳﯧﻘﯩﻨﻘﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍ ﭘﻪﻥ‪-‬‬ ‫ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭەﻗﻘﻰ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﺪﻯ‬ ‫ۋە ﻧﯩﻬﺎﻳﻪﺕ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ‪ ١٤٠٠‬ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻥ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻜﻪ ﻳﯧﺘﯩﭗ‬ ‫ﺑﺎﺭﺍﻟﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﺩﯦﻴﯩﺸﻜﻪ ﺑﻮﻟﯩﺪۇﻛﻰ‪ ،‬ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭ ﺗﻮﻏﺮﺍ‬ ‫ﻳﻪﻛﯜﻧﻠﯩﻨﯩﭗ ﻛﺎﻣﺎﻟﻪﺗﻜﻪ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯۈﻟﮕﻪﻧﺪە ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ‬ ‫ﻗﺎﻳﯩﻞ ﺑﻮﻟﯘﺷﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﯩﺮ ۋﺍﻗﯩﺘﻼﺭﺩﺍ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ »ﻗﯘﻳﺎﺵ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪۇ«‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻧﺪە‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﺎﻳﻼﻧﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﻨﻰ ﺗﯧﭙﯩﭗ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﭗ‪» ،‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ! ﻗﯘﻳﺎﺵ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻜﻪﻥ« ﺩەﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﻪﺗﻜﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻘﺎ‬

‫‪221‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻤﯘ ﭘﻪﻥ‪-‬ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﻪﮔﯩﺸﯩﭗ‪ ،‬ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﮕﻪ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪ ،‬ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ ﺭﺍﻡ ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ ﺋﯩﻠﻤﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭەﻗﻘﻰ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻐﺎ ﺋﻪﮔﯩﺸﯩﭗ‪ ،‬ﺑﯩﺰ ﺋﻪﻣﺪﯨﻼ ﺑﯩﻠﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﺋﯩﻠﻤﻰ‬ ‫ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ‪١٤‬ﺋﻪﺳﯩﺮ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە‬ ‫ﻫﯧﭽﻨﯧﻤﻪ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍ ﺋﺎﻟﻠﯩﻘﺎﭼﺎﻥ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘپ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ‬ ‫ﻛﺎﺗﺘﯩﻠﯩﻘﻰ ۋە ﺑﯜﻳﯜﻛﻠﯜﮔﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩەﻟﯩﻠﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯩﺮﺳﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫‪ (٢‬ﺑﺎﺭﭼﻪ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺕ ﺳﯘﺩﯨﻦ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻥ‬ ‫ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﺎﻳﻪﺗﻰ ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﻛﺎﭘﯩﺮﻻﺭ ﺑﯩﻠﻤﻪﻣﺪۇﻛﻰ‪ ،‬ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺯﯦﻤﯩﻦ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺗﯘﺗﺎﺵ ﺋﯩﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﺎﻳﺮﯨﯟەﺗﺘﯘﻕ‪ ،‬ﻫﻪﻣﻤﻪ ﺟﺎﻧﻠﯩﻖ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺗﻨﻰ ﺳﯘﺩﯨﻦ ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﯘﻕ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ‬ ‫)ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﮕﻪ( ﺋﯩﺸﻪﻧﻤﻪﻣﺪۇ؟« )ﺋﻪﻧﺒﯩﻴﺎ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣٠‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺟﺎﻧﺪﺍﺭﻧﻰ ﺳﯘﺩﯨﻦ ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﻰ‪) «...‬ﻧﯘﺭ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤٥‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺟﺎﻧﻠﯩﻖ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺗﻨﯩﯔ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﻲ ﻣﺎﺩﺩﯨﺴﻰ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺳﯘﺩﯨﻦ‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻣﻪﻧﯩﺴﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﮔﻪ ﻫﻪﺭ ﺟﺎﻧﻠﯩﻖ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺗﻨﯩﯔ‬ ‫ﻣﻪﻧﺒﻪﺳﯩﺪە ﺳﯘ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﻧﯩﻨﯩﻤﯘ ﻛﯚﺭﮔﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﻣﻪﻧﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻮﭘﻤﯘ‪-‬ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺑﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﻫﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻖ ﺳﻮﻧﻰ ﻣﻪﻧﺒﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪەﻙ‪ ،‬ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺟﺎﻧﻠﯩﻖ ﻫﯜﺟﻪﻳﺮﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﻲ ﺗﻪﺭﻛﯩﺒﯩﻤﯘ ﺳﯘ‪ .‬ﺳﯘﺳﯩﺰ ﻫﺎﻳﺎﺕ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬ ‫‪ ١٤‬ﺋﻪﺳﯩﺮ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺑﻪﺩﯨﻨﯩﻨﯩﯔ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﺘﻪ ﺳﯘﺩﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﮔﻪپ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻫﯧﭽﻜﯩﻢ ﺋﯩﺸﻪﻧﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻣﯩﻜﺮﻭﺳﻜﻮپ‬ ‫ﺋﯩﺠﺎﺩ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺳﺘﻮﭘﻼﺯﻣﯩﻨﯩﯔ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﻫﯜﺟﻪﻳﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﭘﺎﺭﭼﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻳﯜﺯﺩە‬ ‫ﺳﻪﻛﺴﻪﻥ ﭘﯩﺮﺳﻪﻧﺖ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﺘﻪ ﺳﯘﺩﯨﻦ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺶ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﺎﺳﺎﻧﻠﯩﺸﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ »ﻫﻪﺭ ﺟﺎﻧﻠﯩﻖ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺕ« ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﯘﺳﻰ ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪﺭ ۋە‬ ‫ﺩەﻝ‪-‬ﺩەﺭەﺧﻠﻪﺭﻧﯩﻤﯘ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻤﯘ ﺳﯘﻏﺎ ﺑﺎﻏﻠﯩﻘﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻻﺭﺩﯨﻜﻰ ﻧﻪﻣﻠﯩﻚ‪ ،‬ﺑﯩﺦ‪ ،‬ﻧﻮﺗﺎ ۋە ﻣﯧﯟﯨﻠﻪﺭ ﺳﯘﺩﯨﻦ ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﺋﺎﻟﻪﻡ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻰ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺳﺎﺳﻼﻧﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﯩﻼﻧﯧﺘﻼﺭﺩﺍ ﺳﯘ ﭘﺎﺭﻯ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺟﺎﻧﻠﯩﻖ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺗﻤﯘ ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻤﯘ ﺳﯘﻧﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻖ ۋە ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺯﯨﭻ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻤﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬

‫‪222‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺑﯘ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭۈﺷﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﻧﻪﺗﯩﺠﻪ ﺷﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺋﻪﻧﺒﯩﻴﺎ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺕ‬ ‫ﻫﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻖ ۋە ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﻧﺒﻪﺳﯩﻨﯩﯔ ﺳﯘﺩﯨﻦ ﺗﻪﺭﻛﯩﭗ ﺗﺎﭘﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻤﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫ﻧﯘﺭ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﻤﯘ ﺋﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻖ‪-‬ﺋﻪﻗﯩﻠﯩﺴﯩﺰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ‪ ٨٩‬ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺧﺎﺱ‬ ‫ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺳﯘ )ﻣﻪﻧﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯩﺴﭙﯩﺮﻣﺎ(ﺩﯨﻦ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺭ‬ ‫ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻮپ‪-‬ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﯕﺎ ﺩﯦﻴﻪﻟﻪﻳﻤﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﻫﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻖ ﺳﯘ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﺎﻥ ۋە ﺳﯘ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﺸﯩﯟﺍﺗﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻛﯩﻢ ﺑﯩﻠﯩﺪۇ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺳﯘ ﺗﯜﮔﻪپ ﻛﻪﺗﺴﻪ‪ ،‬ﻫﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻘﻤﯘ ﺋﺎﺧﯩﺮﻟﯩﺸﯩﺸﻰ‬ ‫ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪ .‬ﺩەﺭۋەﻗﻪ‪ ،‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻫﺎﺩﯨﺴﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻧﺪﺍ‪:‬‬ ‫»ﺩﯦﯖﯩﺰﻻﺭ ﺋﻮﺕ ﺑﻮﻟﯘپ ﻻۋۇﻟﺪﯨﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ‪) «،‬ﺗﻪﻛﯟﯨﺮ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٦‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺩﯦﯖﯩﺰﻧﯩﯔ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺋﻮﺕ ﺑﻮﻟﯘپ ﻻۋۇﻟﺪﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺑﯜﮔﯜﻥ ﻣﻪﺟﻬﯘﻟﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺳﯘﻧﯩﯔ ﺗﻪﺭﻛﯩﺒﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﺎﺩﺩﯨﻼﺭﺩﯨﻦ ﻫﯩﺪﺭﻭﮔﯧﻨﻨﯩﯔ ﻛﯚﻳﮕﯜﭼﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﻮﻛﺴﯩﮕﯧﻨﻨﯩﯔ ﻛﯚﻳﺪۈﺭﮔﯜﭼﻰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺧﺎﺗﯩﺮﻻﺗﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻛﯚﻳﮕﯜﭼﻰ ۋە‬ ‫ﻛﯚﻳﺪۈﺭﮔﯜﭼﻰ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻣﺎﺩﺩﯨﺪﯨﻦ ﻫﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻖ ﺑﻪﺭﮔﯜﭼﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭﻛﯩﭗ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻥ‪.‬‬ ‫ۋﺍﻗﺘﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﺑﯘ ﺗﻪﺭﻛﯩﺒﻨﯩﯔ ﺑﻮﺯۇﻟﯘﺵ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤﺎﻟﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻰ ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﻳﯘﻗﺎﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭﺩﺍ ﻛﯚﺭۈﻟﮕﯩﻨﯩﺪەﻙ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﻫﻪﻡ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺩەۋﺭﺩﯨﻜﻰ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﺎﻳﯩﻞ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻫﻪﻣﺪە ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻼﺭ ﻛﯜﻧﺴﺎﻳﯩﻦ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ‬ ‫ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﻯ ﺩەۋﺭﺩە ﻳﺎﺷﺎۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻗﺎﻳﯩﻞ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫‪ (٣‬ﺳﯜﺗﻨﯩﯔ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‬ ‫ﺳﯜﺗﻨﻰ ﺗﻪﺷﻜﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻣﯩﻠﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﺎﻳﯟﺍﻥ ﺑﻪﺩﯨﻨﯩﺪە ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻳﯩﺮﻯ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺕ ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﻮﭘﻤﯘ‪-‬ﺋﻮﺧﺸﺎﺷﺘﯘﺭ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯨﻴﯩﻠﯩﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﭼﺎﻫﺎﺭﭘﺎﻳﻼﺭﺩﺍ ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺒﺮەﺕ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﭼﺎﻫﺎﺭﭘﺎﻳﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﺭﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﺎﻳﺎﻕ‪-‬ﺗﯧﺰەﻛﺘﯩﻦ ۋە ﻗﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﭗ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﭘﺎﻛﯩﺰ ۋە‬ ‫ﺗﻪﻣﻠﯩﻚ ﺳﯜﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯘﻏﯘﺭﯨﻤﯩﺰ‪) «.‬ﻧﻪﻫﻞ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٦٦‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﯜﭼﻪﻱ ۋە ﻗﺎﻥ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﻧﻰ ﺧﯧﻤﯩﻴﻪ ۋە ﻫﻪﺯﯨﻢ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻓﯩﺰﯨﻠﻮﮔﯩﻴﯩﺴﻰ ﺋﯩﻠﻤﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭەﻗﻘﻰ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻐﺎ ﺋﻪﮔﯩﺸﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺗﯧﺨﻰ ﻳﯧﯖﯩﻼ‬ ‫ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺩەۋﺭﯨﺪە ﻫﯧﭽﻜﯩﻢ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫‪ .٨٩‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻧﯩﯔ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ »ﺩﺍﺑﺒﻪ« ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﯩﺸﻠﻪﺗﻜﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻙ ۋە ﺩەﻝ‪-‬ﺩەﺭەﺧﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪.‬‬

‫‪223‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺕ ‪-٢١‬ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﺪﺍ ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﻫﺎﺭۋەﻱ ﻗﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺸﯩﻨﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻦ‪١٠‬‬ ‫ﺋﻪﺳﯩﺮ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﺎﻳﻘﯩﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﺪﺍ ﻗﺎﻧﻨﯩﯔ ﻫﻪﺯﯨﻢ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﻮﺯۇﻗﻠﯘﻕ ﻣﺎﺩﺩﯨﻼﺭﻧﻰ ﺳﯜﺕ‬ ‫ﺋﺎﺟﺮﯨﺘﯩﭗ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﯘﭼﻰ ﺑﻪﺯﻟﻪﺭﮔﻪ ﺗﻮﺷﯘﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﺳﯜﺕ ﺋﺎﺟﺮﯨﺘﯩﭗ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﯘﭼﻰ ﺑﯘ‬ ‫ﺑﻪﺯﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯۈﻟﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﺧﺎﻡ ﻣﺎﺩﺩﯨﻼﺭﻧﻰ ﭘﯩﺸﺸﯩﻘﻼپ ﺋﯩﺸﻠﻪﺵ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ‬ ‫ﺳﯜﺕ ﺋﯩﺸﻠﻪﭘﭽﯩﻘﯩﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻫﯧﭽﻜﯩﻢ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﻪ ﻛﻪﺳﭙﯩﻲ ﺋﯩﻠﯩﻢ‬ ‫ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺩەۋﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻟﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﻜﻰ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﭘﺎﻛﯩﺘﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭﻏﺎ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﻣﻪۋﺟﯘﺕ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ ۋە‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯔ ‪ ١٤‬ﺋﻪﺳﯩﺮ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﯘﻳﯘﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﻮﻳﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﻕ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺳﯚﺯﻯ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯩﺰﺍﻫﻼﺵ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﻤﺎﻱ ﻗﺎﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫‪ (٤‬ﺋﺎﻧﺎ ﺳﯜﺗﻰ‬ ‫ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﺎﻧﺎ ﺳﯜﺗﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﺵ‬ ‫ﻣﯘﻫﯩﻤﺪۇﺭ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻧﯩﻼﺭ )ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻤﯩﺘﯩﺶ ﻣﯘﺩﺩﯨﺘﯩﺪە( ﺗﯘﻟﯘﻕ ﺋﯧﻤﯩﺘﻤﻪﻛﭽﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺗﯘﻟﯘﻕ‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯩﻞ ﺋﯧﻤﯩﺘﯩﺸﻰ ﻻﺯﯨﻢ‪) «.‬ﺑﻪﻗﻪﺭە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٣٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫»ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﻰ ﺋﺎﺗﺎ ﺋﺎﻧﯩﺴﯩﻐﺎ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮﯨﺪۇﻕ‪ .‬ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ ﺋﯘﻧﻰ‬ ‫)ﻗﯘﺭﺳﯩﻘﯩﺪﺍ( ﺋﯜﺳﺘﻰ‪-‬ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﺗﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯩﻠﺪﺍ ﺋﯘﻧﻰ‬ ‫ﺋﻪﻣﭽﻪﻛﺘﯩﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﺪﻯ‪) .‬ﺋﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ!( ﻣﺎﯕﺎ ۋە ﺋﺎﺗﺎ‪-‬ﺋﺎﻧﺎﯕﻐﺎ ﺷﯜﻛﯜﺭ ﻗﯩﻠﻐﯩﻦ‪ ،‬ﺋﺎﺧﯩﺮ‬ ‫ﻗﺎﻳﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺟﺎﻱ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺩەﺭﮔﺎﻫﯩﻤﺪۇﺭ«‪) .‬ﻟﻮﻗﻤﺎﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﻮۋﺍﻗﻼﺭﻧﻰ ﺗﯘﻟﯘﻕ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯩﻞ ﺋﯧﻤﯩﺘﯩﺶ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﻜﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩە ﺗﻪﺭەﻗﻘﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯧﺪﯨﺘﺴﯩﻨﺎ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﺋﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺑﻮۋﺍﻗﻨﻰ ﺋﯧﻤﯩﺘﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﻫﻪﻡ‬ ‫ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺳﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﮕﻰ ﻫﻪﻣﺪە ﺑﻮۋﺍﻗﻨﯩﯔ ﺳﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﮕﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭘﻪۋﻗﯘﻟﺌﺎﺩﺩە ﻣﯘﻫﯩﻤﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻠﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻧﺎ ﺳﯜﺗﻰ ﺋﯩﻼﻫﻰ ﻗﯘﺩﺭەﺕ ﺋﯧﻘﯩﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻟﻠﯩﻜﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﺍ ﺑﻮۋﺍﻗﻨﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ۋﯨﺘﺎﻣﯩﻨﻼﺭ‪ ،‬ﻫﻮﺭﻣﯘﻧﻼﺭ‪ ،‬ﻗﻮﻏﺪﯨﻐﯘﭼﻰ‬ ‫ﻣﺎﺩﺩﯨﻼﺭ ۋە ﻣﯩﻜﺮﻭﭘﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯜﺭەﺵ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩﺍﻧﭽﯩﻼﺭ‪ ،‬ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﺎﻧﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﯧﺮﯨﻨﻰ ﺗﻪﺷﻜﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻣﯩﻠﻼﺭ ﻣﻪۋﺟﯘﺗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻧﺎ ﺳﯜﺗﯩﺪە ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯘﺯۇﻗﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺳﺎﺳﻰ‬ ‫ﻣﺎﺩﺩﯨﻼﺭ‪ :‬ﺋﺎﻗﺴﯩﻞ‪ ،‬ﺷﯩﻜﻪﺭ‪ ،‬ﻳﺎﻍ‪ ،‬ﻓﻮﺳﻔﯘﺭ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﺎﺩﺩﯨﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺑﻮۋﺍﻗﻨﯩﯔ‬

‫‪224‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ۋۇﺟﯘﺩﯨﻐﺎ ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺗﻪﯕﭙﯘڭ ﺑﯩﺮ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﺘﻪ ﻣﻪۋﺟﯘﺕ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯘﻻﺭ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺗﻪﯕﺸﻪﻟﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻧﺎ ﺳﯜﺗﯩﺪە ﺑﻮۋﺍﻗﻨﻰ ﺗﯘﻧﺠﻰ ‪ ٦‬ﺋﺎﻳﺪﺍ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﯩﻜﺮﻭﭘﻠﯘﻕ ﻛﯧﺴﻪﻟﻠﯩﻜﻠﻪﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﺳﺎﻗﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﭘﯩﺪﺍﻛﺎﺭ ﻣﺎﺩﺩﯨﻼﺭ ﺑﺎﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺳﻪۋەﭘﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮۋﺍﻕ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ ﺗﯘﻧﺠﻰ ‪ ٦‬ﺋﺎﻳﺪﺍ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺳﯜﺕ ﺑﯩﻠﻪﻧﻼ ﺋﯘﺯۇﻗﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﮕﻰ ﺑﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪﻟﯩﻚ‬ ‫ﺯۈﺭۈﺭﯨﻴﻪﺗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻲ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯧﺪﯨﺘﺴﯩﻨﺎ ﺋﯩﻠﻤﯩﮕﻪ ﺋﺎﺳﺎﺳﻼﻧﻐﺎﻧﺪﯨﻤﯘ‪ ،‬ﺋﻪڭ ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ ﺋﯧﻤﯩﺘﯩﺶ‬ ‫ﻣﯘﺩﺩﯨﺘﻰ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯩﻠﺪۇﺭ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺟﯩﮕﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﻥ ﺋﯩﺸﻠﻪﭘﭽﯩﻘﯩﺮﯨﺸﻰ ﺳﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﻳﯜﻛﯩﻨﯩﯔ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﻮﺭﮔﺎﻧﻼﺭ ﺋﯚﺳﯜپ ﻳﯧﺘﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﻧﺎ ﺳﯜﺗﯩﮕﻪ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭﻯ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺝ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯩﻞ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯚﺳﯜپ ﻳﯧﺘﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ‬ ‫ۋﺍﻗﯩﺘﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﯩﺪﺍ ﻫﻪﻗﯩﻘﻰ ﺑﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪﻟﯩﻚ ﻣﺎﺩﺩﯨﻼﺭﻏﺎ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺝ‬ ‫ۋﺍﻗﺘﻰ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯩﻞ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻣﯧﺪﯨﺘﺴﯩﻨﺎ ﺋﯩﻠﻤﻰ‪ ،‬ﺑﻮۋﺍﻗﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺮﮔﯩﭽﻪ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﺘﯩﻜﻰ ﺋﯚﺳﯜپ ﻳﯧﺘﯩﻠﯩﺸﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﺑﺎﺳﻘﯘچ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍپ‬ ‫ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﻣﯧﺪﯨﺘﺴﯩﻨﺎ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﺑﻮۋﺍﻗﻨﻰ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯩﻞ ﺋﯧﻤﯩﺘﻜﻪﻥ ﺋﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺑﻪﺩﯨﻨﯩﺪە ﺑﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪﻟﯩﻚ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻳﯧﯖﯩﻠﯩﻨﯩﺶ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﻪﻣﭽﻪﻙ ﺭﺍﻛﻰ ﻧﯩﺴﺒﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺯ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺑﺎﻟﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﯧﻤﯩﺘﻤﯩﮕﻪﻥ ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩﯔ ﺳﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﻚ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻦ ﺧﯧﻴﯩﻢ ‪-‬ﺧﻪﺗﻪﺭ‬ ‫ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻖ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﺎﻣﯩﻞ ﻣﻪﻧﺎﺩﺍ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﯧﻠﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﺎﻟﯩﻨﻰ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯩﻞ‬ ‫ﺋﯧﻤﯩﺘﯩﺶ ﻛﯧﺮەﻙ‪ .‬ﺑﯘ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﻧﯩﺴﺎ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-٢٣‬ﺋﺎﻳﯩﺘﯩﺪە ﺋﯚﻳﻠﯩﻨﯩﺶ ﭼﻪﻛﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ »ﺳﯜﺕ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻼﺭ« )ﺋﯧﻤﯩﻠﺪﺍﺷﻼﺭ( ﻣﯘ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺷﻪﺭﯨﺌﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ‪ ،‬ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺮﮔﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺭﻟﯩﻘﺘﺎ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻧﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﻪﻣﮕﻪﻥ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭ ﺋﯧﻤﯩﻠﺪﺍﺵ ﻫﯧﺴﺎﺑﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﻪﻣﮕﻪﻧﻠﻪﺭ ﺋﯧﻤﯩﻠﺪﺍﺵ‬ ‫ﻫﯧﺴﺎﺑﻼﻧﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺳﯜﺗﻰ ﺋﻪﺳﻠﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﮕﯩﻨﻰ‬ ‫ﻳﻮﻗﺎﺗﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﻟﯩﻴﺎﺗﻘﯘﺩﺍ ﻫﺎﻣﯩﻠﻪ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺎ ﺳﯜﺗﻰ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺸﻜﻪ ﺑﺎﺷﻼﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﺑﻮۋﺍﻕ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯩﻠﻐﯩﭽﻪ ﺑﯘ ﺳﯜﺗﺘﯩﻦ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﺋﺎﺯ ﻣﯩﻘﺪﺍﺭﺩﺍ ﺋﻪﻣﺴﯩﻤﯘ ﺳﯜﺕ‬ ‫ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻠﯩﻘﻰ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﯜﺕ ﺑﻮۋﺍﻗﻨﯩﯔ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﻪﻣﮕﻪﻥ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﺎﻟﯩﻐﯩﻤﯘ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﯧﺮ ﻳﻮﻗﯩﺪۇ‪ .‬ﻳﻪﻧﻰ‬ ‫ﺋﻮﺭﺗﺎﻕ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺗﯘﻗﻘﺎﻧﻠﯩﻖ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﻪۋەﭘﺘﯩﻦ‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻣﺪﺍ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﺪﺍ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺗﯘﻗﻘﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ‪ ،‬ﺋﯧﻤﯩﻠﺪﺍﺷﻼﺭﻣﯘ ﺋﯚﺯ‪-‬ﺋﺎﺭﺍ‬ ‫ﺗﻮﻱ ﻗﯩﻼﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪.‬‬

‫‪225‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﯩﺮ ﺗﻮﻗﻘﺎﻧﻼﺭ ۋە ﺋﯧﻤﯩﻠﺪﺍﺷﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﺯ ﺋﺎﺭﺍ ﺗﻮﻱ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﻫﺎﺭﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺑﯩﻠﯩﻨﮕﻪﻥ ۋە ﺗﯧﺨﻰ ﺑﯩﻠﯩﻨﻤﯩﮕﻪﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻫﯧﻜﻤﻪﺗﻠﻪﺭ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ‬ ‫ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻣﯘﻫﻪﻗﻘﻪﻗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫‪ (٥‬ﻗﺎﻧﻨﯩﯔ ﻫﺎﺭﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‬ ‫ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە »ﻗﺎﻥ«ﻧﯩﯔ ﺋﯩﺴﺘﯩﻤﺎﻝ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﯩﻨﻰ ﻫﺎﺭﺍﻡ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯚﺯﻯ ﺋﯚﻟﯜپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻨﻰ‪ ،‬ﻗﺎﻧﻨﻰ‪ ،‬ﭼﻮﺷﻘﺎ ﮔﯚﺷﯩﻨﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻏﻪﻳﺮﯨﻨﯩﯔ )ﻳﻪﻧﻰ ﺑﯘﺗﻼﺭﻧﯩﯔ( ﻧﺎﻣﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﯩﭗ ﺑﻮﻏﯘﺯﻻﻧﻐﺎﻥ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻨﻰ‬ ‫ﻳﯧﻴﯩﺸﻨﻰ ﻫﺎﺭﺍﻡ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻛﯩﻤﻜﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﯨﭽﻪ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺋﯩﻼﺟﯩﺴﯩﺰﻟﯩﻘﺘﯩﻦ‬ ‫)ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﻫﺎﺭﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ( ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻨﻰ ﺳﺎﻗﻼپ ﻗﺎﻟﻐﯘﺩەﻙ ﻳﯧﺴﻪ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‬ ‫ﻫﯧﭻ ﮔﯘﻧﺎﻫ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﻣﻪﻏﭙﯩﺮەﺕ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﺪۇﺭ‪ ،‬ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ‬ ‫ﻣﯧﻬﺮﯨﺒﺎﻧﺪۇﺭ‪) «.‬ﺑﻪﻗﻪﺭە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٧٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﻣﺎﺋﯩﺪە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﻧﻪﻫﻞ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‬ ‫‪-١١٥‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪(.‬‬

‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯘ ﺋﻪﻣﯩﺮﻧﯩﯔ ﺋﻪﻫﻤﯩﻴﯩﺘﯩﮕﻪ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﻏﺎﭘﯩﻞ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻗﺎﻧﻨﯩﯔ‬ ‫ﺧﯧﻤﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﺗﻪﺭﻛﯩﺒﯩﻨﻰ ﺋﺎﻧﺎﻟﯩﺰ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﻧﻪﺗﯩﺠﻪ ﺑﯘ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺋﻪﻣﯩﺮﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺳﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﻜﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻧﻪﻗﻪﺩەﺭ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻖ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺗﻪﻛﺸﯜﺭۈﺷﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﺳﺎﺳﻼﻧﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﻗﺎﻧﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭﻛﯩﯟﯨﺪە ﻛﯚپ ﻣﯩﻘﺪﺍﺭﺩﺍ ﺳﯜﻳﺪۈﻙ ﻛﯩﺴﻼﺗﺎﺳﻰ‬ ‫ﺑﺎﺭ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻗﺎﻧﻨﻰ ﻏﯩﺰﺍ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﺍ ﻗﻮﻟﻼﻧﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺑﯘ ﺳﯜﻳﺪۈﻙ ﻛﯩﺴﻼﺗﺎﺳﻰ ﺳﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﻜﻜﻪ‬ ‫ﺯﯨﻴﺎﻧﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺯەﻫﻪﺭﻟﯩﻚ ﻣﺎﺩﺩﺍ ﺑﻮﻟﯘپ ﻫﯧﺴﺎﭘﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﯩﯔ ﻣﺎﻝ ﺑﻮﻏﯘﺯﻟﯩﻐﺎﻧﺪﺍ‬ ‫ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺑﯘﻳﺮﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪە ﺋﯘﺳﯘﻝ )ﻗﺎﻧﻨﻰ ﺋﯧﻘﯩﺘﯩﯟﯦﺘﯩﺶ(ﺗﯩﻜﻰ ﺳﯩﺮﻣﯘ ﻣﯘﺷﯘ‬ ‫ﺳﻪۋەپ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﯩﺪﯨﻨﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺩﯨﻨﯩﻤﯩﺰ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻨﯩﯔ ﺑﻪﺩﯨﻨﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻗﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯧﻘﯩﭗ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ ﻣﯘﺋﻪﻳﻴﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯘﺳﯘﻝ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯘﻏﯘﺯﻻﺷﻨﻰ ﺑﯘﻳﺮﯨﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫)ۋﺍﻫﯩﺪۈﺩﺩﯨﻦ‪» :‬ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩۇﺋﯩﻠﻐﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﯟﺍﺗﯩﺪۇ«‪-٢٤٩ ،‬ﺑﻪﺕ(‬

‫ﻗﺎﻧﻨﯩﯔ ﻫﺎﺭﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﯩﺪﺍ ﺋﻪﻟﺒﻪﺗﺘﻪ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺳﻪۋەﺏ ۋە ﻫﯧﻜﻤﻪﺗﻠﻪﺭﻣﯘ ﺑﺎﺭ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ‬ ‫ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪ .‬ۋﺍﻗﯩﺘﻨﯩﯔ ﺋﯚﺗﯜﺷﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻻﺭﻣﯘ ﺑﺎﻳﻘﯩﻠﯩﭗ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﺪۇ‪.‬‬

‫‪ .٢‬ﺑﺎﺭﻣﺎﻕ ﺋﯩﺰﯨﻨﻰ ﺗﻪﻛﺸﯜﺭۈﺵ‬ ‫ﺑﺎﺭﻣﺎﻕ ﺋﯩﺰﯨﻨﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺑﺎﺭﻣﺎﻕ ﺋﯘﭼﭽﯩﻨﯩﯔ ﻣﻪﯕﮕﯜ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﻣﻪﻱ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺧﯩﻞ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻣﺎﻕ ﺋﯘﭼﭽﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻣﺎﻕ‬ ‫ﺋﯘﭼﭽﯩﻐﺎ ﻗﻪﺗﺌﻰ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﻪۋەﭘﺘﯩﻦ ﺟﺎﻣﺎﺋﻪﺕ‬ ‫ﺧﻪۋﭘﺴﯩﺰﻟﯩﻚ ﺋﻮﺭﮔﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﻗﺎﻧﯘﻥ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺋﻪڭ ﺋﯩﺸﻪﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻘﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﺶ‬

‫‪226‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺑﺎﺭﻣﺎﻕ ﺋﯩﺰﯨﻨﻰ ﺗﻪﻛﺸﯜﺭۈﺵ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﯩﯟﺍﺗﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ‪-١٩‬ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﺪﺍ‬ ‫ﻛﻪﺷﯩﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﻠﯩﺸﻜﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻥ‪ .‬ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ )ﻳﻪﻧﻰ ﻛﺎﭘﯩﺮ( ﺑﯩﺰﻧﻰ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ )ﭼﯩﺮﯨﭗ ﺗﺎﺭﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ( ﺳﯚﯕﻪﻛﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺟﻪﻣﺌﻰ ﻗﯩﻼﻟﻤﺎﻳﺪۇ ﺩەپ ﮔﯘﻣﺎﻥ ﻗﯩﻼﻣﺪۇ؟ ﺋﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﻪﻣﻪﺱ )ﻳﻪﻧﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺳﯚﯕﻪﻛﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺟﻪﻡ ﻗﯩﻠﯩﻤﯩﺰ(‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ )ﺋﻪڭ ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﻪ‪ ،‬ﺋﻪڭ ﻧﺎﺯۇﻙ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ( ﺑﺎﺭﻣﺎﻗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻪﺳﻠﯩﮕﻪ‬ ‫ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯨﻤﯩﺰ‪) «.‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤-٣‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬ ‫ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻳﯜﺯ ﺷﻪﻛﻠﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯖﻜﯩﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﯩﻐﺎﻧﺪەﻙ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﺭﻣﺎﻕ ﺋﯩﺰﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻤﯘ ﻫﻪﺭﺧﯩﻞ ﺷﻪﻛﯩﻞ ۋە ﺳﯩﺰﯨﻘﻼﺭ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﻛﯩﭽﯩﻚ ۋە ﺗﺎﺭ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﺘﺎ‬ ‫ﻧﺎﺯۇﻙ ۋە ﮔﯜﺯەﻝ ﻧﻪﻗﯩﺸﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺳﯩﺰﯨﻠﯩﺸﻰ ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ ﻗﯘﺩﺭەﺕ ﺳﺎﻫﯩﺒﻰ‪ ،‬ﺋﻪڭ ﭼﻮﯕﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﻪڭ ﻛﯩﭽﯩﻜﯩﮕﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﺋﺎﺳﺎﻥ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﭗ‪ ،‬ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺘﯩﺰﺍﻡ ۋە ﺳﻪﻧﺌﻪﺕ ﺋﯩﺠﺮﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺯﺍﺗﻨﯩﯔ ﺋﻪﺳﯩﺮﯨﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﺘﯩﻜﻰ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻗﯘﺩﺭەﺕ ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﺎﺭﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﻕ‪ ،‬ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺕ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻣﺎﺩﺩﻯ ۋە ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﻗﻮﺷﻜﯩﺰەﻙ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺕ ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺑﯩﺮەﻳﻠﻪﻥ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﯚﻣﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ‪:‬‬ ‫ ﺷﯘ ﺷﺎﺧﻤﺎﺕ ﺗﺎﺧﺘﯩﺴﯩﻐﺎ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻟﯩﻤﻪﻥ‪ .‬ﺷﺎﺧﻤﺎﺕ ﺗﺎﺧﺘﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯘﺯۇﻧﻠﯘﻗﻰ ۋە‬‫ﻛﻪﯕﻠﯩﻜﻰ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻏﯧﺮﯨﭻ‪ ،‬ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﻣﯩﻠﻴﻮﻥ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺷﺎﺧﻤﺎﺕ ﺋﻮﻳﻨﯩﺴﺎ‪ ،‬ﻫﻪﺭ‬ ‫ﻗﯧﺘﯩﻤﻘﻰ ﺋﻮﻳﯘﻧﻰ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻣﺎﯕﻐﺎﻥ ﻳﻮﻟﻰ‪ ،‬ﻳﯚﺗﻜﯩﮕﻪﻥ ﭘﯩﭽﻜﯩﺴﻰ‬ ‫ﻫﻪﺭ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺑﻮﻟﯩﯟەﺭﻣﻪﻳﺪۇ‪ – .‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺋﯘ‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪:‬‬ ‫ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺑﻪﻙ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻻﺭﻟﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺶ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺋﯘ ﺷﯘﻛﻰ‪،‬‬‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯘﺯۇﻧﻠﯘﻗﻰ ۋە ﻛﻪﯕﻠﯩﻜﻰ ﺑﯩﺮەﺭ ﻏﯧﺮﯨﭻ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻜﻰ ﻗﺎﺵ‪-‬ﻛﯚﺯ‪،‬‬ ‫ﺋﯧﻐﯩﺰ‪-‬ﺑﯘﺭۇﻥ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﻰ ﻗﻪﺗﺌﻰ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﻣﯩﮕﻪﻥ ﺋﻪﻫﯟﺍﻝ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ‬ ‫ﻳﯜﺯﻯ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﻮﻳﯘپ ﻗﻮﻳﻐﺎﻧﺪەﻙ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﺎﺩەﻣﻨﻰ ﺷﻪﺭﻗﺘﻪ ۋە ﻏﻪﺭﭘﺘﻪ‬ ‫ﺗﺎﭘﺎﻟﻤﺎﻳﺴﻪﻥ‪ .‬ﺷﯘ ﻛﯩﭽﯩﻜﻜﯩﻨﻪ ﺗﯧﺮە ﭘﺎﺭﭼﯩﺴﻰ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﻫﻪﺩﺩﻯ‪-‬ﻫﯧﺴﺎﭘﺴﯩﺰ‪ ،‬ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ‬ ‫ﭘﻪﺭﻗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻗﯘﺩﺭەﺕ ۋە ﻫﯧﻜﻤﯩﺘﻰ ﻧﻪﻗﻪﺩەﺭ ﺑﯜﻳﯜﻙ‪-‬ﻫﻪ! )ﺭﺍﺯﻯ‪-٤ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪،‬‬ ‫‪] ،١٨٠-١٧٩‬ﺑﻪﻗﻪﺭە‪([١٦٤ ،‬‬

‫‪ .٣‬ﺗﯧﺮە ﺋﺎﻟﻤﺎﺷﺘﯘﺭۇﺵ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩﻖ ﻣﯧﺪﯨﺘﺴﯩﻨﺎ ﻳﯩﻐﯩﻨﯩﺪﺍ ﺗﺎﻳﻼﻧﺪ ﺟﺎﻳﯩﻦ‪-‬ﻣﺎﻳﯩﻦ ﺋﻮﻧﯩﯟﯦﺮﺳﯩﺘﻰ ﺗﯩﺒﺒﯩﻲ‬ ‫ﻓﺎﻛﻮﻟﺘﯧﺖ ﻣﯘﺩﯨﺮﻯ ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﻧﺎﺟﺎﻛﻪﺕ ﺗﺎﺟﺎﺳﻮﻧﻐﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭ‬ ‫ﺳﯚﺯﻟﻪﻧﮕﻪﻧﺪە‪ ،‬ﺑﯘ ﻣﯘﺩﯨﺮ ﺑﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﺎﻧﭽﻪ ﺋﻪﻫﻤﯩﻴﻪﺕ ﺑﻪﺭﻣﻪﻱ‪:‬‬

‫‪227‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫»ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺑﯘﺩﺩﺍ ﺩﯨﻨﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ‬ ‫ﻛﯩﺘﺎﺑﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻤﯘ ﺑﺎﺭ« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﻏﺎﻥ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻰ‬ ‫ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﺗﺎﭘﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‪ .‬ﻗﺎﻳﺘﯩﺪﯨﻦ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﺰﺍﻫﺎﺗﻼﺭﻧﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﭘﻮﺯﯨﺘﺴﯩﻴﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﻳﺎﻧﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺎﺯﯨﺮە ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎﻥ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺋﯩﻠﯩﻢ‬ ‫ﺋﻪﻫﻠﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﭼﯜﺭۈﻡ ﺳﻮﺭﺍﺷﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺗﺎﺟﺎﺳﻮﻥ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﺎﺯﺍﭘﻘﺎ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺷﯘ‬ ‫ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻥ‪:‬‬ ‫ﺋﺎﺯﺍﺏ ﺋﯘﺯۇﻥ ﻣﯘﺩﺩەﺕ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﺸﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﺗﯧﺮﯨﻠﻪﺭ ﺋﻮﺗﺘﺎ ﻛﯚﻳﯜپ ﺳﯩﺰﯨﻢ‬ ‫ﻳﯘﻗﺎﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻗﺎﻳﺘﯩﺪﯨﻦ ﻳﯧﯖﻰ ﺗﯧﺮە ﻳﻪﯕﮕﯜﺷﻠﻪﺵ‪ ،‬ﺗﯧﺮە ﺋﻪﺳﻠﻰ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﺸﻰ‬ ‫ﻛﯧﺮەﻙ‪ .‬ﻳﻪﻧﻰ ﺋﺎﺯﺍپ ﺗﯧﺮﯨﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﯧﺮﯨﻠﻪﺭ ﻛﯚﻳﯜپ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﻧﯧﺮۋﯨﻼﺭ ﺑﯩﺮ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻳﯩﻐﯩﻠﯩﭗ ﻛﺎﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﺎﻏﺮﯨﻖ ﺋﺎﺯﺍﺑﯩﻨﻰ ﺳﻪﺯﻣﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻣﯧﯖﻪ ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺳﯩﺰﯨﻢ ﺗﯧﺮە ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯩﺸﻠﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﺎﺷﻘﯩﭽﻪ ﺋﯧﻴﺘﺴﺎﻕ‪ ،‬ﺗﯧﺮە‬ ‫ﻧﯧﺮۋﯨﻼﺭﻧﯩﯔ ۋەﺯﯨﭙﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﯩﺠﺮﺍ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺳﺎﻫﻪﺳﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﻪۋەﭘﺘﯩﻦ ﺗﯧﺮﯨﻠﻪﺭ‬ ‫ﻛﯚﻳﯜپ ﻛﯚﻣﯜﺭﮔﻪ ﺋﺎﻳﻼﻧﻐﺎﻧﺪﺍ ﻧﯧﺮۋﯨﻼﺭﻧﯩﯔ ﺭۇﻟﯩﻨﻰ ﺟﺎﺭﻯ ﻗﯩﻠﺪۇﺭﯨﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻳﯧﯖﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﯧﺮە ﻛﯩﻴﺪۈﺭﯨﻠﯩﺸﻰ ﻛﯧﺮەﻙ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﯘ ﻳﯧﯖﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﯧﺮە ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﭗ ﺑﻪﺩەﻧﮕﻪ‬ ‫ﻛﯩﻴﺪۈﺭۈﻟﮕﻪﻧﺪە‪ ،‬ﺋﺎﺯﺍﭘﻨﻰ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﺎ ﻳﯧﯖﯩﺪﯨﻦ ﻗﯘﺭۇﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ﺗﺎﺟﺎﺳﯘﻧﻐﺎ ﺷﯘ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺩﻭﺯﺍﺧﻘﺎ ﻛﯩﺮﮔﯜﺯﯨﻤﯩﺰ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺗﯧﺮﯨﻠﯩﺮﻯ ﭘﯩﺸﯩﭗ ﺗﯜﮔﯩﮕﻪﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ‪ ،‬ﺋﺎﺯﺍﭘﻨﻰ ﺗﯧﺘﯩﺘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﺑﺎﺷﻘﺎ‬ ‫ﺗﯧﺮە ﻳﻪﯕﮕﯜﺷﻠﻪﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﻏﺎﻟﯩﺒﺘﯘﺭ‪ ،‬ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﺪۇﺭ‪«.‬‬ ‫)ﻧﯩﺴﺎ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٥٦‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺗﺎﺟﺎﺳﯘﻧﻐﺎ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪،‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﻛﺎﻻﻣﻰ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍپ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ۋەﺗﯩﻨﯩﮕﻪ‬ ‫ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺩﻭﻛﻼﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﺪە ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ‪ ٥‬ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺪە ﺋﯚﺯﯨﻤﯘ ﺭﯨﻴﺎﺗﺘﺎ ﺋﯧﭽﯩﻠﻐﺎﻥ ‪-٨‬ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩﻖ ﻣﯧﺪﯨﺘﺴﯩﻨﺎ ﻗﯘﺭۇﻟﺘﯩﻴﯩﺪﺍ ﻛﻪﻟﯩﻤﻪﺋﻰ‪-‬‬ ‫ﺷﺎﻫﺎﺩەﺕ ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ‪» :‬ﻣﻪﻥ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪۇﻡ« ﺩەپ ﺟﺎﻛﺎﺭﻻپ‪،‬‬ ‫ﺑﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻨﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ ﺑﯧﻐﯩﺸﻠﯩﺪﻯ‪.‬‬

‫‪ .٤‬ﺑﻮﺗﺎﻧﯩﻜﺎ‬ ‫»ﺋﯘ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺷﻪﻳﺌﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺟﯜپ ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺯﯦﻤﯩﻨﺪﯨﻦ ﺋﯜﻧﯜپ ﭼﯩﻘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ۋە ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭ )ﻳﻪﻧﻰ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ‬

‫‪228‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻼﺭ(ﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺟﯜﭘﺘﻰ ﺑﺎﺭ‪) «.‬ﻳﺎﺳﯩﻦ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣٦‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺕ‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺗﻼﺭﻧﯩﯔ ﺟﯘپ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﯩﻨﯩﯔ ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩە‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﻨﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﻠﯩﻨﻤﯩﮕﻪﻥ ﻛﯚپ ﺗﻪﺭەﭘﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯖﻤﯘ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺧﻪۋەﺭ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩە ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭ ﺩۇﻧﻴﺎﺳﻰ ﻫﻪﻡ ﺟﺎﻧﺴﯩﺰﻻﺭ ﺩۇﻧﻴﺎﺳﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ‬ ‫ﭼﻮڭ )ﻣﺎﻛﺮﻭ( ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﻛﯩﭽﯩﻚ )ﻣﯩﻜﺮﻭ( ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﻼﺭﺩﺍ ﺋﯩﻜﻜﯩﻠﯩﻚ‬ ‫ﻗﯘﺭۇﻟﻤﺎ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯩﻜﻜﯩﻠﯩﻚ ﻓﻮﻧﻜﯩﺴﻴﻪﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻰ ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺪە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ‬ ‫ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺸﻪﻟﻤﻪﺳﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﻛﻠﯩﻜﻨﻰ )ﻳﺎﻟﻐﯘﺯﻟﯘﻗﻨﻰ( ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺧﺎﺱ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻙ‪ ،‬ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﺎﺕ‪ ،‬ﺟﯩﻦ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ۋە ﺟﺎﻧﺴﯩﺰ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ‬ ‫ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺗﻨﻰ ﺟﯘپ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ‪ .‬ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ :‬ﻣﯘﺳﺒﻪﺕ ﺋﯧﻠﯧﻜﺘﺮﻭﻥ ﺯەﺭەﺕ ﻣﻪﻧﭙﻰ ﺋﯧﻠﯧﻜﺘﺮﻭﻥ‬ ‫ﺯەﺭەﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﺋﺎﻗﯩﺪۇ‪ ،‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻻﻣﭙﺎ ﻳﺎﻧﯩﺪۇ‪ .‬ﻣﯘﺳﺒﻪﺕ ﺑﯘﻟﯘﺕ ﻣﻪﻧﭙﻰ ﺑﯘﻟﯘﺗﻘﺎ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍپ ﺋﺎﻗﯩﺪۇ‪ ،‬ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺪە ﻳﺎﻣﻐﯘﺭ ﻳﺎﻏﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﺎﺩﯨﺘﻰ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﯩﻼﻫﻰ ﻗﺎﻧﯘﻥ‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻼﺭﻏﺎ ﺋﻮﺭﺗﺎﻗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪﺭﻧﯩﯖﻤﯘ ﺟﯘپ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ‪:‬‬ ‫»ﻣﯧﯟﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺗﯜﺭﯨﻨﻰ ﺋﻪﺭﻛﻪﻙ‪-‬ﭼﯩﺸﻰ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺟﯩﻨﯩﺴﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗ‬ ‫ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﻰ‪) «.‬ﺭەﺋﺪە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺑﯘ ﺳﻪۋەﭘﺘﯩﻦ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﭼﯧﭽﻪﻛﻠﯩﺮﯨﺪە‬ ‫ﺋﻪﺭﻛﻪﻙ ۋە ﭼﯩﺸﻰ ﺟﯩﻨﯩﺲ ﻣﻪۋﺟﯘﺕ ۋە ﺋﻪﺭﻛﻪﻛﻨﯩﯔ ﭼﯩﺸﯩﻐﺎ ﻳﯧﻘﯩﻨﻠﯩﺸﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﻣﯧﯟﯨﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯘﺭۇﻗﻠﯩﻨﯩﺶ ۋە ﻧﻪﺳﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺷﺎﻣﺎﻟﻨﯩﯔ‬ ‫ۋﺍﺳﺘﯩﺴﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﻪﻣﻪﻟﮕﻪ ﺋﺎﺷﯩﺪۇ‪ .‬ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩە ﺗﯧﺨﻰ ﺋﻪﻣﺪﯨﻼ ﺑﯩﻠﯩﻨﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ‪ ١٤‬ﺋﻪﺳﯩﺮ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺧﻪۋەﺭ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺰ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﻧﻰ ﻫﻪﻳﺪەﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺷﺎﻣﺎﻟﻼﺭﻧﻰ ﺋﻪۋەﺗﺘﯘﻕ‪ ،‬ﺑﯩﺰ ﺑﯘﻟﯘﺗﺘﯩﻦ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭ‬ ‫ﻳﺎﻏﺪۇﺭۇپ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺳﯘﻏﺎﺭﺩۇﻕ‪) «...‬ﻫﯩﺠﺮ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٢‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺷﺎﻣﺎﻟﻼﺭ ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪﺭﻧﻰ ﭼﺎﯕﻼﺷﺘﯘﺭۇﭘﻼ ﻗﺎﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭﻧﯩﻤﯘ ﻫﻪﻳﺪەﻳﺪۇ‪،‬‬ ‫ﺯەﺭەﺗﻠﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﻳﻪﻛﯜﻥ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﺎﻥ‪:‬‬ ‫ﺋﺎﺗﻤﯘﺳﻔﯧﺮﺍﺩﺍ ﺗﻮﻧﻨﯩﻼﺭﭼﻪ ﺋﯧﻐﯩﺮﻟﯩﻘﺘﯩﻜﻰ ﻳﯘﻏﺎﻥ ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭﻧﻰ ﻫﻪﻳﺪەﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺷﺎﻣﺎﻟﻼﺭ‬ ‫ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﺎۋﺍ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯜﺭﻛﯧﻠﯩﺸﻰ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﻣﯘﺳﺒﻪﺕ ۋە ﻣﻪﻧﻔﻰ ﺋﯧﻠﯧﻜﺘﺮﻭﻥ ﺯەﺭەﺕ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺯەﺭەﺗﻠﯩﻨﯩﺸﯩﮕﻪ ﺳﻪۋەپ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺳﯘ ﭘﺎﺭﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺷﺎﻣﺎﻟﻼﺭ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﺳﺴﯜﺷﺘﯜﺭﯨﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯜﺳﺴﯜﺷﯜﺵ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭﺩﯨﻜﻰ‬ ‫ﻣﯘﺳﺒﻪﺕ ﻣﻪﻧﻔﻰ ﺯەﺭەﺗﻠﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯚﺗﯜﺷﯜپ‪ ،‬ﭼﺎﻗﻤﺎﻕ ﭼﯧﻘﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺷﺎﻣﺎﻟﻼﺭ ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺯەﺭەﺗﻠﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭﻧﻰ ﺋﯧﮕﯩﺰﮔﻪ ﻫﻪﻳﺪەپ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺳﻮﻏﯘپ‬ ‫ﺯﯨﭽﻠﯩﺸﯩﺸﻰ ۋە ﺳﯘ ﭘﺎﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﻏﺎ ﺋﺎﻳﻠﯩﺸﯩﻐﺎ ﺳﻪۋەپ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭ‬

‫‪229‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻳﯧﻐﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭﻧﻰ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭۈﺩﯨﻐﺎﻥ ﺳﯘ ﭘﺎﺭﻟﯩﺮﻯ ﺳﻮﻏﯘﺷﻰ ﻛﯧﺮەﻙ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺴﺴﯩﻖ ﺩﯦﯖﯩﺰﻻﺭﺩﯨﻦ ﻳﺎﻧﺘﯘ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺳﻮﻏﯘﻕ ﻗﯘﺭۇﻏﻠﯘﻗﻘﺎ‬ ‫ﺗﻮﺷﯘﻟﯘﺷﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯧﮕﯩﺰﮔﻪ ﻳﯜﻛﺴﯩﻠﯩﺸﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﯩﭽﻪ ﺑﯩﺮ ﺧﯩﻞ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۇﺭۇﺵ ﺷﻪﻛﻠﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‪:‬‬ ‫ﺩﯦﯖﯩﺰﻻﺭ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺳﯘ ﻳﯜﺯﯨﺪە ﻛﯚﭘﯜﻛﻠﯩﻨﯩﺶ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﻫﻮﺭ )ﻫﺎۋﺍ ﺩﺍﻧﭽﯩﻠﯩﺮﻯ(‬ ‫ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭ ﺷﺎﻣﺎﻟﻼﺭ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻦ ﻫﻪﻳﺪەپ ﻣﺎﯕﻐﺎﻥ ﭼﺎڭ‪-‬ﺗﯘﺯﺍﯕﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﺸﯩﭗ ﺋﺎﺗﻤﻮﺳﻔﯧﺮﺍﻧﯩﯔ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﻗﻪۋﯨﺘﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﺋﯚﺭﻟﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺷﺎﻣﺎﻟﻼﺭ ﺋﯚﺭﻟﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑﯘ‬ ‫ﭼﺎڭ‪-‬ﺗﯘﺯﺍڭ ﺋﺎﺭﯨﻼﺵ ﻫﻮﺭﻻﺭ ﺳﯘ ﭘﺎﺭﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﺸﯩﺪۇ‪ ،‬ﺳﯘ ﭘﺎﺭﻯ ﺑﯘ ﺩﺍﻧﭽﯩﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻐﺎ ﻳﯩﻐﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﻳﻪﻧﻰ ﻫﺎۋﺍﺩﺍ ﺋﻪﺭﻛﯩﻦ ﻟﻪﻳﻠﻪپ ﻳﯜﺭﮔﻪﻥ ﺳﯘ ﭘﺎﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺷﺎﻣﺎﻟﻼﺭ ﺋﯚﺯﻯ‬ ‫ﺗﻮﺷﯘپ ﻳﯜﺭﮔﻪﻥ ﻫﺎۋﺍ ﺩﺍﻧﭽﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺯەﺭەﺗﻠﯩﺸﻰ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺷﺎﻣﺎﻟﻨﯩﯔ ۋەﺯﯨﭙﯩﺴﻰ ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻧﻼ ﺗﯜﮔﯩﻤﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺗﻮﻧﻨﯩﻼﺭﭼﻪ ﺋﯧﻐﯩﺮﻟﯩﻘﺘﯩﻜﻰ ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﺎﺗﻤﻮﺳﻔﯧﺮﺍﺩﺍ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺧﺎﻟﯩﻐﺎﻥ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺗﻮﺷﯘﺵ ﺋﯩﺸﯩﻨﯩﻤﯘ ﺷﺎﻣﺎﻝ ﺑﯩﺠﯩﺮﯨﺪۇ‪ .‬ﺷﺎﻣﺎﻝ‬ ‫ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺑﯘﻟﯘﺕ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﯘﺑﺎﺩﺍ ﺷﺎﻣﺎﻝ ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﯩﻤﯘ ﺑﯘﻟﯘﺗﻨﯩﯔ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﭘﻪﺭەﺯ ﻗﯩﻠﺴﺎﻕ‪ ،‬ﺋﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯚﺯﻯ ﻫﻮﺭﻏﺎ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ‬ ‫ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺩﯦﯖﯩﺰ‪-‬ﺋﻮﻛﻴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯚﺳﺘﯩﮕﯩﻼ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭ ﺑﻮﻟﯘپ ﻳﯧﻐﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ‪ ،‬ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭ ۋە‬ ‫ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪﺭ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﺩﯨﻦ ﻣﻪﻫﺮۇﻡ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻫﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻖ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﺩە ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯩﻨﯩﺪەﻙ‪ ،‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﻤﯘ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە‬ ‫ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻴﻪﺗﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻗﯩﺴﻘﯩﺴﻰ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﻧﯧﻤﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﯧﺴﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﺳﯧﻠﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﺰﻧﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻗﯘﻟﻠﯘﻕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺩەۋەﺕ ﻗﯩﻠﺴﺎ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﺑﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ‪ ،‬ﺑﻮﺗﺎﻧﯩﻜﺎ‪ ،‬ﺟﯘﻏﺮﺍﭘﯩﻴﻪ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﺗﯧﻤﺎ‬ ‫ﺩﺍﺋﯩﺮﯨﺴﻰ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﻛﯩﺮﮔﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻜﻪ ﻣﻪﺧﺴﯘﺱ »ﻟَ َﻮﺍ ِﻗ َﺢ« ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﯘﺳﻰ‪:‬‬ ‫ﺯەﺭەﺗﻠﯩﮕﯜﭼﻰ« ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺑﯘ ﻛﻪﻟﯩﻤﻪ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﮕﻪﻥ ﻣﻪﻧﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﻳﻮﻟﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﻼﺭﺩﺍ ﺷﺎﻣﺎﻟﻨﯩﯔ ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭﻧﻰ ۋە ﺩەﻝ‪-‬ﺩەﺭەﺧﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﭼﺎﯕﻼﺷﺘﯘﺭﻏﺎﻧﻠﯩﻘﻰ )ﺯەﺭەﺗﻠﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ( ﺳﯚﺯﻟﻪﻧﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ‬ ‫ﺋﯩﺰﺍﻫﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ‪-١٨‬ﺋﻪﺳﯩﺮﺩﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺭەﺳﻤﯩﻲ ﺑﺎﺷﻼﻧﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻣﻪﻧﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺑﯘ ﺗﯧﻤﺎ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﺯ ﻗﺎﺭﯨﺸﻰ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﻣﺎﺱ ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﻳﻪﻧﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬‬ ‫ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻣﻪﻗﺴﯩﺪﻯ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﻪڭ ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﺘﺎ ﺗﯧﻤﯩﻨﻰ ﺗﯩﻠﻐﺎ‬ ‫ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﭘﻪﻧﻤﯘ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻣﻪﻗﺴﻪﺕ ﻏﺎﻳﯩﺴﻰ ۋە ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﯩﻐﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﺑﯘﻧﻰ‬ ‫ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬

‫‪230‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫‪ .٥‬ﺋﺎﺳﺘﺮۇﻧﻮﻣﯩﻴﻪ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻨﻰ ﻗﻪﻟﺒﯩﻤﯩﺰﺩە ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﭗ‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﺸﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﻫﻪﺭ ﺯﺍﻣﺎﻥ ﺋﯧﺴﯩﻤﯩﺰﺩە ﭼﯩﯔ ﺳﺎﻗﻠﯩﺸﯩﻤﯩﺰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭘﺎﺕ‪-‬ﭘﺎﺕ ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە‬ ‫ﻣﯩﺴﺎﻝ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯨﺪۇ‪ .‬ﻣﯜﻟﻚ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺳﻪﻥ )ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻼﺭﻏﺎ( ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﻗﺎﺭﺍپ ﺑﺎﻗﻘﯩﻨﻜﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺮەﺭ ﻳﻮﭼﯘﻗﻨﻰ ﻛﯚﺭەﻣﺴﻪﻥ؟‬ ‫ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺳﻪﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﻗﺎﺭﯨﻐﯩﻦ‪ ،‬ﻛﯚﺯۈڭ )ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻼﺭﺩﺍ ﺑﯩﺮەﺭ ﻧﯘﻗﺴﺎﻧﻨﻰ‬ ‫ﺗﯧﭙﯩﺸﺘﯩﻦ( ﺋﯜﻣﯩﺪ ﺋﯜﺯﮔﻪﻥ ۋە ﺗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻗﺎﻳﺘﯩﺪۇ‪) «.‬ﻣﯜﻟﻚ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤-٣‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬ ‫ﻳﻪﻧﻰ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺋﺎﻟﻼﻫﯩﻤﯩﺰ ﺑﯩﺰﺩﯨﻦ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﺮەﺭ ﻗﺎﺗﻨﺎﺵ ۋەﻗﻪﺳﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺮەﺭ‬ ‫ﻗﺎﻻﻳﻤﯩﻘﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻖ ﻛﯚﺭﺩۈﯕﻤﯘ؟ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺳﻮﻗﯘﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺩۈﯕﻤﯘ؟‬ ‫ﺩەپ ﺳﻮﺭﺍۋﺍﺗﻘﺎﻧﺪەﻙ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺋﯩﻨﺘﯩﺰﺍﻡ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺗﻪﺭﺗﯩﭙﻠﯩﻚ‬ ‫ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻗﯘﻳﺎﺵ‪ ،‬ﺋﺎﻱ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﻣﯩﺴﺎﻝ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ‪ .‬ﻗﯘﻳﺎﺷﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯ ﺋﻮﺭﺑﯩﺘﯩﺴﯩﺪﺍ‬ ‫ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﭘﻪﻥ ﻳﯧﻘﯩﻨﻘﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﻐﺎ ﻗﻪﺩەﺭ ﺑﯘ‬ ‫ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ ﺗﯧﺨﻰ ﺑﺎﻳﻘﺎپ ﺑﻮﻻﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ‪-١٧-١٦‬ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭﺩە‪ ،‬ﺩۇﻧﻴﺎ‬ ‫ﺟﯩﻢ ﺗﯘﺭﺍﻣﺪۇ؟ ﻳﯘﻣﯩﻼﻗﻤﯘ؟ ﺗﯜﺯﻣﯘ؟ ﻗﯘﻳﺎﺵ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﺎﻣﺪۇ ﻳﺎﻛﻰ ﺩۇﻧﻴﺎ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﺎﻣﺪۇ؟ ‪ ...‬ﺩەپ‬ ‫‪٩٠‬‬ ‫ﺗﺎﻻﺵ‪-‬ﺗﺎﺭﺗﯩﺶ ﻗﯩﻠﯩﺸﺎﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫‪(١‬ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ‪-‬ﺯﯦﻤﯩﻨﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﻰ‬ ‫ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﯩﯔ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻣﺎﺩﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﻧﯧﻤﻪ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ۋە ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺋﯘﺯۇﻥ ۋﺍﻗﯩﺘﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﻮﻳﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻴﯩﻠﻪﺭ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪،‬‬ ‫‪-١٦ .٩٠‬ﺋﻪﺳﯩﺮﺩە ﮔﺎﻟﯩﻠﯧﻲ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﻯ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪۇ ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺧﯩﺮﯨﺴﺘﯩﻴﺎﻥ ﺩﯨﻨﯩﻲ‬ ‫ﺳﻮﺕ ﻣﻪﻫﻜﯩﻤﯩﺴﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻗﻮﻟﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺧﺮﯨﺴﺘﯩﻴﺎﻥ ﺩﯨﻨﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﻛﯚﺯ ﻗﺎﺭﺍﺷﻨﻰ‬ ‫ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯚﻟﯜﻡ ﺟﺎﺯﺍﺳﯩﻐﺎ ﻫﯚﻛﯜﻡ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﮔﺎﻟﯩﻠﯧﻲ ﺟﯧﻨﯩﻨﻰ ﻗﯘﺗﻘﯘﺯۇﺵ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ‪» :‬ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﺸﯩﭙﺘﯩﻤﻪﻥ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﻯ ﺋﺎﻳﻼﻧﻤﺎﻳﺪﯨﻜﻪﻥ‪ «.‬ﺩەپ ﺟﺎﺯﺍﺩﯨﻦ ﺋﺎﻣﺎﻥ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺳﻮﺕ‬ ‫ﻣﻪﻫﻜﯩﻤﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ ﺩﻭﺳﺘﻠﯩﺮﯨﻐﺎ‪» :‬ﻣﻪﻥ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﻯ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪ ،‬ﺋﺎﻳﻼﻧﻤﺎﻳﺪۇ ﺩﯦﺴﻪﻡ‬ ‫ﺑﻪﺭﯨﺒﯩﺮ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﻯ ﻳﻪﻧﯩﻼ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﯟﯦﺮﯨﺪۇ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﮔﺎﻟﯩﻠﯧﻲ ﺑﯘ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭﻧﻰ ﺋﺎﺑﺒﺎﺳﯩﻴﻠﻪﺭ ﺩەۋﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﻠﮕﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﺩەۋﺭﺩە ﻣﯘﺳﺎ ﺋﺎﻛﺎ‪-‬ﺋﯘﻛﯩﻼﺭ ﺳﯩﻨﺠﺎﺭ ﺭﺍﻳﻮﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﻪﻛﺸﯜﺭۈﺷﻠﯩﺮﻯ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻣﯧﺮﺩﯨﺌﺎﻥ ﻳﺎﻳﻨﯩﯔ ‪ ٣٦٠‬ﮔﺮﺍﺩۇﺱ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﮔﺮﺍﺩۇﺳﻘﺎ ﺗﻪڭ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻣﯘﺳﺎﭘﯩﻨﯩﯔ ‪ ٣\٢-١٠٦‬ﻛﯩﻠﻮﻣﯧﺘﯩﺮ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﻼﻧﻤﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ‪ ٨٠٠٠‬ﭘﻪﺭﺳﻪﺥ )ﺗﻪﺧﻤﯩﻨﻪﻥ ‪ ٣٩‬ﻣﯩﯔ ﻛﯩﻠﻮﻣﯧﺘﯩﺮ(‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻫﯧﺴﺎﭘﻼپ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﻯ ﺋﻪﺳﯟﺍﭘﻼﺭﺩﺍ ﺗﻪﻛﺸﯜﺭۈﺵ‬ ‫ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﻼﻧﻤﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ‪ ٤٠‬ﻣﯩﯔ ﻛﯩﻠﻮﻣﯧﺘﯩﺮ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯧﻨﯩﻘﻼﻧﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺭەﻗﻪﻣﻠﻪﺭ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﭘﻪﺭﻕ ﭼﻮڭ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪) .‬ﻣﺎﻫﻤﯘﺕ ﻛﺎﻳﺎ‪» :‬ﺑﻪﻳﺘﯜﻝ‪-‬ﻫﯧﻜﻤﻪ«‪ ،‬ﺩﯨﻴﺎﻧﻪﺕ‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺋﯧﻨﺴﯩﻜﻠﻮﭘﯧﺪﯨﻴﯩﺴﻰ‪ ،‬ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻝ‪-١٩٩٢ ،‬ﻳﯩﻞ‪-٦ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪٨٩ ،‬؛ ﺋﯩﺴﻤﺎﺋﯩﻞ ﻫﺎﻗﻘﻰ ﺋﯩﺰﻣﯩﺮﻟﻰ‪» :‬ﺋﯩﺴﻼﻡ‬ ‫ﻣﯘﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻏﻪﺭپ ﻣﯘﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳﯧﻠﯩﺸﺘﯘﺭۇﺵ«‪ ،‬ﺋﻪﻧﻘﻪﺭە‪-١٩٧٧ ،‬ﻳﯩﻞ‪-١٦ ،‬ﺑﻪﺕ(‬

‫‪231‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﻛﯚﺯ ﻗﺎﺭﺍﺷﻼﺭﺩﺍ ﻣﯘﻫﺎﻛﯩﻤﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﻣﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺋﻪڭ‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﻰ ﺑﯘ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﮕﯩﻠﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە‪:‬‬ ‫»ﻛﺎﭘﯩﺮﻻﺭ ﺑﯩﻠﻤﻪﻣﺪۇﻛﻰ‪ ،‬ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺯﯦﻤﯩﻦ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺗﯘﺗﺎﺵ ﺋﯩﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﺎﻳﺮﯨﯟەﺗﺘﯘﻕ‪ .‬ﻫﻪﻣﻤﻪ ﺟﺎﻧﻠﯩﻖ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺗﻨﻰ ﺳﯘﺩﯨﻦ ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﯘﻕ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ‬ ‫)ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﮕﻪ( ﺋﯩﺸﻪﻧﻤﻪﻣﺪۇ؟« )ﺋﻪﻧﺒﯩﻴﺎ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣٠‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫»ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯘ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻨﻰ )ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﺸﻘﺎ( ﻳﯜﺯﻟﻪﻧﺪﻯ‪ .‬ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺋﯘ ﺗﯘﻣﺎﻥ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﺪە‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺯﯦﻤﯩﻨﻐﺎ‪› :‬ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﯨﻲ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﺳﯩﺰ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻛﯧﻠﯩﯖﻼﺭ )ﻳﻪﻧﻰ‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﯨﻤﻨﻰ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ(‹ ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻜﻜﯩﻠﯩﺴﻰ‪› :‬ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﯨﻲ ﻛﻪﻟﺪۇﻕ‹ ﺩﯦﺪﻯ‪«.‬‬ ‫)ﻓﯘﺳﺴﯩﻠﻪﺕ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١١‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰ ﺋﺎﻟﻪﻡ ﻓﯩﺰﯨﻜﭽﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﯩﻜﻰ ﻛﯚﺯ ﻗﺎﺭﯨﺸﻰ ﻳﯘﻗﺎﺭﯨﻘﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﯩﻐﺎ ﺋﯘﻳﻐﯘﻥ ﻛﻪﻟﻤﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫ﺗﻮﻛﻴﻮ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﻯ ﻣﯘﺩﯨﺮﻯ ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﻳﯘﺷﯩﻠﻰ ﻛﻮﺯەﻳﻨﻐﺎ ﻳﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩﺮﻯ ﺳﯚﺯﻟﻪﻧﮕﻪﻧﺪە ﺋﯘ‪:‬‬ ‫ ﺑﯘ ﻛﯩﺘﺎﺏ ﻗﺎﭼﺎﻥ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﺪﻯ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪.‬‬‫ ‪١٤٠٠‬ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ‪ - .‬ﺩەپ ﺟﺎۋﺍپ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻧﺪە ﺋﯘ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‬‫ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪:‬‬ ‫ ﺷﻪﻙ‪-‬ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯘ ﻛﯩﺘﺎﺏ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻘﺎ ﺋﯧﮕﯩﺰﺩە ﺗﯘﺭۇپ ﻧﻪﺯەﺭ ﺳﺎﻟﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬‫ﻗﺎﺭﺍﯕﻼﺭ! ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭ ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﻪ ﺗﻪﭘﺴﯩﻼﺗﯩﻐﺎ ﻗﻪﺩەﺭ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺑﺎﺭ‪ ،‬ﻫﻪﻡ ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﺭ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻟﻠﯩﻜﺘﻪ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪﻧﮕﻪﻥ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﺍ ﻛﻪﻡ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ‬ ‫ﻳﻮﻕ!‬ ‫ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﻳﯘﺷﯩﻠﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩﻖ ﺩﻭﻛﻼﺗﯩﺪﺍ ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ‪-‬ﺯﯦﻤﯩﻨﺪﯨﻜﻰ ﺟﯩﺴﯩﻤﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩە ﺋﯩﻠﻤﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭﻧﯩﯔ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﻗﻮﻟﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻥ ۋە ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺗﯘﻣﺎﻥ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﭘﺎﺭﺗﻼﺵ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە‬ ‫ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭﮔﻪﻥ‪ .‬ﺩەﻝ ﺑﯘ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺑﯩﺮەﻳﻠﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ‬ ‫ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪ .‬ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺑﯘ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺶ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪۋﺟﯘﺗﻠﯘﻗﻨﻰ »ﺩۇﺧﺎﻥ« ﺩەﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯩﺰﺍﻫﻼﺵ‬ ‫ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺪﯨﻴﯩﺴﯩﮕﻪ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﯘ ۋﺍﻗﯩﺘﻘﯩﭽﻪ ﺋﯩﻠﻤﻰ‬ ‫ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭ ﮔﺎﺯ ﺟﯘﻏﻼﻧﻤﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﭘﺎﺭﺗﻠﯩﺸﻰ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﻛﯧﻠﯩﭗ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺷﻪﻛﯩﻠﻨﻰ‬ ‫»ﺳﯩﺲ« )ﺗﻮﻣﺎﻥ( ﺳﯚﺯﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﭙﺎﺩە ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﻪﺗﺘﻪ‪ ،‬ﺳﯩﺲ )ﺗﯘﻣﺎﻥ( ﻗﯩﺴﻤﯩﺪﺍ‬

‫‪232‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺑﺎﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺳﻮﻏﯘﻗﻠﯘﻕ ۋە ﺳﯘﻏﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﮕﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻧﻰ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺋﯩﺰﺍﻫﻼﺷﻘﺎ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ »ﺩۇﺧﺎﻥ«‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ »ﺋﯩﺴﺴﯩﻖ ﺗﻮﻣﺎﻥ« ﺩەپ ﺋﺎﺗﺎپ ﺋﻪﻣﯩﻠﻲ‬ ‫ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭﺩﻯ ﻫﻪﻣﺪە ﻣﻪۋﺟﯘﺕ ﺋﻪﻛﺲ ﺗﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ‬ ‫ﭘﺎﺭﺗﻼﺷﺘﯩﻜﻰ ﻫﺎﺭﺍﺭەﺗﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ ﺋﯚﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﻪۋەﭘﺘﯩﻦ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﭘﻪﻥ ﺋﺎﭼﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺸﯩﻜﻨﻰ ‪ ١٤٠٠‬ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﯧﭽﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺋﯘﻻﺭ ﻳﯧﯖﻰ ﺑﺎﻳﻘﯩﻐﺎﻥ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﺑﯩﻠﯩﻤﯩﮕﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ‪ ،‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﯘ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻨﻰ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺑﺎﻳﺎﻥ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﻳﯘﺷﯩﻠﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﭘﻪﻧﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﺳﯩﺮﻻﺭﻧﻰ ﺑﺎﻳﻘﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪،‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘپ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺳﯚﺯﻟﻪﻧﮕﻪﻧﺪە ﺋﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺑﯘ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺳﯚﺯﻯ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺳﺘﯘﺭ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﯩﺰ‬ ‫ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺋﻪﻫﻠﻰ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﺑﯩﺮ ﺳﺎﻫﻪ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﻣﯘﺗﻪﺧﻪﺳﺴﯩﺴﻠﯩﺸﻪﻟﻪﻳﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ‬ ‫ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺕ ﺳﺎﻫﻪﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭ‪ ،‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻨﻤﯘ ﻛﯚپ ﺳﺎﻫﻪﻟﻪﺭﺩﯨﻜﻰ‬ ‫ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭﻧﻰ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺋﯩﺰﺍﻫﻠﯩﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﻛﻪڭ‬ ‫ﺩﺍﺋﯩﺮﻟﯩﻚ ﺳﺎﻫﻪﮔﻪ ﺗﺎﺭﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﻪڭ ﺗﻮﻏﺮﺍ ‪ ،‬ﺋﻪڭ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ‬ ‫ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﺎﻟﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺳﺘﯘﺭ‪ .‬ﺑﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ‬ ‫ﺋﯩﻠﻤﻰ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻤﻨﯩﯔ ﻳﯚﻧﯩﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﺘﯩﻤﻪﻥ‪ ،‬ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﻧﻪﺯەﺭ ﺩﺍﺋﯩﺮەﻣﻨﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯧﯖﻪﻳﺘﯩﻤﻪﻥ!«‬ ‫‪ (٢‬ﺋﺎﺗﻤﻮﺳﻔﯧﺮﺍ‬ ‫ﻳﯧﻘﯩﻨﻘﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﻐﺎ ﻗﻪﺩەﺭ ﺋﯩﺴﺴﯩﻘﻠﯩﻖ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺴﻰ ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻫﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﭘﯩﻼﻧﯧﺘﺘﺎ ﻫﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻖ ﺑﺎﺭ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺩەپ ﭘﻪﺭەﺯ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭ‬ ‫ﺷﯘﻧﻰ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻠﯩﺪﯨﻜﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﭘﯩﻼﻧﯧﺖ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﻰ ﺋﺎﺗﻤﻮﺳﻔﯧﺮﺍﻏﺎ ﺋﯩﮕﻪ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘﺵ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﺴﻰ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﭘﯩﻼﻧﯧﺘﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺗﻤﻮﺳﻔﯧﺮﺍ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﻪﻗﯩﻞ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﭼﯜﺷﻪﻧﮕﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﺎﺭﯨﻤﯘ‪-‬ﻗﺎﺭﺷﯩﻠﯩﻖ ﻣﻪۋﺟﯘﺕ‪ .‬ﺋﺎﺗﻤﻮﺳﻔﯧﺮﺍ ﺩﯦﻤﻪﻙ ﻳﯧﻘﯩﻦ‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﺪﺍ ﮔﺎﺯ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﺪە ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺋﺎﺗﻮﻣﻼﺭ ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻜﺘﯘﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﺗﻮﻣﻼﺭﻧﻰ ﭼﻮڭ ﭘﯩﻼﻧﯧﺘﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻳﯜﺯﻯ ﺷﯘﺭﺍپ ﺋﯧﻤﯩﺪۇ‪ .‬ﻛﯩﭽﯩﻚ ﭘﯩﻼﻧﯧﺘﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﺎﺭﺗﯩﺶ ﻛﯜﭼﻰ ﺑﯘ ﺋﺎﺗﻮﻣﻼﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ‬ ‫ﺗﺎﺭﺗﯩﺸﻘﺎ )ﺷﯘﺭﺍﺷﻘﺎ( ﻳﻪﺗﻤﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺑﯘ ﮔﺎﺯﻻﺭ ﺋﺎﻟﻪﻡ ﺑﻮﺷﻠﯘﻗﯩﻐﺎ ﺋﯚﺭﻟﻪپ‪ ،‬ﺋﯘﭼﯘپ‬ ‫ﻛﯧﺘﯩﺪۇ‪ .‬ﻳﻪﻧﻰ ﭘﯩﻼﻧﯧﺖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺗﻤﻮﺳﻔﯧﺮﺍﻧﯩﯔ ﺋﯚﺯﻟﯩﮕﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻛﯧﻠﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﻳﻪﻧﻰ‪:‬‬ ‫»‪ ...‬ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺯﯦﻤﯩﻨﻐﺎ‪› :‬ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﯨﻲ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﺳﯩﺰ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻛﯧﻠﯩﯖﻼﺭ‬ ‫)ﻳﻪﻧﻰ ﺋﻪﻣﺮﯨﻤﻨﻰ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ(‹ ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻜﻜﯩﻠﯩﺴﻰ‪› :‬ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﯨﻲ ﻛﻪﻟﺪۇﻕ‹‬ ‫ﺩﯦﺪﻯ‪) «.‬ﻓﯘﺳﺴﯩﻠﻪﺕ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١١‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺋﺎﻳﯩﺘﻰ ﺑﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪.‬‬

‫‪233‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﺎﺗﻤﻮﺳﻔﯧﺮﺍﻧﯩﯔ ﻫﺎﺳﯩﻞ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﺎﻟﯧﻜﻮﻟﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﯧﭽﯩﺶ ﻫﻪﺭﻛﯩﺘﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﺗﺎﺭﺗﯩﺶ ﻛﯜﭼﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺗﻪﯕﭙﯘﯕﻠﯘﻕ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﻛﯧﺮەﻙ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﺋﺎﺗﻤﻮﺳﻔﯧﺮﺍ ﺭﺍﻳﻮﻧﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﺴﯩﻘﻠﯩﻘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﺎﺭﺗﯩﺶ ﻛﯜﭼﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﺍ‬ ‫ﺗﻪﯕﭙﯘﯕﻠﯘﻕ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻪﻣﺪﯨﻜﻰ ﺑﻪﺯﻯ ﺋﯧﻨﯧﺮﮔﯩﻴﯩﻠﻪﺭ ﺑﯘ ﺗﻪﯕﭙﯘﯕﻠﯘﻗﻨﻰ ﺑﯘﺯﻣﺎﺳﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﻛﯧﺮەﻙ‪ .‬ﺑﯘ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﻤﻜﺎﻧﺴﯩﺰ ﺩﯦﮕﯜﺩەﻙ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﻣﯜﺷﻜﯜﻟﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﺘﯩﻜﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ‬ ‫ﭘﯩﻼﻧﯧﺘﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﺎﻣﻪﺕ ﻣﯩﻠﻴﺎﺭﺗﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﻧﯧﺴﯩﭗ ﺑﻮﻻﺭ‪ .‬ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﻪﺧﺴﯘﺱ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺑﯩﻠﻪﻧﻼ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﯩﮕﯜﺳﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﯕﭙﯜﯕﻠﯘﻕ‬ ‫ﺑﻪﺭﭘﺎ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ ﮔﯜﺯەﻝ ﺑﯩﺮ ﻳﺎﺷﺎﺵ ﻣﯘﻫﯩﺘﻰ ﺑﻪﺧﺶ ﺋﻪﺗﻜﻪﻥ‪.‬‬ ‫‪ (٣‬ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﻳﯘﻣﯩﻼﻗﻠﯩﻘﻰ ۋە ﺋﻮﺭﺑﯩﺘﯩﺴﯩﺪﺍ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﻳﻪﺭﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﻳﯘﻣﯘﻻﻕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺸﺎﺭەﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ‬ ‫ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨﺪە‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻛﯧﭽﯩﻨﻰ ﻛﯜﻧﺪۈﺯﮔﻪ‪ ،‬ﻛﯜﻧﺪۈﺯﻧﻰ ﻛﯧﭽﯩﮕﻪ ﻛﯩﺮﮔﯜﺯﯨﺪۇ‪) «.‬ﺯۇﻣﻪﺭ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-٥‬‬

‫ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺗﻪﻛﯟﯨﺮ ) ُﻳ َﻜ ﱢﻮ ُﺭ( ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﺴﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺷﺎﺭﺳﯩﻤﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺟﯩﺴﯩﻤﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﻳﯚﮔﻪﺵ ﺩﯦﮕﻪﻧﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭﯨﺪۇ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﺳﻪﻟﻠﯩﻨﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭼﯚﮔﯩﻠﯩﺘﯩﭗ‬ ‫ﻳﯚﮔﯩﮕﻪﻧﺪەﻙ‪.‬‬ ‫ﺗﻪﻛﯟﯨﺮ ﺋﻮﻗﯘﻣﻰ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪە ﻛﯚﺭۈﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪﻳﺪۇ‪ :‬ﺋﯚﺯ ﺋﯘﻗﻰ‬ ‫ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﻗﯘﻳﺎﺷﻘﺎ ﻗﺎﺭﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﻳﻮﺭۇﻕ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﻛﯜﻧﺪۈﺯ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﻯ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯘ ﻳﻮﺭۇﻕ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﺑﯩﺮ ﺧﯩﻞ ﺩﺍۋﺍﻡ‬ ‫ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺴﯩﺮﻯ ﻳﻮﺭۇﻕ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻏﺎ‪ ،‬ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻗﯩﺴﻤﻰ‬ ‫ﻳﻮﺭۇﻗﻠﯘﻗﻘﺎ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺪۇ‪ .‬ﻳﻪﻧﻰ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﻛﯧﭽﻪ ﻛﯜﻧﺪۈﺯﮔﻪ‪ ،‬ﻛﯜﻧﺪۈﺯ ﻛﯧﭽﯩﮕﻪ‬ ‫ﺋﺎﻟﻤﯩﺸﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﻯ ﻳﯜﺯﯨﻨﯩﯔ ﻳﻮﻣﯘﻻﻕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺯﯨﻜﺮﻯ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺗﻪﻛﯟﯨﺮ ﺋﯘﻗﯘﻣﻰ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﺷﺎﺭﺳﯩﻤﺎﻥ ﻳﻮﻣﯘﻻﻕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ۋە ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ‬ ‫ﺗﯘﺭۇۋﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ‪» :‬ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﻰ ﺗﯘﺭﻏﯘﻥ ﻫﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﮔﯘﻣﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺴﻪﻥ‪ ،‬ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯘﻟﯘﺗﺘﻪﻙ‬ ‫ﭼﯚﮔﯩﻠﻪپ ﺗﯘﺭﯨﺪۇ‪) «.‬ﻧﻪﻣﻞ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٨٨‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﻰ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺑﯩﺸﺎﺭەﺕ ﺑﯧﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﺳﻰ ﺩەپ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺶ‬ ‫ﻳﯚﻧﯜﻟﯜﺷﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺧﻪۋەﺭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻦ ﺗﻪﺧﻤﯩﻨﻪﻥ ﺗﯚﺕ ﻛﯩﻠﻮﻣﯧﺘﯩﺮ‬ ‫ﺋﯧﮕﯩﺰﻟﯩﻜﺘﯩﻜﻰ ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭ ﺗﻮﭘﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺶ ﻳﯚﻧﯜﻟﯜﺷﯩﻤﯘ ﻫﺎۋﺍﺭﺍﻳﯩﻐﺎ ﺑﯧﻘﯩﻨﻤﯩﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ‬ ‫ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﻏﻪﺭﭘﺘﯩﻦ ﺷﻪﺭﻗﻘﻪ ﻗﺎﺭﺍپ‪...‬ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻳﯚﻧﯜﻟﯜﺷﺘﻪ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻤﯘ‬ ‫ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﯟﺍﺗﯩﺪۇ‪.‬‬

‫‪234‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻜﯩﻤﯘ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪ :‬ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﻗﯩﺘﺌﻪﻟﻪﺭ‬ ‫ﺩۇﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﺩەﺳﻠﻪﭘﻜﻰ ﺩەۋﺭﻟﯩﺮﯨﺪە ﺑﯩﺮ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪ ،‬ﻫﻪﺭ ﻳﯩﻠﻰ ‪ ٥-١‬ﺳﺎﻧﺘﯩﻤﯧﺘﯩﺮ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﺘﺎ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﺟﺮﺍپ ﺋﯘﺯﺍﻗﻠﯩﺸﯩﭗ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪-٢٠ .‬ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﺪﺍ ﺋﺎﻟﻔﺮﯦﺪ‬ ‫ۋەﺟﻪﻧﯧﺮ ﺑﺎﻳﻘﯩﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﻫﺎﺩﯨﺴﯩﮕﻪ ﺩەﺳﻠﻪﭘﺘﻪ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺋﺎﻧﭽﻪ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻟﯧﻜﯩﻦ‬ ‫‪٩١‬‬ ‫‪-١٩٨٠‬ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﮔﯧﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻳﺎﺳﯩﻦ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە ﺋﺎﻱ ۋە ﻗﯘﻳﺎﺷﻨﯩﯔ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ‪:‬‬ ‫»ﻛﯜﻥ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺟﺎﻳﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍپ ﺳﻪﻳﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﻏﺎﻟﯩﭗ‪ ،‬ﻫﻪﻣﻤﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﮕﯜﭼﻰ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﺌﺎﻻ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﺸﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﺎﻳﻐﺎ ﺳﻪﻳﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﻪﻧﺰﯨﻠﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﯩﺪۇﻕ‪ ،‬ﺋﯘ )ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﻣﻪﻧﺰﯨﻠﯩﮕﻪ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧﺪﺍ( ﺧﻮﺭﻣﯩﻨﯩﯔ ﻗﯘﺭۇپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺷﯧﺨﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻛﯜﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﻐﺎ ﻳﯧﺘﯩﺸﯩﯟﯦﻠﯩﺸﻰ )ﻳﻪﻧﻰ ﺋﯩﻜﻜﯩﺴﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺟﻪﻡ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﯧﻠﯩﺸﻰ(‪ ،‬ﻛﯧﭽﯩﻨﯩﯔ ﻛﯜﻧﺪۈﺯﺩﯨﻦ ﺋﯧﺸﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩﺸﻰ )ﻳﻪﻧﻰ ۋﺍﻗﺘﻰ ﻛﻪﻟﻤﻪﺳﺘﯩﻦ‬ ‫ﺑﯘﺭۇﻥ ﻛﯜﻧﺪۈﺯﻧﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﺸﻰ( ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮﻯ )ﻣﯘﺋﻪﻳﻴﻪﻥ ﺑﯩﺮ(‬ ‫ﭘﻪﻟﻪﻛﺘﻪ ﺋﯜﺯۈپ ﺗﯘﺭﯨﺪۇ‪) «.‬ﻳﺎﺳﯩﻦ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-٣٨-٣٩- ٤٠‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ( ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﻣﯩﻼﺩﻯ ‪-٧‬ﺋﻪﺳﯩﺮﺩە ﺋﺎﻱ ۋە ﻗﯘﻳﺎﺷﻨﯩﯔ ﻣﯘﺋﻪﻳﻴﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﻮﺭﺑﯩﺘﯩﺪﺍ ﭼﯚﮔﯩﻠﻪپ‬ ‫ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺧﯩﻴﺎﻝ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺑﺎﺗﯩﻞ ﭘﯩﻜﯩﺮﻟﻪﺭ ﻛﯚپ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ‬ ‫ﺋﯩﺒﺮﺍﻫﯩﻢ ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻛﯜﻧﻰ ﻗﯘﻳﺎﺵ ﺗﯘﺗﯘﻟﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺧﻪﻟﻖ »ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﻮﻏﻠﻰ ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻗﯘﻳﺎﺵ ﺗﯘﺗﯘﻟﺪﻯ« ﺩﯦﻴﯩﺸﻜﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻱ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯘﻳﺎﺵ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﻗﯘﻳﺎﺵ‬ ‫ﻫﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﻫﺎﻳﺎﺗﺘﺎ ﻗﯧﻠﯩﺸﻰ ﺳﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ ﺗﯘﺗﯘﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ۋﺍﻗﺘﯩﯖﻼﺭﺩﺍ ﺋﺎﻱ ۋە ﻗﯘﻳﺎﺵ ﭼﯩﻘﻘﯘﭼﻪ ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﯘﻗﯘپ ﺩۇﺋﺎ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ‪) ٩٢«.‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» ،‬ﻛﯘﺳﯘﻑ«‪-١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪-١٥ ،‬ﺑﻪﺕ(‬ ‫‪ (٤‬ﻗﯘﻳﺎﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ﺗﯜﺯۈﻟﯩﺸﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﺎﻱ ۋە ﻗﯘﻳﺎﺷﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺟﯩﺴﯩﻤﻼﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫‪» .91‬ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺗﻨﯩﯔ ﻛﯜﭼﻰ« ‪،Power of Nature ,National Geogrophic Socitey‬‬ ‫ۋﺍﺷﯩﻨﮕﺘﻮﻥ‪-1978 ،‬ﻳﯩﻞ‪-13-12 ،‬ﺑﻪﺗﻠﻪﺭ‪.‬‬ ‫‪ .٩٢‬ﻫﯘﺳﯘﻑ )ﺋﺎﻱ ﺗﯘﺗﯘﻟﯩﺸﻰ( ۋە ﻛﯘﺳﯘﻑ )ﻛﯜﻥ ﺗﯘﺗﯘﻟﯩﺸﻰ( ﻧﺎﻣﺎﺯﻟﯩﺮﻯ ﺳﯜﻧﻨﻪﺗﺘﯘﺭ‪.‬‬

‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﯘﻻﺭ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺑﯜﻳﯜﻛﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﻛﯜﻥ ۋە ﺋﺎﻱ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪۇ‪ .‬ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﻮﻗﯘﺵ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺷﯜﻛﯜﺭ ﻧﯩﺸﺎﻧﯩﺴﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯘﺭ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﻻﺯﯨﻤﺪۇﺭﻛﻰ‪ ،‬ﻗﯘﻳﺎﺵ ۋە ﺋﺎﻱ ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﺎ‪ ،‬ﻛﯧﭽﻪ‪-‬ﻛﯜﻧﺪۈﺯﯨﻤﯩﺰ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻗﺘﺎ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪.‬‬

‫‪235‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫»ﺳﯩﻠﻪﺭ ﻛﯚﺭﻣﯩﺪﯨﯖﻼﺭﻣﯩﻜﯩﻦ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻨﻰ ﺑﯩﺮﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﺑﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻳﻨﻰ ﺋﯘﻻﺭﺩﺍ )ﻳﻪﻧﻰ ﺩۇﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﺋﺎﺳﻤﯩﻨﯩﺪﺍ( ﻧﯘﺭ‬ ‫ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ ،‬ﻛﯜﻧﻨﻰ )ﻧﯘﺭ ﭼﺎﭼﻘﯘﭼﻰ( ﭼﯩﺮﺍﻕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪) «.‬ﻧﻮﻫ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٦-١٥‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬ ‫»ﺋﯜﺳﺘﯜﯕﻼﺭﺩﺍ ﻣﯘﺳﺘﻪﻫﻜﻪﻡ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻨﻰ ﺑﯩﻨﺎ ﻗﯩﻠﺪۇﻕ‪) .‬ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ( ﻳﯧﻨﯩﭗ‬ ‫ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﭼﯩﺮﺍﻗﻨﻰ )ﻳﻪﻧﻰ ﻛﯜﻧﻨﻰ( ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﯘﻕ‪) «.‬ﻧﻪﺑﻪ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٣-١٢‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﻱ »ﻣﯘﻧﯩﺮ« )ﻳﻮﺭۇﺗﻘﯘﭼﻰ( ﺟﯩﺴﯩﻢ ﺩەپ ﺳﯜﭘﻪﺗﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ﻳﻮﺭۇﻗﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﻠﮕﻪﻥ »ﻧﯘﺭ« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺗﯜپ ﺳﯚﺯﺩﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‪ .‬ﻛﯜﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺑﯩﺮ ﺷﺎﻣﻐﺎ ﻳﺎﻛﻰ ﻳﯧﻨﯩﭗ ﺗﯘﺭۇﺩﯨﻐﺎﻥ ﻻﻣﭙﯘﭼﻜﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﯩﺘﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﯩﮕﻪ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻛﯧﺮەﻙ‪:‬‬ ‫ﻣﯘﻫﻪﺭﺭﺍپ )ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﻠﮕﻪﻥ( ﺗﻪۋﺭﺍﺗﺘﺎ ﻗﯘﻳﺎﺵ ۋە ﺋﺎﻳﻨﻰ ﭼﯩﺮﺍﻗﻼﺭ ﺩەپ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﺳﯩﻨﻰ »ﭼﻮڭ« ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﺳﯩﻨﻰ »ﻛﯩﭽﯩﻚ« ﺩەپ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﯩﮕﻪﻥ‪ .‬ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪،‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﺎﻱ ۋە ﻗﯘﻳﺎﺷﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯩﮕﻪ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻣﺎﻫﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﻳﻮﺭۇﻗﻠﯘﻕ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﮕﯩﻨﯩﻤﯘ ﺋﻮﭼﯘﻕ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩە ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﭘﻪﻥ ﺋﺎﻟﻪﻡ ﺑﻮﺷﻠﯘﻗﯩﺪﺍ ﺋﯩﺴﺴﯩﻘﻠﯩﻖ ۋە ﻳﻮﺭۇﻗﻠﯘﻕ ﺋﯧﻨﯧﺮﮔﯩﻴﯩﺴﯩﮕﻪ‬ ‫ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ ﺟﯩﺴﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨﻰ »ﻳﯘﻟﺘﯘﺯ«‪ ،‬ﺋﯚﺯﻯ ﺑﺎﻏﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﺩﯨﻦ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﺴﺴﯩﻘﻠﯩﻖ ۋە ﻳﻮﺭۇﻗﻠﯘﻗﻨﻰ ﺋﻪﻛﺲ ﺋﻪﺗﺘﯜﺭﮔﯜﭼﻰ ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ ﺟﯩﺴﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨﻰ »ﭘﯩﻼﻧﯧﺖ« ﺩەپ‬ ‫ﺋﺎﺗﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ‪ ،‬ﻗﯘﻳﺎﺵ ﺳﺎﻣﺎﻥ ﻳﻮﻟﻰ ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﺴﯩﺪﺍ ﻳﻪﺭ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯ‪،‬‬ ‫ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﻯ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻗﯘﻳﺎﺵ ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﭘﯩﻼﻧﯧﺖ‪ ،‬ﺋﺎﻱ ﺷﺎﺭﻯ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﻣﺮﺍﻫﺘﯘﺭ‪ .‬ﻳﻪﻧﻰ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﻯ ۋە ﺋﺎﻱ ﺷﺎﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﺴﺴﯩﻘﻠﯩﻖ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﻮﺭۇﻗﻠﯘﻗﻨﯩﯔ ﻣﻪﻧﺒﻪﺳﻰ ﻗﯘﻳﺎﺷﺘﯘﺭ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﻪﻛﺲ ﺋﻪﺗﺘﯜﺭﮔﯜﭼﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﮔﻪ ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ﻫﻪﺭﯨﻜﯩﺘﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ۋﺍﻗﯩﺘﻨﻰ ﻫﯧﺴﺎﺑﻼﺷﺘﺎ‬ ‫ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺳﯘﻧﯘﻟﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫»‪...‬ﻳﯩﻠﻼﺭﻧﯩﯔ ﺳﺎﻧﯩﻨﻰ ۋە )ۋﺍﻗﯩﺘﻼﺭﻧﯩﯔ( ﻫﯧﺴﺎﺑﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩﺸﯩﯖﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﻳﻐﺎ‬ ‫ﻣﻪﻧﺰﯨﻠﻠﻪﺭﻧﻰ )ﻳﻪﻧﻰ ﺑﻮﺭۇﺟﻼﺭﻧﻰ( ﺗﻪﻳﯩﻦ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺑﯩﻜﺎﺭﻏﺎ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﻳﻮﻕ‪) ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ ۋە ﺯﻭﺭ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻖ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﻰ(‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫)ﺋﯩﻼﻫﻰ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻨﻰ( ﺑﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ )ۋە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻫﯧﻜﻤﯩﺘﯩﻨﻰ ﭘﯩﻜﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ( ﻗﻪۋﻡ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﺗﻪﭘﺴﯩﻠﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪) «.‬ﻳﯘﻧﯘﺱ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٥‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫‪ (٥‬ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘ ﺋﯚﯕﻜﯜﺭﻟﻪﺭ‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ‪ ١٤٠٠‬ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭﺩﯨﻦ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﭘﺎﻝ ﺑﯧﻘﯩﺶ ۋە‬ ‫ﺳﻪﭘﻪﺭﺩە ﻧﯩﺸﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯧﺰﯨﻘﻤﺎﺳﻠﯩﻖ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ۋﺍﻗﯩﺌﻪ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯔ ‪-٧٦-٧٥‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪە ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭۈپ‪:‬‬

‫‪236‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫»ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭﻧﯩﯔ ﺟﺎﻳﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻪﺳﻪﻡ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ‪ ،‬ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯩﻠﺴﻪﯕﻼﺭ‪،‬‬ ‫ﺋﯘ )ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ( ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ ﻛﺎﺗﺘﺎ‬ ‫ﻗﻪﺳﻪﻣﺪۇﺭ‪ «.‬ﺩﯦﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺑﯩﺮ ﻗﻪﺳﻪﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﺗﺎﺭﺗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ ۋە ﺋﺎﻟﻪﻡ ﻓﯩﺰﯨﻜﯩﺴﻰ ﻣﯘﺗﻪﺧﻪﺳﺴﯩﺴﻠﯩﺮﻯ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﻮﺭۇﻧﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺳﯚﺯﻧﯩﯔ ﺋﻪﺳﻠﯩﺪە ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﻕ ﺋﯚﯕﻜﯜﺭ ۋە ﺋﯘﻻﺭ ﻳﻮﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻗﺎﺭﺍ ﺋﯚﯕﻜﯜﺭ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺳﯚﺯﻟﻪﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻕ ﺋﯚﯕﻜﯜﺭﻟﻪﺭ ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﺭ ﻗﯩﻠﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯧﻨﯩﺮﮔﯩﻴﻪ ﺋﺎﻣﺒﯧﺮﯨﺪۇﺭ ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﺍ ﻣﯩﻠﻴﺎﺭﻻﺭﭼﻪ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯ ﺗﯘﻏﺎﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯧﻨﯩﺮﮔﯩﻴﻪ ﻣﻪۋﺟﯘﺗﺘﯘﺭ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭ ﺋﺎﺩەﺗﺘﻪ ﺗﯘﺭﻏﯘﻥ‬ ‫ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭ ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯘﺭۇﻗﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﻗﺎﺭﺍ ﺋﯚﯕﻜﯜﺭﻟﻪﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭﻧﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﻖ ﻣﺎﺯﺍﺭﯨﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻣﯘ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺟﯩﺴﯩﻤﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ۋە ۋﺍﻗﯩﺘﻨﻰ ﺳﯩﺮﻟﯩﻖ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻳﻮﻕ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫‪-١٩٥٠‬ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﻐﺎﻥ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘ ﺋﯚﯕﻜﯜﺭﻟﻪﺭ‪ :‬ﺋﯧﻨﯧﺮﮔﯩﻴﯩﺴﻰ ﺗﯜﮔﯩﮕﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻧﯩﯔ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﻳﯩﻐﯩﻠﯩﺸﻰ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە »‪ «٠‬ﻫﻪﺟﯩﻢ ۋە ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ‬ ‫ﺯﯨﭽﻠﯩﻘﺘﺎ ﻏﺎﻳﻪﺕ ﺯﻭﺭ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﺭﺗﯩﺶ ﻛﯜﭼﻰ ﺩﺍﺋﯩﺮﯨﺴﻰ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﺪۈﺭۈﺷﻰ ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻜﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺳﯩﺮﻟﯩﻖ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘ ﺋﯚﯕﻜﯜﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﺎﺭﺗﯩﺶ ﻛﯜﭼﻰ ﺋﻮ ﻗﻪﺩەﺭ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﺋﯩﻜﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﻣﻪﻳﻠﻰ‬ ‫ﻧﯘﺭ‪ ،‬ﻣﻪﻳﻠﻰ ﺟﯩﺴﯩﻢ ﻳﺎﻛﻰ ﻫﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻣﺎﺩﺩﺍ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺗﻪﺳﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻗﯘﺗﯘﻻﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ‬ ‫ﺗﯧﻠﯧﺴﻜﻮﭘﺘﺎ ﻛﯚﺭﮔﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ ﻳﺎﻛﻰ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﺭﺍ ﺗﯚﺷﯜﻙ ﺷﻪﻛﻠﯩﺪە ﻛﯚﺭۈﻧﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺗﻪﺳﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﮕﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫»ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭﻧﯩﯔ )ﻧﯘﺭﻯ( ﺋﯚﭼﯜﺭۈﻟﮕﻪﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ« )ﻣﯘﺭﺳﻪﻻﺕ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٨‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ﺋﺎﻳﯩﺘﯩﺪە ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻧﺪەﻙ‪ ،‬ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘ ﺋﯚﯕﻜﯜﺭﻟﻪﺭ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺋﯚﭼﻜﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻧﯩﯔ ﻳﯧﺮﻯ ۋە ﺋﻮﺭﻧﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ‬ ‫ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﺩەﻝ ۋە ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺗﺎﻟﻼﻧﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘ ﺋﯚﯕﻜﯜﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﺗﺎﺭﺗﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﯩﺘﻰ ﺷﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺗﻮپ‪-‬ﺗﻮپ ﭼﻮڭ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭﻏﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺋﺎﻟﻪﻡ ﺑﻮﺷﻠﯘﻗﯩﺪﺍ ﺋﯧﮕﯩﻠﯩﭗ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﻤﻪﺳﺘﯩﻦ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﻰ ﺗﯧﺸﯩﭗ ﺋﯚﺗﯜپ ﻛﯧﺘﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺗﺎﺭﯨﻖ )ﻳﻪﻧﻰ ﻛﯧﭽﯩﺪە ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ﺑﻮﻟﻐﯘﭼﻰ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯ( ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻪﺳﻪﻡ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ‪ .‬ﺗﺎﺭﯨﻘﻨﯩﯔ ﻧﯧﻤﯩﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻪﻣﺴﻪﻥ؟ )ﺋﯘ( ﺗﯧﺸﯩﭗ ﺋﯚﺗﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﺩۇﺭ‪«.‬‬ ‫)ﺗﺎﺭﯨﻖ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣-١‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬

‫ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻨﯩﯔ ﭼﻪﻛﺴﯩﺰﻟﯩﮕﯩﻨﻰ‬ ‫ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﯟﺍﻟﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﭘﻪﻥ‪-‬ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﺳﺎﭘﯩﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﻧﯘﺭ ﻳﯩﻠﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﻟﭽﯩﻴﻪﻟﻪﻳﺪۇﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯘﻣﯘ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﺪﺭﺍﻛﯩﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﺗﯩﺪﯨﻜﻰ‬

‫‪237‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﺪۇﺭ‪ ١ .‬ﺭەﻗﯩﻤﯩﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺩۇﻧﻴﺎﻧﻰ ﻗﺎﭘﻠﯩﻐﯘﺩەﻙ ﻧﯚﻝ ﻗﻮﻳﺴﺎﻗﻤﯘ ﻳﻪﻧﯩﻼ‬ ‫ﺋﯘ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﺳﺎﭘﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﻴﻪﻟﯩﺸﯩﻤﯩﺰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬‬ ‫ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﻪﻣﺪﯨﻜﻰ ﺑﯜﻳﯜﻛﻠﯜﻙ‪ ،‬ﻗﯘﺩﺭەﺕ ۋە ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﻯ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ۋﺍﻗﯩﺌﻪ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە ﻗﻪﺳﻪﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺗﯧﻤﺎ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ‬ ‫ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە‪ ،‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻣﯘﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻜﻼ ﺑﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﺷﻪﺭﻫﯩﻠﻪﺷﻜﻪ ﺗﯧﮕﯩﺸﻠﯩﻚ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻫﯧﻜﻤﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫‪ (٦‬ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭ ﻳﻮﻝ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪۇ‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻫﯧﻜﻤﯩﺘﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻳﻮﻝ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺸﺘﯘﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ‪:‬‬ ‫»ﻗﻮﺭۇﻗﻠﯘﻕ ۋە ﺩﯦﯖﯩﺰﻧﯩﯔ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻗﻠﯩﺮﯨﺪﺍ )ﻳﻪﻧﻰ ﻛﯧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻳﻮﻝ ﻳﯜﺭﮔﯜﻧﯩﯖﻼﺭﺩﺍ(‬ ‫ﻳﻮﻝ ﺗﯧﭙﯩﺸﯩﯖﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭﻧﻰ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﭗ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪) .‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯘﻟﯘﻏﻠﯩﻘﯩﻨﻰ( ﺑﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﻪۋﻡ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪) ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻨﯩﯔ( ﺩەﻟﯩﻠﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﯘﭼﯘﻕ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﺪۇﻕ‪) «.‬ﺋﻪﻧﺌﺎﻡ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٩٧‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫»)ﻳﻮﻟﻼﺭﻏﺎ( ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ )ﻛﯧﭽﯩﺴﻰ ﻗﻮﺭۇﻗﻠﯘﻗﺘﺎ ۋە ﺩﯦﯖﯩﺰﻻﺭﺩﺍ(‬ ‫ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﻮﻝ ﺗﺎﭘﯩﺪۇ‪) «.‬ﻧﻪﻫﻞ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٦‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ :‬ﺷﯩﻤﺎﻟﯩﻲ ﻗﯘﺗﯘﺏ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻯ ﻫﻪﺭ ﺩﺍﺋﯩﻢ ﺷﯩﻤﺎﻟﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﺘﯩﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺟﯩﺴﯩﻤﻼﺭﺩﺍ ﺋﯩﻼﻫﻰ ﺑﯩﺮ ﺳﻪﻧﺌﻪﺕ ۋە ﺋﯩﻨﺘﯩﺰﺍﻡ ﺑﺎﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ‬ ‫ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻻﻳﻤﯩﻘﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻖ ﻳﻮﻕ‪ ،‬ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪە ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﻛﯧﭽﯩﻜﯩﺶ ﻳﺎﻛﻰ‬ ‫ﺗﯩﺰﻟﯩﺸﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩﺸﻤﯘ ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ‪ .‬ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻴﻪﺕ‪ ،‬ﺭەﺕ‪-‬ﺗﻪﺭﺗﯩﭗ ﺋﯩﭽﯩﺪە‬ ‫ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﻫﯧﭽﻜﯩﻢ‪» :‬ﺑﯜﮔﯜﻥ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﭼﯩﻘﺎﺭﻣﯘ ﻳﺎﻛﻰ ﺑﺎﻟﺪۇﺭ ﻳﻮﻗﺎپ‬ ‫ﻛﯧﺘﻪﺭﻣﯘ؟« ﺩەپ ﺋﻪﻧﺪﯨﺸﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﯜﺭﻣﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﯘﻣﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﻠﮕﻪﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻗﯘﺩﺭەﺕ ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯩﺴﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫‪ (٧‬ﺯﺍﻣﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺑﯘ ﻗﯘﺩﺭەﺗﻠﯩﻚ ۋە ﺋﻪﺑﻪﺩﻯ ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﻰ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﻧﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺰ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ‪-‬ﺯﯦﻤﯩﻨﻨﻰ ۋە ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﻟﺘﻪ‬ ‫ﻛﯜﻧﺪە ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﯘﻕ‪ ،‬ﺑﯩﺰ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﭼﺎﺭﭼﺎپ ﻗﺎﻟﻐﯩﻨﯩﻤﯩﺰ ﻳﻮﻕ‪) «.‬ﻗﺎﻑ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣٨‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬

‫‪238‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺑﻪﺯﻯ ﺗﻪﭘﺴﯩﺮﭼﯩﻠﻪﺭ ﺋﺎﻟﺘﻪ ﻛﯜﻥ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺳﯚﺯﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﺘﻪ ﺯﺍﻣﺎﻥ ﭘﺎﺭﭼﯩﺴﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﺎﻟﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺳﻘﯘچ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﭘﻪﻧﻤﯘ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺑﯘ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻨﻰ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻠﯩﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﺗﻪۋﺭﺍﺕ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﺎﻟﺘﻪ ﻛﯜﻥ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻨﻰ ﻧﯘﺭﻣﺎﻝ ‪ ٢٤‬ﺳﺎﺋﻪﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻛﯜﻧﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺩەپ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪپ‪ ،‬ﻳﻪﺗﺘﯩﻨﭽﻰ ﻛﯜﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺷﻪﻧﺒﻪ ﻛﯜﻧﯩﻨﻰ »ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺩەﻡ‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﺪۇ« )ﺗﻪﻛﯟﯨﻦ‪ ١:٣١ ،‬ﺑﺎﺏ( ﺩەﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﺋﯩﺰﺍﻫﻼﺵ ﺋﯘﺳﯘﻟﻰ ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﻣﯘﻫﻪﺭﺭﺍپ‬ ‫)ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﻠﮕﻪﻥ( ﺗﻪۋﺭﺍﺗﻨﯩﯔ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻳﯩﺮﺍﻕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‪،‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺯﺍﻣﺎﻥ ۋە ﻣﺎﻛﺎﻧﺪﺍ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻣﯚﺟﯩﺰە ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻤﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻛﯜﻥ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪە ﺑﯩﺮ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯘﻧﻰ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻥ ﺩەپ ﭼﯜﺷﻪﻧﻤﻪﺳﻠﯩﻜﻰ ﻛﯧﺮەﻙ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﯘﺩﺩﯨﺘﯩﻨﻰ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﯩﻠﯩﺪۇ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﺪﯨﻦ ﺯﯦﻤﯩﻨﻐﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ )ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻨﯩﯔ( ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯩﺪﺍﺭە ﻗﯩﻠﯩﭗ‬ ‫ﺗﯘﺭﯨﺪۇ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯘ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﺋﯘﺯۇﻧﻠﯘﻗﻰ ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺳﺎﻧﺎۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﻣﯩﯔ ﻳﯩﻠﺪەﻙ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻛﯜﻧﺪە ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺩەﺭﮔﺎﻫﯩﻐﺎ ﺋﯚﺭﻟﻪﻳﺪۇ‪) «.‬ﺳﻪﺟﺪە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٥‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫»ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﯩﻠﻪﺭ ۋە ﺭﻭﻫ )ﻳﻪﻧﻰ ﺟﯩﺒﺮﯨﺌﯩﻞ( ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﺪە ﺋﯚﺭﻟﻪﻳﺪۇﻛﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯘﺯۇﻧﻠﯘﻗﻰ ‪ ٥٠‬ﻣﯩﯔ ﻳﯩﻞ ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪) «.‬ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﺞ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﺳﻪﺟﺪە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٥‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ‬ ‫ۋﺍﻗﯩﺖ‪ ،‬ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﺞ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﯩﻠﻪﺭ ۋە ﺟﯩﺒﺮﯨﺌﯩﻞ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﺧﺎﺱ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺳﺎﭘﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ‬ ‫ۋﺍﻗﯩﺖ ﺑﯩﻠﺪۈﺭۈﻟﻤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﻳﻪﻧﻰ ﻫﻪﺭ ﺋﯩﻜﻜﻰ ۋﺍﻗﯩﺘﻨﯩﯔ ﻣﺎﻫﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎﻳﺪۇ‪،‬‬ ‫ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺳﯩﺪﺍ ﺯﯨﺘﻠﯩﻖ ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﺸﻜﻪ ﺑﻮﻟﯩﺪۇﻛﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ۋﺍﻗﯩﺖ‬ ‫ﺋﻮﻗﯘﻣﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﭼﯜﺷﻪﻧﮕﻪﻥ ﺯﺍﻣﺎﻥ ﺋﻮﻗﯘﻣﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﻪﺯﻯ ﻣﯘﭘﻪﺳﺴﯩﺮﻟﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﺸﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺋﻮﺧﺸﯩﺘﯩﺶ ﺑﻮﻟﯘپ ۋﺍﻗﯩﺘﻨﯩﯔ ﺋﯘﺯۇﻧﻠﯘﻗﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭۈﺵ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻧﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﯘ ۋﺍﻗﯩﺖ ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻘﺎ ﺧﺎﺳﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺋﻮﻗﯘﻣﻰ‬ ‫ﻣﻪۋﺟﯘﺕ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺑﯘ ۋﺍﻗﯩﺘﻨﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ‪ .‬ﺋﯘ‬ ‫ﻣﯩﻠﻴﺎﺭﻻﺭﭼﻪ ﺯﺍﻣﺎﻧﻐﺎ ﺳﯩﻐﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯧﺮﺍﺝ ﻫﺎﺩﯨﺴﯩﺴﯩﻨﻰ »ﻫﻪﺑﯩﺐ ﺋﻪﺩﯨﺐ« )ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ(ﻏﺎ ﺑﯩﺮ ﺳﯩﻜﻮﻧﺘﺘﯩﻦ ﺋﺎﺯ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﯧﻜﺮﺍﻡ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺯﺍﻣﺎﻥ‬ ‫ۋە ﻣﺎﻛﺎﻧﺪﯨﻦ ﻫﺎﻟﻘﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﻪﻗﻠﻰ ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﺭ ﻗﯩﻼﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻗﯘﺩﺭەﺗﺘﯘﺭ‪.‬‬

‫‪239‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﭽﯩﻼﺭ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻳﯧﻘﯩﻨﺪﺍ ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﻐﺎﻥ »ﺯﺍﻣﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻘﻰ«‬ ‫ﺗﯧﻤﯩﺴﻰ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﺯﺍﻣﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺸﻜﯩﻤﯘ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ :‬ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﻯ ﺋﯚﺯ ﺋﻮﻗﻰ‬ ‫ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩﻖ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺸﻨﻰ ‪ ٢٤‬ﺳﺎﺋﻪﺗﺘﻪ ﺗﺎﻣﺎﻣﻼﻳﺪۇ ۋە ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻥ ﻫﺎﺳﯩﻞ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﺎﻱ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯚﺯ ﺋﻮﻗﻰ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺸﻨﻰ ‪ ٣٠-٢٩‬ﻛﯜﻧﺪە ﺗﺎﻣﺎﻣﻼﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺳﻪۋەﭘﺘﯩﻦ ﺋﺎﻳﺪﺍ ‪ ١٥-١٤‬ﻛﯜﻥ ﻛﯜﻧﺪۈﺯ‪ ١٥-١٤ ،‬ﻛﯜﻥ ﻛﯧﭽﻪ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ ۋە ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﺪﺍ‬ ‫ﺗﯘﺭۇپ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻳﯜﺯﯨﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯖﺪەﻙ ﺑﺎﺷﻘﺎ‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ ﺟﯩﺴﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯖﻤﯘ ﺋﯚﺯ ﺋﻮﻗﻰ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺶ ۋﺍﻗﺘﻰ ۋە ﻛﯜﻥ ﺋﻮﻗﯘﻣﻰ ﺧﯩﻠﻤﯘ‪-‬‬ ‫ﺧﯩﻠﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫‪ (٨‬ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﯩﯔ ﻛﯧﯖﯩﻴﯩﺸﻰ‬ ‫ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻨﻰ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻤﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻨﺎ ﻗﯩﻠﺪۇﻕ ۋە ﺑﯩﺰ )ﺋﯘﻧﻰ( ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ‬ ‫ﻛﯧﯖﻪﻳﺘﯩﯟﺍﺗﯩﻤﯩﺰ‪) «.‬ﺯﺍﺭﯨﻴﺎﺕ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤٧‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﻯ‪ ،‬ﻗﯘﻳﺎﺵ ۋە ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺕ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﯩﺸﻪﻧﭽﯩﻠﯩﻚ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺑﯩﻠﯩﻢ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻼﺭ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﯧﻨﯩﻖ‬ ‫ﭼﯜﺷﻪﻧﮕﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﯩﻜﻰ »ﺳﻪﻣﺎ« )ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ( ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﺴﻰ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﺗﯩﺪﯨﻜﻰ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﻰ ﻛﯧﯖﻪﻳﺘﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﺧﻪۋەﺭ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ُﻮﻥ‪ :‬ﻛﯧﯖﻪﻳﺘﻜﯜﭼﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﻛﯧﯖﻪﻳﺘﯩﯟﺍﺗﯩﻤﯩﺰ« ﻣﻪﻧﯩﺴﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘ‬ ‫»ﻟَ ُﻤ ِ‬ ‫ﻮﺳﻌ َ‬ ‫ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻨﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﺪﯨﻜﻰ »ﻟﻪ« ﻗﻮﺷﯘﻣﭽﯩﺴﻰ ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻨﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﺴﯩﮕﻪ »ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﯚپ«‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻣﻪﻧﯩﻨﻰ ﻗﻮﺷﯩﺪۇ‪ .‬ﺩەﺭۋەﻗﻪ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻣﺎﺱ ﻫﺎﻟﺪﺍ ‪-٢٠‬ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﺎﺷﻼپ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻼﺭ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﯩﯔ ﺗﯧﺰ ﺳﯜﺭﺋﻪﺗﺘﻪ ﻛﯧﯖﯩﻴﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻨﯩﻘﻼپ‬ ‫‪٩٣‬‬ ‫ﭼﯩﻘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ﻛﯜﻧﺪﯨﻦ ﺋﯧﺘﯩﯟﺍﺭەﻥ ﺗﯧﺰ ﺳﯜﺭﺋﻪﺗﺘﻪ ﻛﯧﯖﯩﻴﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺕ ﺩﺍﺋﯩﺮﯨﺴﻰ‬ ‫ﻣﯘﺋﻪﻳﻴﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻫﺎﻟﻪﺗﻜﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﺗﺎﺭﺗﯩﺶ ﻛﯜﭼﻰ ﺳﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ ﺗﻮﺧﺘﺎﻳﺪۇ ۋە ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍپ ﭼﯚﻛﯜﺷﻜﻪ ﺑﺎﺷﻼﻳﺪۇ‪ .‬ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﺎ ﻛﺎﻟﯩﻔﻮﺭﻧﯩﻴﻪ ﺷﯩﺘﺎﺗﻰ ﺳﺘﺎﻧﻔﻮﺭﺩ ﺋﯘﻧﯩﯟﯦﺮﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭﻯ ﺭﯦﻨﺎﺗﺎ ﻛﺎﻟﻠﻮﺵ ۋە ﺋﺎﺩﺭەﻱ ﻟﯩﻨﺪې ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫‪ .٩٣‬ﺗﻪﭘﺴﯩﻼﺗﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ۋﺍﻫﯩﺪۈﺩﺩﯨﻦ ﺧﺎﻥ‪» :‬ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩۇﺋﯩﻠﻐﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﻣﺎﻗﺘﺎ«‪) ،‬ﺗﯜﺭﻛﭽﯩﮕﻪ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ‪ :‬ﺟﯩﻬﺎﺩ ﺥ‪ .‬ﺭەﺷﺎﺩ(‪ ،‬ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻝ‪-١٩٩٦ ،‬ﻳﯩﻞ‪-١٠٧ ،‬ﺑﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬

‫‪240‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫»ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺕ ﻛﯩﭽﯩﻜﻠﻪﺷﻜﻪ‪ ،‬ﻳﻮﻗﯘﻟﯘﺷﻘﺎ ﻗﺎﺭﺍپ ﻣﺎﯕﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺑﯩﺰ ﻛﯚﺭەﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ۋە‬ ‫ﻛﯚﺭەﻟﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺟﯩﺴﯩﻤﻼﺭ ﺑﯩﺮ ﭘﺮﻭﺗﻮﻧﺪﯨﻦ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﻪﺗﻜﻪ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪ ،‬ﺧﯘﺩﺩﻯ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘ ﺋﯚﯕﻜﯜﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﯩﺪەﻙ‪«...‬‬ ‫ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﭘﻪﻥ ﻳﯧﯖﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﻳﻘﺎۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﯘ ﻫﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ‪ ١٤‬ﺋﻪﺳﯩﺮ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬‬ ‫ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﯘ ﻛﯜﻧﺪە ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻨﻰ )ﭘﯜﺗﯜﻛﭽﻰ( ﻧﻪﺭﺳﻪ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﻗﻪﻏﻪﺯﻧﻰ ﻳﯚﮔﯩﮕﻪﻧﺪەﻙ‬ ‫ﻳﯚﮔﻪﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻼﺭﻧﻰ ﺩەﺳﻠﻪﭘﺘﻪ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﻕ‪ ،‬ﺷﯘ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﺪە ﺋﻪﺳﻠﯩﮕﻪ‬ ‫ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﯨﻤﯩﺰ‪) .‬ﺑﯘ( ﺑﯩﺰ ﺋﯜﺳﺘﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ۋەﺩﯨﺪۇﺭ‪) ،‬ﺋﯘﻧﻰ( ﭼﻮﻗﯘﻡ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺋﺎﺷﯘﺭﯨﻤﯩﺰ‪«.‬‬ ‫)ﺋﻪﻧﺒﯩﻴﺎ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٠٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫»ﺋﯘﻻﺭ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﻰ ﻫﻪﻗﯩﻘﯩﻲ ﺭەۋﯨﺸﺘﻪ ﺗﻮﻧﯘﻣﯩﺪﻯ‪ .‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﻰ ﺯﯦﻤﯩﻦ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﭼﺎﯕﮕﯩﻠﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ ،‬ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﻮڭ ﻗﻮﻟﯩﺪﺍ ﻗﺎﺗﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨﺪۇ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯘﻻﺭ )ﻳﻪﻧﻰ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭ(ﻧﯩﯔ ﺷﯧﺮﯨﻚ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﭘﺎﻛﺘﯘﺭ ۋە‬ ‫ﺋﯜﺳﺘﯜﻧﺪۇﺭ‪) «.‬ﺯۈﻣﻪﺭ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٦٧‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫‪ (٩‬ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻗﯘﺩﺭەﺗﻨﻰ ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭ ﻗﯩﻠﯩﺶ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺯﯦﻤﯩﻨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺩەﺳﻠﻪﭘﺘﻪ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺗﯘﺗﺎﺵ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،٩٤‬ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ‪-‬ﺯﯦﻤﯩﻨﻨﯩﯔ‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺘﻪ ﻛﯜﻥ )ﻣﯘﺩﺩەﺕ‪ ،‬ﺑﺎﺳﻘﯘچ‪ ،‬ﺩەۋﺭ(ﺩە ﺗﺎﻣﺎﻣﻼﻧﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،٩٥‬ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺗﯜۋﺭۈﻛﺴﯩﺰ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،٩٦‬ﻗﯘﺳﯘﺭﺳﯩﺰ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،٩٧‬ﺋﺎﻱ‪،‬‬ ‫ﻗﯘﻳﺎﺵ ۋە ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺧﺎﺱ ﭘﻪﻟﻪﻛﺘﻪ )ﺋﻮﺭﺑﯩﺘﯩﺪﺍ( ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫)ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ(‪ ،٩٨‬ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﯚﺭﻟﯩﮕﻪﻧﺴﯩﺮﻯ ﻫﺎۋﺍ ﺑﯧﺴﯩﻤﯩﻨﯩﯔ ﺗﯚۋەﻧﻠﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﻮﻛﺴﯩﮕﯧﻨﻨﯩﯔ ﺋﺎﺯﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ٩٩‬ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺟﻪﻫﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺧﻪۋەﺭ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﯩﻜﻰ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭﻣﯘ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺑﯘ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺭﺍﺳﺘﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻠﯩﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﻪﺭﮔﻪ ﺩﺍﺋﯩﻢ‪:‬‬ ‫»ﺋﻮﻳﻼﻥ‪ ،‬ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭ ﻗﯩﻞ‪ ،‬ﺋﻪﻗﻠﯩﯖﻨﻰ ﺋﯩﺸﻠﻪﺕ!« ﺩەﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫‪ .٩٤‬ﺋﻪﻧﺒﯩﻴﺎ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣٠‬ﺋﺎﻳﻪﺕ‪.‬‬ ‫‪ .٩٥‬ﻫﯘﺩ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٧‬ﺋﺎﻳﻪﺕ‪.‬‬ ‫‪ .٩٦‬ﺭەﺋﺪ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﻟﻮﻗﻤﺎﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٠‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﻫﻪﺝ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٦٥‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬ ‫‪ .٩٧‬ﺑﻪﺯﻯ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﻪﻗﻪﺭە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٩‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﺋﯩﺴﺮﺍ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﻣﯜﻟﻚ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‬ ‫‪-٣‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬ ‫‪ .٩٨‬ﻳﺎﺳﯩﻦ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤٠-٣٨‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ‪.‬‬ ‫‪ .٩٩‬ﺋﻪﻧﺌﺎﻡ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٢٥‬ﺋﺎﻳﻪﺕ‪.‬‬

‫‪241‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﯩﻠﯩﻨﮕﻪﻧﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﻠﯩﻨﻤﯩﮕﻪﻧﻠﻪﺭ ﻛﯚپ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ ﻳﺎﺷﺎۋﺍﺗﯩﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ :‬ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺗﻮﻣﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺋﯧﻴﺘﺴﺎﻕ‪. ،‬ﺋﯧﻠﯧﻜﺘﺮﻭﻧﻼﺭ ۋە ﻳﺎﺩﺭۇ‪ ...‬ﺋﯧﻠﯧﻜﺘﺮﻭﻧﻼﺭ ﻳﺎﺩﺭﻭ‬ ‫ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺳﯧﻜﻮﻧﯩﺘﺘﺎ ‪ ٢٠٠٠‬ﻛﯩﻠﻮﻣﯧﺘﯩﺮﻟﯩﻖ ﺳﯜﺭﺋﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪ ،‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻫﯧﭽﻘﺎﭼﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯜﺳﺴﯜﺷﯜپ ﻗﺎﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﯘﻧﻰ ﺑﯩﺰ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻼﻟﻤﺎﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ﺋﻮﻗﯘﭘﻼ ﺋﯚﺗﯜپ‬ ‫ﻛﯧﺘﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﻫﻪﺭ ﺯەﺭﺭﯨﭽﯩﺪە ﻳﯜﺯ ﺑﯧﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻼﺭﻧﻰ ﺑﯩﻠﯩﺸﻜﻪ ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻧﻼ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﺎﺯ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻟﻪﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﺋﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭ ۋە ﺋﯩﺮﭘﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻗﻪﻟﺒﯩﻤﯩﺰﺩە‬ ‫ﻳﯧﻘﯩﻨﻠﯩﺸﯩﭗ ﺋﻪﺯەﻟﯩﻲ ۋە ﺋﻪﺑﻪﺩﯨﻲ ﻫﯧﻜﻤﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﯚﺭۈﺵ ﻛﯧﺮەﻙ ﺩەﻳﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺗﻮﻣﻨﻰ ﭼﺎﻛﺴﯩﺰ ﭼﻮﯕﺎﻳﺘﻘﺎﻥ ۋﺍﻗﺘﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﻛﯚﺯ ﺋﺎﻟﺪﯨﻤﯩﺰﺩﺍ ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ‬ ‫ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺗﺮﯨﻠﻴﻮﻧﻼﺭﭼﻪ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯ‪ ...‬ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﻫﺎﻟﻪﺗﺘﻪ‪ ،‬ﻫﯧﭽﺒﯩﺮﻯ‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﺎﺷﻘﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻗﯘﻧﯘﺷﯘپ ﻗﺎﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ ،١٠٠‬ﺋﺎﻟﻪﻣﺪﯨﻜﻰ ﺳﺎﻥ‪-‬ﺳﺎﻧﺎﻗﺴﯩﺰ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯ ﺗﻮﭘﻰ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻗﺎﺗﻨﺎﺵ ۋەﻗﻪﺳﻰ ﭼﯩﻘﻤﺎﻳﺪۇ‪ ،‬ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ۋەﺯﯨﭙﯩﺴﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻘﺎ‪....‬‬ ‫ﺷﯘﻧﯩﯖﺪەﻙ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻨﻰ ﻛﯩﭽﯩﻜﻠﻪﺗﺴﻪﻛﻤﯘ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺗﻮﻡ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ‬ ‫ﺑﯘ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺳﻪﻧﺌﻪﺕ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﻮﻳﻠﯩﻤﺎﻣﺴﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭ ﻗﯩﻠﻤﺎﻣﺴﯩﻠﻪﺭ؟ ﺋﻪﻱ ﺋﻪﻗﯩﻞ ﺋﯩﮕﯩﻠﯩﺮﻯ!‪ «...‬ﺩەپ‬ ‫ﺋﻪﻗﻠﯩﻤﯩﺰﮔﻪ‪ ،‬ۋﯨﮋﺩﺍﻧﯩﻤﯩﺰﻏﺎ ﺧﯩﺘﺎﺏ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪ ،‬ﻫﯧﻜﻤﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻪﻟﺒﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ۋە‬ ‫ﺋﻪﻗﻠﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﺋﯩﺮﺷﺎﺩ ﺋﻪﺗﻤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﺘﯩﻜﻰ ﻛﯩﭽﯩﻜﻜﯩﻨﻪ ﺯەﺭﺭﯨﭽﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ ﻫﻪﺭ‬ ‫ﺷﻪﻳﺌﻰ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻫﺎﻝ ﺗﯩﻠﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯚﺯﻟﯩﻤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﻳﯧﺘﻪﺭ ﺋﻪﻣﺪﻯ‪ ،‬ﻗﻪﻟﺒﯩﻤﯩﺰ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﯩﯔ ﺑﯘ‬ ‫ﺋﯘﻧﺴﯩﺰ ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ ﺗﯩﻠﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﺴﯘﻥ! ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻏﻪﭘﻠﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﯘﺯﺍﻗﻠﯩﺸﯩﺶ ﻛﯧﺮەﻙ‪.‬‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﻏﻪﭘﻠﻪﺕ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﺴﯩﺮﻯ ﻧﻪﭘﺴﺎﻧﯩﻴﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﭽﺎﺭﯨﺴﻰ ﺑﻮﻟﯘپ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﻣﺎﺩﺩﻯ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺝ‪ ،‬ﺷﻪﻫﯟﺍﻧﻰ ﺋﺎﺭﺯۇﻧﻰ ﭘﯩﻼﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺧﺎﺭ ۋە ﭘﻪﺳﻜﻪﺵ ﻫﺎﻟﺪﺍ‬ ‫ﻳﺎﺷﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﯩﺪۇ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﺎ ﻧﺎﺳﺎ ﺋﺎﻟﻪﻡ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﻯ ﺭەﺋﯩﺴﻰ ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﺩﻭﻛﺘﻮﺭ ﺋﺎﺭﻣﻪﺱ ﺗﻮﻡ‬ ‫ﺋﯚﺯﯨﺪﯨﻦ ﺳﻮﺭﺍﻟﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫ ﺋﺎﺗﻤﯘﺳﻔﯧﺮﺍ ﻗﺎﺗﻠﯩﻤﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮەﺭ ﺑﻮﺷﻠﯘﻕ ﺑﺎﺭﻣﯘ؟ ‪ -‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺳﯘﺋﺎﻟﻐﺎ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺟﺎۋﺍپ‬‫ﺑﻪﺭﺩﻯ‪:‬‬ ‫ ﺑﻮﺷﻠﯘﻕ ﻳﻮﻕ! ﺋﺎﺗﻤﯘﺳﻔﯧﺮﺍﺩﺍ ﺑﻮﺷﻠﯘﻕ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﻮﺷﻠﯘﻕ‬‫ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﯩﯔ ﺗﻪﯕﭙﯘﯕﻠﯩﻘﻰ ﺑﻮﺯۇﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭ‬ ‫‪ .١٠٠‬ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﺘﯩﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ ﺟﯩﺴﯩﻤﻠﯩﺮﻯ ﺳﺎﺋﻪﺕ ﺋﯩﺴﺘﯩﺮﯨﻠﻜﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﺗﯜﺭ ﻳﯚﻧﯜﻟﯜﺷﯩﮕﻪ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍپ ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ ،‬ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺧﺎﺱ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ‬ ‫ﺋﻮﺭﺑﯩﺘﯩﺴﻰ‪ ،‬ۋە ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺶ ۋﺍﻗﺘﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺳﻮﻗﯘﻟﯘپ ﻛﻪﺗﻤﻪﻳﺪۇ‪.‬‬

‫‪242‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺋﺎﺳﺘﯩﻦ‪-‬ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﯧﺘﻪﺗﺘﻰ ۋە ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺪە ﺑﻮﺷﻠﯘﻗﺘﺎ ﻛﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﻗﺎﺗﻨﺎﺵ ۋەﻗﻪﻟﯩﺮﻯ‬ ‫ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺑﯘﻻﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺟﺎۋﺍﭘﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻣﯘﻧﯘ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﺋﻮﻗﯘﻟﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﺋﯘﻻﺭ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻨﻰ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺗﯜۋﺭۈﻛﺴﯩﺰ ﺑﻪﺭﭘﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻤﯩﺰﻏﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ )ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ( ﺑﯧﺰﯨﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻤﯩﺰﮔﻪ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﺍ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﻳﻮﭼﯘﻕ ﻳﻮﻗﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﻣﺪۇ؟« )ﻗﺎﻑ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٦‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ﻗﻪﻟﺐ ﻛﯚﺯﯨﻨﻰ ﺋﯧﭽﯩﺶ ۋە ﺋﯩﺒﺮەﺕ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ ﺩەپ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺕ‬ ‫ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭﻧﻰ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻟﺪۇﺭﺩﻯ‪ .‬ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭﺩﯨﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺳﯘﺋﺎﻝ ﺳﯘﺭﺍﻟﺪﻯ‪:‬‬ ‫ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﻧﻮﻗﺘﯩﺴﯩﻐﺎ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﺑﺎﺭﺍﻟﯩﺪﯨﯖﯩﺰﻣﯘ؟‬‫ﺋﯘ ﺋﻮﻟﯘﻕ‪-‬ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺗﯩﻨﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ‪:‬‬ ‫ ﺋﯘﺯۇﻧﺪﯨﻦ ﺑﯘﻳﺎﻥ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﺸﻘﺎ ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﯟﺍﺗﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻗﻮﻟﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ‬‫ﺗﯧﻠﯧﺴﻜﻮﭘﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﯜﭼﻰ ﻳﻪﺗﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﻛﯚﺯ ﺋﺎﻟﺪﯨﻤﯩﺰﻏﺎ ﺗﯘﻣﺎﻥ ﻗﺎﺗﻼﻣﻠﯩﺮﻯ ﺷﻪﻛﻠﯩﺪە‬ ‫ﻫﻪﺭﺧﯩﻞ ﺗﯘﻣﺎﻧﻼﺭ ﭼﯩﻘﯩﯟﺍﺗﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﻳﯩﺮﺍﻗﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﯨﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﯘﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﻖ‬ ‫ﺗﯧﻠﯧﺴﻜﻮﭘﻼﺭ ﻳﺎﺳﺎپ ﭼﯩﻘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻪﻡ ﺑﻮﺷﻠﯘﻗﯩﻐﺎ ﺋﻪۋەﺗﺘﯘﻕ‪ ،‬ﻧﻪﺗﯩﺠﻪ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ‪ .‬ﻣﻪﻥ‬ ‫ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﻧﻮﻗﺘﯩﺴﯩﻐﺎ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﺑﺎﺭﺍﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻤﯩﺰﻏﺎ ﺋﯩﺸﻪﻧﻤﻪﻳﻤﻪﻥ‪.‬ﭼﯜﻧﻜﻰ‬ ‫ﺋﯘﻧﻰ ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ ﺩەپ ﺋﻮﻳﻼﻳﻤﻪﻥ‪ -...‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭﻏﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﻧﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﯘﻗﯘﻟﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﺳﻪﻥ )ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻼﺭﻏﺎ( ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﻗﺎﺭﺍپ ﺑﺎﻗﻘﯩﻨﻜﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺮەﺭ ﻳﻮﭼﯘﻗﻨﻰ ﻛﯚﺭەﻣﺴﻪﻥ؟‬ ‫ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺳﻪﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﻗﺎﺭﯨﻐﯩﻦ‪ ،‬ﻛﯚﺯۈڭ )ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻼﺭﺩﺍ ﺑﯩﺮەﺭ ﻧﯘﻗﺴﺎﻧﻨﻰ‬ ‫ﺗﯧﭙﯩﺸﺘﯩﻦ( ﺋﯜﻣﯩﺪ ﺋﯜﺯﮔﻪﻥ ۋە ﺗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻗﺎﻳﺘﯩﺪۇ‪) «.‬ﻣﯜﻟﻚ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-٤- ٣‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺕ ﺋﯘﻗﯘﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯩﻨﺴﺎﭘﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺋﻪﻫﻠﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪڭ ﻛﯩﭽﯩﻚ‬ ‫ﺑﯩﺮەﺭ ﻳﻮﭼﯘﻗﻤﯘ ﻗﺎﻟﺪۇﺭﻣﯩﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﺗﻮﻡ ﺑﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ‬ ‫ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻫﺎﻳﺎﺟﺎﻧﻼﻧﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪:‬‬ ‫ ﻣﻪﻥ ﺑﺎﺷﺘﯩﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ ﺋﻮﻳﻼۋﺍﺗﯩﻤﻪﻥ! ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺧﺎﻟﯩﻐﺎﻧﭽﻪ ﺑﯩﺮ ﺑﺎﻫﺎ ﺑﯧﺮﯨﺶ‬‫ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻗﯩﻴﯩﻦ ۋە ﻧﺎﺯۇﻙ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺶ‪ .‬ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﻫﻪﻳﺮﺍﻧﻤﻪﻥ‪ ،‬ﻳﯩﻠﻼﺭ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻧﺎﺯﯨﻞ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮﻗﻪﺩﯨﻤﯩﻲ ﻛﯩﺘﺎﺏ ﻗﺎﻧﺪﺍﻗﺴﯩﮕﻪ ﺩﯨﻘﻘﻪﺗﻨﻰ ﺋﻪڭ ﺟﻪﻟﭗ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﺳﺘﺮﻭﻧﻮﻣﯩﻴﻪ‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﯩﺮ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە‪ ،‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻧﻰ ﺋﺎﺟﯩﺰ ﻗﺎﻟﺪۇﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە‬ ‫ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮەﻟﯩﮕﻪﻧﺪۇ؟ ‪ ١٤٠٠ ...‬ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻧﯧﻤﻪ ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻼﻻﻳﺘﺘﻰ؟‬ ‫ﺗﯘﻟﯘﻕ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﯩﻢ ﻳﻮﻕ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﯘﻻﺭ ﺑﯩﻠﯩﺸﻜﻪ ﺋﻪﺭﺯﯨﮕﯜﺩەﻙ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭﺩۇﺭ‪.‬‬

‫‪243‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﺑﯩﺮ ﺩەﻡ ﺋﻮﻳﻼﻧﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﻪ ﺗﺎﻛﻰ ﺧﯩﻴﺎﻟﻐﺎ ﺗﺎﻳﯩﻨﯩﭗ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ۋە ﺟﻪﺯﻣﻪﻥ ﻛﻪﻣﭽﯩﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﺎﻣﺎﻣﻠﯩﺪﻯ‪:‬‬ ‫ ﺑﯘ ﺋﻪﺳﻼ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﺴﻰ ﺋﻪﻣﻪﺳﺘﯘﺭ‪ .‬ﺷﯘﻧﻰ ﭼﯜﺷﯜﻧﯩﯟﯦﻠﯩﺸﻘﺎ‬‫ﺑﻮﻟﯩﺪۇﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺰ ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﭘﻪﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﯨﻦ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙﺎﻗﻼﺷﻘﺎﻥ ﻳﯩﯖﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﺳﯩﺮﮔﻪ ﻛﯩﺮﯨﯟﺍﺗﯩﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﻥ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﯘﭼﺎﻗﻠﯩﺸﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍ ﺗﯘﺭۇۋﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻤﻨﻰ‬ ‫ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﯩﻤﻪﻥ‪...‬‬ ‫ﺗﻪﺑﯩﺌﯩﻴﻜﻰ‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﻫﻪﻗﯩﻘﻰ ﺋﯩﻠﯩﻤﺪۇﺭ‪ ،‬ﺩﯨﻦ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ‬ ‫ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﺷﻪﻙ‪-‬ﺷﯜﺑﻬﻪ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺴﻼﻣﺪۇﺭ‪.‬‬

‫‪ .٦‬ﮔﯧﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ‬ ‫‪ (١‬ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﯩﯔ ﻓﻮﻧﻜﯩﺴﯩﻴﯩﺴﻰ‬ ‫ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩە ﮔﯧﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﮕﯩﺰﻟﯩﻜﻰ ﻗﻪﺩەﺭ ﻳﻪﺭ‬ ‫ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﯨﻤﯘ ﺋﺎﺳﺎﺳﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﺎﻳﻘﯩﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫»ﺯﯦﻤﯩﻨﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﻣﯘﻗﯩﻤﻠﯩﺸﯩﺸﯩﯖﻼﺭ ۋە ﻛﻪڭ ﺗﯜﺯﻟﻪﯕﻠﯩﻜﻠﻪﺭﮔﻪ ﺯﯨﺮﺍﺋﻪﺕ‬ ‫ﺗﯧﺮﯨﭗ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﺸﯩﯖﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺯﯦﻤﯩﻨﻨﻰ ﺑﯩﺴﺎﺕ ﻗﯩﻠﻤﯩﺪۇﻗﻤﯘ؟ )ﺯﯦﻤﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪۋﺭەپ‬ ‫ﻛﻪﺗﻤﻪﺳﻠﯩﻜﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﻰ( ﻗﻮﺯۇﻕ ﻗﯩﻠﻤﯩﺪۇﻗﻤﯘ؟« )ﻧﻪﺑﻪ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٧-٦‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺑﯘ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺗﺎﻏﻼﺭ ﻗﻮﺯۇﻗﻘﺎ ﺋﻮﺧﺸﯩﺘﯩﻠﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺧﯘﺩﺩﻯ ﭼﯧﺪﯨﺮ ﺗﯩﻜﻜﻪﻧﺪە ﻗﻮﺯۇﻗﻨﯩﯔ ﻳﯧﺮﯨﻤﻰ‬ ‫ﻳﻪﺭ ﺋﺎﺳﺘﯩﻐﺎ ﻗﯧﻘﯩﻠﻐﺎﻧﺪەﻙ‪.‬‬ ‫»ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﻰ )ﺯﯦﻤﯩﻨﺪﺍ( ﻣﯘﻗﯩﻢ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪) «.‬ﻧﺎﺯﯨﺌﺎﺕ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣٢‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺩﯦﻴﯩﺶ‬ ‫ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺋﻮﺭﻧﯩﺘﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭﮔﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﮔﯧﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ ﺋﯩﻠﻤﯩﻨﯩﯔ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻼﻧﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯩﭽﻜﻰ ﻗﯘﺭۇﻟﻤﯩﺴﻰ ﻗﻮﺯۇﻗﻘﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﺋﺎﺳﺘﻰ ﻗﯩﺴﻤﯩﺪﺍ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺗﯘﺗﯘپ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻳﯩﻠﺘﯩﺰ ﻗﺎﺗﻠﯩﻤﻰ ﻣﻪۋﺟﯘﺕ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﻯ ﺧﯘﺩﺩﻯ ﺑﯩﺮ ﺗﻮﺧﯘﻣﻨﯩﯔ ﺋﯧﻘﻰ‪ ،‬ﺳﯧﺮﯨﻘﻰ ۋە ﭘﻮﺳﺘﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺋﯜچ‬ ‫ﻗﯩﺴﯩﻤﺪﯨﻦ ﺗﻪﺭﻛﯩﭗ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﻪڭ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻳﺎﺩﺭۇ‪ ،‬ﺋﻮﻧﻰ ﻗﺎﭘﻼپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﭼﯧﺪﯨﺮﻏﺎ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻗﺎﺗﻼﻡ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﻪﺭ ﭘﻮﺳﺘﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﻯ ﻗﺎﺗﻠﯩﻤﻰ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﻳﻪﺭ‬ ‫ﭘﻮﺳﺘﻰ ﺧﯘﺩﺩﻯ ﺗﯘﺧﯘﻣﻨﯩﯔ ﭘﻮﺳﺘﯩﺪەﻙ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ‪ ،‬ﭘﯘﺳﺘﻨﯩﯔ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﺎﮔﻤﺎ ﻗﯩﺰﺯﯨﻖ‬ ‫ۋە ﺳﻮﻳﯘﻗﺘﯘﺭ‪ .‬ﻳﻪﺭ ﭘﻮﺳﺘﯩﻨﯩﯔ ﻗﯧﻠﯩﻨﻠﯩﻘﻰ ﺩﯦﯖﯩﺰ‪-‬ﺋﻮﻛﻴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﻧﯧﭙﯩﺰ )‪١٠-٨‬‬ ‫ﻛﯩﻠﻮﻣﯧﺘﯩﺮ(‪ ،‬ﺋﯧﮕﯩﺰ ﺗﺎﻏﻼﺭ ﺑﺎﺭ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﺩە ﻗﯧﻠﯩﻦ )‪ ٤٠-٣٠‬ﻛﯩﻠﻮﻣﯧﺘﯩﺮ(‪.‬‬

‫‪244‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﯩﯔ ﻣﺎﮔﻤﺎ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﺋﯜﺯۈپ ﺗﯘﺭۇۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﻗﯩﺌﻪ‪ ،‬ﺋﺎﺭﺍﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﯕﭙﯘﯕﻠﯘﻗﯩﻨﻰ‬ ‫ﺳﺎﻗﻼﺷﺘﺎ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻣﯩﻞ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ‪-٢٠‬ﺋﻪﺳﯩﺮﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺑﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ‪ ١٤‬ﺋﻪﺳﯩﺮ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻛﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪە‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﮕﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﺳﯩﺪە‪:‬‬ ‫»ﻳﻪﺭ ﺗﻪۋﺭەپ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻣﺴﯩﺰ ﻗﯩﻠﻤﯩﺴﯘﻥ ﺩەپ ﻳﻪﺭﺩە ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﻮﺭﻧﺎﺗﺘﻰ‪) «...‬ﻟﻮﻗﻤﺎﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٠‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﮔﯧﺌﻮ‪-‬ﻓﯩﺰﯨﻜﯩﺪﺍ »ﺋﯩﺴﺴﯩﻖ ﻧﻮﻗﺘﺎ« ﺩەپ ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﺎﻥ ۋە ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ ﺳﺎﻧﻰ ‪ ١١٠‬ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭼﻮڭ ﺗﺎﻍ ﺗﯩﺰﻣﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭ ﻳﻪﺭ ﭘﻮﺳﺘﯩﻨﯩﯔ ﻫﻪﺭﯨﻜﯩﺘﯩﮕﻪ‬ ‫ﺗﻮﺳﺎﻟﻐﯘ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻳﻪﺭﻧﯩﯔ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﻗﺎﺗﻼﻣﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﯚﺭﻟﻪپ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﭘﻮﺳﺘﯩﻨﻰ ﺗﯧﺸﯩﭗ‬ ‫ﺳﯩﺮﺗﻘﺎ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪە ﻗﺎﺗﺘﯩﻘﻠﯩﺸﯩﭗ ﻣﯩﺦ ﺷﻪﻛﻠﯩﮕﻪ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﭘﻮﺳﺘﯩﻨﻰ‬ ‫ﻣﯘﻗﯩﻢ ﺗﯘﺗﯘپ ﺗﯘﺭﯨﺪۇ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺗﻪﯕﭙﯘﯕﻠﯘﻗﻨﻰ ﺳﺎﻗﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﻣﺎﮔﻤﺎ )ﻳﻪﺭ‬ ‫ﺷﺎﺭﻯ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﭼﻮﻏﺴﯩﻤﺎﻥ ﺳﯘﻳﯘﻕ ﻣﺎﺩﺩﺍ( ﺗﯩﺰﻣﯩﻠﯩﺮﯨﺪۇﺭ ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ‬ ‫ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺗﯘﻟﯘﻕ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻣﺎﺳﻠﯩﺸﯩﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭۈۋﺍﻟﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫‪ (٢‬ﻛﯚﻣﯜﺭ ۋە ﻧﯧﻔﯩﺘﻨﯩﯔ ﻫﺎﺳﯩﻞ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ‬ ‫ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺋﯘ ﺭەﺑﺒﯩﯖﻜﻰ‪ ،‬ﺋﻮﺕ‪-‬ﭼﯚﭘﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﺳﺘﯜﺭۈپ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻗﺎﺭﺍﻣﺘﯘﻝ‬ ‫ﻗﯘﺭۇﻕ ﺋﻮﺕ‪-‬ﺧﻪﺳﻜﻪ ﺋﺎﻳﻼﻧﺪۇﺭﺩﻯ‪) «.‬ﺋﻪﺋﻼ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤-٣‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬ ‫ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﺗﻪﭘﺴﯩﺮﯨﺪە ﻫﻪﻣﺪﻯ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﻮﺗﻼﻕ‪ ،‬ﻳﺎﻳﻼﻕ‪ ،‬ﺑﺎﻏﻼﺭ ۋە ﺋﻮﺭﻣﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﺧﯩﻠﻤﯘ‪-‬‬ ‫ﺧﯩﻞ ﺩەﻝ‪-‬ﺩەﺭەﺥ‪ ،‬ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﯧﺘﯩﺸﺘﯜﺭﮔﻪﻥ‪ ،‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﻗﺎپ‪-‬ﻗﺎﺭﺍ ﺋﻮﻏﯘﺕ ۋە‬ ‫ﻛﯚﻣﯜﺭﮔﻪ ﺋﺎﻳﻼﻧﺪۇﺭﻏﺎﻥ‪) «.‬ﺋﻪﻟﻤﺎﻟﯩﻠﻰ ﻫﻪﻣﺪﻯ ﻳﺎﺯﯨﺮ‪» :‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺗﻪﭘﺴﯩﺮﻯ«‪-٨ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٥٧٤٨ ،‬‬ ‫ﻳﯘﻗﺎﺭﯨﻘﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺋﻪﺭەﭘﭽﻪ »ﺋﺎﻫﯟﺍ« ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﺴﻰ‪ :‬ﻗﺎﺭﺍﻣﺘﯘﻝ‪ ،‬ﻗﺎﺭﺍ‪ ،‬ﺗﻮﻕ ﻳﯧﺸﯩﻞ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻧﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻗﯧﻨﯩﻖ ﺭەﯕﻠﯩﻚ ﺩﯦﮕﻪﻧﺪەﻙ ﻣﻪﻧﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺴﯩﻤﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە‬ ‫ﻗﺎﺭﺍ‪ ،‬ﻗﺎﺭﺍﻣﺘﯘﻝ ۋە ﺗﻮﻕ ﻳﯧﺸﯩﻞ ﺩەپ ﺗﻪﭘﺴﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﮔﯧﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ ﺋﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﻯ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﻨﯩﯔ ﺩەﺳﻠﻪﭘﻜﻰ ﺩەۋﺭﻟﻪﺭﺩە ﺑﯩﭙﺎﻳﺎﻥ ﺋﻮﺭﻣﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﭘﻼﻧﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﺎﻟﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺋﯘ ﺩەۋﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﺎﺯﯨﺮﻗﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ‬ ‫ﺋﯩﺴﺴﯩﻖ ۋە ﻣﻮﻝ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﻟﯘﻕ ﺋﯩﻘﻠﯩﻤﯩﺪﺍ ﻳﯧﺘﯩﺸﻜﻪﻥ ﺑﻮﻙ‪-‬ﺑﺎﺭﺍﻗﺴﺎﻥ ﺋﻮﺭﻣﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭ ﻳﻪﺭ‬ ‫ﻫﻪﺭﯨﻜﯩﺘﻰ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﻳﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﻗﯧﻠﯩﭗ ﺗﺎﺷﻘﺎ )ﻛﯚﻣﯜﺭﮔﻪ( ﺋﺎﻳﻼﻧﻐﺎﻥ‪ .‬ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺪە‬ ‫ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﻛﯚﻣﯜﺭ ﺯﺍﭘﯩﺴﻰ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﮕﻪﻥ‪.‬‬

‫‪245‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﻳﻪﻧﻪ ﻧﯧﻔﯩﺘﻨﯩﯔ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﮕﯩﻤﯘ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﮕﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺩەﺭۋەﻗﻪ‪ ،‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﺭﺍﻣﺘﯘﻝ ۋە ﺗﻮﻕ ﻳﯧﺸﯩﻞ ﺑﯩﺮ ﺳﻪﻝ‬ ‫ﺳﯜﻳﯩﮕﻪ ﺋﺎﻳﻼﻧﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺧﻪۋەﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪ .‬ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯘﻳﺎﻥ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ‬ ‫ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە‪ ،‬ﻧﯧﻔﯩﺘﻨﯩﯔ ﻳﻪﺭ ﻗﺎﺗﻼﻣﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺩەﺭﻳﺎﻏﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ‬ ‫ﺋﯧﻘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯧﻨﯩﻘﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻛﯚﻣﯜﺭ ۋە ﻧﯧﻔﯩﺘﻨﯩﯔ ﻫﺎﺳﯩﻞ ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﻐﺎ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺋﯩﻠﯩﻤﯩﻲ ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﯘﺩﺍ »ﻧﯧﻔﯩﺖ ﻛﯜﭼﻰ« ﺩەپ ﺋﺎﺗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘ‬ ‫ﻫﺎﺩﯨﺴﯩﮕﯩﻤﯘ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺑﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪.‬‬

‫‪ .٧‬ﺟﯘﻏﺮﺍﭘﯩﻴﻪ‬ ‫ﺟﯘﻏﺮﺍﭘﯩﻴﻪ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﺑﯩﺌﯩﻲ ﻣﯘﻫﯩﺘﻰ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﯩﻨﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻠﯩﻤﺪۇﺭ‪ .‬ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺕ ﻫﺎﺩﯨﺴﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻳﯜﺯ ﺑﯧﺮﯨﺸﻰ‪،‬‬ ‫ﺗﺎﺭﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﺳﻪۋەﺑﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭۈﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺗﻪﺳﯩﺮﯨﻨﯩﻤﯘ ﺋﯩﺰﺍﻫﻼﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺭەﺋﺪ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە ﺟﯘﻏﺮﺍﭘﯩﻴﻪ ﺋﯩﻠﻤﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﻣﺎۋﺯۇﻟﯩﺮﻯ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻟﯘﺗﻔﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭۈﻟﮕﻪﻥ‪ ،‬ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﻪﺳﻜﻪ ﺳﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺗﯜۋۈﺭۈﻛﺴﯩﺰ ﺑﻪﺭﭘﺎ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ ،‬ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺋﯘﻧﻰ ﻛﯚﺭۈپ‬ ‫ﺗﯘﺭۇۋﺍﺗﯩﺴﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯘ ﺋﻪﺭﺵ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە )ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﻻﻳﯩﻖ ﺭەۋﯨﺸﺘﻪ( ﻗﺎﺭﺍﺭ ﺋﺎﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻛﯜﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻳﻨﻰ )ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ( ﺑﻮﻳﺴﯘﻧﺪۇﺭﺩﻯ‪) ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ( ﻫﻪﺭ‬ ‫ﺑﯩﺮﻯ ﻣﯘﺋﻪﻳﻴﻪﻥ ﻣﯘﺩﺩەﺗﻜﯩﭽﻪ )ﻳﻪﻧﻰ ﺩۇﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﺗﯜﮔﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ۋﺍﻗﺘﯩﻐﯩﭽﻪ( ﺳﻪﻳﺮ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ )ﺋﯚﺯ ﻫﯧﻜﻤﯩﺘﻰ ۋە ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ( ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻨﯩﯔ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﺎﺷﻘﯘﺭۇپ ﺗﯘﺭﯨﺪۇ‪،‬‬ ‫ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯖﻼﺭﻏﺎ ﻣﯘﻻﻗﺎﺕ ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ ﺋﯩﺸﻪﻧﺴﯘﻥ ﺩەپ‪) ،‬ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻨﯩﯔ(‬ ‫ﺩەﻟﯩﻠﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻪﭘﺴﯩﻠﯩﻲ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﻨﻰ )ﺋﯘﺯۇﻧﯩﺴﯩﻐﺎ ۋە ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﻐﺎ( ﺳﻮﺯۇپ ﻛﻪڭ ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﻰ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪە‬ ‫ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﻰ ۋە ﺩەﺭﻳﺎﻻﺭﻧﻰ ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﻰ‪ ،‬ﻣﯧﯟﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺗﯜﺭﯨﻨﻰ ﺋﻪﺭﻛﻪﻙ‪-‬ﭼﯩﺸﻰ‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺟﯩﻨﯩﺴﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﻛﯧﭽﯩﻨﻰ ﻛﯜﻧﺪۈﺯﮔﻪ ﻛﯩﺮﯨﺸﺘﯜﺭﺩﻯ )ﻳﻪﻧﻰ ﻛﯧﭽﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻗﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯜﻧﺪۈﺯﻧﯩﯔ ﻳﻮﺭۇﻗﻠﯘﻗﯩﻨﻰ ﻳﺎﭘﺘﻰ(‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﺩﺍ ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻗﻪۋﻡ ﺋﯜﭼﯜﻥ )ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ( ﺩەﻟﯩﻠﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪە ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺗﯘﺗﯩﺸﺎﯕﻐﯘ ﻗﯩﺘﺌﻪﻟﻪﺭ ﺑﺎﺭ ۋە ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ﺯﯨﺮﺍﺋﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ‪،‬‬ ‫ﻛﯚپ ﺷﺎﺧﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ۋە ﻛﯚپ ﺷﺎﺧﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ )ﺑﯩﺮ ﺋﯘﺭۇﻗﺘﯩﻦ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﺗﺎﻝ‬ ‫ﺋﯜﻧﯜپ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺋﯘﺭۇﻗﺘﯩﻦ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻝ ﺋﯜﻧﯜپ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ( ﺧﻮﺭﻣﺎ ﺩەﺭەﺧﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺑﺎﺭ‪) ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ( ﺑﯩﺮ ﺧﯩﻞ ﺳﯘ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﻮﻏﯩﺮﯨﻠﯩﺪۇ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﻪﺯﯨﺴﯩﻨﻰ‬

‫‪246‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺑﻪﺯﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﺗﻪﻣﺪە ﺋﺎﺭﺗﯘﻕ ﻗﯩﻠﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺑﯘﻻﺭﺩﺍ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﻪۋﻡ ﺋﯜﭼﯜﻥ )ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ( ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺩەﻟﯩﻠﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ‪) «.‬ﺭەﺋﺪ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤-٢‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺯ ﺋﺎﻟﺪﯨﻤﯩﺰﺩﺍ ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻥ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ‬ ‫ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺳﻪﻧﺌﻪﺕ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﻯ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺮەﺕ ﺋﯧﻠﯩﺸﯩﻤﯩﺰ ﺗﻪﻟﻪپ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﻧﯧﻤﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ۋە ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﺸﯩﻤﯩﺰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ‪ .‬ﺩەﺭۋەﻗﻪ‪ ،‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﯩﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ۋە ﺯﯦﻤﯩﻨﺪﯨﻜﻰ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ )ﻛﺎﻣﺎﻟﻰ(‬ ‫ﭘﻪﺯﻟﯩﺪﯨﻦ ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺑﻮﻳﺴﯘﻧﺪۇﺭۇپ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ )ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﻰ ﺋﯩﻼﻫﯩﻴﻨﻰ(‬ ‫ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﻪۋﻡ ﺋﯜﭼﯜﻥ )ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﻰ ۋە ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺭﻭﺷﻪﻥ( ﺩەﻟﯩﻠﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ‪) «.‬ﺟﺎﺳﯩﻴﻪ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﻲ ﺗﯧﻤﯩﻼﺭﻧﻰ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﯩﺪۇ‪:‬‬ ‫»»ﺑﯩﺰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺭﻭﺷﻪﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪۋەﺗﺘﯘﻕ ۋە ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺗﻨﻰ ﺑﻪﺭﭘﺎ ﻗﯩﻠﺴﯘﻥ ﺩەپ ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﻰ‪ ،‬ﻗﺎﻧﯘﻧﻨﻰ ﭼﯜﺷﯜﺭﺩۇﻕ؛ ﺗﯚﻣﯜﺭﻧﻰ‬ ‫ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﯘﻕ )ﺗﯚﻣﯜﺭﺩﯨﻦ ﺋﯘﺭۇﺵ ﻗﯘﺭﺍﻟﻠﯩﺮﻯ ﻳﺎﺳﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ( ﺗﯚﻣﯜﺭ ﻛﯜچ‪-‬‬ ‫ﻗﯘۋۋەﺗﻨﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺗﯚﻣﯜﺭﺩە ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﻰ ﻛﯚﺭﻣﻪﻱ ﺗﯘﺭۇپ )ﻗﯘﺭﺍﻟﻼﺭﻧﻰ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﭗ( ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ۋە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﻳﺎﺭﺩەﻡ‬ ‫ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﯩﻠﯩﺶ )ﻣﻪﻟﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩﺶ( ﺋﯜﭼﯜﻥ )ﺗﯚﻣﯜﺭﻧﻰ ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﻰ(‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ‬ ‫ﻛﯜﭼﻠﯜﻛﺘﯘﺭ‪ ،‬ﻏﺎﻟﯩﭙﺘﯘﺭ‪) «.‬ﻫﻪﺩﯨﺪ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٥‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﻰ ﺋﯩﻠﯩﻢ؛ ﻗﺎﻧﯘﻧﻨﻰ ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺕ؛ ﺗﯚﻣﯜﺭﻧﻰ ﭘﻪﻥ‪-‬‬ ‫ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﺩەپ ﭼﯜﺷﻪﻧﮕﻪﻥ ۋﺍﻗﺘﯩﻤﯩﺰﺩﺍ‪ ،‬ﺋﯩﻠﯩﻢ‪ ،‬ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺕ ۋە ﭘﻪﻥ‪-‬ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﻐﺎ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ‪ ،‬ﻗﯘﺩﺭەﺗﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻫﻮﻗﯘﻗﻨﻰ ﺋﯚﺯ ﻗﻮﻟﯩﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﯘﺭۇﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﯨﻤﯩﺰ‪ .‬ﺩﯦﻤﻪﻙ‪ ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻨﯩﯔ‬ ‫ﻳﻮﻟﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﯟﺍﺗﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫‪ (١‬ﺋﻪڭ ﭘﻪﺱ ﺭﺍﻳﻮﻥ‬ ‫ﻳﯧﻘﯩﻨﻘﻰ ﺋﺎﺭﺧﯧﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭﺩﺍ ﻳﻪﺭﺷﺎﺭﯨﺪﺍ ﺋﯧﮕﯩﺰﻟﯩﮕﻰ ﺩﯦﯖﯩﺰ ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﺗﯜۋەﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺟﺎﻳﻼﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪڭ ﺗﯚۋەﻥ ﻳﻪﺭﻧﯩﯔ ﺷﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻳﻪﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﻟﯩﻒ‪ ،‬ﻻﻡ‪ ،‬ﻣﯩﻢ‪ ،‬ﺭۇﻣﻠﯘﻗﻼﺭ )ﺋﻪﺭەﭘﻠﻪﺭ ﻳﺎﺷﺎۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺭﺍﻳﻮﻧﻐﺎ ﺋﻪڭ( ﻳﯧﻘﯩﻦ ۋە ﭘﻪﺱ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺟﺎﻳﺪﺍ ﻳﯧﯖﯩﻠﺪﻯ‪) «...‬ﺭۇﻡ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-١- ٣‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬ ‫ﺑﯘ ﻳﻪﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﺧﻼﻗﺴﯩﺰﻟﯩﻘﻰ ﺳﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ ﻫﺎﻻﻙ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻟﯘﺕ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻗﻪۋﻣﯩﻨﯩﯔ ﻣﺎﻛﺎﻧﻰ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﺋﯧﮕﯩﺰﻟﯩﮕﻰ ﺩﯦﯖﯩﺰ ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻦ ‪ ٤٠٠‬ﻣﯩﺘﯩﺮ ﺗﯚۋەﻧﺪە‪.‬‬

‫‪247‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻟﻮﺕ ﻛﯚﻟﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﻳﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ‪ ٣٠٠‬ﻣﯧﺘﯩﺮ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺑﯘ‬ ‫ﻛﯚﻟﻨﯩﯔ ﺗﯧﮕﻰ ﺩﯦﯖﯩﺰ ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻦ ﺗﻪﺧﻤﯩﻨﻪﻥ ‪ ٧٠٠‬ﻣﯧﺘﯩﺮ ﺗﯚۋەﻧﺪە‪.‬‬ ‫‪١٤‬ﺋﻪﺳﯩﺮ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺩۇﻧﻴﺎ ﺟﯘﻏﺮﺍﭘﯩﻴﯩﺴﻰ ﺗﯘﻟﯘﻕ ﺑﯩﻠﯩﻨﻤﯩﮕﻪﻥ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ‬ ‫ﺑﯘ ﻣﺎﻛﺎﻧﻨﻰ ﺋﯧﮕﯩﺰﻟﯩﮕﻰ ﺋﻪڭ ﭘﻪﺱ ﻳﻪﺭ ﺩەپ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﻰ ﻫﯧﺴﺎﺑﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﮔﯧﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ ﻣﯘﺗﻪﺧﻪﺳﺴﯩﺴﻰ ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﺩﻭﻛﺘﻮﺭ ﺑﺎﻟﻤﺎﺭ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩﻖ ﺩﻭﻛﻼﺗﺘﺎ‬ ‫ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﭽﻰ ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻤﻪﺟﯩﺪ ﺯﯨﻨﺪﺍﻧﯩﺪﯨﻦ ﺗﯧﻤﯩﻐﺎ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ‬ ‫ﺩەﺳﻠﻪﭘﺘﻪ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ‪ .‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﻏﺎﻥ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﻪﺟﻪﭘﻠﯩﻨﻪﺭﻟﯩﻚ! ﺑﯘ ﻛﯩﺘﺎﺏ ﻫﻪﻡ ﺋﯚﺗﻤﯜﺷﻨﻰ‪ ،‬ﻫﻪﻡ ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﻧﻰ‪،‬‬ ‫ﻫﻪﻡ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﻨﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻛﯜﭼﻰ‬ ‫ﻳﻪﺗﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪ «.‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﯘ ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﻣﯩﺴﯩﺮﺩﺍ »ﮔﯧﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ ﺳﺎﻫﻪﺳﯩﺪە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ‬ ‫ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﻰ« ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﻨﻰ ﺋﯘﻗﯘپ‪ ،‬ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﺪﺍ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﻣﻪﻥ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﺩەۋﯨﺮﻧﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺕ ﺷﻪﻛﻠﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﻤﻪﻥ!‬ ‫ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﺎﺩﺩﻯ‪-‬ﺳﺎﺩﺩﺍ ﺗﯘﺭﻣﯘﺵ ﻛﻪﭼﯜﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﯩﻢ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻐﺎ‬ ‫ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺳﺎﻥ‪-‬ﺳﺎﻧﺎﻗﺴﯩﺰ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﺍپ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﻪﻟﻪﻳﻤﻪﻧﻜﻰ‪،‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﺋﯘ ﺩەۋﯨﺮﺩﯨﻜﻰ ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﻣﻪﻫﺴﯘﻟﻰ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺩەپ ﺋﻮﻳﻼﺷﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯚﺯﻯ ﺧﺎﺗﺎ‪ .‬ﺑﯘ ﻛﯩﺘﺎپ ﺋﯩﻼﻫﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﺳﻪﺭﺩۇﺭ‪«.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺷﯘﻧﻰ ﻛﯚﺭۈۋﯦﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﻮﻟﯩﺪۇﻛﻰ‪ ،‬ﺋﻪﻗﯩﻞ‪-‬ﭘﺎﺭﺍﺳﻪﺕ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﻜﻪﻥ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺋﯩﻼﻫﻰ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﯘﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﻤﺎﻱ ﺋﺎﻣﺎﻝ ﻳﻮﻕ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﻪۋەﭘﺘﯩﻦ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺑﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﻪﻛﺲ ﺋﻪﺗﺘﯜﺭۈپ ﺑﯧﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﭘﺎﺭﻻﻕ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺋﻪﻳﻨﻪﻛﻠﯩﺮﯨﮕﻪ‬ ‫ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺝ ﺑﺎﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ‪ ،‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﺯﺍﻣﺎﻧﻼﺭﺩﺍ ﻛﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﻳﯧﯖﻰ‬ ‫ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻼﺭ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﭗ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺋﻪﻫﻠﯩﻨﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ‬ ‫ﻗﺎﻟﺪۇﺭﻏﯘﺳﻰ‪.‬‬ ‫‪(٢‬ﺋﯩﻘﻠﯩﻢ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺸﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩﻖ ﮔﯧﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ ﻳﯩﻐﯩﻨﯩﺪﺍ ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﺩﻭﻛﺘﻮﺭ ﻛﻮۋﻧﻪﺭ ﺋﻪﺭەپ ﻳﯧﺮﯨﻢ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻨﯩﯔ ﺑﯘﺭۇﻧﻘﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍ ﻳﯧﺸﯩﻞ ﺑﯩﺮ ﺭﺍﻳﯘﻥ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‪ ،‬ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﺪە ﺗﺎﻍ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﻗﺎﺭ‪-‬ﻣﯘﺯ ﭘﺎﺭﭼﯩﻠﯩﺮﻯ ۋە ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻘﻠﯩﻢ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯘ ﺗﯘﭘﺮﺍﻗﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﻳﺘﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﻳﯧﺸﯩﻞ ﺑﯩﺮ ﺳﺎﻫﻪﮔﻪ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻧﺪە ﺑﯘ ﻳﯩﻐﯩﻨﻐﺎ ﻗﺎﺗﻨﺎﺷﻘﺎﻥ ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ‬ ‫ﺩﻭﻛﺘﻮﺭ ﺋﺎﺑﺪۇﻟﻤﻪﺟﯩﺪ ﺯﯨﻨﺪﺍﻧﻰ ﺑﯘ ﻫﻪﺩﯨﺴﻨﻰ ﺋﯘﻗﯘﺩﻯ‪:‬‬

‫‪248‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫»ﺋﻪﺭەﺑﯩﺴﺘﺎﻥ ﺯﯦﻤﯩﻨﻰ ﻳﯧﯖﯩﺪﯨﻦ ﻳﯧﺸﯩﻠﻠﯩﻜﻜﻪ‪ ،‬ﺩەﺭﻳﺎﻻﺭ ﺋﺎﻗﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﻳﻼﻧﻤﺎﻱ‬ ‫ﺗﯘﺭۇپ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻗﺎﻳﯩﻢ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪) «.‬ﻣﯘﺳﻠﯩﻢ ﺭﯨﯟﺍﻳﯩﺘﻰ( ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﻛﻮۋﻧﻪﺭ ﺑﯘﻧﻰ ﺋﺎﯕﻼپ‬ ‫ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪:‬‬ ‫ ﺑﯘ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩﻛﻪ ﺋﯩﻼﻫﻰ ﻗﯘﺩﺭەﺕ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺳﯚﺯﻟﻪﻧﮕﻪﻥ‪- .‬‬‫ﺩﯦﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻫﻪﻕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻜﯩﻨﻰ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﭗ‬ ‫ﻣﯘﻧﯘﻻﺭﻧﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪:‬‬ ‫ ﺋﯩﺸﯩﻨﯧﻤﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭﻏﺎ ﺭەﻫﺒﻪﺭﻟﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﯘﺩﺭەﺕ‬‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﭼﺮﺍﺷﺘﯩﻢ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺑﯘ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭﻧﯩﯔ ‪ ١٤٠٠‬ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﺋﯩﺸﯩﻨﯧﻤﻪﻥ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﯘ ﺳﯚﺯﻟﻪﺭﻧﻰ ﭘﻪﻥ‪-‬ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﻳﻮﻕ ﺩﯦﮕﯜﺩەﻙ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە‬ ‫ﺋﺎﺯ ﺑﯩﺮ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍ ﺋﻮﻗﯘﺷﻨﻰ‪ ،‬ﻳﯧﺰﯨﺸﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺳﺎۋﺍﺗﺴﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺳﯚﺯﻟﯩﻴﻪﻟﯩﺸﻰ‬ ‫ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﮔﯧﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﺩەۋﺭﻟﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ ﺋﯧﺮﺍﺩﺍ ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‬ ‫ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﯩﺴﺴﯩﻖ ۋە ﻣﻮﻝ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﻟﯘﻕ ﺋﯩﻘﻠﯩﻤﻼﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﺸﻰ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﺑﻮﻙ‪-‬‬ ‫ﺑﺎﺭﺍﻗﺴﺎﻥ ﺋﻮﺭﻣﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﺘﯩﺸﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ۋە ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻳﻪﺭ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﻗﯧﻠﯩﭗ ﺗﺎﺷﻘﺎ‬ ‫ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﻛﯚﻣﯜﺭ ﺯﺍﭘﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﺳﯚﺯﻟﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺗﯚﺗﯩﻨﭽﻰ ﮔﯧﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﺋﯧﺮﺍﻧﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﺪﺍ ﻣﯜﺯ ﺋﯧﺮﺍﺳﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﺩﯦﯖﯩﺰ‬ ‫ﻳﯜﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﯧﮕﯩﺰﻟﯩﻜﻰ ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ‪ ١٠٠‬ﻣﯧﺘﯩﺮ ﺗﯚۋەﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻏﺎ‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺋﯩﻘﻠﯩﻤﻨﯩﯔ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﺪﯨﻤﯘ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺶ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤﺎﻟﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﯨﯟﺍﻟﻐﯩﻠﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫‪ (٣‬ﺩﯦﯖﯩﺰﻻﺭﺩﯨﻜﻰ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻕ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﺎﻛﻰ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﻛﻪﺳﭗ ﺋﻪﻫﻠﻰ ﺑﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺧﯘﺩﺩﻯ ﻳﯧﻘﯩﻨﺪﺍ ﺗﯘﺭۇپ ﺑﯩﯟﺍﺳﺘﻪ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﻛﯚﺯ ﻛﻪﺑﻰ‬ ‫ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺧﺎﺱ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻗﯘﺩﺭەﺗﻠﯩﻚ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺷﺎﻫﯩﺪﻯ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‪:‬‬ ‫ﮔﺎﺭﯨﻲ ﻣﯩﻠﻠﯧﺮﻧﯩﯔ ﻧﻪﻗﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﺑﯩﺮەﻳﻠﻪﻥ ﻛﺎﻧﺎﺩﺍﻧﯩﯔ ﺗﻮﺭﻭﻧﺘﻮ ﺷﻪﻫﺮﯨﺪە ﻛﯧﻤﻪ ﭘﻮﺭﺗﻰ ﺗﯩﺠﺎﺭﯨﺘﻰ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻛﯚپ ﻗﯩﺴﻤﯩﻨﻰ ﺩﯦﯖﯩﺰﺩﺍ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﮔﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ ﺋﻮﻗﯘﺷﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬ ‫ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﺳﻮﻏﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﯘ ﻛﯩﺸﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﻰ ﺋﻮﻗﯘﻏﺎﻧﺴﯩﺮﻯ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ‬ ‫ﺗﻪﺳﯩﺮﻟﻪﻧﮕﻪﻥ‪ .‬ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺳﯘﻏﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﺪﯨﻦ‪:‬‬ ‫ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯩﺮ ﺩﯦﯖﯩﺰﭼﯩﻤﯩﺪﻯ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻥ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﯘ‬‫ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪﺷﻠﯩﺮﻯ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯚﺯﻯ‬ ‫ﺩﯦﯖﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺩﻭﻟﻘﯘﻧﻼﺭﻧﻰ ﺑﯧﺸﯩﺪﯨﻦ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﮔﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺩﯦﯖﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﻫﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭﻧﻰ‬

‫‪249‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪپ ﻳﺎﺯﻏﯘﭼﯩﻨﯩﯖﻤﯘ ﺑﯘ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻼﺭﻧﻰ ﺑﯧﺸﯩﺪﯨﻦ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﮔﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﻰ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ‬ ‫ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﺋﯩﺸﯩﻨﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪﺷﻠﻪﺭ ﺩﯦﯖﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﻰ ﻛﺎﻟﻠﯩﺴﯩﺪﺍ ﺋﻮﻳﻼپ ﭼﯩﻘﯩﭙﻼ ﻳﺎﺯﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺯﻣﯘﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﻳﺎﻛﻰ ﻛﺎﭘﯩﺮﻻﺭﻧﯩﯔ ﺳﯩﺰﯨﻢ‪ ،‬ﭘﯩﻜﯩﺮ ۋە ﺋﻪﻣﻪﻟﻠﯩﺮﻯ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﺩﯦﯖﯩﺰﺩﯨﻜﻰ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻗﻘﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪۇ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ )ﻳﻪﻧﻰ ﺩﯦﯖﯩﺰﻧﻰ( ﻗﺎﺗﻤﯘﻗﺎﺕ ﺩﻭﻟﻘﯘﻧﻼﺭ ۋە ﺩﻭﻟﻘﯘﻧﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻗﺎﺭﺍ ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭ ﻗﺎﭘﻼپ ﺗﯘﺭﯨﺪۇ‪) .‬ﻣﺎﻧﺎ ﺑﯘ( ﻗﺎﺗﻤﯘﻗﺎﺕ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻗﻼﺭﺩۇﺭ‪) ،‬ﺑﯘ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻗﻘﺎ ﮔﯩﺮﯨﭙﺘﺎﺭ ﺑﻮﻟﻐﯘﭼﻰ( ﻗﻮﻟﯩﻨﻰ ﺋﯘﺯﺍﺗﺴﺎ ﺑﺎﺭﻣﺎﻗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﯚﺭەﻟﻤﻪﻳﺪۇ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻧﯘﺭ‬ ‫ﺋﺎﺗﺎ ﻗﯩﻠﻤﯩﺴﺎ‪ ،‬ﻛﯩﻢ ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﯘﻥ‪ ،‬ﻧﯘﺭﻧﻰ ﻛﯚﺭەﻟﻤﻪﻳﺪۇ!« )ﻧﯘﺭ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤٠‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﺑﯘ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪﺭﻧﻰ ﭼﻮﻗﯘﻡ ﺩﯦﯖﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺩﻭﻟﻘﯘﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﻧﺪﺍﻗﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﻪڭ ﻳﺎﺧﺸﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮەﻳﻠﻪﻥ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﻛﯧﺮەﻙ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ‪:‬‬ ‫»ﻳﺎﻕ! ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺋﯚﻣﺮﯨﺪە ﭼﯚﻟﺪە ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻣﺪۇﺭ«‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻧﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼپ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﻣﺮﯨﺪە ﺩﯦﯖﯩﺰﻏﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺑﺎﻗﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻟﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﺎﻳﺎﻧﻼﺭ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﻣﻪۋﺟﯘﺕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﺪﺍﻗﺘﺎ‪،‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﭼﻮﻗﯘﻡ ﻫﻪﻣﻤﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﮕﯜﭼﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﯘﺩﺭەﺕ ﺋﯩﮕﯩﺴﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ۋەﻫﻴﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﻰ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﭗ ﻳﻪﺗﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘ ﺗﻪﺭەﺩﺩۈﺕ ﻗﯩﻠﻤﺎﺳﺘﯩﻦ ﺋﯩﺴﻼﻣﻐﺎ ﻛﯩﺮﺩﻯ‪) .‬ﮔﺎﺭﻯ‬ ‫ﻣﯩﻠﻠﯧﺮ‪-٢٣-٢٢ The Amazing Qur’an :‬ﺑﻪﺗﻠﻪﺭ(‬

‫‪ .٨‬ﺗﺎﺭﯨﺦ‬ ‫‪ (١‬ﻫﺎﻣﺎﻥ ﻗﺎﭼﺎﻥ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ؟‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺋﻪﺯەﻟﯩﻲ ۋە ﺋﻪﺑﻪﺩﯨﻲ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻛﺎﻻﻣﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﺋﯘ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭﻣﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﯩﯔ ﻧﻪﻕ ﺋﯚﺯﯨﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﯟەﺗﻜﻪﻥ‬ ‫ﻛﯩﺘﺎﭘﻼﺭﺩﺍ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻘﻼﺭ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻣﯩﺴﺎﻟﻰ »ﻫﺎﻣﺎﻥ«‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە ﻫﺎﻣﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﭘﯩﺮﺋﻪۋﻥ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺋﺎﻟﺘﻪ ﻳﻪﺭﺩە ﻫﺎﻣﺎﻥ ﭘﯩﺮﺋﻪۋﻧﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺋﺎﺩەﻣﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە‬ ‫ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻫﺎﻣﺎﻥ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﻳﻪﻫﯘﺩﯨﻴﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ‬ ‫ﻛﯩﺘﺎﺑﻰ ﻫﯧﺴﺎﺑﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ »ﻛﻮﻧﺎ ﺋﻪﻫﺪﻯ« ﺩە »ﻧﻪﺑﯩﺌﯩﻢ« )ﻧﻪﺑﯩﻠﻪﺭ( ﻗﯩﺴﻤﯩﺪﺍ ﻳﻪﺭ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ‬ ‫»ﺋﻪﺳﺘﻪﺭ« ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﺪﺍ )‪ .٧-٣‬ﺑﺎﭘﻼﺭﺩﺍ( ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﺍ ﻫﺎﻣﺎﻥ ﺑﻪﻧﻰ ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻠﻐﺎ‬ ‫ﺋﻪﺳﻜﯩﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ ﭘﺎﺭﺱ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫﯩﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﺩەﻣﭽﯩﺴﻰ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﯕﺎ »ﻛﻮﻧﺎ ﺋﻪﻫﺪﻯ«ﻧﯩﯔ ﻗﺎﺭﯨﺸﯩﭽﻪ‪ ،‬ﻫﺎﻣﺎﻥ ﻣﯘﺳﺎ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ‬ ‫‪١٠١‬‬ ‫ﺩەۋﺭﻟﻪﺭﺩە ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫‪ .١٠١‬ﻳﻪﻫﯘﺩﯨﻴﻼﺭﻧﯩﯔ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ ﻛﯩﺘﺎﺑﻰ ﻫﯧﺴﺎﭘﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ »ﻛﻮﻧﺎ ﺋﻪﻫﺪﻯ« ﺋﯘچ ﻗﯩﺴﯩﻤﺪﯨﻦ‬

‫‪250‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺑﯘ ﺳﻪۋەﭘﺘﯩﻦ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﺧﺎﺗﺎ ﺩەپ ﺗﯘﺭۇۋﺍﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﺗﯩﻞ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﻣﯩﺴﯩﺮﻧﯩﯔ ﻗﻪﺩﯨﻤﻘﻰ ﻳﯧﺰﯨﻘﻰ )ﺭەﺳﯩﻢ ۋە ﺷﻪﻛﯩﻠﺪﯨﻦ‬ ‫ﺗﯜﺯۈﻟﮕﻪﻥ ﻳﯧﺰﯨﻖ(ﻧﯩﯔ ﺳﯩﺮﻯ ﺋﯧﭽﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻗﻪﺩﯨﻤﻘﻰ ﻣﯩﺴﯩﺮ ﺋﺎﺑﯩﺪﯨﻠﯩﺮﻯ )ﺗﺎﺷﻘﺎ‬ ‫ﺋﯘﻳﯘپ ﻳﯧﺰﯨﻠﯩﻐﺎﻥ ﺧﻪﺗﻠﻪﺭ(ﺩە »ﻫﺎﻣﺎﻥ« ﺋﯩﺴﻤﻰ ﺗﯧﭙﯩﻠﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ‬ ‫ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﻧﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﻪﺩﯨﻤﻘﻰ ﻣﯩﺴﯩﺮ ﻳﯧﺰﯨﻘﯩﺪﺍ )‪ (Hiyeroglif‬ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﺗﺎﺵ ﺋﺎﺑﯩﺪﯨﻠﻪﺭﻧﻰ ‪-١٨‬‬ ‫ﺋﻪﺳﯩﺮﮔﯩﭽﻪ ﺋﻮﻗﯘﻏﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺧﺮﯨﺴﺘﯩﻴﺎﻥ ﺩﯨﻨﯩﻨﯩﯔ ﻣﯩﺴﯩﺮﺩﺍ‬ ‫ﺗﺎﺭﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﻣﯩﺴﯩﺮﻧﯩﯔ ﻗﻪﺩﯨﻤﻘﻰ ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩﻟﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺗﯩﻠﻰ ﺋﯘﻧﺘﯘﻟﯘپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﯩﺴﯩﺮ ﻗﻪﺩﯨﻤﻘﻰ ﻳﯧﺰﯨﻘﯩﺪﺍ ﺧﻪﺗﻠﻪﺭ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﺋﻪڭ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ۋﺍﻗﯩﺖ ﻣﯩﻼﺩﯨﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ‬ ‫‪-٣٩٤‬ﻳﯩﻠﯩﻐﺎ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺑﯩﺪە ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺑﯘ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﯘ ﺗﯩﻞ ﺋﯘﻧﺘﯘﻟﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺗﺎﻛﻰ ‪-١٧٩٩‬ﻳﯩﻠﯩﻐﺎ ﻗﻪﺩەﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﻗﻪﺩﯨﻤﻘﻰ ﻳﯧﺰﯨﻘﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻯ »ﺭﻭﺳﻪﺗﺘﺎ ﺳﺘﻮﻥ« )‪Rosetta‬‬ ‫‪ (Stone‬ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﻣﯩﻼﺩﯨﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ‪-١٩٦‬ﻳﯩﻠﯩﻐﺎ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﺵ ﺋﺎﺑﯩﺪﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺗﯧﭙﯩﻠﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯧﺸﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﺑﯩﺪﯨﻨﯩﯔ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﯩﺘﻰ ﺷﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﺍ ﺋﯜچ ﺧﯩﻞ‬ ‫ﺗﯩﻠﺪﺍ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﻗﻪﺩﯨﻤﻘﻰ ﻣﯩﺴﯩﺮ ﻳﯧﺰﯨﻘﯩﺪﺍ‪ ،‬ﻗﻪﺩﯨﻤﻘﻰ ﻣﯩﺴﯩﺮ ﻳﯧﺰﯨﻘﯩﻨﯩﯔ ﻗﻮﻝ ﻳﺎﺯﻣﺎ ﺷﻪﻛﻠﯩﺪە‬ ‫)‪ (Demotic‬ۋە ﻳﯘﻧﺎﻧﭽﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ ﺋﯜچ ﺧﯩﻞ ﻳﯧﺰﯨﻘﺘﺎ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﺧﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ژﯦﻦ ﻓﺮﺍﻧﺴﯚﺱ ﺷﺎﻣﭙﻮﻟﻠﯩﺌﻮﻥ ﺋﯩﺴﯩﻤﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﻓﺮﺍﻧﺴﻮﺯ ﺋﺎﺑﯩﺪﯨﺪﯨﻜﻰ ﻳﯘﻧﺎﻧﭽﻪ ﺧﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻳﺎﺭﺩﯨﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻪﺩﯨﻤﻘﻰ ﻣﯩﺴﯩﺮ ﻳﯧﺰﯨﻘﯩﻨﻰ ﺋﻮﻗﯘپ ﺳﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﻳﻪﺷﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻗﻪﺩﯨﻤﻘﻰ ﻣﯩﺴﯩﺮ ﻳﯧﺰﯨﻘﯩﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻳﯧﺸﯩﻠﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺋﯘﭼﯘﺭﻏﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﻠﺪﻯ‪» .‬ﻫﺎﻣﺎﻥ« ﺋﯩﺴﻤﻰ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﻗﻪﺩﯨﻤﻘﻰ ﻣﯩﺴﯩﺮ ﺋﺎﺑﯩﺪﯨﺴﯩﺪە‬ ‫ﻣﯘﺳﺎ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺩەۋﺭﯨﺪە ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎۋﯨﺴﺘﺮﯨﻴﻪﻧﯩﯔ ﭘﺎﻳﺘﻪﺧﺘﻰ ۋﯨﻴﺎﻧﺎﺩﯨﻜﻰ ﺧﻮﻑ‬ ‫ﻣﯘﺯﯨﻴﯩﺪﺍ ﺳﺎﻗﻼﻧﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﺋﺎﺑﯩﺪﯨﺪﯨﻤﯘ ﺑﯘ ﺋﯩﺴﯩﻢ ﺑﺎﺭ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﭘﯩﺮﺋﻪۋﻥ‬ ‫‪١٠٢‬‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯧﻘﯩﻨﻠﯩﻘﻰ ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﺎﺑﯩﺪﯨﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﺳﺎﺱ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ »ﻳﯧﯖﻰ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻟﯩﻘﺘﯩﻜﻰ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ«‬ ‫ﻟﻮﻏﯩﺘﯩﺪە ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻫﺎﻣﺎﻥ »ﺗﺎﺵ ﺋﯘﭼﺎﻗﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺋﯩﺸﻠﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷﻠﯩﻘﻰ« ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە‬ ‫‪١٠٣‬‬ ‫ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺗﻪﺭﻛﯩﭗ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ‪-١ :‬ﻗﯩﺴﻤﻰ »ﺗﻪۋﺭﺍﺕ« )»ﺗﻮﺭﺍ«( ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻼپ‪ ،‬ﻣﯘﺳﺎ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ۋﺍﭘﺎﺗﯩﻐﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﺘﯩﻜﻰ ﻫﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪-٢ .‬ﻗﯩﺴﻤﻰ‬ ‫»ﻧﻪﺑﯩﻠﻪﺭ«‪-٣ ،‬ﻗﯩﺴﻤﻰ »ﻛﯩﺘﺎﺑﻼﺭ« ﺩۇﺭ‪-٣-٢ .‬ﻗﯩﺴﻤﻰ ﻣﯘﺳﺎ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ۋﺍﭘﺎﺗﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‬ ‫ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻫﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ ﺑﻪﻧﻰ ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻠﻨﯩﯔ ﻣﯘﺳﺎ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻨﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫‪ .١٠٢‬ۋﺍﻟﺘﯧﺮ ۋﺭﯦﺴﺰﯨﻨﺴﻜﻰ‪ ،Ägyptische Inschriften aus dem K.K :‬ۋﯨﻴﺎﻧﺎ ﺧﻮﻑ ﻣﯘﺯﯨﻴﻰ‪،‬‬ ‫‪-١٩٠٦‬ﻳﯩﻞ‪.J. C. Hinrich‘sche Buchhandlung ،‬‬ ‫‪ .١٠٣‬ﻫﯧﺮﻣﺎﻥ ﺭﺍﻧﻜﯥ‪Glückstadt,Verzeichnis der Namen ,Ägyptischen Personennaman :‬‬ ‫‪.1952, II Band, 1935, I Band ,Verlag Von J.J. Augustin in‬‬

‫‪251‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﯘ ﺋﺎﺭﺧﯧﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻼﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻼﺭﻏﺎ ﻣﺎﺱ ﺋﯩﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﭘﯩﺮﺋﻪۋﻥ‪› :‬ﺋﻰ ﻛﺎﺗﺘﯩﻼﺭ! ﻣﻪﻥ ﺋﯚﺯەﻣﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻼﻫﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﻤﻪﻥ‪ .‬ﺋﻰ ﻫﺎﻣﺎﻥ‪ ،‬ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭘﯩﺸﺸﯩﻖ ﺧﯩﺶ ﭘﯩﺸﯘﺭۇپ ﺋﯧﮕﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﻨﺎ‬ ‫ﺳﺎﻟﻐﯩﻦ‪ ،‬ﻣﻪﻥ ﻣﯘﺳﺎﻧﯩﯔ ﺋﯩﻼﻫﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭۈﺷﯜﻡ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪ ،‬ﻣﻪﻥ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﯘﻧﻰ )ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﺪﺍ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭ ﺑﺎﺭ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺩەۋﺍﺳﯩﺪﺍ( ﻳﺎﻟﻐﺎﻧﭽﯩﻼﺭﺩﯨﻦ ﮔﯘﻣﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ‹ ﺩﯦﺪﻯ‪«.‬‬ ‫)ﻗﻪﺳﻪﺱ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣٨‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ﻗﻪﺩﯨﻤﻘﻰ ﻣﯩﺴﯩﺮ ﺋﺎﺑﯩﺪﯨﻠﯩﺮﯨﺪە ﻫﺎﻣﺎﻥ ﺋﯩﺴﻤﯩﻨﯩﯔ ﺗﯧﭙﯩﻠﯩﺸﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ‬ ‫ﺗﻮﻗﯘﻟﻐﺎﻥ ﺗﯚﻫﻤﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﻮﻗﻘﺎ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭙﻼ ﻗﺎﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﺪﻯ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺩەۋﺭﺩە‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﺶ ۋە ﻳﯧﺸﯩﺶ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻨﻰ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﻯ‬ ‫‪١٠٤‬‬ ‫ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺗﻪﻗﺪﯨﻢ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪ (٢‬ﺋﯩﺮەﻡ ﺷﻪﻫﺮﻯ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە ﺗﯜۋۈﺭۈﻛﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺮەﻡ ﺋﯩﺴﯩﻤﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺟﺎﻱ‬ ‫ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫»ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯖﻨﯩﯔ ﺋﺎﺩ – ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﺋﯩﺮەﻣﻨﻰ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺟﺎﺯﺍﻟﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﻣﯩﺪﯨﯖﻤﯘ؟ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺷﻪﻫﻪﺭﻟﻪﺭﺩە ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) «.‬ﻓﻪﺟﺮ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٨-٦‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬

‫ﺑﯘ ﺷﻪﻫﻪﺭ ﺗﺎﺭﯨﺨﭽﯩﻼﺭ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺷﻪﻫﻪﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪-١٩٧٨ .‬ﻳﯩﻠﻰ ‪-١٢‬ﺋﺎﻳﺪﺍ‬ ‫ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﺎ ﺩۆﻟﻪﺗﻠﯩﻚ ﮔﯧﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ ﺋﯩﺪﺍﺭﯨﺴﻰ )‪(National Geograpfic‬ﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻟﻰ‬ ‫ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﺗﺎﺭﺗﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯘﭼﯘﺭﻧﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻟﺪﺍ ﺩﯦﻴﯩﻠﯩﺸﯩﭽﻪ‪-١٩٧٣ ،‬‬ ‫ﻳﯩﻠﻰ ﺳﯜﺭﯨﻴﻪﺩە ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﻐﺎﻥ ﺋﺎﺭﺧﯧﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﻗﯧﺰﯨﺶ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە »ﺋﻪﺑﻼ«‬ ‫ﺋﯩﺴﯩﻤﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺷﻪﻫﻪﺭ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﺷﻪﻫﻪﺭﻧﯩﯔ ‪ ٤٣‬ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﺭﯨﺨﻘﺎ‬ ‫ﺋﯩﮕﻪ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯧﻨﯩﻘﻼﻧﻐﺎﻥ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯩﺸﻨﯩﯔ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻟﺪۇﺭﯨﻐﺎﻥ ﺗﻪﺭﯨﭙﻰ ﺑﯘ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬ ‫ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﭽﯩﻼﺭ ﺋﻪﺑﻼ ﺷﻪﻫﺮﯨﻨﯩﯔ ﻛﯜﺗﯜﺑﺨﺎﻧﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﺑﻼ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯩﺠﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﺷﻪﻫﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﯩﺰﯨﻤﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﺗﯩﺰﯨﻤﻠﯩﻜﺘﻪ »ﺋﯩﺮەﻡ« ﺷﻪﻫﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﯩﻤﯘ ﺑﺎﺭ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ‪ ،‬ﺋﻪﺑﻼ ﺧﻪﻟﻘﻰ ﺋﯩﺮەﻡ ﺧﻪﻟﻘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯩﺠﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ﮔﺎﺭﯨﻲ‬ ‫ﻣﯩﻠﻠﯧﺮ‪-٨٠ ، The Amazing Qur’an :‬ﺑﻪﺕ(‬ ‫‪ .١٠٤‬ﻣﺎﺋﯘﺭﯨﺶ ﺑﯘﺳﺎﺋﯩﻠﻠﻲ‪» :‬ﻣﯘﺳﺎ ۋە ﭘﯩﺮﺋﻪۋﻥ«‪) ،‬ﺗﯜﺭﻛﭽﯩﮕﻪ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ‪ :‬ﺋﺎﻳﺸﻪ ﻣﻪﺭﺍﻝ(‪،‬‬ ‫ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻝ‪-٢٠٠٢ ،‬ﻳﯩﻞ‪-١٥٢-١٤٤ ،‬ﺑﻪﺗﻠﻪﺭ‪» .‬ﺯﺍﻣﺎﻥ ﮔﯧﺰﯨﺘﻰ« ‪-٢٠٠٧‬ﻳﯩﻞ ‪-١٠‬ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ‪-١‬ﻛﯜﻧﻰ‬ ‫ﺩۈﺷﻪﻧﺒﻪ‪http://www.zaman.com.tr/webapp-tr/haber.do?haberno=595189 ،‬‬

‫‪252‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫‪ .٩‬ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ‬ ‫‪ (١‬ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﯚﺭﻟﯩﮕﻪﻧﺴﯩﺮﻯ ﻫﺎۋﺍ ﺑﯧﺴﯩﻤﯩﻨﯩﯔ ﺗﯚۋەﻧﻠﯩﺸﻰ‬ ‫ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺑﺎﻳﻘﺎﺵ ۋە ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﺳﺎﺳﻼﻧﻐﺎﻧﺪﺍ‪،‬ﻧﻮﺭﻣﺎﻝ ﺋﺎﺗﻤﻮﺳﻔﯧﺮﺍ‬ ‫ﺑﯧﺴﯩﻤﻰ ‪ ١٠١٣‬ﻣﯩﻠﻠﯩﺒﺎﺭ ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺩﯦﯖﯩﺰ ﻳﯜﺯﻯ ﺋﯧﮕﯩﺰﻟﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﺑﻮﺷﻠﯘﻗﻘﺎ ﻗﺎﺭﺍپ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻐﺎ‬ ‫ﺋﯚﺭﻟﯩﮕﻪﻧﺴﯩﺮﻯ ﺗﻪﺧﻤﯩﻨﻪﻥ ﻫﻪﺭ ‪ ١٠٫٥‬ﻣﯧﺘﯩﺮﺩﺍ ﺑﯧﺴﯩﻢ ‪ ١‬ﻣﯩﻠﻠﯩﺒﺎﺭ ﺋﺎﺯﯨﻴﯩﺪۇ‪ .‬ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻐﺎ‬ ‫ﺋﯚﺭﻟﯩﮕﻪﻧﺴﯩﺮﻯ ﺋﯩﺴﺴﯩﻘﻠﯩﻘﻤﯘ ﺗﻪﺧﻤﯩﻨﻪﻥ ‪ ١٠٠‬ﻣﯧﺘﯩﺮﺩﺍ ‪ ٠٫٥‬ﮔﺮﺍﺩۇﺱ ﺗﯚۋەﻧﻠﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﯚﺭﻟﯩﮕﻪﻧﺴﯩﺮﻯ ﺋﺎﺗﻤﻮﺳﻔﯧﺮﺍﻧﯩﯔ ﺯﯨﭽﻠﯩﻘﻰ ﺷﺎﻻﯕﻠﯩﺸﯩﺪۇ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ‬ ‫ﺑﯘ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﺪﺍ ﻧﻪﭘﻪﺱ ﺳﯩﻘﯩﻠﯩﺶ‪ ،‬ﺳﯚﺯﻟﻪﺵ ۋە ﻛﯚﺭۈﺷﺘﻪ ﻗﯩﻴﻨﯩﻠﯩﺶ‪ ،‬ﻫﯘﺷﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﺘﯩﺶ‬ ‫ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻼﺭ ﻳﯜﺯ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ‪ .‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ‪ ٢٠‬ﻣﯩﯔ ﻣﯧﺘﯩﺮﺩﯨﻦ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻠﯩﻐﺎﻧﺪﺍ ﻣﻪﺧﺴﯘﺱ‬ ‫ﺋﻪﺳﯟﺍپ ﺋﯩﺸﻠﻪﺗﻤﯩﮕﻪﻥ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﺪﺍ ﻧﻪﭘﻪﺱ ﺋﺎﻻﻟﻤﺎﻱ‪ ،‬ﺋﯚﻟﯜپ ﻛﯧﺘﯩﺶ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤﺎﻟﯩﻤﯘ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺳﻪۋەﭘﺘﯩﻦ ﻫﺎۋﺍ ﺑﻮﺷﻠﯘﻗﯩﺪﺍ ﺋﯘﭼﻘﺎﻧﺪﺍ ﺋﻮﻛﺴﯧﮕﯩﻦ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻧﻪﭘﻪﺳﻠﯩﻨﯩﺶ ﺋﻪﺳﯟﺍﺑﻰ‬ ‫ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺗﯧﺨﻰ ﻳﯧﯖﻰ ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ‪ ١٤‬ﺋﻪﺳﯩﺮ ﺑﯘﺭۇﻥ ﺋﯧﻨﯩﻖ‬ ‫ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻛﯩﻤﻨﻰ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻛﯚﻛﺴﯩﻨﻰ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﺋﺎﭼﯩﺪۇ )ﻳﻪﻧﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﻪﻟﺒﯩﻨﻰ ﺋﯩﻤﺎﻧﻐﺎ ﻛﯧﯖﻪﻳﺘﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ(‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻛﯩﻤﻨﻰ ﺋﺎﺯﺩۇﺭﻣﺎﻗﭽﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻛﯚﻛﺴﯩﻨﻰ ﺷﯘﻧﭽﻪ ﺗﺎﺭﺍﻳﺘﯩﯟﯦﺘﯩﺪۇﻛﻰ‪) ،‬ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﯩﺶ( ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﮔﻮﻳﺎ‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﺸﺘﯩﻨﻤﯘ ﻗﯩﻴﯩﻦ ﺗﯘﻳﯘﻟﯩﺪۇ‪) «.‬ﺋﻪﻧﺌﺎﻡ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٢٥‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫‪ (٢‬ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺩﯦﯖﯩﺰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﭘﻪﺭﺩە‬ ‫ﺭﺍﻫﻤﺎﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-٢٠-١٩‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪە‪:‬‬ ‫»ﺋﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺩﯦﯖﯩﺰﻧﻰ )ﺑﯩﺮﻯ ﺗﺎﺗﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺑﯩﺮﻯ ﺋﺎﭼﭽﯩﻖ( ﺋﺎﻗﻘﯘﺯﺩﻯ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯘﭼﺮﯨﺸﯩﺪۇ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺗﻮﺳﻤﺎ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﻮﺷﯘﻟﯘپ ﻛﻪﺗﻤﻪﻳﺪۇ‪ «.‬ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﺋﻪﺳﺮﯨﻤﯩﺰﺩە ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ‬ ‫ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﻳﯧﻘﯩﻨﯩﻘﻰ ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻼﺭﺩﺍ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺩﯦﯖﯩﺰﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﻜﻪﻥ ﻳﯧﺮﯨﺪە ﺳﯘﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺑﯩﺮ ‪ -‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﺸﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩﺸﯩﮕﻪ ﺗﻮﺳﺎﻟﻐﯘ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﺎﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﯩﺮ ﺗﻮﺳﻤﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ‪،‬‬ ‫ﻛﯚﺭۈﻧﻤﻪﺱ ﺑﯩﺮ ﭘﻪﺭﺩﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻰ ﺋﯧﻨﯩﻘﻼﻧﻐﺎﻥ‪ .‬ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ :‬ﺋﺎﻕ ﺩﯦﯖﯩﺰ ﺳﯜﻳﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﺎﺗﻼﻧﺘﯩﻚ ﺋﻮﻛﻴﺎﻥ ﺳﯜﻳﻰ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﻤﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﻫﻪﺭ ﺋﯩﻜﻜﯩﺴﻰ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺧﺎﺱ‬ ‫ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺳﺎﻗﻼپ ﻗﺎﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺟﻪﺑﯩﻠﺘﺎﺭﯨﻖ ﺑﻮﻏﯘﺯﯨﺪﺍ ﮔﯘﻳﺎ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻼﻫﻰ ﭘﻪﺭﺩە ﻣﻪۋﺟﯘﺕ‪.‬‬ ‫ﻣﯩﺴﺴﯩﺴﯩﭙﻰ ۋە ﭼﺎﯕﺠﯩﻴﺎڭ ﺩەﺭﻳﺎﺳﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺋﯘﺯۇﻥ ﺩەﺭﻳﺎﻻﺭﻧﯩﯖﻤﯘ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ‬ ‫ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺩەﺭﻳﺎﻻﺭﻧﯩﯔ ﺗﺎﺗﻠﯩﻖ ﺳﯜﻳﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﯦﯖﯩﺰﻧﯩﯔ ﺗﯘﺯﻟﯘﻕ ﺳﯜﻳﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﺸﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩﺸﻰ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻗﻮﺷﯘﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﯧﺮﯨﺪە ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺩﯦﯖﯩﺰﻧﯩﯔ‬

‫‪253‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻳﯜﺯ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻼﻫﻰ ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﻰ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩە ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﻼﻫﻰ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻝ ۋە ﭼﺎﻧﺎﻗﻘﻪﻟﺌﻪ ﺑﻮﻏﯘﺯﯨﺪﯨﻜﻰ ﻗﻮﺵ ﻳﯚﻧﯜﻟﯜﺷﻠﯜﻙ ﺋﯧﻘﯩﻤﻨﻰ‬ ‫ﻣﯩﺴﺎﻝ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﻪﻟﻪﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ﺋﺎﻕ ﺩﯦﯖﯩﺰﻧﯩﯔ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻗﻮﻳﯘﻕ ۋە ﺗﯘﺯﻟﯘﻕ )‪ (٣٦\١٠٠٠‬ﺳﯜﻳﻰ‬ ‫ﺗﯧﮕﯩﺪﯨﻦ ﺋﯧﻘﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻗﺎﺭﺍ ﺩﯦﯖﯩﺰﻏﺎ؛ ﻗﺎﺭﺍ ﺩﯦﯖﯩﺰﻧﯩﯔ ﺗﯘﺯﻯ ﺋﺎﺯ )‪ (١٨\١٠٠٠‬ﺳﯜﻳﻰ‬ ‫ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻦ ﺋﯧﻘﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺋﺎﻕ ﺩﯦﯖﯩﺰﻏﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﯘﺯﺍﻕ‪ ،‬ﺟﺎﻫﺎﻟﻪﺕ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻗﺎﻻﻕ ﺑﯩﺮ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺕ ۋە ﺑﯘ‬ ‫ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺳﺎۋﺍﺗﺴﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯘ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍ ﺑﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯﻟﯩﮕﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﻠﯩﭗ‬ ‫ﺳﯚﺯﻟﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻨﻤﯘ؟‬ ‫ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﯩﻠﯩﻖ ﺩﯦﯖﯩﺰ ﻣﯘﺗﻪﺧﻪﺳﺴﯩﺴﻰ ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﻫﯧﻲ ﺋﯘﺯۇﻥ ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ‬ ‫ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﺷﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻥ‪:‬‬ ‫ﺑﯩﭙﺎﻳﺎﻥ ﺳﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﻐﺎ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻼﻫﻰ ﻗﯘﺩﺭەﺕ ﭘﻪﺭﺩﯨﺴﻰ ﺗﺎﺭﺗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﭘﻪﺭﺩە ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺩﯦﯖﯩﺰﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﺸﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩﺸﯩﮕﻪ ﺗﻮﺳﺎﻟﻐﯘ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺩﯦﯖﯩﺰ ﺳﯜﻳﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯧﻘﯩﺸﯩﻐﺎ ﺗﻮﺳﺎﻟﻐﯘ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪.‬ﻟﯧﻜﯩﻦ‬ ‫ﺑﯘ ﺋﯧﻘﯩﺶ ﻫﻪﺭ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﻪﺭەﭘﻨﯩﯔ ﺳﯘﻟﯩﺮﻯ ﺋﯚﺗﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﻪﺭەﭘﻨﯩﯔ ﺳﯜﻳﯩﻨﯩﯔ ﺧﯧﻤﯩﻴﯩﯟﻯ‬ ‫ﺗﻪﻛﯩﯟﯨﮕﻪ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﺗﻪﯕﺸﻪﻟﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﻟﮕﻪ ﺋﺎﺷﯩﺪۇ‪ .‬ﻳﻪﻧﻰ ﺑﯘ ﭘﻪﺭﺩﯨﺪە ﺋﯧﻘﯩﺸﻘﺎ‬ ‫ﺗﯧﮕﯩﺸﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﺎﻗﻘﯘﺯۇپ‪ ،‬ﺋﺎﻗﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻘﺎ ﺗﯧﮕﯩﺸﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﻨﻰ ﺋﺎﻗﻘﯘﺯﻣﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﻮﺵ‬ ‫ﺳﯜﺯﮔﻪﭼﻠﯩﻚ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻚ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺩﯦﯖﯩﺰ ﺋﻮﻛﻴﺎﻥ ﺳﯘﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﯩﺘﻰ‬ ‫ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎﻳﺪۇ ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺋﯩﺴﺴﯩﻘﻠﯩﻖ ۋە ﺗﯘﺯﻟﯘﻗﻠﯘﻕ ﻧﯩﺴﺒﯩﺘﻰ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻤﯘ ﺋﯚﺯ‬ ‫ﺩﺍﺋﯩﺮﯨﺴﻰ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﯜﺭﻟﯩﺮﯨﮕﯩﭽﻪ ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮﻯ ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ ﺑﯩﺮ ﺩۇﻧﻴﺎﻧﻰ‬ ‫ﺗﻪﺷﻜﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﻫﯧﻴﮕﻪ ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﯩﻜﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻠﯩﺮﻯ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﻠﮕﻪﻧﺪە ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺋﻪﻫﻠﻰ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﺪەﻙ‪ ،‬ﺋﯘﻣﯘ ﻫﺎڭ‪-‬ﺗﺎڭ ﺑﻮﻟﯘپ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﻣﻪﻥ ﺑﯘ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﻛﯚﺭۈﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ‬ ‫ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﻟﺪۇﻡ! ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻗﻪﺗﺌﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺳﯚﺯﻯ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﺋﯩﺸﯩﻨﯩﻤﻪﻥ‪ ،‬ﺑﯘ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭ‬ ‫ﻣﯘﺗﻠﻪﻕ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ ﻛﯧﺮەﻙ!‪«...‬‬ ‫ﺷﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﻫﯧﻲ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ۋە ﻫﻪﺩﯨﺴﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ۋەﻫﻴﻰ ﻣﻪﻫﺴﯘﻟﻰ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻛﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ‬ ‫ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﺷﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ‪ ،‬ﺷﯘ ﻫﻪﺩﯨﺴﺘﯩﻜﻰ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﯩﯖﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰە‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﮕﻪﻥ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭەﺳﯘﻟﻰ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ‬ ‫ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬

‫‪254‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫»ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯩﺸﻪﻧﺪۈﺭۈﺩﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ‬ ‫ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭ ﺑﯧﺮﯨﻠﺪﻯ‪) .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﯘ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ۋﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺗﻪڭ ﻳﻮﻗﺎﻟﺪﻯ‪ (.‬ﻣﺎﯕﺎ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺑﯧﺮﯨﻠﺪﻯ‪) .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ‬ ‫ۋە ﺟﯩﻨﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﺯ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﻣﻪۋﺟﯘﺕ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﻪڭ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰە ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻗﻮﻏﺪﯨﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ( ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﯜﻣﻤﯩﺘﯩﻤﻨﯩﯔ‬ ‫ﺳﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯖﻜﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﻛﯚپ ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﻨﻰ ﺋﯜﻣﯩﺖ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ‪«.‬‬ ‫)ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﺋﯩﺌﺘﯩﺴﺎﻡ«‪١ ،‬؛ »ﻓﻪﺩﺍﺋﯩﻠﯜﻝ‪-‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ«‪١ ،‬؛ ﻣﯜﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﺋﯩﻤﺎﻥ«‪(٢٧٩ ،‬‬

‫ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﯘﻏﯘﻟﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﻓﯩﺰﯨﻜﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻫﻪﻝ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ ﺋﺎﺳﺎﺳﻼﺭ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﻧﻮﻗﺴﺎﻧﺴﯩﺰ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ‬ ‫ﻳﻪﺭ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ‪ ،‬ﺑﯩﺰﺩﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻤﯘ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻫﯧﻜﻤﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﺘﯩﻦ‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﭗ ﺋﯚﮔﯩﻨﯩﺪۇ‪«.‬‬

‫‪ .١٠‬ﺋﯩﺮﺳﯩﻴﻪﺕ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺕ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﯩﺪە‪:‬‬ ‫»ﺋﯚﺯ ۋﺍﻗﺘﯩﺪﺍ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯔ ﺋﺎﺩەﻡ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ )ﻳﻪﻧﻰ ﻧﻪﺳﻠﯩﻨﻰ( ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫)ﺋﺎﺗﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ( ﭘﯘﺷﺘﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﺎﺭﺩﻯ ۋە ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﮔﯘۋﺍﻫ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ :‬ﻣﻪﻥ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯖﻼﺭ ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﯘ؟ ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ﻳﻪﻧﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﻯ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ۋە ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﯩﮕﻪ ﺋﺎﺩەﻡ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯩﻘﺮﺍﺭ ﻗﯩﻠﺪۇﺭﺩﻯ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯩﻘﺮﺍﺭ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺑﯘﻧﻰ‬ ‫ﺋﯚﺯ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﺪﻯ(‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ‪ :‬ﻫﻪﺋﻪ‪ ،‬ﺳﻪﻥ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﻤﯩﺰﺩۇﺭﺳﻪﻥ‪ ،‬ﮔﯘۋﺍﻫﻠﯩﻖ‬ ‫ﺑﻪﺭﺩۇﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪) .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﮔﯘۋﺍﻫﻠﯩﻖ ﺑﻪﺭﮔﯜﺯﮔﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻤﯩﺰ( ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ‪:‬‬ ‫ﺑﯩﺰ ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻏﻪﭘﻠﻪﺗﺘﻪ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﻜﻪﻧﻤﯩﺰ ﺩﯦﻤﻪﺳﻠﯩﻜﻠﯩﺮﻯ ﺋﯜﭼﯜﻧﺪۇﺭ‪ («.‬ﺋﻪﺋﺮﺍﻑ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‬ ‫‪-١٧٢‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﺮﺳﯩﻴﻪﺕ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﮕﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ‬ ‫ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﭘﻪﻥ ﮔﯧﻨﻨﯩﯔ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯ‪-‬ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻛﺎﺗﻮﻟﻮگ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﺮﺳﯩﻴﻪﺗﻨﻰ ﺗﯘﺷﯘپ ﻳﯜﺭۈﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻫﯜﺟﻪﻳﺮﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﮔﻮﻳﺎ ﺑﯩﺮ ﺗﯩﺰﯨﻤﻼﺵ ﺩەﭘﺘﯩﺮﻯ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﺗﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﭙﯩﺮﻣﯧﺴﯩﺪﺍ ﻫﯜﺟﻪﻳﺮە‬ ‫ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﺪە ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﯨﻼ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺋﯘ ﮔﯧﻨﺪﺍ )‪DNA‬‬ ‫ﺩﺍ( ﺗﻮﭘﻼﻧﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯜچ ﻣﯩﻠﻴﺎﺭﺩ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺗﯩﺰﯨﻤﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺳﺎﻗﻼپ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﮔﯧﻨﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﺟﯩﻤﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻛﯜپ ﺳﺎﻧﺘﯩﻤﯧﺘﯩﺮﺩﯨﻦ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﻳﯩﯖﻨﯩﻨﯩﯔ ﺗﯜﺷﯜﻛﯩﭽﯩﻠﯩﻚ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺳﯩﻐﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻳﺪۇ‪.‬‬

‫‪255‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﺋﯩﻼﻫﻰ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﻯ ﺑﯩﺮ ﻛﻮﻣﭙﯩﻴﻮﺗﯧﺮ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫‪DNA‬ﻧﻰ ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ‪ ١٤‬ﺋﻪﺳﯩﺮ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺳﺎۋﺍﺗﺴﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﻟﯩﮕﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺳﯚﺯﻟﯩﻴﻪﻟﯩﺸﯩﻨﻰ ﻗﺎﻳﺴﻰ ﺋﻪﻗﯩﻞ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻼﺭ؟!‬

‫‪ .١١‬ﺳﺎﻗﻠﯩﻖ ﺳﺎﻗﻼﺵ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻖ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺗﯧﻤﯩﻼﺭ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻛﯩﻴﯩﻢ‬ ‫ﻛﯩﻴﯩﺶ‪ ،‬ﭘﺎﻛﯩﺰﻟﯩﻖ‪ ،‬ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ ﺩەﻡ ﺋﯧﻠﯩﺶ‪ ،‬ﻳﺎﺧﺸﻰ ۋە ﺋﯚﻟﭽﻪﻣﻠﯩﻚ ﺋﯘﺯۇﻗﻠﯩﻨﯩﺶ‪ ،‬ﭘﺎﺳﻜﯩﻨﺎ‬ ‫ۋە ﺑﻮﺯۇﻟﯘپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻳﯧﻤﻪﻛﻠﯩﻜﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﯧﻤﻪﺳﻠﯩﻚ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺳﺎﻗﻠﯩﻘﻨﻰ ﺳﺎﻗﻼﺵ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻤﯘ‬ ‫ﻣﯘﻫﯩﻢ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ :‬ﺳﻪﻱ ۋە ﻛﯚﻛﺘﺎﺗﻼﺭﻧﯩﯔ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪ .‬ﻳﺎﺧﺸﻰ ۋە ﻧﺎﭼﺎﺭ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﻤﻠﯩﻜﻠﻪﺭ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺕ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻣﻪﺱ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﭽﯩﻤﻠﯩﻜﻠﻪﺭ ﭼﻪﻛﻠﻪﻧﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﺯۇﻗﻠﯩﻨﯩﺶ‪ ،‬ﺩﺍۋﺍﻟﯩﻨﯩﺶ ۋە ﺋﻮﻣﯘﻣﯩﻲ ﺳﺎﻗﻠﯩﻖ ﻗﺎﺋﯩﺪﯨﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺟﻪﺳﻪﺗﻨﯩﯔ‬ ‫ﺩەﭘﻨﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ‪١٠٥‬ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺗﯧﻤﯩﻼﺭﻏﯩﭽﻪ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﯚﻟﯜﻛﻠﻪﺭﻧﻰ ﺩەﭘﻨﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺭﯨﺌﺎﻳﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺋﯘﺷﺒﯘ ﻫﺎﻟﻰ ﻧﻪﻗﻪﺩەﺭ ﺋﯩﺒﺮەﺗﻠﯩﻚ‪-‬‬ ‫ﻫﻪ!‬ ‫ﻳﺎﻻ ﺑﯩﻦ ﻣﯜﺭﺭە ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﻧﻪﺑﯩﻴﻴﻰ ﺋﻪﻛﺮەﻡ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﻛﯚپ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺳﻪﭘﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﭼﯩﻘﺘﯩﻢ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻫﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺟﻪﺳﯩﺘﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﻪ‪ ،‬ﺩەﺭﻫﺎﻝ ﺩەﭘﻨﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮۇﻳﺘﺘﻰ‪ ،‬ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻤﯘ‪ ،‬ﻛﺎﭘﯩﺮﻣﯘ ﺳﯘﺭﺍپ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻣﺎﻳﺘﺘﻰ‪«.‬‬ ‫)ﻫﺎﻛﯩﻢ‪-١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(١٣٧٤\٥٢٦ ،‬‬

‫ﺋﯘ ﺩەۋﺭﺩە ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭ ﺑﻪﺩﺭﻯ ﺋﯘﺭۇﺷﻰ ۋە ﺋﻮﻫﯘﺩ ﺋﯘﺭۇﺷﯩﺪﺍ ﺋﯚﻟﮕﻪﻥ ﺋﺎﺩەﻣﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺩەﭘﻨﻪ ﻗﯩﻠﻤﺎﻱ‪ ،‬ﺗﺎﺷﻼپ ﻗﻮﻳﯘپ ﻛﯧﺘﯩﺸﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﻤﯘ ﺩەﭘﻨﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﺪۇﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻮﻫﯘﺩﺗﺎ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺷﯧﻬﯩﺘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﯧﻴﻨﺎپ‪ ،‬ﺟﻪﺳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﭘﺎﺭﭼﯩﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﭼﯜﺷﻠﯜﻕ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻣﯘ ﻗﻮﻟﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﺷﺮﯨﻜﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺟﻪﺳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ‪:‬‬ ‫»ﺳﻪۋﺭﻯ ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ ۋە ﺳﺎۋﺍﺑﯩﻨﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻛﯜﺗﯜﯕﻼﺭ!‪ «...‬ﺩەپ ﺗﻮﺳﯘپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ۋﺍﻗﯩﺪﻯ‪-١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٢٩٠ ،‬‬ ‫‪ .١٠٥‬ﻣﺎﺋﯩﺪە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ‪.‬‬

‫‪256‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﻳﯧﻤﻪﻙ‪-‬ﺋﯩﭽﻤﻪﻛﺘﻪ ﻫﻪﺩﺩﯨﺪﯨﻦ ﺯﯨﻴﺎﺩە ﻛﯚپ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﺎﺯ ﻳﯧﻤﻪﺳﻠﯩﻚ‪ ،‬ﺋﻮﺭﺗﺎﻫﺎﻝ ﺑﻮﻟﯘﺷﻨﻰ‬ ‫)ﺋﻪﺋﺮﺍﻑ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺋﻪﻣﯩﺮ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﻣﯧﺪﯨﺘﺴﯩﻨﺎ ﺋﯩﻠﻤﯩﻨﯩﯔ ﻳﯧﺮﯨﻤﯩﻨﻰ‬ ‫ﺧﯘﻻﺳﯩﻼپ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪ .‬ﺯﯨﻨﺎﻧﻰ ﭼﻪﻛﻠﻪﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺟﯩﻨﺴﯩﻲ ﻳﯘﻗﯘﻣﻠﯘﻕ ﻛﯧﺴﻪﻟﻠﯩﻜﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻧﻪﺳﯩﻠﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﺎﺩﺩﻯ ۋە ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻦ ﺳﺎﻏﻼﻡ ﭼﻮڭ ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﺎﭘﺎﻟﻪﺗﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺩﯨﺲ‪-‬ﺷﻪﺭﯨﻔﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﯩﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺯﯨﻨﺎ )ﺑﺎﺷﻘﯩﭽﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﮕﻪ ﺧﯩﻴﺎﻧﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ )ﺟﯩﻨﺴﯩﻲ( ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﺎﺯﺩۇﺭۇﺵ‪ ،‬ﻳﻮﻟﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺶ‪ ،‬ﺷﻪﻫﯟﺍﻧﻰ ﻫﻪۋەﺳﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﻛﯜﭼﻠﻪﻧﺪۈﺭۈﺵ( ﻗﯩﻠﻤﯩﺸﻰ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﻛﯚﺯﮔﻪ ﻛﯚﺭۈﻧﻪﺭﻟﯩﻚ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﻮﻣﯘﻣﻼﺷﺴﺎ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ‬ ‫ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻳﯧﻴﯩﻠﺴﺎ‪ ،‬ﺗﺎﺋﯘﻥ )ﻳﯘﻗﯘﻣﻠﯘﻕ ۋە ﺋﯧﻐﯩﺮ ﺑﯩﺮ ﻛﯧﺴﻪﻝ( ﺗﺎﺭﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ‬ ‫ﻛﯚﺭۈﻟﯜپ ﺑﺎﻗﻤﯩﻐﺎﻥ ﻛﯧﺴﻪﻟﻠﯩﻜﻠﻪﺭ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﺪۇ« )ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻣﺎﺟﻪ‪» :‬ﻓﯩﺘﻪﻥ«‪٢٢ ،‬؛‬ ‫ﻫﺎﻛﯩﻢ‪-٤ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٨٦٢٣\٥٨٣ ،‬‬ ‫ﺑﯘ ﻫﻪﺩﯨﺲ‪-‬ﺷﻪﺭﯨﻔﺘﯩﻦ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﺗﻪﺳﯩﺮﻟﻪﻧﮕﻪﻥ ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﯩﻠﯩﻖ ﺩﯦﯖﯩﺰ ﻣﯘﺗﻪﺧﻪﺳﺴﯩﺴﻰ‬ ‫ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﺩﻭﻛﺘﻮﺭ ﻫﯧﻲ ﺑﯘ ﺗﯧﻤﺎ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﻛﯚپ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺑﺎﻳﺎﻧﺎﺗﻨﻰ ﺋﯧﻼﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫»ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭﻣﯘ ﻧﯩﻬﺎﻳﻪﺕ ﻣﯘﺷﯘ ﻧﻮﻗﺘﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻳﺪﯨﺰ‬ ‫ﻛﯧﺴﯩﻠﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﺍﯕﻼﺭ! ﭘﺎﻫﯩﺸﯟﺍﺯﻟﯩﻖ ۋە ﺑﯘﺯۇﻗﭽﯩﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﻰ‪ ...‬ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ‬ ‫ﻳﺎۋﺭۇﭘﺎﺩﺍ ﺯﯨﻨﺎ ۋە ﺟﯩﻨﺴﻲ ﺋﻪﺭﻛﯩﻨﻠﯩﻚ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻥ ﻛﯜﻧﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ‪ ،‬ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﻳﯘﻗﯘﻣﻠﯘﻕ ﻛﯧﺴﻪﻟﻠﯩﻜﻠﻪﺭ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻘﺎ ﺗﺎﺭﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﺴﻤﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﮕﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ‬ ‫ﻣﯩﻜﺮﻭﭘﻼﺭ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻨﻰ ﻗﺎﭘﻠﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﭼﺎﺭﯨﺴﯩﺰ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻛﯚپ ﺩەﺭﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﻣﯘﭘﺘﯩﻼ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ‪ ،‬ﺑﯘ ﺯﯨﻨﺎ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯧﺴﻪﻟﻠﯩﻚ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻨﯩﯔ ﻫﻪﺩﯨﺲ‪-‬ﺷﻪﺭﯨﻔﺘﻪ‬ ‫ﺋﺎﮔﺎﻫﻼﻧﺪۇﺭۇﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺒﺮەﺗﻠﯩﻚ ﺋﺎﻗﯩﯟﯨﺘﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪﻳﻨﻪﻥ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﺸﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﻥ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻳﻪﻛﯜﻥ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﺧﻪۋەﺭ ﺑﯧﺮﯨﺸﯩﻨﻰ ﻫﻪﺭﮔﯩﺰ ﺗﺎﺳﺎﺩﺩﯨﭙﯩﻴﻠﯩﻖ ﺩەپ‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﻳﻤﻪﻥ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺳﺎۋﺍﺗﺴﯩﺰﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺯﺩە ﺗﯘﺗﻘﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺑﯘ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭﻧﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ‬ ‫ﻗﻮﻳﺎﻟﯩﺸﻰ ﺋﻪﺳﻼ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺳﺘﯘﺭ! ﻣﻪﻧﻤﯘ ﺩﻭﺳﺘﯘﻡ ‪ ،‬ﺋﯘﺳﺘﺎﺯﯨﻢ ﻛﻪﻳﺘﻬﻘﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ‬ ‫ﺋﻮﻳﻼۋﺍﺗﯩﻤﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﻼﻫﻰ ﻣﻪﻧﺒﻪﺩﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻗﯘﺑﯘﻝ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺗﯩﺮﯨﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻮﻟﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺋﻪﻣﻪﺱ! ﺷﯘﯕﺎ ﻣﻪﻥ ﻛﯚپ ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﯟﺍﺗﯩﻤﻪﻥ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻗﯩﻼﻟﯩﻐﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻢ‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻣﯘﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ‪ ،‬ﺑﯜﻳﯜﻙ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﻫﯧﭽﻨﯩﻤﯩﮕﻪ ﺋﻪﺭﺯﯨﻤﻪﻳﺪۇ!‪«...‬‬

‫ ‬ ‫‪257‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺋﯚﺯﻯ ﺋﯚﻟﯜپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻫﺎﻳﯟﺍﻥ‪ ،‬ﻗﺎﻥ ۋە ﭼﻮﺷﻘﺎ ﮔﯚﺷﻰ ﻳﯧﻴﯩﺸﻨﻰ‬ ‫ﭼﻪﻛﻠﯩﮕﻪﻥ‪ .‬ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﻣﯧﺪﯨﺘﺴﯩﻨﺎ ﺋﯩﻠﻤﯩﻤﯘ ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺯﯨﻴﺎﻧﻠﯩﻘﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ‬ ‫ﻗﻮﻳﯘۋﺍﺗﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﻪﺩەﻥ ۋە ﭼﯩﺸﻨﻰ ﭘﺎﻛﯩﺰە ﺗﯘﺗﯘﺵ‪ ،‬ﺗﺎﻫﺎﺭەﺕ‪ ،‬ﻧﺎﻣﺎﺯ‪ ،‬ﺭﻭﺯﯨﻨﯩﯔ ﺭﻭﻫﻰ ۋە‬ ‫ﺟﯩﺴﻤﺎﻧﯩﻲ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬ ‫ﻳﯘﻗﺎﺭﻗﯩﻼﺭ ﻣﯩﺴﺎﻝ ﻗﯩﻠﭗ ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻥ ﺑﻪﺯﻯ ﺟﻪﻫﻪﺗﻠﻪﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ‬ ‫ﻛﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﺳﯩﺮﻻﺭﻧﻰ ﺋﺎﭼﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﯜﺯﻟﻪﺭﭼﻪ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ ۋﺍﻗﯩﺘﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯚﺗﯩﺸﻰ ۋە ﭘﻪﻥ‪-‬ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﻪﮔﺸﯩﭗ‪ ،‬ﻗﯩﺴﻤﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﺋﺎﻳﺪﯨﯖﻠﯩﻘﻘﺎ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﯟﺍﺗﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﻪۋەﭘﺘﯩﻦ‪» ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﻣﯘﭘﻪﺳﺴﯩﺮﻯ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﯘﺭ«‬ ‫ﺩﯦﻴﯩﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻪﻻﻏﻪﺕ ۋە ﭘﺎﺳﺎﻫﻪﺗﺘﻪ ﻛﺎﻣﺎﻟﻪﺗﻜﻪ ﻳﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯘﺳﻠﯘﺑﻐﺎ ﺋﯩﮕﻪ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﻧﯘﻗﺴﺎﻥ ۋە ﺷﻪﻙ‪-‬ﺷﯜﺑﻬﻪ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺧﻪۋەﺭ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪ ،‬ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ۋە ﺟﯩﻨﻼﺭ‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﮕﻪ ﺧﯩﺘﺎپ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﻮﺧﺸﯩﺸﻰ ۋە ﺗﻪﯕﺪﯨﺸﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺋﻪڭ‬ ‫ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺳﯜﺭﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﻗﻠﯩﺪﯨﻨﯩﻤﯘ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﯩﯔ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻻﻕ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﻳﯧﺘﯩﺸﻜﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺳﺎۋﺍﺗﺴﯩﺰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺳﯚﺯﻯ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺋﻪﻗﯩﻞ‪-‬‬ ‫ﺋﯧﺪﺭﺍﻙ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻼﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﻫﯟﺍﻝ ﺋﻪﻣﻪﺳﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ۋە ﺳﯜﻧﻨﻪﺕ ﻫﻪﺭ ﺩەۋﯨﺮﺩە ﺋﯩﻠﯩﻤﮕﻪ ﺭەﻫﺒﻪﺭﻟﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﯩﺪۇ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ۋە ﺳﯜﻧﻨﻪﺗﺘﻪ‬ ‫ﺋﯘﭼﯘﻕ ﻫﯚﻛﯜﻡ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﻰ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻫﻪﻗﯩﻘﯩﺘﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﯩﻨﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ »ﺋﯧﻬﺘﯩﻤﺎﻝ« ﺩەپ ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ۋﺍﻗﯩﺘﻨﯩﯔ ﺋﯚﺗﯜﺷﯩﮕﻪ ﺋﻪﮔﯩﺸﯩﭗ‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤﺎﻟﻼﺭ‬ ‫ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻜﻪ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯜﻳﯜﻛﻠﯩﮕﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﺪﺍ‬ ‫ﺑﻪﺯﻯ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻣﯩﺴﺎﻝ ﺑﻪﺭﺩۇﻕ‪ .‬ﺋﻪﻣﺪﻯ ﻫﻪﺩﯨﺴﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻣﯩﺴﺎﻝ ﺑﯧﺮﯨﻤﯩﺰ‪:‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭەﺳﯘﻟﻰ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺮ ﻛﯩﻤﻨﯩﯔ ﻗﺎﭼﯩﺴﯩﻐﺎ ﭼﯩﯟﯨﻦ ﭼﯜﺷﺴﻪ‪ ،‬ﺋﺎﻟﺪﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻧﻰ ﻗﺎﭼﯩﻐﺎ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﭼﯚﻛﺘﯜﺭۈۋﯦﺘﯩﭗ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺗﺎﺷﻠﯩﯟەﺗﺴﯘﻥ‪ ،‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﭼﯩﯟﯨﻨﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻗﺎﻧﯩﺘﯩﺪﺍ ﻛﯧﺴﻪﻟﻠﯩﻚ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﯩﺘﯩﺪﺍ ﺑﯘ ﻛﯧﺴﻪﻟﻠﯩﻜﻨﯩﯔ ﺩﺍۋﺍﺳﻰ ﺑﺎﺭ‪) «.‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ ‪ ،‬ﺋﺎﺧﻤﻪﺩ‬ ‫ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻫﻪﻧﺒﻪﻝ ﺭﯨﯟﺍﻳﯩﺘﻰ(‬

‫ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭەﺳﯘﻟﻰ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﻠﯩﻖ ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﻗﺎﭼﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺳﯘ ﻳﺎﻛﻰ ﻳﯧﻤﻪﻛﻨﻰ ﺋﯩﺴﺮﺍپ ﻗﯩﻠﻤﺎﻱ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﺶ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﯘﻳﺮﯨﻐﺎﻥ‪ .‬ﻳﯧﻘﯩﻨﻘﻰ‬ ‫ﺩەۋﺭﯨﻤﯩﺰﮔﯩﭽﻪ ﭼﯩﯟﯨﻦ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﻣﯩﻜﺮﻭپ ﻛﯚﺗﯜﺭۈپ ﻳﯜﺭۈﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻫﺎﺷﺎﺭەﺕ ﺩەپ‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﺍ ﺯەﻫﻪﺭﻧﻰ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﺎﺩﺩﺍ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﻫﯧﭽﻜﯩﻢ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ‬ ‫ﺑﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﻰ ﺷﻪﻛﻠﯩﺪە ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﺘﻰ‪.‬‬

‫‪258‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﻪﺗﺘﻪ‪-٢٠٠٢ ،‬ﻳﯩﻠﻰ ﺋﺎۋﺳﺘﺮﺍﻟﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﻫﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﺷﺎﺭﺍﺋﯩﺘﻼﺭﺩﺍ‬ ‫ﻳﺎﺷﯩﻴﺎﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﭼﯩﯟﯨﻦ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﻫﺎﺷﺎﺭەﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻣﯩﻜﺮﻭپ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﮔﯜﭼﻰ ﺩﻭﺭﯨﻼﺭ ﻳﺎﺳﺎپ‬ ‫ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻼﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺳﯩﺪﻧﯧﻴﺪﯨﻜﻰ ﻣﺎﻛﻜﯘﺋﺎﺭې ﺋﯘﻧﯩﯟﯦﺮﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﺋﺎﻧﺪﻱ ﺑﯧﺌﺎﺗﺘﯩﯥ ﺑﺎﺷﭽﯩﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﭽﻰ ﺧﺎﺩﯨﻤﻼﺭ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ‬ ‫ﺋﻪﺭﺯﯨﮕﯜﺩەﻙ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻨﻰ ﺑﺎﺷﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﭼﯩﯟﯨﻦ‪ ،‬ﻗﯘﺭۇﺕ‪-‬ﻗﻮﯕﻐﯘﺯ ۋە ﻫﻪﺭ ﺧﯩﻞ‬ ‫ﻫﺎﺷﺎﺭەﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯘﺯۇﻟﻐﺎﻥ ﮔﯚﺵ ۋە ﻗﯩﻎ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﻫﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﭘﺎﺳﻜﯩﻨﺎ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺋﯩﻤﻤﻮﻧﯩﺖ ﻛﯜﭼﯩﻨﯩﯔ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ‪» :‬ﺑﯘ ﺧﯩﻞ‬ ‫ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﻮﻗﯘﻣﻠﯩﻨﯩﺸﻘﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﻗﺎﺭﺷﯩﻠﯩﻖ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺶ ﻛﯜﭼﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻰ‬ ‫ﺋﯧﻨﯩﻖ‪ ،‬ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺳﺎﻕ ﻗﺎﻻﻟﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﻣﯩﻜﺮﺍﭘﻘﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺩﻭﺭﺍ ﻳﺎﺳﺎﺵ‬ ‫ﺗﻪﺷﻪﺑﺒﯘﺳﯩﻤﯩﺰ ﻣﯘﺳﺒﻪﺕ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﺘﻰ« ﺩﯦﻴﯩﺸﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﭼﯩﯟﯨﻦ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯘ ﻫﻪﺩﯨﺲ‪-‬ﺷﻪﺭﯨﻒ »ﺳﻪﻫﯩﻬﯘﻝ ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ« ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺑﺎﺷﻘﺎ‬ ‫ﻣﯘﻫﯩﻢ ﻫﻪﺩﯨﺲ ﻛﯩﺘﺎﺑﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﯩﺸﯩﻨﯩﺸﺘﻪ‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﯘﺭﻣﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﺋﻪﻗﯩﻞ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﺑﯩﺌﯩﻲ ﭘﻪﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺰﺍﻫﻼﺷﻘﺎ‬ ‫ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺑﯘ ﻫﻪﺩﯨﺲ ۋە ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ ﺳﺎﻫﺎﺑﻪ ﺋﻪﺑﯘ ﻫﯜﺭەﻳﺮە ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە‬ ‫ﺗﺎﻗﻘﯘ‪-‬ﺗﯘﻗﻘﯘ ﮔﻪﭘﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﻰ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻼﺭ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻤﯩﺰ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﭼﯩﻦ ﻛﯚﯕﻠﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺸﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﯩﻨﯩﻨﯩﯔ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻠﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﺩﯨﺴﯩﺪە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺖ ﺋﺎﻏﺰﯨﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﭼﯩﻐﺎ ﺗﯩﻘﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯘ ﻗﺎﭼﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﺎﻟﺪﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭘﺎﻛﯩﺰ ﺗﻮﭘﯩﺪﺍ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺳﯘ ﺑﯩﻠﻪﻥ ‪ ٧‬ﻗﯧﺘﯩﻢ‬ ‫ﭼﺎﻳﻘﺎپ ﻳﯘﻳﯘﺷﻰ ﻛﯧﺮەﻙ‪«.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻫﻪﺩﯨﺴﺘﻪ ﺋﯩﺘﻨﯩﯔ ﺋﺎﻏﺰﯨﻨﯩﯔ ﻣﻪﻳﻨﻪﺗﻠﯩﮕﻰ ۋە ﺑﯘ ﻣﻪﻳﻨﻪﺗﻠﯩﻜﻨﻰ ﭘﺎﻛﯩﺰﻻﺷﺘﺎ‪ ،‬ﭘﺎﻙ‪-‬‬ ‫ﭘﺎﻛﯩﺰە ﺗﻮﭘﯩﻨﯩﯔ ﺭۇﻟﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭۈﻟﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﭘﻪﻥ ﻳﯧﯖﻰ ﺑﺎﻳﻘﯩﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺳﯜﻧﻨﻪﺕ ‪ ١٤٠٠‬ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺧﻪۋەﺭ‬ ‫ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﭘﻪﻥ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩﺮﻯ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﺋﯧﻨﺴﯩﻜﻠﻮﭘﯧﺪﯨﻴﯩﻠﻪﺭ ﻫﻪﺭ ﻳﯩﻠﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﻮﺷﯘﻣﭽﻪ‬ ‫ﻧﯘﺳﺨﺎ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭗ‪ ،‬ﻳﯧﯖﻰ ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﯧﯖﯩﺪﯨﻦ ﻧﻪﺷﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻛﻪﻡ ﻳﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﯘﻟﯘﻗﻼﻳﺪۇ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ‪ ١٤٠٠‬ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻫﻪﺭپ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﺗﻮﻟﯘﻗﻼﺵ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﯩﻨﻰ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﻤﺎﻱ‪ ،‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﺪﺍ‪:‬‬ ‫»ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭ )ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺟﺎﺯﺍﻏﺎ‬ ‫ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪۇ(‪ ،‬ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻏﺎﻟﯩﭙﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﯨﻨﻤﯘ‪ ،‬ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﺪﯨﻨﻤﯘ‬

‫‪259‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫)ﻳﻪﻧﻰ ﻫﯧﭽﻘﺎﻳﺴﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ( ﺑﺎﺗﯩﻞ ﻳﯜﺯﻟﻪﻧﻤﻪﻳﺪۇ‪ ،‬ﺋﯘ ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ‪،‬‬ ‫ﻣﻪﺩﻫﯩﻴﮕﻪ ﻻﻳﯩﻖ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻧﺪۇﺭ‪) «.‬ﻓﯘﺳﺴﯩﻠﻪﺕ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤٢-٤١‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺩﯦﮕﻪﻥ‪.‬‬

‫‪ .١٢‬ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﺘﯩﻜﻰ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻣﯘۋﺍﺯﯨﻨﻪﺕ ۋە ﻗﯘﺩﺭەﺕ ﺋﯧﻘﯩﺸﻰ‬ ‫ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺑﯩﺰ ﺗﺎﻛﻰ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻫﻪﻕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﯘﭼﻪ‪،‬‬ ‫)ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ‪-‬ﺯﯦﻤﯩﻦ( ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻜﻰ ۋە ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ )ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﺩﺍﻻﻟﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ(‬ ‫ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯖﻨﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫)ﺳﯧﻨﯩﯔ ﺭﺍﺳﺘﻠﯩﻘﯩﯖﻨﯩﯔ ﺩەﻟﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ( ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻛﯘﭘﺎﻳﻪ ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﯘ؟« )ﻓﯘﺳﺴﯩﻠﻪﺕ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٥٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﯩﻦ ﺑﯘﻳﺎﻥ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﻰ ﺗﻪﺳﺘﯩﻘﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪ .‬ﻫﯩﻨﺪ‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺩﻭﻛﺘﻮﺭ ﺋﯩﻨﺎﻳﻪﺗﯘﻟﻼﻫ ﺋﻪﻝ‪-‬ﻣﻪﺷﺮﯨﻘﯩﻲ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫‪-١٩٠٩‬ﻳﯩﻠﻰ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭ ﻳﯧﻐﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻳﻪﻛﺸﻪﻧﺒﻪ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﺎ ﻛﺎﻣﺒﺮﯨﺞ ﺋﯘﻧﯩﯟﯦﺮﺳﯩﺘﻰ‬ ‫ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ ﺋﺎﺳﺘﺮﻭﻧﻮﻣﯩﻴﻪ ﺋﺎﻟﯩﻤﻰ ﺟﯧﻤﯩﺲ ﺟﻮﻧﯧﺲ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻨﻰ ﻛﯚﺭﺩۈﻡ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺠﯩﻞ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯜﻧﻠﯜﻛﯩﻨﻰ ﻗﻮﻟﺘﯘﻗﯩﻐﺎ ﻗﯩﺴﺘﯘﺭﻏﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﭼﯩﺮﻛﺎۋﻏﺎ ﻛﯧﺘﯩﯟﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‬ ‫ﻳﯧﻘﯩﻦ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺳﺎﻻﻡ ﻗﯩﻠﺪﯨﻢ‪ .‬ﺟﺎۋﺍپ ﺑﻪﺭﻣﯩﺪﻯ‪ .‬ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﺳﺎﻻﻡ ﻗﯩﻠﻐﯩﻨﯩﻤﺪﺍ‪:‬‬ ‫ ﻣﻪﻧﺪﯨﻦ ﺳﻮﺭﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﯩﯔ ﺑﺎﺭﻣﯩﺪﻯ؟ ‪ -‬ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬‫ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﯩﺸﻨﻰ ﺳﻮﺭﯨﻤﺎﻗﭽﯩﻤﻪﻥ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻢ! ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﯩﺴﻰ‪ ،‬ﺑﯘﻧﭽﻪ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﺩﺍ‬‫ﻛﯜﻧﻠﯜﻛﯩﯖﯩﺰﻧﻰ ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﻗﻮﻟﺘﯘﻗﯩﯖﯩﺰﻏﺎ ﻗﯩﺴﺘﯘﺭﯨﯟﺍﻟﺪﯨﯖﯩﺰ؟ ‪ -‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪ .‬ﻛﯜﻟﮕﻪﻥ ﭘﯧﺘﻰ‬ ‫ﺩەﺭﻫﺎﻝ ﻛﯜﻧﻠﯜﻛﯩﻨﻰ ﺋﺎﭼﺘﻰ‪ .‬ﺳﯚﺯۈﻣﮕﻪ ﺋﯘﻻﭘﻼ‪:‬‬ ‫ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﯩﺴﻰ‪ ،‬ﺳﯩﺰﮔﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺩۇﻧﻴﺎۋﻯ ﺩﺍﯕﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻟﯩﻤﻨﻰ ﭼﯩﺮﻛﺎۋﻏﺎ ﺑﯧﺮﯨﺸﻘﺎ‬‫ﺋﯜﻧﺪﯨﮕﻪﻥ ﺋﯩﺶ ﺯﺍﺩﻯ ﻧﯧﻤﻪ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﺟﯧﻤﯩﺲ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﺑﯘ ﺳﯘﺋﺎﻟﯩﻤﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼپ‪ ،‬ﺑﯩﺮﺩەﻡ ﺗﯘﺭۇپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪:‬‬ ‫ ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺋﺎﺧﺸﺎﻡ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯚﻳﮕﻪ ﻛﻪﻟﮕﯩﻦ‪ ،‬ﭼﺎﻱ ﺋﯩﭽﻜﻪچ ﭘﺎﺭﺍﯕﻠﯩﺸﺎﻳﻠﻰ! –‬‫ﺩﯦﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺧﺸﺎﻡ ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ ﺑﺎﺭﻏﯩﻨﯩﻤﺪﺍ ﻣﺎﯕﺎ ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ ﺟﯩﺴﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻦ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻗﻮﺭﻗﯘﻧﭽﻠﯘﻕ ﺋﯘﺯﺍﻗﻠﯩﻖ‬ ‫ۋە ﭘﻪﺭﻗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ‪ ،‬ﺑﯘ ﺟﯩﺴﯩﻤﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪-‬ﭼﯩﻘﯩﺸﯩﺪﯨﻦ‪ ،‬ﻣﯘﻫﯩﻢ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ‪،‬‬ ‫ﺗﺎﺭﺗﯩﺸﯩﺶ ﻛﯜﭼﯩﺪﯨﻦ‪ ،‬ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪﻗﻠﯩﻨﻰ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻟﺪۇﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﯘﺭ ﺗﯘﭘﺎﻧﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﺩەﺭﺱ ﺳﯚﺯﻟﻪﺷﻜﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﯟﯨﺪﻯ‪ ،‬ﺋﯘ ﭘﻪﻳﺘﺘﻪ ﻗﻪﻟﺒﯩﻢ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻛﯜچ‪-‬‬

‫‪260‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﻗﯘﺩﺭەﺕ ۋە ﺑﯜﻳﯜﻛﻠﯜﻛﯩﺪﯨﻦ ﺗﻪﺳﯩﺮﻟﯩﻨﯩﭗ ﺗﯩﺘﺮەﺷﻜﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﺟﯧﻤﯩﺲ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﻗﯘﺭﻗﯘپ ﭼﯧﭽﻰ ﺗﯩﻚ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻛﯚﺯﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺍﻣﻼپ‬ ‫ﻳﺎﺷﻼﺭ ﺋﯧﻘﯩﭗ‪ ،‬ﻗﻮﻟﻠﯩﺮﻯ ﻻﻏﯩﻠﺪﺍپ ﺗﯩﺘﺮەۋﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﺩەﻡ ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺳﯚﺯﯨﻨﻰ‬ ‫ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷﺘﯘﺭﺩﻯ‪:‬‬ ‫ ﺋﯩﻨﺎﻳﻪﺗﯘﻟﻼﻫ ﺩﻭﺳﺘﯘﻡ! ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺑﯘ ﮔﯜﺯەﻟﻠﯩﻜﻠﻪﺭﮔﻪ ﻧﻪﺯەﺭ ﺳﺎﻟﻐﯩﻨﯩﻤﺪﺍ‬‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﯘﻟﯘﻏﻠﯘﻗﯩﺪﯨﻦ ﺳﯜﺭ ﺑﯧﺴﯩﭗ ۋۇﺟﯘﺩۇﻡ ﺗﯩﺘﺮەﻳﺪۇ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻫﯘﺯۇﺭﯨﺪﺍ ﺋﯧﮕﯩﻠﯩﭗ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‪» :‬ﺋﺎﻟﻼﻫﯩﻢ! ﺳﻪﻥ ﺋﯘﻟﯘﻏﺴﻪﻥ!« ﺩەپ ﭼﺎﻗﯩﺮﻏﯩﻨﯩﻤﺪﺍ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺑﻪﺩﯨﻨﯩﻤﻨﯩﯔ ﻫﻪﺭ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﭘﺎﺭﭼﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻣﺎﯕﺎ ﻫﻪﻣﺪەﻡ ﺑﻮﻟﯘۋﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﯨﻤﻪﻥ‪ .‬ﻣﺎﻧﺎ ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻣﻪﻥ ﻗﺎﻟﺘﯩﺲ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻫﯘﺯۇﺭ ۋە ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻖ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ ۋە ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻘﯩﻤﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﻣﯩﯔ ﻫﻪﺳﺴﻪ ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩﻤﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﻰ ﺋﺎﯕﻼپ ﻣﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺷﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﯧﺴﯩﻤﮕﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﻰ ﺋﻮﻗﯘﺩۇﻡ‪:‬‬ ‫»‪...‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭﻻ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ )ﻻﻳﯩﻘﯩﺪﺍ(‬ ‫ﻗﻮﺭﻗﯩﺪۇ‪) «...‬ﻓﺎﺗﯩﺮ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٨‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﺟﯧﻤﯩﺲ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼپ ﺗﻮﻳﯘﻗﺴﯩﺰ ۋﺍﻗﯩﺮﺍپ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪:‬‬ ‫ ﻧﯧﻤﻪ ﺩەۋﺍﺗﯩﺴﻪﻥ؟ »ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭﻻ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯩﻦ‬‫)ﻻﻳﯩﻘﯩﺪﺍ( ﻗﻮﺭﻗﯩﺪۇ« ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻤﯘ؟ ﺑﯘ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺶ‪ .‬ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ! ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ‬ ‫ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻻﺭﻟﯩﻖ!‪ ...‬ﻣﻪﻥ ﺋﻪﻟﻠﯩﻚ ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ ﺋﯘﺯۇﻥ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ۋە ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﻪ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﺪﺍ‬ ‫ﺑﺎﻳﻘﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺶ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺧﻪۋەﺭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ‬ ‫ﺑﺎﺭﻣﯘ؟ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﺭﺍﺳﺘﻼ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺑﺎﺭﻣﯘ؟ ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﻼﻫ‬ ‫ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ۋەﻫﻴﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺘﺎپ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﺷﺎﻫﯩﺘﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻤﻨﻰ‬ ‫ﻳﺎﺯ!‪...‬‬ ‫ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺳﺎۋﺍﺗﺴﯩﺰ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺋﻮﻗﯘﺵ‪-‬ﻳﯧﺰﯨﺸﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺳﯩﺮﻧﻰ ﺋﯚﺯﻟﯩﮕﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﻳﻘﯩﻴﺎﻟﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺋﯘﻧﺪﺍﻗﺘﺎ ﺑﯘ ﺳﯩﺮﻧﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‬ ‫ﺑﯩﻠﺪۈﺭﮔﯜﭼﻰ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﯘﺭ‪) «.‬ۋﺍﻫﯩﺪۇﺩﺩﯨﻦ ﺧﺎﻥ‪» :‬ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩۇﺋﯩﻠﻐﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﯟﺍﺗﯩﺪۇ«‪،‬‬ ‫‪-٢٥٣-٢٥١‬ﺑﻪﺗﻠﻪﺭ(‬

‫ ‬ ‫ﺭەﺑﺒﯩﻤﯩﺰ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺗﻼﺭ ﺩۇﻧﻴﺎﺳﯩﻨﻰ ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭ ﻗﻪﺩەﻣﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺭﯨﻼپ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺸﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﺧﺎﻻﻳﺪۇ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﯘ ﺋﺎﻟﻪﻣﺪە ﻗﺎﻧﺪﺍﻗﻠﯩﻜﻰ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻛﯩﭽﯩﻜﻜﯩﻨﻪ‬ ‫ﺯەﺭﺭﯨﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ‪ ،‬ﻣﺎﻛﺮﻭ ﺟﯩﺴﯩﻤﻼﺭﻏﺎ ﻗﻪﺩەﺭ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺳﻪﻧﺌﻪﺗﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﯩﺪۇﺭ‪ ...‬ﻫﻪﺭ ﻳﻪﺭ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻗﯘﺩﺭەﺕ ۋە ﺳﻪﻧﺌﻪﺕ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﻛﯚﺭﮔﻪﺯﻣﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺯﯨﻲ ﻛﻪﺑﻰ‪ ...‬ﻫﻪﺭ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺳﻪﻧﺌﻪﺕ ﺋﻪﺳﯩﺮﻯ ‪ ...‬ﺭەﺑﺒﯩﻤﯩﺰ‬ ‫ﻗﻪﻟﺒﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻛﯚﺭﮔﻪﺯﻣﯩﺪە ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﺋﻮﻳﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭ ﻗﯩﻠﻐﺎچ ﻛﯚﺭۈپ‬

‫‪261‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﭼﯩﻘﯩﺸﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺸﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﺋﯩﺴﺘﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺋﻪﻗﯩﻞ‪-‬ﭘﺎﺭﺍﺳﻪﺕ ﺋﯩﮕﯩﺴﻰ ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»‪...‬ﺋﯘﻻﺭ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ۋە ﺯﯦﻤﯩﻨﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﭘﯩﻜﯩﺮ‬ ‫ﻳﯜﺭﮔﯜﺯﯨﺪۇ‪) «...‬ﺋﺎﻝ‪-‬ﺋﯩﻤﺮﺍﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٩١‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﺎﻗﺎﻳﻠﻰ‪ .‬ﻧﯧﭙﯩﺰﻏﯩﻨﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﻮﭘﺮﺍﻕ ﻗﺎﺗﻠﯩﻤﻰ‬ ‫ﺗﺮﯨﻠﻴﻮﻧﻼﺭﭼﻪ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺗﻨﻰ ﺋﯘﺯۇﻗﻼﻧﺪۇﺭﯨﺪۇ‪ .‬ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻧﻰ ﺋﯘﺯۇﻗﻼﻧﺪۇﺭﯨﺪۇ‪ ،‬ﻣﯩﻠﻴﻮﻧﻼﺭﭼﻪ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﻰ ﺋﯘﺯۇﻗﻼﻧﺪۇﺭﯨﺪۇ‪ .‬ﻫﻪﺭ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺕ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻨﻰ ﻳﻪﻳﺪۇ‪ ،‬ﺯﯨﻴﺎﻧﻠﯩﻖ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻨﻰ ﻳﯧﻤﻪﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﻪﺯﯨﺴﻰ ﺋﯘﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺑﻪﺯﯨﺴﻰ ﮔﯚﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺑﻪﺯﯨﺴﻰ ﺋﯚﻟﯜﻙ ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻨﯩﯔ‬ ‫ﮔﯚﺷﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻏﯩﺰﺍﻟﯩﻨﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯩﺮﺳﯩﮕﻪ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﺯەﻫﻪﺭ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﻰ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﺳﯩﮕﻪ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ‬ ‫ﻏﯩﺰﺍ ۋە ﺷﯩﭙﺎ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻫﻪﺭ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺕ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺩﺍﺳﺘﯩﺨﺎﻥ ﻫﺎﺯﯨﺮﻻﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺭەﺑﺒﯩﻤﯩﺰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»‪ ...‬ﺳﻪﻧﺪﯨﻦ ﺑﯩﺰ ﺭﯨﺰﯨﻖ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ﺳﺎﯕﺎ ﺑﯩﺰ ﺭﯨﺰﯨﻖ ﺑﯧﺮﯨﻤﯩﺰ‪ ،‬ﻳﺎﺧﺸﻰ‬ ‫ﺋﺎﻗﯩﯟەﺕ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺗﻪﻗﯟﺍﺩﺍﺭﻻﺭﻏﺎ ﺧﺎﺳﺘﯘﺭ‪) «.‬ﺗﺎﻫﺎ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٣٢‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫»ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭ ﺋﯚﺯ ﺭﯨﺰﻗﯩﻨﻰ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﻻﻟﻤﺎﻳﺪۇ )ﻳﻪﻧﻰ ﺋﯚﺯ ﺭﯨﺰﻗﯩﻨﻰ‬ ‫ﺗﯧﭙﯩﭗ ﻳﯧﻴﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﺎﺟﯩﺰﺩۇﺭ(‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ۋە ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭﯨﺰﯨﻘﻼﻧﺪۇﺭﯨﺪۇ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ‬ ‫)ﺳﯚﺯۈﯕﻼﺭﻧﻰ( ﺋﺎﯕﻼپ ﺗﯘﺭﻏﯘﭼﯩﺪۇﺭ‪) ،‬ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﯩﯖﻼﺭﻧﻰ( ﺑﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﻏﯘﭼﯩﺪۇﺭ‪«.‬‬ ‫)ﺋﻪﻧﻜﻪﺑﯘﺕ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٦٠‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ﺳﺎﻏﻼﻡ ﺑﯩﺮ ﻗﯘﺷﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻏﺮﯨﻖ ﻗﯘﺷﻨﯩﯔ ﺭﯨﺴﻘﯩﻨﻰ ﺗﻮﺷﯘﻳﺪۇ‪...‬‬ ‫ﻧﯧﻤﯩﺪﯨﮕﻪﻥ ﻫﻪﻳﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺘﯩﺰﺍﻡ )ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻴﻪﺕ( ﺑﯘ!‬ ‫ﻧﯧﻤﯩﺪﯨﮕﻪﻥ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﭘﺮﻭﮔﺮﺍﻣﻤﺎ ﺑﯘ!‬ ‫ﻧﻪﻗﻪﺩەﺭ ﻧﻮﻗﺴﺎﻧﺴﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺋﯧﻜﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﺗﻪﯕﭙﯘﯕﻠﯘﻕ ﺑﯘ! ‪...‬‬ ‫ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺑﯘ ﺗﻪﯕﭙﯘﯕﻠﯘﻗﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪە‪ ...‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﺎﺷﻼپ ﺋﺎﺧﯩﺮەﺗﻜﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﭘﯩﻠﻼﺭ ﺑﯩﺮﻻ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺩۇﻧﻴﺎﻧﻰ ﭘﯩﻞ ﻗﺎﭘﻼپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻛﯩﺘﻠﻪﺭ ﺑﯩﺮﻻ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺩﯦﯖﯩﺰ‪-‬ﺋﻮﻛﻴﺎﻧﻼﺭ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﻛﯩﺖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﺷﯘپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﻳﯩﻼﻧﻼﺭ ﺑﯩﺮﺍﻗﻼ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺩەﺳﺴﯩﮕﯜﺩەﻙ ﻳﻪﺭ ﺗﺎﭘﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﯘﻕ‪ .‬ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ‬ ‫ﻳﺎﺷﯩﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﻧﯩﯖﺪەﻙ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ ﺋﻪڭ ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻐﯩﭽﻪ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﺮﻻ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ ﺩەﺳﺴﯩﮕﯜﺩەﻙ ﻳﻪﺭ ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺗﻼﺭﻧﻰ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﯕﭙﯘﯕﻠﯘﻕ ﺋﯩﭽﯩﺪە‬

‫‪262‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺗﻪﺭﺗﯩﭙﻠﯩﻚ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺩەۋﺭﻯ‪-‬ﺩﺍﺋﯩﻢ ﻗﯩﻠﺪۇﺭﯨﯟﺍﺗﯩﺪۇﻛﻰ‪ ،‬ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﻛﻪﭘﻠﯩﺸﯩﭗ‬ ‫ﻳﺎﻛﻰ ﺗﻮﻗﯘﻧﯘﺷﯘپ ﻗﺎﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ ،‬ﻫﻪﺭ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺋﯚﺯ ﺋﺎﺭﺍ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻮﻟﯘﻗﻼپ ﺗﺎﻣﺎﻣﻼﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺋﻮﺭﻣﺎﻧﻠﯩﻘﻘﺎ ﻗﺎﺭﺍپ ﺑﺎﻗﺎﻳﻠﻰ‪ :‬ﺋﻪڭ ﻳﺎۋﺍﺵ )ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻐﺎ ﻳﯧﻘﯩﻦ( ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﺪﯨﻦ ﺋﻪڭ‬ ‫ۋەﻫﺸﻰ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻐﯩﭽﻪ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﻮﺭﻣﺎﻧﻠﯩﻘﺘﺎ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻳﺎﺷﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﻫﯧﭽﻘﺎﻳﺴﯩﺴﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻧﻪﺳﻠﻰ ﻗﯘﺭۇپ ﻛﻪﺗﻤﻪﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ :‬ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺖ ﻛﯜﻧﯩﮕﻪ ﺗﻪﺧﻤﯩﻨﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺗﻮﻧﻨﺎ ﺑﯩﻠﯩﻖ ﻳﻪﻳﺪۇ‪ ،‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯘ ﻳﯧﮕﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﻪﻧﯩﻼ ﻧﻪﺳﻠﻰ ﻗﯘﺭۇپ ﻛﻪﺗﻤﻪﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺋﯧﻜﯟﺍﺗﻮﺭﺩﺍ ﻳﺎﺷﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻫﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭ ﺑﺎﺭ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺗﯘﺗﯘپ ﺷﯩﻤﺎﻟﯩﻲ ﻗﯘﺗﯘپ ﻳﺎﻛﻰ‬ ‫ﺟﻪﻧﯘﺑﯩﻲ ﻗﯘﺗﯘﭘﻘﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﺳﯩﯖﯩﺰ ﺋﯚﻟﯜپ ﻗﺎﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻗﯘﺗﯘﭘﻼﺭﺩﺍ ﻳﺎﺷﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭ ﺑﺎﺭ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ‬ ‫ﺗﯘﺗﯘپ ﺋﯧﻜﯟﺍﺗﻮﺭﻏﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﺳﯩﯖﯩﺰ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻣﯘ ﺋﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻳﺎﺷﯩﻴﺎﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺋﻮﻳﻼپ ﺑﺎﻗﺎﻳﻠﻰ‪ :‬ﺑﯩﺰ ﺩەﺳﺴﯩﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﺗﻮﭘﺮﺍﻕ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ‬ ‫ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﮔﯩﭽﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‪-‬ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﻣﯩﻠﻴﺎﺭﺗﻼﺭﭼﻪ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺟﻪﺳﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﯧﺮﯨﺘﯩﭗ ﺋﯚﺯ‬ ‫ﺗﻪﺭﻛﯩﺒﻰ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﻗﯘﺷﯘۋﺍﻟﻐﺎﻥ‪ ،...‬ﺧﯘﺩﺩﻯ ﻣﯩﻠﻴﺎﺭﺗﻼﺭﭼﻪ ﻛﯚﻟﻪﯕﮕﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﺟﯩﭙﺴﯩﻠﯩﺸﯩﭗ ﺳﯩﯖﯩﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﯩﻨﯩﺪەﻙ‪ ...‬ﺋﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺗﻮﭘﺮﺍﻕ ﺋﯜﺳﺘﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻧﻪﭘﺴﺎﻧﯩﻲ ﺳﻪﻟﺘﻪﻧﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﯩﭗ ﻗﺎﻟﻤﺎﻳﻠﯩﻜﻰ‪ ،‬ﺗﻮﭘﺮﺍﻕ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﺧﺎﺭﻟﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻟﻤﺎﻳﻠﻰ‪...‬‬ ‫ﻗﯩﺴﻘﯩﺴﻰ‪ ،‬ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺕ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻗﯘﺩﺭەﺕ ۋە ﺋﯘﻟﯘﻏﻠﯘﻗﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﭼﻪﻛﺴﯩﺰﻟﯩﻜﯩﻨﻰ ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻥ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ‬ ‫ﻳﯧﻘﯩﻨﻼﺷﻘﺎﻥ ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﻪﺭﮔﻪ ﺩﺍﺋﯩﻢ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻗﯘﺩﺭەﺗﻨﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﺘﯩﺪۇ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ‬ ‫ﭼﻮڭ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ ﺑﻮﻟﯘپ ﻫﯧﺴﺎﭘﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»‪ ...‬ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺗﻪﻗﯟﺍﺩﺍﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎﯕﻼﺭ )ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﻪﻣﺮﯨﮕﻪ ۋە ﻧﻪﻫﻴﯩﺴﯩﮕﻪ‬ ‫ﻣﯘﺧﺎﻟﯩﭙﻪﺗﭽﯩﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺳﺎﻗﻼﻧﺴﺎﯕﻼﺭ(‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ )ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻧﻰ‪،‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻰ ﺋﯩﻜﻜﯩﻼ ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﻠﯩﻤﻨﻰ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ( ﺋﯚﮔﯩﺘﯩﺪۇ‪) «...‬ﺑﻪﻗﻪﺭە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‬ ‫‪-٢٨٢‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻ ﺗﻪﻗﯟﺍﺩﺍﺭ ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻣﻪﺭﯨﭙﻪﺗﯘﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﺋﯧﻬﺴﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‬ ‫ۋە ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﺘﯩﻜﻰ ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ‪ ،‬ﺋﯩﺒﺮەﺕ ۋە ﺳﯩﺮﻻﺭﻏﺎ ﺋﺎﺷﯩﻨﺎ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪.‬‬

‫ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﻪ ﺗﻪﯕﭙﯘﯕﻠﯘﻕ‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯ ۋە ﭘﯩﻼﻧﯧﺘﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯘ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﯩﯔ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﻪ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻣﯘۋﺍﺯﯨﻨﻪﺕ‪ ،‬ﺗﻪﯕﭙﯘﯕﻠﯘﻕ ۋە ﻣﺎﺳﻠﯩﺸﯩﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺗﯘﺭﯨﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻛﯜﻧﺴﯩﺮﻯ‬ ‫ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺑﯩﻠﯩﻨﻤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﺋﻪﻫﯟﺍﻝ ﺷﯘ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﺋﯩﻜﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﺘﯩﻜﻰ ﺋﯚﻟﭽﻪﻡ ۋە‬

‫‪263‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﻗﯩﻠﭽﯩﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺶ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺩۇﻧﻴﺎﻧﯩﻼ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ‬ ‫ﻫﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻘﻨﻰ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﮔﯘﻣﺮﺍﻥ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﺋﺎﺷﯩﺪۇ‪ .‬ﺩۇﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﻫﻪﺟﯩﻤﻰ‪ ،‬ﻣﺎﺩﺩﯨﺴﻰ‪،‬‬ ‫ﻗﯘﻳﺎﺷﺘﯩﻦ ﺋﯘﺯﺍﻗﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﻗﯘﻳﺎﺷﻨﯩﯔ ﺳﯩﻐﯩﻤﻰ‪ ،‬ﺋﯩﺴﺴﯩﻘﻠﯩﻖ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺴﻰ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯ‬ ‫ﺋﻮﺭﺑﯩﺘﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯚﻟﭽﻪﻣﻠﯩﻚ ﻳﺎﻧﺘﯘﻟﯘﻗﻰ‪ ،‬ﺋﯚﺯ ﺋﻮﺭﺑﯩﺘﯩﺴﯩﺪﺍ ﻫﻪﻡ ﻗﯘﻳﺎﺵ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺶ ﺳﯜﺭﺋﯩﺘﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻱ ﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﺪﯨﻦ ﻳﯩﺮﺍﻗﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﻫﻪﺟﯩﻤﻰ ۋە ﻣﺎﺩﺩﯨﺴﻰ‪،‬‬ ‫ﻗﯩﺘﺌﻪﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ۋە ﺩﯦﯖﯩﺰ‪-‬ﺋﻮﻛﻴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺗﺎﺭﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ۋە ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﯚپ ﺋﯚﻟﭽﻪﻡ‬ ‫ۋە ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻠﻪﺭ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﺘﺎ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ ﻣﺎﺳﻼﺷﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻧﯩﺰﺍﻡ ۋە ﺗﻪﯕﭙﯘﯕﻠﯘﻗﻨﯩﯔ‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻨﯩﻖ‪ ،‬ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪپ ﺑﻪﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺰ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﺋﯚﻟﭽﻪﻣﻠﯩﻚ ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﯘﻕ‪) «.‬ﻗﻪﻣﻪﺭ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤٩‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫»‪ ...‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺩەﺭﮔﺎﻫﯩﺪﺍ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺋﯚﻟﭽﻪﻣﻠﯩﻜﺘﯘﺭ‪) «.‬ﺭەﺋﺪ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‬ ‫‪-٨‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫ﻫﺎۋﺍﺩﯨﻜﻰ ﻧﯩﺴﺒﯩﺘﻰ ‪ ٢١٪‬ﭘﯩﺮﺳﻪﻧﺖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﻮﻛﺴﯩﮕﯧﻦ ﻣﯩﻘﺪﺍﺭﻯ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﻛﯚپ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺩۇﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﺋﯘﭼﻘﯘﻥ ﺑﯩﻠﻪﻧﻼ ﻛﯚﻳﯜﺷﻜﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯘﻳﺎﺷﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﺳﺎﭘﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﻳﯧﻘﯩﻨﻼﺷﻘﺎﻥ‬ ‫ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯘﺯﺍﻗﻼﺷﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭ ﻛﯚﻳﯜپ ﻳﺎﻛﻰ ﻣﯘﺯﻻپ ﺋﯚﻟﯜپ ﻳﻮﻗﺎﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻧﻮﺭﻣﺎﻝ ﺑﯩﺮ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭ ﺗﺎﻣﭽﯩﺴﻰ ‪ ٣٠٠٠-١٥٠٠‬ﻣﯧﺘﯩﺮ ﺋﯧﮕﯩﺰﻟﯩﻜﺘﯩﻜﻰ ﺑﯘﻟﯘﺗﺘﯩﻦ ﻳﺎﻏﺴﺎ‪،‬‬ ‫ﻳﻪﺭﮔﻪ ﭘﻪۋﻗﯘﻟﺌﺎﺩﺩە ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﭼﯜﺷﯩﺪۇ‪ ،‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭ ﺗﺎﻣﭽﯩﺴﻰ ﺑﯘﻟﯘﺗﺘﯩﻦ ﺋﯩﺘﯩﺒﺎﺭەﻥ‬ ‫ﻛﯩﭽﯩﻜﻜﯩﻨﻪ ﺯەﺭﺭﯨﭽﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻫﺎﺳﯩﻞ ﺑﻮﻟﯘپ ﭼﻮﯕﯩﻴﯩﭗ‪-‬ﭼﻮﯕﯩﻴﯩﭗ‪ ،‬ﺩەﻝ ﻳﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻳﯧﻘﯩﻨﻼﺷﻘﺎﻧﺪﺍ ﭘﺎﺭﺍﺷﯘﺕ ﺋﯧﭽﯩﻠﻐﺎﻧﺪەﻙ ﻫﺎۋﺍﻧﯩﯔ ﻛﯚﺗﯩﺮﯨﺶ ﻛﯜﭼﯩﮕﻪ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺑﯩﺮ ﺳﯜﺭﺋﻪﺗﺘﻪ‬ ‫)ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺗﻪﮔﻤﻪﻱ( ﻳﺎﻏﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﺗﺎﺭﺗﯩﺶ ﻛﯜﭼﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﺮﯨﻠﻴﻮﻥ ﻫﻪﺳﺴﻪ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺋﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺕ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﻳﻪﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯚﻣﺮﯨﻤﯘ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﻗﯩﺴﻘﺎ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍ ﻫﯧﺴﺎپ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭ ﺗﻮﭘﻰ ﻫﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﻗﯘﻳﺎﺷﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺗﺮﯨﻠﻴﻮﻥ ﻫﻪﺳﺴﻪ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ۋە ﺋﯚﻣﺮﯨﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﻳﯩﻞ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﺗﺎﺭﺗﯩﺶ ﻛﯜﭼﻰ ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﺋﺎﺟﯩﺰﺭﺍﻕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯ ﻳﺎﻛﻰ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭ ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﺴﻰ ﺋﻪﺳﻼ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﻤﯩﮕﻪﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﻧﯩﯖﺪەﻙ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻛﯜﭼﻠﻪﺭ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﻪﯕﭙﯘﯕﻠﯘﻗﻤﯘ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﯩﻠﯩﻚ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﺳﺘﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻻﻳﯩﻬﯩﻠﻪﻧﮕﻪﻥ‪.‬‬

‫‪264‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯ ﺋﻮﻗﻰ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺶ ﺳﯜﺭﺋﯩﺘﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﺋﺎﺳﺘﺎ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﻛﯧﭽﻪ‪-‬ﻛﯜﻧﺪۈﺯ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﺴﺴﯩﻘﻠﯩﻖ ﭘﻪﺭﻗﻰ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﭼﻮڭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺶ ﺳﯜﺭﺋﯩﺘﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﺋﯩﺘﺘﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺋﺎﺗﻤﻮﺳﻔﯧﺮﺍﺩﯨﻜﻰ‬ ‫ﺷﺎﻣﺎﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﺳﯜﺭﺋﯩﺘﻰ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺗﯩﺰﻟﯩﺸﯩﭗ‪ ،‬ﺷﯩﺪﺩەﺗﻠﯩﻚ ﺑﯘﺭﺍﻥ‪-‬ﭼﺎﭘﻘﯘﻧﻼﺭ‪ ،‬ﺟﯘﺩۇﻧﻼﺭ‪،‬‬ ‫ﺗﯘﭘﺎﻥ ﺑﺎﻻﺳﻰ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻫﺎﻳﺎﺗﻨﻰ ﺋﯩﻤﻜﺎﻧﺴﯩﺰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻳﻪﺭ ﭘﻮﺳﺘﻰ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﺗﯘﭘﺮﺍﻕ ﻗﺎﺗﻠﯩﻤﻰ ﻫﺎﺯﯨﺮﻗﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﻗﯧﻠﯩﻦ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﺷﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺯۈﺭۈﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﻮﻛﺴﯩﮕﯧﻦ ﻳﻮﻗﺎﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻗﯧﻠﯩﻦ ﺗﯘﭘﺮﺍﻕ ﻗﺎﺗﻠﯩﻤﻰ ﻣﻪۋﺟﯘﺕ ﺋﻮﻛﺴﯩﮕﯧﻨﻨﻰ ﺋﯧﻤﯩﯟﯦﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻫﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻘﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﻤﻜﺎﻧﺴﯩﺰ ﻫﺎﻟﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺩﯦﯖﯩﺰﻻﺭ ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭﺭﺍﻕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﺎﺭﺗﯘﻕ ﺳﯘﻻﺭ ﻛﺎﺭﺑﻮﻥ ‪ II‬ﺋﻮﻛﺴﯩﺪ ۋە ﺋﻮﻛﺴﯩﮕﯧﻨﻨﻰ ﺷﯘﺭﯨﯟﺍﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﻪﺭ‬ ‫ﻳﯜﺯﯨﺪە ﻫﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﻳﺎﺷﯩﻴﺎﻟﯩﺸﻰ‪ ،‬ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯜﻧﯜپ ﭼﯩﻘﯩﺸﯩﻤﯘ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‬ ‫ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻫﺎۋﺍ ﻗﺎﺗﻠﯩﻤﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﻧﯩﭙﯩﺰﺭﺍﻕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺋﺎﻗﺎﺭ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭ ﻫﻪﺭ ﻛﯜﻧﻰ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﭘﻮﺳﺘﯩﻨﻰ ﺗﯧﺸﯩﭗ ﻛﯩﺮﯨﭗ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻤﯩﺰﻧﻰ‪ ،‬ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻳﻪﺭﻧﻰ ﻛﯚﻳﺪۈﺭۈپ ﻛﯜﻝ ﻗﯩﻠﯩﯟەﺗﻜﻪﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺟﺎﻧﻠﯩﻖ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺗﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﻰ ﺋﻮﻛﺴﯩﮕﯧﻦ‪ ،‬ﻫﯩﺪﺭﻭﮔﯧﻦ‪ ،‬ﻛﺎﺭﺑﻮﻥ ‪ II‬ﺋﻮﻛﺴﯩﺪ ۋە‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﻛﺎﺭﺑﻮﻥ ﮔﺎﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯ ﺋﺎﺭﺍ ﻣﺎﺱ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﻪﺭﻛﯩﭙﻠﻪﺭﺩە ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﺸﯩﺸﯩﻐﺎ‬ ‫ﺗﺎﻳﯩﻨﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﮔﺎﺯﻻﺭﻧﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻖ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻻﺯﯨﻤﻠﯩﻖ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﺘﻪ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺋﯚﺯﻟﯩﮕﯩﺪﯨﻦ ﺗﺎﺳﺎﺩﺩﯨﭙﯩﻲ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺑﯩﺮﯨﻜﯩﭗ ﻗﯧﻠﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﻮﻥ ﻣﯩﻠﻴﻮﻧﺪﺍ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤﺎﻟﯩﻤﯘ ﻳﻮﻕ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﺪﺍ ﭼﯧﻘﯩﻠﻐﺎﻥ ﻫﻪﺭ ﭼﺎﻗﻤﺎﻕ ﻧﯩﺘﺮﻭﮔﯧﻨﻐﺎ ﻣﯘﺋﻪﻳﻴﻪﻥ ﻣﯩﻘﺪﺍﺭﺩﺍ ﺋﻮﻛﺴﯩﮕﯧﻦ‬ ‫ﻗﻮﺷﯩﺪۇ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻫﺎﺳﯩﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻧﯩﺘﺮﻭﮔﯧﻦ ﺗﻪﺭﻛﯩﺒﻰ ﭼﺎﻗﻤﺎﻕ ﭼﺎﻗﻘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‬ ‫ﻳﺎﻏﻘﺎﻥ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﻻﺭ ۋﺍﺳﺘﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯧﺘﯩﺰﻟﯩﻘﻼﺭﻏﺎ ﭼﯜﺷﯩﺪۇ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯧﺘﯩﺰﻟﯩﻘﻼﺭ‬ ‫ﺑﯘ ﺗﻪﺭﻛﯩﺒﺘﯩﻦ ﻫﻪﺭ ﻳﯩﻞ ﺋﺎﺳﺎﻥ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ﻣﯩﻘﺪﺍﺭ ﺗﻮﭘﺮﺍﻗﻘﺎ ﺧﯧﻤﯩﻴﯩﯟﻯ ﺋﻮﻏﯘﺕ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ‬ ‫‪١٠٦‬‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﻧﯩﺘﺮﺍﺕ ﻧﺎﺗﺮﯨﻴﻨﯩﯔ ‪ ٦٠‬ﻫﻪﺳﯩﺴﯩﮕﻪ ﺗﻪڭ ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺰ ﺋﯩﭽﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺳﯘﻧﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ۋﺍﻗﺘﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪە ﺭﯨﺰﯨﻖ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺧﯧﻤﯩﻴﯩﯟﻯ ﺑﯩﺮ‬ ‫‪ .١٠٦‬ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻟﺪۇﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﻛﯚپ ﻣﯩﺴﺎﻟﻼﺭ ﺑﺎﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻗﯩﺴﯩﻤﯩﻨﻰ ﺋﻮﻗﯘﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ۋﺍﻫﯩﺪۈﺩﺩﯨﻦ ﺧﺎﻥ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ »ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩۇﺋﯩﻠﻐﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﯟﺍﺗﯩﺪۇ« ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ‬ ‫ﻛﯩﺘﺎﺏ ‪-١٣٨-١١٣‬ﺑﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬

‫‪265‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻣﺎﺩﺩﺍ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺳﯜﭘﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯘﻧﯩﯔ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﺗﺎﺭﺗﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭﺩۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﻪﺯﯨﻠﯩﺮﻯ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﯩﭽﻪ‪:‬‬ ‫‪ .١‬ﺳﯘﻏﺎ ﺋﻪڭ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺑﯩﺮﯨﻜﻤﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻫﯩﺪﺭﻭﮔﯧﻦ ﮔﯜﯕﮕﯜﺭﺕ )‪ (H٢S‬ﺳﯘﺩﯨﻦ‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻫﻪﺳﺴﻪ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﺳﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺋﯚﻳﻨﯩﯔ ﻧﻮﺭﻣﺎﻝ ﺗﯧﻤﭙﯧﺮﺍﺗﯘﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﮔﺎﺯ‬ ‫ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﺪە ﺗﯘﺭﯨﺪۇ‪ .‬ﭘﯘﺭﯨﻘﻰ ﺑﻪﺗﺒﯘﻱ ﺯەﻫﻪﺭﻟﯩﻚ ﮔﺎﺯﺩۇﺭ‪.‬‬ ‫‪ .٢‬ﺳﯘﻧﯩﯔ ﺋﻪڭ ﺯﯨﭻ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﯩﺘﻰ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮﯨﻜﻤﯩﻠﻪﺭﺩەﻙ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ‪،‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻰ ﻣﯘﺯ ﺗﯘﺗﻘﺎﻥ ﻫﺎﻟﯩﺘﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺩەﻝ ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ ‪ +٤‬ﮔﺮﺍﺩۇﺳﺘﯩﻜﻰ ﺳﻮﻳﯘﻗﻠﯘﻕ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻫﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﺩﯦﯖﯩﺰﻻﺭﺩﺍ‪ ،‬ﻛﯚﻟﻠﻪﺭ ۋە ﺋﯚﺳﺘﻪﯕﻠﻪﺭﺩە ﺳﯘ ﺗﯧﮕﯩﺪﯨﻦ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪،‬‬ ‫ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻦ ﺗﯧﮕﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﻣﯘﺯ ﺗﯘﺗﯘﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻼﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﻪﻫﯟﺍﻝ ﺳﯘﻧﯩﯔ ﺗﯧﮕﯩﺪە‬ ‫ﻳﺎﺷﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ﺳﯘ ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﺯ ﻗﺎﺗﻠﯩﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﯕﻼﺷﺘﯩﻦ ﺳﺎﻗﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‪،‬‬ ‫ﺳﯘﻧﯩﯔ ﺗﯧﮕﯩﺪە ﺋﯩﻠﻠﯩﻖ ﺗﯧﻤﭙﯧﺮﺍﺗﻮﺭﯨﺪﺍ ﻳﺎﺷﯩﺸﯩﻨﻰ ﻛﺎﭘﺎﻟﻪﺗﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫‪.٣‬ﺳﯘﻧﯩﯔ ﻣﯘﺯ ﺗﯘﺗﯘﺵ ۋە ﻗﺎﻳﻨﺎﺵ ﻧﻮﻗﺘﯩﺴﻰ ﺋﻮﺭﮔﺎﻧﯩﻚ ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪڭ‬ ‫ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ ﮔﺮﺍﺩۇﺳﺘﺎ‪.‬‬ ‫‪.٤‬ﺳﯘﻧﯩﯔ ﻗﺎﺭﯨﻤﯘ‪-‬ﻗﺎﺭﺷﻰ ﻗﯘﺗﯘﭘﻠﯘﻕ )ﻣﺎﮔﻨﯩﺘﻠﯩﻖ( ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﯨﻠﯩﮕﻰ ﺑﺎﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﻮﺭﮔﺎﻧﯩﻚ )ﺟﺎﻧﻠﯩﻖ( ۋە ﺋﺎﻧﺌﻮﺭﮔﺎﻧﯩﻚ )ﺟﺎﻧﺴﯩﺰ( ﻣﺎﺩﺩﯨﻨﻰ ﺋﺎﺳﺎﻧﻼ‬ ‫ﻳﯘﻣﺸﯩﺘﯩﭗ ﺋﯧﺮﯨﺘﯩﺶ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﺳﯘﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻻﺭ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﺷﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﮔﻮﻳﺎ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﭘﯩﻼﻧﻼﻧﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﺎﺩﺩﺍ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﻪﻗﻠﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯨﺪۇ‪.‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ۋە ﺯﯦﻤﯩﻨﻨﻰ ﺋﺎﻟﺘﻪ ﻛﯜﻧﺪە ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﻰ‪) .‬ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ‪-‬ﺯﯦﻤﯩﻨﻨﻰ‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ( ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﻪﺭﺷﻰ ﺳﯘ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﻳﺴﯩﯖﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﻟﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺳﯩﻨﺎﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫ )ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﻰ ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﻰ(‪) «...‬ﻫﯘﺩ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٧‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ﺋﺎﻳﯩﺘﯩﺪە ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻼﺭ ۋە ﺯﯦﻤﯩﻨﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ۋە ﺳﯘﺩﯨﻦ ﺳﯚﺯ‬ ‫ﺋﺎﭼﻘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪» :‬ﻗﺎﻳﺴﯩﯖﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﻣﻪﻟﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺳﯩﻨﺎﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ«‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ‪-‬ﺯﯦﻤﯩﻦ ۋە ﺳﯘﻧﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﻧﯩﺪە ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ‬ ‫‪١٠٧‬‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪۈﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫ﻗﯩﺴﻘﯩﺴﻰ‪ ،‬ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﺘﯩﻜﻰ ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻜﻪ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﻪ ۋە ﺩەﻝ ﺟﺎﻳﯩﺪﺍ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺋﯚﻟﭽﻪﻡ ﺑﯧﻜﯩﺘﯩﻠﮕﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯚﻟﭽﻪﻣﻠﻪﺭﺩە ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻗﯩﻠﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺶ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺷﯘ ﺑﯩﺰ‬ ‫ﻛﯚﺭۈۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭ ۋە ﺗﻪﯕﭙﯘﯕﻠﯘﻕ ﺩەﺭﻫﺎﻝ ﺑﯘﺯۇﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫‪ .١٠٧‬ﺷﺎﺋﯩﺮ ﻛﻮﺟﺎﺑﺎﺵ‪» :‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺶ«‪-١٥٧ ،‬ﺑﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬

‫‪266‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﯘ ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﯩﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ۋە ﺯﯦﻤﯩﻨﺪﯨﻜﻰ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ )ﻛﺎﻣﺎﻟﻰ(‬ ‫ﭘﻪﺯﻟﯩﺪﯨﻦ ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺑﻮﻳﺴﯘﻧﺪۇﺭۇپ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﺍ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ )ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﻰ ﺋﯩﻼﻫﯩﻴﯩﻨﻰ(‬ ‫ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﻪۋﻡ ﺋﯜﭼﯜﻥ )ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﻰ ۋە ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺭﻭﺷﻪﻥ( ﺩەﻟﯩﻠﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ‪) «.‬ﺟﺎﺳﯩﻴﻪ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﻟﻮﻗﻤﺎﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻜﯩﻤﯘ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍڭ‪(.‬‬

‫ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻼﺭ ۋە ﺯﯦﻤﯩﻨﺪﺍ ﻣﻪۋﺟﯘﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺷﻪﻳﺌﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻐﺎ‬ ‫ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﻮﻳﺴﯘﻧﺪۇﺭۇﻟﯘپ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﯜﻧﯩﯟﺍﻟﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻳﯧﻘﯩﻨﻘﻰ ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﺍ ﻛﻮﺳﻤﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ ﺋﯩﻠﻤﯩﺪە »ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺗﺎﻟﻼﻧﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﭘﺮﯨﻨﺴﯩﭙﻰ«‬ ‫)‪ (Anthropic Principle‬ﺩﺍﺋﯩﺮﯨﺴﯩﺪە ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﻐﺎﻥ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ‬ ‫ﻳﻪﻛﯜﻧﻤﯘ ﺑﯘ ﻫﯚﻛﯜﻣﻨﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﻳﻪﻧﻰ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭ‬ ‫ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﺴﻰ ۋە ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺑﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﭼﻮﯕﻠﯘﻗﺘﺎ ۋە ﻣﯘﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻳﺎﺷﺘﺎ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻗﯘﻳﺎﺵ ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ ﺑﯩﺮ ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﺪﺍ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﭘﯩﻼﻧﯧﺘﺘﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﯕﻠﯩﻖ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺗﻨﯩﯔ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﺸﻰ ۋە‬ ‫‪١٠٨‬‬ ‫ﻳﺎﺷﯩﻴﺎﻟﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺯۆﺭۈﺭﺩۇﺭ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ‪ ،‬ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻤﯩﺰﻏﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺟﺎﻧﻠﯩﻖ‪-‬ﺟﺎﻧﺴﯩﺰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻼﺭﺩﯨﻦ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭەﻟﻪﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩە ﻫﻪﺗﺘﺎ ﺑﺎﻛﺘﯩﺮﯨﻴﯩﻠﻪﺭﻣﯘ‬ ‫ﺩۇﺭﺍ ﺋﯩﺸﻠﻪﭘﭽﯩﻘﺎﺭﻏﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺋﻮﺭﮔﺎﻧﯩﻚ ﺧﯧﻤﯩﻴﯩﯟﻯ ﺭﯦﺌﺎﻛﺘﻮﺭ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﺘﯩﻜﻰ ﺑﯘ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ ﻣﯘۋﺍﺯﯨﻨﻪﺕ ۋە ﭘﯩﻼﻧﻠﯩﻖ ﺋﻮﺭۇﻧﻼﺷﺘﯘﺭۇﺵ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﺷﻪﻳﺌﯩﻨﻰ‬ ‫ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﯩﺮ ﺋﯚﻟﭽﻪﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺳﻪﻧﺌﻪﺕ ﺋﻪﺳﯩﺮﯨﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﻰ ﺗﺎﺳﺎﺩﯨﭙﯩﻴﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭۈﺵ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬ ‫ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﺩﻭﻛﺘﻮﺭ ﺋﻪﺩۋﯨﻦ ﻛﻮﻧﻜﻠﯩﻦ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﻫﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻘﻨﻰ ﺗﺎﺳﺎﺩﺩﯨﭙﯩﻲ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺩەﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯚﺯ ﻗﺎﺭﺍﺵ‬ ‫ﺧﯘﺩﺩﻯ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺗﺒﻪﺋﻪﺩە ﺗﺎﺳﺎﺩﺩﯨﭙﯩﻲ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﭘﺎﺭﺗﻼﺵ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە‪،‬‬ ‫ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻣﯘﺱ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺩەﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﻤﻪﻧﻪ ﻛﯚﺯ ﻗﺎﺭﺍﺷﻘﺎ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪۇ‪-١٧٤ ،The Evidence of God) «.‬ﺑﻪﺕ(‬ ‫ﺋﻮﻥ ﺗﺎﻝ ﻗﻪﻏﻪﺯ ﭘﯘﻟﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﺭەﺕ ﺗﻪﺭﺗﯩﭗ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺑﯩﺮﺩﯨﻦ ﺋﻮﻧﻐﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺳﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻳﺎﺯﺳﺎﻕ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﻳﺎﻧﭽﯘﻗﯩﻤﯩﺰﻏﺎ ﻗﻮﻳﯘپ‪ ،‬ﺋﻮﺑﺪﺍﻥ ﺋﺎﺭﯨﻼﺷﺘﯘﺭﻏﺎﻧﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺳﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﺭﺗﯩﯟﻯ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺑﯩﺮﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ ﺋﻮﻧﻐﯩﭽﻪ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﻟﻪپ‬ ‫‪ .١٠٨‬ﺑﺎﺭﺭﻭۋ ﺝ‪.‬ﺩ‪ .‬ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯩﭙﻠﯧﺮ ﻑ‪ ،The Anthropic Cosmological Principle :‬ﺋﻮﻛﺴﻔﻮﺭﺩ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯟﯦﺮﺳﺘﯩﺘﻰ ﻧﻪﺷﺮﯨﻴﺎﺗﻰ‪-١٩٩٦ ،‬ﻳﯩﻞ‪-٥ ،‬ﺑﻪﺕ‪.‬‬

‫‪267‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻳﺎﻧﭽﯘﻗﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﺎﺭﻣﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎﻕ‪ ،‬ﻳﺎﻧﭽﯘﻗﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻝ ﭘﯘﻟﻨﻰ‬ ‫ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﻳﺎﻧﭽﯘﻗﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﻗﻮﻳﯘﺵ ﺷﻪﺭﺗﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ‪ ١‬ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﻗﻪﻏﻪﺯ ﭘﯘﻟﻨﻰ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺶ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤﺎﻟﯩﻤﯩﺰ ﺋﻮﻧﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ‪ ١‬ۋە ‪ ٢‬ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﻗﻪﻏﻪﺯ ﭘﯘﻟﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺭەﺕ ﺗﻪﺭﺗﯩﯟﻯ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺶ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤﺎﻟﯩﻤﯩﺰ ﻳﯜﺯﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ‪٤ ،٣ ،٢ ،١‬‬ ‫ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﭘﯘﻟﻼﺭﻧﻰ ﺭەﺕ ﺗﻪﺭﺗﯩﭗ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﻛﻪﻳﻨﻰ‪-‬ﻛﻪﻳﻨﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺶ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤﺎﻟﻰ ﺋﻮﻥ‬ ‫ﻣﯩﯖﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻗﻪﻏﻪﺯ ﭘﯘﻟﻼﺭﻧﻰ ‪١‬ﺩﯨﻦ ‪١٠‬ﻏﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺭەﺕ ﺗﻪﺭﺗﯩﭗ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ‬ ‫ﻛﻪﻳﻨﻰ‪-‬ﻛﻪﻳﻨﯩﺪﯨﻦ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺶ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤﺎﻟﯩﻤﯩﺰ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﻮﻥ ﻣﯩﻠﻴﺎﺭﺗﺘﯩﻦ ﺑﯩﺮ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻣﯩﺴﺎﻟﻨﻰ ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻥ ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﯩﻠﯩﻖ ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ ﺋﺎﻟﯩﻢ ﮔﺮەﺳﺴﻲ ﻣﻮﺭﺭﯨﺴﻮﻥ ﺳﯚﺯﯨﻨﻰ‬ ‫ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷﺘﯘﺭﻏﺎﻥ‪:‬‬ ‫»ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩﺩﻯ ﻣﯩﺴﺎﻟﻨﻰ ﺗﺎﻟﻠﯩﺸﯩﻤﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪﻗﺴﻪﺕ ــــ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻲ ﺭﯨﺌﺎﻟﻠﯩﻘﻨﯩﯔ‬ ‫ﺗﺎﺳﺎﺩﺩﯨﭙﯩﻴﻠﯩﻖ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﺋﯩﻤﻜﺎﻧﺴﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﻫﺎﻟﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﺰﺍﻫﻼﺷﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪«.‬‬ ‫ﺗﻪﻙ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻝ ﺋﺎﻗﺴﯩﻞ ﻣﺎﻟﯧﻜﻮﻟﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺗﺎﺳﺎﺩﺩﯨﭙﯩﻲ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﺘﺎ ﺷﯘﺋﺎﻧﺪﺍ ﻣﻪۋﺟﯘﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﺎﺩﺩﯨﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻣﯩﻠﻴﺎﺭﺕ ﻫﻪﺳﺴﻪ ﻛﯚپ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﺎﺩﺩﺍ ﺑﺎﺭ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﻛﯧﺮەﻙ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﯘ ﻫﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﻣﺎﺩﺩﯨﻨﯩﯔ ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻜﻪ‬ ‫ﺋﯚﺗﯜﺷﻰ ۋە ﺋﺎﻟﻐﺎ ﺑﯧﺴﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻻﺯﯨﻢ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯘﺯۇﻥ ﻳﯩﻠﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ‪ ١٠‬ﺭەﻗﯩﻤﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﻐﺎ ‪ ٢٤٣‬ﺩﺍﻧﻪ ﻧﯚﻝ ﻗﻮﻳﯘﺵ ﻛﯧﺮەﻙ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﺋﺎﻧﺪﺍ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻻﺯﯨﻤﻜﻰ‪ ،‬ﺑﯘ ﺷﻪﺭﺗﻠﻪﺭ ﻫﺎﺯﯨﺮﻻﻧﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﯨﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻝ‬ ‫ﺋﺎﻗﺴﯩﻞ ﻣﺎﻟﯧﻜﻮﻟﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﺸﻰ ﻳﻪﻧﯩﻼ ﻧﺎﺋﯧﻨﯩﻖ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﭼﻮﻗﯘﻡ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﺑﻪﺩﯨﻲ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﺸﯩﺸﻰ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﯩﯔ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ‬ ‫ﭼﯩﻘﻤﺎﺳﻠﯩﻘﯩﻤﯘ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﺭﻭﻫﻘﺎ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩەﺗﺘﯩﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﻣﺎﺩﺩﯨﻨﯩﯔ ﺗﺎﺳﺎﺩﺩﯨﭙﯩﻲ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﯧﻠﯩﺸﻰ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﯩﻠﻴﺎﺭﺕ ﻫﻪﺳﺴﯩﺴﺴﯩﮕﻪ ۋە ﻣﯩﻠﻴﺎﺭﺗﻼﺭﭼﻪ ﻳﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﭼﯜﺷﻪﻧﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻣﺎۋۇﻧﻰ ﺋﻮﻳﻼپ ﺑﺎﻗﺎﻳﻠﻰ‪:‬‬ ‫ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﻳﯧﺸﯩﻨﻰ ﺗﻪﺧﻤﯩﻨﻪﻥ ﭘﻪﺭەﺯ ﻗﯩﻠﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ ،‬ﺗﻪﺧﻤﯩﻨﻪﻥ ‪ ٥-٤٫٥‬ﻣﯩﻠﻴﺎﺭﺕ‬ ‫ﻳﯩﻠﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﯘﻧﺪﺍﻗﺘﺎ ﺑﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﻣﯩﻠﻴﻮﻧﻼﺭﭼﻪ ﻫﺎﻳﯟﺍﻥ ﺗﯜﺭﻯ‪ ٢٠٠ ،‬ﻣﯩﯖﺪﯨﻦ ﻛﯚپ‬ ‫ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻙ ﺗﯜﺭﻯ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻟﺪﻯ؟ »ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ« ﺋﯩﺴﻤﻰ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺕ ﺑﯘﻧﭽﻪ ﻛﯚپ ﺟﺎﻧﻠﯩﻖ ﺗﯜﺭﻟﯩﺮﻯ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﺘﻰ؟ ‪ ...‬ﻫﻪﺭ ﻛﯜﻧﻰ ﻛﯚﺯ ﺋﺎﻟﺪﯨﻤﯩﺰﺩﺍ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﯩﺮ ﺳﯜﺭەﺗﺘﻪ ﺗﻮﻏﯘﻟﯘۋﺍﺗﻘﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮۋﺍﻕ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻗﯘﺩﺭەﺗﻨﯩﯔ ﺋﻪﺳﯩﺮﻯ؟‬ ‫ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﯩﺮ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺍﺗﻨﻰ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ۋﺍﻗﯩﺘﻘﺎ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﻰ ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ‪» .‬ۋۇﺟﯘﺗﻘﺎ ﻛﻪﻝ!« ﺩﯦﻴﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻧﻼ‪ ،‬ﻫﻪﺭ ﻧﻪﺭﺳﻪ ۋۇﺟﯘﺗﻘﺎ‬

‫‪268‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﻛﯧﻠﯩﺪۇ‪ ١٠٩.‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻘﺎ ﺑﯧﻜﯩﺘﻜﻪﻥ ﺗﻪﺩﺭﯨﺠﯩﻠﯩﻚ )ﭘﻪﻳﺪﯨﻨﭙﻪﻱ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭۈﺵ(‬ ‫ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻣﯘﺋﻪﻳﻴﻪﻥ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﻼﺭﺩﺍ‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﯟﺍﺗﯩﺪۇ‪.‬‬

‫ ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﺋﻪڭ ﺋﯩﻠﻐﺎﺭ ﺋﻪﺳﯟﺍﭘﻼﺭ ۋە ﻻﻳﯩﻬﯩﻠﯩﮕﻪﻥ ﺋﻪڭ ﻣﯘﺭەﻛﻜﻪپ‬ ‫ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﻼﺭﻣﯘ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﺘﯩﻜﻰ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﻫﯧﭽﻨﯩﻤﯩﮕﻪ ﺋﻪﺭﺯﯨﻤﻪﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺳﻪۋەﭘﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺋﯘﺯۇﻥ ﺯﺍﻣﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯘﻳﺎﻥ ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺕ ﺩۇﻧﻴﺎﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺳﻪﻧﺌﻪﺗﻨﻰ‬ ‫ﺗﻪﻗﻠﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﭘﻪﻧﺪە ﺋﺎﻻﻫﯩﺪە ﺑﯩﺮ ﺗﯧﻤﺎ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ »ﺑﯩﺌﻮﻧﯩﻜﺎ« ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ‬ ‫ﻣﻪﺧﺴﯘﺱ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺳﺎﻫﻪﺳﻰ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺳﻪﻧﺌﻪﺕ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺗﻪﻗﻠﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻳﺎﺳﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﻪﺳﯟﺍپ‪،‬‬ ‫ﺳﺎﻳﻤﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻲ ﻣﯩﺴﺎﻝ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭۈﺷﻜﻪ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻛﻪﻟﺴﻪ‪ ،‬ﺭەﺳﯩﻢ ﺗﺎﺭﺗﯩﺶ ﺋﺎﭘﺎﺭﺍﺗﯩﻨﻰ‬ ‫ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﺎﻻﻻﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ﺭەﺳﯩﻢ ﺗﺎﺭﺗﯩﺶ ﺋﺎﭘﺎﺭﺍﺗﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﻛﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻣﯧﺨﺎﻧﯩﻚ ﺗﻪﻗﻠﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺋﺎﭘﺎﺭﺍﺗﻨﯩﯔ ﺋﻪﻳﻨﯩﻜﻰ ﻛﯚﺯ ﮔﯚﻫﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﺋﺎﭘﺎﺭﺍﺗﻨﯩﯔ ﻟﯩﻨﺰﯨﺴﻰ‬ ‫ﺭەﯕﺪﺍﺭ ﭘﻪﺭﺩﯨﻨﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﺍ‪ .‬ﻧﯘﺭﺩﯨﻦ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺭەﺳﯩﻢ ﻟﯩﻨﺘﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻛﯚﺯ ﭘﻪﺭﺩﯨﺴﯩﮕﻪ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪۇﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻛﯜﻧﯜﺱ ۋە ﭘﯩﺮﺍﻣﯩﺪﺍ ﻛﻪﺑﻰ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﺭ ۋە ﺳﯩﺰﯨﻘﻼﺭ ﺑﺎﺭ ﺑﻮﻟﯘپ‪،‬‬ ‫ﺷﻪﻳﺌﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻪﺗﯜﺭ ﻛﯚﺭﯨﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩە ﻫﯧﭽﻜﯩﻢ ﺭەﺳﯩﻢ ﺗﺎﺭﺗﯩﺶ ﺋﺎﭘﺎﺭﺍﺗﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯﻟﯩﮕﯩﺪﯨﻦ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺩﯦﻴﯩﺸﻜﻪ ﺟﯘﺭﺋﻪﺕ ﻗﯩﻼﻟﻤﯩﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﺎﻣﻤﺎ ﺑﻪﺯﻯ ﺯﯨﻴﺎﻟﻰ ﺋﯩﺴﻤﯩﻨﻰ ﭼﯜﻣﭙﻪﺭﺩە ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﻏﻪﺭەﺯﻟﯩﻚ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻗﻪﺳﺘﻪﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻛﯚﺯﻧﻰ »ﺗﺎﺳﺎﺩﺩﯨﭙﯩﻲ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ« ﺩەپ‬ ‫ﺳﯚﺯﻟﯩﻤﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺳﻪﻧﺌﻪﺕ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺗﻪﻗﻠﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯩﺠﺎﺩ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﻪﺳﯟﺍپ‪ -‬ﺋﯜﺳﻜﯜﻧﻪ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺍﻝ‪-‬ﺳﺎﻳﻤﺎﻧﻼﺭ ﻣﻪۋﺟﯘﺗﺘﯘﺭ‪.‬‬

‫‪ .١٣‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﯩﻠﯩﻤﮕﻪ ﺭەﻫﺒﻪﺭﻟﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‬ ‫ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﯩﻠﯩﻖ ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﺩﻭﻛﺘﻮﺭ ﺟﯘﻟﻰ ﺳﻪﻧﺘﻮﻧﻨﯩﯔ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍﭘﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻣﯘﻫﯩﻢ‪.‬‬ ‫ﺳﻪﻧﺘﻮﻥ ﺧﯩﺮﯨﺴﺘﯩﻴﺎﻧﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﻠﮕﻪﻥ ﻛﯩﺘﺎۋﯨﺪﯨﻜﻰ ﺯﯨﺘﻠﯩﻘﻼﺭ ﺳﻪۋەﺑﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺩﯨﻨﺪﯨﻦ ﻳﺎﻧﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﯘ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﻏﻪﺭﭘﺘﯩﻜﻰ ﺩﯨﻨﻨﯩﯔ ﭘﻪﺭﯨﺸﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﺧﻪۋەﺭﺩﺍﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻠﯩﺮﯨﻐﯩﻤﯘ ﺩەﺳﻠﻪﭘﺘﻪ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﭘﯘﺯﯨﺘﺴﯩﻴﯩﺪە ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ‬ ‫‪ .١٠٩‬ﺑﻪﻗﻪﺭە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١١٧‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﺋﺎﻝ‪-‬ﺋﯩﻤﺮﺍﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٤٧‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛ ﻧﻪﻫﻞ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٧٧‬ﺋﺎﻳﻪﺕ؛‬ ‫ﻳﺎﺳﯩﻦ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٥٣‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬

‫‪269‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯧﺘﯩﺮﺍﺯ ﻗﯩﻼﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯘﭼﯘﻕ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻫﻪﻳﺮﺍﻧﻠﯩﻖ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺑﯘ ﺩﯨﻦ )ﺋﯩﺴﻼﻡ( ﺋﯩﻠﯩﻤﮕﻪ ﺭەﻫﺒﻪﺭﻟﯩﻚ ﻗﯩﻠﺴﺎ‪ ،‬ﻛﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﺸﻰ‬ ‫ۋە ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﭘﻨﻰ ﺋﻪﻣﻪﻟﮕﻪ ﺋﺎﺷﯘﺭﺍﻟﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ!«‬ ‫ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺳﺎﻥ‪-‬ﺳﺎﻧﺎﻗﺴﯩﺰ ﻣﯚﺟﯩﺰە ﻣﻪﻧﺒﻪﺳﻰ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻣﻪﻧﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﭼﻪﻛﺴﯩﺰﻟﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﯧﻴﺘﻘﯩﻨﻜﻰ‪ ،‬ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯖﻨﯩﯔ ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﯧﺰﯨﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺩﯦﯖﯩﺰ‬ ‫)ﺳﯜﻳﻰ( ﺳﯩﻴﺎ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﻪﺗﺴﻪ‪ ،‬ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯖﻨﯩﯔ ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﺗﯜﮔﯩﻤﻪﻱ ﺗﯘﺭۇپ‪ ،‬ﺩﯦﯖﯩﺰ‬ ‫)ﺳﯜﻳﻰ( ﭼﻮﻗﯘﻡ ﺗﯜﮔﻪپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ ،‬ﻣﯘﺑﺎﺩﺍ ﻳﻪﻧﻪ ﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺩﯦﯖﯩﺰ )ﺳﯜﻳﯩﻨﻰ(‬ ‫ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﺳﻪﻛﻤﯘ« )ﻛﻪﻫﻒ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٠٩‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫»ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻜﻰ ﺩەﺭەﺧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﻗﻪﻟﻪﻡ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺩﯦﯖﯩﺰ )ﺳﯩﻴﺎ(‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺩﯦﯖﯩﺰ )ﻧﯩﯔ ﺳﯩﻴﺎﺳﻰ( ﻗﻮﺷﯘﻟﻐﺎﻥ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﺩﯨﻤﯘ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ )ﻳﯧﺰﯨﭗ ﺗﯜﮔﻪﺗﻜﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ(‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﻏﺎﻟﯩﭙﺘﯘﺭ‪ ،‬ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﺪۇﺭ‪) «.‬ﻟﻮﻗﻤﺎﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٧‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﺯﯨﻴﺎ ﭘﺎﺷﺸﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە‪:‬‬ ‫ﻣﯧﻨﻰ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺸﻜﻪ ﺑﯘ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺋﻪﻗﯩﻞ ﻳﻪﺗﻤﻪﺱ‪،‬‬ ‫ﺑﯘ ﻗﻪﺩەﺭ ﺋﯧﻐﯩﺮﻟﯩﻘﻨﻰ ﺑﯘ ﺗﺎﺭﺍﺯﺍ ﺗﺎﺭﺗﺎﻟﻤﺎﺱ‪.‬‬ ‫ﺩەپ ﻣﻪﻳﻠﻰ ﻣﻪۋﺟﯘﺗﻠﯘﻕ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻦ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ‪ ،‬ﻣﻪﻳﻠﻰ ﻛﺎﻻﻣﻰ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻦ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺋﯩﻼﻫﻰ ﺳﻪﻧﺌﻪﺕ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﯨﻜﻰ ﻫﻪﻳﺮﺍﻧﻠﯩﻘﻨﻰ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻚ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻫﻪﻣﺪۇ‪-‬ﺳﺎﻧﺎ ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬

‫ﲑ ﹺﰱ ﹸﺻ ﹾﻨ ﹺﻌ ﹺﻪ ﺍ ﹾﻟ ﹸﻌ ﹸﻘ ﹸ‬ ‫ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤ ﹶ‬ ‫ﻮﻝ‬ ‫ﺎﻥ ﹶﻣ ﹾﻦ ﹶ ﹶﲢ ﱠ ﹶ‬

‫ﺎﻥ ﹶﻣ ﹾﻦ ﺑﹺ ﹸﻘﺪﹾ ﹶﺭﺗﹺ ﹺﻪ ﹶﻳ ﹾﻌ ﹸﺠﺰﹸ ﺍ ﹾﻟ ﹸﻔ ﹸﺤ ﹸ‬ ‫ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤ ﹶ‬ ‫ﻮﻝ‬

‫»ﻗﯘﺩﺭەﺗﻠﯩﻚ ﺳﻪﻧﺌﯩﺘﻰ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺋﻪﻗﯩﻠﻠﻪﺭﻧﻰ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻟﺪۇﺭﻏﺎﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﻧﻮﻗﺴﺎﻥ ﺳﯜﭘﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﭘﺎﻙ ﺩەپ ﺗﻪﺳﺒﯩﻬ ﺋﯧﻴﺘﯩﻤﻪﻥ‪«.‬‬ ‫»ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﻗﯩﻠﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﺟﯩﺰ ﻗﺎﻟﺪۇﺭﻏﺎﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻧﻮﻗﺴﺎﻥ‬ ‫ﺳﯜﭘﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﭘﺎﻙ ﺩەپ ﻫﻪﻣﺪۇ‪-‬ﺳﺎﻧﺎ ﺋﯧﻴﺘﯩﻤﻪﻥ‪«.‬‬

‫‪270‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫پ‪ .‬ﺗﻪﺷﺪﯨﺪ )ﻫﯚﻛﯜﻡ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺶ(ﺗﯩﻜﻰ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﯨﻠﯩﻜﻰ‬ ‫ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺗﻪﺑﻠﯩﻐﺪﯨﻜﻰ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺕ ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﻣﯘﺳﺘﺎﭘﺎ‬ ‫ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺧﯩﺮﻻﺷﻘﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ۋە ﺑﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﺯﺍﻣﺎﻥ ۋە ﻣﺎﻛﺎﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬‬ ‫ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ ﻫﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻖ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﺸﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﻣﯘﺩﺩەﺕ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻫﻪﺭ‬ ‫ﺧﯩﻞ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺟﺎۋﺍپ ﺑﯧﺮەﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﺎﺋﯩﺪﯨﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﯧﻠﯩﺸﻰ ﺯۈﺭۈﺭﺩۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﯕﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﻯ ﺗﻪﺭەﭘﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺗﻪﺷﺪﯨﺪ )ﻫﯚﻛﯜﻡ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺶ(ﺗﯩﻜﻰ ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﻣﯘۋەﭘﭙﯩﻘﯩﻴﯩﺘﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪە ﻗﺎﻧﯘﻧﺸﯘﻧﺎﺳﻼﺭﻣﯘ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻣﯘﻫﺘﺎﺝ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﯘﻥ ﺗﯜﺯۈﺵ‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﻲ ﺋﯘﺳﯘﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺯۆﺭۈﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﻣﯘﻫﯩﻢ ﻫﯚﻛﯜﻣﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﯩﺘﻰ ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﺗﯜﺷﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﯜﭼﻠﯩﻨﯩﭗ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﺸﯩﯟﺍﺗﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻫﯚﻛﯜﻡ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺸﺘﯩﻜﻰ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﯨﻠﯩﻜﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻜﻰ ﻗﺎﻧﯘﻧﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯚﺯﻯ ﺗﯜﺯﮔﻪﻥ ﻗﺎﻧﯘﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺩەﻝ ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺯﺍﻣﺎﻥ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻲ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﻛﻮﻧﯩﺮﺍپ ﻗﺎﻟﻤﺎﻱ‪ ،‬ﻫﻪﺭ ﺩەۋﺭﻧﯩﯔ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﯩﻐﺎ ﺟﺎۋﺍپ ﺑﯧﺮەﻟﯩﺸﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﭘﻠﯩﻖ‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺗﻪﻧﻘﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﯘﺩەﻙ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﻧﯘﻗﺴﺎﻥ ﺳﯜﭘﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺗﯧﭙﯩﻠﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻗﺎﻧﯘﻧﻼﺭﻏﺎ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﻣﯜﺷﻜﯜﻝ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﺳﺎﻧﻼ ﻫﻪﻝ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ‪ ،‬ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﺎﻥ ﻫﯚﻛﯜﻣﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻫﯧﻜﻤﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ۋە ﺑﯘ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﻧﯩﺰﺍﻣﻨﻰ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﻗﯩﺴﻘﺎ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﭘﻪﻟﻠﯩﮕﻪ‬ ‫ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﮔﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪە ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻥ ﻗﺎﻧﯘﻥ ﺗﯜﺯۈﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﺭ ۋە‬ ‫ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺶ ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﯩﺘﻰ ﻳﯧﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﺋﻪﻗﻠﯩﮕﻪ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻫﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺳﯘﺋﺎﻟﻐﺎ‬ ‫ﺟﺎۋﺍپ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ ۋە ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻗﯩﻠﭽﯩﻠﯩﻚ ﺯﯨﺘﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻟﻮﮔﯩﻜﯩﻠﯩﻖ‬ ‫ﺭەﺕ ﺗﻪﺭﺗﯩﭙﺘﻪ ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﻠﯩﻖ ۋە ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭﮔﻪ ﺧﯩﺘﺎﺏ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﯘﻥ ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺑﯘ ﻗﺎﻧﯘﻥ‪-‬ﻧﯩﺰﺍﻣﻨﻰ‬ ‫ﻗﯩﺴﻘﺎ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﻮﻣﯘﻣﻼﺷﺘﯘﺭۇپ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺕ ﺗﯘﺭﻣﯘﺷﯩﺪﺍ ﻗﺎﻧﯘﻥ‬ ‫ﺩەﺳﻠﻪﭘﺘﻪ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺕ ﺩەﺳﻠﻪﭘﺘﻪ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ‬ ‫ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻲ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﻗﺎﻧﯘﻥ‪-‬ﺗﯜﺯۈﻡ ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﺴﻰ ﺑﻪﺭﭘﺎ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﯜﻛﺴﯩﻠﯩﭗ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﻴﻪﺕ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﻗﻪﺩ ﻛﯚﺗﻪﺭﮔﻪﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺧﻪﻟﻘﻨﯩﯔ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﻴﻪﺕ‬ ‫ﺳﻪۋﯨﻴﯩﺴﻰ ﺋﺎﺳﺘﺎ‪-‬ﺋﺎﺳﺘﺎ ﺋﯚﺳﻜﻪﻧﺴﯩﺮﻯ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﻗﺎﻧﯘﻥ ﺗﯜﺯۈﻟﻤﯩﺴﯩﻤﯘ ﺗﯘﺭﺍﻗﻠﯩﺸﯩﺸﻘﺎ‬ ‫ۋە ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻲ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻼﻳﺪۇ‪ .‬ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺸﯘﻧﺎﺳﻼﺭ ۋە ﻗﺎﻧﯘﻧﺸﯘﻧﺎﺳﻼﺭ ﺑﯘ ﻫﻪﻗﺘﻪ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ‬

‫‪271‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﭘﯩﻜﯩﺮﺩە‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﻪﺭەپ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﺪﺍ ﺋﻪﻫﯟﺍﻝ ﺑﯘ ﻛﯚﺯ ﻗﺎﺭﺍﺷﻨﯩﯔ ﺩەﻝ ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻠﯩﻢ‪-‬ﭘﻪﻥ ۋە ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻦ ﻧﯧﺴﯩﯟﯨﺴﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺳﺎۋﺍﺗﺴﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﻗﻪۋﻡ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ‬ ‫ﺗﯘﺳﺎﺗﺘﯩﻦ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﯘﻥ‪-‬ﺗﯜﺯۈﻡ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻧﯩﻜﺎﻫ ﻗﺎﻧﯘﻧﻰ‪ ،‬ﺷﻪﺧﯩﺴﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻫﻮﻗﯘﻗﻰ‪ ،‬ﺩۆﻟﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﺍ )ﺧﻪﻟﻘﺌﺎﺭﺍ( ﻗﺎﻧﯘﻥ‪ ،‬ﺋﯘﺭۇﺵ ۋە ﺗﯩﻨﭽﻠﯩﻖ ﺋﻪﻫﻜﺎﻣﻠﯩﺮﻯ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ‬ ‫ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ۋە ﺋﻪڭ ﺳﺎﻏﻼﻡ ﺑﯩﺮ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺨﻨﯩﯔ ﮔﯘۋﺍﻫﻠﯩﻘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯧﻨﯩﻘﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺗﯜﺯﮔﻪﻥ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻲ ﻫﯚﻛﯜﻡ ۋە ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭۈﺷﻠﻪﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯖﻜﯩﺪەﻙ ﺗﻪﺳﯩﺮﻟﯩﻚ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺎۋەﺗﻠﯩﻚ‪ ،‬ﻛﻪﺳﻜﯩﻦ‪،‬‬ ‫ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﺋﯩﺠﺮﺍ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ۋە ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺕ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﯘپ ﺑﺎﻗﻤﯩﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﯘﻏﯘﻟﻼﻧﻐﺎﻥ ﺧﺮﯨﺴﺘﯩﻴﺎﻥ ۋە ﻳﻪﻫﯘﺩﯨﻲ ﺷﻪﺭﻗﺸﯘﻧﺎﺳﻼﺭ ﺑﯘ‬ ‫ﺧﯩﻞ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﻯ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻨﻰ ﺷﻪﺭﻫﯩﻠﻪﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻟﻮﮔﯩﻜﯩﻐﺎ ﭼﯜﺷﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺧﯩﻠﻤﯘ‪-‬ﺧﯩﻞ‬ ‫ﭼﺎﺭﯨﻠﻪﺭﻧﻰ ﺳﯩﻨﺎپ ﺑﺎﻗﻘﺎﻥ‪ .‬ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻫﯚﻛﯜﻣﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺭۇﻡ ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﺪﯨﻦ ﻛﯚﭼﯜﺭۈﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻥ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﭘﻪﺭەﺯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪﺭەپ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻲ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﺎﻏﻠﯩﻨﯩﺸﻨﯩﯔ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭۈپ‪،‬‬ ‫ﮔﯧﭙﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﭗ‪ ،‬ﻳﻪﻫﯘﺩﯨﻲ ﺷﻪﺭﯨﺌﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﻛﯚﭼﯜﺭۈﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﺸﻘﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﮔﻪﭘﻤﯘ ﺋﯩﺸﻪﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﺪﺍ‪» :‬ﻫﺎﻣﻤﯘﺭﺍﺑﻰ ﻗﺎﻧﯘﻧﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ‪ 110‬ﻛﯚﭼﯜﺭۈﻟﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ‬ ‫ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ« ﺩﯦﻴﯩﺸﻜﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﻗﯧﭽﯩﺶ ۋە‬ ‫ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺋﺎﺟﯩﺰ ﻗﯧﻠﯩﺸﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﻳﻪﻫﯘﺩﯨﻴﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺮﻗﯩﻲ ﺩﯨﻦ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭۈﻟﮕﻪﻥ‪ .‬ﻳﻪﻫﯘﺩﯨﻴﻼﺭ‬ ‫ﺑﻪﻧﻰ ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻞ ﻗﻪۋﻣﯩﺪﯨﻦ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﻣﯘﺳﻪۋﻯ )ﻣﯘﺳﺎ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ(‬ ‫ﺷﻪﺭﯨﺌﯩﺘﯩﮕﻪ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻨﻤﯘ ﻳﻪﻫﯘﺩﯨﻴﻠﯩﻚ ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﯩﯔ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ‬ ‫ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻨﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺴﺘﯩﺪﺍﺕ )ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﻪﺕ( ۋە ﻗﯘﺩﺭەﺗﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬ ‫ﻫﺎﻣﻤﯘﺭﺍﺑﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﺴﻪﻙ‪ ،‬ﺋﯘ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺩﺍﯕﻠﯩﻖ ﻗﺎﻧﯘﻧﺸﯘﻧﺎﺳﻼﺭ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻳﯧﺘﯩﺸﺘﯜﺭﮔﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﻤﺎﻡ ﺋﻪﺯەﻡ )ﺋﻪﺑﯘ ﻫﻪﻧﯩﻔﻪ( ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺩﺍﯕﻠﯩﻖ ﻓﯩﻘﯩﻬﭽﯩﻼﺭﻏﺎ )ﻗﺎﻧﯘﻧﺸﯘﻧﺎﺳﻼﺭﻏﺎ( ﭘﻪﻗﻪﺕ‬ ‫ﭼﯩﺮﺍﻕ ﺑﻮﻻﻟﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﺷﯘﻛﻰ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺋﯘ ﺗﺎﺭﯨﺨﻘﺎ ﻗﻪﺩەﺭ ﻫﯧﭽﺒﯩﺮ ﺩﯨﻦ‪ ،‬ﻫﯧﭽﺒﯩﺮ ﻣﻪﺩەﻧﯩﻲ‬ ‫ﺗﻪﺷﻜﯩﻼﺕ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺕ ۋە ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﻪﺕ ﺋﺎﺳﺎﺳﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﻪڭ ﺑﻪﺩەۋﻯ ۋە ﺋﯩﭙﺘﯩﺪﺍﺋﻰ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﻫﯩﺘﺘﺎ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻛﻪﺑﻰ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺗﯘﻧﺠﻰ‬ ‫ﻗﯧﺘﯩﻢ ۋە ﻗﯩﺴﻘﺎ ﻣﯘﺩﺩەﺗﺘﻪ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﯘﺷﻰ ﻫﯧﭻ ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫‪ .١١٠‬ﻫﺎﻣﻤﯘﺭﺍﺑﻰ )ﻣﯩﻼﺩﯨﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ‪ (١٧٥٠-١٧٩٥‬ﺑﺎﺑﯩﻞ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫﻰ‪ .‬ﻫﺎﻣﻤﯘﺭﺍﺑﻰ ﻗﺎﻧﯘﻧﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﺎ ﺑﯩﺮ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻫﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺧﻪﻟﻘﻘﻪ ﺋﯧﻼﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﻪڭ ﻗﻪﺩﯨﻤﯩﻲ ﻗﺎﻧﯘﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‬ ‫ﻫﯧﺴﺎﭘﻠﯩﻨﯩﺪۇ‪ .‬ﻫﺎﻣﻤﯘﺭﺍﺑﻰ ﻗﺎﻧﯘﻧﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﭘﺮﯨﻨﺴﯩﭙﻼﺭﺩﺍ ﻛﯩﺸﯩﻠﯩﻚ ﻫﻮﻗﯘﻗﻘﺎ‬ ‫ﺋﻪﻫﻤﯩﻴﻪﺕ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﻗﺎﻧﯘﻥ ﺩەﺳﺘﯘﺭ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﺗﺎﺭﺗﯩﺪۇ‪.‬‬

‫‪272‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺑﯘ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﻴﻪﺗﻨﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﺘﻪ ﺋﻮﻗﯘپ ﺑﺎﻗﻤﯩﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﻮﻗﯘﺵ‪-‬ﻳﯧﺰﯨﺸﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺳﺎۋﺍﺗﺴﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﺷﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﭼﻮڭ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺩەﺭۋەﻗﻪ‪ ،‬ﻣﯘﭘﻪﺳﺴﯩﺮ ﻗﺎﺳﯩﻤﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﻯ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﻨﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻ ﺋﻪﺭەپ ﺋﯜﻣﻤﯩﺘﯩﻨﻰ ﺗﻪﺩﺭﯨﺠﻰ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ‪ ٢٣‬ﻳﯩﻠﺪﺍ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﻪپ‬ ‫ﻳﯧﺘﯩﺸﺘﯜﺭﮔﻪﻥ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﺳﻪۋﯨﻴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺕ ﻧﯘﺭﻣﺎﻝ ﺷﺎﺭﺍﺋﯩﺘﺘﺎ ﺑﺎﺷﻘﺎ‬ ‫ﺧﻪﻟﻘﻠﻪﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﻰ ﺋﺎﻣﯩﻠﻼﺭ ۋﺍﺳﺘﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﺋﻪﺳﯩﺮﺩە ﺗﺎﻣﺎﻣﻠﯩﻨﺎﻟﯩﺸﻰ‬ ‫‪١١١‬‬ ‫ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪«...‬‬ ‫ﺑﯘ ﺳﻪۋەﭘﺘﯩﻦ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﻰ ﺋﻪﻳﻨﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍ ‪ ٢٣‬ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ ﻗﯩﺴﻘﺎ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ‬ ‫ﺷﻪﺧﺴﻠﻪﺭﻧﻰ ۋە ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﻨﻰ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺗﻠﻪﺭ ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﯩﺘﻰ ﺳﻪۋﯨﻴﯩﺴﯩﮕﻪ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺸﯩﺪﺍ‬ ‫ﺋﺎﻳﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﻫﯚﻛﯜﻣﻠﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻐﺎ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﺗﯜﺯﮔﻪﻥ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻗﺎﻧﯘﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺋﺎﺟﯩﺰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯘﺯۇﻥ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ۋە‬ ‫ﻣﻪﻟﯘﻡ ﻣﯘﺩﺩەﺗﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﻟﺪﯨﻦ ﻗﯧﻠﯩﭗ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻜﯩﻨﯩﭗ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺸﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﻫﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ‬ ‫ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺷﻪﺧﺴﻰ ﺳﯚﺯﻯ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﺸﯩﭗ ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ‬ ‫ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺭﻭﺷﻪﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺗﯩﻼۋەﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﺴﺎ‪ ،‬ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻣﯘﻻﻗﺎﺕ ﺑﻮﻟﯘﺷﻨﻰ‬ ‫ﺋﯜﻣﯩﺪ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭ )ﻳﻪﻧﻰ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﻪ ﺋﯩﺸﻪﻧﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭ(‪» :‬ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔﯩﻦ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﻜﯩﻦ )ﻳﻪﻧﻰ ﺋﺎﺯﺍﭘﻘﺎ ﺩﺍﺋﯩﺮ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﻰ ﺭەﻫﻤﻪﺕ‬ ‫ﺋﺎﻳﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺕ‪ ،‬ﺋﯩﻼﻫﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺳﯚﻛﻜﻪﻧﻨﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﻣﻪﺩﻫﯩﻴﯩﻠﻪ‪ ،‬ﻫﺎﺭﺍﻣﻨﻰ ﻫﺎﻻﻝ‬ ‫ﻗﯩﻞ(« ﺩەﻳﺪۇ‪» .‬ﻣﻪﻥ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯚﺯەﻣﭽﻪ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﻪﻟﻤﻪﻳﻤﻪﻥ‪ ،‬ﻣﻪﻥ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻣﺎﯕﺎ ۋەﻫﻴﻰ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ۋەﻫﯩﮕﯩﻼ ﺋﻪﻣﻪﻝ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻣﻪﻥ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﻤﻐﺎ ﺋﺎﺳﯩﻴﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﺴﺎﻡ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ‪ ،‬ﺑﯜﻳﯜﻙ ﻛﯜﻧﻨﯩﯔ )ﻳﻪﻧﻰ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﯩﻨﯩﯔ( ﺋﺎﺯﺍﺑﯩﺪﯨﻦ ﻗﻮﺭﻗﯩﻤﻪﻥ« ﺩﯦﮕﯩﻦ‪«.‬‬ ‫)ﻳﯘﻧﯘﺱ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-١٥‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺳﯜﻧﻨﻪﺕ ۋە ﻫﻪﺩﯨﺴﻠﯩﺮﻯ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺷﻪﺭﻫﻰ ﺋﯩﺰﺍﻫﺎﺗﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﯩﺒﺎﺭەﺗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﻪﻫﻜﺎﻣﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﮔﯜﺯەﻝ ﺑﯩﺮ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺕ ﻗﯘﺭۇپ ﭼﯩﻘﺘﯩﻜﻰ‪ ،‬ﺗﯩﻠﻼﺭﺩﺍ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪:‬‬ ‫‪ .١١١‬ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺟﺎﻣﺎﻟﯩﺪﺩﯨﻦ ﻗﺎﺳﯩﻤﻰ‪» :‬ﻣﻪﻫﺎﺳﯩﻨﯜﻝ ﺗﻪﺋﯟﯨﻞ«‪ ،‬ﻗﺎﻫﯩﺮە‪-١١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪.٢١٩ ،‬‬

‫‪273‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺳﺎﺋﺎﺩەﺕ ﺋﻪﺳﺮﻯ )ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺯﺍﻣﺎﻧﻰ(ﺩﯨﻜﻰ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺕ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﻣﻪﻟﮕﻪ‬ ‫ﺋﺎﺷﯘﺭﻏﺎﻥ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﺋﻪﺧﻼﻕ ﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺗﻪﺳﯩﺮﻟﯩﻚ ﺑﻮﻟﺪﯨﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﻳﯧﺮﯨﻢ ۋەﻫﺸﻰ‪،‬‬ ‫ﻛﯚﭘﯩﻨﭽﯩﺴﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﭙﻪﺭۋەﺭﻟﯩﻜﺘﯩﻦ ﺧﻪۋەﺭﺳﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺟﺎﻫﯩﻠﯩﻴﻪﺕ ﺟﻪﻣﯩﻴﯩﺘﻰ ﺧﻪﻟﻘﻰ ﻗﯩﺴﻘﺎ‬ ‫ﺑﯩﺮ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻼ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ ﻫﺎﺯﯨﺮﻏﯩﭽﻪ ﻫﻪۋەﺱ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ »ﺳﺎﻫﺎﺑﻪ«‬ ‫ﻛﯩﻤﻠﯩﻜﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﺭ ﻗﯩﻠﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺗﻠﻪﺭ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ‬ ‫ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﻧﺎﺩﺍﻥ ۋە ﺭەﻫﯩﻤﺴﯩﺰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩﻚ؛ ۋەﻫﺸﻰ‪ ،‬ﻳﺎۋﺍﻳﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﻪﺗﻠﯩﻚ؛ ﮔﯘﻧﺎﻫﻜﺎﺭ ۋە ﺷﻪﺭﻣﻪﻧﺪە ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺗﻪﻗﯟﺍﺩﺍﺭ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺳﯚﻳﮕﯜﺳﻰ ۋە‬ ‫ﻗﻮﺭﻗﯘﻧﭽﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﺎﺷﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﭘﻪۋﻗﯘﻟﺌﺎﺩﺩە ﺳﺎﻟﯩﻬ ۋە ﻗﻪﻟﺒﻰ ﻧﺎﺯۇﻙ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﯘپ‬ ‫ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﯩﺰ ﺑﺎﻟﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﯩﻜﻜﯩﻠﻪﻧﻤﻪﺳﺘﯩﻦ ﺗﯩﺮﯨﻚ ﻛﯚﻣﯜۋﯦﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﺎﺵ ﻳﯜﺭەﻙ ۋە ۋەﻫﺸﻰ‬ ‫ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺗﻠﯩﻚ‪ ،‬ﻗﻮﻝ ﺋﯩﻠﻜﯩﺪﯨﻜﻰ ﻗﯘﻝ‪-‬ﭼﯚﺭﯨﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﻣﺎﺩﺩﻯ ﺑﯘﻳﯘﻡ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﺍ ﻛﯚﺭۈپ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ‬ ‫ﺋﺎﺩەﻡ ﻗﺎﺗﺎﺭﯨﺪﺍ ﻛﯚﺭﻣﻪﻱ ﺯۇﻟﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ... ،‬ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﻰ ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﺭ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯧﻘﯩﯔ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﻗﯘﭘﺎﻝ ۋە ﻧﺎﺩﺍﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﺴﻼﻣﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺗﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺋﯩﻠﯩﻢ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﺧﻼﻕ‪ ،‬ﺋﻪﺩەپ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﭙﻪﺭۋەﺭﻟﯩﻚ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺟﻪﻫﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺗﻠﻪﺭ ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ‬ ‫ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﺟﺎﻫﯩﻠﯩﻴﻪﺕ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﺪﺍ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﭙﻪﺭۋەﺭﻟﯩﻚ ۋە ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﻪﺕ ﺳﻪۋﯨﻴﯩﺴﻰ‬ ‫ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺗﯚۋەﻥ ﺋﯘﺭۇﻧﺪﺍ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺧﻪﻟﻖ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺋﻪﻫﻜﺎﻣﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﻳﺎﺷﺎﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻧﻼ ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﻪﺧﻼﻗﺘﺎ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﭘﻪﻟﻠﯩﮕﻪ ﭼﯩﻘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯘﻳﺎﻥ ﺋﯩﺴﻤﯩﻨﻰ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﺎﻟﻐﯘﺩەﻙ ﺑﯩﺮەﺭ ﺋﺎﺩەﻡ ﻳﯧﺘﯩﺸﺘﯜﺭۈپ ﭼﯩﻘﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﺟﺎﻫﯩﻠﯩﻴﻪﺕ ﺟﻪﻣﯩﻴﯩﺘﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺋﯩﺮﺷﺎﺩ ۋە‬ ‫ﺭﻭﻫﺎﻧﯩﻴﯩﺘﻰ ﺳﺎﻳﯩﺴﯩﺪﺍ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺳﯜﭘﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺯﯨﻨﻨﻪﺗﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺋﺎﺑﯩﺪە ﺷﻪﺧﺴﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﯧﺘﯩﺸﺘﯜﺭۈپ ﭼﯩﻘﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ۋە‬ ‫ﺳﯜﻧﻨﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﻓﻪﻳﯩﺰﻧﻰ ﺋﯩﻤﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯩﻠﯩﻢ ۋە ﺋﯩﺮﻓﺎﻥ ﻣﻪﺷﺌﯩﻠﻰ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﺪە ﺩۇﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﺗﯚﺕ‬ ‫ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﮕﻪ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﺩﻯ‪ .‬ﭼﯚﻟﮕﻪ ﭼﯜﺷﻜﻪﻥ ﻧﯘﺭ ﭼﻪﻛﺴﯩﺰﻟﯩﻜﻨﻰ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﻗﺎﻧﺎﺗﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﻗﯘﭼﺎﻗﻼپ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ۋە ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺕ ﺗﺎﺭﻗﺎﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﺎﻟﯩﻤﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﯩﺮ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﺴﯩﺪە ﻳﯧﺘﯩﺸﻜﻪﻥ ﺳﺎﺋﺎﺩەﺕ ﺋﻪﺳﺮﻯ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺭﯨﭙﻪﺕ ﺟﻪﻣﯩﻴﯩﺘﻰ ﺧﻪﻟﻘﻰ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﺩەۋﺭ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭ ﺩەۋﺭﻯ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﻰ ۋە ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﻰ ﻳﯧﻘﯩﻨﺪﯨﻦ ﺗﻮﻧﯘﺵ‬ ‫ﺩەۋﺭﻯ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﺎﻫﺎﺑﻪ ﻛﯩﺮﺍﻡ ﺩۇﻧﻴﺎ ﻗﺎﺭﯨﺸﻰ ۋە ﻏﺎﻳﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﯨﮕﻪ ﺗﻪۋﻫﯩﺪ ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩﯨﻨﻰ‬ ‫ﻳﻪﺭﻟﻪﺷﺘﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﺩۇﻧﻴﺎۋﻯ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‪ ،‬ﻧﻪﭘﺴﺎﻧﯩﻲ ﺋﺎﺭﺯۇﻟﯩﺮﯨﻨﻰ‪ ،‬ﻗﻪﻟﺒﯩﺪﯨﻜﻰ ﻫﺎۋﺍﻳﻰ‪-‬‬ ‫ﻫﻪۋەﺳﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەپ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻣﯘۋەﭘﭙﻪﻕ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﺎﻝ ۋە ﺟﺎﻥ ﻏﺎﻳﻪ ﺑﻮﻟﯘﺷﺘﯩﻦ‬

‫‪274‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﭼﯩﻘﯩﭗ‪ ،‬ۋﺍﺳﺘﻪ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻤﺎﻧﻨﯩﯔ ﻟﻪﺯﺯﯨﺘﻰ ﺗﯧﺘﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﺭﻫﻪﻣﻪﺕ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭﻻﺷﺘﻰ‪ .‬ﺩﯨﻦ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻫﺎﻳﺎﺕ ﺷﻪﻛﻠﻰ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯜﻳﯜﻙ ﻏﻪﻳﺮەﺕ ۋە ﭘﯩﺪﺍﻛﺎﺭﻟﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺷﻪﺧﺴﯩﻴﯩﺘﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﺯﻣﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﻫﻪﺩﯨﺲ ﺋﯧﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺋﺎﻳﻠﯩﻖ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯧﺘﯩﻨﻰ ﺋﺎﻟﺪﯨﻐﺎﻥ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺗﭽﯩﻨﯩﯔ ﻫﻪﺩﯨﺴﯩﻨﻰ ﺋﺎﻟﻤﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭ ﻣﻪﺭﺕ‪ ،‬ﻣﯧﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺗﻠﯩﻚ‪ ،‬ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﺋﻪﻫﻠﻰ‪ ،‬ﭘﯩﺪﺍﻛﺎﺭ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﺎﻟﯩﻐﺎ‬ ‫ﻳﯧﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻏﻪﻣﮕﯜﺯﺍﺭ‪ ،‬ﻗﻪﻟﺒﻰ ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ ﺋﯩﺸﺘﯩﻴﺎﻗﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪...‬‬ ‫ﺳﺎﻫﺎﺑﻪ ﻛﯩﺮﺍﻣﺪﺍ ﺋﺎﻟﻼﻫ‪ ،‬ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺕ ۋە ﻧﻪﭘﺲ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﻳﯧﯖﻰ ﺑﯩﺮ ﺩۇﻧﻴﺎ ﻗﺎﺭﺍﺵ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ‬ ‫ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﻗﯘﻳﺎﺵ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﻳﻨﻪﻛﺘﻪ ﺋﻪﻛﺲ ﺋﻪﺗﻜﻪﻧﺪەﻙ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻣﯘ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫ﻫﺎﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻫﺎﻟﻠﯩﻨﯩﺸﻨﻰ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻏﺎﻳﯩﺴﻰ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺳﺎﻳﯩﺴﻰ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﺍ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ۋە ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﮔﯜﺯەﻟﻠﯩﻜﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺋﻪﺳﻜﯩﻠﯩﻚ ۋە‬ ‫ﺑﺎﺗﯩﻠﻤﯘ ﺑﯜﺗﯜﻥ ﺳﻪﺗﻠﯩﻜﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺋﺎﻳﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﺎﻫﺎﺑﻪ ﻛﯩﺮﺍﻡ ﻣﻪﻛﻜﯩﺪە ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯩﻤﺘﯩﻬﺎﻧﯩﻨﻰ ﺑﯧﺸﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﭼﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯩﻤﺎﻧﯩﻐﺎ‬ ‫ﺗﯘﺳﺎﻟﻐﯘ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺗﻮﺳﻘﯘﻧﻠﯘﻗﻼﺭﻧﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەپ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ۋﺍﻗﺘﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﺟﯧﻨﯩﻨﻰ‬ ‫ۋە ﻣﯧﻠﯩﻨﻰ ﭘﯩﺪﺍ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻛﻜﯩﺪە ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﻤﺎﻧﻨﯩﯔ ۋەﺟﺪ ۋە ﻫﺎﻳﺎﺟﯩﻨﻰ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺭﻭﻫﻰ ﺗﻮﻗﯘﻟﻤﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻫﺎﺯﯨﺮﻟﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﺪە ﻗﯘﺭۇﻟﻐﺎﻥ ۋە ﺗﻪﺧﻤﯩﻨﻪﻥ ﺗﯚﺕ ﻳﯜﺯ ﺋﺎﺋﯩﻠﺪﯨﻦ ﺗﻪﺭﻛﯩﭗ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ ﻛﯩﭽﯩﻚ‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻣﯩﻲ ﻣﻪﻫﻪﻟﻠﻪ ﺩۆﻟﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﭼﯧﮕﺮﯨﺴﻰ ﺋﻮﻥ ﻳﯩﻠﺪﺍ ﺋﯩﺮﺍﻕ ۋە ﭘﻪﻟﻪﺳﺘﯩﻨﮕﻪ ﻗﻪﺩەﺭ‬ ‫ﻛﯧﯖﻪﻳﺪﻯ‪ .‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ۋﺍﭘﺎﺗﻰ ﺋﻪﺳﻨﺎﺳﯩﺪﺍ ۋﯨﺰﺍﻧﺘﯩﻴﻪ‬ ‫ۋە ﺋﯩﺮﺍﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﺭۇﺵ ﺑﻮﻟﯘۋﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻮﻥ ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﻫﺎﻟﻰ‪،‬‬ ‫ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﻰ‪ ،‬ﻳﺎﺷﺎﺵ ﺋﺎﺩﯨﺘﻰ‪ ،‬ﻫﺎﻟﻠﯩﻖ ﺳﻪۋﯨﻴﯩﺴﻰ ۋە ﺋﯚﻳﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﭼﻮڭ‪-‬ﻛﯩﭽﯩﻜﻠﯩﮕﻰ‬ ‫ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﻣﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺭﯨﻴﺎﺯەﺕ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﺪە ﻳﺎﺷﺎﺷﻨﻰ ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷﺘﯘﺭﯨﯟﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﻫﻪﺩﺩﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﺎﺭﺗﯘﻕ ﺋﯩﺴﺘﯩﻤﺎﻝ‪ ،‬ﺋﺎﭼﻜﯚﺯﻟﯜﻙ‪ ،‬ﻫﻪﺷﻪﻣﻪﺗﭽﯩﻠﯩﻚ ۋە ﺷﯚﻫﺮەﺗﭙﻪﺭەﺳﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﺗﻮﻧﯩﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﺎﺷﺎﺵ ﺷﻪﻛﻠﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ‪» :‬ﺋﻪﺗﻪ ﺑﯘ ﻧﻪﭘﺴﻨﯩﯔ‬ ‫ﻳﺎﺗﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﺎﻛﺎﻧﻰ ﻣﺎﺯﺍﺭ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ« ﺩﯦﮕﻪﻧﻨﻰ ﺋﯧﺴﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﺎﺭﻣﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﻪۋەﭘﺘﯩﻦ‬ ‫ﺩۇﻧﻴﺎ ﻧﯧﻤﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻧﻪﭘﺴﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻗﯘﻝ ﺑﯘﻟﯘﺷﺘﯩﻦ‪ ،‬ﻫﻪﺩﺩﯨﺪﯨﻦ ﺯﯨﻴﺎﺩە ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﺸﺘﯩﻦ‬ ‫ﺩﺍﺋﯩﻢ ﻳﯩﺮﺍﻕ ﺗﯘﺭۇپ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻤﺎﻧﻨﯩﯔ ﻟﻪﺯﺯﯨﺘﻰ ۋە ﻫﺎﻳﺎﺟﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯘ ﻧﯧﻤﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺗﻜﻪ‪ ،‬ﺳﺎﺋﺎﺩەﺗﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ۋﺍﺳﺘﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯩﺸﻠﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺗﯘﺭﻣﯘﺷﯩﻨﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺭﺍﺯﯨﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﺸﻨﻰ ﻣﻪﻗﺴﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻗﯘﺭۇپ ﭼﯩﻘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺩەﺭۋەﻗﻪ‪ ،‬ﻣﻪﺯﻟﯘﻡ‪ ،‬ﺋﯧﺰﯨﻠﮕﻪﻥ‪ ،‬ﺧﻮﺭﻻﻧﻐﺎﻥ ۋە ﻣﯘﺳﺘﻪﻣﻠﯩﻜﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺧﻪﻟﻘﻠﻪﺭ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﺎڭ ﻗﯘﻳﺎﺷﻰ ﻛﻪﺑﻰ ﺗﯩﺰ ﺳﯜﺭﺋﻪﺕ ۋە ﻣﻮﻝ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺗﺎﺭﻗﯩﻼﻟﯩﺸﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﺳﻪۋەﭘﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﻗﻪﺩﯨﻤﻰ ﺗﻪﻛﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﻫﻪﺭ‬ ‫ﻳﻪﺭﺩە ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻛﯩﻤﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫ﻣﻪﺧﺴﯘﺱ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺳﺎﻫﺎﺑﻪ ﻛﯩﺮﺍﻡ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬

‫‪275‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ۋە ﻣﻪﺭﻫﻪﻣﻪﺕ ﻧﻪﺯﯨﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﺭﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻏﻪﻣﮕﯜﺯﺍﺭ‪ ،‬ﺩۇﺭۇﺱ‪ ،‬ﺋﺎﺩﯨﻞ‪ ،‬ﻣﻪﺭﺕ‪،‬‬ ‫ﻗﻪﻟﺒﻰ ﺭﯨﺴﺎﻟﻪﺕ ﻧﯘﺭﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻟﻐﺎﻥ ﻣﯘﺳﺘﻪﺳﻨﺎ ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭ ﺩﻭﺳﺘﻠﯘﻗﻨﯩﯔ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﯨﮕﻪ ﺋﺎﻟﻼﻫ ۋە ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﻰ ﻳﻪﺭﻟﻪﺷﺘﯜﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﯕﺎ ﺳﺎۋﺍﺗﺴﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺧﻪﻟﻖ ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﭘﻪﻟﻠﯩﮕﻪ ﭼﯩﻘﺎﻟﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﯜﺗﯜﻥ‬ ‫ﺋﻪﺱ‪-‬ﻳﺎﺩﻯ‪» :‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺑﯩﺰﺩﯨﻦ ﻧﯧﻤﯩﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ؟ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺑﯩﺰﻧﻰ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﻛﯚﺭۈﺷﻨﻰ ﺧﺎﻻﻳﺪۇ؟« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﻮﻱ‪-‬ﺧﯩﻴﺎﻟﻨﯩﯔ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﻫﺎﻳﺎﺟﯩﻨﻰ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭ ﻧﻪﭘﺴﻰ ﺋﻪﻣﻤﺎﺭەﻧﯩﯔ )ﻳﺎﻣﺎﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭﻏﺎ ﺑﯘﻳﺮۇﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﭘﺴﻨﯩﯔ(‪ ١١٢‬ﺷﻪﺭﺭﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﻗﯘﺗﯘﻟﯘپ‪ ،‬ﻧﻪﭘﺴﯩﻨﻰ ﺳﯘﺭﺍﻗﻘﺎ ﺗﺎﺭﺗﺎﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯚﻣﯩﻦ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻧﻪﭘﺴﺎﻧﯩﻲ ﺗﯘﻳﻐﯘﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﺎﺭﻏﯘ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺗﻪﺑﯩﺌﯩﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﺴﯩﻞ ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﻣﯜﻛﻪﻣﻤﻪﻟﻠﻪﺷﺘﯜﺭۈﺵ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ۋۇﺳﻼﺗﻘﺎ )ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺭﺍﺯﯨﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ۋﯨﺴﺎﻟﯩﻐﺎ ﻳﯧﺘﯩﺸﻜﻪ( ﻗﺎﺭﺍپ ﻳﻮﻝ ﺋﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ۋەﻫﺸﻰ ۋە ﻳﺎۋﺍﻳﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﻪ ﺳﯜﭘﻪﺕ‬ ‫ﺋﯩﺴﯩﻞ ﻫﺎﻟﻐﺎ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﺴﻼﻣﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﺗﺎﺵ ﻳﯜﺭەﻙ ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺋﯩﺴﻼﻣﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‬ ‫ﺑﺎﻏﺮﻯ ﻳﯘﻣﺸﺎﻕ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﯩﺰﯨﻨﻰ ﺋﺎﻧﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻗﻮﭼﯩﻐﯩﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺗﯩﺮﯨﻚ ﻛﯚﻣﯜۋﯦﺘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﻏﺎﻥ ۋەﻫﺸﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﯩﺴﻼﻣﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻛﯚﺯﯨﺪﯨﻦ ﻳﺎﺵ ﻗﯘﺭﯨﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﻏﺮﻯ ﻳﯘﻣﺸﺎﻕ‪ ،‬ﻣﯧﻬﺮﯨﺒﺎﻥ ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﻪ ﺳﯜﭘﻪﺕ ﺋﺎﺩەﻡ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﻛﯚﯕﯜﻟﻠﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺩەﺭﮔﺎﻫ ﻫﺎﻟﯩﻐﺎ‬ ‫ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﻫﯧﺮﯨﭗ‪-‬ﭼﺎﺭﭼﯩﻐﺎﻥ ﻧﯧﺮۋﯨﻼﺭ ﻫﯘﺯۇﺭ ۋە ﺗﻪﺳﻪﻟﻠﯩﻲ ﺗﺎﭘﺘﻰ‪ .‬ﻗﻪﻟﺒﻠﻪﺭ ﺗﯘﻝ ﺧﯘﺗﯘﻥ‪،‬‬ ‫ﻳﯧﺘﯩﻢ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭ ۋە ﺋﯩﮕﻪ‪-‬ﭼﺎﻗﯩﺴﯩﺰﻻﺭﻧﯩﯔ ﭘﺎﻧﺎﻫﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﯧﺮﻯ‪ ،‬ﺋﯚﻳﻰ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺯۇﻟﯘﻡ ۋە ﺟﺎﻫﺎﻟﻪﺕ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﻮﺧﺸﯩﺘﯩﺸﻘﺎ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻛﻪﻟﺴﻪ‪ ،‬ﻫﯩﻨﺪ ﺋﻮﻛﻴﺎﻧﻨﯩﯔ‬ ‫ﺗﯧﮕﯩﺪە ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﺪەﻙ ﻫﺎﻟﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻗﻪﻟﺒﻰ ﺗﻮﻗﯘﻟﻤﯩﺴﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﭘﺎﻱ ﺋﯧﻠﯩﺶ )ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﻰ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻗﯩﻠﯩﺶ( ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪڭ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ۋە ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺕ‬ ‫ﺗﯘﻳﻐﯘﺳﯩﺪﺍ‪ ،‬ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ‪-‬ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺕ ﻫﯩﺴﺴﯩﻴﺎﺗﯩﺪﺍ‪ ،‬ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﯩﻨﯩﯔ ﻳﯜﺯﻯ ﻫﯚﺭﻣﯩﺘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﯘﭼﯩﻼﺭﻏﺎ ﻣﯩﻬﺮﻯ‪-‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﺎ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﭘﻪﻟﻠﯩﮕﻪ ﭼﯩﻘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮەﺭ ﺟﺎﻧﻠﯩﻖ ﻣﯩﺴﺎﻟﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﻳﻪﻧﻪ ﭘﺎﺭﺍﺳﻪﺕ‪،‬‬ ‫ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﻪﺕ ۋە ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻲ ﻗﻪﺩﯨﺮ‪-‬ﻗﯩﻤﻤﻪﺗﻜﻪ ۋەﻛﯩﻠﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﺎ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﭘﻪﻟﻠﯩﮕﻪ ﭼﯩﻘﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺕ ﺋﺎﺑﯩﺪﯨﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ ﺩەۋﺭﺩە ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﺎﻣﺎﻟﻪﺗﻜﻪ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﮔﻪﻥ ﺋﻪﻗﯩﻞ ۋە ﻗﻪﻟﺐ ﻓﻮﻧﻜﯩﺴﯩﻴﯩﺴﻰ‬ ‫ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺑﯩﺮ ﻣﯘۋﺍﺯﯨﻨﻪﺕ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ )ﻳﻪﻧﻰ ﺋﻪﻗﯩﻞ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻪﻟﺐ‬ ‫ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺯﯨﺖ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩﺪﻯ(‪ .‬ﻣﯚﻣﯩﻨﺪﯨﻜﻰ ﻫﺎﻳﺎﺟﺎﻥ ۋە ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻣﯘﻫﻪﺑﺒﻪﺕ ﺗﻪﺭﻛﯩﺒﻰ‬ ‫ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ ﻳﯧﯖﯩﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭﻻﺷﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯘ ﺟﺎﻫﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺋﯩﻤﺘﯩﻬﺎﻥ ﺩۇﻧﻴﺎﺳﻰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﺎﺷﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻗﻪﻟﺒﻰ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻗﯘﺩﺭەﺗﻜﻪ‬ ‫‪» _١١٢‬ﻧﻪﭘﺴﻰ ﺋﻪﻣﻤﺎﺭە« ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﯘﺳﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﯜﺳﯜپ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٥٣‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍڭ‪.‬‬

‫‪276‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺋﺎﺷﯩﻨﺎ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪» .‬ﺋﻪﻣﺮﻯ ﺑﯩﻞ‪-‬ﻣﺎﺭۇﻑ ۋە ﻧﻪﻫﻴﻰ ﺋﺎﻧﯩﻞ‪-‬ﻣﯜﻧﻜﻪﺭ« )ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻘﻘﺎ‬ ‫ﺋﻪﻣﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻳﺎﻣﺎﻧﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﺗﻮﺳﯘﺵ( ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺟﯘﯕﮕﻮﻏﺎ‪ ،‬ﺳﻪﻣﻪﺭﻗﻪﻧﺘﻜﻪ ﺳﻪﭘﻪﺭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ‬ ‫ﻫﯧﺮﯨﭗ ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ۋە ﺯﯨﺮﯨﻜﻤﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﺑﯘ ﺋﻪﻳﻴﯘﺏ ﺋﻪﻝ‪-‬ﺋﻪﻧﺴﺎﺭﻯ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺗﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﺸﯩﮕﻪ ۋﺍﺳﺘﻪ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺋﺎﺭﺯۇﺳﻰ ۋە ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ‬ ‫ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﻗﯩﻠﭽﯩﻠﯩﻚ ﻫﯘﺭۇﻧﻠﯘﻕ ﻗﯩﻠﻤﺎﺳﻠﯩﻖ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ٨٠ ،‬ﻳﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ‬ ‫ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﺳﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻝ ﺳﻪﭘﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﺎﺗﻨﺎﺷﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‪...» :‬ﺋﯚﺯەﯕﻼﺭﻧﻰ ﻫﺎﻻﻛﻪﺗﻜﻪ ﺗﺎﺷﻠﯩﻤﺎﯕﻼﺭ!‪ «...‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ‬ ‫ﭘﻪﺭﻣﺎﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﺎﮔﺎﻫﻼﻧﺪۇﺭۇﺵ ﺩﺍﺋﯩﻢ ﻳﯜﺭﯨﮕﯩﻨﻰ ﺗﯩﺘﺮﯨﺘﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﺰﺑﺎﺳﺎﺭﻟﯩﺮﯨﻤﯘ ﺋﯩﺴﭙﺎﻧﯩﻴﻪﮔﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﻫﯩﺪﺍﻳﻪﺕ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﺸﺘﺎ ﺭﻭﻝ ﺋﺎﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﺋﻪﺳﯩﺮ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ۋە ‪ ٤٠٠‬ﺋﺎﺗﻠﯩﻖ ﻛﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻝ ﺳﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﻮﺳﻤﺎﻧﻠﻰ ﺩۆﻟﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺩەﺳﻠﻪﭘﻜﻰ ﺋﯜچ ﺋﻪﺳﺮﯨﻤﯘ ﺧﯘﺩﺩﻯ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﺩەۋﺭﯨﻨﯩﯔ ﭘﺎﺕ‪-‬ﭘﺎﺕ‬ ‫ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻟﯩﻨﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯩﺴﺎﻟﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺟﺎﻫﺎﻟﻪﺗﻨﯩﯔ ﺯۇﻟﻤﻪﺕ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻗﻰ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﺧﻪﻟﻖ‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯩﺮﺷﺎﺩﻯ )ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﯩﺸﻰ( ﺑﯩﻠﻪﻥ »ﻫﻪﻗﯩﻘﯩﻲ ﺑﯩﻠﮕﯜﭼﯩﻠﻪﺭ« ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭﻟﻪﺭ ﺋﯧﭽﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻣﭽﻪ ﺳﯘ )ﻣﻪﻧﻰ(ﺩﯨﻦ‪ ،‬ﻗﯘﺷﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻝ‬ ‫ﺗﯘﺧﯘﻣﺪﯨﻦ‪ ،‬ﺩەﻝ‪-‬ﺩەﺭەﺥ ۋە ﻣﯧﯟﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﯩﭽﯩﻜﻜﯩﻨﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﯘﺭۇﻗﭽﯩﺪﯨﻦ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﺸﻰ‬ ‫ۋە ﻣﯘﺷﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻫﯧﻜﻤﻪﺗﻠﯩﻚ ﻫﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭ ﻗﯩﻠﯩﺶ‬ ‫ﺑﺎﺷﻼﻧﺪﻯ‪ ...‬ﻳﺎﺷﺎﺷﻨﯩﯔ ﻏﺎﻳﯩﺴﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭﺍﺯﯨﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﻣﻪﺭﻛﻪﺯﻟﻪﺷﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﺭﻫﻪﻣﻪﺕ‪ ،‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ‪،‬‬ ‫ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﺶ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﻛﯚپ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻟﻪﺷﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺳﻬﺎﺑﻰ ﻛﯩﺮﺍﻡ ﮔﯜﺯەﻝ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺷﻪﺧﺴﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻥ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻫﻪﺭ ﺧﯩﻞ‬ ‫ﭘﯩﺪﺍﻛﺎﺭﻟﯩﻘﺘﯩﻦ ﺑﺎﺵ ﺗﺎﺭﺗﻤﺎﻱ‪ ،‬ﻫﻪﺭ ﻧﻪﭘﻪﺳﺘﻪ ۋە ﻫﻪﺭ ﺋﯩﺸﺘﺎ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺭﺍﺯﯨﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺯﻟﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺭﻭﻫﻰ ﻫﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻘﻨﻰ‪ ،‬ﮔﯜﺯەﻟﻠﯩﻜﻨﻰ‪ ،‬ﺗﻮﻏﺮﺍ‪-‬ﺩﻭﺭﻭﺳﺘﻠﯘﻗﻨﻰ ﺗﻪۋﺳﯩﻴﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻳﺎﻣﺎﻧﻠﯩﻘﺘﯩﻦ‪ ،‬ﻧﺎﭼﺎﺭ ﺳﯚﺯ‪-‬ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ‪ ،‬ﺋﻪﺧﻼﻗﺴﯩﺰﻟﯩﻘﺘﯩﻦ ﻳﯩﺮﺍﻕ ﺗﯘﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻫﺎﻳﺎﺗﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﮔﯜﺯەﻝ ۋە ﻣﻪﻧﯩﻠﯩﻚ ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ﺩەﻗﯩﻘﯩﺴﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺗﻪۋﻫﯩﺪ‬ ‫ﺋﯘﭼﯘﺭﯨﻨﻰ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﮔﻪﻥ ﭼﺎﻍ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺩﺍﺭﻏﺎ ﺋﯧﺴﯩﻠﯩﺶ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺋﯘچ ﻣﯩﻨﯘﺕ ﻣﯚﻫﻠﻪﺕ‬ ‫ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﻤﺎﻧﺴﯩﺰ ﺑﻪﺩﺑﻪﺧﺘﻜﻪ ﺳﺎﻫﺎﺑﻪ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪:‬‬ ‫»ﻫﻪ‪ ،‬ﺩﯦﻤﻪﻙ ﺗﻪﺑﻠﯩﻎ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯜچ ﻣﯩﻨﯘﺕ ۋﺍﻗﺘﯩﻢ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪-‬ﺩە!«‬ ‫ﻗﯩﺴﻘﯩﺴﻰ‪ ،‬ﺳﺎﻫﺎﺑﻪ ﻛﯩﺮﺍﻡ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﺎﺷﯩﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻨﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ ﺋﺎﺗﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﺎ ﻛﯚﺭۈﻟﯜپ ﺑﺎﻗﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻏﻪﻳﺮەﺕ‪-‬ﺷﯩﺠﺎﺋﻪﺗﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﻗﯩﻴﯩﻦ‪-‬ﻗﯩﺴﺘﺎﻕ‪ ،‬ﺯۇﻟﯘﻡ ۋە ﺑﯧﺴﯩﻤﻐﺎ ﺋﯘﭼﺮﯨﺪﻯ‪ ،‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯩﻤﺎﻧﯩﺪﯨﻦ ﻗﻪﺗﺌﻰ‬ ‫ﻳﺎﻧﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻐﺎ ﺗﻪﺩﺑﯩﻘﻼﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟﻜﯩﻨﻰ‪،‬‬ ‫ﻳﯘﺭﺗﯩﻨﻰ ﺗﺎﺷﻼپ ﻫﯩﺠﺮەﺕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ ،‬ﺑﯘ ﻳﻮﻟﺪﺍ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻧﻪﺭﺳﯩﺴﯩﻨﻰ ﭘﯩﺪﺍ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬

‫‪277‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﻰ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﯚﮔﯩﻨﯩﺶ ۋە ﺷﯘ ﺑﯘﻳﯩﭽﻪ ﻳﺎﺷﺎﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﯩﺮﯨﺸﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪڭ‬ ‫ﺧﻪﺗﻪﺭﻟﯩﻚ ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﯨﻤﯘ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﻤﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺳﻪﭘﻪﺭ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﺪﺍ ﻧﯚۋەﺗﭽﯩﻠﯩﻜﻜﻪ ﺗﻪﻳﯩﻨﻠﯩﮕﻪﻥ ﺋﺎﺑﺒﺎﺩ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ‬ ‫ﺋﻪﻧﻬﯘ ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﻮﻗﯘۋﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺩۈﺷﻤﻪﻧﻠﻪﺭ ﺋﻮﻗﻴﺎ ﺋﯧﺘﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﺎﺑﺒﺎﺩ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ‬ ‫ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﯜچ ﺋﻮﻕ ﺗﻪﻛﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻧﯚۋەﺗﭽﻰ ﻫﻪﻣﺮﺍﻫﻰ ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ‬ ‫ﺋﺎﻣﻤﺎﺭﻏﺎ ﺧﻪۋەﺭ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻣﻤﺎﺭ‪:‬‬ ‫ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ ﺋﻮﻕ ﺗﻪﻛﻜﻪﻧﺪە ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﺧﻪۋەﺭ ﻗﯩﻠﻤﯩﺪﯨﯔ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪:‬‬‫ ﺑﯩﺮ ﺳﯜﺭە ﺋﻮﻗﯘۋﺍﺗﺎﺗﺘﯩﻢ‪ .‬ﺋﯘﻧﻰ ﺋﻮﻗﯘپ ﺗﯜﮔﻪﺗﻤﻪﻱ ﺗﯘﺭۇپ ﻧﺎﻣﯩﺰﯨﻤﻨﻰ ﺑﯘﺯۇﺷﻨﻰ‬‫ﺧﺎﻟﯩﻤﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﻮﻗﻼﺭ ﻛﻪﻳﻨﻰ‪-‬ﻛﻪﻳﻨﯩﺪﯨﻦ ﺗﯧﮕﯩﯟەﺭﮔﻪﻧﺴﯩﺮﻯ ﺋﻮﻗﯘﺷﻨﻰ ﺗﻮﺧﺘﯩﺘﯩﭗ‬ ‫ﺭۇﻛﯘﻏﺎ ﺋﯧﯖﯩﺸﺘﯩﻢ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﻗﻪﺳﻪﻡ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﺎﻗﻼﺷﻨﻰ ﺑﯘﻳﺮﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘ‬ ‫ﺗﺎﻍ ﻳﻮﻟﯩﻨﻰ ﺩۈﺷﻤﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﮕﻪﻟﻠﯩﯟﯦﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﻧﺴﯩﺮﯨﻤﯩﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﻡ‪ ،‬ﺳﯜﺭﯨﻨﻰ ﻳﯧﺮﯨﻢ‬ ‫ﺋﻮﻗﯘپ ﻧﺎﻣﺎﺯﻧﻰ ﺗﻮﺧﺘﯩﺘﯩﭗ ﻳﯜﺭﮔﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺋﯚﻟﯜﺷﻨﻰ ﺗﺎﻟﻠﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﯩﻢ‪ – .‬ﺩەپ ﺟﺎۋﺍپ‬ ‫ﺑﻪﺭﺩﻯ‪) .‬ﺋﻪﺑﯘ ﺩﺍۋۇﺩ‪» :‬ﺗﺎﻫﺎﺭەﺕ«‪(١٩٨\٧٨ ،‬‬ ‫ﺋﻪﺳﻬﺎﺑﻰ ﻛﯩﺮﺍﻡ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﺎﻫﯩﻴﯩﺘﯩﺪە ﺑﯩﺮ ﻫﺎﻳﺎﺕ ﻳﺎﺷﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺩﯨﻨﻨﯩﯔ ﻫﻪﺭ ﺋﻪﻣﺮﻯ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺷﯩﺮﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻟﻪﺯﺯەﺕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻫﻪﺭ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﮔﻮﻳﺎ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﺪﯨﻦ ﭼﯜﺷﻜﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺯﯨﻴﺎﭘﻪﺕ ﺩﺍﺳﺘﯩﺨﯩﻨﻰ ﻛﻪﺑﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﺗﯩﺮﯨﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺶ‪ ،‬ﺷﯘ ﺑﯘﻳﯩﭽﻪ ﻳﺎﺷﺎﺵ ۋە ﮔﯜﺯەﻝ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﻣﯘﻧﻪ ﺑﻮﻟﯘﺵ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻧﯩﻜﺎﻫ ﺋﻪﺳﻨﺎﺳﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﺳﺎﻫﺎﺑﻪ ﺋﯧﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺑﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﮔﯩﺘﯩﺸﯩﻨﻰ ﻣﻪﻫﺮﻯ ﺑﻪﺩﯨﻠﻰ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻣﯘ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﻫﺎﻳﺎﺟﯩﻨﻰ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺕ ﺟﻪﺩۋﯨﻠﯩﺪۇﺭ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪» :‬ﻧﯩﻜﺎﻫ«‪» ،٦،٣٢،٣٥ ،‬ﻓﻪﺩﺍﺋﯩﻠﯜﻝ‪-‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ« ‪٢١،٢٢‬؛‬ ‫ﻣﯘﺳﻠﯩﻢ‪» :‬ﻧﯩﻜﺎﻫ«‪(٧٦،‬‬

‫ﺋﻮ ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭ ﻛﯧﭽﯩﺴﻰ ﺭﺍﻫﻪﺕ ﺋﻮﺧﻼﺷﻨﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﻛﯧﭽﯩﺴﻰ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﯨﻦ ﺗﯘﺭۇپ‬ ‫ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﻮﻗﯘﻳﺘﺘﻰ‪ ،‬ﺳﻪﻫﻪﺭﻟﻪﺭﺩە ﺩۇﺋﺎ‪ ،‬ﺯﯨﻜﯩﺮ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺷﻐﯘﻝ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﻮﻗﯘﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺗﺘﺎ ﻛﯧﭽﻪ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﺩﺍ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﻳﯩﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﯨﻦ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧﻠﻪﺭ ﻫﻪﺭە ﻏﻮﯕﯘﻟﺪﯨﻐﺎﻧﺪەﻙ‬ ‫ﺯﯨﻜﯩﺮ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻧﻪﻏﻤﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼپ ﻗﺎﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﻪڭ ﻗﯩﻴﯩﻦ‬ ‫ﺷﺎﺭﺍﺋﯩﺘﻼﺭﺩﯨﻤﯘ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺗﻪﻟﯩﻢ ﺑﯧﺮەﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺑﯘ ﺗﻪﻟﻬﺎ ﺭﺍﺯﯨﻴﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻧﻬﯘ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯚﺭە ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺋﻪﺳﻬﺎﺑﻰ‬ ‫ﺳﯘﻓﻔﻪﮔﻪ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﯚﮔﯩﺘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺋﺎﭼﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﺋﯧﮕﯩﻠﯩﭗ‬

‫‪278‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬ ‫ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑﯩﻠﯩﻨﻰ ﺭۇﺳﻼﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻗﻮﺭﺳﯩﻘﯩﻐﺎ ﺗﺎﺵ ﺗﯧﯖﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪) .‬ﺋﻪﺑﯘ ﻧﯘﺋﺎﻳﻢ‪:‬‬ ‫»ﻫﯩﻠﻴﻪ«‪-١ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٣٤٢ ،‬‬

‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﻣﻪﺷﻐﯘﻟﯩﻴﯩﺘﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺶ‪ ،‬ﺋﯚﮔﯩﻨﯩﺶ‬ ‫ۋە ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻧﺎﺋﯩﻞ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﺶ‪ ،‬ﺷﯘ ﺑﯘﻳﯩﭽﻪ ﺋﻪﻣﻪﻝ ﻗﯩﻠﯩﺶ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻫﺎﻳﺎﺗﻨﯩﯔ ﻟﻪﺯﺯﯨﺘﯩﻨﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﺋﻮﻗﯘﺵ‪ ،‬ﺋﺎﯕﻼﺵ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺭﯨﺌﺎﻳﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﺎﺷﺎﺵ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺗﺎﭘﺎﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺳﺎﻫﺎﺑﻪ ﻛﯩﺮﺍﻡ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫﻨﻰ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻧﯩﻬﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻣﻪﺩﯨﻨﻪ‪-‬ﻣﯘﻧﻪۋۋەﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ‬ ‫ﻳﺎﺩﻗﺎ ﺑﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻫﺎﻓﯩﺰ )ﻗﺎﺭﻯ( ۋە ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﺎﻫﺎﺑﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺩﯨﻘﻘﯩﺘﯩﻨﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﮕﻪ ﺑﯘﺭﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻣﯩﻠﻼﺭ ﻗﺎﻳﺴﯩﻼﺭ؟‬ ‫ ﺋﯘﻻﺭ ﺳﺎۋﺍﺗﺴﯩﺰ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺗﻪﺳﯩﺮﻯ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‬‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺯﯨﻬﻨﻰ ﻛﯜﭼﯩﻨﻰ ﻳﯩﻐﯩﭗ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﺋﯚﮔﯩﻨﯩﺸﻜﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﭘﻪﻟﻠﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﻪﺕ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﻪﺕ‬ ‫ﺯۇﻟﯘﻡ ۋە ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺗﺴﯩﺰﻟﯩﻜﻨﯩﯔ ﻳﻮﻟﯩﻨﻰ ﻛﻪﺳﺘﻰ‪ ،‬ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻘﺎ ﻫﯘﺯۇﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻳﺎﺷﺎﺵ‬ ‫ﻫﻮﻗﯘﻗﻰ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﭘﻪﻳﺪﯨﻨﭙﻪﻱ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﺎﺩﻗﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ۋە‬‫ﺗﻪﺩﺑﯩﻘﻠﯩﻨﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﺎﺳﺎﻧﻼﺷﺘﯘﺭﺩﻯ‪ ،‬ﺗﻪﺩﺭﯨﺠﻰ ﺑﯩﺮ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ ﻧﺎﻣﺎﺯﺩﺍ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﻮﻗﯘﺷﻨﯩﯔ ﭘﻪﺭﺯ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺩﺍﺋﯩﻤﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ‬‫ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻯ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ ،‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯜﻟﭙﻪﺗﺪﺍﺷﻠﯩﻖ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ‬ ‫ﻛﯜﭼﻪﻳﺪﻯ‪.‬‬ ‫ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﻫﯚﻛﯜﻡ ۋە ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﻪﻣﻪﻟﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ‬‫ﻗﯩﺴﺴﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺮەﺕ ﺋﺎﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻗﯩﺴﻘﺎ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﺎﻥ ﺳﺎﺋﺎﺩەﺕ ﺋﻪﺳﺮﻯ‬ ‫ﺟﻪﻣﯩﻴﯩﺘﻰ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺩەۋﺭ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺩۇﻧﻴﺎ ﺋﯘ ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ ﺗﺎﻟﻼﻧﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺳﻪﺭﺧﯩﻞ‬ ‫ﺧﻪﻟﻘﯩﮕﻪ ﻫﻪﻳﺮﺍﻧﻠﯩﻖ ﺋﯩﻠﻜﯩﺪە ﻗﺎﺭﺍپ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻤﯘ ﺗﯧﺨﯩﭽﻪ ﻫﻪﻳﺮﺍﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯩﺰﻫﺎﺭ‬ ‫ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺟﯩﺒﺎ ‪-٢١‬ﺋﻪﺳﯩﺮﺩە ﺩۇﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﭘﯩﺴﺨﻮﻟﻮﮔﻼﺭ‪ ،‬ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺸﯘﻧﺎﺳﻼﺭ‪،‬‬ ‫ﭘﯧﺪﺍﮔﻮﻛﻼﺭ‪ ،‬ﺳﻮﺗﺴﻴﺎﻝ ﺋﺎﻧﺘﺮﻭﭘﻮﻟﻮﮔﻼﺭ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻼﺳﻮﭘﻼﺭ‪ ،‬ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺕ ﺋﯧﻨﮋﯨﻨﯧﺮﻟﯩﺮﻯ ۋە‬ ‫ﻣﯘﺷﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﻪﺳﯩﭗ ﺋﻪﻫﻠﻰ ﺑﯩﺮ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻳﯩﻐﯩﻠﺴﺎ‪ ،‬ﺳﺎﺋﺎﺩەﺕ ﺋﻪﺳﺮﻯ‬ ‫ﺟﻪﻣﯩﻴﯩﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺧﻪﻟﻘﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺧﯩﺴﻠﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﻰ‬ ‫ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﻪپ ﭼﯩﻘﺎﻻﺭﻣﯘ؟‬

‫‪279‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻓﯩﻘﻬﻰ ﺋﯘﺳﯘﻟﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﺳﯩﻤﺎﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻗﺎﺭﺍﻓﯩﻲ‬ ‫)ۋﺍﭘﺎﺗﻰ‪ (٦٨٤ :‬ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺋﯘ ﻳﯧﺘﯩﺸﺘﯜﺭۈپ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺋﻪﺳﻬﺎﺑﻰ ﻛﯩﺮﺍﻣﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﻼ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﺷﻘﺎ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﺋﺎﺷﻘﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪«.‬‬ ‫ﺳﺎﺋﺎﺩەﺕ ﺋﻪﺳﺮﯨﻨﻰ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻤﯘ ﻳﯧﯖﯩﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪،‬‬ ‫ﺗﻪﺳﯩﺮﯨﻨﻰ ۋە ﺋﯩﻨﺎۋﯨﺘﯩﻨﻰ ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷﺘﯘﺭﯨﯟﺍﺗﯩﺪۇ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐﺎ ﻣﻪﻫﻜﻪﻡ ﺋﯧﺴﯩﻠﻐﺎﻥ ﺧﻪﻟﻖ ﻫﻪﻣﯩﺸﻪ‬ ‫ﮔﯜﻟﻠﻪپ ﻳﺎﺷﻨﯩﻤﺎﻗﺘﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺳﻪﻝ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﻼﺭ ۋە ﺗﻪﺭﻙ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﭘﻪﺭﯨﺸﺎﻥ ﺑﻮﻟﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﺩەﺭۋەﻗﻪ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺕ ۋە ﻫﯚﺭﺭﯨﻴﻪﺕ ﭘﺮﯨﻨﺴﯩﭙﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻻ ﻓﺎﻳﻪﺗﺘﯥ‬ ‫)ۋﺍﭘﺎﺗﻰ‪ (١٨٣٤ :‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﻛﯚﺯﺩە ﺗﯘﺗﯘپ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﻱ ﺷﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﻪﺭەپ! ﺳﯧﻨﻰ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﻟﯩﺴﻪﻙ‪ ،‬ﺋﺎﺯﺩۇﺭ! ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺳﻪﻥ‬ ‫ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺗﻨﯩﯔ ﻧﻪﻕ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ ﺋﯩﻜﻪﻧﺴﻪﻥ!« ﺩەپ ﻫﻪﻳﺮﺍﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ‪) .‬ﻣﯩﺮﺍﺱ‪،‬‬ ‫»ﺗﻪﺟﺮﯨﺪﻯ ﺳﺎﺭﯨﻬ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﺴﻰ«‪-٩ ،‬ﺟﯩﻠﺪ‪(٢٨٩ ،‬‬

‫ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ‪ ،‬ﺋﻪﻗﯩﻠﻠﯩﺮﻯ ۋەﻫﻴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﻪﻧﻤﯩﮕﻪﻥ ﭘﻪﻳﻼﺳﻮﭘﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲ ﻫﯘﺯۇﺭ ۋە ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻣﻠﯩﻚ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﺧﻼﻕ ﻧﺎﻣﯩﻐﺎ ﺋﺎﺗﺎپ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ ﺋﯩﺠﺎﺑﯩﻲ‬ ‫ﻳﺎﻛﻰ ﺳﻪﻟﺒﯩﻲ ﭘﯩﻜﯩﺮﻟﯩﻚ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯘﻣﯘﻣﻪﻥ ﻛﯜﺗﯜﭘﺨﺎﻧﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﭼﺎڭ‪-‬ﺗﯘﺯﺍڭ‬ ‫ﺑﺎﺳﻘﺎﻥ ﺋﯩﺸﻜﺎﭘﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺳﺎﻗﻠﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻲ ﺗﯘﺭﻣﯘﺷﻘﺎ ﺗﻪﺩﺑﯩﻘﻼﻧﻐﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯖﻤﯘ‬ ‫ﺋﯚﻣﺮﻯ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻗﯩﺴﻘﺎ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﺩﯦﻤﯩﺴﯩﻤﯘ ﺑﯘ ﭘﻪﻳﻼﺳﻮﭘﻼﺭ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯚﺯ‬ ‫ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﺍ ﻳﺎﻛﻰ ﭘﯩﻜﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﻮﻟﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﻠﻪﻧﺪۈﺭەﻟﻤﯩﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻴﻪ ﭘﯧﺘﻰ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ :‬ﺋﺎﺭﯨﺴﺘﻮﺗﯧﻞ ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺋﻪﺧﻼﻕ ﭘﻪﻟﺴﻪﭘﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﻧﭽﻪ ﻗﺎﺋﯩﺪە‪-‬‬ ‫ﻗﺎﻧﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﻨﻰ ﺗﯘﺭﻏﯘﺯﻏﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ۋەﻫﻴﯩﺪﯨﻦ ﺋﯘﺯﺍﻕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﭘﻪﻟﺴﻪﭘﯩﺴﯩﮕﻪ ﺋﯩﺸﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻐﺎ ﺗﻪﺩﺑﯩﻘﻼپ ﺑﻪﺧﺘﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮﻣﯘ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭەﻟﻤﻪﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﻓﺎﺭﺍﺑﯩﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﻯ ﺧﯩﻴﺎﻝ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ »ﻏﺎﻳﯩﯟﻯ ﺩۆﻟﻪﺕ«‬ ‫)»ﮔﯜﺯەﻟﻠﯩﻚ ﺷﻪﻫﺮﻯ ۋە ﻛﯚﯕﯜﻟﺪﯨﻜﯩﺪەﻙ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺕ«( ﻫﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﭘﯩﻜﯩﺮﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯚﺯ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﺋﻪﺳﯩﺮﻯ »ﺋﻪﻝ‪-‬ﻣﻪﺩﯨﻨﻪﺗﯜﻝ ﻓﺎﺩﯨﻼ‪ :‬ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺗﻠﻪﺭ ﺷﻪﻫﺮﻯ«ﻣﯘ‬ ‫ﻫﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺗﻪﺩﺑﯩﻘﻠﯩﻨﯩﺶ ﺷﺎﺭﺍﺋﯩﺘﯩﻐﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻥ‪ .‬ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﭘﯩﻜﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬ ‫ﻛﯩﺘﺎپ ۋﺍﺭﺍﻗﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻦ ﺳﯩﺮﺗﻘﺎ ﭼﯩﻘﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻗﻪﻏﻪﺯ ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻼ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﻗﻪﻏﻪﺯﻟﻪﺭ‬ ‫ﻗﯘﺭﺕ‪-‬ﻗﻮﯕﻐﯘﺯ‪ ،‬ﻛﯜﻳﻪﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺷﻘﺎﺯﯨﻨﯩﺪﺍ ﻳﻪﻡ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﯘﻻﺭ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻲ ﻫﺎﻳﺎﺗﺘﺎ‬ ‫ﺗﻪﺩﺑﯩﻘﻼپ ﺗﯘﺭۇپ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ۋە ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺋﯩﺮﺍﺩﯨﺴﯩﮕﻪ ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﻣﻪﻧﺒﻪﻟﯩﻚ‬ ‫ﭘﯩﻜﯩﺮﻟﻪﺭ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬

‫‪280‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺕ‪ .‬ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺶ ۋﺍﻗﺘﻰ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﻣﯚﺟﯩﺰە ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ‬ ‫ﺑﯩﺰ ﻳﺎﺷﺎۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﭘﻪﻥ‪-‬ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﺩەۋﺭﯨﺪە ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺋﺎﻳﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﯨﻜﻰ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪڭ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ‪ :‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﯩﺶ ۋﺍﻗﺘﯩﻨﯩﯔ ﻧﻪﻗﻪﺩەﺭ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ‬ ‫ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯘﺭۇﻧﻼﺷﺘﯘﺭۇﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ۋە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻧﻜﻰ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﻪﻗﯩﻞ‪-‬ﭘﺎﺭﺍﺳﻪﺕ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﯘﭘﯘﻗﯩﻐﺎ‬ ‫ﻗﻪﺗﺌﻰ ﻳﯧﺘﻪﻟﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ۋﺍﻗﯩﺘﻘﺎ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯘﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻛﯧﻴﯩﻨﺮەﻙ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭ ﮔﯘﻳﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﺳﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪەﻙ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺋﻪﻫﻠﻰ‬ ‫ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﯘﻳﯘﻟﻐﺎﻧﺪەﻙ ﻛﯚﺭۈﻧﮕﻪﻥ ﺑﯘﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻟﯘﻍ‬ ‫ﻗﯘﺩﺭەﺕ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﺋﯚﺯ ﺯﺍﺗﻰ ﺳﯜﭘﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻼ ﺗﯧﭙﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﻪڭ ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ ﺑﯩﺮ‬ ‫ۋﺍﻗﯩﺘﻘﺎ ﺗﻮﻏﺮﯨﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺋﯩﮕﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ۋە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﻰ ﺋﻪڭ‬ ‫ﺋﯘﻳﻐﯘﻥ ﺑﯩﺮ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺗﻪﻗﺪﯨﻢ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﻪﺑﻪﺩﻯ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ ‪ ١٤٠٠‬ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺑﯩﺮ ﺑﻪﺩەۋﯨﮕﯩﻤﯘ ﺋﺎﺭﺯۇ ﻗﯩﻠﻐﯩﻨﻰ ﺑﯩﺮﯨﭗ‪ ،‬ﻛﯚﯕﻠﯩﻨﻰ‬ ‫ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻡ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﮔﻪ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻨﻰ ﺋﻪڭ ﺋﻪۋﺯەﻝ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺗﻪﺭﺗﯩﭙﻜﻪ ﺳﺎﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻤﯘ ﺋﻪڭ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺳﻪۋﯨﻴﻪﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺋﻪﻫﻠﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﻠﯩﻤﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭﻧﻰ ۋﺍﻗﺘﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﭘﯩﻼﻧﻠﯩﻖ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘپ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﻫﻪﻳﺮﺍﻧﻠﯩﻘﺘﺎ ﻗﺎﻟﺪۇﺭۇپ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺭﺍﻡ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯘ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ۋە ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻼﺭﻏﺎ ﺭەﻫﺒﻪﺭﻟﯩﻚ ﻗﯩﻼﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﻪڭ‬ ‫ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻟﻐﺎﻧﺪۇﺭ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺑﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﺎﻳﻘﯩﻠﯩﻐﺎﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ‬ ‫ﻛﻪﺷﭙﯩﻴﺎﺗﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﺸﺎﺭﯨﺘﯩﻨﻰ ﭼﻮﻗﯘﻡ ﻛﯚﺭﯨﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﻫﻪﺗﺘﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﻯ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭﻏﺎ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ‬ ‫ﻳﯧﻘﯩﻨﻼﺷﻘﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﻠﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰە ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ۋەﺩﯨﺴﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺑﯘ ﭘﻪۋﻗﯘﻟﺌﺎﺩﺩە ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻼﺭ ﺋﯩﻼﻫﻰ ۋەﺩە ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ‬ ‫ﺋﯘﻟﯘﻍ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ۋﺍﻗﺘﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫﯘﺗﺎﺋﺎﻻ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺑﯩﺰ ﺗﺎﻛﻰ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻫﻪﻕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﯩﭽﻪ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﭘﯘﻗﺘﯩﻜﻰ )ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ‪-‬ﺯﯦﻤﯩﻦ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻜﻰ( ۋە ﺋﯚﺯ ﻧﻪﭘﺴﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ )ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻤﯩﺰﮔﻪ‬ ‫ﺩﺍﻻﻟﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ( ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯖﻨﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭۈپ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ )ﺳﯧﻨﯩﯔ ﺭﺍﺳﺘﻠﯩﻘﯩﯖﻨﯩﯔ ﺩەﻟﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ( ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻛﯘﭘﺎﻳﻪ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﯘ؟« )ﻓﯘﺳﺴﯩﻠﻪﺕ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٥٣‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫‪281‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﯩﻜﻰ »ﺋﯘﭘﯘﻗﻼﺭ« ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﻰ ﺋﯘﺭﺍپ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﺎﺷﻘﻰ ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﻰ‪،‬‬ ‫»ﺋﯚﺯ ﻧﻪﭘﯩﺴﻠﯩﺮﻯ« ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﺴﯩﺪﯨﻨﻤﯘ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ۋە ﺭﻭﻫﻰ ﻗﯘﺭۇﻟﻤﯩﺴﯩﻨﻰ‬ ‫ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﯟﯦﻠﯩﺶ ﻣﯘﻣﻜﯩﻨﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯘﻧﺪﺍﻗﺘﺎ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ‪:‬‬ ‫»ﺑﯩﺰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻐﺎ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺋﯘﺭﺍپ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﺎﺷﻘﻰ ﺩۇﻧﻴﺎﺩﺍ ﻫﻪﻡ ﺑﯩﯟﺍﺳﺘﻪ ﺋﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﻣﺎﺩﺩﻯ ۋە ﺭﻭﻫﻰ ﺷﻪﻛﻠﯩﺪە ﺑﺎﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﻣﻪۋﺟﯘﺗﻠﯘﻗﯩﻤﯩﺰ ۋە ﻛﯜﭼﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ‬ ‫ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻟﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩەﻟﯩﻠﻠﻪﺭﻧﻰ ۋﺍﻗﺘﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﻤﯩﺰ!«‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺳﻤﺎﺋﻰ ﺋﯩﻼﻫﯩﻴﻪ )ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﮔﯜﺯەﻝ ﺋﯩﺴﯩﻤﻠﯩﺮﻯ(ﻧﯩﯔ ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯩﺴﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺕ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺋﺎﻟﻪﻡ )ﺋﺎﻟﻪﻣﻰ ﻛﯘﺑﺮﺍ(‪ ،‬ﺋﻪﺳﻤﺎﻧﯩﯔ ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯩﻠﯩﺮﻯ ﺟﻪﻡ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺑﻪﺩﯨﺌﯩﻲ ﺋﯩﺠﺎﺩﯨﻴﻪﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺋﺎﻟﻪﻡ )ﺋﺎﻟﻪﻣﻰ ﺳﯘﻏﺮﺍ( ﺩﯦﻴﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ‬ ‫ﺋﺎﻟﻪﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺑﺎﻳﻘﯩﻐﺎﻥ ۋە ﺋﻪﻗﯩﻞ‪-‬ﭘﺎﺭﺍﺳﻪﺗﻨﻰ ﺗﻮﺧﺘﯘﺗﯘپ‬ ‫ﻗﻮﻳﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﺎﺩﺩﻯ ۋە ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻐﺎ ﺋﯚﺯ ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺗﻮﻧﯘﺗﯘپ‪َ ،‬ﻣ ْﻦ َﻋ َﺮ َﻑ‬ ‫َﻧ ْﻔ َﺴ ُﻪ َﻓ َﻘ ْﺪ َﻋ َﺮ َﻑ َﺭ ﱠﺑﻪُ‪» :‬ﻧﻪﭘﺴﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﮕﯜﭼﻰ ﺭەﺑﺒﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻪﻟﻪﻳﺪۇ« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺳﯩﺮﻧﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ‬ ‫ﻗﻮﻳﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﻫﻪﻕ ﺋﺎﺷﯩﻘﻰ ﻳﯘﻧﯘﺱ‪:‬‬ ‫»ﺋﯩﻠﯩﻤﻨﯩﯔ ﺑﯧﺸﻰ ۋە ﺋﺎﺧﯩﺮﻯ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯ ‪-‬ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩﺸﯩﺪۇﺭ!‪ «..‬ﺩەپ‬ ‫ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ‪.‬‬ ‫ۋۇﺟﯘﺩﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﻫﻪﺭ ﻣﯧﺨﺎﻧﯩﺰﻣﻨﯩﯔ‪ ،‬ﻫﻪﺭ ﺷﯚﺑﯩﻨﯩﯔ ۋە ﻫﻪﺭ ﺋﻪﺯﺍﻧﯩﯔ ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ‪-‬‬ ‫ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻣﺎﺱ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯩﺸﻠﻪۋﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ ﺳﻪﻧﺌﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻧﺪﯨﺴﯩﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺸﻠﯩﺸﻰ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯩﺮﺍﺩﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﺑﺎﻏﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﻫﻪﺭ ﻛﯜﻧﻰ‪ ،‬ﻫﻪﺭ ﺳﺎﺋﻪﺗﺘﻪ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻛﺎﺷﯩﻼ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺮﺍﺗﺘﯘﻗﻜﯩﻦ‪-‬ﺗﺎڭ؟! ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﻛﺎﺷﯩﻼ ﭼﯩﻘﺎﺭﻣﯩﻐﺎﻥ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﺩﯨﻤﯘ‪ ،‬ﺋﯘﺧﻼپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ۋﺍﻗﺘﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺑﻪﻟﻜﯩﻢ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﻳﯘﻗﯩﺘﯩﭗ ﻗﻮﻳﯩﺸﯩﻤﯩﺰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﯩﺪﻯ‪...‬‬ ‫ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪۇ‪:‬‬ ‫»ﺋﯘﻻﺭ‪›:‬ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﺪﯨﻦ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﻳﺪۇ؟‹‬ ‫ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺋﯧﻴﺘﻘﯩﻨﻜﻰ‪›،‬ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺩەﺭﮔﺎﻫﯩﺪﯨﺪۇﺭ )ﻣﯧﻨﯩﯔ ﻗﯘﻟﯘﻣﺪﺍ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﺳﺘﯘﺭ(‪ ،‬ﻣﻪﻥ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ﺋﺎﮔﺎﻫﻼﻧﺪۇﺭﻏﯘﭼﯩﻤﻪﻥ‹‪ .‬ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺳﺎﯕﺎ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ‬ ‫ﺗﯩﻼۋەﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﻰ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻤﯩﺰ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ )ﻣﯚﺟﯩﺰە ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ(‬ ‫ﻛﯘﭘﺎﻳﻪ ﻗﯩﻠﻤﯩﺪﯨﻤﯘ؟ ﺑﯘ ﻛﯩﺘﺎﺑﺘﺎ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ ﻗﻪۋﻡ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺷﻪﻙ‪-‬ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰ‬ ‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ۋە ﺋﯩﺒﺮەﺕ ﺑﺎﺭ‪) «.‬ﺋﻪﻧﻜﻪﺑﯘﺕ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٥١-٥٠‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‬ ‫»ﺋﯘﻻﺭ )ﻫﻪﻗﻨﻰ ﺗﻮﻧﯘﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ( ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯜﺭ ﻗﯩﻠﻤﺎﻣﺪۇ؟ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺩﯨﻠﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﻗﺎﺗﻤﯘ‪-‬ﻗﺎﺕ ﻗﯘﻟﯘپ ﺑﺎﺭﻣﯘ؟« )ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٤‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬

‫‪282‬‬

‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻢ‬

‫ﺋﯩﻼﻫﻰ ﻗﯘﺩﺭەﺕ ۋە ﺳﻪﻟﺘﻪﻧﻪﺕ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯ ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻘﻰ‪ ،‬ﻳﻮﻗﻠﯘﻗﻰ ۋە‬ ‫ﺑﯩﭽﺎﺭﯨﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻼﻟﯩﺸﻰ ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻣﻪﺭﯨﭙﻪﺗﯘﻟﻼﻫﺘﯩﻦ ﺑﯩﺮ ﺋﯘﭘﯘﻕ ﺋﺎﭼﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ۋﺍﺳﯩﻞ ﺑﻮﻟﯘﺵ )ﻳﯧﺘﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﺶ( ﻳﻮﻟﯩﻐﺎ ﺑﺎﺷﻼﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﯕﺎ ﻗﻪﺗﺌﻰ ﺋﯘﻧﯘﺗﻤﺎﺳﻠﯩﻖ ﻛﯧﺮەﻛﻜﻰ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭ ۋﺍﻗﺘﻰ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﻛﯚﺯ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﻟﻪپ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻟﺪۇﺭﻏﺎﻧﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ‪ ،‬ﺋﯚﻟﯜﻣﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﻫﺎﻳﺎﺗﻘﺎ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ‬ ‫ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭﻣﯘ ﻣﯘﺗﻠﻪﻕ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ ﺗﯩﺮﯨﻠﯩﺶ‪ ،‬ﻣﻪﻫﺸﻪﺭ‪ ،‬ﻫﯧﺴﺎپ‪ ،‬ﻣﯩﺰﺍﻥ‪،‬‬ ‫ﺟﻪﻧﻨﻪﺕ‪ ،‬ﺟﻪﻫﻪﻧﻨﻪﻡ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﺎﺧﯩﺮەﺕ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻰ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﺭﺍﺳﺖ ۋە ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﻮ ﭘﺎﻧﻰ )ۋﺍﻗﯩﺘﻠﯩﻖ( ﺩۇﻧﻴﺎﺩﯨﻦ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﻚ ﺋﯩﺒﺮەﺕ ﺋﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻣﻪﻧﯩﯟﯨﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ‬ ‫ۋە ﺳﯜﻧﻨﻪﺗﻨﯩﯔ ﻓﻪﻳﺰﻯ ۋە ﺭﻭﻫﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯧﻴﯩﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﻪﺑﻪﺩﻯ )ﻣﻪﯕﮕﯜﻟﯜﻙ( ﻫﺎﻳﺎﺗﻘﺎ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﻛﯜﭼﯩﻨﯩﯔ ﻳﯧﺘﯩﺸﯩﭽﻪ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻟﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﻘﺎ ﺳﻪﻣﯩﻤﻰ ﻗﻪﻟﺐ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﻧﯧﻤﻪ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺑﻪﺧﺘﻠﯩﻚ ‪-‬ﻫﻪ!‬

‫‪283‬‬

‫ﺧﺎﺗﯩﻤﻪ‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺋﺎﻟﻪﻣﺸﯘﻣﯘﻝ ﺑﯩﺮ ﺩۇﻧﻴﺎ ﻗﺎﺭﺍﺵ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﯩﺪﺍ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ‬ ‫ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﻨﻰ ﺗﻪﺭﺗﯩﭙﻜﻪ ﺳﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﺎﻧﯘﻧﻰ‪ ،‬ﺋﻪﺧﻼﻗﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻘﺘﯩﺴﺎﺩﻯ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺳﺎﻫﻪﻟﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﺋﺎﻻﻗﯩﺪﺍﺭ ﻗﺎﺋﯩﺪە‪-‬ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻴﻪﺕ ۋە ﺗﯜﺯۈﻣﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﻮﻟﯩﺸﻰ ﺗﻪﺑﯩﺌﻰ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﺪۇﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﺗﯜﺯۈﻣﻠﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪڭ ﺋﺎﺩﺩﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪڭ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﯩﻠﯩﮕﯩﭽﻪ‪ ،‬ﻛﯩﭽﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﭼﻮﯕﯩﻐﯩﭽﻪ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﯚﺯ ‪-‬ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﺋﺎﺩەﻣﮕﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﺩﺩﻯ ۋە ﺩۇﻧﻴﺎۋﻯ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﻪﺯﯨﻠﯩﺮﻯ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺳﻪۋﯨﻴﯩﻠﯩﻚ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻟﺪۇﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭ ۋە ﺳﯩﺮ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﻳﯘﻗﺎﺭﯨﻘﻰ‬ ‫ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯘﻗﯘﺭﻣﻪﻧﻠﻪﺭﮔﻪ ﻛﯩﺘﺎﺏ ﺷﻪﻛﻠﯩﺪە ﺳﻮﻧﯘﺷﻨﯩﯔ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺗﻪﺳﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‬ ‫ﺳﯚﺯﻟﻪپ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻣﯩﺴﺎﻗﻤﯘ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﻗﻘﺎ ﺑﯘ ﺋﯩﺶ ﺗﺎﻗﻘﺎ ﻳﺎﻣﯩﺸﯩﺶ ۋە ﺋﯧﮕﯩﺰ ﭼﯘﻗﻘﯩﻼﺭﺩﺍ ﺳﯘﺳﯩﺰ ﻗﯧﻠﯩﺸﻘﺎ ﺭﺍﺯﻯ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺩﯦﮕﻪﻧﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﻣﯘﻫﻪﻗﻘﻪﻗﻜﻰ‪ ،‬ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﻛﯚپ ۋە ﺗﻪﻙ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﻪﻗﯩﻞ‪ ،‬ﺑﯩﻠﯩﻢ ۋە ﺗﯩﻠﻨﯩﯔ ﻛﯜﭼﻰ ﻧﯩﺴﺒﯩﺘﯩﺪە ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﺷﻘﺎ ﺋﯘﺭۇﻧﯘﺵ ﻛﯚپ ﻗﯩﺴﯩﻢ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ۋﺍﺯ ﻛﯩﭽﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﻣﻪﺷﻐﯘﻟﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﺍ ﻛﺎﻣﯩﻞ ﻣﻪﻧﺎﺩﺍ‬ ‫ﻣﯘۋﺍﭘﭙﯩﻘﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﺶ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺳﺘﯘﺭ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﺑﯘ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻛﯜﭼﻰ‪ ،‬ﺗﺎﻗﯩﺘﻰ ﻳﻪﺗﻤﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪» :‬ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﻗﻮﻟﻐﺎ‬ ‫ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻜﻪﻥ ﺩەﭘﻼ ﻗﻮﻟﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻧﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ۋﺍﺯ ﻛﯧﭽﯩﺶ ﻛﯧﺮەﻙ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪«.‬‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻗﺎﺋﯩﺪﯨﺴﯩﮕﻪ ﺭﯨﺌﺎﻳﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﺎﺳﺎﺳﺘﺎ ﻫﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻛﯧﺮەﻙ‪ .‬ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ‬ ‫ﻫﯚﺭﻣﻪﺗﻠﯩﻚ ﺋﯘﻗﯘﺭﻣﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﺑﯩﺰﻧﻰ ﻗﺎﺋﯩﺪﯨﮕﻪ ﺭﯨﺌﺎﻳﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺩەپ ﺋﻮﻳﻼپ‪ ،‬ﺋﯩﺰﺍﻫﺎﺕ‬ ‫ۋە ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻜﻰ ﻛﻪﻣﭽﯩﻠﯩﮕﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﺳﻮﺭﺍﻳﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺷﯘﻧﯩﻤﯘ ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ ﺋﯚﺗﯜﺵ ﻛﯧﺮەﻛﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻰ ﺋﻪﻗﯩﻞ ۋە ﻣﯘﻫﺎﻛﯩﻤﯩﻠﻪﺭ ﺑﯘ‬ ‫ﺩۇﻧﻴﺎﺩﯨﻦ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺗﻪﺳﯩﺮﺍﺗﯩﻤﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻧﻼ ﻛﯘﭘﺎﻳﻪ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺑﯘ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻦ ﻛﯚﺭۈﺵ ﺋﯩﻤﻜﺎﻧﺴﯩﺰ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺧﺎﺗﺎﻻﺷﻤﺎﻱ ‪ ،‬ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﯩﺰﺍﻫﻼپ ﺑﯧﺮﯨﺶ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﺪەﻙ‪،‬‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺶ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ »ﭘﻪﺧﺮﻯ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺕ ﺳﻪﷲﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻡ«ﻧﯩﯔ‬ ‫ﻫﻪﻗﯩﻘﯩﺘﻰ ۋە ﺋﯘ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﻪڭ ﭼﻮڭ ﻣﯚﺟﯩﺰە ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺋﯧﻠﯩﭗ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺗﺎﻗﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﺎﻣﯩﻞ ﻣﻪﻧﯩﺪە‬ ‫ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭۈﺵ ۋە ﺋﯩﺰﺍﻫﻼﺷﻤﯘ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺳﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﻪﺗﺘﻪ‪ ،‬ﺟﻪﻧﻨﻪﺕ ۋە ﺟﻪﻫﻪﻧﻨﻪﻡ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻯ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﻣﺎﻫﯩﻴﯩﺘﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻﻏﺎ‬ ‫ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻨﯩﯔ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﻪﻗﻠﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﻛﯚﺭۈﻧﯜﺷﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺗﺘﯘﺭ‪ .‬ﺩﯨﻨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﯧﺘﺎﻓﯩﺰﯨﻚ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﺪﺍ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺑﺎﻫﺎﻻﺭ ﺗﻮﻏﺮﯨﺪۇﺭ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻛﻪﻣﺪۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﻨﯩﯔ ﺳﻪۋەﺑﻰ ﺩۇﻧﻴﺎﺩﯨﻦ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺗﻪﺳﯩﺮﺍﺗﻼﺭﻏﺎ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﺋﯩﺰﺍﻫﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ۋە‬ ‫ﺋﻪﻗﯩﻞ ﻳﯜﺭﮔﯜﺯﯨﻠﯩﺸﻰ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﻣﯘﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻜﺘﯘﺭ‪) .‬ﻳﻪﻧﻰ ﭼﻪﻛﻠﯩﻜﺘﯘﺭ(‪ .‬ﻛﻪﻡ ﺩﯦﻴﯩﻠﯩﺸﯩﻨﯩﯔ‬

‫‪284‬‬

‫ﺧﺎﺗﯩﻤﻪ‬

‫ﺳﻪۋەﺑﻰ‪ ،‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﯘ ﺋﺎﻟﻪﻣﺪە ﺑﯩﺰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ‪ ،‬ﻛﯚﺭۈﻧﯜﺷﻰ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻫﺎﻟﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯ‪-‬ﺋﺎﺭﺍ ﺳﯧﻠﯩﺸﺘﯘﺭۇﺩﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﻕ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻣﺎﻫﯩﻴﯩﺘﻰ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ‪-‬‬ ‫ﺯﯦﻤﯩﻦ ﭘﻪﺭﻗﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻼﻻﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺷﺘﻪﻙ ﻛﯚﺭۈﻧﮕﻪﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﮕﻪ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺧﯩﻞ ﻫﯚﻛﯜﻡ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺸﺘﺎ ﺑﺎﺷﻘﯩﭽﻪ ﺋﯩﺪﺭﺍﻙ‪ ،‬ﺯﯨﻬﯩﻦ ۋە ﺋﯩﻤﻜﺎﻧﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻳﻐﯘﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ۋﺍﺳﺘﯩﻼﺭﻏﺎ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺝ ﺑﺎﺭﺩۇﺭ‪ .‬ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪» :‬ﺭۇﺋﻴﻪﺗﻰ ﺟﺎﻣﺎﻟﯘﻟﻼﻫ« )ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺟﺎﻣﺎﻟﻰ(‪...‬‬ ‫ﺋﺎﺧﯩﺮەﺗﺘﻪ ﻣﯚﺋﻤﯩﻨﻠﻪﺭﮔﻪ ﻧﯧﺴﯩﭗ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻨﯩﯔ »ﺭۇﺋﻴﻪﺕ« ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﺴﻰ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﺴﻰ ﻛﻪﻡ ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﯘ؟ ﭼﺎﺭﯨﺴﯩﺰﻟﯩﻚ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻛﻪﻡ ﺩەﻳﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﯘﻧﻰ‬ ‫ﺋﯩﺰﺍﻫﻼﺷﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭ ﻗﺎﻟﯩﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﺋﻮﻛﻴﺎﻧﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺑﯩﭙﺎﻳﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺳﻮﻏﺎ ﺳﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﭼﯩﻨﯩﯔ ﻫﻪﺟﯩﻤﯩﺪﯨﻦ ﻛﯚپ ﺳﯘ ﺋﺎﻻﻟﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ!‬ ‫ﺑﯩﺮ ﭘﯩﻴﺎﻟﯩﻐﺎ ﺑﯩﺮ ﺩەﺭﻳﺎ ﺳﯜﻳﯩﻨﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﻗﯘﻳﯘﺵ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﺪەﻙ‪ .‬ﺗﯩﻠﻤﯘ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻗﺎﭼﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪۇ‪ ،‬ﻣﯧﯖﯩﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﭼﺎ‪ ،‬ﻛﯚﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯚﺯﻣﯘ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﭼﺎ‪ ...‬ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺋﯩﻼﻫﯩﻲ‬ ‫ﻗﯘﺩﺭەﺕ ۋە ﺋﯘﻟﯘﻏﻠﯘﻗﻨﯩﯔ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺋﯩﺪﺭﺍﻙ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻘﻘﺎ ﻣﻪﻫﻜﯘﻡ!‪...‬‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﻪﻗﻠﻰ ﻳﻪﺗﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻨﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﯩﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻜﻰ ﺩەﺭەﺧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﻗﻪﻟﻪﻡ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺩﯦﯖﯩﺰ )ﺳﯩﻴﺎ(‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺩﯦﯖﯩﺰ )ﻧﯩﯔ ﺳﯩﻴﺎﺳﻰ( ﻗﻮﺷﯘﻟﻐﺎﻥ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﺩﯨﻤﯘ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ‬ ‫ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ )ﻳﯧﺰﯨﭗ( ﺗﯜﮔﻪﺗﻜﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﻏﺎﻟﯩﺒﺘﯘﺭ‪ ،‬ﻫﯧﻜﻤﻪﺕ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﺪۇﺭ‪) «.‬ﻟﻮﻗﻤﺎﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪-٢٧‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﺋﻮﻳﻼﺵ ﻛﯧﺮەﻙ‪ ،‬ﺳﺎﻥ‪-‬ﺳﺎﻧﺎﻗﺴﯩﺰ ﺋﯩﻼﻫﻰ ﺳﻪﻟﺘﻪﻧﻪﺕ ۋە ﻗﯘﺩﺭەﺕ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ‬ ‫ﻗﺎﭼﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻫﻪﺟﯩﻤﻰ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻜﺘﯘﺭ؟‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﺋﻪﻗﯩﻞ‪-‬ﭘﺎﺭﺍﺳﻪﺕ ۋە ﺋﯩﺰﺍﻫﺎﺗﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﺘﻪﺭﺳﯩﺰﻟﯩﻜﻰ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻜﻪ ﺯﯨﻴﺎﻥ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﻗﺎﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﯘ! ‪...‬‬ ‫ﺷﯘﯕﺎ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻜﻰ ﺋﻪڭ ﻛﻪﯕﺮﻯ ﺋﯩﻤﻜﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺳﯜﻛﯜﺗﻜﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺳﯚﺯﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺗﻮﺧﺘﯩﺘﯩﺸﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭﻣﯩﺰ‪...‬‬ ‫ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﯩﯔ ﭘﻪﺧﺮﻯ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﻪﻟﻠﻪﻟﻼﻫﯘ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﻰ ۋەﺳﻪﻟﻠﻪﻣﻨﯩﯔ ﺋﻪﺧﻼﻗﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯚﺯﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭼﺎﺭﯨﻤﯩﺰ ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ‪ .‬ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﭼﺎﺭﯨﺴﯩﺰﻻﺭﻧﯩﯔ ﻳﯩﮕﺎﻧﻪ‬ ‫ﭼﺎﺭﯨﺴﻰ ﺋﺎﻟﻼﻫﺘﺎﺋﺎﻻﺩۇﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻖ ﺋﻮﻛﻴﺎﻧﯩﺪﺍ ﺑﯩﺰﻧﻰ ﻗﯘﺗﻘﺎﺯ ﻳﺎﺭەﺑﺒﻰ! ‪...‬‬ ‫ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺩﺍﻫﯩﻴﻠﯩﻚ ﻗﯩﻞ ﺋﻪﻱ ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼﻫ!‪...‬‬

‫‪285‬‬

‫ﺗﯜﺭﻛﭽﯩﺪﯨﻦ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﭼﯩﻼﺷﺘﯘﺭﻏﯘﭼﯩﻨﯩﯔ ﺳﯚﺯﻯ‬ ‫ﺋﻪﺳﺴﺎﻻﻡ ﻣﯘﻫﺘﯩﺮەﻡ ﺋﻮﻗﯘﺭﻣﻪﻧﻠﻪﺭ!‬ ‫ﻛﻪﻣﯩﻨﻪ ﺑﯘ ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﯩﯔ ﺋﺎﭘﺘﯘﺭﻯ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﻧﯘﺭﻯ ﺗﯘﭘﺒﺎﺵ ﻏﯘﺟﺎ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻨﻰ ﺗﻮﻧﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﭼﯧﻐﯩﻤﺪﯨﻼ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻛﯩﺘﺎﺑﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﭼﯩﻼﺷﺘﯘﺭۇﺷﻘﺎ ﻧﯩﻴﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﺳﻪۋەﺑﻰ‪:‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﺎﺩﺩﻯ ﺗﯩﻞ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺸﻠﯩﻚ ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﻣﻪﻧﺎ ﻣﯧﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﺳﯩﺰ ﻗﺎﻳﯩﻞ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻗﯘﺭۇﻕ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻴﻪ ﺳﯚﺯﻟﯩﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺩەۋﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺗﯩﺪﺍ ﻳﺎﺷﺎۋﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﯩﯔ ﺷﻪﻛﻠﯩﮕﯩﻼ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﻣﺎﻫﯩﻴﯩﺘﯩﮕﻪ‬ ‫ﺑﻪﻛﺮﺍﻕ ﺋﯧﺘﯩﯟﺍﺭ ﺑﯧﺮﯨﺸﻨﻰ ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﯚﺯﻯ ۋە ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ ﻣﯘﺷﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻪﻣﻪﻝ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﺎﺷﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯜﺯ ﻛﯚﺭۈﺷﻜﻪﻥ ۋﺍﻗﺘﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺋﯩﺴﻼﻣﻐﺎ ﻳﯧﯖﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﻗﯩﺰﯨﻘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮەﻳﻠﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ‪:‬‬ ‫ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﻠﯩﻤﯩﺰ؟ ‪ -‬ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺋﯘ‪:‬‬‫ ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺕ ﺩۇﻧﻴﺎﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﻫﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺷﻪﻳﺌﻰ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﯩﺴﯩﻨﯩﯔ‬‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻐﺎ ﺑﯩﺮ ﺩەﻟﯩﻠﺪۇﺭ‪ .‬ﻣﺎۋۇ ﺗﻪﺷﺘﻪﻛﺘﯩﻜﻰ ﭘﻮﺭەﻛﻠﻪپ ﺋﯧﭽﯩﻠﻐﺎﻥ ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩﻖ ﮔﯜﻟﻨﻰ ﺗﻮﭘﺎ‬ ‫ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯘ ﺗﻮﭘﯩﻨﯩﯔ ﻣﻪﻫﺴﯘﻟﻰ ﺩﯦﻴﯩﺸﻜﻪ ﺑﻮﻻﻣﺪۇ؟! ﺗﻮﭘﯩﻨﯩﯔ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﯩﺘﻰ‬ ‫ﺑﺎﺭﻣﯘ؟ ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺗﻮﭘﯩﺪﯨﻦ ﺧﯩﻠﻤﯘ‪-‬ﺧﯩﻞ‬ ‫ﺯﯨﺮﺍﺋﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﯜﻧﯜپ ﭼﯩﻘﯩﺪۇ؟‪ ...‬ﺑﯩﻠﯩﻨﮕﻪﻧﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﻠﯩﻨﻤﯩﮕﻪﻧﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻟﻪپ‬ ‫ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﺘﯩﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ ﺑﯘ ﻛﺎﺗﺘﺎ ﺋﻪﺳﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯘﺗﻠﻪﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﭘﺘﯘﺭﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﮕﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﻳﻮﻗﻠﯘﻗﯩﻨﻰ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﺵ ﺋﺎﻟﻼﻫﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﺷﻘﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻗﯩﻴﯩﻦ‪.‬‬ ‫ ﺋﻪﻗﻠﯩﻤﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻧﻼ ﻫﻪﻣﻤﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﮕﯩﻠﻰ ﺑﻮﻻﻣﺪۇ؟‬‫ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪ .‬ﺑﯩﺰ ﺳﻪۋەپ‪-‬ﻧﻪﺗﯩﺠﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﯩﻨﻰ ﺑﻮﻳﻼپ ﺗﻪﻫﻠﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﭗ‬‫ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻟﻪﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﻪﻗﻠﻰ ﭼﻪﻛﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘﺎ‪ ،‬ﻣﻪﻟﯘﻡ ﻧﻮﻗﺘﯩﻐﺎ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧﺪﺍ ﺗﻮﺧﺘﺎپ‬ ‫ﻗﺎﻟﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ۋەﻫﻴﯩﮕﻪ ﺑﻮﻳﺴﯘﻧﯘﺷﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭼﺎﺭﯨﻤﯩﺰ‬ ‫ﻳﻮﻕ‪ .‬ﺋﺎﺩﺩﻯ ﺑﯩﺮ ﻣﯩﺴﺎﻝ‪ :‬ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﺪﺍ ﺋﯘﭼﯘپ ﻛﯧﺘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﺎﻳﺮۇﭘﯩﻼﻧﻐﺎ ﻣﯘﺷﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺗﯘﺭۇپ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﻕ‪ ،‬ﻛﯚﺯﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺋﺎﻟﻘﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻜﻼ ﻛﯚﺭۈﻧﯩﺪۇ‪ .‬ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﻪ‪ ،‬ﺋﯘ‬ ‫ﺋﯘﻧﺪﺍﻕ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻛﯚﺯۈﺗﯜﺷﻰ‪ ،‬ﺗﻪﺳﻪۋۋۇﺭﻯ‪ ،‬ﺋﻪﻗﻠﻰ ﻫﻪﻣﻤﻪ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ‬ ‫ﺩەﻝ‪ ،‬ﺗﯘﻟﯘﻕ‪ ،‬ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪپ ﺑﯧﺮﯨﺸﻜﻪ ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺪۇ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﮔﻪ‪ ،‬ۋەﻫﻴﯩﮕﻪ‬ ‫ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﯩﻤﯩﺰ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫ ﺩۇﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺗﺴﯩﺰﻟﯩﻜﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﭼﯩﺪﺍﻳﻤﯩﺰ؟ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ‬‫ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ؟‬

‫‪286‬‬

‫ﺗﯜﺭﻛﭽﯩﺪﯨﻦ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﭼﯩﻼﺷﺘﯘﺭﻏﯘﭼﯩﻨﯩﯔ ﺳﯚﺯﻯ‬

‫ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ۋەﺯﯨﭙﯩﻤﯩﺰ ﺋﯚﺯﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﯩﻴﻪﺕ ﺩﺍﺋﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ‬‫ﻗﯩﻠﯩﺶ‪ ،‬ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﺵ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭﺩﯨﻦ ﻫﯧﺴﺎپ ﺳﻮﺭﺍﺷﻘﺎ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ‬ ‫ﻫﻪﻗﻘﯩﻤﯩﺰ ﻳﻮﻕ‪ .‬ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ :‬ﺑﯩﺮ ﺧﯘﺟﺎﻳﯩﻨﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﭽﯩﺴﻰ ﺑﺎﺭ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻛﯜﻧﻰ ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﯩﺴﯩﻨﻰ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ‪ ٢٠‬ﻛﻮﻱ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺑﯩﺮ ﻛﻮﻱ ﭘﯘﻝ ﺑﻪﺭﺳﻪ‪،‬‬ ‫)ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﭽﻰ ﺑﯘ ﭘﯘﻝ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯩﺸﻠﯩﻤﯩﮕﻪﻥ ﺋﻪﻫﯟﺍﻝ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ( ﺋﺎﺯ ﺋﺎﻟﻐﯩﻨﻰ‬ ‫ﺧﯘﺟﺎﻳﯩﻨﯩﻨﻰ ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺟﯩﻖ‪ ،‬ﻣﺎﯕﺎ ﺋﺎﺯ ﺑﯧﺮﯨﺴﻪﻥ؟ ﺩەپ ﺳﯘﺭﺍﻗﻘﺎ ﺗﺎﺭﺗﺴﺎ ﺑﻮﻻﻣﺪۇ؟‬ ‫ﺧﯘﺟﺎﻳﯩﻦ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺳﺎﻟﻤﺎﻱ ﺗﯘﺭۇﭘﻼ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪ .‬ﻗﺎﻳﺴﯩﺴﯩﻐﺎ ﻛﯚپ‪ ،‬ﻗﺎﻳﺴﯩﺴﯩﻐﺎ‬ ‫ﻛﯚپ ﺑﯧﺮﯨﺶ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﻯ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼﻫ ﺋﺎﺩﺍﻟﻪﺗﻠﯩﻜﺘﯘﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﺩۇﻧﻴﺎ ﺋﯩﻤﺘﯩﻬﺎﻥ ﺩۇﻧﻴﺎﺳﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘﺎ‪ ،‬ﺑﯩﺰ ﻣﺎﻫﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭﺩﺍ ﺋﺎﻟﻼﻫ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪە ﻗﺎﻻﻳﻤﯩﻘﺎﻥ ﺧﯩﻴﺎﻟﻼﺭﺩﺍ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎﻕ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﭘﺎﺭﺍﯕﻼﺭ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﻧﻪﻕ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﺪﺍ ﻧﺎﻫﺎﻳﯩﺘﻰ‬ ‫ﻗﺎﻳﯩﻞ ﺑﻮﻟﺴﺎﻣﻤﯘ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﻗﻪﻏﻪﺯﮔﻪ ﻳﺎﺯﻣﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﻤﺪﺍ ﺋﯚﺯەﻣﻨﯩﯔ‬ ‫ﻗﻪﻟﻪﻡ ﻗﯘۋۋﯨﺘﯩﻤﻨﯩﯔ ﻧﻪﻗﻪﺩەﺭ ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺷﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ‬ ‫ﻗﻮﻟﯘﻣﺪﯨﻦ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﭽﻪ ﻳﯧﺰﯨﭗ ﺑﺎﻗﺘﯩﻢ‪ .‬ﻗﯘﺳﯘﺭﻟﯩﺮﯨﻤﻨﻰ ﻛﯩﺘﺎﭘﺨﺎﻧﻼﺭ ﻣﻪﺭﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﭘﯘ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﯟەﺗﻜﻪﻱ!‬ ‫ﻫﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﺯﺍﻣﺎﻥ ﺗﯜﺭﻛﯩﻴﻪ ﺗﯜﺭﻛﭽﯩﺴﯩﻨﻰ ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺗﯩﻠﯩﻤﯩﺰﻏﺎ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ‬ ‫ﺗﺎﻣﺎﻣﻪﻥ ﻳﺎﺕ ﺑﯩﺮ ﺗﯩﻞ ﺩەپ ﻗﺎﺭﯨﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻢ ﺋﯜﭼﯜﻥ »ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ« ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﯘﺳﯩﻨﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ‬ ‫»ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﭼﯩﻼﺷﺘﯘﺭۇﺵ« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺳﯚﺯﻧﻰ ﺋﯩﺸﻠﻪﺗﺘﯩﻢ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﻪﺳﻠﻰ ﺋﻪﺳﻪﺭ ﺧﻪﻧﺰۇﭼﻪ‪،‬‬ ‫ﺋﯧﻨﮕﻠﯩﺰﭼﻪ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﻪﺭەﭘﭽﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﭼﻮﻗﯘﻣﻜﻰ »ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﯩﻢ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻰ‪-‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﭼﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳﺎﻟﯩﻬ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻡ‬ ‫ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯚﭼﯜﺭۈپ ﻳﺎﺯﺩﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﻪﺳﻪﺭﻧﻰ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﭼﯩﻼﺷﺘﯘﺭۇپ ﻳﯧﺰﯨﺶ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﺪﺍ ﺋﯘﭼﺮﯨﻐﺎﻥ ﺋﻪڭ ﭼﻮڭ‬ ‫ﻗﯩﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻘﯩﻢ ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﭼﻪ ﻳﯧﺰﯨﻘﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﻛﻮﻣﭙﻴﻮﺗﯧﺮﻧﯩﯔ ﺗﻮﻏﺮﺍ‬ ‫ﺗﻮﻧﯩﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻰ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺩەﺳﻠﻪﭘﺘﻪ ﺋﯧﻨﺘﯧﺮﻧﯩﺘﺘﯩﻦ ﻫﻪﻗﺴﯩﺰ ﭼﯜﺷﯜﺭۈۋﺍﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﻳﯘﻟﻐﯘﻧﺪﺍ ﻳﺎﺯﺩﯨﻢ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻳﯘﻟﻐﯘﻧﺪﺍ ﻳﺎﺯﻏﯩﻨﯩﻤﺪﺍ ﻗﻮﺵ ﭼﯩﻜﯩﺖ‪ ،‬ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺧﺎﻧﯩﺪﯨﻦ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ‬ ‫ﺳﺎﻥ‪ ،‬ﺗﯩﺮﻧﺎﻕ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﺭ ﻗﺎﺋﯩﺪﯨﮕﻪ ﺑﻪﻙ ﭼﯜﺷﻤﻪﻳﺪﯨﻜﻪﻥ‪ .‬ﻳﻮﻟﻐﯘﻧﺪﯨﻦ ۋﻭﺭﺩﻗﺎ‬ ‫)‪ (Word‬ﺋﯧﻠﯩﭗ ﭼﺎﭘﻠﯩﻐﯩﻨﯩﻤﺪﺍ‪ ،‬ﺗﯩﻨﯩﺶ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﺎﺳﻼﺷﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻨﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ‬ ‫ﺑﻪﻙ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﻛﯩﺘﺎﺏ ﺗﯧﻜﯩﺴﺘﯩﻨﻰ ۋﻭﺭﺩ )‪(Word‬ﺗﯩﻦ ﻛﯚﭼﯜﺭۈپ ﺋﯧﻠﯩﭗ ‪Adobe Indesign CS٣‬‬ ‫ﭘﺮﻭﮔﺮﺍﻣﻤﯩﺴﻰ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺑﺎﺳﻤﯩﻐﺎ ﻫﺎﺯﯨﺮ ﺋﯧﻠﻜﯩﺘﺎﺏ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻻﺵ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﺪﺍ‬ ‫ﭼﺎﺗﺎﻗﻨﯩﯔ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻳﻮﻏﯩﻨﻰ ﭼﯩﻘﺘﻰ‪ .‬ﺗﯩﻨﯩﺶ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺳﺎﻧﻼﺭ‪ ،‬ﺑﻪﺯﻯ ﻻﺗﯩﻨﭽﻪ ﻫﻪﺭﭘﻠﻪﺭ‬ ‫ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﺧﺎﺗﺎ ﭼﯩﻘﯩﯟﺍﻟﺪﻯ‪» .‬ﻛﻮﻣﭙﻴﻮﺗﯧﺮ ﻣﺎﯕﺎ ﺑﺎﻗﻤﯩﺴﺎ‪ ،‬ﻣﻪﻥ ﻛﻮﻣﭙﻴﻮﺗﯧﺮﻏﺎ ﺑﺎﻗﺎﻱ« ﺩەپ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ۋﻭﺭﺩﺗﺎ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻳﺎﺯﻏﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻤﻨﻰ ﺋﻪﻣﺪﻯ ‪ Adobe Indesign CS٣‬ﭘﺮﻭﮔﺮﺍﻣﻤﯩﺴﻰ‬

‫‪287‬‬

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻛﯚﺭۈﻧﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﻫﻪﻣﻤﯩﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﻟﻪپ ﻗﺎﻳﺘﺎ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﭗ ﭼﯩﻘﺘﯩﻢ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻣﯘﺷﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺳﻪﺭپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ۋﺍﻗﺘﯩﻤﻨﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﻰ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺳﻪﺭپ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﻡ‪ ،‬ﻳﯧﯖﻰ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺘﺎپ ﭘﯜﺗﻜﻪﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﻧﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺮەﺕ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﺸﯩﻨﻰ‪ ،‬ﻳﯘﻟﻐﯘﻧﺪﯨﻦ ۋﻭﺭﺩﻗﺎ‪ ،‬ۋﻭﺭﺩﺗﯩﻦ ‪Adobe Indesign CS٣‬ﻛﻪ ﻛﯚﭼﯜﺭۈﺵ‬ ‫ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﺪﺍ ﻳﺎﺯﻏﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﭼﯘۋۇﻟﯘپ‪ ،‬ﻣﻪﻧﺪەﻙ ﻗﺎﻳﺘﺎ ﻳﯧﺰﯨﭗ ﻳﯜﺭﻣﻪﺳﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‪ ،‬ﻳﺎﺧﺸﻰ‪،‬‬ ‫ﻗﯘﻻﻱ ﺑﯩﺮ ﭼﺎﺭە ﺗﯧﭙﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﯜﻣﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ‪ .‬ﻛﯜﭼﯜﻣﻨﯩﯔ ﻳﯧﺘﯩﺸﯩﭽﻪ ﺗﯩﺮﯨﺸﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﻣﻤﯘ‪،‬‬ ‫ﻛﯩﺘﺎﺑﺘﺎ ﻣﺎﺩﺩﻯ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻘﻼﺭ )ﻫﻪﺭﭘﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﺭۈﻧﯜﺷﻰ‪ ،‬ﺯﯨﭽﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﺗﯩﻨﯩﺶ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺩەﻝ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﺍ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﻜﻰ ‪ ...‬ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ( ﻗﻪﺩەﻣﺪە ﺑﯩﺮ ﻛﯚﺯﮔﻪ ﭼﯧﻠﯩﻘﯩﭗ ﺗﯘﺭۇۋﺍﺗﯩﺪۇ‪.‬‬ ‫ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻛﯩﺘﺎﺏ ﻫﺎﺯﯨﺮﭼﻪ ﻣﯘﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﻛﻪﻣﭽﯩﻠﯩﻜﻠﻪﺭ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﻛﯩﺘﺎﺑﻼﺭﺩﺍ‬ ‫ﺋﯩﻨﺸﺎﺋﺎﻟﻼﻫ ﭘﻪﻳﺪﯨﻨﭙﻪﻱ ﺗﯜﺯﯨﻠﯩﭗ ﻗﺎﻻﺭ‪ .‬ﺗﯜﺯﯨﺘﯩﭗ ﺋﻮﻗﯘﺷﯘﯕﻼﺭﻧﻰ ﺋﯜﻣﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ‪.‬‬

‫ﻫﯚﺭﻣﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ‪ :‬ﻣﻪﺭﻳﻪﻡ‬

‫‪288‬‬

‫ﭘﺎﻳﺪﯨﻼﻧﻐﺎﻥ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻟﻼﺭ‬ Ahmed Hamdi Akseki, İslâm, Fıtri, Tabiî ve Umûmî Bir Dindir, İstanbul, 1996.

Ahmed Şâhin, Târihin Şeref Levhaları, İstanbul, 1981.

Bedîuzzaman Said Nursî Külliyati.

Ebu’l-Leys Semerkandî, Tenbîhu’l-Gâfilîn ve Bustânü’l-Ârifîn (terc.

Abdülkadir Akçiçek), İstanbul, 1995.

Feridüddîn Atar, Tezkîretü’l-Evliyâ.

Hamdı Döndüren, Delilleriyle İslâm İlmihali, İstanbul, 1991.

Hasan Basri Çantay, Kur’ân-ı Kerîm ve Meâl-i Kerîm (hazırlayan: M. Ali Yekta Saraç), İstanbul, 1996.

Hasan Yavaş, Namaz Kitabı, İstanbul, 1997.

Heyet, Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Açıklamalı Meâli, Ankara, 1993. İbrahim Canan, Hadis Ansiklopedisi, Kütüb-i Sitte, İstanbul. İmam Gazalî, İhyâu’Ulûmi’d-dîn (terc. Ahmed Serdaroğlu), İstanbul, 1977. İmam Nevevî, Riyâzu’s-Sâlihîn (terc. ve şerh: Yaşar Kandemir, İ. Lütfi Çakan, Raşit Küçük, İstanbul, 1998.

Kütüb-i Sitte ve Diğer Hadis külliyatları (Hadîs-i Şerîflerin tahrici: Mustafa Öztürk).

289

‫ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺭەﻫﻤﻪﺕ ﺷﺎﻣﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﻯ‬

M. Hamdi Yazir, Hak Dîni Kur’ân Dili, İstanbul, 1992.

M. Zekeriya Kandehlevî, Fazâil-I A’mâl (terc. Yusuf Karaca), İstanbul, 1992.

Muhammed Es’ad Erbilî, Mektûbat, İstanbul, 1983.

Ramazanoğlu Mahmûd Sâmî, Musâhabe V, İstanbul, 1984.

Rudânî, Büyük Hadîs Külliyatı (Cem’u’l-Fevâid), İstanbul.

Sâdik Dânâ, Altınoluk Sohbetleri, İstanbul.

Seyyid Süleyman Nedvî, Asr-ı Saadet, Peygamberimizin Tebliğat ve Ta’limatı (terc. Ali Genceli), İstanbul. Şefik Can, Konularına Göre Açıklamalı Mesnevî Tercümesi, İstanbul, 1997.

Tâhiru’l-Mevlevî (Olgun), Müslümanlıkta İbadet Tarihi, 1963.

Ziyâüddin Nahşebi, Silkü’s Sülûk (terc. Mustafa Çiçekler, Hali Toker), İstanbul, 1999.

290

‫ﻳﺎﺵ‪-‬ﺋﯚﺳﻤﯜﺭﻟﻪﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻻﻧﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺭەﺳﯩﻤﻠﯩﻚ‬ ‫ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﯩﯔ ﻫﻪﺭ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺪە ﺑﯩﺮﺩﯨﻦ ﺑﻮﻟﯩﯩﺸﻨﻰ ﺗﻪۋﺳﯩﻴﻪ ﻗﯩﻠﯩﻤﯩﺰ‬ ‫ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﺩۇﻧﻴﺎﺳﯩﻐﺎ‬ ‫ﺋﯚﺯﮔﯩﭽﻪ ﺗﻪﻡ‪ ،‬ﺋﯚﺯﮔﯩﭽﻪ ﻟﻪﺯﺯەﺕ‬ ‫ﺑﯧﻐﯩﺸﻼﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻻﻧﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﯘ ﻛﯩﺘﺎﺑﺘﺎ ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ‪ ،‬ﭘﺎﻛﯩﺰﻟﯩﻖ‪،‬‬ ‫ﺗﺎﻫﺎﺭەﺕ‪ ،‬ﻏﯘﺳﯘﻝ‪ ،‬ﺗﻪﻳﻪﻣﻤﯘﻡ ۋە ﻧﺎﻣﺎﺯ‬ ‫ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺗﯧﻤﯩﻼﺭ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻏﺎ ﺧﺎﺱ‬ ‫ﺗﯩﻠﺪﯨﻜﻰ ﻫﯧﻜﺎﻳﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺭەﺳﯩﻤﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺩۇﺋﺎﻟﯩﺮﻯ ۋە‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺳﯘﺋﺎﻟﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﺵ‬ ‫ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈﺭۈﻟﮕﻪﻥ‪.‬‬

‫ﻳﻮﻗﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ‪-١‬ﻗﯩﺴﯩﻢ ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﯩﯔ‬ ‫ﺩﺍۋﺍﻣﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﻛﯩﺘﺎﺑﺘﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻠﯩﻖ‬ ‫ﺋﯩﺒﺎﺩەﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﺭﻭﺯﺍ‪ ،‬ﺯﺍﻛﺎﺕ‪،‬‬ ‫ﻫﻪﺝ ۋە ﻗﯘﺭﺑﺎﻧﻠﯩﻖ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺗﯧﻤﯩﻼﺭ‬ ‫ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻏﺎ ﺧﺎﺱ ﺗﯩﻠﺪﯨﻜﻰ ﻫﯧﻜﺎﻳﯩﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ‬ ‫ﺭەﺳﯩﻤﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﺩۇﺋﺎﻟﯩﺮﻯ ۋە ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﺵ ﺳﯘﺋﺎﻟﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺸﻠﯩﻚ ﺑﺎﻳﺎﻥ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪.‬‬

‫‪291‬‬