Kort nieuws

from Greenkeeper 1 2020

Flinke upgrade voor Golfclub Houtrak

Eric Steehouwer vertrekt bij De Man, Schoenaker volgt hem op

AHA de Man meldt in een persbericht dat Eric Steehouwer gaat vertrekken bij dit bedrijf. Gerard Schoenaker neemt vanuit zijn eigen bedrijf Steehouwers functie als projectmanager over. Steehouwer heeft een carrière van vijftien jaar bij AHA de Man achter zich en zal zijn loopbaan voorzetten bij Keizerswaard. In het bericht van De Man wordt Steehouwer hartelijk bedankt voor zijn loyaliteit en inzet en veel succes gewenst met het verdere verloop van zijn carrière.

NIEUWS

#TRENDING

Meest gelezen op greenkeeper.nl

Politieachtervolging met golfkarren op Rijk van Nijmegen

Golfbaan het Rijk van Nijmegen in Groesbeek was vrijdag even het decor van een politieachtervolging. Een verdachte die voor de politie op de vlucht was, koos in zijn vluchtroute voor de golfbaan en reed daar met een gestolen elektrische fiets overheen.

Lees hier verder: www.greenkeeper.nl/article/32204/politieachtervolging-met-golfkarren-op-rijk-vannijmegen

Cub Cadet stopt met ontwikkeling autonome grasmaaier

Slechts twee weken na de presentatie van de autonome greenmaaier RG3 op de Golf Industry Show in Orlando komt het bericht dat Cub Cadet na vijf jaar stopt met de ontwikkeling van deze zelfrijdende maaier.

Lees hier verder: www.greenkeeper.nl/article/32310/cub-cadet-stopt-met-ontwikkeling-autonomegrasmaaier

Golfbaan Stippelberg verlengt contract met De Enk

Na tien jaar van intensieve samenwerking, waarin de baan steeds verder gevormd werd, kiest golfbaan Stippelberg er opnieuw voor om voor meerdere jaren met De Enk Groen & Golf in zee te gaan. De twee partijen hebben dit voornemen onlangs met een contract bezegeld.

Lees hier verder: www.greenkeeper.nl/article/32320/golfbaan-stippelberg-verlengt-met-de-enkgroen--golf

Golfclubs raken (opnieuw) leden kwijt

Van een leegloop is nog geen sprake, maar het gaat niet goed bij veel Nederlandse golfclubs. Het gemiddeld aantal leden bij golfclubs is in drie jaar tijd sterk afgenomen, zo blijkt uit cijfers van het CBS.

De golfclubs in Nederland hadden in 2015 een goed jaar, maar daarna is een daling ingezet. Waar er in 2015 nog 305 golfclubs waren, zijn dat er in 2018 nog 300. Het gemiddeld aantal leden per golfclub is ook flink afgenomen. In 2015 hadden golfclubs gemiddeld 821 leden, in 2018 waren dat er gemiddeld nog maar 715 per golfclub. De ledenaantallen zijn daarmee ook lager dan in 2012 en 2009.

Pieken en dalen Reden tot paniek zijn de cijfers overigens niet. Tijdens de economische crisis in 2008-2009 verloren golfclubs ook veel leden, en kwamen ze daar later weer bovenop. In 2009 hadden golfclubs gemiddeld 855 leden, in 2012 nog maar 736 (om vervolgens in 2015 weer te stijgen naar 821). Die daling is vergelijkbaar met 2015-2018. Opvallend is wel dat het aantal leden onder de 18 jaar de laatste tijd sterk gedaald is: van 43 personen naar 27 personen per golfclub. Jongeren werven blijft dus een uitdaging. Ook opbrengsten dalen In totaal haalden de golfclubs in 2018 zo'n 126 miljoen euro aan baten binnen: dat is 420.000 euro per golfclub. Het grootste deel van die baten is afkomstig uit contributie, les- en entreegelden (73%). De baten zijn lager dan in de vorige meetjaren: 2015 (142 miljoen), 2012 (132 miljoen) en 2009 (135 miljoen) De clubs hadden in 2018 gezamenlijk 124 miljoen euro aan lasten: ongeveer 413.000 euro per golfclub.

BRON CBS

Grootte van de 300 Nederlandse golfclubs • Meer dan 500 leden: 49% • 401 tot en met 500 leden: 8% • 301 tot en met 400 leden: 10% • 201 tot en met 300 leden: 9% • 101 tot en met 200 leden: 6% • 51 tot en 100 leden: 5% • Minder dan 51 leden: 12%

Meikever (Melolontha melolontha)

Deze keversoort is na een periode van ruim veertig jaar praktisch te zijn weggeweest weer opgekomen in het begin van de negentiger jaren. Eens in de veertig à vijftig jaar komen meikevers voor en de tekenen wijzen erop dat het binnen enkele jaren weer over is met de meikevers. Ze kunnen behoorlijke schade aanrichten in grasvelden. De kevers vliegen vanaf eind april tot begin juni. In de avond zijn de vluchten vaak massaal. Ze houden zich vooral op in de toppen van eiken die ze aan de buitenkant behoorlijk kaal kunnen vreten. De engerling doet drie jaar over zijn ontwikkeling. De bestrijding in grasvelden is erg lastig. Chemisch lukt het niet en dat mag trouwens ook niet meer. De biologische bestrijding met aaltjes is in het geval van meikevers en junikevers vrijwel niet mogelijk. De resultaten vallen tegen, zelfs met de zogenaamde sterke mix van aaltjes. Zolang ze nog in deze streken rondzwerven en schade doen, kunnen we ze alleen maar beheersen met het plaatsen van kasten voor vleermuizen. Die vliegen rond op hetzelfde moment als de kevers en kunnen er veel weghalen. Neem voor de juiste vleermuiskasten en de plaatsing daarvan contact op met een lokale vleermuiswerkgroep. Voor meer informatie over meikevers en junikevers kunt u terecht bij het boek: ‘Handboek grasveldinsecten. Ecologie en beheersing’ (auteur: Henk J. Vlug, ISNB: 978-90-8686-250- 4, een uitgave van Wageningen Academic Publishers). Dit boek is het enige boek dat in Europa is uitgegeven voor kortgras-insecten en bespreekt alle aspecten van de voorkomende soorten.

NIEUWS

Toro neemt Ventrac over

Machinefabrikant Toro neemt Venture Products over, de producent van het merk Ventrac. Toro koopt het bedrijf voor 167,5 miljoen dollar. Ventrac is een bekende fabrikant van machines voor grasbeheer, landschapsonderhoud en sneeuwruimen. Het bedrijf produceert deze machines onder andere voor groenaannemers, gemeenten en golfbanen en is wereldwijd actief. In 2019 behaalde Ventrac een netto-omzet van ongeveer honderd miljoen dollar. De overname door Toro moet nog worden goedgekeurd en wordt waarschijnlijk nog dit jaar voltooid. 'Ventrac staat in de branche bekend om zijn toonaangevende innovatie en toewijding om aan de uiteenlopende behoeften van klanten te voldoen', aldus Richard M. Olson, CEO van Toro. 'Deze acquisitie ondersteunt onze groeistrategie in de professionele markt met de toevoeging van een sterk merk en uitgebreid productaanbod aan klanten in de categorieën grasvelden, landschap en sneeuw- en ijsonderhoud.'

NL Adviseurs onderzoekt boomveiligheid golfbaan Kleiburg

NLadviseurs uit Velp heeft de boomveiligheid van golfbaan Kleiburg onderzocht. Er kwamen enkele opvallende zaken naar voren. Golfbaan Kleiburg ligt net buiten Brielle, op het eiland Voorne (ZuidHolland). NLadviseurs voerde het onderzoek uit om de boomveiligheid goed in beeld te krijgen, maar daarnaast ook op korte en lange termijn beheeracties op te stellen en deze later uit te voeren. Op de golfbaan staan veel wintergroene bomen, grote populieren en een lange haag van 2,5 kilometer. De haag is een welkome toevoeging, want het is een versterking van het lijnvormige landschap. NLadviseurs sprak zich al eerder uit over boomveiligheid.

Jacobsen presenteert drie nieuwe maaiers

Het bedrijf Jacobsen, waarvan Pols importeur is, presenteerde onlangs op de BTME Harrogate drie nieuwe maaiers. Het gaat om de Eclipse 360 ELiTE, de Eclipse 2 Lithium en de AR730. Jacobsen houdt zich al jaren bezig met het innoveren van maaiers. Bij de vernieuwing van de Eclipse 360 EliTE en Eclipse 2 Lithium heeft het bedrijf al zijn ervaring van de afgelopen tien jaar gebruikt. De AR730 is geschikt voor heuvelig terrein met scherpe golvingen. Bij de AR730 is de kans op beschadiging van de toplaag ook veel kleiner. Volgens Richard Comely, directeur van de internationale productie, lag de focus bij de productie op de vraag hoe de eindgebruiker de modellen op dagelijkse basis kan gebruiken. Daarbij werd ook rekening gehouden met de omgeving waarin de gebruikers werken. Comely geeft aan dat elektrische technologie steeds belangrijker wordt en dat Jacobsen wil doorgaan met het leveren van goede apparatuur.

Definitief geen golfbaan op vuilstort Zevenbergen

Ruim 25 jaar waren er plannen voor een golfbaan bij Zevenbergen. Nu de gemeente Moerdijk geen toestemming geeft voor grondtransport, wordt definitief de stekker uit het project getrokken. Dat meldt BN De Stem. Langs de A17 bij Zevenbergen ligt een grote vuilstort. Een ondernemer uit Den Haag had met het bedrijf Intergolf Moerdijk jarenlang plannen om hier een golfbaan aan te leggen. Hij zag kans om in het gebied een baan van 27 holes aan te leggen: een 18-holes-wedstrijdbaan en een 9-holes-oefenbaan. Daarvoor zou het gebied opgehoogd moeten worden met grond van een andere locatie, en dat is de crux. De gemeente Moerdijk wil namelijk niet meewerken aan die ophoging. De risico’s voor de gemeente zijn volgens het college te groot: als de golfbaan niet te exploiteren blijkt, moet de grond weer verwijderd worden en draait de gemeente mogelijk op voor de kosten. Ook zou er veel omgevingshinder zijn door de grondtransporten. Intergolf Moerdijk heeft de inkomsten uit grondtransport juist nodig om het project te kunnen starten. Door het standpunt van de gemeente valt daarom definitief het doek voor de golfbaan bij Zevenbergen. Het komt in Nederland vaker voor dat er een golfbaan op een voormalige vuilstort wordt aangelegd. Golfbaan Tespelduyn en golfbaan Emmeloord zijn hier voorbeelden van.

De Breuninkhof is schimmel eindelijk de baas

Negenholesbaan kiest voor compostthee en werkt zonder chemie

Na een periode met hoge schimmeldruk zijn

de greens op Golfbaan de Breuninkhof weer

als vanouds. En dat zonder chemie. Het geheim

van hoofdgreenkeeper Henri Broekhof: com

postthee. Broekhof nodigde ons uit om eens

een bezoek te brengen aan de golfbaan en het

resultaat met eigen ogen te komen bekijken.

Daar zeggen we natuurlijk geen nee tegen.

Daarom deze keer in de rubriek Team in beeld:

Golfbaan de Breuninkhof. Wie zorgen er voor

het baanonderhoud, wat doen ze anders dan

anderen en op welke problemen stuit het team? We bezoeken Golfbaan de Breuninkhof in februari 2020, het jaar dat de golfclub zijn dertigjarig bestaan viert. De club is opgericht in 1990 en heeft de beschikking over een negenholes-wedstrijdbaan (met NGF A-status, ontworpen door Eschauzier & Thate) en een negenholes-oefenbaan. Golfbaan de Breuninkhof ligt in Bussloo, ten oosten van Apeldoorn, en beslaat in totaal een kleine veertig hectare. Vanaf de oprichting tot begin 2018 werd de golfbaan geëxploiteerd door Unigolf Bussloo. Sinds 1 februari 2018 is baan overgenomen en zijn Björn Beekman en Mariette Kruyt de eigenaren. Sindsdien heeft de golfbaan ook geen greenkeepers meer in dienst, maar is het onderhoud overgenomen door een aannemer: de Hollandsche Greenkeeping Maatschappij (HGM).

Auteur: Nino Stuivenberg

Ervaren krachten Henri Broekhof (50) is hoofdgreenkeeper op Golfbaan de Breuninkhof. Met respect kunnen we zeggen dat hij tot het meubilair behoort op deze baan. Broekhof is er vanaf het begin bij en al sinds 1988 betrokken bij de golfbaan. Eerst deed hij het onderhoud op de oefenbaan, twee jaar daarna kwam daar de negenholeswedstrijdbaan bij. Broekhof volgde de lagere en middelbare landbouwschool alvorens hij op de golfbaan ging werken. Al met al is hij dus ruim dertig jaar hoofdgreenkeeper op deze locatie. Broekhof heeft één collega-greenkeeper: Erwin Kruissink. Ook Kruissink werkt al jaren op de golfbaan; hij is er inmiddels achttien jaar actief. Samen hebben de mannen dus een hoop ervaring. Dat is ook nodig, want met zijn tweeën doen ze het groenonderhoud in het gebied van veertig hectare. Daartoe behoren de twee negenholes-banen, maar bijvoorbeeld ook de tuinen en klussen in het clubhuis. Volgens Broekhof was de overname van het baanonderhoud door HGM ‘een stap vooruit’. Hij ziet het als een verbetering. Voorheen deed hij bijvoorbeeld zelf het onderhoud aan machines, nu wordt het onderhoud via het hoofdkantoor geregeld. Met twee greenkeepers een

Ook de dubbele green 4 en 6 ziet er netjes uit.

baan onderhouden, dat is best een uitdaging. Het lukt hoofdgreenkeeper Broekhof en zijn collega Kruissink heel behoorlijk. En omdat ze al een tijd samenwerken, kunnen ze op elkaars ervaring vertrouwen. Broekhof: ‘Dat is een groot voordeel; aan een half woord hebben wij al genoeg.’

Greenkeeper met visie Broekhof is geen doorsnee-greenkeeper, maar iemand die echt een eigen visie heeft op golf

baanonderhoud. Toen in 2015 de Green Deal Sportvelden getekend werd en bekend werd dat chemische middelen vanaf 2020 (inmiddels 2023) volledig verboden zouden worden, was Broekhof een van de eersten die besloot vol voor chemievrij baanbeheer te gaan. Hij vertelt: ‘Chemie gebruik ik al heel lang niet meer. Het hielp op korte termijn, maar je zag dat de problemen uiteindelijk alleen maar groter werden. Chemievrij onderhoud heb ik altijd als uitdaging gezien. Je hoort greenkeepers

Het clubhuis van Golfbaan de Breuninkhof

vaak zeggen dat ze niet zonder chemie kunnen. Ik denk juist: het moet toch kunnen!’ Hij heeft in 2015 nog twee keer gif gespoten op de greens, maar is daarna gestopt, zo laat hij in zijn logboek zien. Dat logboek is overigens helemaal handgeschreven en gaat ruim twintig jaar terug. Broekhof noteert er per dag in wat hij aan onderhoud op de greens doet, zodat hij precies kan terugzoeken wat hij wanneer gedaan heeft. Wie geen chemische middelen gebruikt in het onderhoud, weet dat schimmels een keer de kop op kunnen steken. Dat heeft ook Golfbaan de Breuninkhof ondervonden. Broekhof laat op zijn telefoon foto’s zien van maart 2017. De greens zaten destijds van top tot teen onder de schimmel. Fusarium was de boosdoener. Aan Broekhof destijds de taak om aan de leden uit te leggen wat daarvan de oorzaak was. ‘Ik heb toen al gezegd: vanaf 2020 mogen we geen chemische middelen meer gebruiken, en daar zijn we al mee bezig. Dat is soms lastig uit te leggen. Ik zie ook dat andere golfbanen ervoor kiezen om langer te blijven spuiten, maar ook bij hen zal die terugval nog een keer komen.’

Compostthee Toch heeft Broekhof het inmiddels voor elkaar dat de greens zo goed als schimmelvrij zijn. Volgens de hoofdgreenkeeper komt dat niet door één factor of wondermiddel, maar door alle facetten van het onderhoud bij elkaar. Broekhof: ‘Het gaat om het hele plaatje. Ik

Henri Broekhof met de holecutter

gebruik bijvoorbeeld zo min mogelijk kunstmest omdat daar veel zout in zit. Je geeft de bodem daar als het ware een zoutdouche mee, en zeker in de winter is dat slecht voor het bodemleven. Wetting agents gebruik ik ook niet, omdat dat altijd voor een laagje gel zorgt. Zo zoek je naar wat wel en niet werkt voor jouw baan. Vertidrainen helpt juist wel, maar daarmee ben je nog niet van de problemen af. Het totaalplaatje moet goed zijn.’ Een belangrijk onderdeel van dat totaalplaatje op de Breuninkhof is compostthee. Broekhof is een groot voorstander van dit middel. Broekhof: ‘Ik wil het bodemleven zoveel mogelijk bevorderen en bedacht de combinatie van Turfx en compostthee. Dat geeft een stimulans aan het weekproces. Met de verhoudingen van dit mengsel heb ik al veel geëxperimenteerd. Ik spoot vorig jaar elke week 40 liter per hectare, maar wil dit jaar halveren. Misschien is één keer in de maand ook wel genoeg, maar ik neem het zekere voor het onzekere.’

Vilt afbreken in de winter Het resultaat van die aanpak mag er zijn, want de grootste problemen met schimmels zijn nu weg. En door het zachte weer van de winter van 2019-2020 ziet hij dat zelfs in de wintermaanden de viltlaag afgebroken wordt. Broekhof: ‘De temperatuur is gewoon goed, natuurlijk. Ik merk ook dat de grasgroei beter is. Alles wat beschikbaar is voor de plant komt ook daadwerkelijk vrij. Als ik ga spuiten, breng ik Turfx ook nog eens los bij de tank in. Bij 4 tot 7 graden Celsius 2,5 liter, boven de 7 graden Celsius 5 liter. Alles om de bacterie sterker te maken dan de schimmel.’ Broekhof benadrukt dat dit ook maar een manier is om de baan te onderhouden. ‘Ik zou het gebruik van Turfx en compostthee zeker aanraden, maar het duurt wel drie maanden voor je resultaat ziet. Je kunt niet meteen vaststellen of het werkt.’

Weerbaar De aanpak van de greenkeepers heeft de baan weerbaarder gemaakt tegen weersinvloeden.

De Breuninkhof heeft de extreem droge zomer van 2018 goed doorstaan. ‘We hebben een paar droogteplekken gehad, maar verder niets. En afgelopen jaar, in 2019, was dat hetzelfde. We hebben bijna geen droogteschade gehad. Ik maak me daar ook niet druk om. We hebben in 2019 zelfs iets minder water verbruikt dan in 2018.’ En dat terwijl de beregening van de baan er al sinds de opening ligt. Op de oefenbaan wordt de beregening met de hand aan- en uitgezet, op de wedstrijdbaan gaat dat wel automatisch. Golfbaan de Breuninkhof is het best te omschrijven als een parkbaan, met enkele holes die aan

Een kijkje in een van de greens

bos grenzen. De baan is niet Geo-gecertificeerd en zal dat waarschijnlijk op korte termijn ook niet worden. Volgens Broekhof is de mogelijkheid om die certificering aan te vragen wel bekeken. Maar omdat er ook eisen worden gesteld aan het clubhuis, dat een andere eigenaar heeft, wordt dat een lastig verhaal.

Kraaien op bezoek Tijdens ons rondje over de baan zien we inderdaad dat de schimmeldruk beperkt is. Enkel de green van hole 1 heeft nog veel fusarium. Jammer, want voor greenfee-spelers van buitenaf is dat de eerste indruk die zij van de greens krijgen. Op enkele greens zien we ook kraaien die foerageren. Volgens Broekhof is de overlast van engerlingen en emelten dit

jaar vroeg begonnen. ‘Dat komt natuurlijk ook door de zachte winter. Wij hebben zelf al in de bodem gekeken en ze zijn echt heel klein; we moesten goed zoeken om ze te vinden. Maar ook hier geldt: als je de bodem op orde hebt, heb je minder schade. Want als je minder vilt hebt, hoef je minder te prikken en blijft de mat mooi gesloten. En dan is het ook moeilijker om eitjes te leggen.’

Zelf speelt Broekhof af en toe nog een rondje op de golfbaan. Voorheen was vrijdagavond zijn vaste speelmoment, maar nu het greenkeepersteam nog slechts uit twee man bestaat, heeft hij daar minder tijd voor. Het voordeel van de Breuninkhof is dat de negenholes-golfbaan (par-72) in slechts anderhalf uur tijd te spelen is. In de zomer barst het van de greenfeespelers, aldus Broekhof. Golfbanen in de regio zijn er voldoende. Golfclub Scherpenbergh, de Sallandsche Golfclub en Kasteel Engelenburg liggen allemaal op zo’n twintig minuten rijden van de Breuninkhof. Toch houdt de golfclub zich goed staande. Het ledenaantal bedraagt momenteel meer dan vierhonderd.

‘Ik heb nog steeds niet alles uitgezocht, maar in stappen komen we wel verder’

Uitfiegelieren Onze ronde over de golfbaan is ten einde. Broekhof nodigt iedereen die interesse heeft uit om eens te komen kijken. Zo nodigde hij ook de redactie van Greenkeeper uit om eens op bezoek te komen: ‘Want ik kan wel roepen dat deze aanpak werkt, maar uiteindelijk moet je het zelf laten zien. We zijn nog niet 100 procent van de schimmel af, maar dat kan komend jaar alleen maar beter worden.’ Voor Broekhof is dat ook waar de komende jaren de uitdaging ligt: samen met collega’s bij HGM verder ‘uitfiegelieren’ hoe hij de golfbaan het best kan onderhouden. ‘Niemand heeft het antwoord. Ik heb nog steeds niet alles uitgezocht, maar in stappen komen we wel verder. De basis ligt er nu. Als je voor zo’n alternatieve aanpak kiest, is het wel belangrijk dat alle collega’s erachter staan. Dat is bij ons gelukkig het geval.’