Άνθρωποι της διπλανής πόρτας by Εκδόσεις Οσελότος

ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ

ο σ ε λ ότ ο ς

Τιτλος: Άνθρωποι της διπλανής πόρτας Συγγραφεασ: Ναταλία Ηλία Σειρα: Επιστημονικά [5358] 0910/01 Εικονογραφηση: Αναστασία Αργυροπούλου Χάντη Copyright© 2010 Ναταλία Ηλία Πρώτη έκδοση: Αθήνα, Σεπτέμβρης 2010 ISBN 978-960-9499-07-1 Η επιμέλεια της έκδοσης έγινε από τις εκδόσεις οσελότος

Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) και τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η κατ’ οποιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγγραφέα.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ο σ ε λ ότ ο ς Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα

Τηλ. : 210 6431108 e-mail: ocelotos@otenet. gr

•

www. ocelotos. gr

ΝΑΤΑΛΙΑ ΗΛΙΑ

Κοινωνιολόγος Msc Εγκληματολογίας

ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΗΣ ΔΙΠΛΑΝΗΣ ΠΟΡΤΑΣ ΑΛΗΘΙΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΚΑΤΑ ΣΥΡΡΟΗ ΔΟΛΟΦΟΝΩΝ ΠΟΥ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΑΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΜΕΛΕΤΗ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ο σ ε λ ότ ο ς

Αθήνα 2010

ΝΑΤΑΛΙΑ ΗΛΙΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ �� 9 ΔΟΛΟΦΟΝΟΣ ΚΑΤΑ ΣΥΡΡΟΗ – ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ��13 JACK THE RIPPER «Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ» ��29 HERMAN HOWARD HOLMΕS «Ο ΔΟΚΤΩΡ ΘΑΝΑΤΟΣ» ��49 FRITZ HAARMANN «Ο ΧΑΣΑΠΗΣ ΤΟΥ ΑΝΝΟΒΕΡΟΥ» ��69 PEDRO ALONZO LOPEZ «ΤΟ ΤΕΡΑΣ ΤΩΝ ΑΝΔΕΩΝ» ��91 ZODIAC KILLER «ΑΝΟΙΧΤΗ ΥΠΟΘΕΣΗ» ��103 FREDERICK & ROSEMARY WEST «ΟΙ INCUBUS – SUCCUBUS ΤΗΣ 25th CROMWELL STREET» ��127 JEFFREY DAHMER «ΤΟ ΤΕΡΑΣ ΤΟΥ ΜΙΛΓΟΥΟΚΙ» ��143 ΛΙΣΤΑ ΘΑΝΑΤΟΥ – ΟΙ ΘΥΤΕΣ ��155 ΟΙ SERIAL KILLERS ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΦΑΚΟ. ��164

Η ΧΩΡΑ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΔΕΝ ΕΚΑΝΕ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ��184 ΕΠΙΛΟΓΟΣ ��214 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ��219

Στους ήρωες της ζωής μου, Ελένη και Τάσο

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ις ιδιαίτερες ευχαριστίες μου θα ήθελα να εκφράσω σε όλους εκείνους που βοήθησαν, ώστε να πραγματοποιηθεί η συγγραφή του βιβλίου. Ευχαριστώ: Όλους τους νομικούς, εγκληματολόγους, ψυχιάτρους, ψυχαναλυτές, δημοσιογράφους, ιστορικούς, συγγραφείς και άλλους ειδικούς, οι οποίοι, εν αγνοία τους, μέσα από τα βιβλία, τα ντοκιμαντέρ και τις ιστοσελίδες τους, μου παρείχαν αρκετό υλικό, ώστε να εργαστώ διεξοδικά πάνω στην κάθε περίπτωση δολοφόνου κατά συρροή. Τη φίλη Ν., που με τα σκίτσα της ζωντάνεψε τις περιγραφές και τις αφηγήσεις του βιβλίου. Τον Κυριάκο Μαργαρίτη, φιλόλογο και συγγραφέα και την Χρυσάνθη Πετρωτού, φιλόλογο και επιμελήτρια/διορθώτρια κειμένων, που βελτίωσαν και εξέλιξαν τον γραπτό λόγο του βιβλίου. Τις ιδιαίτερες ευχαριστίες μου θα ήθελα να εκφράσω στην αγαπημένη φίλη Μαρία Τσιφτσή-Πενταρά, φιλόλογο και καθηγήτρια και στον αγαπημένο μου Αλέξανδρο Πενταρά, καθηγητή αγγλικής φιλολογίας, οι οποίοι πραγματικά την τελευταία στιγμή επιχείρησαν μία διόρθωση, σωτήρια για το μέλλον του βιβλίου. Τον Ιωάννη Ράγκο για το πολύτιμο υλικό που μου παρείχε σχετικά με την Ελλάδα. Όλους τους φίλους που μου έδιναν κάθε φορά την ενθαρρυντική παρότρυνση, που είχα ανάγκη, ώστε να μη διακόψω το εγχείρημα στα δύσκολα. Τέλος, ένα μεγάλο ευχαριστώ στους γονείς μου για το κουράγιο, την υπομονή, την αγάπη, τη συμπαράσταση και την ανοχή τους όλο αυτό το χρονικό διάστημα. Αν δεν τους είχα κοντά μου, ίσως αυτό το βιβλίο να μην ολοκληρωνόταν ποτέ.

ΝΑΤΑΛΙΑ ΗΛΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ύμφωνα με την Εγκληματολογία, η βίαιη εγκληματική συμπεριφορά αποτελεί ένα πανάρχαιο φαινόμενο, το οποίο χρονολογείται ήδη από τα πρώτα στάδια της ιστορίας του ανθρώπου. Ωστόσο, μέχρι και σήμερα, δεν έχει καθοριστεί αδιαμφισβήτητα το ποια ακριβώς γεγονότα χαρακτηρίζονται εγκληματικά, με εξαίρεση βέβαια τον κλάδο της Νομικής που ποινικολογεί πράξεις οι οποίες προσβάλλουν τις διατάξεις του ποινικού κώδικα. Όμως, ούτε και αυτή η προσέγγιση βοηθά αποτελεσματικά, ώστε να γνωρίσουμε το έγκλημα, διότι δεν αρκεί μόνον η διαπίστωση της τέλεσης και η ωμότητα της εκάστοτε πράξης, αλλά και η εξέταση του πρότερου βίου και της προσωπικότητας του εγκληματία –προς αποφυγή απλουστευτικών και επιπόλαιων γενικεύσεων από πλευράς δικαιοσύνης. Ωστόσο, λόγω της πληθώρας και της επακόλουθης μαζικοποίησης των περιπτώσεων, η μελέτη της ανθρώπινης φύσης δε δύναται να συνυπολογιστεί στις δικανικές διαδικασίες. Γι’ αυτό και καταντά αφηρημένη και ελαττωματική η οποιαδήποτε προσπάθεια ορισμού του εγκλήματος. Εξαιτίας, λοιπόν, αυτού του ολισθήματος του συστήματος

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

απονομής ποινικής δικαιοσύνης το έγκλημα καταλήγει να εξετάζεται στο πλαίσιο μιας ορισμένης κοινωνικής νοοτροπίας, δηλαδή να αναλύεται με βάση την εποχή και τον τόπο ή πιο απλά το χωροχρονικό του πλαίσιο. Για παράδειγμα, στη ρωμαϊκή περίοδο η απόλυτη κυριαρχία του πατέρα μέσα στην οικογένεια έφτανε ως το δικαίωμα να πετά κατά βούληση τα νεογέννητα παιδιά του «στα σκουπίδια», χωρίς να δίνει λόγο σε κανέναν και χωρίς αυτό να κακοφαίνεται στην κοινή γνώμη και αντίληψη. Σήμερα όμως μια τέτοια πράξη θα οδηγούσε στην άμεση σύλληψη και φυλάκιση του δράστη. Παρ’ όλα αυτά και ανεξάρτητα από την αβεβαιότητα του νοήματος και την εννοιολογική «αστάθεια» της λέξης, κανένας ποινικός κώδικας, κανένας κοινωνικός, οικονομικός και πολιτισμικός παράγοντας, κανένα νομικό σύστημα δεν μπόρεσε ποτέ να απαλλάξει μια κοινωνία από το εγκληματικό φαινόμενο, το οποίο, όπως είχε υποστηρίξει ο μεγάλος Γάλλος κοινωνιολόγος και συγγραφέας Εμίλ Ντιρκέμ [Emile Durkheim], «αποτελεί φυσιολογικό, αναμενόμενο και απαραίτητο μέρος κάθε υγιούς κοινωνίας». Και αυτό, βέβαια, προκύπτει ως εύλογη απόφανση, αν αναλογιστούμε ότι το έγκλημα αποτελεί μία πράξη από και προς τον άνθρωπο, η οποία, όπως όλες οι υπόλοιπες πράξεις και εκδηλώσεις του, δεν μπορεί να νοηθεί άσχετα και ξέχωρα από αυτόν. Λειτουργεί παράλληλα με τον άνθρωπο και «διαβιεί» μέσα στη δική του κοινωνία. Το συμπέρασμα αυτό μας βοηθά να κατανοήσουμε τους στενούς δεσμούς και τη συνάρτηση που υφίσταται ανάμεσα στο έγκλημα και τον εγκληματία. Καθίσταται, λοιπόν, αντιληπτό ότι, όσο δύσκολο είναι να προσδιορίσουμε εννοιολογικά το έγκλημα, τόσο πιο προβληματικό είναι το να «ζωγραφίσουμε» το πορτραίτο μιας εγκληματικής προσωπικότητας. Μολονότι η ιστορία βρίθει από θεωρίες περί της φυσιογνωμίας και της ψυχολογίας των εγκληματιών –ξεκινώντας από αυτές που φωτογράφιζαν ανθρώπους με σωματικά και ψυχικά χαρακτηριστικά βιολογικής κατωτερότητας, όπως πολύ μικρό μέτωπο, τριχοφυΐα, υπερβολικό εγωισμό, ψυχική αστάθεια και άλλα, και καταλήγοντας σε αυτές

ΝΑΤΑΛΙΑ ΗΛΙΑ

που συνδυάζουν ατομικούς και κοινωνικούς παράγοντες– κανένα ιδιαίτερα σαφές και απόλυτο συμπέρασμα δεν έχει δοθεί για τον τρόπο λειτουργίας του ψυχισμού και της συνείδησης του εγκληματία. Δεν υπήρχε ούτε και υπάρχει ένα συγκεκριμένο «μοντέλο», βάσει του οποίου δημιουργούνται ακριβή αντίγραφα. Απλώς, τα χαρακτηριστικά των εγκληματιών τοποθετούνται συνήθως σε συμβατικά καλούπια για λόγους λειτουργικότητας, καθώς η επιστημονική κοινότητα κάπου πρέπει να βασιστεί, για να εξαγάγει τα συμπεράσματά της –χωρίς, βέβαια, αυτό να θεωρείται οπωσδήποτε κατακριτέο ή επιλήψιμο. Πάντως, η πιο βάσιμη μέχρι στιγμής κατηγοριοποίηση που υπάρχει αφορά στο είδος του εγκλήματος που διαπράττεται κάθε φορά και στο κίνητρο που υποκινεί την τέλεσή του –κίνητρο όπως η σεξουαλική ικανοποίηση, η λύτρωση, οι περιουσιακές διαφορές, το ερωτικό πάθος, η άμυνα κ.ο.κ. Αυτή η καθιερωμένη πλέον κατηγοριοποίηση έχει συνεισφέρει σημαντικά στο δύσκολο έργο των εγκληματολόγων, των νομικών και των κρατικών οργάνων πρόληψης και καταστολής, χωρίς, όμως, να επιτρέπει απαραίτητα μια ικανοποιητικότερη κατανόηση και αποσαφήνιση των χαρακτηριστικών αυτών των ανθρώπων. Και αυτό, διότι, ακριβώς εξαιτίας του απλοϊκού χαρακτήρα της συγκεκριμένης προσέγγισης, οδηγούμαστε στην αναπαραγωγή επικίνδυνων στερεοτύπων και λανθασμένων διαπιστώσεων. Πριν από κάποια χρόνια, μέσα από αυτού του είδους την ταξι νόμηση, προέκυψε μια ονομασία που αργότερα δόθηκε σε εκείνη την ομάδα εγκληματιών, οι υποθέσεις των οποίων απαιτούσαν την εμπλοκή ψυχιάτρων, νευρολόγων και άλλων ιατρών στην αστυνομική έρευνα. Μία ονομασία που αποδόθηκε σε εκείνους τους εγκληματίες που, με την πρώτη τους κιόλας εμφάνιση, άλλαξαν εκ θεμελίων τη συνολική δομή του εγκλήματος της ανθρωποκτονίας διασπώντας το σύνηθες σχήμα: ένας δράστης – ένα θύμα – μία ποινή. Η ονομασία που επιφυλάχθηκε για τους ανθρώπους αυτούς έχει γοητεύσει –με ένα νοσηρό, ενίοτε, τρόπο– τις ανθρώπινες κοινωνίες, ιδιαίτερα μέσα από βραβευμένες κινηματογραφικές

ταινίες, όπως το Ψυχώ [Psycho], Η Σιωπή των Αμνών [Silence of the Lamps], το Γράμμα από την Κόλαση [From Hell]. Επιπλέον, εξαιτίας των Μ.Μ.Ε., μας έχουν μείνει αξέχαστες οι εκάστοτε προσωνυμίες, οι επιμέρους ονομασίες των εκπροσώπων αυτής της πιο αιματηρής ομάδας εγκληματιών. Παρατσούκλια εντυπωσιακά, μυστηριώδη ή και απειλητικά στο άκουσμά τους, τέτοια όπως «Στραγγαλιστής της Βοστώνης» (Boston Strangler), «Βρυκόλακας του Μπρούκλιν» (Vampire of Brooklyn), «Γιος του Σαμ» (Son of Sam), «Τζακ ο Αντεροβγάλτης» (Jack the Ripper). Όλα αυτά, βέβαια, είναι μόνο οι εναλλακτικές, εξατομικευμένες εκδοχές της κοινής, παγκόσμια αναγνωρισμένης, πλέον, ονομασίας που χαρακτηρίζει την πιο αιμοβόρα, σατανική, καννιβαλική και σαδιστική κατηγορία εγκληματιών. Πρόκειται, φυσικά, για τους περίφημους κατά συρροή ή σειριακούς δολοφόνους, ευρύτερα γνωστούς ως SERIAL KILLERS.

ΝΑΤΑΛΙΑ ΗΛΙΑ

ΔΟΛΟΦΟΝΟΣ ΚΑΤΑ ΣΥΡΡΟΗ – ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ

όρος serial killer (με την ελληνική απόδοση: δολοφόνος κατά συρροή) επινοήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1970 από τον πράκτορα του F.B.I. Ρόμπερτ Ρέσσλερ [Robert Ressler] και «εξυπηρέτησε» το χαρακτηρισμό δύο πασίγνωστων δολοφόνων της εποχής, του Τεντ Μπάντυ [Theodore Bundy], που ήταν και ο πρώτος στον οποίο δόθηκε –και νόμιμα πλέον– αυτός ο τίτλος, και του Ντέιβιντ Μπέρκοβιτζ [David Berkowitz] με το περίφημο παρατσούκλι «Γιος του Σαμ». Η εύρεση του όρου είχε σκοπό να εξυπηρετήσει την ταξινόμηση των δολοφόνων με πολλά θύματα, σε μια ομάδα διαφορετική από τις υπόλοιπες ομάδες εγκληματιών. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο συγκεκριμένος τρόπος κατηγοριοποίησης ισχύει μέχρι και τις ημέρες μας. Έτσι, στην πρώτη κατηγορία τοποθετούνται οι μαζικές δολοφονίες [mass murders], οι οποίες διαπράττονται σε ένα συγκεκριμένο χωροχρονικό πλαίσιο. Εδώ ανήκουν, για παράδειγμα, οι περιπτώσεις νεαρών παιδιών, τα οποία κατά τις σχολικές ώρες σκοτώνουν τους καθηγητές και τους συμμαθητές τους με κίνητρο, συνήθως, τη διαμαρτυρία ενάντια στη μεροληψία του εκπαιδευτικού ή του κοινωνικού συστήματος ή την εκδίκηση ενάντια στην άδικη μεταχείριση που υφίστανται από τα υπόλοιπα παιδιά, τους συμμαθητές τους (βλ. π.χ. περίπτωση του Λυκείου Κολούμπια στην Αμερική). Στη δεύτερη κατηγορία βρίσκονται οι τυχαίοι δολοφόνοι [spree murderers], οι οποίοι ομοιάζουν χαρακτηρολογικά με την πρώτη ομάδα, με τη διαφορά ότι εγκληματούν εν βρασμώ ψυχής, δηλαδή παραδίνονται σε στιγμιαίες παρορμήσεις μίσους και εκδίκησης, ενώ, συνήθως, δεν έχουν οργανώσει κάποιο σχέδιο δράσης πριν από τη διάπραξη του εγκλή-

ΔΟΛΟΦΟΝΟΣ ΚΑΤΑ ΣΥΡΡΟΗ – ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ

ματος –αντίθετα, δηλαδή, απ’ ό,τι συμβαίνει με την πρώτη ομάδα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων τυχαίων δολοφόνων είναι άνθρωποι, οι οποίοι σκοτώνουν τους συμβίους τους εν βρασμώ ψυχής. Πρόκειται ως επί το πλείστον για περιπτώσεις, όπου κατά τις διαδικασίες απονομής δικαιοσύνης δεν υπάρχει καταλογισμός της πράξης σε αυτούς, ενώ συνήθως η ποινή που επιβάλλεται αφορά στον εγκλεισμό σε κάποιο ειδικό ψυχοθεραπευτικό ίδρυμα και όχι κατάστημα σωφρονισμού, δηλαδή φυλακή. Η τρίτη κατηγορία, με την οποία και καταπιάνεται το ανά χείρας βιβλίο, είναι αυτή των κατά συρροή δολοφόνων [serial killers]. Η βασική διαφορά μεταξύ αυτής και των δύο ανωτέρω ομάδων είναι πως σε αυτήν συγκαταλέγονται άτομα στα οποία διαπιστώνεται έλλειψη υλικού ή ηθικού κινήτρου και δυσλειτουργική προσωπικότητα, παράγοντες για τους οποίους θα μιλήσουμε στη συνέχεια. Πριν όμως αναλύσουμε το ποιοι ακριβώς είναι οι κατά συρροή δολοφόνοι, αξίζει να αναφέρουμε ορισμένα στατιστικά στοιχεία στα οποία έχει καταλήξει η σύγχρονη έρευνα. Σύμφωνα με τον εγκληματολόγο Έρικ Χίκεϊ [Eric Hickey], το αποδεκτό στερεότυπο των σειριακών δολοφόνων είναι: 1. Το 88% αυτών είναι άντρες. Από το σύνολο αυτό, το 73% είναι Καυκάσιοι και μόλις το 15% είναι έγχρωμοι. Όσον αφορά στο φύλο, υπάρχουν και εξαιρέσεις, καθώς είναι πολλές οι περιπτώσεις γυναικών που δολοφονούσαν κατά συρροή, όπως η Αϊλίν Γουόρνος [Aileen Wuornos], ή που δέχονταν οικειοθελώς να συμμετάσχουν στα εγκλήματα. 2. Η μέση ηλικία κατά την οποία θεωρείται ότι έχουν δολοφονήσει το πρώτο τους θύμα είναι αυτή των 28. 3. Το 72% των serial killers στοχεύει σε άγνωστα και όχι συγγενικά ή φιλικά του πρόσωπα. 4. Το 71% κινείται σε συγκεκριμένες περιοχές και τοποθεσίες και δε διανύει μεγάλες γεωγραφικές αποστάσεις, για να διαπράξει το εκάστοτε έγκλημα. Πέρα από αυτά τα στοιχεία, για να ενταχθεί ένας εγκληματίας στην κατηγορία των serial killers, υπάρχουν ορισμένες ακόμα προϋποθέσεις-κριτήρια, ήτοι:

ΝΑΤΑΛΙΑ ΗΛΙΑ

1. Ο ελάχιστος αριθμός θυμάτων, που κυμαίνεται από τρία έως πέντε άτομα, με μια περίοδο διαλείμματος [cooling off period] ανάμεσα στις πρώτες δολοφονίες, η οποία πιθανολογικά μπορεί να διαρκέσει από μία εβδομάδα έως και ένα χρόνο. 2. Επειδή οι serial killers έχουν ανάγκη την κυριαρχία, την επιβεβαίωση και τον έλεγχο, επιλέγουν θύματα που προέρχονται συνήθως, από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως πόρνες, τοξικομανείς ή ακόμα και ανηλίκους. Επιλέγουν, επίσης, θύματα τα οποία έχουν κάποια συμβολική αξία γι’ αυτούς, γεγονός που, συνήθως, φανερώνεται κατά την ανάλυση του εκάστοτε εγκλήματος. Μέσω των εμπειρικών τους αναμνήσεων που τους υπενθυμίζουν την απόλαυση της στιγμής του φόνου και μέσω της ατιμωρησίας στην οποία παραμένουν με κάθε καινούργιο έγκλημα που διαπράττουν, οι serial killers αποθρασύνονται σταδιακά και επιχειρούν εγκλήματα μεγαλύτερης έντασης, βυθιζόμενοι ολοένα και πιο βαθιά σε μια άβυσσο φρίκης. Αυτός ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται μέχρι τη σύλληψη ή τον θάνατό τους. 3. Η Ψυχιατρική έχει αποφανθεί πως αυτός ο φαύλος κύκλος αποτελείται από έξι φάσεις: α. έλλειψη επαφής με την πραγματικότητα [aura phase] β. αναζήτηση θύματος [trolling phase] γ. εξα πάτηση θύματος [wooing phase] δ. παγίδευση θύματος [capture phase] ε. ύστατη στιγμή δολοφονίας [murder or totem phase] και στ. καταλάγιασμα [depression phase]. 4. Ακολουθούν ένα συγκεκριμένο μοτίβο, το οποίο βασίζεται σε δεδομένους στόχους. Για παράδειγμα, ο Τεντ Μπάντυ σκότωνε κοπέλες με μακριά καστανά μαλλιά. Μία εκ των παρατηρήσεων που καταγράφηκαν κατά τη διαδικασία διαλεύκανσης των δολοφονιών ήταν ότι η αρραβωνιαστικιά του, η οποία είχε διακόψει το δεσμό τους λόγω της ιδιότροπης συμπεριφοράς του, είχε το ίδιο ακριβώς χρώμα μαλλιών με όλα τα θύματά του. Πάντως, σύμφωνα με την Εγκληματολογία, το πιο σημαντικό στοιχείο που χαρακτηρίζει έναν serial killer είναι η προσωπική του ταυτότητα, η οποία δεν έχει καμιά σχέση με την μέθοδο διάπραξης του εγκλήματος [Μ.Ο.: modus operandi] που χρησιμοποιεί ο καθένας από αυτούς. Το Μ.Ο. αναφέρεται σε συγκεκρι-

ΔΟΛΟΦΟΝΟΣ ΚΑΤΑ ΣΥΡΡΟΗ – ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ

μένα βήματα που ακολουθεί a priori ο serial killer, για να φέρει σε πέρας την «αποστολή» του. Πρόκειται για μια διαδικασία με δυναμικό, σχετικά ρευστό χαρακτήρα, που ο serial killer «μαθαίνει» και παγιώνει με την πάροδο του χρόνου. Από την άλλη, η προσωπική ταυτότητα είναι μια δεδομένη συμπεριφορά, η οποία εμφανίζεται σχεδόν σε κάθε περίπτωση φόνου και περιλαμβάνει τελετουργίες, βασανιστήρια, διαμελισμούς ή ακόμα και χρήση συγκεκριμένων αντικειμένων ή όπλων. Αυτή είναι η ταυτότητα που ενεργοποιεί το δολοφόνο. Είναι μέρος της φαντασίωσής του και είναι στατική, καθώς δεν αλλάζει σχεδόν ποτέ σε αντίθεση με το Μ.Ο. Για παράδειγμα: ένας serial killer μπαίνει σε ένα σπίτι, όπου κοιμάται μόνη μια νεαρή κοπέλα και, πριν την ξυπνήσει, κόβει όλα τα τηλεφωνικά καλώδια –προλαβαίνει, δηλαδή, την πιθανή κλήση για βοήθεια, που θα μπορούσε να κάνει η κοπέλα. Αυτό είναι στοιχείο του Μ.Ο. Στη συνέχεια, και αφού την έχει ξυπνήσει, την αναγκάζει να ανάψει έξι κόκκινα κεριά, ενώ μετά την δολοφονία ρίχνει πάνω στο κορμί της το ζεστό κερί. Αυτό είναι στοιχείο της προσωπικής του ταυτότητας. Έτσι, αν σε κάποια άλλη περίπτωση δολοφονίας υπάρχει πάλι κόκκινο κερί αναμμένο και ριγμένο στο σώμα του θύματος σε συνδυασμό με κομμένα τηλεφωνικά καλώδια, τότε είναι πολύ πιθανό το έγκλημα να έχει διαπραχθεί από τον ίδιο δολοφόνο. Βέβαια, υπάρχουν και περιπτώσεις, όπου η προσωπική ταυτότητα δεν είναι εμφανής, είτε γιατί κάποιος δολοφόνος δεν έχει συγκεκριμένο τελετουργικό, είτε γιατί κάποιος τον διέκοψε, είτε γιατί το σώμα του θύματος είναι απλώς στην ίδια στάσιμη θέση και κατάσταση για πολύ καιρό και λόγω πιθανής αποσύνθεσης δεν είναι εύκολο να εντοπιστεί το οποιοδήποτε στοιχείο. Αυτά είναι τα στατιστικά και τα χαρακτηριστικά στοιχεία που αντιστοιχούν σε ένα serial killer. Τι είναι, όμως, αυτό που, τελικά, κατευθύνει το μυαλό ενός ανθρώπου και τον οδηγεί να σκοτώνει για την αίσθηση μιας διεστραμμένης ευχαρίστησης; Η τρέλα, η παράνοια, τα άσχημα παιδικά βιώματα, το μίσος, η κακία, το σεξ είναι μερικές μόνο από τις πιθανές απαντήσεις. Για χρό-

ΝΑΤΑΛΙΑ ΗΛΙΑ

νια ολόκληρα ψυχίατροι, ψυχολόγοι, εγκληματολόγοι, ανθρωπολόγοι και άλλοι επιστήμονες προσπαθούν να μπουν στο μυαλό «Αφού έκοψε το λαιμό της νεαρής γυναίκας με μία τομή αυτών 8των ανθρώπων, οι κλασικές, ιντσών, άνοιξε αλλά το θώρακά της καιπαραδοσιακές στη συνέχεια, εξηγήξεσεις αφορούν στα παιδικά τραύματα, στη γενετική, στην κληροκινώντας από το στήθος και καταλήγοντας στο αιδοίο νομικότητα, στα χτυπήματα στο κεφάλι, στην κοινωνική αδικία της, αφαίρεσε προσεκτικά το συκώτι, τη μήτρα και αρκαι στην περιθωριοποίηση. κετά ακόμα εσωτερικά όργανα. Το πρόσωπο του θύμαΑκόμα κι έτσι, οι περισσότεροι άνθρωποι κάποια στιγμή στη τος ήταν αδύνατο να αναγνωριστεί, καθώς το μεγαλύζωή μας έχουμε εκτεθεί και έχουμε βιώσει τέτοιους τερο μέρος του είχε κατακρεουργηθεί βάναυσα».κινδύνους και τέτοιες οριακές καταστάσεις χωρίς να μετατραπούμε σε στυγερούς δολοφόνους. Όλοι προσπαθούμε να ελέγχουμε τις ορμές και τις Το εκρήξεις καιδεν να ακούμε την εσωτερική μας φωνή, βιβλίομας αυτό καταπιάνεται με το πλήθος τωνπου υποδεικνύει πότε πρέπει να σταματάμε. Όλοι έχουμε δύο πλευψυχολογικών και ψυχαναλυτικών θεωριών που αναρές. Αυτήν που φανερώνουμε στον κόσμο και αυτήν πουλογικρατάλύουν τον τρόπο λειτουργίας του ανθρώπινου με κρυμμένη. Γιατί λοιπόν οι serial killers ξεχωρίζουν –όχι κού και διευκρινίζουν το δρομολόγιο του νου από τηεξωτερικά,φαντασία βέβαια– στην από τους υπόλοιπους ανθρώπους; Γιατί,μεείτε πραγματικότητα. Ούτε και παίζει εκούσια είτε ακούσια, δεν μπορούν να ακούσουν αυτήν την εσωγρίφους και αινίγματα που καλύπτουν –και συγκαλύτερική πτουν– φωνή και γιατί δεν καταφέρνουν να κρύψουν και να συτην αλήθεια. Και, βέβαια, δεν είναι μυθιστόγκρατήσουν τη σκοτεινή τους πλευρά, όταν έρχονται αντιμέτωρημα. Πρόκειται για αληθινές ιστορίες βδελυρών και ποι με απεχθών μια συγκεκριμένη του πληθυσμού που δεννε-είναι πράξεωνμερίδα κανιβαλισμού, σοδομισμού, άλλη από τα θύματά τους; κροφιλίας, βαμπιρισμού, ψύχωσης και πνευματικής Ας ρίξουμε, λοιπόν, ματιά στις αφορμές, τιςπιο αιτίες και τα διαστροφής πουμια έχουν διαπραχθεί από τα αρρωκίνητραστημένα που καθορίζουν την ζωή αυτών των εγκληματιών ελπίμυαλά όλων των εποχών, τους πιο διάσηζοντας μους ότι, μ’ αυτόν τον τρόπο, ίσως μπορέσουμε να δώσουμε κατά συρροή δολοφόνους –τους γνωστούς και απαντήσεις στα ποικίλα ερωτήματα. Για να ανακαλύψουμε ως serial killers– που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα.όμως το γιατί και το πώς λειτουργούν, πρέπει, αρχικά, να ανατρέξουμε στο παρελθόν καιτουειδικότερα στην εφηβική τους Η ανάγνωση παρόντος βιβλίου δενπαιδική ενδείκνυταικαι για άτομα κάτω των 18. ηλικία, διαχωρίζοντας μάλιστα την εμπειρία της παιδικής κακοποίησης, που οι περισσότεροι από αυτούς έχουν βιώσει, από τα υπόλοιπα γεγονότα που συμβαίνουν σ’ αυτή την τόσο ευαίσθητη περίοδο της ζωής ενός ανθρώπου. ISBN 978-960-9499-07-1 Η συγγραφέας Aνν Σβαρτζ [Αnn Swartz] είχε γράψει: «Οι περισσότεροι από εμάς θέλαμε να πιστεύουμε πως κάτι είχε τραυματίσει τον Τζέφρι Ντάμμερ [Jeffrey Dahmer, δολοφόνος κατά συρροή με καννιβαλιστικές και σοδομιστικές τάσεις] στην παιδική του ηλικία, αλλιώς έπρεπε να δεχθούμε αβίαστα ότι κάποιοι

ΔΟΛΟΦΟΝΟΣ ΚΑΤΑ ΣΥΡΡΟΗ – ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ

άνθρωποι γεννούν και μεγαλώνουν τέρατα». Μερικές φορές η κακοποίηση των παιδιών από τους γονείς είναι υπερβολικά βάρβαρη και δικαιολογείται από τους ίδιους ως βοηθητική για την μελλοντική επιβίωση του παιδιού στην κοινωνία. Με μια τέτοια αντιμετώπιση, όμως, φαντάζει σχεδόν σίγουρη η μετατροπή ενός κατά τα άλλα φυσιολογικού ανηλίκου σε παρεκκλίνοντα ενήλικα. Η κατηγορία-μομφή για την «άκαμπτη» αυτή εκπαίδευση βαραίνει συνήθως την μητέρα, η οποία μπορεί να είναι βίαιη ή απόμακρη ή υπέρ το δέον ενεργή σεξουαλικά. Βαραίνει, όμως, και τον πατέρα ο οποίος, όταν δεν είναι απών –όπως συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις– είναι είτε αλκοολικός είτε βάναυσος είτε σαδιστής. Επομένως, λόγω αυτής της «κακομεταχείρισης» το παιδί δεν έχει τη δυνατότητα να δεθεί με τους γονείς του και να αποκτήσει εκείνες τις βάσεις που του χρειάζονται, ώστε μεγαλώνοντας να δείξει εμπιστοσύνη σε άλλους ανθρώπους. Αυτός είναι και ο σημαντικότερος παράγοντας που οδηγεί σ’ αυτό, το οποίο ονομάζουμε «παιδική απομόνωση». Σ’ αυτό το στάδιο το παιδί είτε αναγκάζεται να μένει μοναχό του είτε παραμελείται για μεγάλο χρονικό διάστημα με αποτέλεσμα να έχει για μόνο σύντροφο το μυαλό του, το οποίο με τα χρόνια φυλακίζεται σε ένα σύμπαν αποτελούμενο από ονειροπολήσεις και φαντασιώσεις και, τελικά, τείνει να αντικαταστήσει τον πραγματικό κόσμο. Τρανταχτό παράδειγμα είναι η περίπτωση του σειριακού δολοφόνου Εντ Κέμπερ [Ed Kemper], ο οποίος (σύμφωνα με τις καταθέσεις του) σε ηλικία μόλις 14 ετών υποχρεώθηκε από την μητέρα του να ζει στο υπόγειο του σπιτιού τους με την αιτιολογία ότι πιθανόν να ασελγούσε πάνω στην μικρότερη αδερφή του, αν και η μητέρα του δεν είχε ποτέ ενδείξεις για την ύπαρξη ενός τέτοιου κινδύνου παρά μόνο την ιδέα των ορμονολογικών εκρήξεων ενός κατά τα άλλα φυσιολογικού εφήβου. Μπερδεμένος για το λόγο για τον οποίο υπέφερε μια τέτοια τιμωρία και εξαγριωμένος με τη συμπεριφορά της μητέρας του ο Κέμπερ στράφηκε στις φαντασιώσεις του. Αυτές πιθανότατα να ήταν άκρως φυσιολογικές στην αρχή. Όμως, σταδιακά, καθώς το διάστημα της απομόνωσης αυξανόταν, αντικατέστησαν στο μυαλό του τον πραγματικό κόσμο.