Πυθαγόρας, ο πρώτος φιλόσοφος by Εκδόσεις Οσελότος

170 × 240 SPINE: 19.5 FLAPS: 70

170 × 240

SPINE: 10

FLAPS: 60

Α Ρ Ι Σ Τ Ο Τ Ε Λ ΟΥΣ

Μ Ι Κ ΡΑ ΦΥ Σ Ι Κ Α

ερὶ μνήμης καὶ ἀναμνήσεως

Ανάμνηση αποτεως συγκεχυμένες. ας Ελλάδας είχαν στική σημασία καν γνωστή λειτουρσχετίζεται με την άμνηση αφορούσε ων γεγονότων από οι οποίες εξακοραγμένες στην αι-

ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ

ργία της Ανάμνηα που της προσδίοκληρωτικά αγνοαποκαλύψεις του ναλειτουργία και ης θα πρέπει να ο της ζωής κάθε σε να προχωρήσει η. ται για τον σκοπό τελικός Διαλογιο οποίο καταλήγει ου».

ερὶ μνήμης καὶ ἀναμνήσεως Ο ελληνικός διαλογισμός και η τέχνωση του νου

Αρχαίο κείμενο – Απόδοση – Σχόλια – Συμπεράσματα

ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ

Ο Γιώργος Χαραλαμπίδης γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη το 1969. Από πολύ μικρός έδειξε το ενεργό ενδιαφέρον και την αγάπη του για τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό, μελετώντας φιλοσοφία και παρακολουθώντας πλήθος εξειδικευμένων μαθημάτων, με στόχο την εναρμόνιση της ζωής του με τα Ελληνικά ιδεώδη καθώς και την επίτευξη του «Ευ ζην». Ασχολείται ιδιαίτερα με την έρευνα των κειμένων του Αριστοτέλη και αρθρογραφεί σε σχετικά περιοδικά, ενώ παράλληλα παραδίδει σεμινάρια και διαλέξεις παρουσιάζοντάς τα αποτελέσματα της προσωπικής του πολύχρονης έρευνας. Εργάζεται ως εναλλακτικός θεραπευτής με ειδικότητα στην ρεφλεξολογία. Αυτό είναι το πρώτο του βιβλίο που εκδίδεται. e-mail: geox@vip.gr

ISBN 978-960-9607-20-9

ΙΣ

λ ότ ο ς

Ε Κ ΔΟ Σ Ε Ι Σ

210 6431108 mail.com

ην καθηµεα της διδα-

8-960-9607-70-4

Αριστοτέλης

αναλύσεσα από το του ∆ιογέούν να µας υν τον βαιλοσόφου.

Αριστοτέλης

σεις

120 × 170 SPINE: 20.2

ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ

οσελότος

FLAPS: 80

Ο Γιώργος Χαραλαμπίδης γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη το 1969. Από πολύ μικρός έδειξε το ενεργό ενδιαφέρον και την αγάπη του για τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό, μελετώντας φιλοσοφία και παρακολουθώντας πλήθος εξειδικευμένων μαθημάτων, με στόχο την εναρμόνιση της ζωής του με τα Ελληνικά ιδεώδη καθώς και την επίτευξη του «Ευ ζην». Ασχολείται ιδιαίτερα με την έρευνα των κειμένων του Αριστοτέλη και αρθρογραφεί σε σχετικά περιοδικά, ενώ παράλληλα παραδίδει σεμινάρια και διαλέξεις παρουσιάζοντάς τα αποτελέσματα της προσωπικής του πολύχρονης έρευνας. Εργάζεται ως εναλλακτικός θεραπευτής με ειδικότητα στην ρεφλεξολογία. Αυτό είναι το δεύτερο βιβλίο του που εκδίδεται. e-mail: geox@vip.gr

Το μαγνητικό μονόπολο ή η αρχική Μονάδα του Πυθαγόρα.

ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ

ο σ ε λ ότ ο ς 9/25/2012 10:53:49 AM

ISBN 978-960-564-082-8

Γιώργος Χαραλαμπίδης

Πυθαγόρας Ο Π Ρ Ω ΤΟ Σ Φ Ι Λ Ο Σ Ο Φ Ο Σ

Αρχαίο κείμενο Διογένη Λαερτίου

Πυθαγόρας

ς του εσε για τον

12/5/2011 9:09:45 AM

ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ

λλάδας και

ο σ ε λ ότ ο ς ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ

ο σ ε λ ότ ο ς

εταφερθείτε στην εποχή της αρχαίας Ελλάδας και μέσα από το αρχαίο κείμενο του Διογένη Λαερτίου, συναντήστε από κοντά τον Πυθαγόρα! Μάθετε τα σημαντικότερα στοιχεία του βίου του και ανακαλύψτε μέσω της διδασκαλίας του, τον σκοπό της δημιουργίας του σύμπαντος και της ψυχής του ανθρώπου. Ανακαλύψτε τις άγνωστες σημειώσεις των μαθητών του, που ρίχνουν για πρώτη φορά άπλετο φως στην εσωτερική και απόκρυφη διδασκαλία του: Την δημιουργία του σύμπαντος, την λειτουργία της Ιεράς Τετρακτύος, την εφαρμογή των νόμων της Ειμαρμένης, τις δύο μορφές του Αιθέρα, την ύπαρξη του Ιχώρ, την διαδικασία της Ανθρώπινης ενσάρκωσης και την Τριμέρεια της Ψυχής μας, καθώς και τα ειδικά παραγγέλματα που όφειλαν να ακολουθήσουν οι μαθητές του. Την εσωτερική ανάλυση του Πυθαγορείου θεωρήματος και την σύνδεσή του με την ψυχή μας, βάσει των μυθολογικών αρχετύπων της Αμαζόνας και του Κενταύρου. Το Πυθαγόρειο δέντρο της ζωής και τις προχωρημένες γνώσεις του για τα μαθηματικά του Χάους και την λειτουργία των φράκταλς στην διαδικασία του διαλογισμού. Διαβάστε επίσης το μοναδικό δικό του κείμενο που κατάφερε να διασωθεί μέχρι τις μέρες μας, την άγνωστη ιδιόχειρη επιστολή του προς τον φίλο του Αναξιμένη.

Γιώργος Χαραλαμπίδης

αλλα βιβλια του γιωργου χαραλαμπιδη

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ:

Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα Τηλ. : 210 6431108 e-mail: ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr

cover1.indd 1

Ο Γιώργος Χαραλαμπίδης γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη το 1969. Από μικρός έδειξε ενεργά το ενδιαφέρον και την αγάπη του για την Αρχαία Ελλάδα, μελετώντας φιλοσοφία και παρακολουθώντας πλήθος εξειδικευμένων μαθημάτων, με στόχο την εναρμόνιση της ζωής του με τα Ελληνικά Ιδεώδη. Παραδίδει σεμινάρια και διαλέξεις, ενώ παράλληλα ολοκληρώνει τις σπουδές του στον «Ελληνικό Πολιτισμό» (Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου). Ασχολείται ιδιαιτέρως με την σύγχρονη απόδοση των αρχαίων κειμένων των μεγάλων μας Φιλοσόφων και είναι μέλος του Αριστοτελικού Ομίλου Αθηνών. Συνεργάζεται με την ψυχοθεραπευτική ομάδα του «THERATREE» (Awakening the Senses of the Soul) που στόχο έχει την επίτευξη του «Ευ ζην» μέσα από την σύνθεση της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας με τη ψυχοθεραπεία. Αυτό είναι το τρίτο βιβλίο του που εκδίδεται. georgiocharalampidis@gmail.com

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ο σ ε λ ότ ο ς

10/7/2013 10:55:32 PM

Γιώργος Χαραλαμπίδης

Πυθαγόρας Ο Π Ρ Ω ΤΟ Σ Φ Ι ΛΟ Σ Ο Φ Ο Σ Αρχαίο κείμενο Διογένη Λαερτίου

Διογένης Λαέρτιος Βίοι καὶ γνῶµαι τῶν ἐν φιλοσοφίᾳ εὐδοκιµησάντων [ed. H S Long, Oxford 1964] Βιβλίον Η

ΑΘΗΝΑ 2013

0_soma_pythagaras_July 2013.indd 1

9/18/2013 1:18:40 PM

Πυθαγόρας, ο πρώτος φιλόσοφος Γιώργος Χαραλαμπίδης Φιλοσοφία [4358]0913/02 Γιώργος Δημητρίου Κώστας Αμπατζής Myrtilo, Λένα Παντοπούλου Δεκάλογος ΕΠΕ Μπετσώρη Βασ. & Ζαχ. Ο.Ε. Γιώργος Χαραλαμπίδης Αθήνα, Σεπτέμβριος 2013

ISBN 978-960-564-082-8

Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) καθώς και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγγραφέα.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ:

Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα Τηλ. : 210 6431108 e-mail: ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr

0_soma_pythagaras_July 2013.indd 2

9/18/2013 1:18:40 PM

Στη μητέρα μου

0_soma_pythagaras_July 2013.indd 3

9/18/2013 1:18:40 PM

0_soma_pythagaras_July 2013.indd 4

9/18/2013 1:18:40 PM

Ἐγὼν ἦν πρόβροτος· ὃς δ’ ὅτε οὐκ ἦν, φάσκων ὥς τις ἔην, οὔτις ἔην ὅτ’ ἔην. Εγώ έζησα και πέθανα και άλλες φορές πριν από αυτή τη ζωή και όταν ήμουν πεθαμένος η ψυχή μου λειτουργούσε σαν να ήμουν ζωντανός ενώ όταν ήμουν ζωντανός η ψυχή μου λειτουργούσε σαν να ήμουν πεθαμένος.

0_soma_pythagaras_July 2013.indd 5

9/18/2013 1:18:40 PM

0_soma_pythagaras_July 2013.indd 6

9/18/2013 1:18:40 PM

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΛΟΓΟΣ................................................................................................ 9 ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΥΘΑΓΟΡΑ............................. 14 ΟΙ ΜΕΤΕΝΣΑΡΚΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΥΘΑΓΟΡΑ....................................... 27 ΤΑ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΥΘΑΓΟΡΑ............................................. 39 Η ΙΕΡΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ............................................................................. 48 ΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΤΟΥ ΠΥΘΑΓΟΡΑ.................... 57 ΠΡΩΤΗ ΣΕΙΡΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΥΘΑΓΟΡΑ................. 76 ΟΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΟΥ ΠΥΘΑΓΟΡΑ........................ 84 ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ ΜΥΗΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ........................................................................... 91 ΟΙ ΠΟΛΥΤΙΜΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΩΝ.............. 100 1. Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ................................... 100 2. Η ΙΕΡΑ ΤΕΤΡΑΚΤΥΣ ΚΑΙ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΩΝ ΑΝΤΙΘΕΤΩΝ................................................. 106 3. Η ΕΙΜΑΡΜΕΝΗ Ο ΑΙΘΕΡΑΣ ΚΑΙ Ο ΙΧΩΡ.......................... 112 4. Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΕΝΣΑΡΚΩΣΗΣ......119 5. Η ΤΡΙΜΕΡΕΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΜΑΣ........................................ 123 6. Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ ΤΗΣ ΕΙΜΑΡΜΕΝΗΣ........ 134 ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΩΝ.................141

0_soma_pythagaras_July 2013.indd 7

9/18/2013 1:18:40 PM

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΠΥΘΑΓΟΡΑ............................................................. 149 ΟΙ ΠΥΘΑΓΟΡΙΚΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ......................................................... 153 ΑΡΧΑΙΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΣΤΟΝ ΠΥΘΑΓΟΡΑ.................................... 159 TEΣΣΕΡΙΣ ΠΥΘΑΓΟΡΕΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ...................................... 164 Η ΙΔΙΟΧΕΙΡΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΠΥΘΑΓΟΡΑ................................ 170 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΤΡΙΑΔΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ....................................................176 ΤΑ ΤΕΣΣΕΡΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΧΑΟΣ ........................................ 192 Η ΑΡΧΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΗΜΙΣΥ ΤΟΥ ΠΑΝΤΟΣ.................................. 195 Η ΙΕΡΑ ΤΕΤΡΑΚΤΥΣ........................................................................... 202 ΤΑ ΤΕΣΣΕΡΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ Ο ΑΙΘΕΡΑΣ..................................... 212 ΤΟ ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟ ΘΕΩΡΗΜΑ...........................................................214 ΤΑ ΑΡΧΕΤΥΠΑ ΤΗΣ ΑΜΑΖΟΝΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΕΝΤΑΥΡΟΥ.... 224 ΤΟ ΑΡΧΕΤΥΠΟ ΤΗΣ ΑΜΑΖΟΝΑΣ................................................. 227 ΤΟ ΑΡΧΕΤΥΠΟ ΤΟΥ ΚΕΝΤΑΥΡΟΥ................................................ 234 Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ............................................................... 244 ΤΟ ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟ ΔΕΝΤΡΟ.............................................................. 250 ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΧΑΟΥΣ.................... 265 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...................................................................................... 274

0_soma_pythagaras_July 2013.indd 8

9/18/2013 1:18:41 PM

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η απόπειρα της κατανόησης ενός αρχαίου ελληνικού κειμένου στην σημερινή εποχή, δεν είναι μία καθόλου εύκολη υπόθεση. Ο λόγος δεν είναι τόσο η δυσκολία την οποία έχουμε ενδεχομένως στο να κατανοήσουμε κάποιες λέξεις ή εκφράσεις, διότι το πρόβλημα αυτό θα μπορούσε να ξεπεραστεί πολύ εύκολα, προστρέχοντας σε ένα καλό λεξικό. Η αντικειμενική δυσκολία της κατανόησης των νοημάτων που περιέχονται, στα αρχαία κείμενα, οφείλεται στο γεγονός ότι δεν έχουμε μάθει να τα προσεγγίζουμε βάσει της λογικής με την οποία έχουν γραφτεί. Η ενασχόλησή μας με ένα αρχαίο φιλοσοφικό κείμενο, απαιτεί μία τελείως διαφορετική διεργασία και αντιμετώπιση, από μια βιαστική και επιφανειακή ανάγνωση στην οποία περιοριζόμαστε τις περισσότερες φορές. Αυτό που θα πρέπει εξαρχής να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας, είναι ότι ο τρόπος γραφής των αρχαίων φιλοσόφων, είναι τελείως διαφορετικός από τον τρόπο που συνηθίζουμε εμείς να γράφουμε σήμερα. Η γνωστή σε όλους μας η ρήση «το λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν» το οποίο αναφέρεται στον γενικότερο τρόπο συμπεριφοράς των μεγάλων ανδρών, εφαρμόζεται απολύτως και στην περίπτωση της συγγραφικής απόδοσης των γεγονότων. Αυτό σημαίνει ότι ένας φιλόσοφος, θεωρεί ως δεδομένο, ότι όσο πιο συμπυκνωμένα καταφέρει να αποτυπώσει τις απόψεις του, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η τελική φιλοσοφική αξία του βιβλίου του. Αισθάνεται δηλαδή την υποχρέωση της απόλυτης οικονομίας τόσο των λέξεων, όσο και χώρου. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός, ότι η φιλοσοφία μας είναι γεμάτη από ρητά και παραγγέλματα που στις περισσότερες περιπτώσεις, αποτελούνται από δύο μόλις μικρές λέξεις. Μία δεύτερη παράμετρος που θα πρέπει επίσης να γνωρίζουμε, είναι ότι τα εξειδικευμένα φιλοσοφικά κείμενα, διαθέτουν πάντοτε πολλαπλά επίπεδα ερμηνείας, τα οποία όμως μπορούν να γίνουν κατανοητά, μόνο αν διαθέτουμε τις απαραίτητες επιστημονικές γνώσεις και μετά από πολύ μεγάλη προσωπική προσπάθεια. Το γεγονός αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, κάθε φορά που ξαναπιάνουμε στα χέρια μας, ακόμα και ένα χιλιοδιαβασμένο αρχαίο κείμενο, να διαπιστώνουμε ότι υπάρχουν και επιπλέον φιλοσοφικές προεκτάσεις που μέχρι την στιγμή εκείνη, δεν είχαν πέσει στην αντίληψή μας. Ο σημερινός αναγνώστης, οφείλει να αντιμετωπίσει το αρχαίο κείμενο, αποδίδοντάς του τον απόλυτο σεβασμό που του αρμόζει. Είναι προφανές, ότι τον σεβασμό αυτό, δεν τον έχουν αποτίσει πολλές από τις προχειρότατες σημερινές αποδόσεις, που δυστυχώς σε πολλές περιπτώσεις αποτελούν την μετάφραση κάποιας ξενόγλωσσης έκδοσης! Όμως αυτή η τακτική είναι εντελώς λανθασμένη και θα πρέπει κάποτε να εγκα-

0_soma_pythagaras_July 2013.indd 9

9/18/2013 1:18:41 PM

ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ

ταλειφθεί. Θα πρέπει να καταλάβουμε ότι εμείς οι ίδιοι πρέπει να σκύψουμε επάνω από τα αρχαία μας κείμενα, διότι εμείς είμαστε οι άμεσοι κληρονόμοι αυτής της τόσο σπουδαίας παρακαταθήκης γνώσεων. Στα αρχαία κείμενα τίποτα δεν πρέπει να θεωρείται ως δεδομένο. Χρειάζεται πάντοτε να καταβάλουμε την ανάλογη προσπάθεια και επεξεργασία, προκειμένου να μας αποκαλύψουν τα βαθύτερα νοήματα τα οποία κρύβουν πίσω από τις λέξεις τους. Χρειάζεται να θέσουμε επάνω τους έναν μεγεθυντικό φακό, που θα επιτρέψει στις λέξεις και στις προτάσεις να βρουν τον απαραίτητο «χώρο» που τους χρειάζεται, ώστε να βγουν μέσα από τις ασφυκτικές γραμμές του πυκνογραμμένου αρχαίου κειμένου, να «αναπνεύσουν» ώστε να ζωντανέψει και πάλι μπροστά στα μάτια μας η αρχαία σοφία. Ακόμα και η εμφάνιση των αρχαίων συγγραμμάτων, δεν ομοιάζει σε τίποτα με τα σημερινά βιβλία. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός που τα αρχαία κείμενα είναι τόσο πυκνογραμμένα. Που δεν έχουν ποτέ πίνακες, δεν έχουν ποτέ σχήματα, που δεν προσφέρουν ποτέ καμμία διευκόλυνση στον αναγνώστη, ώστε να γίνει προσιτό και κατανοητό το περιεχόμενό τους. Θα πρέπει να καταλάβουμε ότι ο λόγος που συμβαίνει αυτό, είναι διότι οι συγγραφείς τους έχουν θεωρήσει ότι ακριβώς αυτή η εργασία αποτελεί υποχρέωση του αναγνώστη, ο οποίος θα πρέπει ταυτοχρόνως να προάγει τον εαυτό του σε ερευνητή. Τα αρχαία κείμενα, δεν είναι κείμενα που μπορούν να διαβαστούν επιπόλαια, αλλά κείμενα που πρέπει να μελετηθούν σε βάθος. Κάθε αναγνώστης-μελετητής είναι αυτός που καλείται από το ίδιο το κείμενο, να ανακαλύψει μόνος του και να κατατάξει τις σημαντικές πληροφορίες που οφείλει να αποκομίσει από την μελέτη του. Είναι αυτός που πρέπει να το χωρίσει μόνος του στα αντίστοιχα μέρη που θα του επιτρέψουν να το κατανοήσει καλύτερα, είναι αυτός που πρέπει να δημιουργήσει μόνος του τους πίνακες που θα τον βοηθήσουν να ομαδοποιήσει τα επιμέρους στοιχεία που θα του είναι χρήσιμα στο μέλλον, είναι αυτός που πρέπει να κατανοήσει με τις δικές του δυνάμεις και να σχεδιάσει τα γεωμετρικά σχήματα, μέσω των οποίων περιγράφονται πολλές φορές οι σημαντικότεροι φιλοσοφικοί όροι. Είναι αυτός που πρέπει να ανατρέξει στους αντίστοιχους φιλοσόφους που αναφέρονται σαν πηγές στο κείμενο, για να ελέγξει ποιοι ακριβώς είναι και ποιες ήταν οι αντιλήψεις τους. Ένα αρχαίο κείμενο αποτελεί ένα ολόκληρο κρυμμένο σύμπαν από επιστημονικές και μυστηριακές γνώσεις, το οποίο περιμένει υπομονετικά την δική του «μεγάλη έκρηξη» για να εκδηλωθεί και να μας αποκαλύψει το δικό του, συγκλονιστικό περιεχόμενο. Ένα αρχαίο κείμενο δεν διαβάζεται ποτέ βιαστικά. Επιπλέον, χρειάζεται οπωσδήποτε ένα «ανοιχτό μυαλό», κυρίως για να κατανοήσουμε τις επιστημονικές και τεχνολογικές γνώσεις που περιέχονται σε αυτό. Θα πρέπει να καταλάβουμε ότι εάν σήμερα επιθυμούμε να εισέλθουμε στο πνεύμα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και να κατανοήσουμε έστω και ένα ελάχιστο μέρος του,

0_soma_pythagaras_July 2013.indd 10

9/18/2013 1:18:41 PM

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

είμαστε υποχρεωμένοι να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο έχουμε μάθει να αντιμετωπίζουμε τα αρχαία μας κείμενα. Μόνο σε αυτήν την περίπτωση θα έχουμε προχωρήσουμε στην αποδοχή της κληρονομιάς μας και ίσως τότε να εμφανιστεί μπροστά μας, αυτός ο ιδανικός κόσμος που αναζητούμε σε όλη την διάρκεια της ζωής μας, χωρίς ποτέ να καταφέρνουμε να εντοπίσουμε. Όπως και στα προηγούμενα βιβλία μου, που αφορούν στην απόδοση αρχαίων κειμένων, έτσι και σε αυτό έχει καταβληθεί μεγάλη προσπάθεια για την όσο το δυνατόν περισσότερο ολοκληρωμένη και εμπεριστατωμένη επεξεργασία του αρχαίου κειμένου, που στην προκειμένη περίπτωση είναι του Διογένη Λαερτίου, έτσι ώστε να αποδοθεί το μέγιστο των εσωτερικών του νοημάτων. Για τον λόγο αυτό, το αρχαίο κείμενο χωρίστηκε σε πολλά επιμέρους κεφάλαια, που το κάθε ένα διαθέτει πλέον τον δικό του τίτλο και αναλύθηκε ξεχωριστά κάθε πρόταση που περιέχεται μέσα στα κεφάλαια αυτά. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις, ακόμα και από μία πρόταση και μόνο, μπορούμε να εξάγουμε συμπεράσματα πολύ μεγάλης αξίας, που μας επιτρέπουν τελικά να γνωρίσουμε από κοντά την φιλοσοφία του Πυθαγόρα, μεγάλο μέρος της οποίας εξακολουθεί ακόμα και σήμερα να παραμένει άγνωστο.

0_soma_pythagaras_July 2013.indd 11

9/18/2013 1:18:41 PM

0_soma_pythagaras_July 2013.indd 12

9/18/2013 1:18:41 PM

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

0_soma_pythagaras_July 2013.indd 13

9/18/2013 1:18:41 PM

ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ

ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΥΘΑΓΟΡΑ Ἐπειδὴ δὲ τὴν Ἰωνικὴν φιλοσοφίαν τὴν ἀπὸ Θαλοῦ καὶ τοὺς ἐν ταύτῃ διαγενομένους ἄνδρας ἀξιολόγους διεληλύθαμεν, φέρε καὶ περὶ τῆς Ἰταλικῆς διαλάβωμεν, ἧς ἦρξε Πυθαγόρας Μνησάρχου δακτυλιογλύφου ὥς φησιν Ἕρμιππος (FHG iii. 41), Σάμιος,ἢ ὡς Ἀριστόξενος (Wehrli ii, fg. 11a) Τυρρηνός, ἀπὸ μιᾶς τῶν νήσων ἃς ἔσχον Ἀθηναῖοι Τυρρηνοὺς ἐκβαλόντες. ἔνιοι δ’ υἱὸν μὲν εἶναι Μαρμάκου τοῦ Ἱππάσου τοῦ Εὐθύφρονος τοῦ Κλεωνύμου φυγάδος ἐκ Φλιοῦντος, οἰκεῖν δ’ ἐν Σάμῳ τὸν Μάρμακον, ὅθεν Σάμιον τὸν Πυθαγόραν λέγεσθαι· συστῆναι δ’ εἰς Λέσβον ἐλθόντα Φερεκύδῃ ὑπὸ Ζωίλου τοῦ θείου. καὶ τρία ποτήρια κατασκευασάμενος ἀργυρᾶ δῶρον ἀπήνεγκεν ἑκάστῳ τῶν ἱερέων εἰς Αἴγυπτον.ἔσχε δὲ καὶ ἀδελφούς, πρεσβύτερον μὲν Εὔνομον, μέσον δὲ Τυρρηνόν· καὶ δοῦλον Ζάμολξιν, ᾧ Γέται θύουσι, Κρόνον νομίζοντες, ὥς φησιν Ἡρόδοτος (iv. 95 sq.). οὗτος ἤκουσε μέν, καθὰ προείρηται, Φερεκύδου τοῦ Συρίου· μετὰ δὲ τὴν ἐκείνου τελευτὴν ἧκεν εἰς Σάμον καὶ ἤκουσεν Ἑρμοδάμαντος τοῦ ἀπογόνου Κρεωφύλου, ἤδη πρεσβυτέρου. νέος δ’ ὢν καὶ φιλομαθὴς ἀπεδήμησε τῆς πατρίδος καὶ πάσας ἐμυήθη τάς θ’ Ἑλληνικὰς καὶ βαρβάρους τελετάς. ἐγένετ’ οὖν ἐν Αἰγύπτῳ, ὁπηνίκα καὶ Πολυκράτης αὐτὸν Ἀμάσιδι συνέστησε δι’ ἐπιστολῆς· καὶ ἐξέμαθε τὴν φωνὴν αὐτῶν, καθά φησιν Ἀντιφῶν ἐν τῷ Περὶ τῶν ἐν ἀρετῇ πρωτευσάντων, καὶ παρὰ Χαλδαίοις ἐγένετο καὶ Μάγοις. εἶτ’ ἐν Κρήτῃ σὺν Ἐπιμενίδῃ κατῆλθεν εἰς τὸ Ἰδαῖον ἄντρον ἀλλὰ καὶ ἐν Αἰγύπτῳ εἰς τὰ ἄδυτα· καὶ τὰ περὶ θεῶν ἐν ἀπορρήτοις ἔμαθεν. εἶτ’ἐπανῆλθεν εἰς Σάμον, καὶ εὑρὼν τὴν πατρίδα τυραννουμένην ὑπὸ Πολυκράτους, ἀπῆρεν εἰς Κρότωνα τῆς Ἰταλίας· κἀκεῖ νόμους θεὶς τοῖς Ἰταλιώταις ἐδοξάσθη σὺν τοῖς μαθηταῖς, οἳ πρὸς τοὺς τριακοσίους ὄντες ᾠκονόμουν ἄριστα τὰ πολιτικά, ὥστε σχεδὸν ἀριστοκρατίαν εἶναι τὴν πολιτείαν. Ἐπειδὴ δὲ τὴν Ἰωνικὴν φιλοσοφίαν τὴν ἀπὸ Θαλοῦ καὶ τοὺς ἐν ταύτῃ διαγενομένους ἄνδρας ἀξιολόγους διεληλύθαμεν, Έχοντας ασχοληθεί μέχρι τώρα με τους βίους των μεγάλων φιλοσόφων της Ιωνίας, όπως του Θαλή και άλλων αξιόλογων φιλοσόφων,

φέρε καὶ περὶ τῆς Ἰταλικῆς διαλάβωμεν, θεωρούμε σκόπιμο να ασχοληθούμε στην συνέχεια, με τους φιλοσόφους που έδρασαν στην Ιταλική χερσόνησο, Ο πρόλογος αυτός, οφείλεται στο ότι ο Διογένης Λαέρτιος στο βιβλίο του «Βίοι

0_soma_pythagaras_July 2013.indd 14

9/18/2013 1:18:41 PM

ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΥΘΑΓΟΡΑ

Φιλοσόφων» παρουσιάζει τους βίους και την φιλοσοφία 83 συνολικά αρχαίων Ελλήνων Φιλοσόφων. Βρισκόμαστε λοιπόν στην εξιστόρηση του βίου του Πυθαγόρα, ο οποίος είναι ιδιαίτερα σημαντικός για το ακόλουθο γεγονός. Ο Πυθαγόρας ήταν ο πρώτος φιλόσοφος, που δραστηριοποιήθηκε εκτός των γεωγραφικών ορίων της Ιωνίας, στην οποία πρωτοαναπτύχθηκε η φιλοσοφία, επιλέγοντας να εγκατασταθεί σε μία περιοχή, στο αντιδιαμετρικά αντίθετο άκρο του ελληνικού χώρου, με σκοπό να μεταλαμπαδεύσει και εκεί την άγνωστη μέχρι τότε έννοια της φιλοσοφίας.

ἧς ἦρξε Πυθαγόρας Μνησάρχου δακτυλιογλύφου στην οποία η αρχή έγινε με την εμφάνιση του Πυθαγόρα, τον γιο του Μνησάρχου, του οποίου η ασχολία, ήταν να σκαλίζει δακτυλιόλιθους. Παρατηρούμε ότι το πρώτο στοιχείο, στο οποίο επιλέγει να αναφερθεί ο Διογένης Λαέρτιος, όσον αφορά στην ταυτότητα του Πυθαγόρα, είναι το όνομα του πατέρα του, το οποίο είναι Μνήσαρχος. Είναι γνωστό ότι τα αρχαία ελληνικά ονόματα, δεν δινόταν τυχαία στους κατόχους τους. Αντιθέτως η ερμηνεία του κάθε ονόματος, αντανακλούσε πάντοτε το βασικότερο εσωτερικό χάρισμα του ανθρώπου στον οποίο αναφερόταν. Το όνομα του Μνησάρχου, μας αποκαλύπτει ότι πρόκειται για έναν άνθρωπο που φέρει εντός του, την πολύ σημαντική δυνατότητα να μπορεί να ΑΡΧΕΙ, δηλαδή να εξουσιάζει τις ΜΝΗΜΕΣ του. Ως συνέπεια, αυτό είναι το βασικότερο χάρισμα το οποίο κληρονόμησε ο Πυθαγόρας από τον πατέρα του, όπως επίσης και τις ιδιότητες του επαγγέλματός του, που είναι δακτυλιογλύφος, δηλαδή γνωρίζει άριστα την τεχνική της επεξεργασίας των πολύτιμων λίθων. Επομένως ο Πυθαγόρας, εμφανίζεται σε αυτήν την ζωή διαθέτοντας, εξορισμού, κάποια πολύ σημαντικά εφόδια: Έχει κληρονομήσει από τον πατέρα του, την δυνατότητα της κατεργασίας του πολυτιμότερου εσωτερικού κοσμήματος που μπορεί να διαθέτει ένας άνθρωπος. Την συνειδητή επεξεργασία της μνήμης του. Γνωρίζει δηλαδή πώς θα μπορούσε να παραλάβει έναν ακατέργαστο λίθο που δεν έχει καμμία αξία και με τις κατάλληλες τεχνικές να τον μετατρέψει σε ένα πολύτιμο και απαστράπτον διαμάντι, που όλοι θα θέλαμε να κοσμεί το δάχτυλό μας. Ακριβώς σε αυτό το θέμα εστιάζεται, όπως θα δούμε στην συνέχεια, η ανάπτυξη ολόκληρης της φιλοσοφίας του Πυθαγόρα, δηλαδή στην συνειδητή διαχείριση της λειτουργίας της μνήμης μας, με την οποία θα μπορούσαμε να αποκτήσουμε την πολύτιμη δυνατότητα να γνωρίσουμε τον εαυτό μας και να προχωρήσουμε στην προσωπική μας εξέλιξη.

ὥς φησιν Ἕρμιππος (FHG iii. 41), Σάμιος,

0_soma_pythagaras_July 2013.indd 15

9/18/2013 1:18:41 PM

170 × 240 SPINE: 19.5 FLAPS: 70

170 × 240

SPINE: 10

FLAPS: 60

Α Ρ Ι Σ Τ Ο Τ Ε Λ ΟΥΣ

Μ Ι Κ ΡΑ ΦΥ Σ Ι Κ Α

ερὶ μνήμης καὶ ἀναμνήσεως

ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ

ερὶ μνήμης καὶ ἀναμνήσεως Ο ελληνικός διαλογισμός και η τέχνωση του νου

Αρχαίο κείμενο – Απόδοση – Σχόλια – Συμπεράσματα

ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ

ISBN 978-960-9607-20-9

ΙΣ

λ ότ ο ς

Ε Κ ΔΟ Σ Ε Ι Σ

210 6431108 mail.com

ην καθηµεα της διδα-

8-960-9607-70-4

Αριστοτέλης

αναλύσεσα από το του ∆ιογέούν να µας υν τον βαιλοσόφου.

Αριστοτέλης

σεις

120 × 170 SPINE: 20.2

ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ

οσελότος

FLAPS: 80

Ο Γιώργος Χαραλαμπίδης γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη το 1969. Από πολύ μικρός έδειξε το ενεργό ενδιαφέρον και την αγάπη του για τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό, μελετώντας φιλοσοφία και παρακολουθώντας πλήθος εξειδικευμένων μαθημάτων, με στόχο την εναρμόνιση της ζωής του με τα Ελληνικά ιδεώδη καθώς και την επίτευξη του «Ευ ζην». Ασχολείται ιδιαίτερα με την έρευνα των κειμένων του Αριστοτέλη και αρθρογραφεί σε σχετικά περιοδικά, ενώ παράλληλα παραδίδει σεμινάρια και διαλέξεις παρουσιάζοντάς τα αποτελέσματα της προσωπικής του πολύχρονης έρευνας. Εργάζεται ως εναλλακτικός θεραπευτής με ειδικότητα στην ρεφλεξολογία. Αυτό είναι το δεύτερο βιβλίο του που εκδίδεται. e-mail: geox@vip.gr

Το μαγνητικό μονόπολο ή η αρχική Μονάδα του Πυθαγόρα.

ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ

ο σ ε λ ότ ο ς 9/25/2012 10:53:49 AM

ISBN 978-960-564-082-8

Γιώργος Χαραλαμπίδης

Πυθαγόρας Ο Π Ρ Ω ΤΟ Σ Φ Ι Λ Ο Σ Ο Φ Ο Σ

Αρχαίο κείμενο Διογένη Λαερτίου

Πυθαγόρας

ς του εσε για τον

12/5/2011 9:09:45 AM

ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ

λλάδας και

ο σ ε λ ότ ο ς ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ

ο σ ε λ ότ ο ς

Γιώργος Χαραλαμπίδης

αλλα βιβλια του γιωργου χαραλαμπιδη

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ:

Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα Τηλ. : 210 6431108 e-mail: ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr

cover1.indd 1

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ο σ ε λ ότ ο ς

10/7/2013 10:55:32 PM