I.R. D.F. Woudagemaal Lemmer

‘Onze focus ligt steeds meer op educatie’

Het Ir. D.F. Woudagemaal is het grootste nog werkende stoomgemaal ter wereld. Het stamt uit 1920 en staat dit jaar 25 jaar op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Het Woudagemaal is een geliefde plek voor toeristen uit binnen- en buitenland, voor groepsuitjes en als vergaderlocatie. Indien nodig wordt het ingezet door Wetterskip Fryslân om te zorgen voor droge voeten in de provincie. Communicatiemedewerker Sonja van der Goot legt aan OF uit waarom het gemaal zo uniek is in de wereld.

“In 2020 bestond het Ir. D.F. Woudagemaal 100 jaar”, vertelt Sonja van der Goot. “Dat wilden we toen groots vieren, maar door corona moesten we de feestelijkheden doorschuiven. In 2023 - dan bestaan we 103 jaar – gaat de theatervoorstelling ‘Floed’ in première, opgevoerd in en om het gemaal door Stichting de Noorder Smederij. De voorstelling, waarvan Theo Smedes de regisseur is, vertelt het bijzondere verhaal hoe wij als mensen moeten leren leven met het water. Water is onze vriend, maar tegelijkertijd onze vijand. De functie van waterbeheer door het gemaal komt duidelijk naar voren in deze spectaculaire en theatrale voorstelling. Per uitvoering – er zijn er negen - kunnen 400 man genieten van deze unieke belevenis. We vinden het prachtig dat het Woudagemaal hiervoor het decor is.”

Goed waterbeheer

In onze waterrijke provincie zorgt Wetterskip Fryslân ervoor dat alle Friezen veilig kunnen wonen, werken en recreëren. Het Woudagemaal is eigendom van Wetterskip Fryslân en één van de twee IJsselmeergemalen dat zorgt voor goed waterbeheer en verdeling: niet te veel en niet te weinig. “Het is het grootste nog werkende stoomgemaal ter wereld”, legt Sonja uit. “Daarmee is het uniek en onvervangbaar en staat het sinds 1998 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO (zie kader, red.). In onze huidige tijd is het gemaal nog steeds belangrijk, want door klimaatverandering is de strijd tegen het water misschien wel actueler dan ooit. Als het waterpeil stijgt, dan moet het gemaal weer pompen.”

Wat is de Werelderfgoedlijst?

De Werelderfgoedlijst van UNESCO is de lijst van alle erfgoederen die door de organisatie zijn erkend als Werelderfgoed. Om deze status te krijgen moeten erfgoederen aan zeer strenge criteria voldoen. Op dit moment staan 1157 erfgoederen op de lijst, waarvan 12 in het Koninkrijk der Nederlanden. Het erfgoed moet zo bijzonder zijn dat het onvervangbaar is en van waarde voor de hele mensheid. Daarnaast kijkt het Werelderfgoedcomité naar de authenticiteit en integriteit van het erfgoed. Hierbij spelen ontwerp, materiaal, vakmanschap en setting, naast sociale en culturele aspecten die medebepalend zijn voor de uitzonderlijke en universele waarde, een rol.

Bron: www.unesco.nl

Vergroten waterbewustzijn

Dat leven met het water niet vanzelfsprekend is, is een belangrijke les die kinderen van de basisschool al leren. “Spelenderwijs vertellen wij hun over het werk van het waterschap”, vertelt Sonja. “Onze focus ligt steeds meer op educatie, want alles begint bij de jeugd. Zo hebben wij hier een speciaal educatieteam, vrijwilligers die veel affiniteit met onderwijs hebben en onze lesprogramma’s ‘Droge Voeten’ en ‘Woudagemaal en Water’ verzorgen. Het doel hiervan is om kinderen hun waterbewustzijn te vergroten. Ook het schoolreisje ‘van droge naar natte voeten’ is een leerzame ervaring: een speurtocht door het monumentale gebouw en aansluitend de schoenen en sokken uit en lopen over het ‘Blotevoetenpad’ Gaasterland in Oudemirdum. En natuurlijk hopen we dat ervan al het vertelde iets blijft hangen.”

Ingeslagen weg

Het Woudagemaal is niet alleen een inspirerende locatie voor de jeugd, ook volwassenen kunnen er prima terecht voor een uitje, groepsreis, bijeenkomst of vergadering. De grote zaal en de dienstwoning lenen zich hier uitermate voor.

“De komende tien jaar gaan wij vooral door op de ingeslagen weg”, zegt Sonja tot besluit. “Educatie en voorlichting worden steeds belangrijker. We hebben invloed op de wereld om ons heen: hoe leven wij met zijn allen? Die bewustwording, daar gaat het om.” <