Veiligheid en innovatie op de N359 in Friesland: een nieuwe aanpak

De N359, tussen Bolsward en Wommels, stond bekend om zijn risicovolle kruispunten en moest op de schop. Maar hoe pakt de provincie de knelpunten van een van de belangrijkste verkeersaders van Friesland aan?

En welke partners betrekken zij hierbij? De provincie Fryslân kwam met het vooruitstrevende plan om de openbare aanbesteding uit te zetten als een Best Value Procurement (BVP). De opdracht werd gegund aan BAM Infra, dat momenteel een duurzaam en circulair plan tot uitvoering brengt.

Samenwerken levert kwaliteit en kostenbesparing

Een BVP is een aanbestedingsmethode die zich richt op het maximaliseren van waarde door de expertise van de markt te benutten. Freek Steenbergen, contractbeheerder bij de provincie Fryslân, legt uit: “We hadden al jaren de wens om de onveilige kruisingen van de N359 ongelijkvloers te maken zodat we de verkeersstromen kunnen scheiden. Als provincie zijn we gewend om zelf voorbereidend te werken en uiteindelijk een uitvoeringsvraag neer te leggen in de markt. Maar bij dit project hadden we grote ambities en een strak budget, We kozen er daarom voor om de aanbesteding niet traditioneel maar als BVP uit te vragen want op die manier laat je het volledig over aan de beste marktpartij. Zonder verrassingen achteraf.”

De provincie ging op zoek naar een partij die hun hoofddoelstelling op het gebied van veiligheid kon waarmaken. Ook de subdoelen, met betrekking tot duurzaamheid en circulariteit, verkeersdoorstroom en tevredenheid bij de omgeving en de beheerders, moesten in het oog worden gehouden. “Deze keer waren we niet op zoek naar alleen een uitvoerende partij, we zochten een expert die goed is in integraal werken en vooruitdenken. Eén partij die ontwerpt, uitvoert en ook alle risico’s beheerst.”

In een innovatief plan presenteerde BAM Infra hun visie op een veilige N359. Door de grote ontwerpvrijheid werden er binnen de kaders van het BVP kansen en risico’s geschetst. “In de eerste tien weken hebben we intensief samengewerkt met de provincie,” stelt Jetse Hylkema, projectleider bij BAM Infra. “We zijn uitgedaagd om met beperkte middelen de doelstellingen te behalen. Traditioneel zijn de rollen gescheiden: de provincie ontwerpt en de uitvoerder realiseert. Nu zijn we samen verantwoordelijk voor de projectdoelstellingen. Dit vereist wederzijds begrip en vertrouwen.”

Duurzaamheidsdoelen loslaten doorbreekt het plafond

Veel van de materialen die vrijkomen bij de vernieuwing van de N359 worden in het project hergebruikt. CO2-reductie is een belangrijk doel voor de provincie en BAM Infra werd uitgedaagd om op het gebied van duurzaamheid het maximale uit het project te halen.

“Bij de aanbesteding hebben we geen duurzaamheidsdoelstellingen meegegeven, behalve ‘zo duurzaam mogelijk in aanleg en gebruik’. Wij vroegen de inschrijvers om voor de maximale score te gaan en deze ook meetbaar te maken,” verduidelijkt Steenbergen de ambities van de provincie. Door de lat hoog te leggen kwam BAM Infra met een plan waarbinnen 98% van de materialen hergebruikt worden. “De 98% die BAM Infra weet te realiseren, is enorm hoog. Op basis van een vergelijkbaar kunstwerk levert dit een MKI- besparing op van 44%,” aldus Hylkema.

Een van de opvallendste duurzame initiatieven binnen het project is het hergebruik van het asfalt. In de nieuwe onder- en tussenlagen wordt door BAM Infra altijd al asfalt hergebruikt, maar bij dit project gaat de aannemer een stap verder. Ook in de deklaag van de nieuwe rijbaan wordt bestaand asfalt hergebruikt, zonder concessies te doen aan de kwaliteit van het ‘nieuwe’ asfalt.

De CO2-uitstoot bij de herontwikkeling van de N359 wordt verder teruggedrongen door een slank ontwerp, elektrificatie van het materieel, het gebruik van biobrandstof en de toepassing van duurzame materialen. Als voorbeeld noemt Hylkema het cementarme betonmengsel. Door het terugdringen van het cementgebruik komt er bij de productie aanzienlijk minder CO2 vrij, waardoor de milieubelasting drastisch wordt verlaagd.

Veiligheid: prioriteit in elk stadium Naast de samenwerking en duurzaamheid was de veiligheid een cruciaal aspect bij de herinrichting van de kruisingen van de N359. Steenbergen benadrukt het belang van veiligheid en toegankelijkheid in elk stadium van het project: “Als provincie is veiligheid onze prioriteit, maar de N359, als cruciale ontsluitingsweg, moet toegankelijk blijven.” Dit vereist een unieke aanpak waarvoor in breed verband een oplossing is gezocht en ook Rijkswaterstaat werd betrokken.

Onder leiding van BAM Infra hebben veiligheidssessies plaatsgevonden met provincie Fryslân en Rijkswaterstaat. Het resultaat is een veiligheidsaanpak volgens trede 4 van de veiligheidsladder waarin proactief de risico’s worden geïdentificeerd en plannen ontwikkeld. Binnen de plannen is een situatie geschetst waarbij de weg veilig opengesteld kan blijven.

“Veiligheid is niet onderhandelbaar. We moeten voorspelbaar zijn, duidelijke scenario’s schetsen en aantonen dat onze aanpak veilig is. Vanaf de ontwerpfase tot de uitvoering, elk aspect van het project wordt doorgelicht met veiligheid als leidraad,” vertelt Steenbergen.

Regelmatige veiligheidsbeoordelingen en open communicatie tussen de provincie en BAM Infra zorgen dat eventuele problemen snel worden aangepakt. “Het is een proces van voortdurende verbetering en aanpassing, waarbij alle partijen zich inzetten voor een veilige verkeerssituatie en werkomgeving,” legt Hylkema uit. Steenbergen ziet dat de samenwerking met de markt hierbij essentieel is: “We verwachten dat de aannemer verantwoordelijkheid neemt voor veiligheid en bereikbaarheid, wat een flexibele benadering vereist van beide partijen.”

De openstelling van de N359 tijdens de werkzaamheden is te danken aan strategisch geplaatste rotondes. Een bewezen, veilige oplossing, die zorgt voor een vloeiende verkeersdoorstroom en verminderde risico’s op ongevallen. “We werken veilig of we werken niet,” sluit Steenbergen stellig af.

De N359 zet de toon voor de toekomst De gecombineerde inspanningen op het gebied van samenwerking, duurzaamheid en veiligheid leiden tot een veiligere N359. Niet alleen tijdens de bouw, maar ook voor de toekomstige gebruikers. Het project laat zien hoe de samenwerking tussen de provincie en BAM Infra leidt tot innovatieve oplossingen en een succesvolle uitvoering.

Doordat de provincie met de verbeteringen aan de N359 een grotere verantwoordelijkheid bij BAM Infra heeft neergelegd is er een aanzienlijke tijdswinst ontstaan. Door een slimme planning worden diverse werkzaamheden parallel uitgevoerd. Naar verwachting wordt het project medio 2024 opgeleverd. Eén jaar eerder dan gepland. <