De dynamiek van het familiebedrijf begrijpen

Elisabeth Reitsma is systeemtherapeute

Elisabeth Reitsma startte 2020 in Leeuwarden haar eigen praktijk voor coaching en systeemtherapie, ook wel relatie- of gezinstherapie genoemd. Daarnaast adviseert zij familiebedrijven bij vragen als: “Hoe hou je het familiebedrijf relationeel gezond, als ook duurzaam en toekomstbestendig voor de volgende generaties?” OF ging met haar in gesprek.

“Dat ik met mensen wilde werken, wist ik eigenlijk al vrij jong”, vertelt de in Winsum geboren Elisabeth Reitsma. “Ik volgde een studie pedagogiek in Amsterdam, maar kwam voor de liefde terug naar Friesland. Hier kwam ik in de Jeugdzorg terecht waar ik 20 jaar op verschillende afdelingen werkte, en daarna nog op de crisisafdeling van de kinder- en jeugdpsychiatrie.”

Vrijblijvende intake

Een eigen praktijk als systeemtherapeute lonkte al jaren. “Begin 2020 startte ik hier voorzichtig mee in Crystalic in Leeuwarden”, zegt Elisabeth, “maar ik hield ook mijn werk bij de GGZ aan, al werkte ik daar wel een dag minder. Vorig jaar september ging ik volledig voor mijn eigen praktijk en dat gaat heel goed! Ik merk dat de vraag steeds meer toeneemt. Een intake gesprek voor gezinsof relatietherapie is altijd vrijblijvend. Van beide kanten denken we na of er een klik is. Die klik is heel belangrijk, want we voeren kwetsbare en intieme gesprekken met elkaar. Ik noem dat een soort veranderwens en veranderhuiver. Het gaat over de dialectiek van ons leven, dat je iets wel en niet tegelijkertijd wilt. Zo spannend kan het zijn om hulp te vragen. Ik zie het juist als iets heel dappers om te doen.”

Samengestelde gezinnen

“Op dit moment heb ik veel stellen in relatietherapie”, gaat Elisabeth verder. “En dat gaat van heel jonge stellen die net samenwonen, tot echtparen van 83 jaar. Samen met hen praat ik over interactiepatronen. Daarin probeer ik de partners op een andere manier naar elkaar te laten luisteren. Niet om elkaar te overtuigen, maar om elkaars perspectief beter te leren begrijpen. In gezinstherapie zie ik gezinnen in heel verschillende samenstellingen.”

Enorme betrokkenheid

In haar praktijk werkt Elisabeth ook met familiebedrijven. “Als systeemdenker kijk ik altijd naar het totale plaatje van familie en bedrijf”, licht ze toe. “Familiebedrijven hebben een bijzondere dynamiek. Ze zijn vaak heel succesvol door de enorme loyaliteit en betrokkenheid. Ik help ondernemende families om goed voor te sorteren op de veranderingen die het gevolg zullen zijn van de keuzes die zij maken. Hoe ga je als familie de uitdagingen aan als het gaat over een balans tussen de familie-, bedrijfs- en eigenaarsbelangen? Of hoe hou je als familiebedrijf de communicatie onderling transparant, zodat het onderlinge respect en vertrouwen worden geborgd? Denk hierbij als voorbeeld aan het Kerstdiner waar je als familie aan tafel zit, terwijl je de volgende dag een aandeelhoudersvergadering met zijn allen hebt. Familieleden hebben zich in verschillende posities tot elkaar te verhouden, het is belangrijk dat ze zich hier goed bewust van zijn. De directeur groot aandeelhouder is namelijk ook heit en pake. Keuzes in het familiebedrijf hebben ook direct invloed op het familieleven.”

Aanvullend aan de slag

“Een leuke manier om kennis te maken is om een voorwerp mee te nemen dat de verschillende leden associëren met het familiebedrijf”, legt Elisabeth uit. “In de advisering van het familiebedrijf is de emotie een belangrijk vertrekpunt, daar ga ik als adviseur als eerste mee aan de slag. Ik zie dat familieleden elkaar regelmatig weten te verassen met hun associaties, en vaak leidt dit tot nieuwe inzichten over en weer. Ze leren elkaar op een andere manier kennen. Vaak zijn medewerkers van familiebedrijven ook zeer betrokken. Familiebedrijven moeten namelijk hun familieleden én anderen kunnen boeien en binden. De uitdaging ligt in dat voor het boeien flexibiliteit en maatwerk nodig is, terwijl voor binding juist sterke principes en eenheid nodig zijn. Die combinatie kan in de praktijk nog wel eens spanning oproepen. Het boeien en binden gebeurt overigens steeds meer door een transparante en minder hiërarchische manier van leiding geven. Dat vind ik een mooie ontwikkeling, net als het feit dat familiebedrijven mij steeds beter weten te vinden. Samen met hun accountant, notaris en financiële adviseurs kan ik aanvullend met ze aan de slag gaan. We trekken samen op en komen zo uiteindelijk tot een duurzaam plan.”

"Een klik is belangrijk, want we voeren kwetsbare gesprekken met elkaar"