Tushad Mart 2013

Page 1

www.sivilhavacilardergisi.com $\OĂ•N 6HNW|U 'HUJLVL

øONEDKDU 6D\Ă•

P%`øŽ™Ă? 媀 `gÄ‹Â˜ĂťÂ˜ĂŒ

T†ĖĄ °ŸÄ‹ÂźĂŒ 6™ÝęĨŸ RĂ–PORTAJ HavalimanlarÄą NasÄąl YĂśnetilir? DHMÄ° Genel MĂźdĂźrĂź Orhan Birdal

G GĂœNDEM Qantas & Emirates Ä°ttifakÄą Qantas’Ĺn KĂźresel Oyundan Çekilmesi

7 1*c Hava Yolu Ĺžirketlerinin 2012 YÄąlÄą NotlarÄą ve 2013 Hedefleri

KĂœNYE

7 6L LO + 7 P 6LYLO +DYDFĂ•ODU 'HUQHáL øNWLVDGL O ' áL øNWL GL øúOHWPHVL $GĂ•QD øPWL\D] 6DKLEL YH 6RUXPOX <D]Ă• øúOHUL 0 G U 6HUGDU 8<*85 (GLW|U 6RQHU <ÚáÚ7 <D\Ă•Q .XUXOX $GHP <,/0$= 0DKPXW <$</$ 0HKPHW $<7(.Ăš1 0XKLWWLQ +DVDQ 81&8/$5 7DOLS .,Ăş/$.d, dHYLUPHQ <LøLW 6DEUL 7$Ăşg5(1 5HNODP 6RUXPOXVX 'HQL] 9$5 øOHWLĂşLP 'HPLUFLOHU 6LWHVL &DGGH *DODNVL øú 0HUNH]L $ %ORN 1R =H\WLQEXUQX øVWDQEXO ZZZ VLYLOKDYDFLODUGHUJLVL FRP UHNODP#VLYLOKDYDFLODUGHUJLVL FRP ZZZ WXVKDG RUJ LQIR#WXVKDG RUJ 7DVDUĂ•P 8\JXODPD

0212 486 39 36 ZZZ HUQHPHG\D FRP HUQHPHG\D#JPDLO FRP

*|UVHO <|QHWPHQ Enis AK %DVNĂ• Ăš+/$6 *$=(7(&Ăš/Ăš. $ Ăş 7HO 'HUJLGH \D\Ă•QODQDQ \D]Ă•ODUĂ•Q VRUXPOXOXáX \D]DUODUĂ•QD U|SRUWDMODUGDNL J|U úOHU VDKLSOHULQH UHNODPODU LVH UHNODP YHUHQOHUH DLW ROXS 6LYLO +DYDFĂ•ODU 'HUJLVL VRUXPOXOXN  VWOHQPH] .D\QDN J|VWHUPHN ĂşDUWĂ•\OD DOĂ•QWĂ• \DSĂ•ODELOLU 6LYLO +DYDFĂ•ODU 'HUJLVL  FUHWVL] RODUDN GDáĂ•WĂ•OPDNWDGĂ•U

2

0HUKDED 6HYJLOL 2NX\XFXODUĂ—PĂ—] BĂźyĂźk bir heyecanla dergimizin ßçßncĂź sayÄąsÄąnÄą sunuyoruz. TĂźrkiye’den ve DĂźnya’dan derlediÄ&#x;imiz havacÄąlÄąk haberleri ile ßçßncĂź sayÄąmÄązda da ilginizi çekecek yazÄą ve rĂśportajlarla karĹ&#x;ÄąnÄązdayÄąz. Bu sayÄąmÄązda Ăźlkemizde Ăśnemi giderek artan ve Ăśzel Ăźniversitelerde birbiri ardÄąna bĂślĂźmlerin açĹldÄąÄ&#x;Äą havacÄąlÄąk eÄ&#x;itimini inceledik. DĂźnyada olduÄ&#x;u gibi Ăźlkemizde de havacÄąlÄąk alanÄąnda hizmet veren meslek dallarÄąna yĂśnelik çok sayÄąda akademi eÄ&#x;itim merkezleri, Ăśzel uçuĹ&#x; okullarÄą açĹlarak taleplere cevap verilmeye çalÄąĹ&#x;ÄąlÄąyor. Ă–zel Ăźniversitelerin 4 yÄąllÄąk lisanslÄą pilot eÄ&#x;itim bĂślĂźmleri sektĂśrĂźn lokomotifi olma yolunda ilerliyor. TĂźrkiye’nin markasÄą haline gelen TĂźrk Hava YollarÄą da havacÄąlÄąk alanÄąndaki tecrĂźbelerini, kurduÄ&#x;u uçuĹ&#x; eÄ&#x;itim akademisi ile pilot adaylarÄąyla paylaĹ&#x;Äąyor. Bu sayÄąmÄązda mercek altÄąna aldÄąÄ&#x;ÄąmÄąz TĂźrk Hava YollarÄą UçuĹ&#x; EÄ&#x;itim Akademisi’nde verilen simĂźlatĂśr eÄ&#x;itimi, dispatch, load master vb. birçok eÄ&#x;itim hakkÄąnda ayrÄąntÄąlarÄą sizinle paylaĹ&#x;tÄąk. Devlet Hava MeydanlarÄą Genel MĂźdĂźrĂź Orhan Birdal ile “TĂźrkiye’de havacÄąlÄąÄ&#x;Äąn geliĹ&#x;imi ve havalimanlarÄąâ€?na iliĹ&#x;kin yaptÄąÄ&#x;ÄąmÄąz rĂśportajda Birdal, merak edilen birçok konuda açĹklamalarda bulundu. “AçĹk Semalarâ€? politikasÄą olarak adlandÄąrÄąlan ve havacÄąlÄąkta hĂźkĂźmetlerin havadaki kabotaj hakkÄąnÄą azaltan veya tamamen ortadan kaldÄąran yeni yaklaĹ&#x;Äąma iliĹ&#x;kin Mehmet AkalÄąn’Ĺn kaleme aldÄąÄ&#x;Äą inceleme yazÄąmÄązÄą bir solukta okuyacaÄ&#x;ÄąnÄązdan eminiz. Yine gittikçe Ăśnem kazanan FFP’lerle ilgili IATA Airlines International Dergisi’nden alÄąntÄąladÄąÄ&#x;ÄąmÄąz Ăśzel dosya, pazarlama açĹsÄąndan FFP programlarÄąnÄąn Ăśnemini gĂśstermesi bakÄąmÄąndan dĂźĹ&#x;ĂźndĂźrĂźcĂź bir yazÄą. DĂźnya havacÄąlÄąk sektĂśrĂźndeki konsolidasyonlarÄąn en Ăśnemlilerinden biri olan Qantas & Emirates iĹ&#x;birliÄ&#x;inin ele alÄąndÄąÄ&#x;Äą yazÄąda Qantas gibi bir devin kĂźresel lig’ten çekiliĹ&#x;inin ayrÄąntÄąlarÄąnÄą okuyacaksÄąnÄąz. Size arka sayfalardan merhaba diyen karikatĂźr kĂśĹ&#x;emiz de bundan sonraki sayÄąlarÄąmÄązda bizimle birlikte olacak. AramÄąza yeni katÄąlan çizerimiz Serdar Horuz’a da katkÄąlarÄąndan dolayÄą teĹ&#x;ekkĂźrlerimizi sunuyoruz. Son olarak DerneÄ&#x;imizin dĂźzenlediÄ&#x;i seminerde ‘CERN’ deki geliĹ&#x;meler hakkÄąnda bizi aydÄąnlatan Doç.Dr. Bilge DemirkĂśz HanÄąmefendi’ye bir kez daha teĹ&#x;ekkĂźr etmek istiyoruz. 8 Mart DĂźnya KadÄąnlar GĂźnĂź vesilesiyle BaĹ&#x;bakanÄąmÄązÄąn da takdir ettiÄ&#x;i Bilge HanÄąm’Ĺn baĹ&#x;arÄąlarÄąnÄąn devamÄąnÄą diliyoruz. Siz deÄ&#x;erli okurlarÄąmÄązÄą havacÄąlÄąÄ&#x;a dair geliĹ&#x;melerle baĹ&#x; baĹ&#x;a bÄąrakÄąrken gelecek sayÄąda buluĹ&#x;uncaya dek hoĹ&#x;çakalÄąn. Serdar UYGUR

* *7 /*1 H 18

41

24

38

30

14 28 32

06 PWH/*` 4 $QDGROXMHW +L]PHWOHULQH %LU

<HQLVLQL 'DKD (NOHGL

6 %RHLQJ YH ø7h LúELUOL÷L \DSDFDN 7 6XQ([SUHVV *HOLULQL

$UWÕUGÕ

8 +DYD <ROX 7HúYLN .DSVDPÕQGD

<HQL +DW $oÕOGÕ

9

7+<¶GHQ 8oXú (NLELQH / NV 'LQOHQPH 6DORQX

W7` 10 7 UNL\H¶GHNL 6XUL\HOL 0 OWFLOHUH

øQVDQL <DUGÕP

11 $;( .LúL\L 8]D\D *|QGHUL\RU 12 $PHULFDQ $LUOLQHV LOH 86 $LUZD\V

%LUOHúL\RU

13 (7ø+$' .kUÕQÕ $UWÕUGÕ

H@F<HP . 14 '+0ø *HQHO 0 G U 2UKDQ

%LUGDO &HYDSODQGÕUGÕ ³+DYDOLPDQODUÕ 1DVÕO <|QHWLOLU"´

"W7 6 18 4DQWDV (PLUDWHV øWWLIDNÕ

4DQWDV¶ÕQ . UHVHO 2\XQGDQ dHNLOPHVL

H*7 <L` 22 *HOHFH÷LQ +DYDFÕOÕN 3ROLWLNDVÕ

³$oÕN 6HPDODU´

#*P*6 24 7+<¶GHQ 'HY <DWÕUÕP

PTH*c6 37 ' Q\D 7XUL]P 7UHQGOHUL

]*H* 38 ¶GH +DYDFÕOÕN 6HNW|U QGH

³8oXú (÷LWLP 0HUNH]L´

<ROFX 7DOHEL % \ G

/ H*` H

/W1PWH » L 7 P

28 +DYD 7UD¿N .RQWURO|U .LPGLU"

P /7<1<.* 30 +DYDGD .HVLQWLVL] øOHWLúLP 'HYUL

%DúOÕ\RU

L@`1 O* 32 7+< 7HNQLN $ ù $U *H 0 G U

'U * YHQ 3DGR ³$UWÕN NHQGL LoLPL]GH WHNQRORML\L UHWLU KDOH JHOPHOL\L]´

*LP P*LP*/ 34 ' Q\D +DYD 7DúÕPDFÕOÕ÷Õ 9HULOHUL

P 7&P&6 36 +HP <D]ÕOÕ +HP GH 6HVOL %LU

.LWDSoÕN ³6ÕQÕI øoL øQJLOL]FHVL´

41 $7h 'XW\ )UHH dDOÕúDQODUÕQÕQ

.Õ\DIHWOHULQGH +DNDQ <ÕOGÕUP øP]DVÕ

7 1*c 42 +DYD <ROX ùLUNHWOHULQLQ <ÕOÕ

1RWODUÕ YH +HGHÀHUL

@c 1 H F<H 44 6DGDNDWLQ %HGHOL

³6ÕN 8oDQ <ROFX 3URJUDPODUÕ´

`7 47 (Q øOJLQo 7h6+$' 6HPLQHUL

³&HUQ YH ELU (YUHQ %XOPDFDVÕ´

/ H*/ PWH 48 <ROFX 8oD÷Õ 1HGHQ .DONDPDGÕ" 3

4Š2+Ä„9% <H . P *H 7 ] &H /ø T / 9DQÂśGDQ \DNĂ•Q LOOHUH WDULIHOL VHIHUOHUH EDĂşOD\DQ %RUDMHW øUDQÂśGD 7HEUL] YH 8UPL\H ,UDNÂśWD 6 OH\PDQL\H YH (UELO (UPHQLVWDQÂśGD GD (ULYDQ XoXĂşODUĂ•QD KD]Ă•UODQĂ•\RU

B

ORAJET, Van çĹkÄąĹ&#x;lÄą, Kayseri, Gaziantep ve Trabzon’a karĹ&#x;ÄąlÄąklÄą tarifeli seferlerine baĹ&#x;lÄąyor. Seferler Ăśncesi Borajet Tarife Planlama MĂźdĂźrĂź Kemal Bilgin, uçuĹ&#x;larÄąn yurtdÄąĹ&#x;Äąnda da devam edeceÄ&#x;ini sĂśyledi. Bilgin, “Yurtiçi ile baĹ&#x;layacak uçuĹ&#x;larÄąmÄąz yurtdÄąĹ&#x;Äąnda da sĂźrecek. Ä°ran’da Tebriz ve Urmiye; Irak’ta SĂźleymaniye ve Erbil; Ermenistan’da ise Erivan uçuĹ&#x;larÄąmÄąz olacaktÄąr.â€? dedi.

P%` ] % ] Âť*O H L&7 /* P<F1T *O L@c1 O6 L* "@HWO6 1 H*7 L<7 " 1*7 *

T

ĂœRK HAVA YOLLARI ve Hava-Ä°Ĺ&#x; arasÄąndaki Toplu Ä°Ĺ&#x; SĂśzleĹ&#x;mesi gĂśrĂźĹ&#x;melerinde sona gelindi. 01.01.2013 Tarihin-

den geçerli olacak yeni dĂśnem Toplu Ä°Ĺ&#x; SĂśzleĹ&#x;mesi ( TÄ°S) gĂśrĂźĹ&#x;melerinde arabulucu da uzlaĹ&#x;ma saÄ&#x;layamadÄą ve uyuĹ&#x;mazlÄąk tutanaÄ&#x;Äą taraflara tebliÄ&#x; edildi. Bundan sonraki sĂźreçte

HAVA-Ä°Ĺž SendikasĹ’nÄąn 60 gĂźn içerisinde grev kararÄą almasÄą bekleniyor. Grev kararÄą alÄąnmasÄą durumunda THY YĂśnetiminin vereceÄ&#x;i tepki de merak konusu.

7 <1T. P‹ %*c6 P1 H*7 *H ` 7*L*7* % /1 * <XUW LoLQGH ELUoRN QRNWD\D XoXú G ]HQOH\HQ $QDGROXMHW KL]PHWOHULQH ELU \HQLVLQL GDKD HNOHGL

T

ĂœRK HAVA YOLLARI’nÄąn Ăśzel yolcu programÄą Miles&Smiles Ăźyesi Classic Plus, Elite ve Elite Plus kart sahibi yolcular ile Star Alliance Gold kart sahipleri artÄąk Anadolujet ile yaptÄąklarÄą uçuĹ&#x;larÄąnda da CIP (Ă–zel Yolcu) salonlarÄąnÄąn ayrÄącalÄąklarÄąndan

faydalanabilecekler. CIP (Ă–zel Yolcu) salonlarÄąnÄąn kapÄąlarÄą Anadolujet yolcularÄąna da açĹldÄą. Yolculara CIP salonlarda zengin ikram çeĹ&#x;itleri, Ăśzel dinlenme alanlarÄą, internet, TV, gĂźnlĂźk yerli / yabancÄą gazete ve dergi gibi imkânlar sunulmakta.

]HTF ø7&7 7 %&c1& W`W` 7* L *1 * 2009 ve 2010 yÄąllarÄąnda Avrupa’nÄąn ve DĂźnya’nÄąn en hÄązlÄą bĂźyĂźyen havalimanÄą seçilen Ä°stanbul Sabiha GĂśkçen; UluslararasÄą HavalimanlarÄą Konseyi tarafÄąndan 2012 yÄąlÄąnda da kendi grubunda Avrupa’nÄąn en hÄązlÄą bĂźyĂźyen havalimanÄą oldu. 4

P ]‹ ĂĄÄ”­ 6*1`<7 ]H< 7 P / H &/1 & TAV HavalimanlarĹ’nÄąn konsolide cirosu 2012’de bir Ăśnceki yÄąla gĂśre yĂźzde 25 artÄąĹ&#x;la 1 milyar 99 Milyon avro oldu.

4Š2+Ä„9% < &7" ] *PW‹ *O *H1*#* YAPACAK %RHLQJ LOH 7 UNL\HÂśQLQ \HQLOLNoLOLN DU JH KDYDFĂ•OĂ•N YH X]D\ WHNQRORMLOHULQGH OLGHU NXUXPX øVWDQEXO 7HNQLN hQLYHUVLWHVL ø7h KDYDFĂ•OĂ•N YH X]D\ DUDĂşWĂ•UPDVĂ• DODQĂ•QGD W P \ROFXODUĂ•Q ID\GDODQDFDáĂ• \HQL ELU LĂşELUOLáLQL GX\XUGX

B

OEING TĂźrkiye BaĹ&#x;kanÄą Bernard J. Dunn ve Ä°TĂœ RektĂśrĂź Prof. Dr. Mehmet Karaca, ortak araĹ&#x;tÄąrma ve geliĹ&#x;tirme programlarÄąnÄą baĹ&#x;latacak olan anlaĹ&#x;mayÄą kutlamak için Ăźniversite kampĂźsĂźnde bir imza tĂśreni dĂźzenledi. TĂśrene TĂźrk Hava YollarÄą yĂśneticileri Dr. Temel Kotil ve Dr. Ä°smail Demir katÄąldÄą. TĂźrk Hava YollarÄą Genel MĂźdĂźrĂź Dr. Temel Kotil daha Ăśnce Ăźniversitenin Uçak

ve Uzay Bilimleri FakĂźltesi BĂślĂźm BaĹ&#x;kanÄą ve FakĂźlte Dekan YardÄąmcÄąsÄą gĂśrevlerinde bulunmuĹ&#x;tu. AyrÄąca THY Teknik YĂśnetim Kurulu BaĹ&#x;kan Vekili Dr. Ä°smail Demir de Ä°TĂœ mezunudur. Boeing ve Ä°TĂœ ilk ortak projelerini, yolcular için ticari uçaklarÄąn kabin ortamÄąnda hava kalitesini iyileĹ&#x;tirecek ileri bir hava filtreleme sistemini araĹ&#x;tÄąrmak ve geliĹ&#x;tirmek için bir yÄąllÄąk bir çalÄąĹ&#x;ma olarak açĹkladÄą. Boeing AraĹ&#x;tÄąrma ve Teknoloji, KĂźresel AraĹ&#x;tÄąrma ve GeliĹ&#x;tirme Stratejisi KÄądemli

Teknik DirektĂśrĂź Mike Friend, “Bu proje Boeing’in ticari uçak yolcu deneyimini geliĹ&#x;tirmek için sĂźrekli çalÄąĹ&#x;tÄąÄ&#x;ÄąnÄąn bir ĂśrneÄ&#x;idir, uzay ve havacÄąlÄąk uygulamalarÄąnda nano malzemelerle ilgili çok gßçlĂź bir araĹ&#x;tÄąrma programÄą olan Ä°TĂœâ€™nĂźn yetenekli ĂśÄ&#x;retim Ăźyeleri ve ĂśÄ&#x;rencileri ile birlikte çalÄąĹ&#x;mak için sabÄąrsÄązlanÄąyoruzâ€? dedi.

6`P %7& ‹ <HP <#T T / /&6 ] <7 H&6 /<7! H 7L&ø7 / P&1 & Yavuz Çizmeci: Âł'DKD J YHQOL NDOLWHOL YH HNRQRPLN EDNĂ•P LoLQ EDáĂ•PVĂ•] ĂşLUNHWOHU WHUFLK HGLOPHOL´

O

RTADOÄžU Uçak BakÄąm ve OnarÄąm KonferansÄą, hava bakÄąm sektĂśrĂźndeki maliyetler, iç ve dÄąĹ&#x; kaynak kullanÄąmlarÄą, yeni uçaklar ve teknolojik sistemler gibi konularÄą masaya yatÄąrarak, dĂźnyanÄąn birçok bĂślgesinde faaliyet gĂśsteren bakÄąm ve

onarÄąm merkezi yĂśneticileri ile havacÄąlÄąk uzmanlarÄąna ev sahipliÄ&#x;i yaptÄą. MYTECHNIC, Dubai, BirleĹ&#x;ik Arap Emirlikleri’nde dĂźzenlenen OrtadoÄ&#x;u Uçak BakÄąm ve OnarÄąm KonferansĹ’na katÄąldÄą. Çok sayÄąda katÄąlÄąmcÄą ve ziyaretçisiyle en baĹ&#x;ta Orta DoÄ&#x;u olmak Ăźzere dĂźnyanÄąn dĂśrt bir yanÄąndan gelen havacÄąlÄąk firmalarÄąnÄą her sene bir araya getiren konferansta bu yÄąl, MYTECHNIC kurucusu Yavuz Çizmeci, havacÄąlÄąkta iç ve dÄąĹ&#x; kaynak kullanÄąmÄą ve zorluklara iliĹ&#x;kin bir sunum gerçekleĹ&#x;tirdi. Çizmeci; daha emniyetli, kaliteli ve dĂźĹ&#x;Ăźk maliyetli uçak bakÄąm ve onarÄąm faaliyetleri için bu alanda uzmanlaĹ&#x;mÄąĹ&#x; Ĺ&#x;irketlerin tercih edilmesinin Ăśnemine deÄ&#x;indi.

67*` PøP 7 6< *1 F L F<HP %*c6 P* Ä°stanbul Emniyeti’nden bir ilk... Pasaport iĹ&#x;lemleri için hastalÄąk ve yaĹ&#x;lÄąlÄąk gibi nedenlerle Ĺ&#x;ubeye gelemeyen vatandaĹ&#x;lara ‘Evde hizmet’ dĂśnemi baĹ&#x;ladÄą. 6

F " LTL % 1/ Hc * *7 LF/ø` O]TH T Pegasus Hava TaĹ&#x;ÄąmacÄąlÄąÄ&#x;Äą A.Ĺž 32 milyon 85 bin lira nominal deÄ&#x;erli paylarÄąnÄą halka arz etmek için SPK’ya baĹ&#x;vurdu.

LT7 _FH LL ĔďåĔ " 1*H*7* `Wc å HP&H &

T

ĂœRK HAVA YOLLARI ile Lufthansa’nÄąn ortak kuruluĹ&#x;u SunExpress, 2012’de yĂźksek yakÄąt fiyatlarÄą, havaalanÄą Ăźcretlerindeki keskin yĂźkseliĹ&#x; ve talepteki daralmaya raÄ&#x;men, yÄąlÄą gelirlerinde saÄ&#x;ladÄąÄ&#x;Äą iki rakamlÄą bĂźyĂźme oranÄąyla kapattÄą. 2012’de taĹ&#x;Äąnan yolcu sayÄąsÄą bir Ăśnceki yÄąla gĂśre yĂźzde 1’in altÄąnda bir dĂźĹ&#x;ĂźĹ&#x; ile 7.65 milyon olurken, gelirler Ăśnceki yÄąla gĂśre yĂźzde 15 artarak 770 milyon Euro oldu. Frankfurt’ta dĂźzenlediÄ&#x;i basÄąn toplantÄąsÄąnda konuĹ&#x;an SunExpress

Genel MĂźdĂźrĂź Paul Schwaiger, ‘’2012’de yĂźksek yakÄąt fiyatlarÄą, havaalanÄą Ăźcretlerindeki keskin yĂźkselme ve talepteki daralmaya raÄ&#x;men, “Bir Ăśnceki yÄąla gĂśre taĹ&#x;ÄądÄąÄ&#x;ÄąmÄąz yolcu sayÄąsÄąnda yĂźzde 1’in altÄąnda bir azalma olsa da gelirlerimizi yĂźzde 15 artÄąrdÄąkâ€? dedi. YĂźzde 1.3’lĂźk artÄąĹ&#x;la yĂźzde 81.4’lĂźk bir doluluk oranÄą yakalayan SunExpress artan verimliliÄ&#x;ini ortaya koydu. SunExpress, 2012’de hepsi Boeing 737-800’den oluĹ&#x;an 30 uçaklÄąk filosuyla, 134 bin 128 saatlik uçuĹ&#x; sĂźresiyle 52 bin 428 uçuĹ&#x; gerçekleĹ&#x;tirdi’’ dedi.

SunExpress 2012 Genel BakÄąĹ&#x;:

ANADOLUJET Ä°LE WET-LEASE SunExpress iĹ&#x; modelinin uluslararasÄą alanda pek çok havayolu Ĺ&#x;irketi tarafÄąndan kullanÄąldÄąÄ&#x;ÄąnÄą belirten Schwaiger, “TĂźrkiye ve Almanya’da SunExpress tescili altÄąnda bulunan belli bir bĂślĂźm uçaÄ&#x;ÄąmÄązÄą, geniĹ&#x;leyen wet-lease iĹ&#x; alanÄąmÄązda kullanmak bizim ana hedeflerimiz arasÄąnda bulunuyor. Bunun amacÄą da uçaklarÄąmÄązÄą zayÄąf kÄąĹ&#x; sezonunda daha verimli kullanmak. DiÄ&#x;er hava yolu Ĺ&#x;irketleri adÄąna, SunExpress operasyon sorumluluÄ&#x;u altÄąnda uçaklarÄąn iĹ&#x;letme operasyonlarÄąnÄą gerçekleĹ&#x;tiriyoruz. Bu çerçevede, Anado-

SunExpress 2012

VRQXoODUĂ–

Gelir

770 Mio. Euro

%LU gQFHNL <Ă–OD *|UH 'HøLĂťLP +15%

<ROFX 6D\Ă•VĂ• 8oXĂş 6D\Ă•VĂ• 8oXĂş 6DDWL

7,65 Mio. 52.428 134.128

-1% -1% +2%

SLF (%p) <DNĂ•W *LGHUL

81,4% 272 Mio. Euro

+1,3%p +20,8%

luJet ile Ĺ&#x;u anda 12 SunExpress Boeing 737-800 ve 700 uçaklarÄąyla bu operasyonu oldukça baĹ&#x;arÄąlÄą bir Ĺ&#x;ekilde yĂźrĂźtĂźyoruz. Yaz sezonunda da 10 yeni uçaÄ&#x;Äąn bu operasyona dahil olmasÄą bekliyoruz. 2013’te SunExpress Almanya, 7 uçaklÄąk bir filo ile devam ederken, SunExpreess TĂźrkiye, 2013’te filosundaki uçak sayÄąsÄąnÄą bu yeni gelecek 10 uçakla 45’e çĹkaracakâ€? dedi.

Ä°ZMÄ°R ARTIK TĂœRKÄ°YE Ä°LE AVRUPA’YI BAÄžLIYOR Ä°zmir’i aktarma merkezi yapma kararÄąyla operasyonlarÄąnÄą geniĹ&#x;leten SunExpress, Ä°zmir’deki uçuĹ&#x; aÄ&#x;Äąna, yurt içinden Batman, yurt dÄąĹ&#x;Äąndan ise Strasburg, Bremen ve Ercan’Ĺ ekliyor.

SUNEXPRESS Ä°ZMÄ°R’DEKÄ° UÇUĹž AÄžINA 4 YENÄ° ĹžEHÄ°R EKLÄ°YOR TĂźrk Hava YollarÄą ile Lufthansa’nÄąn ortak kuruluĹ&#x;u SunExpress, Ä°zmir’i HUB (Aktarma Merkezi) yapma kararÄąyla

beraber, uçuĹ&#x; aÄ&#x;Äąna yeni destinasyonlar katmaya devam edecek.

Ä°ZMÄ°R’DE HUB OPERASYONU BĂœYĂœYOR SunExpress Genel MĂźdĂźr YardÄąmcÄąsÄą HacÄą Say, “Bu yaz baĹ&#x;layacaÄ&#x;ÄąmÄąz, yurt içinde Batman, yurt dÄąĹ&#x;Äąnda ise Strasburg, rg, Bremen ve LefkoĹ&#x;a Ĺ&#x;a (Ercan) ile beraber, r, Ä°zmir’den uçtuÄ&#x;u-muz destinasyon sayÄąsÄąnÄą 35’e çĹkaracaÄ&#x;Äąz. Ä°zmir’den n en çok noktaya direkt uçuĹ&#x; yapmamÄązÄąn yanÄą sÄąraa artÄąk Anadolu’nun n 14 Ĺ&#x;ehrinden Avrupa’da 21’i aĹ&#x;kÄąn havalimanÄąna baÄ&#x;lantÄą veriyoruz.â€? dedi.

<H T"*H LT7 % ] 1*6 7&ø7&7 W P *H* P 6 6

P%`ø7*7 < /OT P `&7 /* `<1 T L `&L& HPP&

ÇeĹ&#x;itli programlara katÄąlmak Ăźzere Giresun’a gelen UlaĹ&#x;tÄąrma, Denizcilik ve HaberleĹ&#x;me Bakan YardÄąmcÄąsÄą Yahya BaĹ&#x;, Ordu-Giresun HavalimanÄą pistinin yaklaĹ&#x;Äąk 3’te 1’inin tamamlandÄąÄ&#x;ÄąnÄą sĂśyledi.

TĂźrk Hava YollarĹ’nÄąn (THY) Ocak-Ĺžubat 2012 dĂśneminde 5 milyon olan toplam yolcu sayÄąsÄą, 2013 yÄąlÄąnÄąn aynÄą dĂśneminde yĂźzde 26 artÄąĹ&#x;la 6,3 milyona ulaĹ&#x;tÄą. 7

4Š2+Ä„9% PWH/*` ‹ & < /<7L ` W` 1*#*7 ` <1T`<H 7 UNL\H 8OXVODUDUDVĂ• 6LYLO +DYDFĂ•OĂ•N gUJ W ,&$2 ÂśQXQ NDUDU RUJDQĂ• NRQXPXQGDNL ,&$2 .RQVH\ h\HOLáLQH DGD\ ROX\RU

U

LAĹžTIRMA, Denizcilik ve HaberleĹ&#x;me BakanlÄąÄ&#x;Äą Sivil HavacÄąlÄąk Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź (SHGM) yetkililerinin AB Ăźyesi olmayan Azerbaycan, GĂźrcistan, Moldova ve UkraynalÄą Sivil HavacÄąlÄąk Otoriteleri ile Ä°stanbul’da gerçekleĹ&#x;tirdiÄ&#x;i toplantÄąda TĂźrkiye’nin ICAO Konsey ĂźyeliÄ&#x;ine aday olmasÄąna karar verildi. DÄąĹ&#x;iĹ&#x;leri BakanlÄąÄ&#x;Äą temsilcilerinin de katÄąlÄąmÄą ile gerçekleĹ&#x;en toplantÄąda, ICAO

Konsey ĂœyeliÄ&#x;i için bir rotasyon grubu oluĹ&#x;turulmasÄą ve Grup adÄąna ilk olarak TĂźrkiye’nin 38. ICAO Genel Kurulu ToplantÄąsĹ’nda aday Ăźlke olmasÄą konusunda mutabakat saÄ&#x;landÄą.

ICAO bĂźnyesinde tĂźm Ăźlkelerin katÄąlÄąmÄąyla gerçekleĹ&#x;tirilen Genel Kurul (Asamble) tarafÄąndan 3’er yÄąllÄąk sĂźreler için seçilen Konsey’de toplamda 36 Ăźlke temsilcisi gĂśrev yapmaktadÄąr.

KONSEY ĂœYELİĞİ İÇİN DĂ–NERLÄ° GRUP VASITASIYLA TĂœRKÄ°YE’NÄ°N ĂœYELİĞİ GĂœĂ‡LENDÄ°RÄ°LÄ°YOR

ICAO’nun kurulduÄ&#x;u ilk yÄąllarda bir dĂśnem için Konsey Ăœyesi olan TĂźrkiye, aradan geçen 60 yÄąlÄą aĹ&#x;kÄąn sĂźredir ICAO Konseyi’nde temsil imkânÄą bulamamÄąĹ&#x;tÄąr. Ăœç ayrÄą kategoride ĂźyeliÄ&#x;in bulunduÄ&#x;u ve bĂślgesel dĂźzeyde temsilin Ăśnem arz ettiÄ&#x;i Konsey’de, aralarÄąnda Ăźlkemizin de bulunduÄ&#x;u Avrupa BĂślgesi’nden her 3 kategoride toplam 8 Ăźlke temsil edilmektedir.

BilindiÄ&#x;i Ăźzere, UluslararasÄą Sivil HavacÄąlÄąk TeĹ&#x;kilatÄą (ICAO) 07 AralÄąk 1944 tarihinde imzalanan Ĺžikago SĂśzleĹ&#x;mesi ile BirleĹ&#x;miĹ&#x; Milletlerin bir organÄą olarak kurulmuĹ&#x; olup, TĂźrkiye kurucu Ăźyeler arasÄąnda yer almÄąĹ&#x; ve 5 Haziran 1945 Tarih ve 4749 SayÄąlÄą Kanun ile ICAO’ya taraf olmuĹ&#x;tur.

U

% ] `<1T P O]*/ T`"T1 6 L& / FL 6&7 Ĕď ` 7* % P &1 &

LAĹžTIRMA, Denizcilik ve HaberleĹ&#x;me BakanlÄąÄ&#x;Äą Sivil HavacÄąlÄąk Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź (SHGM) tarafÄąndan uçuĹ&#x; gerçekleĹ&#x;tirilmeyen hatlara sefer dĂźzenlenmesi amacÄąyla baĹ&#x;latÄąlan teĹ&#x;vik uygulamasÄą kapsamÄąnda 20 yeni hat açĹldÄą. SHGM, 2013 yaz tarife dĂśneminde baĹ&#x;lamak Ăźzere iç hatlarda 5 hava yoluna 20 hatta haftalÄąk toplam 66 frekans sefer yapma izni verdi. Belirlenen hatlarda haftalÄąk en az 3 frekans uçuĹ&#x; yapmak kaydÄą ile kendisine o hattÄą geliĹ&#x;tirmesi için 2 yÄąl tek baĹ&#x;Äąna uçuĹ&#x; yapma hakkÄą tanÄąyan teĹ&#x;vik uygulamasÄąna dahil olan hava yolu iĹ&#x;letmelerine ayrÄąca dÄąĹ&#x; hat uçuĹ&#x; tahsislerinde Ăśncelik tanÄąnacaÄ&#x;Äą açĹklanmÄąĹ&#x;tÄą. Uygulama kapsamÄąnda SHGM’ye yapÄąlan baĹ&#x;vurularÄąn ardÄąndan Sabiha GĂśkçen’den 10, Ankara’dan 2, Ä°zmir’den 3, Antalya’dan 5 hat olmak Ăźzere toplam 20 hatta 66 haftalÄąk frekans uçuĹ&#x; yapÄąlacak Ĺ&#x;ekilde 5 hava yolu iĹ&#x;letmesine izin verildi.

Ä?Ă­ % ] 1*6 7&ø7 H /*F &/P& Dubai HavalimanÄą 2020 yÄąlÄąnda DĂźnya’nÄąn en fazla trafiÄ&#x;ine sahip ßçßncĂź havalimanÄą olmak için kesenin aÄ&#x;zÄąnÄą açtÄą. 8

Konsey’e Ăźye olmak amacÄąyla uygulanan yĂśntemlerden biri de, birkaç Ăźlkenin bir araya gelerek, oluĹ&#x;turulan dĂśnerli grup vasÄątasÄąyla bir konsey ĂźyeliÄ&#x;inin paylaĹ&#x;ÄąlmasÄądÄąr. Halen Avrupa tarafÄąndan Ăźstlenilen 8 Ăźyelikten 3’ß bu yĂśntemle paylaĹ&#x;ÄąlmÄąĹ&#x; durumdadÄąr.

Tayin edilen hatlar, hava yollarĹ ve frekans sayĹlarĹ 7HÝYLN (GLOHQ +DWODU Ankara Ankara Antalya Antalya Antalya Antalya Antalya İzmir İzmir İzmir Sabiha GÜkçen Sabiha GÜkçen Sabiha GÜkçen Sabiha GÜkçen Sabiha GÜkçen Sabiha GÜkçen Sabiha GÜkçen Sabiha GÜkçen Sabiha GÜkçen Sabiha GÜkçen

BalÄąkesir (Kocaseyit) GĂśkçeada Batman Erzincan Malatya Mardin Sivas Batman Kocaeli (Cengiz Topel) Sivas Amasya (Merzifon) Denizli (Çardak) GĂśkçeada IÄ&#x;dÄąr Isparta KahramanmaraĹ&#x; MuĹ&#x; NevĹ&#x;ehir Sinop UĹ&#x;ak

7D\LQ 2OXQDQ +DYD <ROX Borajet Hava YollarÄą Borajet Hava YollarÄą Onur Hava YollarÄą Onur Hava YollarÄą Onur Hava YollarÄą Onur Hava YollarÄą Onur Hava YollarÄą SunExpress Borajet Hava YollarÄą Pegasus Hava YollarÄą Pegasus Hava YollarÄą Pegasus Hava YollarÄą Borajet Hava YollarÄą Atlasjet Hava YollarÄą Borajet Hava YollarÄą Pegasus Hava YollarÄą Pegasus Hava YollarÄą Pegasus Hava YollarÄą Borajet Hava YollarÄą Borajet Hava YollarÄą

+DIWDOĂ–N )UHNDQV 6D\Ă–VĂ– 3 frekans 3 frekans 3 frekans 3 frekans 3 frekans 3 frekans 3 frekans 3 frekans 3 frekans 3 frekans 3 frekans 5 frekans 3 frekans 7 frekans 3 frekans 3 frekans 3 frekans 3 frekans 3 frekans 3 frekans

7HĂťYLøLQ $PDFĂ– KDYD \ROODUĂ•QĂ•Q LVWLNUDUOĂ• ELU ĂşHNLOGH V|] NRQXVX KDWODUGD \Ă•O ER\XQFD XoXĂş \DSPDVĂ•QĂ• VDáODPDNWĂ•U $\UĂ•FD \HQL XoXĂş KDWODUĂ•QĂ•Q DoĂ•ODUDN ĂşHKLUOHU DUDVĂ• XODúÕPĂ•Q VDáODQPDVĂ• YH XOXVODUDUDVĂ• XoXĂşODUĂ•Q GHVWHNOHQPHVLQL VDáODPDN GD DPDoODU DUDVĂ•QGD \HU DOĂ•\RU

P%` *1 Ă­W H L&7 *O *H1*#* TĂźrk Hava YollarÄą (THY) ve Anadolu Ăœniversitesi, kabin memuru ihtiyacÄąnÄą daha nitelikli personelle takviye etmek için anlaĹ&#x;tÄą.

YAKIT VE ZAMAN TASARRUFU * *7 T TO ROTALARI KISALTILIYOR

U

LAĹžTIRMA, Denizcilik ve HaberleĹ&#x;me BakanlÄąÄ&#x;Äą Sivil HavacÄąlÄąk Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;ß’nĂźn TĂźrk hava sahasÄąnÄąn etkin kullanÄąlmasÄą amacÄąyla yĂźrĂźttĂźÄ&#x;Ăź hava koridorlarÄąnÄąn kÄąsaltÄąlmasÄą çalÄąĹ&#x;malarÄą kapsamÄąnda, ilk olarak Siirt ve Van arasÄąnda yeni bir hava koridoru tesis edilerek kÄąsaltma saÄ&#x;landÄą. Her iki havaalanÄą arasÄąndaki uçuĹ&#x; koridoru ortalama 137 kilometre azalacak Ĺ&#x;ekilde ilave bir hava koridoru tesis edildi.

%6*‹ ­ HÂť" FH<. L* *1 *H *1/ *6c PP&

D

HMÄ° Genel MĂźdĂźrĂź Orhan Birdal, TĂźrkiye`nin Hava Trafik YĂśnetimi’ne iliĹ&#x;kin geliĹ&#x;tirilmiĹ&#x; ve geliĹ&#x;tirilmekte olan projeleri ilk kez bir havacÄąlÄąk fuarÄąnda sergilendiÄ&#x;ini belirterek, “SergilemiĹ&#x; olduÄ&#x;umuz 4 proje çok ilgi çektiâ€? dedi. Birdal, Hava Trafik YĂśnetimi (ATM) DĂźnya HavacÄąlÄąk FuarĹ’nÄąn (World Exibition) Ä°spanya’nÄąn Madrid Ĺ&#x;ehrinde gerçekleĹ&#x;tirildiÄ&#x;ini belirtti. DHMİ’nin ilk kez sergileyici olarak fuara katÄąldÄąÄ&#x;ÄąnÄą belirten Birdal, 2010 yÄąlÄąnda DHMÄ° ile TĂœBÄ°TAK arasÄąnda imzalanan ATM Ar-Ge iĹ&#x;birliÄ&#x;i protokolĂźne istinaden çalÄąĹ&#x;malarÄą gerçekleĹ&#x;tirilen dĂśrt ATM Ar-Ge projesinin fuarda sergilendiÄ&#x;ini kaydetti.

FUARDA DHMÄ° Ä°LE TĂœBÄ°TAK’IN PROJELERÄ°NE BĂœYĂœK Ä°LGÄ°

Havayolu iĹ&#x;letmelerinden gelen talepleri deÄ&#x;erlendiren SHGM’nin ilgili sivil ve askeri kurumlarla yaptÄąÄ&#x;Äą koordinasyon ve bu kurumlarÄąn olumlu katkÄąlarÄą neticesinde yapÄąlan yeni dĂźzenlemeye gĂśre; birbirlerinin yedek meydanÄą olarak kullanÄąlan ve 240 kilometre olan Siirt ve Van HavaalanlarÄą arasÄąnda mevcut olan hava koridoruna ilaveten yeni direkt bir hava koridoru tesis edilerek 103 kilometreye dĂźĹ&#x;ĂźrĂźldĂź.

Birdal, bu doÄ&#x;rultuda hazÄąrlanan 4 proje ile fuara katÄąldÄąklarÄąnÄą ve DĂźnya ATM sistem alt yapÄąlarÄą pazarÄąnda Ăźlkemizin ilk kez kendi sistemlerini sergilediÄ&#x;ini ifade etti.

UçuĹ&#x; rotalarÄąnÄąn kÄąsaltÄąlmasÄą daha az yakÄąt tĂźketimi, zaman ve maliyet tasarrufu saÄ&#x;lamasÄąnÄąn yanÄą sÄąra karbondioksit gazÄą salÄąnÄąmÄąnÄąn azaltÄąlmasÄą bakÄąmÄąndan da bĂźyĂźk Ăśnem taĹ&#x;Äąyor.

Bu projelerin ise; Hava Trafik Kontrol simĂźlatĂśrĂź Ar-Ge Projesi Hava AracÄą Takip Sistemi Projesi KuĹ&#x; RadarÄąâ€? Projesi ve FOD (yabancÄą madde hasarÄą) RadarÄą Ar-Ge Projesi olduÄ&#x;unu belirten Birdal, “2008 yÄąlÄą sonunda, kamu kuruluĹ&#x;larÄąnÄąn ulusal ar-ge kuruluĹ&#x;u olan TĂœBÄ°TAK ile direkt iĹ&#x;birliÄ&#x;i yapÄąlabilmesinin ĂśnĂź açĹldÄą. 2 Haziran 2009 tarihinde KuruluĹ&#x;umuz ile TĂœBÄ°TAK arasÄąnda imzalanan ATM (Air Traffic Management) Ar-Ge iĹ&#x;birliÄ&#x;i protokolĂź doÄ&#x;rultusunda DHMÄ°-TĂœBÄ°TAK Ar-Ge projeleri Ăźzerinde çalÄąĹ&#x;malara baĹ&#x;landÄąÄ&#x;ÄąnĹ’’ sĂśyledi.

P%`ø 7 T TO /* *7 1W/L *71 76 L 1<7T 7 UN +DYD <ROODUĂ• 7+< SLORW YH KRVWHVOHULQ XoXĂş |QFHVL NRQIRUOX RUWDPGD GLQOHQPHVL DPDFĂ•\OD O NV VDORQ \DSWĂ•UĂ•\RU

Ä°

STANBUL AtatĂźrk HavalimanÄą DÄąĹ&#x; Hatlar Terminali’nde yolcular için dĂźnyanÄąn en iyileri arasÄąnda sayÄąlan bekleme salonlarÄąnÄą hizmete sokan THY, pilot ve hosteslere de benzer bir bĂślĂźm açmak Ăźzere harekete geçti. THY ile Viyana merkezli Do&Co’nun ortak ikram Ĺ&#x;irketi Turkish Do&Co tarafÄąndan inĹ&#x;a edilecek ve iĹ&#x;letilecek dinlenme salonu iki bĂślĂźmden oluĹ&#x;acak. Mart sonunda

hizmete girmesi planlanan salonun ikram bĂślĂźmĂźnde zengin yiyecek içecek çeĹ&#x;itleri yer alacak. UçuĹ&#x; ekibi için hazÄąrlanan ve yÄąlsonuna kadar yetiĹ&#x;tirilmesi amaçlanan salonun ikinci bĂślĂźmĂźnde konforlu oturma gruplarÄą ve kĂźtĂźphane yer alacak. Pilot ve hostesler için hazÄąrlanan Ăśzel salon 7/24 saat hizmet verecek. 9

DĂœNYA AIRBUS VAKFI VE LUFTFAHRT OHNE GRENZEN PWH/*` ø /* LTH*` 1* 6W1P *1 H *7L 7* ` H &6 "@7 H * 7 UN +DYD <ROODUĂ•ÂśQD DLW $ ) NDUJR XoDáĂ•QD EDWWDQL\H \L\HFHN YH LODoODUGDQ ROXĂşDQ WRSODP WRQ LQVDQL \DUGĂ•P PDO]HPHVL \ NOHQGL

A

IRBUS VAKFI, Luftfahrt Ohne Grenzen (LOG), TĂźrk Hava YollarÄą ve Fraport AG, TĂźrk Hava YollarĹ’na ait A310-F kargo uçaÄ&#x;Äąyla 35 ton yardÄąm malzemesini Frankfurt HavaalanĹ’ndan Adana’ya nakletti. TĂźrk KÄązÄąlayĹ’na tahsis edilen malzemeler, Adana yakÄąnlarÄąndaki, aralarÄąnda çok sayÄąda çocuÄ&#x;un da bulunduÄ&#x;u Suriyeli mĂźltecilerin kampÄąna daÄ&#x;ÄątÄąlacak. Yiyecek, battaniye, bebek mamasÄą, çocuk bezi ve ek olarak ilaç içeren baÄ&#x;ÄąĹ&#x;lar Alman Sivil Toplum KuruluĹ&#x;u Luftfahrt Ohne Grenzen (YardÄąm KanatlarÄą) tarafÄąndan toplandÄą.

Tßrk Hava YollarĹ Genel Mßdßrß Doç. Dr. Temel Kotil

TĂœRK HAVA YOLLARI’NIN ] /WH L* % PH<^ø TĂźrk Hava YollarĹ’nÄą (THY) simgeleyen, Ăźzerinde uçaklarÄąn yer aldÄąÄ&#x;Äą dĂźnya kĂźresi maketi, Ä°ngiltere’nin baĹ&#x;kenti Londra’daki Heathrow HavalimanĹ’na yerleĹ&#x;tirildi. 10

Luftfahrt Ohne Grenzen sĂśzcĂźsĂź Frank Franke, “YardÄąma ihtiyacÄą olan bu insanlara el uzatmak bizim temel amacÄąmÄąz. TĂźrkiye’de bulunan 160 binden fazla Suriyeli mĂźlteciye yapÄąlan yardÄąmÄąn çoÄ&#x;u TĂźrkiye’den geliyor. ArtÄąk dĂźnyanÄąn geri kalanÄąnÄąn da yardÄąm etmesinin zamanÄą geldiâ€? dedi. TĂźrk Hava YollarÄą Genel MĂźdĂźrĂź Doç. Dr. Temel Kotil,

“Suriye’de Ĺ&#x;u anda yaĹ&#x;anan insani drama TĂźrkiye olarak seyirci kalmamÄąz mĂźmkĂźn deÄ&#x;ildi. BĂźyĂźk devlete bu yakÄąĹ&#x;mazdÄą. Ä°ki yÄąla yaklaĹ&#x;an olaylarda TĂźrkiye’ye gelen mĂźltecilere TĂźrkiye elinden gelen yardÄąmÄą yapÄąyor. TĂźrk Hava YollarÄą olarak biz de gerek TĂźrkiye içinden gerekse dÄąĹ&#x;ardan gelen yardÄąmlarÄą ilgili yerlere ulaĹ&#x;tÄąrma konusunda Ăźzerimize dĂźĹ&#x;eni yapÄąyoruz, yapmaya da devam edeceÄ&#x;iz. Temennimiz bu insanlÄąk trajedisinin bir an Ăśnce son bulmasÄądÄąrâ€? dedi. Airbus VakfĹ’nÄąn Murahhas Ăœyesi Andrea DebbanĂŠ, “Airbus VakfÄą dĂźzenli olarak bunun gibi insanÄą gĂśrevleri koordine etmek adÄąna LOG ve FransÄąz meslektaĹ&#x;larÄą SÄąnÄąrsÄąz HavacÄąlÄąk ile çalÄąĹ&#x;Äąyor. Ăœlkelerinden kaçan bu insanlarÄąn çaresiz durumlarÄą karĹ&#x;ÄąsÄąnda yardÄąma mecbur hissederek Airbus VakfĹ’yla STÖ’lerin her gĂźn gĂśsterdiÄ&#x;i çabaya katkÄąmÄązdan dolayÄą gurur duyuyoruz. AynÄą zamanda bu projede yer alan bĂźtĂźn ortaklarÄąmÄąza da teĹ&#x;ekkĂźr etmek istiyoruzâ€? dedi.

. PLP H *1/ Ä?Ĕď T #&7& P L1*6 1 & Japonya’nÄąn dĂźĹ&#x;Ăźk Ăźcretli hava yollarÄąndan (LCC) biri olan Jetstar Japan, Sharklet yakÄąt tasarrufu sunan kanat ucu aygÄątlarÄąyla donatÄąlmÄąĹ&#x; olan Airbus A320 uçaÄ&#x;ÄąnÄą teslim alan ilk Japon hava yolu oldu.

\Ă•OĂ•QGD JH]HJHQ |WHVL ODQVPDQ

22 KİŞİDEN BÄ°RÄ° TĂœRKÄ°YE’DEN SEÇİLECEK

_ ` 7* F<11< FH<. L*`1 ĔĔ /*O*`* Tc ` "@7 H*`<H <HQL  U Q $SROOR LoLQ ÂłG Q\D\Ă• DĂşDQ´ ELU SURMH\H LP]D DWDQ $;( %X]] $OGULQÂśOH  ONHGHQ W NHWLFLVLQH X]D\ GHQH\LPL \DĂşDWDFDáĂ• $;( $SROOR 8]D\ $NDGHPLVLÂśQL KD\DWD JHoLUL\RU

A

XE Ĺ&#x;imdiye kadar yalnÄązca Ĺ&#x;anslÄą ve seçkin bir azÄąnlÄąÄ&#x;Äąn gidebildiÄ&#x;i yere gidiyor ve insanlara bu dĂźnyada yaĹ&#x;ayamayacaklarÄą en uç deneyimi sunuyor: Uzaya yolculuk! AXE, insanlarÄą hayatlarÄąnda bir kez olacak bu destansÄą yolculuÄ&#x;a çĹkarmak için uzay bilimcisi, efsanevi Apollo 11 pilotu ve ayda yĂźrĂźyen ilk kahramanlardan biri olan Buzz Aldrin ile birlikte Axe Apollo Uzay Akademisi’ni (A.A.S.A) kuruyor. Axe Apollo Uzay Akademisi, UluslararasÄą Uzay Dairesi Space Expedition Corporation (SXC) iĹ&#x;birliÄ&#x;i ile  tĂźm dĂźnyada tam 22 Ĺ&#x;anslÄą gence uzay yolculuÄ&#x;u fÄąrsatÄą sunuyor. TĂźrkiye’den 3 Ĺ&#x;anslÄą gencin Axe Apollo Uzay Akademisi’ne katÄąlma, 1 Ĺ&#x;anslÄą TĂźrk gencinin ise uzay yolculuÄ&#x;una katÄąlma fÄąrsatÄąnÄą yakalayacaÄ&#x;Äą bildirildi. Bir astronottan daha bĂźyĂźk bir kahraman olamaz. Bu nedenle AXE tĂźketicilerine baĹ&#x;ka hiçbir Ĺ&#x;eyle karĹ&#x;ÄąlaĹ&#x;tÄąrÄąlamayacak bir deneyim yaĹ&#x;ama fÄąrsatÄą sunuyor. 30’uncu yÄąlÄąndaki bu en bĂźyĂźk ĂźrĂźn lansmanÄąnda AXE, dĂźnyanÄąn dĂśrt bir tarafÄąndaki 60 Ăźlkeden tĂźketicileri A.A.S.A’ya Ăźye olmaya çaÄ&#x;ÄąrÄąyor.

DĂźnyanÄąn kimi yerlerinde LYNX olarak da bilinen AXE markasÄą, UluslararasÄą Uzay Dairesi-SXC ile iĹ&#x;birliÄ&#x;ine giderek adÄą “Lynxâ€? konan uzay mekiÄ&#x;ine 22 bilet veriyor. SXC, yolcularÄą uzayda 100 kilometreden daha uzun bir seyahate çĹkararak onlara astronot statĂźsĂź kazandÄąran XCOR Aerospace’in Lynx uzay mekiÄ&#x;ini iĹ&#x;letiyor. AXE Apollo’nun AXE markasÄąnÄąn 30 yÄąllÄąk tarihindeki en bĂźyĂźk ve en iddialÄą proje olduÄ&#x;unu belirten AXE Global AsbaĹ&#x;kanÄą Tomas Marcenaro, â€œĹžimdiye dek ilk kez eĹ&#x; zamanlÄą olarak 75’ten fazla Ăźlkede global Ăślçekli bir yarÄąĹ&#x;ma dĂźzenleyerek milyonlarca insana dĂźnyada verilebilecek en muhteĹ&#x;em ĂśdĂźlĂź kazanma fÄąrsatÄą sunuyoruz. Uzay yolculuÄ&#x;u‌ Evet gerçek uzay!â€? diye konuĹ&#x;tu.

Ä°NSAN DENEYÄ°MÄ°NDEKÄ° SON NOKTA AXE’Ĺn herkes için uzaya yolculuk fÄąrsatÄąnÄą, “insan deneyimindeki son noktaâ€? olarak deÄ&#x;erlendiren efsanevi astronot ve 1969 yÄąlÄąnda aya inen tarihi Apollo 11 uzay mekiÄ&#x;inin pilotu Buzz Aldrin, “Bundan neredeyse 50 yÄąl Ăśnce uzayda yaĹ&#x;adÄąklarÄąm inanÄąlmazdÄą. BugĂźn ise Axe markasÄąnÄąn genç insanlara bu fÄąrsatÄą sunmasÄąnÄąn heyecanÄąnÄą yaĹ&#x;Äąyorumâ€? dedi.

&H L& _ø*7 * ø` <1 7 *1/ T TOT " H /1 OP* AirAsia Grup’un uzun mesafede uçan dĂźĹ&#x;Ăźk Ăźcretli hava yolu Ĺ&#x;ubesi AirAsia X, DĂźĹ&#x;Ăźk Ăœcretli Hava Yolu Terminali’nde (LCCT) hava yolunun Kuala Lumpur’dan Cidde’ye olan baĹ&#x;langĹç uçuĹ&#x;unu kutladÄą.

1T!P% 7L ø7&7 !*HLP 1 LL %*c6 P*7 ÂŤ `&1 &c1& @ W1 Lufthansa First Class hizmetleri gĂźncel Skytrax deÄ&#x;erlendirmesinde beĹ&#x; yÄąldÄązla ĂśdĂźllendirildi. 11

DĂœNYA

6 H& 7 &H1&7 L *1 TL &H^ `L *H1 O*`<H $%'ÂśQLQ LNL EÂ \Â N KDYD \ROX $PHULFDQ $LUOLQHV $$ LOH 86 $LUZD\VÂśLQ ELUOHĂşHUHN GÂ Q\DQĂ•Q HQ EÂ \Â N KDYD \ROX ĂşLUNHWLQL ROXĂşWXUPDN LoLQ DQODĂşWĂ•NODUĂ• ELOGLULOGL

G

ĂœNLERDÄ°R her iki Ĺ&#x;irket arasÄąnda devam eden gĂśrĂźĹ&#x;meler olumlu sonuçlandÄą. Yeni anlaĹ&#x;maya gĂśre AA’nÄąn hissedarlarÄą yĂźzde 72, US Airways’Ĺn hissedarlarÄą ise yĂźzde 28 pay alacak. ABD’de yurt içi uçuĹ&#x;larÄąn yĂźzde 70’i AA, United, Delta ve Soutwest Hava YollarÄą ile saÄ&#x;lanÄąyor. Ä°ki bĂźyĂźk firmanÄąn birleĹ&#x;mesinden sonra yurt içi uçuĹ&#x;larÄąn daha çok AA ve Us Airways Ĺ&#x;irketleri tarafÄąndan saÄ&#x;lanmasÄą bekleniyor. Ama Delta ve United Ĺ&#x;irketlerinin Avrupa pazarÄąndaki ĂźstĂźnlĂźkleri devam edecek.  2011 yÄąlÄąnda iflas ettiÄ&#x;ini açĹklayan AA, bugĂźn 950 uçaklÄąk filosu, 94 bin çalÄąĹ&#x;anÄą ile gĂźnde 6 bin 500 uçuĹ&#x; gerçekleĹ&#x;tiriyor. Ä°ki Ĺ&#x;irketin birleĹ&#x;mesiyle gidilen rotalar hesaplandÄąÄ&#x;Äąnda dĂźnyanÄąn en bĂźyĂźk hava yolu Ĺ&#x;irketinin ortaya çĹkacaÄ&#x;Äą ifade ediliyor.

EASYJET ZONAL DRYER L*LP 6*7*7 P LP LWH *7* O1 PP& Easyjet, Zonal Dryer sisteminin 12 aylÄąk deneme sĂźrecine baĹ&#x;ladÄą. Zonal Dryer ile yakÄąt tasarrufunun yanÄą sÄąra uçak aÄ&#x;ÄąrlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn azaltÄąlmasÄą da hedefleniyor. 12

]& P. P &Hø*7 Ăľ" 7"7 6 LP`1 øø 7L& *1"* /P* Ho Chi Minh Ĺžehri ve Bangkok arasÄąndaki VietJetAir baĹ&#x;langĹç uçuĹ&#x;u, kabin takÄąmÄąnÄąn ĂźnlĂź Gangnam stili danslarÄąyla “at dansĹ’’ sayesinde yolculara sĂźrpriz oldu ve yolcularÄąn ilgisini çekti.

ETIHAD HAVA YOLLARI 2012 YILINDA KĂ‚RINI YĂœZDE 200 ARTTIRDI

B

Ä°RLEŞİK Arap Emirlikleri’nin (BAE) ulusal hava yolu Ĺ&#x;irketi Etihad Hava YollarÄą, 2012 yÄąlÄąnda yĂźzde 200 oranÄąnda artÄąĹ&#x; elde ederek karÄąnÄą 42 milyon dolara yĂźkseltti. Ĺžirket, 2012 yÄąlÄąnda gelirlerinde bir Ăśnceki yÄąla oranla yĂźzde 17 artÄąĹ&#x; saÄ&#x;layarak 4,8 milyar ABD DolarÄą ciroya, yolcu rakamlarÄąnda ise yĂźzde 23 oranÄąnda artÄąĹ&#x;la 10,3 milyona ulaĹ&#x;tÄą. Bu rakamlarÄąn yĂźkselmesinde etkili olan uçuĹ&#x; anlaĹ&#x;malarÄą ve Ăśz sermaye ortaklÄąklarÄąnÄąn Etihad Hava YollarĹ’na getirisi 600 milyon dolardan fazla olurken, yolcu rakamlarÄąnÄąn da 1,2 milyonu Airberlin, Air Seychelles, Aer Lingus, Virgin Australia gibi Ĺ&#x;irketlerle yapÄąlan anlaĹ&#x;malar sayesinde Ĺ&#x;irketin aÄ&#x;Äąna eklendi. Doluluk oranÄąnda geçtiÄ&#x;imiz seneye gĂśre 2,4 puanlÄąk bir artÄąĹ&#x; saÄ&#x;layan Ĺ&#x;irket yĂźzde 78,2’lik performansa ulaĹ&#x;tÄą. Etihad Hava YollarÄą, 2012 yÄąlÄąnÄąn finansal sonuçlarÄąna gĂśre 753 milyon ABD DolarÄą faiz, vergi, amortisman ve kira Ăśncesi kâr (EBITDAR) elde ederken, havacÄąlÄąk sektĂśrĂźnĂźn bir diÄ&#x;er Ăśnemli performans kriteri olan Ăœcretli Yolcu Kilometre (ĂœYK) rakamÄąnÄą da 39 milyardan 48 milyara yĂźkselterek yĂźzde 23’lĂźk bir artÄąĹ&#x; saÄ&#x;lamayÄą baĹ&#x;ardÄą. Etihad Hava YollarĹ’nÄąn, Arz Edilen Koltuk Kilometre (AKK) deÄ&#x;eri de yĂźzde 20 oranÄąnda yĂźkselerek 61 milyara ulaĹ&#x;tÄą.

Etihad Hava YollarÄą BaĹ&#x;kanÄą ve CEO’su James Hogan, “YaptÄąÄ&#x;ÄąmÄąz her Ĺ&#x;eyde ve her zaman konuklarÄąmÄązÄą merkeze yerleĹ&#x;tiriyoruz. 2012 yÄąlÄąnda da en iyi ĂźrĂźn ve hizmeti saÄ&#x;lamak konusundaki kararlÄąlÄąÄ&#x;ÄąmÄązÄą iĹ&#x;imizin her alanÄąna yansÄąttÄąk ve sonuç olarak da bu gßçlĂź bĂźyĂźme ve kar rakamlarÄąyla karĹ&#x;ÄąlaĹ&#x;tÄąkâ€? dedi.

“2013 YILINDA KARARLI BĂœYĂœMEMÄ°ZÄ° SĂœRDĂœRECEĞİZâ€? Hogan, “2013 senesiyle ilgili oldukça heyecanlÄą ve umutluyum. ĂœrĂźn ve hizmet yatÄąrÄąmlarÄąmÄąza bu sene de devam edeceÄ&#x;iz ve her geçen sene artarak sĂźren bĂźyĂźmemizin hÄązÄąnÄą bu sene de koruyacaÄ&#x;Äązâ€? dedi.

% ] O TH<F ‹ !H 7/!THPøP /16 T TO1 H&7 % H / P %*c6 P*7 O1 &

H

AVAŞ’Ĺn global bir marka olma yolunda yaptÄąÄ&#x;Äą yatÄąrÄąmlara hÄąz vermek amacÄąyla kurduÄ&#x;u HavaĹ&#x; Europe, Almanya’da hizmet alanÄąnÄą geniĹ&#x;letmeye devam ediyor. 2012 yÄąlÄą içerisinde Almanya’nÄąn 6 bĂźyĂźk havalimanÄąnda Yolcu Hizmetleri ve Bilet SatÄąĹ&#x; Hizmetleri için teĹ&#x;kilatlanan HavaĹ&#x; Europe, Frankfurt UluslararasÄą

HavalimanĹ’nda mĂźĹ&#x;teri havayollarÄąna harekât hizmetlerini sunmaya baĹ&#x;ladÄą.

Ä°lk olarak KLM uçuĹ&#x;larÄąna verilmeye baĹ&#x;lanan hizmet, Air France- Alitalia ve grup Ĺ&#x;irketleri havayollarÄąna da sunulmaya baĹ&#x;lanacak. HavaĹ&#x; Europe Almanya operasyonlarÄąnda Frankfurt’tan sonra MĂźnih HavalimanĹ’nda da hizmete baĹ&#x;lamayÄą planlÄąyor.

L L‹ Ăľ ]H `* /<HTøø "*H*O*6* O1 P&`<H Sharjah HavacÄąlÄąk Servisleri, Air Arabia ve Sharjah HavaalanÄą ortaklÄąÄ&#x;Äąyla â€œĂ‡evreyi Koruâ€? giriĹ&#x;imi baĹ&#x;latÄąyor.

&H 6 1P ‹ ć % ] 1 7&7 % HP H T TO1 H O1&`<H Air Malta, Ä°ngiltere’de yedi tane bĂślgesel havaalanÄąna ve havaalanÄąndan haftalÄąk carter uçuĹ&#x;larÄąna tekrar baĹ&#x;layacak.

13

RĂ–PORTAJ

'+0ø *HQHO 0 G U 2UKDQ %LUGDO FHYDSODQGĂ•UGĂ•

% ] 1*6 71 H& 7 L&1 `@7 P*1*HĂą %LUGDO Âł KDYDOLPDQĂ•QGD LON HWDS ÂśGH ELWHFHN YH EX DĂşDPDGD \DNODúÕN PLO\RQ NLĂşL\H KL]PHW YHULOHFHN´ GHGL DHMÄ° Genel MĂźdĂźrĂź Orhan Birdal, 2017 yÄąlÄąnda tamamlanmasÄą planlanan 3. HavalimanÄą ve sivil havacÄąlÄąÄ&#x;Äą yakÄąndan ilgilendiren daha birçok konuda açĹklamalarda bulundu. Kimi zaman haber bĂźltenlerine pilotlar ile kule gĂśrevlilerinin ilginç konuĹ&#x;malarÄą ile gĂźndeme gelen kimi zaman da havalimanlarÄąnda hayata geçirdikleri çok Ăśnemli projeleri ile alkÄąĹ&#x;lanan Devlet Hava MeydanlarÄą Ä°Ĺ&#x;letmesi’ni daha yakÄąndan tanÄąmak için SayÄąn Orhan Birdal ile gĂśrĂźĹ&#x;tĂźk. 14

Ä°lk olarak, DHMİ’yi tanÄąyabilir miyiz? Medyada trafik kontrolĂśrleri gĂźndeme geliyor sadece. Biliyoruz ki bunun dÄąĹ&#x;Äąnda da birimleri var. Bize kÄąsaca bilgi verebilir misiniz? DHMÄ° Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź; UlaĹ&#x;tÄąrma, Denizcilik ve HaberleĹ&#x;me BakanlÄąÄ&#x;Ĺ’nÄąn ilgili kuruluĹ&#x;u olan bir Kamu Ä°ktisadi KuruluĹ&#x;u’dur. Hava trafik kontrolĂź hizmetleri, DHMİ’nin iki ana faaliyet konusundan biri olan hava seyrĂźsefer hizmet saÄ&#x;layÄącÄąlÄąÄ&#x;Äą çerçevesinde verilmektedir. Hava seyrĂźsefer hizmetleri altÄąnda; trafik kontrol hizmetlerinin yanÄą sÄąra, havacÄąlÄąk bilgi yĂśnetimi hizmetleri, hava muhabere hizmetleri gibi hizmetler de verilmektedir.

KuruluĹ&#x;umuzun diÄ&#x;er ana faaliyet alanÄą havalimanÄą iĹ&#x;letmeciliÄ&#x;idir. HavalimanÄą iĹ&#x;letmeciliÄ&#x;i; havalimanÄąndaki terminal ve PAT sahalarÄą hizmetleri baĹ&#x;ta olmak Ăźzere tĂźm operasyonlarÄąn, enerji, Ăśzel ve genel aydÄąnlatma hizmetleri, havalimanÄą iĹ&#x;letmeciliÄ&#x;inde Ăśnemli unsurlar arasÄąnda sayÄąlabilecek kar ve yaban hayatla mĂźcadele, yer hizmetleri, yangÄąna karĹ&#x;Äą emniyet tedbiri (ARFF), havalimanÄą tarifelerinin dĂźzenlenmesi gibi birçok hizmetleri kapsamaktadÄąr. Trafik kontrolĂśrlerinin ĂśzelleĹ&#x;tirileceÄ&#x;i sĂśylendi bir dĂśnem. Bu konudaki gĂśrĂźĹ&#x;leriniz ve son durum nedir? Devlet Hava MeydanlarÄą Ä°Ĺ&#x;letmesi Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź ana statĂźsĂź ile belirlenen amaç ve faaliyetleri arasÄąnda Ăźlkemizde

hava trafik kontrol hizmetlerinin sağlanması da bulunmaktadır. Bu görev doğrultusunda, stratejik önemi haiz hava trafik kontrol hizmetlerinin özelleştirilmesine yönelik bir planımız bulunmamaktadır. Kuruluşumuz tarafından işletilmekte olan havalimanlarının yanı sıra Zonguldak Çaycuma, Antalya Gazipaşa, Sabiha Gökçen ve Zafer gibi özel sektör tarafından işletilmekte olan havalimanlarında da hava trafik kontrol hizmeti Genel Müdürlüğümüz tarafından sağlanmaktadır.

YENİ HAVALİMANI 2017’DE FAALİYETE GEÇECEK İstanbul’a yapılacak yeni havalimanı ile ilgili sorularla devam etmek istiyorum. Teknik şartname yayınlandı. Yeni havalimanının kapasitesinin 150 milyon olacağı ve altı adet pisti olacağı gibi rakamlar verildi. Bunlar doğru mu, havalimanının operasyona başlaması için pistlerin bitirilmesi beklenecek mi? Bilindiği gibi 24 Ocak 2012 tarihinde İstanbul Yeni Havalimanı Projesi’nin yap-işlet-devret modeliyle yapılmasına ilişkin ihale ilanına çıkılmıştır. İstanbul Yeni Havalimanı projesi, sayın bakanımızın da ifade ettiği gibi 4 etapta gerçekleştirilmesi ve nihai etap sonunda terminal yolcu kapasitesinin 150 milyon yolcu/yıl olması ve toplam 6 pistin olması planlanmıştır. Havalimanı 1. etap bittikten sonra; (planlandığı şekliyle inşa edilmesi durumunda) 70-90 milyon yolcu/yıl terminal kapasitesi, 88 yolcu köprüsü, 3 adet pist, 4 milyon m² apron ve tüm mütemmim tesisleriyle beraber operasyonel hale gelecektir. İhale veya inşaat sürecine ilişkin beklenmedik unsurlar oluşmadığı takdirde, ilk etabın 2017 yılında tamamlanacağını öngörmekteyiz. Dünyada da şehir dışında havalimanları oluyor. Bu yönden ilk değil ancak yine de ciddi bir mesafe var şehir ile yapılacak havalimanı arasında. Şehirle havalimanı arasındaki mesafe konusunda ne düşünüyorsunuz? Sizce bu durum iç uçuşları nasıl etkiler? Teknik şartnamede bu konuyla ilgili, metro gibi, yeni bir çevre yolu gibi alternatifler gözetildi mi? Proje yeri seçiminde etkili olan unsurlardan biri, İstanbul 3. Köprü ve Kuzey Marmara Otoyolu Projelerinin güzergâhları açısından uygun bir yer olmasıdır. Havalimanının diğer ulaşım modlarıyla bağlantısı konusunda tüm kuruluşlarımız koordineli bir şekilde çalışmaktadır. Havalimanı-şehir bağlantısını sağlayacak ulaşım modları (karayolu ulaşımı ve raylı ulaşım) projelerinin havalimanı projesi ile eş zamanlı olarak yürütülmesi plan-

lanmıştır. Bu hususta Karayolları Genel Müdürlüğü ile T.C. Devlet Demiryolları koordineli olarak çalışmaktadır. Havalimanı-şehir bağlantısının planlandığı şekilde gerçekleştirilmesi durumunda,

Yeni havalimanına metro ve karayolu ulaşımı için projeler hazır Havalimanının diğer ulaşım modlarıyla bağlantısı konusunda tüm kuruluşlarımız koordineli bir şekilde çalışmaktadır. Havalimanı-şehir bağlantısını sağlayacak ulaşım modları (karayolu ulaşımı ve raylı ulaşım) projelerinin havalimanı projesi ile eş zamanlı olarak yürütülmesi planlanmıştır.

iç hat veya dış hat uçuşların mesafeden olumsuz etkilenmeyeceğini düşünüyoruz. Önemli olan mesafe değil, erişilebilirliği yüksek kılacak bağlantıların güçlü ve pratik olmasıdır. Son dönemde AHL’de –tabii ki geçen seneye göre- bir rahatlama gözleniyor. Bunun sebebi nedir? Geçen sene neden daha fazla problem yaşandı? Atatürk Havalimanı bilindiği üzere kapasite darboğazlarıyla karşı karşıyadır. Bu darboğazları veya bunların etkilerini azaltmak adına DHMİ tarafından birçok çalışma ve yatırım yapılmış ve yapılmaya devam edilmektedir. 2012 yılında ise hava tarafı sıkışıklığını azaltmak için operasyonel bazı önlemler alınmıştır. Bu önlemleri sıralamak gerekirse; SMART Ara Modernizasyon Safhası gerçekleştirilerek İstanbul Atatürk Hava Trafik Ünitesi’ndeki tüm ATM Sistemleri yenilenmiş ve mevcut kontrolör çalışma pozisyonu sayısı 3 ACC ile 4 APP sektörü operasyonel olarak kullanılacak şekilde artırılmıştır. 15

RÖPORTAJ

Havaalanı Yer Hareketi Kılavuzluk ve Kontrol Sistemi (ASMGCS) kurulumu tamamlanarak hizmete verilmiş ve bu şekilde, gerek düşük görüş şartlarında gerekse yoğun trafikte, hava araçlarına ve diğer araç trafiğine sağlanan hava trafik kontrol hizmetlerinde verimliliğe ve emniyet gerekliliklerine önemli katkı sağlanmıştır. 05/23 pisti tadilat ve uzatma çalışmaları tamamlanmış, inişlerde pistin erken terk edilmesini teminen hızlı çıkış taksi yolları yapılmıştır. Havalimanının optimum kullanımını desteklemek üzere 05 pistinin düşük görüş şartlarında kullanımını sağlamaya yönelik olarak yaklaşma kategorisi 13 Ocak 2011 tarihi itibarı ile CAT II ve CAT III’e yükseltilmiştir. Bu şekilde düşük görüş şartları altında da en iyi kapasiteyi sağlayan 05 iniş / 35 kalkış konfigürasyonunun kullanımına devam edilebilmesi mümkün olacaktır. Yaklaşma kontrol hizmetlerinde yaşanmakta olan problemlerin çözümüne katkı sağlamak amacıyla, İstanbul Atatürk ve Sabiha Gökçen Havalimanları için de-conflicted P-RNAV SID ve STAR usulleri ilan edilmiş, bu şekilde terminal kontrol sahasında hava trafiğinin akışı düzenlenmiş, hava / yer muhaberesi önemli ölçüde azaltılmış, buna bağlı olarak kontrolör iş yükü azalmıştır. 16

Yaklaşma Kontrol Hizmetlerinde etkinliği artırmaya yönelik olarak Terminal Kontrol Sahalarındaki (TMA) ufki radar ayırması 3 Nm’a düşürülmüş olup, bu uygulama ile hava sahası kapasitesinde artış da sağlanmıştır.

ATATÜRK HAVALİMANI’NDA “TERCİHLİ PİST SİSTEMİ” UYGULAMASINA GEÇİLMİŞTİR Atatürk Havalimanı’nda en yüksek kapasiteyi sağlayan 05 iniş / 35 R/L pistlerinden kalkış konfigürasyonunun kullanım süresinin uzatılması amacıyla 5/8 knot’lık arka rüzgar bileşkesi uygulamasına geçilmesi sağlanmıştır ki, buna

“Tercihli Pist Sistemi” de denilmektedir. Bu uygulama ile en yüksek kapasiteyi sağlayan konfigürasyonun azami ölçüde kullanımı (günün %90’lık bölümü) sağlanmıştır. Talep / kapasite dengesinin muhafaza edilmesi amacıyla kullanılan SLOT uygulamasına yönelik olarak tüm iş ve işlemlerin Bakanlık kararı ile DHMİ’ye devri sağlanmıştır. Bu kapsamda, Genel Müdürlüğümüzce gerekli mevzuat düzenlemeleri yapılmıştır. Yapılan düzenlemeler ile özellikle FPL ile SLOT talepleri arasında sıkı bir takip sağlanarak kapasite aşımına yol açabilecek tahsisler yapılması tarife dönemleri öncesinde engellenecek-

tir. Böylece, trafik sayısının kapasiteye uygun olması sağlanarak yaşanan gecikmelerin önüne geçilmesi hedeflenmektedir. Atatürk Havalimanı’nda görev yapmak üzere ilave ATC personel istihdamı sağlanmıştır. Tüm bu gelişmeler neticesinde evvelce 36 olan saatlik kapasite 58’e ulaşmıştır.

AHL’NİN ALANININ GENİŞLETİLMESİ MÜMKÜN DEĞİL! ÇÜNKÜ… Yeni havalimanı öncesi AHL’nin kapasitesinin artırılıp artırılmayacağı yönünde çalışmalar oldu mu? Pistlerin uzatılması gibi. Ya da HKG de olduğu gibi deniz üstüne pist yapılamaz mı mesela? Kuruluşumuzca Atatürk Havalimanı’nın operasyonel kapasitesinin arttırılması adına önemli projeler hayata geçirilmiş, kapasitenin daha etkin kullanılması için önlemler alınmıştır. Ayrıca hava tarafı kapasitesinin arttırılmasına yönelik alternatiflerin değerlendirildiği etüt çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalarda ilave bir pistin inşa edilmesi hususu da, farklı alternatifleri içerecek şekilde tüm teknik detaylarıyla (teknik yapılabilirlik, maliyet, inşaat süresi, kaybedilecek/kazanılacak kapasite, hukuki süreçler, vb.) analiz edilmiş, ancak bu alternatiflerin uzun vadeli bir çözüm içermediği sonucuna varılmıştır. 1953 yılından beri dünyaya hizmet veren Atatürk Havalimanı’nın zamanla şehrin içinde kalmış olması, Atatürk Havalimanı’nın operasyonel kapasitesinin Türkiye havacılık sektöründeki gelişme hızı paralelinde arttırılmasına (mania kriterleri, yüksek kaynak gerektiren kamulaştırmalar gibi hususlar nedeniyle) maalesef imkan vermemektedir.

Yapılan iyileştirmeler neticesinde Atatürk Havalimanı’nın 36 olan saatlik kapasitesi 58’e çıkarıldı.

Bir diğer konu da AHL’nin ne olacağı? Siz tarifeli uçuşlara kapanacağını söylediniz. Sayın Başbakan da yeşil alan olacak dedi. Bu alanla ilgili hâlihazırda yapılan ya da yapılmakta olan bir çalışma var mı? Atatürk Havalimanı düşük yoğunluklu bir havalimanı olarak kullanılabilecek olup bu kapsamda genel havacılık, kargo ve eğitim uçuşlarının düzenlenmesi öngörülmektedir. Diğer tüm uçuşlar yeni havalimanına kaydırılacaktır. Bakım onarım hangarları, genel havacılık terminali, kargo terminali buradaki faaliyetlerine devam edeceklerdir. Yeni havalimanı inşaatı tamamlandığında, Atatürk Havalimanı’nın kısmi olarak da olsa farklı fonksiyonlar için değerlendirmenin önü açılmış olacaktır. Başbakanımızın ifade ettiği gibi Atatürk Havalimanı arazisinin yeşil alan olarak da değerlendirilmesi mümkündür. Yeni havalimanının ihale ve inşaat süreçleri ile halen yoğun olarak kullanılmak durumunda bulunan Atatürk Havalimanının durumu düşünüldüğünde havalimanının değerlendirilmesine yönelik bir çalışmaya henüz başlanamamıştır. Çalışmalara başlandığında mevcut durumda havacılığın kalbi konumunda bulunan Atatürk Havalimanı’nın farklı fonksiyonlar için de kullanılabilmesi İstanbul Yeni Havalimanı projesinin olumlu dışsal etkilerinden biri olacaktır. Röportaj: Mehmet AYTEKİN 17

GÜNDEM

İttifakı

QANTAS’IN KÜRESEL OYUNDAN /*16 L*

2

012 yılının Eylül ayında dünya havacılık gündemi Avustralya’dan gelen haberle sallandı. Avustralya’nın bayrak taşıyıcısı ve ülkenin en önemli markalarından biri olan Qantas Hava Yolları, Emirates Hava Yolları ile ortaklık görüşmelerine başladığını açıklamıştı. 29 Ekim 2011’de Qantas CEO’su Alan Joyce’un Qantas’ın sendikalar ile yaşadığı anlaşmazlıktan ötürü tüm operasyonlarını bir günlüğüne durdurmasının üzerinden bir yıl geçmeden gelen bu haber, Qantas cephesinde işlerin pek de iyiye gitmediğinin işaretiydi. 2012 mali yılı sonunda Qantas’ın uluslararası operasyonlarından elde etmiş olduğu $469 milyonluk zarar, durumun Qantas adına vahametini ortaya koyuyordu. Avustralya Rekabet Kurumu (ACCC) onayına bağlı olan bu 18

ortaklık, onaylanması durumunda bu yılın Nisan ayından itibaren yürürlüğe girecek. Ortaklık sonrası Qantas, Avrupa bağlantılarını eskiden olduğu gibi Singapur-Bangkok-Hong Kong noktalarından değil, Emirates’in hub’u olan Dubai üzerinden vermeye başlayacak. Son yıllarda Qantas, Avustralya Sivil Havacılık Kurumu’nu Open Skies politikaları noktasında fazla liberal olmakla suçluyor ve bu politikaların Avustralyalı taşıyıcıları uluslararası operasyonlarda rakipleri karşısında zor durumda bıraktığını iddia ediyordu. Sonuçsuz kalan bu iddialar ardından Emirates ile muhtemel bir ortaklık haberi belki de Qantas’ın bu konuda artık pes ettiğinin göstergesiydi. Qantas’ın bu pazarda yaşadığı düzenli pazar payı kaybı, taşıyıcının endişelerini dile getirmekte ne kadar haklı olduğunu

kanıtlar nitelikteydi. Son on yıllık sürece bakıldığında, Avustralya uluslararası yolcu pazarı %75 büyüyerek 16.4 milyon yolcudan 28.8 milyon yolcuya yükseldi. Bu dönemde uluslararası yolcu pazar payları ilk on sıralamasında Uzak Doğulu hava yolları pazar payı kaybederken, Orta Doğulu taşıyıcılar uyguladıkları başarılı stratejiler sayesinde pazar paylarını ciddi oranda arttırmış oldular. Örnek verecek olursak, Qantas Hava Yolları’nın 2002 yılında %34.5 olan uluslararası yolcu pazar payı, 2012 yılı sonunda 16.4 puan düşerek %18.1’e gerilerken, aynı süre zarfında Emirates Hava Yolları’nın %1.5 olan pazar payı %8.2’ye ulaşıyordu. Bu süreçte Emirates, Avustralya uluslararası yolcu pazarında yolcusunu en fazla arttıran hava yolu olmuştu.

İngiliz işadamı Richard Branson’un sahibi olduğu Virgin Grubu’nun 2000 yılında Avustralya’da low-cost carrier konseptiyle operasyonlarına başlayan Virgin Australia Şirketi, uyguladığı başarılı stratejiler ile Avustralya iç hat pazar payını her geçen yıl arttırarak 2012 yılı sonu itibariyle %30’a yükseltti. Qantas %45 ile halen birinci olduğu bu pazarda artık yalnız değildi. Virgin Australia iç hat pazarında her ne kadar pazar payını arttırsa da, sahip olduğu dış hat networkunun sadece Yeni Zelanda, Amerika Birleşik Devletleri ve Pasifik Adaları’ndan oluşuyor olması, dış hat bağlantılı birçok yolcu için Qantas’ı alternatifsiz kılmaya devam etmekteydi. Bu durum, 2011 yılında Virgin Avustralya’nın Abu Dabi’li taşıyıcı Etihad Airways ile yapmış olduğu işbirliği anlaşmasını duyurmasının ardından bambaşka bir seyre büründü ve Qantas için tehdit, artık göz ardı edilemeyecek kadar büyüktü. Dış hat operasyonlarından oldukça fazla zarar eden Qantas’ın iç hat pazarında daha fazla kan kaybetmeye tahammülü yoktu.

D7 2.4%

NZ 8.2%

TG 3.3%

EK 8.2%

CX 5.2%

SQ 9.1%

DJ 7.6%

QF 18.1%

MH 3.9%

Top 10 in 2012 Others 25.9%

DJ 2.6% JL 2.1%

JQ 3.1%

NZ 9.1%

TG 4.0%

SQ 11.4%

CX 4.7%

QF 28.3%

MH 5.0%

Top 10 in 2007 EK 7.1%

Others 22.7%

BA - British Airways &; &DWKD\ 3DFLÀF $LUZD\V D7 - AirAsia X DJ - Virgin Australia EK - Emirates

GA - Garuda Indonesia JL - Japan Airlines JQ - Jetstar MH - Malaysia Airlines NZ - Air New Zealand

UA 3.0%

GA 2.6%

BA 3.3%

NZ 9.8%

CX 3.7%

SQ 11.8%

TG 3.9%

QF 34.5%

JL 4.5%

Top 10 in 2002 MH 5.4%

Qantas, uzun yıllar boyunca Avustralya iç hat pazarına hükmeden taşıyıcı konumundaydı. Coğrafi şartları ve korumacı politikalar sebebiyle Avustralya iç hat pazarı Qantas ve diğer yerel taşıyıcıların oldukça kârlı operasyon yapmalarına imkân tanıyordu. Bu pazar o kadar kârlıydı ki, Qantas’ın son on beş yılın on iki yılında kâr etmeyen dış hat operasyonlarını sübvanse edebilmesine imkân sağlamıştı. 2012 yılı sonu itibariyle Avustralya iç hat seferlerinde toplam 55 milyon yolcunun seyahat etmiş olması, bu pazarın kârlı olmasının yanında ne kadar büyük bir pazar olduğunun da göstergesiydi.

<×OODUD *|UH 7Dü×\×F×ODU×Q 8OXVODUDUDV× <ROFX 3D]DU 3D\ODU×

JQ 8.1%

ETIHAD - VIRGIN AUSTRALIA İTTİFAKI: İÇTEN GELEN TEHDİT “THE ENEMY WITHIN”

Others 17.4%

QF - Quantas Airways SQ - Singapore Airlines TG - Thai Airways UA - United Airlines Kaynak: BITRE International Airline Activity 2011-12

$YXVWUDO\D úF +DW 3D]DU 3D\ 'Dù×O×P×

9%

Quantas

2%

Virgin Australia 14%

45%

Jetstar Tiger

30%

Regional Express Kaynak: BITRE International Airline Activity 2011-12

Virgin’in Etihad ile yapmış olduğu bu anlaşma sonrasında Qantas fazla vakit kaybetmeden Avustralya iç hat pazarında etkisini arttırmak isteyen Emirates ile görüşmelere başlayıp 2012 yılının Eylül ayında ortaklık haberini açıkladı. ACCC’nin ön onay verdiği, nihai onayını yakında açıklaması beklenen bu ortaklık Qantas için yeni bir dönemin başlangıcını simgeliyordu. Qantas CEO’su Alan Joyce’un, ‘Qantas tarihinin en önemli ortaklığı olarak’ nitelendirdiği bu ortaklık bakalım Qantas’ı içinde bulunduğu durumdan kurtarabilecek miydi?

ARTI VE EKSİLERİYLE QANTAS & EMIRATES ORTAKLIĞI Hâlihazırda Qantas Avrupa’da sadece Londra ve Frankfurt’a tarifeli seferleri olan ve bu iki nokta dışında Avrupa’da bir noktaya seyahat etmek isteyen yolcularına ancak Londra üzerinden British Airways başta olmak üzere Oneworld İttifakı üyeleri ile bağlantı sağlayabilen bir taşıyıcı durumunda. Kısaca, Emirates ortaklığı öncesi Qantas’ın Avrupa karnesinin oldukça zayıf olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Nisan

ayında başlaması muhtemel Emirates ortaklığı sonrası Qantas yolcuları Dubai üzerinden tek aktarma ile Avrupa’da otuzun üzerinde noktaya ulaşabiliyor olacak. Ürün yelpazesinin genişlemesi noktasında bu Qantas ve yolcuları için iyi bir haber. Diğer taraftan, ortaklığın devreye girmesinden sonra Qantas’ın piyasaya olan koltuk arzını özellikle Güney Doğu Asya ülkelerine yönelik biçimde azaltmayı planlıyor olması,

19

GÜNDEM piyasada bilet fiyatlarının yükselmesi ve rekabetin azalması söylentilerini de beraberinde getirdi. Emirates ortaklığının özellikle Avrupa pazarında Qantas’ın elini güçlendireceği ortada, fakat bu ortaklığın halen zarar etmekte olan Asya operasyonlarına etkisini henüz kestirmek güç. Bu hatlarda Qantas’ın zarar etmeye devam edeceği yönünde iddialar da ortaya atılıyor. Bunun ana sebebi olarak da Qantas’ın Singapur, Bangkok ve Hong Kong gibi pazarlarda beşinci trafik hakkı olmasına rağmen yerel taşıyıcılar olan Singapur Hava Yolları, Cathay Pacific ve Thai Airways karşısında yerel pazarlarda yeterince başarılı olamaması gösteriliyor. Sonuç olarak, Qantas’ın Avrupa bağlantı noktalarının bu üç noktadan Dubai’ye kayıyor olması belki de bu servislerde Qantas’ın frekanslarını azaltmasını zorunlu kılıyor. Dış hatlardaki bu küçülme politikası kapsamında Qantas, 2013 yılı başında teslim alması gereken iki Airbus A380 uçağının teslim tarihlerini 2016-2017 teslimi olarak revize etti. Bu iki A380 siparişi dışında Qantas’ın 2018 ile 2019 yılları arasında teslim edilmesi beklenen altı adet A380 siparişi daha bulunmakta, bu siparişler ile ilgili olarak Qantas cephesinden herhangi bir erteleme talebi gelip gelmeyeceğini bize zaman gösterecek. Emirates cephesinde işler Qantas’a kıyasla oldukça iyi. 1996 yılında Melbourne uçuşları ile başlamış olduğu Avustralya operasyonlarına bugün Sydney, Brisbane, Perth ve Adelaide servislerini de ekleyen şirket şuanda tamamını Boeing 777 ve Airbus A380’ler ile icra ettiği haftalık 80’den fazla uçuşuyla Avustralya’ya Singapur Hava Yolları ve Cathay Pacific ile birlikte en fazla sefer icra eden yabancı hava yolu konumunda. Sunmuş olduğu koltuk arzını sadece geçen yıl %19 arttıran Dubai merkezli taşıyıcı şuanda toplam arz edilen koltuk km (AKK) sıralamasında dünya dördüncüsü konumunda. Emirates acısından Avustralya pazarını daha da önemli kılan faktör ise taşıyıcının toplam cirosunun %20’ sinden fazlasını sadece Avustralya’daki satışlarından elde ediyor olması. Avustralya’nın 22.6 milyonluk nüfusuyla tek başına dünyanın en büyük dördüncü hava yolu olan Emirates’in toplam gelirinin beşte birini sağlıyor olması, bu pazarı Emirates için hiç kuşkusuz

20

vazgeçilmez kılıyor. Emirates CEO’su Tim Clark, Qantas ile yapmış oldukları işbirliği hakkında ‘önümüzdeki üç yıl içerisinde Qantas için her şey çok farklı olacak, bu ortaklık ile Qantas geleceğe yönelik çok önemli bir adım atmış oldu’ diyerek anlaşmadan duyduğu memnuniyeti dile getiriyordu. Emirates, Avustralya operasyonlarına başladığı günden bu yana bu pazardan aldığı güçle Avrupa’daki network yelpazesini genişletti. Şuanda Dubai’den Avrupa’nın otuz üç noktasına direkt seferler düzenleyen Dubaili taşıyıcı, Qantas ortaklığı yürürlüğe girdikten sonra Avrupa’da uçtuğu nokta sayısını hiç kuskusuz arttırmaya devam edecek. Son beş yıllık döneme bakıldığında Emirates’in Avrupa – Asya Pasifik noktaları arasında kurmaya başladığı hâkimiyet, Nisan ayından sonra artarak devam edeceğe benziyor.

Qantas’ın A380 siparişlerini ertelediği bir ortamda Emirates otuz birini teslim almış olduğu toplam doksan adetlik siparişi, A380 siparişleri alanında en yakın rakibi Singapur Hava Yolları’ndan altmış altı adet daha fazla.

QANTAS-BRITISH AIRWAYS MAZİDE KALAN BİRLİKTELİK Kangaroo Route olarak anılan Avustralya-İngiltere uçuşlarında 1995 yılında başlayan ve 1999 yılında Oneworld İttifakı’nın kurulmasının ardından büyüyerek devam eden Qantas – British Airways işbirliğinde artık sona gelindi. Bu yılın Nisan ayından itibaren Kangaroo Route artık Singapur-Bangkok-Hong Kong aktarmalı değil, Dubai aktarmalı olarak icra edilecek. Uzun yıllar süren işbirliklerinin ardından Qantas’ın British Airways ile olan ortaklığını sonlandırmış olması İngilizleri kızdırmışa benziyor. Öyle ki, British Airways Londra-Asya arasında halen Qantas ile icra ettikleri ortak seferler-

den QF uçuş numaralarını kaldırmayı planlıyor. Qantas’ın olaya yaklaşımı daha ılımlı; Avustralyalı şirket British Airways ile olan anlaşmasında sorumluluklarını anlaşma süresi dolana kadar yerine getireceğini açıkladı. Son on yıllık dönemde Avustralya pazarında varlığını nerdeyse tamamen kaybeden British Airways’in Qantas-Emirates ortaklığına vermiş olduğu tepkiye aslında çok da şaşırmamak gerek.

GELECEĞE BAKIŞ Daha çok yeni olan Qantas-Emirates ortaklığının tartışılmaya devam edileceğine şüphe yok. Bu tartışmalar bir kenara dursun, bu ortaklığın ardında gizli olan ve Qantas tutkunu Avustralyalıları derinden üzecek bir durumla karşı karşıyayız. Bu ortaklığın fiilen hayata geçmesi sonrasında Qantas zaten başarılı olamadığı uluslararası yolcu pazarında küresel bir taşıyıcı olma imkânını tümüyle yitirirken, tam anlamıyla bölgesel bir taşıyıcıya dönüşmüş oluyor. Bu daralma sonrasında Qantas, yolcularını Güney Doğu Asya, Yeni Zelanda, Pasifik Adaları ve Amerika’daki noktalarının dışına taşıyamayan ve tam manasıyla bölgesel bir formata bürünmüş halde bulacak. Bu Qantas için aynı zamanda geriye dönüşü olmayan bir yola girmiş olmak anlamına da geliyor. Ticari olarak bakıldığında belki Qantas dış hat operasyonlarından $500 milyon dolar civarında zarar etmeyecek ama hemen kâr etmesini beklemek de pek mümkün görünmüyor. Öte yandan Emirates’in bu ortaklık sayesinde ulaşacağı yeni yolcular sayesinde Avustralya’daki pazar payını önemli ölçüde arttırması kuvvetli bir olasılık. Avustralya’nın beş büyük kentinin tamamına olan uçuş frekanslarını ihtiyaca göre arttıracak olan Dubaili taşıyıcı, buradan aldığı güçle Avrupa, Orta Doğu ve Afrika networklerini daha rahat besleyip, bu bölgelerdeki networkunu genişleterek her geçen gün filosuna eklediği geniş gövdeli uçaklarını maksimum dolulukla uçurmayı hedefliyor. 12 Şubatta Dubai Uluslararası Havaalanı’nın $7.8 milyar’lık genişletme projesinin bir parçası olarak hizmete giren, dünyanın sadece A380’lere hizmet vermek üzere tasarlanmış ilk terminali Emirates’in geleceğe yönelik planlarına dair fazlasıyla ipucu veriyor. Ömer Faruk Sönmez / Sydney-Avustralya

$%2Ä„.Ä $/39! *HOHFHáLQ KDYDFĂ•OĂ•áĂ•QĂ• ĂşHNLOOHQGLUHFHN KDYDFĂ•OĂ•N SROLWLNDVĂ•

AÇIK SEMALAR ' Q\DQĂ•Q NLPL E|OJHOHULQGH GDUDOPDODUĂ•Q \DĂşDQGĂ•áĂ• KDYDFĂ•OĂ•N VHNW|U QGH X\JXODQPD\D EDĂşODQDQ $oĂ•N 6HPDODU 3ROLWLNDVĂ• LOH KHGHĂ€HQHQ E \ N R\XQFXODUĂ•Q SD]DU SD\Ă•QĂ•Q NRUXQPDVĂ• PĂ•" AÇIK SEMALAR NEDÄ°R? AçĹk sema, open sky olarak bilinen ve egemen Ăźlkelerin kendi hava saha ve limanlarÄąndaki geçiĹ&#x;/kullanÄąm haklarÄąndan feragat etmesi, sahip olduÄ&#x;u uluslararasÄą kural ve dĂźzenlemelerden doÄ&#x;an haklarÄąnÄą serbestleĹ&#x;tirmesi ya da diÄ&#x;er bir deyiĹ&#x;le kullanÄąma açmasÄądÄąr. Bir devletin bunu yapmasÄą, belirlemiĹ&#x; olduÄ&#x;u çerçevede hava koridoru ve havalimanÄą kullanÄąmÄąnda kendi Ăźlke kayÄątlarÄąnda yer almayan, tescil olunmamÄąĹ&#x; firmalarÄąn Ăśzellikle çapraz uçuĹ&#x;lar yaparak 3. Ăźlkelere doÄ&#x;rudan ticari uçuĹ&#x;lar yapabilmesine izin saÄ&#x;lamak anlamÄąnÄą da taĹ&#x;Äąr.

GĂœĂ‡LĂœ DEVLETLER NEDEN AÇIK SEMALAR POLÄ°TÄ°KASI UYGULUYOR? DĂźnya ekonomisindeki deÄ&#x;iĹ&#x;imi gĂśstermede geliĹ&#x;imi referans alÄąnan ender sektĂśrlerden biri olan havacÄąlÄąk, dĂźnya ekonomisindeki serbestleĹ&#x;menin ĂśncĂź-

22

lĂźÄ&#x;ĂźnĂź yapmakta ve genelde ticarette ihtiyaç duyulan Ăźlke kurallarÄąnÄąn/korumacÄąlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn asgari dĂźzeyde tutularak ticaret hacminin yĂźkseltilmesine liderlik yapmaktadÄąr. AçĹk semalar konsepti ise bu serbestleĹ&#x;menin havacÄąlÄąktaki karĹ&#x;ÄąlÄąÄ&#x;Äą olmaktadÄąr. Ăœlkelerin bir anlamda kabotaj hakkÄąnÄą havada kaldÄąrmasÄą, ecnebi taĹ&#x;ÄąyÄącÄąlarÄąn o Ăźlke içerisindeki havalimanlarÄą arasÄąnda veya havalimanlarÄąndan kayÄątlÄą olmadÄąÄ&#x;Äą Ăźlke havalimanlarÄąna herhangi bir kÄąsÄątlamaya ve Ăśzel izne tabi olmaksÄązÄąn yolcu ve/veya kargo taĹ&#x;ÄąmacÄąlÄąÄ&#x;Äą yapabilmesine imkan saÄ&#x;lamaktadÄąr. Pazarda rekabeti arttÄąran, hizmet alanlara daha fazla seçenek ve kolaylÄąk saÄ&#x;layan bu politika, diÄ&#x;er yandan Ăźlkenin milli hasÄąlasÄąna darbe vurabilmekte ve geliĹ&#x;memiĹ&#x;/ geliĹ&#x;mekte olan Ăźlkelerin havacÄąlÄąkta gßç kazanabilmesine ket vurabilmektedir. GßçlĂź ve geliĹ&#x;miĹ&#x; Ăźlkelerin serbestleĹ&#x;me politikasÄąnÄą tercih etmesi ise genel olarak yeni pazar arayÄąĹ&#x;larÄąna çare olmakta ve ayaklara pranga olan yabancÄą Ăźlke hak

ve kurallarÄąndan kurtulma anlamÄąna gelmektedir. Ă–te yandan geliĹ&#x;miĹ&#x; ya da Ăślçekleri yakÄąn Ăźlkelerin kendi aralarÄąnda yapmÄąĹ&#x; olduklarÄą açĹk sema anlaĹ&#x;malarÄą pazarÄą farklÄąlaĹ&#x;tÄąrmakla kalmayÄąp yeni sinerjiler de doÄ&#x;urabilmektedir.

AÇIK SEMALAR NASIL OLUĹžTURULUYOR? AçĹk semalarÄąn iĹ&#x;lerlik kazanabilmesi için iki veya daha fazla devlet arasÄąnda ikili/çoklu hava taĹ&#x;ÄąmacÄąlÄąk anlaĹ&#x;masÄąnÄąn akdedilmesi gerekiyor.

İLK NE ZAMAN BAŞLADI? 1979 yılında ABD’nin, bir küçük ülke ile yaptığı söylenen ilk anlaşma havada serbestleşmenin başlangıcı olarak kabul edilir. Ancak modern anlamdaki ilk anlaşmanın 1992 yılında ABD ile Hollanda arasında akdedilen anlaşma olduğu bilinmektedir. O dönem Avrupalı pek çok ülkenin karşı durduğu anlaşma ABD ile Hollanda taşıyıcılarının kısıtlama olmaksızın karşılıklı olarak iki ülkenin topraklarına sefer düzenlemeyi mümkün kılıyordu. Bu anlaşmanın yapılmasına temel teşkil eden işbirliği ise 1989’da Northwest ve KLM arasında yapılan geniş çaplı kod paylaşımı anlaşması idi.

2001 yılında ABD; Brunei, Şili, Yeni Zelanda ve Singapur ile Uluslararası Hava Taşıması Çoktaraflı Anlaşmaları (MALIAT) akdederek AB ile yapılacak müzakerelerde güçlü bir konum elde etti. 2007 yılına kadar imzalı bulunan Hava Hizmet Anlaşması ise iki tarafın açık semalar anlaşmasına öncülük yaptı. 2 Mart 2007 tarihinde akdedilen anlaşma ile kademeli olarak yeni düzene geçişin kapısını aralamış oldu. Mehmet AKALIN / Basel

23

%ăĄ4Ą-

P%`ø Ð Ġ `gċ û Ì

T TO #*P*6 6 H/ c* .LPLOHUL LoLQ VDQDO XoXú NLPLOHUL LoLQ JHUoHN XoXúD LON DGÕP RODUDN QLWHOHQGLULOHQ VLP ODW|U H÷LWLPL SLORWOXN H÷LWLPLQLQ HQ |QHPOL VDIKDODUÕQGDQ ELUL

24

T

ÜRKİYE VE DÜNYA’daki başarıları ile sık sık adından söz ettiren Türk Hava Yolları’nın gökyüzündeki başarısının sırrını eğitime ve nitelikli insan kaynağına verdiği değer oluşturuyor. Türk Hava Yolları, son yıllarda yaptığı atılımlarla dünya çapında bir hava yolu olma yönünde büyük mesafe katetti. Bir yandan uçulan nokta sayısı giderek çoğalırken diğer yandan buna paralel olarak filo büyüdü ve uçak sayısında önemli miktarda artış oldu. Taşınan yolcu sayısı ciddi biçimde artarken hizmet kalitesi de geliştirilerek sunulan hizmetten duyulan memnuniyet aynı ölçüde yükseldi. Türk Hava Yolları’nın bu başarılı gelişiminin arkasındaki en önemli faktörlerden birinin, niteliği ve niceliği her geçen gün artan zengin insan kaynağı olduğunu söylemek sanırız yanlış bir tespit olmaz. Türk Hava Yolları büyüyen filosu, artan yolcu sayısı, gittikçe gelişen hizmet kalitesi, rekabet avantajı sağlayan stratejileri, sürekli yenilenen teknoloji ve altyapı yatırımları ile sağladığı yükselişini bu yolda büyük gayretle çalışan insan kaynağıyla sürdürmeye devam ediyor. Başarının sürekli kılınması için sahip olunan insan kaynağının niteliğinin arttırılması çok önemli bir kriter olarak önümüzde duruyor.

25

%ăĄ4Ą-

1994 YILINDAN BERİ BİNLERCE HAVACI BU MERKEZDE EĞİTİM GÖRDÜ Türk Hava Yolları Uçuş Eğitim Merkezi, bu doğrultuda kendi bünyesinde çalışmakta olan 2500’ün üzerinde kokpit personeli, dispatch, load master ile 5.000’den fazla kabin personelinin eğitim faaliyetini uluslararası standartlara uygun şekilde yürüterek, uçucu personelin niteliklerinin geliştirilmesi yönünde çalışmalarını sürdürüyor. Atatürk Havalimanı, Florya yerleşkesinde 1994 yılında uçuş eğitim hizmeti vermeye başlayan Türk Hava Yolları Uçuş Eğitim Merkezi, 40’tan fazla eğitim sınıfı ve bir adet konferans salonu ile aynı anda yaklaşık 800 kişiye eğitim hizmeti verebiliyor. Uçuş Eğitim Merkezi’nde uçuş personeli için eğitimler altı kategoride yürütülmektir. Bu kategoriler; Kokpit Uçuş Eğitimleri Kokpit Yer Eğitimleri Yetiştirilmek Üzere Pilot Adayı Eğitimleri

26

Kabin Eğitimleri Dispeçer Eğitimleri Load Master Eğitimleri Türk Hava Yolları Uçuş Eğitim Merkezi’nin eğitim almak isteyen herkese açık olması havacılık alanında ciddi bir eğitim merkezinin oluşmasını da sağlamaktadır.

GERÇEK UÇUŞA İLK ADIM: SİMÜLATÖR EĞİTİMİ Uçuş Eğitim Müdürlüğü tarafından yürütülen kokpit uçuş eğitimleri, Uçuş Eğitim Merkezi’nde sayıları 7 adedi full flight olmak üzere toplamda 19’a ulaşmış ve yeni ilavelerle daha da artacak olan uçuş simülatörleriyle gerçekleştiriliyor. Söz konusu eğitimler, gerekli sertifikasyona sahip, konusunda deneyimli Simülatör

Öğretmeni pilot ve sabit personel tarafından sürdürülüyor. Uçuş Eğitim Müdürlüğü’nde, THY filosundaki uçak tiplerine göre yapılandırılmış olan organizasyonuyla farklı tiplerdeki simülatörlerde eğitimler veriliyor. İnsan teknoloji etkileşiminin yaşandığı ve uçuş emniyetine direkt etki eden simülatör eğitim süreçleri, merkezin disiplinli eğitim süreçleri neticesinde büyük bir başarı ile gerçekleştiriliyor. Uçuş eğitimleri, kokpit ekiplerinin, uçuş operasyonunda iletişim, sorumluluk alma, takım yönetimi, problem çözme, sağlıklı karar alma gibi konularda bilgi, beceri ve yetkinliklerini arttırmayı hedeflemektedir. Böylelikle gerek uçuş emniyetinin maksimum seviyeye yükseltilmesi, gerekse sürekli gelişim mantığı içerisinde kalite çıtasının yükseltilmesi hedefleniyor. Uçuş eğitim faaliyetinin içerisinde tüm ulusal ve uluslararası sivil havacılık mevzuatının takip edilmesi, gereken güncelliğin sağlanması, gerekli hallerde ilgili kurum ve kuruluşlara eğitim kalitesini arttırıcı öneri ve geribildirimlerde bulunulması da yer almaktadır.

Kokpit Yer Eğitimleri, konusunda deneyimli ve eğitim süreçlerini tamamlamış mühendis ve pilot öğretmenler tarafından kesintisiz bir eğitim süreci ile adaylara sunuluyor.

7 UN +DYD <ROODUÕ SLORWOXN H÷LWLPOHULQLQ YHULOGL÷L 8oXú (÷LWLP 0HUNH]L¶QL VRQ \ÕOGD PLO\RQ GRODU \DWÕUÕP \DSDUDN E|OJHQLQ FD]LEH PHUNH]L KDOLQH JHWLUGL

SİMÜLATÖR TİP EĞİTİMLERİ; A330/340 Tip Eğitimi (Temel/ Tazeleme/Yenileme) A320 Tip Eğitimi (Temel /Tazeleme/Yenileme) A310 Tip Eğitimi (Temel /Tazeleme/Yenileme) B737 Tip Eğitimi (Temel /Tazeleme/Yenileme) B777 Tip Eğitimi (Temel /Tazeleme/Yenileme) Tip Eğitim Öğretmenliği (TRISFI) Tip Eğitim Kontrol Öğretmenliği (TRE-SFE) Çoklu Ekip Koordinasyonu Eğitimi (MCC) MCC Öğretmenliği (MCCI) Özel Hava Yolu Uygulamaları Hava Trafik Konuşmaları Acil Durum ve Emniyet Ekipmanı Eğitimi Tehlikeli Maddeler Eğitimi Ekip Kaynak Yönetimi Eğitimi (CRM) Ekip Kaynak Yönetimi Eğitmeni (CRMI) Uçak Emniyet ve Güvenlik Uygulamaları Eğitimi İlk Düşük Görüş Şartları Eğitimi (CATII/III) İlk Yardım Eğitimi Suya İniş Eğitimi ETOPS, MNPS, RVSM, TCAS/ ACAS ve RNAV Eğitimleri

EĞİTİM MERKEZİNİN FİLOSU GENİŞLİYOR Uluslararası platformda bir Uçuş Eğitim Organizasyonu (Flight Training Organization) olan Uçuş Eğitim Akademisi Müdürlüğü çatısı altında sürdürülen pilotaj temel eğitimleri ile Türk Hava Yolları’nın ve Türk sivil havacılığının ihtiyaç duyduğu pilotların yetişmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda akademinin uçak filosu,

Cessna – 172 S NAV III ve Diamand DA 42 Twin Star Citation C-510 Mustang uçaklarından oluşmakta olup, bu uçaklarla pilotaj eğitimleri veriliyor. Akademinin filosunun kısa zamanda iki katına çıkarılması hedefleniyor. Bu eğitim filosu yeni ve modern uçaklarla sayısal ve teknolojik olarak gelişmekte olup, uçuş akademisi Dünya’da bir marka olma yolunda hızla ilerlemektedir. Uçuş Eğitim Akademisi Eğitimleri

1. Özel Pilot Lisansı Eğitimi (PPL) 2. Alet Kartı Eğitimi (IR) a. Modüler b. Entegre 3. Ticari Pilot Lisansı Eğitimi (CPL) a. Modüler b. Entegre 4. Hava Yolu Taşımacılığı Lisansı Eğitimi (ATPL) a. Modüler b. Entegre 5. Çok Motor Eğitimi (ME) 6. Uçuş Öğretmenliği Eğitimi (FI) başlıklarında yürütülmektedir.

27

+!2Ä„9%2

% ] PH !*/ /<7PH<1@HW /*6 *HĂą .DUDUODUĂ• NHVLQ GRáUX YH QHW ROPDOĂ•GĂ•U (Q XIDN ELU KDWDODUĂ• JHUL\H G|Q ú ROPD\DQ IDFLDODUD \RO DoDELOLU motivasyon, çabuk karar verme, stres deÄ&#x;erlendirme vb. kiĹ&#x;ilik testlerini ihtiva etmektedir. AyrÄąca ICAO Annex 1 saÄ&#x;lÄąk Ĺ&#x;artlarÄąna uygun olmak, yabancÄą dil yeterlilik Ĺ&#x;artlarÄąna uygun olmak (TOEFL 84, IELTS 5, KPDS 70), gĂźvenlik soruĹ&#x;turmasÄąnÄąn olumlu sonuçlanmasÄą, 27 yaĹ&#x;Äąndan gĂźn almamÄąĹ&#x; olmak, en az 4 yÄąllÄąk Ăźniversite mezunu olmak da diÄ&#x;er Ĺ&#x;artlar arasÄąndadÄąr.

H

AVA TRAFÄ°K emniyetini saÄ&#x;layan ve koruyan, hava trafik akÄąĹ&#x;ÄąnÄą dĂźzenleyen ve hÄązlandÄąran, tĂźm hava araçlarÄąnÄąn birbirleri ve manialar ile çarpÄąĹ&#x;masÄąnÄą engellemek için uluslararasÄą standartlara gĂśre ayÄąrma tesis eden, bu ayÄąrmanÄąn muhafazasÄąnÄą ve devamlÄąlÄąÄ&#x;ÄąnÄą saÄ&#x;layan, Ăśzel eÄ&#x;itim almÄąĹ&#x;, yĂźksek derecede Ăśzel bilgi ve yeteneÄ&#x;e sahip kiĹ&#x;ilerdir. Hava Trafik KontrolĂśrleri, yaklaĹ&#x;Äąk 1.000.000 km2’lik TĂźrk hava sahasÄąndaki yurtiçi ve transit uçuĹ&#x;larÄą idare etmektedirler. FarklÄą tip, hÄąz ve yĂśnlerde uçan hava araçlarÄąnÄąn acil durum ve normal seyirlerinde, çarpÄąĹ&#x;ma ve riskli yakÄąn geçmelerini Ăśnlemek için her Ĺ&#x;artta, gelen yoÄ&#x;un bilgi akÄąĹ&#x;ÄąnÄą en kÄąsa zaman içinde deÄ&#x;erlendirerek hava sahasÄąnÄą bir orkestra Ĺ&#x;efi gibi idare etmek zorundadÄąrlar.

Aday seçimlerinden sonra 14 ile 16 aylÄąk yoÄ&#x;unlaĹ&#x;tÄąrÄąlmÄąĹ&#x; temel hava trafik kontrol eÄ&#x;itiminde Hava Hukuku, Meteoroloji, Hava Trafik YĂśnetimi, Hava SeyrĂźseferi, Uçak ve UçuĹ&#x;un Prensipleri, Ä°nsan PerformansÄą ve Limitleri, SeyrĂźsefer YardÄąmcÄą CihazlarÄą, Radar, HavacÄąlÄąk Ä°ngilizcesi vb. teorik eÄ&#x;itimleri; meydan kontrol, yaklaĹ&#x;ma kontrol ve saha kontrol manuel / radar simĂźlator eÄ&#x;itimleri tamamlanÄąr. Ä°kinci yolu ise; Anadolu Ăœniversitesi HavacÄąlÄąk ve Uzay Bilimleri FakĂźltesi Hava Trafik Kontrol BĂślĂźmß’nĂź bitirmek, KPSS testinden 70 puan barajÄąnÄą geçmek ve FEAST sÄąnavÄąnÄą geçmektir. Bu Ĺ&#x;ekilde Hava Trafik KontrolĂśrĂź olabilmek için tespit edilen YĂźksekĂśÄ&#x;retime GeçiĹ&#x; SÄąnavÄą barajÄąnÄą geçmek, Ăśzel yetenek testlerini

ILO’ nun yaptÄąÄ&#x;Äą araĹ&#x;tÄąrmalara gĂśre dĂźnya çapÄąnda stresli ve yÄąpratÄącÄą mesleklerin ilk sÄąralarÄąnda hava trafik kontrolĂśrlĂźÄ&#x;Ăź gelmektedir. Hava trafik kontrolĂśrlerinin stresleri, yoÄ&#x;un bakÄąm doktorlarÄąnÄąn stresleri ile eĹ&#x; tutulmakta, her iki grubun da; kritik, karÄąĹ&#x;Äąk ve çok Ăśnemli ve yetenek gerektiren meĹ&#x;guliyetleri olduÄ&#x;u belirtilmektedir.

HAVA TRAFÄ°K KONTROLĂ–RĂœ NASIL OLUNUR? Birinci yolu; Kamu Personel Seçme SÄąnavÄąndan (KPSS) 80 puan barajÄąnÄą geçtikten sonra Eurocontrol’ce hazÄąrlanan FEAST “ The First European Air Traffic Controller Selection Testâ€? sÄąnavÄąnda baĹ&#x;arÄąlÄą olmaktÄąr. Bu test pilotlara uygulanan DLR testine benzeyen, dikkat, algÄąlama, ßç boyutlu dĂźĹ&#x;Ăźnme, muhakeme, zeka, hafÄąza vb. genel yetenek testlerini ve

28

geçenler arasÄąnda en iyi 15 kiĹ&#x;iden biri olmak gerekmektedir. Bu bĂślĂźmde bir yÄąlÄą Ä°ngilizce hazÄąrlÄąk olmak Ăźzere 5 yÄąl sĂźren havacÄąlÄąk eÄ&#x;itimi ve akademik eÄ&#x;itim tamamlanÄąr. Temel eÄ&#x;itimlerin ardÄąndan canlÄą trafikte yaklaĹ&#x;Äąk 1 yÄąl sĂźren OJT (on the job training) eÄ&#x;itiminde Kule KontrolĂśrĂź, YaklaĹ&#x;ma KontrolĂśrĂź ve Saha KontrolĂśrĂź olarak uzmanlaĹ&#x;Äąlarak Hava Trafik Kont-

rolĂśrĂź olunur.

HAVA TRAFÄ°K KONTROLĂ–RĂœ NASIL ÇALIĹžIR? Hava trafik kontrol hizmeti 3 ana bĂślĂźmden oluĹ&#x;maktadÄąr. Bunlar; 1. Meydan Kontrol (Delivery, Ground, Tower) 2. YaklaĹ&#x;ma Kontrol (Aproach) 3. Saha Kontrol (ACC) Bu ßç ana kontrol hizmeti kendi içinde sektĂśrlere ayrÄąlmaktadÄąr. Genelde radar sektĂśrĂźnde uygulayÄącÄą ve planlayÄącÄą kontrolĂśr beraber çalÄąĹ&#x;Äąrken meydan kontrol sektĂśrlerinin her birinde bir kontrolĂśr gĂśrev yapmaktadÄąr. AyrÄąca hava trafik hizmetinin tamamlayÄącÄąsÄą olan uçuĹ&#x; bilgi ve ikaz hizmeti, havacÄąlÄąk bilgi yĂśnetim uzmanlarÄąnca saÄ&#x;lanmaktadÄąr. Ä°stanbul, Ankara, Antalya, Ä°zmir gibi yoÄ&#x;un meydanlarda hava trafik kontrolĂśrleri 12 saat gĂźndĂźz çalÄąĹ&#x;mayÄą mĂźteakiben 24 saat dinlenir, 12 saat gece çalÄąĹ&#x;maya mĂźteakiben ise 48 saat dinlenir. Tatil gĂźnlerinde de çalÄąĹ&#x;an hava trafik kontrolĂśrleri bir ayda yaklaĹ&#x;Äąk 180 saat çalÄąĹ&#x;maktadÄąr.

SMART PROJESÄ° NEDEN Ă–NEMLÄ°? SMART (Systematic Modernization of Air Traffic Management resources in Turkey / TĂźrkiye’deki Hava Trafik YĂśnetim kaynaklarÄąnÄąn sistematik modernizasyonu) projesinin ilk etabÄą olan ara modernizasyon 2008 yÄąlÄąnda operasyonel olarak kullanÄąlmaya baĹ&#x;lanmÄąĹ&#x;tÄąr. Ara modernizasyon ile birlikte radar, seyrĂźsefer yardÄąmcÄą cihazlarÄą (ILS, VOR, DME, NDB, ADS) ve sentetik / entegre display iyileĹ&#x;tirmeleri yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. Bu sayede daha fonksiyonel ve daha fazla bilginin yer aldÄąÄ&#x;Äą skoplar elde edilmiĹ&#x;tir. Hava araçlarÄąnÄąn izlediÄ&#x;i rotalar, rota Ăźzerindeki noktalarÄąn tahmini geçiĹ&#x; zamanlarÄą (trajectory prediction), uçuĹ&#x; verilerinin yĂśnetimi (FDPS), rota sapma ikazÄą (MONA), bir sektĂśrden diÄ&#x;er sektĂśre hava aracÄąnÄąn sessiz transferi (OLDI), hava araçlarÄąnÄąn birbirleri ile kÄąsa vadede muhtemel çarpÄąĹ&#x;masÄąnÄą ikaz eden sistem (STCA) ara modernizasyon ile birlikte elde edilmiĹ&#x;tir.

Ancak birçok gelişmiş ülkede kullanılan meteoroloji radarı, yaklaşma planlama sistemi (AMAN), kalkış planlama sistemi (DMAN), orta vade çarpışma tespiti (MTCD), mania ikazı (MSAW), yasak, tahditli ve tehlikeli sahaya giriş ikazı (APW), ILS hattı sapma ikazı (APM) gibi sistemler SMART projesinin tamamlanması ile birlikte kullanılabilecektir.

İtalyan Selex-ES firmasının yazılımı tamamlayamaması nedeniyle 2009 yılında bitmesi gereken SMART projesinin bu yıl içinde tamamlanması beklenmektedir.

HAVA TRAFİK KONTROLÖRLERİ PİLOTLARDAN NE BEKLEMEKTEDİR? Hava trafik kontrolörleri, Pilot-ATC koordinasyonunun geliştirilmesi için ATC merkezlerinin pilotlar tarafından ziyaret edilmelerinin önemini vurgulamaktadırlar. Kokpit uçuşları ile hava trafik kontrolörlerinin kokpit iş yükünü tecrübe ettiklerini, kendilerine son derece faydalı olduğunu, aynı şekilde pilotların da ATC iş yükünü, ortamını tecrübe etmelerini beklediklerini ifade etmektedirler.

Hava trafik kontrolörlerinden gelen bir diğer temenni ise, havalimanları ve hava sahaları için belirli kurallar dahilinde üretilip tüm uçucular için yayınlanmış olan standart usullerin uçucular tarafından kişisel olarak farklı uygulamalara dönüşmemesi, aksi takdirde uçuş akışının ve emniyetinin olumsuz etkilenebileceğinin düşünülmesi gerektiği yönünde olmuştur. Bu tür sapmaların başında TMA içi ve son yaklaşma hattı sürat uygulamalarının geldiğini belirtmişlerdir. Türkiye Hava Trafik Kontrolörleri Derneği (TATCA) Genel Başkanı Birol Bilgin; Tüm pilotların ve yolcuların huzur içinde emniyetle uçmaları için tüm kontrolörlerin yoğun çaba sarf ettiklerini, alt yapısı planlanmış, ihalesi yapılmış ilave elektronik sistemlerin de entegre edilip devreye girmesiyle hizmet kalitesinin daha üst seviyelere taşınmasını beklediklerini ifade etmiştir. Hava trafik kontrolörü İşbaşı Eğitmeni Mevlüt Sapmaz ise; 2030 yılına kadar Avrupa’da en fazla trafik artışının Türkiye’de beklendiğini, gerek frekans gerekse radar yeterliliklerinin bu artışa cevap verecek hale getirilmesi ile birlikte daha etkin ve verimli hizmet verebileceklerini, uçakların hem havada hem de yerde geçirdikleri her dakikanın maliyetinin ve uçuş emniyetini etkileyen unsurlarının farkında olduklarını belirtmiştir.

Hava trafik kontrolörleri, daha emniyetli ve hızlı bir hava trafik akışı için pilot “read-back” lerinde gecikmeler yaşanmamasının ve doğru “read-back” yapılabilmesi için ATC talimatlarının dikkatli dinlenmesinin önemine dikkat çekmektedirler.

29

4%+./,/*Ä„ L *% "@/ 7 % ] 1*6 7& 6< *1 T`"T1 6 L&‹ FF1 FF LP<H ø 7 L<7H O*6 * 7 H<& *O1 P*6 L*LP 61* *% c1 H * *7 "<<"1 F1 ` LP<H ø ` H*7* 1 & øVWDQEXO 6DELKD *|NoHQ 8OXVODUDUDVĂ• +DYDOLPDQĂ• JHoWLáLPL] J QOHUGH NXOODQĂ•PD VXQGXáX 0RELO L26 X\JXODPDVĂ•QGDQ VRQUD ĂşLPGL GH $QGURLG LĂşOHWLP VLVWHPOL FLKD] NXOODQĂ•FĂ•ODUĂ• LoLQ ,6* 0RELO X\JXODPDVĂ•QĂ• KD\DWD JHoLUGL 8\JXODPD VD\HVLQGH \ROFXODU XoXĂşODUĂ•QĂ• WDNLS HGHELOHFHN DQOĂ•N X\DUĂ•ODUĂ• DODELOHFHN YH KDWWD XoDNODUĂ• KDULWD  ]HULQGH L]OH\HELOHFHN 6DELKD *|NoHQÂśLQ PRELO X\JXODPDVĂ• DQGURLG LĂşOHWLP VLVWHPOL FLKD]ODUGD *RRJOH 3OD\ 6WRUHÂśGDQ LQGLULOHELOL\RU

Ä°

STANBUL Sabiha GĂśkçen UluslararasÄą HavalimanÄą, yolcular için keyifli bir seyahat deneyimi yaĹ&#x;atmak için teknolojik altyapÄąsÄąnÄą her geçen gĂźn yeniliyor. Ä°stanbul Sabiha GĂśkçen UluslararasÄą HavalimanÄą mobil uygulamasÄą ISG iPhone ve iPad kullanÄącÄąlarÄąndan sonra android iĹ&#x;letim sistemli cihazlar için Google Play Store’da yerini aldÄą.

Ä°stanbul Sabiha GĂśkçen UluslararasÄą HavalimanÄą mobil uygulamasÄą ile uçuĹ&#x;unuzu takip edebilir, anlÄąk uyarÄąlar alabilir ve hatta uçaklarÄą harita Ăźzerinde izleyebilirsiniz. UçuĹ&#x; noktalarÄą kÄąsmÄąnda hangi hava yolunun Sabiha GĂśkçen’den hangi Ĺ&#x;ehirlere uçtuÄ&#x;unu gĂśrebilir, web site ve telefon bilgilerine ulaĹ&#x;abilirsiniz. UygulamanÄąn en Ăśnemli ĂśzelliÄ&#x;i ise uçaÄ&#x;Äąn haritada nerede olduÄ&#x;unu ve yolculuk yapÄąlacak Ĺ&#x;ehrin hava durumunu gĂśstermesi. DetaylÄą bir Ĺ&#x;ekilde uçuĹ&#x; bilgilerinin temin edilebildiÄ&#x;i uygulamada, istenilen uçaÄ&#x;Äą takip edip, push notification ĂśzelliÄ&#x;i ile uçuĹ&#x; ekranlarÄąndaki deÄ&#x;iĹ&#x;iklikler anlÄąk olarak paylaĹ&#x;Äąlabiliyor.

Uygulama Ä°stanbul Sabiha GĂśkçen UluslararasÄą HavalimanĹ’nÄą keĹ&#x;fetmeye de olanak tanÄąyor. HavalimanÄą içerisindeki restoran ve kafeleri ĂśÄ&#x;renebilir, otopark Ăźcretlerine gĂśz atabilir, terminal haritasÄąnÄą inceleyebilirsiniz. HavalimanÄą ulaĹ&#x;Äąm, otel, lounge alanlarÄą, Duty Free hakkÄąnda bilgi ve diÄ&#x;er iletiĹ&#x;im detaylarÄą da mobil uygulama ile kullanÄącÄąya sunuluyor. AyrÄąca mobil uygulamasÄą ile uçuĹ&#x; noktalarÄą, çeĹ&#x;itli haber ve duyurular, kampanyalar hakkÄąnda da bilgi edinmek mĂźmkĂźn. TĂźrkçe ve Ä°ngilizce olarak hazÄąrlanan uygulama kiĹ&#x;inin cihazÄąnÄąn diline gĂśre otomatik dil seçimi yapÄąyor.

30

QATAR AIRWAYS ` 7* 6< *1 T`"T1 6 L& O1 PP& 4DWDU $LUZD\V WDP DQODPĂ•\OD Âą VH\DKDW NROD\OĂ•áĂ•QĂ• P úWHULQLQ HOLQH VXQGX QGX

B

Ă–YLE hÄązlÄą bir çaÄ&#x;da, mĂźĹ&#x;teriler, dĂźnyanÄąn herhangi bir yerinden en gĂźncel seyahat bilgilerine ulaĹ&#x;manÄąn yanÄą sÄąra bĂźyĂźyen mĂźĹ&#x;teri ihtiyacÄąnÄą karĹ&#x;Äąlamak için Qatar Airways; Blackberry, Android, iPhone telefonlarÄą için yeni bir mobil uygulama baĹ&#x;lattÄą ve yeni bir mobil internet sitesi oluĹ&#x;turdu.

Mobil telefonlarÄąnÄą kullanmanÄąn kolaylÄąÄ&#x;Äąyla, mĂźĹ&#x;teriler uçuĹ&#x;larÄą aratÄąp rezerve edebiliyorlar, uçuĹ&#x; durumlarÄąnÄą kontrol edebiliyorlar ve seyahat uyarÄąlarÄąnÄą takip edebiliyorlar. Ek olarak, havayolunun Privilige Card sÄąk uçuĹ&#x; programÄą Ăźyeleri, Ăźye numaralarÄąyla giriĹ&#x; yaparak rezervasyonlarÄąnÄą hÄązlÄą bir Ĺ&#x;ekilde takip edebilir.

HAVADA / L*7P*L*c *1 P*O*6 ]H* O1&`<H (XWHOVDW &RPPXQLFDWLRQV \HQL Âł+DYD (ULĂşLP +L]PHWL´ LOH XoDN LoLQGH JHQLĂş EDQW LQWHUQHW KL]PHWL VDáOD\DUDN KDYDGD NHVLQWLVL] LOHWLĂşLP G|QHPLQL EDĂşODWĂ•\RU

Ĺž

Ä°RKET, “Eutelsat Hava EriĹ&#x;imiâ€? adÄąnÄą taĹ&#x;Äąyan yeni hava mobil hizmetini duyurdu. BaĹ&#x;langĹç olarak bu yÄąlÄąn ikinci yarÄąsÄąnda Avrupa’da faaliyetini sĂźrdĂźren ticari havayollarÄą Ĺ&#x;irketlerinde kullanÄąma girecek servis, yolculara daha hÄązlÄą ve yĂźksek kapasiteli iletiĹ&#x;im olanaÄ&#x;Äą saÄ&#x;layacak. Eutelsat Hava EriĹ&#x;imi, uçaklarda yolculara en yĂźksek kalitede internet eriĹ&#x;imi saÄ&#x;lÄąyor. Tabletler, akÄąllÄą telefonlar ve dizĂźstĂź bilgisayarlar Ăźzerinden video akÄąĹ&#x;Äą ve GSM hizmetlerinin sunulmasÄąnÄą saÄ&#x;layacak bu sistem, Avrupa ve Ak-

deniz HavzasÄą genelinde kullanÄąlacak. UÇAKTA SIKILMAYA SON! Eutelsat’Ĺn uçaklara sunduÄ&#x;u yenilikler bununla da sÄąnÄąrlÄą deÄ&#x;il. Ĺžirket aynÄą zamanda canlÄą eÄ&#x;lence ve internet hizmeti saÄ&#x;layan LiveTV ile de ortaklÄąk kuruyor. LiveTV, uçak içi malzemeyi saÄ&#x;layÄąp, entegrasyonu ve bakÄąmÄąnÄą gerçekleĹ&#x;tirirken, yolcular için kablosuz internet eriĹ&#x;imi ve video akÄąĹ&#x;ÄąnÄą da yĂśnetecek. UçuĹ&#x; sÄąrasÄą canlÄą yayÄąn ve internet pazarÄąnÄąn ĂśncĂźlerinden olan LiveTV, halihazÄąrda dĂźnya çapÄąnda 700’den fazla uçakta, bu hizmetleri aynÄą anda sunuyor. 31

3¤9,%ÛĄ

P%` P /7*/ Ă­OĂ­ *1"*7*7 ] P /7<1<.*7*7 WH P*6 6 H/ c* <1T`<H

T

ĂœRKÄ°YE’DE son birkaç irkaç yÄąlda birbiri ardÄąna kurulan havacÄąlÄąk akademileri, eri, Ăźniversitelerde açĹlan havacÄąlÄąk Äąk bĂślĂźmlerine paralel olarak bu u alanda faaliyet gĂśsteren havaayollarÄą firmalarÄą da yatÄąrÄąmla-rÄąna hÄąz verdi. Sivil havacÄąlÄąk denince akla ilk gelen ve bir dĂźnya markasÄą haline gelen TĂźrk Hava YollarÄą da ar-ge alanÄąnda daha aktif ve doÄ&#x;ru yatÄąrÄąmlar yapmak amacÄą ile THY Teknik A.Ĺž. bĂźnyesinde Ar-Ge MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;ß’nĂź oluĹ&#x;turarak aktif hale getirdi. Ar-ge mĂźdĂźrlĂźÄ&#x;ĂźnĂźn kurulumu ve hedeflerine iliĹ&#x;kin çok Ăśnemli açĹklamalarda bulunan THY Teknik A.Ĺž. Ar-Ge MĂźdĂźrĂź Dr. GĂźven Pado ile sivil havacÄąlÄąkta ar-ge yatÄąrÄąmÄąnÄąn Ăśnemine iliĹ&#x;kin bir sĂśyleĹ&#x;i yaptÄąk. THY Teknik A.Ĺž. bĂźnyesinde kurulan bu Ăśnemli mĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăźn hedefleri nelerdir? Neden bir ar-ge mĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăźne ihtiyaç duyuldu? THY Teknik A.Ĺž. TĂźrk Hava YollarĹ’nÄąn bĂźyĂźmesine paralel bir geliĹ&#x;im ile hÄąz kesmeden bĂźyĂźmeye devam ediyor.

“

“

TĂźrk Hava YollarÄą TartÄąĹ&#x;masÄąz Bir DĂźnya MarkasÄądÄąr

Bu geliĹ&#x;im sĂźreci içinde, 2012 yÄąlÄąnda resmi ArGe Merkezi kurarak havacÄąlÄąk sektĂśrĂźndeki geliĹ&#x;ime katma deÄ&#x;er Ăźretmek ve yeni ĂśzgĂźn tasarÄąmlar kazandÄąrmak için çalÄąĹ&#x;malarÄąnÄą sĂźrdĂźrĂźyor. Biz artÄąk teknolojiyi, bilgiyi satÄąn alan deÄ&#x;il satan olmayÄą hedefliyoruz. YaptÄąÄ&#x;ÄąnÄąz iĹ&#x;in kĂźresel bir boyuta taĹ&#x;Äąnabilmesi, lider konuma gelebilmeniz bulunduÄ&#x;unuz sektĂśrde bu iĹ&#x;i dĂźnya çapÄąnda en iyi yapan Ĺ&#x;irket olmanÄązdan geçer. TĂźrk Hava YollarÄą artÄąk tartÄąĹ&#x;masÄąz bir dĂźnya markasÄądÄąr.

32

de Türk Hava Yolları’nın makro hedeflerine paralel olarak 2023’te belli noktalara gelmek, büyümek zorundadır. Bu yıl, her geçen gün büyüyen Türk Hava Yolları filosuna olduğu kadar, diğer firmalara da hizmet vererek daha da büyümeyi hedefleyen THY Teknik A.Ş.’yi geleceğe hazırlamasını beklediğimiz bu merkeze yatırım yapacağız.

“Bugün dünyanın en çok noktasına kim uçuyor?” diye sorulduğunda, “Bir uçağa dünyada en iyi hangi firma bakıyor?” veya “Global pazardaki özgün ürün ve konsepti kim tasarlıyor?” gibi sorularla karşılaştığınızda cevap artık Türk Hava Yolları’nı ve THY Teknik A.Ş.’yi göstermektedir. Gelişim ve büyümedeki en önemli unsurlardan biri de teknolojiye yapmış olduğunuz yatırım ve bunun özelinde Ar-Ge’ye vermiş olduğunuz destek ve

“

“

Artık Kendi İçimizde Teknolojiyi Üretir Hale Gelmeliyiz

yatırımdır. Bunun için güçlü bir Ar-Ge Merkezi’ne sahip olmak gerekiyor.

Ar-Ge Merkezi önemli; çünkü siz bir taraftan normal faaliyetlerinizi yürütürken, diğer taraftan uzman bir ekip tam gün mesai harcayarak, “Bu faaliyetleri nasıl daha verimli kılarım?” sorusuna yanıt arıyor. Dünya’daki tüm büyük şirketler bunu böyle yapıyor. Ar-Ge Müdürlüğü bünyesinde nasıl projeler yürütülüyor ve bu projelerde partnerleriniz var mı? THY Teknik A.Ş., hem ülkenin hem

İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi’ndeki THY Teknik A.Ş. Ar-Ge Ofisi, İstanbul Teknopark’taki yer talebimiz, Boeing ve Airbus başta olmak üzere OEM’ler ile ar-ge alanında işbirliği çalışmaları, bu yöndeki faaliyetlerimizin ve yatırımlarımızın başında geliyor. Ülkemizde gittikçe artan ar-ge teşviklerinden yararlanmak üzere çeşitli kuruluşlarla ortak olarak Ulaştırma Bakanlığı ve TÜBİTAK projeleri yapmak üzere başladığımız faaliyetlerimiz devam etmektedir. Bunların meyveleri şirketimizin katma değeri yüksek alanlarda yapacağı faaliyetlerin esasını teşkil edecektir. THY Teknik A.Ş., Türk Hava Yolları’nın hızla büyüyen filosunu bakım açısından desteklemeyi amaçladığı gibi, diğer firmalara hizmet vermek suretiyle hem kârlılığını hem de faaliyet alanını artırarak, küresel bir şirket olma yolunda hızla büyümekte ve gelişmektedir. Bunu başarmanın yolu, kendi içinizde teknoloji üreterek süreçleri mümkün olduğu kadar iyileştirmek ve maliyetlerini düşürmek, özgün tasarımlar yapmak ve bunu tüm dünya ile paylaşmaktan yani Ar-Ge’den geçiyor. Ar-Ge Merkezi’nin gelişimindeki nihai hedefleriniz neler? THY Teknik A.Ş., artık havacılıkta teknoloji ve know-how üreten bir yapıya dönüşüyor. Bakımını yaptığımız parçaları ve sistemleri Ar-Ge Merkezi’nde yenilemek, kendi içimizde üretmek, geliştirmek istiyoruz. Tabii bunun sonucunda Türkiye sivil havacılık endüstrisine de önemli bir destek vermiş olacağız. Türkiye’nin hızlı büyümesinde havacılık sektörünün önemli bir etkisinin olduğuna inanıyoruz ve bu yönde çalışmalarımıza hız kesmeden devam ediyoruz. THY Teknik A.Ş. Ar-Ge Merkezi’nde çalışılan projeleri; Uçak içi sistemler MRO sistemleri Havacılık sektöründeki diğer uygulamaları kapsayan projeler olarak üç ana başlık altında değerlendirebiliriz.

Soner YİĞİT /İstanbul 33

Ą34!4Ą34Ą+ W7` % ] P O&6 &1&#& ] H*1 H*

BÜYÜK OLUMSUZLUK - DEZAVANTAJ êĔĬáďøċ ¼ĄÆ û ĤgÐÆ Ą ¯¼ ûā íííë

34

/ H"< *O* c `&! / 1&`<H

W7` /<7<6*L* TH6 %&c&7 ` /&7 THT6

35

TANITIM #*P6 71 H * *7 % 6 ` c&1& % 6 L L1* *H /*P F &/Š ĂľL&7&! * * *7"*1*c L*Ăś (áLWLPOHULQL øQJLOL]FH RODUDN YHUHQ YH\D YHUHFHN RODQ HáLWPHQOHULQ GLO JHOLĂşLPOHULQH NDWNĂ•GD EXOXQPDN  ]HUH 7+< (áLWLP %DĂşNDQOĂ•áĂ• <|QHWLP YH .LĂşLVHO *HOLĂşLP (áLWLPOHUL 0 G UO á 3URMH <|QHWLFLVL 0X]DIIHU g]oHOLN WDUDIĂ•QGDQ Âł6Ă•QĂ•I øoL øQJLOL]FHVL´ DGOĂ• \DUGĂ•PFĂ• ELU NLWDSoĂ•N KD]Ă•UODQGĂ•

K

Ä°TAPÇIK, eÄ&#x;itmenlerin sÄąnÄąf içinde en sÄąk kullandÄąklarÄą Ä°ngilizce kalÄąplarÄą ve bu kalÄąp-

larÄąn kullanÄąlacaÄ&#x;Äą durumlarÄą içermekte. Daha da Ăśnemlisi, doÄ&#x;ru telaffuz ve tonlamayÄą ĂśÄ&#x;retmek amacÄąyla, kitapçĹkta

geçen cĂźmlelerin sesli okunuĹ&#x;larÄą, anadili Ä°ngilizce olan bir eÄ&#x;itmen tarafÄąndan kaydedilmiĹ&#x; olup, her konu baĹ&#x;Äąnda yer

alan QR kodu akÄąllÄą telefonlara okutarak veya verilen Ä°nternet adresi Ăźzerinden dijital ses formatÄąnda dinlenebilmekte.

/<H/T7TcT ` 7*7¨ @c"WH T T7¨

K

ORKUNUZU YENÄ°N! Ă–zgĂźrce Uçun!â€? adlÄą kitapçĹk, UçuĹ&#x; Korkusunu Yenme ProgramÄą mimarlarÄąndan Teknik EÄ&#x;itim Ĺžefi Selçuk GĂźncan ve Psikiyatri UzmanÄą Dr. Mustafa GĂźveli’nin kendi uzmanlÄąk alanlarÄąna iliĹ&#x;kin bilgileri kaleme almalarÄąyla oluĹ&#x;tu. KitapçĹkta uçuĹ&#x; korkusu ve bu korkunun ortadan kaldÄąrÄąlmasÄąnÄą saÄ&#x;layan Program’a iliĹ&#x;kin bilgilerin yer aldÄąÄ&#x;Äą zengin bir içerik mevcut. KitapçĹkta ilk olarak, uçuĹ&#x;un insanlar Ăźzerinde oluĹ&#x;turabileceÄ&#x;i duygusal ve fiziksel etkilerden bahsediliyor ve ardÄąndan uçuĹ&#x; korkusunun oluĹ&#x;um sebeplerine, etkilerine ve geliĹ&#x;imine deÄ&#x;inilerek uçuĹ&#x; korkusuna iliĹ&#x;kin genel bilgiler aktarÄąlÄąyor. AyrÄąca bu korkuyla baĹ&#x; edebilmek için

pratik Ăśneriler sunuluyor, uçamamanÄąn neler kaybettirdiÄ&#x;i Ăźzerinde duruluyor ve merak edilen sorulara yanÄątlar veriliyor. Bu bilgilendirmelerin sonrasÄąnda, UçuĹ&#x; Korkusunu Yenme ProgramÄą kapsamÄąnda yer alan psikolojik ve tÄąbbi deÄ&#x;erlendirme, sÄąnÄąf uygulamasÄą, sanal uçuĹ&#x; uygulamasÄą ve gerçek uçuĹ&#x; uygulamasÄą aĹ&#x;amalarÄąna dair bilgiler sunuluyor. UçuĹ&#x; korkusundan kurtulmanÄąn kapÄąlarÄąnÄą aralayan kitapçĹÄ&#x;Äąn, vakti sÄąnÄąrlÄą olan ya da okumaya alternatif olarak dinlemeyi tercih eden okurlar için “sesli kitapâ€? formatÄą da bulunuyor. UygulamayÄą kullanmak için, kitapçĹÄ&#x;Äąn arka sayfasÄąnda yer alan QR kodu akÄąllÄą telefonlar aracÄąlÄąÄ&#x;Äąyla okutmak yeterli. TĂźrk Hava YollarÄą HavacÄąlÄąk Akademisi tarafÄąndan 2007 yÄąlÄąndan bu yana gerçek-

leĹ&#x;tirilmekte olan ve son dĂśnemde içeriÄ&#x;inde gerçekleĹ&#x;tirilen revizyonlar ve kullanÄąlan en geliĹ&#x;miĹ&#x; teknolojik araçlarla baĹ&#x;arÄą dĂźzeyi bĂźyĂźk Ăślçßde artan UçuĹ&#x; Korkusunu Yenme ProgramĹ’nda katÄąlÄąmcÄąlara uzman teknik eÄ&#x;itmen tarafÄąndan uçaÄ&#x;Äąn yapÄąsÄą ve gĂźvenilirliÄ&#x;i konusunda teknik bilgiler sunuluyor ve uzman psikiyatrist tarafÄąndan ise psiko-teorik anlatÄąmlarla ve pratik uygulamalarla sĂśz konusu korkunun duyarsÄązlaĹ&#x;tÄąrÄąlmasÄą saÄ&#x;lanÄąyor.

TCI HAKKINDA 7&, .DELQ øoL 6LVWHPOHUL $ Ăš ÂśQLQ 7&, &DELQ ,QWHULRUV ,QF WHPHOOHUL $UDOĂ•N WDULKLQGH 786$Ăš 7+< YH 7+< 7HNQLN DUDVĂ•QGD 2UWDN *LULĂşLP 6|]OHĂşPHVLQLQ LP]DODQPDVĂ•\OD DWĂ•OPĂ•ĂşWĂ•U

B

U KAPSAMDA ĂźrĂźn yolcu uçaklarÄą için, kullanÄącÄą odaklÄą, belli yanmazlÄąk, koku ve zehirli gaz çĹkarma Ăśzelliklerini (FST- Fire, Smoke, Toxiticity) haiz, hafif kompozit sandviç panelden imal edilen, su/atÄąk su ve havalandÄąrma sistemleri içeren ilk TĂźrk galleyleri geliĹ&#x;tirilecek. Proje sonuçlandÄąÄ&#x;Äąnda Ăźlkemizde ilk defa galley tasarÄąm ve Ăźretim kabiliyeti kazanÄąlmÄąĹ&#x; olacaktÄąr. Bu kabiliyetin kazanÄąlmasÄą, 2023 yÄąlÄąnda hĂźkĂźmet tarafÄąndan hedeflenen milli yolcu uçaÄ&#x;Äą geliĹ&#x;tirmeye bir alt yapÄą olarak gĂśrĂźlmelidir. Ĺžirket kurulumundan itibaren 20102011 yÄąllarÄą arasÄąnda Ankara’da TAI (Turkish Aerospace Industries) tesisi içerisindeki kendine Ăśzel tasarÄąm ofisi ve Ăźretim alanÄąyla sadece Ar-Ge faaliyetleri gerçekleĹ&#x;tirerek, 2011 yÄąlÄąnda ilk ticari antlaĹ&#x;masÄąnÄą Sn. BaĹ&#x;bakanÄąmÄąz için hazÄąrlanan Airbus A330 tipi uçaÄ&#x;Äąn VIP galleylerini 36

kuvvetle çekmeye maruz bÄąrakÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. Yine aynÄą yÄąl, havacÄąlÄąk Ĺ&#x;irketleri için olmazsa olmaz olan AS 9100 sertifikasÄąnÄą almaya da hak kazanmÄąĹ&#x;tÄąr. Sn. BaĹ&#x;bakanÄąmÄąz için hazÄąrlanan A330 tipi uçaÄ&#x;a ait galleylerin tasarÄąm aktiviteleri tamamlanmÄąĹ&#x;, 5 adet galleyin Ăźretimleri devam etmektedir.

Ăźretmek Ăźzere THY ile imzalamÄąĹ&#x;tÄąr. ArGe çalÄąĹ&#x;malarÄą kapsamÄąnda Boeing 737 tipi uçaklarÄąnÄąn tasarÄąm, test ve dokĂźmantasyon çalÄąĹ&#x;malarÄą yapÄąlarak ilk prototip Ăźretimini 2012 yÄąlÄąnÄąn AÄ&#x;ustos ayÄąnda tamamlamÄąĹ&#x;tÄąr. Sertifikasyon gereksinimi olan 200 civarÄąnda statik, soÄ&#x;utma sistemi, su sistemi, elektrik ve yanmazlÄąk testleri de baĹ&#x;arÄąyla sonuçlanmÄąĹ&#x;tÄąr. TĂźm galleyler kendi dolu aÄ&#x;ÄąrlÄąklarÄąnÄąn 9 katÄą

Ĺžirket 6 Ĺžubat 2013 tarihinde Boeing, THY ve TCI gruplarÄą arasÄąnda yapÄąlmÄąĹ&#x; olan ITCM (BaĹ&#x;langĹç teknik koordinasyon toplantÄąsÄą) sonucu olarak THY 2014 ve sonrasÄąnda teslim alacaÄ&#x;Äą Boeing 737800/900 tek koridorlu yolcu uçaklarÄą için resmi olarak galley Ăźreticisi konumuna gelmiĹ&#x;tir. Bu sĂźreç neticesinde Boeing firmasÄąnÄąn onaylÄą altyĂźklenicisi olarak TĂźrk, Avrupa ve Orta DoÄ&#x;u pazarÄąnda olmak Ăźzere tĂźm dĂźnyada satÄąn alÄąnacak bĂźtĂźn yolcu uçaklarÄąna galleyler Ăźretilebilecektir.

452Ä„:-

W7` PTH*c6 PH 7 1 H* B

Ä°RLEĹžMÄ°Ĺž MÄ°LLETLERÄ°N ilkeleri çerçevesinde gĂśrev yapan DĂźnya Turizm Ă–rgĂźtĂź (UNWTO), 2012 YÄąlÄąnda uluslararasÄą turizm için Ăśn sonuçlarÄą sunarken, 2013 için ise dĂźnya genelindeki noktalara varan verileri (bir geceden fazla konaklayan ziyaretçileri) bir Ăśn hazÄąrlÄąk olarak sundu. Bu turizm trendleri 2012 yÄąlÄąnÄąn ilk bĂślĂźmĂźndeki kazanç ve harcama bilgileri baz alÄąnarak tamamlanmÄąĹ&#x;tÄąr. Bunun yanÄą sÄąra bu rapor 2012 yÄąlÄą ve 2012’nin son 4 ayÄąnÄąn deÄ&#x;erlendirmesini de kapsadÄąÄ&#x;Äą gibi, 2013 yÄąlÄąnÄąn geneli ve ilk 4 ayÄą içinde bir Ăśn hazÄąrlÄąktÄąr.

*HOLĂźPLĂź (NRQRPLOHU *HOLĂźPHNWH 2ODQ (NRQRPLOHU *HOHQ 7XULVW 8OXVODUDUDVĂ— 7XULVW =L\DUHWOHUL 0LO\RQ

81:72 7XUL]P 8]PDQODUĂ— 3DQHOL

8OXVODUDUDVĂ— *HOHQ 7XULVW =L\DUHWOHUL 'Â Q\D

8OXVODUDUDVĂ— *HOHQ 7XULVW =L\DUHWOHUL

'HĂšLĂźLP

'HĂšLĂźLP

Bu istatistiksel raporlar 2012 yÄąlÄą havayolu ulaĹ&#x;Äąm trendleri ve 2013 yÄąlÄąnÄąn ilk 4 aylÄąk rezervasyon trendleri hakkÄąnda genel bir bakÄąĹ&#x; sunmaktadÄąr. DĂźnya Turizm Ă–rgĂźtß’ne (UNWTO) gĂśre, 2013 yÄąlÄąnda uluslararasÄą turizmde kuvvetli bir bĂźyĂźmenin yaĹ&#x;anmasÄą bekleniyor. UluslararasÄą turist ziyaretleri (bir geceden fazla kalÄąĹ&#x;lar) tarihte ilk kez 1 Milyar turist sayÄąsÄąnÄą geçerek %4 oranÄąnda artmÄąĹ&#x;tÄąr.

'Â Q\D *LULĂź 7XUL]P 8OXVODUDUDVĂ— *HOHQ 7XULVW =L\DUHWOHUL

0LO\RQ

8OXVODUDUDVĂ— 7XULVW =L\DUHWOHUL $\OĂ—N 'HĂšHUOHQGLUPH 0LO\RQ

'Â Q\D

Asya ve Pasifik, %7 daha fazla uluslararasÄą turist ziyareti ile bĂślgeler arasÄąnda en bĂźyĂźk bĂźyĂźmeyi yaĹ&#x;amÄąĹ&#x;tÄąr. 2011 YÄąlÄąnda 996 milyon olan uluslararasÄą turist ziyareti 39 milyon artarak 1.035 milyar sayÄąsÄąna ulaĹ&#x;mÄąĹ&#x;tÄąr. Devam eden ekonomik sÄąkÄąntÄąlara raÄ&#x;men 2013 yÄąlÄąnda biraz daha az da olsa (%3 veya %4) uluslararasÄą turist ziyaretlerinin artmaya devam edeceÄ&#x;i beklenmekte ve DĂźnya Turizm Ă–rgĂźtß’nĂźn 2030’a doÄ&#x;ru uzun dĂśnem turizm hazÄąrlÄąÄ&#x;Äąnda, 2010-2020 yÄąllarÄą arasÄąnda uluslararasÄą turist ziyaretlerinin her yÄąl %3.8 oranÄąnda artacaÄ&#x;Äą planlanmÄąĹ&#x;tÄąr.

8OXVODUDUDVĂ— *HOHQ 7XULVW =L\DUHWOHUL

GHĂšLĂźLP %LU |QFHNL \Ă—OĂ—Q D\QĂ— G|QHPLQH J|UH

Bu sonuçlara gĂśre, 149 Ăźlkeden 124’ßnde %83 oranÄąnda ziyaretlerde artÄąĹ&#x; (40’Ĺnda çift basamaklÄą bir artÄąĹ&#x; (% 27) gĂśrĂźlmĂźĹ&#x;), ancak sadece 25’inde bir dĂźĹ&#x;ĂźĹ&#x; gĂśrĂźlmĂźĹ&#x;tĂźr. Bu Ăśrnek Ăźlke noktalarÄąna dayanarak dĂźnya genelinde turist ziyaretlerinin 2012 için %3.8 oranÄąnda arttÄąÄ&#x;Äą tahmin edilmektedir. DĂźnyanÄąn birçok yerinde yaĹ&#x;anan ekonomik sorunlara raÄ&#x;men yÄąl boyunca taleplerde yukarÄą tÄąrmanÄąĹ&#x; olmuĹ&#x;tur. Bu tÄąrmanÄąĹ&#x; beklenenden daha fazla olmuĹ&#x;tur. (4.çeyrek için %4) en bĂźyĂźk artÄąĹ&#x; Mart ayÄąnda %6 ile en az artÄąĹ&#x; ise Temmuz ayÄąnda %1 ile yaĹ&#x;anmÄąĹ&#x;tÄąr. GeliĹ&#x;mekte olan ekonomiler %4.1 artÄąĹ&#x; ile

%3.6 artÄąĹ&#x; yaĹ&#x;anan geliĹ&#x;miĹ&#x; ekonomilerden az da olsa daha iyi bir performans ortaya koymuĹ&#x;tur. Asya ve Pasifik, %7 ile en bĂźyĂźk

izafi yĂźkseliĹ&#x;i gĂśrĂźrken bĂślge altÄą yerlerde Kuzey-DoÄ&#x;u Asya ile GĂźney Afrika, %9 ile en bĂźyĂźk artÄąĹ&#x;Äą yaĹ&#x;amÄąĹ&#x;tÄąr. Bu yerleri %8 ile merkez ve Kuzey Avrupa takip etmektedir.

T.C. KĂźltĂźr ve Turizm BakanlÄąÄ&#x;Ĺ’ndan elde edilen verilere gĂśre ise, bu yÄąlÄąn Ocak ayÄąnda TĂźrkiye’ye gelen yabancÄą ziyaretçi sayÄąsÄą geçen yÄąlÄąn Ocak ayÄąna gĂśre %12.54 oranÄąnda artarak 1 milyon 104 bin 754 kiĹ&#x;iye ulaĹ&#x;tÄą. Geçen yÄąl Ocak ayÄąnda TĂźrkiye’ye 981 bin 611 yabancÄą ziyaretçi gelmiĹ&#x;ti. 37

•%6Ą2Ą 2012 YILINDA

HAVA KARGO % 6* WOPW `<1 T P 1 * W`W W U

LUSLARARASI HAVA TAĹžIMACILIÄžI BÄ°RLİĞİ (IATA) 2012 yÄąlÄąna iliĹ&#x;kin tam yÄąl havacÄąlÄąk trafiÄ&#x;i verilerini açĹkladÄą ve buna gĂśre yolcu taĹ&#x;ÄąmacÄąlÄąk talebi yÄąllÄąk bazda %5,3 yĂźkselirken kargo taĹ&#x;ÄąmacÄąlÄąÄ&#x;Äą %1,5 dĂźĹ&#x;ĂźĹ&#x; gĂśsterdi. Yolcu talebinde yaĹ&#x;anan bu %5,3 oranÄąnda bĂźyĂźme 2011 yÄąlÄą bĂźyĂźmesi olan % 5,9’dan biraz dĂźĹ&#x;Ăźk kalsa da yirmi yÄąllÄąk ortalama olan %5’in Ăźzerinde gerçekleĹ&#x;miĹ&#x;tir. Doluluk oranÄą bu yÄąl içinde %79,1 gibi rekor bir seviyede gerçekleĹ&#x;miĹ&#x;tir. DÄąĹ&#x; hatlardaki bĂźyĂźme oranÄą %6 ile iç hatlardaki %4 oranÄąnÄąn Ăźzerinde gerçekleĹ&#x;miĹ&#x;tir. Her iki piyasada da geliĹ&#x;en piyasalar (emerging markets) bĂźyĂźmenin motoru olmuĹ&#x;tur. Hava kargo taĹ&#x;ÄąmacÄąlÄąÄ&#x;Äąnda yaĹ&#x;anan %1,5 oranÄąndaki dĂźĹ&#x;ĂźĹ&#x; ise Ăśnceki yÄąlki %0,6 oranÄąndaki dĂźĹ&#x;ĂźĹ&#x;le beraber ikinci defa devam etmiĹ&#x;tir. YÄąl boyu doluluk oranÄą ise bu yÄąl için %45,2 olarak gerçekleĹ&#x;miĹ&#x;tir. Son on iki aylÄąk dĂśneme hakim olan olumsuz ekonomi haberlerine raÄ&#x;men yolcu talebi 2012 yÄąlÄąnda ciddi bĂźyĂźme gĂśstermiĹ&#x;tir. Bu ise gĂźnĂźmĂźzĂźn 38

bĂźtĂźnleĹ&#x;miĹ&#x; dĂźnyasÄąnda hava yolculuÄ&#x;unun ne denli yaĹ&#x;amÄąmÄązÄąn bir parçasÄą halini aldÄąÄ&#x;ÄąnÄą gĂśstermektedir. AynÄą zamanda oldukça yĂźksek olan doluluk oranlarÄą ise hava yollarÄąnÄąn kapasite kullanÄąmÄąnda ne denli baĹ&#x;arÄą gĂśsterdiÄ&#x;ini ispatlamaktadÄąr. BĂźyĂźme ve yĂźksek uçak kullanÄąmÄą sayesinde yĂźksek seyreden yakÄąt fiyatlarÄąna raÄ&#x;men hava yollarÄą 6,7 milyar dolar kâr elde etmiĹ&#x;lerdir. Fakat IATA Genel DirektĂśrĂź ve CEO’su Tony Tyler’e gĂśre sadece %1 kâr marjÄą ile hava yollarÄą ancak ayakta kalabilmiĹ&#x;lerdir. Yolcu taĹ&#x;ÄąmacÄąlÄąÄ&#x;Äą piyasasÄąnda yaĹ&#x;anan bu bĂźyĂźmeye raÄ&#x;men hava kargo taĹ&#x;ÄąmacÄąlÄąÄ&#x;Äąnda %1,5 oranÄąnda dĂźĹ&#x;ĂźĹ&#x; yaĹ&#x;anmÄąĹ&#x;tÄąr. Bu sektĂśr iki yĂśnden darbe almÄąĹ&#x;tÄąr. Ă–ncelikle DĂźnya ticareti dĂźĹ&#x;ĂźĹ&#x; gĂśstermiĹ&#x;tir. AyrÄąca ticareti yapÄąlan ĂźrĂźnler arasÄąnda emtialarÄąn Ăśnemi artmÄąĹ&#x;tÄąr ve bunlar da gemi taĹ&#x;ÄąmacÄąlÄąÄ&#x;Äąna daha uygundur. Tyler’e gĂśre umut arz eden durum ise Asya ve Afrika arasÄąnda olan ticaretin artÄąĹ&#x; gĂśstermesidir ki bu sayede Orta DoÄ&#x;u’daki hava yollarÄą %14,7; Afrika’dakiler ise %7,1 bĂźyĂźme gĂśstermiĹ&#x;tir.

Aralık 2012 - Aralık 2011 Karşılaştırması Dış hatlar İç hatlar Toplam piyasa

RPK Büyümesi

%5,0

%2,9

%4,2

ASK Büyümesi

%2,8

%2,7

%2,7

PLF

%77,9

%77,9

%77,9

FTK Büyümesi

-%0,5

%1,0

-%0,3

AFTK Büyümesi

-%2,0

-%1,5

-%1,9 bir performans göstermiştir.

2012 Yılı ve 2011 Yılı Karşılaştırması Dış hatlar İç hatlar Toplam piyasa

RPK Büyümesi

%6,0

%4,0

%5,3

ASK Büyümesi

%4,0

%3,8

%3,9

PLF

%78,9

%79,5

%79,1

FTK Büyümesi

-%1,9

%1,4

-%1,5

AFTK Büyümesi

%0,6

-%1,2

%0,2

ULUSLARARASI YOLCU TAŞIMACILIĞI TALEBİ Uluslararası yolcu taşımacılık talebi 2012 yılında %6,0 oranında büyüme göstermiştir. En büyük talep gelişen piyasalardan gelmiştir ve bunlar arasında Orta Doğu %15,4, Latin Amerika %8,4 ve Afrika %7,5 ile öne çıkmıştır. Kapasite ise %4,0 ile talebin altında büyümüş ve bu sayede %78,9 ile rekor seviyedeki doluluk oranının yakalanması sağlanmıştır. Asya Pasifik Bölgesi’ndeki hava yolları 2012 yılında %5,2 oranında büyümüş olup bu oran Japonya’yı vuran Tsunami felaketine rağmen %4,0 oranındaki 2011 rakamlarının üstünde gerçekleşmiştir. 2012 performansı küresel ortalama ile paralel seyretmiş ve toplam sektör büyümesinin beşte birine katkıda bulunmuştur. Bu gelişmelerde yavaş bir başlangıcı takiben dördüncü çeyrekte Çin ekonomisindeki canlanma ve Asya bölgesi ithalat ve ihracat etkili olmuştur. Kapasitede yaşanan sadece %3,0 oranındaki büyüme ile doluluk oranı %77,5 gibi olumlu bir seviyede gerçekleşmiştir. Avrupa hava yollarındaki büyüme ise 2012 yılında %5,3 ile 2011 yılındaki %9,5 büyümenin oldukça altında gerçekleşmiştir. Büyümenin esas sebebi Avrupa hava yollarının uzun mesafe uçuş kapasitesinden kaynaklanmış olup AB içi uçuşlarda ekonomik krizle beraber durgunluk yaşanmıştır. Ayrıca uluslararası yolcu taşımacılığın dörtte biri gibi önemli bir kısmı Türkiye gibi Avro Bölgesi dışındaki ülkelerden gelmiştir. Kapasite %3,1 oranında büyümüştür ve bu da doluluk oranını %80,5’e yükselmiştir. Sanayi konsolidasyonunun diğer faydaları ile beraber Avrupa havacılık sanayisi zorlu ekonomik koşullara rağmen oldukça güçlü sayılacak

Kuzey Amerika’daki hava yolları ise %1,3 ile en düşük büyüme performansını göstermiştir ve bu 2011 yılındaki %4,1’in altında gerçekleşmiştir. Yeniden yapılanma, konsolidasyon ve sıkı kapasite yönetimi (yıl içinde %0,3 düşüş) sonucunda %82,0 gibi yüksek kapasite kullanımı gerçekleşmiştir ve 2,4 milyar dolar kâr rakamı yakalanmıştır.

Orta Doğu’daki hava yolları ise %15,4 ile dünya büyümesinin üçte birine katkıda bulunmuştur ve bu oran Arap Baharı’nın etkisinin hissedildiği 2011 yılında %8,9’un üzerinde gerçekleşmiştir. Bu ise %12,5 kapasite büyümesi ile beraber doluluk oranı %77,4’e yükselmiştir. Bölge hava yolları ise hem uçuş ağı (varış noktaları) hem uçuş sıklığı bakımından büyüme ile daha bağlantılı bir hal almıştır. Büyümeye rağmen yüksek doluluk oranı büyümenin sürdürülebilir olduğunu ve yeni yolcular kazanılmış olduğunu gösterir. Latin Amerika hava yollarında 2012 yılında %8,4 talep büyümesi yaşanmıştır. Bu büyüme Orta Doğu’daki büyümeden sonra ikinci en büyük büyüme olmuştur ve özellikle Brezilya’da yaşanan bölgedeki

büyüme göstermiştir. Kapasite büyümesi ise %7,1 ile yolcu sayısından biraz az büyümüştür. Bu sayede doluluk oranı %67,1 gerçekleşmiştir fakat bu tüm bölgeler arasında en düşük orandır.

İÇ HATLAR YOLCU TALEBİ 2012 yılında iç hat uçuşları %4,0 oranında büyümüştür. En hızlı büyüme %9,5 ile Çin’de ve %8,6 ile Brezilya’da yaşanmıştır. Hindistan ise 2011’e nazaran %2,1 daralarak en zayıf halka olmuştur. Kapasite büyümesi ise %3,8 ile %4,0 talep büyümesi ile paralel gerçekleşmiştir ve iç hatlar kapasite kullanımı %79,5 olarak gerçekleşmiştir. ABD’deki büyüme ise 2012 yılında %0,8 olmuştur ve bu 2011 yılındaki %1,5 oranının altında gerçekleşmiştir. Kapasite büyümesi %0,4 ile bunun yarısı olmuştur. Doluluk oranı bölgedeki en yüksek oranlardan %83,4 olmuştur. Bunun arka planında ise Dünya iç hat uçuşlarının yarısını oluşturan ABD piyasasındaki olgunlaşma ve yavaş ekonomik gelişme etkili olmuştur. En büyük talep büyümesi ise sırasıyla %9,5 ve %8,6 ile Çin ve Brezilya’da olmuştur. Her iki ülkede de kapasite artışı olurken Çin’de bu oran %11,3 ile talepten fazla gerçekleşmiş, Brezilya’da ise talebin yarısı kadar yani %4,8 olmuştur. Fakat %80,9 ile Çin’in doluluk oranı Brezilya’nın %71,8’lik oranının üzerinde gerçekleşmiştir. Japonya’da 2012 yılında yolcu talebi %3,6 oranında artarken kapasite büyümesi %2,3 oranında olmuştur. Japon iç hatları ise 2011 depremi ve tsunami’den etkilenen zayıf ekonominin etkisiyle gerilemiştir. Japonya’nın iç hatlar yolcu talebi tsunami öncesi döneme nazaran %7 daha küçülmüştür ve doluluk oranı ise %62,0 ile emsal büyük iç hatlar piyasası arasında en zayıf olanıdır.

gelir artışı ve düşen işsizlik oranı faydalı olmuştur. Kapasite ise talebe nazaran %7,5 ile sınırlı büyüme göstermiştir ve doluluk oranı %77,9 olmuştur. Afrika hava yolları kıtada yaşanan ekonomik büyümenin yolcu talebini artırması ile beraber %7,5 gibi sağlam bir

Hindistan iç hatlar piyasası 2011 yılına nazaran %2,1 küçülmüştür. Zayıf ekonomik büyümenin etkisi artan faaliyet giderleri, yetersiz altyapı, yüksek vergiler ve ağır düzenlemeler ile olumsuz etkilenmiştir. Kapasite büyümesi oranı 2011 yılındaki %16,2 servisinden %0,3’e düşmüştür ve ortalama doluluk oranı %12,9 olarak gerçekleşmiştir. 39

%6Ą2Ą oranı %35,0 ile tüm bölgeler arasında ikinci en zayıf olmuştur. Latin Amerika bölgesinde ise yük talebi %1,2 düşerken kapasite genişlemesi %4,9 olmuştur ve bunun neticesinde doluluk oranı sadece %38,3 olmuştur. Afrika ve Orta Doğu piyasasındaki hava yolları ise yeni ticaret yolları ve iki bölge arasındaki gelişen ticaret ilişkisinden olumlu etkilenmiştir. Yük taşıma talebi sırasıyla %7,1 ve %14,7 oranlarında büyümüştür ve bu 2011 yılındaki Orta Doğu’daki %8,2 büyüme ve Afrika’daki %2,1 küçülmeden sonra her iki bölge içinde büyüme olmuştur. Kapasite büyümesi açısından %11,4 ile Orta Doğu lider konumunda olmuştur ve doluluk oranı %44,8 olmuştur. Afrika’daki kapasite büyümesi ise %9,2 ile IATA Genel Direktörü ve CEO’su Tony Tyler talebin önüne geçmiştir. Yük doluluk oranı ise %24,7 ile diğer tüm bölgelerin oldukça HAVA KARGO TAŞIMACILIĞI altında çıkmıştır.

NOTLAR IATA Dünya hava taşımacılığın %84’ünü temsil eden 240 hava yolunu temsil etmektedir. İç hatlar RPK’ leri toplam piyasanın %37’si olmuştur. Bu piyasa Kuzey Amerika hava yolları açısından %67 ile önemli bir faaliyet payına sahiptir. Latin Amerika’da ise özellikle büyük Brezilya piyasası sayesinde faaliyetlerin %47’sini iç hatlar oluşturmaktadır. Asya Pasifik bölgesinde ise Hindistan, Çin ve Japonya piyasaları öne çıkmaktadır ve iç hatlar bu pazarın %42’sini kapsamaktadır. Avrupa ve Afrika’nın büyük bir kısmı için sırasıyla iç hat pazar payları %11 ve %12 ile sınırlı kalmaktadır. Iç hatlar pazarın sadece %6’si olduğu Orta Doğu için bu küçük bir pazardır.

(İÇ VE DIŞ HATLAR)

Hava yük taşımacılığı piyasası 2011 yılındaki %0,6 küçülmeden sonra 2012 yılı içinde %1,5 oranında küçülmüştür. Hava kargo taşımacılığı hem zayıf seyreden ekonomi hem de yük emtia karışımdaki değişimden etkilenmiştir. Büyüyen gelişmekte olan piyasalar deniz yoluyla yığın taşımacılığına olan talebi artırırken Batı ekonomilerindeki zayıflık neticesinde yüksek katma değerli tüketim mallarının hava yoluyla taşınmasına olan talep azalmıştır. Yük kapasitesi büyümesi sadece %0,2 olurken doluluk oranı %45,2 gerçekleşmiştir. Hava kargo taşımacılığı piyasasında aslan payına sahip bulunan Asya Pasifik hava yolları %5,5 talep daralması yaşarken kapasitelerini %2,4 oranında azaltmışlardır. Dünya’nın üretim merkezi olan bu bölge Batı piyasasındaki talep daralmasından etkilenmiştir. Yük doluluk oranı ise %56,1 ile diğer piyasaların üstünde olurken diğerlerine nazaran hızlı düşmüştür ve bu da kârlılığı olumsuz etkilemiştir. Avrupa ve Kuzey Amerika hava yolları ise sırasıyla %2,9 ve %0,5 oranlarında düşüş göstermişlerdir. Avrupa hava yolları %0,3 oranında kapasite artırmışlar ve bunun neticesinde doluluk oranı %47,2’ye düşmüştür. Kuzey Amerika hava yolları ise kapasite daraltımında %2,0 ile daha başarılı olurken doluluk 40

SONUÇ OLARAK 2013 yılına ihtiyatlı bir iyimserlik içinde giriyoruz. İş piyasası güven seviyesi artış eğilimindedir. Avro bölgesi bir yıl öncesine göre daha istikrarlı bir durumdadır ve ABD’de mali uçurum endişeleri son bulmuştur. Önümüzde hâlâ zorlu bir süreç vardır. Buna rağmen artan iş dünyası güven seviyesi ile beraber kargo piyasası 2012 yılındaki yaralarını saracaktır. Yıl sonunda kazanılan ivme ile yolcu talebi büyümesinin tahmini büyüme eğilimi olan %5’e yakın seyretmesi beklenmektedir. Tyler’e göre her ne kadar da 2013 yılı kârlılık açısından zirve yılı olmasa da 2012 yılına nazaran iyileşme beklenmektedir. Aralık 2013 tahminlerine göre IATA yolcu taşımacılığında %4,5 ve kargo talebinde %1,4 büyüme beklemektedir. Bu ise 2012 yılında 6,7 milyar dolar olan kârın ve %1,0 olan kâr marjının 2013 yılında sırasıyla 8,4 milyar dolara ve %1,3’e iyileşmesi beklenmektedir.

ÖLÇÜ BİRİMLERİ RPK: Gelir Yolcu Kilometresi, gerçekleşen yolcu trafiğini ölçer. ASK: Mevcut Yolcu Kilometresi, mevcut yolcu kapasitesini gösterir. PLF: Yolcu Doluluk Oranı, ASK’ların kullanım oranını gösterir. FTK: Yük Ton Kilometresi, gerçeklesen hava kargo trafiğidir. AFTK: Mevcut Yük Ton Kilometresi, mevcut toplam yük kapasitesidir. FLF: Yük Doluluk Oranı: AFTK’nin kullanım oranıdır. IATA üye olan ve olmayan hava yollarının iç ve dış hat trafiğini takip eder. Tüm bilgiler geçici olup raporlama esnasında açıklanan veriler ve tahminlere dayanmaktadır. RPK bakımından bölgelerin pazar payları şöyledir: Asya Pasifik %31, Kuzey Amerika %26,5, Avrupa %25,3, Orta Doğu %8,7, Latin Amerika %6, Afrika %2,5. FTK bakımından bölgelerin pazar payları şöyledir: Asya Pasifik %39,1, Kuzey Amerika %24,1, Avrupa %20,6, Orta Doğu %11,8, Latin Amerika %3,2, Afrika %1,2. Kaynak:

KĂœLTĂœR & SANAT PW‹ 6TP1T 6WOP H*1 H * *7 1&O 71 H&7& % / 7 `&1 &H&6 P L H&61 H&`1 "*` *H * $7h 'XW\ )UHH oDOĂ•ĂşDQODUĂ•QĂ•Q NĂ•\DIHWOHULQL ELU \Ă•OOĂ•N ELU oDOĂ•ĂşPD\OD \HQLOHGL $7h oDOĂ•ĂşDQODUĂ•QĂ•Q \HQL NĂ•\DIHWOHULQH G Q\DFD  QO 7 UN WDVDUĂ•PFĂ• +DNDQ <Ă•OGĂ•UĂ•P LP]D DWWĂ• øVWDQEXO 0RGHUQÂśGH G ]HQOHQHQ LĂş YH VDQDW G Q\DVĂ•QĂ•Q NDWĂ•OGĂ•áĂ• JHFHGH $7h oDOĂ•ĂşDQODUĂ• 7DQ 6DáW UNœ Q VDQDW GDQĂ•ĂşPDQOĂ•áĂ•QGD JHUoHNOHĂşWLUGLNOHUL GDQV SHUIRUPDQVODUĂ•\OD \HQL NĂ•\DIHWOHULQL WDQĂ•WWĂ•

T

AV HavalimanlarÄą ve duty-free sektĂśrĂźnde dĂźnyada ilk ßç arasÄąnda yer alan Unifree-Heinemann ortaklÄąÄ&#x;Äąnda hizmet sunan ATĂœ Duty-Free, çalÄąĹ&#x;anlarÄąnÄąn ihtiyaçlarÄą ve talepleri doÄ&#x;rultusunda ĂźnlĂź tasarÄąmcÄą Hakan YÄąldÄąrÄąm tarafÄąndan tasarlanan yeni kÄąyafetleri tanÄąttÄą. Ä°stanbul Modern’de dĂźzenlenen geceye iĹ&#x; ve kĂźltĂźr sanat dĂźnyasÄąnÄąn Ăśnde gelen isimleri katÄąldÄą. Gecede, ATĂœ çalÄąĹ&#x;anlarÄą yeni kÄąyafetlerini ĂźnlĂź koreograf Tan SaÄ&#x;tĂźrk’ßn sanat danÄąĹ&#x;manlÄąÄ&#x;ÄąnÄą yaptÄąÄ&#x;Äą bir dans performansÄą ile tanÄąttÄą. Gecede ATĂœ kÄąyafetlerini ĂźnlĂź mankenler TuÄ&#x;ba Melis TĂźrk ve Samet SÄąrmalÄą giydi. Geceye katÄąlanlar arasÄąnda TAV HavalimanlarÄą YĂśnetim Kurulu BaĹ&#x;kanÄą Hamdi AkÄąn,

TAV HavalimanlarÄą Ä°cra Kurulu BaĹ&#x;kanÄą Sani Ĺžener,   Gebr. Heinemann YĂśnetim Kurulu EĹ&#x;bakanÄą Claus Heinemann ve ATĂœ Genel MĂźdĂźrĂź Ersan Arcan da vardÄą. BeĹ&#x; Ăźlkede sekiz havalimanÄąnda faaliyet gĂśsteren ATĂœ, geçen yÄąl Ĺžubat ayÄąnda baĹ&#x;lattÄąÄ&#x;Äą çalÄąĹ&#x;ma için dĂźnyaca ĂźnlĂź TĂźrk modacÄą Hakan YÄąldÄąrÄąm’la iĹ&#x;birliÄ&#x;i yaptÄą. YÄąldÄąrÄąm, çalÄąĹ&#x;anlarÄąn gĂśrĂźĹ&#x;leri doÄ&#x;rultusunda altÄą farklÄą gĂśrev tanÄąmÄą için altÄą farklÄą kÄąyafet tasarladÄą. KÄąyafetlerin Ĺ&#x;Äąk ve konforlu olmasÄą için kumaĹ&#x; ve renk seçimine kadar her konu

gĂśz ĂśnĂźne alÄąndÄą. Yeni tasarÄąmlar yaklaĹ&#x;Äąk bin ATĂœ çalÄąĹ&#x;anÄą tarafÄąndan giyilecek. ATĂœ çalÄąĹ&#x;anlarÄą yeni ĂźniformalarÄąnÄą farklÄą bir sunumla ilk kez tanÄąttÄą. Sanat danÄąĹ&#x;manlÄąÄ&#x;ÄąnÄą Tan SaÄ&#x;tĂźrk’ßn, sanat yĂśnetmenliÄ&#x;ini ise Ă–zlem Demir PaçacĹ’nÄąn yaptÄąÄ&#x;Äą projede ATĂœ çalÄąĹ&#x;anlarÄą Tan SaÄ&#x;tĂźrk ve ekibi tarafÄąndan Ăśzel bir eÄ&#x;itime alÄąndÄą. Ăœç hafta sĂźren eÄ&#x;itimin sonunda ATĂœ çalÄąĹ&#x;anlarÄą profesyonel dansçĹlarla aynÄą sahneyi paylaĹ&#x;tÄą.

41

!.!,Ä„:

% ] `<1T O*H/ P1 H*7*7 ĔďåĔ `&1& 7<P1 H& ] ĔďåÄ? % !1 H* 5 ]JkUĂ•Q HVPH \|Q QH EDáOĂ• RODUDN NkUOĂ•OĂ•N RUDQODUĂ•QĂ•Q HWNLOHQHELOGLáL oRN KDVVDV GHQJHOHULQ J|]HWLOGLáL KDYDFĂ•OĂ•N VHNW|U \Ă•OĂ•QĂ• QDVĂ•O JHoLUGL"

HAVA YOLU ŞİRKETLERİ 2012 YILINDA MALİYET AZALTICI HEDEFLERİ UYGULAYABİLDİ Mİ?

2

012 yÄąlÄąnda hava yolu ulaĹ&#x;ÄąmÄą sektĂśrĂź 2011 yÄąlÄąna gĂśre % 5,3 oranÄąnda bĂźyĂźmĂźĹ&#x;tĂźr. Bu oran 2011 yÄąlÄąnÄąn %5,9’luk bĂźyĂźme oranÄąnÄąn altÄąnda kalÄąrken, son 20 yÄąlÄąn ortalama bĂźyĂźme deÄ&#x;eri olan %5’in ise ĂźstĂźne çĹkmÄąĹ&#x;tÄąr. UluslararasÄą pazar trafiÄ&#x;inin geliĹ&#x;imi yurtiçine gĂśre daha bĂźyĂźk olmuĹ&#x;tur. Bunun anlamÄą kĂźreselleĹ&#x;me ve kĂźresel ekonomik entegrasyon sĂźrecinin ivmesini koruduÄ&#x;unu ve kĂźreselleĹ&#x;menin Ăźlke ekonomilerinin bĂźyĂźmesinde en Ăśnemli fenomen olarak varlÄąÄ&#x;ÄąnÄą kabul ettirmesidir. UluslararasÄą pazarÄąn 2012’de % 6 bĂźyĂźmesinde en etkili rolĂź %15,4’lĂźk bĂźyĂźmeyle OrtadoÄ&#x;u pazarÄą oluĹ&#x;turmaktadÄąr. Avrupa bĂślgesi krizi ve ABD’deki birleĹ&#x;me çabalarÄą bu bĂślgelerde taĹ&#x;ÄąyÄącÄąlarÄąn uluslararasÄą pazarda bĂźyĂźmesini yavaĹ&#x;latarak sÄąrasÄąyla 2011’deki %9,5 ve %4,1’lik

42

bĂźyĂźme oranlarÄąna karĹ&#x;ÄąlÄąk 2012’de sÄąrasÄąyla %5,3 ve %1,3’lĂźk bĂźyĂźme seviyelerine çekmiĹ&#x;tir. Yani Avrupa ve ABD trafik verileri ekonomilerin durgunluÄ&#x;una ve doymuĹ&#x;luÄ&#x;una baÄ&#x;lÄą olarak bĂźyĂźme krizine girmiĹ&#x;tir. Bu pazarlarÄąn bĂźyĂźmesini saÄ&#x;layan Ĺ&#x;irketler ise tam servis veren Ĺ&#x;irketlerden daha ziyade bĂślgesel LCC Ĺ&#x;irketler, kĂśrfezin oyuncularÄą ve TĂźrk Hava YollarÄą gibi yĂźkselen Ĺ&#x;irketleridir. Domestik pazar, geçen yÄąla gĂśre % 4 bĂźyĂźdĂź. Çin’in bu konsepte %9,5 ve Brezilya’nÄąn %8,6 gibi gßçlĂź bĂźyĂźmesine karĹ&#x;ÄąlÄąk ABD domestik pazarÄą % 0,8, Hindistan % 2,1, Japonya ise % 3,6’lÄąk bĂźyĂźme kaydetmiĹ&#x;tir. Yani BRIC Ăźlkelerinin hem iç hem de dÄąĹ&#x; pazarlarÄą bĂźyĂźmesi kĂźresel pazarlarÄąn bĂźyĂźmesine olaÄ&#x;anĂźstĂź katkÄą saÄ&#x;lamaktadÄąr. Bu durum tarihi Ä°pekyolu ana arterinde bulunan Ä°stanbul hubĹ’na ve TĂźrk Hava YollarĹ’na inanÄąlmaz fÄąrsatlar sunmaktadÄąr. TĂźrkiye’nin kendi iç pazarÄą bĂźyĂźrken transfer yolcu sayÄąsÄąnÄą inanÄąlmaz oranda artÄąrmaktadÄąr.

2012 boyunca hava ulaĹ&#x;ÄąmÄąnda ve hava kargoda gĂśrĂźlen aĹ&#x;aÄ&#x;Äą yĂśnlĂź baskÄą, iyileĹ&#x;en ticari gĂźven ve gelecek aylarda dengeli bir bĂźyĂźmeyi iĹ&#x;aret eden mevcut deÄ&#x;erlerle beraber tersine yukarÄą yĂśne dĂśnmesi beklenmektedir. Ancak devam eden kĂźresel ekonomik zayÄąflÄąk ve yĂźksek akaryakÄąt fiyatlarÄąnÄąn ters rĂźzgâr etkisi her an bĂźyĂźme trendini tersine çevirme potansiyeli taĹ&#x;ÄąmaktadÄąr.

HAVA YOLU ŞİRKETLERÄ°NÄ°N 2012 YILI NOTLARI YĂśnetim için bĂźyĂźk bir teselli olmasa da 6 milyon â‚Ź gibi oldukça cÄąlÄąz bir net kâr açĹklayan IAG’Ĺn dip durumu, 2012’nin ilk 9 ayÄą için 957 milyon â‚Ź net zarar açĹklayan AFKLM’den çok daha iyidir. 2012 yÄąlÄą için 990 milyon â‚Ź net kâr açĹklayan LH geçtiÄ&#x;imiz yÄąlÄąn (13 milyon â‚Ź zarar açĹklamÄąĹ&#x;tÄą) zararÄąnÄą route optimizasyon çalÄąĹ&#x;malarÄą ile birlikte SCORE isimli yeniden yapÄąlanma programÄąnda baĹ&#x;arÄąlÄą olduÄ&#x;unu gĂśstermektedir. Fakat bu durum ciddi

anlamda büyüme bunalımına girdiği gerçeğini ortadan kaldırmamaktadır. 2007’den bu yana yıllık kâr açıklamayan SAS Group’un ise bankalarla olan döner kredi ve iki taraflı ödeme garantili sözleşmelerini uzatma ve miktarları hususunda müzakerelerinin durduğu, bankaların İsveç, Norveç ve Danimarka hükümetlerinden yeni krediler için devlet garantisi sunmaları istediği bilinmektedir. Avrupa Komisyonu ile İskandinav devletleri arasında ön görüşmeler başladı. Avrupalı bayrak taşıyıcıların hepsi içinde bulundukları darboğaza istinaden bir dizi dönüşüm ve yeniden yapılandırma programı uygulaması içine girdi. Maliyet azaltıcı programların en fazla etkilenen kesimi çalışanlar olacaktır. SCORE (Lufthansa), 4 Excellence (SAS), Transform 2015 (Air France-KLM) ve Iberia’nın dönüşüm planları bunlardan sadece bir kaçıdır. Maliyet azaltıcı program kapsamında ‘Pain in Spain’ olarak görülen Iberia’ya adeta içmesi için dayatılan şurup 4500 işçinin işine son verilmesini, 156 uçaktan 25’inin (5 i uzun mesafe, 20si kısa mesafeli hatlarda) azaltılmasını, 2013’te network kapasitesinin %15’inin kısıtlanması bunlar arasında en çarpıcı olanıdır. Lufthansa’dan sonra Almanya’nın 2.büyük taşıyıcısı Air Berlin, 2011’e kıyasla yolcu sayısını %5,5 azaltarak 2012’de 33,3 milyon yolcu taşıyan şirketin LF’si %78,2’den %79,8’e ulaşmıştır. Senenin ilk 9 ayında da önceki yılın aynı dönemine göre ASK ve RPK değerlerinde düşüş gözlenmiştir. 2012 Ocak ayına kıyasla 2013 Ocak’ında yolcu sayısını %7,6 azaltarak 1,76 milyon yolcu taşımıştır. Amerikalı taşıyıcılara gelince 2012 için 723 milyon $ zarar açıklayan taşıyıcı, United-Continental birleşmesinden (Ekim 2010) kaynaklanan operasyon ve entegrasyon giderleriyle ilgili olarak ağır bir bedel ödedi. 2013’te bu problemleri geride bırakmayı gelir performansını iyileştirmeyi ummaktadır. Küresel ekonomik büyüme kaygılarından ötürü yeni senenin ilk çeyreğinde %4,1-5,1 kapasite kısıdına giderek tüm sene boyunca kapasitesinde %1,5 düşüş bekleyen Amerika’nın en büyük taşıyıcısının büyüyeceği şüphelidir. 2011’e kıyasla trafik değerlerinde artış kaydeden Asya-Pasifikli taşıyıcılardan Singapour Airlines artan maliyetler ve körfezli şirketlerin yüksek rekabet gücü karşısında zor günler yaşamak-

tadır. Kargo ve uzun mesafeli yolcu pazarlarının zorlu koşulları nedeniyle 31 Aralık 2012 itibariyle mali yılının 3. çeyreğinde 162 milyon $ değerindeki operasyon kârının %17 azalış göstermesi, Singapur Airlines’ı tasarruf yapma konusunda düşündürmektedir. Artan düşük maliyetli trendine karşı kurduğu LCC Scoot şirketi hem bir tasarruf politikasının hem de pazar payı kaybetmeme güdüsünün bir ürünüdür. Çinli taşıyıcılardan China Southern, 2012 yılında yolcu sayısını %7,2 artırarak 86,5 milyona ulaşmış kapasitesini 2013 yılında %11 arttırmayı planlamaktadır. 2012 yılında grup olarak filosunda 491 adet uçak bulunan China Southern, 2013 yılı boyunca 85 yeni uçağın daha filosuna katılması planlanmaktadır.

KÖRFEZ TAŞIYICILAR RÜZGÂRI ARKALARINA ALDI Körfeze gelince Türk Hava Yolları’nın yükseliş performansının aynısına körfezde tanık olmaktayız. Mali yılı 31 Mart itibariyle son bulan Emirates’in 20102011 mali yılına kıyasla 2011-2012 mali yılı trafik değerlerinde artış kaydederek ve yolcu sayısını %8,14 artırarak 31,422 milyondan 33,981 milyona yükseltmiştir. 2012’yi gayet başarılı geçiren şirket, 15 yeni destinasyonla tamamlamıştır. 31 Mart 2012 mali yılını %61’lik artışla 629 milyon dolar net kârla, bundan sonraki mali yılın ilk 6 ayını (1 Nisan-30 Eylül 2012) ise geçen senenin aynı zaman dilimine kıyasla %104 artışla 463 milyon dolar ile tamamlamıştır. 28 Ocak 2013 itibariyle 197 uçağına (125 Boeing+72 Airbus) ilaveten 196 (129 Airbus+67 Boeing) adet siparişi olup uçakların teslimatı 2013’ten başlayarak 2024’e kadar devam edecektir. Finansal açıdan ise diğer operasyon geliri dâhil Emirates’in geliri, bu dönemde geçen yılın aynı dönemine göre %17 artışla 8,2 milyar $’dan 9,7 milyar $’a yükselmiştir. 2011’e kıyasla 2012 trafik değerlerinde artış kaydeden Körfezli taşıyıcı, yolcu sayısını %24,1 artırarak 8,3 milyondan 10,3 milyona yükseltmiş 2012 yılı geliri %17 artarak 480 milyon $’a, net kârı %200 artarak 42 milyon $’a yükselmiştir. Qatar 2011 trafik verileri açısından taşınan yolcu sayısının 14,569 milyon, ASK’sının 84,303 milyon, RPK’sının 61,603 milyon ve LF değerinin %73,07 olduğunu bildiğimiz Qatar’ın 2012 sonuçları henüz açıklanmış değildir. Hem Qatar hem de Etihad 2012 yılında yaptıkları inorganik büyüme girişimleri ile dikkatleri üzerine çekmiştir.

Adem YILMAZ/İstanbul

43

Ă–ZEL RAPOR

L / P*7 1* 6ÕN 8oDQ <ROFX IUHTXHQW À\HU 3URJUDPODUÕ ))3 KDYD \ROODUÕ LoLQ FLGGL ELU JHOLU NDSÕVÕGÕU IDNDW NÕVD YDGHOL JHOLUOHUH RGDNODQPD X]XQ YDGHOL VDGDNDWH ]DUDU PÕ YHUPHNWHGLU"

G

ERÇEK anlamda ilk Frequent Flyer programÄą “AAdvantageâ€? adÄąyla 1981 yÄąlÄąnda Bob Crandall ĂśnderliÄ&#x;inde American Airlines tarafÄąndan baĹ&#x;latÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. AAdvantage doÄ&#x;duÄ&#x;u dĂśnemin Ĺ&#x;artlarÄąna uygun olarak, o dĂśnemdeki yasal serbestleĹ&#x;me (deregĂźlasyon) ve bilgisayarlaĹ&#x;manÄąn etkilerinden istifade etmiĹ&#x;tir. Zaten deregĂźlasyonlar olmasa bir FFP programÄąna gerek duyulmayacak, Ăśte yandan bilgisayarlaĹ&#x;ma da bu programlarÄąn hayata geçirilmesini mĂźmkĂźn kÄąlmaktaydÄą. AAdvantage’Ĺn doÄ&#x;uĹ&#x;undan sonraki birkaç ay içinde United Airlines, Delta Air Lines ve Trans World Airlines (TWA) da kendi Frequent Flyer ProgramlarÄąnÄą uygulamaya koymuĹ&#x;lar, bu sĂźreç sonunda FFP’ler hava yolu pazarlama faaliyetlerinin belli baĹ&#x;lÄą dayanak noktalarÄąndan biri haline gelmiĹ&#x;, bu sayede hava yollarÄą Ăśzellikle yĂźksek getirili iĹ&#x; (business) yolcularÄąna odaklamÄąĹ&#x;lardÄąr. BaĹ&#x;ta 44

bu fikre direnip, kendi programÄąnÄą hayata geçirmekte geciken Southwest Airlines bile sonradan bu geliĹ&#x;meye ayak uydurmak durumunda kalmÄąĹ&#x;tÄąr. 30 yÄąlÄą aĹ&#x;an bir sĂźre sonunda bugĂźn geldiÄ&#x;imiz noktada en az 130 hava yolunun toplamda 150 milyon Ăźyeyi aĹ&#x;an sadakat programlarÄąnÄąn mevcut olduÄ&#x;u tahmin edilmektedir. GĂźnĂźmĂźze gelinceye kadar bu programlarda bir dĂśnĂźĹ&#x;Ăźm gerçekleĹ&#x;miĹ&#x;tir. Birçok hava yolu bu programlarÄąn sadece bir gider kalemi deÄ&#x;il aynÄą zamanda kendi baĹ&#x;larÄąna bir kâr merkezi olabileceÄ&#x;ini de fark etmiĹ&#x;lerdir. Bunun sonucunda, “kÄąsa vadeli gelirler mi yoksa uzun vadeli sadakat mi daha Ăśnemli veya belirleyici olmalÄądÄąr?â€? sorusu sorulmaya baĹ&#x;lanmÄąĹ&#x;tÄąr ki bu arada frequent flyer programlarÄą hava yolu ittifaklarÄą (alliance) ve hatta ittifak dÄąĹ&#x;Äą iĹ&#x;birliÄ&#x;i programlarÄąnda bile uygulanÄąlmaya baĹ&#x;lanmÄąĹ&#x;tÄąr.

GEÇMÄ°ĹžTEN GELECEÄžE Frequent Flyer ProgramlarÄą alanÄąnda bir danÄąĹ&#x;manlÄąk firmasÄą olan Global Flight Genel MĂźdĂźrĂź Ravindra Bhagwanani, FFP alanÄąnda iki Ăśnemli geliĹ&#x;me olacaÄ&#x;ÄąnÄą ĂśngĂśrmektedir. BĂźyĂźk hava yollarÄą bu programlarÄą gelir kaynaÄ&#x;Äą olarak gĂśrmeye devam ederlerken, daha kßçßk olanlar bu programlar daha çok gerçek bir mĂźĹ&#x;teri iliĹ&#x;kileri yĂśnetimi (CRM) aracÄą olarak gĂśrerek, diÄ&#x;erlerinden ayrÄąlacaklardÄąr. Bhagwanani’ye gĂśre ikinci seçenek daha parlak bir gelecek vaadetmekte olup, bĂźyĂźk hava yollarÄąnÄąn tamamen kÄąsa vadeli kâr peĹ&#x;inde koĹ&#x;arak, FFP sistemine gereÄ&#x;inden fazla yĂźk yĂźklemeye kalkmalarÄą mantÄąksÄąz ve risklidir. Fakat mevcut ekonomik koĹ&#x;ullar altÄąnda hava yollarÄąnÄąn bu kadar kârlÄą bir iĹ&#x;i ihmal etmeleri çok zor olup, elimizdeki veriler FFP programlarÄąnÄąn hava yollarÄąnÄąn mali tablolarÄąnÄą Ăśnemli oranda ve

pozitif olarak etkilediğini göstermektedir. Bhagwanani; “Frequent flyer programları millerin kredi kartları ve diğer muhtelif stratejik ortaklıklara satılması sayesinde büyük hava yolu taşıyıcıları için önemli bir doğrudan gelir kaynağıdır. Eğer bu gelir kaynakları olmasaydı, Kuzey Amerika’da bugün daha az sayıda büyük hava yolu faaliyetini sürdürüyor olurdu” diyerek, FFP Programlarının önemini kabul etmektedir. 2002 yılında United iflas başvurusu yaptığında tek kârlı birimi FFP programıydı. Air Canada’nın CEO’su iken Robert Milton tarafından kuvvetle desteklenen Aeroplan 2007 yılında şirketin sadece % 12,5’u için 250 milyon $ toplamayı başarmıştır.

PAZARLAMA FAYDALARI Stratejik ortaklar oldukça güçlü birer pazarlama aracı olan frequent flyer programlarına iştirak etmek için hava yollarına iyi para verirler. Frequent flyer sayesinde hedefe yönelik reklamlar toplu reklam verme maliyetlerinden kurtarmaktadır. Qantas, 30 Haziran 2011’e kadar geçen 12 aylık dönemde 1,1 milyar dolar gibi önemli bir geliri bu şekilde elde ettiğini bildirmiştir. En büyük Amerikan programlarına sahip olan American, Delta ve United’ın programlarının her biri de yıllık olarak 1’er milyar doları aşkın gelir elde etmişlerdir. Bu konuda dikkate alınması gereken farklı bir husus da, hava yollarının kitlesel pazarlamadan tasarruf etmek suretiyle elde ettikleri kazançtır. FFP yoluyla yapılan hedef kitleye dönük reklamlar, toplu reklam verme maliyetlerine göre çok daha düşük maliyetli olup, toplu iletişim araçlarına duyulan ihtiyacı bir dereceye kadar ortadan kaldırabilmektedir. Elbette ki FFP’lerin bazı maliyetleri vardır. Koltukların fırsat maliyetine ilaveten, program kapsamında uçurulan yolcuların ilave yiyecek ve yakıt maliyeti de söz konusudur. Ayrıca, Frequent Flyer programlarına yönelik diğer giderler de çalışan maaşları, bilişim (IT) giderleri, iletişim maliyeti, broşürler ve kart basım maliyetleridir. Ayrıca eğer program üyeleri diğer ortak hava yolları ile uçarlarsa, buralara da ödeme yapmak gerekir. İşte tam da bu noktada sadakat sorusu gündeme gelmektedir. Her ne kadar da millerin kazanılması ile harcanması arası 30 aylık bir zaman olsa da ve millerin %17’si hiç harcanmıyor olsa bile, sadakat olgusu önemli bir etkendir. CNBC Mayıs 2011’de piyasada kullanılmamış 15 trilyon mil olduğunu bildirmiştir. Hava yolları genellikle bu yükümlülük için iki yoldan birine başvururlar;

Ertelenmiş Gelir Modeli, Frequent Flyer millerinin kullanılmaları halinde bağımsız olarak satış durumunda ortaya çıkan fiyata göre hesaplar. Artan Maliyet Yöntemi’nde ise kullanılan millerin bilançodaki marjinal maliyeti göz önünde bulundurulur, bu maliyetler normalde boş uçacak koltuklar için ilave yiyecek ve yakıt masraflarıdır.

YÜKSEK GELİRLER Her modelin kendine has iyi ve kötü yönleri vardır ama her seferinde kayıtlara geçen tutarlar farklıdır. Örneğin Delta Air Lines kendi Frequent Flyer programını Ertelenmiş Gelir Yöntemi’ne göre hesaplandığında, yükümlülükleri 412 milyon dolardan 2,4 milyar dolara çıkmıştır. Bu farkın sebebi, hava yolunun millerin kullanılması halinde daha yüksek gelir elde etmesidir. Her ne kadar nakit akışı değişmese de, bu yaklaşım daha sağlam bir mali tabloya imkan tanır ve bu surette şirketin mali piyasalardaki durumunun pekişmesine yardımcı olur. Frequentflier.com sitesi, hava yollarının genel olararak yolcularına bilet başına % 10 ila % 20 arasında ödül verdiğini tahmin etmektedir. Hava yollarının sadakat programlarını hem gelir getirici, hem de müşteri sadakatini geliştirici olması nedeniyle desteklemeleri şaşırtıcı değildir. Alaska Hava Yolları’nın kendi programında 3 milyon üyesi bulunmaktadır ve Müşteri Sadakati ve Pazarlama Programları Direktörü Rick Rasmussen bu programın marka bilinirliği, müşteri deneyimi ve hava yolunun mali performansı açısından önemine değinmektedir. South African Hava Yolları’nın Voyager programı başkanı olan Manoj Papa, 2,4 milyon üyesi ile ‘Frequent Flyer’ prog-

ramının hava yolu iş modeli açısından ayrılmaz bir parça hâline geldiğini ifade etmektedir. Papa,“Aynı hatta uçan hava yolları arasında yolcuların tercihi Frequent Flyer programına üye oldukları hava yolu ya da ittifak üyesinden yana olmaktadır” demektedir. Bu tercih, alternatif hava yollarının daha ucuz veya daha kaliteli hizmet sağlama imajına sahip olduğu durumlarda bile bu şekilde olmaktadır. Gerçekten de IATA’nın Airs@t verilerine göre, hava yolu seçiminde uçuş planı kolaylığından sonra Frequent Flyer programları ikinci en önemli tercih nedenidir. İş seyahatine çıkanlar için ise hava yolu seçiminde en önemli etken Frequent Flyer programıdır. Fakat bu hikâyenin bir de öbür yüzü vardır. Hava yolu ittifakları, kod paylaşımları ve konsolidasyonun etkin olduğu günümüz piyasasında, müşterilerin gruplara karşı olan sadakatleri, tek bir hava yoluna olanın önüne geçmiştir. Bu nedenle yolcunun gelecekteki sadakatini belirlemek adeta bir mayın tarlasına benzer hale gelmiştir.

ORTAKLIKLARIN ARTI VE EKSİ YÖNLERİ Yine Papa’ya göre değişik ortaklık türleri Frequent Flyer programlarına değer katmaktadır ve hak kazanma ve kullanımı açısından üyelere imkânlar tanımaktadır. Papa bu durumu “Sefer kodlarının ortak hava yollarıyla paylaşılması ve milyonlarca üyeye erişilmesi neticesinde SAA ve Voyager, tehdit ve fırsatları algılama imkanına sahip olmaktadır.” şeklinde ifade etmektedir. Papa, ortakların veritabanına erişilmesi sayesinde kendi veritabanında olmayan bilgilerle sınırları aşan satış kampanyaları yapılmasının mümkün olduğunu da vurgulamaktadır.

45

ÖZEL RAPOR Öte yandan Air New Zealand Loyalty Genel Müdürü David Mackrell’e göre bu alanda bazı çekinceler de söz konusudur. Bunlarla ilgili olarak Mackrell, “Bu düzenlemeler çok karmaşık yapıda olduklarından, müşterilerin istifade etmesi için etkin bir iletişim ortamı gerektirmektedir” demektedir. Her ne kadar müşteriler bu ittifaklardan istifade etseler de, sadakat programına katılımda en düşük ortak çarpan etkisi söz konusudur, yani yenilikçi veya aşırı cömert olmak için yeterli teşvik mevcut değildir. Bu durum hava yolunun marka bilinirliğine ve uzun süreli müşteri ilişkilerine zarar verebilir. FrequentFlier.com editör

konuda anahtar rolü oynamaktadır. İyi yönetilen bir Frequent Flyer programının, iyi müşterileri cezbetmek ve muhafaza etmek, ayrıca müşteri tatminini artırmak suretiyle marka sadakatini pekiştirmesi gerekir.

SEKTÖREL ÖLÇEK Bu alanda muhtelif diğer hususlar ise Frequent Flyer programının geleceği ile ilgilidir. Norveç Hükümeti hava yolları arasında rekabeti teşvik için yurtiçi uçuşlarda ödül mil uygulamasını yasaklamıştır. Bunun gerekçe olarak da büyük oyuncuların küçükleri saf dışı bırakma ihtimali gösterilmiştir. Norveç daha sonra kısmen bu yasağı kaldırmış olsa da, bu konudaki şikayetler devam etmektedir.

şekillendirebilir. Örneğin bir yolcu özel yolcu salonu üyesiyse, burada yapılan etkinlikler kendisine web sitesine girdiğinde duyurulabilir. Gelişmiş müşteri verisi seyahat acentalarının da yaşamını kolaylaştırabilir. IATA’nın Yeni Dağıtım Kapasitesi (NDC) projesi sayesinde küresel dağıtımda hava yollarının yenilik (inovasyon) ihtiyaçlarına cevap bulunacaktır. Ekim 2012’de Abu Dhabi’de gerçekleştirilen Dünya Yolcu Sempozyumu’nda bu temel standart sunulmuştur. Güvenlikle alakalı olarak da muhtemel yenilikçi kullanımlar söz konusudur. IATA Güvenlik ve Seyahat Olanakları Direktörü Ken Dunlap’a göre; FFP programları, biyometrik, tanınan yolcu programı ve standart biniş kartları gibi yeni jenerasyon uygulamalara da imkan tanıyabilir. Örneğin bir FFP kartı, program üyesi yolcular için daimi biniş kartı olarak da kullanılabilir. Geniş ürün yelpazesi sunulması sayesinde kimi kıymetli bilgilere erişim de mümkün olacaktır. Rasmussen’e göre, müşteri verileri, müşterilerin seyahat tutum ve hareketlerine bakılarak, hava yolunun nasıl, ne zaman ve nerede büyütülebileceği konusunda yol gösterici olacaktır. Başarılı bir iş modeli için Frequent Flyer’in ötesinde veri kullanımı anahtar rolü oynayabilir.

ve yayıncısı Tim Winship’e göre, sadakat programlarının hava yolunun marka imajına zarar verme potansiyeli, onu güçlendirme potansiyelinden daha yüksektir. Meselâ sadakat programı yetersiz olursa, bu hava yolunun imajını olumsuz etkiler ama müşteri dostu programlar söz konusu olduğunda programın etkisi sınırlı kalmaktadır.

Global Flight’tan Bhagwanani’ye göre her ne kadar küçük hava yolları çapları ile alakalı sıkıntı yaşasalar da, üyelik sayısından öteye gidildiğinde bazı performans göstergeleri açısından küçük oyuncuların daha başarılı olduğu gözlenmektedir. Fakat sırf oyunda olmak için ortaya çıkmış birçok program vardır ki bunlar maliyetten öteye gidemezler.

Air Canada Aeroplan programından kazanılan uçuş milleri için son kullanım tarihi koyduğu zaman kendisini yoğun bir yasal ihtilaf süreci içinde bulmuştur. Her ne kadar hava yolları koşulları değiştirme hakkını saklı tutsalar ve sürekli faliyeti zorunlu tutsalar da, ucu açık kullanım tarihi uygulanmasını daha akıllıca görmektedirler.

Başka bir olumlu gelişme ise teknolojik ilerlemedir ki bu gelişme sayesinde gelir artışı, bire bir müşteri ilişkileri yönetimi ve daha verimli bir seyahat süreciyle desteklenebilir.

Air Miles gibi hiçbir hava yolu bağlantısı olmaksızın uçuş hakkı veren bir çok program da vardır. Bu programların uzun vadeli müşteri ilişkileri üzerinde sonuçları şüphesiz olacaktır. Bu programların ortakları değişebilir olduğundan, sadakat hava yoluna değil, programın kendisinedir. Fakat Alaska’dan Rasmussen bu konuda pek de ikna olmuş değildir. Ona göre müşterileri oluşturdukları iş hacminden dolayı tanımak ve ödüllendirmek bu 46

Air New Zealand’dan Mackrell’e göre veri yönetimi ve analizi daha zengin ve ucuz bir hal aldıkça bir fırsat alanı oluşturacaktır. Bu da ilk elde daha iyi bir FFP programı anlamına gelir. Öte yandan Winship, “Eğer bir hava yolu uçuş verilerimi değerlendirir ve bir sonraki uçuşumu tahmin ederek, buna göre fırsatlar sunarsa, bu durumda Frequent Flyer verilerinin etkin kullanılmış olduğunu anlarım” demektedir. Veritabanları ve bilgi harmanlama ile ilgili işlevsellik günümüzde artık oldukça gelişmiş seviyededir. Öyle ki Winship’in hayali yakında gerçek olabilir. Alaska Hava Yolları’ndan Rasmussen’e göre, hava yolları, veriyi kullanarak yolcuların internet sitesi deneyimlerini

Son olarak, hava yolu koltuklarının güçlü bir para birimi olma özellikleri devam etmektedir. Eğer hava yolları bedava uçuş cazibesini etkin kullanmayı öğrenirlerse, Frequent Flyer programları daha parlak bir geleceğe giden kanal olma niteliğindedir. Ortak şirketler bu konuda işbirliğine ve gerekli ödemeyi yapmaya isteklidirler ve yolcuların da bu fikre sıcak bakmakta oldukları açıktır.

FREQUENT FLYER PROGRAMLARI VE ÇEVRE Bu programlar zaman zaman gereksiz seyahati ve özellikle ücretli olsalardı yapılmayacak olan seyahatlerin özendirilmesi gerekçesiyle çevreye zararlı bulunmaktadır. Bununla beraber IATA Havacılık Çevre Direktörü Paul Steele’e göre önemli olan sorumluluk sahibi seyahat kültürüdür ve karbon salımının azaltımı mümkündür. Cathay Pacific müşterilerine Frequent Flyer millerini kullanarak karbon azaltımı satın alma imkanı sunmaktadır. Öte yandan bir yolculukta ödül mil kullanan bir yolcu varsa, o uçuş normal tarifeli bir uçuş şeklinde gerçekleşir, normal kalkış ve inişini planlandığı şekilde yapar.

IATA Airlines International Dergisi’nden alınmıştır.

AYNA

7 *1"*7 PWL% L 6*7 H* <1 TŠ

Ăľ H7 ] *H ]H 7 T16 L&Ăś 7 P 6LYLO +DYDFĂ•ODU 'HUQHáL 7h6+$' RODUDN \Ă•OODUGĂ•U V UG UPHNWH ROGXáXPX] 7h6+$' 6HPLQHUOHULÂśQLQ VRQXQFXVX RODQ YH 'Ro 'U %LOJH '(0ø5.g= WDUDIĂ•QGDQ VXQXODQ Âł&(51 YH %LU (YUHQ %XOPDFDVĂ•´ DGOĂ• VHPLQHUL 7+< 9,3 6DORQXÂśQGD JHUoHNOHĂşWLUGLN

B

U SON seminerimizin konusu oldukça ilginç ve farklÄąydÄą. YaklaĹ&#x;Äąk 150 kiĹ&#x;ilik salonun aÄ&#x;ÄąrlÄąklÄą olarak TĂźrk Hava YollarĹ’nÄąn farklÄą birçok biriminden gelen personelin katÄąlÄąmÄą ile tamamen dolmasÄą, hatta bir kÄąsÄąm davetlilerin semineri ayakta izlemek zorunda kalmalarÄą da seminer konusunun ne kadar cazip ve ilgi çekici olduÄ&#x;unun da bir gĂśstergesi gibiydi.

Kendisi de CERN’deki çalÄąĹ&#x;malarda bizzat gĂśrev alan Sn. DemirkĂśz, son derece baĹ&#x;arÄąyla gerçekleĹ&#x;tirdiÄ&#x;i bu sunumuyla, yaptÄąÄ&#x;Äą iĹ&#x;i çok seven ve iyi bilen genç bir bilim insanÄą olduÄ&#x;unu sergilediÄ&#x;i gibi, katÄąlÄąmcÄąlara TĂźrk akademisyenlerinin de bir parçasÄą olduklarÄą bu tĂźr bilimsel çalÄąĹ&#x;malarÄąn ne derece Ăśnemli ve hayranlÄąk verici olduÄ&#x;unu da bir kez daha gĂśstermiĹ&#x; oldu. 47

+!2Ą+!4©2

48

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.