Koen Geukens: de boeiende wereld van de ruimtevaart

1 2

KOEN GEUKENS

DE BOEIENDE WERELD VAN DE RUIMTEVAART

HERENTALS/ANTWERPEN – Op 23 april 2022 opent in Antwerp Expo ‘SP@CE, the Human Quest’. Bezoekers kunnen er aan de hand van veertig NASA ruimtevaartreplica’s een droomreis naar een andere planeet maken. Koen Geukens (60), ruimtevaartspecialist van de sterrenkundevereniging A.H.S. Polaris in Herentals, brengt ons al op kruissnelheid. Want ruimtetechnologie is veel meer dan wat rondwandelen op de maan. Of waar was ú, op 21 juli 1969 om 3.56 uur?

“Ik was toen zeven jaar, dus lag ik waarschijnlijk in mijn bed”, lacht Koen Geukens die we voor dit gesprek ontmoeten in de Volkssterrenwacht Urania in Hove waar hij educatief medewerker is. “Ik heb de legendarische woorden van Neil Armstrong die toen als eerste mens voet op de maan zette dus niet live gehoord. Eigenlijk was ik toen ook niet met ruimtevaart bezig. Die interesse kwam er pas begin jaren zeventig, toen er verschillende maanlandingen achter elkaar waren. Het begon met plakboeken vol krantenartikelen en de passie is alleen maar gegroeid. Intussen heb ik al drie lanceerbasissen kunnen bezoeken: het Kennedy Space Center in Florida, de Russische Cosmodrome in Baikonur (Kazachstan) en de Europese ESA basis in Frans Guyana. De Chinese en Japanse basissen staan nog op de bucketlist.” Waar de maan voor velen die ronde witte schijf aan de donkere hemel is die je op gezette tijden staat uit te lachen, is voor Koen de maan op haar mooist als ze een sikkel groot is. “Met een verrekijker of telescoop zie je dan aan de rand waar het licht overgaat in het donker in de holle kant prachtige details van bergen en kraters.”

RUIMTEVAART IS MÉÉR DAN DE MAAN

Iedereen herinnert zich de Apollo 11-missie met de eerste man op de maan. Toch was dat niet het startmoment van het ruimtevaartavontuur. “Vóór 1969 zijn er drie belangrijke momenten geweest”, weet Koen. “De lancering van de eerste Spoetnik-satelliet die in 1957 in een baan om de aarde werd gebracht, wordt algemeen gezien als het begin van de ruimtevaart. Wie Expo 58 in Brussel bezocht, herinnert zich nog wel de beep-beep-beep in het Russische paviljoen. Met Yuri Gagarin lanceerden de Russen in 1961 de eerste mens in de ruimte. De Amerikanen hadden het nakijken. Tot president Kennedy in 1962 de gevleugelde woorden sprak: “We choose to go to the moon”. De geldkraan werd opengedraaid en plots was er veel mogelijk. Maar na het Apollo-programma belandde de ruimtetechnologie in de koelkast, omdat de Amerikaanse dollars werden ingezet in oorlogen. Ook de interesse van de gewone man die tot dan toe met open mond naar de maan had zitten kijken, deemsterde weg. Vandaag zetten ondernemers als Elon Musk en Richard Branson het heelal opnieuw op de kaart.”

VEEL VOLK IN DE RUIMTE

Het ISS (International Space Station) waarin verschillende landen participeren en dat nog tot 2030 doorgaat, is intussen een begrip. Ook de Chinezen hebben sinds twee jaar een bemand ruimtestation in gebruik. “Daarbij komen nog de 2.000 werkende satellieten en de 13.000 exemplaren die Elon Musk nog van plan is te lanceren”, gaat Koen verder. “Het is niet meer bij te houden want de concurrentie zit ook niet stil. In ons dagelijks leven zijn satellieten onmisbaar geworden. Denk ze weg en we zouden hier op aarde verloren rijden omdat het GPS-systeem stilvalt. En als Frank Deboosere het weerbericht leest, heeft hij zich voor de helft gebaseerd op informatie die van satellieten komt. Wat Elon Musk beoogt met zijn commerciële satellieten gaat echter nog veel verder. Hij ziet met satellieten een markt in o.a. telecommunicatie tussen gebieden die te ver uit elkaar liggen om internetkabels te leggen. Zijn nieuwste droom is om via de satelliet beursinformatie één milliseconde sneller te kunnen rondsturen dan dat het via de kabel gaat. Blijkbaar kan op de beurs die milliseconde voor miljarden valuta het verschil maken. Twintig jaar geleden toen Elon Musk – en intussen ook Richard Branson en Jeff Bezos – aan de wereld verklaarde dat hij een goedkope en herbruikbare raket kon ontwikkelen en toeristen de ruimte zou insturen, lachte iedereen hem uit. Vandaag kiest het Amerikaanse NASA voor zijn SpaceX raket voor hun wetenschappelijke missies. Als Elon Musk één verdienste heeft, is dat op politiek, technologisch en economisch vlak er voor ruimtevaart een nieuw enthousiasme is ontstaan.”

“ALS ELON MUSK ÉÉN VERDIENSTE HEEFT, IS HET DAT ER OP POLITIEK, TECHNOLOGISCH EN ECONOMISCH VLAK VOOR RUIMTEVAART EEN NIEUW ENTHOUSIASME IS ONTSTAAN.”

DE LANGE WEG NAAR MARS

De maan heeft al een deel van haar geheimen prijsgegeven, dus lonken er andere planeten zoals Mars om te ontdekken. “Vergis je niet, in 1976 zijn er al twee Amerikaanse ruimtesondes op Mars geland om te onderzoeken of er leven op Mars was. Vandaag is het een streven van zowat elk ruimtevaartcentrum om de mens naar Mars te brengen. Daarvoor moeten echter nog heel wat obstakels overwonnen worden. De rijdende robot Perseverance van NASA die een jaar geleden met succes op Mars is neergezet, onderzoekt hoe je ter plekke zuurstof kan maken. Het is al gelukt om in één uur tijd tien