Eindrapportage Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht by ONO-ONO

AMSTERDAMSE AANPAK GEZOND GEWICHT EINDRAPPORTAGE UITVOERINGS PERIODE 2013 – 2014

EINDRAPPORTAGE UITVOERINGSPERIODE 2013-2014

INHOUD Voorwoord Krenten uit de pap

5 6

2. De Inspanningen: overzicht

29 29 30 31 31

Globale stand van zaken strategieën per eind 2014 Strategie 1: GA! Norm Strategie 2: Community Gezond Gewicht Strategie 3: Amsterdamse Publiekscampagne Gezond Gewicht Strategie 4: lerende aanpak

4. Uitvoering 2013-2014 (kwantitatief)

5. Uitvoering 2013-2014 (kwalitatief)

6. Uitvoeringsmonitor vierde kwartaal 2014, tevens finale rapportage

7. Financiën

8. Risicomanagement

9. Personeel

Colofon

AMSTERDAMSE AANPAK GEZOND GEWICHT

EINDRAPPORTAGE UITVOERINGSPERIODE 2013-2014

VOORWOORD

Voor u ligt de eindrapportage van de uitvoeringsperiode 2013-2014, van de Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht. Het betreft de eerste uitvoeringsperiode van de aanpak, waarin we al lerend zijn gaan uitvoeren. Overall kunnen we concluderen dat we in hoge mate hebben geleverd wat we hebben afgesproken, met de afgesproken middelen en binnen de tijd. Deze rapportage richt zich met name op de resultaten van de outputmonitor, de resultaten en in mindere mate op de outcome, de maatschappelijke effecten, daarover rapporteren we in de outcome-monitor en de Staat van Gezond Gewicht (combinatie doelen en resultaten).

Het programmaplan 2015-2018 is gereed en bevat het beleidskader voor de komende vier jaar. Ook het uitvoeringsplan 2015 is klaar. Alle documenten zijn te vinden op www.amsterdam.nl/aanpakgezondgewicht Paul van der Velpen, directeur GGD Ambtelijk opdrachtgever Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht

Naast een kwantitatieve rapportage beginnen we deze eindrapportage met het uitlichten van elf resultaten die we de afgelopen periode hebben behaald en die symbool staan voor de uitvoering.

AMSTERDAMSE AANPAK GEZOND GEWICHT

Kennis is koning

ima en?’, vroeg moeder Fat at kan ik nog anders do egaf, me s lijk nken die ze dage zichzelf af. De pakjes dri ef ze ble h Toc kies bewust’ logo. bevatten keurig het ‘ik en, kop g din uwe kle aisae (7 jaar) telkens nie het in n voor haar dochter Roum de han r t haa zwaarder werd. Ze zat me elde Na omdat die zwaarder en . eg kre s e Kid ndin de flyer van Vet Fitt er cht haar. Tot ze via een vrie do als er ed straject waren zowel mo name aan dit gezondheid van de Jeugdgeg igin od uitn de ingen op zo enthousiast dat ze ing amp voor kinderen te doen aan het zomerk zondheidszorg om mee ide projecten van het O. Roumaisae vond be met overgewicht: Kamp ad meedeed maakte k. Dat haar vriendin Nih begin tot het einde leu ze sporten, koken en telt ze. Samen leerden het wel makkelijker, ver vroeg opstaan. egmanager Lindsy meester Gerben en bewe In afstemming met gym t gekomen. Vanuit rtbuurtclub judo terech is Roumaisae bij de spo rd ze lid van de naar de vereniging en we daar stroomde ze door nieuwe vrienden en eft mij vreugdekriebels, turnvereniging. ‘Judo ge nu dochterlief verse kan haar geluk niet op dit gratis pak!’ Moeder t dat zij leerde esoep, volgens het recep groenten lust. De groent Kennis is koning, het gezin gretig aftrek. tijdens KampO, vindt in . Wat ze nu weet, n te zijn bij de projecten besefte zij door betrokke h geen tweede keer gste kinderen. Zij laat zic past ze toe op haar jon er voor de verkoop pakking: ‘Reclames zijn misleiden door een ver met hun verhaal ding te stimuleren.’ Zij wil en niet om gezonde voe urt wil judo- of turnn. Roumaisae op haar be andere gezinnen helpe k verdient, maar is dt dat ze een gouden pla juf worden. Moeder vin blijven. De broeken kinderen gezond zijn en al erg tevreden als haar ze op de koop toe. moet innemen, neemt van Roumaisae die ze nu

‘W

KRENTEN UIT DE PAP Wat hebben de gemeente en haar partners de afgelopen twee jaar bereikt met de Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht voor de stad en haar kinderen? Lees hier meer over de krenten uit de pap.

EINDRAPPORTAGE UITVOERINGSPERIODE 2013-2014

‘Judo geeft mij vreugdekriebels.’ Roumaisae (midden) en Lindsy Griffioen (rechts)

Cluster Buurtenaanpak > Meer kinderen ontvangen ketenzorg; Meer kinderen ontvangen passend aanbod > Beweegmanagers > Kennismakingstraject sport

AMSTERDAMSE AANPAK GEZOND GEWICHT

Friends in Shape

igen schuld, dikke bult!? Niemand kiest ervoor om dik te zijn, weet kinderarts Hans Budde van het Kinderobesitascentrum in het Slotervaartziekenhuis. Hij ziet dagelijks kinderen met morbide obesitas. Bewegen en voeding zijn essentiële componenten om in ‘shape’ te komen en blijven. Maar, hoe kom je letterlijk en figuurlijk in beweging als je niet lekker in je vel zit?’ Oprichter Dennis Gebbink van Sportclub Only Friends voor kinderen met een beperking, benaderde vorig jaar de gemeente met zijn idee om activiteiten aan te bieden voor kinderen met ernstig overgewicht en obesitas. In zijn topaccommodatie in het Ronald McDonald Centre en met de ‘know how’ van 150 vrijwilligers en 60 stagiaires krijgt Only Friends alle kinderen in beweging! De gemeente bracht Only Friends in contact met het Slotervaartziekenhuis. En zorgde ervoor dat hun kennis en ervaring werd vertaald in Friends in Shape. Uitgangspunten van het traject zijn bewegen, ouderbetrokkenheid en bewustwording over voeding. Een groep van twaalf kinderen komt sinds de start in december 2014 op maandag en woensdag naar het sportcentrum. Drie bewegingsagogen geven de kinderen met liefde en positiviteit egokracht en laten hen snuffelen aan zo’n twintig sporten. De ouders worden bij het programma betrokken, bijvoorbeeld door samen met hun kinderen van de diëtiste te leren over gezonde voeding. Kinderarts Hans meet het resultaat. Dennis glundert als Hans hem vertelt dat bij een aantal kinderen vet is omgezet in spierkracht. Belangrijker nog, ze haken niet af! Tot Dennis’ eigen verbazing zelfs niet na een potje voetbal in de vrieskou. Dennis en zijn Friends in Shape team staan klaar voor de start voor meer obese kinderen.

Cluster Kinderen met Overgewicht > Meer kinderen ontvangen passend aanbod > Friends in Shape

EINDRAPPORTAGE UITVOERINGSPERIODE 2013-2014

‘Wij krijgen alle kinderen in beweging.’ Dennis Gebbink (links), oprichter sportclub Only Friends en Hans Budde (rechts), kinderarts Slotervaartziekenhuis

AMSTERDAMSE AANPAK GEZOND GEWICHT

GO LEFF!

n drie van de vijf zwaarste buurten onderzocht de aanpak in 2014 met de pilot LEFF of de in het buitenland succesvolle wijkgerichte en laagdrempelige gezinsaanpak MEND ook hier succesvol kan zijn. Spelenderwijs werd de kinderen en hun opvoeders duidelijk dat een gezonde leefstijl belangrijk is: ‘om letterlijk lekker in je vel te zitten, de negatieve spiraal te doorbreken en gelukkiger te zijn.’ De letters van LEFF staan voor Lifestyle, Energy, Fun & Friends. De nadruk ligt bij LEFF niet op het probleem. ‘Het gaat om de verandering van denkwijze bij het hele gezin’, vertelt Halima, LEFF coach van de pilot in de Indische buurt. Assistent Michaela is blij verrast over het enthousiasme waarmee de vijftien deelnemers gedurende de tien weken samenwerkten in alle activiteiten, van beweegspelletjes tot supermarktspeurtochten. Ook moeder Samira vindt de teamspirit bij ouder(s) en kinderen de grote kracht van LEFF. Zij leerden van elkaar én motiveerden elkaar, bijvoorbeeld door samen te ontdekken hoe je ‘nee’ zegt als je kind een ongezonde keuze maakt. De door het gezin bepaalde en behaalde eet- en drinkdoelen werden beloond met stickers. Ineens was er geen suiker meer te vinden in huis, stond rauwkost op tafel als tussendoortje, werden snoepafspraken gemaakt en aten zij bruin in plaats van wit brood. En dit is nog steeds zo, zegt Samira. Als beloning voor de ruimschoots behaalde doelen, werden de stickers verzilverd met een gezamenlijk bioscoopuitje. Om het nieuwe eet- en beweeggedrag vol te houden kunnen ouders een buddy krijgen via Humanitas die hen daarbij ondersteunt. Halima, Michaela en Samira zijn enthousiast over de pilot en roepen: ‘GO LEFF!

EINDRAPPORTAGE UITVOERINGSPERIODE 2013-2014

Teamspirit onder ouder(s) en kinderen is de kracht van LEFF. Halima Ikiri, Michaela Mrabet en Samira Kourih Cluster Kinderen met Overgewicht > Meer kinderen ontvangen passend aanbod > LEFF > Pilot Indische Buurt AMSTERDAMSE AANPAK GEZOND GEWICHT

Samen op de gezonde tour. Joanna Kruzycka (links) en Shafia Ali Akhtar (rechts)

EINDRAPPORTAGE UITVOERINGSPERIODE 2013-2014

Kookkunst in Amsterdam Oost

‘E

én op de drie kinderen in de Indische Buurt heeft overgewicht. Daarom startten Dream Support en stichting Diversiteitsland in opdracht van Stadsdeel Oost met Op Gezonde Tour (OGT) waarin buurtbewoners centraal staan’, vertelt Joanna. Shafia volgde de OGT-training tot gezondheidsambassadeur en slaagde met glans. Kunst en koken zijn haar hobby. Zij wil met haar buurtgenoten delen wat ze hier en in haar vaderland Pakistan over gezond eten leerde, want: ‘Vitamines helpen ziektes voorkomen!’ Met haar kraam Fruit Versieren stal ze de show op het ‘Samen Indische Buurtfestival 2014’. Sindsdien geeft Shafia, ondersteund met financiering voor buurtinitiatieven, kookworkshops aan meisjes en vrouwen. ‘Het belang van wat op school over vitamines wordt verteld, dringt nog te weinig door’, zegt ze. In haar les leert zij hen op speelse wijze gezond koken. Ook Fatima’s 12-jarige dochter Nihad zit bij Shafia op les. De kinderen eten uit haar hand en ook Fatima is enthousiast: ‘Nihad wil nu ook thuis gezond koken.’ Dankzij OGT bruist het van bewoners die iets willen doen met gezondheid. Eén van de deelneemsters biedt bijvoorbeeld wekelijks een betaalbare gezonde buurtmaaltijd aan in de Meevaart. Joanna verbindt de diverse (kook)initiatieven. De wijk wil haar niet kwijt. Zij maakt de gezonde revolutie zichtbaar én is aardig! Als Fatima vertrekt, zegt ze: ‘Ik zou best als als uitstapje in Utrecht of België een gezonde picknick organiseren met Shafia.’ Gaat Op Gezonde Tour straks ‘on tour’?

Cluster Buurtaanpak > Beter Gedrag > Op Gezonde Tour > Kookinitiatieven AMSTERDAMSE AANPAK GEZOND GEWICHT

nSarah’s Huisartse rp do in Tu praktijk aakte Nieuwendam m re met negen ande rd oo N in en ts huisar het afspraken over eten ‘oordeelloos’ m le en wegen van al eren. kinderen en jong tsch Sarah Floris (re van k boven), Manou ) en Oordt (linksbov s an sm en Martin Huy (vooraan)

EINDRAPPORTAGE UITVOERINGSPERIODE 2013-2014

Doorpakken in Noord met het PACT Gezond Gewicht

‘M

et de samenwerkingsovereenkomst Gezond Gewicht Waterlandpleinbuurt kan door zorgverleners in Noord worden doorgepakt’, zegt implementatiemanager Martin. Hij coördineert namens de gemeente de totstandkoming en uitvoering van de overeenkomst. Dit is de lokale uitwerking van de afspraken in het stedelijk PACT Gezond Gewicht van 2013. Vanaf oktober 2014 zetten professionals in Noord zich met veel energie in om de ketensamenwerking rondom kinderen en het gezin met overgewicht in hun stadsdeel te verbeteren. Martin is blij met deze bundeling van krachten: ‘Dankzij de gemeente zijn het geen losse initiatieven meer.’ Ten eerste kunnen kinderen en ouders zo beter begeleid worden. Ten tweede ontstaat er beter en passend aanbod. Huisarts Sarah onderstreept het succes van de ontstane samenwerking door het PACT. Haar huisartsenpraktijk maakte met negen andere huisartsen afspraken over het ‘oordeelloos’ meten en wegen van alle kinderen en jongeren in Noord. Ook als ouders of pubers smoesjes hebben om de weegschaal te ontlopen, probeert zij om het gewicht bespreekbaar te maken. Zij verwijst gediagnosticeerde kinderen nu in overleg met de Ouder- en Kind Adviseur bijvoorbeeld door naar KampO. Organisator Manouk van Kids Aktief brengt de kinderen met overgewicht tijdens dit zomerkamp een week lang in contact met diëtisten, fysiotherapeuten en sportleraren. Samen begeleiden ze de kinderen in het maken van gezonde keuzes. De ouders gaan in gesprek met opvoedkundigen. Het contact met lotgenootjes zorgt voor meer zelfvertrouwen. Voor Manouk is het kamp geslaagd als alle kinderen de week volbrengen en ze een half jaar later nog steeds actief zijn bij een sportclub. Zoals de 7-jarige Roumaisae die nu gezond eet en twee keer per week turnt en judoot.

Cluster Kinderen met Overgewicht > Meer kinderen ontvangen ketenzorg; Meer kinderen ontvangen passend aanbod > Implementatie PACT Gezond Gewicht > Samenwerkingsovereenkomst Waterlandpleinbuurt AMSTERDAMSE AANPAK GEZOND GEWICHT

‘Water is gezond en lekker!’ Henk Burgering (links), Soufyan (midden), Cees Eenhoorn (rechts), Lilian (rechts voor), Destiney (links voor)

EINDRAPPORTAGE UITVOERINGSPERIODE 2013-2014

Dorst lessen in speeltuin Volewijck

ezond eten en drinken, daar weten ze op basisschool De Klimop alles van. In ieder geval Jessy (9), Soufyan (10), Ayoub (12), Cheika (11) en Destiney (9) die vandaag te vinden zijn in de speeltuin Volewijck. ‘Het is belangrijk om gezond te groeien’, weten zij. Speeltuinleidster Lilian (61 jaar) weet hoe het is om zwaar te zijn. Vroeger leek ze met haar 95 kg naar eigen zeggen net een tonnetje. Door veel water drinken en sporten, voelt ze zich nu veel fitter. Sinds 1998 werkt ze in de in 2002 vernieuwde speeltuin in Noord. Kinderen kunnen naast spelen ook iedere woensdag van haar leren koken met groenten uit de moestuin. Cees en Henk (Waternet) leggen uit dat drinkwater bijdraagt aan de gezondheid van Amsterdammers. Kinderen gaan aan het water als het makkelijk voor handen is. Met steun van de aanpak raakte het plaatsen van watertappunten in een stroomversnelling en maakten de stadsdelen geld vrij voor in totaal 150 extra watertappunten bij scholen, parken en speelplekken. In Amsterdam Noord vroeg buurtmanager Mark Vlaar professionals en bewoners waar veel kinderen spelen en wat dus geschikte plekken zouden zijn voor de watertappunten. Eén zo’n plek was speeltuin Volewijck. Lilian is vanaf het begin enthousiast. Veel schoolkinderen en moeders maken gebruik van het watertappunt. Het helpt om kinderen en ouders bewust te maken dat water beter de dorst lest en gezonder is dan zoete drankjes. Soufyan voegt daar wijs aan toe: ‘Water is niet vies, want er zit geen smaak aan.’ Het liefst wil hij ook nog een warmwaterknop voor theewater.

Cluster Buurtaanpak > Gezonde Omgeving > Watertappunten in de wijk AMSTERDAMSE AANPAK GEZOND GEWICHT

‘Jamie is laaiend enthousiast!’ Kasper Stiekma (links) Sarah Moorman (rechts)

EINDRAPPORTAGE UITVOERINGSPERIODE 2013-2014

Kook

les v

an F

iftee

en ko okre volut zen. ie op Hier scho w eten Fifte len in Fifte en’s prate gang e k ookk n-ch n en zette efko las a uitle met n ga k l g l e Kasp g zijn g s e at ni v n a .’ Jam er en n: ‘V ezon et al kant o i o p e d tijd o r r e ‘Sc ineju o Olive g j e e d c ver r t h f r l f a r e o e g k i ol Di n. O ‘Iew! d r s oe e v e e r g bij rand Sara ok K nner ’; ‘Ga e h a z s r s i ’ d j van i p n n t sie!’; kind e e g s r t m m r krijg ijd te aken eren oet j ‘Een t vaa gen e ve met op z mue over k aan over ijn b p s r l o i b gezo t -gew el h o e o e r s l d t t e e . nde begi et ik icht Tege Hierm voed n van rende niet’ n do ee b ing e van d nder zijn k en je uitde n d e Am ookw ag, n leefs er no elde sterd eek: tijl, g a ee g nie op d over n me amse aan d t, ble e Fif gewi n s i u e c t e z e ho v elfde k cht o ol wo en sp amb p Am mue rksho olortda toen een assa s s libol ps g. G vade deur terda Fifte letje elukk s op r uit mse en’s s op prote ig oo te le scho K . o i d gst F st ha okkla len a zwaa mbu iftee an te rste s von en hoofd r n b g z d p ’s u a ers akke gezo urten plaa proje n do ts op kelijk suc ndhe ct om en w or m ces. idsfo nege erd g bijvo o nds. eder n Am efina orbe s tot Ruim n sterd eld h same 100 m cierd do amse oe u nges o i t o r s é c eder DWI te hole én ki Ams s uit n in p dri terda ld. Met m versc en het A e ge mse edew GIS A de kind h zond illend Aanp erkin eren mste e da e cul ak G g van met gme rdam turen Kasp ezon Kasp nu’s het s er dr d l eerd e k G c r u h ’s e o n o w n g e m l een enpr en w n eïmp icht w en d gezo ogra orde at Fi rovis erde nde mma n fteen eerd n b leefs i j e sch van d ’s Ko na tw tijl te okkla oolk e eeën bevo euke s in h half r n d duize eel N bere eren Clus nd eder ikt. S . En te Jami land arah Koo r Schole e? D k e a kless n naan n help ie is en F en o laaie iftee pak > B m nd e eter n ntho Ged usias rag > t! AMSTERDAMSE AANPAK GEZOND GEWICHT

weging, ‘Samen lerend in be bij ons op daar draait het om l.’ de Huizingaschoo n (rechts), ee tv os O n Marco va rt schooldirecteur, Ba s), nk (li rg bu Padden ed gymleraar, Moham n ge lin er le a, en Aniss

EINDRAPPORTAGE UITVOERINGSPERIODE 2013-2014

Gezonde School

‘S

ommige dansmoves van klasgenootjes zijn onvoorstelbaar!’, aldus de 12-jarige Anissa uit groep 8 van de Huizingaschool. Juf Judith laat hen tussen de lessen door bewegen met het ‘Just Dance’ spel op het digibord. ‘Samen gezond lerend in beweging’, is de visie van schooldirecteur Marco. Bewegingsonderwijs is volgens hem en gymleraar Bart net zo belangrijk als taal en rekenen. Nieuw-West is één van de zwaarste buurten, en zit vol verleidingen. Helaas is er een tekort aan goede speelplekken, vinden de kinderen. De school bestrijdt bewegingsarmoede gedurende de dag. Er wordt twee keer per week gegymd en groep vijf gaat ook nog zwemmen. Dankzij de gemeente is er op de Huizingaschool ook naschools sportaanbod, waar scholieren kennismaken met verenigingssporten als turnen en volleybal. Daarnaast is het schoolplein opnieuw ingericht. Voetballende jongetjes domineren niet langer het plein, want door de gekleurde lijnen en vakken is er nu ook plaats voor Anissa’s favoriete trefbal. Ook voor gezonde voeding is veel aandacht op school. Mohamed en Anissa leerden door de voedingslessen en het schoolontbijt bijvoorbeeld dat gezond eten energie en goede leerresultaten oplevert. Zij ontbeten al thuis, maar kennen klasgenootjes die dit eerst niet deden door tijdgebrek. De regel ‘geen chocolade op school’, vindt Anissa minder leuk, maar ze weet dat je er dik van wordt. Mohamed kan volgens Bart wel wat meer bewegen. Deze astrofysicus in spé kijkt na schooltijd het liefst Discovery Channel. Toch liep ook hij zes rondjes tijdens de sponsorloop voor het goede doel. De inzet van de afgelopen vier jaar op de Huizingaschool werpt haar vruchten af, constateert Bart als hij de kinderen uit groep 1 en 2 nu ziet. Mede daardoor was de school genomineerd voor de sportiefste basisschool van Amsterdam. Cluster Scholenaanpak > Gezondere schoolomgeving; Beter Gedrag > Implementatie doelen Gezonde School

AMSTERDAMSE AANPAK GEZOND GEWICHT

‘Het is geweldig dat wij in Nederland gratis water uit de kraan kunnen drinken.’ Wim van Beusekom, Sportservice Amsterdam (links) en Marco Cats, Combiwel (rechts)

EINDRAPPORTAGE UITVOERINGSPERIODE 2013-2014

Elk sportevent een watermoment!

rinkt de koe of olifant meer water? Met een dergelijke vraag uit het Zweeds loopspel, maken Marco en Wim tijdens hun sportactiviteiten peuters en schoolkinderen op speelse wijze bewust van het belang van water drinken. De gemeente Amsterdam werkt met partijen als Combiwel aan sportstimulering en heeft hierbij aandacht voor een gezonde leefstijl. Marco merkt dat kinderen niet malen om frisdrank als er onbeperkt water en fruit voor handen is tijdens activiteiten. De meisjesgroep van het Geert Groote College is aan het sporten, als Wim en Marco een â&#x20AC;&#x2DC;watermomentjeâ&#x20AC;&#x2122; aankondigen in Sporthallen Zuid. De meiden juichen dit toe. Zij weten dat de koe meer drinkt dan de olifant. En vinden het geweldig dat wij in Nederland gratis water uit de kraan kunnen drinken. Watermomentjes zijn nu een standaard onderdeel op terugkerende events als de Koningsspelen. Tijdens de Amsterdamse Olympische Dagen inspireert Sportservice Amsterdam sinds 2013 duizenden kinderen met waterkramen en activiteiten rond dit thema. Ook krijgen zij een gratis bidon om te vullen met water uit de kraan in plaats van een zoet drankje. Wim en Marco ambieren dat op elke hoek van het sportveld een watertappunt staat op toekomstige evenementen. En dat clubs als de Culibus, die scholieren gezonde wraps leren maken, vaker van de partij zijn. Wim ziet sponsoren graag meedenken. Zo doneerde Sportdrankmerk AA Drink na een klacht van een ouder over de hoeveelheid suiker in de energy drinks bijvoorbeeld waterflesjes tijdens de Minimarathon. Of de pachter van de Ajax-kantine op sportpark De Toekomst, die tijdens het Amsterdams WK meidenvoetbal 2015 bruin brood en fruit serveren. Daar proosten Wim en Marco op. Uiteraard met een glaasje water uit de kraan. AMSTERDAMSE AANPAK GEZOND GEWICHT

Cluster Gezonde Omgeving > Gezondere voedselomgeving > Gezond aanbod sportevenementen

t ‘Het Sarphati Instituu nd zo ge n aa draagt bij zet opgroeiende jeugd en enisc nn ke als Amsterdam .’ art ka trum op de ), Karien Stronks (links neesge le cia so r hoogleraa oeff kunde, Arnoud Verh mioide ep d of ho (midden), be ids he nd zo logie en ge ll ide Se ap Ja en vordering r aa ler og ho (rechts), id voeding en gezondhe

EINDRAPPORTAGE UITVOERINGSPERIODE 2013-2014

Het Sarphati Instituut onderzoekt voor en met de burger

en passende oplossing tegen overgewicht als geheel, is er nog niet. Gezonde kinderen zijn dé beste garantie om welvaartsziekten te voorkomen, zegt Jaap (VU). Een goede start voorkomt hoge zorgkosten en bevordert levenskwaliteit. Overgewicht is vooral een probleem dat lagere sociale klassen raakt. Waarom kinderen van bijvoorbeeld ouders met een lagere opleiding en Turkse ouders dikker zijn? En hoe risicogroepen te bereiken? Als we de antwoorden op die vragen zouden kennen, zou de praktijk daar erg mee geholpen zijn, aldus Karien (AMC). Het is de ambitie van de gemeente om Amsterdam als kennisstad te profileren. De stad wil het resultaat van beleid en praktijk weten en meten. Als bijvoorbeeld goed onderbouwd bewezen is dat leerprestaties stijgen door gezonde voeding en bewegen, is het logisch dat scholen, verenigingen en de buurt dit stimuleren, aldus Arnoud (GGD): ‘Zo wordt een blijvende gezonde omgeving gecreëerd.’ Vanaf 2015 wordt de driehoek beleid, uitvoering en onderzoek officieel samengebracht in het naar de beroemde huisarts Sarphati vernoemde Instituut. Met de structurele middelen van de gemeente wordt er een goede onderzoeksinfrastructuur opgezet zodat partijen nog effectiever kunnen samenwerken. De stad is het laboratorium, waarin onderzoek wordt verricht voor en met de burger. Publieke en private partijen zijn welkom om aan het grootstedelijke gezondheidsonderzoek deel te nemen en problemen te signaleren. Arnoud: ‘Samen dragen we bij aan de gezond opgroeiende jeugd en het op de kaart zetten van Amsterdam als kenniscentrum.’

Cluster Lerende Aanpak > Beter en meer weten wat we doen > Oprichting Sarphati Instituut

AMSTERDAMSE AANPAK GEZOND GEWICHT

Maatwerk dankzij Leerexpeditie

olverpleegkundigen n zes jaar tijd zagen jeugd- en scho lematiek explosief Marleen en Len de overgewichtprob geen enkel kind met groeien. Kregen zij vroeger soms spreekuur, nu lijkt eerder het overgewicht of obesitas tijdens hun omgekeerde het geval. opoort huist in één van de Hun Ouder- en Kindcentrum Flev rt in Oost. Ze houden hun hart zwaarste buurten: de Indische Buu co’s als hart- en vaatziekten en vast voor de grote gezondheidsrisi he ziekte, maar helaas zien veel diabetes. ‘Obesitas is een chronisc aldus Len. ouders en kinderen dit vaak niet’, editie krijgen professionals Dankzij de gemeentelijke Leerexp ouder en kind over overgewicht handvatten om het gesprek met voeren. Bovendien leren ze en de gevolgen effectief te kunnen buurt kunnen vergroten. Len: hoe zij de samenwerking met de Gewicht en de Leerexpeditie ‘De Amsterdamse Aanpak Gezond schudden iedereen wakker.’ gezonde basis werken, kunZe vervolgt: ‘Nu de scholen aan de met kind en ouders op het doel nen wij tijdens de check-up direct en opstellen van een gezinsafgaan.’ Bijvoorbeeld door het sam t. Door het gehele gezin te gericht Leef- en Actieplan op maa motivatieknoppen en gebruik te betrekken, goed te kijken naar de dt inzicht gegeven in de hele maken van inzichtelijke plaatjes wor én de oplossing behapbaar leefsituatie en wordt het probleem een gezin zelf allemaal al heeft gemaakt. ‘We kijken goed naar wat goed ging.’ Positief bekrachgeprobeerd en spitsten toe op wat ntwoordelijkheid van ouders tigen van de eigen kracht en vera continuïteit in de zorg voor en kind is heel belangrijk. Om de rborgen, blijven we de gezinnen kinderen met overgewicht te waa t wordt geboden groeien kindevolgen. Nu er meer zorg op maa BMI daalt! ren letterlijk en figuurlijk, terwijl hun

EINDRAPPORTAGE UITVOERINGSPERIODE 2013-2014

‘Probleem én oplossing behapbaar maken voor kind en ouder.’ Marleen van den Hurk (rechts) en Len Pulles (links)

Cluster Lerende Aanpak > Beter en meer weten wat we doen > Excellente Professionals > Leerexpeditie JGZ AMSTERDAMSE AANPAK GEZOND GEWICHT

2. DE INSPANNINGEN: OVERZICHT In 2013/2014 hanteerden wij 4 strategieën om onze inspanningen te groeperen. Inspanningen

Programma AAGG Strategie 1 GA!-Norm School • Jump-in (incl. GA! Norm) • Aʼdamse Norm VVE • Fifteen Zorg

• Aanpak zwaarste kinderen • Aanpak kinderen met ondergewicht • Aanbodversterking • Sluitende zorgketen

Strategie 2

Community Gezond Gewicht

Strategie 3

AAGG Publiekscampagne

Front office

Ontwikkelen en lanceren stadsbrede publiekscampagne

Digitaal platform PPS

Doorontwikkelen campagne WUDK

Verbreden maatschappelijk beweging (binnengemeentelijke samenwerking) Kennis vergroten/verbreden

Strategie 4 Lerende aanpak Monitoring en onderzoek

• Staat van gezond gewicht • Ontwikkeling preventiemeter en 0meting • Uitvoeringsmonitor • Monitor Maatschappelijk Effect

Interne Expertgroep • Kwartaalrapportages wtsch. én niet wtsch. reviews

Buurten Excellente Professionals

Externe Expertgroep

Gezond Ingerichte Stad (GIS)

Sarphati Institute

Gezonde Sport Faciliterend

Kennis delen/ vergaren

Communicatie

In de uitvoeringsperiode 2013-2014 hebben we globaal 90 inspanningen uitgevoerd, die bijdragen aan de doelen van AAGG: Meer kinderen op gezond gewicht •M inder kinderen met (ernstig) overgewicht •M inder kinderen met ondergewicht Gezondere omgeving •G ezondere schoolomgeving •B eweegvriendelijkere openbare ruimte •S ociale omgeving doet meer en beter mee EINDRAPPORTAGE UITVOERINGSPERIODE 2013-2014

Beter gedrag •V erstandiger eten en drinken •B etere dagen nachtritmes •M eer bewegen Betere zorg •B etere verwijzing (heen en terug) •B eter aanbod •M eer aanbod

3. GLOBALE STAND VAN ZAKEN STRATEGIEËN PER EIND 2014 We groepeerden deze inspanningen in verschillende strategieën, om de inspanningen gericht uit te kunnen voeren. 1. GA!-Norm 2. Community Gezond Gewicht 3. Amsterdamse Publiekscampagne Gezond Gewicht 4. Lerende aanpak

Strategie 1: GA! Norm School In 2014 heeft er een transitie plaatsgevonden binnen het Jump-in programma. Voorheen was Jump-in een geheel van verschillende inspanningen, nu is het een samenhangend programma gericht op structurele verandering door (ondersteuning bij) het implementeren van de acht doelen. Jump-in is er op gericht dat gezond gedrag op alle Amsterdamse basisscholen de standaard wordt, de norm. Momenteel zitten 74 scholen in de uitvoeringsfase van het vernieuwde Jump-in. Drie scholen bevinden zich in de opstartfase en met 12 scholen wordt gesproken over een mogelijke opstart. Eind 2014 heeft de eerste school alle acht doelen behaald. Sinds eind 2014 is een toolkit beschikbaar ter ondersteuning van de implementatie van de acht doelen voor gezonde basisscholen. Dankzij AMSTERDAMSE AANPAK GEZOND GEWICHT

deze toolkit kunnen alle Amsterdamse basisscholen voortaan ook op eigen initiatief starten met de implementatie van de acht doelen .

De 8 Amsterdamse doelen voor gezonde basisscholen: 1. Gezondheid staat permanent op de agenda 2. Gezamenlijke inzet school en ouders 3. Gezond voedingsbeleid op school 4. Voldoende goede gymles 5. Stimuleren actief buitenspelen 6. Stimuleren sporten beweegdeelname 7. Signaleren kinderen met motorische achterstanden 8. Adequate zorgstructuur voor over- of ondergewicht

Zorg Ten opzichte van het vorige programma zijn we deels in uitvoering en deels in doorontwikkeling. De uitgangspunten, visie en ambities ten aanzien van setting zorg uit het vorige programma zijn geland in het Pact Gezond Gewicht en daarmee onderschreven door alle stedelijke Pactpartners. Eén van de ontwikkelpunten van het Pact is de ‘norm’ voor het Amsterdamse 29

(GLI-)aanbod Gezond Gewicht. Deze wordt samen met Achmea en met input van het veld opgesteld. Deze norm is begin 2015 beschikbaar. Ten aanzien van de implementatie van het Pact en de ambities met betrekking tot het versterken van het aanbod Gezond Gewicht lopen we achter op onze ambities zoals geformuleerd in het eerste programmaplan (2012-2014). Er zijn vijf belangrijke leer- en verbeterpunten: • lokale professionals zijn de afgelopen jaren door hun achterbanorganisaties/ vertegenwoordigers onvoldoende meegenomen in een gedachtegang en zoektocht van jaren met betrekking tot de genuanceerde inhoud ten aanzien van de kwaliteit van zorg. • het valt tegen hoeveel concrete (evidenceen practice-based) inzichten er al zijn om mee te bepalen wat kwalitatief goed aanbod is • er is meer sturing en regie nodig (vanuit de aanpak) om snel tot kwalitatief goede resultaten te komen. • er gaat op middellange termijn geen landelijke doorbraak komen ten aanzien van de financiering van zorg, dus dat moet de AAGG/G4 met haar zorgverzekeraar en -kantoor regelen. • het realiseren van ‘meer en beter’ aanbod en de aanpak zwaarste kinderen is broodnodig. Nieuwe ontwikkeling: de 1000 dagen aanpak Naar aanleiding van meerdere wetenschappelijk onderzoeken, waarin het belang van de eerste duizend dagen van het leven van een kind ten aanzien van de prevalentie van overgewicht en obesitas duidelijk naar voren komt, is in 2014 in opdracht van de G4 en JOGG onderzoek uitgevoerd naar de aanpak voor jongste kind (Bevorderen van gezond gewicht -9 maanden tot 4 jaar, iResearch en Bureau Okapi, september 2014). Dit onderzoek levert input voor de komende jaren. Buurten In vijf van de zwaarste buurten van Amsterdam is de buurtaanpak al in uitvoering: Waterlandpleinbuurt (Noord), Slotermeer (Nieuw-West), Indische Buurt (Oost), BijlmerCentrum (Zuidoost) en Kolenkitbuurt (West). EINDRAPPORTAGE UITVOERINGSPERIODE 2013-2014

Stadsdeel Noord is in 2014 gestart met een tweede focusbuurt in het stadsdeel: Vogelbuurt/ IJ-plein/VanderPekbuurt. Excellente Professionals In 2014 vond de eerste leerexpeditie plaats. Deze eerste editie is ontwikkeld voor professionals in de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) uitgevoerd voor een groep JGZ-verpleegkundigen. Het betrof een zeven maanden durend ‘learning on the job’-traject, waarin volop is geëxperimenteerd met nieuw gedrag. Deze eerste leerexpeditie is door alle betrokkenen als zeer positief ervaren. Een tweede groep is eind 2014 van start gegaan. Op dit moment loopt er een evaluatie en monitor onder verpleegkundigen, ouders en kinderen, teamleiders en samenwerkingspartners om de effecten van deze leerexpeditie inzichtelijk te maken en hiervan te leren. Gist Het deelprogramma Gezond Ingerichte Stad (GIST) is in 2014 gestart met een masterclass waarin een breed gezelschap deskundigen inhoudelijk advies heeft gegeven hebben voor het uitvoeringsprogramma. De volgende zes belangrijkste thema’s staan hierin centraal: •K waliteit van speelplekken (o.a. samenvoeging kleine tot grote(re) speelplekken) •S peelruimte in de directe leefomgeving voor met name jongere kinderen (o.a. brede stoepen) •S tructurele inbedding van ‘gezond ontwerpen’ door o.a. planologen en stedenbouwkundigen •R egelvrije ruimtes voor bewoners (ook kinderen) en professionals om te experimenteren en te innoveren •A ctieve beweegroutes voor dagelijks gebruik

Strategie 2: Community Gezond Gewicht Bij de tweede strategie hebben we inspanningen ondergebracht die naar later bleek niet apart benoemd moesten worden (verbreden community gezond gewicht), omdat ze het resultaat zijn van alle inspanningen of nog niet in ontwikkeling kwamen (digitaal platform) 30

omdat we afhankelijk waren van onwikkelingen bij derden, decentralisaties en vorming Cluster sociaal domein, waardoor we nu pas gezamenlijk de digitalisering van AAGG oppakken. Front office In 2014 hebben we een front office opgericht, waar vragen, verzoeken en overige communicatie tav GG centraal wordt verwerkt. Het is de poort waar we ultiem van buiten naar binnen werken.

Strategie 3: Amsterdamse Publieks campagne Gezond Gewicht Vooraf dachten we dat we een grote publiekscampagne te moeten gaan voeren. Nader onderzoek leerde ons een dergelijk middel nauwelijks effectief is. We hebben daarom wel geïnvesteerd in onderzoek naar gedragsbeïnvloeding en de betekenis daarvan voor onze aanpak en hoe dit onze communicatiestrategie beïnvloedt. We gaan in 2015 volop aan de slag met de inzet van specifieke communicatiemiddelen gericht op het beïnvloeden van gedrag.

Interne expertgroep In 2014 is tevens een interne expertgroep ingericht, welke momenteel bestaat uit het hoofd E&G van de GGD en de programmamanager van de Lerende Aanpak Deze interne expertgroep fungeert als het centrale kenniscentrum van de aanpak. Werkzaamheden zijn onder meer de duiding en selectie van (nieuwe) informatie en kennis, het adviseren van bestuur, opdrachtgevers, clusters en uitvoerders, en zicht houden op (ook de kwaliteit van) onderzoeken, evaluaties en effectmetingen. Externe Expertgroep De externe wetenschappelijke adviesraad komt twee keer per jaar bij elkaar en adviseert over de hoofdlijnen van de (deel)programma’s.

We hebben deze twee inspanningen uitgevoerd: Onderzoek naar gedragsbeïnvloeding Ontwikkeling communicatiestrategie

Strategie 4: lerende aanpak Monitoring en onderzoek Begin 2014 is de nulmeting van de outcomemonitor (maatschappelijke effectenmeting) afgerond. Onder meer op basis van deze bevindingen is de aanpak aangescherpt met dit meerjarenplan. Naast de outcome-monitor is ook de meer kwalitatieve helicopterview-rapport ‘Staat van Gezond Gewicht 2014’ verschenen. Alle onderzoeken van en rond het programma AAGG zijn inmiddels in kaart gebracht. Op basis daarvan, alsmede op basis van analyses vanuit de outcome-monitor en kennisvragen vanuit andere clusters, is een onderzoeksprogramma met evaluatie en effectmetingen vastgesteld en in uitvoering. Dit type onderzoekswerkzaamheden is complementair aan het in 2014 opgerichte Sarphati Institute (zie ook onderstaand kader).

AMSTERDAMSE AANPAK GEZOND GEWICHT

4. UITVOERING 2013-2014 (KWANTITATIEF)

Er zijn veel inspanningen gericht op de gehele stad Amsterdam. Daarnaast zijn er in Amsterdam vijf buurten aangewezen waar relatief veel kinderen wonen met overgewicht, de zogenaamde zwaarste buurten. In dit hoofdstuk komen ook de specifieke inspanningen per buurt aan bod. Daarnaast is uitsplitsing gemaakt van de inspanningen naar strategie en setting. Tot slot wordt in dit hoofdstuk aangegeven hoeveel inspanningen in 2013-2014 volgens planning of achter op planning liepen. Tabel 4.1 laat zien dat er in 2013 75 inspanningen waren. Van 2013 naar 2014 zijn er 39 inspanningen bijgekomen. Dit zijn de inspanningen van de Indische Buurt (19), Slotermeer (19) en één inspanning in de Waterlandpleinbuurt. Vanaf het eerste kwartaal van 2014 verdwijnen er inspanningen: sommigen zijn gestopt, sommigen zijn afgerond.

De Waterlandpleinbuurt had in 2013 40 inspanningen, maar dat aantal neemt vanaf het 2e kwartaal 2014 af tot 18 inspanningen aan het eind van 2014. In de Indische Buurt en in Slotermeer zijn in 2014 19 inspanningen AAGG. Tabel 4.1 laat ook zien hoeveel inspanningen ‘groen’, ‘oranje/rood’ en ‘grijs’ waren in het betreffende kwartaal. ‘Groen’ betekent dat de inspanning volgens planning verloopt of zelfs voor loopt op de planning. ‘Oranje’ betekent dat de inspanning achter loopt op planning. ´Rode´ inspanningen lopen zeer achter op planning. ‘Grijze’ inspanningen zijn inspanningen waarvoor geen voortgang is aangegeven. Soms zijn dit nieuw ingevoerde inspanningen. Het merendeel van de inspanningen loopt volgens planning (groen).

Van de vijf focusbuurten zijn er drie waarvoor in de periode 2013-2014 inspanningen bekend waren. De Waterlandpleinbuurt was de eerste focusbuurt met inspanningen AAGG. Begin 2014 hadden de Indische Buurt en Slotermeer ook inspanningen gericht op die buurten. De focusbuurten Bullewijk/Bijlmer Centrum en Kolenkit zullen in 2015volgen. EINDRAPPORTAGE UITVOERINGSPERIODE 2013-2014

Tabel 4.1Aantal inspanningen, specifiek per focusbuurt, voortgang inspanningen 3e& 4e 1e kwartaal kwartaal

2e kwartaal

3e kwartaal

4e kwartaal

2013

2014

114

100

waarvan specifiek Indische Buurt

waarvan specifiek Slotermeer

aantal rood/oranje inspanningen

aantal inspanningen waarvan specifiek Waterlandpleinbuurt

aantal groene inspanningen aantal grijze inspanningen

aantal inspanningen rood/oranje --> groen

nvt

aantal inspanningen groen --> rood/oranje

nvt

aantal inspanningen die rood/oranje blijven

nvt

verdwenen rood/oranje inspanningen

nvt

bron:www.uitvoeringgezondgewicht.nl

Tabel 4.2 toont het aantal inspanningen per setting. Nu zijn er in de loop der tijd veranderingen geweest qua setting. Er zijn settings bijgekomen, en inspanningen vallen soms binnen meerdere settings. Daardoor telt de uitsplitsing naar setting niet op tot het totaal aantal inspanningen op de 1e regel van de tabel. Tabel 4.2 Aantal inspanningen per setting 3e& 4e kwartaal

1e kwartaal

2e kwartaal

3e kwartaal

4e kwartaal

2013

2014

aantal inspanningen

114

100

waarvan buurten

waarvan community

waarvan excellente professionals

waarvan gebied waarvan gezond ingerichte stad waarvan gezonde sport waarvan scholen waarvan sport waarvan zorg waarvan niet ingevuld waarvan niet van toepassing

bron:www.uitvoeringgezondgewicht.nl

AMSTERDAMSE AANPAK GEZOND GEWICHT

In tabel 4.3 zijn de inspanningen uitgesplitst naar strategie. De strategie GA!-Norm, waaronder ook alle focusbuurtinspanningen vallen, vormt verreweg de grootste groep. Tabel 4.3 Aantal inspanningen per strategie

aantal inspanningen waarvan GA!-Norm

3e& 4e kwartaal

1e kwartaal

2e kwartaal

3e kwartaal

4e kwartaal

2013

2014

114

100

waarvan Community Gezond Gewicht waarvan Amsterdamse Publiekscampagnes Gezond Gewicht waarvan Lerende Aanpak

waarvan Communicatie

bron:www.uitvoeringgezondgewicht.nl

EINDRAPPORTAGE UITVOERINGSPERIODE 2013-2014

5. UITVOERING 2013-2014 (KWALITATIEF) In de inleiding van dit document is al gezegd dat we uitgebreid(er) kwalitatief rapporteren over de uitvoering in andere producten dan het onderhavige: Ieder jaar voeren we een meting naar maatschappelijke effecten (ofwel: outcome-meting) uit en maken we daar een rapportage over. De resultaten en duiding van de resultaten verdiepen we in de publicatie ‘Staat van Gezond Gewicht’. In die van 2014 hebben we bijvoorbeeld de relatie tussen armoede en gezond gewicht en het gewicht van ouders nader uitgezocht. De belangrijkste signalen uit de outcome-rapportage 2014 liggen aan de basis van de aanscherping van de keuzes die we in het meerjarenprogramma 2015-2018 hebben gemaakt. Een goed voorbeeld hiervan is dat we nu explicieter en geconcentreerder dan voorheen de aanpak (ook) gaan richten op de eerste 1000 dagen in het leven van het kind (vanaf conceptie tot 2 jaar) en op de jonge laag opgeleide meiden, zij zijn een belangrijke ‘determinant en daarmee risicogroep’ voor het (ongezond) gewicht van hun kinderen. De outcome-meting 2015 is op moment van vaststellen van deze rapportage nog niet definitief klaar. We kunnen al wel een aantal interessante uitkomsten vermelden, uitkomsten die ondersteunen dat we met de Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht op de goede weg lijken te zijn: AMSTERDAMSE AANPAK GEZOND GEWICHT

- Het percentage kinderen van 5 jaar met overgewicht is dalend, en het percentage met een gezond gewicht stijgt. De nieuwste gegevens laten zien dat het geen eenmalig of geïsoleerd resultaat is maar een trend. In de periode schooljaar 2011/12 tot en met schooljaar 2013/14 is het percentage overgewicht onder 5-jarigen met bijna 2% gedaald. - In de eerste buurt waar AAGG van start is gegaan (vanaf eind 2012), de Waterlandpleinbuurt in Amsterdam Noord, is het aantal 5-jarigen met een gezond gewicht in schooljaar 2013/14 met ongeveer 4% toegenomen en het aantal 5-jarigen met obesitas substantieel afgenomen. Het aandeel 10-jarigen met een gezond gewicht is in de schooljaren 2012/13 en 2013/14 gestabiliseerd. Het is echter nog te vroeg om uitspraken te kunnen doen of dit al dan niet een trend is. - Uit nader onderzoek van de GGD Amsterdam over de periode 2009 tot en met schooljaar 2013/2014 (de periode waarin begonnen is met in te zetten op gezondere en fittere kinderen en vanaf 2013 geïntensiveerd door AAGG) blijkt dat de licht dalende trend van overgewicht bij zowel bij autochtone Amsterdamse kinderen te zien is als bij Turkse en 35

Marokkaanse Amsterdamse kinderen. Een licht dalende trend onder Marokkaanse kinderen is ook in b.v. Den Haag terug te zien, maar in tegenstelling tot de Haagse situatie vertoont in Amsterdam ook het overgewicht bij de relatief zwaarste herkomstgroep de Turkse Amsterdamse kinderen een dalende trend. - Er zijn nog geen wezenlijke veranderingen in het feit dat vooral voor Turkse, Marokkaanse en â&#x20AC;&#x2DC;overige niet-westerseâ&#x20AC;&#x2122; Amsterdamse kinderen gedurende het groter groeien geldt dat steeds minder kinderen op gezond gewicht blijven. Waarbij de Turkse kinderen er in negatieve zin uitspringen.

EINDRAPPORTAGE UITVOERINGSPERIODE 2013-2014

6. UITVOERINGS足 MONITOR VIERDE KWARTAAL 2014, TEVENS FINALE RAPPORTAGE Voortgang inspanningen In het laatste kwartaal van 2014 rapporteren wij op 87 inspanningen. De voortgang van deze inspanningen verloopt bij de meeste volgens planning. Er lopen 5 inspanningen qua tijd achter op planning. 2 inspanningen kennen stagnatie op andere gebieden (zie toelichting). De complete stoplichtrapportage is te raadplegen via www.uitvoeringgezondgewicht.nl

AMSTERDAMSE AANPAK GEZOND GEWICHT

Inspanning Gezonde Schoolpleinen

Resultaat eind 2014 Eind 2014 6 Schoolplein14 geopend.

Planning Q4

Voortgang

Toelichting

Q4: definitief plan van aanpak (met Schoolplein 14 evt. als onderdeel Playgrounds)

De aanpak voor het stimuleren van het buitenspelen (PLAYgrounds) is goed uitgewerkt en is vast onderdeel geworden van de Schoolaanpak. Bij de fysieke aanpassingen aan schoolpleinen is grote achterstand. Er zijn 3 pleinen gerealiseerd. Plannen voor de overige (geplande) 3 schoolpleinen zijn klaar, maar kunnen pas door Johan Cruyff Fondation worden uitgevoerd als het weer dat toelaat (voorjaar 2015).

Het realiseren van fysieke aanpassingen van schoolpleinen in 2014 bleek veel lastiger dan we vooraf hadden gedacht. De procedure van schets naar ontwerp, met inspraak van school en de buurt, het regelen van de vergunning in de stadsdelen en de soms ingewikkelde afspraken rond de co-financiering, het kostte allemaal veel meer tijd dan we vooraf hadden verwacht. Ook de samenwerking met de Johan Cruyff Foundation verliep in het begin niet goed. Bovendien bleek dat de periode waarin Schoolplein 14 daadwerkelijk kan worden aangepakt heel erg kort is. Het kan alleen worden uitgevoerd in het voorjaar of late zomer ivm weersomstandigheden. We hebben de ervaringen van 2014 verwerkt in het Uitvoeringsplan 2015. De Jump in coaches zijn beter voorbereid en weten nu wat ze zoal kunnen verwachten. We maken nu vooraf een verdeling van de te realiseren pleinen over de verschillende aandachtsgebieden in de stad. We werken de begroting vooraf ook veel strakker uit. We hebben er vertrouwen in dat we de uitvoering daarmee goed op gang kunnen krijgen.

Gezonde VVE

Eind 2014 plan Q4: plan van aanpak van aanpak GA!-norm voor VVE GA!-norm gereed. aanpassen voor VVE.

EINDRAPPORTAGE UITVOERINGSPERIODE 2013-2014

Het PvA voor de VVE zal worden opgeleverd aan het eind van het eerste kwartaal van 2015.

In de praktijk geven de Gezondheidscoaches van de schoolaanpak al wel ondersteuning en advies aan aanbieders van VVE. En op heel veel VVEâ&#x20AC;&#x2122;s wordt al aandacht besteed aan Gezond gedrag.

Inspanning Pact GG - Zelf meer aanbod inkopen

Resultaat eind 2014 # plekken meer aanbod voor kind met ongezond gewicht en ouder per focusbuurt. # doorverwijzingen matcht met # meer plekken per focusbuurt.

Planning Q4

Voortgang

Toelichting

Q4 Voortgangsbewaking De plannen voor de focusmiddels uitvoeringsmo- buurten in Noord, Nieuw nitor. West en Oost zijn in uitvoering. In de focusbuurten in Zuidoost en West is nog geen plan in uitvoering.

Voorwaardenscheppend heeft een onderzoeksbureau in Q4 onderzoeken opgeleverd op drie onderwerpen. Voor deze onderwerpen weten we waar het aanbod aan Het stedelijke bestemoet voldoen alvorens dingsplan is uitgevoerd het door ons ingekocht en ondersteund vanuit de kan worden. Daarnaast stadsdelen. is een afgeschermd gedeelte van de website Dit heeft ertoe geleid dat van de Aanpak ingericht de Aanpak in Q4 met 10 om mogelijke aanbieaanbieders ontwikkelafspra- ders te informeren over ken gemaakt/contracten wat de gemeente Amheeft afgesloten. Van twee sterdam belangrijk vindt aanbieders is het aanbod als het over aanbod voor gestart in Q4. Daarnaast kinderen met overgeliep het aanbod van één wicht of obesitas gaat. aanbieder door van Q3 naar Op deze pagina kunnen Q4. Dit aanbod is afgerond aanbieders ook hun aanin Q4. De procesevaluatie bod via een vragenlijst hiervan wordt in Q1 2015 bij ons aanleveren. Op opgeleverd. Twee aanbiedeze manier ontvangen ders starten hun aanbod we altijd een volledige in Q1 2015. De overige zes set aan informatie vooraanbieders hebben gedat we met een aanbiepland hun aanbod te starder in gesprek gaan. ten in Q2 of Q3 2015. In cijfers: Q4 lopend: Q4 gestart:

1 2

2015: Q1 gepland: 2 Q2 gepland: 5 Q3 gepland: 1 Pact GG - Aan- Input leveren Q4 Aanbevelingen inHet bestedingsvoorstel bevelingen voor inkoopkoopafspraken 2015 voor 2015 voor extra aanbod inkoopafspraafspraken intern en extern voor jeugd met (dreigend) ken 2015 ev aanbod Geovergewicht en obesitas is zond Gewicht samen met Om het Kind, vanaf 2015, de buurtmanagers en ten behoeve implementatiemanagers van inkopende opgesteld en vastgesteld. partijen intern Dit aanbod wordt in eerste (‘zelf inkopen’) instantie gefinancierd uit en extern (‘lade middelen die Gemeente ten inkopen’). Amsterdam van het Rijk ontvangt in het kader van het 2e contactmoment VO.

De stagiair die zoekt naar alternatieve doorverwijsinformatie heeft haar veldwerk afgerond. In Q1 2015 worden de uitkomsten en aanbevelingen geformuleerd samen met de doorverwijzers uit de implementatie-groep in Noord.

Er zijn afspraken gemaakt over de inkoop via Jeugd en AAGG. De actualisatie van de Quick scans, zowel op aanbod als qua aantallen kinderen, zijn nog niet afgerond. Hierin wordt samengewerkt met de implementatiemanagers en de Lerende aanpak van de AAGG.

AMSTERDAMSE AANPAK GEZOND GEWICHT

Inspanning

Resultaat eind Planning Q4 2014 Sluitende Zorg- Alle afspraken Q4 tussenevaluketen Pact GG vastleggen, atie - Proeftuin OKA benodigd voor met BIG het optimaal uitvoeren van de proeftuin. Proeftuin voor de implementatie van het Pact gezond gewicht met professionals (OKAs met BIG) voor # gezinnen in focusbuurten en/of proeftuin(en) OHK. Watertappunten openbare ruimte

15 watertappunten bij sporten speelplekken in Oost. Sportverenigin- 2014 invengen specifiek tarisatie welk aanbod voor aanbod waar, zwaarlijvigen/ ambitie forinactieven muleren. Uitvoering vanaf 2015.

Voortgang

Toelichting

- Onder leiding van de projectleider van de 1e Lijn Amsterdam zijn grote stappen gezet in de totstandkoming van het doorverwijsprotocol huisarts, kinderarts en jeugdarts. De verbinding met Samen Doen en Jbra is gelegd. - De opdracht voor de evaluatie van de 1e leerlijn JGZ en het beproeven van deze nieuwe werkwijze is uitgezet. - aanv FB over totaal aantal OKA-begeleidingstrajecten, update Hefboomprotocol en pilot bloeddrukmeting

Q4: realisatie van de res- 3 watertappunten gerealiseerd, resterende 12 begin terende watertappunten voorjaar geplaatst

Q3 + Q4: uitvoering

EINDRAPPORTAGE UITVOERINGSPERIODE 2013-2014

Geen inspanningsleider geleverd namens sport

7. FINANCIËN Onderstaande tabel is een overzicht van FCJZ van DMO. In 2014 hebben we geprobeerd om binnen het bestaande financiële systeem (AFS) de uitgaven conform de AAGG begroting in beeld te brengen, die is opgesteld aan de hand van inspanningen. Dat is niet gelukt. De overschrijding van 212.377 euro is ontstaan door de post ‘verdeelde kosten via KVS’ van 250.000 euro die in de loop van 2014 zijn opgevoerd ten laste van AAGG begroting, zijnde overheadkosten DMO. Hier hebben wij vooraf geen rekening mee kunnen houden, omdat we domweg niet op de hoogte waren . Is door toenamlige opdrachtgever AAGG, directeur DMO, als overschrijding geaccoordeerd en in achtmaandsrapportage 2014 vastgelegd.

RekNr omschrijving BG Vergoeding personeel

Begroting saldo 0

Realisatie saldo -48.983,33

Restant saldo 48.983,33

Vergoeding personeel

-14.153,55

14.153,55

BG Opbrengst materiële kosten

-169.655,36

169.655,36

Geoorm. Expl.bijdragen derden

-210.000,00

210.000,00

Salaris

585.000

558.626,85

26.373,15

BG Inhuur personeel

345.000

286.819,00

58.181,00

Inhuur personeel

21.177,00

-21.177,00

Binnenlandse dienstreizen

669,68

-669,68

Sociale activiteiten

3.165,79

-3.165,79

Verstrekk. maaltijden en drank

1.661,71

-1.661,71

Werkkostenregeling

0,00

WKR via SHP

3.333,55

-3.333,55

Zaalhuur

8.441,04

-8.441,04

Drukwerk

29.834,41

-29.834,41

Vakliteratuur en abonnementen

67,32

-67,32

BG onderzoeken en adviezen

67.026,08

-67.026,08

Onderzoeken en adviezen

9.572,51

-9.572,51

Voorlichting

3.807,61

-3.807,61

62.000

402.967,33

-340.967,33

Overige externe kosten Verdeelde kosten via KVS

250.000,00

-250.000,00

992.000

1.204.377,64

-212.377,64

992.000

1.204.377,64

-212.377,64

992.000

1.204.377,64

-212.377,64

AMSTERDAMSE AANPAK GEZOND GEWICHT

Jaarrekening 2014 zal op 1 februari 2015 worden ingediend. In 2015 wordt het budget van AAGG ondergebracht bij de GGD en zijn er van tevoren heldere afspraken gemaakt over de verantwoording en rapporteren van de uitgaven per kwartaal.

8. Risicomanagement Er is een concept rapportage opgeleverd in december 2014. In het eerste kwartaal 2015 zal een pva gemaakt worden t.a.v. de (uitvoering en monitoring van) beheersmaatregelen voor de grootste risico’s. Er zal in de loop van 2015 een nieuwe analyse worden gemaakt.

EINDRAPPORTAGE UITVOERINGSPERIODE 2013-2014

9. Personeel Het stadsbrede team Gezond Gewicht is een mix van medewerkers uit verschillende RVE’s en organisaties van buiten de Gemeente. Zij werken geheel of voor een deel van hun aanstelling aan inspanningen voor AAGG. In 2013 en 2014 hebben medewerkers van RVE’s GGD, OJZ, Sport en Bos, Ruimte en Duurzaamheid, Communicatie, Projecten en uit Bestuurscommissies samen de uitvoering van de Aanpak gedaan. Daarnaast hebben stagiaires, reintegranten en trainees deel uitgemaakt van het team.

COLOFON: Tekst, eindredactie en productie: Gemeente Amsterdam, programma Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht Vormgeving: Gemeente Amsterdam Foto: Roelof Pot amsterdam.nl/aanpakgezondgewicht Maart 2015

AMSTERDAMSE AANPAK GEZOND GEWICHT