SPECIAL ARTS Stichting Special Arts Nederland
Friesland
“Hey, wij zijn anders en uniek!”
De Special Theater Road Show confronteert, verrast en verleidt tot meedoen!
SPEELDATA
in woensdag 22 juni rden wa eu Le de Neushoorn in r uu om 15.30 Simmerdeis zondag 26 juni op ht in Drac en De Lawei dinsdag 28 juni in .30 uur 19 in Drachten om
2
Voorwoord 4 regio’s, 4 all-in pop-up theatergroepen en 4 unieke theaterstukken In 2016 toert Special Arts door Nederland met de Special Theater Road Show om in vier regio’s een theatervoorstelling te maken. Special Arts brengt alle ingrediënten hiervoor: hoofdrolspeler en regisseur Art-Jan de Vries en een script geschreven door Don Duyns. Maar het talent ligt bij de deelnemers van zorgorganisaties, de lokale (amateurkunst) verenigingen, het speciaal onderwijs en in de wijk. Hoe dicht liggen lach en ontroering tijdens deze toer bij elkaar. Ik mag meedoen, wals over de dansvloer, lees teksten die raken, hoor fantasieën die ik niet voor mogelijk heb gehouden, ontmoet gepassioneerde begeleiders die de Special Theater Road Show omarmen om de talenten van hun cliënten te laten zien. Ik voer gesprekken om drempels te slechten, mijn topografische kennis wordt vergroot en binnen regio’s worden bijzondere verbindingen gelegd. Samen met deelnemers, lokale (amateurkunst) verenigingen, begeleiders, inwoners dromen wij grote dromen om het bijzondere sprookje Sneeuwwitje en de 7 op het podium te brengen. In elke regio op een unieke manier. Voor de zomer doet de Special Theater Road Show twee regio’s aan. In Friesland is zorgorganisatie Talant onze partner, het ‘epicentrum’ is Drachten. In Limburg werken we samen met OZO doe ik mee en Daelzicht. Het Special Theater Road Show digitale magazine geeft een kijkje achter de schermen en is net als de voorstelling een groeiende productie. Regelmatig verschijnt een aangevuld magazine. Like onze facebookpagina en je leest wanneer er weer een nieuwe editie in de lucht is. Tine Veldhuizen t.veldhuizen@specialarts.nl
ww.facebook.com/specialtheaterroadshow 3
Een uitverkochte zaal bij Sneeuwwitje en de 7 in Schouwburg De Lawei. Spelen voor 900 mensen... dรกt is genieten!
Bekijk het filmp je can de voorstel ling
”En op de kist leggen ze de bloemen. Bloemen in allerlei kleuren. Geel, paars, rood, blauw, lila, pastelkleurige bloemen…”
“Hey wij zijn anders en uniek!” Zing en dans mee met de acteurs van Sneeuwwitje en de 7... De rappers zijn Miranda, Marjan en Mariëlle. Samen met Dans Studio Drachten is de dans gemaakt. Met dank aan: Catrien Jonker
naar het Luister hier jn anders zi ij “W lied en uniek”
“Spiegeltje spiegeltje aan de wand wie is de mooiste in het land?” “Gij zijt schoon koningin en ge zit nog strak in de broek, maar ver over de bergen, in het huis van de dwergen woont een meisje dat nog duizend keer schoner is dan gij, nee wat zeg ik…”
Het was bomvol in de zaal én in de hal waar unieke cadeauartikelen van De Rode Pimpernel en De Kei te koop waren…
Friese feiten > 6 sneeuwwitjes > 2 prinsen> 10 dieren> 7 dwerg
59 kostuums> 20 begeleiders> 1 engel> 1 fee> 1 koffiejuffrouw> 1 t bordjes > 7 keramiek bekertjes > 900 hapjes > 50 kg macaroni > 1
Neushoorn in Leeuwarden > 900 toeschouwers in Schouwburg D Magazines > 2 fotografen > 9 decorstukken > 15 kunstwerken > 2 10
eindvoorstelling > 4 musici > 11 drummers > 125 rozen
gen> 1 jager> Cowboy Billy> Het wijkkoor> 20 bomen> 2 technici>
theaterjuffrouw > 3 rappers> 9 dansers > 100 bloemen > 7 keramiek productieassistent > 5 schminkers > 3 dj’s > 112 toeschouwers in de
De Lawei in Drachten > 900 appels > 3 Special Theater Road Show lakeien > 1 levende spiegel > 4 repetities > 1 try-out > 1 parade> 1 11
Met de bus ut naar de try-o orn in de Neusho n in Leeuwarde
12
Oedo Zwart is directeur bij Talant. Hij bezocht de try-out van Sneeuwwitje en de 7 in de Neushoorn in Leeuwarden op woensdagmiddag 22 juni 2016. Hieronder een kort verslag.
. . . l e e n o t r a a m s i t He Op woensdag 22 juni bezocht ik de Neushoorn voor de try-out van ‘Sneeuwwitje en de 7’. In de lobby hielden zich een flink aantal cliënten, verwanten, begeleiders en andere belangstellenden op. Het was druk. Toen de deuren van de zaal open gingen werd al vrij snel duidelijk dat er te weinig stoelen waren. Er werden zelfs mensen naar het balkon verwezen. Schijnbaar waren er meer mensen op af gekomen dan zich van tevoren opgegeven hadden. Het verhaal van Sneeuwwitje werd ten tonele gebracht door de hoofdrolspeler die een soort vier-dubbelrol speelde. Art-Jan was Sneeuwitje, de boze koningin, de verhaallijnverteller en een soort van on-stage regisseur. Het was een mooi stuk, waar heel veel cliënten, ieder op zijn of haar eigen niveau in participeerden. Prachtig en knap gedaan! Kromme tenen waren er ook, bij mij in iedere geval. Er waren namelijk ook cliënten die graag Sneeuwwitje wilden zijn, maar Art-Jan wimpelde ze 1 voor 1 af door te zeggen dat ze er te dom, te dik of te lelijk waren. Dat ze maar beter op konden donderen, of met de jager mee het bos in konden gaan. Grappig
toch? Of...? Ik betrapte me erop dat ik op twee gedachten hinkte. Ja, het was grappig, maar waar werd nu eigenlijk om gelachen? Omdat iemand voor aap werd gezet, of omdat diegene ook nog een verstandelijke beperking had? Hoor je dan eigenlijk wel te lachen? Snapt de cliënt eigenlijk zelf wel helemaal dat het een geintje is en dat dat hoort bij het toneelstuk? Dit onderwerp heeft me wel even bezig gehouden. Ik heb er met verschillende mensen over gesproken. Zowel mensen die de voorstelling hadden gezien als niet. Ook heb ik er nog even met Henk, de jager uit het stuk, gesproken. Hij verzekerde mij dat het allemaal goed geoefend was en dat het allemaal maar toneel was. In mijn hoofd zijn door deze gesprekken de kromme tenen vervangen door andere gedachten, namelijk dat hier eigenlijk sprake is van optimale integratie. Het onderscheid tussen mensen met een verstandelijke beperking en ‘normale’ mensen wordt in dit stuk niet gemaakt. Hierbij wil ik dan ook mijn complimenten uitspreken voor alle betrokken voor het creëren van deze mooie voorstelling! Oedo Zwart
13
3,2,1…
Actie! Licht, geluid, muziek... Het werd allemaal gedaan door dj’s: Gerrit, Michael en Sierik.
14
Het spannende bos bestond niet alleen uit acteurs van Talant, ook burgemeester Tjeerd van Bekkum, wethouder Marja Krans, directeur van Talant Auke Jelle Kingma en Wybren Jorritsma en Sylvya Kerklaan van Culturele Hoofdstad speelden mee.
15
Zing mee met de dwergen
16
s Acteur en regisseur Art-Jan de Vrie en productieassistent Inez Schatz
“Een ieder is boven zichzelf uitgestegen” “Wat een geweldige mensen hebben we ontmoet en mee mogen samenwerken. Vol enthousiasme en zulke diverse talenten! Boven verwachting. Door een samenwerking op werkelijk alle gebieden tussen buurtbewoners, talenten en begeleiders hebben we een werkelijk fantastische voorstelling kunnen neerzetten in een uitverkochte grote zaal van De Lawei. Prachtige bomen, muzikanten, kostuums, sneeuwwitjes, dwergen, jager, engel, dj’s, drummers, volgspotters en een fee maakten van dit sprookje een werkelijk sprookje. We zijn allemaal gaan zweven en een ieder is boven zichzelf uitgestegen. Vol van trots en met de grootste bewondering voor al deze mensen die zulke stappen hebben gezet kijken we met heel veel plezier terug op een geweldige periode! Dank dank dank voor jullie allemaal! En voor de lezers die het hebben moeten missen… Dit was werkelijk zo goed dat er vast nog een vervolg op komt! Hoop voor jou dat je het dan kunt zien, want dit verrijkt werkelijk ieders leven.” Art-Jan en Inez
17
Parade op Simmerdeis
18
19
Gastenboek
Wat een ontlading gisteren – de druk van de snelkookpan – in een grappige en ontroerende, zeer onderhoudende kleurrijke voorstelling voor al die mensen die uit alle hoeken en gaten van Smallingerland waren gekomen om het sprookje mee te maken. Het gegeven van de voorstelling is aansprekend, de acteurs zien er goed uit en hebben duidelijk plezier in wat ze doen, Art-Jan doet het geweldig. Mooie toneelbeelden, prachtige projecties met engel Lydia daarvoor. En alles in korte tijd tot stand gebracht.
Na afloop.....!!! Wat een feest, wat een emotie...TOPPERS stuk voor stuk!
Deze bijzondere mensen (anders en uniek!) hebben de kans gekregen om hun grenzen te verleggen in een kleine of grote rol in Sneeuwwitje en de 7. Door jullie theaterstuk kregen alle mensen een kans om iets van zichzelf te laten zien. De groep die stond te trappelen, kon bewijzen dat ze het ook ĂŠcht in zich hebben om toneel te spelen, te zingen en te dansen op het podium in de schijnwerpers. De andere groep kreeg de kans om uit hun comfortzone te stappen en iets te doen wat ze niet gedacht hadden te durven of te kunnen.
Knap stukje werk geleverd hoor. Ze zien er allemaal prachtig uit!!!
20
De burgemeester en wethouder hebben beide meegedaan als figurant in de voorstelling en hebben genoten. Onvoorstelbaar een hele zaal vol -900 mensen- en een geweldige sfeer. Een mooie promotie voor de cultuur in Drachten.
Met heel veel plezier kijken wij vanuit De Lawei terug op de voorstelling van Talant. Tussen het eerste telefoontje en de daadwerkelijke voorstelling zat maar kort tijd. Er was nog ontzettend veel wat niet bekend was. En toch kwam alles op zijn pootjes terecht. Natuurlijk. Voor ons was dit bezoekje een fijne eyeopener: regeltjes ja – heel belangrijk –, maar creatieve oplossingen passen ons beter.
Bedankt voor de fijne avond......wat hebben wij GENOTEN Mijn broer was Tjibbe....een van de prinsen....
hallo art jan, ik vond het echt fantastisch leuk ik wou je ontzettend bedanken voor de leukste toneel van mijn leven ik ben nu zelf ook een toneel begonnen het stuk heet assepoester en ik ben de rol assepoester door jou vind ik theater super!! leuk ik hoop ooit met jou weer toneel te kunnen spelen ik wil later ook iets doen met theater groetjes donny beugel dwerg
21
ER WAS EENS...
22
HOE HET BEGON...
workshopdag
Friesland
24
Bekijk het filmpje van de workshopdag in Friesland https://youtu.be/ tIWWV4r0zsc
WieWatWaarom sneeuwwitje
workshop fotografie
“…ik zie overal een mogelijkheid in. Zelfs in een onmogelijkheid.”
Wie? Op 11 mei 2016 gaf Ana Paunovik de workshop ‘Fotografie’ aan de cliënten van Talant en de leerlingen van het speciaal onderwijs. Ana is ZZP’er, ze geeft lessen beeldende kunst en vormgeving op basis- en middelbare scholen. Daarnaast werkt zij bij de Weekendschool ‘Baljée’ in Leeuwarden. Wat? “Ik fotografeer en maak filmpjes, deze zijn anders dan anders. Ik hou van abstract, de beelden kunnen iets anders betekenen dan wat men in eerste instantie zou denken. ” In haar workshop legt ze verschillende camerastandpunten uit, op de grond liggen of springen, ermee experimenteren, alles is goed. Maar wat vindt ze dan zelf het leukst? “Ik kan niet kiezen, film en fotografie vullen elkaar perfect aan.” Waarom? “Ik heb veel ervaring in het werken in het speciaal onderwijs, ook was Talant voor mij een bekende organisatie.
Ik werk graag met enthousiastelingen die open en oprecht zijn. Daar komen de meest verrassende en rake creaties uit. ” Sneeuwwitje “Bij het sprookje Sneeuwwitje moet ik denken aan de bleke huid en de zwarte haren, maar ook aan magie. Het is namelijk de eerste lange Disney film die gemaakt is, volgens mij in 1937, zo lang geleden, dat heeft toch iets magisch.” Ana Paunovik www.facebook.com/Kunsteducatie. Art.and.Design 25
WieWatWaarom sneeuwwitje
Wie? Al ruim 20 jaar werkt Douwe Bouma als muziekagoog bij zorginstelling Talant en in het speciaal onderwijs. “Ik heb de mooiste baan die er is”, zegt Douwe en met veel passie vertelt hij over wat zijn muziekgroepen betekenen voor zijn deelnemers met een verstandelijke beperking. Wat? Douwe wil zijn deelnemers vooral laten groeien in hun muziekbeoefening en beleving en werkt zoveel mogelijk vraaggestuurd. Muzikaal talent zoveel mogelijk ontplooien, daar gaat het hem om. Nieuwe deelnemers kiezen zelf voor een instrument of richting waarin ze zich verder willen ontwikkelen. Zij krijgen kortdurend individueel les zodat Douwe beter kan inschatten wat de deelnemer al beheerst en wat zijn mogelijkheden zijn. Waar dat kan laat hij ze doorstromen naar bijvoorbeeld de slagwerkgroep, de zanggroep of naar de muziekband. “Samen muziek maken en Waarom? zingen zorgt voor zelfexpressie van de deelnemers. Soms zie je ze langzamerhand uit hun schulp kruipen wanneer ze een instrument beter leren bespelen of ze gaan op den duur ook eens een lied proberen
26
workshop muziek
“Kansen scheppen om talent te laten groeien!“
achter de microfoon. Een ander gebruikt de muziekgroep om zich even uit te kunnen leven. Dat zijn mooie stappen die ze dan maken.” Douwe is benieuwd naar het eindoptreden van de Special Theater Road Show en wil graag betrokken zijn bij dit project. “Het is een nieuwe en spannende uitdaging voor de deelnemers; creatief bezig zijn met mensen die je nog niet kent en in korte tijd met z’n allen een voorstelling maken. De eindvoorstelling in De Lawei, maakt het voor iedereen tot een extra bijzondere ervaring!” Sneeuwwitje “Woorden vertellen sprookjes, met de muziek word het verhaal van sneeuwwitje muzikaal ondersteund en wordt zien, luisteren en beleven geconcentreerder.”
Douwe Bouma
WieWatWaarom sneeuwwitje
Wie? Special Arts spreekt met Yvonne Ruiter, die in 2011 Dansstudio Drachten heeft opgezet. De school spreekt een brede doelgroep aan: de jongste danser is 2 jaar, de oudste 74. Er is keuze uit tal van dansvormen, o.a. klassiek ballet, tapdance, showdance. De school heeft een wedstrijdteam en een top- showdanceteam dat aan Europese kampioenschappen meedoet Wat? Het dansen is bij toeval op mijn pad gekomen. Met de intentie om turntrainster te worden ben ik de sportopleiding gaan doen, hier kwam ik in aanraking met dans, wat mij nooit meer heeft losgelaten heeft. Na verschillende (extra) opleidingen te hebben gedaan en bijna 20 jaar bij dansscholen te hebben gewerkt, heb ik mijn eigen school opgezet. Ik vond het ontzettend spannend om voor mezelf te beginnen, ik was anderhalf jaar lang elke dag hartstikke zenuwachtig. Waarom? Ik vind het belangrijk dat mensen met een handicap ook kunnen dansen, weten dat zij ook al denken ze misschien van niet.
workshop dans
“Alleen het tempo ligt wat lager, verder gaat het hartstikke goed”
Dus ik vind het erg leuk dat we gevraagd zijn een workshop te geven. Mijn dansschool heeft ook ervaring in het werken met mensen met een beperking. Sinds dit seizoen hebben we op donderdag een les voor kinderen uit het speciaal onderwijs: Hiphop Special. In deze lessen ligt het tempo wat lager, maar verder is er geen enkel verschil met lessen aan andere groepen. Sneeuwwitje Bij Sneeuwwitje denk ik aan een lief, mooi meisje. De Disney- tekenfilm vond ik altijd heel erg mooi en ontroerend om te zien. Je zou kunnen zeggen dat Dansstudio Drachten wel raakvlakken heeft met de thema’s van het sprookje. Bijvoorbeeld dat als je goed doet, je goed ontmoet, dat als je hard werkt aan een dans er vast een mooie uitvoering komt. Vooral het thema ‘elkaar helpen’ past goed bij onze school. Website: http://wp.dansstudiodrachten.nl/ 27
28
Wie? “Ik ben Wessel de Vries en ik studeer in Utrecht aan de schrijfopleiding, waar ik leer schrijven voor film en theater. Naast mijn opleiding studeer ik deeltijd geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Ik ben geboren in Leeuwarden, maar ik woon sinds vier jaar in Amsterdam met mijn kat Roger.” Wat? “Ik ben schrijver, of eigenlijk ben ik schrijver in opleiding, maar het laatste jaar heb ik al best veel geschreven. Ik schrijf voorstellingen, voor onder andere Productiehuis ‘n Meeuw in Leeuwarden en Theater Sonnevanck in Enschede, en filmscripts. Met mijn laatste film, Drie Mensen vinden een Auto, hebben we vorige maand een prijs gewonnen op een festival in Berlijn! Ik schrijf veel theater voor jeugd en jongeren en als ik voor volwassen schrijf, heeft dat ook altijd een bepaalde jeugdigheid. Misschien heeft dat te maken met het feit dat ik zelf nog maar 22 ben. Ik ben ooit begonnen met schrijven toen ik nog op mijn middelbare school zat. Toen schreef en regisseerde ik mijn eigen stukken in de kantine. Ik ben er daarna eigenlijk nooit meer mee opgehouden en door mijn opleiding is het alleen maar meer geworden. Met de toneelstukken en filmscripts die ik schrijf, wil ik ervoor zorgen dat mensen zichzelf niet al te serieus nemen. Ik vind het belangrijk om mensen aan het lachen te
workshop tekst
“Neem jezelf niet al te serieus”
WieWatWaarom sneeuwwitje
maken, aan te sporen, positief te laten denken zonder te ontkennen dat dat lang niet altijd makkelijk is.” Waarom? “Het initiatief van Special Arts is heel erg sympathiek. Ik geloof dat theater voor iedereen is/zou moeten zijn en ik voel me betrokken bij een initiatief dat zich daarvoor inzet. Ik vind het heel erg mooi dat Art-Jan met deze voorstelling probeert om mensen te laten bloeien, die het soms misschien lastig vinden om te bloeien. Het is enorm belangrijk om mensen met een beperking heel serieus te nemen, ze in hun kracht te zetten, zodat ze aan zichzelf en al die anderen kunnen laten zien wat ze in huis hebben.” Sneeuwwitje? “Bij Sneeuwwitje denk ik aan die rare dwergen. Zij besluiten om Sneeuwwitje, een meisje in nood te helpen, zonder dat ze heel veel vragen stellen. Ik denk dat er een hoop mensen zijn die zeven, of al zijn het er maar twee, dwergen kunnen gebruiken. Als ik ooit in nood ben, hoop ik dat er ook zeven dwergen zijn die me meenemen, instoppen en eten voeren.” Wessel de Vries
29
WieWatWaarom sneeuwwitje
Wie? Meindert begon op jonge leeftijd al met piano en klarinet en volgde daarna de opleiding Schoolmuziek aan de Muziek Pedagogische Academie in Leeuwarden. Naast de instrumenten piano en klarinet volgde hij een opleiding voor koordirigent. Na zijn studie werd hij muziekconsulent voor het verbeteren van het muziekonderwijs op de basisscholen. Daarnaast schreef en arrangeerde hij diverse liederen en werkte mee aan muziekproducties zoals Kinderen voor Kinderen en verschillende schoolradioprogramma’s. In 1988 werd hij benoemd als directeur van de Opsterlandse Muziekschool en daarna tot juli 2015 als directeur van De Meldij, centrum voor de kunsten in Drachten. Wat? Momenteel werkt Meindert via zijn eigen bedrijf en geeft hij ondersteuning aan kunstcentra, basisscholen, geeft workshops en organiseert evenementen. Ook richtte hij samen met gezondheidscentrum Sûnenz in Drachten een koor op voor cliënten en voor iedereen die overdag wil zingen. “Het is hartverwarmend om te zien hoe het samen zingen bij deze groep plezier geeft en mensen bij elkaar brengt.”
30
workshop zang
”Samen zingen geeft samen plezier!”
Meindert Bosklopper’s leven Waarom? staat in het teken van de muziek. Dat wil hij vooral voor een breed publiek bereikbaar en toegankelijk maken. Meindert heeft ondertussen zijn sporen al meer dan verdiend. Tijdens zijn jarenlange inspanningen voor het muziekonderwijs, als directeur en als koordirigent startte Meindert al vele bijzondere projecten. “Het is iedere keer hartverwarmend om muziek te maken met mensen met een verstandelijke beperking en te zien hoe je kunt genieten van muziek. Ik zet mijn ervaring en kennis dan ook graag in voor de Special Theater Road Show in onze regio.” “Het is verbazingwekkend om te zien hoeveel talent er is! Je geeft niet alleen, je krijgt er ook heel veel van terug.” Sneeuwwitje “Ik denk aan de zeven dwergen, een zeven dwergen koor en aan een prachtige prinses die heel mooi kan zingen. Wat zou ik graag van dit koor dirigent willen zijn.”
Meindert Bosklopper
“Belevingsgericht genieten!”
Wat? Tijdens de workshop viel Sjoukje een deelnemer op: schoorvoetend gaf zij pas op het einde aan dat zij ook graag nog een liedje wilde zingen. Toen zij eenmaal achter de microfoon stond, gingen de dingen vanzelf. Deze deelneemster las de tekst van het liedje op haar telefoon en tegelijkertijd liet zij ook de muziek horen. Prachtig! Ook keek een kleine jongen steeds naar een drumstel op kindermaat en Sjoukje vroeg hem daarachter plaats te nemen. “Zijn pretoogjes waren kostelijk!”
workshop muziek
Wie? Workshopgever Sjoukje Scheltema is muziekpedagoog. Ze komt uit het reguliere muziekonderwijs, maar werkt al jaren bij Talant. Daar werkt ze voornamelijk met mensen met ernstig meervoudige beperkingen. Voor deze doelgroep gaat het vooral om het beleven van muziek. Deze manier van werken vraagt veel van je eigen creativiteit. Daarnaast begeleidt ze verschillende orkestjes met mensen die wel zelf kunnen musiceren.
WieWatWaarom sneeuwwitje
Waarom? Voor veel deelnemers van Sjoukje’s groepen is het bespelen van een instrument of het zelf bewegen op muziek vaak niet goed mogelijk. Wat wél kan, is het stimuleren van de zintuigen door bijzondere dingen te laten zien, horen, voelen of ruiken en door haar deelnemers mee te nemen in een belevingsgericht verhaal. “Daarom vind ik het ook zo mooi om mee te denken en te doen met de Special Theater Road Show” zegt Sjoukje enthousiast. “Sprookjes moeten vooral ook sprookjesachtig zijn”. En focussen op beleving, dát is waar Sjoukje veel ervaring mee heeft en waar haar hart naar uitgaat. Sneeuwwitje “De liefdevolle manier waarop de 7 dwergen op Sneeuwwitje passen, vind ik vertederend aan dit sprookje”. Sjoukje Scheltema
31
Friesland
Auke Jelle Kingma
“Meedoen versterkt de eigenwaarde van cliënten” 32
Auke Jelle Kingma is directeur bij Talant, een zorgorganisatie
voor mensen met een beperking in Friesland. Dat mensen met
een beperking kunnen meedoen in de samenleving vindt hij erg belangrijk. Hiervoor zet hij zich graag optimaal in. De Special
Theater Road Show bijt samen met Talant in Friesland in juni 2016 de spits af.
Waarom doet Talant mee aan de Special Theater Road Show? “We doen mee met Special Arts omdat het heel mooi aansluit bij de uitgangspunten van Culturele Hoofdstad 2018. Met hen werken we al sinds een jaar samen. Wat we vooral belangrijk vinden is dat onze cliënten volop kunnen meedoen aan culturele evenementen in de samenleving. Meedoen kan op verschillende manieren. Als bezoeker, vrijwilliger, maar zeker ook als artiest.” Hoe vond je de workshopdag van Special Arts? “Er was een geweldige opkomst tijdens de workshopdag. Veel kinderen van de VSO school in de buurt deden mee. Hierdoor werd het een mooie buurthappening. Het aanbod van workshops was heel gevarieerd. Eigenlijk was er voor elk wat wils op creatief gebied.” Wat denk je dat meedoen aan de Special Arts Road Show cliënten van Talant kan brengen? En de bezoekers? “Meedoen aan de theatervoorstellingen betekent dat onze cliënten ergens voor gaan; ze mogen
iets laten zien op creatief gebied. Dat geeft een heel goed gevoel en versterkt hun eigenwaarde. Ik heb zelf jaren lang toneelgespeeld en ik vond elk optreden steeds weer heel erg spannend, maar wat had ik na afloop een goed gevoel erover. Dat gevoel gun ik iedereen. Natuurlijk hoop ik ook dat er veel mensen komen kijken. Ik zal het zeker stimuleren om erbij te zijn!” Waar denk je aan bij Sneeuwwitje? Zijn er raakvlakken met Talant? “Dan moet ik een heel eind teruggaan naar mijn jeugd. Ik zie plaatjes voor me van een mooie prinses in een glazen kist met droevige dwergen eromheen. De prins kust haar wakker en zo leven ze nog lang en gelukkig. Een vergelijking met Talant? Ik hoop dat onze cliënten en medewerkers elke dag weer een beetje worden wakker gekust door … wie dan ook. En een heel gelukkig leven hebben bij onze mooie organisatie.”
33
BLOG
“Dromen komen Op woensdag 11 mei 2016 loop ik het terrein van Talant in Drachten op. In samenwerking met Talant organiseert Special Arts vandaag een creatieve workshopdag voor de cliënten van Talant en de leerlingen van het speciaal onderwijs. Dit als opmaat naar de theatervoorstelling Sneeuwwitje en de 7.
W
e openen de dag sportief met een warming-up, gegeven door het bewegingsteam van Talant. Als we allemaal voldoende opgewarmd zijn kunnen de deelnemers kiezen uit tal van creatieve workshops. Al aan het begin van de ochtend zit de sfeer er goed in! Het is een volle boel, we zijn met zo’n 125 man, maar wel ontzettend gezellig. Ik kijk even mee met de workshop film. Er wordt een korte instructie gegeven en dan mogen de deelnemers zelf aan de slag. In tweetallen interviewen én filmen zij elkaar kort. Vragen als ‘Wat vind je van vandaag?’ en ‘Kan je jezelf even voorstellen op film?’ hoor ik regelmatig terugkomen. Er klinkt een hoop gegiechel als ze zichzelf terug zien op camera. Ook bij de workshop sprookjes schrijven wordt er creatief nagedacht. De leerlingen van het speciaal onderwijs verzinnen samen een nieuwe versie van het sprookje Sneeuwwitje. Dat betekent veel gebruik maken van je fantasie en ‘out of the box’ denken, en dat lukte! Meteen wordt er geroepen dat Sneeuwwitje ‘Sneeuwstrikje’
34
Friesland
uit” Bente van Opbergen, stagiair Special Arts, tweedejaarsstudent CMV
moet worden en dat de boze koningin een panterkop en mensenlijf krijgt. Hoe meer er wordt verteld, hoe luguberder het verhaal gemaakt wordt… Na een uurtje middagpauze start de volgende ronde workshops. De laatste twee uur is er keuze uit dans, theatertekst, muziek, film en zang. Er is veel animo voor de workshop dans die gegeven wordt door Dansstudio Drachten. Binnen drie kwartier staat er een knallende choreografie, wat voor veel verbazing bij het team van Special Arts, maar ook bij de begeleiders van Talant zorgt: ‘Ik wist niet dat ze dit konden!’. Ondertussen loopt ook de workshop theatertekst waar Wessel de Vries de groep van zes deelnemers verschillende opdrachten geeft. Van Wessel krijgen we de opdracht drie zinnen op te schrijven die je vandaag zelf heb gezegd of tegen jou gezegd zijn. Daarna mogen we in tweetallen deze zes zinnen door elkaar gooien en er een korte dialoog van maken. Resultaat: iedereen krijgt de slappe lach.
Om drie uur is de dag, vol met talent en enthousiasme, afgelopen. Vandaag is er geschreven, gezongen, muziek gespeeld, gefilmd, gefotografeerd en natuurlijk theater gespeeld, waarbij allerlei nieuwe talenten zijn ontdekt. Terwijl ik de cliënten van Talant scripts van ‘Sneeuwwitje en de 7’ uitdeel komt een deelnemer op me aflopen. Hij heeft vandaag de workshops zang en theater gevolgd en heeft daarna nog even met ArtJan staan kletsen. Ook met mij komt hij nog even een praatje maken: “Ik moet wel even zeggen dat er vandaag echt dromen zijn uitgekomen”. Maar niet alleen de dromen van de deelnemers zijn uitgekomen, deze dag heeft ook mijn eigen verwachtingen overtroffen. Ik vond het ontzettend mooi om de deelnemers zo enthousiast te zien en ik was verbaasd over de talenten die ik in de workshops tegenkwam. Van geboren schrijvers tot cliënten die hun passie hadden gevonden op de dansvloer. Er is ontzettend veel inspiratie opgedaan, wat we allemaal meenemen in het proces naar de uiteindelijke voorstelling toe. Ik heb er nu al zin in om al die talenten, op het podium of achter de schermen, te mogen bewonderen eind juni!
35
s r u e t c a De
Een eerste kennismaking met zeven van de vijftig acteurs uit Drachten.
36
Friesland
37
Tjibbe s e i r V e d Wat doe je in de voorstelling? “Ik speel één van de prinsen, dat vind ik echt super! Ik heb ook al een heleboel fans, bijvoorbeeld mijn ouders en mijn beste vrienden.” Wat vind je ervan dat je gaat optreden? “Het is voor mij de eerste keer op een podium maar ik vind het niet spannend. Ik ben er al helemaal klaar voor, mijn tekst ken ik uit m’n hoofd.” Wat vind je het leukst aan het spelen van de prins? “Ik vind de scene bij de kist van Sneeuwwitje het allerleukst. Dan ga ik haar ook ten huwelijk vragen: ik ga op mijn knieën en vraag of ze met me wilt trouwen. Daarna kus ik haar, dat is wel een beetje spannend.”
“Ik heb al een heleboel fans!”
Evita s e d e m S Wat doe je in de voorstelling? “Ik maak schilderijen voor het decor, ik dans, en ik ben een van de Sneeuwwitjes. Ik vind alle drie heel erg leuk om te doen.” Wat vind je ervan dat je gaat optreden? “Best wel spannend maar ook heel erg leuk.” Wat vind je het leukst aan het spelen van Sneeuwwitje? “Ik vind het het allerleukst dat ik zo’n mooie jurk mag spelen. Maar ik vind het ook leuk om tegen Art-Jan te mogen zeggen ‘ik vind je niet aardig’, dat zeg ik normaal eigenlijk nooit tegen mensen.”
“Best wel spannend maar ook heel erg leuk!”
Patrick a r t s n e e V
Wat doe je? “Ik werk 5 dagen in de week bij Passiflora. Hier help ik mee met het zagen van hout, het opstapelen en doe ik nog veel meer. Ik vind het heel erg leuk om hier te werken.” Wat doe je in de voorstelling? “Ik speel Lakei. Als Art-Jan een seintje geeft loop ik heel druk door alle mensen heen. Maar ik heb nog een rol: ik speel namelijk boom. Dan sta ik gewoon op het podium.” Wat vind je van de voorstelling? “Ik vind het heel leuk hoe het allemaal geregeld is, het is zo leuk voor iedereen. De zaal in De Lawei is groot maar ik vind het helemaal niet spannend. Er zijn veel spelers die zich heel erg druk maken maar dat doe ik niet. Volgens mij zie je de mensen in de zaal helemaal niet zo goed zitten.”
7 e d n e e j t i Sneeuww i e w a L e D n i Theater is de leukste en spannendste spiegel die er is “Ook al kijk je niet direct naar jezelf, toch herken je je zelf. Je ziet acteurs die met alle passie die ze in zich hebben, een verhaal vertellen. Dat kan een grappig verhaal zijn, of een verdrietig verhaal, of een wijs verhaal. Als je er naar kijkt en luistert word je zelf vrolijk, of soms ook verdrietig. Maar je wordt altijd wijzer. En hoe leuk is dat! Dat Talant met het artistieke team de uitdaging aangaat een voorstelling te maken vind ik geweldig. Zij durven ons (het publiek) een spiegel voor te houden. Daar is theater voor. En dat moet je zien. In De Lawei of op Simmerdeis.� Inge Imelman, hoofd programmering De Lawei
Art-Jan de Vries Kijk eens wat je allemaal kan!
Aan het einde van een lange workshopdag in Drachten spraken we met Art-Jan de Vries (39), regisseur van Sneeuwwitje en de 7. Hij studeerde aan de mime-opleiding in Amsterdam, maakte vele solovoorstellingen op de Parade. Tekst Wessel de Vries
A
rt-Jan zit uitgeput, maar vooral voldaan in het gras voor het gebouw waar hij de hele dag workshops heeft gegeven. “Als aftrap van ons project hebben we een workshopdag georganiseerd. We hebben een dag lang gewerkt met iedereen die aan ons project gaat deelnemen. Zo kunnen wij de deelnemers leren kennen en zo kunnen de deelnemers ons leren kennen.” Art-Jan is duidelijk onder de indruk.“Ik heb zoveel gezien vandaag en iedereen was zo enthousiast. We hebben gezongen, gedanst en scènes uit het script gespeeld. Het was een fantastische dag.” De begeleiders, die om Art-Jan heen zitten, zijn het met hem eens. “We hebben echt dingen gezien die we niet voor mogelijk hielden. Begint ineens iemand die te dansen, die nog nooit gedanst heeft. Of blijkt een
42
43
“Het gaat niet om mij, het gaat om de mensen met wie ik straks op het podium sta”
jongen prachtig te kunnen zingen, terwijl wij dat helemaal niet wisten!” Een voorstelling voor mensen met een beperking Een jaar of vijf geleden bedacht Art-Jan dat hij een voorstelling wilde maken met mensen die een beperking hebben. “Ik speelde op dat moment in een kleutervoorstelling, waarmee we voornamelijk op scholen speelden. Op een ochtend kwamen de actrice met wie ik in die voorstelling speelde en ik op een school, die een school voor kinderen met een beperking bleek te zijn. Kwamen er geen kleuters, maar veel grotere kinderen binnen die behoorlijk achterliepen op hun leeftijdsgenoten. Dat was best even schrikken, maar uiteindelijk vond ik het heel leuk om voor dat publiek te spelen. Ze gingen helemaal in onze voorstelling op, ze begrepen alles en ze gingen heel blij naar huis. Maar toen ik op de terugweg napraatte met mijn collegaactrice, was ze een stuk minder enthousiast.
44
Ze was er niet van gediend dat ze voor een dergelijk publiek moest spelen. Het was echt verschrikkelijk wat ze zei, ik schrok daar nogal van. Ze zei dingen over mensen met een beperking die ik hier niet ga herhalen, maar die me wel aan het denken hebben gezet.”
A
rt-Jan werkt bij dit project, net als bij veel van zijn andere projecten, nauw samen met Inez Schatz. Zij helpt hem met van alles en nog wat en is daarnaast zijn artistieke klankbord. “Ik weet nog dat Art-Jan me belde”, zegt ze. “Hij had naar die tirade van zijn collega-actrice geluisterd en hij vond het zo onredelijk. Wat Art-Jan stoort, is dat veel mensen niet voorbij die beperking kunnen kijken, terwijl zij veel meer zijn dan dat en veel meer in huis hebben.”
Art-Jan lacht.“Eigenlijk gedroeg die collegaactrice zich nogal als een prinsesje en daarom kwam ik op het idee om het verhaal van Sneeuwwitje te gebruiken voor deze voorstelling. Ik wil een Sneeuwwitje op toneel zetten die te maken krijgt met zeven dwergen met een beperking. Ze vindt het helemaal niks dat ze het podium moet delen met zeven beperkte dwergen, maar langzaam ontdekken het publiek en Sneeuwwitje dat de dwergen veel meer talent in huis hebben dan ze aanvankelijk dachten. Op die manier wil ik laten zien dat mensen met een beperking veel meer kunnen dan iedereen denkt.” Mensen laten bloeien Omdat Art-Jan al een paar jaar ambassadeur is voor Special Arts, heeft hij veel theatervoorstellingen gezien waarin mensen met een beperking een rol spelen en is hij betrokken geweest bij projecten waarbij zij in aanraking werden gebracht met
kunst.“Rondom een poëziewedstrijd heb ik een aantal lessen gegeven in voordragen. Op een gegeven moment kwam ik op een dagopvang, waar ik een meisje vroeg om haar gedicht voor te dragen. Toen greep haar begeleidster in door te zeggen dat het meisje niet kon lezen en die begeleidster kende dat meisje al tien jaar. Maar wat bleek nou? Dat meisje kon dat gedicht hartstikke mooi voordragen. Ze kon wel lezen!” Een begeleidster zegt:“Het mooie aan ArtJan is dat hij mensen met een beperking niet nog verder beperkt, maar dat hij ze juist laat bloeien.”
M
aar Art-Jan vindt dat hij lang genoeg over zichzelf gepraat heeft. “Want het gaat niet om mij, het gaat om de mensen met wie ik straks op dat podium sta. Het script, geschreven door Don Duyns, steekt heel goed in elkaar: ik kan eraan toevoegen wat ik wil. Dus als iemand heel mooi kan walsen, dan komt het in de voorstelling. En als blijkt dat iemand prachtig kan zingen, dan gaan we ook daar een plek voor zoeken. Ik wil 45
“Ik wil laten zien dat mensen met een beperking veel meer kunnen dan iedereen denkt” iedereen een fantastische tijd bezorgen. Of het lukt weet ik nog niet, maar het lijkt me geweldig als iedereen de hele voorstelling op toneel is.” Inez valt hem bij:“We hebben vandaag zoveel cadeautjes gekregen. Er was bijvoorbeeld een man die praat via een spraakcomputer en die zou het geweldig vinden om door die spraakcomputer, af en toe, vuile dingen naar Art-Jan te roepen. Geweldig toch?” Puzzel Of hij nerveus is? “Natuurlijk. Ik vind het heel spannend en soms denk ik: wat ik heb ik me op mijn hals gehaald?” Iemand komt naar buiten om te zeggen dat hij echt niet naar huis mag gaan, omdat om half zeven de disco begint. “We blijven”, zegt hij tegen Inez en hij begint te lachen.“Het wordt in elk geval een feestje. Natuurlijk wordt het geen artistiek hoogwaardige Toneelgroep Amsterdamproductie, maar we zetten wel mensen in hun kracht, iedereen gaat stralen en we gaan aan die zaal laten zien wat al deze jongens
en meisjes en mannen en vrouwen in huis hebben.”
H
et zal nog best een puzzel worden, geven Art-Jan en Inez toe. Want er moeten rollen verdeeld worden en keuzes worden gemaakt. En ze willen dat mensen die niet op het podium staan, toch aan de voorstelling kunnen bijdragen. Er is bijvoorbeeld een dagbesteding die zich met keramiek bezighoudt. “Zij gaan de kopjes voor de zeven dwergen maken.’ Als mensen liever schilderen, mag dat ook. ‘Ik wil op het achterdoek beamen wat mensen geschilderd hebben”, zegt Art-Jan. “Dan hebben we meteen een decor. En misschien kunnen we ook nog wel iets met de mensen van die dagbesteding waar ze tubes tandpasta maken.” “Vanochtend”, zegt hij als hij opstaat uit het gras, “zei iemand dat ze iets niet kon. Toen heb ik ingegrepen en gezegd dat ik dat vandaag niet meer wilde horen.” Hij lacht. “We kunnen alles.”
www.art-jandevries.nl www.facebook.com/artjandevries 46
47
sa Anja en Li stoute e trokken d n… aa schoenen
Enthousiast maar ook ietwat gespannen stapten Anja en Lisa dinsdagmiddag 24 mei het gemeentehuis van Drachten binnen. Hun doel: burgemeester Tjeerd van Bekkum vragen of hij mee wil spelen in de theatervoorstelling Sneeuwwitje en de 7. Voordat de cruciale vraag werd gesteld, stelden Anja en Lisa nog andere vragen. Zo wilden ze weten of de burgemeester ook talenten heeft. Maar ook of hij wel eens zenuwachtig is of het spannend vindt om voor een grote groep te staan. Openlijk 48
antwoordde de burgemeester dat hij best wel eens gespannen was. Zijn tip voor Anja en Lisa was: “Als je iets spannend vindt, moet je het gewoon doen.” Deze tip namen ze direct ter harte. Vol goede moed vroegen ze vervolgens of de burgemeester mee wil doen aan Sneeuwwitje en de 7. Benieuwd naar zijn antwoord? Bekijk dan de video.
Bekijk het filmp je van de burgem eester www.youtube.co m/ watch?v=WjxL HS17rFk
. . . k j i w In de flyeren 49
In de wijk het wijkkoor
Componist Adri de Boer Wie? Adri de Boer werkt al 42 jaar met verstandelijk beperkte mensen en is muzikaal betrokken bij de Special Theater Road Show, hij is zelf ook muzikant. Samen met Meindert Bosklopper heeft Adri op woensdag 11 mei de workshop zang gegeven . Wat? “Door mijn ervaring in de zorg heb ik altijd een verbinding met dit soort projecten. Een aantal jaar geleden heb ik een Friestalig album gemaakt, wat per toeval terechtgekomen is in het kerstpakket van Talant, als muzikant ben ik dus al beroemd binnen de organisatie. Ik heb de composities voor de twee liedjes in het script geschreven. Omdat ik zelf ook muzikant ben ging dit heel snel, ik heb ze binnen een dag gemaakt. De liedjes worden nu door het wijkkoor ingestudeerd.” Waarom? “De mensen die meewerken aan dit project zijn zo enthousiast, dat werkt aanstekelijk. Als ik een kleine bijdrage kan leveren doe ik dat graag. De doelgroep vind ik echt fantastisch, het werken met deze mensen is helemaal mijn ding. De emotie die muziek met zich meebrengt doet ook veel met cliënten, ook bij mensen met een heel laag niveau. Muziek is een toverwoord. Niet alleen voor cliënten maar voor iedereen.”
50
Sneeuwwitje “Sneeuwwitje doet mij denken aan de tijd dat onze tweeling klein was en de video veel gekeken werd. Vooral als Sneeuwwitje dood ging huilde ik net zo hard mee. Het is het sprookjesvoorbeeld voor ieder kind, het spreekt tot de verbeelding.”
In de wijk het wijkkoor
Dirigent Jarno van der Woude Wie? Jarno van der Woude is leidinggevende bij WelZINN; een ouderenwelzijnsinstelling in NoordNederland. Daarnaast is hij werkzaam bij zijn bedrijf ‘Jarno Company’, van waaruit hij bedrijfskundig advies geeft aan gemeenten, zorg- en welzijnsinstellingen. Wat? “Vanaf mijn vierde levensjaar wilde ik al beroepsmuzikant worden. Op de middelbare school heb ik deze wens laten varen en ben ik bedrijfskundige informatica gaan studeren, maar sinds vorig jaar ben ik de deeltijd dirigentenopleiding gaan volgen bij Gerben van der Veen.” Waarom? “Vanuit mijn achtergrond gezien draag ik de zorg vanzelfsprekend een warm hard toe. Daarnaast heb ik affiniteit met mensen met een beperking; ik heb een aantal jaren voor diverse gehandicaptenzorginstellingen gewerkt. Ik vind het heel bijzonder dat het wijkkoor een mix is tussen mensen met en zonder handicap. Zo’n koor heb ik nog niet eerder meegemaakt. Daarnaast is het voor mij een ontzettend mooie kans om ervaring op te doen binnen zo’n bijzondere setting.”
“Muziek is een toverwoord”
Sneeuwwitje “Bij Sneeuwwitje moet ik denken aan mijn schoonmoeder. Dat mag je plaatsen in het magazine, maar alleen met een grote knipoog erachter ;-).”
51
ecial Ar p S n a v n e iz u h ld Tine Ve
ts
“We schudden de hele boel op” Tine Veldhuizen is directeur van Special Arts en initiatiefnemer van de Special Theater Road Show. Wat wil ze met de Special Theater Road Show bereiken? “Mooie verbindingen creëren en de verborgen talenten van deelnemers zichtbaar maken en laten groeien.” Hoe is het idee voor de Special Theater Road Show ontstaan? “Jaarlijks staat er bij Special Arts een kunstdiscipline centraal, dit jaar zijn dat de podiumkunsten. Theaterambassadeur, regisseur en acteur Art-Jan de Vries vertelde een aantal jaar geleden over een voorstelling die hij in zijn hoofd had: Sneeuwwitje. Deze voorstelling maken met mensen met een beperking stond hoog op zijn wensenlijst. Dit idee liet ook mij niet los. Special Arts wil laten zien welk talent er in Nederland
52
is en wat zou het dan mooi zijn om deze voorstelling in verschillende regio’s te realiseren. Geïnspireerd door een woon- en klusprogramma zag ik een bus met kostuums, decorstukken, een script, een regisseur en een acteur door Nederland rijden… En nu zijn we op reis: in vier regio’s van Nederland maken wij in samenwerking met zorgorganisaties de voorstelling Sneeuwwitje en de 7, op basis van een script geschreven door Don Duyns. Elke voorstelling heeft een doorlooptijd van acht weken en in de laatste week is de Special Theater Road Show-bus op locatie.” Wat maakt theater speciaal? “Bij ons project Het Andere Gedicht, een taalstimulerend poëzieproject voor mensen met een verstandelijke handicap, hebben we kunnen zien wat het podium met mensen
53
doet. Het speciale van theater is dat alle kunstdisciplines aan bod komen, van dans tot beeldende kunst. We willen laten zien dat theater maken, naast dat het heel leuk is, werk is. Decor, tekst, repetities en publiciteit zijn essentieel bij een voorstelling. Dat zijn allemaal dingen die geregeld moeten worden en waarbij we het talent van de deelnemers inzetten.” Welke toegevoegde waarde heeft de Special Theater Road Show? “Met de Special Theater Road Show schudden we de hele boel op. Het is niet zomaar iets, meedoen heeft impact op de hele organisatie. We werken met diverse groepen, de jongste deelnemer in Drachten is bijvoorbeeld negen en de oudste zestig-plus. En dat werkt! Het proces doet veel met deelnemers, maar zeker ook met hun begeleiders. Met elkaar ontdekken we verborgen talenten. Die lichten we uit, in de hoop dat heel veel mensen daardoor gaan groeien. Als je eerst nooit op het podium durfde te staan en dat nu wel doet, is er sprake van ontwikkeling. Dat is ontzettend mooi. Maar we lopen ook tegen zaken aan die we niet voorzien hebben. Hoe kunnen we het praktisch mogelijk maken dat iemand met diabetes ook mee kan doen? We laten ons niet beperken door de beperking.”
54
“Regionale kunstamateurverenigingen komen in beeld bij het ontdekken van al deze talenten. We willen mensen met en zonder handicap elkaar laten inspireren en kunst daarbij inzetten als verbindende factor. Zo veel mogelijk partijen mogen meedoen om mooie verbindingen te creëren. In Drachten werken we samen met een dansstudio die op basis van een lied van deelnemers van Talant een choreografie schrijft. Dit lied met dans wordt onderdeel van de voorstelling en ook dansers van de studio doen mee.” “Die verbindingen worden op de gekste plekken gelegd. Zo ontmoette ik bij de Chinees een geïnteresseerde vrouw, zij helpt ons nu bij het opzetten van een wijkkoor. In Nederland praten we veel over participatie en dingen met elkaar doen. Maar vragen we het dan uiteindelijk ook heel gericht? Wat kun je bedenken zodat het voor iedereen fantastisch wordt om mee te doen? Daar zetten wij op in. De Special Theater Road Show is een groot project, maar daarbinnen zijn kleine, persoonlijke initiatieven enorm belangrijk.” Is er verschil tussen de regio’s? “Het is niet de bedoeling om in Limburg hetzelfde te doen als in Friesland. Overal leggen we nieuwe, inspirerende verbindingen met allerlei partijen. In vier regio’s creëren we vier verschillende voorstellingen. We willen dat mensen uiteindelijk in de zaal zitten en denken: verdorie, ik had mee moeten doen.” “Eind mei was de workshopdag in Limburg, een feestelijke start om talent te spotten. In deze regio komen de deelnemers uit verschillende plaatsen: Heel, Neerbeek, Geleen, Holtum, Beek… Dat geeft weer
een andere dynamiek, dat is juist wat het zo leuk maakt. Wij werken samen met OZO doe ik mee en Daelzicht. OZO doe ik mee organiseert samen met anderen activiteiten in buurthuizen. Daelzicht biedt binnen de eigen organisatie een gevarieerd dagbestedingprogramma. Wij repeteren in Gemeenschapshuis Neerbeek, waar ook de lokale verenigingen bij elkaar komen. Buurtbewoners kunnen hier binnenwandelen voor een kopje koffie of komen tussen de middag lunchen.” Welke relatie is er met Sneeuwwitje? “De zeven dwergen in Sneeuwwitje hebben een raakvlak met de Special Theater Road Show. Ze zijn allemaal verschillend. De een is altijd vrolijk, de ander een mopperkont. Ondanks hun eigen karakter hebben ze overeenkomsten in hun gevoel. Ze zijn allemaal verdrietig als Sneeuwwitje dood lijkt te zijn en allemaal blij als ze door de prins wordt wakker gekust. Ze gaan er samen voor. Dit zou wel symbool kunnen staan voor de verschillende beperkingen onder onze deelnemers en tegelijkertijd voor het groepsgevoel en enthousiasme dat onder iedereen – met en zonder handicap – leeft.”
De Special Theater Road Show van Special Arts wordt ondersteund door veertien verschillende fondsen. Tine Veldhuizen: “Wij zijn er heel blij mee dat zo veel fondsen dit project omarmen. We willen laten zien wat dit project brengt, onder meer door het ontwikkelen van een toolbox. Doel is dat het project straks wellicht door gemeentes en zorgorganisaties kan worden ingezet als stimulans tot maatschappelijke participatie en inclusie.”
lezersactie Spiegeltje spiegeltje aan de wand... Maak deze alom bekende zin op je eigen manier af. Alles mag! En wie weet win jij een affiche met jouw tekst.
erroadshow
specialtheat
VSBfonds, rparticipatie, Stichting Fonds voor Cultuu gemaakt door: Duitsche Orde, mede mogelijk SPZ, Ridderlijke ny Stichting. ars, Stichting Special Arts en niseerd door Zorgverzekera g De Boom, Hélène de Montig , Innovatiefonds 2016 wordt georga gehandicapten r Road Show n Stichting, Stichtin De Special Theate NSGK, Fonds verstandelijkFonds, Stichting SFO, Pasma hte, e Stichting Diorap 1816, Stichting Elise Mathild Woudsend Anno
aanmeldingen@specialarts.nl onder vermelding van je naam en adres. 55
BLOG Vraag van een toekomstig theaterdocent Als kind zag ik op straat weleens een persoon met een ‘verstandelijke beperking’. Af en toe zag ik een groep een toneelvoorstelling bezoeken in het dorpje waar ik opgroeide, zag ik een vrouw vakken vullen in de kleine dorpssupermarkt of iemand een gemeentetuintje schoffelen. Als puber dronk ik soms een kopje koffie in een ‘speciale’ brasserie met mijn moeder en vonden we het ‘schattig’ en ‘gemoedelijk’ om te zien met hoeveel focus dat kopje koffie dan gebracht werd. Maar verder dan dat ging het contact eigenlijk nooit. Ik had er eigenlijk ook nooit bij stilgestaan dat onder ‘die’ mensen ook theaterliefhebbers zijn, met net zoveel liefde voor het theatervak als ik.
T
oen ik op de middelbare school hoorde dat er theatergroepen bestonden voor mensen met een verstandelijke beperking, dacht ik: ‘werken met die theatergroepen? Dat zou ik nooit kunnen…dan moet je wel een heel goede docent zijn…’. En toen ik Margot de Jong van Theater Totaal leerde kennen, gaf ik haar dan ook het ‘compliment’ dat ik het zo knap vond
56
dat ze kon werken met de doelgroep… Terugkijkend op bovenstaande kan ik mezelf wel voor m’n kop slaan. Hoe naïef gedacht. Niet omdat ik geen bewondering heb voor mensen die werken met mensen met een beperking, maar wel omdat ik er in de afgelopen jaren achter kwam dat de bewondering die ik uitte, in eerste instantie voortkwam uit mijn eigen vooroordeel. Dat vooroordeel kwam ook aan het licht bij mijn eerste bezoek aan een theatergezelschap met verstandelijk beperkte acteurs, op aanraden van Thijs Hazeleger, docent en stagebegeleider in mijn derde studiejaar aan de Docent Theater opleiding in Zwolle. Waarom hij wilde dat ik een bezoek bracht aan Theater Klare Taal in Arnhem begreep ik niet helemaal, maar omdat ik ‘nog geen stage’ had, besloot ik maar een kijkje te nemen. En in een klap werden een groot deel van mijn vooroordelen weerlegd. Terwijl ik ongemakkelijk binnenkwam, niet wetend wat ik moest verwachten, of ik me voor moest stellen aan iedereen of niet en wat ik dan allemaal moest zeggen, sprak ik mezelf toe
dat ik me niet zo aan moest stellen en dat ik het allemaal wel zou zien. En voor ik me verder onnodige zorgen kon maken gebeurde het volgende: ik kreeg een gastvrije ontvangst van alle spelers, die zich een voor een netjes voorstelden (al had ik wel wat moeite om alle spelers in eerste instantie te verstaan, wat weer grappige situaties opleverde met namen). Amersfoort en theater De hele dag bleven ze koffie en thee aanbieden (en aan het eind van de dag stond ik dus stijf van de cafeïne. Overigens volkomen mijn eigen schuld, had ik maar beleefd het zoveelste kopje moeten weigeren). Ook werd ik welkom geheten in de theaterzaal en mocht ik een repetitie bijwonen. De plek waar ik als gast mocht zitten, werd zorgvuldig aangewezen door de spelers. En regelmatig werd me gevraagd of ik wel lekker zat. En daar zat ik dan, in die rode theaterstoel, verbaasd voor me uit te staren. Ik werd echt geraakt door wat ik op de vloer zag. Het was puur, ontroerend, eerlijk en vaak ook ontzettend grappig. Een bijzondere sfeer, zonder schaamte. En ook met ontzettend veel lol. En af en toe een probleempje, wat de regisseur oploste door de acteurs aan te spreken op hun verantwoordelijkheid en dingen die niet met theater te maken hebben ‘buiten de deur te gooien’ na de warming-up. Klare Taal Na daadwerkelijk met spelers van Theater Klare Taal toe te hebben gewerkt naar mijn afstudeervoorstelling in 2015 en het
Annely Noeverman, ArtEZ student Docent Theater
voeren van verschillende gesprekken over de doelgroep, de effecten van theater op de spelers en het veranderende overheidsbeleid in 2015, kreeg mijn onderzoeksvraag steeds meer vorm, tot de uiteindelijke vraag: In hoeverre kan theater met verstandelijk beperkte acteurs effect hebben op hun maatschappelijke participatie? In mijn afstudeerscriptie probeer ik op die vraag het antwoord te vinden. Als ik een hypothese zou moeten doen, zou mijn antwoord zijn dat participatie wel degelijk gestimuleerd kan worden. Het mes snijdt echter wel aan twee kanten. Niet alleen de mensen met een beperking moeten actief ‘participeren’, de mensen zonder beperking moeten hen daartoe ook de kans en ruimte geven. Ik heb zelf ervaren hoe ik – onbewust – wel degelijk vooroordelen had over de doelgroep en hoe makkelijk deze weerlegd werden door gewoon eens een kijkje te nemen bij een theatergroep. Ik heb gezien dat mensen met een beperking veel kunnen, als ze maar aangesproken worden op talent en verantwoordelijkheid en niet ‘betutteld’ worden.
57
w De Special Theater Road Sho g. elin ikk gaat over talentontw afie Tijdens de workshop fotogr rs me lne dee bleken verschillende ben, een natuurlijke aanleg te heb extra waaronder Faith. Tijd voor een WIL. les op locaties van Talant en foto’s Het resultaat; zij maakte de van de locaties.
Fotograaf Ana Paunovik: “Het is voor mij inspirerend en een grote eer om met zulke talenten zoals Faith te mogen werken!”
Even voorstellen... Zes betrokken dagbestedingslocaties
kt de kostuums Het Naaiatelier maa en we allemaal “Bij de Ringweg krijg hten binnen, verschillende opdrac uit naar de grote onze voorkeur gaat samen keihard opdrachten zodat we rdt veel waarde kunnen werken. Er wo rk.� gehecht aan het we
Ringweg Naaiatelier
De Blauwe Roek maakt schilderijen voor het decor en het affiche htig “Schilderen en tekenen is een prac nen middel waardoor mensen zich kun eren uiten. Hoe mooi is het dat and hiervan kunnen genieten door de kunstwerken te kopen of te huren.�
De Blauwe Roek
De Rode Pimpernel
De Rode Pimpernel maakt meer dan 100 unieke bloemen van crêpepapier. “Wij zijn een winkel en verkopen zelfgemaakte unieke cadeautjes van verschillende dagbestedingslocaties. Van houten speelgoed tot kaarten.”
Catering Moleneind
Catering Moleneind levert een culinaire bijdrage aan de voorstelling “Alles is bij ons iedere dag vers�
De Kei
De Kei maakt het servies voor de dwergen “Het bijzondere aan deze pottenbakkerij is dat de cliënten heel veel invloed hebben op wat ze maken, het is geen productiewerk. Er wordt door cliënten op hun eigen manier gewerkt .”
AC De Wouden
AC De Wouden maakt decorstukken voor in de voorstelling “Naast onze reguliere activiteiten is deze opdracht echt de kers op de taart . Een aantal van onze jongens spelen zelf ook in het stuk. Dat ze dan op het toneel staan met hun eigengemaakte attributen is prachtig.�
Don s Duyn
“Theater is misschien geen wondermiddel, maar het helpt wel”
Don Duyns (49) is schrijver. Voor theater schrijft hij zowel stukken voor grote zalen, zoals de familievoorstellingen die hij voor het Ro Theater schrijft, als intiemere stukken. Een voorbeeld hiervan is Schijn, over de coming-out van acteur Fahd Lahrzaoui. Daarnaast schrijft hij filmscenario’s, korte
verhalenbundels en voor Special Arts de voorstelling Sneeuwwitje en de 7. tekst Wessel de Vries 66
D
on werd in een Amsterdams café door regisseur Art-Jan de Vries gevraagd om een tekst voor hem te schrijven. Don is dol op sprookjes en heeft voor het Ro Theater in Rotterdam meerdere sprookjes bewerkt tot familievoorstellingen. Hij schreef bijvoorbeeld de scripts voor Lang en Gelukkig (een mengelmoes van Assepoester en Roodkapje) en De Gelaarsde Poes. “Eigenlijk hoopte ik dat Art-Jan me zou vragen om Repelsteeltje te bewerken, mijn lievelingssprookje aller tijden, over een kleine groene mafkees die een smiecht is en tegelijkertijd heel dom… Maar Art-Jan vroeg me om een bewerking te maken van Sneeuwwitje en de zeven dwergen, waar ik ook wel enthousiast van werd.” De belangrijkste reden dat Don mee wilde doen, was dat Art-Jan hem heel duidelijk kon vertellen waarom het belangrijk is om theater te maken met en voor mensen met een beperking. “Dat enthousiasme werkt aanstekelijk. Bovendien sprak het verhaal me aan . Maar het allerleukste vond ik het feit dat Art-Jan dit met de mensen zelf gaat maken. Dat biedt een hoop mogelijkheden.”
Klooien met verwachtingen
Don heeft met veel plezier aan de tekst voor Sneeuwwitje en de 7 gewerkt. “Ik geniet van sprookjes en mythen. Daar kun je lekker mee klooien en de verwachtingen van mensen doorkruisen. Want dat is het leuke: iedereen kent het verhaal van die sprookjes en zeker van Sneeuwwitje. Eigenlijk vind ik haar een beetje een tutje, maar dat is in deze bewerking wel anders. Zeker omdat ArtJan tegelijkertijd Sneeuwwitje én de boze stiefmoeder is. Weet je wat trouwens
gemeen is? Dat Sneeuwwitje altijd leuk is en de boze stiefmoeder altijd boos. Stiefmoeders hebben een veel te slechte naam!” Of hij rekening heeft gehouden met de mensen die het stuk gaan spelen? “Ik heb geprobeerd om het script aanpasbaar te maken. Art-Jan is de enige constante factor, verder is er ruimte om met de inbreng van de spelers in het rond te goochelen. Je kunt met het script veel kanten op, waardoor Art-Jan de mogelijkheid heeft om dingen te veranderen als hij ontdekt dat spelers iets niet kunnen spelen of als hij ontdekt dat spelers iets juist wel goed kunnen. Inhoudelijk speelt het ook een rol dat de voorstelling door mensen met een beperking, zonder veel theaterervaring gespeeld wordt. Eerst doet Art-Jan namelijk heel hooghartig tegen zijn medespelers, zo van: zij hebben geen toneelschool gedaan, wat moet ik hier mee? En later…” Don laat een stilte vallen. “Nee, dat ga ik nog niet vertellen.”
Muren weghalen
Als hem gevraagd wordt waarom hij denkt dat theater en Special Arts zo belangrijk zijn, zegt Don: “Theater is een bron van leven. Het brengt je op ideeën, je kunt je gedachten erin verzetten, je kunt ervan genieten, erdoor in spanning zitten en dat is dus voor iedereen van belang, ook en misschien juist voor mensen met een beperking. Want theater helpt ook om muren tussen mensen weg te halen en hokjesdenken te doorbreken. Theater is misschien geen wondermiddel, maar het helpt wel.” members.upc.nl/e.lenskoek https://www.facebook.com/don.duyns
67
4x
voorstellingen, affiches
AKIMOTO uit Amersfoort is het creatieve brein achter het logo, de vormgeving, het magazine en de beeldtaal. Met de vormgeving willen zij deelnemers, organisaties, bezoekers en Special Arts heel vaak verrassen...
Sneeuwwitje en de 7-logo
ns
Kunstwerk: Jay
Jay Kor thuis
Tekst: Don Duy
Speciaal voor het Friesland affiche gemaakt kunstwerk door Jay Jay Korthuis
eciaal onderwijs
lant, WIL, sp talenten van Ta
en Ar t-Jan de Vr
y out) 15.30 uur euwarden (tr Le rn oo sh eu N 22 juni talant.nl n via s.franken@ gratis aanmelde - 15.00 uur Drachten 14.00 is de er m m Si 26 junig gratis toegan .30 uur rum CarrĂŠ, De Velden 1, Drachten chten en19 ei Draein Ontmoetingscent ZZ 69 B d 28 juni De Law len Mo , per nel
Gespeeld door
Rode Pim kaartverkoop: De anken@talant.nl s.fr reserveren via
Stichtin g SFO
r Road Show 2016
De Special Theate
wordt georganiseerd
door Special Arts
en mede mogelijk
gemaakt door:
Alle fondsen die de Special Theater Road Show 2016 mogelijk maken 68
ies
Sticht ing SFO
Pasman Stichting
Pasman Stichting
Kleurbaan met informatie over de organisaties die meedoen en de speeldata.
€ 2,50
Vrije zit
Friesland
dinsdag 28 juni 2016 Zaal open: 19.00 uur Aanvang: 19.30 uur
Het drukwerk wordt verzorgd door Grafisch Centrum Drachten
LAWEI001
Welkom bij de voorstelling, we maken er met z’n allen een onvergetelijke avond van!
uur 26 juni 2016 Simmerdeis Drachten
De eerste optredens!*
28 juni 2016 De Lawei Drachten 19.30 uur
28 juni 2016 De Lawei Drachten
Repetities: maandagavond en/of woensdag avond van 19.00 tot 20.00 uur Locatie: Ontmoetingscentrum Carré, De Velden 1, Drachten Geef je op bij Sonja Franken, s.franken@ talant.nl
22 juni 2016 Neushoorn Leeuwarden
26 juni 2016 Simmerdeis Drachten
Zing mee in ons vrolijke, nieuwe wijkko or! Voor iedereen van jong tot oud
(try-out) 15.30
22 juni 2016 Neushoorn Leeuwarden
(try-out)
Geweldig dat je bij de Special Theater Road Show workshopdag was! Kom je naar de voorstelling Sneeuwwitje en de 7?
28 juni 2016 De Lawei Drachten 19.30 uur
Leuke locatie voor uw lunch!
26 juni 2016 Simmerdeis Drachten
Je hebt een rol in Sneeuwwitje en de 7!
Kaartjes voor de voorstelling in De Lawei zijn à € 2,50 te koop bij Ontmoetingscentrum Carré, De Velden 1, Drachten
uur
Geef je op bij Sonja Franken s.franken@talant.nl
oe niet zo arrogant Art. j volmaakt bent. Zo perfect.”
22 juni 2016 Neushoorn Leeuwarden
(try-out) 15.30
Kom kijken, zing mee of word figurant
Openingstijden maandag t/m vrijdag van 9.00-16.00 uur woensdag van 18.30-21.00 uur zaterdag van 13.30 -17.00 uur
* Meedoen aan de optredens is niet verplicht
De Special Theater Road Show brengt Sneeuwwi tje naar Drachten. Een verhaal dat confronteert, en de 7 verrast en verleidt tot meedoen. Komt dat zien. Dit mag je niet missen. Zing, dans, lach en huil met ons mee! Een productie van Special Arts en Stichtin g Artertainment, in Friesland in samenwerking met Talant. Gespeeld door talenten van Talant, WIL, speciaal onderwij s en Art-Jan de Vries met medewerking van inwoners en vele organisaties uit Drachten en omgeving. Dit alles in een script van Don Duyns. specialtheaterroadshow
STRS magazine
De Special Theater Road Show 2016 wordt georganiseerd door Special Arts en mede d mogelijk lijk gemaakt door: Fonds voor Cultuurparticipatie, VSBfonds, Stichting Dioraphte, NSGK, Fonds verstandelijk gehandicapten, Innovatiefonds Zorgverzekeraars, Stichting SPZ, Ridderlijke Duitsche Orde, Stichting Woudsend Anno 1816, Stichting Elise Mathilde Fonds, Stichting SFO, Pasman Stichting, Stichting De Boom, Hélène de Montigny Stichting.
De Special Theater Road Show brengt Sneeuwwi tje Drachten. Een verhaal dat confronteert, verrast en de 7 naar en verleidt tot meedoen. Komt dat zien. Dit mag je niet missen. Zing, dans, lach en huil met ons mee! Een productie van Special Arts en Stichting Artertainment, in Friesland in samenwerking met Talant. Gespeeld door talenten van Talant, WIL, speciaal onderwijs en Art-Jan de Vries met medewerking van inwoners en vele organisaties uit Drachten en omgeving.
69
Meewerkende organisaties Drachten locaties Talant en WIL AC de Wouden Wouden 15-17 Drachten 06 28161683 j.pultrum@talant.nl Catering Moleneind Moleneind ZZ 69 B Drachten 088 1663619 cateringmoleneind@ welkombijwil.nl De Blauwe Roek Moleneind ZZ 69 B Drachten 088 1663621 deblauweroek@ welkombijwil.nl De Kei Moleneind ZZ 69 B Drachten 088 1663623 dekei@welkombijwil.nl De Rode Pimpernel Moleneind ZZ 69 B Drachten 088 1663622 derodepimpernel@ welkombijwil.nl
Grafisch Centrum Moleneind ZZ 69 B Drachten 088 1663616 grafischcentrum@ welkombijwil.nl Montage Centrum Moleneind ZZ 69 B Drachten Muziekgroep CarrĂŠ De Velden 1 Drachten 06 19852129 muziekcentrumsyncoop@ talant.nl Passiflora De Velden 3 Drachten 0512 580772 passiflora@talant.nl Ringweg Naaiatelier Ringweg 9 Drachten 0512 586960 M.Hagen@Talant.nl Slagwerkgroep CarrĂŠ De Velden 1 Drachten 06 19852129 muziekcentrumsyncoop@ talant.nl Theatergroep De Velden 1 Drachten s.franken@talant.nl
70
speciaal onderwijs SO Drachten locatie De Lanen De Lanen 96 Drachten 0512 530200 delanen@so-drachten.nl VSO Talryk Harddraversdijk 26 Drachten 0512 369149 info@talryk.nl organisaties Drachten e.o. Adri de Boer Pompebled 17 8404 KB Lippenhuizen 06-44651662 info@adri-de-boer.nl www.adri-de-boer.nl Ana Art & Design Leeuwarden anapauno@gmail.com Dansstudio Drachten Noordkade 15 Drachten 06 55851742 info@dansstudiodrachten.nl www.dansstudiodrachten.nl Jarno Company Hooizolder 402 9205 CW Drachten 06 21898262 info@jarnocompany.nl www.jarnocompany.nl
r o o d t k a a m Mogelijk ge De Special Theater Road Show wordt georganiseerd door Special Arts en mede mogelijk gemaakt door
Stichting SFO
Pasman Stichting
Stichting SFO Met dank aan: vele vrijwilligers, NTR Het Klokhuis, Ruud van der Graaf Fotografie, Photowork, Smink Transport, BAM Infra Verkeerstechniek Rayon Noord-Oost, Albert Heijn Drachten, Schmink Team All Round Drachten, Kledingverhuur Friesland.
Pasman Stichting
s r e n t r a p o i g re
Friesland
Limburg
www.talant.nl
www.ozodoeikmee.nl
www.specialarts.nl kennisplatform.specialarts.nl facebook.com/speciaaltheaterroadshow
www.daelzicht.nl
71
Kunstwerk: Jay Jay Korthuis
Tekst: Don Duyns
Gespeeld door talenten van
Talant, WIL, speciaal onderw
ijs en Art-Jan de Vries
22 juni Neushoor n Leeuwa
gratis aanmelden via s.fra
rden (try out) 15.30 uur
gratis toegang
en 14.00 - 15.00 uur
nken@talant.nl
26 juni Simmerdeis Dracht
28 juni De Lawei Drachten
19.30 uur
kaar tverkoop: De Rode Pim pernel, Moleneind ZZ 69 B en Ontmoetingscentrum Carr reserveren via s.franken@ta ĂŠ, De Velden 1, Drachten lant.nl
De Special Theater Road Show
2016 wordt georganiseerd door
Special Arts en mede mogelijk
gemaakt door:
Stichting SFO
Stichtin g SFO
Pasman Stichting
The end Pasman Stichting