Leonard Wijsman

‘Laat mij maar gewoon mijn ding doen’

Hij heeft grootse plannen met zijn EP:winkels. Al jarenlang droomt hij van het uitbouwen van zijn merk en formule. ‘Een derde winkel in Zwolle, een vierde in Kampen.’ Maar de coronacrisis heeft hem doen schrikken. Voor het eerst in zijn carrière als ondernemer, sloeg bij Leonard Wijsman (45) de twijfel toe. ‘Het begint erop te lijken dat corona een soort van ondernemersrisico wordt’, stelt hij. ‘Als dat zo is, weet ik niet of ik het ondernemen nog wel zo leuk vind…’ Een gesprek met een man die niet als ondernemer werd geboren, maar zich in die rol wel als een vis in het water voelt. Over passie. Over het managen van een bedrijf, over verwachtingen van personeel. Maar vooral een verhaal over Leo, de leeuw die zijn wilde haren begint kwijt te raken.

fotografie Job Boersma tekst Alex de Jong

‘Ik ben zeker niet als ondernemer geboren’, vertelt hij. ‘Ik kom uit een gezin met twee broers. Toen er sprake van was dat mijn vader Schildersbedrijf Klappe kon overnemen, moest je nog je ondernemerspapieren halen en mijn vader was geen studiebol.’ Dus werd Leonard gevraagd de noodzakelijke papieren te halen. ‘En ik ben niet handig, ik heb twee linkerhanden.’ Die studie paste hem dus wel. Vlak voordat hij zijn middenstandsdiploma haalde, verviel de vestigingseis en nam pa Schildersbedrijf Klappe over.

Diefstal

Zijn stage bracht hem bij Valkenberg aan de Thomas à Kempisstraat. ‘Als beloning kreeg ik een radiatorkacheltje, ik weet het nog heel goed.’ Het waren zijn eerste stappen in de wereld van de elektronica; een wereld die hem op het lijf geschreven is. ‘Via diverse omwentelingen kwam ik bij Blokker, werd er assistent-bedrijfsleider’, vertelt hij. ‘Van daar kwam ik bij Megapool in Harderwijk; het werd mijn eerste vaste baan in elektronicaland.’ Daarna Megapool aan het Gasthuisplein in Zwolle en later Scheer & Foppen. ‘Bij Megapool kreeg ik een arbeidsconflict. De toenmalige regiomanager beschuldigde me onterecht van diefstal. Daar heb ik best een tik van overgehouden.’ Door de verstoorde arbeidsrelatie werd terugkeer op deze plek onmogelijk. ‘De toenmalige directeur van Megapool deed een goed woordje voor me bij concurrent Scheer & Foppen. ‘Deze vent moet je aannemen’, zei hij. ‘Wij hebben een fout gemaakt, maar kunnen niet meer terug’.’ Kort daarop ging Megapool failliet en ging alles over naar Scheer & Foppen. Als hij vertelt dat hij daarna nog een aantal andere baantjes heeft gehad, merk ik gekscherend op: ‘Je bent er één van twaalf ambachten, dertien ongelukken’? Leonard lacht. Ik heb veel omzwervingen gemaakt, maar me altijd verbeterd’, vertelt hij. ‘Na vijf, zes jaar kriebelt het. Dan zoek ik een nieuwe uitdaging. Ik wil blijven leren en ontdekken.’ Hij dook de buitendienst in. Bij Casio, camerasystemen voor de business-to-businessmarkt. ‘Contacten leggen met ondernemers en winkels.’ Eén van die klanten was het EP:hoofdkantoor. ‘Zou jij voor ons niet in de buitendienst als accountmanager willen werken? Je krijgt Noordoost-Nederland als je regio en gaat ondernemers adviseren en begeleiden bij het toepassen van onze winkelformule…’ Hij deed het werk vijf jaar. ‘Donders leuk werk’, klinkt het enthousiast. ‘Je gaat met ondernemers het gesprek aan om hun winkel en rendement te verbeteren, maar het blijven adviezen die je geeft. En dat frustreerde.’ Dieptepunt was toen hij een oude bekende met een eigen EP:vestiging moest gaan vertellen dat het met zijn bedrijf zo slecht ging, dat hij diens winkel moest beëindigen en leeghalen. ‘Ooit had ik zijn winkel overgenomen als bedrijfsleider en had ik van hem het vak geleerd. Nu moest ik hem gaan vertellen dat hij het niet goed had gedaan.’ Leonard zucht. ‘Dat leeghalen vrat aan me. Hij heeft het mij gelukkig nooit kwalijk genomen, maar ik neem het mezelf wel kwalijk. Zo wilde ik niet werken.’

Leonard koos voor een nieuwe baan. Een eigen EP:winkel in Zwolle. ‘In 2013, in een tijd van waarin iedereen, inclusief familie en vrienden, zeiden ‘waar begin je aan?’ Ik moest de concurrentie niet onderschatten. Mediamarkt, internet…’ Hij lacht en haalt zijn schouders op. ‘Ik heb altijd gezegd: laat mij mijn ding doen; het komt goed.’ Nu overheerst trots. ‘‘Zo eigenwijs als je bent geweest, je hebt het toch maar mooi waargemaakt’, zeiden ze. Maar het is niet zo moeilijk om groot te worden; je moet het daarna nog maar zien te blijven. En ach, wat is groot? Ik heb nu een mkb-bedrijf met twaalf man en twee winkels.’

‘Zo eigenwijs als je bent geweest, je hebt het toch maar mooi waargemaakt’

Spijt

‘Ik heb geen seconde spijt van wat we hier hebben neergezet’, gaat hij verder. Al veranderde zijn functie binnen zijn eigen bedrijf wel. ‘Je eerste personeelslid aannemen is leuk, twee, drie ook nog, maar dan krijg je een nieuwe situatie met twaalf man. Ineens ben je niet meer de verkoper die het leuk vindt om een tv of wasmachine te verkopen; dat moeten anderen gaan doen. Wel op jouw manier’, lacht hij. ‘En niemand kan

het natuurlijk zo goed als ik. Dat bedoel ik minder arrogant dan het klinkt. Maar ik ben deze zaak begonnen met een bepaald idee: scherpe prijzen maar met de allerbeste service. Mensen kopen hun spullen ‘bij Leo’ en niet bij een voor hen wildvreemde bedrijfsleider. Nog steeds wilde ik alles controleren en weten, maar dat kan in deze fase van het bedrijf natuurlijk niet meer. Je moet dingen uit handen durven geven en je mensen het vertrouwen geven. Maar je krijgt ook te maken met ziekte, met het aanscherpen van regels, cao… Je krijgt er leuke dingen voor terug, maar soms ook een hoop ‘ellende’.’ Met het aanstellen van twee bedrijfsleiders dacht hij de boel goed op de rit te hebben, maar ze floten hem terug. ‘’Je wilt nog steeds veel te veel zelf doen. Dat kan niet meer. Daar heb je ons voor aangenomen!’ Ik heb moeten leren om los te laten. Of eigenlijk: daar ben ik iedere dag nog mee bezig.’

En toen kwam corona…

‘Corona heeft een proces versneld dat al jaren gaande was. De onlinemarkt, het komt razendsnel op. Dat zagen we in 2013 al, maar is sinds corona heel erg gegroeid. Ook al heb ik bewezen dat ‘clicks and bricks’ goed samen kunnen gaan; corona heeft de kaarten opnieuw geschud.’ Bovendien deed de laatste lockdown mentaal iets met hem. ‘Ik had voor het eerst de gedachte ‘wil ik dit nog wel?’ Als corona een ziekte is die steeds opnieuw de kop opsteekt, waarna de overheid een lockdown verordonneert en de schade dan als een bedrijfsrisico classificeert, wil ik dan nog wel ondernemer zijn? Begin je nu een nieuwe winkel, dan kun je geen steun verwachten als het weer misgaat.’ En tja, Leonard had nog zoveel plannen met diverse nieuwe winkels. Hij maakte ‘de fout’ door het gesprek aan te gaan met mensen die in loondienst zijn en maandelijks netjes hun salaris ontvangen; zij hadden niet altijd begrip voor zijn

De toekomst

Hij heeft er ‘best een paar’ slapeloze nachten van gehad, maar huldigt inmiddels het principe van zijn beste vriend, die het als chef-kok in de horeca ook zwaar heeft in deze tijd: ‘Geniet maar van het leven, want het duurt

‘Geniet maar van het leven, want het duurt maar even’

‘klaagzang’. ‘Ze snappen het niet. ‘Jij bent toch ondernemer geworden?’ Je hebt goede tijden en ook mindere tijden. Dan kun je zeggen dat ze het wellicht pas begrijpen als ook zij een deel van hun salaris moeten inleveren, maar dat zijn discussies die je niet wint.’ ‘Mensen hebben een verkeerde perceptie van de risico’s die ondernemers dragen en wat ze dan nog eventueel mogen verdienen. Ik ben in 2013 op ‘min honderd’ begonnen, niet op ‘nul’. Want als ondernemer begin je op achterstand. Min honderd, want je investeert veel geld in een winkel en in goederen. Je moet eerst daar uit komen en pas daarna ga je wat verdienen. Een bedrijf winstgevend maken duurt al snel vijf jaar en ik besta pas acht jaar.’

‘De tweedeling die mede door corona in de maatschappij ontstaat, is wel een dingetje. Lastig. Dat veranderen we niet meer.’ Ermee stoppen? ‘Er zijn in mijn omgeving ondernemers die inderdaad gestopt zijn. Dat gaat ze aan het hart. Ze zien geen andere uitweg meer. Dat is heel zuur, want het mkb is wel de motor van de economie. Wij mogen het straks allemaal gaan betalen!’ Hij snuift. ‘Ik zeg altijd: de eerste zes maanden werk je voor de belasting. De vijf maanden daarna voor de kosten en salarissen en de maand december is dan ‘de kers’ op de taart. En die kers op de taart is ons al twee keer ontnomen. En dat zonder steun. Dan overleef je het wel, maar we hebben nog een rekening te vereffenen. Denk alleen maar aan de uitgestelde belastingen. Daarnaast heeft corona nog een ander probleem aangetoond: de supply chain hapert. Grondstoffen en eindproducten zijn schaars. Dus hebben we het afgelopen jaar flink moeten investeren in voorraad. En die hadden we in december graag liquide willen maken…’

maar even’. ‘Ik ben nu 45. De afgelopen tien jaar zijn voorbij gevlogen. We hebben het over ‘vroeger’ en roepen ‘we worden oud’, maar we zijn al oud. Ik ben niet meer die jonge, onbezonnen vent van vroeger. Het leven gaat snel, en bestaat uit meer dan werken alleen. Dus probeer ik nu ook te zorgen voor meer qualitytime met vrienden en familie. Als corona mij dus iets heeft geleerd…’

En die groeiplannen? ‘We gaan groeien! Er komt hier een nieuw winkelcentrum in Stadshagen en dan gaat ons vloeroppervlak van 250 naar 500 vierkante meter’, lacht hij. En die extra winkels? ‘Dat gaan we zien. Ik hoop over vijftien jaar een paar goedlopende winkels te hebben en het rustig aan te kunnen doen. Maar of dat er vier, vijf of zes zijn? Dat weet niemand…’ •