n째10
nieuwsbrief maart 2010
in dit nummer
4 6 8 9 10
studio job in gaasbeek: alter ego erfgoeddag fake? seizoen 2010 festivaldag schumann versus schumann recital hendrickje van kerckhove en inge spinette
Foto K. Vromcken
› kunstwerk in de kijker chinees paviljoen Een van de meest fascinerende stukken uit de collectie van het Kasteel van Gaasbeek is het Chinees paviljoen. Het ivoren pagodecomplex staat middenin een tuin met graspartijen, bomen, bamboestruiken en een vijver met waterlelies. Het wordt bevolkt door enkele kleine figuurtjes en herten.
nieuwsbrief n°10
Het kunstwerk maakte deel uit van het curiositeitenkabinet van markies Paul Arconati (1754-1821) in zijn ‘hôtel de maître’ op het Brusselse Koningsplein. Hier stond het tentoongesteld te midden van andere curiosa en ‘naturalia’, zoals de zeldzame astronomische © Luc Van Muylem / www.vanmuylem.com klok uit onze collectie, het ivoren Visioen van Saül van Jacob Auer en diverse mineralen en fossielen. Paul Arconati koesterde een grote belangstelling voor alles wat exotisch was, inclusief de zeden en de gewoonten van verre landen. De aantrekkingskracht van China op het Westen dateert al van vroeger, maar het hoogtepunt van de ‘sinomanie’ werd bereikt met de chinoiserieën in de rococoperiode. Chinees porselein werd toen nagebootst in Delft en Meissen, in parken en tuinen verschenen theehuisjes in de vorm van pagodes en interieurs werden versierd met Oosterse motieven.
2
Het kunstwerk dateert uit de achttiende eeuw en is vermoedelijk in Kanton vervaardigd, de havenstad die toen het centrum van de Chinese ivoorsnijkunst was. Waar en wanneer Paul het stuk heeft aangekocht, weten we niet. Feit is dat dit soort pagodes zeer zeldzaam zijn in het Westen. Een vergelijkbaar stuk bevindt zich in het Musée Guimet in Parijs. Deze maquette werd op het einde van de achttiende eeuw door de Chinese keizer geschonken aan de Franse koning. Het Gaasbeekse paviljoen is recent door een ivoorrestauratrice onder handen genomen. Het stuk werd gereinigd en gefixeerd en is vandaag terug in zijn oorspronkelijke glorie te bewonderen.
voorwoord directeur luc vanackere
Beste lezer, Na een échte winter die het kasteel wekenlang in sneeuwdecors à la Bruegel onderdompelde, stellen wij u in deze nieuwsbrief de tentoonstellingen en andere activiteiten voor, die wij dit jaar in petto hebben. Alle zijn ze doordrongen van de gepassioneerde, vaak gedurfde en licht provocerende manier waarop wij het ons toevertrouwde erfgoed willen belichten en ‘vertalen’ naar vandaag. De spits wordt afgebeten door Alter Ego, een expo in samenwerking met het hippe ontwerpersduo Studio Job. Wereldberoemd - behalve in Vlaanderen werden zij door The Financial Times opgenomen in de top van de belangrijkste designers ter wereld. Hun werk speelt op een ironische manier met symbolen en stijlcitaten, en hoewel zij zichzelf badinerend ‘design criminals’ noemen, getuigen zij van een indrukwekkend vakmanschap. Een uitgebalanceerde selectie van objecten die typisch zijn voor het oeuvre dat zij gedurende de voorbije tien jaar hebben opgebouwd, treedt in dialoog met ons historisch decor: een spannende confrontatie!
Tussendoor start ook onze reeks Concerten van het Blauwe Uur. De piano staat dit jaar centraal met onder meer een Schumann-dag, een Chopin-nocturne en een pikant liedrecital. Orgelpunt van het jaar wordt wellicht onze grote najaarstentoonstelling Drakengebroed! Vanaf september tot diep in de herfst waart de hete adem van de draak doorheen onze gangen en zalen! Het kasteel is niet verantwoordelijk voor appelflauwtes of angstaanvallen, u bent gewaarschuwd …
nieuwsbrief n°10
Van een heel andere orde is de debuuttentoonstelling van de jonge kunstenaar Peter Depelchin. Mythologische figuren, metaforen, flarden literatuur, oneerbiedige grappen, … buitelen in zijn werk door elkaar als in een helse kermis. Depelchin ‘erotiseert’ het kasteel tot een tijdelijk Cythera.
23
25 april – 1 juni Stijlbijbel Wallpaper kroonde hen tot artiesten van het jaar, Time Magazine nam hen op in de internationale top van meest invloedrijke ontwerpers, The Financial Times plaatst hun collectie Home Work bij de tien meest succesvolle collecties ter wereld en hun werk vond wereldwijd zijn weg naar musea en verzamelaars (New York, Tokyo, Los Angeles, Parijs, Londen, Milaan …).
nieuwsbrief n°10
Studio Job staat met één been in de Dark Ages. Het duo Job Smeets (° 1970) en Nynke Tynagel (° 1977) creëert ‘alter ego’s’, sculpturen geïnspireerd op iconen uit de rijke historie van onze Noord-Europese cultuur maar met een hedendaagse ‘twist’. Uit onvrede met het functionalisme waarbij overconsumptie primeert en persoonlijkheid verdwenen is, keren deze ‘design criminals’ terug naar het pre-industriële tijdperk. Hun werken hebben dan ook een sterke sculpturale en inhoudelijke kwaliteit. Zij experimenteren met ‘verloren’ technieken en materialen en nemen bewust afstand van de dictatuur van het aantal, produceren unieke stukken of zeer beperkte oplagen.
4
Perished, 2006 - foto R. Kot
Robber Baron Cabinet, 2007-2008 - foto R. Kot
Pyramid, 2008 - foto M. Aukes
The Crucifixion, 2009 - foto R. Kot
Het geschiedkundige in hun werk is slechts één aspect. Het duo wil hier en nu communiceren en gebruikt cultuur als een soort humus, waarmee zij door cartooneske bewerkingen ironisch of relativerend omgaan. Op die manier krijgen de iconen en archetypes een nieuwe, eigentijdse interpretatie mee. Inspiratie halen Job en Nynke ook uit kastelen en kathedralen. Heel hun oeuvre typeren zij als een groot driedimensionaal dagboek: elk object staat binnen een collectie die zelf deel van een groter geheel vormt, een work in progress dus. In hun eigen ‘Universum’ of ‘Wonder- & Horrorland’ kreeg een kasteel (als metafoor voor een denkbeeldige maatschappij) de hoofdrol toebedeeld.
praktisch/ de tentoonstelling loopt van 25 april tot 1 juni. dagelijks open van 10 tot 18u (laatste bezoek om 17u), maandag gesloten. Tickets: € 7, reductie- en groepstarief: € 5, -26 jaar: € 1, gratis voor kinderen -7 jaar, bezoekersgids ingebrepen
nieuwsbrief n°10
Het Kasteel van Gaasbeek is dan ook de uitgelezen plek voor deze expo. Oudere en nieuwe werken treden in dialoog met onze historiserende interieurs en werken op elkaar in om tot verrassende, frisse confrontaties te komen.
5
erfgoeddag fake? evenement
zondag 25 april
zondag
tentoonstelling De expo Lookalikes speelt met de vrij onthutsende vaststelling dat ‘authenticiteit’ een nogal relatief begrip is. Vandaag vinden wij ‘echtheid’ en ‘trouw aan het origineel’ erg belangrijk. Een oorspronkelijk werk staat torenhoog verheven boven de bastaardkinderen uit de wereld van de imitatie. Maar dat was niet altijd zo. Het Kasteel van Gaasbeek werd op het einde van de negentiende eeuw in opdracht van zijn laatste bewoonster, markiezin Arconati Visconti, verbouwd tot een ‘Theatrum Historiae’, een burcht waarin de geschiedenis door een virtuoos spel met illusies, een mix van schijn en werkelijkheid, weer tot leven gewekt werd. De historiserende interieurs bevatten zowel originele kunstwerken als minutieuze kopieën of replica’s, pastiches, … Ook de negentiende-eeuwse mens had immers een heel andere opvatting over authenticiteit dan wij vandaag. In de periode van de neostijlen ontstonden massa’s meubels met gotische en/of renaissancetrekjes die niet bedoeld waren als vervalsing, maar als stijlfiguren in een totaalconcept dat het verleden weliswaar opriep, maar er ook een eigen ‘touch’ aan gaf. Voor deze tentoonstelling zijn we gaan grasduinen in de bijzonder rijke collectie van het kasteel. Wat dacht je van een ridderzaal zonder ridders, een ‘gotische’ troon met nachtpot, een geschilderd wandtapijt of een markiezin verkleed als page? Je ontdekt hoe subtiel de verschillen zijn tussen een zestiende-eeuwse sierkan en haar negentiende-eeuwse stiefzusje, tussen
nieuwsbrief n°10
WWW.ERFGOEDDAG.BE
6
Neogotische troonzetel, ca. 1880-1890 © KvG
een renaissancekast en een neo-meubel, tussen een ‘echt’ en een ‘fictief’ portret, tussen oude en niet zo oude kunst, tussen origineel en lookalike. En wat moeten we denken van de modeattributen en hulpstukken die wespentailles, prominente boezems en weelderige achterwerken creëerden waarvan iedereen wist dat zij fake waren, maar die desondanks een enorm succes kenden? Tijdens het parcours zal je je soms verrast, soms bij de neus genomen voelen. Je zal je opvattingen over ‘origineel’ en ‘namaak’ wellicht wat moeten bijsturen en misschien vol ontzetting beamen dat de schemerzone tussen beide vol subtiliteiten zit. Treed binnen in ons labyrint van dubbelzinnigheden! kids Kinderen kunnen gewapend met vergrootglas en notitieboekje als heuse detectives gewiekste vervalsingen opsporen. Of word je liever zelf kunstvervalser? Gewapend met goocheltrucs en toververf maak je een verbluffend kunstwerk. Met sjablonen en ponstechnieken boots je een meesterwerk na. Om het helemaal echt te doen lijken, laat je jouw kunstwerk er veel ouder uitzien. Maak een echte FAKE! gezinnen Wie droomt er niet van om eens voor een dag kasteelheer of -dame te zijn? Je kan je laten portretteren als markiezin of adellijk heer, als ‘petite fille modèle’ of stoere matroos. Wij richten een fotostudio anno 1900 in, compleet met fake decor en rekwisieten. Ook als je niets vindt in oma’s kast, hebben wij voor jou wel een passend accessoire! Kruip in de rol van pater familias, dame van stand, voorbeeldige spruit ... Onze piccolo van dienst brengt je staatsieportret na afloop naar de receptie van het kasteel.
praktisch/ zondag 25 april van 10u tot 18u. Toegang is gratis.
Ridderzaal © Luc Van Muylem – www.vanmuylem.com
Charle-Albert, De moraliteit van het banket, Eetkamer, ca. 1890 © KvG
seizoen 2010 Vanaf 1 APRIL verwelkomen wij je weer voor een goed gevuld seizoen! Voortaan kan je het kasteel bezoeken met een audiogids, inbegrepen in de ticketprijs. We streven er steeds meer naar de bezoeker een zintuiglijke, beklijvende beleving te bieden. Verschillende kasteelzalen worden opnieuw geparfumeerd. Geur is immers een sterke ‘Proustiaanse’ trigger, die niemand onberoerd laat.
praktisch/ open van 1 april tot en met 7 november, dagelijks van 10u tot 18u (laatste bezoek om 17u), maandag gesloten. Tickets: € 7, reductie- en groepstarief € 5, -26 jaar € 1, gratis voor kinderen -7 jaar.
Liefhebbers van een geleid bezoek, kunnen opnieuw elke eerste zondag van de maand om 11u aansluiten bij een professionele gids.
praktisch/ op zondag 4 april, 2 mei, 6 juni, 4 juli, 1 augustus, 5 september, 3 oktober, 7 november, telkens van 11u tot ca. 12.30u. Tickets: € 7, reductie- en groepstarief € 5, -26 jaar € 1, gratis voor kinderen -7 jaar. Reservering vereist: T. 02 531 01 30 of kasteelvangaasbeek@vlaanderen.be
nieuwsbrief n°10
Kids kunnen met het hele gezin op stap in het kasteel en samen bouwen aan een eigen droomkasteel. Tijdens het bezoek krijg je de kans om over je eigen burcht te fantaseren. Stap voor stap probeer je met gebundelde krachten deze droom waar te maken. Het resultaat mag je naar huis meenemen.
praktisch/ interactieve rondleiding op woensdag 7 april, 5 mei, 2 juni, 1 september, 6 oktober en 3 november 2010, telkens van 14u tot 16u. Tickets: volwassenen € 7, -26 jaar € 3. Reservering vereist: T. 02 531 01 40 of annelies.lust@cjsm.vlaanderen.be
8
© KvG
festivaldag schumann versus schumann concert
zondag 16 mei Tetra Lyre is een organisch gegroeid ensemble van gelijkgestemde musici. Ze hebben allen een stevige ervaring opgebouwd in de kamermuziek of als solist. De basis van het ensemble wordt gevormd door een pianokwartet: Nana Kawamura (viool), Tony Nys (altviool), Geert De Bièvre (cello) en Jan Michiels (piano). Op 16 mei vertolken zij een aantal cruciale werken uit het oeuvre van de grote Duitse romanticus Robert Schumann (1810-1856), die als eerste expliciet gestalte gaf aan onze fundamentele gespletenheid en daar een radicaal vernieuwend poëtisch-muzikaal idioom voor creëerde.
Programma
© Mirjam Devriendt
Stücke im Volkston Märchenbilder Pianosonate Nr. 1 Pianokwartet in Es
praktisch/ zondag 16 mei van 17u tot 22u. Tickets kosten € 35 (inclusief concerten, ‘afternoon tea’, buffet, gesprek met de muzikanten o.l.v. Werner Trio).
nieuwsbrief n°10
Pianokwartet in c Concert sans orchestre Fantasiestücke voor trio (Humoreske en Duett)
Reservering vereist op GSM 0494 51 08 69 of claes.wendy@gmail.com. Betaling via overschrijving op rek.nr. BE18 7340 2829 0865 met vermelding ‘Festivaldag Schumann + naam + aantal personen’. Meer informatie op www.kasteelvangaasbeek.be.
9
hendrickje van kerckhove en inge spinette recital
vrijdag 28 mei
nieuwsbrief n°10
De ravissante sopraan Hendrickje Van Kerckhove werd recent door de European Concert Hall Organization verkozen tot ‘Rising Star’. Vorig jaar was ze samen met pianiste Inge Spinette op verschillende Europese podia te bewonderen. Met pareltjes van Richard Strauss, Edvard Grieg, Reynaldo Hahn, Arnold Schönberg en Oscar Straus brengen ze een ode aan het laat negentiende-eeuwse en vroeg twintigste-eeuwse lied. Een mooie ‘teaser’ voor de prikkelende beelden van Peter Depelchin in onze zomertentoonstelling Theatrum Mundi V – Cythera!
Hendrickje Van Kerckhove
Inge Spinette
praktische informatie/ vrijdag 28 mei om 20u. Tickets kosten € 15 (inclusief receptie in de binnentuin). Reservering vereist op 02 531 01 30 of kasteelvangaasbeek@vlaanderen.be. Meer informatie op www.kasteelvangaasbeek.be.
10
terugblik halloween: victorian fright night, 31 oktober 2009
© Viona Art / www.viona-art.com
nieuwsbrief n°10
droomburchten en luchtkastelen, 11 september – 15 november 2009
Wim Delvoye, Tower Scale Model, 2008 © Studio Wim Delvoye
Aleksandar Duravcevic, Another Winter, 2007
Foto’s Luc Van Muylem / www.vanmuylem.com
11
kasteel van gaasbeek kasteelstraat 40 B-1750 gaasbeek t 02 531 01 30 f 02 531 01 43 kasteelvangaasbeek@vlaanderen.be www.kasteelvangaasbeek.be
Wil je de nieuwsbrief liever elektronisch ontvangen? Heb je andere opmerkingen over de nieuwsbrief? Graag een seintje !
Volg het Kasteel van Gaasbeek ook op Facebook en Twitter!
schenkingen Met een schenking/gift aan het Kasteel van Gaasbeek, een van de grote Vlaamse culturele erfgoedinstellingen, help je ons bij restauratie, aankoop
angen?
van een kunstwerk of de organisatie van prestigieuze tentoonstellingen!
ief?
Giften vanaf € 30 zijn fiscaal aftrekbaar. Wij bezorgen jou hiervoor een attest. Stortingen op rekeningnummer 091-2212044-85, IBAN BE89 0912 2120 4485, BIC GKCCBEBB, met mededeling ‘Gift aan het Kasteel van Gaasbeek’.