agenda
maa – apr – mei 2011
Voorwoord Beste lezer, Nu het park van Gaasbeek zich stilaan in len-
Traditioneel vormt Erfgoeddag een van de
tegroen hult, zwaaien ook onze poorten weer
hoogdagen binnen onze werking. Dit feeste-
open voor een rijk gevuld kasteelseizoen.
lijke moment valt dit jaar wat ironisch op 1 mei,
Een van de hoogtepunten daarin wordt beslist
en heeft als thema Armoe troef. Wij nodigden
de ambitieuze najaarstentoonstelling Sleeping
hiervoor een aantal eminente sprekers uit en
Beauties, waarin het kasteel als metafoor en
voorzien bezoekers doorlopend van culinaria
decor zal fungeren voor een kunstparcours dat
die bedrieglijk armoedige namen dragen …
speelt met verstilling, (dag)droom en slaap. Verder mag ik hier met enige trots vermelHedendaagse kunst vormt trouwens een es-
den dat een nieuw initiatief van onze educa-
sentieel onderdeel van ons omgaan met erf-
tieve dienst, de productie van een audiogids
goed. Wij houden niet zo van de vigerende
door en voor mensen met een beperking,
visie op erfgoedplekken als oorden waar vooral
onlangs door het Elia-Fonds van de Koning
wordt teruggekeken naar wat ooit was. Trouw
Boudewijnstichting geselecteerd werd. Meer
aan onze ‘huispolitiek’, die het kasteel niet en-
hierover in onze volgende nieuwsbrief ...
kel als historisch huis maar eveneens als kunstmuseum wil profileren, presenteren we u in
En zoals u wellicht al uit de media vernam, sluit
het voorjaar de tentoonstelling Schatzkammer:
het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten
een ruim overzicht met recent werk van Jan De
van Antwerpen voor een langere periode zijn
Vliegher. Zijn schilderijen vonden de laatste
deuren wegens grootscheepse renovatie-
jaren hun weg naar grote collecties in binnen-
werken. Wij zijn onze Antwerpse collega’s erg
en buitenland. Zij getuigen van een virtuoze
dankbaar voor hun bereidheid om ons gedu-
techniek en een extreem verfijnd kleurgevoel.
rende die tijd een aantal interessante negen-
De Vliegher laat zich vaak inspireren door
tiende-eeuwse werken in bruikleen te geven,
paleisinterieurs en kunstcollecties. Hij schildert
waarmee wij een typisch ‘salon’ kunnen evoce-
vaak monumentale doeken waarin de realiteit
ren in een van onze kasteelkamers. Het zal u,
weliswaar als een soort echo of alibi aanwe-
wanneer u ons bezoekt, meteen ook opvallen
zig is, maar die tegelijkertijd abstraherende
dat onze collectie met een aantal recente aan-
explosies van kleur en licht vormen. Wij zijn erg
kopen verrijkt werd.
benieuwd hoe dit werk zich in onze ruimtes zal gedragen!
Luc Vanackere Directeur
Colofon: Eindredactie: Marieke Debeuckelaere Redactie: Luc Vanackere, Marieke Debeuckelaere Vormgeving: coming-soon.be Druk: Stevens Print Oplage: 3000 exemplaren. De agenda is een uitgave van het Kasteel van Gaasbeek, Kasteelstraat 40, B-1750 Gaasbeek, 02 531 01 30 – V.U. Luc Vanackere.
Een nieuw seizoen … Volwassenen
Reservering vereist: T. 02 531 01 40
Liefhebbers van rondleidingen met gids kun-
of annelies.lust@cjsm.vlaanderen.be
nen elke eerste zondag van de maand om 11u aansluiten bij een professionele gids.
Jarig in het kasteel! Wil je samen met je vriendjes op ontdekking in
» zondag 3 april, 1 mei, 5 juni, 3 juli, 7 augus-
een kasteel? Trek dan je mooiste prinsessen-
tus, 4 september, 2 oktober, 6 november,
kleren of je stoerste ridderpak aan! Trommel
telkens van 11u tot ca. 12.30u.
al je vrienden op en vier je verjaardag in het
Tickets: € 7, reductie- en groepstarief € 5,
Kasteel van Gaasbeek.
-26 jaar: € 1, gratis voor kinderen -7 jaar.
Na een bezoekje aan verborgen ruimtes met
Reservering vereist: T. 02 531 01 30
veel pracht en praal, wacht er jullie nog een
of kasteelvangaasbeek@vlaanderen.be
verrassing in de schatkist.
Kids
» Interactieve rondleiding met atelier op
Kom met het hele gezin naar het droomkas-
woensdag- en zaterdagnamiddag, duur ca.
teel van Marie, de laatste bewoonster van het
2,5 uur, max. 15 kinderen,
Kasteel van Gaasbeek. Zij richtte dit stekje in
max. 2 begeleiders. Prijs: € 150.
zoals het er in de middeleeuwen uitzag. Ze
Reservering vereist: T. 02 531 01 40
hield ervan zich te verkleden en te paraderen
of annelies.lust@cjsm.vlaanderen.be
in dit decor. Wil jij ook graag eens een echte ridder of prinses zijn? Vind je het fijn om samen met je ouders of grootouders op stap te gaan? Dan is deze familienamiddag beslist iets voor jou! Papa, mama, grootouder, kind en kleinkind worden uitgenodigd om samen een eigen droomkasteel te bouwen. Tijdens het bezoek krijg je de kans om over je eigen burcht te fantaseren. Stap voor stap probeer je met gebundelde krachten deze droom waar te maken. Het resultaat mag je naar huis meenemen. » Interactieve rondleiding op woensdag 6 april, 4 mei, 1 juni, 7 september, 5 oktober en 2 november 2011, telkens van 14u tot 16u. Tickets: volwassenen € 7, tot 12 jaar € 3.
© Kasteel van Gaasbeek
Schatzkammer VR 06.05 » Z0 26.06.2011 Jan De Vliegher (° 1964, Brugge) brengt in het
» Dagelijks van 10u tot 18u (laatste bezoek om
Kasteel van Gaasbeek een overzicht van zijn re-
17u), maandag gesloten.
cente oeuvre. Hij treft er sferen aan die ook zijn
Tickets kosten € 7, reductie- en groepsta-
werken ten overvloede uitstralen.
rief: € 5 p.p., jonger dan 26 jaar: € 1, kinderen onder 7 jaar: gratis. Wandelgidsje is inbe-
De vaak monumentale schilderijen van De
grepen. Groepsbezoeken met gids (min. 10
Vliegher vertellen over kleur en licht. In die zin
pers.) en nocturnes (min. 20 pers.) worden
herinnert zijn werk aan dat van de grote mees-
op aanvraag georganiseerd: T. 02 531 01 30
ters van het impressionisme. Er waart ook een
of kasteelvangaasbeek@vlaanderen.be.
residu van romantiek in rond, en een fascinatie voor schoonheid als artistiek einddoel. Zijn thema’s vindt hij op reis, waar hij duizenden foto’s maakt van inspirerende architectuur of objecten. Een uitgekiende selectie daarvan zet hij om naar schilderijen. In zijn spel met verf gebruikt hij zijn onderwerpen (interieurs, porselein, glas, …) eerder als alibi. Hij rafelt de beelden compositorisch uiteen en reconstrueert ze met vrije penseelstreken in uitbundige kleuren tot virtuoze lichtstudies. Zo komt hij tot een explosieve werveling van kleur, licht en textuur. De kijker komt terecht in een fascinerend spanningsveld tussen realisme en abstractie. Zoals het kasteel de geschiedenis herinterpreteert tot een theatraal verhaal, zo herformuleert Jan De Vliegher de werkelijkheid in verf en herleidt hij de wereld tot beeld; een beeld dat uiteindelijk een eigen leven gaat leiden.
Jan De Vliegher: Schatkamer 15 Courtesy Zwart Huis Knokke. Foto © Hugo Maertens
Tentoonstelling
Links: Jan De Vliegher: Glas 5 Rechts: Jan De Vliegher: Versailles Onder: Jan De Vliegher: Capitool 2.2 Courtesy Zwart Huis Knokke. Foto Š Hugo Maertens
Erfgoeddag: Armoe troef ZO 01.05.2011 10u tot 18u ‘Wat heeft een kasteel zoals dat van Gaasbeek
bare bestaanszekerheid.
in godsnaam met armoede te maken’, horen we
In de middeleeuwen al werden instellingen en
je denken. Aardig wat … Zo bestudeerde graaf
structuren opgericht om het hoofd te bieden
Arrivabene tijdens zijn verblijf op het Kasteel
aan armoede, vooral op lokaal vlak. Joris De
van Gaasbeek de levensomstandigheden van
Beul belicht de armentafels, die zes eeuwen
de Gaasbeekse dorpsbewoners. Met een aantal
lang instonden voor de armenzorg, en werpt
lezingen bestuderen we enkele aspecten. Kids
een blik op de Lennikse instelling.
worden intussen ingewijd in de wereld van de arte povera en in een culinair luik bewijzen we
15u: Prof.dr. Peter Scholliers,
hoe heerlijk ‘arme mensenkost’ kan smaken!
Van bettelman tot pain à la grecque: armeluiskost op rijke tafels
11u: Eliane Van den Ende, Les misérables
Rijk en arm hadden erg van elkaar verschil-
Victor Hugo was wellicht de grootste roman-
lende voedingspatronen. Maar er was ook een
cier uit de romantiek. Zijn epos Les misérables,
systeem van upgrading, waarbij armeluiskost
dat wordt beschouwd als een van de eerste
furore ging maken op de uitbundige tafels van
sociale romans, ontketende een gigantische
de upper class. Prof.dr. Peter Scholliers (VUB/
hype. We focussen op een van de protago-
FOST) belicht in deze causerie hoe bepaalde
nisten uit het boek, het arme meisje Cosette,
gerechten van in de onderste lagen van de
en bekijken hoe het stond met vrouwen en
maatschappij doordrongen naar de tafels van
armoede in de negentiende eeuw. Hugo was
de rijken.
ook getuige bij het huwelijk van ‘onze’ laatste markiezin, die zelf afkomstig was uit een
17u: Frank Vandenbroucke (o.v.),
eerder bescheiden milieu en de sociale lad-
De studies van Giovannu Arrivabene en
der op een spectaculaire manier beklom.
Emile Vandervelde
Cultuurjournaliste Eliane Van den Ende brengt
Graaf Arrivabene (1787-1881) logeerde op het
het verhaal weer tot leven.
Kasteel van Gaasbeek toen hij in 1832 voor de universiteit van Oxford een studie maakte over
12u: Joris De Beul, Armenzorg
de levensomstandigheden van de Gaasbeekse
in vroegere tijden
dorpsbewoners. Frank Vandenbroucke geeft
Al is armoede een gegeven van alle tijden, ze
tekst en uitleg bij dit onderzoek en de gelijkaar-
was meer aanwezig in de vroegere dan de
dige analyse die Emile Vandervelde maakte in
huidige samenleving. Sterk schommelende
1907. Het resultaat van deze vergelijking is vrij
voedselprijzen, een ongelijkmatige economi-
onthutsend: op een eeuw tijd was er nauwe-
sche ontwikkeling en talloze militaire conflicten
lijks enige verbetering opgetreden, de dorps-
bezorgden onze voorouders een uiterst kwets-
bewoners bleven in een vicieuze cirkel van
Lezingen
Het KMSKAkunstsalon
Tentoonstelling
2011 » 2013 armoede opgesloten. We komen heel wat te
Omwille van de nakende renovatie van het
weten over woon- en eetgewoontes, kleding,
museumgebouw kan je de vaste collectie van
werk, onderwijs, …
het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen niet meer ter plekke bezoe-
Onder de noemer Armoe proef kan je de hele
ken. Heel wat stukken verhuizen naar an-
dag lang in het Koetshuis mendiants, miséra-
dere oorden. Samen met o.a. het MAS en het
bles, pain à la grecque en andere arme heerlijk-
Rockoxhuis verwelkomt ook het Kasteel van
heden proeven. Nooit gedacht dat oud brood
Gaasbeek een aantal schilderijen uit deze we-
tot delicatesse kon promoveren?
reldvermaarde verzameling. Onze selectie legt de klemtoon op de negentiende eeuw met
» Toegang is gratis. Reservering aanbevolen
historiestukken, stillevens, … van namen zoals
(aantal plaatsen beperkt): T. 02 531 01 30 of
Henri Leys, Henri De Braekeleer, Joseph Lies,
kasteelvangaasbeek@vlaanderen.be.
Gustave Wappers, Victor Lagye en Gustave De
De vaste collectie is van 10u tot 18u te be-
Jonghe. Topstuk is de Gevallen kariatide van
zoeken. In samenwerking met de gemeente
Auguste Rodin, een bronzen vrouwenfiguur
Lennik en de Erfgoeddeelraad.
die een zware steen torst. De werken worden tentoongesteld in de Fruitkamer, die voor de gelegenheid als een negentiende-eeuws salon wordt ingericht. Henri De Braekeleer, Aardbeien met champagne Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen © Lukas - Art in Flanders vzw
Nacht van de geschiedenis
Lezing
Pimp Your Castle
Jongerenproject
DI 22.03.2011 18.30u / € 15 > € 17
15 tot 18 jaar
Middeleeuws Brussel trok in de veertiende
Het Kasteel van Gaasbeek en AmuseeVous
en vijftiende eeuw geregeld ten strijde. In
daagden jongeren het voorbije jaar uit om het
1356 werd een deel van de successieoorlog
kasteel op een boeiende manier in beeld te
tussen Vlaanderen en Brabant uitgevochten
brengen. Vijf deelnemers tussen veertien en
in Scheut, vlakbij de stad. Everard t’Serclaes
zestien jaar kregen de kans om een promo-
bevrijdde Brussel kort nadien van het Vlaamse
film te maken. Hun opdracht was niet min: een
juk. In 1388 vormde de moordpoging op die-
scenario schrijven, figuranten zoeken en de ca-
zelfde t’Serclaes de aanleiding voor het beleg
mera bedienen. De jongeren kregen bovendien
van Gaasbeek. En een eeuw later zond Brussel
‘tips & tricks’ van een professionele regisseuse
soldaten en artillerie naar Beersel om het kas-
en cameraman.
teel van de Wittems in de as te leggen. Deze rondleiding rijgt deze verhalen aaneen en
Op 13 november bewezen de jonge filmmakers
plaatst de feiten in hun politieke en socio-eco-
wat ze de voorbije weken geleerd hadden. In de
nomische context. Tevens gaat de aandacht uit
tot de verbeelding sprekende decors van het
naar middeleeuwse kasteelarchitectuur, mo-
kasteel namen ze die dag hun promofilm op.
bilisatiestrategieën en wapenarsenaal. In vuur en vlam! Een tour die baadt in bloed, zweet en
Dit project is de start van een sprankelende
tranen.
jongerenwerking. Hou onze website in de gaten!
» Gidstour o.l.v. Hans Vandecandelaere en Bram Vannieuwenhuyze. Vertrek en aankomst in het centrum van Brussel. Deelnameprijs: € 17 (met Davidsfonds Cultuurkaart € 15). Reservering vereist: T. 02 512 89 43 of brussel@davidsfonds.be. Valt u uit de boot? Niet getreurd. Er komen nog verschillende herhalingen in 2011 en 2012! Een initiatief van Davidsfonds BrusselCentrum i.s.m. Universiteit Gent, Wetenschap maakt Knap, Vlaanderen in Actie, Vlaamse Gemeenschapscommissie Erfgoedcel Brussel, Kasteel van Gaasbeek en Kasteel van Beersel. www.brussel.davidsfonds.be & www.caldenberga.be
Still uit Pimp Your Castle © Kasteel van Gaasbeek
Kunstwerken in de kijker Het kasteel heeft de voorbije maanden een
Het zilveren juwelenkistje kochten we aan bij
aantal mooie en interessante aanwinsten
het veilinghuis Christies in Parijs. Op het eerste
gedaan. Na intensief speurwerk in binnen-
gezicht lijkt het een soort neogotisch reliek-
en buitenlandse veilingcatalogi konden we
schrijn met de obligate pinakels en fiooltjes.
de hand leggen op een schilderij van Jan van
Maar profane details, zoals minuscuul uitge-
Beers, een Antwerps tijdgenoot van Marie
voerde landsknechten en groteske figuren,
Peyrat, die voornamelijk in Parijs als historie-
verraden dat het niet om een religieus voor-
schilder carrière maakte bij de toenmalige beau
werp gaat. Je vindt ook renaissance en barokke
monde. Het schilderij dat we bij het Brusselse
sierelementen terug, wat het tot een typisch
veilinghuis Horta op de kop konden tikken, is
voorbeeld van eclectisme maakt. Vermoedelijk
in 1879 in Parijs geschilderd en vertoont alle
deed het dienst als juwelenkist of geldkoffer-
kenmerken van een typische van Beers. Het is
tje. Het stuk is niet gesigneerd of gedateerd,
een minutieus, in roodbruine tinten geschil-
maar is waarschijnlijk op het einde van de ne-
derd portret van een middeleeuwse page die
gentiende eeuw vervaardigd in Hanau. In deze
dromerig voor zich uitkijkt. We weten dat ‘onze’
Duitse stad waren heel wat zilversmeden ac-
laatste markiezin zich graag in een dergelijke
tief die zich specialiseerden in dit soort histori-
outfit hulde om zich helemaal te kunnen in-
serend edelsmeedwerk.
leven in het door haar geïdealiseerde middeleeuwse verleden. Jan van Beers, Jonge man in pagepak, Parijs, 1879 Foto Luc Van Muylem - www.vanmuylem.com
Zilveren juwelenkistje, Hanau, laatste kwart negentiende eeuw Foto Luc Van Muylem - www.vanmuylem.com
agenda 22.03.2011
Nacht van de geschiedenis
Lezing
01.05.2011
Erfgoeddag
Evenement
06.05 > 26.06.2011
Schatzkammer
Tentoonstelling
01.07 > 31.08.2011
Vlieg
Educatief
26.08 > 28.08.2011
Klassiek in de regio
Concerten
09.09 > 13.11.2011
Sleeping Beauties
Tentoonstelling
31.10.2011
Halloween
Evenement
Openingstijden
Schenkingen
Van 1 april tot 1 november, dagelijks behalve
Met een schenking of gift aan het Kasteel van
maandag, van 10u tot 18u (laatste bezoek
Gaasbeek, een van de grote Vlaamse culturele
om 17u). Open op feestdagen. (Raadpleeg onze
erfgoedinstellingen, help je ons bij restauratie,
website voor variabele openingstijden.)
aankoop van een kunstwerk of de organisatie van prestigieuze tentoonstellingen!
Toegangsprijzen (audiogids inbegrepen)
Giften vanaf € 30 zijn fiscaal aftrekbaar. Wij
Standaard tarief: € 7
bezorgen jou hiervoor een attest. Stortingen
Reductie- en groepstarief: € 5 per persoon
op rekeningnummer 091-2212044-85,
-26 jaar: € 1
IBAN BE89 0912 2120 4485, BIC GKCCBEBB,
Gratis voor kinderen onder 7 jaar
met mededeling ‘Gift aan het Kasteel van Gaasbeek’.
Rondleidingen met gids (vanaf 10 personen)
Vragen?
Reservering minstens 2 weken vooraf
Wil je de agenda liever elektronisch ontvangen
02 531 01 30
of heb je andere opmerkingen over de agenda?
of kasteelvangaasbeek@vlaanderen.be
Graag een seintje!
Educatieve rondleidingen voor scholen
Kasteel van Gaasbeek
02 531 01 40
Kasteelstraat 40, B-1750 Gaasbeek
of annelies.lust@cjsm.vlaanderen.be
T +32 (0)2 531 01 30, F +32 (0)2 531 01 43 kasteelvangaasbeek@vlaanderen.be www.kasteelvangaasbeek.be
Volg het Kasteel van Gaasbeek ook op Facebook en Twitter.