agenda sep – okt – nov 2010
Voorwoord Beste lezer, Traditiegetrouw pakt het Kasteel van
In het kasteel zal je dus oog in oog staan met
Gaasbeek in september uit met zijn grote na-
zowel angstwekkende als volstrekt onge-
jaarstentoonstelling. Ditmaal krijgen we een
vaarlijke exemplaren. Een Catalaanse 'Drac'
horde draken over de vloer. Uit alle windrich-
verbroedert er met de oud-Germaanse Fafner,
tingen strijken ze in het kasteel neer voor een
en de verschrikkelijke Jabberwock uit Alice in
grote familiereünie. ‘Drakengebroed!’ begon
Wonderland maakt onze ridderzaal onveilig. In
als een onschuldige parafrase op een zinnetje
het kielzog van de monsters treedt uiteraard
van Goethe, geplukt uit het beroemde gedicht
ook een schare doorluchtige drakendoders
Kennst Du das Land, wo die Zitronen blühen?
aan, aangevoerd door Sint-Joris, Siegfried,
Daarin is sprake van een nest draken, ergens in
Sint-Michiel en Hercules.
een spelonk onder de Zwitserse Alpen. Onze verbeelding sloeg onmiddellijk op hol en al
Wie na een bezoek aan de tentoonstelling nog
gauw kwamen we tot de vaststelling dat het
niet gelooft dat draken bestaan (hebben), is
vurige beest eeuwenlang talloze kunstenaars
wel bijzonder hardleers. Een druppel draken-
geïnspireerd heeft, zowel in het Oosten als in
bloed uit de keuken van het kasteel brengt
het Westen.
haar/hem misschien op andere gedachten!
Tot diep in de zeventiende eeuw hadden dra-
Luc Vanackere
ken een blijkbaar even hoog realiteitsgehalte
Directeur
als pakweg olifanten of giraffen. De vuurspuwers werden op een quasi-wetenschappelijke manier bestudeerd, en hun anatomie werd tot in de kleinste details vastgelegd. Af en toe rezen er wel wat kritische stemmen (Shakespeare had het over The Dragon, more feared than seen), maar we mogen rustig stellen dat draken in ons collectieve geheugen een prominente plaats bekleden.
Colofon: Eindredactie: Luc Vanackere Redactie: Luc Vanackere, Marieke Debeuckelaere Vormgeving: coming-soon.be Druk: De Maertelaere Oplage: 2800 exemplaren. De agenda is een uitgave van het Kasteel van Gaasbeek, Kasteelstraat 40, B-1750 Gaasbeek, 02 531 01 30 – V.U. Luc Vanackere.
Drakengebroed!
Tentoonstelling
WOE 15.09 » ZO 07.11 Vuurspuwende gedrochten, afzichtelijke
bracht. Wij verzamelden er een honderdtal:
monsters, brullende schatbewaarders, dui-
grote en kleine, vriendelijke en angstaanja-
velse maagdenvreters … Eeuwenlang hebben
gende, in de meest uiteenlopende materialen.
mensen geloofd dat draken écht bestonden.
Middeleeuwse, barokke, romantische, exoti-
Wetenschappers schreven er dikke traktaten
sche of folkloristische leden van de wijdvertak-
over. Dinosauruseieren en -skeletten, zelfs
te drakenfamilie strijken uit alle windrichtingen
fake drakenembryo’s golden als bewijsma-
neer in het kasteel. Ze zitten je op de hielen,
teriaal en waren hot items voor vorstelijke
je voelt hun hete adem in je nek en hoort hun
rariteitenkabinetten.
gebrul opstijgen uit onze diepste kelders … Een vurige tentoonstelling!
Westerse draken hadden een erg kwalijke reputatie. Je liep ze liefst niet tegen het geschubde lijf. Om hen onschadelijk te maken, deed je een beroep op gediplomeerde drakendoders
» Organisatie: Kasteel van Gaasbeek
als Siegfried of Sint-Joris. In Azië had en heeft de draak doorgaans een heel wat positiever
» Dagelijks van 10u tot 18u (laatste bezoek
imago. Als bondgenoot van de mens belooft hij
om 17u), maandag gesloten. Tickets kosten
er geluk en wijsheid. Hij schopte het zelfs tot
€ 7, reductie- en groepstarief: € 5, jonger
symbool van de Chinese keizer.
dan 26 jaar: € 1, kinderen onder 7 jaar: gratis. Audiogids voor volwassenen en kids is inge-
Draken zijn dus bij uitstek duale symbolen. Ze
brepen. Groepsbezoeken met gids (min. 10
stoten je af, maar fascineren ook mateloos.
pers.) en nocturnes (min. 20 pers.) worden op
Jammer dat zij voorgoed naar het rijk van fabels
aanvraag georganiseerd: T. 02 531 01 30 of
en fantasy verbannen werden.
kasteelvangaasbeek@vlaanderen.be.
Tijd voor eerherstel, dachten wij. Draken ver-
Drakengebroed! deint uit … De gemeenten uit
dienen ons allergrootste respect, al was het
de regio Pajottenland & Zennevallei doen mee.
maar omdat zij door de eeuwen heen op tal-
Kijk voor meer info op
loze manieren virtuoos in beeld werden ge-
www.uitinvlaamsbrabant.be/drakengebroed.
Met de steun van de Vlaamse overheid
Drakengebroed! WOE 15.09 » ZO 07.11 1
2
3
1
Draakje op sterk water, 1675-1700, glas, leer, rog en alcohol Collectie: Zeeuws Museum, collectie Zeeuws Genootschap Fotograaf: Ivo Wennekes
2
Albrecht Dürer, Sint-Michiel verslaat de draak, 1504-1505 Collectie: Collections Artistiques de l’Université de Liège © Collections Artistiques de l’Université de Liège
3
Bisschopsstaf, Sint-Michiel verslaat de draak, Limoges, vóór 1256 Collectie: Musée d’Art, Histoire et Archéologie, Evreux © J.-P. Godais
4
Sint-Michiel verslaat de draak, begin 16e eeuw Collectie: Namen, Musée Diocésain © Musée Diocésain, Namen
5
Philippe Wolfers, Civilisation et barbarie, ivoor en brons Collectie: Koning Boudewijnstichting, bruikleen aan de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, Brussel © Hugues Dubois
6
Athanasius Kircher, Mundus Subterraneus, 1678 Collectie: Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Antwerpen
Tentoonstelling
4
5
6
Drakengebroed! voor scholen
Educatief
WOE 15.09 » VR 05.11 Een kasteel vol draken … Ze zitten je overal op
Atelier Lager Onderwijs - Drakologie
de hielen en hun gebrul stijgt op uit kelders en
Tijdens deze workshop bestuderen we draken,
torens. Voel je hun hete adem al? Ben je bang?
zoals een echte drakoloog dat doet. Je on-
Of durf je het aan om de draken op te sporen
derscheidt moeiteloos verschillende soorten
en te bestuderen? Een scherpe blik, een ge-
draken, je leert de voetsporen van een draak
zonde dosis nieuwsgierigheid en een beetje
herkennen, je komt te weten wat ze graag eten.
moed … meer heb je niet nodig! We maken ken-
Je krijgt het drakenspeurdersvak helemaal on-
nis met draken uit verschillende culturen en in
der de knie. Met teken-, doe-, schrijf- en fanta-
allerlei vormen.
seeropdrachten verwerf je misschien wel het diploma van drakoloog!
Atelier Kleuters - Kamishibai
» Een rondleiding duurt ca. 90 minuten en
Al gehoord van ‘kamishibai’? De kleuters ver-
kost € 40, max. 25 kinderen per groep. De
zamelen rond een klein theatertje en luisteren
ateliers zijn optioneel, duren 60 minuten en
naar een spannend en mooi drakenverhaal.
kosten € 20 per groep.
Nadien gaan ze zelf aan de slag
Reservering op T. 02 531 01 40 of
en knutselen ze hun lievelingsdraak!
annelies.lust@cjsm.vlaanderen.be
Catalaanse ‘Drac’, Vilafranca Del Penedès, papier-maché, collectie: La Maison des Géants, Ath © Jocelyn Flament
Halloween De griezelromantiek van Grimm
Evenement
ZO 31.10 Er was eens, heel lang geleden, in een land hier
Hoe zat dat nu weer met oude vrouwtjes en
ver vandaan ... Of hoe begon dat sprookje ook
glanzende appels? En waarom is het oppassen
alweer?
geblazen met oude spinnewielen? Wie leefde nog lang en gelukkig?
Op Halloween, wanneer de poorten tussen onze
Op 31 oktober verwelkomen we je met de duis-
wereld en het rijk der geesten opengaan, wordt
tere sprookjes van de gebroeders Grimm!
het kasteelpark van Gaasbeek omgetoverd tot een griezelig sprookjesbos. Treed binnen in
» Zondag 31 oktober 2010, toegang van 18u
dat Grimmige woud en laat je door sprookjes-
tot 22u. Tickets kosten € 7 per persoon, gra-
figuren meevoeren naar beeldschone, soms
tis voor kinderen -7 jaar.
ijzingwekkende taferelen. Ga mee op zoek naar Doornroosje, maar let op voor de Boze Koningin.
Een meer gedetailleerd programma vind je kort
Dompel je onder in het rijk van Vrouw Holle.
vooraf op onze website:
Vlucht samen met Roodkapje voor de wolven …
www.kasteelvangaasbeek.be.
Halloween is een samenwerking met Daila Laika © Viona Ielegems, www.viona-art.com
Kunstwerk in de kijker
Wetenschapsweek
Neorenaissancebeker
DI 23.11 » VR 26.11
Onlangs kon het kasteel bij Christies een neore-
Wetenschap? Die kan verrassend, verwonde-
naissance zilveren nautilusbeker aankopen. Het
rend en vernieuwend zijn. Je ontdekt het zelf
pronkstuk, dat intussen een plaatsje kreeg in onze
tijdens de Vlaamse Wetenschapsweek. Dan
collectie, werd wellicht in Duitsland of Centraal-
staan overal in Vlaanderen wetenschappelijke
Europa vervaardigd tijdens het laatste kwart van
activiteiten in de kijker: van biologie en chemie
de negentiende eeuw. De Nautilus Pompilius of
over aardrijkskunde en geschiedenis tot kunst,
nautilusschelp was vooral te vinden in de wateren
cultuur en milieu.
educatief
rond het Indonesische eiland Ambon. Ontdaan van zijn ruige buitenmantel werd de glanzende
Het Kasteel van Gaasbeek ontwaakt even uit
parelmoeren kern met zijn iriserende kleuren in
zijn winterslaap en opent van 23 tot 26 novem-
een precieus zilveren montuur gevat. De pronkbe-
ber zijn deuren voor basisscholen. Interactieve
kers die zo ontstonden, waren gegeerde objecten
rondleidingen dompelen de kinderen onder in
voor barokke kunst- en rariteitenkabinetten. Ons
de bizarre wereld van de laatste bewoonster
exemplaar is een typisch revivalobject uit de tijd
van dit middeleeuws droomkasteel, Markiezin
waarin de neostijlen floreerden. Op de rand van de
Arconati Visconti. De rondleiding kan worden
schelp nestelt zich een zilveren babydraakje dat
afgesloten met een atelier naar keuze.
zijn muil opent in een eerste poging om te brullen.
» Van dinsdag 23 tot vrijdag 26 november. Een rondleiding duurt ca. 90 minuten en kost € 40, max. 25 kinderen per groep. Tickets kosten € 1 tot 26 jaar, gratis voor kinderen tot 7 jaar. De ateliers duren 60 minuten en kosten € 20 per groep. Reservering is vereist op T. 02 531 01 40 of annelies.lust@cjsm.vlaanderen.be. Kijk op www.kasteelvangaasbeek.be voor meer informatie.
Terugblik Theatrum Mundi V –CytheraZA 26.06 » ZO 08.08 Veritas, Kasteel van Gaasbeek, 2010
‘Zoals we van hem gewoon zijn hanteert Depelchin beeld én tekst om de locatie naar zijn hand te zetten. Hij schuwt daarbij de grove middelen niet. Zo wordt de uit steen gehouwen gigantische Vlaamse leeuw boven de toegangspoort tijdelijk gecoverd door een monumentaal werk op doek waarin niemand minder dan God zelf op zijn wenken bediend wordt. De toon is gezet. De bezoeker zal meerdere malen monumentale doeken zien waarop de rastekenaar zijn fantasie botviert en heilige huisjes omverkegelt […] We gniffelen of gruwen om zoveel ondeugd en machtsmisbruik, en worden gedwongen heel even (letterlijk) in de spiegel te kijken …’ Johan Debruyne in hArt (juli 2010) Metamorfoses, Galerijzaal, Kasteel van Gaasbeek
Minotauromachie I, Ridderzaal, Kasteel van Gaasbeek, 2010
agenda 15.09 > 07.11.2010
Drakengebroed!
Tentoonstelling
15.09 > 05.11.2010
Drakengebroed! voor scholen
Eductatief
31.10.2010
Halloween, De griezelromantiek van Grimm
Evenement
Openingstijden
Schenkingen
Van 1 april tot 1 november, dagelijks behalve
Met een schenking of gift aan het Kasteel van
maandag, van 10u tot 18u (laatste bezoek
Gaasbeek, een van de grote Vlaamse culturele
om 17u). Open op feestdagen. (Raadpleeg onze
erfgoedinstellingen, help je ons bij restauratie,
website voor variabele openingstijden.)
aankoop van een kunstwerk of de organisatie van prestigieuze tentoonstellingen!
Toegangsprijzen (audiogids inbegrepen)
Giften vanaf € 30 zijn fiscaal aftrekbaar. Wij
Standaard tarief: € 7
bezorgen jou hiervoor een attest. Stortingen
Reductie- en groepstarief: € 5 per persoon
op rekeningnummer 091-2212044-85,
-26 jaar: € 1
IBAN BE89 0912 2120 4485, BIC GKCCBEBB,
Gratis voor kinderen onder 7 jaar
met mededeling ‘Gift aan het Kasteel van Gaasbeek’.
Rondleidingen met gids (vanaf 10 personen)
Vragen?
Reservering minstens 2 weken vooraf
Wil je de agenda liever elektronisch ontvangen
02 531 01 30
of heb je andere opmerkingen over de agenda?
of kasteelvangaasbeek@vlaanderen.be
Graag een seintje!
Educatieve rondleidingen voor scholen
Kasteel van Gaasbeek
02 531 01 40
Kasteelstraat 40, B-1750 Gaasbeek
of annelies.lust@cjsm.vlaanderen.be
T +32 (0)2 531 01 30, F +32 (0)2 531 01 43 kasteelvangaasbeek@vlaanderen.be www.kasteelvangaasbeek.be
Volg het Kasteel van Gaasbeek ook op Facebook en Twitter.