Jaaroverzicht

2020 is een jaar dat wij niet snel zullen vergeten.Enerzijds konden door de coronamaatregelen veel dingen niet doorgaan.Anderzijds kenden wij vele hoogtepunten met maar liefst twee koninklijke bezoeken en de realisatie en opening van de veteranenbegraafplaats en ons herdenkings- en educatiecentrum.De herdenkingen op 4 mei en 15 augustus hebben wel plaatsgevonden,maar anders dan voorgaande jaren.In dit overzicht laten we u graag al deze hoogtepunten zien.

Nieuw dit jaar zijn de QR-codes die u op sommige plaatsen in dit boekje tegenkomt. U kunt de code scannen met de camera van uw smartphone en zo het bijbehorende filmpje bekijken.

CAS FRANCHIMONT

DEELNEMER PELGRIMSREIS

“Op 4 mei denk ik altijd aan mijn grootvader die ik nooit persoonlijk heb gekend.Hij stierf in 1943 bij het 100KM kamp langs de Birma spoorlijn bij Anganam.Ik was zo trots zijn graf bijThanbyuzayatWar Cemetery te kunnen bezoeken.Samen met mijn vader.Het was een prachtige ervaring voor ons beiden.Mijn grootvader is tot leven gebracht.Meer dan ik ooit had kunnen bedenken,mede dankzij het werk van de Oorlogsgravenstichting.Rust in vrede Nicolas Frederic Paul Franchimont,18.12.1913 - 3.9.1943 (ELt.Gi KNIL)”

Januari

Pelgrimsreis Thailand en Myanmar In januari 2020 vertrok een groep van 22 pelgrims voor een rondreis naar Thailand en Myanmar. De reis bracht hen langs het spoor van de Birma-Siam spoorlijn naar de erevelden Thanbyuzayat (Myanmar), Kanchanaburi en Chungkai (Thailand) waar de vele mannen begraven liggen die tijdens dwangarbeid aan de spoorlijn zijn overleden. Onder hen 3000 Nederlanders. De groep bestaande uit kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen van deze mannen bracht met deze reis een indrukwekkend eerbetoon.

Tijdens de pelgrimsreizen van de Oorlogsgravenstichting bezoeken nabestaanden onder begeleiding van een geestelijk verzorger,een arts en medewerkers van de Oorlogsgravenstichting de erevelden in Zuid-Oost Azië waar zij na een intieme herdenking de gelegenheid krijgen bloemen te leggen bij de graven van hun geliefden.Daarnaast is er ook gelegenheid tot het bezoeken van plaatsen die belangrijk zijn geweest tijdens de TweedeWereldoorlog of die herinneren aan vroeger.Hierbij staat voortdurend de balans centraal tussen beleving,herdenking en reflectie.Deze reizen worden mogelijk gemaakt dankzij de steun van het vfonds.

Nieuw: Jeugdroute Nationaal Ereveld Loenen Voor de jongere bezoekers aan Nationaal Ereveld Loenen ligt sinds vorig jaar een jeugdroute klaar in het entreegebouw bij de ingang van het ereveld.Kinderen nemen het gratis boekje mee over het ereveld en leren via vragen en weetjes meer over de levens van zeven oorlogsslachtoffers. Handig voor klassen die zelfstandig het ereveld bezoeken,maar ook voor ouders die hun kinderen het ereveld willen laten zien.

Onder de deelnemers verloten we iedere drie maanden een exemplaar van het jeugdboek Eengevaarlijkgeheimvan Jan Heerze.

Pelgrimsreis Thailand en Myanmar

Duitsland en Oostenrijk per trein

Familieleden van oorlogsslachtoffers die in Duitsland zijn omgekomen,kunnen ook een bezoek brengen aan een graf of gedenkplaats in Duitsland of het Nederlands Ereveld Salzburg in Oostenrijk. De Nederlandse Spoorwegen en Deutsche Bahn maken deze reis mogelijk.In 2020 hebben als gevolg van de coronapandemie maar weinig mensen gebruik kunnen maken van deze regeling.

Februari

Soldaten van de Koninklijke Militaire School Zuid bezoeken Nationaal Ereveld Loenen.

Jonge militairen bezoeken Nationaal Ereveld Loenen Soldaten van de Koninklijke Militaire School Zuid uit Oirschot bezochten in februari 2020 Nationaal Ereveld Loenen.Zij kregen een rondleiding over het ereveld waar onder andere werd stilgestaan bij de slachtoffers van recente (vredes-)missies.Na afloop legden de jonge militairen een krans bij het monument de Vallendeman.

Inspectiereis Indonesië In de week van 20 tot 26 februari brachtTheoVleugels,onze algemeen directeur,zijn jaarlijkse bezoek aan de erevelden op Java.In zijn gezelschap bevonden zich o.a.Tom Middendorp en EdmondWellenstein,leden van de raad van toezicht van de Oorlogsgravenstichting,Lisette Mattaar,directeur vfonds,Hein Scheffer,voorzitterVeteranenplatform en Frank van Sprang,de inspecteur-generaal der Krijgsmacht (IGK).

De IGK schreef over dit bezoek op zijn facebookpagina:“Een indrukwekkende en inspirerende tocht langs de laatste rustplaats van oorlogsslachtoffers.Elk bezoek werd gestart met een waardige kranslegging waarna de directeur met een scherp oog voor detail - het ereveld aan een inspectie onderwierp. Ik heb nog meer waardering gekregen voor de Oorlogsgravenstichting en al het personeel dat zich inzet om deze velden in stand en vooral waardig te houden‘opdat zij met eere mogen rusten’.Ieder veld,ieder graf heeft een eigen verhaal en roept de vraag op welk leed deze slachtoffers hebben ondergaan.Het heeft mij ook geïnspireerd om nog meer speurwerk te gaan doen naar het verleden van mijn eigen vader in Indonesië en eenieder met de achternaamVan Sprang.[…]”

Inspectiereis Indonesië

Renovatie wandelpaden op ereveld Kembang Kuning.

Nieuwe irrigatie op ereveld Candi. Vervanging buitenmuur ereveld Menteng Pulo.

Werkzaamheden op de Nederlandse erevelden in Indonesië

Ook in Indonesië hadden onze medewerkers te maken met coronamaatregelen. Hierdoor waren er minder bezoeken aan de erevelden en hebben ook onze

collega’s daar vanuit huis gewerkt. Ondanks dat zijn ook in 2020 weer een aantal verbeteringen en renovaties uitgevoerd op de erevelden in Indonesië.

Plaatsing nieuwe pergola op ereveld Ancol.

Reparatie afwatering op ereveld Pandu. Vernieuwing muur ereveld Kalibanteng.

Herdenking Slag in de Javazee Op 27 februari herdachten wij bij het Karel Doorman-monument op het ereveld Kembang Kuning in Surabaya de vele mannen die omkwamen tijdens de Slag in de Javazee.Ondanks de pandemie was er veel belangstelling voor de herdenking.In aanwezigheid van de defensieattaché kapitein ter zee Cor Kuiper,de honorair consul in Surabaya Lily JessicaTjokrosetio en leden van de Internationale Indische Club Surabaya herdachten wij de gebeurtenissen van 78 jaar geleden.

Uitreiking Mobilisatie-Oorlogskruis

Een bijzonder moment tijdens de herdenking was de speciale medailleceremonie waarin Cor Kuiper aan Joop Nahuijsen postuum het Mobilisatie-Oorlogskruis overhandigde voor zijn vader Antonie Nahuijsen. Nahuijsen sneuvelde tijdens de slag aan boord van HNLMS de Ruyter. Een welverdiende waardering na lange tijd.

Maart & april

Staatsbezoek van het koningspaar Op 10 maart 2020 legden koning Willem-Alexander en koningin Máxima op Nederlands Ereveld Menteng Pulo een krans ter nagedachtenis aan allen die tijdens de Tweede Wereldoorlog en de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog om het leven zijn gekomen.Tijdens het bezoek werden zij begeleid door Robbert van de Rijdt, onze directeur Indonesië.

ROBBERT VAN DE RIJDT DIRECTEUR INDONESIË OORLOGSGRAVENSTICHTING

“Het bezoek van het koningspaar aan ereveld Menteng Pulo was uniek.Het feit dat de koning ook beschermheer van de Oorlogsgravenstichting is,maakte het bezoek extra speciaal.”

Hoogste punt herdenkings- en educatiecentrum Loenen In maart bereikte de bouw van het herdenkings- en educatiecentrum op Nationaal Ereveld Loenen, met de plaatsing van het imposante betonnen dak, zijn hoogste punt. Een officieel pannenbierzat er niet in als gevolg van de coronapandemie, maar het moment was memorabel genoeg om even bij stil te staan.

Met het storten van het betonnen dak werd het hoogste punt van het herdenkings- en educatiecentrum bereikt.

In Memoriam Jan Heerze

Op 17 maart 2020 bereikte ons het verdrietige bericht dat Jan Heerze op 85-jarige leeftijd is overleden.Als ouddocent van de Koninklijke Scholengemeenschap Apeldoorn was Jan jaren betrokken bij Nationaal Ereveld Loenen. Eerst als begeleider van de leerlingen tijdens de herdenking op 4 mei en later als rondleider en schrijver van het boek Elkmensteltmet biografieën van diverse slachtoffers op het ereveld. Na zijn pensionering schreef hij twee jeugdboeken over de oorlog,waarbij personages in het boekGevaarlijkgeheim zijn gebaseerd op de levens van enkele oorlogsslachtoffers,namelijk de Apeldoornse scholier in verzet Henk Nikkel en de joodse verpleegsters Claartje van Aals en Dora Schäfer,die ervoor kozen om met de gedeporteerde patiënten van het Apeldoornsche Bosch mee te gaan.

Wij zijn Jan heel veel dank verschuldigd en zijn herinnering zal altijd verbonden blijven aan het ereveld.

Rondleidingen op Militair Ereveld Grebbeberg en Nationaal Ereveld Loenen In het afgelopen jaar was het lang niet altijd mogelijk om rondleidingen te geven op de Grebbeberg en in Loenen.Waar mogelijk hebben we tussen maart en oktober toch enkele groepen ontvangen en rondgeleid, waarbij steeds 1,5 meter afstand gehouden is.

Herdenking Anzacdag Op 25 april werd Anzacdag (Engels: Anzac Day) herdacht op Nederlands Ereveld Pandu.De plechtigheid werd bijgewoond door vertegenwoordigers van de Australische en Nieuw-Zeelandse gemeenschap en de vertegenwoordigers van de Indonesische Landmacht, Luchtmacht, Zeemacht en de Hogere Stafschool van de Landmacht.

Op Anzac Day (Australian and New Zealand Army Corps Day) worden de Australische en Nieuw-Zeelandse militairen herdacht die in diverse oorlogen sneuvelden.

LOEK SCHREURS

VRIJWILLIG RONDLEIDER

NATIONAAL EREVELD LOENEN

“Bij elke rondleiding zijn er deelnemers die zichzelf of hun familieleden herkennen in de verhalen.De emoties die daarbij gedeeld worden,zorgen ervoor dat men blijft herdenken.”

Wandelt u met ons mee?

Wandelt u ook een keer met onze verhalenvertellers mee over een van de erevelden? Op Nationaal Ereveld Loenen bent u van eind maart tot eind oktober iedere zondag om 11 uur van harte welkom bij de ingang van het ereveld (Groenendaalseweg 64 in Loenen). Voor een rondleiding over Militair Ereveld Grebbeberg kunt u een mail sturen aan info@ogs.nl.

N.B.bovenstaande informatie is onder voorbehoud van eventuele beperkende maatregelen.

Mei

Nederlands Ereveld Menteng Pulo

4 mei - Dodenherdenking Op 4 mei staan Nederlanders over de hele wereld stil om alle Nederlandse slachtoffers te herdenken die sinds 9 mei 1940 zijn omgekomen door oorlogsgeweld.Ook in 2020,al waren deze herdenkingen stuk voor stuk wat meer ingetogen en sereen van aard als gevolg van de coronapandemie.

Jakarta en Surabaya Op 4 mei vond op de erevelden Menteng Pulo (Jakarta) en Kembang Kuning (Surabaya) de jaarlijkse officiële dodenherdenking plaats,dit jaar zonder publiek.In de ochtend legde de Nederlandse ambassadeur,Lambert Grijns, namens het Koninkrijk der Nederlanden een krans op het ereveld Menteng Pulo ter nagedachtenis aan hen die tijdens deTweedeWereldoorlog sneuvelden en hebben geleden en tijdens alle acties en missies daarna. De honorair consul in Surabaya,Lily JessicaTjokrosetio,legde namens het Koninkrijk der Nederlanden een krans op ereveld Kembang Kuning.

Echo

Zangeres Karsu zong Ken je mij en Echo, begeleid door strijkers van het Britten Jeugd Strijkorkest. Scan de code en luister mee.

Eerbewijs 2020 – Nationaal Ereveld Loenen

Eerbewijs, de officiële herdenking op Nationaal Ereveld Loenen, werd afgelopen jaar live op televisie uitgezonden. Minister en vicepremier Hugo de Jonge sprak live vanaf het ereveld en legde namens de Nederlandse regering een krans bij het beeld de Vallende man. De rest van de herdenking was vooraf opgenomen. Eerbewijs werd mogelijk gemaakt door de steun van het vfonds en Stichting Vrienden van de Oorlogsgravenstichting.Zonder hun steun was deze herdenking niet mogelijk geweest.

Fluisterveld

Tien jongeren uit heel Nederland verdiepten zich onder leiding van theatermakers Tijmen Dokter en Hilde Tuinstra in de mensen die op Nationaal Ereveld Loenen begraven liggen. Ze spraken met nabestaanden en maakten de podcast Fluisterveld. Scan de code en luister mee.

Govert en Curt

Acelya, Bente en Maura, leerlingen van de Koninklijke Scholengemeenschap Apeldoorn, vertelden het verhaal

van Govert en Curt.

Twee vrienden die ruim

80 jaar geleden op dezelfde school zaten.

Bekijk hun verhaal.

Het vrouwenmonument op Nederlands Ereveld Kalibanteng Lied ter overleving

Een ander indrukwekkend

onderdeel van de herden-

king was het fragment over een internationaal

stemmenkoor in een

vrouwenkamp op Sumatra. Doordat de geïnterneerde vrouwen samen zo mooi

konden zingen, werden hun concerten uiteindelijk gedoogd door de Japanse bewaking. De muziek verlichtte tijdelijk de zware omstandigheden in het kamp. Uiteindelijk hield het koor op te bestaan toen na 1,5 jaar de helft van de koorleden aan de

geleden ontberingen was overleden. Scan de code

en bekijk dit fragment.

GERSHWIN BONEVACIA

SCHRIJVER, DICHTER, FILOSOOF EN SPREKER TIJDENS EERBEWIJS 2020 “DeTweedeWereldoorlog was niet voor niets een wereldoorlog, net als Nederland en voormaligNederlands Indië waren ook de Caribische delen van ons Koninkrijk betrokken bij de strijd.Ik vind het belangrijk om stil te staan bij iedereen - burgers en militairen die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord sinds het uitbreken van de TweedeWereldoorlog.”

Militair Ereveld Grebbeberg

Waar het ieder jaar op 4 mei heel druk is op de provinciale weg langs Militair Ereveld Grebbeberg werd ook hier afgelopen jaar tijdens een kleine, sobere herdenking stilgestaan bij alle militairen die tijdens de meidagen van 1940 en daarna sneuvelden. De herdenking werd live gestreamd op het YouTube kanaal van het ministerie van Defensie.

Op ieder graf een bloem

Op 4 mei werden oorlogsslachtoffers herdacht zonder nabestaanden en

zonder publiek, maar mét bloemen. Ongeveer twintig kinderen en jongeren tussen de 5 en 18 jaar hebben op 3 en 4 mei op Nationaal Ereveld Loenen en Militair Ereveld Grebbeberg op ieder graf een gerbera gelegd. Zij werden daar op 4 mei nog een beetje bij geholpen door minister Hugo de Jonge en inspecteur-generaal der Krijgsmacht (IGK) Frank van Sprang. Met deze bloemen hebben de kinde-

ren en jongeren van nu laten zien dat de oorlogsslachtoffers niet vergeten zijn. Dat ieder van hen ertoe doet en aandacht verdient, ook als we noodgedwongen op afstand moeten herdenken.

KARIN VAN DAM

INITIATIEFNEMER EN MOEDER

VAN TIMO SMEEHUIJZEN

“4 mei.Ik wilde graag op elk graf een bloem.De kinderen zijn niemand vergeten! En een kindergeheugen gaat nog heel lang mee...”

Internationaal Op 4 mei werden ook op andere Nederlandse erevelden,bij monumenten en op herinneringsplekken in het buitenland kransen gelegd.Ook daar was,net als in Nederland,geen publiek bij aanwezig.Deze foto’s geven een impressie van de herdenkingen.

Düsseldorf

Düsseldorf Orry la Ville

Herdenken op afstand

Jaarlijks vinden nationaal en internationaal vele herden-

kingen plaats waarbij wordt stilgestaan bij de Nederlandse oorlogsslachtoffers. Vaak is daar een vertegenwoordiger vanuit de raad van toezicht

van de Oorlogsgravenstichting bij aanwezig om een krans te leggen. In 2020 vonden veel van deze herdenkingen zonder publiek en op afstand plaats. In gedachten waren wij erbij, maar helaas was het niet altijd mogelijk om fysiek een krans te leggen.

Foto: Tom Middendorp, lid van de raad van toezicht van de

Oorlogsgravenstichting, legt een krans tijdens de 4-meiherdenking op Militair Ereveld Grebbeberg.

Een bloem op een graf

Een bloem op het graf van een vader,moeder,opa,oma,broer of zusje. Lang geleden gestorven,maar nooit vergeten.Die bloem zegt‘ik mis je’. Het is helaas niet voor iedereen mogelijk persoonlijk bloemen te brengen op een graf.Zeker niet als een graf zich aan de andere kant van de wereld bevindt.

De Oorlogsgravenstichting biedt nabestaanden daarom de mogelijkheid namens hen bloemen te leggen op een graf.Deze dienst is mogelijk op Militair Ereveld Grebbeberg,Nationaal Ereveld Loenen en de erevelden in Duitsland,Indonesië,Thailand,Hongkong,Singapore en Korea.De bloemleggingen bijThanbyuzayat in Myanmar (voormalig Birma) zijn sinds begin 2021 helaas niet mogelijk vanwege de politieke onrust in het land.

Op onze website kunt u eenvoudig bloemen bestellen via de persoonlijke pagina van ieder oorlogsslachtoffer.Bij de mensen waar dit mogelijk is,vindt u de optieLegbloemenopditgraf.Meer informatie vindt u op oorlogsgravenstichting.nl/bloemen.

Juni & juli

Belevingsroutes Loenen Als Oorlogsgravenstichting willen we graag aan de hand van de verhalen van de oorlogsslachtoffers mensen aan het denken zetten.Laten zien dat de vrede die wij zo vanzelfsprekend vinden dat zeker niet is en dat onze vrede levens heeft gekost.Daarbij zoeken wij steeds naar nieuwe en meer interactieve manieren om deze verhalen te vertellen.

Op 3 en 4 juli hebben wij daarom op Nationaal Ereveld Loenen twee belevingsroutes getest waarbij de individuele levensverhalen van oorlogsslachtoffers centraal stonden.Een deel van de deelnemers heeft onder leiding van een gids,een ervaren verhalenverteller,een rondgang gemaakt over het ereveld.Aansluitend hadden zij een bijzondere ontmoeting met een veteraan die vertelde over zijn ervaringen in oorlogsgebied.

Andere deelnemers liepen op eigen gelegenheid over het ereveld en konden met hun smartphones QR-codes scannen om zo naar de verhalen te luisteren.Deze QR-codes zijn ook nu nog te vinden op het ereveld. In de ontwikkeling,toepassing en evaluatie van de belevingsroutes werden wij bijgestaan door Six Fingers Innovatiebureau.

Verhaal Cees Groenen Luister hier naar het verhaal van de 20-jarige Cees Groenen,die als dienstplichtige in voormalig Nederlands-Indië overleed aan de gevolgen van een tragisch gevechtsincident. Het verhaal van Cees is één van de audiofragmenten die op Nationaal Ereveld Loenen via een QR-code te beluisteren zijn.

HERMY HEYMANN

VRIJWILLIG RONDLEIDER

NATIONAAL EREVELD LOENEN

“Als veteraan en rondleider wil ik bezoekers het besef meegeven dat vrijheid geen vanzelfsprekendheid is.”

Belevingsroutes Nationaal Ereveld Loenen

Nederlandse oorlogsgraven op de kaart De Nederlandse oorlogsgraven liggen verspreid over de hele wereld.Dat is goed te zien via de nieuwe gravenkaart op onze website.Deze digitale kaart toont alle,niet-particuliere,oorlogsgraven die wereldwijd door de Oorlogsgravenstichting worden onderhouden.Zoek de plaats,klik op de begraafplaats of het ereveld en vind de gegevens van het oorlogsslachtoffer om wie het gaat.Weet je meer over deze persoon?Vul de informatie dan aan in het online profiel van het slachtoffer.

Op de foto het graf van Johannes Adrianus Huiberts uit Obdam (Gemeente Koggenland) op Malta,van wie helaas nog weinig bekend is.Scan de QR-code om de gravenkaart te bekijken.Op de computer werkt de kaart het beste,ga daarvoor naar oorlogsgravenstichting.nl/gravenkaart.

Herbegrafenissen en steenleggingen

In het afgelopen jaar hebben als gevolg van de coronacrisis maar weinig herbegrafenissen plaatsgevonden.Vijf slachtoffers:Jacob Oostdijk,Evert van Scherpenzeel,Cornelis Spitters,PaulTukker en JohannesWissink zijn herbegraven op Nationaal Ereveld Loenen en zeven onbekende Nederlanders hebben een naam gekregen. Dit zijn:Cornelius Broeken,Ewaldus van de Kleijn,Roelof Hartgers, Gerrit Kruijs,Adrianus Heijzelaar,Johannes Buijsrogge en Martinus Spoel.Bij twee van hen,Gerrit Kruijs en Martinus Spoel,is in 2020 een steen met naam op het graf gelegd.

In 2017 zijn de Bergings- en Identificatiedienst van de Koninklijke Landmacht (BIDKL) en de Oorlogsgravenstichting begonnen aan de uitdaging ook de laatste 103 onbekende Nederlanders op Nationaal Ereveld Loenen te identificeren.Na ruim drie jaar onderzoek zijn twintig onbekende Nederlanders op het ereveld geïdentificeerd.Daarnaast blijkt een aantal slachtoffers een andere nationaliteit te hebben.In overleg met de overheid in de landen van herkomst wordt gekeken of hun stoffelijke resten gerepatrieerd kunnen worden.

Alle herbegrafenissen en steenleggingen vinden plaats in samenwerking met de Bergings- en Identificatiedienst van de Koninklijke Landmacht.

Identificatie Gerrit Kruijs Op 13 juli 2020 kreeg Gerrit Kruijs zijn naam terug.Twee achterneven plaatsten die dag,in bijzijn van zijn enige nog levende broerToon,een steen met zijn naam op zijn graf op Nationaal Ereveld Loenen.Op verzoek van de Bergings- en Identificatiedienst van de Koninklijke Landmacht werkteToon mee aan een DNA-onderzoek.Door een match met het DNA van een onbekende Nederlander weet Toon nu waar zijn broer begraven ligt.

“Het vertrek van Gerrit kan ik mij nog goed herinneren”vertelt Toon Kruijs bij het graf.“Toen mijn broer tijdens deTweedeWereldoorlog in het kader van de Arbeitseinsatz naar Duitsland moest,was ik niet bij het afscheid.Destijds,ik was 11 jaar,stond ik er niet bij stil.Wie gaat er nu vanuit dat een gezonde jongen van 21 jaar niet meer terug zou kunnen komen? Helaas overkwam Gerrit dat.Waarschijnlijk kwam hij om het leven bij een bombardement op 23 maart 1945. Meneer pastoor kwam dit bij ons thuis vertellen.Na de oorlog hebben wij aangenomen dat het lichaam van Gerrit bij het bombardement verloren was gegaan.Van tijd tot tijd dachten wij aan hem,maar de afgelopen jaren niet meer.Groot was dan ook mijn verbazing dat ik werd uitgenodigd om deel te nemen aan een DNA-onderzoek.Nog groter was mijn verbazing dat een onbekende op het ereveld Loenen mijn broer Gerrit bleek te zijn. Geïdentificeerd,75 jaar na de oorlog! Eerder dit jaar kon de ceremonie in verband met de coronacrisis niet doorgaan.Vandaag - op zijn geboortedag 99 jaar geleden - kan de familie hem hier zijn naam teruggeven.Wij zijn de Bergings- en Identificatiedienst van de Koninklijke Landmacht en de Oorlogsgravenstichting hiervoor ontzettend dankbaar.”

TINY SPOEL

DOCHTER VAN MARTINUS SPOEL, TOT 2020 BEGRAVEN ALS ONBEKENDE NEDERLANDER

“Nooit gedacht,maar toch gekregen. Het heeft rust gebracht om te weten waar hij begraven ligt”.

Indisch Monument in Den Haag

Augustus

15 augustus - Herdenking einde Tweede Wereldoorlog

Op 15 augustus 1945 kwam, vorig jaar 75 jaar geleden, met de capitulatie van Japan een formeel einde aan de Tweede Wereldoorlog. Dit moment herdenken wij ieder jaar op de Nederlandse erevelden Menteng Pulo (Jakarta) en Kembang Kuning (Surabaya) in Indonesië, op Kanchanaburi War Cemetery en Chunkai War Cemetery in Thailand, Thanbyuzayat War Cementery in Myanmar en bij het Indisch Monument in Den Haag.

75 jaar na de Birma-Siam spoorlijn Ter gelegenheid van75jaarvrijheidheeft de Nederlandse ambassade in Thailand in samenwerking met HumanRightsinthePictureeen korte documentaire gemaakt ter nagedachtenis aan de Nederlanders die omkwamen tijdens dwangarbeid aan de Birma-Siam spoorlijn.Kleinkinderen vertellen over hun opa’s en welke betekenis de gebeurtenissen van toen ook vandaag de dag nog hebben.

Chungkai War Cemetery in Thailand

Schilders en tekenaars bezoeken erevelden in Indonesië Op 29 augustus bezochten de schilders en tekenaars van InstituteDrawing Bandungereveld Pandu.Ze kwamen niet alleen om naar de verhalen over het ereveld te luisteren,maar ook om te schilderen en te schetsen.Deze groep is één van de groepen Indonesische kunstenaars die afgelopen jaar de erevelden in Indonesië hebben bezocht.Hiernaast vindt u een impressie van hun werk.Twaalf schetsen zijn gebruikt in deOorlogsgravenstichting kalender2021.

Militair Ereveld Grebbeberg

September

SEBASTIAAN VONK

LOCATIEBEHEERDER HERDENKINGS- EN

EDUCATIECENTRUM LOENEN

“Ik ben sinds september de locatiebeheerder van niet zomaar een gebouw, maar van een plek van herinneringen, emoties en ontmoetingen.Bijna elke dag brengt weer bijzondere verhalen van nabestaanden,veteranen en andere bezoekers met zich mee.”

Open Monumentendag Op 19 en 20 september stond Nationaal Ereveld Loenen in het teken van Open Monumentendag.Op beide dagen konden bezoekers ieder half uur met een van onze gidsen een wandeling maken langs de graven en monumenten op het ereveld. Wij danken Jan Marechal,Ron Koekkoek, Theo deVries,Jakko Nieuwenhuis en Gerrianne Jansen voor het delen van de verhalen.

Veel kinderen liepen de speciaal voor het ereveld gemaakte Jeugdroute waardoor zij al wandelend aan de hand van vragen en weetjes,zeven oorlogsslachtoffers,sommigen van hun eigen leeftijd,beter leerden kennen.

Ron Koekkoek leidt bezoekers rond tijdens Open Monumentendag

Market Garden - Bridge to the Future In september 2020 was het 76 jaar geleden dat Operatie Market Garden (de Slag om Arnhem) plaatsvond.De Oorlogsgravenstichting werkte voor die gelegenheid mee aan de documentaire voor StichtingWar Requiem –BridgetotheFuture.Een documentaire over verzoening en daarmee het herstellen van vrede,vrijheid en veiligheid,waarden die voor ieder mens en elke generatie belangrijk zijn.In de documentaire gingen o.a.onze directeurTheoVleugels en oud-hordeloper en presentator Gregory Sedoc met elkaar in gesprek over offers die gebracht zijn voor vrede,over topsport en ongelijkheid.

Consuls

Het grote aantal,veelal verspreid liggende oorlogsgraven,onderhouden wij samen met onze bijna 400 consuls,door de burgemeester aangestelde contactpersonen.Zij zijn voor ons een onmisbare schakel met de gemeenten in Nederland.In 2020 verwelkomden wij 33 nieuwe consuls en namen afscheid van 24 afzwaaiende consuls.Als dank voor hun inzet en goede zorgen heeft de Oorlogsgravenstichting hen een bronzen, zilveren of gouden erespeld uitgereikt.

(1-4 jaar) Overbetuwe,DaniëlleVermaas |Vlaardingen,Egbert Dijkshoorn | Haarlem,Gerrit Crielaard

Brons (5-9 jaar) Capelle aan den IJssel,Ben Prijt - Lisse,Edwin de Haas - Oisterwijk, Frank Molenschot - Oldenzaal,Gerard Braakhuis - Oudewater, Ester Prijt-van derVliet

Zilver (10-20 jaar) Arnhem,Bart Lichtenberg | Beekdaelen,Mark Spätjens | Berkelland, Peter Busschers | Groningen,René Kuipers | Hengelo,Henk Lansink | Heusden,AdVermeulen | Meierijstad,Ruud Janssen | Rotterdam, Cor Grootendorst |Tytsjerksteradiel,Theo deVries |Waalre,Evert Meijs

Goud (vanaf 21 jaar) Bodegraven-Reeuwijk,Joop van den Nouland | Deurne,Chris Biemans Haaren,Ad van deVen | ’s-Hertogenbosch,Toine Schalken | Midden-Drenthe,KeesWielink | Oirschot,Cees van de Schoot

EVERT MEIJS

WAS 18 JAAR CONSUL IN DE

GEMEENTE WAALRE

“Als consul combineerde ik mijn werk met mijn belangstelling voor heemkunde.Anders dan alleen de focus op groenvoorziening en onderhoud,kende ik ook de verhalen van de oorlogsslachtoffers en onderhield ik contact met de families.”

(fotoconsuldag2019)

Oktober

Minister Bijleveld bezoekt veteranenbegraafplaats en herdenkings- en educatiecentrum in aanbouw

Op 9 oktober bracht Ank Bijleveld, minister van Defensie een bezoek aan de Nationale Veteranenbegraafplaats Loenen en het naastgelegen nieuwe herdenkings- en educatiecentrum. Het ministerie van Defensie heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het tot stand komen van dit project. De minister was zeer onder de indruk van de veteranenbegraafplaats, het gebouw en de tentoonstelling.

Nieuwe informatievoorziening Nationaal Ereveld Loenen Op Nationaal Ereveld Loenen zijn nieuwe informatieborden geplaatst. Bijvoorbeeld bij de zeven Indische kruizen en de graven van Bernard IJzerdraat en andere Geuzen.Daarnaast is het mogelijk op bepaalde locaties en bij sommige graven een kort audiofragment of filmpje te openen door het scannen van een QR-code.Een van de filmpjes is bijvoorbeeld het fragment waarin Remco Campert tijdens de herdenking op 4 mei 2019 het Liedder achttiendoodenvoordraagt,het gedicht dat zijn vader tijdens de oorlog schreef.Scan de QR-code om dit fragment te bekijken.

Beheer oorlogsgraven

In Nederland liggen naast de twee erevelden op de Grebbeberg en in Loenen ruim tienduizend graven verspreid over begraafplaatsen in vrijwel iedere gemeente.Dit zijn naast Nederlandse graven ook graven van de Gemenebest en geallieerde graven van onder meer Amerikanen, Belgen,Fransen,Polen en Russen.Naast het reguliere onderhoud wordt ieder jaar een deel van deze graven gerenoveerd door onze medewerkers van de mobiele teams.

In 2020 werden op Militair Ereveld Grebbeberg 10 grafstenen vervangen.Verder werden renovatiewerkzaamheden uitgevoerd in Poeldijk, Baarn,Buren,Halfweg,Assendelft,Naarden,Hilversum,Herpen,Maastricht,Wartena,Assen,Zwartemeer,Deventer,Veenendaal,Fijnaart, Aalst,Varsseveld,Diemen,Driebergen,Utrecht,Valkenburg (ZH), Apeldoorn,Zutphen en Rheden.

Internationaal Ieder jaar brengen wij een inspectie- en onderhoudsbezoek aan Nederlandse erevelden in Europa.In 2020 is in Oslo de sokkel van de Vallendemanvervangen.Op het Nederlands Ereveld in Düsseldorf zijn 112 stenen vervangen en in Goa (India) is een monument vervangen en zijn acht graven hersteld.

Bezoek van Sahabat Heritage Bandug aan ereveld Menteng Pulo.

Rondleiding van deelnemers aan een bloemenworkshop over ereveld Candi. Stichting Tarakanita bezoekt de graven van verpleegsters op ereveld Pandu.

Bezoekers erevelden Indonesië

Ook in Indonesië kregen we in 2020 te maken met strenge coronamaatregelen. Toch mochten wij ook het afgelopen jaar weer grote groepen voornamelijk Indonesische bezoekers verwelkomen. Op deze pagina ziet u een kleine selectie hiervan.

Bezoek Institute Drawing Bundung aan ereveld Pandu.

Tekenaar van Institute Drawing Bundung laat zijn werk zien. Jonge tekenaar schetst ereveld Pandu.

Koning Willem-Alexander luistert naar het verhaal van verzetsstrijder Anton de Kom

November

Herdenking Indonesische oorlogsslachtoffers op ereveld Pandu Op 10 november herdenken de Indonesiërs hun oorlogsslachtoffers.Dit jaar hebben we gezamenlijk op ereveld Pandu in Bandung de Nederlandse en Indonesische oorlogsslachtoffers herdacht.Deze herdenking was een samenwerking tussen Komunitas Kelompok Anak Rakyat,Padepokan Agung Bumi Saketi en Oorlogsgravenstichting Indonesië.

Op onze erevelden is duidelijk te zien dat het merendeel van de oorlogsslachtoffers burger was.Ook aan Indonesische kant vielen veel burgerdoden,zowel tijdens deTweedeWereldoorlog als in de conflicten erna.

De plechtigheid op ereveld Pandu werd gevolgd door een kranslegging op de Indonesische begraafplaats Cikutra in Bandung door Robbert van de Rijdt,onze directeur Indonesië,samen met de heer Gatot,de voorzitter van Komunitas Kelompok Anak Rakyat.

Herdenking Indonesische Heldendag op ereveld Ancol Op 14 november vond op ereveld Ancol gezamenlijk een bijzondere herdenking plaats om Hari Pahlawan (Indonesische Heldendag) te herdenken. Komunitas Onthel en de Oorlogsgravenstichting herdachten samen de Indonesische en Nederlandse oorlogsslachtoffers die tijdens deTweede Wereldoorlog zijn omgekomen.Het is weer een kleine stap om samen meer te herdenken.We kunnen het verleden niet veranderen,maar we kunnen er wel van leren.

Nieuwe stenen voor het Sovjet Ereveld Op het Sovjet Ereveld,naast begraafplaats Rusthof in Leusden,liggen 865 oorlogsslachtoffers uit de voormalige Sovjet-Unie begraven.In 2019 zijn wij in samenwerking met de stichting Sovjet Ereveld begonnen met het vervangen van de stenen op deze begraafplaats en in 2020 is het tweede deel van dit project voltooid.Waar nodig worden de gegevens op de stenen aangepast met nieuwe informatie.De verbeteringen zijn mogelijk dankzij het onderzoek van de Amersfoortse onderzoeker Remco Reiding.

In november 2019 zijn de eerste 279 stenen op het ereveld vervangen,in 2020 nog eens 295,en wij verwachten in 2021 met het derde deel van de stenen dit project af te ronden.Dit project is mogelijk dankzij steun van de Russische ambassade.

Koning Willem-Alexander opent veteranenbegraafplaats Loenen

Op 26 november opende koning Willem-Alexander de Nationale veteranenbegraafplaats Loenen en bezocht hij samen met onze directeur Theo Vleugels het nieuwe herdenkings- en educatiecentrum. Hier luisterde hij naar verhalen van nabestaanden van oorlogsslachtoffers en veteranen die uit eigen hand vertellen over hun ervaringen in oorlogsgebied. De koning opende de begraafplaats door plaats te nemen voor een wel heel bijzondere spiegel, ontworpen door Renee van Bavel. Na de openingshandeling volgde een wandeling over de veteranenbegraafplaats onder begeleiding van Seger baron van Voorst tot Voorst, de voorzitter van de NVBL. Na deze wandeling sprak koning Willem-Alexander met mensen over de aanleg daarvan, de bouw van het herdenkings- en educatiecentrum, ontworpen door KAAN architecten en de expositie ontworpen door Tinker Imagineers.

Koning Willem-Alexander, Seger van Voorst tot Voorst en Theo Vleugels bij De Spiegel

FRED SOTTHEWES

VETERAAN EN BESTUURSLID NATIONALE

VETERANENBEGRAAFPLAATS LOENEN

“De formele opening van de NationaleVeteranenbegraafplaats Loenen door Z.M.de Koning heb ik ervaren als erkenning en waardering voor de veteranen.”

Oog in 0og met nabestaanden

Op de grens tussen de Veteranenbegraafplaats en het ereveld ligt het nieuwe herdenkings- en educatiecentrum met een interactieve tentoonstelling. In de tentoonstelling sta je oog in oog met zes nabestaanden van oorlogsslachtoffers. Ontdek de verhalen van een dochter, kleinzoon, moeder, zus en nicht die vertellen over hun verloren dierbare en zijn of haar leven. Luister ook naar de veteranen die uit eigen hand vertellen over hun ervaringen in oorlogsgebied. De verhalen geven bovendien een overzicht van de vele internationale (vredes-)missies die tot op de dag van vandaag duren.

Het herdenkings- en educatiecentrum is geopend van woensdag t/m zondag van 10.00 tot 16.00 uur. De toegang is gratis. De bovenstaande informatie is onder voorbehoud van eventuele beperkende maatregelen.

RON KOEKKOEK

VRIJWILLIG RONDLEIDER NATIONAAL EREVELD LOENEN

“De tentoonstelling maakt pijnlijk duidelijk wat een vreselijke invloed oorlog heeft op het leven van iedereen die daarbij,hoe dan ook,betrokken is.Heel indrukwekkend.”

Met school naar Loenen

Voor het herdenkings- en educatiecentrum hebben wij samen met ProDemos een speciaal programma voor schoolklassen ontwikkeld. Op Nationaal Ereveld Loenen liggen bijna 4000 Nederlandse oorlogsslachtoffers begraven,elk met een eigen verhaal.Tijdens een bezoek aan het ereveld en de tentoonstelling in het nieuwe centrum krijgen deze verhalen een diepere betekenis.Buiten het klaslokaal,weg van het schoolbord,krijgen leerlingen een indringend beeld van de prijs die vele oorlogsslachtoffers hebben betaald voor onze vrijheid.Wij geloven dat het vertellen van hun verhalen bijdraagt aan het besef dat vrede, vrijheid en veiligheid niet vanzelfsprekend zijn.Meer informatie via oorlogs-gravenstichting.nl/educatie.

RENEE VAN BAVEL

KUNSTENAAR, CULTUREEL ONDERNEMER EN BEDENKER VAN HET RUIMTELIJK WERK DE SPIEGEL

“DeSpiegelnodigt uit om stil te staan bij het thema vrede.Door mijn werk ben ik mij zeer bewust van de vrede waarin ik leef.Een inzicht dat ik wil delen,niet door uitleg,maar door het publiek uit te nodigen dit zelf te ervaren. Dat is DeSpiegel.”

December

Kaarsen bij kindergraven ereveld Pandu op kerstavond

Aan de vooravond van kerst 2020 zijn op initiatief van de heer Gatot, Komunitas Vraga en Oorlogsgravenstichting Indonesië op ereveld Pandu in Bandung kaarsen aangestoken bij alle 275 kindergraven.

Oprichting Stichting Respect - Adoptie Oorlogsgraven In het najaar van 2020 is hard gewerkt aan de oprichting van een stichting die zich bezighoudt met de adoptie van oorlogsgraven.De stichting werkt nauw samen met de Oorlogsgravenstichting en neemt de adoptie van de graven volledig onder haar hoede.De stichting breidt het netwerk van adoptanten uit,creëert mogelijkheden om meer met elkaar in contact te komen en van elkaar te leren en wil zo de rol van adoptanten versterken. Het is de bedoeling dat de stichting medio 2021 alle adoptie-activiteiten van de Oorlogsgravenstichting overneemt.

Adopteer een graf

Veel van de oorlogsgraven in Nederland worden nog regelmatig bezocht door nabestaanden.Veel andere graven helaas niet meer,omdat er geen nabestaanden meer zijn.Wij willen niet dat de mensen in deze graven vergeten worden,daarom bieden wij de mogelijkheid om een zo’n graf te adopteren.

Als adoptant bezoekt u af en toe een graf en legt u er bijvoorbeeld bloemen,op een sterfdag of op 4 mei.Daarnaast kunt u ons helpen door het verhaal van het oorlogsslachtoffer te onderzoeken en te delen via onze personendatabase en daarin zijn of haar online profiel aan te vullen.Aan adoptie zijn geen kosten verbonden.In 2020 hebben wij tot onze vreugde weer nieuwe adoptanten mogen verwelkomen.

Heeft u interesse in het adopteren van een oorlogsgraf? Stuur dan een mail naar adoptie@ogs.nl en wij nemen contact met u op. STICHTING ADOPTIE OORLOGS GRAVEN