In gesprek met je ouders

VRAAG JE OUDERS WAT JE NOG WILT WETEN

Het interview van je leven!

Psycholoog René Diekstra

Hoe goed ken jij je ouders eigenlijk? Wat weet je over hun jeugd en diepere gevoelens? Over grote beslissingen die ze ooit hebben genomen? Het leven is soms zo druk en vluchtig, dat je vergeet hoe belangrijk die echte gesprekken zijn. En hoeveel ze je kunnen brengen.

Tekst Otje van der Lelij Beeld Catharina Gerritsen

Toen corona ons land in z’n greep kreeg, hoorde psycholoog René Diekstra verhalen van mensen die niet meer op bezoek konden bij hun ouders. En van mensen die geen afscheid hadden kunnen nemen van familieleden die overleden waren. Hij schreef een column in het AD met de boodschap: als je je ouders nog iets te vragen hebt - doe het nu. Dat leverde een stroom aan reacties op. Ook Lucia Doorn (52) uit Bedum dacht meteen: dat ga ik doen! ‘Ik heb mijn ouders nooit uitgebreid gevraagd naar hun verleden. Ze praten makkelijk over de dagelijkse dingen en de dieren op

hun boerderij. Maar over vroeger en over gevoelens werd nooit gesproken. Wat wist ik nou eigenlijk over de mensen die mij hadden grootgebracht?’

Verraste reactie

Aan de hand van een lijst vragen, die Diekstra heeft opgenomen in zijn boek In gesprek met je ouders, ging Lucia eerst haar moeder (86) interviewen, en daarna haar vader (87). ‘Ik sprak ze apart om te voorkomen dat ze dingen voor elkaar gingen invullen. Mijn moeder reageerde verrast en wilde graag meewerken. Een levensverhaal heb je niet in een uurtje verteld. We hebben er een volle dag voor uitgetrokken. Haar jeugd, opleidingen, relaties, vriendschappen, hobby’s, gezondheid, verlies- en gelukservaringen, alles kwam aan bod. Ik schreef alle verhalen op in een schriftje. Een tijdje later interviewde ik mijn vader.’

Twinkelende ogen

Lucia hoorde veel verhalen die ze nog niet kende. ‘Mijn ouders waren niet opeens heel open, maar toch heb ik ze beter leren kennen. Mijn moeder vertelde over de keer dat ze als klein meisje een heel grote vis had gevangen. Ze gilde van schrik, zo hard dat haar opa dacht dat ze in de sloot was gevallen. We moesten hard lachen: ik zag het helemaal voor me. Ze vertelde over haar vader die na de oorlog met tbc thuiskwam. En over haar passie: kleding naaien. Ik dacht altijd dat koken haar passie was, dus dat verraste me wel. Mijn vader vertelde met een twinkeling in zijn ogen over zijn militaire dienst. Tijdens de watersnoodramp in 1953 had hij geholpen met het verslepen van zandzakken. Het beeld dat

Over gevoelens en over vroeger werd nooit gesproken

ik van hem had – als enthousiaste en ondernemende man – werd bevestigd.’

Meer begrip

Er werden ook pijnlijke herinneringen opgehaald. ‘Het eerste kind van mijn ouders is een paar dagen na de geboorte overleden. Ik wist dat mijn ouders een kind hadden verloren en daar veel verdriet van hadden. Maar details wist ik niet. Na ons gesprek snapte ik beter waarom ze mij en mijn broers zo beschermd hadden opgevoed. Ze wilden niet dat ons iets zou overkomen.’ Dat is een van de redenen waarom Diekstra mensen aanmoedigt het gesprek met hun ouders aan te gaan. Diekstra: ‘Als je weet wat je ouders hebben meegemaakt, begrijp je beter waarom ze bepaalde dingen deden.’

GA IN GESPREK: HEB JE DEZE VRAGEN AL EENS AAN JE OUDERS GESTELD? 1. Hoe heb je de tijd ervaren dat je op school of je opleiding zat? Was je gelukkig of niet? En waarom? 2. Wat waren vroeger bijzondere gezins- en familieactiviteiten? En hoe heb je deze ervaren? 3. Hoe bracht je het liefst je vrije tijd door? 4. Hoe heb je het opvoeden van kinderen ervaren? Wat vond je het moeilijkste en wat het leukste? 5. Zette je je in voor een politieke partij of was je actief betrokken bij een kerk? Of wilde je op een andere manier de wereld beter maken? 6. Zijn er gebeurtenissen uit je leven die jou niet loslaten? Welke gelukkige en welke droevige? 7. Welke levenslessen wil je jouw kleinkinderen graag meegeven?

Diep geraakt

Lucia: ‘Het was een goed idee om mijn ouders los van elkaar te spreken. Ook de tip van René Diekstra om neutraal te blijven vond ik handig. Je reageert toch vaak vanuit je eigen ervaringen en vult dingen al snel voor iemand in. Maar het is hún verhaal. Grote praters zullen mijn ouders nooit worden. Door dit gesprek ben ik meer te weten gekomen over wie ze zijn. Ik heb ze beter leren kennen.’ Het zijn verhalen die Diekstra vaker hoort. Diekstra: ‘Eén reactie heeft mij diep geraakt. Een vrouw van wie de vader niet lang meer te leven had, las mijn column. Het idee dat ze als intieme vreemden uit elkaar zouden gaan, vond ze verschrikkelijk. Ze besloot haar vader te interviewen. Een van haar laatste vragen was: wat zijn de gelukkigste momenten in je leven geweest? Haar vader gaf antwoord en sloot af met: “De gesprekken die we de laatste dagen hebben gevoerd mag je er ook bij zetten.” Dat geeft wel aan hoeveel zo’n gesprek voor iemand kan betekenen.’

Ik heb mijn ouders beter leren kennen

• Ledenadviseur Greet je Kroeze •

HAD IK DAT NOG MAAR GEVRAAGD …

Ledenadviseur Greetje Kroeze:

‘Een gesprek met je ouders aangaan is belangrijk, maar niet altijd mogelijk. Als iemand op sterven ligt en er is over een bepaald onderwerp levenslang strijd geweest, dan is het onverstandig om oude pijn op te rakelen. Dat levert vaak alleen maar meer frustratie op. Toch kan het helpen om ook dan uit te spreken wat écht op je hart ligt. Een gesprek kan zowel ouders als kinderen veel brengen. Veel ouders bespreken niet alles met hun kinderen. Ook kinderen lopen met vragen rond die ze nooit hebben gesteld. Door in gesprek te gaan, kun je voorkomen dat kinderen blijven zitten met een gevoel van ‘had ik dat nog maar gevraagd’. Er komt dan meer ruimte voor mooie herinneringen, en niet alleen voor dingen die niet afgerond zijn.’

WINACTIE!

Psycholoog René Diekstra schreef het boek In gesprek met je ouders. Een handleiding met tips en vragen die je kunt stellen tijdens het belangrijkste gesprek van je leven. Wij verloten drie exemplaren. Wil je kans maken? Stuur een mail naar redactie@ledenvereniging.nl Alleen de winnaars krijgen bericht.