betterfly

Page 1

Το περιοδικό της Astra Airlines The Astra Airlines in flight magazine




2 |



4 |



6 |



8 |



10 |



plastic surgery MEDI SPA & LASER

Dr. Vassilis Stamatiou T H E S S A L O N I K I

G R E E C E

Ποιό είναι για εσάς το επιτυχές αποτέλεσμα μιας πλαστικής επέμβασης; Σημαντικές είναι οι επιλογές των τεχνικών στην αισθητική χειρουργική να είναι δοκιμασμένες, αναπαραγώγιμες με προβλέψιμο αποτέλεσμα. Θα πρέπει να επιλέγεται η ελάχιστη αναγκαία χειρουργική παρέμβαση, και να εξασφαλίζει φυσική και αρμονική, με τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του ατόμου, εμφάνιση, με την ταχύτερη και την όσο το δυνατόν ανώδυνη ανάρρωση. Αυτό το πετυχαίνω με την εμπειρία μου βασισμένη σε κυριολεκτικά χιλιάδες επεμβάσεις, στην συνολικά πάνω από 30 χρόνια επαγγελματικής διαδρομής μου στην πλαστική χειρουργική. Αρχικά στην Φλόριδα των ΗΠΑ για 15 χρόνια και κατόπιν στην Θεσσαλονίκη από το 2000 στο Κέντρο Ιατρικής Excel.

Active member of the American Society of Plastic Surgeons and the American Society of Aesthetic Plastic Surgery.

Ο ιατρός Βασίλης Σταματίου γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη, όπου πήρε το πτυχίο ιατρικής στην Α.Π.Θ. Ειδικεύθηκε στην Γενική Χειρουργική στο State University of New York και στην Πλαστική Χειρουργική στο University of Florida. Ακολούθως εξάσκησε την πλαστική χειρουργική στην Φλόριντα για 15 χρόνια. Το 2000 επέστρεψε στην Θεσσαλονίκη όπου και ίδρυσε το Κέντρο Πλαστικής Χειρουργικής Excel. Είναι μόνιμος συνεργάτης του Ιατρικού Διαβαλκανικού Κέντρου. Dr. Vasilis Stamatiou, born in Thessaloniki, Greece where he received his medical degree at the Aristotle University of Thessaloniki and then completed his training in General Surgery at the State University of New York and Plastic and Reconstructive Surgery residency at the University of Florida. He was then in private practice in Clearwater, Florida for 15 years. In 2000, he established Excel Plastic Surgery Center, affiliated with Interbalkan Medical Center in Thessaloniki Greece.

12 |

What are the goals of Plastic Surgery? In Aesthetic plastic surgery it is of utmost importance that the technique that is being performed is one that has been tested by time, the risks and benefits have been weighed and the results are predictable and reproducible. The less-is-more philosophy that certifies a natural -looking result that blends well with the patient’s features with the least amount of intervention, and post surgical downtime is one that I endorse. Having more than 30 years of professional experience and knowledge gained from thousands of procedures performed during my career in the U.S. in Florida, and in Thessaloniki I feel that I can assure my patient this result.

“HONEST CONSULTATIONS, NATURAL RESULTS CUSTOMIZED TO YOUR AGE, CONCERNS AND LIFESTYLE”


Προγραμμα FLY-IN

Fly- in to SKG and plan to have your Plastic Surgery Vacation!

Πολλοί ασθενείς μας εμπιστεύονται και ταξιδεύουν από πολλές περιοχές της Ελλάδος, την Ευρώπη και την Αμερική. Το ιατρείο μας στην Θεσσαλονίκη και το Ιατρικό Διαβαλκανικό Κέντρο, όπου γίνονται οι επεμβάσεις βρίσκονται δέκα λεπτά από το αεροδρόμιο. Το προσωπικό μας μιλάει αγγλικά, γερμανικά και ρωσικά και είναι πρόθυμο να σας βοηθήσει με την οργάνωση του ταξιδιού σας και της παραμονής σας στην Θεσσαλονίκη. Η αρχική επικοινωνία μας γίνεται με διάφορους τρόπους όπως: επίσκεψη στο ιατρείο, τηλεφωνική επικοινωνία και αποστολή φωτογραφιών με email, ή τηλεδιάσκεψη (facetime, Skype) Είναι σημαντικό πριν αποφασίσετε, να μας επισκεφθείτε να σας γνωρίσουμε και να γνωρίσετε τον κ. Σταματίου και την αναισθησιολόγο του κέντρου και να έχουμε μια πρώτη προσέγγιση στο πρόβλημα που σας απασχολεί, στις προσδοκίες σας, και τι σας συνιστούμε, όσον αφορά την επέμβαση και το είδος αναισθησίας. Σχεδόν όλες οι αισθητικές επεμβάσεις που πραγματοποιούμε δεν απαιτούν διανυκτέρευση στην κλινική.Θα μπορέσετε να πάτε στο σπίτι σας ή στο ξενοδοχείο, με ασφάλεια, με ελάχιστη ή καθόλου ενόχληση. Μετά την επέμβαση οι γιατροί μας είναι στην διάθεσή σας και μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας άμεσα.

Many of our patients travel from within Greece, Europe, Russia and the US to have procedures performed by Dr. Stamatiou. Our medical office and the accredited European Interbalkan Medical Center, where the majority of the procedures are performed are located ten minutes from SKG airport. Our staff, fluent in English, German and Russian, is available to assist you with your travel accommodations to and from Thessaloniki. Dr. Stamatiou believes that it is very important, prior to deciding to visit us, that we have a chance to discuss the issues that concern you and your ultimate goals in order to determine the best plan for you. Prior to your arrival you can have either a telephone conversation and send pictures via email OR you can have a Facetime/ Skype consultation with Dr. Stamatiou. Upon arrival to Thessaloniki you will visit the medical office to have a more detailed consultation with Dr. Stamatiou and a pre-operative evaluation by the anesthesiologist. Almost all the aesthetic procedures we perform do not require overnight stay at the hospital. That means that after your procedure (that will have been performed under twilight sedation or general anesthesia) you will be able to leave the same day from the clinic and return to your home or hotel room with minimal or no discomfort. After your surgery, our doctors will be able to be contacted at any time.

Ποιές είναι οι αγαπημένες σας επεμβάσεις στην πλαστική χειρουργική; Έχω ιδιαίτερο ενδιαφέρον για αρκετές αισθητικές επεμβάσεις συμπεριλαμβανομένων του facelift με μικρές τομές, της πλαστικής των κάτω βλεφάρων με lifting του μέσου προσώπου, λιποαναρρόφησης με υπέρηχους καθώς και της κοιλιοπλαστικής χωρίς παροχετεύσεις. Στην αυξητική στήθους χρησιμοποιώ μόνο ενθέματα λείας επιφάνειας με μια ιδιαίτερη τεχνική που δημιουργεί φυσικό αποτέλεσμα με μακροχρόνια διάρκεια. Επίσης, από το 1993 είχα την ευκαιρία να πραγματοποιήσω πάνω απο 700 διορθωτικές επεμβάσεις αυξητικής στήθους εδώ και στην Αμερική. Περισσότερες πληροφορίες για αυτές τις επεμβάσεις μπορείτε να βρείτε στο drstamatiou.com What are your favorite procedures in Plastic Surgery? Through the years I have enjoyed performing a wide range of procedures and among my favorite are Short Scar Facelift, Lower Blepharoplasty with midface lift, Mommy Makeover, Abdominoplasty without drains and all breast procedures. As for breast procedures, I take a strong stance with breast augmentation. I perform a submuscular breast augmentation with full muscle coverage resulting in a natural result that does not change over time due to gravity nor can the implant be felt by palpation. Using this technique through my career and seeing my patients in follow up for over 2 decades has made me believe in this procedure. I have also had the opportunity to perform hundreds of breast surgery revisions and remain an expert in the field.

For more information on procedures and before and after pictures visit our site: drstamatiou.com Offices: • 10 Thermi Panorama St., Thermi • Aggelaki St., Thessaloniki Τ. +30 2310 466 990

"95% of the procedures are performed as same-day surgery" Α Few of My Specialties… Βλεφαροπλαστική Ρινοπλαστική Facelift Αυξητική Στήθους Ανόρθωση Στήθους Σμίκρυνση Στηθους Διορθωτική Αυξητική Στήθους Mommy Makeover Κοιλιοπλαστική χωρίς παροχετεύσεις Λιποαναρρόφηση με υπέρηχους (UAL) Λιπομεταφορά Botox/Υαλουρονικά

Eyelid Surgery Nose Surgery Facelift Breast Augmentation Breast Lift B reast Reduction Breast Surgery Revision Mommy Makeover No Drain Tummy Tuck UAL Liposuction Fat Grafting Botox/Fillers

OUR MEDICAL TEAM: Vassilis Stamatiou M.D. University of Florida, Plastic Surgery Marcelle Diamandis M.D. University of South Florida, Anesthesiology Dr. Eleni Karagergou, University of Sheffield, Plastic Surgery


περιεχόμενα | contents

περιεχόμενα | contents

14 |

18. Περιπλανήσεις στον κόσμο | Travel around the world 64. Betterfly & Better living 102. Θεόφιλος | Theophilos 108. Λήμνος απλά γοητευτική | Lemnos simply charming 118. Η Χίος στις 4 εποχές | Chios in 4 seasons 128. Μουσείο Μαστίχας Χίου | The Chios Mastic Museum 132. Η Ικαρία και η θάλασσα | Ikaria and the sea 148. Η Μυρτιά της Κρήτης | Myrtia, the little village of Crete 158. Δυτική Μακεδονία | West Macedonia 182. The betterfly list 190. Χάρτης προορισμών



Ιδιοκτησία της Astra Airlines 12ο χιλιόμετρο Θεσσαλονίκης- Μουδανιών, περιοχή αεροδρομίου Θέρμη, Θεσσαλονίκη Τ: 2310-489390, Fax: 2310-489393 Παραγωγή- έκδοση εντύπου: «Όψεις πολιτισμού» Κομνηνών 17, Θεσσαλονίκη, Τ: 2310-257218, Fax: 2310-257219 Διευθυντής: Θανάσης Κατσίκας (atha.kats@yahoo.gr) Διευθυντής Περιοδικών Εκδόσεων: Ελισάβετ Κελέση (elisavet54@gmail.com) Αρχισυντάκτης: Θάνος Δελλής (politismos33@gmail.com) Creative Art Director: Xρήστος Ματσικίδης Art director: Βίκη Σπανού Επιμέλεια Ύλης: Σάκης Ζήσης Επιμέλεια Περιοδικού: Νικολέτα Νικολιού Επιμέλεια Κειμένων: Παρασκευή Κατσίκα Σύμβουλοι Διαφήμισης: Κατερίνα Δάλλα, Ασπασία Δαϊνά, Βιβή Κατσαούνη, Βασίλης Ψαρόπουλος (periodikoastra@gmail.com) Οικονομική διαχείριση: Γιώργος Ψάρρης Λογιστήριο: Νίκος Ιατρού Mεταφράσεις: Μεταξία Τζημούλη Γραμματεία: Xρύσα Αρβανιτίδου, Αναστασία Νικολιού Eκτύπωση: Thessprint Ευχαριστούμε για τη διάθεση του φωτογραφικού υλικού και κειμένου: Δήμο Λήμνου, Περιφερειακή ενότητα Χίου, Κατερίνα Φίκαρη, Τέλη Αϊβαλιώτη, Στράτος Λακιός. Τα άρθρα και οι γνώμες που εκφράζονται στα κείμενα του περιοδικού δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά τις απόψεις της Astra Airlines. Επιτρέπεται η αναδημοσίευση και η αποσπασματική μεταφορά κειμένων με τη γραπτή συναίνεση της Astra airlines. Το περιοδικό διατίθεται δωρεάν

16 |

Owned by Astra Airlines 12th km on the Thessaloniki-Moudania road, airport district Thermi, Thessaloniki T. +30 2310-489390, Fax: +30 2310-489393 Production-publication: «Opsis Politismou» 17 Komninon St., Thessaloniki T. +30 2310-257218, Fax: +30 2310-257219 Director: Thanasis Katsikas (atha.kats@yahoo.gr) Periodical Publications Director: Elisavet Kelesi (elisavet54@gmail.com) Editor-in-chief: Thanos Dellis (politismos33@gmail.com) Creative Art Director: Christos Matsikidis Art director: Viki Spanou Content Management: Sakis Zisis Magazine Editor: Nikoleta Nikoliou Copy editing: Paraskevi Katsika Advertising Consultants: Katerina Dalla, Aspasia Daina, Vivi Katsaouni, Vasilis Psaropoulos (periodikoastra@gmail.com) Financial Management: Giorgos Psarris Account office: Nikos Iatrou Translations: Metaxia Tzimouli Secretariat: Chrisa Arvanitidou, Anastasia Nikoliou Print: Thessprint We would like to thank for providing us with photographic material and text: Municipality of Lemnos, Regional unit of Chios, Katerina Fikari, Teli Aivalioti, Stratos Lakios. The articles and opinions expressed in the magazine's texts do not necessarily represent the views of Astra Airlines. The reproduction and fragmentary transposition of the texts is only permitted with the written consent of Astra airlines. Free press



Travel around the world

Αφιέρωμα στη Θεσσαλονίκη από το Sunday Times Travel magazine Το πασίγνωστο μηνιαίο βρετανικό περιοδικό Sunday Times Travel magazine φιλοξενεί, με την υπογραφή του έγκριτου Ελληνοβρετανού δημοσιογράφου John Malathronas, ένα πολυσέλιδο αφιέρωμα - ρεπορτάζ για τη Θεσσαλονίκη και τους λόγους για τους οποίους πρέπει να την επισκεφτούν οι Βρετανοί τουρίστες.

A tribute to Thessaloniki by the Sunday Times Travel Magazine The well-known British monthly Sunday Times Travel magazine hosts a multi-page article by the acclaimed Greek-British journalist John Malathronas on Thessaloniki, and the reasons why British tourists should visit it. 18 |


Στο εκτενές τετρασέλιδο αφιέρωμα η Θεσσαλονίκη χαρακτηρίζεται από τον κ. Malathronas ως θρυλική πόλη με πλούσια κληρονομιά, ενώ παράλληλα ο δημοσιογράφος αναφέρεται στη μοναδικότητα της να είναι ένα ζωντανό εμπορικό κέντρο κατά τη διάρκεια της ημέρας και τη νύχτα να μετατρέπεται σε ένα απέραντο χώρο διασκέδασης που συνδυάζει την ανατολίτικη επιρροή του ρεμπέτικου στην ελληνική μουσική με τη σύγχρονη διασκέδαση στα νυχτερινά clubs. Ο κ. John Malathronas αναφέρεται διεξοδικά και στα μνημεία της Θεσσαλονίκης που αποτελούν ζωντανή κληρονομιά των πολιτισμών που έζησαν στην περιοχή από την αρχαιότητα μέχρι τον 20ο αιώνα.

In the extensive four-page tribute, Thessaloniki is characterized by Mr. Malathronas as a legendary city with a rich heritage, while the journalist refers to its uniqueness as a lively shopping center during the day, while at night is transformed into an wide entertainment center combining the eastern influence of the Rebetiko on Greek music with the contemporary fun at the night clubs of the city. John Malathronas also thoroughly mentions the monuments of Thessaloniki which are a living legacy of the cultures that lived in the area from antiquity to the 20th century.


Travel around the world

Η παλαιότερη ελιά στον κόσμο έχει ηλικία 3.000 χρόνια και βρίσκεται στην Κρήτη! Στο χωριό Άνω Βούβες Κισσάμου στα Χανιά βρίσκεται το αρχαιότερο ελαιόδεντρο του κόσμου, όπως εκτιμάται από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Η ελιά Βουβών όπως είναι ευρέως γνωστή, ξεπερνάει σε ηλικία τα 3.000 χρόνια, έχει περίμετρο κορμού 12,5 μέτρα, διάμετρο 4,6 μέτρα και ανήκει στην ντόπια ποικιλία «τσουνάτη», εμβολιασμένη σε ύψος 3 μέτρων πάνω σε αγριελιά. Εξαιτίας αυτού του εμβολιασμού ο κορμός της είναι τόσο όμορφα σμιλεμένος από τη φύση που θυμίζει γλυπτό. Το 1990 η ελιά των Βουβών κηρύχθηκε ως Μνημείο Εξαιρετικής Σημασίας της Φύσης. Ο κορμός του δέντρου είναι κούφιος καθώς δεν υπάρχει καρδιόξυλο, οπότε η ελιά ανανεώνεται προς τα έξω και το καρδιόξυλο σταδιακά σαπίζει, αλλά επειδή η ελιά είναι αθάνατο δέντρο συνεχώς ανανεώνει το ξύλο της, είναι ουσιαστικά το σύμβολο της αθανασίας. Πάρα πολλοί τουρίστες είτε οργανωμένα, είτε μεμονωμένα επισκέπτονται κάθε καλοκαίρι το εντυπωσιακό αυτό δέντρο για να το θαυμάσουν από κοντά και να μάθουν την ιστορία του. Κυρίως μένουν εντυπωσιασμένοι από το τεράστιο σχήμα του και τον επιβλητικό όγκο του κορμού, αλλά και από το γεγονός ότι παραμένει ζωντανό και καρποφόρο εδώ και 3000 χρόνια δίχως παύση.

The oldest olive tree in the world is 3.000 years old and is located in Crete! In the village Ano Vouves Kissamos of Chania stands the most ancient olive tree in the world, as estimated by the international scientific community. The Olive Tree of Vouves , as it is widely known, is 3,000 years old, the perimeter of its trunk is 12,5 meters, the diameter is 4,6 meters, and the tree belongs to the local cultivar Tsounati, grafted at the height of 3 meters on a wild olive tree. Because of the grafting the trunk of the tree is beautifully shaped by nature that resembles a sculpture. In 1997, the Olive Tree of Vouves was declared a Protected Natural Monument of Great Importance. The trunk is hollow as there is no heartwood, the olive tree is renewed outward and the heartwood gradually decays, but because the olive tree is an immortal tree and it constantly renews its wood, thus being the symbol of immortality. Every summer many tourists either on organized or individual trips visit this impressive tree to marvel at it up close and to learn about its history. They are mainly impressed by its huge shape and the imposing mass of the trunk, but also by the fact that it maintains its vigor and lushness for 3000 years ceaselessly.

20 |



Travel around the world

Η Σαντορίνη είναι η περιοχή της Ελλάδας με τα περισσότερα posts στο Instagram Η Σαντορίνη είναι η πιο πολυφωτογραφημένη περιοχή της Ελλάδας, με βάση τα στοιχεία του Instagram, καθώς το μοναδικό, υπερβατικό της τοπίο έχει «ανέβει» στο συγκεκριμένο κοινωνικό δίκτυο πάνω από πέντε εκατομμύρια φορές.

Το ειδυλλιακό ηλιοβασίλεμα της Σαντορίνης, το υποβλητικό, εξώκοσμο ηφαίστειο, τα ολόλευκα, ασβεστωμένα σπίτια που μοιάζουν να «κρέμονται» στην καλντέρα, εξάπτουν τους επισκέπτες και το hashtag #Santorini στο Instagram είναι όλο και πιο δημοφιλές κύρια στις πιο νεαρές ηλικίες απ΄όλα τα μέρη του πλανήτη. Μάλιστα πολλοί αποδίδουν το κύμα επισκεπτών των τελευταίων ετών και στη «δράση» του Instagram, αν και η γοητεία της Σαντορίνης σε κάθε περίπτωση είναι διαχρονική!

Santorini is the most Instagrammable place of Greece Santorini is the most photographed region of Greece, according to Instagram data, as its unique, transcendent landscape has been uploaded more than five million times on the social network. 22 |

The Santorini's idyllic sunset, the evocative, supernal volcano, the white whitewashed houses that look like they are 'hanging ' on the caldera are luring visitors and the #Santorini on Instagram is increasingly popular especially among the youngsters from all parts of the planet. Indeed, many attribute the surge of visitors in recent years to Instagram's "action," even though Santorini's allure is timeless!



Travel around the world

Η Ελλάδα στις κορυφαίες χώρες για οινοτουρισμό στον κόσμο

Greece among the top wine tourism destinations in the world

Ο οινοτουρισμός αποτελεί τα τελευταία χρόνια ένα μεγάλο κεφάλαιο του τουριστικού κλάδου και μια εν δυνάμει ιδιαίτερα δυναμική ταξιδιωτική τάση. Ενδεικτικό είναι ότι περίπου 27 εκατομμύρια ταξιδιώτες στις ΗΠΑ και 5 εκατομμύρια στην Ιταλία εντάσσουν τα τελευταία χρόνια στο ταξίδι τους και την επίσκεψη σε κάποιο οινοποιείο.

In recent years wine tourism has been a major capital of the tourism industry and a potentially highly dynamic travel trend. An indication is that some 27 million US and 5 million Italian travelers have visited a winery in recent years.

24 |



Travel around the world

Αν και «Οινοτουρισμός δεν είναι μόνο το οινοποιείο, τα αμπέλια και το κρασί, καθώς στο σύνολό της η οινογευστική εμπειρία είναι πολυδιάστατη και συμπεριλαμβάνει το φαγητό που σερβίρεται και την αρχιτεκτονική του οινοποιείου, το φυσικό περιβάλλον, τους υπαλλήλους, τους επισκέπτες, τη γοητεία της οινοπαραγωγού περιοχής και την πολιτιστική κληρονομιά της», όπως σημειώνει η Μαριάννα Σιγάλα, καθηγήτρια Τουρισμού στο Business School του University of South Australia, σε άρθρο της στην εφημερίδα Καθημερινή. Πρωταθλήτρια διεθνώς αναδεικνύεται η Ιταλία βάσει έρευνας του βρετανικού ΟΤΑ lastminute.com για τις καλύτερες χώρες για οινοτουρισμό, ανάμεσα σε 21 οινοπαραγωγικές περιοχές που καλύπτουν καλλιέργειες πολλών ποικιλιών σταφυλιών και τύπων κρασιού. Δεύτερη έρχεται η Γαλλία, και τρίτη η Ισπανία. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 14η θέση, μεταξύ των 15 πρώτων (15η η Αυστραλία). Επιπλέον στις χώρες που προσφέρουν τις περισσότερες εμπειρίες γευσιγνωσίας, η Ελλάδα βρίσκεται στην 7η, με πρώτη και πάλι την Ιταλία, δεύτερη η ΗΠΑ και τρίτη η Γαλλία. Όσον αφορά τις βραβεύσεις, η Ελλάδα κατατάσσεται στη 10η θέση (πρώτη η Γαλλία και ακολουθούν Ιταλία και Ισπανία). Τέλος, σχετικά με τον αριθμό των οινοποιείων που είναι επισκέψιμα για το κοινό, η χώρα μας βρίσκεται στην 18η θέση.

26 |

Although "Wine tourism is not just the winery, the vineyards and the wine, as the whole experience is multi-dimensional and includes the food served and the architecture of the winery, the natural environment, the employees, the visitors, the charm of the wine producing region and its cultural heritage,”. Notes Marianna Sigala, Tourism Professor at the University of South Australia Business School, in an article in the Kathimerini newspaper. Italy is the world champion on wine tourism, based on a research done by the British OTA lastminute.com, with 21 wine-growing regions covering a wide range of cultivation of grape varieties and types of wine. France comes second and Spain comes third. Greece takes the 14th place among the top 15 (Australia is 15th). In regards to the countries that offer the most tasting experiences, Greece jumps up to the 7th place, with Italy again being in 1st place, U.S.A is second and France is third. In regards to awards, Greece is in the 10th place (first is France followed by Italy and then Spain). Finally, regarding the number of wineries that are open to the public, our country is in the 18th place.



Travel around the world

CNN: τα Μαύρα Βόλια στις ωραιότερες παραλίες της Ελλάδας

CNN: Mavra Volia one of the most beautiful beaches in Greece

Στις πιο όμορφες φυσικές παραλίες όλης της Ελλάδας συγκαταλέγει τα Μαύρα Βόλια ή Μαύρα Λιλάδια, όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι η διαδικτυακή έκδοση του CNN Travel, σημειώνοντας ότι πρόκειται για ένα από τα πιο ξεχωριστά τοπόσημα της Χίου που σκεπάζεται από ηφαιστειακά βότσαλα του ανενεργού εδώ και πολλούς αιώνες ηφαιστείου Ψαρώνα. Βότσαλα που προσδίδουν έναν εξωγήινο χαρακτήρα στο έδαφος, είναι δε χαρακτηριστικό πως η αφαίρεση τους απαγορεύεται και διώκεται ποινικά.

Mavra Volia (black pebbles) or Mavra Liladia, as the locals calls it, is among the most beautiful and natural beaches of Greece, the Online Edition of CNN travel notes that it is one of the most extraordinary landmarks of Chios covered by the volcanic pebbles of the centuries inactive volcano, Psaronas. The terrain takes on an otherworldly appearance because of the cobbles, and their removal is forbidden and prosecuted by law.

28 |



Travel around the world

4 βραβεία για τα προϊόντα Citrus στο διαγωνισμό Great Taste Awards Για 6η συνεχή χρονιά η εταιρεία CITRUS που εδρεύει στον κάμπο της Χίου, συμμετείχε στο διεθνή διαγωνισμό τροφίμων Great Taste Awards και διακρίθηκε για τα προϊόντα της, κατοχυρώνοντας επάξια το χαρακτηρισμό «Great Taste Producer». Στο φετινό διαγωνισμό η εταιρεία CITRUS απέσπασε 4 βραβεία με τα παρακάτω προϊόντα: • Γλυκό φλούδα χιώτικου μανταρινιού (2 χρυσά αστέρια). Πρόκειται για το πιο χαρακτηριστικό ίσως προϊόν της CITRUS και το πρώτο με το οποίο συμμετείχε και βραβεύτηκε το 2014 για πρώτη φορά στο διαγωνισμό, βραβεύτηκε φέτος για 2η φορά και μάγεψε τους κριτές που το χαρακτήρισαν «Food for the Gods». • Γλυκό συκαλάκι με μοσχοκάρφι (1 χρυσό αστέρι) • Λουκούμι σύκο και λεμόνι (1 χρυσό αστέρι) • Πίτα φρούτου δαμάσκηνο με αμύγδαλο και μαστιχέλαιο (1 χρυσό αστέρι) «Για την ομάδα της CITRUS οι βραβεύσεις αυτές αποτελούν την κινητήρια δύναμη για να συνεχίσουμε να παράγουμε προϊόντα υψηλής ποιότητας και διατροφικής αξίας που ανασύρουν όμορφες μνήμες από την ιστορία της Μυροβόλου Χίου», αναφέρουν σε δελτίο τύπου οι εργαζόμενοι της εταιρείας.

Citrus products won 4 awards at Great Taste Awards For the 6th consecutive year, the CITRUS Company, based in Kambos, Chios participated in the international food competition Great Taste Awards and was distinguished of its products, worthy of securing the designation "Great Taste Producer". In this year’s competition, CITRUS won 4 awards for the products below: • Chios sweet mandarin peel (2 gold stars): It is probably the most characteristic product of CITRUS and the first with which CITRUS competed and was awarded in 2014 for the first time; it has been awarded this year for the second time, impressing the judges, who called it “Food for the Gods”. • Sweet Fig with Nutmeg (1 gold star) • Loukoumi, Fig & Lemon (1 gold star) • Plum Fruit Pie with Almond and Mastic Oil (1 gold star) “These awards, for the CITRUS team, act as the driving force and motivate us to continue to produce products of high quality and nutritional value, which recapture beautiful moments from Myrovolos Chios”. The company’s employees mentioned in a press release.

30 |



Travel around the world

New York Times: Μπορεί η μαστίχα Χίου να θεραπεύσει την ανθρωπότητα; Η ευεργετική ιδιότητα της μαστίχας Χίου έχει περάσει τα σύνορα της χώρας.

New York Times: Can Chios mastic cure mankind? The beneficial properties of Chios mastic gum have crossed the borders of Greece. 32 |


Το προϊόν-έμβλημα της Χίου κέντρισε το ενδιαφέρον του αρθρογράφου Frank Bruni, ο οποίος διερωτάται στους New York Times εάν το αρχαίο ελληνικό φάρμακο μπορεί να θεραπεύσει την ανθρωπότητα. Αφορμή αποτέλεσε η συμμετοχή του σε κλινική δοκιμή στις ΗΠΑ θέλοντας να διαπιστώσει εάν το υγρό που εξάγεται από τα μαστιχόδεντρα μπορεί να έχει θετική επίδραση σε εκατομμύρια ασθενείς με Αλτσχάιμερ, σε ανθρώπους που έχουν περάσει εγκεφαλικό, αλλά και στον ίδιο. Ο Bruni είχε μια περιπέτεια υγείας κατά την οποία καταστράφηκε το οπτικό νεύρο πίσω από το δεξί του μάτι και κινδυνεύει να πάθει το ίδιο και στο αριστερό. Κάπως έτσι, βρέθηκε στην Ελλάδα για να ανακαλύψει τι συμβαίνει με τη μαστίχα, την οποία ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων θεωρεί φυσικό φάρμακο. Οι Αρχαίοι Έλληνες συνήθιζαν να την μασούν για λόγους στοματικής υγιεινής. Έχει χρησιμοποιηθεί σε κρέμες για τον περιορισμό φλεγμονών και θεραπεία πληγών, ως σκόνη για την θεραπεία ευερέθιστου εντέρου και έλκους, αλλά και στη διαχείριση του άσθματος. Σήμερα, το ενδιαφέρον για τη μαστίχα έχει αυξηθεί και εταιρείες με φαρμακευτικά προϊόντα και συμπληρώματα διατροφής ποντάρουν στη μαστίχα Χίου.

Ο αρθρογράφος των New York Times βρέθηκε στη Χίο στις αρχές Ιουλίου και μίλησε με τον Λεάνδρο Σκαλτσούνη, καθηγητή στο Τμήμα Φαρμακευτικής «Πάντα ξέραμε ότι η μαστίχα κάνει καλό στην υγεία. Τώρα, όμως, μάθαμε πραγματικά τους λόγους που έχει τόση μεγάλη προοπτική», του είπε. Η ρητίνη που εξάγεται από μαστιχόδεντρο, όπως αναφέρει ο Bruni, μπορεί να κάνει περισσότερα από όσα της έχουμε ζητήσει. Αμερικανοί με το δικό του πρόβλημα χρησιμοποιούν ένα φάρμακο με ρητίνη, το οποίο η ισραηλινή εταιρεία που το παράγει προμηθεύεται όλη τη ρητίνη από τη Χίο, όπως του είπε ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Jordan Robinson. Ο αρθρογράφος σημειώνει πως η μαστίχα αποτελεί όχι μόνο μέρος της χλωρίδας της Χίου αλλά και κινητήρας της οικονομίας, όντας ένας πυλώνας ταυτότητας. Επιστρέφοντας στις ιδιότητες της μαστίχας, τονίζει πως υπάρχουν ερωτήσεις που δεν απαντώνται εύκολα ακόμα και μετά από χιλιετίες, γι’ αυτό και πιθανότατα αναρωτιέται στον τίτλο του «μπορεί η μαστίχα Χίου να θεραπεύσει την ανθρωπότητα;».

This valuable product of Chios has caught the interest of columnist Frank Bruni, who inquires in the New York Times whether this ancient Greek medicine can cure mankind. The reason behind this inquiry was his participation in a trial clinic in the U.S.A to determine if the clear liquid extracted from the mastic resin might have a positive effect on millions of Alzheimer’s patients, on stroke survivors, and on himself as well. Bruni had a health condition and his optic nerve behind the right eye was ruined, and his left eye is in danger of suffering the same fate. So he came to Greece to find out more about the mastic, something that the European Medicines Agency considers a natural medicine. The Ancient Greeks used to chew it for oral hygiene. It has been used in creams to reduce inflammations and to heal wounds, as a powder for the treatment of irritable bowel syndrome, ulcer and to manage asthma. Today, the interest on the Mastic Gum has increased worldwide, and companies with pharmaceutical products and

nutritional supplements bet on the Chios mastic. The New York Times columnist was in Chios in early July and spoke with Leandros Skaltsounis, Professor at the Department of Pharmacy. "We always knew that mastic was good for health. But it is now we have really learned the reasons for its great prospects", he said. The resin extracted from a mastic tree can do more than expected, mentions Bruni. Americans with the same condition as Bruni, use a resin-based medicine, which the Israeli company that produces it, acquires the entirety of its resin supply from Chios, Jordan Robinson, the chief executive of the company told him. The columnist notes that the mastic is not only part of the flora in Chios, but it is also an economical driving force; a pillar of identity. Returning to the beneficial attributes of the Chios mastic gum, he emphasizes that there are questions with no easy answers, even after a thousand years, and that is probably why the title of his article is: “Can this Ancient Greek Medicine Cure Humanity?”


Travel around the world

Daily Mail οι καλύτερες λίμνες του κόσμου ανάμεσά τους και δύο ελληνικές

Daily Mail the best Lakes in the worldamong them two are Greek

Αφιέρωμα στις πιο όμορφες λίμνες του κόσμου κάνει η Daily Mail και μπορεί να αποτελεί έκπληξη για πολλούς, ωστόσο στον κατάλογο υπάρχουν και δύο ελληνικές.

The Daily Mail makes a tribute to the most beautiful lakes in the world and it might come as a surprise to many, however there are two Greek Lakes on the list.

34 |



Travel around the world

Η Daily Mail δημοσιεύει μια λίστα για τους λάτρεις των λιμνών, με τις καλύτερες προτάσεις της. Και μεταξύ αυτών είναι και ένας ελληνικός προορισμός: Οι Πρέσπες. Συγκεκριμένα, γράφει το δημοσίευμα: Με τις όχθες τους στην Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία και την Ελλάδα, η Μικρή και η Μεγάλη Πρέσπα, μεταξύ των αρχαιότερων τεκτονικών λιμνών της Ευρώπης ηλικίας ενός εκατομμυρίου ετών, προσφέρουν την ευκαιρία για πραγματικά ειδυλλιακή διαφυγή. Ο υδροβιότοπος της περιοχής είναι η Μέκκα για τους παρατηρητές πουλιών. Οι κορμοράνοι και οι ερωδιοί είναι εύκολο να εντοπιστούν, όπως και ο τεράστιος πελεκάνος της Δαλματίας. Ο Άγιος Αχίλλειος, ένα μικρό νησί στην Μικρή Πρέσπα, φιλοξενεί τα ερείπια μιας εκκλησίας του 10ου αιώνα και ένα εγκαταλελειμμένο χωριό. Οι επισκέπτες της Μεγάλης Πρέσπας αξίζει να πάρουν μια παραδοσιακή βάρκα και να κάνουν μια βόλτα στη λίμνη θαυμάζοντας τα όρη των Βαλκανίων. Όσο για την καλύτερη εποχή να τις επισκεφθεί κανείς, η Daily Mail αναφέρει ότι είναι προτιμότερο το χειμώνα, καθώς έχουν ελάχιστους τουρίστες. iefimerida.gr

36 |

The Daily Mail publishes a list for the lake lovers, with its best suggestions. And among them is a Greek destination: Great and Small Prespa lakes. The publication specifically writes: “With banks in Albania, North Macedonia and Greece, Great and Small Prespa, among Europe’s most ancient tectonic lakes at one million years old, offer the chance for a truly idyllic, off-the-beatenpath escape. The area of wetlands is a mecca for birdwatchers. Cormorants and herons are easy to spot, as is the huge Dalmatian pelican. Agios Achilios, an island in Small Prespa, features the ruins of a 10th Century church and an abandoned village. Visitors to Great Prespa should take a traditional boat out onto the water with the mountains of the Balkans glowering overhead”. As for the best time to visit the lakes, the Daily Mail says it is preferable in winter as it has few tourists. iefimerida.gr



Travel around the world

Από το επόμενο καλοκαίρι θα είναι επισκέψιμο το ναυάγιο της Περιστέρας στην Αλόννησο

Alonissos’ Peristera shipwreck to welcome visitors next summer 38 |

Το ναυάγιο Περιστέρα θέτει σε μία νέα και πολύ ενδιαφέρουσα πορεία την Αλόννησο στον παγκόσμιο χάρτη του τουρισμού με ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά, χάρη στο βραβευμένο έργο "σημαία" δυο φορές από την Ευρώπη της Περιφέρειας Θεσσαλίας για τα υποβρύχια μουσεία. Ένα από τα αρχαιότερα ναυάγια στον κόσμο, το ναυάγιο της Περιστέρας θα «λειτουργήσει» από το επόμενο καλοκαίρι, σύμφωνα με δέσμευση που ανέλαβαν ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός αλλά και η διευθύντρια Εναλίων Αρχαιοτήτων του υπουργείου Πολιτισμού Π. Καλαμαρά, στην τελετή εγκαινίων του Κέντρου Ενημέρωσης Κοινού για τα Υποβρύχια Ναυάγια που διαμόρφωσε η Περιφέρεια Θεσσαλίας στο παλιό Δημοτικό Σχολείο της γραφικής Χώρας της Αλοννήσου.

The Peristera shipwreck places Alonissos on a new and very interesting course on the world map of tourism with high quality features, thanks to the flagship project, twice awarded by Europe, of the Thessaly Region for underwater museums. The Peristera shipwreck is one of the most ancient shipwrecks in the world and it is scheduled to open to the public next summer, according to a commitment made by the Regional Governor Kostantinos Agorastos and the Director of the Ephorate of Underwater Antiquities of the Hellenic Ministry of Culture Pari Kalamara, at the launch of the new Information Center for Underwater Shipwrecks formed by the Thessaly Region, at the old Elementary School at the picturesque Chora of Alonissos.



Travel around the world

Παγκόσμια πρωτιά για φωτογραφία στη Λίμνη Κερκίνη!

First prize for the photograph of Lake Kerkini!

Ένας αργυροπελεκάνος στην Κερκίνη, χάρισε στη Βρετανίδα φωτογράφο Carol Steele το βραβείο Bird Photographer of the year 2019, στη μεγαλύτερη παγκοσμίως έκθεση εναλλακτικού τουρισμού "Birdfair" η οποία διεξάγεται κάθε χρόνο στην πόλη Oakham της Μεγάλης Βρετανίας, σε ένα από τα σημαντικότερα σημεία συνάντησης ορνιθοπαρατηρητών και φυσιολατρών παγκοσμίως.

Α Dalmatian pelican on Lake Kerkini has granted British photographer, Carol Steele the Bird Photographer of the Year 2019 award, in Birdfair, the world’s largest alternative tourism exhibition held every year in Oakham, UK, one of the world’s most important places for birdwatchers and nature lovers.

Η εκπληκτικά ποιητική φωτογραφία απεικονίζει έναν δαλματικό πελεκάνο να «χορεύει» στην κυριολεξία πάνω στα παγωμένα νερά της λίμνης της Κερκίνης, σ' ένα εξαιρετικό παιχνίδι ισορροπίας των χρωματικών συνθέσεων αλλά και της ετοιμότητας της φωτογράφου να “πιάσει” το στιγμιότυπο σε μηδενικό χρόνο. Η φωτογραφία χάρισε στην Steele το βραβείο, καθώς και το χρηματικό έπαθλο των 5000 λιρών.

40 |

The remarkably lyrical photograph captures a Dalmatian pelican gliding along as if dancing on Lake Kerkini’s frozen waters, in a fine balance between the color compositions and the photographer’s quick eye in capturing the moment. Steele’s photography won the first prize and the cash prize of 5,000 pounds.



Travel around the world

Cultural economy Cultural economy η νέα τάση the new tourism στον τουρισμό trend O πολιτιστικός τουρισμός βρίσκεται στην καρδιά του ενδιαφέροντος των σύγχρονων ταξιδιωτών, εκτοπίζοντας την ανάγκη για απόκτηση υλικών αγαθών και ανοίγοντας το δρόμο για εμπειρίες οι οποίες, όπως πιστεύουν οι ταξιδιώτες, μπορούν να επαναπροσδιορίσουν την ταυτότητά τους. 42 |

Cultural tourism is the main interest with travelers today, replacing the need to acquire material possessions and paving the way for experiences that the travelers believe will redefine their identity.



Travel around the world Αυτό αποκαλύπτει η έρευνα της startup Culture Trip με τίτλο Cultural Mindset Study που διεξήχθη σε δείγμα πάνω από 10.500 καταναλωτών στο Ην. Βασίλειο και τις ΗΠΑ, αναδεικνύοντας ένα διαφορετικό ταξιδιωτικό περιβάλλον που έχει εξελιχθεί σε 4 διαφορετικούς τύπους ταξιδιωτών. • Οι πολιτιστικά ενήμεροι: Οι ταξιδιώτες αυτοί έχουν ως βασικό κίνητρο την απόλαυση. Αναζητούν οικειότητα και ενώ απολαμβάνουν τον πολιτισμό το κάνουν από διακριτική απόσταση. • Οι πολιτιστικά περίεργοι: Οι ταξιδιώτες που συντάσσουν λίστες ονειρικών προορισμών, επιδιώκουν να συλλέξουν εμπειρίες και διψούν για το διαφορετικό από τη ρουτίνα, εξισορροπώντας την οικειότητα με τη διαφορετικότητα. • Οι φανατικοί του πολιτισμού: Έχουν κίνητρο για ταξίδια την επιθυμία για προσωπική ανάπτυξη, τα ταξίδια είναι στο DNA τους και είναι πρωτοπόροι και θα ήθελαν να θεωρούνται έτσι. • Οι πολιτιστικά ρευστοί: Νιώθουν άνετα όπου και αν ταξιδεύουν, κάνοντας επαφές και υιοθετώντας μια υβριδική πολιτιστική ταυτότητα. Το σύγχρονο κοινωνικογεωπολιτικό περιβάλλον ωθεί τους ανθρώπους να επιλέγουν τον πολιτισμό ως μία νέα έννοια και με βαθύτερους τρόπους, αναφέρει η έρευνα, χαρακτηρίζοντας αυτήν την τάση ως “cultural economy”.

44 |

This reveals a start-up Culture Trip study entitled Cultural Mindset Study conducted on a sample of over 10,500 consumers in the UK and US, highlighting a different travel environment that unfolded in 4 different types of travelers: • The culturally informed: The main drive for these travelers is enjoyment. They seek intimacy and while they enjoy culture they do it from a safe distance. • The culturally curious: They compile lists of dreamy destinations; they seek to collect experiences and thirst to escape routine, balancing iwith intimacy with diversity. • The cultural fanatics: Their main drive for travel is the desire for personal growth, traveling is in their DNA and they are pioneers and they like to be thought as such. • The culturally flexible: They feel comfortable whichever the destination, making contacts and adopting a mix cultural identity. The modern socio-geopolitical environment is pushing people to choose culture as a new concept and in more profound ways, study suggests, describing this trend as a "cultural economy".



Travel around the world

Ένα comic για το φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης συμπληρώνει φέτος 60 χρόνια παρουσίας και αυτοβιογραφείται ή για την ακρίβεια εικονοαφηγείται όλη αυτή τη σπουδαία διαδρομή που αποτέλεσε τον συνδετικό κρίκο του εγχώριου και παγκόσμιου κινηματογράφου με την πόλη της Θεσσαλονίκης και όχι μόνο.

The Thessaloniki international film festival becomes a comic book The Thessaloniki Film Festival is celebrating its 60th anniversary this year and presents its memoirs - or rather a series of illustrations – of its great journey that has been the link between domestic and world cinema of the city of Thessaloniki and beyond. 46 |


Για να γιορταστεί λοιπόν τούτη η επέτειος, το 60ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και όλα αυτά που το χαρακτηρίζουν και το συνθέτουν όλα αυτά τα χρόνια, δημιουργήθηκε μια πολύ-πολύ ξεχωριστή έκδοση. Εστιάζοντας το βλέμμα ταυτόχρονα στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον το Φεστιβάλ παρουσιάζει το Φεστιβάλ, μέσα από ένα comic φτιαγμένο από νέους, ιδιαίτερα αξιόλογους δημιουργούς. Οι αγαπημένοι comic artists Γιώργος Γούσης, Παναγιώτης Πανταζής και Γεωργία Ζάχαρη, έγραψαν και σχεδίασαν μια ερωτική ιστορία που μιλά ταυτόχρονα για σινεμά, τέχνη, αλλά και για την ίδια τη ζωή. Άλλωστε το Φεστιβάλ δεν είναι μόνο οι ταινίες: είναι η ατμόσφαιρα στις σκοτεινές αίθουσες, οι αξημέρωτες νύχτες στους χώρους που αυτό διεξάγεται, η κοσμοσυρροή στα γειτονικά μπαρ, το φλερτ, οι γνωριμίες, αλλά και οι συνεργασίες και οι συζητήσεις για το τι επιφυλάσσει το αύριο. Οι δύο ήρωες, ο Σωτήρης και η Ντάρια, μπλέκονται με την ιστορία του Φεστιβάλ, καθώς κινούνται, αγαπιούνται, μεγαλώνουν και ωριμάζουν σε τρεις εποχές του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: στο παρόν, το παρελθόν και το μέλλον του. Τη σχέση τους κατευθύνουν και σχολιάζουν, άχρονα, άνθρωποι που μέσα στις δεκαετίες του Φεστιβάλ έχουν δουλέψει γι’ αυτό ή του έχουν προσφέρει τις ταινίες και τα κείμενά τους. Από τον Nani Moretti στον Θόδωρο Αγγελόπουλο, αγαπημένοι κινηματογραφιστές και ηθοποιοί κάνουν την εμφάνισή τους (μέσα από τα καρέ του comic) στον αστικό ιστό της Θεσσαλονίκης, αλλά και στους χώρους του Φεστιβάλ». Το comic «Φεστιβάλ» θα κυκλοφορήσει στα ελληνικά και στα αγγλικά. elculture.gr

To celebrate this anniversary, the 60th Thessaloniki Film Festival, and all that characterize and compose it over the years, a very special edition has been created. Focusing on the past at the same time, present and future, the Festival presents the… Festival, a comic book created by exceptionally talented young creators. The beloved comic artists George Gousis, Panagiotis Pantazis and Georgia Zachari, have written and designed a love story that speaks of cinema, art and life itself. The Festival is so much more than its films; it is the atmosphere in the dark screening rooms, the endless nights at the venues, the crowds of people in the neighboring bars, the flirtation, the acquaintances, and also the collaborations and the discussions on what tomorrow beholds. The two heroes, Sotiris and Daria, are intertwined with the history of the Festival as they move, love, grow and mature in three seasons of the Thessaloniki Film Festival: its present, its past and its future. Their relationship is directed and commented on, omitting dates, by people who have worked for the festival for decades or have submitted their films and scripts. From Nani Moretti to Theodoros Angelopoulos, beloved filmmakers and actors make their appearance (through the frames of the comic) in the urban web of Thessaloniki and at the venues of the Festival. The comic book Festival will be released both in Greek and English. www.elculture.gr


Travel around the world

Η Ελληνική επανάσταση γίνεται αμερικανικό comic Η Ελληνική Επανάσταση γίνεται ένα πολυσέλιδο αμερικανικό comic, με την προσδοκία των δημιουργών του να ξεπεράσει τους διαβόητους «300», ως την πιο δημοφιλή καλλιτεχνική εξιστόρηση γεγονότων της ελληνικής ιστορίας! Οι «Γιοι του Χάους» (Sons of Chaos), όπως τιτλοφορείται το comic, έκαναν το ντεμπούτο τους στις ΗΠΑ στις 17 Ιουλίου και οι αναγνώστες σε όλο τον κόσμο ήρθαν κοντά, με τον πιο παραστατικό τρόπο, με τις λεπτομέρειες ενός άγνωστου στο εξωτερικό πολέμου, που όμως ειδικά για εμάς τους Έλληνες η έκβασή του καθόρισε την εθνική και κρατική μας οντότητα. «Για να τιμήσει τη 200ή επέτειο του Ελληνικού Πολέμου για Ανεξαρτησία, το Sons Of Chaos παρουσιάζει την ιστορία του 1821 μέσα από τα μάτια του Μάρκου Μπότσαρη, του γιου ενός σεβάσμιου Έλληνα αρχηγού που πιάστηκε αιχμάλωτος και μεγάλωσε στα μπουντρούμια του πιο διαβόητου Οθωμανού Πασά, γνωστού και ως ο "Ναπολέοντας της Ανατολής", του Αλή Πασά των Ιωαννίνων. Ο πολυβραβευμένος στις ΗΠΑ δημιουργός, Chris Jaymes, αφιέρωσε 10 χρόνια έρευνας για το ζήτημα, ενώ επισκέφτηκε και ο ίδιος, υπό ακραίες όπως περιγράφει συνθήκες, σημαντικές τοποθεσίες της Επανάστασης στη χώρα μας, προκειμένου να μπει στο κλίμα και να αναπαραστήσει όσο το δυνατόν πιο πιστά την ιστορία.

The Greek War of Independence becomes an American comic book The Greek Revolution becomes a multi-page American comic, with its creators expecting to surpass the infamous 300 as the most popular artistic storytelling event in Greek history! The Sons of Chaos, as the comic book is titled, debuted in the US in July 17, and readers around the world came close, in the most illustrative way, to the details of an unknown foreign war. But, especially for us Greeks, its outcome has defined our national and state entity. “To commemorate the 200th anniversary of the Greek War of Independence, Sons of Chaos presents the story of 1821 from the point of view of Markos Botsaris, the son of a respected Greek leader, who was taken prisoner as a child and grew up in the dungeons of the infamous Ottoman Pasha, Ali Pasha of Ioannina, also known as the “Napoleon of the East”. The award-winning US author Chris Jaymes has spent 10 Years researching the subject, and himself has visited, under extreme conditions as he describes, important sites of the Revolution in our country in order to get acquainted with the Greek history as faithfully as possible for the story’s adaptation.

48 |



Travel around the world

«Όταν ο Wagner συνάντησε τις ντομάτες» Σε μια απρόβλεπτη, αλλά πολλά υποσχόμενη επιλογή κατέληξε η αρμόδια επιτροπή του υπουργείου Πολιτισμού για την ταινία που θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα στη διεκδίκηση του Βραβείου Διεθνούς Ταινίας Μεγάλου Μήκους στα Όσκαρ.

"When tomatoes met Wagner" The committee of the Hellenic Ministry of Culture made an unpredictable yet a very promising choice by nominating When Tomatoes met Wagner the film to represent Greece for the Best International Feature Film at the OSCARS. 50 |

«Όταν ο Wagner συνάντησε τις ντομάτες». Αυτό το ιδιοφυές και πολυβραβευμένο ντοκιμαντέρ της Μαριάνας Οικονόμου που σε όποιο διεθνές φεστιβάλ έχει προβληθεί έχει κλέψει τις εντυπώσεις, θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα στην 92η Διοργάνωση των βραβείων Όσκαρ. Σύμφωνα με την υπόθεση, σε ένα χωριό κάπου στον θεσσαλικό κάμπο, το οποίο μαραζώνει λόγω της κρίσης, δύο ξαδέλφια και πέντε γυναίκες, αποφασίζουν να κάνουν μια νέα αρχή. Με λίγη βοήθεια από τη μουσική του Wagner που παίζουν στα χωράφια και τις ιστορίες που διηγούνται για να πάρουν κουράγιο, επιχειρούν να διεισδύσουν στην παγκόσμια αγορά με τη βιολογική καλλιέργεια ενός παλιού σπόρου ντομάτας. Συγκίνηση, χιούμορ, δυνατές ανθρώπινες σχέσεις, ατόφιες εικόνες από την ελληνική επαρχία και τον ελληνικό τρόπο να συνδεόμαστε, να επιβιώνουμε, να ονειρευόμαστε διαπερνούν το ντοκιμαντέρ της Οικονόμου. Η απόφαση της επιτροπής να στείλει ένα ντοκιμαντέρ μπορεί να μοιάζει τολμηρή όταν άλλοι επιστρατεύουν μυθοπλασία και υψηλών προδιαγραφών παραγωγές, όμως εδώ η ευφυής κινηματογράφηση και η αληθινή ιστορία πάνω στο χώμα, πάνω στο πρόσωπο των Ελλήνων, πάνω στο σώμα της ιστορίας που είναι η ανθρώπινη επιβίωση και συνύπαρξη, μπορεί όντως να κάνει την έκπληξη. iefimerida.gr

This genius and award-winning documentary of Marianna Economou, which has made an impression at every international Festival it has been released in, will represent Greece at the 92nd Academy Awards. The plot unravels in a village somewhere in the Thessaly plain, which has been withering because of the crisis, where two cousins and five women decide to make a new start. With a little help of Wagner’s music that is listened to in the fields and by the stories they are telling to each other to gather their courage, they attempt to penetrate the world market with the organic cultivation of an old tomato seed. Emotion, humor, strong human bonds, solid imagery of the Greek province and the Greek way to connect, survive, and dream, infiltrate Marianna Economou’s documentary. The committee’s decision to promote a documentary might seem like a daring move when others employ fiction and high-quality film productions, but its genius filming and its true earthy story imprinted on the faces of Greeks as they struggle to survive and coexist, might just turn out to be a surprise. www.iefimerida.gr



Travel around the world

Ένα παγκάκι για την ειρήνη έξω από το κέντρο A bench νόμπελ στο Όσλο for peace at the nobel peace Ένα παγκάκι που σχεδιάστηκε από την εταιρεία Snοhetta για το Κέντρο center in Oslo Νόμπελ Ειρήνης στο Όσλο είναι διαμορφωμένο σαν ημικύκλιο για να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να κάθονται πιο κοντά και να αρχίσουν να συνομιλούν. Το έργο περιγράφεται ως «πάγκος ειρήνης» και ονομάζεται «Το Καλύτερο Όπλο», αναφερόμενο στο διάσημο απόσπασμα του Nelson Mandela, «το καλύτερο όπλο είναι να καθίσετε και να μιλήσετε». Το εμπνευσμένο απόσπασμα του Mandela είναι χαραγμένο στο μέταλλο, από το οποίο είναι κατασκευασμένο το παγκάκι. Παρουσιάστηκε στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη την Ημέρα του Nelson Mandela, στις 18 Ιουλίου. Το παγκάκι παρέμεινε στην πλατεία του ΟΗΕ μέχρι τον Σεπτέμβριο, πριν μεταφερθεί στη μόνιμη του θέση κοντά στο Δημαρχείο του Όσλο, όπου απονέμεται το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης κάθε χρόνο. Η εγκατάσταση, ως σύμβολο της διπλωματίας και του διαλόγου, αποτίνει φόρο τιμής στους βραβευθέντες με βραβείο Νόμπελ Ειρήνης και γιορτάζει τις προσπάθειές τους για την ένωση των ανθρώπων και την επίλυση συγκρούσεων σε ολόκληρο τον κόσμο.

52 |

A bench designed by Snohetta for the Oslo Nobel Peace Center is shaped like a semicircle to encourage people to sit closer and start chatting. The artwork is described as a “bench of peace” and called “The Most Powerful Weapon” in reference to Nelson Mandela’s famous quote “The best weapon is to sit down and talk”. Mandela’s inspiring quote is engraved on the metal from which the bench is made of. It was presented at the United Nations headquarters in New York on Nelson Mandela Day in July 18. The bench remained in UN Square until September, before being transferred to its permanent location near the Oslo City Hall, where the Nobel Peace Prize is awarded each year. The installation, a symbol of diplomacy and dialogue, pays homage to the Nobel Peace Prize laureates and celebrates their efforts to unite people and resolve conflicts around the world.



Travel around the world

Μόνο με κράτηση The Louvre στο Λούβρο will make από το 2020 reservations Το Λούβρο, μπροστά στην mandatory κοσμοσυρροή επισκεπτών, οι starting 2020 οποίοι χρειάζεται να αναμένουν πολλές ώρες, χωρίς μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις να καταφέρουν να μπουν στο διάσημο μουσείο του Παρισιού, προτρέπει το κοινό να κάνει κράτηση μέσω διαδικτύου, ένα μέτρο που θα καταστεί υποχρεωτικό «πριν από το τέλος του έτους».

Με τον αριθμό των επισκεπτών να αναμένεται κοντά στο όριο των 10 εκατομμυρίων ή και να το ξεπεράσει, όπως το 2018, το δημοφιλέστερο μουσείο στον κόσμο αποδεικνύεται θύμα της ίδιας του της επιτυχίας. Το Λούβρο γνώρισε δύσκολες μέρες τον φετινό Ιούλιο εξαιτίας του καύσωνα και της προσωρινής μεταφοράς του διάσημου έργου της Τζοκόντα σε άλλη αίθουσα, λόγω εργασιών ανακαίνισης που πραγματοποιήθηκαν. Τουρίστες διαμαρτυρήθηκαν έντονα καταγγέλλοντας ότι δεν υπήρχε επαρκής και έγκαιρη πληροφόρηση στον ιστότοπο του μουσείου. «Θα εφαρμόσουμε το σύστημα υποχρεωτικής κράτησης όπως κάνουν πολλά άλλα μουσεία και πριν από το τέλος του έτους όλοι οι επισκέπτες θα πρέπει να κάνουν κράτηση» τόνισε ο Vincent Pomarede διευθυντής του διάσημου μουσείου.«Με την υποχρεωτική κράτηση», παρατήρησε ο Pomarede, «μπορούμε να ελέγξουμε την είσοδο των επισκεπτών».

54 |

The Louvre, due to the heavy influx of visitors who have to wait many hours, and in many cases left without being able to enter the famous Paris Museum, urges the public to make their reservations online, a measure that will become mandatory "before the end of the year”. With the number of visitors close to 10 million or more (as in 2018), the most popular museum in the world is a “victim” of its own success. The Louvre’s problems intensified this July because of the heat wave and of the temporary transfer of the famous Mona Lisa to another room to allow for refurbishments. Tourists strongly protested that there was not adequate and timely information available on the museum's website. "We will put in place the mandatory reservations system, like so many other museums have done and by the end of the year all visitors will have to make a reservation," said Vincent Pomarede, chief curator and director of the painting department of the famous museum. “With the mandatory reservation, we will regulate the visitors’ entrances”.



Travel around the world

The Ballad of Jethro Tull Η πρώτη βιογραφία της θρυλικής μπάντας

The Ballad of Jethro Tull The first biography of the legendary band 56 |

Πρόκειται για τη «Μπαλάντα των Jethro Tull» μια πλούσια εικονογραφημένη ιστορία του συγκροτήματος, που θα κυκλοφορήσει τον Νοέμβριο του 2019. Σε βίντεο που κυκλοφόρησε πρόσφατα, σχετικά με την επικείμενη έκδοση, ο Ian Anderson, από τα ιδρυτικά μέλη της rock μπάντας, δίνει λεπτομέρειες για το βιβλίο και τις δύο εκδοχές του: «Θα δείτε ότι υπάρχει επιλογή μεταξύ δύο εκδόσεων του βιβλίου, η μία εκ των οποίων συνοδεύεται από ένα βινύλιο στο οποίο διαβάζω ένα ποίημα που γράφτηκε ειδικά για αυτή την έκδοση, και το οποίο έχει τίτλο «The Ballad of Jethro Tull». Με μουσική συνοδεία, επίσης, από κάποιους παλιούς φίλους». Στην πίσω πλευρά του βινυλίου, ο Anderson διαβάζει το «Marmion» - ποίημα το οποίο έγραψε ο Walter Scott το 1808συνοδεία εκκλησιαστικού οργάνου σε καθεδρικό ναό. Το βινύλιο θα διατίθεται μόνο σε 500 υπογεγραμμένα αντίτυπα με την υπογραφή του ίδιου του Ian Anderson. Αυτή η έκδοση θα περιλαμβάνει και αντίγραφα δύο έργων τέχνης.

The Ballad of Jethro Tull is a lavishly illustrated history of the band and is set for release in November 2019. The frontman and one of the founding members of the band, Ian Anderson in a recently released video reveals details on the book and its two versions: “You will see that there is a choice of two editions of the book, one of which is accompanied by a vinyl record where I read the poem The Ballad of Jethro Tull especially written for this version, with musical backing from some old friends”. On the other side of the vinyl record, Anderson reads Marmion, a poem written by Sir Walter Scott in 1808, alongside a church organ in a cathedral. It will only be available with the signature edition, limited to 500 copies and signed by Anderson himself. Two art prints will be also included.



Travel around the world

Piaggio Museum Piaggio Museum μια ακόμα μεγάλη earns a big διάκριση distinction Το Μουσείο Piaggio, το μεγαλύτερο μοτοσυκλέτας στην Ιταλία και ένα από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη, μπαίνει στο Trip Advisor Hall of Fame κατακτώντας για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά το Certificate of Excellence! 58 |

The Piaggio Museum, the biggest motorcycle museum in Italy and one of the largest in Europe, enters the Trip Advisor Hall of Fame for conquering for the fifth consecutive year the Certificate of Excellence!


Tο Μουσείο βραβεύεται από το Trip Advisor κάθε χρόνο από το 2015, χάρη στην ικανότητά του να κερδίζει τις καρδιές των πολυάριθμων επισκεπτών, οι οποίοι υπολογίζονται σε περισσότερους από 700.000 από τότε που άνοιξε και οι οποίοι φτάνουν στην Pontedera (στην επαρχία της Πίζας) από όλο τον κόσμο. Λαμβάνοντας αυτό το βραβείο για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά, το σημαντικό αυτό Μουσείο κατακτά μια θέση στο Trip Advisor Hall of Fame της μεγαλύτερης ταξιδιωτικής πλατφόρμας του κόσμου, παρούσας σε 49 αγορές με περίπου 490 εκατομμύρια μοναδικούς επισκέπτες το μήνα. Οι μεγάλοι εκθεσιακοί χώροι του Μουσείου, που εγκαινιάστηκαν το 2000 και ανακαινίστηκαν σημαντικά το 2018, εκτείνονται σε περίπου 5.000 m2. Πρόκειται για μια σειρά από πρώην βιομηχανικά κτίρια, τα οποία ανακαινίσθηκαν και φιλοξενούν σήμερα περισσότερα από 250 ιστορικά οχήματα. Η συλλογή Vespa, μια από τις πιο διάσημες και αγαπημένες ιταλικές μάρκες, προσελκύει θαυμαστές από ολόκληρο τον κόσμο, ενώ πλαισιώνεται από συλλογές αφιερωμένες στα εμπορικά σήματα Piaggio και Ape, καθώς επίσης και στην ιστορία των μοτοσυκλετών Aprilia, Gilera και Moto Guzzi. Δίπλα σε αυτά τα πολύτιμα εκθέματα, κάποια μοναδικά και αξεπέραστα, ξετυλίγεται ολόκληρη η ιστορία της μετακίνησης, από τρένα μέχρι αεροπλάνα, από τελεφερίκ μέχρι μηχανές θαλάσσιων σκαφών, έτσι όπως διαγράφηκε από μια εταιρεία που αποτελεί μέρος της ιταλικής ιστορίας.

The Museum, located in Pontedera (Pisa province), has been awarded by Trip Advisor every year since 2015, thanks to its capability to win the hearts of the large number of visitors, that are estimated to be more than 700,000 since its opening from all over the world. Receiving this award for the fifth consecutive year, this important Museum wins a place on the Trip Advisor Hall of Fame, the world's largest travel platform, present in 49 markets with approximately 490 million unique visitors per month! The Museum’s large display areas, opened in 2000 and substantially renovated in 2018, are extended to about 5.000 m2. It is a series of former industrial buildings that have been renovated and today host more than 250 historic vehicles. The Vespa collection, one of the best known and most beloved Italian brands, attracts fans from all over the world, and is surrounded of collections dedicated to the commercial Piaggio and Ape brands, and the motorcycling and sports history of the Aprilia, Gilera and Moto Guzzi brands. Next to these valuable exhibits, some unique and unsurpassable, unravels the entire history of transport -from trains to airplanes, from cable cars to seawater engines - as it has been written by a company which is part of Italian history.


Travel around the world

Το πιο ακριβό φορτηγό του πλανήτη έχει την υπογραφή του Banksy Ένα γκράφιτι του διάσημου street artist μεταμόρφωσε ένα Volvo FL6 του 1988 σε πολύτιμο έργο τέχνης. Το όχημα αυτό είναι το πιο ακριβό φορτηγό του κόσμου και το γεγονός δεν οφείλεται σε κάποια τεχνολογική καινοτομία ή το πολυτελές εσωτερικό του. Το εν λόγω φορτηγό βγήκε σε δημοπρασία από τον οίκο Bonhams στο Chischester του Ηνωμένου Βασιλείου στις 14 Σεπτεμβρίου, με την τιμή εκκίνησης να έχει οριστεί στα €1.830.000. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι πως το Volvo FL6 του 1988 καλύπτεται σχεδόν εξ ολοκλήρου από ένα γκράφιτι του Banksy. Τόσο το εξωτερικό του μέρος όσο και η καμπίνα του φέρουν την υπογραφή του περιβόητου street artist. O Banksy είχε ζωγραφίσει το φορτηγό πίσω στο 2000, σαν μέρος ενός μεγάλου έργου, που μέχρι σήμερα θεωρείται από τους ειδικούς μία "πρωτότυπη καλλιτεχνική πράξη σατιρικού χιούμορ και επιδεξιότητας στη χρήση του σπρέι". Δεν δημιουργείται λοιπόν καμία απολύτως απορία για το ποσό εκκίνησης της Bonhams, που το κοστολογεί σχεδόν δύο φορές πάνω από το ακριβότερο hypercar του πλανήτη. Ο Bansky έχει κάνει κάτι αντίστοιχο και με άλλα οχήματα κατά το παρελθόν. Κανένα όμως από αυτά δεν έφτασε στο σημείο να δημοπρατείται για ένα τόσο μεγάλο ποσό. Το περίφημο SWAT Van, που είχε διαθέσει προς πώληση και πάλι ο οίκος Bonhams το 2016, είχε αγοραστεί έναντι 241.000€.

60 |

Graffiti covered Banksy truck the most expensive in the world Graffiti by the famous street artist transformed a 1988 Volvo FL6 into a valuable work of art. This vehicle is the most expensive truck in the world and the fact is not based on any technological innovation or luxury interior. The truck was auctioned by Bonhams in Chischester, UK in September 14, with set starting price of € 1,830,000 and the reason is that the 1988 Volvo FL6 is almost entirely covered by Banksy graffiti. Both its exterior and its cabin carry the signature of the infamous street artist. Banksy had painted the truck back in 2000 as part of a large-scale project, which to date is considered by experts to be an "original artistic act of satirical humor and skill in using spray". So there is absolutely no question about Bonhams' starting price, who priced the truck twice as much as the most expensive hypercar in the world Bansky has done something similar with other vehicles in the past. But none of them reached the point of being auctioned for such a large sum. The famous SWAT Van, sold again by Bonhams in 2016, was purchased for € 241,000.



Travel around the world

Παιδικό βιβλίο από τους Metallica! Φαίνεται ότι έχει γίνει λίγο της μόδας, συγκροτήματα που διέγραψαν ή διαγράφουν τη δική τους πορεία στο χώρο της μουσικής να αποφασίζουν για λόγους marketing να ασχοληθούν και με την έκδοση βιβλίων είτε αυτοβιογραφούμενοι είτε όχι και αυτό είναι μάλλον η είδηση.

Έτσι τα μέλη του συγκροτήματος Green Day έγραψαν συλλογικά το βιβλίο με τίτλο «Last of the American Girls», οι Jethro Tull την αυτοβιογραφία τους και πάει λέγοντας. Στη προκειμένη περίπτωση οι Metallica μπαίνουν και αυτοί στο χορό μ' ένα παιδικό βιβλίο. Το εικονογραφημένο βιβλίο του γκρουπ με τίτλο «The ABCs of Metallica» θα είναι διαθέσιμο σε βιβλιοπωλεία και διαδίκτυο από τις 26 Νοεμβρίου και το έγραψαν τα μέλη του συγκροτήματος σε συνεργασία με τον Howie Abrams. Tο βιβλίο «ανατρέχει στην ιστορία της μπάντας από το Α μέχρι το Ω», όπως αναφέρουν οι ίδιοι οι Metallica στο site τους και «κάθε γράμμα της αλφαβήτα παρουσιάζει και μια στιγμή της καριέρας μας, από το "Garage Days έως το Master of Puppets". Τα έσοδα θα διατεθούν προς ενίσχυση του κοινωφελούς οργανισμού All Within My Hands που έχει ιδρύσει η μπάντα με στόχο «τη δημιουργία βιώσιμων κοινοτήτων, τη στήριξη της εκπαίδευσης του εργατικού δυναμικού και τη στήριξη και ανάπτυξη των κοινωνικών υπηρεσιών». Το συγκρότημα έγραψε το παιδικό βιβλίο σε συνεργασία με τον συγγραφέα Howie Abrams και εικονογραφήθηκε από τον καλλιτέχνη γκράφιτι Michael “Kaves” McLeer.

Metallica announces release of children’s book It seems that it has become a bit of a trend, bands that have blazed a trail or even still blazing the trail in music to decide for marketing reasons to get involved in publishing books, either autobiographical or not, and that is probably the announcement. 62 |

The members of the Green Day band have collectively written the Last of the American Girls book, Jethro Tull had written an autobiography and so forth. In the case of Metallica, it is a children’s book. The illustrated book of the band will be The ABC’s of Metallica, written by the members of the band in collaboration with Howie Abrams, will be available in bookstores and online on 26th November. The book "goes back to the history of the band from A to Z", as Metallica say on their site, and "every letter of the alphabet presents a moment in our career, from the Garage Days to Master of Puppets." The profits will go to support the All Within My Hands charity the band has set up to "create sustainable communities, support workforce education and support and develop social services." The band wrote the book in collaboration with writer Hawaii Abrams and was illustrated by graffiti artist Michael “Kaves” McLeer.



Betterfly and better living

60ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης αφιέρωμα στον John Waters Ο τολμηρός σκηνοθέτης και θρυλικός εκπρόσωπος του cult cinema θα βρεθεί στη Θεσσαλονίκη από τις 6 μέχρι τις 8 Νοεμβρίου και με μεγάλη χαρά το Φεστιβάλ θα του απονείμει Χρυσό Αλέξανδρο για την προσφορά του στον κινηματογράφο. 64 |

60th Thessaloniki International Film Festival a tribute to John Waters This bold director and legendary representative of cult cinema will be in Thessaloniki in November 6-8, and for the Festival with great honor it will award him the Golden Alexander for his contribution to the cinema.


Ο «Πάπας του Τrash», όπως τον χαρακτήρισε ο William Burroughs, παίρνει από το 60ο ΦΚΘ carte blanche για να επιλέξει 10 αγαπημένες του ταινίες. Πρόκειται για εξωφρενικά ξεκαρδιστικές ταινίες μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ που αντικατοπτρίζουν την αγάπη του για το ακραίο στην τέχνη και ειδικότερα στις ταινίες exploitation. O John Waters θα παρουσιάσει το one–man show “This Filthy World” στον κινηματογράφο Ολύμπιον, στη διάρκεια του Φεστιβάλ. Αυτή η standup comedy παράσταση είναι αφιερωμένη στο εμμονικό του γούστο, τις παράλογες συμβουλές του και την επαγγελματική του καθοδήγηση για το πως να γίνει κανείς ένας επιτυχημένος και ευτυχισμένος νευρωτικός. Ο σκηνοθέτης θα μοιραστεί, επίσης, την «κηλιδωμένη του σοφία» (γνώριμη και στο νέο του βιβλίο “Mr. Know-ItAll: The Tarnished Wisdom of a Filth Elder”) σε ένα masterclass ανοιχτό για το κοινό. Απευθυνόμενος σε σινεφίλ, φανατικούς του σινεμά και θαυμαστές του κινηματογραφικού trash, θα μιλήσει για το πως να βρεις χρηματοδότηση για τις ταινίες σου, πως να επιβιώσεις στο Χόλυγουντ και πως να αποτύχεις, οποιοδήποτε επαγγελματικό δρόμο και αν επιλέξεις. Ακόμη, νεαροί κινηματογραφιστές θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν ένα αποκλειστικό workshop με τον σκηνοθέτη. Όπως αναφέρει ο Alan Cummings στην κριτική του νέου βιβλίου του Waters στους New York Times, ο σκηνοθέτης συνεχίζει «να μεταδίδει την “ανώμαλη”, αλλά απολύτως συνετή (συνήθως) σοφία του στις νεότερες γενιές που δεν είχαν καν γεννηθεί όταν έγινε διάσημος». Περισσότερες πληροφορίες για τον τρόπο συμμετοχής στο workshop θα ανακοινωθούν σύντομα. Τέλος, το 60ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης θα τιμήσει τον John Waters με τον Χρυσό Αλέξανδρο σε μια ειδική εκδήλωση. www. monopoli.gr

The “Pope of Trash” a nickname that William Burroughs called him by takes the power to act (carte blanch) and chooses 10 of his favorite films. They are outrageously hilarious fiction films and documentaries that reflect his love for the extreme in art and especially in exploitation films. John Waters will present the one-man show "This Filthy World" at the Olympion Movie Theater during the Festival. This standup comedy show is dedicated to his obsessive taste, his absurd advice and his professional guidance on how to become a successful and happy neurotic. The director will also share his “tarnished wisdom” (a reference to his new book Mr. Know-It-All: The Tarnished Wisdom of a Fifth Elder) in a master class open to the public. Addressing to movie lovers, cinema fanatics and fans of trash-movies, he will speak on how to find the money for your movie, how to survive in Hollywood and how to fail in any career path you choose. In addition, young filmmakers will have the opportunity to attend an exclusive workshop with the director. As Alan Cummings points out in his critique of Waters' new book in the New York Times, “The director continues to spread the perverse but absolutely wise (usually) wisdom to the younger generations that were not even yet born when he became famous”. More information on how to participate in the workshop will be announced soon. Finally, the 60th Thessaloniki International Film Festival will honor John Waters with the Golden Alexander at a special event. www.monopoli.gr


Betterfly and better living

Το Φάντασμα της Όπερας για πρώτη φορά στην Ελλάδα

The Phantom of the Opera is heading for the first time to Greece

Το διάσημο μιούζικαλ του Andrew LIoyd Webber που έχουν απολαύσει 140 εκατομμύρια θεατές σε όλο τον κόσμο θα ανέβει στην Αθήνα από 1 έως 9 Φεβρουαρίου 2020, με τους πρωταγωνιστές της παράστασης στο West End του Λονδίνου.

Andrew Lloyd Webber’s famous musical that has been enjoyed by 140 million fans from all over the world will air in Athens from February 1-9, 2020 with the original West End cast.

Το διάσημο μιούζικαλ του Andrew LIoyd Webber «The Phantom of the Opera», μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες παγκοσμίως με 12.000 παραστάσεις στο Her Majesty’s Theatre του Λονδίνου και παρουσιάσεις σε 165 πόλεις ανά τον κόσμο, έρχεται από την People Entertainment Group στον υπερσύγχρονο χώρο του Christmas Theater τον Φεβρουάριο του 2020, στην μεγαλύτερη θεατρική παραγωγή που έχει παρουσιαστεί ποτέ στην Ελλάδα. Το ρομαντικό και επιβλητικό έργο του Lloyd Webber με τα διάσημα κλασικά τραγούδια που έχουν αφήσει εποχή, το άρωμα suspense και μυστηρίου και την τρυφερή ιστορία αγάπης μεταξύ της Christine και του μυστηριώδους «Φαντάσματος της Όπερας των Παρισίων» ανεβαίνει στη σκηνή του Christmas Theater με την υπογραφή κορυφαίων διεθνών συντελεστών. Μια μεγαλειώδης παραγωγή που θα συναρπάσει και θα μαγέψει και τους πιο απαιτητικούς θεατές. newpost.gr

66 |

The celebrated musical, is among the most successful musicals worldwide, with 12,000 performances at Her Majesty’s Theater in London and presentations in 165 cities around the world, is coming by the People Entertainment Group to the state-of-the-art Christmas Theater in Athens, in February 2020. It will be the largest theatrical production ever staged in Greece! Andrew Lloyd Webber’s romantic and imposing play with the famous classical songs that have left their imprint in time, the aroma of suspense and mystery and the tender love story between Christine and the masked figure of the Paris Opera House will play at the Christmas Theater with top international players. A grand production that will captivate and enchant even the most demanding audience. www.newpost.gr



Betterfly and better living

Callas in Concert Η θρυλική ντίβα της όπερας ξανά στη σκηνή Με τη βοήθεια της σύγχρονης ολογραφικής ψηφιακής τεχνολογίας το κοινό θα έχει πλέον την ευκαιρία για μια πραγματικά πρωτόγνωρη εμπειρία: Να απολαύσει τη μοναδική Maria Callas «live» σε συναυλία.

Όλα αυτά με συνοδεία ζωντανής μουσικής από την ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, που πλαισιώνει την παράσταση της μεγάλης ερμηνεύτριας, υπό τη διεύθυνση της μαέστρου Elmear Noone, στις 11 & 12 Νοεμβρίου στην Αθήνα, στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος». Τον Νοέμβριο λοιπόν του 2019, στο πλαίσιο της δεύτερης περιοδείας της στην Ευρώπη, η μοναδική αυτή εμπειρία θεάματος έρχεται και στην Αθήνα, για δύο ξεχωριστές βραδιές που θα συγκινήσουν και θα μαγέψουν το κοινό. Η παράσταση Callas In Concert προσφέρει στο θεατή του σήμερα τη δυνατότητα να παρακολουθήσει μία αναπαράσταση της μοναδικής ερμηνείας της Callas επί σκηνής, αυτής που την ανέδειξε σε θρύλο της Όπερας. Με αυτόν τον μοναδικά καινοτόμο και πρωτότυπο τρόπο, μπορεί κανείς να ζήσει μια παράσταση της Ντίβας, να εκστασιαστεί όπως οι προηγούμενες γενιές από την ανυπέρβλητη ικανότητά της να συνδέεται με το κοινό της και να παρασυρθεί από την έμφυτη δραματουργία και το πάθος της, με τη βοήθεια της τεχνολογίας.

Callas in Concert The legendary opera Diva takes the stage once again With the help of modern holographic digital technology, the public will now have the opportunity for a truly unprecedented experience: Enjoying the fascinating Maria Callas in concert. 68 |

The live National Opera House orchestra accompanying the performance of the great soprano, under the direction of the conductor Elmear Noone, in November 11 & 12 in Athens, at the Hellenic Cosmos Cultural Center. In November 2019, this astonishing experience that is part of the second European tour will be in Athens for a two-night-only concert experience that will entrance and mesmerize the audience. Callas in Concert bestows to the audience the occasion to witness a reenactment of Callas’ outstanding performance on stage, such a performance that established her as a legend of the Opera. By this singular innovative and unique feat devised by a technological marvel, one can experience a performance by La Divina, be enthralled -as the previous generations- by her inimitable ability to connect with the audience, and be seduced by her innate theatricality and passion.



Betterfly and better living

Ο Jose Carreras Jose Carreras στην τελευταία του farewell μεγάλη συναυλία concert Ο σπουδαίος Καταλανός τενόρος της όπερας Jose Carreras, πρόκειται να αποθεώσει το ελληνικό κοινό και αναμφίβολα να αποθεωθεί απ' αυτό στην τελευταία του μεγάλη εμφάνιση στην Ελλάδα. Τον μεγάλο καλλιτέχνη θα πλαισιώσει η Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, με τα μαγικά ηχοχρώματα 70 περίπου μουσικών επί σκηνής, παρουσιάζοντας όλες τις μεγάλες επιτυχίες του θρυλικού τραγουδιστή, που έγιναν έμβλημα για περισσότερες από μία γενιές. Η συναυλία χαρακτηρίζεται ως μοναδική, όχι μόνο γιατί ο μεγάλος καλλιτέχνης έχει περιορίσει δραματικά τις εμφανίσεις του σε μεγάλους χώρους, αλλά και γιατί θα είναι η τελευταία του εμφάνιση τόσο για την Ελλάδα όσο και για όλες τις Βαλκανικές χώρες. Ο Jose Carreras ιδιαίτερα γνωστός για τις ερμηνείες του στις όπερες του Verdi και του Puccini έκανε το ντεμπούτο του σε ηλικία 11 ετών ως Trujaman στην όπερα El retablo de maese Pedro του Manuel de Falla. Από τότε μέχρι σήμερα έχει αλλάξει 60 ρόλους σε σκηνές όπερας παγκοσμίου φήμης και σε στούντιο ηχογράφησης καθώς έχει χαρακτηριστεί ως ένας από τους «Τρεις Τενόρους» της εποχής μας.( Domingo, Carreras και Pavarotti), Είναι ιδιαίτερα συγκινητικό, αλλά και τιμητικό το ό,τι ο σπουδαίος καλλιτέχνης επέλεξε και την Αθήνα για να αποχαιρετήσει το κοινό του. Η συναυλία διοργανώνεται από την ART BG ΕΛΛΑΔΟΣ στο κλειστό γήπεδο μπάσκετ Ο.Α.Κ.Α στις 24 Νοεμβρίου 2019.

70 |

The veteran Catalan tenor of the opera, Jose Carreras will be undoubtedly celebrated by his Greek fans and salute his farewell performance in Greece. The great artist will be joined by the ERT Symphony Orchestra of 70 musicians with their magical acoustic timbre on stage, performing some of the great scores of the legendary tenor that became classic through generations. The concert is special, not only because the great artist has dramatically limited his performances in large venues, but also because it will be his last appearance in Greece and in the Balkan countries. Jose Carreras, best known for his performances in the operas of Verdi and Puccini, made his debut at the age of 11 as Trujaman in the opera El retablo de maese Pedro by Manuel de Falla. Since then, he has changed into 60 roles in world-renowned operas and in the recording studios, as he is one of the "Three Tenors" of our time (Domingo, Carreras and Pavarotti). It is particularly moving and a great honor that the great artist chose Athens to bid farewell to his audience. The concert is being organized by ART BG GREECE in the OACAOlympic Indoor Hall in November 24, 2019



Betterfly and better living

LULU του Γιάννη Χουβαρδά στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης Ένα από τα κορυφαία κείμενα του σύγχρονου θεάτρου ζωντανεύει στο Θέατρο του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης από 6 Νοεμβρίου, με έναν εξαιρετικό θίασο πρωταγωνιστών που αποτελείται από τους: Κωνσταντίνο Αβαρικιώτη, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Γιώργο Μπινιάρη, Άλκηστη Πουλοπούλου, Άκη Σακελλαρίου, Αλέκο Συσσοβίτη, Χάρη Φραγκούλη, Νίκο Χατζόπουλο. Το έργο LULU έχει γραφτεί από τον Γερμανό συγγραφέα Frank Wedekind το 1895. Ο Frank Wedekind (1864-1918) στην "Λούλου" συνθέτει ένα σκοτεινό παραμύθι, ένα παράξενο μείγμα κωμωδίας και τραγωδίας με απροσδόκητα γκροτέσκα στοιχεία- δάνεια από τον κόσμο του τσίρκο που τόσο αγαπά. Με γλώσσα αιχμηρή και προκλητική, ο σπουδαίος Γερμανός δημιουργός τολμά να αποκαλύψει τη σήψη και τη διαφθορά που φωλιάζει στα πολυτελή σαλόνια της ηδονής, ασκώντας δριμεία κριτική στον κοινωνικό καθωσπρεπισμό και την υποκρισία.

72 |

LULU by Yannis Houvardas at the Michael Cacoyannis Foundation One of the leading texts of contemporary theater comes to life at the Main Theater Stage of MCF from November 6, with an powerful cast of well known actors: Konstantinos Avarikiotis, Kariofillia Karabeti, George Biniaris, Alkistis Pavlopoulou, Akis Sakellariou, Alekos Sissovitis, Haris Fragoulis, Nikos Hatzopoulos. Lulu was written by German dramatist Frank Wedekind in 1895. Frank Wedekind (1864-1918) in Lulu composes a dark fairytale; a strange blend of comedy and tragedy with unexpectedly grotesque elements- furnished from the circus world he so loves. Written in a sharp and provocative language, the great German creator dares to reveal the decay and the corruption that nestles in the luxurious salons of pleasure, exercising severe critique to the social etiquette and hypocrisy.



Betterfly and better living

H Νένα Μεντή είναι η Μαρίκα Κοτοπούλη

Η Νένα Μεντή και ο Πέτρος Ζούλιας, μετά την «Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου» και τις «Γυναίκες του Παπαδιαμάντη», με ένα θίασο δέκα ηθοποιών, συναντούν επί σκηνής την "Μαρίκα" και ταξιδεύουν στον πολυδιάστατο και αντιφατικό κόσμο της Μαρίκας Κοτοπούλη. Η "Μαρίκα" είναι μια παράσταση εμπνευσμένη από τη μυθιστορηματική ζωή και το έργο της Μαρίκας Κοτοπούλη, μιας αμφιλεγόμενης γυναίκας, που κατάφερε να αφήσει το στίγμα της στην ιστορία της νεότερης Ελλάδας, όχι μόνο ως μια σπάνια καλλιτέχνιδα αλλά και ως μια πανίσχυρη προσωπικότητα με ενεργή συμμετοχή στο πολιτικό, πνευματικό και κοινωνικό γίγνεσθαι της εποχής της. Μιας εποχής μακρινής, αλλά με πολλές συγγένειες με τη σύγχρονη που ζούμε σήμερα. Η πρεμιέρα που αναμένεται με εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει προγραμματιστεί για τις 13 Δεκεμβρίου 2019 στο θέατρο ΧΩΡΑ.

Nena Menti is Marika Kotopouli 74 |

Nena Mentis and Petros Zoulias, after "Eftychia Papagiannopoulou" and "Papadiamantis’ Women", with a troupe of ten actors, meet Marika on stage and travel to the multidimensional and contradictory world of Marika Kotopouli. Marika is a play inspired by the rich and eventful life and work of Marika Kotopouli, a controversial woman who left her mark on the history of modern Greece, not only as a rare artist but also as an intense personality actively engaged in the political, cultural and social events of her time. A time long ago, but with many affinities to the modern that we live in today. The opening is awaited with tremendous interest and is set for December 13, 2019 in CHORA Theater.



Betterfly and better living

Ωραία μου κυρία My Fair Lady Εναλλακτική Greek National σκηνή της ΕΛΣ Opera HouseΤο τέλειο μιούζικαλ, η «Ωραία μου Alternative Stage κυρία» των Alan Jay Lerner και Frederick Loewe, ένα από τα πιο επιτυχημένα και πολυαγαπημένα μιούζικαλ του Broadwayϊ, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα με την ολοκληρωμένη μουσική μορφή του από την Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ. Η ρομαντική ιστορία ενός καθηγητή γλωσσολογίας στο Λονδίνο των αρχών του 20ού αιώνα, ο οποίος προσπαθεί να μεταμορφώσει μια ανθοπώλισσα σε κυρία της υψηλής κοινωνίας, ζωντανεύει σε μουσική διεύθυνση Στάθη Σούλη, σκηνοθεσία, μετάφραση πρόζας Γιάννου Περλέγκα (ο οποίος κρατάει και τον ρόλο του καθηγητή Higgins) και μετάφραση στίχων Δημήτρη Δημόπουλου, με τη συμμετοχή ενός εξαιρετικού cast μονωδών της ΕΛΣ. Το θρυλικό μιούζικαλ αποτελεί μεταφορά του θεατρικού έργου του George Bernard Shaw «Πυγμαλίων» και έκανε πρεμιέρα στο Broadway το 1956 με πρωταγωνιστές την Julie Andrews στον ρόλο της Eliza Doolittle και τον Rex Harrison στον ρόλο του Δρ. Higgins. Αμέσως γνώρισε τεράστια επιτυχία κατακτώντας τον τίτλο του μακροβιότερου μιούζικαλ στην ιστορία του Broadway εκείνη την εποχή. Αντάξια της θεατρικής του φήμης και επιτυχίας υπήρξε και η κινηματογραφική του μεταφορά το 1964 σε σκηνοθεσία George Cukor με την Audrey Hepburn στον ρόλο της Eliza Doolittle, μια κλασική ταινία που τιμήθηκε με οκτώ βραβεία Όσκαρ. Από 21 Νοεμβρίου έως 31 Δεκεμβρίου 2019

76 |

Alan Jay Lerner & Frederick Loewe’s perfect musical "My fair lady", one of the most successful and much-loved Broadway musicals, is presented for the first time in Greece in its full unedited musical version by the GNOAlternative Stage. The romantic story of a linguistics professor in early-20th century London who tries to transform a poor flower girl into a refined upper-class lady comes to life conducted by Stathis Soulis, directed by Giannos Perlegkas (who also plays Professor Higgins), Dimitris Dimopoulos (lyrics adaptation) with the participation of an excellent cast of GNO soloists. The legendary musical is an adaptation of George Bernard Shaw’s play Pygmalion. It premiered οn Broadway in 1956 starring Julie Andrews in the role of Eliza Doolittle and Rex Harrison in the role of Dr Higgins. It became immediately a huge success earning the title of the most lasting musical in the history of Broadway at the time. Worthy of its theatrical reputation and success was the cinematic adaptation in 1964, directed by George Cukor with Audrey Hepburn in the leading role as Eliza Doolittle, a classical movie that earned eight Oscars. November 21-December 31, 2019


«Η ωραία κοιμωμένη» στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης Η Αγία Πετρούπολη είναι το λίκνο του διάσημου ρωσικού μπαλέτου που δημιούργησε ο Marius Petipa τον 19ο αιώνα και χαρακτηρίζεται από την κομψότητα, τη χάρη και την ευχάριστη ελαφρότητα, στοιχεία που το κάνουν να ξεχωρίζει από όλες τις άλλες «σχολές» κλασικού χορού.

"Sleeping Beauty" at Thessaloniki Concert Hall

St. Petersburg is the cradle of the famous Russian ballet formed by Marius Petipa in the 19th century and is characterized by elegance, grace and pleasant joviality, elements that set it apart from all the other classical dance schools.

Το St. Petersburg Festival Ballet ξεκίνησε το 2009 για να διαδώσει τις παραδόσεις και το πνεύμα του μπαλέτου της Αγίας Πετρούπολης με ευρωπαϊκές και παγκόσμιες περιοδείες. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχει ταξιδέψει με μεγάλη επιτυχία σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Ευρώπης, σε χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία, η Ιταλία, η Φινλανδία, η Σουηδία, η Πολωνία, η Ισλανδία, η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Κροατία και η Σλοβακία. "Η Ωραία κοιμωμένη", η παραγωγή που θα δούμε αυτά τα Χριστούγεννα στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, παρουσιάζει την αυστηρή κλασική κομψότητα με μια φρέσκια, ανανεωμένη ματιά προσαρμοσμένη στις αισθητικές ανάγκες του 21ου αιώνα. Άριστοι σολίστες και χορευτές, θαυμάσιος σκηνικός σχεδιασμός και κοστούμια από τον παγκοσμίου φήμης σκηνογράφο και σχεδιαστή κοστουμιών Vyacheslav Okunev (Θέατρο Bolshoi, Θέατρο Mariinsky, Σκάλα του Μιλάνου), σε συνδυασμό πάντοτε με την υπέροχη μουσική του Tchaikovsky, συνθέτουν μια υπέροχη χορευτική παράσταση που θα μείνει στη μνήμη όσων την παρακολουθήσουν. Στον ρόλο της Aurora η Elena Kotsioubira. Έναρξη: Κυριακή 22 Δεκεμβρίου

The St. Petersburg Festival Ballet was established in 2009 to spread the traditions and spirit of the St. Petersburg ballet by touring in Europe and the world. In the last five years, it has traveled with great success in all major cities of Europe and to countries, such as Germany, Austria, Italy, Finland, Sweden, Poland, Iceland, Czech Republic, Hungary, Croatia and Slovakia. The Sleeping Beauty, the production that opens this Christmas at the Thessaloniki Concert Hall, presents the precise classic elegance with a fresh, revived look adapted to the aesthetics of the 21st century. Excellent soloists and dancers, marvelous stage design and costumes by the world-renowned stage and costume designer Vyacheslav Okunev (Bolshoi Theatre, Mariinsky Theatre, and MilanLa Scala) accompanied by the sensational Tchaikovsky’s score, all piece together a wonderful dance production which will linger in the memory of those who will attend it. Aurora is played by Elena Kotsioubira. December 19-23, 2019


Betterfly and better living

Θέατρο Τέχνης Κάρολου Κουν Επίδαυρος 1985-1998

Art Theater Karolos Koun Epidaurus 1985-1998

Την περιπέτεια ενός γοητευτικού ταξιδιού του Θεάτρου Τέχνης και των ανθρώπων του για δεκατέσσερα συνεχή καλοκαίρια στην Επίδαυρο, μέσα από φωτογραφικά στιγμιότυπα που έρχονται για πρώτη φορά στο φως, αφηγείται ένα μοναδικό, ιστορικής αξίας λεύκωμα, που δημιούργησε ο σκηνοθέτης και διευθυντής της δραματικής σχολής του Θεάτρου Τέχνης Κωστής Καπελώνης.

The adventure of the fascinating journey of the Greek Art Theater Karolos Koun and its people for fourteen consecutive summers in Epidaurus, through photographic snapshots that first come to light, narrates a unique, historical album created by the director and director of Drama School, of the Art Theater, Kostis Kapellonis.

Ο Κωστής Καπελώνης έχει παραχωρήσει τα δικαιώματα των φωτογραφιών για την εσαεί επανέκδοση αυτού του βιβλίου στο Θέατρο Τέχνης. Τα έσοδα θα διατίθενται για τις ανάγκες της συντήρησης του Αρχείου του Θεάτρου Τέχνης.

78 |

Kostis Kapellonis has granted the rights to the photographs for the intermediate reissue of this book to the Art Theater. The profits will go towards the maintenance of the Archive of the Art Theater (Theatro Technis).



Betterfly and better living

Ο Τάκις μαγνητίζει το Λονδίνο με την έκθεση «Takis: Γλύπτης μαγνητισμού, φωτός και ήχου»

Takis magnetizes London with the exhibition “Takis: Sculptor of magnetism, light and sound”

Εβδομήντα γλυπτά και εγκαταστάσεις, όσα και τα χρόνια καριέρας του ιδιοφυούς καλλιτέχνη και εφευρέτη, «μάγου» του μαγνητισμού, του φωτός και του ήχου Τάκις (κατά κόσμο Παναγιώτης Βασιλάκης), παρουσιάζονται στο λονδρέζικο μουσείο Tate modern, στη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα έκθεση που του επιφύλαξε η Βρετανία, έκθεση που θα παραμείνει μέχρι 27 Οκτωβρίου.

Seventy sculptures and installations, as many as the career years of the genius artist and inventor, wizard of magnetism, light and sound, TAKIS (born Panagiotis Vassilakis), are on display at the Tate Μodern in London, in his largest exhibition to date in Britain, until October 27.

80 |


Η έκθεση οργανώνεται σε συνεργασία με το Museu d’ Art Contemporani de Barcelona, στο οποίο και θα φιλοξενηθεί στη συνέχεια από τις 21 Νοεμβρίου 2019, πριν μεταφερθεί στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στην Αθήνα, στις 20 Μαΐου 2020. Ανάμεσά τους και η εγκατάσταση «Magnetic Fields», όπου μαγνητικά εκκρεμή πυροδοτούν κίνηση σε περίπου εκατό γλυπτά, μουσικές συσκευές που δημιουργούν συντονισμένους και τυχαίους ήχους, καθώς και «δάση» από τα χαρακτηριστικά «Σινιάλα» του. Αυτοδίδακτος, περίεργος, ευφυής, ερευνητικός και φιλόσοφος, ο Τάκις διέγραψε μια πορεία με ρίζες στην αρχαία ελληνική γλυπτική που φτάνει μέχρι τον Giacometti και μεταπηδά στα τεχνολογικά επιτεύγματα. Έχοντας υποφέρει στην Κατοχή, άφησε την Αθήνα για το Παρίσι το 1954 όπου εντάχθηκε στους καλλιτεχνικούς και λογοτεχνικούς κύκλους, «κατέκτησε» το Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη, έγινε φίλος με τον Duchamp, τον Burroughs και τους Αμερικανούς ποιητές της γενιάς Beat, εντυπωσίασε τον John Lennon και τον Paul McCartney οι οποίοι απέκτησαν έργα του. Τις ιδέες του εφαρμόζει και στη δημιουργία σκηνικών, στη μουσική επιμέλεια θεατρικών παραστάσεων και περφόρμανς όταν συνεργάζεται με τον Κώστα Γαβρά («Ειδικό δικαστήριο», 1975) με τον Μιχάλη Κακογιάννη («Ηλέκτρα», Επίδαυρος, 1983) ή με τον σπουδαίο της βίντεο αρτ, Nam June Paik (1979). «Ο τελευταίος από τους μεγάλους Έλληνες αοιδούς» είπε γι’ αυτόν ο γνωστός θεωρητικός Pierre Restany το 1983. «Βιώνει την τέχνη του όπως ένας μυθικός χαρακτήρας βιώνει τη μοίρα του. Είναι ταυτόχρονα ο Δαίδαλος και ο Ορφέας, αρχιτέκτονας-μηχανικός και μουσικόςποιητής...».

The exhibition is organized in collaboration with the Museu d'Art Contemporani de Barcelona, where ​​ will be hosted thereafter on November 21, 2019, before being transferred to the Museum of Cycladic Art of Athens in May 20, 2020. Among them are the installation Magnetic Fields where magnetic pendulums generate motion to about a hundred sculptures, musical devices generating resonant and random sounds, as well as “forests” of Signal sculptures, his signature artwork. Self-taught, curious, intelligent, researcher and philosopher, Takis has charted a radical course rooted in ancient Greek sculpting, reached Alberto Giacometti and jumped to technological accomplishments. Having suffered during the German Occupation in WWII, he left Athens for Paris in 1954 where he joined artistic and literary circles, “conquered” London and New York, became friends with Marcel Duchamp, William Burroughs and American Beat Generation poets, impressed John Lennon and Paul McCartney, who acquired artwork of his. He also applied his ideas on stage design, on musical curation for plays and performances in his collaborations with Costa Gavras in "Special Section"(1975), with Michael Cacoyannis in "Electra" (Epidaurus, 1983) or with Nam June Paik, the famous video artist (1979). “…the last of the great Greek aedes. He experiences art as a legendary figure experiences his destiny. He is at once Daedaus and Orpheus, the architect-engineer and the poet-musician…” said the well-known theoretician Pierre Restany for Takis in 1983.


Betterfly and better living

Μία μεγάλη έκθεση για τον ζωγράφο Νίκο Κούνδουρο Από τις 31 Οκτωβρίου έως τις 10 Νοεμβρίου μια έκθεση που ρίχνει φως στο εικαστικό έργο του σπουδαίου σκηνοθέτη.

A great exhibition for the painter Nikos Koundouros From October 31 to November 10 an exhibition that sheds light on the great director's artwork. 82 |

Το 60ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ετοιμάζει μια μεγάλη έκθεση, αφιερωμένη στο εικαστικό έργο του Νίκου Κούνδουρου, σε χώρο που θα διαμορφωθεί ειδικά στην Προβλήτα Α' του Λιμανιού της Θεσσαλονίκης. Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν στη διάρκεια της 60ής διοργάνωσης που θα λάβει χώρα από τις 31 Οκτωβρίου έως τις 10 Νοεμβρίου 2019. Μέσα από ζωγραφικά έργα του Νίκου Κούνδουρου (πολλά από τα οποία παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό) η έκθεση επιχειρεί μια χαρτογράφηση του εικαστικού κόσμου του σκηνοθέτη. Στην έκθεση περιλαμβάνονται, επίσης, ελαιογραφίες, σκίτσα, κοστούμια, μάσκες, επιστολές, ημερολόγια, σημειώσεις και προσωπικά αντικείμενα -ανάμεσά τους και η αγαπημένη του παλέτα με την αυτοπροσωπογραφία του. Στα έργα συναντά κανείς το αχόρταγο, σαρωτικό βλέμμα του Νίκου Κούνδουρου και την ανάγκη του να αποτυπώσει τον κόσμο με τα δικά του χρώματα, τα βυζαντινά, τις αποχρώσεις της λαϊκής παράδοσης, της Ελλάδας, των σωμάτων και των αγίων της.

The 60th TIFF (Thessaloniki International Film Festival) is organizing a large exhibition dedicated to the art work of Nikos Koundouros, in an area especially modified for the event in the Pier A of the Port of Thessaloniki. The inauguration of the exhibition will take place during the 60th occasion which will take place from October 31 to November 10, 2019. Through the paintings of Nikos Koundouros (many of which will presented to the public for the first time) the exhibition attempts to chart the course of the director's artistic world. The exhibition will also include oil paintings, sketches, costumes, masks, letters, journals, notes and personal effects - including his favorite palette with his self-portrait. In his works one can see Nikos Koundouros's insatiable and scanning look and his urge to picture the world in his own colors, the Byzantine colors, the tint of the folk tradition, the hues of Greece, the tint of bodies and the shades of the saints.



Betterfly and better living

Η 7η Biennale σύγχρονης τέχνης Θεσσαλονίκης Τρεις σημαντικές καινοτομίες χαρακτηρίζουν το θεσμό που συμπληρώνει 12 χρόνια αδιάλειπτης παρουσίας στο πολιτιστικό γίγνεσθαι της Θεσσαλονίκης και έχει καταφέρει να κερδίσει τόσο το κοινό εντός συνόρων, όσο και να καθιερωθεί στην απαιτητική διεθνή πραγματικότητα.

7th Thessaloniki Biennale of contemporary art Three major innovations define the institution that has completed 12 years of continuous presence in the cultural scene of Thessaloniki and has managed to win both the domestic public and to establish itself in the demanding international reality. 84 |

Πρωτίστως όμως η φετινή διοργάνωση αποτελεί την πρώτη Biennale Σύγχρονης Τέχνης που πραγματοποιείται από τον νεοσυσταθέντα Μητροπολιτικό Οργανισμό Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης – ΜΟΜus. Δεύτερον η 7η Biennale Σύγχρονης Τέχνης δεν προτείνει ένα συγκεκριμένο θέμα, όπως είθισται, αλλά έναν καινούργιο τρόπο θέασης και εξέτασης της σύγχρονης εικαστικής τέχνης, με μια κριτική απόσταση, υπό τον γενικό τίτλο «ΣΤΑΣΗ». Και τρίτον δεν περιορίζεται πλέον μόνο στη Θεσσαλονίκη, αλλά επεκτείνεται και στην Αθήνα, όπου μέρος της θα φιλοξενηθεί στο MOMus-Μουσείο Άλεξ Μυλωνά. «Η 7η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης επιχειρεί να γίνει ένα πεδίο επαναπροσδιορισμού αξιών και προτεραιοτήτων που είναι πιθανότερο να προκύψει, όταν δει κανείς τα πράγματα από μια κριτική απόσταση. Προτείνει λοιπόν μια ιστορική επισκόπηση του εαυτού, του κόσμου και της ζωής μέσα από καλλιτεχνικές θέσεις και έργα. Με ερωτηματικά ή ενθουσιασμό, με αντιστάσεις ή ανατροπές, με ποιητικότητα ή ρεαλισμό, με φαντασία ή κριτική θεώρηση της πραγματικότητας, με ερευνητικότητα ή επινοητικότητα, οι καλλιτέχνες αναζητούν εναλλακτικά σημεία θέασης του παρελθόντος, του παρόντος και μελλοντικού κόσμου, και με κάποιον τρόπο τον ανασυνθέτουν» αναφέρει η επιμελητική ομάδα, δίνοντας το στίγμα της διοργάνωσης, η οποία φέτος αποτελείται από στελέχη του MOMus και από εξωτερικούς συνεργάτες. Στο πρόγραμμα κατά τους τέσσερις μήνες που θα διαρκέσει η 7η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (12.10.2019-16.02.2020) εκτός του αμιγώς εικαστικού, θα έχει πλήθος εκδηλώσεων και ημερίδων. Παρόντα θα είναι και το καθιερωμένο φεστιβάλ περφόρμανς (17 – 24.10), όπως και τα πρότζεκτς που πλαισιώνουν τον κεντρικό πυρήνα της διοργάνωσης. 12 Οκτωβρίου 2019 - 16 Φεβρουαρίου 2020

But, first of all, this year's event is the first Contemporary Art Biennale organized by the newly established Metropolitan Organization of Museums of Visual Arts of Thessaloniki- MOMus. Secondly, the 7th Contemporary Art Biennale does not propose a specific theme, as is customary, but a new way of viewing and examining contemporary visual art, with a critical distance under the general title "STASIS/ taking a Stance”. And thirdly, it is no longer limited to Thessaloniki, but also extends to Athens, where part of it will be hosted at the MOMusAlex Mylona. “The 7th Thessaloniki Biennale of Contemporary Art aspires to act as a field for the redefinition of values and priorities, a process which is more likely to happen when things are seen from a critical distance. Biennale, thus, suggests a historical overview of the self, the world and life, through artistic standpoints and creations. In their skepticism or enthusiasm, resistance or subversion, poetic spirit or realism, imagination or critical examination of reality, with their investigative spirit or inventiveness, artists are seeking alternative viewpoints of the past, present and future world, and thereby finding ways to reconstitute it” mentions the curatorial team, giving the idea of a dynamic organization that this year is run by a MOMus staff and international collaborators. During the four months of the 7th Thessaloniki Contemporary Art Biennale (12.10.2019-16.02.2020), in addition to the main visual exhibition there will be speeches and workshops. Also present will be the established Performance Festival (17-24.10), as well as projects exploring the core theme of the event. October 12, 2019 - February 16, 2020



Betterfly and better living

Ηρακλής "Οι 12 Άθλοι" το κορυφαίο μυθολογικό πάρκο έρχεται στην Αθήνα

Το θεματικό πάρκο «Ηρακλής - Οι 12 Άθλοι» τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Τουρισμού και η περιήγηση θα είναι σίγουρα μια αξέχαστη, βιωματική και διδακτική εμπειρία! Οι ομάδες που δημιούργησαν μια σειρά από τα πιο πετυχημένα θεματικά πάρκα της Ευρώπης (το «Εργοστάσιο και Μουσείο Σοκολάτας», τους «Μυστικούς Κόσμους του Ευγένιου Τριβιζά», τους γιγαντιαίους «Δεινόσαυρους», την «Οδύσσεια» κλπ) ετοιμάζουν για να λειτουργήσουν και το κορυφαίο, μυθολογικό πάρκο αφιερωμένο στον πιο γνωστό και αγαπητό ήρωα της αρχαιότητας, τον Ηρακλή. Για πρώτη φορά σε παγκόσμιο επίπεδο δίνεται η ευκαιρία μιας μοναδικής ξενάγησης σε ένα θεματοποιημένο περιβάλλον μιας άλλης εποχής. Τρισδιάστατα ρομποτικά εκθέματα, με κίνηση και ήχο παντρεύουν τον μύθο με την ψυχή, τους ήρωες και τα τέρατα με την τεχνολογία και τη γνώση με την ψυχαγωγία. Από 15 Οκτωβρίου 2019 έως 29 Φεβρουαρίου 2020

Οι βραβευμένες ομάδες Dream Workers και Eksagon Exhibitions, παρουσιάζουν στην Αθήνα το πιο πετυχημένο θεματικό πάρκο της χρονιάς: «Ηρακλής – Οι 12 Άθλοι».

Hercules "The 12 Labors" theme Park and Museum comes to Athens The awarded teams, Dream workers and Eksagon Exhibitions, unveil in Athens the most successful theme park of the year: Hercules-The 12 Labors. 86 |

The theme park Hercules-The 12 Labors is under the under the auspices of the Ministry of Tourism and its exploration is sure to be an unforgettable, experiential and educating experience! The teams that have created a number of Europe's most successful theme parks (the "Chocolate Factory and Museum", the "Secret Worlds of Evgenios Trivizas", the giant "Dinosaurs", the "Odyssey" etc.) are preparing to launch a top, mythological park dedicated to the most famous and beloved hero of mythology, Hercules. For the first time in the world, the opportunity is given for a unique tour in a themed setting of another era. Three-dimensional robotic exhibits, with movement and sound, combine myth and soul, heroes and monsters, with technology and knowledge with entertainment. 15 October 2019 to 29 February 2020



Betterfly and better living

Δημήτρης Παπαϊωάννου «Ο μεγάλος δαμαστής»

Dimitris Papaioannou "The great tamer"

Dimitris Papaioannou creates a performance of great visual and Ο Δημήτρης artistic strength with references to Παπαϊωάννου δημιουργεί μια the Greek mythology, to paintings παράσταση μεγάλης εικαστικής by Mantegna, Courbet, and και καλλιτεχνικής δύναμης, με Rembrandt or to movies such as αναφορές στην ελληνική μυθολογία, Kubrick’s Space Odyssey. σε πίνακες των Mantegna, Courbet, και Rembrandt ή σε ταινίες όπως η «Οδύσσεια του Διαστήματος» του Kubrick.

88 |


Άλλες φορές με χιούμορ και άλλες με μελαγχολική διάθεση, η παράσταση προτείνει ένα ταξίδι με τις αισθήσεις προς τις βασικές δυνάμεις που ο άνθρωπος καλείται να δαμάσει μέσα του για να ολοκληρωθεί. Ως μάστορας της ψευδαίσθησης, ο Παπαϊωάννου καταπιάνεται με θεμελιώδη ερωτήματα της ύπαρξης - το πεπρωμένο, ο θάνατος, η φιλότητα. Ζωγραφίζει κινούμενες εικόνες που ξεπερνούν την πραγματικότητα, σκηνές που συνδυάζουν την πλαστικότητα, το σωματικό θέατρο, το τσίρκο, το χορό, την περφόρμανς, και αιχμαλωτίζουν όλες τις αισθήσεις. Ένα ερευνητικό έργο άκρως προσωπικό, δομημένο πάνω σε αμέτρητες υποβλητικές εικόνες, που μας καλούν να σκεφτούμε αλλά και να δραπετεύσουμε, να απολαύσουμε ελεύθερα ένα εικαστικό «συμπόσιο» καθηλωτικής ομορφιάς, να ανοίξουμε τα μάτια διάπλατα ενώπιον νέων πραγμάτων και να αφεθούμε μαγνητισμένοι σε μια παρέλαση σουρεαλιστικής εικονοποιίας. Ένα παράδοξο τσίρκο που ζωντανεύει εικόνες οι οποίες συνθέτουν και αποσυνθέτουν την ιστορία του βηματισμού του ανθρώπου πάνω στη Γη. Το έργο του Δημήτρη Παπαϊωάννου υποστηρίζεται από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, όπου και θα παρουσιαστεί στις 29 & 30 Νοεμβρίου 2019 Σύλληψη-Σκηνοθεσία: Δημήτρης Παπαϊωάννου Με τους: Παυλίνα Ανδριοπούλου, Άλεξ Βαγγέλης, Έκτορας Λιάτσος, Γιάννης Μίχος, Ιωάννα Παρασκευοπούλου, Ευαγγελία Ράντου, Καλλιόπη Σίμου, Δρόσος Σκώτης, Χρήστος Στρινόπουλος, Γιώργος Τσιαντούλας, Κώστας Χρυσαφίδης.

At times humorous and at times melancholy, the play proposes a journey of the senses towards the basic forces that man is called to harness within him in order to be complete. As a maestro of illusion, Papaioannou pursues the fundamental existential issues - destiny, death, love. He paints moving images that surpass reality – images that combine the plasticity, physical theater, circus, dance, performance, and captivates all the senses. A highly personalized research project, built on innumerable evocative images, inviting us to think and escape, to enjoy an artistic "symposium" of immersive beauty, to open our eyes to new things and to yield ourselves magnetized in a parade of surrealistic imagery; a paradoxical circus that brings life to images that compose and dismantle the story behind man’s first steps on Earth. The work of Dimitris Papaioannou is supported by the Athens Concert Hall-Megaron where it will be presented in 29 & 30 November 2019 Conception-Directing: Dimitris Papaioannou Distribution: Pavlina Andriopoulou, Alex Vangelis, Ektor Liatsos, Ioannis Michos, Ioanna Paraskevopoulou, Evangelia Randou, Kalliopi Simou, Drossos Skotis, Christos Strinopoulos, Yorgos Tsiantoulas, Costas Chrysafidis.


Betterfly and better living

76ο Φεστιβάλ Βενετίας Το Χρυσό Λιοντάρι στον Todd Phillips

76th Venice Film Festival Todd Phillips wins Golden Lion

Η ταινία έχει ως θέμα το origin story του εμβληματικού «κακού» του Batman.

The film introduces us to the origins of the Joker, Batman’s iconic adversary.

Ο πρωταγωνιστής Joaquin Phoenix, ο οποίος έλαβε εξαιρετικά καλά σχόλια από τους κριτικούς του φεστιβάλ, υποδύεται τον Joker και μεταμορφώνεται στον διαβόητο κακό και νέμεση του Batman. Ο «Τζόκερ» αποστασιοποιείται από τις τυπικές ταινίες υπερηρώων με τον σκηνοθέτη Todd Phillips, ο οποίος δήλωσε ότι εμπνεύστηκε από τις ταινίες του 1970, χρησιμοποιώντας παντού σκοτεινό φωτισμό και σκοτεινή μουσική. «Θέλω να ευχαριστήσω τη Warner Bros και τη DC Comics γιατί κατάφεραν να ξεφύγουν από την πεπατημένη και την άνεσή τους και να υιοθετήσουν μια τόσο τολμηρή ελευθερία δράσης και προς εμένα και προς την ταινία», είπε ο Phillips παραλαμβάνοντας το βραβείο του.

The leading actor Joaquin Phoenix, who received praise and excellent reviews from the critics for his compelling performance as the Joker, is gradually transformed into Batman's notorious villain and nemesis. Under the direction of Todd Phillips, the film Joker moves away from the typical superhero films as he was inspired by 1970 films, using dark lighting and grim music everywhere. “I want to thank Warner Brothers and DC Comics for stepping out of their comfort zone and taking such a bold risk with me and this film” Phillips said upon receiving the award

90 |



Betterfly and better living

Giorgio de Chirico Ο Ιταλός ζωγράφος που γεννήθηκε στο Βόλο τιμάται στο Palazzo Reale στο Μιλάνο

Giorgio de Chirico The Italian painter, born in Volos Greece, at Milan’s Royal Palace

Στον ακούραστο εφευρέτη, έναν από τους πιο λαμπρούς και αμφιλεγόμενους πρωταγωνιστές της τέχνης του εικοστού αιώνα, τον Giorgio de Chirico είναι αφιερωμένη η μεγάλη έκθεση με τίτλο “De Chirico” στο Palazzo Reale στο Μιλάνο από τις 25 Σεπτεμβρίου 2019 έως τις 19 Ιανουαρίου 2020. Στην έκθεση υπάρχουν έργα που προέρχονται από το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στη Νέα Υόρκη, την Tate Modern στο Λονδίνο, το Κέντρο Pompidou στο Παρίσι, τη συλλογή Menil στο Χιούστον, καθώς και από ιδιωτικές συλλογές και ιταλικά μουσεία όπως το Museo del Novecento στο Μιλάνο, το Peggy Guggenheim στη Βενετία και την Εθνική Πινακοθήκη Μοντέρνας Τέχνης στη Ρώμη. Ο de Chirico πίστευε ότι το έργο τέχνης δεν πρέπει να έχει λόγο, ούτε λογική. Αλλά το 1919, η επαφή του με ένα έργο του Tiziano στην Πινακοθήκη Borghese της Ρώμης, τον έκανε να αλλάξει ύφος και να αρχίσει να αντιγράφει έργα των Δασκάλων της Ιταλικής Αναγέννησης, μιμούμενος το ύφος τους και αναπτύσσοντας ένα νεοκλασικό και ρομαντικό ύφος που ήταν η αιτία της αποκήρυξής του από τους σουρεαλιστές. Τα επόμενα χρόνια ο de Chirico απέκτησε σημαντική φήμη και ζούσε ανάμεσα στην Ιταλία, το Παρίσι και τη Νέα Υόρκη. Έχοντας υιοθετήσει ένα νέο ύφος άρχισε να απορρίπτει τη μοντέρνα τέχνη και αντέδρασε στην αμφισβήτηση του έργου του. Ο ίδιος θεωρούσε ότι ποτέ δεν εκτιμήθηκε η συμβολή του στον μοντερνισμό και μέσα από τα δοκίμιά του αντιδρούσε στη «δικτατορία» του μοντερνισμού. Ο ίδιος ο de Chirico έκανε αντιγραφές των έργων του με αποτέλεσμα να είναι εμπλεκόμενος σε μια σειρά σκανδάλων, αφού παρήγαγε αντίγραφα ή πολλαπλές εκδοχές των πιο γνωστών πινάκων του. Τα έργα του έχουν πλαστογραφηθεί κατά κόρον. Ο ίδιος πέθανε σε ηλικία 90 ετών το 1978 και συνέχιζε να εργάζεται μέχρι τα τελευταία χρόνια της ζωής του.

To the tireless inventor, one of the most brilliant and controversial protagonists of twentieth-century art, Giorgio de Chirico is dedicated the great exhibition "De Chirico" at the Palazzo Reale in Milan from 25 September 2019 to 20 January 2020. The exhibition features works from the Metropolitan Museum of Art in New York, Tate Modern in London, the Center Pompidou in Paris, the Menil Collection in Houston, as well as from private collections and Italian museums such as the Museo del Novecento in Milan, Peggy Guggenheim Collection in Venice and the National Gallery of Modern & Contemporary Art in Rome. De Chirico believed that the work of art should not be based on reason or purpose. Upon facing, though, the work of Tiziano at the Borghese Gallery of Rome in 1919 made him change his style and begin copying works by the Italian Renaissance masters, imitating their style and developing a neoclassical and romantic quality of painting that was the cause of his renunciation by the surrealists. In the following years, de Chirico gained a great reputation and lived between Italy, Paris and New York. Adopting a new style, he started to reject modern art and reacted harshly when his works were questioned. He believed that his contribution to Modernism was never appreciated and in his essays he refuted the “dictatorship” of modernism. De Chirico copied his own work of art, which led to his entanglement in a series of scandals, since he was producing copies or multiple versions of his most famous paintings. His works have been heavily forged. He died at the age of 90 in 1978 and continued to work until the final years of his life.

25 Σεπτεμβρίου 2019 έως τις 19 Ιανουαρίου, 2020 Palazzo Reale, Μιλάνο

92 |

September 25, 2019-January 19, 2020 Palazzo Reale, Milan, Italy



Betterfly and better living

Peggy Guggenheim The Last Dogaressa

Στη μνήμη της Peggy Guggenheim μία νέα έκθεση εγκαινιάστηκε στις 21 Σεπτεμβρίου με τίτλο “Peggy Guggenheim.

94 |

In memory of Peggy Guggenheim, a new exhibition was launched on September 21 entitled “Peggy Guggenheim.



Betterfly and better living The Last Dogaressa” στο παλάτσο - μουσείο Πέγκι Γκούγκενχαϊμ, του 18ου αιώνα Venier dei Leoni στη Βενετία. Εκεί που έφτασε η ίδια για να κατοικήσει το 1947, το οποίο λάτρεψε και δεν το εγκατέλειψε ποτέ, μέχρι το θάνατό της στις 23 Δεκεμβρίου 1979 και στέγασε τη συλλογή της με τα 326 ανεκτίμητα έργα τέχνης. Η έκθεση θα γιορτάσει τη ζωή της Peggy Guggenheim στη Βενετία, αναδεικνύοντας τον τρόπο με τον οποίο συνέχισε την προσθήκη έργων τέχνης στη συλλογή της μετά την αναχώρησή της από τη Νέα Υόρκη, αφού έκλεισε το μουσείογκαλερί Art of This Century (1942-47) και έκανε σπίτι και έδρα της τη Βενετία το 1948. Η έκθεση θα παρουσιάσει μια συλλογή έργων ζωγραφικής, γλυπτών και σκίτσα που η Guggenheim απέκτησε από τα τέλη της δεκαετίας του 1940 έως το 1979, έτος κατά το οποίο πέθανε, ενώ παράλληλα τονίζει τα γεγονότα και τις εκθέσεις ορόσημα που διοργάνωσε και συμμετείχε στην αγορά. Με επίκεντρο τα αποκτήματα των τελευταίων τριών δεκαετιών της Guggenheim, η έκθεση προσφέρει στους επισκέπτες μια ευκαιρία να ξαναεπισκεφτούν τα φημισμένα αριστουργήματα. Αυτά περιλαμβάνουν το έργο “Empire of Light” του René Magritte (1953-54), παράλληλα με σπάνια έργα των καλλιτεχνών όπως οι: René Br, Gwyther Irwin και Grace Hartigan, καθώς και των Kenzo Okada και Tomonori Toyofuku, που εκφράζουν το ενδιαφέρον της Guggenheim για την τέχνη πέρα από την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. 21 Σεπτεμβρίου 2019 – 27 Ιανουαρίου 2020 Palazzo Venier dei Leoni

96 |

The Last Dogaressa ”at the Palace - Peggy Guggenheim Museum - of the 18th century Venier dei Leoni in Venice. There she had arrived to stay in 1947, which she adored and never abandoned, until her death in December 23, 1979, and housed her collection of 326 priceless works of art. The exhibition will celebrate Peggy Guggenheim’s Venetian life, highlighting the way she continued adding artwork to her collection following her departure from New York, once she closed down the museum-gallery Art of This Century (1942-47) and made Venice her home in 1948. The exhibition will present a collection of paintings, sculptures and sketches that Peggy Guggenheim had acquired from the late 1940s to 1979, the year she passed away, while at the same time the exhibition emphasizes on the events and milestone exhibitions she organized and participated in. Focusing on the acquisitions of the last three decades of Guggenheim, the exhibition offers visitors an opportunity to revisit the famous masterpieces. These include René Magritte's "Empire of Light" (1953-54), along with rare works by artists such as René Br, Gwyther Irwin and Grace Hartigan, as well as by Kenzo Okada and Tomonori Toyofuku, which shows her interest in art, beyond Europe or the United States. September 21, 2019-January 27, 2020 Palazzo Venier dei Leoni



Το μουσείο κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη | Ilias Lalaounis jewelry museum

Το μουσείο κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη Ilias Lalaounis jewelry museum

Το Μουσείο Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη είναι το μοναδικό Μουσείο για το σύγχρονο κόσμημα στην Ελλάδα. Το Μουσείο στεγάζεται σε ένα κτηριακό συγκρότημα, στους πρόποδες της νότιας κλιτύος της Ακρόπολης και περιλαμβάνει μέρος της πατρικής οικίας και των παλαιών εργαστηρίων κοσμηματοποιίας της εταιρείας του Ηλία Λαλαούνη. Σήμερα στεγάζει την παρακαταθήκη του Ακαδημαϊκού Ηλία Λαλαούνη φιλοξενώντας 4.500 κοσμήματα και μικρογλυπτά, το αρχείο των σχεδίων του, παραδοσιακά και σύγχρονα εργαλεία από τα εργαστήρια του, καθώς και ερευνητική βιβλιοθήκη. Από το 2001, οι συλλογές του Μουσείου συνεχώς εμπλουτίζονται με αντιπροσωπευτικά δείγματα διακοσμητικών τεχνών από ιδιωτικές συλλογές, σύγχρονα κοσμήματα Ελλήνων και διεθνώς καταξιωμένων καλλιτεχνών κοσμήματος, καθώς και ιστορικά κοσμήματα. Το Μουσείο οργανώνει δύο περιοδικές εκθέσεις το χρόνο, πολιτιστικά εκπαιδευτικά προγράμματα, εκδόσεις και ερευνητικά προγράμματα. Το κοινωνικό του έργο επικεντρώνεται σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες για μαθητές σχολείων, φοιτητές, καλλιτέχνες και άτομα με κινητικά προβλήματα και αναπηρίες. Από το 2017, συστήνει, για πρώτη φορά σε Ευρωπαϊκό Μουσείο, δύο νέα προγράμματα: Το Hephaistos Summer Program, www.jss.gr που απευθύνεται σε ενήλικες και διδάσκει την ιστορία του δυτικού κοσμήματος από την αρχαιότητα έως το 1940. Το Jewelry Artist in Residence Program, JaIR, υποστηρίζεται από δύο ζωντανά εργαστήρια με σκοπό την προώθηση του σύγχρονου εικαστικού κοσμήματος και εγκαινιάστηκε με την αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος το 2017. Το Μουσείο είναι ένας ζωντανός και σύγχρονος οργανισμός με εκθέματα, δραστηριότητες και χώρους για μικρούς και μεγάλους.

98 |

The Ilias Lalaounis Jewelry Museum (ILJM) is the first museum devoted to the art of jewelry in Greece and one of the three of its kind in the world. The ILJM is a nonprofit cultural organization certified by the Greek Ministries of Finance and Culture in 1993 and opened to the public in December of 1994. The Museum acts as an international center for jewelry and decorative crafts, with an emphasis on silver and goldsmithing as well as contemporary studio jewelry. The Museum is located under the sacred hill of the Acropolis at the footsteps of the Parthenon in two buildings: the Lalaounis’ family home which was constructed in 1927 and the jewelry workshop of its founder Ilias Lalaounis which is a 1925 apartment building totally renovated in 1992 for the Museum spaces. The family home has been kept intact and is accessible to visitors since it houses the library and the administration. The alterations of the main museum space were designed by Bernard Zehrfuss (1908-1996), the architectural plan was refined and carried out by the Architect, Vassilis Gregoriadis and the museological studies were compiled by Ioanna Lalaouni. Today the ILJM permanent collection includes historic and contemporary jewelry and decorative arts. The major emphasis of the displays is given to the 50 collections designed and supervised by Ilias Lalaounis between 1957 and 2002. The displays are selected to give an overview of 4.500 jewelry and microsculptures that Lalaounis presented in exhibitions worldwide to promote his work. Inspired by the history of world art, the history of ancient Greek art and social aspects that complement the second half of the 20 th century, contemporary technology, nature, and children’s designs, the artist left a substantial archive of designs, jewelry tools and the



Το μουσείο κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη | Ilias Lalaounis jewelry museum Ατενίζοντας το μέλλον, το Μουσείο εστιάζει τους στόχους του στην εξέλιξή του, ως ένα διεθνές κέντρο προαγωγής της ιστορίας του κοσμήματος, αλλά και των διακοσμητικών τεχνών γενικότερα. " Ένα Μουσείο-Κόσμημα στην καρδιά του ιστορικού κέντρου της Αθήνας, το ΜΚΗΛ είναι συνώνυμο της πρωτοποριακής πολιτιστικής ψυχαγωγίας. Από την πρώτη στιγμή που ανέλαβα την οργάνωση και διοίκηση του, η επιθυμία μου ήταν να βρίσκεται ο επισκέπτης σε ένα χώρο αναζήτησης ενός χαμένου θησαυρού. Παρόλη την εξοικείωση με τα κοσμήματα Λαλαούνη από χιλιάδες γυναίκες από όλο τον κόσμο, το Μουσείο αποτελεί ένα μνημείο αφιερωμένο στον τέχνη της αργυροχρυσοχοΐας και το έργο που μας άφησαν ταλαντούχοι καλλιτέχνες από τα αρχαία χρόνια μετουσιωμένο στις δημιουργίες από τη σύγχρονη Ελλάδα. Στόχος μου είναι να εξετάζεται το κόσμημα στην προέκταση του με άλλες διακοσμητικές και παραδοσιακές τέχνες. Παράλληλα με ιστορικά και σύγχρονα έργα το έργο των καλλιτεχνών να παρουσιάζει τη ζωντανή ανάγκη των ανθρώπων για δημιουργία, αλλά κυρίως την παραγωγή αντικειμένων βαστώντας ζωντανές τις μνήμες των ανθρώπων που χρησιμοποίησαν ή φόρεσαν. Ο χώρος του Μουσείου είναι από μόνος του μαγικός, στους πρόποδες της Ακρόπολης, καταλαμβάνει το χώρο που στέγασε τα εργαστήρια για την παραγωγή των ιστορικών πλέον έργων του Ηλία Λαλαούνη και παραπλεύρως το πατρικό του ιδρυτή που με σεβασμό στεγάζει τα γραφεία και τη βιβλιοθήκη. Η πρωινή μου βόλτα στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου αλλά και η επίδειξη της θέας του Παρθενώνα από το δώμα του Μουσείου μου δίνουν ενέργεια για τη συνέχιση της οικογενειακής

μου παράδοσης μέσα από ένα πρωτοποριακό εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Οι μόνιμες συλλογές του Ιδρυτή του Μουσείου και πατέρα μου Ηλία Λαλαούνη, ήταν το έναυσμα για τα εκπαιδευτικά προγράμματα που στήσαμε στο Μουσείο. Πρωτότυπα προγράμματα όχι μόνο για τα ελληνικά δεδομένα αλλά και για τα διεθνή κριτήρια. Το ΜΚΗΛ κερδίζει πολλαπλά στοιχήματα από τη δυνατότητα επιβίωσης του μέχρι την πλούσια πολιτιστική του ατζέντα. Από το 1993 το όραμα του ιδρυτή του για ένα πρωτοποριακό μουσείο έγινε πράξη: περισσότερες από 80 συναρπαστικές περιοδικές εκθέσεις, εργαστήρια για όλες τις ηλικίες, προγράμματα εθελοντών, συμμετοχικά εκπαιδευτικά προγράμματα, σεμινάρια και διαλέξεις, ξεναγήσεις, δράσεις για Α.Μ.Ε.Α. και ευπαθείς κοινωνικά ομάδες, είναι μερικές μόνο από τις καινοτόμες δράσεις που ετησίως μπορείτε να αναζητήσετε στο εκπαιδευτικό μας τμήμα. Είμαστε περήφανοι να παραμένουμε φάρος πολιτισμού, όπου οι επισκέπτες μαθαίνουν τα μυστικά μιας πανάρχαιας τέχνης, την ιστορία αντικειμένων και κοινωνιών, τις σύγχρονες τάσεις της τέχνης και της μόδας. Το ΜΚΗΛ διατηρεί την ιστορία της επιτυχημένης επιχειρηματικής πρωτοβουλίας του Ηλία Λαλαούνη και υποδεικνύει νέους τρόπους μουσειακής εκπαίδευσης. Άλλωστε όντας ένα από τα ελάχιστα Μουσεία στον κόσμο με αντικείμενο το κόσμημα, που σήμερα είναι από τα προσοδοφόρα και ελκυστικά επαγγέλματα παγκοσμίως, το Μουσείο ψυχαγωγεί, εκπαιδεύει και καθοδηγεί ένα ευρύ κοινό.”

archive for special commissions. Since 2001 the Museum collects historic decorative arts and jewelry as well as enriches its collection with contemporary artistic jewelry from Greek and International artists. Two Temporary exhibitions per year display historic and contemporary jewelry and decorative arts from other Museums and private collections. From School groups to catered visitors tours the Museum offers in its renovated spaces the best of jewelry tours in the world. Educative school and cultural programs are renewed yearly with new insights on cultural education and contemporary jewelry techniques. The research library, the video rooms, the museum shop, and the coffee shop are accessible daily to offer both children and adults a variety of facilities with Tours, Lectures, and Workshops on related themes. The ILJM constantly develops its activities under the sacred rock where Hephaistos’ temple was erected to honor him. For this we named our new History of Jewelry program, Hephaistos Summer School. Look it up on www.jss.gr . Also don’t miss the newly inaugurated Live Jewelry Artist in Residence Studios offering a new perspective in your museum visit with the unique JaIR, Jewelry Artist in Residence Program! “We are looking forward to welcoming you to one of the world’s very rare jewelry museums. In the heart of western civilization, the ILJM, opened in 1994 and today is synonymous with advanced cultural entertaining. Just under the sacred rock of the Acropolis, visitors will discover the oeuvre of Ilias Lalaounis and so much more on the history and making of jewelry and the decorative arts. I am delighted to invite you to explore all the exceptional corners in this renovated, wonderful and friendly museum which used to

house the original Lalaounis jewelry workshop and family home. The mission of the ILJM is not just to preserve and exhibit but to become the inspiration for new making. As such the oeuvre of the popular businessman – artist – goldsmith – academician and his legacy towards the world’s jewelry industry are revealed in the permanent galleries. Ilias Lalaounis’ revival of ancient gold has been the impetus behind the extended museum cultural program. The new contemporary artistic jewelry collections by international makers, the new electronic lexicons, the live jewelry workshops and so much more expand the permanent collections to an inspiring guide for jewelry to the general public and art enthusiasts. Guided tours, live artists workshops and the secrets of the making will enter you amid a contemporary treasure. Although women feel more related with the contemporary use of fine jewelry, at this museum men will discover ancient and modern technologies for the use in the making of remarkable objects d’art. Temporary exhibitions explore the unknown decorative arts in their historic perspective, while new creations allow us to be the beacons of contemporary artistic creation. I am proud to share my family’s tradition, my father’s legacy in a what has been named a startup of cutting edge educational programs among the Museum community. If you plan your visit ahead, please do not hesitate to ask for a private tour. Make Athens your destination and visit us any time throughout the year.”

100 |

Ιωάννα Λαλαούνη

Ioanna Lalaouni



Θεόφιλος | Theophilos

Θεόφιλος, Theophilos ένας σπουδαίος a great folk λαϊκός ζωγράφος painter Ήταν 24 Μαρτίου του 1934 όταν βρέθηκε νεκρός ο πιο γνωστός Έλληνας λαϊκός ζωγράφος ο Θεόφιλος (Χατζημιχαήλ).

It was in March 24, 1934, when the most famous Greek folk painter Theophilos (Hatzimichail) was found dead.

Ο Θεόφιλος γεννήθηκε μεταξύ 1868 και 1871 στη Βαρειά Μυτιλήνης. Ήταν το μεγαλύτερο από τα οκτώ παιδιά του Γαβριήλ και της Πηνελόπης Χατζημιχαήλ. Ο πατέρας του ήταν τσαγκάρης και η μητέρα του κόρη αγιογράφου. Τα παιδικά του χρόνια ήταν δύσκολα, λόγω της ισχνής του κράσης, αλλά και της αριστεροχειρίας του. Ο αριστερόχειρας εκείνη την εποχή εθεωρείτο μειονεκτικό άτομο και προκαλούσε αρνητικά σχόλια στον περίγυρό του. Οι γονείς, αλλά και οι δάσκαλοί του προσπάθησαν με καταπιεστικό και συχνά βίαιο τρόπο να του αλλάξουν χέρι γραφής και να τον κάνουν δεξιόχειρα. Ο μικρός Θεόφιλος κλείστηκε στον κόσμο του και βρήκε αποκούμπι στη ζωγραφική.

Theophilos was born between 1868 and 1871 in Varia, near Mytilini, island of Lesvos. He was the eldest of the eight children of Gabriel and Penelope Hatzimichail. His father was a shoemaker and his mother a hagiographer's daughter. His childhood was rough because his constitution was weak and he was also left-handed; the left-handed people, at that time, were considered disadvantaged and that caused negative comments from people. His parents and his teachers tried in an oppressive and often violent manner to change him to right-hander. Young Theophilos closed in himself and found shelter in painting.

102 |


Πολύ νέος, ακόμη, δραπετεύει από τη Μυτιλήνη και φεύγει για τη Σμύρνη, την πόλη με τους χιλιάδες Έλληνες, που είναι το οικονομικό κέντρο της Μικράς Ασίας. Δουλεύει θυροφύλακας στο ελληνικό προξενείο και παράλληλα ζωγραφίζει. Στη Σμύρνη, ο Θεόφιλος θα διαμορφώσει την εικαστική του γλώσσα και το βασικό του θεματολόγιο, από τον κόσμο της αρχαιότητας, του Βυζάντιου και της νεότερης Ελλάδας. Τότε κάνει τη ζωγραφική επάγγελμά του. Με το ξέσπασμα του Ελληνοτουρκικού πολέμου το 1897 φεύγει για την Ελλάδα, με την πρόθεση να καταταγεί εθελοντής. Πριν προλάβει να γνωρίσει τα πεδία των μαχών, ο πόλεμος τερματίζεται. Αποφασίζει να μείνει στον Βόλο, πλούσιο αγροτικό και βιομηχανικό κέντρο στις αρχές του 20ού αιώνα. Ζει μέσα στη φτώχεια και ζωγραφίζει για ψίχουλα στους τοίχους μαγαζιών του Βόλου και του Πηλίου.

Still very young, he escapes from the island and goes to Smyrna, the city of thousands of Greeks and the economic center of Asia Minor. He works as a gate keeper at the Greek Consulate and while he paints at his free time. In Smyrna, Theophilos will develop his artistic lingo and his basic motif from the world of antiquity, Byzantium and modern Greece. That time is when he turns his painting into profession. With the outbreak of the Greek-Turkish War in 1897 he leaves for Greece to draft as a volunteer. Before he can get to the battlefields, the war is over. He decides to stay in Volos, a rich agricultural and industrial center in the early 20th century. He lives in poverty and paints on the walls of the shops of Volos and Mt


Θεόφιλος | Theophilos

Παράλληλα, διασκεδάζει τους κατοίκους και γίνεται αντικείμενο αστεϊσμών με το παράξενο φέρσιμο, αλλά και τις φορεσιές του. Από νέος ακόμη, ο Θεόφιλος υιοθετεί τη φουστανέλα ως καθημερινό ένδυμα, ενώ τις Απόκριες του αρέσει να ντύνεται Μέγας Αλέξανδρος, με στολή δικής του επινοήσεως. Τα οικονομικά του καλυτερεύουν κάπως, όταν ένας πλούσιος γαιοκτήμονας της Μαγνησίας, ο Γιάννης Κοντός, του αναθέτει το 1912 την τοιχογράφηση του σπιτιού του στην Ανακασιά. Ο Θεόφιλος ζωγραφίζει σκηνές από την Επανάσταση του '21, αρχαίους θεούς και τοπία. Σήμερα, η οικία Κοντού είναι το Μουσείο Θεόφιλου στον Βόλο. Το 1927, μη μπορώντας να αντέξει ένα χοντρό αστείο που έγινε εις βάρος του, εγκαταλείπει τον Βόλο και επιστρέφει στη γενέτειρά του Μυτιλήνη. Λέγεται ότι κάποιος, για να διασκεδάσει τους θαμώνες ενός καφενείου, έριξε τον Θεόφιλο από μια σκάλα, όπου ήταν ανεβασμένος και ζωγράφιζε. Τότε ο ζωγράφος Γιώργος Γουναρόπουλος μιλά με ενθουσιασμό για το έργο του Θεόφιλου στον Μυτιληνιό Στρατή Ελευθεριάδη σημαντικό τεχνοκριτικό στο Παρίσι με το γαλλικό όνομα Teriade. Ο Ελευθεριάδης είναι ο άνθρωπος που επιβάλλει τον Θεόφιλο και θα τον κάνει γνωστό, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό. Του αγοράζει χρώματα, πινέλα και πανιά και αναθέτει στον πατέρα του να του στέλνει στο Παρίσι όσα έργα ζωγραφίζει.

104 |

Pelion for very little money. He entairtains the villagers and at times he becomes the object of jest for his eccentric behavior and clothes. Theophilos, since the very young age, wears the Greek kilt, fustanella, in public; while during the Carnival period he dresses up as Alexander the Great with gear and costumes made by him. His finances improve somewhat when a wealthy Magnesia landowner, Yannis Kontos, commissioned him in 1912 to paint his house in Anakasia. Theophilos paints scenes from the Greek Revolution of 1821, ancient gods and landscapes. Today, Kontos’ residence is the Theophilos Museum in Anakasia, Mt Pelion. In 1927 returns to his birthplace, Lesvos Island, because he could not tolerate a joke played on him. It is said that he left Volos because of an incident in a kafeneio (coffee shop) where someone threw Theophilos down from a ladder while he was painting, to entertain the customers. Meanwhile, painter Giorgos Gounaropoulos talks enthusiastically about Theophilos's work to the Mytilenean Stratis Eleftheriadis, a renowned art critic who lives in Paris and uses the French name Teriade. Eleftheriades is the one who takes Theophilos under his wing and makes him known both in Greece and abroad. He buys for him paint, brushes and a canvas and instructs his father to send him all the paintings Theophilos finishes. That period, his painting style shifts;



Θεόφιλος | Theophilos Τότε παρατηρείται και μία στροφή στη θεματολογία του Θεόφιλου. Τα ιστορικά και ηρωικά θέματα δίνουν τη θέση τους στα πιο οικεία, τα καθημερινά, τα κοντινά. Μόλις άρχισε να του χαμογελά η τύχη, ο Θεόφιλος βρέθηκε νεκρός στο άθλιο καμαράκι του, στις 24 Μαρτίου 1934. Η νεκροψία έδειξε ανακοπή καρδιάς. Όπως χαρακτηριστικά έγραψε ο Κώστας Ουράνης: «Ο Θεόφιλος δεν είναι πια σήμερα στη ζωή για να χαρεί την άξαφνη αυτή δόξα ή για να εκπλαγεί από αυτήν». Στις 20 Σεπτεμβρίου 1935 δημοσιεύεται συνέντευξη του Teriade στην εφημερίδα «Αθηναϊκά Νέα», στην οποία χαρακτηρίζει τον Θεόφιλο «μεγάλο Έλληνα ζωγράφο». Ένα χρόνο αργότερα οργανώνεται έκθεσή του στο Παρίσι. Ο μεγάλος αρχιτέκτονας Le Corbusier γράφει σε άρθρο του για τον Θεόφιλο «...Είναι ζωγράφος γεννημένος από το ελληνικό τοπίο. Μέσω του Θεόφιλου, ιδού το τοπίο και οι άνθρωποι της Ελλάδας: κοκκινόχωμα, πευκότοπος και ελαιώνας, θάλασσα και βουνά των θεών, άνθρωποι που λούονται σε μια τολμηρά επικίνδυνη ηρεμία». Ο Γιώργος Σεφέρης και ο Γιάννης Τσαρούχης εκφράζονται εγκωμιαστικά για την τέχνη του. Ο Οδυσσέας Ελύτης, έγραψε: «Επιστρέφοντας από την Αμερική, τον Ιούνιο του 1961, σταμάτησα για λίγες μέρες στο Παρίσι και, καθώς βγήκα να χαζέψω στους δρόμους, το πρώτο πράγμα που είδα ήταν, σε μια βιτρίνα βιβλιοπωλείου όπου συνήθιζα να πηγαίνω άλλοτε, τη μεγάλη αφίσα της έκθεσης του Θεόφιλου, που είχε ανοίξει ακριβώς εκείνη την εβδομάδα στις αίθουσες του Λούβρου. Η καρδιά μου άρχισε να χτυπά δυνατά. Ε, λοιπόν, ναι. Υπήρχε δικαιοσύνη σ’ αυτόν τον κόσμο». Στις 3 Ιουνίου 1961 ο Θεόφιλος περνά τις πύλες του Λούβρου για μία μεγάλη αναδρομική έκθεση. Όταν ο Ελύτης θα εξομολογηθεί στον Teriade τη σκέψη του ότι «τα περισσότερα απ' αυτά (τα έργα του Θεόφιλου) θα σκόρπιζαν μια μέρα στις συλλογές της Ευρώπης ή της Αμερικής», ο μεγάλος τεχνοκριτικός και συλλέκτης θα αποφασίσει να χρηματοδοτήσει το Μουσείο Θεόφιλου, που εγκαινιάζεται στη Βαρειά της Μυτιλήνης, τη γενέτειρα του ζωγράφου, τον Ιούλιο του 1965 και στεγάζει 86 έργα του - έργα που τα τελευταία χρόνια έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές εξαιτίας της έκθεσής τους στον ήλιο, την υγρασία και τη σκόνη. Σήμερα, έργα του υπάρχουν διάσπαρτα σε πολλά μουσεία πέρα απ' αυτό στη Βαρειά, όπως στο μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης στην Αθήνα, καθώς και σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. www.zougla.gr, www.lifo.gr

the historic and heroic themes are replaced by more intimate, familiar and everyday themes. Fortune is just beginning to smile when Theophilos dies in his miserable abode in March 24, 1934. The autopsy shows cardiac arrest. As Kostas Ouranis characteristically writes: “Theophilos is no longer alive to enjoy his upcoming fame or to be amazed by it”. In September 20, 1935, an interview of Teriade is published in Athenian News, describing Theophilos as “a great Greek painter”. One year later a tribute exhibition is organized in Paris. The great architect Le Corbusier writes in an article on Theophilos: "... He is a painter born of the Greek landscape. Through Theophilos, we see the landscape and the people of Greece: the red soil, the pine tree and the olive grove, the sea and the mountains of Gods and people bathing in bold dangerous quietness ...». George Seferis and Yiannis Tsarouchis highly praise his art. Odysseas Elytis writes: "Returning from America in June 1961, I stopped for a few days in Paris, and while strolling in the streets, the first thing I saw was, at a bookstore that I usually visit, a great poster of Theophilos Exhibition, which had just opened that week in The Louvre. My heart started racing. Well, yes. There is justice in the world, after all”. In June 3, 1961, Theophilos crosses the gates of The Louvre for a great retrospective exhibition. When Elytis confesses to Teriade the thought that "most of the works of Theophilos would one day scatter in the collections of Europe or America", the great art critic and collector decides to fund the Theophilos Museum. The museum opens in Vareia -near the town of Mytilene - the artist's birthplace, in July 1965 and houses 86 of his paintings - works that have been severely damaged by years of exposure to the sun, humidity and dust. Today, his works are found in many museums besides Vareia, such as the Museum of Greek Folk Art in Athens, and in private collections in Greece and abroad. www.zougla.gr/www.lifo.gr

106 |



Λήμνος απλά γοητευτική | Lemnos simply charming

Λήμνος απλά γοητευτική Απλωμένη γύρω από το επιβλητικό της κάστρο, το μεγαλύτερο σε έκταση οχυρό του Βορείου Αιγαίου, η πρωτεύουσα της Λήμνου Μύρινα είναι μια πολιτεία με την αρχοντιά που αρμόζει στην ονομασία της, αφού φέρει το όνομα της παλιάς της βασίλισσας, γυναίκας του πρώτου βασιλιά του νησιού, Θόαντα και κόρης του βασιλιά της Ιωλκού Κρηθέα.

108 |


Lemnos simply charming Spread around its imposing castle (Kastro), the largest fortress in the northern Aegean Sea, Myrina, the capital of Lemnos Island, is a town with nobility that fits the name as it was named after the ancient Queen and wife of the island’s first King Thoantas, and daughter of Kritheas, King of Iolcus.


Λήμνος απλά γοητευτική | Lemnos simply charming Βγαλμένη μέσα από τα σπλάχνα της προϊστορίας, η Μύρινα κατοικήθηκε πριν από την εποχή του χαλκού, όπως προκύπτει από τις αρχαιότητες που βρέθηκαν εντός της πόλης. Η ίδρυσή της ανάγεται στο 12ο ή 13ο αιώνα π.χ., εποχή που στη Λήμνο κυριαρχούσαν οι Μινύες και πιθανότατα τότε χτίστηκε και το πρώτο κάστρο. Χτισμένη στη δυτική πλευρά του νησιού, θαλασσοφίλητη, με τρεις αμμώδεις παραλίες και τα πιο ρόδινα ηλιοβασιλέματα, δρόμους και δρομάκια με παραδοσιακά σπίτια και υπέροχα αρχοντικά, όπως αυτά του Ρωμέικου Γιαλού, είναι ιδανική για αξέχαστους περιπάτους και μικρές περιπλανήσεις. Οπωσδήποτε πρέπει να επισκεφθείτε το γραφικό λιμανάκι, το παλιό λιμάνι ή τον Ρωμέικο Γιαλό και τα Ρηχά Νερά, για νόστιμους μεζέδες, λαχταριστά πιάτα συνοδευόμενα από καλό κρασί, ούζο ή τσίπουρο, αλλά και για καφέ ή ποτό στα καταστήματα της παραλιακής ζώνης. Στη γραφική αγορά της, αλλά και στη λεωφόρο Δημοκρατίας μπορείτε να προμηθευτείτε πλήθος αγαθών, μεταξύ των οποίων και τα υψηλής ποιότητας τοπικά προϊόντα (κρασιά, τυριά, μέλι, φλωμάρια, αλίπαστα, παξιμάδια κ.α.). Η Μύρινα είναι μια πόλη ζωντανή, με πλήθος εκδηλώσεων όλο το χρόνο, όμορφα καταλύματα για όλες τις προτιμήσεις, δίκτυο δωρεάν κοινόχρηστων ποδηλάτων από τον Μάιο μέχρι τον Σεπτέμβριο, για να τη γνωρίσετε απ’ άκρη σ’ άκρη, αλλά και με σύστημα αυτόνομης πρόσβασης ΑμεΑ στη θάλασσα, στον Ρωμέικο Γιαλό. Η πρωτεύουσα με τα χαμηλά σπίτια και τα αρχοντικά φαντάζει σαν σκηνικό μιας άλλης εποχής. Η πολιτεία όπου δεσπόζει το μεγαλύτερο σε έκταση οχυρό του Αιγαίου. Η πολίχνη με τα τρεισήμισι χιλιάδες χρόνια ιστορίας στη ράχη της. Η νησιώτισσα με τα ψαροκάικα που απαγκιάζουν σε βενετσιάνικο λιμάνι. Η ακριτική κυρά του βορείου Αιγαίου που δεν κοιτά Τουρκία, αλλά αντικρίζει Ελλάδα. Η πόλη με τους δύο αμμουδερούς γιαλούς μπροστά στα πόδια της. Η παραμεθόριος με τα καλλιτεχνικά δρώμενα που θα ζήλευαν μητροπόλεις. Οι θησαυροί στα μουσεία και η ιστορία πίσω από κάθε εκκλησιά.

Built in prehistoric times, Myrina was inhabited before the Bronze Age, as evidenced by antiquities found within the town. Its foundation dates back to the 12th or 13th century BC, a time when Lemnos was ruled by Minyans and probably the first castle was built then. Built on the west side of the island, Myrina ,surrounded by three sandy beaches, the most rosy sunsets, streets and alleyways with traditional houses and wonderful mansions, like the ones on Romeikos Gyalos, is ideal for unforgettable walks and small wanderings. You should definitely visit the picturesque port, the old port called Romeikos Gyalos and the Richa Nera (shallow waters) for tasty appetizers, delicious dishes accompanied by fine wine, ouzo or tsipouro, and the shops on the waterfront for a coffee or a drink. At Myrina’s picturesque market and at the Leoforos Demokratias (Republic Ave) tourists may purchase an array of high-quality local products (wine, cheese, honey, flomaria, salted seafood, rusks, etc). Myrina is a vibrant town, with many events all year round, beautiful accommodations for all tastes, a network of free public bicycles from May to September, so you can get to know the island. The island also has an autonomous AmeA access system to the sea at the Romeikos Gialos. The capital with the low-rise houses and mansions is like a setting from another era; the town where the largest Aegean fortress dominates; the township bearing three and a half thousand years of history; an island maiden with the fishing boats docked in her Venetian port; the frontier lady of the north Aegean Sea that faces Greece; a town with two sandy beaches at its feet; a border town with artistic events that big cities would envy; the treasures in its museums and the history behind each church; its people who will convey your love for their island within five minutes of chatting; the good morning cheer as soon as the stores are

110 |



Λήμνος απλά γοητευτική | Lemnos simply charming Οι άνθρωποι που θα σας μεταδώσουν την αγάπη για τον τόπο τους μέσα σε πέντε λεπτά κουβέντας, οι καλημέρες που πέφτουν βροχή μόλις ανεβάσουν ρολά τα μαγαζάκια στο λιθόστρωτο της αγοράς. Ο ψαρότοπος που φέρνει στο πιάτο σας γαστρονομικά μαργαριτάρια σαν την κακαβιά του ψαρά. Το ήρεμο λιμάνι, που θα κερδίσει χωρίς φκιασίδια και περιττά τον επισκέπτη της πρώτης φοράς και τον ψαγμένο ταξιδιώτη, από τον απλό φαντάρο ως τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Και άλλα τόσα που θα ανακαλύψετε μόνοι σας με τον ερχομό σας στην πρωτεύουσα της Λήμνου. Το κάστρο Η πρώτη εικόνα που αντικρίζει κανείς όταν το καράβι προσεγγίζει την πρωτεύουσα της Λήμνου και η τελευταία όταν αποχαιρετά το νησί είναι το κάστρο, το οποίο καλύπτει έκταση 144 στρεμμάτων και είναι επισκέψιμο, αφού μπορούμε να θαυμάσουμε από κοντά τα τείχη και τις

open at the paved street of the marketplace; a fishing town that brings to your plate gastronomic pearls like the fisherman's soup (kakavia); a tranquil harbor that entices a plethora of tourists with its simplicity, from the first time visitor to the seasoned traveler, from a simple soldier to Eleftherios Venizelos. These and so much more are waiting to be discovered on your own in the capital of Lemnos Island. The Fortress The castle is the first and last thing one sees as the boat nears Myrina. The castle covers 144 acres of land and is open to visits where one can marvel at its walls and its battlements, but also the greatest view in town. A pleasant surprise for the visitors is the encounter with the

112 |

πολεμίστρες του, αλλά και να απολαύσουμε ίσως την καλύτερη θέα της πόλης. Ευχάριστη έκπληξη για τον επισκέπτη τα μικρά ελάφια, οι μόνιμοι κάτοικοί του. Σε όλες τις εποχές αποτελούσε το ισχυρότερο φρούριο της Λήμνου, γι’ αυτό και η πόλη ονομαζόταν Κάστρο από τα ύστερα βυζαντινά χρόνια μέχρι και το 1955. Το σημερινό κάστρο, χτίστηκε το 1186 από τον Ανδρόνικο Α’ Κομνηνό. Επισκευάστηκε τα έτη 1207-1214 από το Φιλόκαλο Navigajoso, το 1361 από τον Ιωάννη Ε’ Παλαιολόγο, το 1477 από τους Ενετούς και στα τέλη του 16ου αιώνα από τους Τούρκους. Στα 1780, έπειτα από τις επισκευές του Χασάν πασά Τζεζάερλι, ήταν εφοδιασμένο με 150 κανόνια. Το κάστρο υπήρξε πηγή έμπνευσης για λογοτεχνικά και ζωγραφικά έργα. Δεσπόζει στα έργα του ζωγράφου Ράλλη Κοψίδη, που έζησε στη Λήμνο και το αποτύπωμά του παρέμεινε ανεξίτηλο σε μεγάλο μέρος της λογοτεχνικής και καλλιτεχνικής του δημιουργίας.

castle’s permanent residents: the small deer. Through the ages the Lemnos fortress was the strongest one and for that, the town was called Kastro from the late Byzantine years until 1955. The present fort was built in 1186 from Andronikos I Komnenos. Renovations took place in 1207 to 1214 by Filocalo Navigajoso, in 1361 by Ioannis V Palaiologos, in 1477 by the Venetians and at the end of the 16th century by the Turks. In 1780, after the repairs by Cezayirli Gazi Hasan Pasha, it was equipped with 150 canons. The fort was a source of inspiration for literature and artworks. Τhe fort is predominant in the works of the painter Ralli Kopsidis, who lived in Limnos, and its impact remained indelible for much of his literary and artistic creations.



Λήμνος απλά γοητευτική | Lemnos simply charming Αρχαιολογικό Μουσείο Στο νεοκλασικό κτίριο του Αρχαιολογικού Μουσείου της Λήμνου εκτίθενται ευρήματα των ανασκαμμένων αρχαίων θέσεων, μεταξύ των οποίων και τα περίφημα πήλινα αγαλμάτια Αρχαϊκών χρόνων των Σειρήνων και Σφιγγών. Κεραμική της Κυανής Περιόδου από την Πολιόχνη, ο Έρωτας τοξότης από την Ηφαιστία, τα ανάγλυφα της θεάς Κυβέλης, ο θυσιασμένος νεαρός ταύρος από το ιερό της Άρτεμης, τα ειδώλια των μουσικών που παίζουν κιθάρα από την αρχαϊκή Μύρινα, αλλά και σκεύη καθημερινής χρήσης, κοσμήματα, νομίσματα και εργαλεία όλων των περιόδων της ζωής στη Λήμνο. Προϊστορική Μύρινα Στην παραλιακή οδό Ναυάρχου Κουντουριώτη, μεταξύ των ακτών Ρωμέικος Γιαλός και Ρηχά Νερά, η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως τα πρώτα δείγματα κατοίκησης, μία οργανωμένη πόλη με σπίτια, στο σύνολό τους λιθόκτιστα, ευρύχωρα, μεγαροειδή, αποχετευτικό σύστημα με λιθόκτιστους αγωγούς, δρόμους και λιθόστρωτα δρομάκια. Περπατήστε πλάι στα μονοπάτια των προϊστορικών κατοίκων της Μύρινας, δείτε τα θεμέλια των σπιτιών τους, ενώ λεπτομέρειες για την καθημερινότητά τους σας αποκαλύπτουν τα ευρήματα της ανασκαφής, στο Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης.

Ο προϊστορικός οικισμός της Μύρινας ήλθε στο φώς από την Κ' ΕΠΚΑ το έτος 1986, ενώ οι εργασίες ανάδειξής του σε αρχαιολογικό χώρο κράτησαν από το 2002 έως το τέλος του 2004. Η ανασκαφική έρευνα σωστικού χαρακτήρα περιορίστηκε στη χερσόνησο της Λέσχης των Αξιωματικών και στις πλαγιές του λόφου Ανδρωνίου, ενώ συστηματικότερα ερευνήθηκε ο πυρήνας του προϊστορικού οικισμού, έκτασης περίπου 3000 τ.μ., στο χαμηλό κεντρικό πλάτωμα, κοντά στη παραλία «Ρηχά Νερά». Η προϊστορική Μύρινα χρονολογικά παρακολουθεί την Πολιόχνη, αλλά σύμφωνα με τα ανασκαφικά δεδομένα φαίνεται να γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της στη λεγόμενη Ερυθρά (2500 - 2300 π.Χ.) και Κίτρινη (2300 - 2000 π.Χ.) περίοδο, ενώ τα λείψανα που σώζονται από τις προηγούμενες περιόδους, Μπλε και Πράσινη, όπως και από τις μεταγενέστερες, Καφέ και Ιώδη, είναι πολύ περιορισμένα. Αποτέλεσε οργανωμένη πόλη με σπίτια, στο σύνολό τους λιθόκτιστα, ευρύχωρα, μεγαροειδή, επιμήκη, χωρισμένα με εγκάρσιους τοίχους σε δυο ή και περισσότερους χώρους, που επικοινωνούσαν μεταξύ τους με μικρά ανοίγματα, αποχετευτικό σύστημα με λιθόκτιστους αγωγούς, δρόμους στρωμένους με χώμα και μικρά λιθόστρωτα δρομάκια μεταξύ των σπιτιών που δημιουργούσαν τις διάφορες «γειτονιές». limnos.gov.gr, efales.gr

The Archaeological Museum The Archaeological Museum of Lemnos is housed in a neoclassical building and exhibits findings of excavated ancient sites and among others are: The famous clay statues of Siren and Sphinx of Archaic times. Ceramics of the Kyani (blue) Period of Poliochne, Eros bearing bow and arrows from Hephaestia Reliefs of the Goddess Kybeli (Cybele) The sacrificial young bull from the Temple of Artemis Figurines depicting guitar-playing musicians of archaic Myrina Daily utensils, jewelry, coins and tools of all historical periods of Lemnos Island

114 |

Prehistoric Myrina On the waterfront street of Naurarchos (Admiral) Kountouriotis, between the coasts of Romeikos Gyalos and Richa Nera, archaeological excavations brought to light the first indications of habitation, an organized town with houses, all of them stone-built, spacious and rectangular, a drainage system with canals made of stones, streets and paved alleys. Walk along the paths of the prehistoric settlers of Myrina, look at the foundations of their houses while details on their daily lives are revealed in the findings at the Archaeological Museum in town. limnos.gov.gr, efales.gr



Λήμνος απλά γοητευτική | Lemnos simply charming

116 |



Η Χίος στις 4 εποχές | Chios in 4 seasons

Η Χίος στις 4 εποχές

118 |


Chios in 4 seasons


Η Χίος στις 4 εποχές | Chios in 4 seasons Μυροβόλος την Άνοιξη Η άνοιξη είναι η εποχή που αναδεικνύει το μεγαλείο της χιώτικης φύσης. Τα καθαρά χρώματα και οι μεθυστικές ευωδιές κυριαρχούν παντού. Τον Μάρτιο - ανάλογα με τον καιρό - οι αγροί πλημμυρίζουν από κατακόκκινες άγριες τουλίπες, που οι ντόπιοι αποκαλούν λαλάδες. Σπάνιες ορχιδέες και αγριολούλουδα κεντούν την εικόνα της ανοιξιάτικης Χίου και προκαλούν τους λάτρεις της φύσης να την εξερευνήσουν. Ο μοναδικός Κάμπος, με τα πολυάριθμα αρχοντικά και τα δαιδαλώδη στενά δρομάκια ανάμεσα από τα περιβόλια, αποτελεί ιδανικό τόπο για ανοιξιάτικες βόλτες. Ο χαρακτηρισμός «μυροβόλος» ακολουθεί τη Χίο διαχρονικά και μια ανοιξιάτικη επίσκεψη στο νησί θα σας πείσει. Τα άνθη των περιβολιών, τα εντυπωσιακά μαγιάτικα τριαντάφυλλα, οι κατακίτρινοι σπάρτοι, συνθέτουν ένα τοπίο γεμάτο χρώματα και αρώματα, που μένουν για πάντα χαραγμένα στη μνήμη. Απόκριες στη Χίο Παραδοσιακά έθιμα, «κουδουνάτοι», πειράγματα, γλέντια και διασκέδαση στην πλούσια νυχτερινή ζωή της Χίου προσφέρουν πολλές επιλογές για μια αξέχαστη αποκριάτικη απόδραση. Το παμπάλαιο έθιμο του «Αγά» στα νότια μεσαιωνικά καστροχώρια, η ξακουστή «Μόστρα» (καρναβάλι) των Θυμιανών και τα ξεφαντώματα σε κάθε γωνιά του νησιού, με προσφορά εδεσμάτων, σούμας (τοπικό απόσταγμα από σύκα) και άφθονου τοπικού κρασιού, αποτελούν μια ξεχωριστή αποκριάτικη πρόταση.

Fragrant in spring Spring is season that Chios shows all her natural majesty. Pure colors and intoxicating fragrances dominate everywhere. In March - depending on the weather - the fields are flooded with red wild tulips, which the locals call “Lalades”. Rare orchids and wildflowers are embracing the image of Chios in spring and inviting nature lovers to explore it. The unique Kampos, with its numerous mansions and winding narrow alleys between the gardens, is an ideal place for spring walks. The designation "Myrovolos"(fragrant) follows Chios over time, and a spring visit to the island will convince you. The blossoms of the gardens, the impressive roses of May, the yellow sparrows, compose a landscape full of colors and aromas that remain etched in memory forever. Carnival season in Chios Traditional customs, "koudounatoi”(bell ringers), teasing, feasts and fun in the rich nightlife of Chios offer many choices for an unforgettable carnival getaway. The old custom of “Agas” in the southern medieval villages, the famous "Mostra" (carnival) of Thymiana and the partying in every corner of the island, with delicacies, suma (local fig liqueur) and abundant local wine, it is a carnival proposal not to be missed.

120 |

Πάσχα στη Χίο Η Χίος αποτελεί έναν από τους πιο γνωστούς και περιζήτητους προορισμούς για το Πάσχα στην Ελλάδα. Η θρησκευτική ατμόσφαιρα και κατάνυξη στις αμέτρητες εκκλησίες, τα βυζαντινά μοναστήρια και τα ξωκλήσια της, κορυφώνονται την Ανάσταση. Το έθιμο του «Ρουκετοπόλεμου» στον Βροντάδο, ένα εκπληκτικά εντυπωσιακό θέαμα, με ρίψη αυτοσχέδιων βεγγαλικών ανάμεσα στις ενορίες του Αγίου Μάρκου και της Παναγίας Ερυθιανής, προσελκύει τους επισκέπτες. Το Πάσχα αποτελεί μία από τις καλύτερες περιόδους για διακοπές στο νησί, με την παραδοσιακή Χιώτικη φιλοξενία σε όλο της το μεγαλείο. Ξεχωριστή το Καλοκαίρι Ανακαλύψτε μια διαφορετική παραλία κάθε μέρα! Οι περισσότερες από 60 παραλίες του νησιού, άλλες οργανωμένες και κοσμικές, άλλες απομονωμένες και ερημικές, αποτελούν από μόνες τους ένα σημαντικό κίνητρο για να επισκεφθείτε τη Χίο το καλοκαίρι. Από το βορειότερο άκρο του νησιού μέχρι το νοτιότερο ακρωτήρι και από τις κοσμοπολίτικες ανατολικές οργανωμένες πλαζ, μέχρι τις παρθένες ακροθαλασσιές στα δυτικά, με τα κρυστάλλινα νερά, θα απολαύσετε τη θάλασσα και την ηρεμία που απλόχερα προσφέρει η Χίος στον επισκέπτη. Το κολύμπι στα Μαύρα Βόλια, την εμβληματική παραλία της Χίου, θα σας μείνει αξέχαστο.

Easter in Chios Chios is one of the most popular and sought after Easter destinations in Greece. Religious atmosphere and devotion in the countless churches, Byzantine monasteries and chapels, culminate at Anastasis (Resurrection). The custom of "Rocket War" in Vrontados, a surprisingly spectacular sight, of throwing improvised fireworks between the parishes of Agios Markos and Panagia Erythiani, attracts visitors. Easter is one of the best holiday seasons on the island, with traditional Chios hospitality in its entire splendor. Incomparable in the summer Discover a different beach every day! Most of the 60 beaches of the island, some organized and sociable, while others isolated and secluded, are an important incentive to visit Chios in the summer. From the northernmost tip of the island to the southern cape and from the cosmopolitan organized beaches on the eastern coast, to the virgin sea shores to the west, with crystal clear waters all around, you will enjoy the sea and the tranquility that Chios generously offers to the visitor. Swimming at Mavra Volia (black pebbles), the iconic beach of Chios, will be an unforgettable experience.



Η Χίος στις 4 εποχές | Chios in 4 seasons Γεύσεις καλοκαιριού Το καλοκαίρι απολαύστε φρέσκο ψάρι, θαλασσινά, ντόπιους μεζέδες, συνοδεύοντάς τα με γλυκόπιοτο ούζο Χίου. Τα γραφικά παραθαλάσσια ταβερνάκια προβάλλουν την παραδοσιακή χιώτικη κουζίνα, που αντανακλά την αρχοντιά και τη δημιουργική φαντασία των κατοίκων και σαγηνεύει τον επισκέπτη. Μαστίχα Χίου Η Μαστίχα Χίου, το μοναδικό στον κόσμο φυσικό προϊόν, είναι ένα δώρο της φύσης συνώνυμο με τη Χίο. Η καλλιέργεια και συγκομιδή της μαστίχας γίνεται ακριβώς με τον ίδιο τρόπο, αιώνες τώρα, στα Μαστιχοχώρια της νότιας Χίου. Το καλοκαίρι μπορείτε να παρατηρήσετε το κέντος του σκίνου και να αποκτήσετε βιωματική εμπειρία της μαστιχοκαλλιέργειας συμμετέχοντας στα ειδικά σχεδιασμένα προγράμματα που προσφέρουν εξειδικευμένα πρακτορεία. Μουσεία Το Αρχαιολογικό και το Βυζαντινό Μουσείο, το Παλατάκι Ιουστινιάνι, αλλά και Λαογραφικό Μουσείο Καλλιμασιάς, φιλοξενούν εκθέματα ανεκτίμητης αξίας. Το Ναυτικό Μουσείο Χίου καθώς και εκείνο των γειτονικών Οινουσσών, αναδεικνύουν τη μακραίωνη και ένδοξη ναυτική παράδοση των δύο νησιών, ενώ έρευνες στα Ψαρά, έχουν φέρει στο φως ευρήματα μεγάλης αρχαιολογικής αξίας. Το Μουσείο Μαστίχας Χίου αποτελεί ένα κόσμημα για τη Χίο. Αναδεικνύει τον πολιτισμό της Μαστίχας και την παραγωγική ιστορία της καλλιέργειας και της επεξεργασίας του μοναδικού στον κόσμο προϊόντος. Μέσα από το πρίσμα της εγγραφής από την UNESCO της παραδοσιακής μαστιχοκαλλιέργειας στον Αντιπροσωπευτικό κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας, το 2014, έμφαση δίνεται στη διαχρονικότητα και την αειφορία του χιώτικου αυτού προϊόντος.

Flavors of summer In the summer the fresh fish, seafood, local delicacies, accompanied by the sweet Chios ouzo are recommended. The picturesque seaside tavernas feature traditional Chios cuisine, reflecting the nobility and creative imagination of the locals and enticing the visitor. Chios Mastic Chios Mastic resin, the only product in the world that is natural, is a gift of nature. The mastic’s cultivation and harvesting are done exactly the same way as it has been done for centuries now, at the Mastichochoria (Mastic villages) of southern Chios. In the summer, the visitor has the chance to observe the “needlework of skinos (the laborious and complicated cutting of the mastic tree)”, experience in person the process of mastic cultivation, and take part in the specially designed programs that offer specialized agencies. Museums T he Chios Archaeological Museum and Chios Byzantine Museum, the Giustiniani Palazzo and the Kallimassia Folklore Museum host exhibits of invaluable value. The Maritime Museum of Chios and that of neighboring Oinousses, highlight the long and glorious maritime tradition of the two islands, while excavations in Psara Island have revealed findings of great archaeological value. The Chios Mastic Museum is the jewel of Chios Island. It highlights the Mastiha culture and the productive history of cultivating and processing the world's unique product. In that view, emphasis is given to the timelessness and sustainability of this Chios product and for that reason in 2014 the traditional mastic cultivation was listed by UNESCO in the Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity.

122 |



Η Χίος στις 4 εποχές | Chios in 4 seasons Πανηγύρια Σε κάθε χωριό της Χίου, τα παραδοσιακά πανηγύρια αποτελούν το «άλας» του καλοκαιριού. Το πρωί πραγματοποιείται λειτουργία στη χωριοκλησιά ή στα ξωκλήσια. Ακολουθεί παραδοσιακό γεύμα για όλους και το βράδυ αιγαιοπελαγίτικο γλέντι μέχρι το πρωί. Μοναδική το Φθινόπωρο Το φθινόπωρο στη Χίο αποτελεί προέκταση του καλοκαιριού και ευκαιρία για τον επισκέπτη να ανακαλύψει μια διαφορετική όψη του νησιού και να ζήσει νέες εμπειρίες. Χωρίς τη βουή και την πολυκοσμία του καλοκαιριού, μπορεί να απολαύσει κανείς τις θάλασσες που είναι ακόμη ζεστές. Τα τραπεζάκια στην Προκυμαία είναι ακόμα έξω, για απογευματινό καφεδάκι ή βραδινό ποτό. Τόπος Πνεύματος και Πολιτισμού Καθημερινά, όλο το χρόνο, στη Χίο πραγματοποιούνται αξιόλογες εκδηλώσεις πνευματικού, επιστημονικού και καλλιτεχνικού περιεχομένου. Στο «Ομήρειο Πνευματικό Κέντρο» Δήμου Χίου, χτυπάει η πολιτιστική καρδιά του νησιού. Εκθέσεις εικαστικών, μουσικές εκδηλώσεις και συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις, κινηματογραφική λέσχη, καλλιτεχνικά εργαστήρια συνθέτουν ένα πολιτιστικό πρόγραμμα που καλύπτει όλα τα γούστα.

Feasts In every village of Chios, the traditional feasts are the “salt” of summer. In the morning there is a liturgy in the church or in the chapel of the village followed by a traditional lunch for everybody and then an evening Aegean feast until morning. Unique in autumn! Autumn in Chios is an extension of summer and an opportunity for the visitor to discover a different aspect of the island and experience new ventures. Without the hustle and bustle of summer, one can enjoy the sea that is still warm. The tables are still out by the waterfront for an afternoon coffee or evening drink. A Spiritual and Cultural land Every year, in Chios, significant events of spiritual, scientific and artistic calibre take place. At the Homerion Cultural Center of the Municipality of Chios beats the cultural heart of the island. Art exhibitions, music events and concerts, theater performances, cinema clubs, art workshops compose a cultural program that covers all interests.

124 |

Γεύση από τη Χία Γη Τα περίφημα ντοματάκια και τα αρωματικά φυτά, συλλέγονται και παίρνουν τη θέση τους για το χειμώνα, ενώ τα τσίκουδα, οι παράξενοι καρποί με την ιδιότυπη γεύση, γεμίζουν τα καλάθια των πλανόδιων πωλητών στην αγορά. Στα μαστιχοχώρια μπορεί ο επισκέπτης να συναντήσει τους ντόπιους που έχουν ήδη ξεκινήσει το κοπιώδες και χρονοβόρο καθάρισμα της μαστίχας. Από τα μέσα του φθινοπώρου στήνονται τα παραδοσιακά καζάνια, τα αποστακτήρια όπου παράγεται η ευωδιαστή «σούμα», το χιώτικο απόσταγμα από σύκα. Τα φθινοπωρινά καζάνια της σούμας στα χωριά της Χίου αποτελούν μία ευκαιρία για τις παρέες να μαζευτούν και να γλεντήσουν, αλλά και μια αξέχαστη εμπειρία για τον επισκέπτη που θα τύχει να βρεθεί σε μια τέτοια μάζωξη. Ήρεμη και Μυστηριακή Η μοναδική ποικιλία της χιώτικης χλωρίδας στα βουνά και τους κάμπους, οι πληθυσμοί των πουλιών στις ρεματιές και τους υγρότοπους, τα πολύ αξιόλογα σπήλαια στο βορρά και το νότο, κάνουν τη Χίο έναν τόπο, στον οποίο πραγματικά αξίζει κανείς να ζήσει έστω και για λίγο. Οι περιπατητικές διαδρομές του νησιού είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να απολαύσει κανείς τη φύση και τα χρώματα του φθινοπώρου στη Χίο.

Tastes of the land of Chios Famous cherry tomatoes and herbs are harvested and taken up for the winter, while the Tsikouda, the odd looking produce with its special taste, fill the baskets of the street vendors in the market. In the mastic villages the visitor can meet the locals who have already started the laborious and time-consuming cleaning of the mastic. Traditional cauldrons, distilleries are set up in mid-autumn where the fragrant "suma" is produced, the fig liquer of Chios. The autumn cauldrons of suma in the villages of Chios are an opportunity for friends to get together and have fun, but it is also a memorable experience for the visitor who chances upon one of these gatherings. Tranquil and Mysterious The unique variety of Chios flora in the mountains and the plains, the bird populations in the creeks and wetlands, the very valuable caves in the north and the south, make Chios a place that truly deserves a visit even for a short while. The island's hiking trails are one of the best ways to enjoy the nature and colors of the autumn in Chios.



Η Χίος στις 4 εποχές | Chios in 4 seasons Γλυκιά τον Χειμώνα Το ήπιο γλυκό κλίμα της Χίου, δεν αλλάζει το χειμώνα. Η φύση, φιλική και ήρεμη και οι χειμωνιάτικοι καρποί περιζήτητοι: τα φημισμένα χιώτικα μανταρίνια με το μοναδικό άρωμα, τα πορτοκάλια, τα νεράντζια, τα κίτρα έχουν την τιμητική τους. Παραδοσιακοί Οικισμοί Τα Μαστιχοχώρια, γνωστά και ως μεσαιωνικά καστροχώρια, και τα παραδοσιακά καταλύματα στην κεντρική και βόρεια Χίο, προσφέρουν μια διαφορετική πρόταση χειμερινών διακοπών. Σε αναπαλαιωμένα μικρά σπίτια, δίπλα στην παράδοση και την καθημερινή ζωή του χωριού, μπορεί να γνωρίσει κανείς την αυθεντική χιώτικη φιλοξενία. Αλλά και η πλούσια αρχιτεκτονική της πόλης της Χίου και του Κάμπου ιδιαίτερα, με τα νεοκλασικά κτίσματα και τα αρχοντικά της, προσθέτουν ένα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο στη χειμερινή περιπλάνηση. Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά Στην πόλη - την Χώρα - και τα χωριά, τα κάλαντα με τις παραδοσιακές «τραμπούκες» στις γειτονιές, τα «Αγιοβασιλιάτικα βαποράκια», μα και τα υπέροχα σπιτικά γλυκά και φαγητά των ημερών, δίνουν και παίρνουν. Η αγορά της Χίου, γνωστή για την ποιότητα της, συμβάλλει και αυτή στη δημιουργία μιας ατμόσφαιρας εορταστικής, γεμάτης συγκίνηση και χαρά. Βιβλιοθήκη «Κοραής» Μια από τις μεγαλύτερες και αξιόλογες βιβλιοθήκες της Ελλάδας, συγκεντρώνει απόσταγμα της πνευματικής Χίου. Προσφέρεται για χειμερινή μελέτη, επιστημονική έρευνα ή απλή περιπλάνηση στους θησαυρούς της. Περίπατοι στη φύση Στη Χίο, βρίσκει κανείς την ευκαιρία να απολαύσει, ειδικά τον χειμώνα, τα όμορφα βουνά της. Ήπια ορειβασία, ορεινοί περίπατοι, παρατήρηση και εξερευνήσεις, συνθέτουν μια διαφορετική και ενδιαφέρουσα άποψη της χειμωνιάτικης Χίου. Για περισσότερες πληροφορίες για τη Χίο επισκεφθείτε: www.chios.gr, Facebook: Chios.gr, Twitter: @chiosgr, Instagram: chiostravelguide, Pinterest: Chios.gr Travel Guide, Youtube: chiostravelguide www.chios.gr Mellow in winter The mild, sweet climate of Chios does not change in the winter. Nature is tranquil and welcoming, and the winter seeds are coveted; the famed uniquely scented Chios mandarins, oranges, sour oranges, citrus are acclaimed. Traditional Houses Mastichohoria, also known as medieval castle towns, and traditional accommodation in central and northern Chios, offer a different winter holiday opportunity. In renovated small houses, next to the tradition and daily life of the village, one can get to know the authentic Chios hospitality. In addition, the rich architecture of the city of Chios and Kampos in particular, with its neoclassical buildings and mansions, add yet another interesting element to winter wanderings. Christmas and New Year’s Eve In the main town of Chios - Chora - and in the villages, the bells and whistles of the traditional "trumpets" in the neighborhoods, the Christmas lit boats, the wonderful homemade sweets and eats of the day, circulate. The Chios market, known for its quality, also contributes to creating a festive atmosphere, full of holiday spirit and joy. Koraes Cental Public Library One of the largest and most noteworthy libraries in Greece, it gathers the spirit of Chios. It is offered for winter study, scientific research or just searching among its treasures. Walks in nature In Chios, one has the opportunity to enjoy - especially in winter - the beautiful mountains. Gentle mountain climbing, mountain walks, sightseeing and exploration compose a different and interesting view of winter Chios. For more information on Chios visit: www.chios.gr, Facebook: Chios.gr, Twitter: @chiosgr, Instagram: chiostravelguide, Pinterest: Chios.gr Travel Guide, Youtube: chiostravelguide www.chios.gr

126 |



Μουσείο Μαστίχας Χίου | The Chios Mastic Museum

Μουσείο Μαστίχας Χίου, ένα μουσείο για τα δέντρα που «δακρύζουν» Μια απαραίτητη επίσκεψη για όσους βρεθούν στη μυροβόλο Χίο.

128 |


The Chios Mastic Museum, a museum for the trees that "cry" A "must" for visitors to fragrant Chios.


Μουσείο Μαστίχας Χίου | The Chios Mastic Museum Το Μουσείο Μαστίχας Χίου, που ανήκει στο Δίκτυο Μουσείων του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς, βρίσκεται στο κατεξοχήν μαστιχοπαραγωγικό τμήμα του νησιού, κοντά στο χωριό Πυργί. Σε μια πλαγιά, σε απόλυτη αρμονία με το φυσικό περιβάλλον, το Μουσείο αναδεικνύει την παραγωγική ιστορία της καλλιέργειας και της επεξεργασίας της μαστίχας. Η μόνιμη έκθεση πραγματεύεται τη μαστίχα Χίου ως μοναδικό φυσικό προϊόν. Και αυτό γιατί παρόλο που υπάρχουν σχίνοι και σε άλλες περιοχές, μόνο εκεί, στη νότια Χίο χαρίζουν το πολύτιμο «δάκρυ» τους. Πρόκειται για τη φυσική, αρωματική ρητίνη που εκκρίνεται από τον κορμό και τα μεγάλα κλαδιά του μαστιχόδενδρου. Σύγχρονες μουσειολογικές πρακτικές και ποικίλα εποπτικά μέσα, αρχειακό, φωτογραφικό υλικό, μακέτες, πρωτότυπα μηχανήματα σε λειτουργία και οπτικοακουστικές παραγωγές διευκολύνουν την περιήγηση και εμπλουτίζουν την επίσκεψη μικρών και μεγάλων. Στο Μουσείο ο επισκέπτης ενημερώνεται για τον σχίνο και τη μαστίχα, ανακαλύπτοντας την παραδοσιακή τεχνογνωσία της μαστιχοκαλλιέργειας. Αντιλαμβάνεται πως η διαχείριση της μαστίχας ιστορικά διαμόρφωσε το αγροτικό και οικιστικό τοπίο της νότιας Χίου και των Μαστιχοχωρίων, δημιουργώντας ένα ξεκάθαρο αποτύπωμα στην πολιτιστική κληρονομιά του νησιού. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου και τη συνεταιριστική εκμετάλλευση και μεταποίηση της μαστίχας στους νεότερους χρόνους, ένα σημαντικό κεφάλαιο της παραγωγικής ιστορίας της Χίου, ενώ παρουσιάζονται οι χρήσεις με τις οποίες η μαστίχα σήμερα ταξιδεύει σε όλον τον κόσμο. Η μουσειακή εμπειρία ολοκληρώνεται στην υπαίθρια έκθεση. Ο μαστιχώνας του Μουσείου δίνει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να έρθει σε επαφή με το φυτό και το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ευδοκιμεί. Μουσείο Μαστίχας Χίου, Πυργί, Θέση Ράχη (Τεπέκι), Χίος, Τ. 22710 72212, www.piop.gr

The Chios Mastic Museum, part of the Museum Network of the Piraeus Bank Group Cultural Foundation, is located in the top mastic producing region of the island, near the village of Pyrgi. It stands on a hillside, in complete harmony with the natural environment, and showcases the history of the production, cultivation and processing of mastic. The permanent exhibition deals with the Chios mastic as a unique natural product. The distinctive skinos trees can also be found at other regions, but it is only there, in southern Chios, that they offer their valuable "tears" - the natural, aromatic resin secreted by the trunk and the big branches of the mastic tree. The Museum deploys modern-day presentation methods and a range of media, archival and photographic material, models, original machinery in operation, and audio-visual productions that facilitate and enrich the experience of young and older visitors alike. Visitors learn about the skinos tree and the mastic, and about traditional techniques and know-how for mastic cultivation. They understand how the management of the mastic shaped the agricultural and architectural landscape of southern Chios and the Mastichochoria, the villages in the mastic producing region, defining the cultural heritage of the island. Special reference is made to the Chios Mastic Gum Growers Association and the cooperative exploitation and processing of the mastic in modern times, a very significant chapter in the economic history of Chios, and to the various ways mastic is currently used and marketed to travel all around the world. The museum experience is completed at the outdoor display. The Museum's mastic field offers visitors the opportunity to come into contact with the plant and the natural habitat in which it thrives. Chios Mastic Museum, Pyrgi, Locality of Rachi (Tepeki), Chios, T. 30 22710 72212, www.piop.gr

130 |



Η Ικαρία και η θάλασσα | Ikaria and the sea

Η Ικαρία και η θάλασσα Του Αριστοτέλη Αϊβαλιώτη

Η Ικαρία είναι βέβαια νησί, με την γεωγραφική έννοια. Περισσότερο όμως είναι ένα βουνό, ριγμένο στη μέση του Αιγαίου.

132 |


Ikaria and the sea By Aristotelis Aivaliotis

Ikaria is an island in the geographical sense. More than that though, it is a mountain thrown in the middle of the Aegean Sea.


Η Ικαρία και η θάλασσα | Ikaria and the sea Βρίσκεται σε ένα από τα πιο δύσκολα σημεία του πελάγους, από την πλευρά των φυσικών φαινομένων, πολλά από τα οποία τα προκαλεί το ίδιο το ψηλό και απότομο βουνό, που πολλαπλασιάζει τη δύναμη του ανέμου στις ακτές με τις γνωστές σπηλιάδες και τα «στρίμματα». Όταν, νέος, μάθαινα ιστιοπλοΐα, ο δάσκαλός μας, ο ιστιοπλόος Γεωργίου που είχε γυρίσει τον κόσμο (μόνο τον Ατλαντικό τον πέρασε 3 φορές) μας έλεγε: «δύο σημεία στην Μεσόγειο να προσέχετε πιο πολύ. Το στενό της Μεσίνας - την γνωστή από την Οδύσσεια Σκύλλα και Χάρυβδη - και την Ικαρία, το νότιο τμήμα της ιδιαίτερα. Στην Ικαρία να περνάτε για ασφάλεια 3 μίλια μακριά από το νησί, καλού κακού χωρίς πανιά…» Στον χάρτη η Ικαρία φαίνεται μέτρια σε μέγεθος, όμως το βουνό, οι πτυχώσεις, οι χαράδρες, τα προβούνια, το γενικότερο άγριο ανάγλυφο της, την έχουν προικίσει με μεγάλη έκταση. Αν «σιδερώναμε» το νησί η έκταση του θα ήταν όση περίπου και της Ρόδου ή της Χίου. Το νησί δεν έχει λιμάνια, λίγους μικρούς όρμους μόνο που τους «πατάνε» οι καιροί, ενώ τα βάθη της παράλιας ζώνης είναι γενικά μεγάλα, έτσι ώστε και η κατασκευή τεχνητών λιμανιών ήταν μέχρι την σύγχρονη εποχή αδύνατη. Μεγάλο νησί, με πολλά νερά και βλάστηση, με δύσκολη πρόσβαση και ακτογραμμή αφιλόξενη, σε πέλαγος που τις

134 |

περισσότερες ημέρες του χρόνου μοιάζει εχθρικό και απειλητικό. Μοιραία η ζωή των κατοίκων, αλλά και των σύγχρονων επισκεπτών της, είναι προσανατολισμένη στο εσωτερικό. Περισσότερο στην γη παρά στην θάλασσα. ΥΠΟΨΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ Και όμως, η Ικαρία έχει μία ξεχωριστή γεωγραφική θέση, ιδίως πολύ σημαντική για τις αυγές της ιστορίας του Αιγαίου, καθώς είναι το σύνορο της Ανατολικής περιοχής, της Ιωνίας των αρχαίων, με την κυρίως Ελλάδα. Οι Κυκλάδες, πολύ κοντά η μία στην άλλη, ήταν εύκολα σχετικά βήματα για κάποιον που ήθελε να ταξιδέψει από την Ελλάδα στην Ιωνία. Μέχρι την Δήλο και την Μύκονο. Μετά έπρεπε να διασχίσει το Ικάριο πέλαγος, δύσκολο πέρασμα 25-30 μιλίων, που με τα κωπήλατα πλοία της τότε εποχής θα διαρκούσε περίπου 6-10 ώρες και να πιάσει Ικαρία. Το πιθανότερο, να σταματήσει στον Να, το Ταυροπόλιο, να ξεκουραστεί και να προσφέρει ευχαριστήρια θυσία στην θεά Άρτεμη, πριν συνεχίσει, για άλλη μια μέρα ταξιδιού, μέχρι το Ιερό, στον Φάρο. Ή τον σημερινό Άη Γιώργη, στο Δράκανο. Από εκεί, εύκολα, στην σημαντική τότε Σάμο ή την Μίλητο και την Πριήνη.


It is located in one of the hardest part of the sea, from the point of the natural phenomena, many of which are caused by the high and steep mountain itself, which multiplies the intensity of the wind sharply on the coast. When I was young and learning to sail, I remember my instructor, yachtsman Georgiou, who had travelled around the world (he had crossed the Atlantic three times), who told us: “There are two points in the Mediterranean Sea you should be most careful of: the Strait of Messina- a location that inspired the Greek myth of Scylla and Charybdis- and Ikaria, the southern part of it. You should cross Ikaria at least three miles away from the shore and the sails should be down…” Ikaria on the map looks modest in size, but the mountains, the creeks, the gorges, the slopes and its wild terrain have endowed Ikaria with a wide stretch of land. If we were to “flat out” the island, its size would match the islands of Rhodes or Chios. The island does not have any harbors, only a few small coves that are left to the weather’s mercy, while the depths of the sea are rather great and the construction of artificial ports was impossible until modern time. Ikaria is a large island with plenty of water and foliage,

with difficult access and inhospitable shoreline, in the open sea that seems, most of the time, hostile and threatening. Inevitably, the life for both the inhabitants and the visitors is focused on the inland, mostly on the land than on the sea. NOTIONS ON THE ANCIENTS And yet Ikaria has a distinct geographical location, especially important for the dawn of the Aegean history, as it is the border of the Eastern region (called Ionia by the ancient Greeks) with Greece. The Cyclades, very close to each other, were easy steps for someone who wanted to traverse from Greece to Ionia, up to Delos and Mykonos Islands. Then they had to navigate the Ikarian Sea, a difficult 25-30 mile voyage, which to oar the ship forward at that era would take about 6-10 hours to reach Ikaria. Most likely, they would have stopped at Nas settlement for safe anchorage and for offering thanks to the shrine of goddess Artemis Tauropolos before continuing for another day's journey to Iero cove at Pharos ( today’s name of Agios Georgis at Drakano). From there it is an easy passage to then important Samos Island or Miletus and Priene at the Ionian coast.


Η Ικαρία και η θάλασσα | Ikaria and the sea Η διαδρομή μέσω Ικαρίας ήταν την τότε εποχή περίπου μονόδρομος, η πιο σύντομη και η πιο εύκολη, σε σχέση με άλλες εναλλακτικές, που συνέδεε τα κέντρα του Ιωνικού πολιτισμού με την Ελληνική χερσόνησο. Η θέση του νησιού στην αλυσίδα των στάσεων του εμπορίου πρέπει να είχε σαν αποτέλεσμα μία θεαματική ανάπτυξη, που πιστοποιείται και από την σχετικά υψηλή φορολογία που κατέβαλλαν τα δύο πολίσματα του νησιού, η Οινόη και οι Θέρμες, στο ταμεία της Αθηναϊκής συμμαχίας του 5ου αιώνα όπου ανήκαν. Πιθανολογείται επίσης ότι και η γεωγραφία ήταν διαφορετική τότε, με την Οινόη, τον σημερινό Κάμπο, να είναι λιμάνι, που έκτοτε προσχώθηκε, όπως σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα έγινε και απέναντι, όπου τα παλιά λιμάνια της Εφέσου, της Μιλήτου, της Πριήνης, προσχώθηκαν και είναι σήμερα ερειπιώνες της ηπειρωτικής χώρας, σε απόσταση 10 -20 χιλιομέτρων από την σημερινή ακτογραμμή.

Μπορεί να υποθέσει κανείς μία στενή σχέση των τότε κατοίκων με την θάλασσα, αφού η θέση τους έφερνε όλα τα μηνύματα των σειρήνων του εμπορίου, των πολέμων, της κουλτούρας της εποχής. Δεν έχουμε όμως στοιχεία, αφού δίπλα η Σάμος φάνταζε υπερδύναμη και μάλλον χρησιμοποιούσε το νησί σαν τμήμα της επικράτειας επιρροής της. Άλλωστε πρέπει η «δεσπόζουσα θέση» να κράτησε λίγο. Μετά τον 4ο αιώνα, όπως και τους Ελληνιστικούς και Ρωμαϊκούς χρόνους, τα πλοία μεγάλωσαν. Εκατοντάδες κωπηλάτες στα αμπάρια τους, μπορούσαν πια να αγνοούν τα «περάσματα» και να πλέουν στα ανοιχτά πελάγη, χωρίς να χρειάζονται σύντομες στάσεις. Η Ιωνία, όπως και η Ελλάδα, παρήκμασαν και νέα κέντρα εμπορίου και παραγωγής πλούτου αναδύθηκαν.

The route through Ikaria was -at that time- a one way journey, but also the shortest and easiest, compared to the other alternatives, connecting the centers of the Ionian civilization to the Greek mainland. The position of the island in the chain of trade must have resulted in a spectacular growth, attested by the relatively high taxation paid by the two towns of Oinoe and Therma, to the treasury of the 5th century BC Athenian Alliance where they belonged. It is also likely that the topography was different then, with Oinoe, the present-day Kampos village, being a harbor, which has since silted up, as it happened, on a larger scale, to the ancient ports of Ephesus, Miletus, Priene, and now their ruins stand 10-20 kilometers inland of today’s coastline. One can only assume a close relation of the inhabitants with the sea

at that time, as they received all the updates on trade, wars, culture because of the island’s strategic position. We have no evidence though, as the neighboring Samos Island was prominent and probably used Ikaria as part of its territory. Probably, the "dominant position" of Ikaria must have not lasted long. After the 4th century BC and later during the Hellenistic and Roman times, the ships grew bigger. Hundreds of oarsmen in the hold could now ignore the "passages" and voyage in open seas without the need to make stops. Ionia, like Greece, went into decline and new centers of commerce and wealth have emerged. The population of Ikaria slowly withered and followed the natural tendency imposed by the topography of the island; the focus shifted to the inland, with farming and livestock as the basic occupations.

136 |



Η Ικαρία και η θάλασσα | Ikaria and the sea Ο πληθυσμός της Ικαρίας σιγά -σιγά πρέπει να μαράθηκε και να ακολούθησε την φυσική τάση που επιβάλλει η γεωγραφία του νησιού, την επικέντρωση στο εσωτερικό, με τη γεωργία και την κτηνοτροφία σαν βασικές απασχολήσεις. Ιδιαίτερα την ύστερη βυζαντινή περίοδο μεγάλη επίδραση στους νησιώτικους πληθυσμούς είχε και η πειρατεία, αποτέλεσμα της κατάρρευσης της αυτοκρατορικής εξουσίας. Οι πειρατές γίνονται ο νόμος της ζωής στο Αιγαίο μετά τον 8ο αιώνα μ.Χ. και οι συνθήκες ασφαλείας για τη ναυσιπλοΐα παραμένουν αβέβαιες μέχρι τον 17ο αιώνα. Στην περίοδο αυτή έχουν τις ρίζες τους οι ιστορίες που έχουμε ακούσει όλοι μας από τους παλαιότερους για πειρατές, για κρυμμένους θησαυρούς, για τα «χωστοκέλια». Οι λίγοι κάτοικοι της Ικαρίας κρύφτηκαν σε μικρούς, αθέατους, οικισμούς στις κορυφές των βουνών, από όπου κατέβηκαν μαζικά μόλις τον 19ο αιώνα. Ωστόσο, είναι φυσικό ότι στις συνθήκες της πειρατείας η Ικαρία χρησιμοποιείτο από τα πληρώματα των πειρατικών πλοίων για ανεφοδιασμό, αφού τα αποθέματα ξυλείας, νερού και τροφίμων, αλλά και η έλλειψη κινδύνου αφού το νησί φαινόταν ακατοίκητο, την έκαναν πολύτιμο καταφύγιο για τα πειρατικά πλοία. Δεν μπορούσαν να μείνουν εκεί, παρά για λίγο, καιρού επιτρέποντος. Από την περίοδο εκείνη, ίσως τον 15ο αιώνα, προέρχεται ένας από τους μακρινούς προγόνους μου, ο οποίος ήταν μούτσος ή λογιστής του πειρατή πλοιάρχου. Όταν το πλοίο έπιασε στον όρμο του Καραβόσταμου για ανεφοδιασμό και διανυκτέρευση, εκείνος έφυγε από το πλοίο και κρύφτηκε στα δάση του βουνού, μαζί με το ταμείο του πλοίου. Ρίζωσε στο νησί και επειδή έκανε τον δανειστή, με τα χρήματα που είχε πάρει, πήρε το παρατσούκλι «Παγγέρης» (από το «banqieri» – τραπεζίτης). Είναι ο γεννήτορας των Παγγεράτων, που τώρα πια δεν υπάρχει σαν σόι στην Ικαρία. Σώζεται ακόμη η ιστορία του Καστανιά, Μανιάτη κουρσάρου (κρατικού πειρατή, στην υπηρεσία του Σουλτάνου), στον οποίο τον 16ο αιώνα, με σουλτανικό φιρμάνι, που τώρα έχει χαθεί, παραχωρήθηκε όλο το νησί, ήλθε για να το διεκδικήσει και έμεινε, σπέρνοντας τους πολλούς Καστανιάδες που ζουν σήμερα στην Ικαρία.

138 |

Particularly in the late Byzantine period, piracy was a major influence on the island populations as a result of the collapse of the imperial power. Pirates held the law in the Aegean Sea after the 8th century AD and the safety conditions for navigation remain uncertain until the 17th century. During that time, the stories of pirates we have heard from our elders, of the hidden treasures, of the “chostokelia” (hidden caves), got roots. Ikaria’s few residents hid in small, unseen settlements on the mountain tops, from where they descended en masse only in the 19th century. However, it is natural that under piracy conditions, Ikaria was used by the pirates for supplies on lumber, water and food and for the lack of apparent danger, as the island seemed uninhabited, which made it a valuable refuge for pirate ships. They could not stay there however, but for a short while, weather permitting. Maybe from that period in the 15th century, a distant ancestor of mine, who was a deck boy or an accountant to a pirate Captain, originated. When the ship reached the Karavostamos cove for supplies and an overnight stay, he left the ship and hid in the mountain forests, taking with him the ship’s treasury. He made the island his home and because he would lend money, that he had taken, he was nicknamed “Pangeris”(“Banqieri”, the banker). He is the sire of Pangerates family, a family that no longer exists in Ikaria. The story of Kastanias, a corsair from Mani (a state pirate in the service of the Sultan), is still preserved. He was granted the whole island under a diktat (now lost) from the Sultan in the 16th century. Kastanias came to claim it and stayed, fathering many Kastanias and their kin live on the island until today.



Η Ικαρία και η θάλασσα | Ikaria and the sea ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ (15ος - 18ος ΑΙΩΝΑΣ) Ξαναβρίσκουμε πληροφορίες για την Ικαρία στους ξένους περιηγητές του Αιγαίου από τον 15ο μέχρι τον 18ο αιώνα. Ο καθηγητής Νικόλαος Τσαγκάς, με πηγή κυρίως αντίστοιχο βιβλίο του καθηγητή Σιμόπουλου, εξέδωσε το 2003 βιβλίο όπου παραθέτει υποδειγματικά όλες τις αναφορές (50) που έχουν γίνει για την Ικαρία από διάφορους, Ευρωπαίους κυρίως, που επισκέφθηκαν το νησί τους τέσσερις αυτούς αιώνες. Η κοινή συνισταμένη των περιγραφών συμπυκνώνεται σε έναν πληθυσμό περίπου 1.000 - 3.000 κατοίκων, φτωχών, με κύρια απασχόληση την μικρή γεωργία και την κτηνοτροφία. Σε ηθογραφικό επίπεδο όλοι αυτοί περιγράφουν πολύ καλά τους κατοίκους, παραθέτοντας στοιχεία που αναγνωρίζουμε ακόμη και σήμερα όταν κοιτάζουμε τους εαυτούς μας στον καθρέφτη. Δεν φαίνεται μέσα από τις περιγραφές κάποια ιδιαίτερη σχέση με την θάλασσα, πέρα από το κολύμπι, το ψάρεμα και την κατασκευή μικρών λέμβων, τις οποίες αρκετοί περιηγητές εγκωμιάζουν για την καλή τους ποιότητα και

μαρτυρούν ότι είχαν καλή φήμη και πελατεία κυρίως στην Χίο. Κάποιοι από τους περιηγητές θέλουν τους Καριώτες να είναι βουτηχτάδες και σπογγαλιείς, αλλά μάλλον τους μπερδεύουν με τους Καλύμνιους. Μετά το 1700 οι συνθήκες ασφαλείας στην θάλασσα βελτιώνονται, η πειρατεία υποχωρεί, μεγάλα κράτη αναδύονται στην ιστορία της Μεσογείου. Η οικονομική ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής ηπείρου και η αύξηση του εμπορίου στην Μεσόγειο οδηγούν σε γενική αύξηση όλων των νησιωτικών πληθυσμών. Τότε γεννιέται και η ελληνική ναυτιλία, με πολλά σημεία ναυτοσύνης σε όλο το Αιγαίο και το Ιόνιο. Την εποχή της Ελληνικής επανάστασης του 1821 θα υπάρχουν σε όλα αυτά τα σημεία περίπου 1000 ελληνόκτητα πλοία ποντοπόρα, που εμπορεύονται με μακρινούς προορισμούς, Εύξεινο Πόντο, Λιβόρνο, Μασσαλία, Μάλτα, Αδριατική, που εκμεταλλεύονται σαν ουδέτεροι τις διαμάχες και τους πολέμους των μεγάλων δυνάμεων της εποχής. Πολλά από αυτά θα συμβάλλουν στον Αγώνα της ανεξαρτησίας. Η Ικαρία δεν υπάρχει πουθενά την περίοδο εκείνη.

FOREIGN TRAVELERS (15TH-18TH CENTURY) We find information about Ikaria again by the foreign travelers to the Aegean Sea from the 15th to the 18th centuries. Professor Nikolaos Tsagas, using as a source a relevant book by Professor Simopoulos, published in 2003 a book that cites all the references (50) to Ikaria by various Europeans travelers, who have visited the island during these four centuries. The common set of descriptions is concentrated in a population of about 1,000 - 3,000 inhabitants, impoverished, with main occupation the small range farming and livestock. They all describe the inhabitants very accurately, citing elements we recognize even today when we look at ourselves in the mirror. The descriptions do not show any particular relationship with the sea, except for swimming, fishing and the construction of small boats, which many travelers praise for the good craftsmanship and testify

that they had a good reputation and clientele, mainly from Chios. Some of the travelers believe the islanders to be sponge divers, but they confuse them with the people of Kalymnos Island. After 1700, the safety conditions at sea are getting better; piracy is subsiding and big states are emerging in the Mediterranean history. The economic development of the European continent and the increase in commerce in the Mediterranean Sea lead to a general increase of the population in all islands. Around that time, Greek shipping is born with a lot of seamanship sites in all of the Aegean Sea and the Ionian coast. At the time of the Greek War of Independence of 1821, these posts were occupied by almost 1000 Greek seafaring ships trading at distant destinations, such as the Black Sea, Livorno, Marseilles, Malta, the Adriatic Sea, that took advantage of the quarrels and wars among the great powers by staying neutral. Many of those ships will contribute to the Greek

140 |


Αυτό επιβεβαιώνει τις μαρτυρίες των περιηγητών για την φτώχεια και την εσωστρέφεια των κατοίκων μέχρι τον 19ο αιώνα. Μπορεί η πειρατεία να είχε ουσιαστικά εκλείψει, όμως ακόμη το νησί ήταν κλεισμένο στον εαυτό του. Μάζευε όμως δυνάμεις. Πολλοί άνθρωποι, κυνηγημένοι από τους τόπους τους είτε για προσωπικούς λόγους είτε σαν αποτέλεσμα των μεγάλων αναστατώσεων της εποχής, με αποκορύφωμα τα Ορλωφικά και την καταστροφή της Πελοποννήσου από τους ατάκτους Τουρκαλβανούς, άρχισαν να φτάνουν στο καταφύγιο της αλίμενης Ικαριάς για να γλυτώσουν. Ανάμεσα τους και φορείς της δημιουργούμενης τότε ναυτικής παράδοσης. Φυγάδες από πολλά μέρη, με τελευταία μαζική άφιξη προσφύγων εκείνη των Χιωτών που έφτασαν μετά την καταστροφή της Χίου το 1822, έδωσαν στο νησί έναν πλουραλισμό νέων εμπειριών, ανάμεσα τους και τη ναυτική εμπειρία.

Η ΙΚΑΡΙΑ ΤΟΝ 19ο ΑΙΩΝΑ Τον 19ο αιώνα η Ικαρία πραγματοποιεί ένα αναπτυξιακό άλμα. Ήδη το 1840 όλοι οι πυρήνες των σημερινών χωριών και οικισμών έχουν δημιουργηθεί και σταδιακά ο πληθυσμός ανεβαίνει γύρω στις 12.000 το 1900, σύμφωνα με μαρτυρία τόσο του Γερμανού επισκέπτη Ross, όσο και του δικού μας Γεωργίου Λομβαρδά, σχολάρχου τότε («Γεωγραφική της νήσου περιγραφή» 1903). Η γειτνίαση με αναπτυσσόμενα αστικά κέντρα έφερε ζήτηση για προϊόντα της Ικαρίας, με πρώτα τα κάρβουνα, τη σταφίδα, το κρασί, την ξυλεία. Ιδιαίτερα στα κάρβουνα οι Ικαριώτες ειδικεύτηκαν, κάνοντας χρήση πρώτα στα δάση του νησιού και μετά στους Φούρνους και στην Μικρασιατική ενδοχώρα. Ίσως ο μισός πληθυσμός την περίοδο 1850-1880 να ασχολείτο με το κάρβουνο. Οι ανάγκες μεταφορών τόσο του κάρβουνου, κυρίως στην Σμύρνη την Αλεξάνδρεια και τον Πειραιά, όσο και των εισαγωγών τροφίμων και άλλων αγαθών για τις ανάγκες ενός αυξανόμενου αλλά και ευπορότερου πληθυσμού, οδήγησαν στην ανάπτυξη ενός στόλου καϊκιών, μικρού και μεσαίου μεγέθους. Τότε γεννάται, για πρώτη φορά μετά από την αρχαία εποχή, η σύγχρονη σχέση των Ικαρίων με την θάλασσα.

War of Independence. Ikaria is not existent at that time. This confirms the travelers' testimonies on the poverty and introversion of its inhabitants until the 19th century. The piracy may have disappeared, but the island was still closed to itself. But it was gathering its strength. Many people, chased away from their homelands for personal reasons or because of the great upheavals of the era, culminating in the Orlov Revolt and the destruction of the Peloponnese by the Turk-Albanians mercenaries, reached for shelter in harbor-less Ikaria to save themselves. Among them were also bearers of the naval tradition that were forming at that time. Fleeing from many places, with the last mass arrival of refugees from Chios Island after its destruction in 1822, gave the island a plurality of new experiences, including the naval experience.

Ikaria in the 19th century In the 19th century Ikaria is making a leap forward. Already in 1840 all the cores of the present villages and settlements have been created and gradually the population rises to around 12,000 in 1900, according to testimony of both the German visitor Ross and our own scholar George Lomvardas ("Geographical Description of the Island"- 1903). The proximity to the developing urban centers has brought demand for Ikaria products, coal, raisins, wine and lumber. Particularly Ikarians specialized in charcoal, using at first the forests of the island and then Fourni Island and the Asia Minor inland. Perhaps, half the population between the periods of 1850-1880 was occupied with making coal.


Η Ικαρία και η θάλασσα | Ikaria and the sea Σύμφωνα τόσο με τον Ross όσο και με τον Λομβαρδά ο αριθμός των ιστιοφόρων του νησιού ήταν το 1890-1900 «περίπου 100», αν και μάλλον προσμετρούσαν και μικρά ψαράδικα καΐκια, ίσως και βάρκες. Η κατασκευή τους πρέπει να γινόταν σε καρνάγια εκτός Ικαρίας, στις Σπέτσες, στην Κοιλάδα, στην Σάμο, στην Σμύρνη, στην Σύμη και αλλού. Πολλές οικογένειες στο νησί έχουν να διηγηθούν ιστορίες τους για θαλασσινούς προγόνους. Ο δικός μου προ-προπάππους, εκείνος που πήρε το παρατσούκλι «Αϊβαλιώτης» έφτασε στην Ικαρία γαμπρός, όντας ναυτικός με βάση την Σύρο. Πολυτεχνίτης, όπως ήταν όλοι οι άνθρωποι τότε για να επιζήσουν, είχε και ένα μικρό καΐκι για να εμπορεύεται στην απέναντι μικρασιατική ακτή. Το 1872 ναυάγησε στην βραχονησίδα Ανθρωποφάς, πίσω από τους Φούρνους, σε καταιγίδα, και πνίγηκε μαζί με όλους τους επιβαίνοντες, εκτός από έναν μικρό μούτσο που κατάφερε να κολυμπήσει, μάρτυρας της τραγωδίας. Ναυτικά σόγια αναδύθηκαν στην εποχή αυτή. Αν και δεν έχω πλήρη στοιχεία για όλα, οι Σπανοί, Δουρήδες, Μανώληδες, Συριγγάτοι, Πατσούρηδες, Αϊβαλιώτες, Τριπουλάδες και άλλοι, είναι μερικές οικογένειες των οποίων μέλη είχαν πλεούμενα την εποχή εκείνη και αργότερα. Ωστόσο, παρόλο που πολλοί κέρδιζαν το ψωμί τους από τη θάλασσα, είτε σαν καραβοκύρηδες είτε σαν πληρώματα, η υπόθεση ναυτιλία δεν μπόρεσε να πάρει στο νησί μεγάλη έκταση και βάθος γενεών. Το θέμα του λιμανιού ήταν ένα μεγάλο πρόβλημα.

142 |

The need for transporting the coal - mainly to Smyrna, Alexandria and Piraeus - and the need for importing food and other products for accommodating the growing and affluent population, led to the development of a small fleet, of small and medium sized boats. Then, for the first time since ancient times, the modern relationship of Ikaria with the sea is born. According to both Ross and Lomvardas, the number of sailboats on the island was "about 100" in 1890-1900, although probably small fishing boats and small boats were counted in. The boats must have been constructed in shipyards outside of Ikaria: in Spetses, Kilada, Samos, Smyrna, Symi, and elsewhere. Many families on the island have stories of their ancestors. My great-grandfather, nicknamed "Aivaliotis", arrived at Ikaria to get married, was a sailor based in Syros. A handyman, like all people back then for survival, he had a small boat to trade across the Asia Minor coast. In 1872, in a storm, he was shipwrecked on the rocky islet of Anthropofas, behind Fournoi Island, and drowned with all others on board, except of a young deck boy, and witness to the tragedy, who managed to swim away. Nautical families emerged at this time. Although I do not have complete information on all of them, Spanos, Douris, Manolis, Syringatos, Patsouris, Aivaliotis, Tripoulas and others, are some families that had ships at that time and later. Even though many were earning their living from the sea,


Για την χειμερινή περίοδο οι Καριώτες καραβοκύρηδες έπρεπε είτε να σύρουν τα πλοία στην στεριά, όπου και τα σχετικά σημεία ήταν περιορισμένα σε χωρητικότητα, είτε να τα στείλουν απέναντι, στον κόλπο που σχηματίζεται ανάμεσα στην Θύμαινα και το Θυμαινάκι, ο οποίος πήρε και το όνομα «Καριώτικο», και που είναι προστατευμένος από όλους τους καιρούς. Έτσι όσοι ασχολήθηκαν με τη θάλασσα στο νησί, χωρίς τις ευνοϊκές προϋποθέσεις άλλων θαλασσινών τόπων, χωρίς ενδοχώρα με ποικιλία φορτίων, χωρίς μεγάλους πόρους, κόντρα στην φυσική τάση του νησιού που είναι το βουνό και οι ασχολίες του, μπορούν να χαρακτηριστούν πρωτοπόροι, «ζορμπάδες»… Στο γύρισμα του 20ου αιώνα έχουν συγκροτήσει πια μια ναυτική παράδοση, πράγμα που φαίνεται και από την υιοθέτηση ναυτικών όρων στην τοπογραφία του νησιού: Το βόρειο μέρος του νησιού είναι πια το «Σοφράνο», ιταλικής προέλευσης όρος για το προσήνεμο μέρος του σκάφους, ενώ το νότιο, το «Σταβέντο», το αντίθετο. Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ 20ος ΑΙΩΝΑΣ Το γύρισμα του 20ου αιώνα έφερε μεγάλες αλλαγές στην Ικαρία. Η επανάσταση του 1912 απέκοψε την Ικαρία από την μικρασιατική ενδοχώρα και τα κάρβουνα της, αλλά και το εμπόριο με την Σμύρνη.

either as boats owners or as crew, the naval affair did not flourish. The lack of ports was a big issue. For the winter season the Ikarians had to either drag the ships to land, where the capacity was limited, or send them across, to the Ikarian bay (Kariotiko) that was formed between Thymaina and Thymainaki, which was protected of the harsh weather. Therefore, anyone on the island who had traded with the sea, without the favorable conditions of other seaside places, without an inland with varieties of products, without great resources, against the natural tendency of the island, which is the mountain and its resorts, may be characterized as a pioneer, a “Zorba”. At the turn of the 20th century they have now set up a maritime tradition, which is evident from the adoption of nautical terms to the topography of the island: The northern part of the island is now the "Sovrano" (Italian origin term/ the side of the boat/port/cove that faces the wind) while the southern part is called "Stavento" (having the opposite meaning). Modern Era - 20TH CENTURY The turn of the 20th century brought major changes to Ikaria. The revolution of 1912 cut off Ikaria from the Asia Minor hinterland, its


Η Ικαρία και η θάλασσα | Ikaria and the sea Η σαγήνη της Αμερικής και της Αιγύπτου, αλλά και αργότερα της Αυστραλίας, οδήγησε πολλούς κατοίκους να μεταναστεύουν εκεί σε αναζήτηση εισοδήματος. Το 1922 με την καταστροφή του ελληνισμού της Σμύρνης και της Ιωνίας οι οικονομικές συνδέσεις με την Ανατολή, κυρίαρχες τον 19ο αιώνα, διακόπηκαν βίαια. Πολλοί Καριώτες διάλεξαν αντί της μετανάστευσης τα «καράβια», κυρίως σαν πληρώματα, ανώτερα ή κατώτερα, σε ναυτιλιακές εταιρείες άλλων ναυτικών κέντρων που μπόρεσαν να συσσωρεύσουν τα απαραίτητα μεγάλα κεφάλαια ώστε να παίξουν στην νέα εποχή, των μεγάλων μηχανοκίνητων ποντοπόρων πλοίων. Στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο βρίσκουμε πολλά ονόματα γνωστών μας, συντοπιτών, ανάμεσα στις απώλειες των βυθισμένων πλοίων της «Μάχης του Ατλαντικού», όταν τα υποβρύχια της Γερμανίας βύθισαν χιλιάδες εμπορικά πλοία. Στην περίοδο αυτή βρίσκουμε ακόμη ιστορίες επικής ναυτοσύνης, όταν πολλοί Ικάριοι χρησιμοποίησαν βάρκες, με κουπιά, για να περάσουν απέναντι στην Τουρκία, είτε για να αγοράσουν τρόφιμα είτε για να πάνε στην Μέση Ανατολή να πολεμήσουν. Ο Ιωάννης Δουρής για παράδειγμα, έκανε πολλά τέτοια ταξίδια με το καΐκι του τον «Ατρόμητο», όπως μας παραδίδει ο Ν.Τσαγκάς («Η εν Ικαρία Ιταλική Κατοχή», 2004), μέχρι να τον συλλάβουν οι Ιταλοί και να του σπάσουν το πλεούμενο στον Εύδηλο. Ή ο πατέρας μου που πήγε τρεις φορές με άλλους τρεις με βάρκα 4,5 μέτρων, σε ταξίδια

coal and the trade with Smyrna. The appeal of America and Egypt, and of Australia later, has led many islanders to migrate there in pursue of a better life. In 1922, by the destruction of the Hellenism of Smyrna and Ionia, the economic ties with the East while dominant in the 19th century, were ended violently. Many Ikarians chose the "boats" instead of migration, mainly as crew -in high and low ranks- in shipping companies of other maritime centers that have accumulated the necessary capitals to acquire the big seafaring motorboats of the new era. In World War II, we find many familiar names of countrymen, among the losses of the sunken ships in the Battle of the Atlantic, when German submarines sank thousands of merchant ships. In this period, we still find stories of epic seamanship, when many Ikarians used row boats to cross over to Turkey, either to buy food or to go to the Middle East to fight. Ioannis Douris, for example, made many such trips with his boat "Atromitos" (Fearless), as N. Tsagas ("The Italian Occupation of Ikaria"-2004) mentions, until the Italians capture him and break his boat in Evdilos. My father with three others, sailed thrice on a 4.5-meter boat on voyages that could last 2 weeks and getting off where the weather

144 |

που κρατούσαν 2 εβδομάδες και έβγαιναν όπου ήθελε ο καιρός: Την μία στον Γέροντα, την άλλη στην Αλικαρνασσό, μέχρι την Τρίτη στο Κουσάντασι που τους συνέλαβαν οι Τούρκοι και μπόρεσαν να φτάσουν στην Μέση Ανατολή. Αλλά και πολλοί άλλοι έκαναν το ίδιο, πολλοί μάλιστα χάθηκαν στις ερημιές της Ανατολίας (αναφέρονται αρκετοί από την οικογένεια Καστανιά). Βρίσκουμε ακόμη, λίγο αργότερα, την ιστορία του Μεγαλοοικονόμου, που πήρε με το καΐκι του τους τελευταίους φυγάδες του εμφυλίου, αντάρτες που κρύβονταν στο βουνό του Αθέρα μέχρι το 1955 και τους πήγε στην Αλβανία, σε ένα επικό ταξίδι διάσωσης. Η απασχόληση των Ικαρίων με την ποντοπόρο ναυτιλία βρήκε την αιχμή της την περίοδο 1950 - 1980, πριν η σύγχρονη τάση των εφοπλιστικών εταιρειών να χρησιμοποιούν πληρώματα από ασιατικές κυρίως χώρες, που μπήκαν δυναμικά στην αγορά της ναυτιλίας, πάρει πλήρη ισχύ. Περίπου το 10% των συνταξιούχων που ζουν στο νησί, κάπου 300 άτομα, παίρνουν σύνταξη του ΝΑΤ, γεγονός που πιστοποιεί το γεγονός αυτό. Στις μέρες μας η απασχόληση στην ποντοπόρο ναυτιλία έχει μειωθεί στις νεότερες γενιές, αλλά αυξάνονται οι Ικάριοι που ασχολούνται με την πλοιοκτησία και άλλα ναυτικά επαγγέλματα «της στεριάς», όπως αυξάνονται εκείνοι που ασχολούνται με τα σκάφη αναψυχής και ιδίως την ιστιοπλοΐα. Ένας Καριώτης ιστιοπλόος, που έχει ζυμωθεί στο πιο δύσκολο πέρασμα και πέλαγος του Αιγαίου, βρίσκεται ίσως σε πλεονεκτική θέση έναντι παντός άλλου.

would take them; once to Gerontas, next to Halicarnassus (now Bodrum), next in Kusadasi where they were arrested by the Turks and later made it to the Middle East. Others did the same as well, but many however were lost in the wilderness of Anatolia (Several of the Kastanias family are mentioned). We still find, a little later, the story of captain Megaloeconomos, who took aboard his boat the last civil war fugitives, guerrillas that hid on mount Atheras until 1955, and brought them to Albania, on an epic rescue trip. Ikaria's engagement with seafaring peaked during the period 1950 - 1980, before the modern tendency of the shipping industry to employ crews of Asian countries (which entered the shipping market dynamically) took full effect. About 10% of pensioners living on the island, some 300 people receive a NAT pension, a fact that attests to this. Nowadays, employment in seagoing shipping has declined in the younger generations, but the Ikarians are engaged in ship-building and other nautical occupations “on the land”, as in yachting and in sailing. The Ikarian sailor, who managed his boat in the hardest passage of the Aegean Sea, has perhaps a bigger advantage over everyone else.



Η Ικαρία και η θάλασσα | Ikaria and the sea

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Διατρέχοντας τις ναυτικές ιστορίες του νησιού αλλά και την γενικότερη θέαση της Ικαριακής ιδιοτυπίας έχω τη γενική θέση ότι η Ικαρία είναι ένα νησί που έχει, ακόμα και σήμερα, την πλάτη του στη θάλασσα. Ωστόσο έχει δημιουργηθεί πια, στην διάρκεια των τελευταίων 150 ετών, μία ναυτική παράδοση με την έννοια ότι υπάρχει μία κρίσιμη μάζα ανθρώπων και εμπειριών που έχουν κέντρο της ζωής τους, αλλά και των αναμνήσεων τους, προσωπικών ή οικογενειακών την ναυτοσύνη. Αυτοί, έχοντας ενσωματώσει το δύσκολο φυσικό περιβάλλον του νησιού και του περιρρέοντος δύσκολου Ικάριου πελάγους, έχουν πιθανώς ικανότητες και δυνατότητες ανάληψης ρίσκου μεγαλύτερες από αυτές που θα περιμέναμε από άλλους ναυτικούς πληθυσμούς. Μπορούν να δώσουν μεγάλη ώθηση στην ναυτοσύνη των Ικαρίων στο μέλλον, αρκεί να βρεθούν μεταξύ τους εκείνοι που θα υπερνικήσουν την εντυπωμένη καχυποψία των εντοπίων για την επιχειρηματικότητα και να σύρουν εμπρός το τρένο του αύριο. Ο κύριος Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1953 και κατοικεί στην Βούλα. Με στενή σχέση αγάπης του τόπου καταγωγής, της Ικαρίας. Παντρεμένος με την Άννα Αϊβαλιώτη με την οποία έχει δύο παιδιά. Χημικός Μηχανικός του ΕΜΠ. Ασχολείται με επιχειρήσεις και σήμερα είναι Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΛΤΑ ΧΗΜΙΚΗ, εταιρεία που δημιούργησε για διανομή χημικών προϊόντων και πρώτων υλών σε διάφορους βιομηχανικούς κλάδους στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια. Η εταιρεία ανήκει σήμερα στο Ravago Group/Luxemburg. Παράλληλα με την επαγγελματική του δραστηριότητα έχει αναπτύξει στο παρελθόν ποικίλη πολιτική δραστηριότητα, πάντα προσπαθώντας να υπάρξει μία φιλελεύθερη πρόταση στο πολιτικό σύστημα. Συμμετέχει σε διάφορα επαγγελματικά και πολιτιστικά σωματεία, ιδρυτικό μέλος και αντιπρόεδρος της «Δράσης». Υποψήφιος με την Νέα Δημοκρατία για τις βουλευτικές εκλογές του 2019 στην Νότια Αθήνα, υπεύθυνος της Παρατηρητηρίου Επιχειρηματικότητας της ΝΔ. www.MareGreco.com

146 |

CONCLUSION Going through the maritime stories of the island and the general view of the Ikarian peculiarity, I think that Ikaria is still an island that has its back to the sea even today. However, over the last 150 years, a nautical tradition was formed in the sense that there is a group of people and experiences that carry in the center of their lives and memories (personal or family’s) the ethical code of the sea. They, having incorporated the difficult natural environment of the island and the surrounding rough Ikarian Sea, probably have greater risk-taking capabilities and skills than we would expect from other seafaring populations. Together they may give a great boost to the Ikarian stewardship to overcome the local mistrust of entrepreneurship and “oar this vessel” forward to the future. Mr Aristotelis Aivaliotis was born in Athens in 1953 and resides in Voula. He has a close relationship with Ikaria, his birthplace. He is married to Anna Aivalioti, and they have two children. He studied Chemical Engineering at the National Technical University of Athens. He is currently a CEO of DELTA CHEMICAL, a company he created for the distribution of chemicals and raw materials to various industries in Greece and the Balkans. The company now belongs to the Ravago Group / Luxemburg. In addition to his professional activity he has in the past developed a variety of political activity, always trying to make a liberal proposal in the political system. He participates in various professional and cultural associations, founding member and Vice President of "Drassi" political party. He is a candidate in South Athens of the ND political party for the 2019 parliamentary elections and in charge of the ND Entrepreneurship Observatory. www.MareGreco.com



Η Μυρτιά της Κρήτης | Myrtia, the little village of Crete

Η Μυρτιά της Κρήτης και το μουσείο με τα 50000 αντικείμενα του Νίκου Καζαντζάκη

Myrtia, the little village of Crete, and the museum with 50,000 items of Nikos Kazantzakis

Η Μυρτιά είναι ένα μικρό χωριό της Κρήτης, στο νομό Ηρακλείου, σε απόσταση περίπου 15 χλμ. από την πρωτεύουσα του νομού και 10 χλμ. από τον σπουδαίο αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού.

Myrtia is a small village of Crete located in the regional unit of Heraklion, about 15 km from its capital and 10 km from the famous Knossos Archaeological Site.

148 |


Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 365 μέτρων, η παλαιότερη ονομασία της ήταν «Βαρβάροι», ονομασία για την προέλευση της οποίας υπάρχουν αρκετές εκδοχές. Σύμφωνα με την παράδοση, όταν ο βυζαντινός αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς απελευθέρωσε την Κρήτη από τους Σαρακηνούς πειρατές το 961 μ.Χ., εγκαταστάθηκαν στο χωριό στρατιώτες του αυτοκράτορα που δεν ήταν Έλληνες, ήταν βάρβαροι. Έτσι πήρε το όνομα «Βαρβάροι». Άλλοι λένε ότι το χωριό ήταν ορμητήριο βάρβαρων πειρατών, οι οποίοι λήστευαν τους περαστικούς και αυτοί ονόμασαν την περιοχή Βαρβάροι. Σύμφωνα όμως με ενετικά στοιχεία, πιστεύεται ότι το χωριό οφείλει την ονομασία του στον πρώτο κάτοικό του, που ήταν ο Ενετός Φεουδάρχης Βarbaro. Τέλος υπάρχει και η άποψη του Καζαντζάκη, που στο έργο του «Αναφορά στο Γκρέκο» μας λέει ότι η ονομασία Βαρβάροι προέρχεται από όσους απόμειναν μετά τη σφαγή τους από τους στρατιώτες του Νικηφόρου Φωκά (Άραβες, Σαρακηνοί), οι οποίοι εγκαταστάθηκαν σε μερικά χωριά της περιοχής, μεταξύ αυτών και στους Βαρβάρους. Ο ίδιος δήλωνε με περηφάνια πως στο αίμα του κυλά αίμα κουρσάρων! Οι κουρσάροι ήταν άνθρωποι περήφανοι, πεισματάρηδες, λιγομίλητοι, λιγόφαγοι και μονόχνωτοι, σύμφωνα με τον Καζαντζάκη. Το χωριό αναφέρεται σε έγγραφο του 1206, καθώς και σε συμβόλαιο του 1271, σαν φέουδο κάποιου φεουδάρχη Maripero το 1369. Επίσης ως Varvarus το 1577 από τον Barozzi, και στις «Πράξεις» του νοταρίου Πέτρου Καστροφύλακα ως Varvarus το 1583 με 106 κατοίκους. Έτσι το αναφέρουν και οι Τούρκοι στην απογραφή του 1671 με 36 χαράτσια, ενώ στην απογραφή του 1881 αναφέρεται ως «Βαρβάροι» με 211 κατοίκους από τούς οποίους 153 ήταν Χριστιανοί και 58 Μωαμεθανοί. Στην απογραφή του 1961 αναφέρεται λανθασμένα Βάρβαρον. Στο χωριό δεν υπάρχουν ερείπια ενετικών κτισμάτων, ωστόσο οι κάτοικοι λένε πως οι ενετοί χρησιμοποιούσαν τους χωριανούς στο Ηράκλειο, για την κατασκευή των ενετικών τειχών.Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας οι κάτοικοι υπέφεραν πολύ, κυρίως γιατί δεχόταν επιδρομές από τους Τούρκους που έμεναν στο διπλανό χωριό, στους Αστρακούς.

Its altitude is 365 meters; its older informal name was “Varvaroi”, and its origins have many versions. According to tradition, when the Byzantine emperor Nikephoros II Phokas, freed Crete from the Saracen pirates in 961 A.D., the emperor’s non-Greek soldiers settled in the village. That is how the village acquired the name “Varvaroi” (a Greek word for non-Greeks). Others say that the village was the base of those barbaric pirates and the passersby they would rob named it “Varvaroi”. Though according to Venetian evidence, it is believed that the village owes its name to its first resident, Venetian feudal lord Barbaro. There is also Kazantzakis’ take on the subject, and he argues in his work, Report to Greco that the name “Varvaroi” originates from those who were left behind (Arabs, Saracens) after the massacre by the soldiers of Nikephoros II Phokas and settled in the villages of the area, “Varvaroi” village among others. Kazantzakis himself proudly said that in his veins flowed Corsair blood! Corsairs were proud, stubborn, tight-lipped, frugal, reclusive people, according to Kazantzakis. The village, in 1369 is referred to as a fiefdom of a feudal lord by the name Maripero, in both a document of 1206 and a contract of 1271. It was referred to as Varvarus both in 1577 by Barozzi and in 1583 by the notary Petros Kastrofylakas in his Acts, with 106 residents. Under the same name it was reported by the Turks in the 1671 census, imposed with 36 various taxes, while in the 1881 census it was reported as “Varvaroi” with 211 residents; 153 of them were Christian and 58 were Muslim. In the 1961 census, it was incorrectly identified as “Varvaron”. In the village there are no ruins of Venetian constructions, however, the residents say that the Venetians used the villagers to build the Venetian walls of Heraklion. During the Turkish rule, the residents suffered greatly, mainly because they were raided by the Turks who lived in Astraki, a neighboring village. In the Cretan Revolt (1866-1869),


Η Μυρτιά της Κρήτης | Myrtia, the little village of Crete Στην επανάσταση κατά των Τούρκων (1866-1869), για να προστατευτούν έφευγαν και πήγαιναν στο Λασίθι ή στο Μοχό, που αποτελούσε πέρασμα για το οροπέδιο του Λασιθίου. Σύμφωνα με την παράδοση, στη γιορτή του Άη-Γιάννη στις 7 του Γενάρη, μεγάλη ομάδα Τούρκων αποφάσισε να επιτεθεί στο χωριό. Οι κάτοικοι ήταν άοπλοι. Διέθεταν μόνο 12 όπλα. Ωστόσο επιστράτευσαν τις δυνάμεις τους και ό,τι αυτοσχέδιο όπλο μπορούσαν και συγκεντρώθηκαν σ' ένα κοντινό ύψωμα. Φτάνοντας οι Τούρκοι είδαν πάνω στο ύψωμα τους κατοίκους και νόμισαν ότι ήταν πάρα πολλοί. Έτσι φοβήθηκαν κι έφυγαν. Οι κάτοικοι απέδωσαν αυτό το γεγονός στον Άη-Γιάννη και το θεώρησαν θαύμα. Στη Γερμανική κατοχή οι κάτοικοι οργάνωσαν σαμποτάζ εναντίον των Γερμανών και συμμετείχαν ενεργά στη Μάχη της Κρήτης. Στο χωριό υπάρχουν πολλές εκκλησίες. Είναι η Μεταμόρφωση του Σωτήρα, περίπου 100 χρόνων, η Παναγία (Ευαγγελισμός) που η παράδοση λέει πως χτίστηκε σε 40 μέρες, προθεσμία που είχε καθοριστεί από τους Τούρκους, ο Άγιος Αντώνιος και τα Γενέθλια της Θεοτόκου που είναι πολιούχος του χωριού. Η Μυρτιά, πέρα από την ιστορική της διαδρομή στο χωροχρόνο, είναι αναμφισβήτητα ένα πολύ ιδιαίτερο χωριό, που σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ένα τυπικό χωριό της Κρητικής ενδοχώρας. Και ας είναι το σύνολο σχεδόν των κατοίκων της αγρότες οι οποίοι καλλιεργούν κατά το πλείστον αμπέλια και ελιές.

150 |

the residents fled for protection to Lasithi or Mochos villages, being the passage to the Lasithi plateau. According to tradition, in January 7 - during the celebration held in honor of St. John the Baptist - a large group of Turks decided to attack the village. The villagers were unarmed having only 12 guns. However, they summoned their strength, picked up any makeshift weapons they could find, and gathered to the nearby hill. When the Turks arrived and saw them on the hill, thought they were outnumbered and left. The residents attributed that miracle to Saint John the Baptist. During the German Occupation, the residents sabotaged the Germans and were vitally engaged in the Battle of Crete. In the village there are many churches: The Transfiguration of the Savior (about 100 years old), The Annunciation of Mother of God/Theotokos (tradition says that it was built in 40 days, a deadline imposed by the Turks), Agios Antonios (Saint Anthony) and The Nativity of Mother of God/Theotokos, the village’s patron-saint church. Myrtia is not only a historic journey in time, but it is also a village of unquestionable uniqueness, which cannot be characterized as a typical village of the Cretan inland, even though the majority of



Η Μυρτιά της Κρήτης | Myrtia, the little village of Crete Εδώ σε κάθε περίπτωση, η αντίληψη μιας άλλης αισθητικής είναι προφανής και αποτυπώνεται με διάφορους τρόπους. Αρχικά με μια σειρά πρωτότυπα γκράφιτι με φιγούρες οικείες, από τον Καπετάν Μιχάλη και τον Ζορμπά, ζωγραφισμένες με γήινα χρώματα στους τοίχους των χαμηλών σπιτιών του χωριού, ένα λιτό, μα συγκρίσιμο αντίγραφο των αντίστοιχων οικισμών Burano στη Βενετία και Oberammergau στις Βαυαρικές Άλπεις. Και μετά είναι οι ονοματοδοσίες των δρόμων με στοχευμένα σημεία αναφοράς το Νίκο Καζαντζάκη, του οποίου η καταγωγή ήταν από τη Μυρτιά, καταγωγή από την πλευρά του πατέρα του, Μιχάλη, δίνοντας το όνομα του στον κεντρικό δρόμο του χωριού, καθώς και στην κεντρική πλατεία, όπως επίσης στους ανθρώπους που έζησαν κοντά του, καθώς και τα πρότυπα με τα οποία είχε κατά καιρούς ταυτιστεί.

Ονόματα με τα έργα του Νίκου Καζαντζάκη, αλλά και του Νικηφόρου Φωκά, ο οποίος απελευθέρωσε την Κρήτη και ίσως να ήταν τελικά και αυτός που ίδρυσε το χωριό και του σκηνογράφου Γιώργου Ανεμογιάννη, ο οποίος δημιούργησε το Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη. Ένα μουσείο πραγματικό στολίδι το οποίο λειτουργεί από το 1983 με σκοπό τη διατήρηση της μνήμης του συγγραφέα και της προώθησης του έργου του σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Αξίζει επίσης ιδιαίτερης αναφοράς ότι σε αυτόν το τόσο «πλούσιο» πολιτιστικά τόπο λειτουργεί και το κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας, που ίδρυσε ο Δήμος σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κρήτης και τους Συνδέσμους Φιλολόγων Κρήτης. Μια πραγματική κυψέλη πολιτιστικής αποκέντρωσης σε κάθε περίπτωση που αξίζει τον κόπο να επισκεφτεί κανείς!

the inhabitants are farmers growing mostly vineyards and olive trees. Here, an alternative aesthetic concept is evident and captured in different ways; starting with the series of the original graffiti of familiar figures (Captain Michalis, Zorba the Greek) painted in earthy colors on the walls of the low-rise houses of the village, a simple yet comparable reproduction of the Burano settlements in Venice and in Oberammergau in the Bavarian Alps. And then, there are the streets named (main street, Main Square of the village) after Nikos Kazantzakis – his father Michalis originated from Myrtia - and after the people close him and the standards that he identified with. Also, the streets are named after the works of Nikos Kazantzakis and

Nikephoros II Phocas, who liberated Crete and might have been the village’s founder. Lastly, credit is due to the set-designer Yiorgos Anemoyiannis, who founded the Kazantzakis Museum. The museum, a true gem, operates since 1983 with the aspiration to preserve the author’s memory and promote his work both nationally and internationally. It is worth mentioning that the Center of Cretan Literature, which was founded by the Municipality in collaboration with the University of Crete and the Philological Association of Crete, operates in such a rich cultural place. It is a true core of cultural decentralization worth visiting!

152 |



Η Μυρτιά της Κρήτης | Myrtia, the little village of Crete Το Μουσείο και ο ιδρυτής του Η ίδρυσή του οφείλεται στον Γιώργο Ανεμογιάννη, σκηνογράφο ενδυματολόγο στο επάγγελμα από τους πρωτοπόρους στην Ελλάδα στο χώρο του, ενώ σημαντική ήταν και η προσφορά της Ελένης Καζαντζάκη, δεύτερης συζύγου του Νίκου Καζαντζάκη. Ο χώρος όπου στεγάζεται το μουσείο σήμερα διαμορφώθηκε εκ νέου σε ένα διώροφο οίκημα, στο σημείο όπου βρισκόταν παλαιότερα το πατρικό της οικογένειας Ανεμογιάννη - οικογένειας που είχε συγγενικούς δεσμούς με τον καπετάν Μιχάλη, τον πατέρα του Νίκου Καζαντζάκη. Ένα αρκετά μεγάλο διώροφο σπίτι με παραδοσιακά αρχιτεκτονικά στοιχεία, στο οποίο έζησε για κάποια χρόνια ο καπετάν Μιχάλης, ενώ δεν ήταν λίγες και οι φορές που φιλοξενήθηκε σε αυτό και ο Νίκος Καζαντζάκης. Η αρκετά τολμηρή και φιλόδοξη έμπνευση του κυρίου Ανεμογιάννη για την ίδρυση του Μουσείου ήρθε το 1975, όταν ο ίδιος απέκτησε την κυριότητα του οικήματος, ενώ τα εγκαίνια του μουσείου πραγματοποιήθηκαν, λίγα χρόνια αργότερα, στις 27 Ιουνίου του 1983 παρουσία της τότε υπουργού Πολιτισμού και προσωπικής φίλης του Ανεμογιάννη και του ζεύγους Καζαντζάκη, Μελίνας Μερκούρη. Το παρών, μάλιστα, έδωσαν και ονόματα μεγάλου πνευματικού αναμετρήματος, όπως οι Οδυσσέας Ελύτης και Kimon Friar (ο μεταφραστής του έργου «Οδύσσεια» στα αγγλικά). Το 2009 αποτελεί, επίσης, χρονιά σταθμό για το Μουσείο, καθώς με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πραγματοποιήθηκε η ριζική ανακαίνιση του κτηρίου όπου φιλοξενείται η μόνιμη έκθεση. Έγινε, λοιπόν, ευκολότερα προσβάσιμο σε ΑμεΑ, εξοπλίστηκε με τεχνολογικά μέσα, εκσυγχρονίστηκε και εμπλουτίστηκε με επιπλέον «καζαντζακικά» αποκτήματα. Παράλληλα με την ανανέωση του κτηρίου, εγκαινιάστηκαν και νέες δραστηριότητες όπως η λειτουργία ψηφιακής βιβλιοθήκης, οι ηλεκτρονικές και έντυπες εκδόσεις και τα εκπαιδευτικά προγράμματα. Οι συλλογές και η μόνιμη έκθεση Για τη δημιουργία του Μουσείου ο Ανεμογιάννης ξεκίνησε μια μεγάλη έρευνα η οποία διήρκεσε για χρόνια, με αρκετή επιμονή και υπομονή, και όπως συνήθιζε να λέει και ο ίδιος «με την επιμονή που πρέπει να χαρακτηρίζει παθιασμένους συλλέκτες και με το ακατάβλητο πείσμα όσων θέλουν να πετύχουν ένα σκοπό». Με οργανωμένη σκέψη και στόχο, η «οδύσσεια» της συλλογής του υλικού πήρε σάρκα και οστά, με τον ίδιο να στέλνει περισσότερες από 3.000 επιστολές σε κάθε γωνιά της γης αναζητώντας οτιδήποτε μπορούσε να έχει σχέση με τον Νίκο Καζαντζάκη σε στενούς φίλους και συγγενείς, παλαιοβιβλιοπωλεία, αρχεία, βιβλιοθήκες κ.α. Η προσπάθειά του απέφερε καρπούς και πιο συγκεκριμένα μία, ανεκτίμητης αξίας, συλλογή με 50.000 αντικείμενα, τα οποία προέρχονται από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

154 |

The Museum and its Founder The Museum’s founding is credited to Yiorgos Anemoyiannis, a set and costume designer by profession and a pioneer in Greece in his field, while significant was Elena Kazantzakis’ contribution, Nikos Kazantzakis’ second wife. The Museum Exhibition is housed on a site formerly occupied by the Anemoyannis family, who were related to Nikos Kazantzakis' father, Kapetan Michalis. It is a fairly large two-storey house with traditional architectural elements, where Kapetan Michalis lived for some years and there were also times when Nikos Kazantzakis was also stayed there. Mr Anemoyiannis's rather bold and ambitious inspiration for the Museum's founding came in 1975, when he acquired ownership of the house, and the museum was inaugurated a few years later on June 27, 1983, by the then Minister of Culture Melina Mercouri, a personal friend of Anemoyiannis and Nikos & Eleni Kazantzakis. At the opening, important names of spiritual caliber were present, such as Odysseas Elytis and Kimon Friar (the English translator of the Odyssey). In 2009, a milestone year for the Museum, the building hosting the permanent exhibition was fundamentally renovated. The project was co-financed by the European Union. It has, therefore, become more accessible to people with disabilities (AmeA), equipped with technological means, modernized and enriched with additional acquisitions of Kazantzakis. Along with the refurbishment of the building, new activities such as digital library operation, electronic and print publications and educational programs were initiated. The collections and the permanent exhibition For the creation of the Museum, Anemoyiannis began a long research that lasted for years, with a lot of perseverance and patience, and as he himself used to say, "With the perseverance that defines passionate collectors and with the unshakeable stubbornness of those who wish to achieve a purpose". With organized thought and drive, the “odyssey” of the material collection started to form with him sending out more than 3,000 letters to every corner of the world in search of anything that was associated with Nikos Kazantzakis, to close friends and relatives, to old bookstores, archives, libraries, etc. His efforts were fruitful; a priceless collection of 50,000 items both from Greece and abroad was created. Among them are the first editions and the original texts published in literary magazines and newspapers, manuscripts, albums,



Η Μυρτιά της Κρήτης | Myrtia, the little village of Crete

Ανάμεσά τους πρώτες εκδόσεις και πρωτότυπα κείμενα που δημοσιεύτηκαν σε λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες, χειρόγραφα, λευκώματα, κειμήλια, αντικείμενα και ενθύμια από τα ταξίδια του, μακέτες σκηνικών και κοστούμια από παραστάσεις των έργων του, σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό, επιστολές και προσωπικά είδη του Νίκου Καζαντζάκη. Σαν άλλος έμπειρος μουσειολόγος, χωρίς να διαθέτει, ωστόσο, τις αντίστοιχες σπουδές και γνώσεις, ο Ανεμογιάννης κατάφερε να οργανώσει και να ταξινομήσει αυτόν τον τεράστιο όγκο υλικού, που σήμερα αποτελεί την «περιουσία» του Μουσείου, και του Ιδρύματος Νίκου Καζαντζάκη, το οποίο βρίσκεται, πλέον, πίσω από τη λειτουργία του Μουσείου. Τα 50.000 αντικείμενα ταξινομήθηκαν σε κατηγορίες χωρισμένες σε διάφορες θεματικές όπως: επιστολές, ολόγραφα - αυτόγραφα, εκδόσεις - άρθρα - μελέτες, δημοσιεύματα τύπου, φωτογραφίες, ηχητικά ντοκουμέντα, τεκμήρια κινούμενης εικόνας, θεατρικό υλικό, έργα τέχνης, προσωπικά αντικείμενα, για να αποτελούν σε όσους επισκέπτονται σήμερα το Μουσείο πραγματική πηγή έμπνευσης.

156 |

heirlooms, objects and souvenirs from his travels, stage models and costumes from plays based on his work, rare audiovisual material, letters and personal items of Nikos Kazantzakis. Even though Anemoyiannis had never had relevant studies, like an experienced museologist, he organized and classified the great volume of material that currently constitutes the Museum’s “wealth” and the Foundation, which manages the operation of the Museum. The 50,000 items were categorized into several themes such as: Letters, Holographs-Autographs, Editions-Articles-Studies, Press Releases, Photographs, Audio Documentaries, Moving Picture Documentaries, Theatrical Material, Artworks, Personal Items; all constitute today a true source of inspiration to the guests of the Museum.



ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ | WEST MACEDONIA

ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΜΟΝΑΔΙΚΗ, ΑΥΘΕΝΤΙΚΗ, ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΑ ΥΠΕΡΟΧΗ Δυτική Μακεδονία, τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο από ένα γεωγραφικό στίγμα που η φύση χάρισε απλόχερα την ομορφιά της, μπορώ αβίαστα να πω σε υπερθετικό βαθμό και οι άνθρωποι που την κατοίκησαν από αρχαιοτάτων χρόνων, γηγενείς, μέτοικοι, πρόσφυγες και αυτοί με την σειρά τους συνέβαλαν, ώστε αυτός ο φυσικός πλούτος να μην υποστεί σημαντικές ζημιές, από την αναγκαία ανθρώπινη δραστηριότητα.

158 |


WEST MACEDONIA UNIQUE, AUTHENTIC, AND SPECTACULAR Western Macedonia is nothing more-nothing less than a geographical stigma that nature has generously endowed it with immense beauty and the people that have been residing here since ancient times, natives, settlers and refugees contributed so that this natural wealth would not suffer any significant damage besides the necessary human activity.


ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ | WEST MACEDONIA Και βέβαια δεν εθελοτυφλώ, υπάρχουν σ΄αυτή και περιοχές που η οικονομική εκμετάλλευση, κύρια του υπεδάφους με τα σημαντικότατα κοιτάσματα λιγνίτη, αποψιλώθηκαν και δημιούργησαν γκρίζες ζώνες που αποτελούν παραφωνία στη συνολική εικόνα. Σε αυτό το άρθρο - οδοιπορικό όμως εμείς δεν θα σταθούμε σε τούτο το γεγονός, εξάλλου η οποιαδήποτε στάθμιση θα ήταν προφανώς ανισοβαρής, η Δ. Μακεδονία σε κάθε περίπτωση έχει να παρουσιάσει εικόνες, δημιουργήματα της φύσης που διεγείρουν τις αισθήσεις. Ένας τόπος στην κυριολεξία υπερβατικός που εκτός των άλλων παρέχει μία αξιοθαύμαστη εποχική ισορροπία για όσους θέλησαν να την επισκεφτούν είτε καλοκαίρι, είτε φθινόπωρο, είτε χειμώνα, είτε άνοιξη. Ένας προικισμένος τόπος τεσσάρων εποχών είναι η Δ. Μακεδονία σχεδόν στο σύνολό της. Είναι δεδομένο ότι κάθε προσπάθεια περιγραφής με λόγια, όσο καλός λογοπλάστης και αν είναι ο συντάκτης, είναι καταδικασμένη να έχει μίζερο αποτέλεσμα, εδώ ισχύει το «μία φωτογραφία χίλιες λέξεις». Πολλές φωτογραφίες λοιπόν και λίγα λόγια σε αυτό το οδοιπορικό που θα προσπαθήσει να χωρέσει σε λίγες σελίδες, πολλές, πάρα πολλές εικόνες και ας αποτελεί αντίφαση αυτό! Θα μας βοηθήσουν οι συνειρμοί όμως, είμαι βέβαιος γιαυτό, πολύ βέβαιος! Αφετηρία η ακριτική Καστοριά, σε μία καθαρά προσωπική επιλογή, καθώς η πόλη της Καστοριάς, μα και η ευρύτερη περιοχή, πάντα αποτελούν έναν τόπο πολύ αγαπημένο μα και συγχρόνως έναν τόπο στην κυριολεξία “terra incognita”. Ένας τόπος ερωτεύσιμος από την πρώτη φορά που θα τον επισκεφθεί ο καθένας. Η Καστοριά βρίσκεται στο βορειοδυτικό τµήµα της Δυτικής Μακεδονίας ανάµεσα στα όρη Γράµµος (2.520µ.) και Βέρνον µε ψηλότερη κορυφή το Βίτσι (2.128µ.). Ο νοµός της Καστοριάς χαρακτηρίζεται από την πλούσια βυζαντινή και μεταβυζαντινή κληρονομιά του, την παραδοσιακή του ενασχόληση µε τη γούνα ( σύµφωνα µε γραπτές μαρτυρίες ήδη στις αρχές του 17ου αιώνα οι Καστοριανοί είχαν δημιουργήσει μεγάλους εμπορικούς οίκους σε Ευρώπη και Κωνσταντινούπολη, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι κάθε χρόνο διοργανώνεται εδώ η διεθνής έκθεση γούνας), τα αρχοντικά του και τις εκκλησίες του, τις παραδόσεις του και τα τοπικά του προϊόντα. Η Καστοριά έχει µια πλούσια ιστορία η οποία χάνεται στα βάθη των

160 |

αιώνων. Στην περιοχή κατοικούσαν οι Ορέστες, «Μακεδνοί» όπως τους αποκαλεί ο Ηρόδοτος. Από εδώ ξεκίνησαν οι Μακεδόνες Βασιλείς να συνενώνουν τα υπόλοιπα κρατίδια για να δημιουργήσουν το μεγάλο Μακεδονικό κράτος. Η πόλη της Καστοριάς αντικατοπτρίζεται στα γαλήνια νερά της πανέμορφης λίµνης, της Ορεστιάς ή Ορεστίδας, η οποία έχει ανακηρυχθεί ως «Μνημείο Φυσικού Κάλλους». Αναμφίβολα συγκεντρώνει τα βλέµµατα των επισκεπτών της περιοχής, και της πόλης και στα νερά της ζουν πολλά είδη ψαριών (γριβάδια, πέρκες, πεταλούδες, κυπρίνοι κ.ά.) ενώ στους καλαµώνες που την περιβάλλουν, συχνάζουν ενδηµικά και αποδημητικά πουλιά. Εκεί και οι χαρακτηριστικές βάρκες των Καστοριανών, τα «καράβια» όπως τις ονοµάζουν, που οι λάτρεις της φωτογραφίας θα αποκτήσετε πολύ υλικό στη συλλογή σας! Απολαυστική η παραλίμνια διαδροµή για το γύρο της χερσονήσου, µήκους περίπου 8,5 χλµ. (υπάρχουν και ενοικιαζόμενα ποδήλατα ως ένας εναλλακτικός τρόπος περιήγησης), στην πορεία της οποίας θα συναντήσετε το σπήλαιο «Δράκου», στη συνέχεια θα δείτε το βυζαντινό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου και πιο κάτω τη µονή της Παναγίας Μαυριώτισσας, στο ανατολικό άκρο της χερσονήσου. Η μονή ιδρύθηκε µάλλον επί των ηµερών του αυτοκράτορα Αλέξιου Α’ Κοµνηνού (1081-1118) και ως πνευματικός χώρος έπαιξε σηµαντικό ρόλο στην ιστορία της Καστοριάς. Αξιόλογες είναι οι εσωτερικές και οι εξωτερικές τοιχογραφίες της µονής, ενώ λειτουργεί και έκθεση µε εκκλησιαστικά είδη. Η διαδρομή καταλήγει στη βόρεια πλευρά της λίµνης, στο Απόζαρι, τη δεύτερη παραδοσιακή συνοικία της Καστοριάς, µαζί µε το Ντολτσό, µε τα περισσότερα αρχοντικά που διασώζονται. Όσο για το Ντολτσό, την πλέον φημισμένη παραδοσιακή συνοικία της Καστοριάς, εκεί θα περιηγηθείτε στα λιθόστρωτα δροµάκια του, θα θαυµάσετε τα αρχοντικά του, κάποια εγκαταλειμμένα αλλά και πολλά αναπαλαιωμένα που λειτουργούν ως ξενώνες ή μουσεία, θα επισκεφτείτε βυζαντινά εκκλησάκια, θα δοκιµάσετε καστοριανούς µεζέδες στα ταβερνάκια, θα νιώσετε ότι ο χρόνος εδώ παίζει παιχνίδια αισθήσεων και παραισθήσεων, μοιάζει να έχει σταµατήσει!



ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ | WEST MACEDONIA

Το Fur Shopping Festival επιστρέφει ανανεωμένο τον Νοέμβριο 2019 Μοναδικές ευκαιρίες για αγορές προσφέρει και φέτος το 4th Fur Shopping Festival, που θα πραγματοποιηθεί στο Εκθεσιακό Κέντρο Γούνας Δυτικής Μακεδονίας στην Καστοριά, από τις 12 έως 14 Νοεμβρίου 2019! Η γνώριμη, πλέον, γιορτή της γούνας και της Καστοριάς επιστρέφει ανανεωμένη για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά,

New and improved Fur Shopping Festival returns in November 2019 This year’s 4th Fur Shopping Festival will be offering unique opportunities for purchases once again. You will be able to find them at the International Exhibition Center in Kastoria, Greece, from 12 to 14

162 |

συγκεντρώνοντας τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κλάδου από την Ελλάδα και το εξωτερικό, οι οποίες θα διαθέσουν στο κοινό τα εγγυημένης ποιότητας εμπορεύματά τους για τον χειμώνα 2019-2020. Το 4th Fur Shopping Festival προσφέρει μία μεγάλη ποικιλία ειδών ένδυσης από γούνα, δερμάτινα είδη, αλλά και αξεσουάρ, όπως τσάντες, καπέλα, μπρελόκ κ.α. στις καλύτερες τιμές της αγοράς! Επωφεληθείτε από το εορταστικό τριήμερο και κάντε άμεσα τις αγορές σας από την πηγή παραγωγής γούνας, την Καστοριά. Η καρδιά της γούνας χτυπά στην Καστοριά Συγκεντρώνοντας τις σημαντικότερες επιχειρήσεις γούνας σε έναν ενιαίο εκθεσιακό χώρο 13.000 τ.μ., το Fur Shopping Festival αποτελεί το ιδανικό εκθεσιακό γεγονός για αγορές γουναρικών που ακολουθούν τις τελευταίες επιταγές της μόδας για τον ερχόμενο χειμώνα! Ταυτόχρονα, πολλές παράλληλες εκδηλώσεις και καθημερινά fashion show έχουν προγραμματιστεί από τους διοργανωτές για να γίνει ακόμη πιο απολαυστικό το εορταστικό αυτό τριήμερο! Το Fur Shopping Festival, που έθεσε τις βάσεις της επιτυχίας του το 2016 και συνεχίζει δυναμικά κάθε Νοέμβριο, διοργανώνουν ο Σύνδεσμος Γουνοποιών Καστοριάς και η ΔΕΘ-HELEXPO.

November, 2019. The now well-known celebration of fur and the town of Kastoria returns upgraded for the fourth year running, gathering together the topmost local and international fur businesses, which will be making their topnotch, quality-guaranteed, Winter 2019/20 merchandise available to the public. The 4th Fur Shopping Festival offers a wide range of fur garments and accessories, such as bags, hats, and key chains, as well as leather goods, at the best prices on the market. Take advantage of the glorious three-day festival and make your purchases straight form the source of fur: Kastoria. The heart of fur beats in Kastoria Bringing together the fur-making leaders in a 13,000 m3 (46,000 ft3)-single space is the perfect chance to purchase the trendiest furs for the forthcoming winter. To make the three-day festival even more enjoyable, side events, such as fashion shows, have been scheduled. Since its inception in 2016, the Fur Shopping Festival continues to enjoy success every November. It is organized by the Kastorian Fur Association and TIF-HELEXPO.



ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ | WEST MACEDONIA

Of course, I am not naïve; there are also areas where the economic exploitation, mainly of the subsoil with its major lignite deposits, has been deforested and created gray zones that are discordant in the overall picture. In this travelogue, however, we will not dwell on this fact, for any weighting would obviously be unbalanced; Western Macedonia has marvelous images to present and creations of nature that stimulate the senses. A land that is literally transcendent and provides a remarkable seasonal balance for those who visit it either in summer, autumn, winter, or spring; a bountiful landscape in all seasons. It is a given that words cannot describe a picture worth a thousand words -no matter how good the storyteller is. Therefore, this article has many photographs and a few words. This travelogue will try to fit many photographs to a few pages and let it be controversial! Our connotations will help us in this; I am sure they will! Starting from Kastoria, which is clearly a personal choice as the city of Kastoria and the wider area, is a beloved place to me, and also quite literally a land of “terra incognita”. Love at first sight from the very first visit! Κastoria is located in the northwestern part of Western Macedonia among the mountains Grammos (2.520m.) and Vernon, with Vitsi as its highest peak (2.128m.). The prefecture of Kastoria is characterized by its rich Byzantine and post-Byzantine heritage, its traditional preoccupation with fur - according to written records, as early as from the 17th century, Kastorians had created large trading houses in Europe and Istanbul, and it is worth noting that each year international fur exhibitions are taking place - its mansions and churches, its traditions and its local products. Kastoria has a rich history which goes back for centuries. The area was inhabited by Orestes, the

164 |

"Makednoi" as Herodotus calls them. From here the Macedonian kings set out to unite the remaining states and create the great Macedonian state. The city of Kastoria is reflected in the beautiful serene lake waters of Orestias or Orestida, proclaimed as a 'Monument of Natural Beauty'. It undoubtedly gathers the attention of visitors to the region, and by extension to the city, and many fish species live in its waters (carp, perch, butterflies, bass, etc.) while the reeds are frequented by native and migratory birds. There are boats typical of Kastoria, the "ships" as the locals call them, and photography enthusiasts are sure to add new…material to their collections! The lakeside path to the round of the peninsula is quite enjoyable, for about 8.5 km. (There and rental bikes as an alternative way of moving around), in the course of which you will find the "Dragon" cave (T. +30 6957/591 303, opening hours 10.15 - 16.30, except Monday), then you will see the Byzantine church of Agios Nikolaos and below the monastery of Panagia Mavriotissa, at the eastern end of the peninsula. It was probably founded by the emperor Alexios I Komnenos (1081-1118) and as a spiritual space, it played an important role in the history of Kastoria. The internal and the external wall of the monastery are remarkable, and there is also an exhibition of religious items. The route ends at the north side of the lake, in Apozari, the second traditional district of Kastoria -along with Doltso- with most surviving mansions. As for Doltso, the most famous traditional district of Kastoria, there you will navigate the cobblestone streets, admire the mansions - other abandoned, some restored that operate as hostels or prominent museums, you will visit Byzantine churches, you will taste delicacies in Kastoria taverns and you will feel that time has stopped!


Tips • Στην πόλη της Καστοριάς, επισκεφτείτε το Βυζαντινό Μουσείο µε εικόνες από τους βυζαντινούς ναούς της πόλης (τηλ. 24670 26781). Στη συνοικία Ντολτσό, επισκεφτείτε το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, που στεγάζεται στο αρχοντικό Πηχιών (τηλ. 24670 21144), το Λαογραφικό μουσείο, στο αρχοντικό Νεράντζη Αϊβάζη, του 15ου - 16ου αιώνα (τηλ. 24670 28603), το Ενδυματολογικό μουσείο (τηλ. 24670 28603,). Επίσης, το ενυδρείο, το µμεγαλύτερο ενυδρείο γλυκού νερού των Βαλκανίων (τηλ. 24670 80229). • Τις εκκλησίες της πόλης, µε την Παναγία την «Κουµπελίδικη» ή «Σκουταριώτισσα», το έµβληµα της Καστοριάς, η οποία βρίσκεται στην περιοχή της βυζαντινής ακρόπολης να ξεχωρίζει. Άλλες επισκέψιμες εκκλησίες είναι του Αγίου Νικολάου «Κασνίτση» και των Αγίων Αναργύρων, του Αγίου Στεφάνου, του Ταξιάρχη Μητροπόλεως (τηλ. 24670 26781). • Απαραίτητη η επίσκεψη στον Λιµναίο Οικισµό Δισπηλιού, ο οποίος χρονολογείται στη νεολιθική εποχή (6.000 - 3.000 π.Χ.). Αναπαριστά 8 καλύβες ενώ υπάρχει και μουσείο µε εκθέµατα από την περιοχή. Βρίσκεται στο Δισπηλιό, 6 χλµ. από την Καστοριά (τηλ. 24670 21910). • Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το Μουσείο Κέρινων ομοιωμάτων, Λαογραφίας & Προϊστορίας στο Μαυροχώρι Καστοριάς (12 χλµ.). Εκεί μεταξύ των άλλων εκθεμάτων υπάρχουν και µακέτες καστοριανών αρχοντικών του Νίκου Πιστικού (τηλ. 24670 74870). • Επίσης, τα γύρω χωριά, η Οµορφοκκλησιά (20 χλµ.) µε τη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου (πολύ αξιόλογο το ξυλόγλυπτο του Αγίου), το Νόστιµο (20 χλµ.) µε το Απολιθωμένο Δάσος και το µικρό του μουσείο (τηλ. 24670 84588), το Σιδηροχώρι µε την υπέροχη πανοραμική θέα και γενικότερα το Οροπέδιο των Κορεστείων µε τα πλίνθινα χωριά (στο χωριό Μελάς βρίσκεται το σπίτι που σκοτώθηκε ο Μακεδονομάχος ήρωας Παύλος Μελάς και λειτουργεί ως μουσείο), το Νεστόριο στα 24 χλµ. (φηµίζεται για τις πολιτιστικές εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται κάθε Αύγουστο το γνωστό «River Party»), την περιοχή του Γράµµου, το µικρό χιονοδρομικό κέντρο Βιτσίου σε απόσταση 22 χλµ. από την Καστοριά, (τηλ. 24670 24884), τις µονές Αγίων Αναργύρων στον Μελισσότοπο και Παναγίας Κλεισούρας στο οµώνυµο χωριό, το Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης (55 χλµ.) σε υψόμετρο 1.450 µ., περιοχή συνδεδεμένη µε µερικά από τα σημαντικότερα γεγονότα της ελληνικής Ιστορίας, όπως ο Ελληνοϊταλικός πόλεµος, η Εθνική αντίσταση και ο ελληνικός εµφύλιος πόλεµος (τηλ. 24670 21853). • Τοπικά προϊόντα/γεύσεις: Φασόλια, µήλα, μανιτάρια, κάστανα, καρύδια, κρασί, τσίπουρο, τυριά, κεφτεδάκια µακάλο µε σάλτσα φτιαγμένη µε λάδι, αλεύρι, ντοµάτα και σκόρδο, σαρµάδες (ντολμάδες µε λάχανο), αρµιά (λάχανο τουρσί), χοιρινό πρασοσέλινο, κολοκυθοκεφτέδες, ζυγούρι, αγριογούρουνο, πίτες, τσιπουροµεζέδες, λιµνίσια ψάρια, σούβλα και γλυκά σάλιαροι, μπεζέδες, μηλόπιτα κ.ά.

Tips • In the city of Kastoria, visit the Byzantine Museum (n.b.: until the completion of our reportage, the museum was being renovated to add two more rooms and exhibits and it was closed to visitors) with images of the city's Byzantine churches (T. +30 26 781 24670). In Doltso you’ll find the Macedonian Struggle Museum, housed in Pichion mansion (T. +30 24670 21144), the Folklore Museum, the Nerantzi Aivazi mansion of the 15th-16th century (T. +30 24670 28 603), the Costume museum (T. +30 28 603 24670). Also, the aquarium, the largest freshwater aquarium in the Balkans (T. +30 24670 80229). • The Churches of the city, the Virgin Koumpelidiki Skoutariotissathe emblem of Kastoria, which is located in the Byzantine citadel. Other churches to visit are those of St. Nicholas Kasnitsi and Agion Anargyron, St. Stephen, the Metropolis Commander. To see them from the inside, contact the Byzantine Museum, where the guards keep the keys (T. +30 26 781 24670). • You must visit in Lakeside Settlement of Dispiliou, which dates back to the Neolithic period (6000-3000 BC). In represents eight huts and there is a museum with exhibits from the area. Located in Dispilio, 6 km. from Kastoria (T. +30 24670 21910). • Wax Museum of Folklore & Prehistory in Mavrochori is also worth the visit (12 km.). There and models of Kastorian mansions by Nikos Pistikos (T. +30 74 870 24670). • There’s also the tourist boat "Olympia" to navigate the lake, available for groups of more than 20 people (T. +30 24670 21910). • There are also the surrounding villages, like Omorfokklisia (20 km.) with the Byzantine church of Saint George (very remarkable woodcut of the Saint), Nostimo (20 km.), the Petrified Forest and the small museum (T. +30 24670 84 588 ), Sidirochori with its magnificent panoramic views and generally the Plateau of Koresteion with the mudbrick villages (n.b. at the Melas village you’ll find the house where the hero of the Macedionain struggle, Pavlos Melas was killed, as well as a museum), Nestorio at 24 km. (famous for its cultural events held each August with the famous «RiverParty»), the region of Grammos, the small Vitsi ski center at 22 km. from Kastoria (T. +30 24670 24884, 6944 988 499), the monasteries of St. Anargyroi in Melissotopos and Panagia Kleisoura in the village, the National Reconciliation Park (55 km.) at an altitude of 1,450 m., an area associated with some of the major events of Greek history as the Greek-Italian war, the National resistance and the Greek civil war (T. +30 24670 21853, there’s also a guesthouse, a restaurant and a conference center). • Local products / flavors: beans, apples, mushrooms, chestnuts, walnuts, wine, raki, cheese, meat balls with sauce made with oil, flour, tomato and garlic, sarmades (stuffed cabbage), Armi (sauerkraut), pork with celery and leeks, zucchini, heavy lambs, wild boar, pies, tsipouro entrees, lake fishes, grilled meats, and, as for the sweets, saliaroi, bezedes, beige, apple pie etc.


ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ | WEST MACEDONIA Ο νοµός Κοζάνης συνορεύει ανατολικά µε την Πιερία και την Ηµαθία, βόρεια µε την Πέλλα και τη Φλώρινα, δυτικά µε την Καστοριά και νότια µε τα Γρεβενά. Ξεχωρίζει για τις εναλλαγές τοπίων του, τα βουνά, τα υψίπεδα και τις εύφορες πεδιάδες, τον ποταµό Αλιάκμονα και την τεχνητή λίµνη του Πολυφύτου, το αρχαιολογικό του ενδιαφέρον και τα γραφικά του ορεινά χωριά αλλά και την πλούσια πεδιάδα της Εορδαίας µε τις µονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Και ας µην ξεχνάµε, ότι στο νοµό Κοζάνης συναντάµε τη μοναδική καλλιέργεια κρόκου (saffron) στην Ελλάδα. Tips • Η Κοζάνη είναι µια σύγχρονη πόλη και συγκοινωνιακός κόµβος που συνδέει την Δυτική Μακεδονία µε την Ήπειρο και τη Θεσσαλία. Είναι χτισµένη στους πρόποδες των Καραγιαννίων, σε υψόμετρο 730µ. Στο κέντρο της πόλης θα δείτε τον ναό του Αγίου Νικολάου του 1664, πολιούχου της Κοζάνης, µε το επιβλητικό καμπαναριό του. Αξίζει να δείτε και το νεοκλασικό αρχοντικό Δρίζη όπου στεγάζεται το Δηµοτικό Ωδείο, το Βαλταδώρειο Γυμνάσιο, τα αρχοντικά Λασσάνη και Γρ. Βούρκα (1748) µε μακεδονίτικη αρχιτεκτονική. • Στην πόλη της Κοζάνης επισκεφτείτε το Ιστορικό-Λαογραφικό και Φυσικής Ιστορίας Μουσείο (τηλ. 24610 33978). Στην Πτολεμαΐδα, το Παλαιοντολογικό Ιστορικό μουσείο µε πετρώµατα, απολιθώματα και χαυλιόδοντες (τηλ. 24630 54444). • Στην Αιανή (22 χλµ.), εκεί όπου οι ανασκαφές που έγιναν στον αρχαιολογικό χώρο έφεραν στο φως εκπληκτικά στοιχεία, βγάζοντας το συμπέρασμα ότι ήταν η σημαντικότερη πόλη και ίσως η πρωτεύουσα του βασιλείου της Ελιµείας, επισκεφτείτε το αρχαιολογικό μουσείο, καθώς και τον αρχαιολογικό χώρο (1,5 χλµ.) της αρχαίας πόλης Αιανής, στη θέση Μεγάλη Ράχη, µε την Ακρόπολη και τη Νεκρόπολη (τηλ. 24610 98800). • Στην αρχοντική Σιάτιστα µε τα αρχοντικά της και την παραδοσιακή τους αρχιτεκτονική, αξίζει να επισκεφτείτε το λαογραφικό μουσείο (τηλ. 24650 21181) στο αναπαλαιωμένο αρχοντικό Δόλγκηρα, κτίσµα του 1730, το οποίο έχει δημιουργηθεί µε πρωτοβουλία του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου «Μαρκίδες Πούλιου». Επίσης, το αρχοντικό Μανούση και το Παλαιοντολογικό μουσείο µε τον προϊστορικό ελέφαντα του Καλονερίου (τηλ. 24650 22254),

166 |

The prefecture of Kozani is bordered by Pieria and Imathia from the east, Pella and Florina from the north, Kastoria from the west and Grevena from the south. It boasts the scenery of the mountains, the highlands and the plains, the Aliakmon River and the artificial lake of Polyfytos, archaeologically interesting and quaint villages and the lush plain of Eordaia with the lectric power plants. And let's not forget that in the area of Kozani , you’ll find the unique saffron cultivation in Greece. Tips • Kozani is a modern city and a transportation hub linking Western Macedonia with Epirus and Thessaly. It is situated at the foot of Karagiannis, at an altitude of 730m. In the city center you will see the church of St. Nicholas, built in 1664, the patron saint of Kozani, with its imposing bell tower. It is also worth seeing the Drizos neoclassical mansion which housed the Municipal Conservatory, the Valtadorio Gymnasium, the Lassani and Gr. Vourkas mansions (1748) with the Macedonian architecture. • In The city of Kozani, you can visit the Historical-Folklore and Natural History Museum (T. +30 24610 33 978, Operating hours Monday - Friday 09.00 - 14.00 & 17.30 - 20.00, P / C 09.00 - 14.00), the Ptolemais Paleontology History museum with rocks, fossils, tusks, etc. (T. +30 54 444 24630). • In Aeani (22 km.), where the excavations that took place at the archaeological site unearthed surprising treasures, thus reaching the conclusion that it was the most important city and perhaps the capital of the kingdom of Eljmeia, the archaeological museum and the archaeological site (1.5 km.) of the ancient city Aiane, to the position Great Ridge, the Acropolis, the Necropolis etc. (T. +30 24610 98800, Opening hours Monday - Friday 08.00 - 15.00, P / C 08.00 - 18.00). • In Siatista, with its stately mansions and traditional architecture, it is worth visiting the folklore museum (til.24650 21 181, 6946 834 005) and the Dolgkira restored mansion, built in 1730, which has been created from the initiative of the Educational and Cultural Association "Markides Pouliou'. Also, the Manousi mansion and museum with the prehistoric elephant of Kaloneri etc. (T. +30 24650 22254, opening hours 10.00 - 14.00 & 17.00 - 19.00, except Monday), the Ecclesiastical



ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ | WEST MACEDONIA

το Εκκλησιαστικό μουσείο, την παραδοσιακή κατοικία Τσιότσιου Ντέρου (τηλ. 6945 441132), τη Μανούσιο Δηµόσια Βιβλιοθήκη µε τουλάχιστον 50.000 τόµους, χειρόγραφα του 17ου και 18ου αιώνα, µικρά οινοποιεία που φτιάχνουν το περίφηµο λιαστό κρασί, τη Μονή της Παναγίας στο Μικρόκαστρο (10 χλµ.). • Επίσης, επισκεφτείτε τη γύρω περιοχή, την κωμόπολη του Βελβεντού (33 χλµ.) στα Πιέρια Όρη µε τον εύφορο κάµπο, µε τις ροδακινιές και τις µηλιές, το Λαογραφικό μουσείο, την τοποθεσία «Σκεπασμένο» µε λιμνούλες, δάσος µε πλατάνια, μονοπάτια, έναν επιβλητικό καταρράκτη και το οµώνυµο φαράγγι, την τεχνητή λίµνη Πολυφύτου και την υψηλή γέφυρα Σερβίων µήκους 1.372 µ., τη μεγαλύτερη των Βαλκανίων, µε πανοραμική θέα από το χωριό Νεράιδα, το βυζαντινό κάστρο των Σερβίων, τον ποταµό Αλιάκμονα, το ορεινό χωριό Καταφύγι (1.412 µ.) στα Πιέρια Όρη απ’ όπου κατάγονταν ο ήρωας του Νίκου Καζαντζάκη «Αλέξης Ζορµπάς», το Σινιάτσικο όρος (ή Άσκιο), το Βόιο µε τα µαστοροχώρια του (στολίδι του ο Αυγερινός στα 1.050 µ.), το ιστορικό Τσοτύλι (56 χλµ.) και τις διαδροµές γύρω απ’ αυτό, το βλαχοχώρι Βλάστη στα 1.200 µ. µε τα τυροκομικά του, τα υφαντά, τον Πεντάλοφο µαστοροχώρι της Πίνδου, την πεδιάδα της Εορδαίας µε τις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, τους εντυπωσιακούς γεωμορφολογικούς σχηματισμούς «Μπουχάρια - Νοχτάρια» (40 χλµ. νότια της Κοζάνης) και βεβαίως την Πτολεμαΐδα (28 χλµ.), η οποία λόγω της εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων λιγνίτη ξεκίνησε τη βιομηχανική της πρόοδο, µετά το 1954, όταν µε την ίδρυση του πρώτου εργοστασίου της ΔΕΗ αλλά και την εκμετάλλευση του λιγνίτη, άρχισε να γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη. • Τοπικά προϊόντα - γεύσεις: Κρόκος Κοζάνης (ζαφορά) φημισμένο αρωµατικό φυτό πολύτιµο για την υγεία, γνωστό για τις θεραπευτικές και αφροδισιακές του ιδιότητες, ροδάκινα, µήλα και κρασί Βελβεντού, κάστανα Βόιου, λιαστό κρασί Σιάτιστας, τυροκομικά, λευκό µάρµαρο Τρανόβαλτου, γουναρικά και δερμάτινα Σιάτιστας, φασόλια, λαχανοντολµάδες (ή αλλιώς γιαπράκια), µπουµπάρι (γεµιστή κοιλιά ή έντερο µε ρύζι, χοιρινό κιµά και συκώτι), τσιτσιλάτο (αρνί μαγειρεμένο µε άφθονα μυρωδικά και σπανάκι), κιχιά (φύλλο ζύµης και τυρί φέτα τυλιγμένα σε σχήµα κοχλία), πίτες, μανούρι Βλάστης και γλυκά κουραμπιέδες (σάλιαροι), τουλούμπες Βελβεντού.

168 |

Museum (T. +30 6984 137 043), the Tsiotsiou - Derou cottage (T. +30 6945 441 132), the Manouchian Public Library with at least 50,000 volumes, manuscripts from the 17th and 18th century, etc., small wineries that make the famous local wine, the Monastery of Panagia in Mikrokastro (10 km.), etc. • Also, visit the surrounding areas, the town of Velvento (33 km.) in the Pieria Mountains, with its fertile valley with peach and apple trees, the Folklore museum, the “Skepasmeno” location with its ponds, forest trees, paths, a whopping waterfall and a gorge, etc., the Polyphytos lake and the High Bridge of Servia, measuring 1,372 m. - the largest of the Balkans- with panoramic views of the Neraida village, the Byzantine castle of Servia, the Aliakmonas river, the mountain village Katafigi (1.412 m.) in the Pieria Mountains, from where originated the hero of Nikos Kazantzakis’ 'Zorba', the Siniatsiko mountain (or Askio), Voio with its “Mastorochoria” (with ist crowning jewel, Avgerinos at 1,050 m.), the historic Tsotyli (56 km.) and the paths around it, the Vlasti village at 1,200 m. with dairy and textile factories etc., the Pentalofomastorochori of Pindos, the Eordaia plain with its power plants, the impressive geomorphological formations of "Boucharia - Nochtaria" (40 km. south of Kozani) and certainly Ptolemais (28 km.), which, due to the exploitation of lignite deposits, began its industrial progress after 1954, when the establishment of the PPC's first power plant and the lignite exploitation began developping. • Local products / flavors: saffron (crocus), the famous, healthy herb, known for its medicinal and aphrodisiac properties, peaches, apples and Velvento wine, chestnuts of Voio, Siatistas local wine, cheese, white marble of Tranovalto, fur and leather from Siatista, beans, cabbage (or giaprakia), boubari (stuffed belly or intestines with rice and minced pork and liver), tsitsilato (lamb cooked with plentiful spices and spinach), kichia (sheet of dough and feta cheese wrapped in a spira; shape) pies, cream cheese from Vlasti and sweet kourampiedes (saliaroi) and touloumpes (churros) of Velvento.



ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ | WEST MACEDONIA Ο νοµός Φλώρινας, ο νοµός µε τις έξι λίµνες - Μικρή και Μεγάλη Πρέσπα, Πετρών, Χειµαδίτιδα, Ζάζαρη, Βεγορίτιδα-, ένα χιονοδρομικό κέντρο, πλούσια ήθη και έθιµα, παραδοσιακούς οικισµούς, διαδροµές στη φύση και έναν εθνικό δρυµό, αυτόν των Πρεσπών, είναι ελκυστικός όλες τις εποχές του χρόνου. Tips • Η πόλη της Φλώρινας ξεχωρίζει µε τα νεοκλασικά της κτίσµατα μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής, κατά µήκος του ποταµού Σακουλέβα, οι πηγές του οποίου ξεκινούν από το όρος Βαρνούντας και διασχίζει την πόλη. Σύµφωνα µε την ελληνική μυθολογία πήρε το όνοµα της από τον πρώτο της βασιλιά, τον Φλώρις, ενώ κατά την αρχαιότητα η περιοχή ήταν γνωστή µε την ονομασία Λυγκιστής ή Λύγκος. Ξεχωρίζει για τη ζωντανή καλλιτεχνική της κοινότητα, ενώ το πανέμορφο τοπίο της πόλης αποτέλεσε το σκηνικό σε 3 ταινίες «Τοπίο στην οµίχλη», «Ο Μελισσοκόμος» µε τον Μαρτσέλο Μαστρογιάννι και «Το μετέωρο βήµα του πελαργού», του αείμνηστου σκηνοθέτη Θεόδωρου Αγγελόπουλου. Απαραίτητο είναι το πέρασµα από το παλαιότερο και ιστορικό καφενείο «Διεθνές» (τηλ. 23850 23585), όπου έχουν πραγματοποιηθεί γυρίσµατα των κινηματογραφικών ταινιών του Αγγελόπουλου, που ήταν και το αγαπηµένο του στέκι. Δίπλα στο «Διεθνές» βρίσκεται το Λαογραφικό µμουσείο της πόλης.

The prefecture of Florina, in the northern corner of western Macedonia, bordered from the north by the Republic of Macedonia (FYROM), from the south by the prefectures of Kozani and Kastoria, from the east with the prefecture of Pella and from the west by Albania. The county with the six lakes - Small and Big Prespa, Petron, Cheimaditida, Zazari, Vegoritida-, a ski center, wealthy customs, traditional villages, nature paths and a national park - that of Presper lakes- is attractive all year long. Tips • The City of Florina stands out with its neoclassical buildings of Macedonian architecture, along Sakouleva River, whose sources spring from Mount Varnountas, and crosses the city. According to Greek mythology, it was named after its first king, Floris, while in ancient times the area was known as Lygkistis or Lygkos. It boasts a vibrant artistic circle, while the beautiful scenery of the city set the scene for three motion pictures - "Landscape in the Mist," "The Beekeeper" with Marcello Mastroianni and "The Suspended Step of the Stork" – by the late director Theodoros Angelopoulos. It is essential to pass from the oldest - and historical cafe "International" (T. +30 23850 23585, noon 16.00 - 17.30 closed), where scenes of the Angelopoulos films were shot, as it was his favorite

170 |

• Στην πόλη της Φλώρινας επισκεφτείτε επίσης το αρχαιολογικό και βυζαντινό μουσείο (τηλ. 23850 28206), το μουσείο Σύγχρονης Τέχνης µε σηµαντική συλλογή Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, την Πινακοθήκη Καλλιτεχνών Φλώρινας που στεγάζεται σε διατηρητέο κτίριο του ΟΣΕ. • Στο Αμύνταιο θα συναντήσετε αρκετά επισκέψιμα οινοποιεία µε σηµαντικές διεθνείς διακρίσεις (Κτήµα Άλφα, Κτήµα Κυρ Γιάννη, ΕΑΣ Αµυνταίου, Βεγορίτις), ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι η περιοχή είναι αμπελουργική ζώνη χαρακτηρισμένη ως ΠΟΠ (Προϊόν Ονοµασίας Προέλευσης). Επίσης, θα πάτε και στις λίµνες της περιοχής (Πετρών, Βεγορίτιδας, Ζάζαρης και Χειµαδίτιδας), πλούσιες σε χλωρίδα και πανίδα και χαρακτηρισμένες από το Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο NATURA 2000. Η περιοχή προσφέρεται για ποικίλες υπαίθριες δραστηριότητες (www.artemisoe.gr). Παρουσιάζει και αρχαιολογικό ενδιαφέρον µε την ελληνιστική πόλη Πετρών (3 χλµ. από Αμύνταιο) µε θέα στην οµώνυµη λίµνη. • Επίσης, επισκεφτείτε τον παραδοσιακό βλάχικο οικισµό Νυμφαίο, στα 1.360 µ., µε πέτρινα καλντερίμια, παραδοσιακά πετρόκτιστα σπίτια, ξενώνες για όλα τα βαλάντια, τη Νίκειο Σχολή, την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, το µουσείο Αργυροχρυσοχοΐας, Λαογραφίας και Ιστορίας (ή αλλιώς «Το σπίτι των Χρυσικών»). Στον Αετό (9 χλµ. από Νυμφαίο), το κέντρο ενημέρωσης «Αρκτούρος» (τηλ. 23860 41500) περιβαλλοντική οργάνωση για την καφέ αρκούδα (υπάρχει καταφύγιο της αρκούδας στο Νυμφαίο και καταφύγιο λύκου στις Αγραπιδιές).

place. Next to the "International" is the folklore museum. • In The town of Florina, visit the archaeological and Byzantine museums (T. +30 23850 28206, opening hours 08.00 - 15.00, except Monday), the Museum of Contemporary Art with an important collection of Greek and foreign artists, the Gallery Artists of Florina, housed in a preserved building of OSE . • At Amynteo, you will find several wineries with important international awards (Alpha Estate, Kyr Yiannis, EAS Amyntaio, Vegoritis etc.). It is worth noting that the region is a growing zone labeled as PDO (Protected Designation of Origin). You will also go around the lakess (Petron, Vegoritida, Zazari and Cheimaditida), rich in flora and fauna, and designated by the European Ecological Network NATURA 2000. The area offers a variety of outdoor activities (http: // www.artemisoe. gr /). It is also archeologically interesting because of the Hellenistic city of Petres (3 km. from Amyntaio) overlooking the homonymous lake. • Also, Visit the traditional rustic village of Nymfaio, at 1,360 m., with cobblestone streets, traditional stone houses, hotels for all budgets, the Nikios School, the church of St. Nicholas, the Silversmith Museum, Folklore and History (aka " the house of gold"). In Aetos (9 km. from Nymfaio), you will find the information center "Arcturus" (T. +30 23860 41500), an environmental organization fighting for the brown bear (a shelter of bears in Nymfaio and a wolf refuge in Agrapidies). In the



ΚΡΟΚΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ | KOZANI'S SAFFRON

"Ο κόκκινος χρυσός της Ελλάδας" Οι φαρµακευτικές ιδιότητες του Κρόκου Κοζάνης

Greece's "red gold" Saffron pharmaceutical qualities

Ο αυθεντικός Κρόκος Κοζάνης Π.Ο.Π είναι ένα αγνό, σπάνιο «γέννημα» της ελληνικής γης. Διεθνώς, είναι γνωστός σαν σαφράν (safran).

The authentic kozani Crocus Protected Designation of Origin, is a pure, rare product of Greece internationally known as Saffron.

Το πολύτιμο μπαχαρικό, θεωρείται από τα καλύτερα ποιοτικά σαφράν του πλανήτη. Ένα δώρο της φύσης, με γεύση συναρπαστική και υψηλή διατροφική αξία για τον οργανισμό μας. Η «πινελιά» που χαρίζει στις γευστικές δημιουργίες, στα ροφήματα, στα τυριά, στο μέλι, στα αποστάγματα είναι μοναδική. Ο Κρόκος Κοζάνης Π.Ο.Π ή σαφράν είναι το ακριβότερο μπαχαρικό στον κόσμο, αφού πρόκειται για τα αποξηραμένα στίγματα του Κρόκου, του πανέμορφου μωβ ροζέ λουλουδιού. Ο Κρόκος, ο ήμερος, είναι ένα από τα πιο σπάνια φαρμακευτικά φυτά. Οι θεραπευτικές του ιδιότητες ήταν γνωστές από την αρχαιότητα ακόμα. Μάλιστα, είναι γνωστό ότι αποτελούσε το απαραίτητο συστατικό, στα θεραπευτικά σκευάσματα του Ιπποκράτη, του Διοσκουρίδη και του Γαληνού, που τον συνιστούσαν σαν παυσίπονο, αντιπυρετικό, υπνωτικό, εμμηναγωγό, επουλωτικό και συνάμα αφροδισιακό. Μεγάλο είναι το ενδιαφέρον σήμερα και της σύγχρονης ιατρικής για τον Κρόκο. Η σχετική έρευνα είναι συνεχής και πολύπλευρη. • Αντιοξειδωτική δράση • Αντιθρομβωτική δράση • Αντικαρκινική δράση • Μειώνει την αρτηριακή πίεση • Βελτιώνει την εγκεφαλική λειτουργία και ιδιαίτερα τη μνήμη και έχει ευεργετική δράση σε άτομα που πάσχουν από άνοια ή Alzheimer.

172 |

This precious condiment, is considered as as one of the best high quality saffron on the planet. It is considered as a gift of nature, attributed with fascinating flavor and high nutritional values for the human body. It also gives a unique spicy "touch" in beverages, cheese, honey and extracts.Kozani Saffron, is a rare pharmaceutical plant. It’s therapeutic qualities were already known from the ancient years. It is also known that Hippocrates, Dioskourides and Galinos used Crocus in their therapeutic preparations and recommend- ed it as a medicine for fever, pain, healing, sleep and it was also treated as an aphrodisiac. Contemporary medicine shows a vivid interest toward Crocus. The relevant research is continuous and multifaceted. • Antioxidant action • Anti-thrombotic action • Anti-cancer action • Lowers blood pressure • Improves brain function and especially memory and has beneficial effects on people with dementia or Alzheimer's The only authentic kozani saffron PDO is exclusively the one from Kozani Cooperative. Kozani Saffron PDO, is the most expensive condiment in the world, produced by dried stigma of Crocus, a beautiful purple pink flower. This miracle of nature, with the fascinating flavor, because of the precious stigma, is collected one by one, from fresh crocus flower, dried


Τα πολύτιμα στίγματα του φρεσκομαζεμένου λουλουδιού, που αφαιρούνται ένα ένα με το χέρι και αποξηραίνονται προσεκτικά για να «γεννηθούν» τα βαθυκόκκινα λεπτά νήματα, ο «κόκκινος χρυσός» της Ελλάδας. Αυθεντικός Κρόκος Κοζάνης ΠΟΠ είναι µόνον αυτός του Συνεταιρισµού. Φανταστείτε, την προσπάθεια τόσων ανθρώπων, την υπομονή και την αγάπη τους, αφού για ένα κιλό σαφράν, απαιτούνται 150.000 λουλούδια του ελληνικού Crocus sativus L. Ο Αναγκαστικός Συνεταιρισμός Κροκοπαραγωγών Κοζάνης ιδρύθηκε το 1971, απαρτίζεται από 1.000 μέλη και έχει το αποκλειστικό δικαίωμα συλλογής, συσκευασίας και διακίνησης του Κρόκου Κοζάνης. Η ίδρυση του Συνεταιρισμού δημιούργησε ένα φορέα που έχει τη συνολική ευθύνη της συγκέντρωσης, επεξεργασίας, τυποποίησης και διάθεσης του προϊόντος, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η ποιότητά του και να αποφεύγεται η νοθεία. Το ελληνικό σαφράν καλλιεργείται διαχρονικά και αναπτύσσεται συστηματικά, σε ένα θαυμάσιο μικροκλίμα, στα εύφορα εδάφη της ευρύτερης περιοχής του Κρόκου Κοζάνης, με τον ζωοδότη ήλιο να ενδυναμώνει τα λουλούδια του Κρόκου. Όλα τα στάδια της παραγωγής, εξελίσσονται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής ΠΟΠ. Η παράδοση θέλει, οι πρώτοι βολβοί του Κρόκου, να φθάνουν στην Κοζάνη από την Αυστρία, από εμπνευσμένους Κοζανίτες εμπόρους, πριν 300 χρόνια. Πρόκειται λοιπόν, για μια καλλιέργεια «που καλά κρατεί» από τον 17ο αιώνα. Ο Αναγκαστικός Συνεταιρισμός Κροκοπαραγωγών Κοζάνης το 1997, απέκτησε πιστοποιητικό διασφάλισης ποιότητας ISO 9001. Διαθέτει πιστοποιητικά BRC, FDA, HALAL, KOSHER και έχει αναπτύξει πιστοποιημένη βιολογική καλλιέργεια κρόκου από το 1997. Επίσης, η ονομασία «ΚΡΟΚΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ» έχει καταχωρηθεί ως προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (Π.Ο.Π.) το 1999. ΦΙΛΕΤΟ ΣΟΛΟΜΟΥ ΜΕ ΣΑΛΤΣΑ ΚΡΟΚΟΥ KΟΖΑΝΗΣ ΒΡΑΣΤΗ ΚΑΙ ΚΡΥΑ ΣΑΛΑΤΑ ΥΛΙΚΑ 4 φέτες φιλέτο σολομού Βραστά χορταράκια Πράσινη σαλάτα ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΡΙΝΑΡΙΣΜΑ ΣΟΛΟΜΟΥ Ελαιόλαδο Θυμάρι 1 κλαράκι δενδρολίβανο 5 στίγματα κρόκου Κοζάνης

carefully, producing the deep red saffron thead, called Greece's "RED GOLD". Imagine the effort, the love and the patience needed of so many people involved in the collection of 150.000 flowers Crocus sativus L. to produce only one kilo of saffron. The Cooperative of Saffron was founded in 1971, it consists of 1,000 members and has the exclusive right to collect, pack and distribute Kozani saffron. The founding of the Cooperative created a body that has the complete responsibility of collecting, process- ing, packing and distributing the product in order to ensure its quality and to avoid the adulteration that was done by the traders in the past, resulting in the degradation and negative image of the product. The Greek saffron, was diachronically cultivated in a splendid microclimate in fertile soil and sun of the Kozani region. All stages of production of Kozani saffron PDO, takes place only in this particular geographical PDO region.Is is alleged that the first Crocus Bulb, arrived to Kozani from Austria by inspired local merchants 300 years ago.So we are referring to a cultivation from the 17th century. The Kozani Saffron Producers Coop- erative has gained quality assurance certificate ISO 9001. It is also certified as BRC, FDA, HALAL, KOSHER from 1997 and it has also developed a certified organ- ic cultivation of saffron. In addition, the name “KROKOS KOZANIS” is registered as Protected Designation of Origin (PDO) from 1999. SALMON FILET WITH KOZANI SAFFRON SAUCE GREEN SALAD AND BOILED HERBS INGREDIENTS 4 salmon filet Boiled herbs of your choice Green salad FOR THE SALMON MARINATE Olive oil Thyme Rosemary sprig 5 stamens of Kozani Saffron


ΚΡΟΚΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ | KOZANI'S SAFFRON ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΑΛΤΣΑ ΣΟΛΟΜΟΥ 1 λίτρο χυμό πορτοκάλι Ξύσμα από ένα λεμόνι ακέρωτο Χυμό από 2 λεμόνια Χοντροτριμμένο πιπέρι Αλάτι θαλασσινό 20 στίγματα κρόκου Κοζάνης ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ Σε ορθογώνιο σκεύος μαρινάρουμε για 8 ώρες τα φιλέτα σολομού με τα υλικά της μαρινάδας. Φτιάχνουμε τη σάλτσα σολομού που έχει γεύση γλυκόξινη αρκετά έντονη. Ετοιμάζουμε τη σάλτσα βάζοντας για 1 ώρα τα στίγματα του κρόκου σε ένα φλιτζάνι νερό. Σε κατσαρόλα βάζουμε τον κρόκο με το νερό και τα υπόλοιπα υλικά για τη σάλτσα ανακατεύοντας μέχρι να ομογενοποιηθεί το μίγμα. Ζεσταίνουμε σε μέτρια φωτιά. Σε ποτήρι με κάποιον από τους χυμούς διαλύουμε μία κουταλιά αλεύρι και το χτυπάμε με το σύρμα. Το ρίχνουμε στην σάλτσα ανακατεύοντας μέχρι να δέσει και να έχει ωραία υφή. Ψήνουμε τον σολομό σε αντικολλητικό τηγάνι ή στο γκριλ για 5 λεπτά από κάθε πλευρά. Σερβίρουμε σε πιάτο βάζοντας πρώτα τα βραστά χόρτα πάνω στο ψάρι μας και δίπλα τη σαλάτα. Περιχύνουμε με την σάλτσα και απολαμβάνουμε. Πως χρησιµοποιούµε τον Κρόκο Κοζάνης ΠΟΠ στις γευστικές µας δηµιουργίες • Ο Κρόκος «δένει» αρμονικά με το ρύζι, τα ζυμαρικά, τις σάλτσες, το κοτόπουλο, τις ψαρόσουπες, το αρνί, τις πατάτες, τα όσπρια αλλά και το τσουρέκι, το κέικ, τις κρέμες και το παγωτό. • Η φιλοσοφία της χρήσης του Κρόκου μοιάζει με αυτήν των ακριβών αρωμάτων: "Μια σταγόνα αρκεί". • Πρέπει να είμαστε ακριβείς στην συνιστώμενη ποσότητα του Κρόκου, που αναφέρεται στη συνταγή, αλλιώς χάνεται η μαγεία της γεύσης και του αρώματος. Πως χρησιµοποιούµε τον Κρόκο Κοζάνης ΠΟΠ στα ροφήµατα • Για κάθε φλιτζάνι του τσαγιού, υπολογίζουμε 10-12 στίγματα ή το μισό φακελάκι Κρόκου σε σκόνη, των 0,25 γρ. • Σε κάθε 1,5 λίτρο νερό προσθέτουμε μισό φακελάκι Κρόκου σε σκόνη των 0,25γρ. • Μπορούμε να λαμβάνουμε Κρόκο σε καθημερινή βάση. www.safran.gr

FOR THE SALMON SAUCE 1 liter of orange juice Unwaxed lemon zest Juice of 2 lemons Coarse pepper Sea salt 20 stamens of Kozani Saffron PREPARATION In a rectangular baking pan we marinade the salmon for 8 hours. We prepare the intense flavor sweet sour salmon sauce We put the stigma into a cup of water and we leave it for an hour We mix all the sauce ingredi­ents including saffron in a casserole medium heat , until they become homogenized. We heat the orange juice and we mix it with the other ingredi­ents to thicken and set the sauce. We cook the salmon in a pan or over 5 minutes each side. We serve in a plate having the herbs and the salad first the salmon and the dressing on top. How we use Kozani Saffron in cooking and pastry • Kozani Saffron, is the right combination with rise , pasta, chicken, fish soup, lamp, potatoes and pulses, but also with brioche, cakes, custards and ice cream. • The philosophy of Kozani saffron is the same as the philosophy of expensive perfumes : a "drop is enough". • It is important to be accurate with the portion of Kozani saffron added in each recipe, otherwise the sparkle of its taste and aroma could be lost. How we use Kozani Saffron in beverages • For each tea bag we add 10-12 stigma of Saffron, or 0,25 gr of saffron powder. • For each 1,5 liter of water we add 1/2 sachet of saffron powder of 0,25 gr • We may consume Kozani saffron daily. www.safran.gr

174 |



ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ | WEST MACEDONIA

Στο χωριό Κώττα επισκεφτείτε το μουσείο Μακεδονικού Αγώνα (τηλ. 23850 45875), στο Λέχοβο το Εθνολογικό Λαογραφικό μουσείο. • Το χιονοδρομικό κέντρο βρίσκεται στο Πισοδέρι (19 χλµ.) στη θέση Βίγλα σε υψόμετρο 1.650 µ. Διαθέτει 5 αναβατήρες και 10 πίστες για τους λάτρεις του σκι και του σνόουµπορντ. Υπάρχει σαλέ µε καφέ, εστιατόριο, ενοικιάσεις σκι (τηλ. 23850 45800,1). Σε απόσταση αναπνοής υπάρχει ένα ακόµη καταφύγιο µε δυνατότητα διαµονής. Το χωριό Πισοδέρι (3 χλµ. από το χιονοδρομικό) διαθέτει ξενώνες για διαµονή και ταβέρνες. Εκεί είναι και η Μοδέστειος Σχολή που λειτουργεί ως ξενοδοχείο. • Οι Πρέσπες, οι οποίες έχουν ανακηρυχθεί από το 1974 Εθνικός Δρυµός και Υγρότοπος Ραµσάρ Διεθνούς Σηµασίας, αποτελούνται από δυο λίµνες, τη Μικρή (48.500 στρέµµατα) και τη Μεγάλη Πρέσπα (280.000 στρ.). Η Μικρή Πρέσπα ανήκει στον ελλαδικό χώρο µε εξαίρεση ένα µικρό τµήµα της που βρίσκεται στην Αλβανία ενώ η Μεγάλη Πρέσπα είναι µοιρασµένη ανάµεσα στην Ελλάδα, την Αλβανία και τη Μακεδονία. Η περιοχή της Πρέσπας αποτελείται από 12 χωριά και κατοικείται από 1.500 περίπου µόνιµους κατοίκους. Πιο δημοφιλή χωριά, οι Ψαράδες στις όχθες της Μεγάλης Πρέσπας, ο Λαιµός, ο Άγιος Γερµανός. Από τους Ψαράδες, επιβιβαστείτε σε βάρκα όπου θα σας ξεναγήσουν στα βράχια και τις σπηλιές της νότιας όχθης της Μεγάλης Πρέσπας που είναι γεµάτα µε βυζαντινές εικόνες και ασκηταριά. Όσο για το νησάκι του Αγίου Αχίλλειου συνδέεται µε τη στεριά µε πλωτή πεζογέφυρα και εκεί, μεταξύ άλλων, ξεχωρίζει η Βασιλική του Αγίου Αχίλλειου, τρίκλιτη ξυλόστεγη του 10ου αιώνα. • Τοπικά προϊόντα/γεύσεις: Πιπεριές Φλωρίνης (ψητές, τηγανιτές, γεµιστές, τουρσί, σάλτσα), κρασί από την περιοχή του Αμύνταιου, ξινό νερό από το οµώνυµο χωριό, φασόλια Πρεσπών, παραδοσιακά πλεκτά κεριά, καυτερές κόκκινες πιπεριές τσούσκες, πατάτες Σκλήθρου, φασολάδα, κεφτέδες µε κρεμμύδια και κόκκινες πιπεριές, μαντηλάκια (μοσχαράκι µε μελιτζάνες), γίγαντες Πρεσπών (φούρνου), πίτες, τσίπουρο, λιµνίσια ψάρια στις Πρέσπες (γριβάδι, τσιρόνια κ.ά.), ντολμάδες µε λάχανο, χειροποίητα ζυμαρικά, γλυκά κουταλιού και µαρµελάδες, τραχανά, τουρσί, από γλυκά τηγανίτες, κυδώνια ψητά.

176 |

village Kotti, there’s the Macedonian Struggle Museum (T. +30 23850 45875) and in Lechovo, the Ethnological folklore museum. • The Ski resort is located in Pisoderi (19 km.) in Vigla at an altitude of 1,650 m. It has 5 lifts and 10 slopes for skiers and snowboarders. There is a chalet with a cafeteria, restaurant, ski rental etc. (T. +30 23850 45800.1). In walking distance, there is another shelter offering accomodation. The village Pisoderi (3 km. from the ski resort) has hostels for accommodation and restaurants. There is also the Modestios School which operates as a hotel. • The Prespes lakes, which have been designated as a National Park since 1974 and also a Ramsar Wetland of International Importance, consist of two lakes - Little Prespa (48,500 acres) and Great Prespa (280,000 acres.). Little Prespa belongs to Greece with the exception of a small portion, which is located in Albania and Great Prespa is shared between Greece, Albania and FYROM. The Prespa region consists of 12 villages and about 1,500 residents. The most popular ones are Psarades on the shores of Prespa, Laimos, Agios Germanos etc. When in Fishermen, board a boat which will show you around the rocks and caves on the southern shore of Prespa which is filled with Byzantine icons and hermitages. As for the island of St. Achilles, it is connected to the mainland by a floating bridge, and there, among others, stands out the Basilica of St. Achilles, with a wooden roof the 10th century. • Local products / flavors: Florina peppers (roasted, fried, stuffed, pickled, sauce, etc.), wine from the region of Amyntaio, sour water from the village, Prespes beans, traditional knitted candles, hot “tsouskes” red peppers, potatoes from Sklithro, bean soup, meatballs with onions and red peppers, “mantilakia” (veal with eggplant), Prespa giant beans (oven), pies, raki, fish from Prespa lake (carp, roach, etc.), stuffed cabbage, handmade pasta, sweets preserves and jams, trachana, pickles and sweet pancakes and roasted quinces.



ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ | WEST MACEDONIA Ο νοµός Γρεβενών συνορεύει βόρεια µε το νοµό Κοζάνης, ανατολικά µε το νοµό Λάρισας, νοτιοδυτικά µε το νοµό Ιωαννίνων και βορειοδυτικά µε το νοµό Καστοριάς. Το έδαφος του νοµού είναι στο σύνολο του ορεινό και ημιορεινό, ενώ το ανάγλυφο του διαμορφώνεται από τις πολλές κορυφές των Καµβουνίων, των Χασίων και της Βόρειας Πίνδου. Ξεχωρίζει για τον Εθνικό Δρυµό της Βάλια Κάλντα που στα βλάχικα σηµαίνει «ζεστή κοιλάδα», για τα ποτάµια και τα ρέµατα, τα πέτρινα γεφύρια και τα δασικά μονοπάτια, το χιονοδρομικό του κέντρο στη Βασιλίτσα, και βεβαίως µε την πόλη των Γρεβενών, τα χωριά στον ορεινό όγκο, τα τοπικά προϊόντα. Tips • Τα Γρεβενά αναφέρονται για πρώτη φορά σε κείμενο µε το όνοµα «Γριβανά» από τον Κωνσταντίνο Πορφυρογέννητο (905-953), ενώ έχει εµφανιστεί και µε την ονομασία «Γκερεµπένε» σε γραπτά του Γάλλου περιηγητή Πουκεβίλ (1806). Ανάµεσα στις κοιλάδες του Αλιάκμονα και του Βενέτικου βρίσκεται η πόλη, χτισµένη στις όχθες του Γρεβενίτη, παραπόταμου του Αλιάκμονα.

The prefecture of Grevena borders north on the prefecture of Kozani, east with the prefecture of Larissa, Ioannina southwest and northwest area with Kastoria. The terrain of the prefecture is entirely mountainous and hilly, while it is formed by the many peaks of Kamvounia, of Chassia and Northern Pindos mountain range. It stands out for the National Park of Valia Kalnta, which means "warm valley” in the local dialect, for its rivers and streams, stone bridges and forest paths, the ski resort Vasilitsa, and of course the city of Grevena, the villages in the mountain and their local products. Tips • Grevena was first mentioned in a document called "Grivana" by Constantine Porphyrogenitus (905-953), and has appeared with the name "Gkerempene" in the writings of the French traveler Pukevil (1806). Between the valleys of the Aliakmon and the Veneteko lies the city, built on the banks of Grevenitis, a side river of Aliakmonas. In the city

178 |

Στο κέντρο της πόλης, στην πλατεία Ελευθερίας δεσπόζει το σήµα κατατεθέν το ρολόι µε ύψος που ξεπερνά τα 20µ. • Έχοντας αφετηρία το κέντρο των Γρεβενών, ακολουθείτε την πινακίδα για το χιονοδρομικό κέντρο, όπου ο δρόµος οδηγεί και στα ορεινά χωριά, πολλά από τα οποία είναι βλάχικα, στα Κηπουριό, Κρανιά, Τρίκωµο, Μοναχίτι, Μικρολίβαδο, από τη άλλη µεριά στα Ζιάκα, Σπήλαιο, Αλατόπετρα, Σµίξη, Βασιλίτσα. Στη συνέχεια η διασταύρωση αριστερά πηγαίνει προς Κοσµάτι, Σταυρό, Παρώρειο, Τρίκωµο, Μοναχίτι, ευθεία για Ζιάκα, Σπήλαιο, Περιβολάκι, Περιβόλι, Αβδέλλα, από εκεί κατάγονταν οι πρώτοι κινηματογραφιστές των Βαλκανίων οι αδερφοί Μανάκια, Βάλια Κάλντα και δεξιά για Αναβρυτά, Πολυνέρι, Αλατόπετρα, Πρόσβορο, Πανόραµα, Λάβδα, Σµίξη, Φιλιππαίοι, Σαμαρίνα φημισμένο βλαχοχώρι και το ψηλότερο χωριό των Βαλκανίων, χτισµένο στα 1.600 µ. στις πλαγιές του Σµόλικα. Επίσης, στα όρια των νοµών Γρεβενών - Λάρισας, βρίσκεται η Δεσκάτη στα 860µ. και σε κοντινή απόσταση το ιστορικό μοναστήρι της Ζάβορδας στην κορυφή του Καλλίστρατου όρους.

center, right on Liberty Square stands the clock, a landmark with a height of over 20 meters. • Starting from the center of Grevena, follow the sign for the ski resort, where the road leads to the mountain villages, many of which are rustic, for Kipourio, Krania, Trikomo, Monachiti, Mikrolivado, on the other side for Ziaka , Spilaio, Alatopetra, Smixi, Vasilitsa. Then cross to the left and go to Kosmati, Stavros, Paroreio, Trikomo, Monachiti, go straight for Ziakas, Spilaio, Perivolaki, Perivoli, Avdella – birth place of the first Balkan filmmakers, the Manakia brothers -, Valia Kalnta and turn right for Anavryta, Polyneri Alatopetra, Prosvoro, Panorama, Lavda, Smixi, Filippaioi, Samarina, a famous rustic village, and the highest one in the Balkans, built at 1,600 m. on the slopes of Smolikas. Also in Grevena county limits – Deskati is located at 860 m., and close to the historic monastery of Zavorda, on the top of Kallistrates mountain. • The search, recording, photographing and identifying mushroom species is an interesting hobby for friends of the forest. However, the collection of delicious edible mushrooms is the exciting



ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ | WEST MACEDONIA • Η αναζήτηση, η καταγραφή, η φωτογράφιση και η αναγνώριση των ειδών μανιταριών αποτελεί µια ενδιαφέρουσα ενασχόληση για τους φίλους του δάσους. Ωστόσο, η συλλογή των νόστιµων φαγώσιμων µμανιταριών είναι το συναρπαστικό µέρος της διαδικασίας. Υπάρχουν γραφεία υπαίθριων δραστηριοτήτων, που μεταξύ άλλων, κάνουν ράφτινγκ στα ποτάµια, εξορµήσεις στα δάση της Πίνδου και τον Εθνικό Δρυµό Βάλια Κάλντα (ανάλογα την εποχή), πεζοπορίες, ξεναγήσεις στα πέτρινα γεφύρια. Σηµαντικά και δημοφιλή γεφύρια του νοµού: του Ζιάκα (2 χλµ. πριν από το οµώνυµο χωριό), του Κατσογιάννη (2 χλµ. πριν από το χωριό Σπήλαιο), της Πορτίτσας (5 χλµ. µετά το Σπήλαιο), του Αζίζ Αγά (3,7 χλµ. πριν από το Τρίκωµο). • Λίγο έξω από την Αλατόπετρα υπάρχει πινακίδα για τον αρχαιολογικό χώρο Καστρί. Στην ίδια διαδρομή, περνώντας το γεφυράκι, υπάρχει παρατηρητήριο καταρρακτών (είναι οι καταρράκτες που δημιουργεί το Σµιξιώτικο ρέµα). • Στη Μηλιά (15 χλµ. από Γρεβενά ή ερχόμενοι από Θεσσαλονίκη βγαίνετε στον κόµβο έξοδος «Ταξιάρχης») επισκεφτείτε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και Παλαιοντολογίας, εκεί όπου, μεταξύ άλλων, θα δείτε τους μεγαλύτερους χαυλιόδοντες στον κόσµο (τηλ. 24620 61271). • Στη Λάβδα (36 χλµ.) λειτουργεί μουσείο μανιταριού, επισκέψιμο για γκρουπ άνω των 15 ατόµων, κατόπιν συνεννόησης (τηλ. 6972 033243). • Στη Σαμαρίνα (51 χλµ.) δείτε την ιδιωτική λαογραφική συλλογή. • Για τη Βάλια Κάλντα, στο βόρειο τµήµα της Πίνδου, υπάρχουν τρεις διαδροµές: από το Περιβόλι, από τη διαδρομή Κηπουριό - Κρανιά Μικρολίβαδο ή από Μηλιά Μετσόβου. Κατάλληλη εποχή για επίσκεψη από Μάιο έως Οκτώβριο. Εκεί βρίσκονται και το Αρκουδόρεµα -το ρέµα του δρυµού- οι λίµνες Φλέγγα σε υψόμετρο 2.159 µ. και βεβαίως το διεθνές μονοπάτι Ε6. • Το χιονοδρομικό κέντρο Βασιλίτσας (45 χλµ. από Γρεβενά) βρίσκεται στην οροσειρά της Πίνδου, ανάµεσα σε πεύκα, ρόµπολα και οξιές, και διαθέτει περί τις 25 πίστες και 8 αναβατήρες, σαλέ, καταφύγιο, καταστήµατα ενοικίασης εξοπλισμού (www. vasilitsa.com, τηλ. 24620 84100). • Τοπικά προϊόντα/γεύσεις: Μανιτάρια - πάρα πολλά είδη και µε πολύ µμεγάλη ποικιλία σε συνταγές, τυροκομικά (φέτα, ανεβατό χαρακτηρισμένο ως ΠΟΠ, µπάτζος), πίτες, πέτουρα (χειροποίητες χυλοπίτες), τραχανάς (σταρένιος και ξινός), φρέσκο βούτυρο, σούβλα και ντόπια κρέατα, τσίπουρο, αγριογούρουνο στιφάδο, πέρδικα κοκκινιστή, πρασοτηγανιά, γλυκά του κουταλιού, γλυκό μανιτάρι, μανιτάρι µαρµελάδα, γαλατόπιτα.

180 |

part of the process. There are offices of outdoor activities, including rafting on rivers, trips in the forests of Pindos National Park and ValiaKalnta (depending on the season), walks, tours to the stone bridges etc. Important and popular bridges in the county are Ziakas (2 km. before the village), Katsoyannou (2 km. from the Spilaion village), Portitsa (5 km. after Spilaion), Aziz Agha (3,7 km. before Trikomo) etc. A bit outside from Alatopetra, there’s a sign leading to the archaeological site of Kastri. In the same road and after passing the bridge, there is a waterfall plot (waterfalls created by the Smixiotiko stream). • In Milia (15 km. from Grevena or, if you’re arriving from Thessaloniki, thake the exit at the junction Taksiarchis) visit the Natural History and Paleontology Museum, where, among other things, will see the largest tusks in the world (T. +30 61 271 24620, opening hours Monday - Friday 09.00 - 14.30, P / C 09.00 - 18.00), in Lavda (36 km.) there’s a mushroom museum, visited for groups over 15 people, on request (T. +30 6972 033 243), and in Samarina (51 km.) see the private collection of folk art. • For Valia Kalnta, in northern Pindos, there are three routes: from Perivoli, the track Kipourio - Krania - Mikrolivado or from Milia in Metsovo. The best season for visiting is from May to October. There is also the Arkoudomera -the stream of the park-, the Flegga lakes at an altitude of 2,159 m. and of course the international path E6. • The Vasilitsa ski center (45 km. from Grevena) is located on the Pindos mountain range, surrounded by pine trees, bushes and beeches, and has around 25 slopes and 8 lifts, chalets, shelters, equipment rental shops (www.vasilitsa.com, T. +30 24620 84100 chalet, 84850). • Local products / flavors: Mushrooms - too many kinds and a great variety of recipes, cheese (feta, anevato cheese classified as PDO, batzos and others), pies, petoura (handmade noodles) frumenty (wheat and sour) fresh butter, grilled meats and local meats, raki, wild boar stew, braised partridge, prasotigania, caramelized sweets, sweet mushroom, mushroom marmalade, milk pie etc.



The betterfly list Προγραμματίστε μια επίσκεψη στα πολυκαταστήματα Hondos Center, εκεί που το έξυπνο shopping έχει πραγματική εφαρμογή με μεγάλες προσφορές, άτοκες δόσεις και προνόμια. Είναι η εποχή που θέτουμε νέους στόχους, καταστρώνουμε νέα πλάνα και υποσχόμαστε στον εαυτό μας τα καλύτερα. Είναι η εποχή που αναζητούμε όλα εκείνα που θα ομορφύνουν και θα γλυκάνουν την καθημερινότητά μας. Γι’ αυτό και όλοι εμείς στα πολυκαταστήματα Hondos Center αναζητούμε και εξασφαλίζουμε για όλους εσάς όλα όσα φροντίζουν για την ομορφιά και την ευεξία σας. Καλωσορίζουμε μαζί τη νέα σεζόν προσφέροντάς σας τα πιο hot προϊόντα της αγοράς με τις πιο σύγχρονες προτάσεις στην κοσμετολογία και στην ένδυση για τη γυναίκα, τον άνδρα και το παιδί.

At Hondos Center Department Stores we welcome the new season, offering you the hottest products οn the market and the latest proposals in cosmetology and clothing for women, men and children. It is the time when we set new goals, make new plans and promise to ourselves that everything will be better from now onwards. It is the time when we try to find beauty in everyday things to make our lives less “gray”. Visit Hondos Center Department Stores, where smart shopping has a real application with great deals, interest-free installments and benefits. Book your ticket for a wonderful journey of beauty.

Εξασφαλίστε το εισιτήριο σας για ένα υπέροχο ταξίδι ομορφιάς.

ARE YOU TOΟ BUSY TO EAT HEALTHY? Τώρα οι υπηρεσίες διατροφής ταξιδεύουν on line. Αν έχετε περιορισμένο ελεύθερο χρόνο και αυξημένες υποχρεώσεις, αν αντιμετωπίζετε κάποιο πρόβλημα υγείας ή αν έχετε περιττό βάρος και χρειάζεστε ένα πρόγραμμα διατροφής αλλά συνεχώς το αναβάλετε, έχετε τη δυνατότητα πλέον να κλείνετε το ραντεβού με την προσωπική σας διαιτολόγο απ’ όπου και αν βρίσκεστε μέσω του κινητού ή του υπολογιστή σας. Μαζί θα προσαρμόσουμε τη διατροφή στο πρόγραμμα σας, καλύπτοντας τις ανάγκες και τις συνήθειές σας.

Now our nutritional services are online. If the time you have is limited and you have many obligations, if you are suffering from a health issue or you are overweight and you are in need of a good nutrition plan and you keep postponing, then now you have the chance to book an appointment with your personal nutrition coach, wherever you are, from your phone or computer. Together we can adjust a good nutrition plan to your schedule that covers your needs and habits.

ΜΑΡΙΑ ΜΠΑΛΗ, ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ | MARIA BALI, CLINICAL DIETICIAN-NUTRITIONIST Κλείστε το ραντεβού σας | To book an appointment: Σταματίου Δεσύλα 12, Κέρκυρα | Stamatiou Desila 12, Corfu T. +30 2661020882, M.: +30 6944217235 www.startdiet.gr, startdiet@hotmail.com

182 |



The betterfly list

Ζαχαροπλαστείο "Κρητικός" Από το 1950 το Παραδοσιακό Ζαχαροπλαστείο Κρητικός έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα καλύτερα ζαχαροπλαστεία της πόλης της Κέρκυρας προσφέροντας μοναδικά γλυκά πάντα στην καλύτερη ποιότητα και γεύση. H οικογένεια Κρητικού συνεχίζει τη γλυκιά παράδοση εξελίσσοντας τις υπηρεσίες και την τεχνογνωσία της διατηρώντας την ποιότητα σε υψηλά επίπεδα. Με τα πιο αγνά υλικά φτιάχνει για εσάς τούρτες, cupcakes και κεράσματα για γάμο, βάπτιση, γενέθλια μικρών και μεγάλων και όποια άλλη περίσταση επιβάλλει γλυκάκι.

Patisserie "Kritikos" In business since 1950, the traditional patisserie Kritikos has been praised as one of the best patisseries in the town of Corfu, offering unique pastries of high quality and great taste. The Kritikos family continues the sweet tradition constantly evolving their services and their expertise while maintaining their high level quality. With the purest of ingredients, they make cakes, cupcakes and treats for wedding, baptism, birthday parties for children and adults and for any other occasion that calls for a sweet. Saroko Square, Corfu T. +30 2661045455

Πλατεία Σαρόκου Κέρκυρα T. 2661045455

Caldera Lounge Bar

"Ηair&Flair"

To Caldera σε ένα ρομαντικό σκηνικό, βρίσκεται ακριβώς πάνω στην παραλία στα Μωραΐτικα και είναι ένα από τα λίγα μπαρ στην περιοχή που παραμένουν ανοιχτά όλο το χρόνο. Ανοιχτό από το 1975, το Caldera, είναι μία οικογενειακή επιχείρηση που σέβεται τις πρώτες ύλες, τη φιλοξενία, το service και σας κερδίζει αμέσως με το στυλ του. Η διάθεση χαλαρή, η ατμόσφαιρα και η θέα πανέμορφη και εσείς δεν έχετε παρά να απολαύσετε τον καφέ σας, την μεγάλη γκάμα από μπίρες, ποτά και κοκτέιλ. Μην χάσετε τα δυνατά events και live!

Στο κομμωτήριο hair&flair προτεραιότητα τους είναι η ποιότητα των υπηρεσιών τους. Η συνεχής εκπαίδευση στις νέες τάσεις στο χρωμα, κούρεμα και χτένισμα είναι το μυστικό για το καλύτερα αποτέλεσμα .Εξειδικευμενες υπηρεσίες όπως extensions, Brazilian keratin therapy hair Botox spa μαλλιών και νυφικό χτένισμα και επειδή καθένας έχει τις δικές του διαφορετικές ανάγκες , επιλέξτε ένα από τα εξειδικευμένα προϊόντα τους όπως Redken Moroccanoil L’Oréal profefesional Schwarzkopf Wella system professional Nioxin American crew

Παραλία Μωραΐτικα, Κέρκυρα, T. 26610 75269

Γκύλφορντ 53 Κέρκυρα Τ. 2661035050

Caldera Lounge Bar is located in a romantic setting; it is right on the beach in Moraitika and is one of the few bars in the area to remain open all year round. In business since 1975, Caldera Lounge Bar is a family-run business that respects the fresh products, hospitality, and service and wins you over with its style. The mood is casual, the ambience and the view are beautiful and the bar welcomes you to enjoy your coffee, and the wide range of beer, drinks and cocktails. Do not miss our live music events! Moraitika Beach, Corfu, T. +30 26610 75269 At Hair & Flair Hair salon, the quality of service is of the utmost importance. The salon offers constant practice on new trends in color, haircut, and hairstyle, which is the secret for the best results. Specialized services include hair extensions, Brazilian Keratin Hair Therapy, Botox Hair Spa, and Bridal Hairstyles. Everyone’s hair needs are different, and at Hair & Flair there are various expert products like Redken, L’Oreal Moroccan Oil, Schwarzkopf Professional, Wella System Nioxin Professional, and products by American Crew, among others. Guilford 53, Corfu, T. +30 2661035050

184 |



186 |



188 |



190 |



192 |




Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.