Behouden vaart deze zomer, Oranjewijkers!
Buurtjournaal nr. 5
nr. 2
Kom naar Bakker Bart!
e vlaaien t s r e k k De le ellen via t s e b e n onli .nl
www.ba
t kkerbar
Je kunt op elk moment van de dag bij ons terecht voor een ovenvers brood, een krakend vers belegd broodje, een heerlijke broodsnack en een vers gezet kopje koffie.
Openingstijden: maandag 09:00 - 18:00 dinsdag 09:00 - 18:00 woensdag 09:00 - 18:00 donderdag 09:00 - 21:00 vrijdag 08:30 - 18:00 zaterdag 08:30 - 17:00 BakkeBart Wirdumerdijk 5 8911 CB Leeuwarden Tel: (058) 212 55 09 Fax: (058) 216 80 95
De lekkerste
Redactioneel
Inhoud
V
Waarin een kleine wijk groot kan zijn
4
Wijkinfo
7
Laat de zon maar komen!
9
oordat de Oranjewijkers allemaal op vakantie zijn, komen we nog net op tijd uit met ons zomernummer. Geen idee waar iedereen naartoe gaat en op welke manier: op de fiets, motor, met het woonschip, de camper, de auto al of niet met caravan, met het openbaar vervoer, per vliegtuig? En in welke samenstelling: single, met de partner, het gezin, de hele familie, vriendjes en vriendinnetjes, klasgenoten, hond of kat? Als ik me dan in geuren en kleuren voorstel wat daar allemaal aan organisatietalent, spullen en financiën aan te pas komt, dan schiet me onmiddellijk een heel revolutionair voorstel door het hoofd: blijf gewoon lekker thuis in de prettig rustige, kindvriendelijke, autoluwe, lommerrijke sfeer van de Oranjewijk. Alles bij de hand en geen extra kosten. Nou ja, het is weliswaar een saaie, maar erg overzichtelijke suggestie.
En voor de mensen die geen gebruik wensen te maken van de meeslepende mogelijkheid om niet weg te gaan en die daar toch tijdens hun vakantie ergens ter wereld een paar seconden spijt van gaan krijgen: altijd welkom om op elk gewenst moment weer terug te komen naar je oude vertrouwde Oranjewijk, ons koninkrijk. (Even een correctie bij het redactioneel van het vorige nummer. Ik had het daarin over een schilderes die in de Willem Lodewijkstraat tafereeltjes uitstalt. Dat klopte voor wat het schilderij betreft (zie hieronder, getiteld: Marieke gaat naar school) maar dat kunstwerkje blijkt van de hand van Minne Velstra, die mij schreef: ‘Hoewel het mij heerlijk zou lijken om in een vrijwel niets verhullend jurkje frivool door een grazige weide te dartelen ben ik toch echt een man.’ Excuus en hierbij rechtgezet.) Hein Kraij
Marieke gaat naar school/Minne Velstra
Cover: De familie Spithost verruilde hun huis voor MS De Harmonie. Op 30 juni werden ze uitgezwaaid door de Oranjewijk.
Royalty report
10
Misdaadcijfers in de Oranjewijk
13
Oud papier ophalen is gewoon leuk!
14
De garnalenkroketten van Holtkamp
17
Voetbal kijken in de volksarena
18
Facebook verbindt Oranjewijkbewoners
20
Kennismaking met een chauffeur
22
Wat was er eerder het blik of de opener?
25
Ken uw wijk
26
Colofon
26
een grensoverschrijdende instelling de friese modelbaanclub
Waarin een kleine wijk groot kan zijn Het is niet te geloven, maar we hebben twee grensoverschrijdende instellingen in de Oranjewijk! Op de eerste plaats is dat natuurlijk de Popacademie, waarvan talloze filmpjes op YouTube getuigen (en in een volgend nummer wellicht een uitgebreid artikel hierover). Maar op een heel behoorlijke tweede plaats (zilver!) hebben we het hier over de Friese Modelbaan Club ofwel de FMC!
H
et is mij al een paar keer in de weekenden overkomen dat een gezelschap Duitsers voorzien van behoorlijk omvangrijke platte houten koffers me in Hochdeutsch de vindplaats vroegen van “Die Friesche Eisenmodelbahngesellschaft”. En ik
Het is een wondere microwereld kon hen dan moeiteloos de weg wijzen naar de etage boven De Klasse (u weet wel: de grootgrossier in niet-vegetarische producten in de Gysbert Japicxstraat) waar de FMC haar clubgebouw heeft over een oppervlakte van maar liefst 300 m².
Een universum In dit artikel ga ik, net als de bezoekers van heinde en verre, de wonderlijke microwereld binnen van de model- en modulebanen, de volautomatische bloksystemen, de schaduwstations, het rijtuiggarnituur, de hoekbakken, tweerailsystemen, ontkoppelaars, vierassige zelflossers, de multiMAUS, het bedieningstableau, het weatheren, de buisbalgen en krimpkousen, kortom een universum waarbinnen andere regels, labels, maten en gewoontes gelden dan de wereld van alledag zoals we die gewend zijn.
Heuse kniptang Op een zogenaamde rijzondag klim ik de trap op naar het Walhalla van de Friese modelbaanbouwers. Onderweg zie ik een stoellift en tevreden constateer ik dat het clubgebouw dus ook bereikbaar is voor mensen met loopproblemen. Bij de ingang wordt mijn gratis toegangsbewijs uiteraard geponst met een heuse kniptang door een
4
Buurtjournaal nr. 2
persoon met een conducteurpet op het vriendelijke hoofd. En het eerste wat ik zie in de gigantische ruimte is een gezellig ogende bar en de dieprode bekleding van een 1e klas
interieur van een spoorrijtuig uit vroegere tijden. Kompleet met grote koffers in de bagagerekken en uitklapbare asbakken aan de leuninguiteinden.
Fabelachtig Ik stap de clubruimte binnen en zie nu aan alle kanten modeltreinen rijden. En dan niet op de kinderlijke manier van vroeger zoals dat bij mijn vriendjes toeging: ‘een locomotief, een wisseltje en dat is het’ maar
reconstructie van de Schrans, in het midden het spoorwegemplacement rondom station
Alles is op schaal half 0 afgebouwd
Half afgefikt pand Rechts het loco-depot Bonn in aanbouw. Op de ruime gangpaden tussen de tafels waar de emplacementen zijn opgesteld staat hier en daar een superdeskundige hobbyist achter de schakelpanelen. Hij laat de treinen op tijd vertrekken, schakelt seinsystemen in en uit, dirigeert eindeloos lange goederenwagons gevuld met grind of ijzererts over de grote modelbanen, zet de wissels om en volgt via een paar monitoren wat er gebeurt achter de schermen in het zogenaamde schaduwstation. En overal langs de spoorbanen staan huizen, lopen mensjes, grazen koeien en schapen in groten getale en zijn complete steden op schaal half 0 (= geheimtaal voor 1 : 87) nagebouwd. Ik zie een kermis, een bioscoop, een half afgefikt pand met brandweerwagens eromheen die aan het nablussen zijn, een opengebroken weg compleet met omleidingsborden, een magnifieke watertoren en veel en veel meer.
Lamminga Brücke
treinen in hun natuurlijke omgeving, treinen op complete stations met alles erop en eraan. Links een getrouwe versie van station Leeuwarden met een fabelachtig minutieuze
Harlingen en achterin, tegen een achtergrond van rijk beboste bergen een minuscule weergave van het station Wilhelmshaven.
Overal lopen de rails met treinen in alle soorten en klassen. De modelbouwers gaan zelfs zo ver dat ze de wagons ‘wheateren’, wat wil zeggen dat ze de modellen enigszins verweren of van vlekken voorzien om het materiaal niet fonkelnieuw en brandschoon te laten ogen. Ook het bouwen van bergen in model en tunnels, portalen en bruggen wordt met grote toewijding beoefend door de hier aanwezige specialisten. Voor de ‘scenery’, zeg maar: de omgeving van het spoor, wordt gewerkt met mallen, met latex en siliconenrubber maar ook veel met hout, naald en garen, echt mos, varkensharen kwasten en van alles en nog wat. En natuurlijk meer met karton dan plastic. De ene modelbouwer is wat dat betreft nog vindingrijker dan de ander. Ik heb een brugconstructie gezien waarbij iedere waterbouwkundig ingenieur zijn vingers zou aflikken. (Terzijde: de collega’s van de constructeur hadden de brug voorzien van het bordje Lamminga Brücke, uit waardering voor de bouwer ervan: Jaap Lamminga.)
Buurtjournaal nr. 2
5
Dan heb ik het nog niet eens over de tent van circus Krone die in volle glorie staat opgesteld en tot op de millimeter nauwkeurig is nagebouwd en in elkaar gestikt door een van de modelbouwers en zijn behulpzame echtgenote. Hier is een wereld geconstrueerd
waar je geen idee van hebt. Het houdt het midden tussen Madurodam en de specialeffect achtergronden die in sciencefiction films worden gebruikt. De elektronica klopt, het loopt allemaal als een trein, vormen en kleuren zijn zo natuurgetrouw als wat en al dat moois is gewoon ergens te vinden op een verborgen zolderverdieping in de Oranjewijk. Diep onder de indruk ga ik een uitvoerig gesprek aan met Jonny Bijlsma, het hoofd van de activiteitencommissie en Henk Seerden die het secretariaat van de FMC runt. De gegevens die eruit rollen zet ik hieronder op een rijtje:
6
Buurtjournaal nr. 2
• De Friese Modelbaan Club is op 21 augustus 1981 opgericht en houdt zich in clubverband bezig met de modelspoorweghobby. • De FMC heeft een kleine honderd leden en donateurs waarvan ongeveer
de helft actief meedoet aan de modelbouw en activiteiten van de club. • Er worden workshops georganiseerd voor het zelf bouwen van rijdend materiaal en bezoeken van en aan bevriende modelspoorwegclubs in binnen- en buitenland. Bijvoorbeeld met de Duitse zustervereniging Eisenbahn Freunde Friesland e.V. uit Wilhelmshaven (Voslapp). • Twee dagen in de week geopend voor haar leden op dinsdagavond en zaterdagmiddag, 6x per jaar rijzondagen: dan wordt er niet
aan de baan gebouwd maar alleen gereden met en gekeken naar modeltreinen.
• De FMC is graag bereid om een open middag te houden voor de buurtgenoten in de Oranjewijk. De data waar we op
uitkwamen zijn: zaterdag 8 september en/ of zaterdag 13 oktober. Let op de website van de Buurtvereniging en de nadere aankondiging in het Buurtgebouw. Met dank aan de FMC. Hun site: www.friesemodelbaanclub.nl Hein Kraij
Oranjewijk Info
Activiteiten in het buurthuis Iedere tweede maandag van de maand: Wijkpaneloverleg van 20.00 – 22.30 uur Iedere tweede en vierde maandag van 19.30 tot 21.30 uur: Meditatie in de traditie van Thich Nhat Hanh. Aanmelden en/of informatie: Wim Overdijk. Telefoon: 058 - 256 3100 Email: w.overdijk1@kpnplanet.nl
Op dinsdag van 19.30 tot 21.00 uur: Yoga. Aanmelden en/of informatie: Fokke Jansen Telefoon: 06 – 18 370 729 Email: fokkejansen@hotmail.com Website: www.ajani-yoga.nl Op woensdag van 14.00 tot 17.00 uur en van 20.00 tot 22.30 uur: Creatief schilderen. Aanmelden en/of informatie: Henk Krist. Telefoon: 06 - 26 218 914 Email: henkkri@gmail.com Website: www.lineone.nl/henkkrist
Op donderdag van 19.00 tot 22.00 uur: Trekzakclub. Aanmelden en/of informatie: Trees Veenstra. Telefoon: 058 - 266 5270 Email: trees.v@kpnplanet.nl Op vrijdag van 9.00 tot 11.00: Yoga. Aanmelden en/of informatie: Roel Beusen Telefoon: 06 – 48 631 459
Bestuur wijkvereniging oranjewijk Voorzitter...... (vacant) Hilde Douma: Secretaris Emmakade 112, 058 - 212 58 08 Email: hildedouma112@hotmail.com Eelke Heidinga: penningmeester Emmakade 18, 058 - 212 87 52 Email: eelke@emmakade18.nl
Doede Postma Johan Willem Frisostraat 19, 058 - 215 31 53, Email: friso19@tiscali.nl
Beheerder wijkgebouw: Henk Krist Tel. 06 - 262 189 14, Email: henkkri@gmail.com
Sybren Terpstra Emmakade 124, 058 - 215 36 76, Email: hestersybren@hetnet.nl
Activiteitencommissie: • Alice Dijkstra • Gerard de Jong • Ines Jonker (inesmjonker@planet.nl
Erik van der Lee Emmakade 78, 06 - 423 119 50, Email: erik.vanderlee@hotmail.com
Wijkpanel oranjewijk Fred Boonstra Emmaplein 9 tel. 058 – 2125149 E-mail: a.boonstra1@upcmail.nl
Jan-Herman ten Have Oranje Nassaupark 1 tel. 058 - 7850054 E-mail: jan-herman@kpnmail.nl
Gerard de Jong Gijsbert Japicxstraat 40 tel. 058 - 2133843 E-mail: gerardpvda@hotmail.com
Christine Pietersen Emmaplein 4 tel. 06-47 892 112 E-mail: wijkpanel@oranjewijk.nl
Sita Vogelsang Willem Lodewijkstraat 105 tel. 058 – 2139848 E-mail: sita1@hotmail.com
Buurtjournaal nr. 2
7
Langgekoesterde wens uitgekomen. Wie volgt? Zonnepanelen
Laat de zon maar komen! Sinds de ineenstorting van de markt voor zonnepanelen is de prijs aanzienlijk gedaald. Zonnepanelen aanschaffen kan uit, ook zonder subsidie en zelfs zonder een lager BTW-tarief. Sinds de ineenstorting van de markt voor zonnepanelen is de prijs aanzienlijk gedaald. Zonnepanelen aanschaffen kan uit, ook zonder subsidie en zelfs zonder een lager BTWtarief. En dus staan ze nu ook op een dak in de Willem Lodewijkstraat.
E
indelijk, ze staan er, de zonnepanelen. Dat betekent een lange neus naar alle olieproducerende landen en elke keer als de wasmachine aan wordt gezet het fijne gevoel dat de stroom niets kost.
In de jaren ‘70 werd, op een enkele hippieenclave na, smalend gesproken over zonneenergie. Dat kon nooit wat worden. De hele Sahara zou moeten worden vol gezet met zonnepanelen om alleen Nederland van elektriciteit te voorzien. Maar de tijden zijn veranderd. Zelfs als je geld moet lenen voor de aanschaf, kan het uit om zonnepanelen op je dak te zetten. Ook zonder subsidie. De hoogste tijd, vonden mijn echtgenoot en ik. Op 2 mei was het zover. De firma Awizon uit Surhuisterveen stond ‘s morgens om acht uur op de stoep en klaarde de klus in één dag: zonnepanelen installeren op het platte dak, kabels aanleggen en aansluiten, en vooral een prachtig apparaat ophangen, waarop we elke dag kunnen aflezen hoeveel stroom er is opgewekt. Dat is inmiddels hét moment van de dag geworden: ‘Hoeveel?’, hoef ik alleen maar te vragen en mijn echtgenoot weet wat ik bedoel. Als er veel stroom wordt opgewekt, gaat het ding snorren als een kat. Van dat geluid worden we altijd blij…
Slimme meter De slimme meter staat er, alhoewel het woord slim minder suggereert dan je zou denken. De netwerkbeheerder drukte ons op het hart zelf de meterstanden te noteren, want er ging nogal eens iets mis. Ook de leuke gadgets die werden beloofd, bleken nog niet te werken. Op afstand aflezen en niet meer op de meteropnemer wachten? ‘Ha ha, nee hoor. Zo ver zijn we nog niet,’ deelde de netwerkjuf ons mee. Gedetailleerd inzicht in de financiële gevolgen van het zelf stroom opwekken? Welnee, nog niet bij deze generatie ‘slimme meters’. ‘Houdt u het zelf maar goed in de gaten’, adviseerde dezelfde netwerkjuf bezorgd. ‘Er gaat nog wel eens iets mis.’ Wie nog een ouderwetse meter heeft die terug kan lopen, moet dan ook beslist niet zo’n slimme meter aanschaffen. Lekker laten zitten!
Prijs We hebben 15 zonnepanelen aangeschaft en dat is waarschijnlijk bijna of helemaal voldoende voor ons hele stroomverbruik. Meer kan ook niet want het hele dak staat vol. Meer van die dingen neerzetten dan je nodig hebt, is op dit moment trouwens ook niet aan te raden. Geen enkele stroomleverancier levert de prijs die je moet betalen voor een kilowattuur (KWh). Er zijn wel grote verschillen. NUON betaalt slechts 5 cent voor een KWh, GreenChoice
(de naam zegt het al) maar liefst 23 cent. Maar koop je stroom, dan betaal je ongeveer 35 cent per KWh.
Opbrengst De opbrengst verschilt per dag enorm. Op een zonloze dag brengen de panelen tussen de 4 en 5 KWh op, op een zonnige dag wel 24. We verbruiken per dag gemiddeld 10 KWh en dat is royaal berekend. Pas na een jaar durf ik te zeggen of we er uitspringen of niet. De zomer is nog maar net begonnen, maar de herfst en de winter met mist en regen komen nog. Hoewel, een zonnige dag maar koude dag brengt meer op dan een bloedhete dag in augustus. Wordt het warmer dan 24 graden dan gaan ze minder opleveren. Hoe dat precies zit weet ik niet, gevalletje hogere natuurkunde, ben ik bang.
Zuinig Ga je met zonnepanelen minder op je stroomverbruik letten? Tot nu toe niet. Spaarlampen hebben we al sinds de jaren ‘80 toen ze op de markt kwamen, dat waren toen nog van die grote jampotgevallen. Wassen op 60 graden is ook al heel lang geleden en niet meer nodig omdat de wasmiddelen veel beter van kwaliteit zijn. De droger gebruiken we alleen als het echt niet anders kan en de vaatwasser heeft een heel goedkoop 30-minutenprogramma. Eigenlijk worden we alleen maar zuiniger omdat er nu een wedstrijdelement is ingeslopen: hoeveel KWh hebben we nodig en lukt het om dat allemaal zelf op te wekken? Wordt vervolgd. Ineke Evink
Buurtjournaal nr. 2
9
DE COLUMN VAN LUUK ADELHEID EMMA WILHELMINA THERESIA, PRINSES VAN WALDECK EN PYRMONT
ROYALTY REPORT
Verdiende Emma drie tot vijf straten? Als je, zoals ik, in meer dan dertig jaar achtereenvolgens aan de Emmastraat (1982-1987) en de Emmakade (1987 – nu) hebt gewoond, komt er een dag dat je je afvraagt: wie was die Emma eigenlijk? Bij mij kwam die vraag naar boven op zondag 29 april, ‘s middags om 13:44:49 oftewel elf seconden voor kwart voor twee.
D
at weet ik nog zo goed, omdat mijn digitale camera heeft geregistreerd dat ik op dat tijdstip de foto heb gemaakt die hierbij is afgedrukt. Dit gebeurde in het Duitse plaatsje Arolsen. Op de achtergrond van de vrolijke braderie die hier zichtbaar is, staat het kasteel waarin Adelheid Emma Wilhelmina Theresia, prinses van Waldeck en Pyrmont, zoals degene naar wie onze straten zijn genoemd voluit heette, is geboren en opgegroeid.
Wie? Wie was Emma? Ze was de vierde van in totaal zes dochters uit een verarmd Duits vorstenhuisje. Dat kasteel op de achtergrond had, door omvang, pracht en praal, aantoonbaar bijgedragen aan het door de jaren heen armer worden van de familie: alleen al de bouw ervan nam meer dan een eeuw in beslag en duurde dus net zolang als onze wijk bestaat.... Emma had een razend kiene moeder, Helena, Prinses van Nassau-Weilburg, die er in slaagde haar vijf dochters uit dit schrale vorstenhuis die de huwbare leeftijd bereikten elk op koninklijk of prinselijk niveau in Europa uit te huwelijken. Emma kwam hoog terecht, maar moest daarvoor ook een stijve prijs betalen: zij werd op haar 20ste levensjaar uitgehuwelijkt aan de Nederlandse koning Willem III. Een man die op de trouwdatum, hij was toen 62 jaar, met gemak haar vader of grootvader had kunnen zijn. En die ook wel spottend ‘de gorilla-koning’ werd genoemd, wat zowel met zijn uiterlijk als met zijn gedrag had te maken en waarvan wij als Nederlanders van nu ons, sinds de
10
Buurtjournaal nr. 2
Tv-optredens van Bokito, nog veel meer kunnen voorstellen dan onze landgenoten uit die tijd.
Voor Willem (wiens naam we terugvinden in de Willemskade) was Emma zijn tweede echtgenote. Zijn eerste vrouw Sophia
(wier naam voortleeft in de Sophialaan,zoals Willems broer Hendrik de Zeevaarder terugkomt in de Prins Hendrikstraat en -brug) was overleden na een slecht en ongelukkig huwelijk, waarbij man en vrouw in feite jarenlang ‘gescheiden van tafel en bed’ leefden. Geen van de drie kinderen uit dat huwelijk leefde lang genoeg, was voldoende capabel of
had zin om het koningschap op zich te nemen. Korte samenvatting van het vervolg: Emma kreeg in 1880 een dochter, de latere koningin
Wilhelmina. Willem werd ziek en overleed beurs in voor uiteenlopende goede doelen, in 1890. Daarmee werd Wilhelmina koningin, bijvoorbeeld de tbc-bestrijding in ons land. maar omdat ze als tienjarig meisje nog te jong Dankzij al deze goede daden werd ze ook wel was om de taken die daarmee samenhangen te ‘de liefste oude vrouw van Europa’ genoemd. vervullen, werd Emma (de ‘Koningin-moeder’) Dit laatste was natuurlijk nog niet bekend toen aangesteld als regentes. de gemeente Leeuwarden in het begin van de vorige eeuw besloot om maar liefst ‘Liefste oude vrouw!’ Dat bleef ze tot 1898, het jaar waarin Wilhelmina 18 werd. Als je historici mag geloven heeft Emma in die acht jaar onze monarchie een enorme ‘boost’ gegeven en in feite gered. Ze had veel verstand van zaken, werkte keihard, overlegde elke twee weken met alle ministers over hun Emma en Wilhelmina activiteiten (kom daar nu nog eens om), kende alle vier straten in onze buurt naar Emma te topambtenaren en noemen: de Emmastraat, het Emmaplein, de hooggeplaatste mili- Emmakade en twee toevoerweggetjes naar tairen, was open het Emmaplein, die elk ooit ‘Regentessestraat’ en toegankelijk en zijn genoemd. Die Regentessestraatjes werden werkte dankzij dit al snel onderdeel van het Emmaplein en zo alles in korte tijd kreeg onze wijk dus niet vijf, maar slechts drie de onvrede weg die aan Emma refererende straten, waarmee ze haar voorganger en royaal eindigt boven haar man (1 straat), diens overleden echtgenoot eerste vrouw (1 straat) en haar zwager (1 straat had veroorzaakt met + 1 brug). En toen ik dit allemaal gelezen en zijn zo heel andere bestudeerd had kregen al die toch al zo mooie invulling van het vak naar Emma genoemde straten nog een beetje en het leven. Emma extra glans. leefde tot 1934. Ze heeft vooral in de Luuk van der Veen eerste jaren nadat Tekstschrijver, communicatieadviseur en ze regentes-af was Oranjewijkbewoner de jonge koningin Wilhelmina nog flink bijgestaan in haar vorstelijke activiteiten en zette zich daarnaast PS: en daarna met hart, ziel en de inhoud van haar Quizvraag zie pagina 12
Buurtjournaal nr. 2
11
Onze wijk heet Oranjewijk omdat bijna alle straten zijn genoemd naar mensen uit ons stadhouderlijk en koninklijk huis: Willem Lodewijk, graaf van Nassau, 1560-1620, stadhouder 1584-1620, Johan Willem Friso, vorst van Nassau, prins van Oranje, 1687-1711, stadhouder 1696-1711, diens echtgenote Maria Louisa, landgravin van Hessen- Kassel, 16881765, regentes 1711-1731 en 1759-1765, Adelheid Emma Wilhelmina Theresia, prinses van Waldeck en Pyrmont, 1858-1934, tweede echtgenote van koning Willem III, koningin-regentes 1890-1898 en Juliana Louise Emma Marie Wilhelmina, die toen de Julianastraat (het stukje rondweg bij Albert Heijn) in 1919 werd voorbereid 10 jaar jong en prinses van Nederland was. Verder hebben we nog een paar functionele of historische namen zoals Zuidergrachtswal, Achter de Hoven, Verkorteweg en Kanaalstraat. Hoe komt daartussen ineens de naam van Gysbert Japicx terecht? Wat is het goede antwoord? • a- Gysbert Japicx was het trouwe paard waarop Willem I tijdens de Slag bij Waterloo de overwinningen behaalde, die maakten dat hij na de Franse overheersing werd gevraagd onze nieuwe koning te worden.
derde eeuwfeest van zijn geboorte eren met een straatnaam en daarvoor was toen alleen in onze wijk een straat beschikbaar. • c- Gysbert Japicx was een onecht kind van koning Willem III en een hofdame van Friese komaf. Vooral de provincie heeft er op aangedrongen dat deze Friese nazaat van Oranje Nassau in een Leeuwarder straatnaam zou worden verwerkt, zodat hij niet, zoals Koninklijke bastaarden zo vaak overkomt, in de vergetelheid van de historie zoek zou raken. • d- Gysbert Japicx was de dichter die het ons volkslied (het Wilhelmus van Nassouwe) heeft gemaakt. Het auteurschap daarvan werd later ten onrechte maar met succes geclaimd door de Hollander Filips van Marnix van Sint-Aldegonde. Japicx kreeg in Friesland postuum eerherstel doordat deze straat in de Oranjewijk naar hem werd genoemd, een vernoeming die extra glans kreeg doordat de straat kruist met het Nassau park en de Nassaustraat, waardoor de namen van de dichter en zijn gedicht onlosmakelijk symbolisch met elkaar zijn verbonden.
• b- B en W van Leeuwarden wilden de Friese dichter Gysbert Japicx, die van 1603 tot 1666 leefde, in 1902 in verband met het te organiseren
Huisar tsenpraktijk B.R. Westerman Coopmansstraat 50( bij het Cambuurplein) Tel: 058-2124680 Voor huisartsenzorg bij u in de buurt: www.westermanhuisarts.praktijkinfo.nl
Voorheen zaten wij 15 jaar in de Oranjewijk. Maar nu kunnen we u van dienst zijn in een ruim modern centrum: Het Medisch Centrum “De Zwaaij”.
MISDAADCIJFERS IN DE ORANJEWIJK VOLGENS DE AD MISDAADMETER De AD Misdaadmeter wordt vastgesteld aan de hand van de geregistreerde aangiftes bij de 25 Nederlandse politiekorpsen. Daarbij wordt alleen gekeken naar ‘voltooide delicten’ en niet naar ‘poging tot’. De focus ligt op 10 delicten met een hoge impact op het veiligheidsgevoel van de burger. Deze delicten zijn: woninginbraak, diefstal van een motorvoertuig,
2011 HUIS
VOERTUIG
STRAAT
GEWELD
OVERIG
Oranjewijk
bedreiging, mishandeling, straatroof, overval, vernieling, diefstal uit garage/schuur, diefstal uit een auto en zakkenrollen. De AD Misdaadmeter biedt als enige in Nederland de mogelijkheid om tot op wijk en buurtniveau te bekijken hoe het is gesteld met de criminaliteit in de eigen buurt.
Gemeente Leeuwarden per 1000 inwoners
Nederland per 1000 inwoners
Woninginbraak
13
55.7
38.5
Diefstal schuur/garage
4
11.28
8.34
Diefstal uit bedrijven
2
27.41
20.53
Huisvredebreuk
2
3.27
1.42
Brand/Ontploffing
2
7.59
3.83
Diefstal van motorvoertuig
0
3.8
4.07
Diefstal uit motorvoertuig
13
33.2
54.3
Alcohol in het verkeer
32
48.5
27.19
Winkeldiefstal
12
41.86
23.22
Vernielingen
21
129.27
86.66
Zakkenrollen
0
10.86
18.17
Aantasting openbare orde
4
17.29
7.06
Mishandeling
8
54.62
33.67
Openlijk geweld
0
2.85
3.79
Straatroof
0
3.69
4.37
Overval
1
1.27
1.23
Moord/Doodslag
0
Niet bekend
Niet bekend
Zedenmisdrijf
1
6.64
4.4
Bedreiging
13
43.97
22.44
Fraude
3
18.35
17.81
Drugshandel
14
18.98
8.65
Wapenhandel
0
5.8
3.83
Bron: www.ad.nl
Buurtjournaal nr. 2
13
De lotgevallen van een Oranjewijkvrijwilliger Oud papier
Janny Kamp raadt het iedereen aan: oud papier ophalen is gewoon leuk! Ik denk niet dat ik slechter ben dan enig ander mens: ik geniet van de wijk waarin ik woon, maar om daar nou moeite voor te doen in de zin van kinderfeestjes opluisteren, speeltuinen pimpen, clubblaadjes volschrijven, troep van de straat halen. Nou, nee, ik dacht het niet.
S
tiekem, in mijn heldere buien, had ik wel enig benul dat er iets niet klopte aan mijn redenering. Die redenering luidde als volgt: ik vind het prima als andere mensen zich uitsloven voor onze wijk, moeten ze
Een aardig idee
ook vooral zelf weten, maar ik woon hier ook prima zonder al dat gedoe. En dat vind ik nog steeds! Maar natuurlijk was ik er wel bij toen we op gemeentekosten een feestje mochten bouwen en natuurlijk was ik de
wijk willen, of door mensen die vooral jouw bijdrage nodig hebben om het ultieme doel te bereiken: ik wilde wel wat voor de wijk doen. En wat doet een mens dan? Dan kiest een mens voor iets waarvan zij (in mijn geval) inschat dat ze het kán: oud papier ophalen. En dus gaf ik me op. De per omgaande en vooral enthousiaste reactie van Eelke Heidinga maakte het mij volslagen duidelijk: hier kwam ik niet meer onderuit. Ik was volledig en absoluut opgenomen in het o zo gewaardeerde leger der vrijwilligers. Shit, ik weet niet zeker of ik het zo had bedoeld. Gewoon een keertje proberen was toch ook wel een aardig idee?
‘Ik was volledig opgenomen in het leger der vrijwilligers’ eerste die zich opgaf voor de barbecue, en als het had gekund was ik de meest hebberige eierschildermens geweest…
14
Buurtjournaal nr. 2
Maar goed, los van mijn overtuiging dat je in een wijk moet kunnen wonen zonder te worden lastiggevallen door mensen die méér met die
Ultieme vrolijkheid Maar nee, voor twijfel geen plek en in november afgelopen jaar mocht ik mijn debuut maken. Ik dankte de grote oud-papiergod dat het
‘Mijn debuut maakte ik gelukkig in het donker’ donker was, zodat de gemiddelde Oranjewijkbewoner geen idee had van mijn geklungel. Voor degenen die er net zoveel van weten als ik vóór mijn debuut: je meldt je om 19.00 uur bij onze zeer gewaardeerde buurtsuper. Daar staat zo’n grote papierwagen van Omrin. Met daarin een onwaarschijnlijk vrolijke en aardige chauffeur. Pas achteraf was de reden van zijn ultieme vrolijkheid mij duidelijk: via zijn monitor had hij een onovertroffen versie van ‘bloopers’ in het vizier. Maar daarover straks meer. De grijnzende Omrinchauffeur legt ons – drie beginnelingen - uit hoe het moet: ‘Bak op die manier dáárop en verder gaat alles vanzelf ’. Tuurlijk, zeggen en knikken wij tegen elkaar: appeltje, eitje. Het verbaast niemand dat de eerste bak volledig in de grote hongerige bek van de grote papierwagen verdwijnt. De chauffeur is de enige die hardop lacht. Maar hij zegt ook heel vriendelijk dat het niet erg is en dat geeft ons weer moed.
Leedvermaak
hoogte te stellen van de vertraging. Zelden heb ik zo’n brede grijns gezien als bij deze man, kijkend op zijn monitor waar hij ons debacle in detail had kunnen bekijken. Gisteren liep ik voor de tweede keer oud papier te verzamelen. Overigens bij deze de complimenten voor coördinator Eelke die me ’s ochtends per mail vroeg of ik het niet ging vergeten. Tuurlijk niet, ik kon niet wachten. We waren wederom met zijn drieën, twee oude rotten en mijn persoon. Het was deze keer licht, het was droog, de temperatuur was aangenaam en we hadden er zin in. Datzelfde gold voor onze Omrinchauffeur. Hij had de straten bij Achter de Hoven al gedaan,want hij was er toch al en hij had Koopmans ook reeds ontlast van het oud papier. En dat allemaal vóór 19.00 uur.
Papierpenarie We hebben de man op allerlei wijzen getergd: hij moest minimaal zes keer de wagen uitkomen om ons uit de papierpenarie te helpen. Hij hielp ons spontaan met het legen van de bakken en hij wist buitengewoon vrolijk te blijven. En hij bleef ook maar zeggen dat het niet erg was dat we er nog steeds niets van bakten. Wat een lieverd, ik heb nog over de man gedroomd….
Bak snel terug op eigen erf De duisternis beschermde mijn geklungel niet meer, dus ging ik met de figuurlijke billen bloot. We hadden slechts anderhalf uur nodig en het was leuk. Leuk vanwege mijn collegaophalers. En verbazingwekkend vanwege de vele Oranjewijkers die klaarstonden om hun bak weer binnen te halen en ons bedankten. Bijzonder! Het bedankje stel ik zeer op prijs, maar waarom wil men die bak zo snel weer binnen hebben? Ik heb daar nu een dag over nagedacht en ik kan me er geen voorstelling van maken. Waarom staat een mensch aan de straat op het moment dat zijn oudpapierbak geleegd wordt en waarom is een mensch blij als hij zijn bak het eigen erf op kan trekken? Mijn fantasie is niet toereikend om deze vragen te beantwoorden.
Die eerste avond gaf mij veel plezier. Het is leuk om je met andere wijkbewoners in te spannen voor je bloedeigen wijk en het is nog veel leuker om met de Omrinchauffeur samen te werken. Een man Ik kan niet anders zeggen, dan dat ik geen spijt heb van mijn die, ondanks dat hij ’s avonds met een stelletje klungels moet werken, ‘vrijwilligerschap’. Ik ben benieuwd naar mijn mede-papiervrijwilligers en vrolijk, beleefd en vooral behulpzaam bezig is. Met humor en met hun verhalen. Én naar de Omrinchauffeurs en hun verhalen. Het verhaal leedvermaak. En dat laatste mág! Op enig moment ging een bak omver van Frans, onze ‘eigen chauffeur’, treft u elders in dit onbetaalbare blad aan. en lag de straat bezaaid met papier. Wij, als drie feuten, waren blij met de Een blad, dat op zijn minst de eeuwigheid verdient en dus NIET bij het duisternis en wisten niet hoe snel we de zaak op moesten ruimen. Ik ben oud papier moet....... een controlfreak en vond het absoluut noodzakelijk de chauffeur op de Janny Kamp
Buurtjournaal nr. 2
15
Clif van der Veen mob. 06-24513534
Achter de Hoven 79 8933 AH Leeuwarden
www.clifafbouw.nl
info@clifafbouw.nl
Wim Teeuw Foeke Sjoerdswei 26 • 8914 BH Leeuwarden telefoon: 06 53 976 549 website: www.cadenzacatering.nl • email: info@cadenzacatering.nl
V5 Vertalerscombinatie Emmaplein 6 8933 BS Leeuwarden Tel. 058 299 84 00 Fax 058 299 83 99 v5vertalers@planet nl www.v5vertalers.nl
Kookimpressies van Peter Jeeninga Echte kroketten komen niet uit de fabriek
De garnalenkroketten van Holtkamp
N
iets is meer wat het geweest is. De de Vijzelgracht. Holtkamp ontwikkelde onvolprezen mosterd van Amora, de na maanden proeven de garnalenkroket en smaak van Frankrijk, het fundament van de kalfsvleeskroket. De beste kroketten een goede mosterd werd altijd te Dijon van Nederland waren geboren. In café geproduceerd. Sinds de overname door Luxembourg werkten twee serveersters, die Unilever komt de mosterd uit Polen en vanwege hun merkwaardige hoofdtooien de Turkije. Het kan nog erger. De beroemde ‘Thalibansisters’ werden genoemd. Op drukke kroketten van Kwekkeboom en Van Dobben, dagen kwam je ze tegen met een dienblad vroeger gemaakt in een broodjeswinkel en met witte wijn en garnalenkroketten om de een banketbakkerij, waren al ondergebracht naastgelegen winkels te bedienen. Na de in een fabriek in Noord-Holland. Maar ondergang van het Sjoerd Kooistra imperium nu is het drama compleet nu ook Mora in waar Luxembourg ook bij behoorde, heb ik ze hetzelfde krokettenpact stapt. Mora is altijd jammer genoeg nooit meer gezien. al een fabriekskroket geweest. De grootste ambachtelijke achterblijver is de kroket van Cees Holtkamp heeft zijn recept voor de Cees Holtkamp. Volgens mij de beste kroket garnalenkroket nooit geheim gehouden, sterker nog, ze staan in zijn boek De van Nederland. Banketbakker. Het complete recept volgt hier: Recept voor 15 garnalenkroketten. Oerbasis De croquet is waarschijnlijk in Frankrijk geboren. Het Franse woord ‘croquer’ betekent Benodigdheden voor de bouillon: 1 sjalotje ‘knabbelen’ en er zijn twee Nederlandse 10 gram roomboter woorden van afgeleid: ‘croquet’ en ‘krokant’. 300 gram water In het in 1651 gepubliceerde Le Cuisinier 1 kilo ongepelde Hollandse garnalen François beschrijft La Varenne het recept van croquetten, waarbij de vulling werd gemaakt op basis van een dikke bechamelsaus, ook Voor de roux: 80 gram roomboter wel ragout genaamd. Deze saus, gemaakt van 100 gram bloem een roux (gelijke delen boter en bloem) is de 250 gram melk oerbasis van de croquet. 250 gram garnalenbouillon (uit de Een croquet of bitterbal heeft altijd een ingrediënten hierboven) krokant buitenlaagje en een zachte vulling. 6 gram gelatine geweekt in koud water De vulling wordt meestal gemaakt van op 2 eidooiers basis van een roux, gelatine, peper, zout, 50 gram slagroom kruiden, specerijen of andere smaakmakers en Witte peper een toevoeging van kalf, rund, varken, vis of Zout garnalen. Na de bereiding wordt de afgekoelde Cayennepeper ragout (salpicon in vaktermen) in porties Een paar druppels Tabasco verdeeld en in de gewenste vorm gerold. 1 eetlepel bladpeterselie, fijngehakt Paneermeel fijn ‘Thalibansisters’ 5 eiwitten Het legendarische café Luxembourg gelegen 10 gram bloem aan het Spui, zocht voor zijn klanten een Paneermeel grof lekkere garnalenkroket en zocht contact Olie om te frituren met de bakkerij van Cees Holtkamp aan
Pel de garnalen (er blijft ongeveer 300 gram over) en bewaar de doppen. Fruit het sjalotje in een beetje boter. Roer de garnaaldoppen erdoor en voeg 300 gram water toe. Breng dit aan de kook Haal de pan van het vuur en laat afkoelen. Smelt voor de roux de boter in een pan met dikke bodem. Laat de boter bruisen maar voorkom dat hij bruin wordt. Roer met een garde de bloem erdoor. Laat 1-2 minuten doorgaren tot het goudgelig van kleur is en de massa loslaat van de pan. Giet geleidelijk de bouillon en de melk bij de roux, steeds wat toevoegend zodra de vorige hoeveelheid is opgenomen. Blijf roeren. Laat de roux al roerend even doorkoken tot de bloem gaar is. Proef, en haal de pan van het vuur als de roux glanst en niet meer melig smaakt. Roer de uitgeknepen blaadjes gelatine erdoor. Klop de eierdooiers los met de room en roer dit mengsel door de ragout. Maak die op smaak af met peper, zout, cayennepeper en een paar druppels Tabasco. Roer de gepelde garnalen door de ragout en tot slot de gehakte bladpeterselie. Laat de ragout een nacht afgedekt met folie rechtstreeks op de ragout (salpicon) in de koelkast staan. Schep met een ijsbolletjestang bollen ragout van ongeveer 60 gram. Rol deze op het werkvlak door het fijne paneermeel tot een kroketje. Klop de eiwitten los en roer de bloem erdoor. Haal de kroketten door het eiwit en rol ze daarna door het grove paneermeel. Frituur ze 3 minuten in de olie van 180 graden. Niets let u om de kroketten met Amora mosterd te nuttigen. Peter Jeeninga
Buurtjournaal nr. 2
17
Voetbal Hoe het chauvinisme van de Oranjewijk tot het uiterste werd beproefd
Voetbal kijken in de volksarena Wie kan zich onttrekken aan oranjekoorts? Zelfs als notoire voetbalhater voel ik me geroepen toch minstens één wedstrijd bij te wonen. Al keek ik meer naar de toeschouwers dan naar de wedstrijd zelf, moeite als ik heb het juiste doel te herkennen.
W
at kan de Oranjewijk anders dan als een man achter het Oranje- Achter in de tuin bevindt zich de Volksarena waar Oranjewijkers en elftal staan? Oranjewijkers zijn het aan hun wijk verplicht de andere Leeuwarders zich verzamelen op de dag van de roemruchte verrichtingen van de club die Neêrlands eer vertegenwoordigt op de wedstrijd Nederland-Duitsland. voet te volgen. Vinden voetballiefhebbers. Een groot laken aan het schuurtje fungeert als scherm voor de beamer Sommige huizen aan de Willem Lodewijkstraat zijn al van ver te en voor de mensen met een iets minder gunstige zitplaats is midden op herkennen als vindplaatsen van voetballiefde. Willem Lodewijkstraat het kunstgrasgazonnetje een tv geplaatst. 105 is zo’n huis. Op woensdag 13 juni wapperen de onvermijdelijke oranje De Nederlandse vlag hangt aan de ene schutting, de Duitse aan de vlaggetjes en andere oranje parafernalia vrolijk langs de gevel. Maar er andere. Niet alleen de aankleding van de Volksarena maar ook het eten hangt ook een grote Duitse vlag, ter ere van de Duitse gasten. komt van twee walletjes. Duits bier en Duitse bockworst, maar ook Een ding is zeker: hier houdt men van voetbal! Nederlands bier en stukjes Hollandse kaas.
18
Buurtjournaal nr. 2
De stemming zit er goed in, Nederland gaat winnen. Anderen, van Duitse afkomst, zijn daar minder zeker van. Een Duitse voetbalfan heeft zich uit opportunisme of uit oprechte aanhankelijkheid uitgedost in het oranje en ligt op een oranje kussen naar de wedstrijd te kijken. Een aantal Oranjefans zijn ontroerd. De kinderen verkeren in deze tegenstrijdige omgeving af en toe in een lichte identiteitscrisis. Voor wie waren zij ook al weer? Voor de winnaar, wordt uiteindelijk eensgezind besloten.
Doelpunt Dan scoort Duitsland en opeens valt alles stil. Een paar minuten later heeft men zich herpakt. Het kan nog alle kanten op, Van Marwijk kan de opstelling nog wijzigen, het elftal kan het na de rust wel een stuk beter gaan doen, misschien gaat Van Bommel er wel uit... Dan komt het tweede Duitse doelpunt. Een licht cynisme maakt zich van het Nederlandse deel van de Volksarena meester. De Duitse aanwezigen weten zich ernstig in de minderheid en gedragen zich uiterst invoelend. Tijd voor de apps met hogere wiskunde. Wat moet er gebeuren, wil Nederland in ieder geval
in de halve finale belanden? Na een doelpunt van Nederland slaat de stemming om. Voor even. Het sarcasme neemt toe, de adviezen aan Van Marwijk klinken steeds luider en dringender.
Tevergeefs De laatste minuten is de stemming gelaten. Wat een waardeloos elftal, wat een veel te duur betaalde en over het paard getilde jongetjes. Nederland door naar de volgende ronde? Waarom? Ze verliezen toch. Een enkeling houdt de moed erin: je weet het nooit‌ Maar het zal wel even duren voor het echte oranjegevoel weer terug is in de Oranjewijk. Ineke Evink
Epiloog Wat iedereen al vreesde gebeurde. Het is afgelopen voor het Oranje-elftal. Een voor een slopen de Oranjewijkers weg uit de Volksarena. De kranten stonden een dag later vol verhalen over de herrie in het team, de lelijke woorden van Robben tegen Van Marwijk, de treurnis op Schiphol met voetballers die, op drie na, niet wisten hoe snel ze in de bus moesten stappen. Ach guttegut. De volgende dag stak de oranje versiering uit de grijze container. Afgelopen.
Buurtjournaal nr. 2
19
DE FACEBOOKPAGINA VAN DE ORANJEWIJK AL 129 VRIENDEN
FACEBOOK VERBINDT ORANJEWIJKBEWONERS ‘Het kost te veel tijd en ik heb geen idee wat ik erop moet zetten,’ hoor ik vaak van mensen die niet op Facebook zitten. Of : ‘Wie wil nou weten wanneer ik mijn tanden heb gepoetst, want er staat toch alleen maar van dat soort onzin op?’ Ik geef toe dat ik er eerst ook niet warm voor liep, maar na een workshop Social Media was ik verkocht.
T
ijdens die workshop van een Social Media Goeroe, leerde ik alles over Twitter, LinkedIn, Facebook, Wordpress, Four Square en Google Alerts. Ik zal al op LinkedIn, maar kende de fijne kneepjes of het strategisch inzetten daarvan niet. Twitter, daar had ik wel eens naar gekeken, maar ik werd er niet warm of koud van. En van Facebook ook niet. Het leek me allemaal veel tijd te kosten en weinig op te leveren.
Prachtbron Na de workshop heb ik eerst een twitteraccount aangemaakt. Er ging werkelijk een wereld voor me open. Wat een schat aan informatie was daar te vinden! Al het nieuws uit de belangrijkste kranten en nieuwssites ter wereld, werd je hier zomaar in de schoot geworpen. Met een hashtag (#) kon je eenvoudig zoeken naar informatie over een onderwerp. Een prachtbron. Zelfs televisie kijken werd anders, want een avondje The Voice of Holland werd een stuk leuker, door alle zin en onzin die over de deelnemers werd getwitterd.
Functioneel twitteren De Social Media Goeroe had me echter wel gewaarschuwd: je kunt niet alles lezen en je kunt ook niet alles bijhouden. Haar tip om je een bepaald moment van de dag of week met twitter bezig te houden, moest ik na een paar weken echt opvolgen. Ik bespeurde dat het asociaal kan overkomen, als je overal en nergens op je Blackberry zit te koekeloeren om te kijken of je sms’jes of re-tweets hebt ontvangen. Ook het thuisfront, dat niets van Social Media moet hebben, keek/kijkt bedenkelijk als ik naar mijn telefoontje grijp. Dus, ik twitter nu ‘functioneel’ en op een bepaald deel van de dag of week.
‘MET FACEBOOK BEREIK JE MEER JONGEREN’ Oude kloffie Daarna begaf ik me op het Facebookpad. Ik maakte twee pagina’s aan: een voor mezelf en een voor de Oranjewijk. Het prettige van Facebook is dat je alles kunt afschermen voor mensen van wie jij niet wilt dat ze je foto’s of berichtjes kunnen zien. De Social Media Goere, een dertiger, gaf
20
Buurtjournaal nr. 2
aan dat iedereen alles van haar mag weten, dus op haar Facebookpagina kan iedereen haar trouwfoto’s bewonderen of zien hoe ze gezellig met haar man in d’r oude kloffie op de bank hangt. Dat gaat mij wat te ver. Mijn eigen pagina is goed afgeschermd; de Oranjewijk-Facebookpagina staat open voor meer mensen.
Bindmiddel Reden voor het starten van een Oranjewijk-Facebookpagina was eigenlijk heel simpel. De website en de Hyvespagina van de Oranjewijk worden amper bezocht. Natuurlijk is er de Oranjeglossy, maar die
‘HANDGESCHREVEN BRIEVEN ONTVANG JE ZELDEN MEER’ verschijnt vier keer per jaar en of we daarmee alle Oranjewijkbewoners bereiken; ik denk het niet. De jongeren in de wijk behoren waarschijnlijk
Toen begon ik alle jarigen een virtueel boeketje toe te sturen, namens de héle Oranjewijk. En dat sloeg aan. Op een gegeven moment kreeg ik de vraag: ‘Wie ben jij Facebookbeheerder! Wij piekeren ons suf!’ Ja, toen was het voorbij met de anonimiteit. Vandaag de dag heeft de Oranjewijk 129 ‘vrienden’ en de laatste 79 hebben zich zelf aangemeld. En het is leuk op de Facebookpagina van de Oranjewijk! Alles wat interessant is voor de Oranjewijk staat er op. Schaatsende Oranjewijkers, in het oranje uitgedoste Oranjewijkers tijdens het EK, Oranjewijkkids met lampionnen en paaseieren, Oranjewijkers die de Elfstedentocht hebben gefietst of de Slachtemarathon hebben gelopen, Oranjewijkmeiden die eerste zijn geworden met voetballen of met het Pasveerkorps, alles wordt met elkaar gedeeld.
Jack Maar er staan ook berichten op van het wijkpanel en de wijkvereniging, aankondigingen van de gemeente, uitnodigingen voor culturele bijeenkomsten in de stad, leuke ideeën van wijkbewoners voor pluktuinen of volkstuintjes en filmpjes van Oranjewijkers die spannende of leuke dingen hebben beleefd. Zelfs een hond is vriend geworden van de Oranjewijk: ‘Jack Russell’ heeft een eigen Facebookpagina, waarop hij al zijn belevenissen met z’n vrienden deelt.
Pen en papier
niet tot de meest fervente lezers. Met die Facebookpagina kun je de jongeren wel bereiken en kun je het ook inzetten als bindmiddel voor alle Oranjewijkbewoners.
Virtueel boeketje Het was een middagje flink zoeken naar Oranjewijkbewoners met een Facebookpagina, maar het resultaat van dat speurwerk was een bestand van vijftig vrienden. Ik begon voorzichtig met reageren op bepaalde berichtjes. Hier en daar gaf ik een ‘duimpje’ (voor de niet-facebookers: daarmee geef je aan dat je een bericht, een foto of een reactie leuk vindt) en soms gaf ik een uitgebreider antwoord als het Oranjewijk-gerelateerd was.
Natuurlijk kan een mens ‘leven’ zonder Social Media. Maar het hoort bij deze tijd en het is onomkeerbaar. Handgeschreven brieven of verjaardagskaartjes ontvang je zelden meer. Alles gaat tegenwoordig digitaal. Dat kun je jammer vinden, maar zo werkt het nu. En als je meewilt in het nu en morgen, zul je daar wat voor moeten doen. Maar bovenal moet je het leuk vinden! Als je er echt niks aan vindt, lees dan alleen de Oranjeglossy. Grijp gewoon weer naar pen en papier en weet dat je boodschap pas vier dagen later arriveert. Dat is niet erg natuurlijk, maar voor iedereen die een beetje nieuwsgierig is en het Gemiddelde leeftijden: leuk vindt om te weten wat er in de Oranjewijk speelt, zou Hyves: 30 jaar ik zeggen: Join the Oranjewijk Facebook: 38 jaar Facebookclub! Twitter: 39 jaar LinkedIn: 44 jaar Christine Pietersen
Dat de gemiddelde leeftijd met name op hyves en facebook relatief hoog is, komt door de grootouders die zo contact houden met hun kleinkinderen of door ouders, die willen weten wat hun kind uitspookt.
Buurtjournaal nr. 2
21
KENNISMAKING MET EEN CHAUFFEUR OUD PAPIER
OMRINCHAUFFEUR FRANS KOOLSTRA KOMT GRAAG IN DE ORANJEWIJK Het is u misschien ontgaan maar sinds een jaar of vijf hebben ‘we’ onze eigen Omrin-chauffeur, Frans Koolstra. Hij bestuurt meestal de papierwagens op de eerste maandag van de maand. En het blijft niet bij sturen alleen: hij is voor de oud-papier vrijwilligers instructeur, helper in nood, vrolijke noot, knoppenbediener en bakkenkenner. Ga er maar aan staan! Wie is deze vriendelijk man? We zochten hem op.
I
n eerste instantie bediende Frans ook nog een andere wijk voor het oud papier, maar dat is gelukkig verleden tijd, hij kan zich nu met de volle aandacht op de Oranjewijk richten. En zo hoort het ook! Ooit begonnen in het hoveniersvak in het bedrijf van zijn vader, tussendoor bij de groenvoorziening van de gemeente gezeten, chauffeur
22
Buurtjournaal nr. 2
op de vuilniswagen geweest en uiteindelijk terecht gekomen bij de ongediertebestrijding…. Frans heeft het nodige meegemaakt in zijn carrière. Wat doet iemand van de ongediertebestrijding op de papierwagen? Frans legt uit dat het rijden op de diverse papierwagens op vrijwillige basis geschiedt en hij kiest ervoor omdat het een prima
manier is om de vrachtwagenrijvaardigheden bij te houden. Vooral de Oranjewijk - met niet al te brede straten – is ideaal terrein om ‘bij te blijven’.
chauffeur kan dan vanuit zijn cabine een soort van grijparm bedienen en daar komt dus geen vrijwilliger aan te pas. In de Oranjewijk is zoiets onmogelijk omdat er aardig wat ruimte nodig is voor het zijlaadsysteem.
Leuke wijk
Sociale contacten
En natuurlijk zijn de Oranjewijkbewoners erg leuke mensen om mee te werken… dit laatste werd weliswaar weinig subtiel gesuggereerd door
Elders in dit blad vraag ik me af waarom veel mensen klaar staan om hun oud papier onmiddellijk na het legen weer hun dierbare erf op te trekken. Waarom doet men dat veel minder met de andere bakken? Voor Frans is dat duidelijk: ten eerste is ’s avonds iedereen thuis (dat had ik zelf ook kunnen bedenken) en ten tweede is het voor de sociale contacten. Niet in de zin dat de wijk vol zit met contactgestoorde bewoners die het oudpapier-evenement gebruiken om ook eens onder de mensen te zijn, maar in de zin dat de vrijwilligers bekenden zijn voor wie je gewoon even naar buiten loopt voor een drankje en een praatje. Daar zit wat in. Frans doet méér dan ongediertebestrijding en oud papier: hij is ook één van de vijf mensen van het calamiteitenteam en hij is inzetbaar voor de gladheidbestrijding. Dat is best een logische combinatie: de kans op wespen in de winter is ongeveer net zo groot als gladheid in de zomer.
‘Ik krijg wel eens koffie en koek aangereikt’ ondergetekende maar uiteraard van harte bevestigd door Frans. Hij voegt daar overigens spontaan aan toe dat het inderdaad een leuke wijk is om ‘te doen’: met koud weer krijgt hij wel eens koffie en koek
Troep hoort in de container Tot slot vertelt hij over project ‘Bijzet’: momenteel gaat hij –samen met collega’s- iedere maandag avond tot en met donderdagavond van 17.30 – 19.30 uur door de wijken die ondergrondse containers hebben. Ze gaan daadwerkelijk huis-aan-huis om de bewoners erop te wijzen dat het de bedoeling is dat de troep in en niet naast de container hoort. Een vorige actie op dit gebied leverde maar liefst een verbetering op van 60%. Ik kan me voorstellen dat dat wel stimulerend werkt. Maar je bent op deze manier wel veel avonden van huis. Overigens heeft Frans ook een verklaring voor zijn uithuizigheid: hij heeft vier zoons thuis… Ik vraag hem of een ondergrondse container voor oud papier ook iets voor de Oranjewijk zou kunnen zijn, of dat goedkoper zou zijn dan de huur van auto en chauffeur. Nee, blijkt geen slim idee: de kosten van een ondergrondse container én de kosten voor de speciale vrachtwagen Frans Koolstra wegen niet op tegen de kosten die Omrin nu maakt. De afgelopen twee aangereikt door bewoners en dat gebeurt niet in iedere wijk. Hij heeft er keer hadden we een andere chauffeur omdat Frans voor het project ook lol in omdat hij “elke stap die jullie zetten en ieder blaadje dat waait” ‘Bijzet’ in een andere wijk bezig was. Maar hij heeft me beloofd dat hij via het scherm in zijn cabine kan zien. Soms zijn dat Youtube-waardige terugkomt en onze wijk trouw zal blijven. Daar houden we hem aan! plaatjes, weet hij me met een onverholen grijns te vertellen. Janny Kamp
Zijladers
De Oranjewijk blijkt af te wijken van de ‘normale’ tijden: in de meeste wijken wordt om 17.30 uur gestart met het ophalen van oud papier, bij ons is dat 19.00 uur. Voor Frans geen probleem, hij woont in Leeuwarden en kan dus na zijn om 07.30 uur gestarte werkdag tussendoor naar huis eer hij de papierauto moet ophalen. In veel grotere wijken, zoals bijvoorbeeld Cammingaburen, wordt wel met vier of vijf papierwagens per avond gewerkt en meestal zijn dat zogenaamde zijladers. De
Noot van de redactie: De Oranjewijk heeft twee ondergrondse papiercontainers. Op het parkeerterrein van de Albert Heijn is er een te vinden en de andere staat bij de speeltuin (Oranje Nassaustraat WZ). Die is daar geplaatst voor de bootbewoners aan de Emmakade, nadat de inhoud van hun papiercontainers een aantal malen in de fik was gestoken. Deze containers worden aan het eind van de maand geleegd. Waarschijnlijk door een andere Omrinchauffeur dan ‘onze’ Frans!
Buurtjournaal nr. 2
23
Garage Emmakade Emmakade 148 zz 8933 AX Leeuwarden
Tel: 058 212 82 13 Fax: 058 215 44 50
E. Hoeksma
NIEUWE CURSUS IN DE ORANJEWIJK VORMGEVING
WAT WAS ER EERDER, HET BLIK OF DE OPENER? Alles heeft vorm. Je rijdt er in, zit er op, leest er bij of uit, draagt het of maakt er een blik mee open. De uitvoering van al deze dagelijkse dingen heeft zowel een praktische als een esthetische kant. Ze zijn bedacht om het leven eenvoudiger en prettiger te maken. En vaak mooier.
I
n de cursus vormgeving gaan we kijken naar de totstandkoming van de vanzelfsprekende dingen om ons heen. Hierbij komen materialen en technieken aan de orde maar ook ideevorming en uitwerking. We kijken naar verhoudingen, kleur en vorm en gaan dit toepassen in eigen ontwerpen. Aan het eind van iedere les worden de ontwerpen uitvoerig in groepsverband besproken.
Lesopbouw In de eerste lessen worden alledaagse dingen ontleed in materiaal, techniek, functie, vorm et cetera. Vanuit een bestaand product wordt het ontstaanstraject herleid. Op basis hiervan gaan we zelf zo’n alledaags ding vormgeven. Hiervoor worden eenvoudige manieren van schetsen en technisch tekenen geleerd. De volgende lessen wordt er op basis van het voorgaande gewerkt aan eigen ontwerpen. Hierbij komt ook het maken van schaalmodellen aan de orde. Uiteindelijk resulteert dit in een gebruiksklaar prototype. Deze worden ten slotte feestelijk gepresenteerd. Docent Minne Velstra heeft zowel een werktuigbouwkundige als kunstacademie achtergrond en werkt al meer dan 25 jaar als zelfstandig vormgever. Dus, heb je zin om de rubberboot opnieuw uit te vinden, ergens eens een ander licht op te laten schijnen of de kapstok van je leven te ontwerpen, schrijf je dan snel in voor deze cursus. Inschrijven kan tot 10 september. Cursus vormgeving Minne Velstra 10 lessen kosten: ₏ 125,Oranjewijkgebouw Dinsdagavond 20.00 uur tot 22.30 uur Aanvang 18 september Mail naar info@havenfamkes.nl www.havenfamkes.nl of bel 06 30 37 14 81
Buurtjournaal nr. 2
25
Colofon
Ken uw wijk
redactie
D
Hein Kray Ineke Evink Christine Pietersen
Kopij Inleveren v贸贸r: 15 september 2012 mail naar: oranjewijk@gmail.com
Contactpersoon Hein Kray Emmaplein 8 tel: 058 - 216 48 45
Gastschrijvers Peter Jeeninga Janny Kamp Luuk van der Veen
Grafische vormgeving Alle Schilstra
Opmaak Chantal de Jongh/ Alle Schilstra
Fotografie Jonny Bijlsma Ineke Evink Janny Kamp Arnoud Oosterwijk Christine Pietersen Luuk van der Veen De halve Oranjewijk (collage)
Oplage 900
Bezorging Jordi Postma
Printservice Copy Service Leeuwarden
Jaargang 12 zomer 2012
www.oranjewijk.nl
e huizen in de Oranjewijk zitten stikvol leuke details. Zo leuk, dat het altijd een plezier blijft in de wijk rond te wandelen. Om uw oplettendheid een handje te helpen en nog beter te kijken naar al die mooie versieringen waar de bouwvakker anno 1900 nog tijd en ruimte voor kreeg, heeft uw Buurtkroniek de rubriek Ken uw wijk. Weet u waar het detail op de foto te vinden is, compleet met straatnaam en huisnummer? Stuur de oplossing in naar oranjewijk@gmail. com. Beloning: eeuwige roem, of in ieder geval tot het volgende nummer uitkomt. Voor de goede orde: eigenaren van het
betreffende pand zijn niet uitgesloten van deelname. Wel hebben andere Oranjewijkers voorrang als ze de goede oplossing weten. Het balkon dat staat afgebeeld op de foto is te vinden aan de achterzijde van het huis aan het Oranjeplein nr. 13, dacht Marian Brouwers. Helaas, fout. Het is Emmaplein 13. We begrijpen best dat Marian in Oranjesferen verkeerde, maar omdat er op het hele Emmaplein geen oranje te bekennen was, kunnen we het niet goed rekenen. Iedereen in de herkansing met de nieuwe foto!
zuidergrachtswal 2
8933 ad leeuwarden t 058 299 11 55 info@gho.nl www.gho.nl
GHO0350 adv oranjewijk2.indd 1
m o k Wel e d in d l e Wer van . o + GH erder. kom v
Conceptontwerp voor mogelijke rotonde kruispunt Willem Lodewijkstraat / Achter de Hoven. In de volgende Oranjeglossy meer!
13-04-12 11:40