Oranjewijk Ons Koninkrijk Voorjaar 2016 by Oranjewijk Leeuwarden

De schippers zetten de bloemetjes buiten!

nr. 1

! r a a h n e m e h r o o v t p i n k Ge www.haaridee. eu www.haaridees

hop.nl

www.facebook. com/haaridee De Haar ide

Oranje Nassaustraat 19 8933 BR Leeuwarden tel. (058) 2135256

Vera, Sim

one, Deb

e crew

ora en A

haaridee@gmail.com www.haaridee.eu

nnelie

De zekerheid van deskundige rechtsbijstand Allround advocatenkantoor voor bedrijven, instellingen en particulieren. • • • • • • •

Personen- en familierecht Sociale zekerheidsrecht Arbeidsrecht Auteursrecht(royalties, licenties, plagiaat) ICT-recht (computerrecht, internet, software) Strafrecht Handelsrecht, overeenkomstenrecht

Voor meer informatie: Zaailand 100 (naast de rechtbank) 8911 BN Leeuwarden tel. 058 - 215 88 15 fax 058 - 215 92 20 email info@casseres.nl www.de-casseres.nl

de kracht van een persoonlijke aanpak

VAN DE REDACTIE Opnieuw is het schitterend weer in de Oranjewijk. We hopen dat het aanhoudt tot het moment waarop u dit leest en dan naadloos overgaat in een voorjaar dat haar weerga niet kent. Of zoals Loesje onlangs schreef over de lente: â&#x20AC;&#x2DC;Lente. Zelfs de zon is in de wolken.â&#x20AC;&#x2122; De bewoners van onze Oranjewijk haken met veel plezier in op dit voorjaarsgevoel. Tuinen worden op orde gebracht, de plantsoentjes geschoffeld en gefatsoeneerd, de Oranjehof komt weer tot leven. Iedereen vindt wel iets waarmee de Oranjewijk te verrijken is. Zo is onlangs een besloten buurtapp Nextdoor opgestart door Pieter ten Zijthoff uit de Willem Lodewijkstraat waarmee buurtbewoners met elkaar kunnen babbelen over belangrijke en onbelangrijke zaken zoals: een oppas of klusjesman, een weggelopen huisdier, gratis af te halen spullen, collectes en zo meer. Inmiddels hebben meer dan 160 wijkbewoners zich aangemeld (inclusief onze wijkagent) dus je mag hier wel van een super geslaagde actie spreken. Open doekje voor Pieter! Ook het gezicht van de Oranjewijk verandert steeds opnieuw. Naast de grafitti-koe hebben we nu ook een grafitti-ezel. En de meest opvallende verandering: de open plek aan het begin van Achter de Hoven wordt na lange tijd weer getransformeerd tot een gezellig straatje. Echt lentenieuws! Hein Kraij

INHOUD

4 Oranjehof: Wat zijn de plannen? 8 Energieambassadeurs 11 De vis wordt duur betaald 13 De nieuwe buurtsupermanager: Robert Visser 14 Pasen! 17 Appartementen verrijzen onder protest 18 Jack Russell 19 Jaarverslag Wijkvereniging 20 Jaarverslag Wijkpanel 23 Gezonde patat met gezonde mayo 25 Nieuwe onthullingen 26 Culturele inbeslagname Watercampus 28 10% minder straatverlichting? 31 Fries Museum: een kakelbonte uitstalling 32 Colofon 34 Opmerkelijk! 34 Charme en tragiek

Coverfoto: Jenny Piso

PASSIE IN DE ORANJEWIJK JAN BRUGMAN <> MATA HARI

CHARME EN TRAGIEK IN DE DROOMFABRIEK

Aan het eind van ons vorig artikel over Mata Hari getiteld uit de wervingsbrochure: ‘Alle ogen van de balletwereld zullen in februari ‘Exotische dansen in de droomfabriek’ beloofden we nog 2016 op onze dansers gericht zijn in dit spectaculaire nieuwe balletdrama. uitvoerig terug te komen op Mata Hari’s optreden in de En ook in de jaren daarna, want het ballet zal op het repertoire van Het grote theaters van Parijs, Spanje, Monte Carlo en Wenen. Nationale Ballet blijven staan.’ En we hebben ook nieuws van het thuisfront want in Amsterdam is in februari de balletopera ‘Mata Hari’ van Ted et goede nieuws is dat de spectaculaire kostuums inderdaad alle Brandsen in première gegaan en of dat nog niet genoeg tien gerealiseerd zijn en uit eigen beleving kan ik u melden dat het is zijn er filmopnames voor ‘The Mata Hari Files’ geweest ballet weergaloos was. Op muziek van Tarik O’Regan speelde het Balbij de stichting De Droomfabriek, hier letorkest o.l.v. Matthew Rowe de sterren van de aan de Emmakade. hemel en wat er in de twee aktes van het avondvullend ballet door choreograaf Ted Brandsen en Janine Brogt allemaal ten tonele werd geFilmploeg op bezoek voerd was adembenemend. U kunt nog steeds et was een mooie belevenis in de Oranjeeen aardige wijk om de filmploeg van The Mata Hari indruk van Files een ererondje te zien maken bij Jan Brugman, de uitvoede vader van Stichting de Droomfabriek aan de ring krijgen Emmakade. Zoals we in een vorige aflevering al door op aangaven zijn filmer Machiel Amorison en regisYouTube te seur Susan Becker druk doende met het maken kijken en van een documentaire over Mata Hari en ze wilte luisteren den maar al te graag gebruik maken van de juweelnaar The tjes uit het immer uitdijende archief van J.B. Op de making foto’s ziet u een opname moment voor deze docuof Mata mentaire met Florence Rapati als Mata Hari en 2 Hari, vijf foto’s met Roos Litjens (scenariste) en Jan Brugepisodes man in de hoofdrol. die op een indringende manier door Sylvana Simons als Ondertussen in Amsterdam parels aan een ketting aan elkaar worn de periode van voorbereiding voor ons derde M.H. arden geregen. tikel leek het er steeds meer op dat Mata Hari in NederDe ophef doet mij een beetje land een nationale revival beleefde. DWDD kwam met een denken aan de reclamecampagne vroege aankondiging van een ophanden zijnd ballet en in voor de eerste avondvullende de stad Amsterdam prijkten in de abri’s enorme foto’s van speelfilm over Mata Hari uit 1927. soliste Anna Tsygankova die ‘De vrouw, de diva, het mysWe drukken ter vergelijking hierbij terie’ van Mata Hari zou gaan vertolken met Het Nationale de poster van het theater Alhambra Ballet. Met de slogan ‘Kleedgeld voor Mata Hari, ook van in België af en dan kan een ieder voor u?’ werd een crowd funding actie ingezet omdat kostuumzichzelf oordelen. ontwerper François-Noël Cherpin voor dit ballet tien handgemaakte, rijk gedecoreerde kostuums had ontworpen die samen maar liefst € 55.000 gingen kosten. Een tekst

BUURTJOURNAAL NR. 1

en tweede symptoom van de recent oplevende belangstelling voor alles wat ook maar iets met Mata Hari te maken heeft is de opzienbarende veiling van een handjevol Mataharia bij veilinghuis De Zwaan in Amsterdam. Dertien items werden aangeboden: van een gewone pendule, een sieradendoosje en een Oosters beeldje tot een roségouden ring met diamant en een halsketting met oranje stenen. Ondanks een voorzichtige schatting vooraf van het veilinghuis (€2.200 voor het complete kavel) zorgde de eraan verbonden naam van Mata Hari voor een zevenvoudige opbrengst van €16.985 (veilingkosten niet meegerekend).

En niet te vergeten: in Leeuwarden

aar is het echtpaar Feddema druk doende om het geboortehuis van Mata Hari te herstellen van de vreselijke brand uit 2013. Ze zijn van plan om hun vroegere kapsalon weer nieuw leven in te blazen en daarnaast een Mata Hari ‘belevingscentrum’ in te richten waar dia’s en filmfragmenten over MH vertoont worden. Het front van Aan de Kelders 33 zal er na restauratie precies zo uitzien als in de tijd dat de vader van Margaretha Zelle (MH) daar zijn florerende hoeden- en pettenzaak had.

Maar we gaan niet afdwalen

wordt het smakeloos of onkies gevonden. Door haar overtuigende verhalen over ee zeker niet. We nemen de draad van mystieke tempels en geheime Brahmaanse het turbulente leven van Mata Hari dansen krijgen de optredens van Mata weer op toen ze doorbrak bij het grote publiek Hari een pseudoreligieus tintje en worden van Parijs. In mei 1905 lukt het haar op te tre- als hoge kunstuiting gezien. Na het optreden in het Trocadéro-theater door de succes- den mengt zij zich onder het publiek. Dan volle bemiddeling van haar nieuwe manager blijkt zij een charmante vrouw die onderGabriel Astruc. Deze topimpresario had in houdend kan converseren met mensen van zijn netwerk artiesten als Diaghilev (met het de hoogste rangen en standen.’ avant-gardistische Russische Ballet), de danser ‘Men smult van de verhalen over deze lady, Nijinski, de componist Igor Stravinsky en ga die zegt getrouwd te zijn geweest met een zo maar door. Voor Mata Hari regelde hij een Schotse edelman die haar zwaar mishancontract voor een delde. Men huivert aantal optredens bij haar vertellinmet haar dans Le gen over de temRêve (de droom) in peldanseressen die het Olympia-theazweepslagen kregen ter. Ze maakte dieals zij onvoldoende pe indruk op haar presteerden.’ publiek en scoorde ‘Niemand merkt een vorstelijk honodat zij er lustig op rarium en juichende los fantaseert en het kritieken. De recenmaakt niemand sent van La Presse wat uit dat zij in schreef dat ‘men het ene interview nieuwe woorden, over haar Javaanse speciale woorden en in het andere diende te over haar Indiase vinden om afkomst vertelt. En de subtiele dankzij haar donen charkere uiterlijk, volle mante kunst van Mata Hari te kunnen lippen, dikke wimpers en wenkbrauwen beschrijven! Misschien kunnen we is er niet één Parijzenaar die achter deze simpelweg zeggen dat deze vrouw een exotische schoonheid een Fries meisje zou en al ritme ís, als we zo nauwkeurig mo- vermoeden. Kortom: Mata Hari is al gauw gelijk de poëzie willen uitdrukken die een begrip. In het voorjaar van 1905 is haar uitstraalt van dit fantastisch soepele naam gevestigd.’ en mooie lichaam.’ aten we ook ukje Mulder zegt vooral niet verin haar boekje geten om Mata Mata Hari: de leHari zelf aan het vende legende over woord te laten deze periode: over haar vele op‘Hoe bloot ze zich tredens uit die tijd. ook geeft, nooit Daarvoor kunnen

BUURTJOURNAAL NR. 1

PASSIE IN DE ORANJEWIJK JAN BRUGMAN <> MATA HARI

CHARME EN TRAGIEK IN DE DROOMFABRIEK 6

we gelukkig teruggrijpen op een boekje uit 1907 getiteld ‘De naakte Waarheid omtrent MataHari’ waarin ze tegenover journalist G.H. Priem een paar verhelderende ontboezemingen doet.

Enorm succesvol

was navenant. Ze genoot net zo veel van haar rol als Oosterse danseres als die van femme fatale. Niettemin kunnen we zeggen dat ze na 26 april 1906 nooit meer vreemd is gegaan omdat vanaf die datum haar huwelijk met haar eerste en enige echtgenoot Rudolph MacLeod officieel ontbonden was.

a en hoe ging het verder? We kunnen wel stellen dat Mata Hari’s succes letterlijk geen grenzen kende in de periode 1905 – 1907. In januari 1906 vertrok ze naar Spanje om twee ‘Mijn hartstocht voor ’t tooneel kan ik op ’t weken lang elke avond in de Madrileense Kuroogenblik den vrijen teugel vieren. Meer zaal op te treden. Ook het Spaanse publiek viel dan ik ooit denken kon, zie ik thans in, dat voor haar evenals de Franse ambassadeur Jules alle succes van bijkomende omstandighe- Cambon met wie ze dikwijls dineerde. Daarna anuit Monte Carlo maakte ze met een den afhangt. Ik was knap, - waarom zou vertrok Mata Hari voor optredens in Monte introductiebrief van Massenet de overik het nu ook niet eens één keer mogen zeg- Carlo waar ze de dans ‘Air Hindu’ vertolkte in stap naar Wenen waar ze in december 2006 gen? – en de menschen, de mannen houden de eerste grote opera van de Franse componist opnieuw aan een triomftocht begon. En ondervan een knappe vrouw. Ze willen van een Jules Massenet getiteld Le Roi de Lahore. Mas- tussen was ze de maîtresse geworden van Herr knappe vrouw zien: tot op de grenzen van senet was zelf bij de première aanwezig net als Alfred Kiepert, een schatrijke grootgrondbezithet indiscrete. Vrees voor tocht vatten heb zijn Italiaanse vriend Giacomo Puccini en bei- ter die met zijn Hongaarse echtgenote op een ik nooit gekend, ik herinner u slechts aan den waren zeer gecharmeerd van Mata Hari’s immens landgoed buiten Berlijn woonde. Naar mijn décolletés, waartegen mijn man zich danskunst. Puccini liet na afloop een groot boe- de mores van die tijd vertoonden Mata Hari en verzette. Welnu, ik begon mij te décolletee- ket bloemen bij de danseres bezorgen. Masse- Kiepert zich samen gewoon in het openbaar ren en mij al meer en meer te décolleteeren. net liet zijn visitekaartje afgeven waarop hij geen zodoende ‘trad Mata Hari in de voetsporen Met elken sluier, die ik afwierp, steeg mijn schreven had: ‘Ik was betoverd en gelukkig om van veel beroemde Parijse courtisanes, die hun succes. Onder het voorgeven mijn dansen u te zien dansen. Mijn eerbiedige gelukwensen.’ artiestencarrière combineerden met een zeer hoogst artistiek en karaktervol te vinden, publiek privé-leven. Bij deze seksuele liaisons mijn kunst dus prijzende, gingen ze om de e kunt rustig zeggen dat Mata Hari in een sneed het mes aan twee kanten: de echtgeno“nudité” te zien en dat is nóg zo. Niemand paar jaar een internationale sterrenstatus had ten hielden zal zeggen: “Ik ga vanavond daar of daar bereikt. En haar succes bij mannen, bij vermo- er, onafheen om Mata-Hari te zien dansen, die gende, invloedrijke en gepassioneerde mannen hankelijk op ’t laatst maar een heel dun sluiertje omhoudt (…) en dat wil ik zien, neen, men zegt: “Ik ga Mata-Hari zien, die Indische kunstenares, die in haar dansen aanbidding, liefde, wraakzucht, zinnelijkheid, ja, God weet wat al niet meer, weet te leggen… ”Ze zeggen het laatste en meenen het eerste. Ik doe als duizenden, ik speculeer op de zinnelijkheid, ik coqueteer hier en nu met de gansche zaal, dat gaat mij goed af, dat heeft mij altijd goed afgegaan, - ze lachte – maar het artistiek cachet, dat ik aan alles van hun huwelijkse verplichtinverbind, bewaart mij voor banaliteit.’ gen, een bevredigend seksleven op na, terwijl de courtisane genoot van haar financiële onafhankelijkheid, sociaal aanzien en soms ook een zekere mate van politieke macht. Het Franse blad Musica kende Mata Hari in 1908 de titel Ster van de Dans

BUURTJOURNAAL NR. 1

toe, samen met Cléo de Mérode, de officiële maîtresse van de Belgische koning Leopold II en de in Ierland geboren danseres Lola Montez, die de maîtresse van koning Lodewijk van Beieren was.’ ( Julie Wheelwright in haar boek De fatale minnares).

Dilemma

u eindigen we deze derde aflevering toch nog met een dilemma. We zijn pas in 1908 aanbeland en het spannendste komt

nog. Mata Hari’s spirituele leven (jazeker, dat Gebruikte bronnen bestond ook!), de impasse in haar carrière, Jan Brugman: The International Mata Hari haar leven als kasteelvrouwe, haar geldzorgen Appreciation Society (Facebook site) en hoe ze die oploste en last but not least haar G. H. Priem: De Waarheid omtrent Mataaanhouding, veroordeling en executie in 1917. Hari Amsterdam, 1907 Volgens mij zijn al die verwikkelingen in het Julie Wheelwright: De fatale minnares leven van onze vermaarde stadsgenote nog wel Baarn, 1993 een allerlaatste aflevering waard. Marijke Huisman: Mata Hari (1876-1917): de levende legende Hilversum, 1998 Hein Kraij The Mata Hari Files (Facebook site)

BUURTJOURNAAL NR. 1

ORANJEHOF MEER BLOEI VERWACHT IN 2016!

HET DERDE SEIZOEN: WAT ZIJN DE PLANNEN? De Oranjehof heeft een kleine metamorfose ondergaan. Een fruitboom en enkele bessenstruiken zijn verplaatst om meer ruimte tot groei en bloei te bieden. Dus we verwachten dit jaar een nog hogere en betere oogst dan vorig jaar! Dit jaar zijn we ook van plan elkaar vaker te ontmoeten in onze moestuin. Daarmee begonnen we op zaterdag 2 april met ons eerste ‘ zaaifeest’, georganiseerd door Elsiet en Elena. Er was Italiaanse vlaai, gembertaart en ver-

benathee voor de aanwezige Oranjemoesers. Voor de kleintjes was er natuurlijk chips en sap.… Helaas geen bier tot ongenoegen van enkele aanwezigen. Alvast een verbeterpunt voor ons volgende treffen! Natuurlijk was het zaaifeest niet alleen bedoeld om gezellig te eten en drinken, maar ook om te zaaien. Dus doken de aanwezige tuin-

BUURTJOURNAAL NR. 1

ders al snel in hun bak om te spitten, bemesten, zaaien en planten. Zaden werden uitgewisseld, samen met nuttige tips om katten uit de bakken te houden en plastic doeken ter bescherming van de tedere plantjes windvast aan de bak te bevestigen. Geen overbodige luxe, zoals ik zelf heb ervaren. Mijn gele doek lag al op dag twee naast de bak en dit desondanks een hele rij van zware stenen die ik erop had gelegd. De gouden tip kwam van Femke: ‘Wikkel het doek goed om en zet het binnen de rand van de bak vast aan de plastic haken waarmee de meeste van ons ook hun gaas vast zetten. Je maak de constructie compleet als je een boog boven op het plastic doek plaatst.’ Als ik mag afgaan op de ijver van iedereen op 2 april gaat dit jaar de Oranjehof bloeien en groeien als nooit tevoren. Zelf ben ik van plan om wat minder te plannen en me meer te laten leiden door het weer: vorig jaar heb ik stipt op de zaaikalender gezaaid maar het was vaak te koud voor de zaadjes om te ontkiemen. Bovendien is het leuk je ook eens te laten verrassen! Mijn peterselie van vorig jaar heb ik laten bloeien en nu zijn er veel kleine peterselieplantjes in mijn bak, bijna allemaal keurig in een vak! Geweldig, nietwaar? Elena Cavagnaro

WAT ZIJN DE PLANNEN VAN ANDERE MOESERS?

Ik kon niet wachten, maar inmiddels is het meeste voorgezaaid en de bak zelf is inmiddels ook helemaal ingezaaid met vroeg spul zoals veldsla, Parijse worteltjes en Keledon wonderstamdoperwten. De snijbiet van vorig jaar loopt weer razendsnel uit en ik kon het nog niet over mijn hart verkrijgen om die eruit te trekken. Dat wordt dus eerst nog eenmaal een snijbietmaaltje van deze zaailingen uit 2014. Ik heb alles keurig overdekt met plastic, zodat de 'onder glas' zaaitruc zijn werk kan doen. Nu maar hopen dat de worteltjes, stamdoperwten en tal van soorten sla goed gaan groeien!

kruiden en planten zoals komkommerkuid, dille en allerlei kruiden waarvan de bloemen vrolijke kleuren hebben.

Femke Molenaar Elsiet van der Ploeg Ik ben al begonnen met veel verschillende soorten sla en snijbiet te zaaien, ook courgette en pastinaak. Rondom mijn bak wil ik oranje afrikaantjes gaan zetten, ik heb al een vierkantje gezaaid. In de rest van mijn bak wil ik eetbare

Sinds eind september ben ik in het bezit van een moesbak! Heerlijk om weer met de handen in moeder aarde te mogen zitten. En - nieuw voor mij - ik kan het tuinieren zit-

tend redden. Maar ja, wat kun je nog zaaien en oogsten in de herfst en de winter? Begin oktober heb ik veldsla gezaaid en jawel vandaag is het laatste maaltje door ons verorberd! Zo'n eerste keer - en zeker in de herfst - is het even spannend: komt het zaad wel op? Wat duurt het lang...... Heb ik het niet te dik of te dun gezaaid? Het blijft een gok of het een strenge of zachte winter wordt. Maar ons geduld is beloond. Na een zacht najaar en tja de kou die kwam, die bleef wat lang in de lucht, hebben we vanaf half maart genoten van een overheerlijke stevige veldsla. De (voorjaars)bloemkool die ik zaaide in de herfst wilde niet lukken. Maar wat ik niet had gezaaid en wel boven kwam waren kleine kropjes andijvie! Met dank aan - ik denk - de vorige moesers. Vandaag heb ik die kleine kropjes er toch maar uitgehaald want groter dan die kleine bolletjes zullen ze niet worden. Wellicht morgen - met veel fantasie - een maaltje stamppot rauwe andijvie voor twee personen. De aarde is inmiddels los gewoeld en bemest. Eerdaags ga ik los met de moestuintjes van onze grutter AH en afhankelijk van de ruimte in de bak zal deze in de zomer vol komen. Leny Sneek

BUURTJOURNAAL NR. 1

ORANJEHOF MEER BLOEI VERWACHT IN 2016!

ven wat je ervan oogst, maar dit is de grofbladige variant. Die ga ik straks lekker wokken in de roomboter! Ineke Evink

Na verwend te zijn met een prachtig voorjaar in 2014 (vanaf 21 maart was het continu 20 graden of hoger) was het voorjaar van 2015 een stuk minder aangenaam. Koud, nat, geen moestuinweer. Toch gingen een aantal planten heel redelijk. De koriander, doperwtjes, knoflook en de platte peterselie gingen als een speer. De bietjes en worteltjes deden het helaas minder goed. Komend seizoen gaan de koriander en de doperwtjes in de herhaling. Verder aangevuld met little gem, lollo rosso, snijknoflook, dille en Turkse spinazie. Later in het jaar volgen in ieder geval nog mizuna, oesterblad en citroengras. En boerenkool en spruitjes voor in de winter. Nu eerst maar wat zon!

ren in grotere en sterkere planten. Van kervel heb je tenslotte nooit genoeg. Verder heb ik de inhoud van de moesbak laten afhangen van wat de moestuintjes van Albert Heijn mij brachten. Ik heb me niet verlaagd tot stiekem in de winkel de bakjes open pulken om te kijken wat er in zit. Daarom zit ik nu opgescheept met een courgetteplantje en een eenzame doperwt. De kleine juichkreet die opging toen ik venkelknolzaadjes bleek te hebben, trek ik voorlopig weer in. Het bakje is nog helemaal kaal. Wat er zeker nog in komt is spinazie. Het is, zo heb ik gehoord, niet echt om over naar huis te schrij-

Christine Pietersen

Met de tomaten heb ik het wel even gehad dit jaar. In het eerste jaar gingen ze roemloos ten onder aan fytoftora, in het tweede jaar was de opbrengst matig. Alleen de kervel en de koriander gaan in de herhaling. En de rucola, maar dat spreekt vanzelf. Inmiddels heb ik stamboonerwten gezaaid en lente-uitjes. De kervel was zo attent zelf weer op te komen, die staat nu gezellig bij elkaar in een hoekje. Ik ben benieuwd of het zal resulte-

BUURTJOURNAAL NR. 1

De Oranjehof is ontstaan in het kader van â&#x20AC;&#x2DC;Leeuwarden eetbare stadâ&#x20AC;&#x2122;. Het idee achter dit project is te proberen Leeuwarden meer zelfvoorzienend te maken en minder afhankelijk van import van voedsel. Natuurlijk kan dit hogere doel kan niet bereikt worden door de moestuinders van het Oranjehof alleen. Maar alle beetjes helpen! We hebben besloten om in onze bakken en borders alleen planten en bloemen te telen die eetbaar zijn. Gelukkig is via allerlei apps en websites ontdekt dat bijna alle bloemen in de ene of andere vorm eetbaar zijn. Daardoor zal de Oranjehof minstens even kleurrijk zijn als het vorige jaar!

SLIM WONEN IN LEEUWARDEN 1000 DAGEN

ENERGIEAMBASSADEURS Vanuit de NEO-werkgroep waren Jochem Admiraal en ondergetekende op 25 februari aanwezig bij een door de gemeente Leeuwarden georganiseerde bijeenkomst. Dat we daarmee onmiddellijk als energieambassadeurs –min of meer- gezien werden, drong pas halverwege de avond tot mij door. Overigens waren de mannen in de meerderheid: onder de 13 ‘ambassadeurs’ telden we 11 mannen, het was duidelijk dat we hier niet met een breiclubje van doen hadden! Arjen Goodijk (de man van het energieloket van de gemeente) wist ons te vertellen dat er maar liefst 70 wijken binnen de gemeente zijn. In vergelijking daarmee was het feitelijk maar een magere opkomst: 5 mensen van Westeinde, 2 van Cammingaburen, Huizum en Marsum hadden beide 1 vertegenwoordiger en Achter de Hoven en Oranjewijk waren ieder met 2 mensen vertegenwoordigd. Maar dat mocht de pret niet drukken, we zaten hier duidelijk met betrokken mensen om tafel! Arjen liet een globaal overzicht zien van wat er zoal de afgelopen 1000 dagen in de gemeente was gebeurd vanuit het energieloket, zie de betreffende sheet. Duurzaamheid is ingewikkeld, er zijn vele wegen die naar Rome leiden, er zijn veel mensen de gebruik willen maken van die wegen en er zijn veel bedrijven die meer dan bereid zijn om

al die wegen aan te leggen. Dan zijn er ook nog heel veel mensen die je kunnen adviseren welke weg het meest geschikt is voor jou en tijdens je tocht schijn je ook nog gesponsord te kunnen worden. Mocht je de sponsors niet kunnen vinden, dan zijn er bureau’s die wel voor jou op zoek willen...En dan zijn er natuurlijk ook nog grapjassen die naar Florence willen. Zucht. Het energieloket bestaat nu 3 jaar en werkt samen met Slim Wonen, een club waarbinnen verschillende aanbieders zich verenigd hebben. Ook wordt er gewerkt met Duurzaam Bouwloket, dat zijn dan weer de mensen die je aan de telefoon krijgt als je naar het energieloket belt. Zie verder www.duurzaambouwloket/fryslan.nl. En dan heb je natuurlijk de burgerinitiatieven. Onze eigen briljante ideeën, zeg maar. Een van de aanwezigen vertelde over de Morgensterkerk: men had bedacht dat het mooi zou zijn om wat zonnepanelen op het dak te leggen. Met 140 stuks zou de klus geklaard kunnen worden. Kosten: € 42.000, slik. Deze kerkelijke gemeente heeft tussen de 700 en 800 leden, die allemaal per brief en daarna per telefoon benaderd zijn. Opbrengst: € 35.000! Vanuit een potje ‘samen besparen op energie en water’ kwam er nog eens € 5000 en zo werd de droom werkelijk-

heid: op 24 februari werden alle 140 panelen officieel in gebruik genomen dan wel ingezegend. Een benijdenswaardige prestatie! Er waren verschillende meningen over de rol van de ambassadeurs: sommigen zien het liefst dat het energieloket meteen doorverwijst naar de ambassadeur in de eigen wijk, anderen bedanken feestelijk voor die eer. De gemeente ziet graag dat ook zzpers uit de eigen wijk uitgenodigd worden om (isolatie)klussen te doen en op zich lijkt dat een logische gedachte. Verder vielen er termen als energiecoaches en warmtebeeldcamera’s, door iedereen zeer gewild en we horen er meer over. Weet in ieder geval dat wij de Oranjewijk hebben aangemeld als gegadigde voor (de cursus voor het gebruik van) de warmtebeeldcamera’s, dus mocht je op enig moment (zal wel herfst worden, in de zomer heeft het niet veel zin) iemand sluipend, camera in de hand, in de wijk ontwaren: niet meteen alarm slaan ! Tot slot: op 15 en 20 november is de landelijke duurzame huizen route en je gaat daar nog meer van horen, want daar willen wij als Neo-werkgroep absoluut bij aanhaken! Janny Kamp

BUURTJOURNAAL NR. 1

BED AND BREAKFAST EMMAPLEIN EMMAPLEIN 5, LEEUWARDEN - TEL. 06 50511954 WWW.EMMAPLEIN.EU

Wim Teeuw Foeke Sjoerdswei 26 • 8914 BH Leeuwarden telefoon: 06 53 976 549 website: www.cadenzacatering.nl • email: info@cadenzacatering.nl

www.nordwincollege.nl VMBO-groen / MBO / Cursus & Contract

BUURTJOURNAAL NR. 1

Babs Mulder telefoon 058 216 25 64 24 uur per dag bereikbaar! www.comes-uitvaartzorg.nl

KOOKIMPRESSIES VAN JEENINGA KABELJAUW

DE VIS WORDT DUUR BETAALD

Aldus Kniertje in “Op Hoop van Zegen”. Tegenwoordig “blijft” er geen enkele Urker visser meer op zee, ze hebben het veel te druk om de Noordzee en IJsselmeer leeg te halen. Ooit gekookt voor een goede vriend. Schelvis met sla en gebakken aardappelen. Toen ik hem vroeg hoe hij de vis vond kwam het mooie antwoord: “Tja, het smaakt en ruikt zo naar vis”. Dit verklaart ook de enorme populariteit van de visstick. Het ziet er niet uit als vis, het smaakt niet als vis en is even gezond als vis (zegt de fabrikant.) Vroeger, toen alles beter was, waren de viswinkels in Leeuwarden niet te tellen. De meeste winkels en viskramen zijn verdwenen, maar ik krijg het gevoel dat de achteruitgang is gestopt en er langzaam weer een paar bij komen. The Haddock Fish and Chips in de Oosterstraat is er een van. Bekend waren vroeger vishandel Glastra op de Nieuwestad en aan de Wirdumerdijk. Beide bedrijven hadden als duidelijk herkenningsteken een tijdlang een enorme houten vis aan hun gevel hangen en het moet bij een van deze zaken zijn geweest, dat de grootste grappenmaker van Leeuwarden, in het holst van de nacht aanbelde met de mededeling: “Glastra, jou hè biet!”.

Wij gaan het voorjaar vieren met: Gestoomde Kabeljauwfilet met Wortel en Prei We beginnen met het maken van een Court-Bouillon. Hiervoor is nodig voor 3 liter: 3,5 liter water 3 dl droge witte wijn 1 eetlepel wittewijnazijn 2 gesnipperde uien 2 wortelen in plakjes gesneden 1 prei in ringen gesneden 1 bos peterselie (platte peterselie geeft meer smaak) 2 laurierbladeren 10 zwarte peperkorrels 1 venkelknol in ringen gesneden 2 theelepels zout Doe het water en de wijn in een ruime pan. Voeg alle ingrediënten toe. Laat dit zonder deksel 20 – 25 minuten borrelen, net tegen de kook aan. Zeef de bouillon. De bouillon is nu klaar voor gebruik.

Basisingrediënten voor het hoofdgerecht per persoon: 1 kabeljauwfilet zonder vel 170 gram per persoon 2 dl court – bouillon Peper en zout

Extra ingrediënten per persoon: ¼ wortel, in plakjes gesneden ¼ prei, in ringen gesneden 20 gram roomboter ½ eetlepel fijngehakte peterselie Strooi zout en peper op de visfilet. Schenk de court–bouillon in een pan met een stoominzet en voeg wortel en prei toe. Breng dit aan de kook. Zodra het vocht kookt leg je de vis in de stoominzet. Stoom de vis met het deksel op de pan gedurende 6-8 minuten, afhankelijk van de dikte van de filet. Neem de vis voorzichtig uit de pan. Haal drie scheppen court–bouillon uit de pan en meng hier de boter door. Serveer de vis met deze saus, de wortel en prei en wat peterselie. Peter Jeeninga

BUURTJOURNAAL NR. 1

NIEUW IN DE ORANJEWIJK DE BUURTSUPERMANAGER

ROBERT VISSER

HEEFT BLAUW BLOED IN ZIJN ADEREN Het leek de redactie leuk om nader kennis te maken met Robert Visser, de supermarktmanager van AH aan de Emmakade. Dus togen twee glossy reporters naar AH teneinde Robert een serieus diepte-interview af te nemen.

Je hebt van die mensen die in de loop van de middelbare school al precies weten wat ze ‘later, als ze groot zijn’ willen worden, zijn of doen. Je hebt ook mensen die na drie afgebroken studies nog steeds twijfelen en je hebt exemplaren die als ze 80 jaar zijn beweren dat ze achteraf gezien veel beter uit de verf waren gekomen als ze voor een ander beroep hadden gekozen.

In Delfzijl geboren en op zijn 18e naar Groningen verhuisd, voor een studie HEAO. Het was een hele opluchting dat er ook in Groningen gewerkt kon worden in een Albert Heijn. Zelfs in die mini AH die in het UMCG gevestigd is: dat was toen de enige Albert Heijn die ook op zondag open was. Dat mes sneed voor Robert aan twee kanten: werken op zondag viel goed te combineren met de studie en het betaalde beter dan door de week, wat niet verkeerd is voor een student.

En je hebt Robert Visser, opvolger van Erik-Jan Ruseler en sinds juni 2015 het opperhoofd van de Albert Heijn aan de Emmakade. Die hoefde namelijk niet na te denken over Alle klassieke opvattingen over hoe je in een zijn beroepskeuze: vader en moeder waren bei- bedrijf op de gezonde wijze omhoog klimt, den werkzaam voor Albert Heijn en Robert doen in zijn geval opgeld: jong begonnen, ervawas vanaf een jaar of 6 altijd (nou ja, na school- ring opgedaan in alle disciplines (vakken vullen, tijd dan) tussen de schappen te vinden, waar hij brood, groente, kaas, etc.) en zo via assistent spelenderwijs de kneepjes van het vak leerde. manager naar de functie van supermarktmanaEn vanaf het moment dat het mócht (toen 16 ger, bij ons in de wijk. Het is zijn eerste werkjaar en dus reeds behept met zo’n 10 jaar ervaring) was hij officieel werkzaam bij Albert Heijn en uiteraard heeft hij ook zijn geliefde bij Albert Heijn het hof gemaakt. We hebben het hem niet durven vragen, maar je zou bijna willen weten waar Robert’s ouders zich bevonden toen ze aan het nageslacht begonnen… Maar goed, voldoende blauw bloed in de aderen om zich zonder enige gêne een pure Albert Heijn te noemen.

BUURTJOURNAAL NR. 1

plek in Friesland, hiervoor heeft hij in filialen in stad Groningen, Haren en Leek gestaan. Op de vraag of hij nog therapie heeft gehad in verband met de overgang naar het Friese, antwoordt Robert ontkennend. Het bevalt hem hier goed en de Friezen vallen hard mee. En dat verbaast ons niets, wij zijn best een leuk volk. Een van de zaken die Robert vrij snel heeft aangepakt, is ons natuurlijk allemaal opgevallen: de entree met de fruit- en groente afdeling. Weet je eigenlijk nog wel hoe het hiervoor was? Wij kunnen het ons slecht herinneren, maar we weten wel dat we deze aanpak een stuk leuker vinden. Robert legt uit dat de fruit- en groenteafdeling het paradepaardje qua beleving is: het is gezond, veel mensen vinden het lekker, de versheid kan ervan af spatten en er is een diversiteit aan kleuren en vormen. Dat verklaart waarom dat altijd, bij iedere supermarkt, de start van je route is. En niet –wat best efficiënter zou zijn- rijen met het ‘zware spul’, zoals melk, fris, water, wijn en bier. En daarna dus pas de tere tomaten en druiven , da’s toch veel handiger in je karretje. Maar met handig red je het niet in de supermarkt: wij kunnen ons levendig voorstellen dat als je eerste supermarktbeleving (jawel!) bestaat uit een aanblik van rijen met pakken en flessen de lol er snel af is.

En blijkbaar is die lol toch erg belangrijk voor ons! Na de verbouwing komt ook de rest van het verse spul en het brood naar voren. Die verbouwing is nodig omdat er te veel meters zijn nu, zowel in de winkel als in het magazijn. In de winkel is veel loze ruimte, het diepvrieseiland (en de paden eromheen) is daar een voorbeeld van. Die neemt naar verhouding te veel ruimte in, net zoals de ruimte waar de bloemen staan. We zijn benieuwd hoe het gaat worden, de bedoeling is dat er ergens in 2017 verbouwd gaat worden. Wist je dat: • De vrachtwagen met de verse producten iedere dag rond 17.00 uur langs komt? • De meeste klanten binnen een binnen een straal van ongeveer 1,5 kilometer komen? • Er in totaal 110 mensen (inclusief de vakkenvullers die een paar uur per week werken) werkzaam zijn bij ‘onze’ Albert Heijn? • Er totaal 8 teamleiders zijn en ook nog een assistent supermarktmanager? • De jongste 15 en de oudste 62 is? • Er gemiddeld per dag zo’n 6 dozen naar de Voedselbank gaan? • Albert Heijn het afval scheidt en zelf beschikt over een papierpers? • Er 5 Wajongers in dienst zijn? • Onze buurtsuper over 1900 m 2 beschikt? • Er een nieuwe Albert Heijn gebouwd gaat worden aan de Tesselschadestraat en dat het daarom ook nodig is dat er bij ons verbouwd/ verkleind gaat worden? • Robert graag activiteiten in de wijk sponsort, wat wij ook telkens weer mogen vaststellen? • Er best wel heel veel gejat wordt in onze buurtsuper? • Deze AH meer stagiaires en BBL-ers (leren en werken) rond heeft lopen dan gemiddeld? • Op iedere door AH georganiseerde kindermiddag meestal zo’n 30 kinderen komen? • En dat er tijdens de laatste kindermiddag moesplantjes zijn geplant?

Op de vraag wat Robert nou eigenlijk zo leuk vindt aan winkeltje spelen, wordt verbaasd gereageerd: “Wat is er niet leuk aan?” Het is dynamisch en divers, je hebt te maken met klanten, met personeel, met producten, met logistiek, met planning. Never a dull day, zullen we maar zeggen. Dat we te maken hebben met een oer-winkel-mens blijkt uit de gretigheid waarmee een notitie gemaakt wordt, als een van ons het waagt om zachtjes iets over de verse kruiden te mompelen en dat die er soms, heel soms niet zijn. Een mens wordt vanzelf benieuwd naar wat deze gedreven man in zijn vrije tijd doet, het zal geen stil zitten zijn! Voetballen en reizen en dan het liefst verre reizen. En inderdaad, beroepsdeformatie is ook Robert niet vreemd: op zijn vakantiekiekjes staan (als de omgeving zich daartoe leent) voornamelijk supermarkten… Eén van de reporters die zo slim was om ook zijn energie-pet mee te nemen, vraagt Robert naar mogelijkheden om dat mooie, grote, platte dak te voorzien van zonnepanelen. Robert geeft aan dat bouwtechnische zaken altijd op het hoofdkantoor geregeld worden, maar hij is niet te beroerd om het een keer op de agenda te zetten als hij mensen van het hoofdkantoor spreekt.

Dat er veel gejat wordt, zou misschien niet moeten verbazen, maar dat deed het ons toch wel. We wonen in zo’n mooie wijk, we zijn zulke nette mensen….Maar het is ons in dit gesprek met Robert wel duidelijk geworden dat wij niet kunnen tippen aan de sjiek van Haren, slik. Zou het een idee zijn dat Robert de Nextdoor app installeert? Ik zie het al voor me: Robert stuurt het bericht de wijk in dat een dief ervandoor is met –laten we eens dwarsstraat nemeneen sixpack bier. Iedereen die thuis is en de app heeft, spoedt zich naar buiten met –bij gebrek aan hooivorken- bezems, plumeaus, harken en afwasborstels. De dief weet niet wat hem overkomt, van alle kanten wordt hij belaagd door vervaarlijk uitziende Oranjewijkbewoners. Ternauwernood weet hij te ontsnappen, het sixpack achterlatend in verband met de noodzakelijk te behalen snelheid. Hij is niet in de kraag gegrepen, maar de kans is klein dat hij het nog eens waagt bij onze buurtsuper! Ha! Met dank aan Robert! Hein Kray / Janny Kamp

BUURTJOURNAAL NR. 1

Kom naar naar Bakker BakkerBart! Bart!

aaaieienn vvlla e e t t s s r e k De lleek lleennvviaia ll e e t t s s e e b b e onlilinne ..nnll

arrtt a b b r r e e k k k a a w wwwww.b.b

Je kunt op elk moment van de dag bij ons terecht voor een ovenvers brood, een krakend vers belegd broodje, een heerlijke broodsnack en een vers gezet kopje koffie.

Openingstijden: maandag 09:00 - 18:00 dinsdag 09:00 - 18:00 woensdag 09:00 - 18:00 donderdag 09:00 - 21:00 vrijdag 08:30 - 18:00 zaterdag 08:30 - 17:00 BakkerBart BakkeBart Wirdumerdijk 5 8911 CB Leeuwarden Tel: (058) 212 55 09 Fax: (058) 216 80 95

De lekkerste lekkerste

Onze therapeuten: Ynse de Boer Ynse de Boer Fysiotherapeut Manueel therapeut Fysiotherapeut

Manueel therapeut

Eke Siebinga Fysiotherapeut Eke Siebinga nek/schouder/hoofdpijn

Fysiotherapeut

Sinds juli 2012 zijn wij als praktijk werkzaam binnen het medisch centrum Buitenhove. Deze stap bracht ons meer ruimte, een grote en goed uitgeruste oefenzaal en meerdere zorgdisciplines onder een dak.

Fysiofrisoteam bestaat uit acht fysiotherapeuten en één oefentherapeute, iederspecialisme. met een Het Het Fysiofrisoteam bestaat uit zes fysiotherapeuten en één oefentherapeute, ieder met een eigen eigen specialisme. Hiermee proberen wij de voor U optimale zorg te verlenen. Onze benadeHiermee proberen wij de voor U optimale zorg te verlenen. Onze benaderingswijze is individueel gericht, met ringswijze is individueel gericht, met persoonlijke en professionele persoonlijke aandacht en professionele begeleiding. Binnenaandacht onze praktijk bestaan er ookbegeleiding. mogelijkheden om te Binnen onze praktijk bestaan er ook mogelijkheden om te oefenen in klein groepsverband. oefenen in klein groepsverband.

Martine de Jong nek/schouder/hoofdpijn Oefentherapeut Cesar

Martine de Jong Dick de Roest Oefentherapeut Cesar Fysiotherapeut Ita de Roest-Luth Dick de Roest Fysiotherapeut Fysiotherapeut Bekkenfysiotherapeut

Fysiotherapie voor ouderen

Sina Keuning Fysiotherapeut, Haptonomie, Ita de Roest-Luth Psychosomatische Fysiotherapeut Fysiotherapie

Bekkenklachten en

Lianna Touwen Bekkenbodemfysiotherapie Fysiotherapeut

Sina Keuning Ingrid Kik-Jansen Fysiotherapeut, Haptonomie, Fysiotherapeut Geriatriefysiotherapeut Psychosomatische fysiotherapie.

Wietske Siemensma-v.d. Ploeg Kinderfysiotherapeut

Praktijk FYSIOFRISO J.H. Knoopstraat 6-e, 8933 GS Leeuwarden tel.: (058) 213 59 56 , info@fysiofriso.nl www.fysiofriso.nl

Wijkzorgcentrum Greunshiem Tjotterstraat 16, 8937 AS Leeuwarden Wijkzorgcentrum Het Nieuwe Hoek Hoeksterpad 16, 8911 JW Leeuwarden

Leoni Bouma

Fysiotherapeut Kinderfysiotherapeut

TRADITIES EITJES SCHILDEREN EN ZOEKEN

PASEN IN DE ORANJEWIJK en de ander voor de oudere. Het was voor de jury uiteindelijk een hele opgave om maar één ei per leeftijdsgroep te kiezen.

Op paaszaterdag waren alle kinderen uit de Oranjewijk uitgenodigd om eieren te komen beschilderen in het wijkgebouw. Het werd een hele gezellige middag, waar een hoop kinderen op af kwamen. Aan vrolijk gedekte tafels inclusief lekkere hapjes, stonden voor ieder kind drie eieren klaar om te beschilderen. Ook mocht er nog een speciaal ei beschilderd worden, om mee te doen aan de verkiezing van het mooiste paasei. De kinderen gingen gelijk enthousiast aan de slag en met hier en daar een tongetje uit de mond werd er druk geschilderd. Sommige kinderen wisten van geen ophouden en wilden na die drie eieren nog wel door. Aan het eind van de middag hadden we een grote berg mooie, kleurige eieren. Klaar om de volgende dag door de paashaas te worden verstopt. Aan de tafel waar het “prijs-ei” beschilderd mocht worden, deden de kinderen natuurlijk nog eens extra hun best. Wat een kunstwerken werden hier gemaakt, die de trotse kinderen na afloop aan de twee paastakken mochten hangen. De ene tak voor de jongste kinderen

De volgende dag moesten er uiteraard eitjes gezocht worden. Even waren wij bang dat het een natte bedoening ging worden, maar de regen stopte gelukkig keurig op tijd en tegen tienen stond een grote groep kinderen in de speeltuin te popelen om te mogen beginnen. Het startsein werd gegeven door de Paashaas “himself ”, maar niet voordat hij nog een speciale opdracht aan de kinderen had meegegeven. Er vielen namelijk ook nog prijzen te winnen. Naast een prijs voor degene die de meeste eieren vond, konden de kinderen ook iets winnen door één van de twee verstopte gouden eieren op te sporen! Direct na het startsein vertrokken de kinderen enthousiast en werd er meteen druk gezocht. Voor de jongste kinderen waren er eitjes in de speeltuin verstopt. De meegebrachte mandjes en zakken zaten al snel vol met rode, blauwe en gele eitjes. Het gouden ei werd gevonden door Madee en werd trots aan de paashaas gepresenteerd, die natuurlijk diep onder de indruk was! Ook door de grote kinderen werd er ijverig gezocht tussen de planten, onder de struiken, in bloempotten en onder auto’s. Een enkel ei was bij het verstoppen gebroken en al gevonden door een familie naaktslakken… Sommige eieren waren wel heel erg goed verstopt, zoals het ei dat in een stuk buis op het Emmaplein zat. Maar de kinderen waren niet voor één gat te vangen en wisten het ei er met stokjes uit te peuteren. Ook het gouden ei werd al snel gevonden, ook al was het bijna onvindbaar, want verstopt in een regenpijp! En zelfs het ei dat bovenop een verkeersbord lag, werd ontdekt. De kinderen wisten van geen ophouden, maar kwamen uiteindelijk met rijke buit weer bij de speeltuin terug. Daar werden de winnaars be-

loond. Allereerst kregen de twee kinderen, die de dag ervoor het allermooiste ei hadden beschilderd, Anouk en Thomas, een mooie prijs. De vinders van de twee gouden eieren werden beiden beloond met een groot ei van chocolade. Daarna moesten de gevonden eieren nog worden geteld, want wie had de meeste eieren gevonden? Sommige kinderen waren zo slim geweest om in een groepje samen te werken en zo meer eieren te verzamelen. Een slimme zet, die uiteindelijk resulteerde in een gezamenlijk gewonnen chocolade-ei. Dat natuurlijk vervolgens wel met z’n allen gedeeld moest worden, maar daar was het gelukkig groot genoeg voor! Tot slot mochten de kinderen die wilden nog op de foto met de paashaas. Een eer, waar ook sommige ouders dankbaar gebruik van maakten. Nadat alle kinderen met hun buit huiswaarts waren gegaan, kon de Kinderactiviteitencommissie terugkijken op weer een geslaagde activiteit. Er werd nog een prachtige groepsfoto gemaakt, inclusief paashaas! En op weg naar huis vonden we zowaar ook nog wat eieren die de kinderen hadden gemist! Namens de Kinderactiviteitencommissie (Soumaya, Rixt, Ymkje, Annet, Paulien en Femke) willen we al onze hulptroepen en onze sponsor Albert Heijn Emmakade heel erg bedanken! Paulien van der Kleij

BUURTJOURNAAL NR. 1

BOUWPERIKELEN VERKORTEWEG

APPARTEMENTEN VERRIJZEN ONDER PROTEST De nieuwbouwplannen aan de Verkorteweg buurtbewoners – worden het zes huurapparriepen de nodige weerstand op bij bewo- tementen op drie woonlagen. De gemeente en ners die in de dichte omtrek wonen van het Hûs & Hiem hebben gesproken. bouwperceel. Immers dit deel/eindstuk van de wijk is over- Dit alles weerhield mij er niet van toch de bevertegenwoordigd kwa appartementen en wegingen in de straat in de gaten te houden kamerbewoning. Vele buurtbewoners onderte- - we wonen er notabene tegenover. Zowel Jenny kenden een bezwaarschrift. De vele punten zijn als ik knipten er af en toe flink op los, want in één handbeweging van tafel geveegd. spectaculaire beelden levert zoiets natuurlijk Alleen is het aantal parkeervergunningen die wel op. De enorme explosie aan decibels noebij de appartementen horen teruggeschroefd men we maar even niet. van 4 naar 2. Dat was het enige wat eruit was te In augustus wordt het pand opgeleverd is ons halen. verteld. In plaats van een aantal eengezinswoningen of iets dergelijks als het pand dat momenteel in GT de steigers staat bij het Fryslânhûs – wat ook de voorkeur hebben zou hebben bij de vaste

BUURTJOURNAAL NR. 1

WIJKINFO JAARVERSLAG

JAARVERSLAG 2015 WIJK- EN SPEELTUINVERENIGING ORANJEWIJK Er is in 2015 veel gebeurd binnen de vereniging, met name op bestuurlijk en organisatorisch vlak. De vereniging begint hier langzaamaan de vruchten van te plukken. Ruim 70 vrijwilligers zijn in de weer geweest om de Oranjewijk leefbaar, aantrekkelijk en gezellig te houden. Oud papierophalers, speeltuinopruimers, bestuursleden, commissieleden, wijkkrantmakers, het wijkpanel etc. zetten zich allen in voor onze wijk. Waarvoor grote dank namens de gehele wijken speeltuinvereniging.

ALV Na jaren is er weer eens een Algemene Ledenvergadering gehouden. De ALV begon met een uitleg over de stand van zaken betreffende de statuten, regels en werkwijze van de vereniging en hoe hier vanaf nu weer volledig invulling aan gaat worden gegeven. Vanaf heden zal minimaal één keer per jaar een ALV worden gehouden. Dit betreft de jaarvergadering waarin de begroting en de jaarafrekening worden besproken en vastgesteld. Ook is een kascommissie ingesteld om de jaarafrekening te controleren.

Bestuur

BUURTJOURNAAL NR. 1

komen van de verhuur van het buurthuis, een subsidie van de gemeente, het oud papier ophalen en de contributie. Hiermee worden een aantal zaken voor het buurthuis betaald, zoals jaarlijks klein onderhoud, GWL, verzekeringen en de heffingen van de gemeente. Het overige geld wordt ingezet voor activiteiten voor bijvoorbeeld de kinderen. De jaarlijkse begroting van de vereniging is echter 2,5x groter, omdat wij ook financieel zorg dragen voor een aantal andere zaken. Deze worden echter direct betaald vanuit externe middelen. Bijvoorbeeld het onderhoud van de speeltuin en de wijkkrant.

Het belangrijkste punt van de avond was echter de wisseling van het bestuur. In het afgelopen jaar gaven, na elkaar en om uiteenlopende redenen, de zittende bestuursleden te kennen dat zij gingen stoppen als bestuurslid. Dat dit enorm spijtig is voor de vereniging, omdat Doede, Christine en Eelke jarenlang actief zijn geweest en alles weten over de vereniging, zal niemand verbazen. Hilde Douma was vorig jaar al gestopt en daarmee deed zich de bijzondere situatie voor, dat er in relatief korte tijd een volledig nieuw bestuur moest worden gezocht. Gelukkig hadden in het afgelopen jaar zich drie nieuwe kandidaten gemeld en die zijn tijdens de ALV geïnstalleerd.

In 2015 had de verbouwing van het buurthuis grote invloed op het financiële plaatje. De kosten van circa € 18.000 zijn volledig voorgeschoten vanuit de reserves van de vereniging. Tot onze vreugde is dit voor het overgrote deel gecompenseerd door de verschillende fondsen die hebben bijdragen. Van deze bijdragen kon een deel echter niet in 2015 aan ons worden overgemaakt, waardoor de verbouwing voor afgelopen jaar een min op de begroting geeft. Voor 2016 zal dit dus weer een plus opleveren. De definitieve financiële jaarrekening wordt nog afgerond en moet nog worden gecontroleerd. Deze wordt t.z.t. gepubliceerd en behandeld in de ALV.

Financieel

Het ledenbestand

De reguliere begroting van de wijkvereniging draait op zo’n 7.500 a 8.000 euro. Inkomsten

Het ledenbestand is flink achterhaald, maar er wordt nu met een tiental vrijwilligers hard aan

gewerkt om dat te verbeteren. Een deel van de wijk is verwerkt in november en december en daardoor heeft de vereniging dit jaar een paar honderd euro extra contributie kunnen innen. In de eerste helft van 2016 zal er verder worden gewerkt aan het ledenbestand.

Het buurthuis Dit jaar hebben er twee verbouwingen plaatsgevonden in het buurthuis. In januari zijn de twee toiletten volledig verbouwd: nieuwe tegels, nieuwe vloer en nieuwe uitstraling. In de zomerperiode is de rest van de benedenverdieping aangepakt. De grote zaal beneden is zo goed als klaar en ziet er geweldig uit. Echter, het halletje en het keukentje moeten nog afgeschilderd worden en er zijn nog wat losse eindjes. De verbouwing is mede mogelijk gemaakt door bijdragen uit het wijkpanelbudget, van het Oranjefonds en van de Ondernemersvereniging Oranjewijk/Achter de Hoven. In het buurthuis hebben een aantal nieuwe activiteiten plaatsgevonden. NEO heeft een energiecafĂŠ georganiseerd, Henk Krist organiseerde een culturele avond en er zijn enkele filmavonden gehouden. Dankzij een paar nieuwe huurders is het buurthuis nu op alle doordeweekse avonden en op zaterdagmiddagen in gebruik voor (muziek)lessen, cursussen en andere bijeenkomsten.

lichting aan: Speeltuin dicht' te hanteren, hebben we de controle in eigen hand genomen en zijn er geen problemen meer. Minder hangjongeren in het donker betekent ook minder rommel en minder schade. Door omwonenden is gevraagd of het hek achter de oostelijke goal verhoogd kan worden, omdat er soms ballen door ruiten vliegen. Het onderhoud van de speeltuin is verzorgd door Caparis, de kosten die de wijkvereniging hiervoor maakt, krijgen wij terug uit een fonds. In 2015 zijn er plannen gemaakt voor een waterspeelplek in de speeltuin. Er is met de gemeente gesproken en vanaf die kant zijn de geluiden positief. Wel heeft de gemeente gevraagd of de wijkvereniging de verantwoordelijkheid en het beheer over het deel pomp wil nemen. Alles lijkt door te kunnen gaan, dus komend jaar moet er financiering geregeld worden. Het wijkpanel heeft voor 2016 budget gereserveerd om dit initiatief te kunnen ondersteunen.

oplage van 850 stuks is het het enige communicatiemiddel dat daadwerkelijk bij alle wijkbewoners in huis binnenkomt. De wijkkrant ligt elk seizoen weer goed gevuld en aantrekkelijk op uw mat dankzij de bezorger, de schrijvers en de fotografen uit de wijk. Financieel mogelijk gemaakt middels een bijdrage uit het wijkpanelbudget en de vele adverteerders in en uit de wijk.

Oranjehof De wijkvereniging heeft over het algemeen weinig bemoeienis met de moestuin Oranjehof. De leden betalen hun contributie, de commissie regelt alles zelf. Wanneer er iemand verhuist, maakt iemand van de wachtlijst kans op een nieuwe moesbak en er melden zich nog steeds nieuwe mensen aan voor de wachtlijst. Kortom: het draait goed!

Kinderactiviteitencommissie

Dit jaar zijn er meerdere activiteiten georganiseerd: het paaseieren schilderen en zoeken, een kinderdisco, een straatspeeldag, de Sint Maartenoptocht en de Sinterklaasintocht. De opkomst was groot bij alle evenementen, zelfs op de regenachtige straatspeeldag. Dit was een nieuwe activiteit waarbij in en rond de speelEr is echter ook een negatieve noot: bij een tuin verschillende sport-, spel-, eet- en drinkinspectie is gebleken dat er op een onrechtma- activiteiten zijn georganiseerd. Van een kaatstige wijze alcohol werd verstrekt in het buurt- clinic tot een afsluitende barbecue. De KAC huis. Het bestuur heeft daarop ingegrepen en werkt vol enthousiasme met een budget van er wordt voorlopig geen alcohol verkocht. Het ongeveer â&#x201A;Ź 500,- en zet dit volledig in voor het bestuur is bezig om maatregelen te treffen en organiseren van de activiteiten. Daarnaast zijn probeert zo snel mogelijk het nodige papier- veel van de activiteiten in natura ondersteund werk te regelen. door AH Emmakade. Wat dat betreft is onze Albert Heijn ook afgelopen jaar weer een beSpeeltuin trokken buurtsuper geweest. Waarvoor dank! Vele vrijwilligers hebben dit jaar de speeltuin op een fantastische wijze schoon gehouden. Oranjewijkglossy Dankzij de continue inzet en aandacht van om- Onze glossy is weer vier keer verschenen en zowonenden is er relatief weinig overlast geweest als altijd heeft de redactie er elke uitgave weer van hangjongeren. Door de regel 'Straatver- een prachtig nummer van gemaakt. Met een

NEO Er zijn dit jaar twee nieuwe commissie ontstaan, die beiden begaan zijn met het milieu: de boomspiegelcommissie en NEO. NEO staat voor Nieuwe Energie Oranjewijk. Een voortvarende club mensen die probeert om duurzaamheid te promoten in de wijk. De wijkvereniging ondersteunt het initiatief financieel door een aantal kosten op zich te nemen. NEO probeert te achterhalen waar de bewo-

BUURTJOURNAAL NR. 1

WIJKINFO JAARVERSLAG

ners van de Oranjewijk behoefte aan hebben op het gebied van duurzaamheid, informeert de wijk over duurzame oplossingen en bundelt initiatieven. Concreet heeft NEO dit jaar daarom een enquête gehouden in de wijk en een eerste energiecafé georganiseerd. Vanwege het grote succes zal NEO komend jaar meer energiecafés gaan organiseren.

gebracht en op basis daarvan is een beplan- Vooruitblik 2016 tingsplan gemaakt voor de verschillende stra- Komend jaar hopen we een aantal zaken te ten. Op 2 mei 2015 werd het startschot gegeven regelen en af te ronden: en werden vele kleurrijke planten uitgedeeld en geplant door de deelnemers. Afgelopen zo- • Een horecavergunning voor het buurthuis, mer verrijkten de vele kleurrijke boomspiegels inclusief barploeg en de aanpassing van het het Oranjewijkse straatbeeld. Helaas is Siem keukentje beneden tot bar. de Vlas verhuisd naar een andere wijk, maar • Afronden schilderen halletje buurthuis. we gaan ervan uit dat de commissieleden Erika • Verbeteren van een aantal kleine verouderinvan Driel, Sjoeke Mulder en Hermien Koen gen aan de elektra van het buurthuis, die zijn dit jaar ook weer voortvarend te werk gaan. geconstateerd door een hiervoor ingehuurd gecertificeerd bedrijf. Oud papier • Waterspeelplek in de speeltuin. Omdat Eelke Heidinga is verhuisd uit de wijk, • Het nieuw leven inblazen van het zomer- en heeft Janny Kamp de organisatie omtrent het winterfeest. ophalen van het oud papier op zich genomen. • Het verder op de rails krijgen van het ledenbeOok dit jaar heeft de inzet van een kleine 20 stand en de organisatie van de wijkvereniging. vrijwilligers gezorgd voor een inkomstenbron Daarnaast zullen uiteraard de lopende vrijwilvoor de wijkvereniging van zo’n € 2000,-. ligerswerkzaamheden, commissies en bestuur-

Goed gevulde boomspiegels Op initiatief van wijkbewoner en tuinvormgever Siem de Vlas is er een boomspiegelcommissie opgericht en hebben zo’n 40 wijkbewoners zich aangemeld als beheerder van een boomspiegel. De kwaliteit van de ondergrond rondom de geadopteerde bomen werd in kaart

Gemeente De gemeente is bezig met het beleid rondom de wijken en dorpen aan te passen. Of dit gevolgen gaat hebben voor de wijkvereniging en de subsidie die we krijgen van de gemeente is nog onduidelijk. Dit jaar hebben we dezelfde bijdrage van de gemeente gekregen als voorgaande jaren. Samen met het wijkpanel en de Samenwerkenden Buurtverenigingen Organisatie zal het bestuur de ontwikkelingen omtrent het wijken- en dorpenbeleid blijven volgen.

BUURTJOURNAAL NR. 1

lijke aangelegenheden worden voorgezet. Net zoals de jaarlijkse activiteiten die georganiseerd worden zoals de vrijwilligersborrel en de kinderactiviteiten. Minne Velstra / Mark de Roos / Hylke Goudswaard

WIJKINFO JAARVERSLAG

JAARVERSLAG 2015 WIJKPANEL ORANJEWIJK Op vele fronten gaat het nog steeds goed in de Oranjewijk. De huizenmarkt trekt weer aan, we hebben heel wat bewoners met enige weemoed zien vertrekken en we hebben vele nieuwe bewoners verwelkomd die de Oranjewijk als een warm bad ervaren. De speeltuin floreert, de moestuin floreert, de kinderactiviteitencommissie floreert, het buurthuis heeft een prachtige metamorfose ondergaan, er is een nieuwe commissie opgericht die zich zeer enthousiast buigt over duurzaamheid in de Oranjewijk, de Oranjeglossy is voor het eerst ook huis aan huis in kleur bezorgd en ga zo maar door.

Overlast Allemaal wijkzaken die goed gaan. Wat ging er dan minder goed? Begin 2015 was er overlast van dealers en junks in de wijk. Overdag werd er gedeald, gewoon op straat en bij de speeltuin, vlakbij spelende kinderen. Een ongewenste situatie die ingrijpen vereiste. Het wijkpanel had veelvuldig overleg met de wijkagent en met de CIG (Criminaliteit Interventie Groep) van de politie. Het 112-nummer was direct bereikbaar indien een dealer of junk werd gesignaleerd. Er werd in burger gesurveilleerd, een aantal mensen zijn opgepakt en er zijn invallen gedaan in drugspanden. Daarna was het een tijdje rustig, maar na de zomer werd er weer regelmatig gedeald in de wijk. Daarnaast was er in sommige delen van de wijk overlast van studenten. Omwonenden bellen nu steevast de politie als ze overlast ervaren, zodat er dossiers kunnen worden opgebouwd. Het afgelopen jaar zijn er vaker dingen gestolen (vooral bakfietsen waren de klos) en is er een aantal keren ingebroken.

Groepsapp Een wijkbewoner is in de zomer gestart met de groepsapp Oranjewijk Vigilantes waar be-

woners elkaar informeren als zaken niet geheel pluis zijn. Zo’n 50 Oranjewijkers zijn hierbij aangesloten. Ook de wijkagent en het Meldpunt Overlast maken deel uit van de groep.

trok. En de beoogde waterspeelplaats is in 2015 niet gerealiseerd. Maar dat komt vast goed in 2016!

Verkeer

Het budget van 2015 (€ 11.720,= ) is voor de helft aangewend voor de wijkkrant, de nieuwe website, de boomspiegels, de vrijwilligersbijeenkomst en een aantal activiteiten van de wijkvereniging en voor de andere helft aan de verbouwing van het buurthuis.

Verkeer blijft een heet hangijzer in de wijk. Ondanks de getroffen maatregelen in de Willem Lodewijkstraat en op Achter de Hoven wordt er door wijkbewoners nog steeds geklaagd over te hard rijdende automobilisten in die straten en in de wijk zelf als er files zijn. Veel klagen leidt in ieder geval tot regelmatige controles door de politie. Daarnaast heeft het wijkpanel in het najaar gevraagd om snelheidsmeters te plaatsen in de Willem Lodewijkstraat. We hopen dat die in 2016 geplaatst zullen worden.

De plannen voor 2015 Voor 2015 had het wijkpanel een aantal zaken in de planning: het boomspiegelproject van Siem de Vlas (die helaas is verhuisd) mag een geslaagd project genoemd worden. Het boek dat door drie ondernemers aan de Zuidergrachtswal zou worden geschreven is er helaas niet gekomen. Het idee voor een duurzame markt bij de Albert Heyn sneuvelde omdat supermarktmanager Erik-Jan Ruseler naar Harlingen ver-

Het budget van 2015

Communicatie Het wijkpanel heeft in 2015 niet meer maandelijks vergaderd. Het wijkpanel heeft drukkere tijden gekend. Toen items als verkeer, LED-verlichting, drugs en opvang best wel grote ‘dossiers’ waren. Tijden veranderen, communicatie vindt plaats via mail of whatsapp, er wordt niet meer vergadert om het vergaderen. De lijnen zijn kort, de contacten met de wijkvereniging, de gemeente, de wijkmanager en de wijkagent bijvoorbeeld zijn goed, dus als er wat is, kunnen zaken snel worden geregeld. We missen echter wel contacten met andere wijkpanels en dorpsbelangen. We weten amper wat er speelt in andere wijken en zijn van mening dat de gemeente daarin een proactieve en faciliterende rol zou moeten hebben.

Gouden Grijper Tenslotte willen wij nog vermelden dat het wijkpanel in november de speeltuinschoonmaakploeg heeft genomineerd voor de Gouden Grijper van de gemeente Leeuwarden. Omdat zij het gehele jaar door ervoor zorgen dat de speeltuin goed wordt onderhouden en er altijd netjes bijstaat. Helaas ging de prijs aan hun neus voorbij, maar desalniettemin: Hulde! Fred Boonstra / Hylke Goudswaard / Gerard de Jong / Sieta Vogelzang / Christine Pietersen

BUURTJOURNAAL NR. 1

Huisar tsenpraktijk B.R. Westerman Coopmansstraat 50 (bij het Cambuurplein) Tel: 058-2124680 Voor huisartsenzorg bij u in de buurt: www.westermanhuisarts.praktijkinfo.nl Voorheen zaten wij 15 jaar in de Oranjewijk. Maar nu kunnen we u van dienst zijn in een ruim modern centrum.

W W W. B W H O N T W E R P E R S . N L EMMAKADE 74A

❧ D E M A K E R S VA N HUISSTIJL, KRANT EN WEBSHOP RAMSJ-STEVEN STERK GORREDIJK / TIJDSCHRIFT EN WEBSITE DE MOANNE LEEUWARDEN DIGITALE JAARREKENING GEMEENTE LEEUWARDEN / TIJDSCHRIFT EN DIGITAAL MAGAZINE AWVN DEN HAAG HUISSTIJL EN WEBSITE HÛS EN HIEM LEEUWARDEN / PROJECTSTIJL EN WEBSITE KENING FAN ’E GREIDE LEEUWARDEN PROJECTSTIJL TS 25 TERSCHELLING / DIGITAAL JAARVERSLAG OMRIN LEEUWARDEN / HUISSTIJL PODIUM VLIELAND PROJECTSTIJL EN WEBSITE SLACHTEMARATHON LEEUWARDEN / BOEK WETSUS LEEUWARDEN BOEKEN NOORDHOFF UITGEVERS GRONINGEN / HUISSTIJL EN WEBSITE DOB VEESSEN / HUISSTIJL EN WEBSITE VIPSHP SNEEK DIGITAAL JAARVERSLAG NEDVANG ROTTERDAM / MAGAZINES EN WEBSITE JAN ERINGA LEEUWARDEN-SNEEK HUISSTIJL EN WEBSITE J.O.N.G. ARCHITECTEN LEMMER / HUISSTIJL EN WEBSITE LSV LEEUWARDEN HUISSTIJL EN WEBSITE HARRYVAN-FRITSJURGENS SLOCHTEREN / DIGITAAL JAARVERSLAG EDBA ALMERE TIJDSCHRIFT EN WEBSITE HEIT EN MEM AFÛK LEEUWARDEN / TIJDSCHRIFT EN WEBSITE NOORDERBREEDTE GRONINGEN HUISSTIJL EN WEBSITE FB ORANJEWOUD / PROJECTSTIJL EN WEBSITE ABE BONNEMAPRIJS LEEUWARDEN HUISSTIJL EN WEBSITE GEAR ARCHITECTEN LEEUWARDEN-BURDAARD / DIGITAAL JAARVERSLAG BROCACEF MAARSSEN HUISSTIJL EN WEBSITE GREENPAC EMMEN-ZWOLLE / HUISSTIJL EN WEBSITE DE BOER C.S. LEEUWARDEN HUISSTIJL EN WEBSITE 2CV GARAGE SANDER AALDERINK WORMER / HUISSTIJL EN WEBSITE WERF IJLST HUISSTIJL EN WEBSITE MARCELLA STIJLINSPIRATOR LEEUWARDEN / WEBSITE THEATER SNEEK HUISSTIJL EN WEBSITE WALTER TEXEL / HUISSTIJL WADDENACADEMIE LEEUWARDEN / STADSWANDELINGEN HCL LEEUWARDEN

AAN DE KOOK FRIETJE MET

GEZONDE PATAT

MET GEZONDE MAYONAISE Wat is er heerlijker dan patat met mayonaise? Voor veel mensen is dat het summum van genot. Maar ja, die transvetten, verzadigde vetzuren, suikers en E-nummers.

gezonder moeten maken, niet mag afkraken. Katan veegt daarnaast de vloer aan met het kookboek van Rens Kroes (ja, het zusje van Doutzen) en daar werd ik dan wel weer blij van. De onzin die deze dame in één boek opeen heeft gestapeld, is werkelijk adembenemend. En dan nog die sleezy foto’s erbij. Bah. Als het om afvallen gaat, stelt Katan het Afvalemmerdieet voor: alles wat je wilt eten in een emmer gooien, door elkaar stampen en dan kijken hoeveel je nog door je keel krijgt. Met andere woorden, we eten gewoon teveel. ‘Ik ben me er langzaam van bewust geworden dat ik moet vertellen wat waar is, niet wat politiek correct is’, zegt hij in Trouw. En dat spreekt mij aan.

Elk patatje laat de aderen dichtslibben en brengt aldus een hartinfarct dichterbij, elke klodder mayonaise doet daar nog eens een schepje bovenop. En ook als je de in plantaardige olie gefrituurde aardappelstokjes keurig frites noemt en daarover een kledder halfvolle fritessaus kiepert, schiet het cholesterol in ongekende vaart omhoog. In ieder geval, zo wordt ons al jaren geleerd. Gij zult groente en fruit eten! Maar sommige hooggeleerde voedingsdeskundigen denken daar anders over. Zoals emeritus voedingshoogleraar Martijn Katan die luidkeels in dagblad Trouw van 17 april de oorlog verklaarde aan alle groentestrijders en fruitridders (‘F*ck de broccoli, eet een bitterbal’, riep hij blijkens de kop). Eindelijk ben ik bevrijd van de universiteit die een deel van haar geld bijeen moet schrapen bij het bedrijfsleven, zag je hem denken. En waardoor je stofjes die mensen volgens de bedenkers

Sinds in een editie van The Lancet in 2015 een vernietigend artikel verscheen over de betrouwbaarheid van medisch onderzoek (bijna de helft voldoet op zijn minst niet aan wetenschappelijke standaarden), begon ik toch al te twijfelen aan alle voorschriften die me 120 jaar moeten laten worden. Straks heb ik mijn hele leven allerlei heerlijks laten staan, maar sneef ik op mijn 72e. Dat zou jammer zijn. Niet dat ik nu meteen naar de patatboer ren, mijn lijf is daarop niet afgesteld. En bovendien kan ik het zelf lekkerder maken (alvast mijn excuses, cafetaria De Overweg, ik ga ervanuit dat er genoeg Oranjewijk-klanten overblijven die zich niet wagen aan onderstaand recept). Want aan één dogma blijf ik vasthouden: van alle eten dat je zelf maakt, weet je precies wat erin zit. Als ik aardbeien proef, wil ik ook aardbeien in mijn mond hebben. Onderstaand recept is in ieder geval heel erg lekker. De patat is lekker en de mayonaise zo

mogelijk nog lekkerder. Als olie kun je gewone zonnebloemolie gebruiken maar ook bijvoorbeeld raapzaad-, arachide- of walnootolie. Olijfolie extra vierge is niet zo’n goed idee, die smaak is te sterk. Daarnaast zijn de mogelijkheden tot variatie eindeloos. Je kunt er geknipte bieslook doorroeren, fijngeknipte rozemarijn of tijm. Een magerder variant maak je door er yoghurt doorheen te roeren. Dan moet er iets zout en peper bij. Er kunnen ook dan kruiden door, of bijvoorbeeld een heel fijn gesneden uitje en kerriepoeder. Ineke Evink

Patat met mayonaise (maar dan anders) Patat: Schrob een grote zoete aardappel (met rode schil en oranje binnenkant) Laat de schil lekker zitten en snijd in patatjes Verhit in een pannetje (of in de frituurpan) een halve liter arachideolie tot 180 graden en frituur de patatjes tot ze goudbruin zijn Laat ze uitlekken op keukenpapier Strooi er eventueel wat kurkuma op of gemalen korianderzaad Maak ondertussen de mayonaise: Doe een eidooier, wat peper en zout, een theelepel mosterd, een uitgeperst teentje knoflook en een theelepel (kruiden)azijn in een smalle hoge kom. Mix goed en voeg daarna langzaam gietend steeds kleine straaltjes olie toe tot het mengsel dik en wit is.

BUURTJOURNAAL NR. 1

DE COLUMN VAN LUUK FISCAAL WITTEN

NIEUWE ONTHULLINGEN UIT DE ORANJEWIJK PAPERS Rijke ondernemers, zakenmensen, artiesten en aristocraten uit de hele wereld blijken via onze Oranjewijk slim aan belastingontwijking te doen. Dit komt naar voren uit een plastic tas met 743 documenten, de Oranjewijk Papers, die deze wijkkrant kreeg van een mysterieuze anonieme ‘Jan met de korte achternaam’. Onderzoek van die documenten leerde, dat in de afgelopen jaren vele miljarden dollars, euro’s, Zwitserse franken en Britse ponden in het geniep en op papier door onze overigens zo rustige en nette woonwijk zijn getransporteerd. ‘Het mocht, het was juridisch waterdicht, er was geen speld

BUURTJOURNAAL NR. 1

tussen de route te krijgen, maar echt netjes was het niet’ aldus een financieel expert (de penningmeester van onze wijkvereniging) die verder niet met deze affaire wil worden geassocieerd om redenen die verderop in dit artikel wel duidelijk worden.

Onze researchredactie trof, op zo’n bankje langs de Willem Lodewijkstraat waar anders nooit iemand zit, na een geheimzinnig telefoontje die mysterieuze ‘Jan met de korte achternaam’. ‘Dit hier laat de financiële wereld opnieuw op z’n grondvesten schudden’, schreeuwde de gemaskerde man terwijl hij de tas naar de verslaggever smeet en direct op de scooter sprong die al met draaiende motor gereed stond. Thuisgekomen viel uw verslaggever bij het doorlezen van de stapel documenten van de ene verbazing in de andere!

Nieuwe Kanaal Spil in die miljardenroute vormt een uitgekiende offshore constructie in ons eigen Nieuwe Kanaal. Een briljante fiscaal jurist, gespecialiseerd in oud-Fries belastingrecht en verbonden aan een creatief notariskantoor in een klein gehucht vlak buiten Leeuwarden, geldt als de bedenker van die constructie. Ook hij wil liever niet met zijn naam (Mr. Dr. Oane BoelensGoinga) in dit blad, maar was wel bereid om anoniem uitleg te geven. ‘Ik ontdekte, dat dit kanaal de grens vormt tussen twee woonwijken. Precies in het midden ervan ligt dus volgens de Friese belastingwetten uit het oude Oera-Boeraboek een tachtig centimeter brede strook nimmenswetter (niemandswater). Wanneer je daar met een cheque, van een paar euro of een miljard, maakt niet uit, een kwartiertje gaat liggen vissen - drie seconden is eigenlijk ook lang genoeg - is het geld even helemaal offshore. En dus buiten elke belastingzone.’

Mick Jagger, Karel G. e.v.a.

Uit de Papers komt naar voren dat vele rijken op deze aarde zich daardoor lucratief verder hebben verrijkt. Google profiteerde er natuurlijk direct van. Mick Jagger. De Zangeres zonder Naam. Holleeder. Het Koninklijk Fries Rundvee Syndicaat. Broodhuis ‘Dubbele-rosmet-peper-en-zout’. Ze hoefden allemaal niet naar onze wijk te komen, want Karel G. van de Emmakade voerde het gewoon met zijn bootje voor ze uit. Ook sommige wijkbewoners profiteerden mee. Zo komen Thomas H. uit de Gysbert Japicxstraat en Mieke R. van de Verkorteweg in de Oranjewijk Papers voor. En ook... onze eigen wijkvereniging. Want in één van de documenten stond zwart op wit dat ook het door u en mij ingelegde contributiegeld alsmede de opbrengst van zes maanden oud papier via deze route extreem laag zijn belast. ‘Fiscaal misschien helemaal correct, maar toch zit er een luchtje aan’, aldus de wijkagent die zich inmiddels fanatiek op de zaak heeft gestort. Op dat moment worden die miljarden fiscaal ‘En dan heb ik het niet over die luchtjes van de ‘gewit’ en als je het dan vanaf die plek recht- vervuilde kanaalbodem.’ streeks telefonisch overboekt naar Monaco hoeft daar ineens geen 43 maar slechts 13 procent belasting te worden afgedragen. Wordt Camerabewaking het geld binnen 12 seconden uit Monaco verder Staatssecretaris Wiebes van Financiën en Leeunaar de Britse Kanaaleilanden doorgesluisd, warder wethouder Feitsma van de OZB en Ridan is het helemaal kassa: met dat tweede tele- oolrechten staan natuurlijk te popelen om de foontje daalt de heffing naar een schamele 3,12 papieren in te zien. ‘Sinds we dit hoorden, beprocent. waken we het midden van het Nieuwe Kanaal

met videocamera’s’, verklaarden ze tijdens een ingelaste persconferentie. ‘We krijgen zo perfect in beeld wie er allemaal midden op het water zijn. Zodra we iemand daar met zijn GSM iets zien doen is dat verdacht. Die mensen kunnen dus binnenkort allemaal een bezoekje van de inspectie verwachten.’ Dat geldt ook voor alle eigenaren van alle nieuwe caravans, auto’s, boten en fietsen in onze wijk. En voor alle voordeuren met twee of meer brievenbussen. De bewindslieden: ‘Waar doen ze het allemaal van? Waar dient het allemaal voor? Als ze dat niet kunnen uitleggen, dan zoeken wij hun belastingverleden eventjes helemaal tot op de diepste bodem uit.’ We gaan dus als Oranjewijkers een hele moeilijke zomer tegemoet. Luuk van der Veen In ons volgende nummer: Hoe Karel G. steenrijk werd door met zijn speedbootje vele miljarden door het Nieuwe Kanaal te slepen. En: wijkbewoonster Beate J. woest op haar buren omdat die haar nooit iets over deze lucratieve constructie hebben verteld. Ook wijkbewoner Quinten Q. is boos: ‘Waarom staat mijn naam niet in de Oranjewijk Papers? Ik hoor toch echt bij de superrijken uit deze wijk!’

BUURTJOURNAAL NR. 1

WATERCAMPUS KUNSTPROJECTEN MET…. WATER

CULTURELE INBESLAGNAME

WATERCAMPUS Er komen bij mij wilde beelden langs als ik een uitnodiging voorbij zie komen voor de culturele inbeslagname van de watercampus. Dat woord ‘inbeslagname’ triggert mij: in gedachten zie ik wijkgenoten met oranje vlaggen boven op het walvisgebouw staan, ik hoor keihard ‘Wij houden van oranje’ en ik stel me voor dat we een barbecue hebben op de patio, scanderend: ‘de watercampus is fan ús’.

Als puber of adolescent had ik zoiets anarchistisch en revolutionairs nooit aangedurfd, maar nu ik er een officiële uitnodiging voor kreeg en de ontgroening plaats zou vinden in ons veilige buurthuis, durfde ik de uitdaging wel aan. Na ampele overwegingen had ik besloten het spandoek thuis te laten, eerst toch maar even

voorzichtig de kat uit de boom kijken… Op 2 maart was het zover: de wilde plannen gingen ontvouwd worden! Er gingen ons drie leiders voor in de strijd: Tilly Buij, Gerard Groenewoud en Hendrikus Venema. Twee kunstenaars en een Waddenzee-idealist: het beloofde een ruige avond te worden!

BUURTJOURNAAL NR. 1

Persoonlijk heb ik het niet zo op kunstenaars, in mijn beleving zijn het mensen die zich in een wereld wanen die te ingewikkeld is voor mijn cultuurarme geest en daarmee navenant mijn zelfvertrouwen efficiënt naar beneden schroeven en idealisten vind ik aandoenlijk en lief, maar ver verwijderd van de realiteit. Maar

ik was er klaar voor: laat maar komen! Wat is het project? Nou, als ik eerlijk ben, dat is Het gebouw is van de gemeente en wordt voor Het buurthuis was prettig gevuld met geïnte- nog niet zo 1, 2, 3 uitgelegd. Daarom vragen we het grootste deel verhuurd aan Wetsus. En resseerde mensen en de avond was zeker wild Tilly en Gerard: Wetsus is the place to be als je promoveert in te noemen, omdat drie enthousiaste mensen ‘Deze opdracht is eigenlijk een combinatie iets dat met water te maken heeft. Het project, ons een kijkje gunden in hun vrije geest, waar van twee opdrachten: ten eerste als 'Reis- waar Tilly, Gerard en Hendrikus ons over voorzeer zeker wilde plannen in rondwaarden. project’ , een participatieproject vanuit lichten, draait om het noordelijke deel van het Deze kunstenaars dwongen mij om mijn voor- KH2018 (kunstenaars zetten met buurt- terrein, op en rond de heuvel, de waterpartijen oordeel over hun ‘soort’ te herzien: hier ston- bewoners en andere betrokken groepen daar, dus het gebied aan de kant van het spoor. den twee super betrokken, bevlogen, down-to- een project op) en ten tweede vanuit de ge- In ieder geval tot en met 2018 mogen er daar alearth en ook nog eens erg vriendelijke mensen, meente die bij de bouw van de Watercam- lerlei activiteiten plaatsvinden, liefst wel met die zich absoluut niet voorstonden op al het pus een kunstwerk in de openbare ruimte een relatie naar water of watertechnologie. Je prachtigs dat ze al gemaakt hebben, maar ons wilde waardoor de watertechnologie aan- kunt iets leuks/zinnigs/educatiefs/culinairs/ het idee gaven dat ze het een eer en genoegen dacht krijgt. Hendrikus is, als voorzitter gezelligs/cultureels doen met de vierkante vonden om aan dit project te werken. van buurtcoöperatie De Hoftuinen en ac- meters groen en met de ruimte onder de zontieve bewoner van Achter de Hoven, vanaf nepanelen, want voorlopig passen alle auto’s in De aquatheek. Tilly en Gerard hebben het begin enthousiast aangeschoven om ons de garage onder het gebouw. met dit object bijgedragen aan het bin- te helpen.’ nenhalen van KH18: 1000 flesjes met water, Iedereen weet wat de watercampus is met zijn Er zijn wilde plannen, waarbij gesteld moet waarbij ieder watertje uniek is: die sloot, walvisachtige gebouw, de terp en de met zon- worden dat met het verschijnen van dit numdat meer, die zee, die kraan. nepanelen overgoten parkeergelegenheid. mer het weliswaar plannen zijn in een vergevorHonden uitlaters hebben wellicht ook reeds derd stadium, maar nog niet definitief. Maar Toen ook de idealist verstandige dingen zei, de bijenhotels gedetecteerd. Die overigens wij hopen! vriendelijk en betrokken was en niet bleek te geschonken zijn door ProRail, evenals de Wat dacht je van: .... zweven durfde ik het wel aan om anarchistisch bloemen die daar gezaaid zijn en die weer blije zijn! bijen opleveren.

BUURTJOURNAAL NR. 1

WATERCAMPUS KUNSTPROJECTEN MET…. WATER

Een waterbar? Een heuse waterbar op de terp. Het heeft de vorm van het H2O molecuul: in de grootste bol komt de ruimte waar je kunt zitten, eten en drinken, waar een zangkoor kan oefenen, waar kinderen door een microscoop naar een waterdruppel kunnen kijken en waar nog veel meer kan. In de kleine bollen heb je aan de ene kant toiletten en aan de ander kant de keuken, fijn ver van elkaar gescheiden. Stel je voor: op een zonnige vrijdagmiddag wandel je er met je buurvrouw heen, neemt plaats op het terras en je bestelt een kroosburger. Of een salade van Chinese waterspinazie! En voor thuis neem je een zakje kroepoek, gemaakt van breed pijlkruid, mee. Het spreekt vanzelf dat al deze waterplanten vers van eigen erf komen. Het is wel zo dat al die activiteiten door de buurt/vrijwilligers/omringende opleidingen zelf georganiseerd moeten worden, er komt geen uitbater in, mogelijk wel een beheerder.

sen publiceerde. De naam Hoftuinen en de Knoopstraat en het Knooppunt komen daar vandaan. Op verzoek van de buurt en financieel gesteund door de ondernemersvereniging Oranjewijk/Achter de Hoven heeft ontwerper Sibe Jan Kramer het ontwerp en de uitvoering ter hand genomen.

Knoopkar. Om zo’n fietskar een beetje ‘eigen’ te maken, zou je de onderkant vol kunnen hangen met tekeningen van kinderen. Een beetje een open deur, maar door menigeen toegejuicht: natuurlijk komen er fruitbomen en -struiken, om zelf van te plukken of om de fietskar mee te vullen. Inmiddels is er een heus Perenlaantje aangelegd (Mariënburgpaad – fietspad naar de Watercampus).

‘Oh ja, en over het gebouw zelf: zet er zachte ledverlichting in en programmeer de zaak dusdanig dat het lijkt of het molecuul ademt’… we waren er even stil van, maar we zagen het al voor ons. Je bent de stad uit geweest, je rijdt de Oostergoweg op en wat een meevaller, hij ademt nog, we zijn weer thuis! Op sawa’s of in waterbakken worden de planten voor jouw lunch gekweekt. Een fietskar, die de wijk doorgaat met oogst uit gezamenlijke moestuinen en de oogst aan waterplanten. Je zou zo’n fietskar prima kunnen delen met andere wijken, want pluktuinen tieren immers overal welig (als het weer meezit, als enthousiastelingen er in slagen enthousiast te blijven, als de slakken een andere route kiezen, als de luizen Sneek leuker vinden en als de katten er ook iets van zouden snappen). De Knoopkar is een eerbetoon aan de vroegere tuinman van Maria Louise die haar tuinen op de plaats van het huidige Comenius aangelegd heeft en later tal van boeken over o.a. appelras-

BUURTJOURNAAL NR. 1

Het mooie van het project is dat alle kennis, maar ook alle beleving in de buurt is: studenten, wetenschappers en buurtgenoten denken mee. Onze wijk, Achter de Hoven en een deel van Huizum wordt actief benaderd om mee te denken. Alle ideeën zijn welkom, wij worden oprecht uitgenodigd om mee te denken. Dus: schroom niet, wees een anarchist, een wilde denker, een idealist, een ruig mens! En behalve de denkers zullen we straks vooral ook behoefte hebben aan de doeners, om wat er allemaal bedacht is ook echt uit te voeren/te bemensen en te onderhouden. Tot slot: wist jij dat er een rietje bestaat waarmee je -zonder enge ziektes op te lopen- veilig het water uit de Potmarge kan opslurpen? Janny Kamp

10% MINDER STRAATLANTAARNS? Het wijkpanel heeft dhr. Kemker erop gewezen dat in 2011 is geïnventariseerd welke lantaarns er weg zouden kunnen waarna in het oostelijke deel van de Oranjewijk de straatlantaarns zijn vervangen door LED verlichting. Het wijkpanel heeft daar ruim € 40.000,- in geïnvesteerd. Daarnaast is in 2015 in het westelijke deel van de wijk juist extra verlichting op ‘enge plekken’ aangebracht om de gevoelens van onveiligheid te verminderen.

De gemeente Leeuwarden heeft besloten dat er een structurele besparing van € 75.000,= kan komen door het aantal lichtmasten met 10% te verminderen. Zo zouden ook in de Oranjewijk straatlantaarns moeten ‘sneuvelen’. Medio april

had het wijkpanel een gesprek met dhr. Kemker, projectleider Openbare Verlichting. Hij had een prachtige grote tekening bij zich waarop hij de lantaarns die weg zouden kunnen al met een dikke oranje stift had aangekruist.

Dhr. Kemker koppelt deze informatie terug naar de verantwoordelijke wethouder Van der Molen en zal adviseren om de Oranjewijk buiten deze bezuinigingsslag te laten. Wijkpanel Oranjewijk

BUURTJOURNAAL NR. 1

WAT TE DOEN MET BUITENLANDS BEZOEK? FRIES MUSEUM

DE FRIESE GESCHIEDENIS:

EEN KAKELBONTE UITSTALLING Stel, je krijgt vrienden en familie van buiten Nederland op bezoek, en die wil je graag laten zien wat voor provincie Friesland is. De oplossing lijkt logisch: die mensen neem je mee naar het Fries Museum.

Toen mijn Filipijnse schoondochter samen met zoon een weekje kwam logeren, leek ons dat een mooi idee. En omdat ik mij nog niet gewaagd had in het nieuwe gebouw (ik was ver-

slingerd aan de oude behuizing) was het ook voor mij een kennismaking. Gelukkig ligt ook het nieuwe Fries Museum vanaf de Oranjewijk op loopafstand, al was het oude net wat dichterbij. Het interieur had ik vanaf de buitenkant al eens bekeken. Vierkant, wit, veel glas en koud, was mijn indruk. En dat klopte. Het was van binnen nog erger, een beetje megalomaan zelfs. Wat een enorme trappen, wat een hoogtes, en wat ruim. Heel anders dan de kruip-door-sluipdoorroutes, de verrassende vertrekken en de knusse tentoonstellingsruimtes in het oude gebouw aan de Tweebaksmarkt. Niet zo zeuren, vermaande ik mezelf in stilte, je staat nog maar voor de kassa, schort je oordeel nog even op. En dus togen schoondochter en ik naar de eerste verdieping alwaar zich de ruimte bevond waar de nietFries de Friese geschiedenis in al zijn glorie kon bewonderen.

BUURTJOURNAAL NR. 1

Het duizelde ons even toen we de drempel over stapten. Wat stond daar voor kakelbonte uitstalling? Dat er geen strikt chronologische volgorde was waarbij je keurig van de oertijd naar het heden werd geleid, Ă la, dat was misschien wat saai. Hoewel die degelijke methode in bijvoorbeeld het Drents Museum, ook een museum met een duidelijke streekfunctie, uitstekend werkt. Maar aan deze verzameling Frisia was geen touw vast te knopen. Het was alsof je in een op hol geslagen tijdmachine werd gezet: van Friese doorlopers van eeuwen geleden naar de Elfstedentocht in 1963, even verderop een portret van een Friese Oranje, dan een kostuum en dan weer een ander item. Daartussen korte uitleg waar je met een beetje achtergrondkennis wel wat van kon maken, maar dit was juist bedoeld als introductie waar de niet-Fries of net binnengekomen nieuwe Fries een idee van de Friese identiteit moest krijgen. Maar nieuwelingen en vreemdelingen zouden er eerder van gaan denken dat ze terecht zijn gekomen in een provincie die in een ernstige identiteitscrisis verzeild is geraakt. Wanhopig probeerde ik mijn schoondochter uit te leggen wat (waarschijnlijk) de bedoeling

was geweest van deze thematisch bedoelde opstelling maar haar wenkbrauwen gingen hoger en hoger. Na een kwartier gaven we het op.

lingen en bedrijven de directie lijken te hebben vervangen, maar nu blijkt maar weer dat dit niet zo’n goed idee is.

gebreid, prachtige gebreide handschoenen die meer op kant leken dan op breisel. Aan de andere kant ben ik ook wel blij dat het tijdperk van de gebreide onderbroek ver achter ons ligt. De tentoonstelling over goud was ook fantastisch. De fibula’s met rode granaten (uit India afkomstig!), de munten, spelden en andere sieraden, het was ronduit schitterend. De reconstructie van het gezicht van De dame uit de terp was indrukwekkend. Had zij zulke gouden sieraden gedragen, wie was zij? Hoe heeft ze geleefd, en hoe is ze aan haar eind gekomen? En jammer dat ze Beitske is genoemd.

Misschien hebben we de clou gemist? Op de website van het museum staat het volgende: ‘De kracht van de collectie is de basis van het nieuwe Fries Museum. We ontwikkelen de museumcollectie om de cultuur en geschiedenis van Friesland te bewaren, te leren begrijpen en aan het publiek te tonen. Zo kunnen we laten zien welke relatie het publiek met het materiële erfgoed heeft. Het nieuwe Fries Museum benadert zijn ruim 170.000 objecten als een samenhangend geheel.’ Met name de een na laatste zin is een groot raadsel: het museum laat mij zien welke relatie ik met het materiële (?) erfgoed heb? En is dat uitgezonderd het immateriële, zoals bijvoorbeeld het worstenbroodje van Noord-Brabant (wat mij trouwens vrij materieel lijkt, en zo denkt de weegschaal er vast ook over). Dieper graven in de bedoelingen van het museum zijn mij niet bevallen. Zo gauw ik zinnen lees als: ‘Onze kernwaarden zijn dynamisch en betrokken’, schiet ik in de lach. Ik weet dat communicatiemedewerkers voor veel instel-

Gelukkig was er meer. De tentoonstelling over breien was een stuk leuker dan gedacht. Wat een fantastische breisels, voorbeelden uit echte breiculturen als de Scandinavische (welke andere weefsels houden je zo lekker warm als breisels, behalve dan misschien bont?). Er is zelfs een compleet gebreid ‘landschap’ waar je in kunt gaan staan. Leuk gevonden ook de breilessen die je kon volgen (welk kind leert nog breien?). Op dinsdag, donderdag, zaterdag en zondag elke middag zijn ervaren museumbreiers aanwezig in de tentoonstelling, meldt de website. Verder poppenhuizen in miniatuur

En toch, aan het eind van onze rondgang kon ik een diepe zucht van heimwee niet onderdrukken. Weg is de kelder met zijn prachtige booggewelven waar het zilver stond, de mooie onderdoorgang naar de stijlkamers, de zolder met het Friese Verzetsmuseum waar een paar jaar geleden een van onze kinderen niet weg te slaan was geweest. De ronde houten trap, de deuren naar kamers en ruimtes waar je ze niet had verwacht. En vergis ik me nu, of is dit nieuwe gebouw een stuk kleiner dan het oude? Noem mij ongeneeslijk romantisch, een oude taart of desnoods een zuurpruim, maar van mij had deze poging Leeuwarden op te stoten in de vaart der volken niet gehoeven. Ineke Evink

BUURTJOURNAAL NR. 1

COLOFON redactie Ineke Evink Janny Kamp Hein Kray Christine Pietersen

Kopij Kopij inleveren voor 5 juni 2016.

OPMERKELIJK Hier stond voorheen de rubriek Ken Uw Wijk. Een hele aardige rubriek waarin architectonische details van diverse oude panden en gebouwen op de kiek gingen, die vervolgens door betrokken en oplettende Oranjewijkers konden worden geraden. Maar na vijf jaar is de koek op. Althans, de details raken een beetje uitgeput, de details waren soms te moeilijk om te raden en er kwamen amper reacties binnen. Tijd voor wat nieuws! Op initiatief van wijkbewoner en vrouw-metoog-voor-opmerkelijke-zaken Jenny Piso starten we vanaf nu met de rubriek ‘Opmerkelijk!’ Een rubriek met grappige of opvallende foto’s uit ons o, zo fotogenieke wijkje!

Mail naar: oranjewijk@gmail.com

Contactpersoon

EMMAKADE NZ

Hein Kray Emmaplein 8 tel: 058 - 216 48 45

Gastschrijvers Hylke Goudswaard Peter Jeeninga Paulien van der Kleij Gilbert Terpstra Luuk van der Veen

GRAFISCHE vormgeving Alle Schilstra, Minne Velstra

Opmaak EN GR. VORMGEVING Gilbert Terpstra, Verkorteweg CCM

Fotografie en illustraties Gerco van Beek Janny Kamp Hein Kray Femke Molenaar Jenny Piso Gilbert Terpstra en vele anderen

Oplage 875

(foto - J. Piso)

Bezorging Jordi Postma

Printservice Copy Service Leeuwarden

Jaargang 15 voorjaar 2016

www.oranjewijk.nl

BUURTJOURNAAL NR. 1

DANK ADVERTEERDERS/SPONSORS! De reactie dankt Bakker Bart, Bosma & De Witte Makelaars, Bouw- en Scheepstimmerbedrijf Evert Jan Hoen, BW H Ontwerpers, Bed & Breakfast Emmaplein, Cadenza Catering, Chrispen Tekst & Communicatie, Comes Uitvaartzorg, Contagio Training, Coaching & Advies, De Casseres Advocaten, FysioFriso, Garage Emmakade, Haar Idee, Huisartsenpraktijk Westerman, het Nordwin College en Tandartsenpraktijk Emmaplein voor het adverteren in de Oranjewijkkrant. Dankzij jullie kan de redactie weer vier nummers uitbrengen in 2016!

Garage Emmakade AutoCrew A Bosch Automotive Workshop Brand

Vakkundig onderhoud is voor uw auto van groot belang. Door regelmatig onderhoud heeft u langer plezier van uw auto! Of het nu gaat om een kleine/grote beurt, APK, banden of storingen, bij Garage Emmakade kunt u voor alles terecht. Van ons ervaren team kunt u kwaliteit verwachten tegen een betaalbare prijs. Ook wordt u bij ons altijd van te voren geĂŻnformeerd over de kosten aan uw auto. Garage Emmakade - Uw Bovag autobedrijf voor: Accuâ&#x20AC;&#x2122;s

AIRCO Service

APK

Banden

Motor storing

Occasions

Onderhoud

Uitlaten

AutoCrew A Bosch Automotive Workshop Brand

Garage Emmakade | Emmakade 148 zz | 8933 AX Leeuwarden | 058 212 82 13 | hoeksma@garageemmakade.nl