Boomspiegels, de fine fleur van de Oranjewijk!
nr. 2
Kom naar naar Bakker BakkerBart! Bart!
aaaieienn vvlla e e t t s s r e k De lleek lleennvviaia ll e e t t s s e e b b e onlilinne ..nnll
arrtt a b b r r e e k k k a a w wwwww.b.b
Je kunt op elk moment van de dag bij ons terecht voor een ovenvers brood, een krakend vers belegd broodje, een heerlijke broodsnack en een vers gezet kopje koffie.
Openingstijden: maandag 09:00 - 18:00 dinsdag 09:00 - 18:00 woensdag 09:00 - 18:00 donderdag 09:00 - 21:00 vrijdag 08:30 - 18:00 zaterdag 08:30 - 17:00 BakkerBart BakkeBart Wirdumerdijk 5 8911 CB Leeuwarden Tel: (058) 212 55 09 Fax: (058) 216 80 95
De lekkerste lekkerste
MERK INTERACTIEF
GRAFISCH
W W W. B W H O N T W E R P E R S . N L EMMAKADE 74A
D E M A K E R S VA N L E E U W A R D E N C U LT U R E L E H O O F D S TA D 2 0 1 8 / D E M O A N N E / R E S T Y L E H U I S S T I J L G E M E E N T E L E E U W A R D E N H Û S & H I E M / P O D I U M V L I E L A N D / K E N I N G FA N ‘ E G R E I D E / E L F S T E D E N R O E I M A R AT H O N / S L A C H T E M A R AT H O N J A N E R I N G A K L E E D T M A N N E N / K & M YA C H T B U I L D E R S / K E U N S T W U R K / H A R R Y VA N I N T E R I E U R / F R I T S J Ü R G E N S KALKDIJK FYSIO- EN MANUELE THERAPIE / OMRIN / WERF IJLST / JEUGD DANSOPLEIDING FRYSLÂN W E R K M A N H O R S E S H O E S / M I D N I G H T W A L K L E E U W A R D E N / P O Ë Z I E R O U T E L E E U W A R D E N / G E A R C O Ö P E R AT I E J E L L E D E J O N G A R C H I T E K T E N / S L U M P O I L / TA N X X / D I T T O N / G I L I A M F Y S I O T H E R A P I E / H E I T & M E M J A C H T W E R F D E J O N G / S A S K I A , V R O U W VA N R E M B R A N D T / E M PAT E C / N O O R D P E I L / AT E L I E R M O O I D R E N T H E O N D E R W I J S G R O E P F I E R / L S V / D E B O E R E G B E R T S A D V O C AT E N / H I G H T I D E / H A R R Y VA N K O Z I J N E N / T Û K W E N J E N
VAN DE REDACTIE
INHOUD
Mooi toch de nieuwe wijkglossy geheel in kleur! Echt weer een nummer om mee op vakantie te nemen en waar ook ter wereld van te genieten. Volgens schattingen die ik laatst las blijft ongeveer 25% van de Nederlanders deze keer in eigen land of thuis terwijl de rest op avontuur gaat. Zoiets geldt waarschijnlijk ook wel voor de Oranjewijkgenoten: een kwart blijft zitten waar die zit, zorgt voor tuintjes, huisdieren en have en goed van de buren en geniet van de intense rust die moeiteloos over onze wijk gaat komen. De anderen kunnen het weer niet laten om hun campers en caravans te starten of de trossen los te gooien of rugzak en reiskoffer te pakken en er als een speer vandoor te gaan. We zijn benieuwd naar hun verhalen en indrukken en zouden het helemaal te gek vinden als jij als buurtbewoner vanuit het buitenland eens wat impressies opstuurt naar dit blad: oranjewijk@gmail.com. En foto’s van mooie luchten zijn natuurlijk ook welkom. Publicatie verzekerd!
Duvelsdrek, priknoas en tĂşnkaantsjes
Op Funda staat dat er in het eerste halfjaar van 2015 maar liefst 22 huizen verkocht zijn in de Oranjewijk dus we kunnen wel stellen dat onze wijk een gewilde plek is om te wonen. Verwelkom je nieuwe buren hartelijk zodat ze zich al gauw helemaal thuis en gelukkig voelen bij alles wat er omgaat in de Oranjewijk. De redactie wenst iedereen een heerlijke vakantie met de prachtigste luchten! Hein Kraij
Huis-aan-huisactie Het zware leven van Marijke Meu Hij is er weer: de Leeuwarder nieuwe haring Het lied van de stokroos Meer Oranjewijk op de televisie Sociaal Wijkteam Nog meer glas in lood Waterpret in de speeltuin Hittegolfsoep Bye bye buurtsupermanager Gratis winkel Van de drup in de regen Nieuwe energie Algemene Ledenvergadering Russel Colofon Ken uw wijk
Coverfoto: Siem de Vlas
3 7 8 11 13 14 17 18 20 22 25 25 26 28 29 29 30 30
GROEN IN DE ORANJEWIJK BOOMSPIEGELS
MEER FLEUR DANKZIJ DUVELSDREK,
PRIKNOAS EN TÚNKAANTSJES!
Het begon met een oproep in de Oranjeglossy nr. 2, van juli vorig jaar. Of er in onze wijk belangstelling was voor het adopteren van een boomspiegel? Het zou de wijk zeker sieren, naast het al eerder zeer geslaagde moestuinproject.
H
et bleef even stil, maar na enkele weken kwamen de eerste enthousiaste aanmeldingen binnen. Wellicht moest het bij de Oranjewijkers even ‘yn ‘e weak’ worden gezet. Na een herhaalde oproep in de herfst-Oranjeglossy, stroomden de e-mails binnen en dit voorjaar konden we met rechte rug melden
dat we met liefst 32 geadopteerde boomspiegels konden gaan starten. Uiteindelijk is de bedoeling dat dit initiatief in de wijk een kettingreactie veroorzaakt.
4
BUURTJOURNAAL NR. 2
Om de adoptie in goede banen te leiden is eind september vorige jaar een kleine commissie van zes mensen gevormd. Er werd een overzichtelijke inventarisatielijst gemaakt, de gemeente wilden we er nauw bij betrekken, we zochten uit of er subsidies beschikbaar waren, de publiciteit moest geregeld worden en uiteraard - niet geheel onbelangrijk – we moesten een feestelijke inplantdatum vaststellen om naar toe te kunnen werken. Dat daarbij de ‘Heiligen van het IJs’ ons parten speelde hoef ik u niet te vertellen. Dat werd dus zaterdag 2 mei, dan ‘sil it heve’.
Witte tegel
Zware groeicondities
Stel je hebt je boomspiegel met innerlijke voldoening ingeplant en onderhoudsploegen van de gemeente schoffelen kort daarop rücksichtslos alles eruit! Om die kwesties alvast in de kiem te smoren hebben we Gjalt Faber, Jan Plantenga (wijkonderhoud) en stagiair Naomi Misbeek van gemeente Leeuwarden op de hoogte gebracht van alweer een nieuw groen initiatief uit onze wijk. Enthousiast over de plannen en erg behulpzaam zijn ze geweest
Alvorens de plantensoorten te bepalen en het overzicht te behouden is een inventarisatieformulier opgesteld waarop de nu-situatie van de te adopteren boomspiegel werd aangegeven zoals: de grondslag, de aanwezige boomsoort, de wortelbezetting, mate van bezonning, de berandingen (wippende tegels, banden etc.), oppervlak en eventuele wensen de adopteurs zelf. Als laatste werden er foto’s gemaakt van het huidige beeld en de positie.
door het laten aanbrengen van geschikte teelaarde en een speciale witte tegel. Deze inmiddels bijna ‘achtenswaardige tegel’ geeft aan dat de betreffende boomspiegel geadopteerd is en uiteraard keurig onderhouden wordt. Ook een goede tip voor u als lezer die overweegt alsnog een boomspiegel te adopteren.
Echter de groeicondities onder bomen is vaak ‘tige dreech’ voor beplanting. Droog, schaduwrijk, arm aan voedingsstoffen, weinig doorwortelbare laag, na-drup bij regen waardoor de bodem dichtslaat en de uitgelezen plek voor honden en katten om hun behoefte in te doen. Schrijver dezes werkt in de groenbranche en heeft een onderzoeksrapport uit Wageningen waarin soorten staan die geschikt worden geacht en hun sporen al hebben verdiend onder deze zware groeicondities. Daarnaast was het de insteek dat ze zoveel mogelijk vlinders en bijen zouden aantrekken. Om hier een paar te noemen: hjerstaster
(herfstaster), duvelsdrek (wolfsmelk), earrebarrebek (ooievaarsbek), priknoas (prikneus) en himelkaai (hemelseutel), grutte liuweprint (vrouwenmantel) en Kaukasysk ferjit-my-net (Kaukasisch vergeet-mij-niet). Een uitzonderlijke positie heeft de Oranjenassaustraat. De bewoners prefereerden oranjebloeiende beplanting in de vorm van: oranje neilkrûd (nagelkruid), skieppegerf (duizendblad), middeigoud (gazania) en de niet geheel onbekende túnkaantsjes (Afrikaantjes).
Zaterdag 2 mei ‘de inplantdag’ Op deze zonovergoten Oranjemiddag werden alle beplantingssoorten overzichtelijk in kisten uitgestald tegen de voorgevel van ons wijkgebouw met afbeeldingen en hun groeieigenschappen. Na een stichtelijk welkomstwoord vanuit een kruiwagen met tips over het aanplanten en de verzorging, konden de deelnemers de planten uitzoeken en de boomspiegels inplanten. Vooraf was echter precies berekend hoeveel planten de deelnemers mee konden nemen om de verdeling enigszins gestructureerd te laten verlopen.
BUURTJOURNAAL NR. 2
5
GROEN IN DE ORANJEWIJK BOOMSPIEGELS
MEER FLEUR DANKZIJ DUVELSDREK, PRIKNOAS EN TÚNKAANTSJES!
Na gedane arbeid is het goed rusten! Met dit credo konden we terugzien op een naar onze mening geslaagde middag en project. We hebben niet alleen een groenere Oranjewijk maar ook een verder uitgebouwde sociale cohesie.
Two months after Op zaterdag 27 juni heeft schrijver dezes een rondwandeling gemaakt en foto’s genomen van enkele geadopteerde boomspiegels. Hoe staan ze er nu voor? Na een zeer droog en fris voorjaar is water essentieel voor een goede slagingskans en moet er veel bewaterd worden. Net als baby’s dien je ze als het ware lang genoeg aan de borst te houden, totdat ze zich zelf kunnen redden. In de Gysbert Japicxstraat heeft dit groene initiatief al een kettingreactie veroorzaakt. Menig boomspiegel is ingeplant. Hulde aan deze bewoner(s)! Wij hopen dat alle Oranjewijkers die een boomspiegel geadopteerd hebben er nog jaren lang plezier aan beleven en dat het u als lezer wellicht ook inspireert er een voor uw deur te adopteren. Niet voor niets zeggen wij: ‘Oranjewijk ons groene Koninkrijk!’ De boomspiegelcommissie: Sjoeke Mulder Erika van Driel Ines Jonker Hermien Koen Boris van Reede Siem de Vlas (ferslachjouwer)
6
BUURTJOURNAAL NR. 2
WIJKVERENIGING ORANJEWIJK LIDMAATSCHAP
HUIS-AAN-HUISACTIE
NA DE ZOMER!
Onze vereniging kent een rijke historie en op papier een flink aantal leden. Hoewel het rijke verleden nog staat als een huis en hier jaarlijks mooie hoofdstukken aan worden toegevoegd, is het papierwerk echter minder levend….
H
et ledenbestand is achterhaald. Er staan namen op adressen waarvan het huis intussen al twee keer is doorverkocht en nog vervelender, er staan ook mensen op de ledenlijst die inmiddels overleden zijn. Daarnaast kent de wijkvereniging (op papier) zo’n 250 leden, maar hebben slechts 70 leden een machtiging voor de jaarlijkse contributie a € 10,-. Aangezien er sinds 2011 niet meer langs de deuren wordt gegaan voor het jaarlijkse tientje, is er een ongewenste situatie ontstaan.
Wel of geen lid? Het is niet dat onze leden de contributie niet willen betalen. Er is dan ook door meerdere huishoudens gereageerd op het verzoek in de vorige wijkglossy om een machtiging te tekenen en in te leveren. Heel vaak spreken wij echter mensen die niet weten of ze wel lid zijn, of zij een machtiging hebben en hoe het allemaal werkt. Dat begrijpen wij heel goed en we willen het daarom wat makkelijker gaan maken voor ons allemaal. Het bestuur is van plan om na de zomervakantie met behulp van vrijwilligers langs de deuren te gaan. Wij hopen hierdoor in korte tijd het
gehele ledenbestand weer op orde te krijgen en te regelen dat alle leden doormiddel van een machtiging de contributie kunnen betalen. Wij proberen zoveel mogelijk voor elke straat of stukje straat een vrijwilliger te vinden uit die straat, zodat er een bekend gezicht bij u langskomt. En zo heeft u een leuke aanleiding om uw buren wat beter te leren kennen!
Een tientje per jaar
Met deze huis aan huisactie hoopt het bestuur het ledenbestand weer goed op orde te krijgen. Daarnaast hopen we natuurlijk –en we gaan daar ook wel een beetje vanuit- dat er nog meer Oranjewijkbewoners lid willen worden van de wijkvereniging. Het kost per huishouden maar € 10,- per jaar en hiermee kan de vereniging het wijkblad verspreiden, activiteiten organiseren en het buurthuis en de speeltuin onderhouden. Niet verplicht Alles wat nodig is om onze wijk levendig te Het bestuur wil graag een aantal dingen te we- houden. ten komen. Wie er woonachtig is/zijn op uw adres, of u al lid bent of dat wilt worden van de Alvast bedankt namens het bestuur van de vereniging en of u als vrijwilliger een steentje Wijkvereniging! bij wilt dragen. U bent niet verplicht om deze informatie met ons te delen of om lid te wor- Hylke Goudswaard den van de wijkvereniging, dat staat voorop. Maar we hopen natuurlijk wel dat zoveel mogelijk bewoners uit de wijk dit wel willen doen. De vrijwilligers die langskomen, hebben formulieren bij zich waarop u de gegevens kunt invullen. Daarnaast zullen zij machtigingsformulieren meenemen. Als u al lid bent en geen machtiging heeft of als u lid wilt worden, dan kunt u die ook meteen invullen.
DOE IETS LEUKS MET DE BUREN Op 25, 26 en 27 september is het Nationale Burendag. Buurtorganisaties en particulieren kunnen van het Oranjefonds een bijdrage krijgen van maximaal € 450,=. Maar op=op! Lever uw plannen en goede ideeën in voor 1 september 2015. Kijk voor de aanvraagprocedure op www.burendag.nl
BUURTJOURNAAL NR. 2
7
HISTORISCH JAAR 1765
HET ZWARE LEVEN VAN MARIJKE
MEU
Het is 250 jaar geleden dat Maria Louise van Hessen-Kassel is overleden, op 9 april, 1765. Met haar verdween de laatste Oranje uit Leeuwarden. Maar er herinnert nog veel aan haar, zoals het Princessehof en onze eigen Maria Louisestraat.
Er is natuurlijk van alles te doen is zo’n jubileumjaar. Er zijn wandeltochten, lezingen, concerten en exposities in heel Friesland. Alle informatie staat op www.marialouise2015.nl
Johan Willem Friso stamde namelijk alleen in de vrouwelijke lijn af van Willem de Zwijger, via zijn grootmoeders Albertine Agnes van Nassau en HenriĂŤtte Catharina van Oranje. Deze zussen waren kleindochters van Willem de Zwijger. Maar dat telde niet in die tijden.
L
eeuwarden werd Hofstad in 1584 met de komst van Willem Lodewijk als Friese stadhouder. De Nederlanden hadden Philips II aan de kant gezet en gingen het land op hun eigen manier besturen. Dat wil zeggen, de adel en de steden. Willem Lodewijk was een oomzegger van Vader des Vaderlands Willem de Zwijger (of Willem van Oranje) en hij trouwde met een van zijn dochters: Anna van Nassau, dochter van de tweede vrouw van Willem de Zwijger: Anna van Saksen. Willem Lodewijk en Anna waren dus neef en nicht. De vader van Willem Lodewijk zag het huwelijk niet zitten: de vader van de bruid had forse schulden. Willem Lodewijk hield echter vol, en theologen gaven dispensatie voor het huwelijk. Maar Anna werd al snel ziek, zij overleed tijdens haar eerste zwangerschap in juni 1588. Willem Lodewijk is nooit hertrouwd. Het zou voor de Friese Nassaus niet het eerste korte huwelijk met een treurig einde worden. Willem Lodewijk werd opgevolgd door zijn broer: Ernst Casimir, graaf van Nassau-Dietz. Johan Willem Friso, graaf van Nassau-Dietz, was de zesde Friese stadhouder op rij. Als enige erfgenaam van zijn achterneef stadhouder Willem III, die in 1702 overleed, erfde hij de titel Prins van Oranje. Echter, direct na het openvallen van het testament, maakten ook Frans Lodewijk van Bourbon-Conti en Willems neef Frederik I van Pruisen aanspraak op de titel Prins van Oranje.
8
BUURTJOURNAAL NR. 2
In 1709 trouwt de Johan Willem Friso met Maria Louise van HessenKassel. Het was liefde op het eerste gezicht, meldden de annalen, zeker van zijn kant. Een mooi begin van wat een zeer kortstondig huwelijk zou zijn. Willem was al niet veel thuis omdat hij noodgedwongen op het slagveld verbleef, en in 1711 vertrok hij naar Den Haag voor de zoveelste onderhandelingsronde over het stadhouderschap van de hele Republiek. Op 14 juli 1711 kwam Johan Willem Friso na een lange reis uit Leeuwarden aan bij de Moerdijk. Hij wilde het Hollandsch Diep oversteken om zo naar Den Haag te kunnen voor de onderhandelingen over het stadhouderschap. Maar er ging van alles mis met de overtocht, en de prins en zijn kamerheer verdronken. Het echtpaar had al een dochter en zes weken na zijn dood werd een zoon geboren: Willem Carel Hendrik Friso. Hij werd de latere stadhouder Willem IV. Van de hele republiek weliswaar, maar hij was ook de een na laatste. Na de dood van haar echtgenoot was het leven van Maria Louise allesbehalve voorbij. De belangrijkste taak van de weduwe was ervoor te zorgen dat de nalatenschap niet werd verkwanseld. En die nalatenschap was in haar geval het stadhouderschap. Ze werd regentes van haar zoon en stak al haar energie in zijn opvoeding en, in mindere mate, in die van haar dochter.
Ze woonde afwisselend in Leeuwarden, Groningen en in paleis Soestdijk. In Leeuwarden ontstond door drie aankopen van land en gebouwen het landgoed Mariënburg, genoemd naar haarzelf. Het stond aan de weg Achter de Hovingen, nu Achter de Hoven.
Hofstad-af De titel Hofstad verloor Leeuwarden in 1747, toen de zoon van Marijke Meu, zoals haar bijnaam luidde, naar Den Haag vertrok om stadhouder te worden van de hele Republiek der Verenigde Nederlanden. Hij zou de geschiedenis ingaan als Willem IV.
DIT WAREN DE FRIESE NASSAUS: Willem Lodewijk (15601620), zoon van Jan de Oude, graaf van Nassau-Dillenburg, Friese stadhouder van 15841620. Hij huwde in 1587 met zijn nicht Anna van OranjeNassau, die zeven maanden later stierf. Willem Lodewijk is nooit hertrouwd en liet geen kinderen na. Hij werd opgevolgd door zijn broer. Ernst Casimir (15731632), graaf van NassauDietz, Friese stadhouder van 1620-1632, huwde in 1607 met Sophia Hedwig van Brunswijk-Wolfenbüttel. Zij
hadden twee zoons: Hendrik Casimir en Willem Frederik. Ernst Casimir sneuvelde bij Roermond, in de strijd tegen de Spanjaarden. Hij is de stamvader van de Friese Nassaus en werd opgevolgd door zijn zoon. Hendrik Casimir I (16121640), graaf van NassauDietz, was stadhouder van Friesland en Groningen van 1632-1640. Hendrik Casimir sneuvelde bij Hulst, in de strijd tegen de Spanjaarden. Hij was ongehuwd en werd opgevolgd door zijn broer.
Willem Frederik, (16131664) graaf - vanaf 1654 vorst - van Nassau-Dietz, was stadhouder van Friesland en Groningen van 1640-1664. Willem Frederik huwde in 1652 met zijn achternicht Albertine Agnes van OranjeNassau, dochter van Frederik Hendrik en Amalia van Solms. Hij overleed aan een schotwond uit eigen pistool en werd opgevolgd door zijn zoon. Hendrik Casimir II (1657-1696), vorst van Nassau-Dietz, was stadhouder
van Friesland en Groningen van 1664-1696. Hij stond aanvankelijk onder voogdij van zijn moeder Albertine Agnes. Hij huwde in 1683 zijn nicht Henriëtte Amalia van Anhalt-Dessau. Zij hadden zeven dochters en één zoon, Johan Willem Friso, die zijn vader opvolgde. Johan Willem Friso (1687-1711), vorst van Nassau-Dietz, prins van Oranje, was Fries stadhouder van 1696-1711. Hij stond tot 1707 onder voogdij van zijn moeder Henriëtte Amalia.
Zes weken na zijn dood werd zijn zoon en opvolger Willem Carel Hendrik Friso geboren. Willem Carel Hendrik Friso (1711-1751), prins van Oranje en Nassau, Fries stadhouder van 1711-1747. Hij trouwde in 1734 met Anna van Hannover, dochter van de Engelse koning George II. In 1747 werd hij als Willem IV stadhouder van de Republiek der Nederlanden en verhuisde met zijn gevolg naar Den Haag.
BUURTJOURNAAL NR. 2
9
HISTORISCH JAAR 1765
HET ZWARE LEVEN VAN MARIJKE MEU
Het was allemaal niet zonder slag of stoot gegaan. Willem III, achterkleinzoon van De Zwijger en stadhouder van Holland, had geen kinderen en er volgde een stadhouderloos tijdperk. Het stadhouderschap was erfelijk verklaard en als er geen kinderen zijn, zijn er ook geen opvolgers. Maar toen in 1747 de Franse troepen het zuiden van de Nederlanden binnenmarcheerden, gingen de Staten Holland, Utrecht en Overijssel een voor een over stag. Toch maar weer een Oranje. Als stadhouder, èn als kapitein-generaal van de Unie. Fijn voor de Friese Nassaus, die kosten noch moeite gespaard hebben om het zo ver te laten komen. Minder fijn voor Leeuwarden dat de titel Hofstad definitief verloor aan Den Haag. Want de stadhouder van De Nederlanden blijft natuurlijk niet in Leeuwarden wonen...
Princessehof In 1731 werd zoon Willem meerderjarig. Maria Louise verhuisde naar het Princessehof, waar ze een uitgebreide verzameling porselein aanlegde. Een tijdlang was ze niet meer nodig, haar zoon heeft het heel druk, en ze vereenzaamde. Met haar schoondochter, prinses Anna van Hannover, kon ze het slecht vinden.
10
BUURTJOURNAAL NR. 2
In 1751 stierf haar zoon, haar schoondochter overleed in 1759, waardoor haar kleinkinderen Carolina en de erfstadhouder Willem V als minderjarige wezen achterbleven. Maria Louise werd op 70-jarige leeftijd opnieuw regentes. Zij moest hiervoor samenwerken met de hertog van Brunswijk die als voogd over haar kleinkinderen was aangesteld. Vaak reisde zij van Leeuwarden naar Den Haag om op te komen voor de belangen van haar kleinkinderen. In Leeuwarden bleef ze onverminderd populair, ze kreeg niet voor niets de bijnaam Marijke Meu (tante Marijke). Als ze in haar draagkoetsje door de stad ging, wierp ze snoepgoed naar de jeugd. Op tweede paasdag, 9 april 1765 overleed ze, 77 jaar oud. Enkele weken later werd ze bijgezet in de bovengrondse kapel van de Grafkelder van de Friesche Nassaus in de Grote Kerk. Maria Louise heeft haar werk uitstekend gedaan. Hoewel Johan Willem Friso en zij slechts twee kinderen hadden, stammen behalve het Nederlandse koningshuis bijna alle regerende vorsten in Europa van hen af. Ineke Evink
KOOKIMPRESSIES VAN PETER JEENINGA VIS
HIJ IS ER WEER:
DE LEEUWARDER NIEUWE HARING Vissalade Ingrediënten: 250 gram crème fraîche 200 gram zure room 2 eetlepels witte wijnazijn 1 bosje dille Peper, zout en een beetje suiker 2 uien 4 augurken zoet zuur (pot) 1 grote appel 8 stuks nieuwe haring 750 gram nieuwe aardappels
D
e nieuwe haring komt uit de noordelijke Noordzee, de driehoek Schotland, Noorwegen en Denemarken en worden gevangen door Noorse en Deense vissersschepen. De verdere verwerking is in handen van Nederland. Je kunt dus de nieuwe haring met een gerust hart Leeuwarder Nieuwe Haring noemen! Trouwens…het bekt lekker aan de viskraam: ‘ik wu graag un liwadder, sonder siepels’. Misschien is het een goed idee voor het gemeente bestuur om Karianne Krabbendam de opdracht voor een levensgroot bronzen beeld te geven: De Viseter, een hommage aan Sinnema, Glastra, Schootstra, De Bruin, Schaaf, Ombelet en Ten Hoeve, de vishandelaren van Leeuwarden waarvan de meeste zijn verdwenen. Een mooie plaats zou het Emmaplein kunnen zijn, er mist daar iets, een beetje het vroegere Zaailand gevoel krijg ik daar. Ik heb hem nog niet in de stad gespot, maar volgens Het Parool is het tijdens het nieuwe haringseizoen het meest begeerde artikel: de gekoelde snijplank. Tijdens het schoonmaken
van de haring koelt deze snijplank de haring keurig tot vier graden boven nul. De vishandelaar die van plan is om mee te doen aan de AD haringtest kan niet meer zonder. Voor het schoonmaken van de haring, moet je de hogere haringschool met goed gevolg doorlopen hebben, want het is niet mis wat je allemaal moet weten van haring, bewaartemperaturen, rijping van de haring enz. Rijping is gewoon een ander woord voor rotting van de haring, want dat is het gewoon. Een haring is wat betreft de bewaartemperatuur een zinnig beestje. De verhalen over een Amsterdamse vishandelaar zijn tot in het buitenland bekend. Bestelde men aan zijn kraam een haring om die ter plekke op te eten dan was er niets aan de hand. Maar kwam er een toerist, die het kleinood op zijn hotelkamer wou consumeren en de haring ingepakt wilde hebben, dan was de vishandelaar plotseling uitverkocht.
Bereiding: • Roer de crème fraîche, de zure room en de witte wijnazijn door elkaar. • Maak de dille schoon, schud hem droog en pluk de blaadjes van de takjes. • Hak de dille fijn en roer hem door de roomsaus. Breng op smaak met peper en zout. • Pel de uien en snijd ze in dunne ringen. • L aat de augurken uitlekken en snijd ze in halve plakjes. • Maak de appel schoon, snijd hem in vieren en verwijder het klokhuis. • Snijd de appelstukjes in plakjes. Dep de haring droog en snijd de vis in stukjes van twee centimeter, houd wat uienringen apart en meng de overige ui met de haring, de augurken en de appel. Was de aardappels en kook ze afgedekt ca. 20 minuten in een pan met water. Giet de aardappels af, spoel ze onder koud stromend water en schil ze. • Serveer de salade met de saus, de aardappels en de overige uiringen. Peter Jeeninga
BUURTJOURNAAL NR. 2
11
! r a a h n e m e h r o o v t p i n k Ge www.haaridee. eu www.haaridees
hop.nl
www.facebook. com/haaridee De Haar ide
Oranje Nassaustraat 19 8933 BR Leeuwarden tel. (058) 2135256
Vera, Sim
one, Deb
e crew
ora en A
haaridee@gmail.com www.haaridee.eu
nnelie
Onze therapeuten: Ynse de Boer Ynse de Boer Fysiotherapeut Manueel therapeut Fysiotherapeut
Manueel therapeut
Eke Siebinga Fysiotherapeut Eke Siebinga nek/schouder/hoofdpijn
Fysiotherapeut
Sinds juli 2012 zijn wij als praktijk werkzaam binnen het medisch centrum Buitenhove. Deze stap bracht ons meer ruimte, een grote en goed uitgeruste oefenzaal en meerdere zorgdisciplines onder een dak.
Fysiofrisoteam bestaat uit acht fysiotherapeuten en één oefentherapeute, iederspecialisme. met een Het Het Fysiofrisoteam bestaat uit zes fysiotherapeuten en één oefentherapeute, ieder met een eigen eigen specialisme. Hiermee proberen wij de voor U optimale zorg te verlenen. Onze benadeHiermee proberen wij de voor U optimale zorg te verlenen. Onze benaderingswijze is individueel gericht, met ringswijze is individueel gericht, met persoonlijke en professionele persoonlijke aandacht en professionele begeleiding. Binnenaandacht onze praktijk bestaan er ookbegeleiding. mogelijkheden om te Binnen onze praktijk bestaan er ook mogelijkheden om te oefenen in klein groepsverband. oefenen in klein groepsverband.
Martine de Jong nek/schouder/hoofdpijn Oefentherapeut Cesar
Martine de Jong Dick de Roest Oefentherapeut Cesar Fysiotherapeut Ita de Roest-Luth Dick de Roest Fysiotherapeut Fysiotherapeut Bekkenfysiotherapeut
Fysiotherapie voor ouderen
Sina Keuning Fysiotherapeut, Haptonomie, Ita de Roest-Luth Psychosomatische Fysiotherapeut Fysiotherapie
Bekkenklachten en
Lianna Touwen Bekkenbodemfysiotherapie Fysiotherapeut
Sina Keuning Ingrid Kik-Jansen Fysiotherapeut, Haptonomie, Fysiotherapeut Geriatriefysiotherapeut Psychosomatische fysiotherapie.
Wietske Siemensma-v.d. Ploeg Kinderfysiotherapeut
Praktijk FYSIOFRISO J.H. Knoopstraat 6-e, 8933 GS Leeuwarden tel.: (058) 213 59 56 , info@fysiofriso.nl www.fysiofriso.nl
Wijkzorgcentrum Greunshiem Tjotterstraat 16, 8937 AS Leeuwarden Wijkzorgcentrum Het Nieuwe Hoek Hoeksterpad 16, 8911 JW Leeuwarden
Leoni Bouma
Fysiotherapeut Kinderfysiotherapeut
HET LIED VAN DE STOKROOS. DE STOKROOS HEEFT HAAR KONINKRIJK GEVESTIGD IN D’ ORANJE WIJK ROND DE BOMEN, IN HET ZAND, TUSSEN TEGELS, HEGGERAND. KONING WINTER WEGGEGAAN, KOMT HAAR EERSTE GROEN ER AAN. ONBELEMMERD GROEIT ZE GROOT, MET VEEL BLOEMEN, ROZE, ROOD. MAAR…. ZO ALS DAT STEEDS WEER GAAT… ER KOMEN MANNEN IN DE STRAAT, MET KOKEND WATER, ONVERDROTEN, WORDT DE STOKROOS PLATGESPOTEN. OM ’T GEVAAR VAN DEZE HEREN NU EENS EFFECTIEF TE KEREN? ZELFS DE WITTE TEGELS HELPEN NIET, DIE JE ROND DE BOMEN ZIET.. DE “VIJAND” MOET GEÏNSTRUEERD “WAT GEDAAN WERD, WAS VERKEERD. NIET ELK GROEN BLAD VERDIENT EEN SPUIT, ZET HEM BIJ DE STOKROOS UIT.” MOCHTEN W’ ALS BEWONERS MERKEN DAT DEZE LESSEN NIET GOED WERKEN REST ONS, DAT WE DEZE HEREN ALS WIJKBEWONERS, GEWOON KEREN. DAN IS ER IN D’ORANJE WIJK.. OORLOG IN ONS KONINKRIJK!!! FROUKJE DE LANGE
BUURTJOURNAAL NR. 2
13
DE COLUMN VAN LUUK TV-STERREN
MEER ORANJEWIJK
OP TELEVISIE!
In het kader van de niet aflatende inspanningen om onze Oranjewijk gunstig 'op de kaart te zetten' heeft de ambitieuze stagiair van onze wijkstrateeg, de Multimedia & design-student Frans Voorintland, maar liefst vijf televisieformats ontwikkeld die natuurlijk allemaal in onze wijk spelen. Onlangs werden ze aan het bestuur gepresenteerd. Het werd een fascinerende avond!
V
betaalden hun concurrenten slechts de helft van de gevraagde overnachtingsprijs. En sinds dat bekend werd, is het oorlog in de B&B branche in onze wijk.
oor de meeste formats (ideeën voor programma's) worden nu sponsors gezocht, waarna ze worden aangeboden aan Omrop Fryslân, GPTV of de lokale omroep in Leeuwarden. 'Met enkele formats willen we zelfs proberen de EO of SBS6 te interesseren in onze wijk', onthult Frans. Om dat met succes te kunnen doen, heeft hij van de meeste formats met zijn iPhone en zijn tabletcomputer inmiddels een proefprogramma opgenomen.
B&B Het eerste format dat hij liet zien was B&B. Het idee: de eigenaren van de bed and breakfasts in onze wijk slapen allemaal een nacht in het logies van hun collega's. Daarbij ontdekken
Stop Politie Willem Lodewijkstraat
ze de positieve én de minder prettige aspecten van hun concurrenten - en die worden in de film natuurlijk allemaal besproken. Aan het eind van het programma volgt de afrekening: ze mogen zelf bepalen of ze de vraagprijs, een hoger of een lager bedrag willen betalen. Dit proefprogramma haalde als één van de weinige de eindstreep niet: de meeste B&B eigenaren
14
Een concept dat wel hoge ogen gooide was 'Stop, Politie Willem Lodewijkstraat'. Het idee: met een serie verborgen camera's worden alle verkeersuitwassen op de Willem Lodewijkstraat haarscherp in beeld gebracht. Overtreders worden aan het eind van de straat staande gehouden door de politie en krijgen een serieus gesprek, een hoge boete én de mogelijkheid hun overtreding nog eens goed op de televisie te bekijken. Af en toe wordt ook een rijbewijs afgepakt of komt een hoge officier van justitie vertellen dat iets 'helemaal niet door de beugel kon'. Deel 1 gaat over snelheid, deel 2 over inhalen, deel 3 over de situatie rond de spoorwegovergang Maria Louisastraat en deel 4 brengt het afsnijden of bijna aanrijden van fietsers in beeld. 'Hiermee halen
BUURTJOURNAAL NR. 2
we met gemak RTL7 'Meerr voorr mannen', klonk het opgetogen in het wijkgebouw na het proefprogramma.
Klussers Ook hoge ogen gooit 'Help, mijn man is klusser'. In een sympathieke presentatie die beurtelings door de eigenaren van de verschillende klusbedrijven uit onze wijk wordt verzorgd, wordt een uit de hand lopend klusproject van een wijkbewoner in beeld gebracht. Al jaren onbetegelde badkamers, verrotte dakkapellen, ondergelopen kelders, half afgebouwde kinderkamers, houwtje-touwtje meterkasten, onze wijk blijkt er vele te kennen. In elke aflevering neemt een klusteam de uitdaging aan om binnen 24 of 48 uur een oplossing te brengen en vaak iets meer dan dat. Ondertussen wordt de man des huizes op strenge maar zalvende toon toegesproken door de presentator, want iedereen begrijpt toch dat hij het
nooit zo ver had mogen laten komen? Ook shopt een styliste de zaken van hoofdsponsor winkelcentrum De Centrale leeg om leuke 'woonhebbedingetjes' en '-gadgets' op de kop te tikken. Aan het slot van elke uitzending zien we wijkbewoners sprakeloos en huilend van geluk hun opgeknapte paleisjes binnenkomen: er branden kaarsen en waxinelichtjes en heel belangrijk: er is weer een Oranjewijkhuwelijk gered.
Natuur Nog een topper wordt ongetwijfeld de reeks natuurprogramma's die Frans gepland heeft. In de eerste aflevering 'Oranjewijkse vogels' zien we hoe de merels, de Turkse tortels, de houtduiven, kool- en pimpelmezen, kraaien, eksters, mezen, roodborstjes, winterkoninkjes, aalscholvers, futen, meeuwen, grote bonte spechten, gierzwaluwen, waterhoentjes en mussen erin slagen zich in de Oranjewijk staande te houden en zelfs voort te planten. Volgende veelbelovende afleveringen gaan over honden, katten, de vissen in het Nieuwe Kanaal, tuinen en kamerplanten. 'Ook dat is allemaal natuur hoor', haast Frans zich te zeggen. 'National Geographic of Discovery Channel', gokt het wijkbestuur.
Oranjewijkers spreken Een format dat zeker bij Omrop Fryslân in de smaak zal vallen is een korte talkshow, te presenteren vanuit de koffiehoek van Albert Heijn in onze wijk. Shoppende burgers mogen zich daar dagelijks uitspreken over 'de vraag van de dag'. Dat levert boeiende gesprekjes
op over aansprekende kwesties als: 'moet de Oranjewijk zich afscheiden van Leeuwarden en de gulden weer invoeren (Orexit)? of: 'Stelt de Oranjewijk zich in 2017 kandidaat voor de start van de Tour de France? of: ' Wat is uw favoriete recept met rode bieten?' 'Het is elke dag een verrassing waar ze het over gaan hebben, maar de creativiteit van programmakers én Oranjewijkbewoners levert gegarandeerd boeiende televisie op', zegt Frans. 'Al was het maar in de komkommertijd.' Natuurlijk bruist hij van nog veel meer ideeën. Een kookwedstrijd (slow cooking met de stopwatch in de altijd strenge handen van Peter Jeeninga). Leer schilderen met onze eigen kleurrijke Bob Ross: Henk Krist. Ziet u binnenkort een camera in uw straat of uw buurtsuper? Schroom dan niet om even in beeld te stappen. Pure wijkpromotie! Luuk van der Veen
BUURTJOURNAAL NR. 2
15
Wim Teeuw Foeke Sjoerdswei 26 • 8914 BH Leeuwarden telefoon: 06 53 976 549 website: www.cadenzacatering.nl • email: info@cadenzacatering.nl
www.nordwincollege.nl VMBO-groen / MBO / Cursus & Contract
16
BUURTJOURNAAL NR. 2
INGEZONDEN MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING
SOCIAAL WIJKTEAM
‘Laatst kwam er een vraag van een bewoner uit de Oranjewijk, die zijn eigen tuin niet meer kon onderhouden. Wij proberen dan andere De coöperatie Amaryllis heeft van de gemeente Leeuwarden de opdracht wijkbewoners te vinden die hier iets in willen gekregen om in de stad Leeuwarden negen wijkteams op te zetten. Ieder wijk- betekenen. Dan hebben we het dus over partiteam bedient een gebied in de stad. Wijkteam Centrum-Oost is er voor de cipatie, meedoen en verbinden. Ik heb er dan Oranjewijk, het centrum, Huizum-Oost, Achter de Hoven, de Schepenbuurt veel plezier in als zo’n koppeling is gelukt en er en de Wielenpôlle. Sinds enkele maanden is het Wijkteam Centrum-Oost soms duurzame contacten ontstaan. Participegehuisvest in de Oranjewijk. ren is maatwerk en is leuk’, meent Anneke.
LANDT IN DE ORANJEWIJK
De open inloop van het wijkteam Centrump de Zuidergrachtswal 20 staat een De Sterke Vogel staat voor mij voor de kracht Oost is iedere werkdag geopend van 10.00 tot 17.00 uur. bijzondere voormalige fabriek. Het die in elk mens aanwezig is.’ pand werd in 1770 gebouwd door Orgelfa- ‘Bij ons wijkteam kun je terecht met vragen Zuidergrachtswal 20, 8933 AE Leeuwarden briek Van Dam en in 1917 overgenomen over alles waar je tegenaan kan lopen. Bijvoor- Tel: 058 – 3030401 / e-mail: info@wijkdoor rijwielfabriek Phoenix. Aan de vogel beeld opvoedingsvragen, financiële vragen en teamcentrumoost.nl woon- en leefomgevingsvragen. Mensen kunnen ook bij ons terecht als zij ideeën hebben voor wijkactiviteiten en daar ondersteuning bij nodig hebben’, zegt Anneke De gemeente Leeuwarden heeft de wijkteams ingeschakeld voor het houden van de keuken- 'Wilt u een leven lang plezier, word dan tafelgesprekken in het kader van de WMO en een yv'rig hovenier' vanaf 1 juli gaat het wijkteam de participatie Het wijkteam centrum-oost is op zoek naar van mensen in een uitkering begeleiden. mensen met groene vingers die wat tijd overhebben. Mensen die buurtbewoners die er zelf niet toe in staat zijn willen helpen met het op orde brengen van hun tuin. Het is niet alleen de uit het beeldmerk van deze fabriek dankt het tuin opknappen. Het is ook het sociale aspect, gebouw zijn nieuwe naam: De Sterke Vogel. dat er een praatje is, dat er iemand langskomt. In het karakteristieke gebouw zitten vijftien appartementen. De begane grond is ingericht Lijkt het u iets om hier aan mee te helpen, meld als kantoorruimte. Hier zit het Sociaal wijku dan als vrijwilliger aan bij ons wijkteam. team Centrum – Oost. De naam van het geNamens de betrokken bewoners, alvast bedankt. bouw past naadloos in de visie van werken van het sociaal wijkteam. info@wijkteamcentrumoost.nl Tel: 058 - 303 04 01 Anneke van Swieten is sociaal werker in dit wijkteam en samen met haar collega Maria Siemensma zijn zij contactpersonen voor de Oranjewijk. Anneke: ‘Als ik met mensen werk dan kijk ik altijd naar wat die mensen zelf wél kunnen en pas daarna kijk ik waar eventueel nog ondersteuning nodig is.
O
OPROEP
BUURTJOURNAAL NR. 2
17
BIJZONDERE RAMEN IN DE ORANJEWIJK KANAALSTRAAT
NOG MEER GLAS
IN LOOD
Wie van u heeft ooit de behoefte gehad om haar/zijn oude middelbare school iets te schenken? Om ze te bedanken voor die fantastische tijd, voor het puberaal samenzijn, voor de superkwaliteit van het onderwijs? De kans is klein…
glazeniers en ontwerpers Nicolaas Schrier en Huib de Ru (wie kent ze niet?). Het waren voormalige medewerkers van Willem Bogtman en hadden in Haarlem het Atelier De Vonk. De ramen bevinden zich in het nog bestaande, aan het eind van de jaren ‘30 gebouwde trappenhuis.’ (uit informatie van de gemeente). Ik vraag me nog steeds af hoe dat toen gegaan is, zou iemand alle oud-leerlingen afgegaan zijn? ‘Joh, ik heb een fantastisch idee, we schenken onze oude school een groot glas in lood, lap jij ook even honderd gulden?’ En natuurlijk vond iedereen dat onmiddellijk een strak plan? Het was Lolke Koolstra, één van onze mede Oranjewijkbewoners, die mij hierop attendeerde naar aanleiding van het artikeltje over glas in lood in ons winternummer. U snapt, ik was ontzet: hoe had ik zo’n groot glas in lood kunnen missen? Groot was mijn opluchting en verdwenen was de twijfel over mijn ogen toen bleek dat ik er niets aan kon doen: je kunt het glas-in-loodraam niet zien vanaf de straat… Het zit aan de achterkant van het gebouw en wordt dus volledig aan het zicht (vanaf de straat) onttrokken.
W
etenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat, na diepte-interviews met 17 Oranjewijkbewoners, 14 bewoners die behoefte absoluut nooit hebben voelen opborrelen. Twee gaven aan dat het vooral de school was die diepe dankbaarheid voelde bij het afscheid en 1 bewoner zei dat hij/zij (het onderzoek was volstrekt anoniem) nog wel iets had aangeboden: excuses.
Schrier en De Ru De oud- leerlingen die de voormalige christelijke HBS bezochten, hadden een gans andere attitude: toen hun school in 1946 35 jaar bestond, vonden ze dat een goed moment om de school een niet kinderachtig cadeau te schenken: een glas-in-loodraam van maar liefst twee bij drie meter!’ De ramen zijn ontworpen en gemaakt door de bekende
18
BUURTJOURNAAL NR. 2
Creatief alternatief De christelijke HBS veranderde op enig moment in het Lienwardcollege en daarna in Comenius. Indertijd was het de bedoeling dat het glas in lood zou verhuizen naar het gebouw van Comenius, maar dat feest ging niet door omdat de eigenaar daar een stokje voor stak: het mocht niet, want het gebouw was een monument. De teleurstelling was groot en nauwelijks te verkroppen. Uiteindelijk heeft men op creatieve wijze een alternatief bedacht, men heeft een levensgrote (nou ja, ongeveer 1/3 van de ware afmeting, maar indrukwekkend genoeg) foto van het originele glas in lood gemaakt en dat hangt nu in het schoolgebouw van het Comenius. De foto daarvan is gemaakt op de ultieme valreep, vrijdagmiddag 3 juli, laatste schooldag voor die lange zomerslaap. U weet niet half hoeveel spanning zo’n
het origineel
de replica
stukje in de wijkkrant een mens kan bezorgen… Overigens werd ik daar verwelkomd door een bijzonder aardige medewerker van Comenius, die zelfs zo vriendelijk was om zich te bekommeren om het dimmen van een voor de foto storende tl-buis, super! Want zoiets gaat op zo’n school niet via een simpel knopje naast de deur, daarvoor moet men in het heuse regelcentrum zijn. Terug naar het glas in lood in het pand aan de Kanaalstraat. Wat maf is dat! Welke wet zegt dat zoiets moois en speciaals in een uithoek moet blijven zitten, zodat zo weinig mogelijk mensen ervan kunnen genieten? Het leek me de moeite waard om dat eens uit te zoeken.
Grondige dwaaltocht Aanvankelijk zette ik de vraag uit bij WoonFriesland, de huidige eigenaar van het pand. Maar ondanks een grondige dwaaltocht in de annalen van WoonFriesland en haar rechtsvoorgangers, leverde dat niets op. Wel werden wij uitgenodigd een foto van het werkstuk te maken, met dank aan WoonFriesland. Dan de gemeente maar eens bevragen: ‘Mevrouw, waar staat geschreven dat een prachtig glas in lood onttrokken moet blijven aan onze ogen?’. Nou, dat was nog zo simpel niet, maar na wat startproblemen werd die vraag uitgezet bij de mensen die het konden weten (briljant bedacht!) en verdomd: de informatie is boven tafel. Het pand aan de locatie Kanaalstraat 15 t/m 139 is een gemeentelijk monument, met monumentnummer 52. Dat kun je zelfs opzoeken in het zogenaamde Aanwijzingsdocument Gemeentelijk Monument.
Voeg daaraan toe dat ‘Het glas in lood onlosmakelijk is verbonden met de (gebruiks)geschiedenis van dit monumentale pand, welke thans wordt bewoond’ en je voelt aan je water dat deze strijd gestreden is. Er zijn vast mensen die aan de Verkorteweg wonen, die wel zicht hebben op dit project. Tel uw zegeningen, u bent één van de uitverkorenen! Met dank aan Lolke Koolstra, die zo attent was om de redactie attent te maken op dit verhaal. Janny Kamp
Drie kunstenaars van glas-in-lood aan het werk. Van links naar echts: Huib du Ru, W.A.van de Walle en Nico Schrier. Uit: Het Volk van 7-7-1930
In de Erfgoedverordening gemeente Leeuwarden staat in artikel 10 (instandhoudingbepaling gemeentelijke monumenten): 1. Het is verboden een gemeentelijk monument, als bedoeld in artikel 1, onder a, sub 1, te beschadigen of te vernielen. 2. Het is verboden zonder vergunning van het bevoegd gezag: a. een gemeentelijk monument, als bedoeld in artikel 1, onder a, sub 1, te slopen, te verstoren, te verplaatsen of in enig opzicht te wijzigen.
BUURTJOURNAAL NR. 2
19
WIJKINFO WATERSPEELPLAATS
VOLGEND JAAR
WATERPRET IN DE SPEELTUIN? De speeltuincommissie is al geruime tijd aan het nadenken over het vervangen van het rode draaispeeltuig in de hoek van de speeltuin. Deze is aan vervanging toe en het wordt wel eens tijd voor iets nieuws en verfrissends in de speeltuin.
van de mogelijkheden waard was. In de afgelopen maanden hebben Victor en het bestuur hierover gesproken met elkaar, met een ontwerper/bouwer van dit soort waterspeelplaatsen en met ambtenaren van de gemeente.
Natuurlijke uitstraling
V
orig jaar vormden zich de eerste ideeĂŤn om iets voor de allerkleinsten te doen, maar onze speeltuinbeheerder Victor kwam op zijn vakantie een nog veel leuker idee tegen: een waterspeelplaats. Ambitieus misschien, maar zo leuk dat het het onderzoeken
20
BUURTJOURNAAL NR. 2
De eerste schetsontwerpen zijn gemaakt waarin de hoek van de speeltuin wordt omgetoverd tot een waterspeelplek. Er is een handpomp waarmee de kinderen water op kunnen pompen. Dit water loopt via verschillende niveaus en holle boomstammen naar beneden en door middel van schotjes en zand kunnen de kinderen de loop van het water beĂŻnvloeden. Het geheel krijgt een natuurlijke uitstraling met hout, zand en stenen. Lekker spetteren en kliederen
voor jong en iets ouder. Dat is het idee, nu de uitvoering. Tot dus ver zijn de geluiden positief. Het bestuur ziet hier wel wat in en ook de gemeente (als eigenaar van de speeltuin) staat positief tegenover het idee. Voor de veiligheid wordt er drinkwater gebruikt en zal er een maximum hoeveelheid op te pompen water per uur zijn. In de winter wordt de installatie afgesloten in verband met kans op bijvoorbeeld bevriezing.
Nu nog de eenmalige aanlegkosten die tussen de 10.000 en 15.000 euro zijn. Een flink bedrag, maar we hebben reeds enkele bronnen. Van de gemeente kunnen we ongeveer een kwart krijgen voor de vervanging van het oude draaispeeltuig. De vereniging zelf kan ook een deel bijdragen en we staan op het punt om enkele fondsen en subsidies aan te schrijven.
komende lente met z’n allen aan de slag, zodat de kleintjes de hete zomerdagen met veel waterpret door kunnen komen! Hylke Goudswaard
FinanciĂŤn De gemeente heeft wel enkele verzoeken aan de vereniging en de belangrijkste is, dat wij de eigenaar worden van de pomp en de aansluiting van het water. Dit heeft voornamelijk met kosten te maken en dat is waar we nu voor staan. Kunnen we de waterspeelplaats betalen? Samen met Victor beraadt het bestuur zich nu over de financiering. Er zullen jaarlijkse kosten zijn omdat het drinkwater gekocht moet worden van Vitens. Daarnaast moeten we rekening houden met eventueel onderhoud aan de pompinstallatie. Deze kosten kunnen makkelijk door de vereniging gedragen worden, zeker als we wat betalende leden kunnen toevoegen aan onze club (meer hierover elders in deze uitgave).
Handen uit de mouwen Daarnaast kunnen wij als bewoners ook wat doen door de handen uit de mouwen te steken. Door zelf mee te werken aan de aanleg van de waterspeelplek kunnen de kosten omlaag. Dus
BUURTJOURNAAL NR. 2
21
AAN DE KOOK KOUD
HITTEGOLFSOEP Het kwik is opeens tot ongekende hoogte gestegen en zelfs voor barbecueën is het te warm geworden. De (moes)tuinen liggen er amechtig bij en de gang naar de buurtsuper vraagt grote inspanning. Naar de patatboer? Enig idee hoe warm het daar is? Aan zelf frituren wil je al helemaal niet denken.
M
aar er moet toch gegeten worden, en ook graag een beetje gezond, met groente en zo. Van een lekker pittige maaltijd knap je goed op in deze warmte, zeker omdat je met zweten behalve vocht ook de nodige zouten verliest. De oplossing voor dit soort problemen is in het immer bloedhete Spanje al lang gevonden: koude soep. Het enige wat je behalve de ingrediënten nodig hebt voor deze soep, is tijd, een blender of staafmixer, en een koelkast.
Maastricht De gazpacho is bekend, de koude zomersoep heeft uitleg nodig. Het recept is namelijk eigenlijk gejat, of beter gezegd, door naarstig culinair detectivewerk (opnieuw) samengesteld. Tijdens een weekendje weg in Maastricht streken echtgenoot en ik neer bij een etablissement met bijzondere gerechten op de kaart. Deze koude zomersoep was er een van. Ik was niet brutaal genoeg om de chef naar het recept te vragen. En waarschijnlijk was dat ook een nutteloze poging geweest. Maar met goed proeven moest het toch mogelijk zijn op zijn minst de ingrediënten te achterhalen. Om te testen of ik gelijk had, vroeg ik met mijn onschuldigste gezicht aan de serveerster: ‘Hé, proef ik nu echt pepermunt?’ Of: ‘Geitenbrie, lekker!’ Aan de reactie zag ik dat ik goed zat. Hoe het restaurant heette, weet ik niet meer. Misschien was het ‘De Dikke Dragonder’, misschien een andere, misschien bestaat het niet eens meer. Mocht de kok zijn recept hieronder zien staan, al dan niet verminkt: het smaakt verrukkelijk!
Koude zomersoep 1 komkommer 5 takken pepermunt 4 lente-uitjes 2 ons geitenbrie of zachte geitenkaas Scheutje karnemelk Citroensap, zout en peper Snijd de komkommer in stukjes, haal de blaadjes van de takken pepermunt en snijd ze heel fijn, snijd de lente-uitjes heel fijn, snijd de
22
BUURTJOURNAAL NR. 2
geitenbrie of zachte geitenkaas in blokjes. Doe dit alles samen in de blender met scheutje karnemelk om blenderen op gang te helpen. Voeg een klein beetje citroensap toe, en zout en peper naar smaak. Daarna met blokjes geitenbrie garneren. Heerlijk met grof volkorenbrood.
Gazpacho 500 g tomaten, in vieren gesneden en zonder zaden ¼ komkommer, geschild en grofgesneden 1 rode paprika, zonder zaden en grofgesneden 2 teentjes knoflook 1 kleine ui, in vieren gesneden 1 sneetje brood, circa 30 g, in stukjes gescheurd 2 el rode-wijnazijn
½ tl zout 2 el olijfolie, extra vergine 500 ml tomatensap 1 el tomatenpuree Om bij de soep te serveren 1 rode paprika 4 lente-uitjes ¼ komkommer croutons Meng de ingrediënten in een grote kom. Schep het mengsel in porties in een mixer en pureer het tot het smeuïg is. Giet de soep in een grote, schone kom, dek af en zet twee uur in de koelkast. Verwijder aan het eind van de twee uur koelen de zaden van de rode paprika en snijd de paprika in blokjes. Snijd de lente-uitjes in schijfjes. Snijd de komkommer fijn. Doe de groenten en de croutons in kommen. Voeg eventueel zout en peper toe. Schep de soep daarna in kommen. Serveer de gazpacho samen met de groenten
BUURTJOURNAAL NR. 2
23
Huisar tsenpraktijk B.R. Westerman Coopmansstraat 50 (bij het Cambuurplein) Tel: 058-2124680 Voor huisartsenzorg bij u in de buurt: www.westermanhuisarts.praktijkinfo.nl Voorheen zaten wij 15 jaar in de Oranjewijk. Maar nu kunnen we u van dienst zijn in een ruim modern centrum.
WIJKINFO BUURTNIEUWTJES
BYE BYE BUURTSUPERMANAGER!
13
juni was de allerlaatste werkdag van de allerleukste buurtsupermanager van de allerleukste buurtsuper Albert Heijn Emmakade. Erik-Jan Ruseler is ruim zes jaar buurtsupermanager geweest en dankzij hem was de AH Emmakade hoofdsponsor van vele Oranjewijkfeestjes. Erik-Jan is gevraagd om AH-stadsupermarktmanager van Harlingen te worden. En daar kon hij geen nee tegen zeggen… Erik-Jan, bedankt voor de fantastische samenwerking, de Oranjewijk kon altijd een beroep op je
doen. We gaan je missen. Heel veel succes in Harlingen! Erik-Jan Ruseler ontving op 13 juni een groot bos oranje rozen van de hele Oranjewijk. Hij bedankte de Oranjewijk op Facebook als volgt: ‘Lieve Oranjewijk-actievelingen, heel erg bedankt voor de prachtige bloemen en het schitterende spandoek! Heel lief van jullie, niet nodig, maar ik stel het wel heel erg op prijs! Gelukkig blijft Albert Heijn Emmakade wel gewoon op z'n plekje staan!’
GRATIS
WINKEL!
Deze gratis winkel staat al een paar maanden op de hoek Gysbert Japicxstraat-Emmastraat. Een leuk buurtinitiatief van Andrea Möller, die het assortiment regelmatig ververst. Van speelgoed tot petten tot serviesgoed!
BUURTJOURNAAL NR. 2
25
ACTIVITEITEN IN DE ORANJEWIJK STRAATSPEELDAG
VAN DE DRUP IN DE REGEN
Op Facebook gaat momenteel een humoristische omschrijving de ronde waarin met steenkolenengels het Nederlandse zomerweer wordt uitgelegd. De kern is dat ‘bloodhot’ zich razendsnel afwisselt met ‘it rains blowjobsteals’ en laten wij nou net de laatste variant treffen bij de eerste Straatspeeldag die deze kinderactiviteitencommissie op zondag 28 juni jl organiseerde.
G
elukkig bleek in de organisatie genoeg improvisatieen sfeerbewakingtalent te zitten, dat we zelfs met het slechtst denkbare weerscenario er toch een gezellig feestje van konden maken.
Toen we maanden geleden startten met de organisatie leek er geen vuiltje aan de lucht! Iedereen was enthousiast bij de gedachte aan een Oranjewijk Straatspeeldag en het kostte ons als commissie nauwelijks moeite om een aantal andere Oranjewijkers te betrekken bij de organisatie. Zo namen Siem de Vlas en Joop Loonstra de kaatsclinic voor hun rekening, werd Oranjewijker Inno de Leeuw (eigenaar van Sportschool de Leeuw) bereid gevonden om een openlucht Judoles te verzorgen, boden Gerard de Jong en Tino Renkema aan om het voetbaltoernooi vorm te geven en waren Erik Boersma en Jente Gosens meteen enthousiast om het Oranjeterras voor hun huis te creëren. Er bereikte ons regelmatig de vraag of ook mensen buiten de Oranjewijk welkom waren (‘Natuurlijk!’) en of we nog hulp nodig hadden. Ook de paniek die we even voelden, toen het nieuws naar buiten kwam dat onze gulle sponsor, Erik-Jan Ruseler de filiaalmanager van onze buurtsuper Albert Heijn Emma-
26
BUURTJOURNAAL NR. 2
kade, ons zou verlaten, bleek overbodig. We maakten kennis met zijn opvolger, Robert Visser, mochten onze wensenlijst bij hem aanleveren en moesten vervolgens twee keer rijden om zijn gulle sponsoring naar het buurthuis te vervoeren... Maar op de dag zelf liep het dus even anders. Een uur voor aanvang werd besloten om de Judoworkshop te cancellen omdat de 12 meter lange judomat absoluut niet nat mocht
worden en ook niet in het buurthuis zou passen... Maar wat in het vat zit verzuurt niet, want Inno heeft inmiddels aangeboden om later dit jaar een herkansing te gaan doen! Gelukkig kwamen de trainers van de Leeuwarder Kaats Club Sonneborgh klokslag 2 uur, waardoor teleurgestelde Judosnoetjes meteen konden instromen in een wervelende kaatsclinic. Ook roestige oud-topkaatsers Siem de Vlas, Gerard de Jong en Joop Loonstra kregen hun Schwung weer terug! De kleintjes keken vol bewondering naar de kaatsballen die deze heren mijlenver uit de voetbalkooi lieten vliegen.
kunnen blijven lachen! Namens de Kinderactiviteitencommissie (Annet, Dirkje, Lot, Maaike, Soumaya , Nicky en ondergetekende) willen we alle hulptroepen en de Albert Heijn Emmakade bedanken voor het mede mogelijk maken van de laatste kinderactiviteit voor de zomervakantie. Na de zomer zijn wij weer terug met de kinderdisco's, de Sint-Maarten optocht en wie weet wat nog meer... Mocht je het leuk vinden om deel te gaan uitmaken van onze commissie, wil je wel eens helpen of heb je een leuk idee? Laat het ons weten via: kinderactiviteiten@gmail.com of kinderactiviteiten@oranjewijk.nl Fijne zomer!
Op het Oranjeterras bleek ondertussen ook volop creativiteit en teamspirit gaande; met een paar in allerijl opgehaalde parasollen en gespannen zeiltjes bleek het prima vertoeven op het overdekte terras! De schminkhoek vond ook een plek op het terras en de schmink bleek verbazend goed te houden in de regen! Langs deze weg dan ook ‘Sorry!’ voor alle papa's en mama's die hun kind de volgende dag niet als tijger, vlinder of piraat naar school wilden laten gaan....
Femke Molenaar
Tegen het einde van de kaatsclinic werden de stortregens zo heftig, en waren de kleintjes zo koud dat het buurthuis een mooie schuilplek bleek. Alle kinderen droogden weer even op terwijl ze ademloos naar een leuke film zaten te kijken. De meeste ouders trotseerden ondertussen het natuurgeweld op het Oranjewijkterras, waar spontaan besloten werd tot een buurt-bbq. Dit resulteerde in een gezellig samenzijn tot in de kleine uurtjes... Toen de film was afgelopen, de bbq in volle gang was en het van stortregenen in gestaag gedrup was veranderd, scheurden de kinderen rondjes om de speeltuin op grote boerderijskelters en ontdekten een paar creatievelingen dat je met stoepkrijt en een aantal regenplassen de Oranjewijk tot een regenboogwijk kon omtoveren. Kortom; heerlijk om te ontdekken dat een paar (zelfs een heleboel) regendruppels het speelplezier niet in de weg zaten. En dat de nieuwe Emmakade Albert Heijn filiaal houder het gulle sponsorbeleid van zijn voorganger Erik-Jan Ruseler heeft voortgezet. Maar vooral dat we als Oranjewijkers heel wat gemeenschappelijks op poten kunnen zetten en genoeg improvisatietalent, positiviteit en veerkracht hebben om alles te
BUURTJOURNAAL NR. 2
27
ENERGIE BESPAREN COÖPERATIE
NIEUWE ENERGIE IN DE ORANJEWIJK De nieuwe werkgroep NEO die we in ons voorjaarsnummer aan u voorstelden heeft ondertussen natuurlijk niet stilgezeten. Met nieuwe energie wek je nieuwe energie op, zogezegd. Een nijvere vrijwilliger voegde onze knaloranje energie-enquêtes toe aan onze wijkglossy. Voor de followup is een groep studenten meermalen de Oranjewijk in geweest om zo veel mogelijk antwoorden binnen te halen. En ondanks allerlei haken en ogen hebben we het gevoel dat de enquête redelijk geslaagd is.
B
egin mei: de ‘Oranjewijk, ons Koninkrijk’ nr. 1 / 2015 wordt huis aan huis bezorgd, inclusief de knaloranje NEO-enquête met de bedoeling ‘om te kijken welke kansen er zijn om de kosten van ook uw energiegebruik omlaag te krijgen’. Alle wijkbewoners worden vriendelijk gevraagd om 7 vragen te beantwoorden. Uit de antwoorden krijgt de NEO-werkgroep dan naar ze hoopt een indruk van de behoefte die in de wijk bestaat aan kostenbesparing op energie.
27 mei in het Buurthuis: aanwezig zijn 7 studenten die deelnemen aan het Master Programma Friesland en via projectleider Sessink ingetekend hebben op ons interessante project. De logistiek hebben we ondertussen uitgedokterd en dus kan NEO-werkgroeplid Jochum Admiraal de bereidwillige studenten instrueren. Ze zullen voorzien van wijkpasjes alle huisnummers van alle straten die de Oranjewijk rijk is bezoeken en de ingevulde enquêtes ophalen, dan wel deze samen met de bewoner invullen, dan wel (bij geen gehoor) nog eens terugkomen om alsnog resultaat te boeken. Student Ryan neemt de coördinatierol op zich en fungeert tevens als onze contactfiguur met de studentengroep. So far, so good. 16 juni in het Buurthuis: slotbijeenkomst met de studenten/enquêteurs en de 3 leden van NEO. De studenten worden bedankt voor hun enthousiaste deelname en ontvangen van het wijkbestuur een leuke vvv-cadeaubon. We buigen ons nieuwsgierig over de resultaten van de enquête. Wat meteen opvalt is dat het aantal ‘nee, niet thuis’ gevallen degenen die ‘ja, wel thuis’ zijn vele malen overtreft. Jammer, jammer. De 33 ingevulde formulieren die we dan wél in handen hebben zijn niet of nauwelijks meer dan een tamelijk willekeurige steekproef uit wat er leeft in de Oranjewijk op energiegebied. Hulde in elk geval aan
28
BUURTJOURNAAL NR. 2
degenen die de formulieren wel hebben ingevuld of zelf bezorgden in de brievenbus van het Buurthuis. Uitkomsten van de enquête op een rijtje 1. Zonder uitzondering vinden alle 33 respondenten energiebesparing voor hun huis belangrijk. 2. En op 4 respondenten na is bijna iedereen al bezig met vormen van energiebesparing: a. op 8 daken zijn zonnepanelen geïnstalleerd b. in 26 huizen/woonschepen zijn vormen van isolatie toegepast c. 3 huizen hebben een zonneboiler d. en 19 respondenten geven nog eens apart aan dat ze bewust omgaan met energie, LED lampen hebben e.d. 3. Het merendeel nl. 23 van de 33 respondenten wil graag meer informatie over een mogelijke energiecoöperatie voor de Oranjewijk. 4. Een derde doet de energiebesparing liever zelf en heeft geen behoefte aan samenwerking met andere wijkbewoners. 5. Tenslotte dé opsteker voor de NEO-werkgroep: 5 wijkbewoners die de enquête invulden zijn bereid om mee te denken/werken met de werkgroep. Dat is het. We kunnen verder en dat gaan we ook zeker na de komende vakantieperiode doen. De NEO-werkgroep wenst alle wijkbewoners een energiebewuste tijd toe. Hein Kraij namens NEO
WIJKINFO VERGADERING
UITNODIGING ALGEMENE LEDENVERGADERING Maandag 24 augustus 20:00 uur – buurthuis Oranjewijk
4. Vaststellen contributie Al jarenlang wordt onder de leden per huishouden € 10,- contributie per jaar geïnd. Hieraan wil het bestuur niets veranderen, maar het is nodig om dit systeem middels de ALV vast te leggen. 5. Aftreden drie bestuursleden Officiële beëindiging bestuursfuncties van Doede Postma, Eelke Heidinga en Hilde Douma. 6. Open vragenronde De aanwezige leden kunnen zaken bespreken die de wijkvereniging betreffen. 7. Afsluiting
Agenda: 1. Opening 2. Uitleg over functioneren van de vereniging op het gebied van statuten, bestuur en lidmaatschap. Het bestuur acht het nodig om aan de aanwezige leden in het kort uiteen te zetten waarom de behandeling van de volgende punten nodig is en hoe dit geregeld is in de statuten van de vereniging. Hylke Goudswaard zal het een en ander toelichten. 3. Installatie nieuwe bestuursleden Eind vorig jaar is Hilde Douma gestopt als bestuurslid en in de afgelopen maanden hebben ook Doede Postma en Eelke Hei- Er is op dit moment veel onduidelijk over het lidmaatschap van de verdinga aangegeven hun bestuurstaken te willen beëindigen. Alle eniging. Veel mensen zijn lid, maar betalen al enkele jaren geen contridrie hebben zij zich jarenlang ingezet voor de wijkvereniging en butie. Anderen weten niet eens van het bestaan van een wijkvereniging het is dan ook erg spijtig, maar volledig begrijpelijk, dat zij stop- in onze wijk af. pen. Minne Velstra en Christine Pietersen zijn in de tussentijd al bestuurstaken gaan vervullen en Hylke Goudswaard heeft Wilt u bij de vergadering aanwezig zijn, maar vraagt u zich af of u wel eind vorig jaar de secretarisfunctie van Hilde overgenomen. lid bent? Dan kunt u contact opnemen met Hylke Goudswaard, die dit Sinds kort is Mark de Roos aangesloten en is bezig om zich weg- voor u kan controleren. wijs te maken in de financiën van de vereniging. Deze personen zijn Als lid kunt u meestemmen tijdens de vergadering. Normaal gesproken echter nog niet geïnstalleerd tijdens een ALV. Het bestuur draagt mogen alleen de leden aanwezig zijn bij de vergadering. Voor deze vergaMinne Velstra, Christine Pietersen, Hylke Goudswaard en Mark de dering nodigen we echter alle bewoners van de Oranjewijk uit en bent u allen welkom om aan te schuiven op 24 augustus in het buurthuis. Roos voor als nieuwe bestuursleden.
BUURTJOURNAAL NR. 2
29
COLOFON
KEN UW WIJK
redactie
D
Ineke Evink Hein Kraij
e huizen in de Oranjewijk zitten stikvol leuke details. Zo leuk, dat het altijd een plezier blijft in de wijk rond te wandelen. Om uw oplettendheid een handje te helpen en nog beter te kijken naar al die mooie versieringen waar de bouwvakker anno 1900 nog tijd en ruimte voor kreeg, heeft uw Buurtkroniek de rubriek Ken uw wijk.
Christine Pietersen
Kopij Inleveren vóór: 1 sept. 2015 mail naar: oranjewijk@gmail.com
Contactpersoon Hein Kray Emmaplein 8
Weet u waar het detail op de foto te vinden is, compleet met straatnaam en huisnummer? Stuur de oplossing in naar oranjewijk@gmail.com. Beloning: eeuwige roem, of in ieder geval tot het volgende nummer uitkomt. Voor de goede orde: eigenaren van het betreffende pand zijn niet uitgesloten van deelname. Wel hebben andere Oranjewijkers voorrang als ze de goede oplossing weten.
tel: 058 - 216 48 45
Gastschrijvers Hylke Goudswaard Peter Jeeninga Janny Kamp Femke Molenaar Siem de Vlas
Grafische vormgeving Alle Schilstra
Opmaak Gilbert Terpstra
Fotografie en illustraties Gerco van Beek Janny Kamp Annet Koopmans-van der Meulen Hein de Kray Femke Molenaar Christine Pietersen Siem de Vlas
Oplage 875
Bezorging Jordi Postma
Printservice Copy Service Leeuwarden
Jaargang 14 zomer 2015
www.oranjewijk.nl
30
BUURTJOURNAAL NR. 2
De vorige keer plaatsten we een detailfoto van het pand op de hoek Emmakade – Maria Louisestraat. Het werd geraden door Eelke Heidinga, niet wetende dat deze foto afkomstig was uit zijn eigen archief… Hij valt daarom niet in de prijzen, maar eeuwige roem was hem al eens eerder ten deel gevallen, dus niet getreurd!
Garage Emmakade AutoCrew A Bosch Automotive Workshop Brand
Vakkundig onderhoud is voor uw auto van groot belang. Door regelmatig onderhoud heeft u langer plezier van uw auto! Of het nu gaat om een kleine/grote beurt, APK, banden of storingen, bij Garage Emmakade kunt u voor alles terecht. Van ons ervaren team kunt u kwaliteit verwachten tegen een betaalbare prijs. Ook wordt u bij ons altijd van te voren geïnformeerd over de kosten aan uw auto. Garage Emmakade - Uw Bovag autobedrijf voor: Accu’s
AIRCO Service
APK
Banden
Motor storing
Occasions
Onderhoud
Uitlaten
AutoCrew A Bosch Automotive Workshop Brand
Garage Emmakade | Emmakade 148 zz | 8933 AX Leeuwarden | 058 212 82 13 | hoeksma@garageemmakade.nl
www.garage-emmakade.nl