TEMEL İSG EĞİTİMİ
C SINIFI İSG UZMANI Osman ÖZ Eğitimin içeriği
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18.
İSG hakkında genel bilgiler İş kazalarının temel nedenleri İş kazalarını önlemenin yolları İş yerinde kullanılan kişisel koruyucu donanımlar ve işe özgün KKD seçimi Sağlık ve güvenlik işaretlerinin anlamları Acil durumlar ve acil durumlarda yapılacaklar Yangın söndürme cihazı kullanıma teknikleri, yangına uygun yangın söndürme cihazı seçimi ve yangına uygun yangın söndürme cihazı ile müdahale etmenin önemi İş yerine özgün riskler ve özel izin alınarak yapılması gereken işler İş yerinde meydana gelen bir kazaya şahit olan kişinin yapacakları Kimyasal maddeler ile çalışırken dikkat edilecek hususlar Meslek hastalığına yakalanmamak için doğru kaldırma teknikleri ve elle taşıma işlerinde dikkat edilecek hususlar Toprak havuzlarda çalışırken dikkat edilecek İSG hususları Tank yıkarken uyulması gereken kuralları ve kullanılması gereken kişisel koruyucu donanımlar Ozon ve oksijenin kullanım amacı ve çalışanlara zararları Sevkiyat işlerinde uyulması gereken İSG kuralları ve kullanılması gereken KKD ler, Lojman ve soyunma odaları ile ilgili temel bilgiler, Kuyu ve motorlar yakınlarında çalışırken dikkat edilecek hususlar. Tesiste uyulması zorunlu olan genel İSG kuralları
C sınıfı İSG uzmanı Osman ÖZ
TEMEL İSG EĞİTİMİ
İşçilerin iş kazalarına uğramalarını önlemek amacı ile güvenli çalışma ortamını oluşturmak için alınması gereken tedbirler dizisine iş güvenliği, çalışanların sağlıklarını sosyal, psikolojik ve fiziksel olarak en üst seviyede tutmak, çalışma şartlarını ve üretim araçlarını sağlığa uygun hale getirmek, çalışanları zararlı etkilerden koruyarak işin ve işçinin birbirine uyumunu sağlamak üzere kurulmuş tıp dalına ise iş sağlığı bilim denir. Önceden planlanmamış, bilinmeyen ve kontrol altına alınmamış, etrafa zarar verebilecek nitelikteki olaylar kaza (ILO) olarak adlandırılırken aşağıdaki hal ve durumlardan birinde meydana ve sigortalıyı hemen ya da sonradan bedence veya ruhça zarara uğratan olaylara iş kazası denir. (506 sayılı Sosyal sigortalar kanunu madde:11) 1. 2. 3. 4.
Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada işveren tarafında yürütülmekte olan iş dolayısıyla Sigortalının işveren tarafından başka bir yerde çalışmak üzere görevlendirildiği zamanlarda Emzikli kadının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda Sigortalının işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirildiği sırada
İş kazalarının ülkemize olan zararı görünenden daha fazladır, her gün 4 kişi iş kazası nedeniyle hayatını kaybetmekte, en az 300 kişi de yaralanmaktadır. En çok iş kazası yaşanan sektörlerin başında sırasıyla inşaat, maden ve metal iş kolları vardı. Bu üç sektör çok tehlikeli sınıfta yer almaktadır. İş yerler az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli olmak üzere üç tehlike grubuna ayrılır. Yavru balık üretim tesisleri tehlikeli gurupta yer alan iş yerlerindendir. Yavru balık üretim tesislerinde iş kazalarının temel sebebi iş güvenliği kültürünün henüz oturmamış olmasıdır. Çalışanların gerek alınan önlemlere uymaması gerekse kişisel koruyucu donanımları kullanmak istememesi iş kazalarını tetikleyen en büyük faktördür. Tüm sektörlerde iş kazalarının %78 lik kısmı çalışanların kendi kusurlarından, %20 lik kısmı işverenin gerekli tedbirleri almamasında geriye kalan %2 lık kısmı ise doğa afetlerden kaynaklanmaktadır. Rakamlar gösteriyor ki iş kazalarının temel sebebi; 1. Kişilerin kendi davranışları (Kendine aşırı güven, işi önemsememe, acele etme vb.) 2. İşverenin gerekli önlemleri almaması (Personeli bilinçlendirmem, işi hızlandırma vb.) 3. Engel olunamayan kazalar (Doğal afetler) dir İş kazalarını önleyebilmek için personel; 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Kendisine emanet edilen kişisel koruyucu donanımları kullanmalıdır. İş güvenliği ile ilgili tüm talimatları edinip okumalı ve uygulamalıdır. Sağlık ve güvenlik işaretlerine (İSG tabelalarına) uymalıdır. Eğitimlere katılmalıdır. Bilgisi ve yeteneği dâhilinde olmayan işleri yapmamalıdır. Tehlikeli derecede hızlı çalışmamalıdır. Tehlikeli davranışlardan kaçınmalıdır. İşyerine uygusuz, alkollü vb. hallerde gelmemelidir. C sınıfı İSG uzmanı Osman ÖZ
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM Çalışanı yapmakta olduğu işin tehlikelerinden koruyan, çalışan tarafından giyilen, tutulan, takılan bu maksata uygun tasarımı yapılmış tüm araç gereçlere kişisel koruyucu donanım (KKD) denir. Yandaki resimde tepeden tırnağa kişisel koruyucu donanım kuşanmış bir çalışan bulunmaktadır. Kişinin üzerinde sırasıyla; Baret, Kulaklı, Gözlük, Maske, Eldiven, İş elbisesi, Paraşütçü tipi emniyet kemeri ve iş ayakkabıları vardır. 2m den daha yüksekte çalışırken, tank yıkarken, sevkiyat kamyonunu üzerinde çalışırken, kazı işlerinde veya inşaat alanına girerken baret takılmalıdır. Jeneratör odası, hibon dairesi gibi gürültülü alanlarda çalışırken kulak koruyucu kullanılmalıdır. Kulak koruyucular kulaklık ve kulak tıkacı olmak üzere iki çeşittir. Kulak koruyucular tek başlarına kullanılabildikleri gibi kulaklık ve kulak tıkaçları beraberce de kullanılabilirler. Kulak koruyucuları çalışma sırasınca asla çıkartılmamalıdır. Tank yıkarken, kimyasal ile çalışırken, asit basarken, bakım onarım kimyasallar ile çalışırken, laboratuvar kimyasallar ile çalışırken, pülvalizatör (ilaçlama makinesi) ile üniteyi dezenfekte ederken kimyasal gözlüğü, çapak çıkartan işlerle uğraşırken, boya, badana işleri yaparken, , inşaatta duvar kırma, beton kesme işi yaparken, beton tankları kazırken çapak gözlüğü ve çatılarda çalışırken güneş gözlüğü kullanılmalıdır. Kimyasallar ile çalışırken, asit basarken, tank yıkarken, bakım onarım kimyasalları ile çalışırken, tuvaletleri temizlerken, laboratuvar kimyasalları ile çalışırken, pülvalizatör ile üniteyi dezenfekte ederken gaz maskesi, ozon odasında ve ozon proses ünitesinde çalışırken ozon filtreli gaz maskesi, inşaatta, beton tank kazırken, badana, boya işlerinde, polyester kazırken toz maskesi kullanılmalıdır. Kaynak yaparken kaynak eldiveni, sipral ile çalışırken, kazı işlerinde, el aletleri ile çalışırken, beton tank kazırken, inşaatta ve boya badana işlerinde bahçıvan eldiveni, bakım onarım kimyasalları ile çalışırken, laboratuvar kimyasalları ile çalışırken yahut ünite kimyasalları ile çalışırken kimyasal eldiveni, Mutfakta yanmaz eldiven ve kesilmez eldiven, trafo odasına yüksek gerilim eldiveni kullanılmalıdır. Boru hattına asit basarken, pülvalizatör ile üniteyi dezenfekte ederken ve fazla miktarda kimyasal ile çalışırken kimyasal giyisisi, boylama, sevkiyat, aşı ve deforme işlerinde önlük, 2 m den daha yüksekte çalışırken paraşütçü tipi emniyet kemeri, merdiven çıkarken lanyard ve yüksekte çalışırken düşüş durdurucu lar kullanılmalıdır. İnşaatta, çatı vb. yüksek yerlerde, bakım onarım işlerinde, kazı işlerinde, kaynak işlerinde, spiral ile kesim demir vb. malzeme kesim işlerinde, spiral ile beton kazıma işinde, ağaç kesme motoru ile yapılan çalışmalarda parmak korumalı işçi ayakkabısı. Bakım onarım kimyasalları ile yapılan çalışmalarda, badana, boya işlerinde, toprak havuzlarda, sevkiyat işlerinde, tank yıkarken, asit basma C sınıfı İSG uzmanı Osman ÖZ
işlerinde, kimyasal maddelerin taşınması yada kullanılması sırasında, deforme ayırma işlerinde, misinalı tırpan ile yapılan çalışmalarda ve ünite dezenfeksiyon işlerinde çizme. Trafo odasında, elektrik arızalarına müdahale sırasında, jeneratör odasında ve ozon odasında izole çizme yada izole ayakkabı kullanılmalıdır. Tüm bu kişisel koruyucu donanımlar yapılacak işe uygun seçilerek kullanılmalı, çalışma başlamadan önce kuşanılacak olan kişisel koruyucu donanımlar çalışma süresince çıkarılmamalı, iş bitiminde temizlenerek tekrar kullanmaya hazır bir şekilde teslim edilmelidir. Kişisel koruyucu donanımlar çalışma sahasında gelişi güzel biçimde bırakılmamalı, bir süre kullanılmayacak olanlar eğer varsa kutusu içerisine kaldırılarak muhafaza edilmelidir. Kişisel koruyucu donanımlar talimatlarında belirtildiği amaç dışında kullanılmamalı, maskelerin filtreleri kesinlikle yıkanmamalıdır. SAĞLIK VE GÜVENLİK İŞARETLERİ Özel bir amaç, faaliyet veya durumu işaret eden, levha, renk, sesli veya ışıklı sinyal, sözlü iletişim yada el kol işareti yoluyla iş sağlığı ve güvenliği hakkında bilgi veren tehlikelere karşı uyaran yada talimat veren işaretlere sağlık ve güvenlik işaretleri adı verilir. İş yerlerinde bu amaç için kullanılan beş çeşit iş güvenliği levhası bulunmaktadır, bunlar; 1. Yasaklayıcı işaretler
Sigara içmek yasaktır
Suyla söndürmek yasaktır
İçmek yasaktır
Ateş yakmak yasaktır
Dikkat tüpleri bağlı tut
Yanıcı madde
Aşındırıcı madde
Baret giy
Eldiven giy
Maske giy
2. Uyarı işaretleri
Dikkat kaygan zemin 3. Emredici işaretler
Gözlük tak
C sınıfı İSG uzmanı Osman ÖZ
4. Acil çıkış ve ilkyardım işaretleri
5. Yangınla mücadele işaretleri
Acil durumlarda çalışanları dışarı doğru açılan ve Yangın durumunda çalışanları yangın güvenli bir noktaya çıkış yapmalarını sağlayan merdivenine doğru yönlendiren işaretler kapılara doğru yönlendiren işaretler Tesiste en çok bulunan bazı sağlık ve güvenlik işaretleri ve anlamları
ACİL DURUM İş yerinin tamamında yada bir kısmında meydana gelebilecek yangın, patlama, tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklana yayılım, doğal afet gibi acil müdahale, mücadele, ilkyardım ve tahliye gerektiren olaylara acil durum denir. Acil durumlar 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Yangın Deprem Sel Kimyasal madde kazaları Parlayıcı patlayıcı madde kazaları Anarşik olaylar Sabotaj Salgın hastalık Seferberlik hali gibi durumlardır.
Acil bir durumda acil durum sireni çalacaktır, siren duyulduktan sonra sakin olmalı ve acil durumun ne olduğunu anlanmaya çalışılmalıdır. Etrafta bulunan parlayıcı, patlayıcı ve diğer tehlikeli maddelerden, göçme devrilme ihtimali olan yerlerden uzak durulmalıdır. Acil durum sırasında bulunulan yerde yangınla mücadele, acil çıkış ve ilkyardım işaretleri varsa bu işaretler takip edilerek olay yeri terk edilmelidir. Olay yeri terk edilirken arbedeye neden olunmamalıdır. Olay yeri terk edildikten sonra derhal acil durum toplanma bölgesine gidilmeli ve koruma ekiplerince yapılacak olan yoklamada ismi okunan personel burada diyerek acil durum toplanma bölgesine geldiğini bildirmelidir. Acil durum sırasında güvenli bir noktada bulunma durumunda tehlike geçene kadar bulunulan yerde beklenmeli ve tehlike geçtikten sonra derhal acil durum toplanma bölgesine gidilmelidir. Acil durum toplanma bölgesine gitmemek suç olup acil durumlarda yada tatbikatlarda acil durum toplanma bölgesine gitmeyen personel tutanak ile cezalandırılacaktır.
C sınıfı İSG uzmanı Osman ÖZ
YANGIN Yangın iş yerlerinde en sık karşılaşılan acil durumlardan bir tanesidir. Acil durumlarda yapılacak olan her şey yangın durumunda da yapılmalıdır. İş yeri sınırları içerisinde henüz başlamış olan ve acilen müdahale edildiğinde söndürülebilecek olan yangınlara yangın söndürme cihazı ile müdahale edilmelidir. Yangın çeşidi Cinsi Yanıcı madde Kullanılan YSC A sınıfı yangın Katı Odun, Ahşap, Kumaş, Kağıt Kuru kimyevi toz, Köpük, Su B sınıfı yangın Sıvı Akaryakıt, Yağ, Boya, Tiner Kuru kimyevi toz, Karbondioksit, Köpük C sınıfı yangın Gaz Metan, Propan, LPG, LNG Kuru kimyevi toz, Karbondioksit E sınıfı yangın Elektrik Elektrik Kuru kimyevi toz Yangın çeşidine göre kullanılacak yangın söndürme cihazı çeşitleri Yukarıdaki tablodan da anlaşılabileceği gibi 4 çeşit yangın vardır, her yangına özgün kullanılabilecek yangın söndürme cihazı (YSC) farklıdır. Kuru kimyevi tozlu (KKT) yangın söndürme cihazı tüm yangınlarda kullanılabildiği gibi elektrik yangınlarında sadece kuru kimyevi tozlu yangın söndürme cihazı kullanılabilmektedir. Elektrik yangınına köpüklü yangın söndürme cihazı veya su ile müdahale etmek elektrik akımına kapılmamıza neden olabileceği için kesinlikle yasaktır. Acil bir durumda tüm personel henüz büyümemiş olan yangına ilk müdahaleyi yapmak üzere yangın söndürme cihazını kullanabilir fakat çoktan büyümüş olan bir yangına yangın söndürme cihazı ile müdahale edilmesinin faydası olmayacaktır. Yangın söndürme cihazı ile yangına müdahale etmeden önce YSC nin mührü kontrol edilmelidir. Mührü kopartılmış bir YSC kullanılmış demektir. Mührün kontrolü bittikten sonra manometre kontrolü yapılır. Manometrenin 17-18 barı gösteriyor olması yangı söndürme cihazının kullanılabileceği anlamına gelmektedir. Kontrolleri yapılan yangın söndürme cihazı yangın alanına götürülürken birkaç kez sallanarak içerisindeki gaz ile tozun birbirine karışması sağlanmalıdır. Yangın açık alanda ise mühür kopartılıp tetik mekanizması kullanılabilir hale getirildikten sonra; 1. Rüzgâr arkadan esecek şekilde pozisyon alınmalıdır, 2. Cihaz alevin doğduğu yere doğru tutularak tetiğe basılmalıdır, 3. Önden başlayarak arkaya doğru süpürür hareketi yaparak yangına müdahale edilmelidir. 4. Yangın tamamen sönmeden olay yerinden ayrılmamalı ve boşalan YSC ler boş tüplerin arasına koyulmalıdır.
C sınıfı İSG uzmanı Osman ÖZ
ÖZEL İZİN ALINMASI GEREKEN İŞLER Çalışan rutin işlerinin dışında yapacak oldukları işler için çalışmaya başlamadan önce işi verenden yazılı bir izin almalıdır, bu izin hem işin takibini hem de risklerin belirlenip çalışmaya başlamadan önce tedbirlerin alınmasını sağlayacaktır. Bu işler; 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Kapalı devre temizlik (Ünite su hattına asit vb. kimyasal basma işi) Toprak havuzlarda çalışma Kuyu sökme ve takma Çatıda ya da yüksekte çalışma Su akışı olan kanalda çalışma Trafo odasında çalışma Ozon odasında çalışma Kaynak yapma
Yukarıda belirtilen işler başlamadan önce çalışma izin formu adı verilen form işin başındaki şef tarafından doldurularak işi veren amire imzalatılmalıdır. Form sayesinde belirlenen riskler çalışanlara duyurulmalı ve önlemler alındıktan sonra iş başlatılmalıdır. EĞİTİMLER VE SAĞLIK KONTROLLERİ İş kazasını önlemedeki en etkili yöntemlerden bir tanesi eğitimdir. Çalışanlar yapmış oldukları iş ile ilgili eğitim almışsa iş kazası geçirme olasılıkları azalacaktır. Bu yüzden işveren düzenli aralıklarla eğitimler gerçekleştirmektedir. Düzenlenen eğitimlere ilgili tüm personelin katılması zorunludur. Geçerli bir sebebi olmadan eğitime katılmayan personelin tutanak ile cezalandırılma durumu söz konusudur. Eğitim sonunda yapılan ölçme değerlendirmede katılımcıların en az 70 puan alarak başarılı olmaları gerekmektedir. Eğitim sürelerinden geçen süreler çalışma saatinden sayılacaktır. Periyodik muayeneler, radyografi çekimleri vb. sağlık taramaları için personelden para talep edilemez. Bu gibi durumlar personele maddi bir yük yükleyemez. KAZA VE İLKYARDIM İşyerinde meydana gelen bir iş kazasına şahit olan personel öncelikle oluşabilecek ikinci bir kazayı önleme çabasında olmalıdır, bu işi yaparken kazazedeye müdahale etmemeli ve olay yerinde değişiklik yapmayarak olay yerinin olduğu gibi kalmasını sağlamalıdır. Kazazedenin güvenliğini sağlayan personel vakit kaybetmeden üretim müdür ya da üst yöneticiye olayın nerden olduğunu, kazazedenin durumunu ve kazadan etkilene başkalarının olup olmadığını kısaca bildirilmelidir. Olay yerine ilkyardım ekibi ve yöneticiler gelene kadar kazazedenin başında beklenmeli ve sorulan sorulara doğru cevaplar verilmelidir. İlkyardım ekibi üyesi ya da sağlık personeli mensubu olmayanların kazazedeye müdahale etmesi tehlikeli ve yasaktır. Olaya şahit olanların kazazede için yapabilecekler en faydalı şey güvenliğini sağlayıp ilkyardım ekibinin kaza yerine gelmesini sağlamaktır.
C sınıfı İSG uzmanı Osman ÖZ
KİMYASALLAR İLE ÇALIŞMA İşyerinde bazı işler yapılırken kimyasal madde kullanılmaktadır, kullanılan kimyasallar çok tehlikeli olmasalar da tedbir alınmadığı sürece her kimyasal tehlikelidir. Bu yüzden öncelikle çalışanlar kişisel koruyucu malzemelerini (KKD) kullanarak kişisel tedbirlerini almak zorundadır. Kimyasal maddeler ile çalışırken personel aşağıdaki KKD leri kuşanmak zorundadır. 1. 2. 3. 4. 5.
Kimyasalın niteliğine uygun gaz maskesi Google tipi kimyasal gözlüğü (kenarları tam kapalı güvenlik gözlüğü) Kimyasal eldiveni Çizme Kimyasal giysisi
Ayrıca Kimyasalları taşınması, depolanması ve kullanılmasında İSG adlı talimatı da uymak zorundadır. Bu talimatta kısaca aşağıdakilerden bahsedilmektedir; 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Kimyasalları birbiri ile karıştırmayacak Kimyasalları belirtilen oranda kullanılacak Yiyeceklerden uzak tutulacak, kimyasal bulaşan eller ile yemek yenmeyecek Kimyasalla çalışırken veya kimyasal depolarının yakınında iken sigara içmeyecek Günlük kullanacak kadar kimyasal depodan alınacak Kimyasalların boş kutuları çevreye atmayacak Kimyasallar ile çalışırken google tipi gözlük, gaz maskesi, eldiven, çizme ve gerekirse kimyasal giysisi giyilecek 8. Basınçlı O2 silosu ve tüplerinin vanalarına yağlı elle dokunulmayacak.
ELLE KALDIRMA VE TAŞIMA İŞLERİ Elle kaldırma ve taşıma işlerinde kullanılan yanlış kaldırma ve taşıma teknikleri birçok çalışanın mesleki kas ve iskelet rahatsızlıklarına tutulmasına neden olmaktadır. Doğru kaldırma ve taşıma teknikleri kültür haline getirilerek çalışanların bel fıtığı gibi rahatsızlıklardan korunması sağlanabilir.
C sınıfı İSG uzmanı Osman ÖZ
Yükü doğru kaldırmak için; 1. Yüke iyice yaklaş ve ayaklarını 2 ye 10 var pozisyonuna getir, 2. Dizlerini bük ve yükün yanına çök, 3. Sırtını düz ve dik tut, 4. Boyun, kafa ve çeneni yukarda tut, 5. Yükü sıkıca kavra ve bükmüş olduğun dizlerini doğrultarak ayağa kalk.
Doğru kaldırma tekniğinin uygulanmasının yanında doğru taşıma ve yükün ağırlık merkezinin doğru tayin edilmesi de önemlidir. Yükü taşırken vücudun her iki yanına da eşit paylaştırmak gerekmektedir. Tek başına taşınamayacak kadar ağır ve kaba yükler yardımlaşılarak taşınmalı, taşıma sırasında görüş alanının açık olması sağlanmalı ve mümkün olduğu kadar elle taşıma yerine uygun bir araç ile taşıma işlemi yapılmalıdır.
Bakım onarım sırasında çubuk demir, profil vb. malzemelerin taşınması çokça söz konusu olmaktadır. Bu sırada tek başına omuzda taşınan demirler malzemeler havai elektrik kablolarına değmesi durumun iletken oldukları için çalışanın elektrik akımına kapılmasına neden olabilirler. Bu yüzden omuzda profil, çubuk demir vb. malzemeler taşınmayacak yardımlaşarak iki yada daha fazla kişi tarafından iki ucundan tutularak taşınması sağlanacaktır. Ayrıca seyyar iskele vb. taşıma sırasında taşıma istikameti üzerindeki havai elektrik kabloları taşımaya başlamadan önce tespit edilecek ve taşınan araca değme ihtimali olan kablolar varsa taşıma işlemi o istikamet üzerinden yapılmayacaktır. C sınıfı İSG uzmanı Osman ÖZ
TOPRAK HAVUZ (ÇÖKELTME HAVUZU) Tesisteki en tehlikeli bölgelerden bir tanesi toprak havuz sahası olup su derinliğinin insan boyunu geçtiği noktalar bulunmaktadır. Toprak havuzda yüzmek, balık tutmak veya buraya izinsiz girmek yasak olup yalnızca yüzme bilen görevli personelin girmesine izin verilmektedir. Toprak havuz sahasında yapılan çalışmalarda çalışma izin formu doldurmak zorunlu olup çalışanların can yeleği giymesi şarttır. Toprak havuz çalışmaları mutlaka nezaretçi eşliğinde yapılmalı ve çalışma alanında yeterli sayıda can simidi bulundurulmalıdır. TANK YIKAMA Üretim döneminde yapılan en tehlikeli işlerden bir tanesi tank yıkamadır. Gaz maskesi, Google tipi kimyasal gözlüğü, çizme, eldiven ve baretini giyen personel henüz tanka girmeden önce ilk basacak olduğu yeri dışarıdan uzun saplı bir fırça yardımı ile fırçalamalıdır. Dalgıç pompa çalışırken tanka inilmemeli, tanka atlayarak değil merdiven kullanılarak girilmelidir. Tanka giren personel fırçalanmamış kaygan yüzeye basmamalıdır. Üzerine kimyasal bulaşan veya kimyasaldan etkilendiğini hisseden personel vakit kaybetmeden tanktan çıkmalı ve şefine durum ile ilgili bilgi vermelidir. Ozon tampon tanklarında yada ozon proses ünitelerinde yapılan kimyasal ile temizlik işlerinde hem ozon hem de kullanılan kimyasal için etkin olan özel filtreli maskeler kullanılmalı ve buralarda yapılan çalışmalar mutlaka bir nezaretçi eşliğinde sürdürülmelidir. Tank temizliği bittiğinde kova içerisinde kalan kimyasal üzeri kapalı ve dökülme ihtimali olmayan kaplar içerisinde dışarı çıkartılmalıdır. OZON VE OKSİJEN Ozon ve oksijen zararsız gazlar olarak bilinse de endüstriyel olarak kullanıldıklarında bir çok insanın tahmin bile edemediği etkileri olan gazlardır. Yavru balık üretim tesislerinde balıkların oksijen ihtiyacını sağlamak için oksijen, suyu dezenfekte etmek için ise ozon kullanılmaktadır. Oksijen, oksijen tüplerinde ve oksijen silolarında depo edilmekte olup vanalarına yağlı elle dokunulması durumunda patlama ihtimali olan bir gazdır. Ayrıca oksijen tüplerinin yatırılması, emniyet başlığı olmadan taşınması ve bağlanmadan depolanması da yasaktır. Oksijen tüpleri taşıma sırasında en çok 450 açı verilerek taşınabilir. Oksijen tüpleri içerisinde 230 bar basınç olup vanasının kopması durumunda torpido gibi fırlayacağı bir gerçektir. Oksijen tüpleri regülatör olmaksızın oksijen hattına bağlanmamalı, yetkisi olmayan hiçbir personel oksijen tüplerine ve oksijen silosuna müdahale etmemelidir. Ozon; ozon makineleri ile ozon odalarında oksijen gazından üretilmektedir. Ozon odalarında oksijen bulunduğu için yağ ya da gres kullanmak, kıvılcım çıkartan işler yapmak kesinlikle yasaktır. Ayrıca ozon zehirli bir gaz olduğu için ozon odası, ozon proses ünitesi ve ozon bulunan diğer bölümlerde ozon filtreli gaz maskeleri kullanılmalıdır. Ozon odasına yalnızca yetkili ve görevli personel girebilir ve buralarda yapılan çalışmalarda çalışma izin formu doldurulmalı ve çalışmalar nezaretçi eşliğinde yapılmalıdır.
C sınıfı İSG uzmanı Osman ÖZ
SEVKİYAT Kara tesislerinde üretilen yavru balıkların denize taşınması için sevkiyat işleri yapılmaktadır. Sevkiyat; araca balık yükleme, yavru balığın kara yolu ile sevk etme ve araçtan balık indirme aşamalarından oluşmaktadır. Araca balık yükleme ve araçtan balık indirme sırasında sevkiyat personelinin araçtan düşme ihtimali vardır, bu yüzden yürüme yollarında çalışan sevkiyatçının kaymaz tabanlı çizme veya ayakkabı ile çene bağını bağlayarak baret kullanması şarttır. Kova ile balık veren personel yukarıya uzattığı kovanın altına girmemeli, yürüme yollarında gereksiz kalabalık önlenmeli ve hareket edecek araçtan mutlaka inilmeli, hareket halindeki aracın üzerinde durulmamalıdır. Araçta oksijen olduğu unutulmamalı, taşıma ve kullanma sırasında yukarıda belirtilen hususlara uyulmalıdır. Sevkiyat sırasında yolda balık kontrolü için durulduğunda aracın üzerine çıkarken baret ve kaymaz tabanlı çizme yada ayakkabı giyilmelidir. Aracın sol tarafına geçilmemeli ve yola çıkılmamalıdır. Araç tamamen yoldan indirilemediyse aracın arkasına reflektörlü üçgen koyulmalıdır. Gece yapılan kontrollerde reflektörlü yelek, el ve kafa lambası kullanılmalıdır. LOJMAN VE SOYUNMA ODALARI Lojmanda kalan personel lojman düzenini bozacak hal ve hareketlerden kaçınmalı, odalarda açık ateş yakmamalı, sigara kullanmamalı, alkol almamalı, alkollü halde lojmana gelmemeli, lojman sorumlusu bilgisi dışında lojmana ısıtıcı vb. makine sokmamalı, elektrik panolarına dokunmamalı ve arızalanan elektrikli aletleri onarmaya çalışmamalıdır. Soyunma odasını kullanan personel özel, değerli vb. eşyalarını veya parasını dolabında bırakmamalı ve dolabını devamlı kilitli tutmalıdır. Lojman veya soyunma odasını kullanan personel akrep, çıyan gibi zararlı böceklere karşı ayakkabı, çizme veya elbiselerinin içini kontrol ederek giymelidir. KUYU VE MOTORLAR Elektrik kaçağı ve elektrik sebepli iş kazalarının yaşanması en muhtemel noktalardan bir tanesi elektrik motorlu kuyu pompalarının olduğu yerlerdir. Motor veya panoların ıslanması sonucunda pano veya motor yakınında bulunan personele elektrik çarpması söz konusu olacaktır. Bu sebeple motorlar ıslatılmamalı, kuyu veya motor panolarına elektrikçi haricinde kimse dokunulmamalıdır. Bolca hareketli parçası bulunan pompalar ile çalışırken kolları bol düğmelenmemiş giysiler giyilmemeli, hareketli parçalara dokunulmamalı ve pompanın muhafazası sökülmemelidir. Kuyu sahasına yetkisiz veya görevli olmayan personel girmemeli, kuyu çukurlarını çevreleyen korkuluklar yerinden çıkartılmamalı ve kuyu kazma, pompa indirme veya çıkartma gibi işlerde çalışma izin formu doldurulmalıdır.
C sınıfı İSG uzmanı Osman ÖZ
TESİSTE UYULMASI GEREKEN TEMEL KURALLAR 1. İSG uzmanı ve amirlerin uyarılar ve önerileri dikkate alınacaktır. 2. Tanka temizlik için girildiğinde gaz maskesi, google tipi kimyasal gözlüğü, kimyasal eldiveni, çizme ve baret giyilecektir. 3. 2m ve daha yüksekte yapılan çalışmalarda emniyet kemeri ve baret takılacaktır. 4. Kimyasal maddeler ile çalışırken gaz maskesi, Google tipi kimyasal gözlüğü, kimyasal eldiveni ve gerekirse kimyasal giysisi giyilecektir. 5. Kapalı alanlarda ve sigara içme alanları dışında sigara içmek yasaktır. 6. Müdürlerin, amirlerin ve güvenliğin izni olmaksızın yabancı kişileri tesise almak yasaktır. 7. Mesai saatlerine riya etmek zorunludur. 8. Islak veya kaygan zeminde çalışırken ve elektrikle bağlantısı olan herhangi bir işte çizme giymek zorunludur. 9. Elektrik panolarının önünde bulunan yalıtkan paspasların üzeri örtülmeyecek, yeri değiştirilmeyecek ve ıslatılmayacaktır. 10. Elektrik panolarına müdahale edilmeyecek, panoların kapakları açılmayacaktır. 11. İşyerine alkollü, uykusuz vb. hallerde gelinmeyecektir. 12. Tehlikeli derecede hızlı çalışılmayacak, tehlikeli davranışlardan kaçınılacaktır. 13. Tuvaletler ve soyunma odaları temiz kullanılacaktır. 14. Tesiste tehlikeli bir durum fark edildiğinde (Ucu açık kalmış elektrik kablosu, kırılmış korkuluk vb.) İSG uzmanı yada işçi temsilcisine bildirilecek, eksikliğin giderilmesi konusu takip edilecektir. 15. Ramak kala olayları bildirilecektir. 16. Kuyu, çatı, kanal gibi yerlerde çalışırken rutin yapılan işlerin dışındaki işler yapılırken çalışma izin formu doldurulacaktır. 17. Sağlık ve güvenlik işaretleri (İş güvenliği tabelaları) uyulacaktır. 18. Hareketli cisimlerle çalışırken kolları bol düğmelenmemiş giyişiler giyilmeyecektir. 19. İş yerinden izinsiz ayırılmayacak, yasaklanmış yerlere girilmeyecektir. 20. Arızalanan malzemeler kullanılmayacak, onarılmaya çalışılmayacaktır. 21. Dalgıç pompanın çalıştığı suyun içine girilmeyecektir. 22. Yemekhane ev ünitelerde bulunan panolar her gün kontrol edilecek, panolarda duyurulan eğitim, sağlık kontrolü vb. kaçırılmayacak, katılım sağlanacaktır. 23. Elektrikli aletler kullanılmaya başlamadan önce korumasının takılı olup olmadığı kontrol edilecek, kablosunda kırık, kaçak olup olmadığı kontrol edilecek tüm kontroller tamamlandıktan sonra fişe takılacaktır. 24. Acil çıkış kapılarının önleri kapatılmayacak, yangın söndürme cihazı, iş güvenliği tabelaları ve iş güvenliği talimatlarının yerleri değiştirilmeyecektir. 25. Korkuluklara yaslanılmayacaktır. 26. Sevkiyat sırasında yolda balık kontrolü için durulduğunda aracın sol tarafına geçilmeyecek, reflektörlü yelen, el ve kafa lambası kullanılacaktır. 27. Baretlerin çene bağları uygunsuz şekilde bağlanmayacak, çenenin altın geçerek kafadan düşmesini engelleyecek şekilde takılacaktır. 28. Kimyasal maddeler orijinal kapları dışında kapların içine koyulmayacaktır. 29. Oksijen tüpleri emniyet başlığı olmadan taşınmayacak, devamlı dik konumda tutulacak, yatırılmayacak ve vanalarına yağlı elle dokunulmayacaktır. C sınıfı İSG uzmanı Osman ÖZ
30. Tesis içerisinde hareketli araçların üzerinden atlanmayacak ve hareket halinde araçlara binilmeyecektir. 31. Forklift ve traktöre operatör haricinde kimse binmeyecektir, Forkliftin çatalının üzerine çıkılmayacaktır. 32. Makine koruyucuları çıkartılmayacak, hareketli makineler ile çalışırken küpe, kolye, bilezik, yüzük, künye gibi takılar takılmayacaktır. 33. İşyerinde tehlikeli şakalar yapılmayacaktır. 34. Gürültülü kısımlarda kulak koruyucu takılacak, kulak koruyucular gürültüsüz kısımda takıldıktan sonra gürültülü Kısıma geçilecek ve çalışma süresince asla çıkartılmayacaktır. 35. 2. Defa uyarı alan personel disiplin kuruluna sevk edilmektedir. İŞVERENİN HAKLI FESHİ 6331 sayılı iş kanunun 25. Maddesine göre aşağıdaki durumlarda işveren çalışanın sözleşmesini tazminatsız olarak fes etme hakkına sahiptir. 1. İşçinin yapmakta olduğu işi kendine hatırlatılmasına rağmen yapmaması durumunda, 2. İşçinin kendi işi veya savsaklaması yüzünden iş güvenliğini tehlikeye düşürmesi durumunda, 3. İşverenin malına bir aylık maaşından daha fazla miktarda zarar vermesi durumunda SONUÇ İş güvenliği konusunda herkes sorumludur, İşverenin kaynağında aldığı önlemler ve çalışanların kişisel tedbirleri iş kazasını önleyecek ya da en aza indirgeyecektir. Basit gibi görülen fakat tedbir alınmadan yapılan çalışmalarda iş kazaları yaşanmaktadır bu yüzden ne yapılırsa yapılsın acele edilmeyecek gerekli tedbirler alındıktan sonra çalışma başlatılacaktır. Küçük boyuttaki kazalar veya ramak kala olayları büyük kazaların habercisi olduğu için bu gibi durumlar rapor edilecek ve gerekli tedbirlerin alınması sağlanacaktır.
C sınıfı İSG uzmanı Osman ÖZ