OV ERCIN GEL Type
Park L/XL
Adres Overcingel, Assen Architect huis
A. M. Sorg (1777-1778)
Architect park
(omstreeks 1780 formele aanleg),
L.P. Roodbaard (landschappelijke aanleg)
Jaar tussen 1809-1823 Opdrachtgever
J. H. P. van Lier
Uitvoering
vermoedelijk Ottolander uit Boskoop
Betaling Huidige eigenaar
particulier (dhr./ mevr. van Lier-Lels)
Reconstructie
beheersplan PHB (2002-2012)
Kadastraal minuutplan 1811 - 1832
Tekening geen Literatuur
- Aa, van der, A.J., Het aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden - Boschma, C., e.a., Lucas Pieters Roodbaard, architect van buitengoederen, 1979
- Gras, H., (red.), Geschiedenis van Assen, 2000
- Ennik, J.E., ‘Het huis “Overcingel” te Assen’, in Nieuwe Drentse
Volksalmanak, 1973 - Meulenkamp, W., Langs historische parken en tuinen. Routes in Nederland en België, 1994 - Mulder-Radetzky, R.L.P., L.P. Roodbaard (1782-1851). Een tuinarchitect met schildersogen, 1999
- Mulder-Radetzky, R.L.P., L.P. Roodbaard. Tuinen van de Friese adel, 1992
- Mulder-Radetzky, R.L.P., ‘Roodbaard, Lucas Pieters (1782-1851), in:
Bos, J., Foorthuis, W., (red.), Drentse biografieën, (4), 1993 - Oldenburger-Ebbers, C.S., ‘De geschiedenis van tuinen, parken en buitenplaatsen in Drenthe’, in: Ons Waardeel, (91/6), 1991 - Oldenburger-Ebbers, C.S., De tuinengids van Nederland. Bezoekersgids en vademecum voor tuinen en tuinarchitectuur in Nederland, 1989
Topografische Militaire Kaart 1852
Topografische Militaire Kaart 1830 - 1850
- Oldenburger-Ebbers, C.S., Backer, A.M., Blok, E., Gids voor de Nederlandse tuin- en landschapsarchitectuur, deel Noord, 1995
- Stichting PHB, Beheersplan Overcingel. Periode 2002 tot 2012
- Spek, van der, J., Drenthe toen en nu. Wonen in de stad,
- Tromp, H.M.J., Historische buitenplaatsen in particulier bezit, 1991
- Tromp, H.M.J., ‘Overcingel te Assen’, in: De woonstede door de
eeuwen heen, 1989
Lijst van Afbeeldingen
- Drents Archief: Ag05288, 1898-1901
- Drents Archief: DA9970460, 1945-1998
- Drents Archief: DA9970464, 1945-1998
- Drents Archief: DA9970466, 1945-1998
- Drents Archief: DA9970467, 1945-1998
- Drents Archief: DA9970469, 1945-1998
- Drents Archief: DA9970471, 1945-1998
- Drents Archief: MZ10202430905, 1958
- Google Streetview Historie Johannes van Lier, ontvanger-generaal van Drenthe, liet in 1777 een nieuw onderkomen bouwen. Aangezien er binnen de stadssingels weinig geschikte bouwmogelijkheden waren, werd dit huis er buiten gebouwd. Van Lier bezat in dit gebied diverse landerijen. Huis Overcingel kan dan ook getypeerd worden als een landgoed, met een aanzienlijke veestapel, weidegronden en bos- en hakhoutpercelen. Na de bouw van het landgoed werd een park aangelegd, in de toen al tamelijk ouderwetse formele vormentaal. De belangrijkste structuurvormende elementen uit deze periode vormen het lanenstelsel en het Grand Canal. Huis Overcingel kwam in 1787 in handen van J.H.P. van Lier – zoon van Johannes van Lier. Waarschijnlijk liet hij in de periode tussen 1809 en 1823 het eerste deel van de tuin, direct achter het huis, door Roodbaard in landschappelijke stijl veranderen. Wat Roodbaards werkzaamheden exact zijn geweest, blijft mede door het ontbreken van ontwerptekeningen onduidelijk. Wel kunnen we concluderen dat hij slechts een deel van het park in de Engelse landschapsstijl heeft heringericht. Het Grand Canal en het lanenpatroon zijn namelijk nog aanwezig. Deze elementen geven gezamenlijk een beeld van de verschillende fasen van Huis Overcingel weer.
Interpretatie ontwerp Er bestaat geen tekening van de aanleg van het park bij Huis Overcingel. Aan de hand van kaart- en beeldmateriaal kan wel een interpatie van de aanleg worden gemaakt. De aanleg van Roodbaard bevindt zich direct achter het huis. Dit deel van het terrein wordt begegrensd door bomenrijen. Achter deze bomenrijen ligt het Grand Canal. De aanleg is door deze begrenzing een rechthoekig vlak geworden, waarbinnen we diverse perken kunnen onderscheiden. De perken zijn allemaal verschillend vormgegeven. Om de perken heen slingert het padenstelsel. Het is duidelijk dat binnen deze aanleg de perken structuurbepalend zijn, en dat de paden zich hebben aangepast. In de aanleg is ook gebruik gemaakt van hoogteverschillen als ontwerpmiddel. Hoewel het reliĂŤf bescheiden is, vormt het wel een intergraal onderdeel van het ontwerp. In het tuindeel waar het grand canal ligt, is er duidelijk sprake van een middenas. Op de kaart uit 1825 lijkt het alsof deze as geen rol speelt in de landschappelijke aanleg van Roodbaard. De kaart van 1890 toont een nuanceverschil. Hier lijkt het alsof de as als ontwerpmiddel ook een rol speelt in de landschappelijke aanleg, waardoor bovendien de twee delen van het park tot elkaar in verbinding staan. Het is moeilijk hier uitsluitsel over te geven, aangezien we de tekening van Roodbaard niet kennen. Tussen de kaartbeelden zit 65 jaar verschil. Dit kan een verklaring bieden. Ook de mate van nauwkeurigheid kan hier een rol in hebben. Beplanting De aanleg staat ook nu nog bekend om zijn bijzondere collectie stinzenplanten. Al van oudsher zijn de tuinen zeer rijk aan verschillende soorten. Aangezien er in de laatste 50 jaar echter veel nieuwe soorten zijn geĂŻntroduceerd, is het moeilijk vast te stellen welke soorten ook al in de eerste helft van de negentiende eeuw voorkwamen. Behalve deze bijzondere collectie stinzenplanten, vinden we in de tuinen van de Overcingel ook een zeer waardevol bomenbestand. We kunnen onder meer kastanjes, zomereiken, en rode beuken onderscheiden. Bouwwerken In de tuin van de Overcingel staan nog diverse bouwwerken, waaronder een Chinese koepel, een zonnewijzer, een kettingbrug en een heksenbol. Huidige situatie Huis Overcingel ligt tegenwoordig in de stedelijke omgeving van Assen. Bij de aanleg in de achttiende eeuw behoorde dit gebied echter nog buiten de stad. De tuin straalt echter nog altijd een oorspronkelijk karakter uit.