Φωνολογική ευαισθητοποίηση στο νηπιαγωγείο μέρος3 by Paidi-Goneis.gr

ΦΧΝΟΛΟΓΘΚΗ ΕΤΑΘ΢ΘΗΣΟΠΟΘΗ΢Η ΢ΣΟ ΝΗΠΘΑΓΧΓΕΘΟ

ΜΔΡΟ΢ ΣΡΗΣΟ

ΣΟ ΦΧΝΗΜΑ Οη αζθήζεηο ζα κπνξνύζαλ λα ζπκπεξηιάβνπλ: • Αλίρλεπζε θσλεκάησλ • Δύξεζε ιέμεσλ κε ζπγθεθξηκέλα θσλήκαηα • Φσλεκηθνύο ρεηξηζκνύο Φσλεκηθέο ζπλζέζεηο Φσλεκηθέο αλαιύζεηο Φσλεκηθέο απαιείςεηο Φσλεκηθέο αληηθαηαζηάζεηο

Γηαηί ε θωνημική εξάζκηζη είλαη ηόζν ζεκαληηθή;

 Ζ ειιεληθή γιώζζα απνηππώλεηαη γξαπηώο ζε έλα αιθαβεηηθό ζύζηεκα γξαθήο. Αληίζεηα, αλ ην ζύζηεκα γξαθήο δελ ήηαλ αιθαβεηηθό, αιιά ζπιιαβηθό, αξθνύζε ε θαηαλόεζε ηεο έλλνηαο ηεο ζπιιαβήο.

Η θαηαλόεζε ηεο έλλνηαο ηνπ θσλήκαηνο είλαη δύζθνιε. Γηαηί: ♥ ΢ηεξείηαη ζεκαζηνινγηθνύ πεξηερνκέλνπ ♥ Γελ ππάξρεη απηόλνκν (π.ρ. θ) ♥ ΢πλήζσο πξνθέξεηαη κε ηελ πξνζζήθε /νπ/ πνπ + α = πνπά, π + α = πα

Καη αλαθνξηθά κε ηε γλώζε θαη θαηαλόεζε ησλ θσλεκάησλ ε λεπηαγσγόο πξνζπαζεί λα πξνρσξήζεη από ηα ‘επθνιόηεξα’ πξνο ηα ‘δπζθνιόηεξα’. Από ηα θσλήκαηα πην εύθνια είλαη ηα θσλήεληα, ηδηαίηεξα όηαλ ηνλίδνληαη. Γηαηί: ♥ Φσλάδνπλ (π.ρ. ΑΑΑΑΑΑΑ!!!) ♥ Από κόλα ηνπο απνηεινύλ ζπιιαβή (π.ρ. ά-ιν-γν)

Από ηα ζύκθσλα, πην εύθνια είλαη απηά πνπ είλαη κόλα ηνπο (όρη ζε ζπκπιέγκαηα ζπκθώλσλ), θπξίσο αλ είλαη ερεξά θαη εμαθνινπζεηηθά. Δπηπιένλ, θάζε παηδί ηείλεη λα ‘αθνύεη’ ζρεηηθά εύθνια θαη ην αξρηθό ηνπ νλόκαηόο ηνπ.

Μάιηζηα έρεη θαλεί όηη δελ είλαη απαξαίηεην λα εμαζθεζνύλ ηα παηδηά ζε όια ηα θσλήκαηα. Αλ θαηαλνήζνπλ ηελ έλλνηα ηνπ θσλήκαηνο θαη κάζνπλ λα αθνύλ θάπνηα, ‘απηόκαηα’ ζρεδόλ αληρλεύνπλ θαη ηα ππόινηπα πνπ κνηάδνπλ κε απηά. Γηα παξάδεηγκα, αλ κάζνπλ λα αθνύλ ην /α/ θαη ην /ε/ ζα θαηαιάβνπλ θαη ην /η/, ην /νπ/ ή ην /ν/. Όκσο δελ ζα αληρλεύζνπλ απηνκάησο θαη όια ηα ζύκθσλα, αθνύ ηα δεύηεξα δελ είλαη ηόζν εύθνια όζν ηα θσλήεληα. Αληίζεηα αλ αθνύζνπλ ην /π/, ζα ηα θαηαθέξνπλ θαη κε ην /θ/.

΢ηελ αξρή ηα παηδηά πεηξακαηίδνληαη κε ηελ πξνθνξά ησλ θσλεκάησλ. Μάιηζηα αξθεηά βνεζά θαη ε ρξήζε θαζξέθηε νύησο ώζηε λα παξαηεξνύλ ην ζηόκα ηνπο ηελ ώξα πνπ πξνθέξνπλ δηαθνξεηηθά θσλήκαηα, ηδηαίηεξα απηά πνπ κνηάδνπλ πνιύ κεηαμύ ηνπο (π, κπ). Πώο ζβήλνπκε έλα θεξί; Πώο δεηάκε εζπρία; Πώο δηώρλνπκε έλα ελνριεηηθό έληνκν; Πώο εθδειώλνπκε ην ζαπκαζκό καο; Πώο αθνύγεηαη ην ηξερνύκελν λεξό; Πώο θάλεη ε κεραλή; Πώο θάλεη ε κέιηζζα; Πώο θάλεη ε αγειάδα; Πώο ξνραιίδεη ν παππνύο;

Μεξηθέο θνξέο όκνξθα πνηήκαηα κπνξνύλ λα δηαβαζηνύλ.

Σα παηδηά ραίξνληαη ηδηαίηεξα λα ‘δνπιεύνπλ’ κε ην αξρηθό ηνπ νλόκαηόο ηνπο γξάκκα/ θώλεκα. Μηα επθαηξία πνπ ε λεπηαγσγόο δελ αθήλεη αλεθκεηάιιεπηε.

Σα παηδηά θηηάρλνπλ απηνζρέδηεο θνξλίδεο γηα ηηο θσηνγξαθίεο ηνπο Κάζε παηδί ηε δηαθνζκεί κόλν ηνπ, θνιιώληαο επάλσ ηεο κηθξναληηθείκελα. Φηάλεη απηά λα αξρίδνπλ όπσο αθξηβώο θαη ην όλνκά ηνπ. Μαξθαδόξνη, καληαιάθηα θαη καθαξνλάθηα γηα ην Μελά.

«ΔΟΡΣΑ΢ΣΗΚΔ΢ ΑΦΗ΢Δ΢» Σα παηδηά εηνηκάδνπλ αθίζα γηα ηε γηνξηή ηνπ ζπκκαζεηή ηνπο θνιιώληαο ζε έλα ραξηόλη πνπ γξάθεη ην όλνκά ηνπ εηθόλεο αληηθεηκέλσλ πνπ αξρίδνπλ από αξρηθό γξάκκα ηνπ νλόκαηόο ηνπ.

«ΑΚΡΟ΢ΣΗΥΗΓΔ΢ ΟΝΟΜΑΣΧΝ» Με ηα νλόκαηα ησλ παηδηώλ δεκηνπξγνύληαη αθξνζηηρίδεο πνπ δείρλνπλ ηη θάλεη ην νκώλπκν παηδί.

«ΔΗΝΟΝΟ-ΑΚΡΟ΢ΣΗΥΗΓΔ΢»

Μηα ηαηλία ραξηηνύ δηπιώλεηαη ζαλ αθνξληεόλ. Κάζε ζειίδα ηνπ θηινμελεί θαη έλα γξάκκα έηζη ώζηε όηαλ αλνίμεη λα ζρεκαηίζεη ην όλνκα ηνπ παηδηνύ. Κάησ από ην γξάκκα ππάξρνπλ εηθόλεο αληηθεηκέλσλ πνπ αξρίδνπλ από απηό.

Θα κπνξνύζε επίζεο λα πάξεη ηε κνξθή βεληάιηαο-νλνκάησλ, κία γηα θάζε παηδί.

Με παξόκνηνπο Πίλαθεο όπνπ ε λεπηαγσγόο γξάθεη ην όλνκα θάζε παηδηνύ, έλα γξάκκα ζε θάζε θνπηάθη, βνεζηνύληαη λα θαηαιάβνπλ όηη θάπνηα νλόκαηα πνπ κπνξεί λα απαηηνύλ ηα ίδηα παιακάθηα, άξα έρνπλ ίζεο ζπιιαβέο, ‘ρξεηάδνληαη’ άιινλ αξηζκό γξακκάησλ γηα λα γξαθνύλ. Α

Από ηα θσλήκαηα πην εύθνια είλαη ηα θσλήεληα. Καη από απηά εθείλα πνπ, ελώ βξίζθνληαη ζηελ ίδηα ζέζε (αξρηθό, ηειηθό, κεζαίν), ηνλίδνληαη. Δίλαη δειαδή πην εύθνιν ην /α/ ζην άλογο από ηελ αλεπού). Αλαθνξηθά κε ηε ζέζε είλαη πην εύθνιν, λα αθνύζνπλ ηα παηδηά έλα θσλήελ πνπ βξίζθεηαη ζηελ αξρή, κεηά ζην ηέινο θαη δπζθνιόηεξν ζηε κέζε κηαο ιέμεο. Δπηπιένλ είλαη πην εύθνιν λα ‘αθνύζνπλ’ ην θσλήελ ζε κηα κηθξόηεξε απ’ ό,ηη ζε κηα κεγαιύηεξε ιέμε. Π.ρ. ην /ος/ ζηελ μαϊμού από ηε ζαπανηαποδαπούζα. Καη θπζηθά είλαη επθνιόηεξν λα εληνπίζνπλ έλα ζπγθεθξηκέλν θσλήελ ζε κηα ιέμε, από ην λα πνπλ ιέμεηο πνπ λα ην πεξηέρνπλ. Π.ρ. πην εύθνια ζα θαηαιάβνπλ όηη ε ιέμε άλογο αξρίδεη κε /α/, από ην λα πνπλ ηα ίδηα ιέμεηο κε /α/.

Κάπνηα ζηηγκή ηα παηδηά ζα πεξάζνπλ από ην θσλήελ-ζπιιαβή ζην θσλήελ-ηκήκα ηεο ζπιιαβήο. ΢ε απηήλ ηελ πεξίπησζε δηεπθνιύλεη αλ ην πξώην ζύκθσλν παξακέλεη ζηαζεξό (π.ρ. π) θαη αιιάδεη κόλν ην θσλήελ (π.ρ. ν ή α).

΢ε απηήλ ηελ άζθεζε ηα παηδηά βξίζθνπλ ην ςάξη πνπ δελ ηαηξηάδεη θαη ζα θάεη ε γάηα.

«Ο ΑΡΥΖΓΟ΢ ΣΟΤ Α»

Γεκηνπξγνύληαη κηα ζεηξά από θάξηεο, όπνπ ππάξρνπλ κόλν εηθόλεο αληηθεηκέλσλ/ δώσλ, κε πνιιά, ιίγα ή θαζόινπ /α/. Γύν παηδηά κνηξάδνληαη ηηο θάξηεο θαη παίδνπλ ξίρλνληαο πξώηα ν έλαο θαη κεηά ν άιινο κηα θάξηα. Κεξδίδεη θαη ηηο δύν απηόο πνπ είρε ηε ιέμε κε ηα πεξηζζόηεξα /α/. ΢ύζηεκα ειέγρνπ. Κάξηα κε ηελ εηθόλα θαη ηε ιέμε καδί.

Από ηα ζύκθσλα πην εύθνια ηα ερεξά (δειαδή απηά πνπ αθνύγνληαη δπλαηά, π.ρ. ξ) θαη θπξίσο ηα εμαθνινπζεηηθά (π.ρ. κκκκ). Αλ πάξνπκε σο παξάδεηγκα ηα θσλήκαηα /ζ/ θαη /θ/ κπνξνύκε λα θαηαιάβνπκε ηε δηαθνξά. Σν κ είλαη ηδηαίηεξα δύζθνιν, γηαηί είλαη άερν θαη ζηηγκηαίν. Έηζη, δελ κπνξεί ε λεπηαγσγόο λα πηνζεηήζεη επηηεδεπκέλε πξνθνξά, αλ ν κηθξόο δελ ‘αθνύεη’ όηη ε ιέμε κόηα αξρίδεη κε /θ/. Αληίζεηα, ζηε ιέμε ζημαία ε λεπηαγσγόο κπνξεί λα ‘ηξαβήμεη’ ην /ζ/ (ζζζζζζζεκαία), ηόζν όζν ρξεηάδεηαη γηα λα ην αθνύζεη ην παηδί.

«ΔΠΗΣΡΑΠΔΕΗΟ» ΢ε απηό ην επηηξαπέδην ηα πηόληα πξνρσξνύλ από ηελ αθεηεξία ζην ηέξκα. Αθόκε θαη όηαλ έξζεη ε ζεηξά θάπνηνπ λα ξίμεη ην δάξη, ην θάλεη κόλν αλ έρεη ήδε πεη κηα ιέμε πνπ όηαλ γξάθεηαη ζα ρξεζηκνπνηεί ην γξάκκα ζην νπνίν έρεη ζηακαηήζεη.

Αλίρλεπζε θσλεκάησλ κέζα ζε ιέμεηο Εύξεζε ιέμεσλ κε ζπγθεθξηκέλα θσλήκαηα

«ΣΑ ΚΟΤΣΗΑ ΜΔ ΣΑ ΓΡΑΜΜΑΣΑ» Απέμσ από θάζε θνπηί, ε λεπηαγσγόο γξάθεη έλα γξάκκα. Δθεί κέζα ηα παηδηά ηνπνζεηνύλ εηθόλεο ή αληηθείκελα πνπ αξρίδνπλ από ην αληίζηνηρν θώλεκα. Ζ δξαζηεξηόηεηα ελδέρεηαη λα πάξεη ηε κνξθή παηρληδηνύ, αλ ζηα παηδηά δίλνληαη εηθόλεο αληηθεηκέλσλ θαη εθείλα απνθαζίδνπλ αλ ‘ηαηξηάδνπλ’ ή όρη ζε θάπνην θνπηί.

«ΦΤΛΛΑ ΔΡΓΑ΢ΗΑ΢» ΢ε απηό ην βηβιηνηεηξάδην γηα θάζε θώλεκα ππάξρεη κηα εηθόλα, ζηελ νπνία ηα παηδηά πξέπεη λα βξνπλ θαη λα θπθιώζνπλ κόλν όζα αληηθείκελα αξρίδνπλ από ην αληίζηνηρν θώλεκα.

΢ην ηέινο κάιηζηα ζα κπνξνύζε λα ζπλνδεύεηαη θαη από ιύζεηο.

«ΣΟ ΕΑΡΗ» Γεκηνπξγείηαη έλα δάξη κε έλα γξάκκα ζηελ θάζε πιεπξά ηνπ. Σα παηδηά-παίρηεο κνηξάδνληαη από 4 θαξηέιεο ην θαζέλα κε εηθόλεο πνπ αξρίδνπλ από θάπνην από ηα θσλήκαηα/ γξάκκαηα πνπ ππάξρνπλ ζην δάξη (π.ρ. ΢, ζεκαία).Κάζε παίρηεο ξίρλεη ην δάξη. Ζ λεπηαγσγόο ή ην παηδί αλαγλσξίδεη ην γξάκκα. Κνηηάδεη ηηο θαξηέιεο ηνπ θαη ξίρλεη θάησ κία πνπ απεηθνλίδεη έλα αληηθείκελν πνπ αξρίδεη από ην αληίζηνηρν θώλεκα. Νηθεηήο όπνηνο ξίμεη πξώηνο όιεο ηνπ ηηο θάξηεο.

«Ζ ΚΛΔΦΤΓΡΑ» Γίλνληαη δπν ζεηξέο θαξηώλ κε εηθόλεο αληηθεηκέλσλ πνπ αξρίδνπλ από θάπνηα ζπγθεθξηκέλα γξάκκαηα/ θσλήκαηα. ΢ε νξηζκέλν ρξόλν ην παηδί νθείιεη λα μερσξίζεη ηηο κελ από ηηο δε.

Σν παηρλίδη ελδέρεηαη λα δπζθνιεύεη όζν πιεζαίλνπλ ηα γξάκκαηα θαη νη θάξηεο κε ηηο εηθόλεο.

«ΣΟ ΔΠΗΣΡΑΠΔΕΗΟ ΣΧΝ Ο Χ»

Σν επηηξαπέδην παξνπζηάδεη κηα θπθιηθή δηαδξνκή ζε ζρήκα Ο. Πάλσ ζε θάζε θνπηάθη ηνπ ππάξρεη γξακκέλν έλα από ηα /ν/ ηεο ειιεληθήο γιώζζαο. Από κία ζηνίβα ηα παηδηά ηξαβνύλ ηπραία θάξηεο κε εηθόλεο αληηθεηκέλσλ πνπ είηε αξρίδνπλ (ή πεξηέρνπλ) /ν/ είηε δελ αξρίδνπλ (ή πεξηέρνπλ) /ν/. Βιέπνπλ ηελ εηθόλα. Αλ ε ιέμε έρεη /ν/ μαλαπαίδνπλ. ΢ύζηεκα ειέγρνπ: ΢ε θάζε θάξηα θάησ από ηελ εηθόλα είλαη γξακκέλε ε αληίζηνηρε ιέμε κε ηνληζκέλν ην ΟΧ.

«ΣΟ ΓΤ΢ΚΟΛΟ Γ» Γεκηνπξγείηαη έλα επηηξαπέδην ζηε ινγηθή ΑΦΔΣΖΡΗΑ ΣΔΡΜΑ. Οη παίρηεο ξίρλνπλ δάξη θαη ηα πηόληα θηλνύληαη αλάινγα κε απηό. Αλ θάπνην πνύιη θαζίζεη ζηελ εηθόλα κηαο ιέμεο πνπ αξρίδεη από /δ/ ν παίρηεο έρεη δηθαίσκα λα μαλαξίμεη.

Φσλεκηθνί ρεηξηζκνί    

Φσλεκηθέο ζπλζέζεηο Φσλεκηθέο αλαιύζεηο Φσλεκηθέο απαιείςεηο Φσλεκηθέο αληηθαηαζηάζεηο

Από ην ζύλνιν ησλ θσλνινγηθώλ αζθήζεσλ πην δύζθνιεο είλαη νη θσλεκηθέο θαη από απηέο πην δύζθνινη νη θσλεκηθνί ρεηξηζκνί. Όκσο αμίδεη ηνλ θόπν ε λεπηαγσγόο λα πξνζπαζήζεη θάπνηεο, κηα θαη νη έξεπλεο έρνπλ δείμεη όηη απηέο ζπληεινύλ θπξίσο ζηελ επθνιία θαηάθηεζεο ηνπ γξαπηνύ ιόγνπ. Φσλεκηθέο ζπλζέζεηο (π.ρ. θ, ν, η, α → θόηα) Φσλεκηθέο αλαιύζεηο (π.ρ. θόηα → θ, ό, η, α) Φσλεκηθέο απαιείςεηο (Πεο θάζηξν ρσξίο ην θ) Φσλεκηθέο αληηθαηαζηάζεηο (Ση ζα γίλεη ε θιώζζα αλ αληί γηα θ πεηο γ).

΢ε απηέο ηηο πεξηπηώζεηο ε βνήζεηα θάπνησλ ινγνηερληθώλ θεηκέλσλ απνβαίλεη πνιύηηκε.

Δπεηδή όηαλ ε λεπηαγσγόο πξνθέξεη ιέμεηο θώλεκα θώλεκα θαη δεηά από ηα παηδηά λα ηηο πνπλ ‘θαλνληθά’ (θσλεκηθή ζύλζεζε), εθείλα δπζθνιεύνληαη, ζρεδόλ επηβάιιεηαη: α. ν εκπινπηηζκόο ηεο δξαζηεξηόηεηαο κε έλα αθεγεκαηηθό πιαίζην, π.ρ. κηα θνύθια από άιιν πιαλήηε πνπ κηιά παξάμελα, β. ε ρξήζε εηθόλσλ ή αληηθεηκέλσλ, ηνπιάρηζηνλ ζε κηα αξρηθή θάζε. Έηζη ηα λήπηα λα επηιέγνπλ έλα αλάκεζα ζε ηξία ή πέληε αληηθείκελα. Π.ρ. ελώ ε θνύθια ιέεη /π/ /ί/ /η/ /α/ δείρλεη κηα πίηα, κηα πίπα, κηα πέλα θαη έλα παλί, θαη δεηά από ηα παηδηά λα επηιέμνπλ εθείλν πνπ δήηεζε ε θνύθια. Σν ιάζνο θάλεη ηελ θνύθια λα αληηδξάζεη Μπιηαρ!!! θαη πξνηξέπεη λα παηδηά λα μαλαδνθηκάζνπλ.

Όκσο θαη ε δηαγξαθή ελόο θσλήκαηνο (π.ρ. πεο ηε ιέμε άινγν ρσξίο ην α) είλαη ηδηαίηεξα δύζθνιε. Γη’ απηό θαη ε λεπηαγσγόο πξνζπαζεί λα βξεη ηξόπνπο ώζηε λα ηελ θάλεη επθνιόηεξε. Απηό ζπκβαίλεη όηαλ ην θώλεκα πνπ παξαιείπεηαη έρεη θαη ζεκαζηνινγηθή αμία.

«ΝΣΤ΢Δ/ ΓΓΤ΢Δ ΣΖΝ ΚΟΤΚΛΑ»

Τπάξρεη κηα επίπεδε θνύθια από ραξηόλη ληπκέλε κε ην καγηό ηεο. Από ραξηί έρνπλ γίλεη θαη δηάθνξα ξνύρα ηεο (π.ρ. Φόξεκα, θαπέιν, κπινύδα). Ηζάξηζκεο θαξηέιεο πεξηγξάθνπλ θσλνινγηθά ηα δηάθνξα ξνύρα: «Αλ βγάιεηο ην θ από ηηο θόηεο θαη βάιεηο κπ ηόηε ζα κπνξέζεη λα ηηο θνξέζεηο». Σν παηδί ηξαβά ηηο εληνιέο. Ζ λεπηαγσγόο δηαβάδεη. Όζν εθηειεί ζσζηά ην παηδί ζπλερίδεη λα παίδεη.

«ΦΡΘΚΑΝΣΕΛΑ

Η ΜΑΓΘ΢΢Α ΠΟΤ ΜΘ΢ΟΤ΢Ε ΣΑ ΚΑΛΑΝΣΑ»

Φπικανηέλα, η Μάγιζζα πος μιζούζε ηα Κάλανηα ή εθεί όπνπ νη θσλεκηθέο αληηθαηαζηάζεηο είλαη ραξά.

«΢ΣΟ ΚΑ΢ΣΡΟ ΣΖ΢ ΦΡΗΚΑΝΣΔΛΑ΢» Ζ Φξηθαληέια, πνπ κηζεί ηα θαιά θαη ηα θάιαληα, έθιεςε ηηο θσλέο ησλ παηδηώλ θαη εθείλα ηξηγπξλνύλ κέζα ζηνλ πύξγν ηεο γηα λα ηεο ηα πάξνπλ πίζσ. Παίδνπλ κε έλα δάξη πνπ ηνπο δίλεη ην δηθαίσκα λα πξνρσξνύλ έλα ή δπν βήκαηα. Μόλν πνπ γηα έρνπλ ην δηθαίσκα λα ξίμνπλ ην δάξη ζα πξέπεη πξώηα λα ηξαβήμνπλ κηα θάξηα θαη λα απαληήζνπλ ζε κηα θσλνινγηθή εξώηεζε: Ζ Φξηθαληέια δελ θνξνύζε θαιακίδεο. Φνξνύζε … Ζ Φξηθαληέια δελ ήζειε ηα παξαθάιηα. Ήζειε ηα …

«Η ΚΟΤΚΛΑ ΠΟΤ ΗΘΕΛΕ Ν’ ΑΠΟΚΣΗ΢ΕΘ ΕΝΑ ΜΧΡΟ» ΢ε απηήλ ηελ ηζηνξία κηα ζεηξά από ξώζηθεο θνύθιεο μεθηλώληαο από ηε ΜΑΝΟΤ΢ΚΑ πεξλνύλ ζηελ ΑΝΟΤ΢ΚΑ κεηά ζηε ΝΟΤ΢ΚΑ θαη ηέινο ζηνλ ΚΑ. Φσλνινγηθό ελδηαθέξνλ παξνπζηάδεη ην γεγνλόο όηη ηα νλόκαηά ηνπο πξνθύπηνπλ από ζπλερείο απαιείςεηο θσλεκάησλ. Απηό ζα κπνξνύζε λα ην ηνλίζεη ε λεπηαγσγόο ώζηε λα ην θαηαιάβνπλ ηα παηδηά. Θα κπνξνύζε κάιηζηα λα έρεη θαη ράξηηλεο ηαηλίεο κε ηε ιέμε ΜΑΝΟΤ΢ΚΑ θαη ηα παηδηά κε έλα ςαιίδη λα θόβνπλ γξάκκαηα ώζηε λα πξνθύςεη ην όλνκα θάπνηαο άιιεο θνύθιαο.

«Ζ ΚΑΣΔΡΗΝΑ»

Καη’ αλαινγία κε ηελ Κούκλα πος ήθελε να αποκηήζει μωπό, ηα παηδηά θηηάρλνπλ ην βηβιίν ηεο Καηεξίλαο πνπ ήζειε λα απνθηήζεη κσξό. Έηζη αξρηθά ηαμηλνκνύλ, από ηε κεγαιύηεξε ζηε κηθξόηεξε, κηα ζεηξά από επηά ξώζηθεο θνύθιεο. Μεηά από ηζάξηζκεο ηαηλίεο πνπ γξάθνπλ ΚΑΣΔΡΗΝΑ θόβνπλ από θαλέλα, έλα, δύν κέρξη έμη γξάκκαηα. Ζ λεπηαγσγόο δηαβάδεη ηη ιέεη ηώξα ε ηαηλία. ΢ηε ζπλέρεηα ηα λήπηα αληηζηνηρνύλ ηηο θνύθιεο κε ηα νλόκαηά ηνπο θαη ηηο θνιινύλ δηαδνρηθά από ηε κεγαιύηεξε ζηε κηθξόηεξε.

«ΠΧ΢ ΦΣΗΑΥΘΖΚΔ;» Με ηα νλόκαηα ησλ παηδηώλ δεκηνπξγνύληαη αθξνζηηρίδεο πνπ απαξηζκνύλ ηα ‘πιηθά’ κε ηα νπνία θηηάρζεθε θάζε παηδί

Πξώηα όκσο δηαβάδνπλ ην βηβιίν ηεο Αγγειηθήο Βαξειιά «Πώρ γπάθεηαι η λέξη ΜΗΤΕΡΑ;». Έλα βηβιίν πνπ θάλεη επράξηζηεο ηηο δύζθνιεο θσλεκηθέο ζπλζέζεηο.

«ΜΘΑ

ΛΑΘΟ΢ ΛΕΞΗ»

Ζ ΕΑΥΑΡΖ ράλεη Ε θαη γιύθα θαη γίλεηαη πιένλ ΑΥΑΡΖ. ΢ε όιε ηελ ηζηνξία αγσλίδεηαη λα βξεη ην ρακέλν ηεο γξάκκα. Σν θσλνινγηθό ελδηαθέξνλ ηεο ηζηνξίαο εληνπίδεηαη θπξίσο ζηα: • Φσλεκηθή απάιεηςε (ΕΑΥΑΡΖ→ΑΥΑΡΖ) • Φσλεκηθή πξνζζήθε (ΑΥΑΡΖ →ΕΑΥΑΡΖ)

΢ΣΗ ΥΧΡΑ ΣΟΤ Ζ ΚΑΘ ΣΟ Φ Όηαλ ν Λνύθνπινο έθαγε ππγνιακπίδεο πέξαζε θαη από ηε γθξίδα ΢πλλεθνρώξα. Δθεί νη θάηνηθνη, είηε άξρηδαλ από Ε θαη κίιαγαλ κε πνιιά Ε είηε από Φ θαη κίιαγαλ κε Φ. Σα παηδηά ρσξίδνληαη ζηνπο Ε θαη ηνπο Φ θαη κηιώληαο αλάινγα (π.ρ. Εάξη/ Φάξη) θαη επηρεηξνύλ κηα ζεηξά από θσλνινγηθέο αληηθαηαζηάζεηο.

΢ΣΟ ΠΑΣΧΜΑ ΣΗ΢ ΣΑΞΗ΢ ΜΑ΢ ΢ην πάησκα ηεο ηάμεο καο ππάξρεη έλαο ψύλλορ Μαο αξέζεη ν ςύιινο καο θη αο κελ είλαη θίλορ καο ΢ην πάησκα ηεο ηάμεο καο ππάξρεη έλαο ψύλλο Μαο αξέζεη ν ςύιιν καο θη αο κελ είλαη θίλο καο ΢ην πάησκα ηεο ηάμεο καο ππάξρεη έλαο ψύλλ Μαο αξέζεη ν ςύιι καο θη αο κελ είλαη θίλ καο ΢ην πάησκα ηεο ηάμεο καο ππάξρεη έλαο ψύ Μαο αξέζεη ν ςύ καο θη αο κελ είλαη θί καο ΢ην πάησκα ηεο ηάμεο καο ππάξρεη έλαο ψ Μαο αξέζεη ν ς καο θη αο κελ είλαη θ καο ΢ην πάησκα ηεο ηάμεο καο ππάξρεη έλαο Μαο αξέζεη ν θη αο κελ είλαη

΢ην ηξαγνύδη ιακβάλνπλ ρώξα δηαδνρηθέο θσλεκηθέο απαιείςεηο θαη παξαγσγή ςεπδνιέμεσλ κέρξη ηελ πιήξε ‘εμαθάληζε’ ηεο ιέμεο.

«ΠΟΗΟ΢ ΔΗΝΑΗ;»

Πξόθεηηαη γηα έλα ράξηηλν δίζθν κε έμη γξάκκαηα, πνπ πάλσ ηνπ πεξηζηξέθεηαη έλα βέινο. Τπάξρεη θαη κηα άιιε θάξηα κε ηελ θαηάιεμε άθεο. Σα παηδηά πεξηζηξέθνπλ ην βέινο θαη ηνπνζεηνύλ ηελ θάξηα δίπια ζην γξάκκα πνπ δείρλεη ην βέινο. ‘Γηαβάδνπλ’ ηε ιέμε θαη ζπλερίδεη ν επόκελνο.

Ζ ίδηα άζθεζε ζα κπνξνύζε λα πάξεη ηε κνξθή παδι.

Αλ αιιάμεη ιίγν ν δίζθνο θαη ε δεκηνπξγεζεί κηα άιιε θάξηα κε ηελ θαηάιεμε ΟΤΛΑ, ην παηρλίδη ζα ιέγεηαη πιένλ «ΠΟΗΑ ΔΗΝΑΗ;».

ΜΟΝΟΦΧΝΖΔΝΣΗΚΟΗ ΠΛΑΝΖΣΔ΢

Σα παηδηά επηζθέπηνληαη πιαλήηεο όπνπ κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ κόλν έλα ζπγθεθξηκέλν θσλήελ. Πξνζπαζνύλ λα κηιήζνπλ ρξεζηκνπνηώληαο ην. Έηζη από ηνπο δηάθνξνπο πιαλήηεο ζα πνπλ ΣΟ ΚΟΝΟ΢; ΣΟΤ ΚΟΤΝΟΤ΢; ΣΔ ΚΔΝΔ΢; ΣΑ ΚΑΝΑ΢; ΣΗ ΚΗΝΗ΢; Με απηόλ ηνλ ηξόπν, ηα παηδηά ρακνγειώληαο εθηεινύλ κηα ζεηξά από δύζθνιεο θσλεκηθέο αληηθαηαζηάζεηο.

«ΓΗΑΓΧΝΗ΢ΜΟ΢ ΕΧΓΡΑΦΗΚΖ΢» Ζ λεπηαγσγόο ηξαβά κηα θάξηα θαη δηαβάδεη ηελ εληνιή, πνπ είλαη ηνπ ζηπι: Εσγξάθηζε κηα Κακήια ρσξίο ην Κα. Σα παηδηά πξνζπαζνύλ λα δσγξαθίζνπλ γξήγνξα ην ζσζηό αληηθείκελν.

Ζ άζθεζε γίλεηαη πεξηζζόηεξν δηαζθεδαζηηθή αλ ζηελ ίδηα ηε ιέμε κηα κεηαθηλνύκελε ηαηλία εκθάληδε θαη ζα εμαθάληδε ην γξάκκα. Ζ λεπηαγσγόο δηαβάδεη θαη ηα παηδηά παξαηεξνύλ πόζν ιίγν ζέιεη ην λόεκα λα αιιάμεη ζε θάηη εληειώο δηαθνξεηηθό. Εσγξαθίδνπλ ηηο δπν ζεκαζίεο δίπια δίπια.

«ΣΟ ΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤ ΠΔΣΑΞΔ»

΢ηα παηδηά ππάξρνπλ δεπγάξηα θαξηώλ κε εηθόλεο ιέμεσλ, ζηα νπνία ε δεύηεξε έρεη πξνθύςεη από ηελ πξώηε κε απάιεηςε ηνπ πξώηνπ θσλήκαηνο. Σα παηδηά παίξλνπλ ην πξώην δεπγάξη θαη πξνζπαζνύλ λα βξνπλ πνην είλαη ην γξάκκα πνπ πέηαμε. Αλ ην θαηαθέξνπλ, ε λεπηαγσγόο ηνπο δίλεη κηα θαξηέια κε ην γξάκκα.

Η ΟΔΟΝΣΟΓΛΤΦΘΔΑ ΠΟΤ ΕΓΘΝΕ ΟΓΔΟΝΣΟΓΛΤΦΘΔΑ

Η Οδονηογλςθίδα πος έγινε Ογδονηογλςθίδα ή θσλεκηθέο απαιείςεηο, θσλεκηθέο πξνζζήθεο, θσλεκηθέο αληηθαηαζηάζεηο.