1
2
ศิลปะวิจารณ์
การวิเคราะห์งานศิลปะ หมายถึง การพิจารณาแยกแยะศึกษาองค์รวมของงานศิลปะออกเป็นส่วนๆ ทีละประเด็น ทั้ง ในด้านทัศนธาตุ องค์ประกอบศิลป์ และความสัมพันธ์ต่างๆ ในด้านเทคนิคกรรมวิธีการแสดงออก เพื่อนำ�ข้อมูลที่ได้ มาประเมินผลงานศิลปะว่ามีคุณค่าทางด้านความงาม ทางด้านสาระ และทางด้านอารมณ์ความรู้สึกอย่างไร การวิจารณ์งานศิลปะ หมายถึง การแสดงออกทางด้านความคิดเห็นต่อผลงานทางศิลปะที่ศิลปินสร้างสรรค์ขึ้น ไว้ โดยผู้วิจารณ์ให้ความคิดเห็นตามหลักเกณฑ์และหลักการของศิลปะ ทั้งในด้านสุนทรียศาสตร์และสาระอื่นๆ ด้วย การติชมเพื่อให้ได้ข้อคิดนำ�ไปปรับปรุงพัฒนาผลงานศิลปะ หรือใช้เป็นข้อมูลในการประเมินตัดสินผลงาน และเป็นการ ฝึกวิธีดู วิธีวิเคราะห์ คิดเปรียบเทียบให้เห็นคุณค่าในผลงานศิลปะชิ้นนั้น ๆ
3
4
5 ชื่อศิลปิน
วัฒนะ วัฒนาพันธุ์
ชื่อภาพผลงาน
(ไม่ทราย)
เทคนิค
Handmade paper and textile
ขนาด
(ไม่ทราบ)
วิเคราะห์องค์ประกอบศิลป์ จุด-เส้น
เป็นรูปช่องรูกุญแจ ให้ความรู้สึกปกปิด ปิดบังและเก็บงำ�ไว้
สี
สีเป็นสีออกครีมๆของกระดาษสา สีน้ำ�ตาลของรอยไหม้รูปรูกุญแจ บนกระดาษที่เขียน
ภาษาล้านนา ด้านในเป็นลายผ้าซิ่น ทั้งชินงานสีออกโทนร้อน มืดทะมึนเก่าๆ ให้ความรู้สึก เก่าโบราณ น่าเกรงขาม น้ำ�หนัก น้ำ�หนังกระดาษสีอ่อนและรอยไหม้มีทั้งที่ทะลุและไหม้เล็กน้อย ให้ความรูสึกเก็บงำ�และอ่อนไหวที่ จะแสดงบางสิ่งออกมาอย่างจริงๆจังๆ แต่มีคุณค่าในตัวตน รูปร่าง-รูปทรง รูปรูกุญแจที่ชัดเจนมาก ให้ความรู้สึกถึงสิ่งปกปิด ปิดบังไว้และกำ�ลังรอให้มีคนมาไขขานเพื่อเปิด เผยสิ่งที่อยู่ภายใน ความรู้สึกต่อผลงาน - เหมือนศิลปินกำ�ลังสื่อถึงวิถีชีวิตของชนชาวพื้นเมืองเหนือผ่านตัวอักษรล้านนาและรวดลายผ้าซิ่น รูกุญแจเหมือนเป็นการเชื้อเชิญในให้คนมาไขออก เพื่อรับรู้ถึงการมีอยู่ของคนเมืองอันมีอัตลักษณ์และความงามที่ถูก ปกปิดซ่อนไว้
6
7
ชื่อศิลปิน
วัฒนะ วัฒนาพันธุ์
ชื่อภาพผลงาน
Through Zodiac Constellation #1
เทคนิค
Handmade paper and painting
ขนาด
(ไม่ทราบ)
วิเคราะห์องค์ประกอบศิลป์ จุด-เส้น เป็นรูปช่องรูกุญแจ ให้ความรู้สึกปกปิด ปิดบังและเก็บงำ�ไว้ สี เป็นแบบโมโนโทน สีน้ำ�เงินเข้มและสีทองของรูปจักรราศี ให้ความรู้สึกหรูหราและทรงคุณค่า น้ำ�หนัก เป็นการใช้สีเข้มและตัดกับสีสว่าง ใช้การตัดกันตรงๆเพื่อสร้างความเด่น ให้ความชัดเจนแบบตรงๆไม่ ใช้ความอ่อนเบาของน้ำ�หนัก ให้ความรู้สึกหนักแน่นและลึกลับน่าค้นหา รูปร่าง-รูปทรง รูปรูกุญแจที่ชัดเจนมาก ให้ความรู้สึกถึงสิ่งปกปิด ปิดบังไว้และกำ�ลังรอให้มีคนมาไขขานเพื่อเปิดเผย สิ่งที่อยู่ภายใน ความลับของดวงดาวและราศี ความรู้สึกต่อผลงาน - ผลงานชัดเจนเป็นรูปรูกุญแจที่ทะลุลงไปบนกระดาษสาซึ่งข้างหลังเป็นภาพดวงดาวและจักรราศี ที่วาดด้วยสีทอง เหมือนศิลปินกำ�ลังจะสื่อถึงความลับแห่งดวงดาวราศีที่เป็นความลับอันเราไม่อาจรู้แจ้งได้อย่าง แท้จริง มีเพียงผู้ถือกุญแจเท่านั้นที่จะไขไปสู่ความลับนั้นได้
8
9
ชื่อศิลปิน
วัฒนะ วัฒนาพันธุ์
ชื่อภาพผลงาน
Modification (Thai painting)
เทคนิค
Acrylic
ขนาด
(ไม่ทราบ)
วิเคราะห์องค์ประกอบศิลป์ จุด-เส้น เป็นจุดและเส้นแบบจิตรกรรมไทย ใหความรู้สึกอ่อนช้อย เคลื่อนไหว สี ใช้สีโทนมืดและสีทองตัดเส้นอย่างชัดเจน ให้ความรู้สึกถึงความเป็นอดีตที่งดงามและความสลัวไม่ ชัดเจนแห่งยุคสมัย น้ำ�หนัก เป็นการใช้สีเข้มและตัดกับสีสว่าง ใช้การตัดกันตรงๆเพื่อสร้างความเด่น ให้ความชัดเจนแบบตรงๆไม่ ใช้ความอ่อนเบาของน้ำ�หนัก ให้ความรู้สึกหนักแน่นและลึกลับน่าค้นหา รูปร่าง-รูปทรง ใช้รูปร่างลายเส้นแบบจิตรกรรมไทยอย่างชัดเจนแต่บันทอนรายละเอียดออกให้เหลือเพียงเค้า โคลง มีการใช้รูปเรขาคณิตร่วมด้วย ประกอบกันให้ความรู้สึกร่วมสมัยขึ้นมาอย่างชัดแจ้ง ความรู้สึกต่อผลงาน - ผลงานเป็นรูปแบบจิตรกรรมไทยอย่างประยุกต์ ทอนรูปแบบให้เหลือเพียงเค้าโคลง มีการใช้ รูปเรขาคณิตและลงสีตัดกันระหว่างร้อนเย็นแบบรุนแรง เหมือนศิลปินกำ�ลังสื่อถึงการเปลี่ยนถ่ายยุคสมัยเพื่อจะก้าว ไปยังอนาคตอันทันสมัย แต่ก็ยังมีอดีตเป็นส่วนหนุนนำ�การเปลี่ยนนี้
10
11 ชื่อศิลปิน
วัฒนะ วัฒนาพันธุ์
ชื่อภาพผลงาน
Oxymoron
เทคนิค
สีอะคริลิก
ขนาด
100 x 160 cm.
วิเคราะห์องค์ประกอบศิลป์ จุด-เส้น เป็นเส้นจากการกระบัดฝีแปรงอย่างมั่นใจในความเร็วที่พอเหมาะและทิ้งช่วงรอยแปรงไว้อย่างชัดเจน ให้ความรู้สึกเคลื่อนไหวรุนแรง สี ใช้สีโทนร้อนแสดงความเด่นตรงกลางและใช้สีโทนเย็นลงเป็นพื้นหลังเสริมความเด่นของตรงกลางภาพ น้ำ�หนัก เป็นการใช้สีเข้มและตัดกับสีสว่าง ใช้การตัดกันตรงๆเพื่อสร้างความเด่น ให้ความชัดเจนแบบตรงๆไม่ ใช้ความอ่อนเบาของน้ำ�หนัก ให้ความรู้สึกหนักแน่น เคลื่อนไหว รุนแรง รูปร่าง-รูปทรง ใช้รูปเรขาคณิตในรวดลายของผ้าซิ่น รูปร่างชายผ้าที่หมุนสะบัดพลิ้ว ให้ความรู้สึกเคลื่อนไหว ความรู้สึกต่อผลงาน - รวดลายซิ่นตีนจกที่เหวี่ยงสะบัดอย่างรุ่นแรงเร่าร้อน แต่แต่งแต้มไปด้วยรวดลายอย่างงดงาม เหมือนศิลปินกำ�ลังสื่อถึงสตรีที่งดงามพรั่งพร้อมอยากจะหลุดจากกรอบสายตาของคนทั่วไปที่ชอบคาดหวังในตัวเธอ
12
13 ชื่อศิลปิน
วัฒนะ วัฒนาพันธุ์
ชื่อภาพผลงาน
ใบตอง
เทคนิค
สีอะคริลิก
ขนาด
65 x 85 cm.
วิเคราะห์องค์ประกอบศิลป์ จุด-เส้น เส้นฝีแปรงที่ตะวัดอย่างจงใจและทิ้งรอยแปรงไว้ ให้ความรู้สึกเคลื่อนไหวและหนักแน่น สี ใช้สีดำ�สีเดียววาดซึ่งตัดกับพื้นขาวของผ้าใบอย่างเด็ดขาด ให้ความรู้สึกรุนแรง น้ำ�หนัก เป็นการใช้สีดอย่างหนักหน่วงตัดกับพื้นหลังสีขาวตรงๆ ให้ความชัดเจนแต่มีการทิ้งฝีแปรงบางช่วงของ น้ำ�หนัก ให้ความรู้สึกหนักแน่น รุนแรง และลึกลับ รูปร่าง-รูปทรง ใช้รูปร่างของใบตองอย่างชัดเจนเป็นรูปทรงธรรมชาติ ให้ความรู้สึกมีความเป็นธรรมชาติของเงา ใบไม้แต่ขัดแย้งในเรื่องของสีรุนแรง ความรู้สึกต่อผลงาน - ทะมึนและน่ากิ่งเกรง มีการเครื่องไหวอย่างหนักแน่นแต่ไร้ซึ่งชีวิต เหมือนศิลปินกำ�ลังจะสื่อถึง ความตายและการเหลือเพียงจิตวิญญาณเมื่อสูญสลายไปแล้ว
14
15 ชื่อศิลปิน
วัฒนะ วัฒนาพันธุ์
ชื่อภาพผลงาน
(ไม่ทราบ)
เทคนิค
สีอะคริลิก
ขนาด
(ไม่ทราบ)
วิเคราะห์องค์ประกอบศิลป์ จุด-เส้น ใช้เส้นตรงเป็นพื้นหลังและใช้เส้นโค้งวางเป็นเค้าโคลงเรือนร่างคน ให้ความรู้สึกรูปเป็นภาพหญิงสาว ขึ้นมาภายในชิ้นงาน สี ใช้สีทองเป็นหลังในภาพ ทำ�ให้รู้สึกหรูหรา ชั้นสูง และทรงคุณค่า น้ำ�หนัก เป็นการใช้สีเข้มและตัดกับสีสว่าง ใช้การตัดกันตรงๆเพื่อสร้างความเด่น ให้ความชัดเจนแบบตรงๆไม่ ใช้ความอ่อนเบาของน้ำ�หนัก ให้ความรู้สึกเป็นผ้าและดูหรูหรา มีค่า รูปร่าง-รูปทรง ใช้รูปร่างหญิงสาวที่นูนออกมาให้ความรู้สึกเสมือนจริง และลายผ้าซิ่นใช้รูปเรขาคณิตให้ความรู้สึก ถึงความเป็นเอกลักษณ์ แลดูมีคุณค่า งดงาม ความรู้สึกต่อผลงาน - ผลงานให้ความรู้สึกตื่นตาตื่นใจและเร้าอารมณ์ด้วยสีทองที่ดูอร่ามมาก ลงลวดลายผ้าซิ่นเก็บ งานอย่างละเอียด มีรู้หญิงสาวลางๆออกมาตรงกลางผ้า เหมือนศิลปินใช้ลวดลายผ้าซิ่นตีนจกสื่อให้เห็นความงามของ หญิงสาวและเพียบพร้อม แต่หญิงสาวในภาพกลับหันหลังให้และมีลวดลายผ้าซิ่นห่มเรือนร่างอยู่ ให้ความรู้สึกถึงการ ไม่เป็นตัวของตัวเองของสตรีที่ถูกคาดหวังและเศร้าที่ไม่อาจหลุดพ้นจากสิ่งที่จารีตขีดไว้ได้
16
17 ชื่อศิลปิน
วัฒนะ วัฒนาพันธุ์
ชื่อภาพผลงาน
(ไม่ทราบ)
เทคนิค
สีอะคริลิกบนมู่ลี่ไม้ไผ่
ขนาด
(ไม่ทราบ)
วิเคราะห์องค์ประกอบศิลป์ จุด-เส้น เส้นของมู่ลี่ไม้ไผ่ที่ตัดกับรูปผู้หญิง ให้ความรู้สึกการบดบังและเปิดเผยอย่างเขินอาย เส้นผมของหญิง สาวที่ยุ่งกระเซาะกระเซิงทำ�ให้ดูเร้าอารมณ์ถึงกิจกรรมที่เธอกำ�ลังทำ�หรือกำ�ลังได้รับอยู่ สี ใช้สีเสมือนจริงในการลงภาพของหญิงสาวโดยอิงสีของมู่ลี่ด้วย ให้ความรู้สึกเสมือนจริง แลดูเร้า อารมณ์ น้ำ�หนัก ใช้น้ำ�หนักของมู่ลี่เป็นพื้นหลัก และมีน้ำ�หนักสีแสงเงาตรงภาพของหญิงสาว ทำ�ให้ดูมีความรู้สึกเหมือน จริงของทรวดทรง เนินไหล่ และหน้าอกเล็กน้อย ให้ความรู้สึกเร้าอารมณ์รุ่มร้อน รูปร่าง-รูปทรง ใช้ภาพของหญิงสาวสื่ออย่างตรงตัวในด้านรูปร่าง แสดงเรือนร่างของสตรี ให้อารมณ์เร่าร้อน และเร้าความรู้สึกให้จินตนาการถึงสิ่งที่เธอกำ�ลังได้รับอยู่ ความรู้สึกต่อผลงาน - เหมือนศิลปินกำ�ลังสื่อให้เห็นถึง ตันหา ราคะ และการร่วมประเวณี สีหน้าหญิงสาวการ หลับตา เผยอปาก แสดงอารมณ์อย่างชัดเจนว่าเธอกำ�ลังเสียวซ่านและเกร็งที่ต้นคออย่างเด่นชัด ผมของเธอกระเซิง แสดงถึงความเคลื่อนไหวที่โดนกระทบ มุมเงยของหญิงสาวในแนวนอนทำ�ให้เธอดูเป็นผู้ถูกกระทำ�หากเรายืนชมอยู่ต่อ หน้าผลงาน
18
19 ชื่อศิลปิน
วินัย โสมดี
ชื่อภาพผลงาน
แสงแดดแมกไม้และสายหมอก
เทคนิค
สีน้ำ�
ขนาด
50 x 65 cm.
วิเคราะห์องค์ประกอบศิลป์ จุด-เส้น มีดารใช้เส้นอย่างชัดเจนคือกิ่งก้านสาขาของต้นไม้ และจุดของพุ่มไม้ดอกไม้ ให้ความรู้สึกถึงธรรมชาติ สี ใช้สีที่โทนเย็นตรงบริเวณไอหมอก ให้ความรู้สึกเย็นสบายเหมือนยามเช้าหรือกำ�ลังอยู่บนเขา และมีการใช้สีชมพู สดบริเวณพุ่มไม้ ให้ความรู้สึกสดใส น้ำ�หนัก ใช้เทคนิคเรื่องน้ำ�หนักชัดเจนที่สุด ความอ่อนเบาของการวางน้ำ�หนักทำ�ให้ความรู้สึกเบาบางของบรรยากาศและ การเลื่อนไหลของไอหมอก รูปร่าง-รูปทรง ใช้รูปร่างของธรรมชาติ ต้นไม้ พุ่มไม้ เมฆหมอก ให้ความรู้สึกสบายตา ผ่อนคลายและสดชื่นกับความชื้นของ บรรยากาศ ความรู้สึกต่อผลงาน - ดูสดชื่นและเบาสบายตา แลดูเย็นตา เหมือนทิวป่าในฤดูหนาวที่ต้นไม้ต่างทิ้งใบจนเหลือแต่กิ่งก้านแห้งๆ ล้อสายลมและสายหมอก ถึงกระนั้นยังมีดอกไม้ที่แย้มบานในฤดูที่เหน็บหนาวแต่งแต้มความสดใสให้มีชีวิตชีวา เหมือนกำ�ลังย้ำ� เตือนสติผู้ที่กำ�ลังถดถอยไม่ให้หลงลืมชีวิตที่เหลืออยู่
20
21 ชื่อศิลปิน
อนันต์ ท่าธรรมมะ
ชื่อภาพผลงาน
Night Creature
เทคนิค
สีน้ำ�มันและสออะคริลิก
ขนาด
90 x 120 cm.
วิเคราะห์องค์ประกอบศิลป์ จุด-เส้น การทิ้งรอยฝีแปรงไว้อย่างจงใจ เส้นและจุดถูกเกลี่ยจนเลือนเว้นแต่บริเวณหน้าของแมว ให้ความรู้สึกถึงความวูบ ไหวพร้อมที่จะกระโจนและควบคุมไม้ได้ สี ใช้สีโทนร้อนได้อย่างร้อนแรง เบรกอารมณ์ด้วยสีฟ้าแซมไว้ในเงา การตัดกันนี้สร้างอารมณ์ร้อนแรงและลึกลับ น้ำ�หนัก ใช้สีในการแสดงน้ำ�หนักของตัวแมวออกมาให้เห็นเป็นร่างแมวที่ดูปราดเปรียว รูปร่าง-รูปทรง ใช้รูปทรงของสัตว์นั่นคือแมวอย่างชัดแจ้ง และทรงกรมด้านหลังหัวแมว ให้ความรู้สึกมันกำ�ลังจะทำ�บ้างสิ่งที่เรา ควรต้องระวัง ความรู้สึกต่อผลงาน - สีที่ร้อนแรงและตัดเบรกแซมด้วยสีโทนเย็น ให้อารมณ์ที่ดูร้อนรนประกอบกับกิริยาอาการของแมวที่หูตั้ง ตาแวววาวที่กำ�ลังจ้องมองอย่างจดจ่อและยืนด้วยสองขาพร้อมที่จะกระโจนใส่อย่างมุ่งร้าย วงพระจันทร์ด้านหลังหัวแมวแสดง ความมีอำ�นาจ เหมือนศิลปินกำ�ลังแสดงความเป็นไทเหนือใจในตัวเองของแมวที่ผู้ใดก็ไม่สามารถควบคุมได้ และพร้อมที่จะเผชิญ หน้าดุจวันนี้มันจะไม่แพ้
22
23 ชื่อศิลปิน
มานพ เอี่ยมสะอาด
ชื่อภาพผลงาน
Face of Journey
เทคนิค
Welding, Wood, Fiberglass
ขนาด
350 x 150 x 80 cm.
วิเคราะห์องค์ประกอบศิลป์ จุด-เส้น ใช้เส้นและจุดดำ�เนินโคลงร่าง ให้ความรู้สึกเป็นคนและพาหนะแบบลดทอน สี
ทิ้งให้เป็นสีธรรมชาติของไม้และเหล็ก จึงดูเป็นสีทะมึนๆ ดูกดดันและอึกอัด
น้ำ�หนัก
ใช้ความโค้งเว้าของพื้นผิวแสดงความเสมือนเป็นมนุษย์
รูปร่าง-รูปทรง ใช้รูปทรงมนุษย์ที่ลดทอนไม่เต็มตัว อยู่บนท่อนไม้ที่ใส่ล้อให้ดูให้เหมือนพาหนะ ให้ความรู้สึกความแออัดและ การเคลื่อนที่อย่างไร้ความมุ่งหมาย ความรู้สึกต่อผลงาน - ผลงานแสดงความประหม่า เบื่อหน่าย และอึดอัดผ่านทางสีหน้าของหุ่นจำ�ลองเสมือนมนุษย์ ที่กำ�ลัง โดยสารพาหนะโดยการยืน เป็นช่วงเวลาที่คนมีรู้ว่าจะทำ�อะไรดี ทำ�ได้เพียงขยับตัว เหลียวมอง ก้มหน้า ถอนหายใจ สำ�รวจคนอื่น หรือจัดเครื่องแต่งกายของตน ซึ่งต่างจากปัจจุบันโดยสิ้นเชิงที่ผู้คนจะมีอุปกรณ์ขนาดพอเหมาะหลากสีและทรงประสิทธิภาพใน การสื่อสารและให้ความบันเทิงใจยามเราอยู่ในอาการเช่นในผลงานนั่นคือโทรศัพท์มือถือแสนกลของเรานี่เอง สิ่งที่เห็นคือการ แทนที่ของสิ่งที่เกิดขึ้นใหม่และการจากไปของสิ่งเก่าย่อมเป็นธรรมดา แม้จุดหมายจะต่างกันก็ตาม
24
25
26