MOOCs MOOCs (มู้กส์) – Massive Open Online Courses หมายถึงระบบการจัดการเรียน การสอนออนไลน์ระบบเปิดสำ�หรับมหาชน ซึ่งมีลักษณะให้เข้าเรียนได้ไม่จำ�กัดจำ�นวนคน เป็นระบบ “เปิด” ที่ทุกคนที่อยากเรียนจะต้องได้เรียน โดยไม่เสียค่าใช้จ่ายในการเรียน และใช้เทคโนโลยีออนไลน์ เป็นเครื่องมือ
หน้า
1
Massive Open Online ระบบการจัดการเรียนการสอนออนไลน์
เทคโนโลยีนี้เริ่มต้นเมื่อปี 2008 เมื่อ ห้องเรียนในมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่ง ได้เปิดให้ผู้ที่ สนใจสามารถเข้าเรียนออนไลน์ ซึ่งนอกเหนือจาก นักศึกษาในห้อง 25 คนแล้ว คนอีกนับพันคน ก็ได้มีโอกาสได้เรียนรู้วิชานั้นด้วย เครื่องมือใน การทำ� MOOCs เป็นเทคโนโลยีธรรมดาๆ ที่เราคุ้ย เคยกันอยู่ เช่นเว็บไซต์ วิดีโอ บล็อก ฯลฯ เงื่อนไข ในการใช้งานข้อมูล เช่น ให้ใช้งานได้อย่างเดียว ให้ นำ�ไปเผยแพร่ได้ หรือให้นำ�ไปแก้ไขดัดแปลงได้ ขึ้น อยู่กับผู้พัฒนาแต่ละราย
MOOCs ต่างจาก E-learning ตรงที่ E-learning จะเรียนเมื่อไหร่ก็ได้ แต่ MOOCs มีลักษณะเหมือนหลักสูตร มีระยะเวลาเปิด-ปิด เหมือนห้องเรียนปกติ ถูกกำ�หนดหัวข้อย่อยใน รายวิชาไว้แล้ว มีการวัดและประเมินผล มีการบ้าน มีกิจกรรมให้ผู้เรียนได้ทำ�งานกลุ่ม รวมทั้งให้ผู้เรียน ช่วยกันตรวจงาน MOOCs หลายตัวสามารถให้ผู้ เรียนเทียบหลักสูตรกับสถาบันอุดมศึกษาชื่อดัง หรือใช้อ้างอิงในการสมัครงานได้
ปัจจุบันมี MOOCs Provider เพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ โดยแต่ละแห่งจะจับมือกับมหาวิทยาลัยที่มีชื่อเสียง ระดับโลกในการผลิตสื่อการเรียนการสอน ทั้งนี้ ช่องทางที่บริษัทและมหาวิทยาลัยจะสร้างรายได้ ได้แก่ กรณีที่ผู้เรียนต้องการใบรับรองการจบหลักสูตร ค่าดำ�เนินการสอบ การช่วยนำ�โปรไฟล์ใน การเรียนไปเผยแพร่กับบริษัทจัดหางาน ฯลฯ
หน้า
2
Massive Open Online
ระบบการจัดการเรียนการสอนออนไลน์
สามารถรับเนื้อหาแบบ AR โดยแอพลิเคชั่น Aurasma 1. ดาวน์โหลดและติดตั้งแอพพลิเคชั่นออรัสมา ได้ฟรี ทั้งระบบ เอโอเอส และแอนดรอย 2. (เปิด aurasma) ทำ�การส่องที่ภาพ จะปรากฏเนื้อหาเพิ่มเติม
Massive Open Online ระบบการจัดการเรียนการสอนออนไลน์
3 หน้า
หน้า
4
Massive Open Online
ระบบการจัดการเรียนการสอนออนไลน์
MOOCs ได้ช่วยลดอุปสรรค สำ�คัญในการศึกษา ที่ปัจจุบันมี ความต้องการในการเรียนระดับ อุดมศึกษาสูงเกินกว่าความ สามารถที่สถานศึกษาจะรองรับ ได้ รวมทั้งต้นทุนการศึกษาที่มี ราคาแพง โดยเฉพาะอย่างยิ่งการ ศึกษาต่อในต่างประเทศ แต่ปัจจุบัน MOOCs ก็ยังมีข้อจำ�กัดบางด้าน เช่น ด้านภาษา มาตรฐานในการ เทียบวุฒิ และยากที่จะพิสูจน์ได้ว่า ผู้ที่สอบกับผู้ที่ขอจบหลักสูตรเป็น คนเดียวกันหรือไม่ ฯลฯ
สถิติผู้เรียนจนจบหลักสูตร MOOCs มีน้อยกว่าผู้ลงทะเบียน เรียนในสัดส่วนที่แตกต่างกันมาก ซึ่งจริงๆ แล้วก็เป็นเรื่องธรรมดา เพราะถ้าผู้เรียนเรียนแล้วไม่ชอบ หรือไม่สนใจแล้วก็มีสิทธิ์ที่จะเลิก เรียนหรือเปลี่ยนไปเรียนวิชาอื่น ได้ สถิติผู้ใช้ MOOCs ขณะ นี้ส่วนใหญ่อยู่ในอเมริกาเหนือ และยุโรป ส่วนเอเชียมีผู้เรียนเป็น สัดส่วน 24% ซึ่งส่วนมากได้แก่ ไต้หวัน ญี่ปุ่น จีน เกาหลีใต้ และ สิงคโปร์ ซึ่งมหาวิทยาลัยของ สิงคโปร์กำ�ลังจะร่วมมือกับบริษัท แห่งหนึ่งในการทำ�หลักสูตรใน MOOCs เองด้วย
Massive Open Online
ระบบการจัดการเรียนการสอนออนไลน์
ส่วนในประเทศไทย สำ�นักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา (สกอ.) กำ�ลังทำ�โครงการ Thailand Cyber University ซึ่งกำ�ลัง จะพัฒนาE-Teacher E-Courseware และ E-Learning และ หลายมหาวิทยาลัย เช่น จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัย ธรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ก็เริ่มสนใจที่จะทำ�หลักสูตรใน MOOCs MOOCs จึงเป็นเทรนด์ของแหล่งเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 สิ่งที่จะต้องมีควบคู่กับไปกับเทคโนโลยีก็คือทักษะที่จำ�เป็นสำ�หรับ อนาคต เช่น การคิดระดับสูง การยอมรับระหว่างวัฒนธรรม การ คิดวิเคราะห์แปลความหมาย ความฉลาดทางสังคม ฯลฯ
5 หน้า
MOOCs (Massive Open online Course) Massive Open Online Course (MOOCs)
คำ�ว่า อีเลิร์นนิง นั้นเป็นที่รู้จักกันทั่วไปใน วงการการศึกษา ซึ่งปัจจุบันสามารถเข้า ถึงหลักสูตรการเรียนรู้ต่างๆ ทางออนไลน์ และอุปกรณ์โมบายต่างๆ ได้โดยสะดวก เทคโนโลยีไอซีทีก้าวหน้าไปไม่หยุดยั้งก็ทำ�ให้ เทคโนโลยีด้านอีเลิร์นนิงมีการพัฒนารูป แบบและช่องทางใหม่ๆ เพิ่มขึ้นเป็นเงาตาม ตัว และเทคโนโลยีด้านการศึกษาที่กำ�ลังถูก กล่าวขวัญถึงในปัจจุบันกันอย่างมากก็คือ “MOOC” (อ่านว่า“มู้ก”)
ความหมายของ Massive Open Online Course Massive ผู้เรียนลงทะเบียนได้มากกว่า 10,000คน Open ไม่เสียค่าใช้จ่าย ใครๆก็ลงทะเบียนเรียนได้ Online เรียนออนไลน์ผ่านอินเทอร์เน็ต Course เปิดสอนได้ตลอดตามเวลาที่ต้องการได้ โดยไม่จำ�เป็นต้องขอรับประกาศนียบัตรผล การเรียน Moocs ย่อมาจาก Massive Open Online Course หมายถึง การเปิดหลักสูตรการเรียนการ สอนแบบออนไลน์ แบบเปิดเสรีที่ไม่ว่าใครก็ตามจากซีก ไหนในโลกสามารถสมัครเข้าเรียนได้ไม่จำ�กัดจำ�นวน โดยเฉพาะการศึกษาระดับสูงที่ในระบบการศึกษาเดิม นั้นจำ�กัดอยู่แต่เฉพาะคนจำ�นวนน้อยเท่านั้น
หน้า
6
Massive Open Online
ระบบการจัดการเรียนการสอนออนไลน์
ข่าวสารด้าน Massive Open Online Course Moocs เท่าที่มีอยู่ในปัจจุบันมีทั้งที่ทำ�ในเชิงธุรกิจเพื่อสร้างกำ�ไร หรือเป็นแบบไม่แสวงกำ�ไร หนึ่งใน Moocs แบบไม่แสวงกำ�ไรที่เป็นรู้จักกันก็คือ edX ซึ่งเป็นความร่วมมือกันระหว่างมหา วิทยาลัยฮาร์วาร์ดและเอ็มไอทีของสหรัฐอเมริกา เปิดหลักสูตรออนไลน์ฟรีจากมหาวิทยาลัยที่ เข้าร่วมโครงการ ใครที่ไหนในโลกที่มีความสามารถทางด้านภาษาอังกฤษเพียงพอสามารถลงทะเบียนเรียน แบบออนไลน์ได้กันอย่างไม่จำ�กัด มีผู้สอนที่เป็นอาจารย์มหาวิทยาลัย หรือผู้เชี่ยวชาญมาสอน ผ่านระบบออนไลน์ไม่ต่างไปจากการเรียนในมหาวิทยาลัย มีทุกอย่างที่เหมือนกันหมด ยกเว้นผู้ เรียนไม่ได้ไปเรียนที่มหาวิทยาลัยเท่านั้น วิธีนี้เปิดโอกาสให้คนจากทั่วโลกสามารถ เข้าถึงการศึกษาระดับสูงได้แบบไม่จำ�กัด ซึ่ง ในอดีตไม่สามารถทำ�ได้ ล่าสุดมีความเคลื่อนไหวใหม่เกิดขึ้นก็ คือ กูเกิล ยักษ์ใหญ่ในวงการไอทีของโลก ก้าวเข้าในแวดวงนี้ด้วยการเปิดแพลตฟอร์ม การเรียนรู้ออนไลน์แบบเปิดใหม่ขึ้นมาที่ ชื่อว่า MOOC.org โดยจับมือกับ edX ซึ่ง นอกจากจะมีหลักสูตรออนไลน์ฟรีจาก edX แล้ว ยังรับหลักสูตรออนไลน์จาก ภายนอกจาก สถาบันอื่นๆ รัฐบาล ธุรกิจ และจากคนทั่วๆ ไปด้วย
Massive Open Online
ระบบการจัดการเรียนการสอนออนไลน์
7 หน้า
กล่าวโดยรวบรัด MOOC.org เปิดเสรี สำ�หรับใครก็ตามไม่ว่าจะเป็นคน หน่วย งาน องค์กร สถาบัน เสนอหลักสูตรการ เรียนการสอนออนไลน์ขึ้นมาที่ไซต์เพื่อเปิด สอน หรือสุดท้ายแล้วสูงสุดก็คือ จะทำ�ให้ MOOC.org เปรียบเสมือนยูทูบสำ�หรับ Moocs เลยทีเดียว MOOC.org จะเปิดตัวจริงๆ กันกลาง ปีหน้า เพราะฉะนั้นตอนนี้เข้าไปที่เว็บไซต์ จะยังไม่มีหลักสูตรอะไรนอกจากข้อมูล คร่าวๆ แต่สามารถดูของจริงที่ให้บริการ อยู่จาก www.edx.org และสามารถ เลือกลงทะเบียนเรียน หลักสูตรต่างๆ ได้ ด้วย แต่ละหลักสูตรเมื่อเรียนจบและผ่าน จะมีใบรับรองให้ว่าผ่านการเรียนมาแล้วใน วิชานั้นๆ นี่คือโอกาสทางการศึกษาที่เปิดกว้าง สำ�หรับมวลชนทั้งโลกจริงๆ แม้จะจำ�กัดเฉพาะสำ�หรับคน ที่เข้าถึงอินเตอร์เน็ตได้เท่านั้นก็ตาม แต่ต้องยอมรับว่าในอดีตที่ผ่านมา เราไม่เคยมีระบบการศึกษา แบบขนานใหญ่และเปิดเสรีมากขนาดนี้มาก่อน แม้จะมีสิ่งที่เรียกกันว่า การศึกษาทางไกลแต่เมื่อ เทียบกับMoocs แล้วยังห่างไกลกันมาก ข้อจำ�กัด ที่จะเป็นอุปสรรคของผู้เรียนผ่าน Moocs ก็คือความสามารถทางด้านภาษาอังกฤษเท่านั้น
องค์ประกอบของรายวิชา MOOC
เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง โดยต้องมี 1. วิดีโอแบบสั้นๆหลายๆชุด เช่น 1) การพูดให้ข้อมูล 2) การยกตัวอย่างงาน 3) การทดลอง 2. เอกสารประกอบออนไลน์ 3. การสนทนา แลกเปลี่ยนความคิดเห็น 4. กิจกรรมออนไลน์ 5. การประเมินผลการเรียน 6. การทดสอบความเขาใจ เช่น แบบเลือกตอบ แบบจบกลม แบบประเมินตนเอง
หน้า
8
Massive Open Online
ระบบการจัดการเรียนการสอนออนไลน์
คุณสมบัติสำ�คัญ สำ�หรับของ MOOCs เป็นระบบเปิดหรือเรียนได้แบบเสรี โดยที่ผู้เรียน ไม่จำ�เป็นต้องมีการลงทะเบียนเป็นนักเรียนหรือ เสียค่าใช้จ่ายใดๆ ทั้งสิ้น รองรับผู้เรียนได้อย่างกว้างไกลและรับจำ�นวนผู้ เรียนมากได้ ซึ่งมีความแตกต่างกับการเรียนแบบ เดิมๆ ที่รองรับผู้เรียนได้จำ�นวนน้อยเพราะต้องใช้ ครูสอน ซึ่งทำ�ให้มีข้อจำ�กัดเรื่องอัตราส่วนของครู กับคนเรียน ซึ่ง MOOCs ไม่มีข้อจำ�กัดนั้น เพราะ สามารถรองรับผู้เรียนได้แบบมหาศาล หรือคุณสมบัติอื่นๆ เช่น เนื้อหาที่นำ�มาให้เรียน เป็นเนื้อหาแบบเปิด (open licensing of content)เป็นต้น
แนวคิดที่เป็นแก่นของ MOOC เรียกว่า “หัวใจของ MOOC” 1. การเข้าถึง (Accessibility) : การเรียนผ่าน MOOC นั้น ส่วนใหญ่จะไม่มีค่าใช้จ่าย โดย ผู้จัดทำ� (มหาวิทยาลัยต่างๆ) และผู้ให้ทุนสนับสนุนเริ่มต้น ด้วยแนวคิด “เราเป็นคนใจดี” (CSR) ไม่มีค่าใช้จ่าย (หรืออาจ มีค่าใช้จ่ายถ้าแลกกับปริญญา บัตรจริง) จึงทำ�ให้ใครก็ตามที่ มีอินเตอร์เน็ตก็สามารถเรียน ได้ แต่ก็ต้องฟังภาษาที่เค้าสอน รู้เรื่องด้วย ซึ่งส่วนใหญ่ก็เป็น ภาษาอังกฤษ
Massive Open Online ระบบการจัดการเรียนการสอนออนไลน์
2. การปฏิสัมพันธ์ (Interaction) : การเรียนผ่าน MOOC นั้น ผู้เรียนไม่ได้เพียงนั่งฟังอย่างเดียว ระหว่างดูวิดีโอไปจะมีคำ�ถามแทรก อยู่ ต ลอดทำ � ให้ ผู้ เ รี ย นต้ อ งตั้ ง ใจ เรียนตลอดเวลา นอกจากนี้ผู้เรียน ยังสามารถตั้งคำ� ถามโดยให้เพื่อน นั ก เรี ย นที่ มี อ ยู่ ทั่ ว โลกมาช่ ว ยกั น มาตอบได้ และสามารถปรึกษากับ ผู้ ส่ ว นหรื อ ผู้ ช่ ว ยสอนได้ ต ลอด ซึ่ ง สิ่ ง นี้ เ ป็ น การสร้ า งบรรยายการ เรียนแบบ one-on-one (มีคน ช่วยสอนแบบตัวต่อตัว) ให้เกิด เป็ น จริ ง ในโลกออนไลน์ ไ ด้ แ ม้ จ ะ มี นั ก เรี ย นเป็ น จำ � นวนมากก็ ต าม
9 หน้า
3. เสรีภาพ (Freedom) : ผูเ้ รียน จะเป็นใครอยูท่ ไ่ี หน อายุเท่าไหร่ และมีพน ้ื ฐานอะไรไม่สำ�คัญมีสท ิ ธิ เข้าเรียนได้เหมือนกันหมด โดย สามารถเลือกวิชาที่อยากเรียนได้ ตามใจชอบ ไม่มกี ฎเกณฑ์ตายตัว บังคับ (นอกจากจะเรียนเอาเกียรติ บัตรและปริญญา) และเรียนตาม ความเร็วและเวลาที่ตัวเองสะดวก ในกรณีท่เี ป็นการเรียนแบบตาม อัธยาศัย (self-pace) แต่ถา้ เป็นการเรียนแบบมีกำ�หนดเวลาก็ ต้องทำ�ตามเวลาทีเ่ ค้ากำ�หนด
ลักษณะการเรียนของ Massive Open Online Course การเรียนลักษณะที่เรียกว่า MOOCs. หรือ Massive Open Online Courses ที่ใช้หลัก การนำ�เสนอแบบ Anyone Anywhere “ใคร ก็ได้ อยู่ที่ไหนก็เรียนได้” เริ่มได้รับความสนใจมาก ขึ้น และมีการเปิดหลักสูตรกันในมหาวิทยาลัยชั้น นำ�หลายแห่งทั่วโลก ล่าสุดที่ออสเตรเลีย โปรแกรม Open2Study ที่ออสเตรเลียได้เปิดโปรแกรมเรียน ฟรีออนไลน์มาตั้งแต่เดือนเมษายนที่ผ่านมา โดยมี 10 วิชา(หลักสูตร วิชาละ 4 สัปดาห์)
7 เดือนต่อมา มีการเพิ่ม 32 วิชาเรียน โดย ผู้ลงทะเบียนเรียน 60% มาจากต่างประเทศ โดยในจำ�นวนนี้ 5 ชาติที่เรียนมากที่สุด ได้แก่ สหรัฐ อินเดีย สหราชอาณาจักร สเปน และ แคนาดา คอร์สที่ได้รับความนิยมมาก ได้แก่ “Principles of project management”, “Food, nutrition and your health”, “Writing for the web”, “User experience for the web” and “Strategic management” ส่วนอาจารย์ผู้สอนก็มี ความหลากหลาย เพราะมาจากมหาวิทยาลัย ต่าง ๆ รวมทั้งสถาบันในลักษณะโพลีเทคนิก ต่าง ๆ
สิง่ ทีเ่ ป็นความท้าทายของระบบ MOOCs การ ศึกษาออนไลน์ ก็คอื แม้วา่ จะดึงดูดผูเ้ รียนได้ จำ�นวนมาก แต่สว่ นใหญ่เรียนไม่จบ จึงเป็น ปัญหาให้ผอู้ อกแบบระบบต้องไปวิเคราห์ เพราะ ไม่บรรลุวตั ถุประสงค์ของการจัดการเรือ่ งนี้ โดยที่ ผ่านมา มีเพียง 1 ใน 4 ทีเ่ รียนโปรแกรม Open2Study ทีจ่ บหลักสูตรตามกำ�หนด อย่างไร ก็ตาม ผูบ้ ริหารระบบOpen2Study มองในแง่ดี ว่า เป็นเพราะโปรแกรมมีการเน้นคุณภาพทีเ่ ข้ม ข้น กว่ารูปแบบอืน่ ๆ และจากที่มีการเปิดวิชาใหม่ข้น ึ แทบทุกเดือน ทำ�ให้คาดว่าภายในสิน้ ปี 2013 Open2Study จะมีวชิ าเรียนเพิม่ ขึน้ เป็นมากถึง 50 วิชา (ศิรพ ิ งษ์ วิทยวิโรจน์ 2556)
หน้า
10
Massive Open Online
ระบบการจัดการเรียนการสอนออนไลน์
ผู้ให้บริการ MOOC (MOOC Provider) ยอดนิยม สามารถรับเนื้อหาแบบ AR โดยแอพลิเคชั่น Aurasma 1. ดาวน์โหลดและติดตั้งแอพพลิเคชั่นออรัสมา ได้ฟรี ทั้งระบบ เอโอเอส และแอนดรอย 2. (เปิด aurasma) ทำ�การส่องที่ภาพ จะปรากฏเนื้อหาเพิ่ม เติม
ความเป็นมา ก่อตัง้ โดย Salman Khan ชาวอเมริกนั เชือ้ สายบังคลาเทศ-อินเดีย ซึง่ เปิดสอน หัวข้อในระดับมัธยมเป็นหลักและขยายไปหลาก หลาย ซึง่ Salman Khan มีอดีตเป็นนักวิเคราะห์ของ บริษทั เฮจด์ฟนั ด์ และเคยเรียนจบทัง้ MIT และ Harvard Business School ซึง่ บังเอิญต้องมาช่วยสอน การบ้านหลานสาวทางYouTube เมือ่ คนดูแล้วชอบ เลยได้รบั การสนับสนุนจาก มูลนิธิ Bill & Melinda Gates ถึง 5.5 ล้านเหรียญสหรัฐ และได้เงินรางวัล สนับสนุนอีกหลายแหล่งและตอนนีม้ วี ชิ าให้เรียนกว่า 3,000 บทเรียนแล้ว และมีคนเช้ามาเรียนกว่า 70,000 คนทุกๆ วัน มีระบบติดตามประเมินการเรียน และมี การให้ Badgeเป็นรางวัลรับรองความสำ�เร็จอีกด้วย ทีส่ ำ�คัญคือไม่มคี า่ ใช้จา่ ยในการลงทะเบียนเรียนใดๆ ทัง้ สิน้
Salman Khan อดีตนักวิเคราะเฮจด์ฟันด์ผู้ก่อตั้ง Khan Academy Massive Open Online ระบบการจัดการเรียนการสอนออนไลน์
11
หน้า
ความเป็นมาเป็น MOOC ทีแ่ สวงหากำ�ไร ก่อตัง้ โดย Andrew Ng และ Daphne Koller โปรเฟสเซอร์ดา้ นComputer Science จากมหาวิทยาลัย Stanford โดยร่วมกับ 62 มหาวิทยาลัยและเพิม่ ขึน้ เรือ่ ยๆ รวมทัง้ มหาลัยชือ่ ดังอย่าง เช่น Duke, California Institute of Technology, University of Illinois at Urbana-Champaign เป็นต้น ที่ น่าสนใจก็คอื ตอนนีม้ มี หาวิทยาลัยหลายประเทศทัว่ โลกเข้าร่วมทัง้ จากเอเชีย ยุโรป และอาหรับ ดังนัน้ การเรียนจึงมีให้ เลือกหลายภาษา ได้เงินทุนสนับสนุนจากเวนเจอร์แคปิตอลมาถึง 22 ล้านเหรียญสหรัฐในปีแรก โดยทดลองรูปแบบ ธุรกิจในการให้บริการบุคคลากรซึง่ เป็นนักเรียนของตนเองกับบริษทั ต่างๆ หลักสูตร : หลายร้อยวิชาจากเกือบร้อยมหาวิทยาลัยทัว่ โลก มีวชิ าหลากหลาย ตัง้ แต่ computer science, math, business, humanities, social science, medicine, engineering, education การประเมินผล : ใช้ซอฟต์แวร์ในการตรวจการบ้าน ข้อสอบประเภทปรนัย ส่วนอัตนัยจะใช้เพือ่ น 5 คนช่วยกันตรวจ ปฏิสมั พันธ์ของผูเ้ รียน : ผ่านทางกลุม่ ออนไลน์ฟอรัม และสามารถนัดพบกันได้ทาง meetupซึง่ มีกลุน่ นักเรียนจัดนัด พบกันตามเมืองต่างๆ ทัว่ โลก เวลาในการเรียน : บทเรียนส่วนมากมีวนั เริม่ ต้นและวันสิน้ สุดชัดเจน โดยสามารถย้อนกลับไปดูวดี โิ อย้อนหลังได้ตลอด สิง่ ทีผ ่ เ้ ู รียนได้รบั : เกียรติบตั รซึง่ มีลายเซ็นของอาจารย์คนสอนแต่ไม่ใช่จากมหาวิทยาลัย และเริม่ มีบางวิชาสามารถ เทียบโอนหน่วยกิตกับมหาวิทยาลัยต่างๆ ได้ทว่ั สหรัฐอเมริกา
หน้า
12
Massive Open Online
ระบบการจัดการเรียนการสอนออนไลน์
ความเป็ ความเป็น นมา มา เป็ เป็น น MOOC MOOC ที ที่แ่แสวงหากำ�ไรก่ สวงหากำ�ไรก่ออตั ตั้ง้ง โดย โดย Sebastian Sebastian Thrun Thrun ซึซึ่ง่งเป็ เป็น น VP VP ของ ของ Google Google อาจารย์ พ าร์ ท ไทม์ จ ากมหาวิ ท ยาลั ย Stanford อาจารย์พาร์ทไทม์จากมหาวิทยาลัย Stanford ร่ร่ววมกั มกับ บPeter Peter Norvigโดยได้ Norvigโดยได้ต ติด ิดต่ ต่ออศาสตราจารย์ ศาสตราจารย์ เก่ ง ๆ จากหลายมหาวิ ท ยาลั ย เข้ า มาสอน เก่งๆ จากหลายมหาวิทยาลัยเข้ามาสอน ดั ดังงนั นั้น ้นจึจึงง เน้ เน้น นขายชื ขายชื่อ่อผู ผู้ส้สอนมากกว่ อนมากกว่าาชืชื่อ่อมหาวิ มหาวิท ทยาลั ยาลัย ย โดยเน้ โดยเน้น น วิวิชชาทางด้ า นวิ ท ยาศาสตร์ แ ละเทคโนโลยี ได้ เ งิ น ทุ น าทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ได้เงินทุน สนั สนับ บสนุ สนุน นจากบริ จากบริษ ษัท ัทเวนเจอร์ เวนเจอร์แแคปิ คปิต ตอลมา อลมา 21 21 ล้ล้าาน น เหรี ย ญสหรั ฐ เหรียญสหรัฐ หลั หลัก กสูสูต ตรร :: 28 28 วิวิชชาา ด้ ด้าานธุ นธุรรกิ กิจจ วิวิท ทยาศาสตร์ ยาศาสตร์ คณิ ต ศาสตร์ และคอมพิ ว เตอร์ คณิตศาสตร์ และคอมพิวเตอร์ การประเมิ การประเมิน นผล ผล :: ใช้ ใช้ซซอฟต์ อฟต์แแวร์ วร์ใในการตรวจการบ้ นการตรวจการบ้าาน น ข้ข้ออสอบทั ง ้ หมด สอบทั้งหมด ปฏิ ปฏิสสัม ัมพั พัน นธ์ธ์ขของผู องผู้เ้เรีรีย ยน น :: ผ่ ผ่าานทางกลุ นทางกลุ่ม ่มออนไลน์ ออนไลน์ และ และ สามารถนั ด พบกั น ได้ ต ามเมื อ งต่ า งๆ ทั ว ่ โลก สามารถนัดพบกันได้ตามเมืองต่างๆ ทั่วโลก เวลาในการเรี เวลาในการเรีย ยน น :: ผู ผู้เ้เรีรีย ยนสามารถเริ นสามารถเริ่ม ่มเรี เรีย ยนเมื นเมื่อ่อไหร่ ไหร่ ก็ ไ ด้ ต ามอั ธ ยาศั ย ก็ได้ตามอัธยาศัย สิสิ่ง่งที ที่ผ ่ผู้เู้เรีรีย ยนได้ นได้รรับ ับ :: เกี เกีย ยรติ รติบ บัต ัตรแบ่ รแบ่งงระดั ระดับ บความ ความ สามารถ 4 ระดั บ มี บ ริ ก ารหางานด้ า นเทคโนโลยี สามารถ 4 ระดับ มีบริการหางานด้านเทคโนโลยีก กับ ับ บริ บริษ ษัท ัทใหญ่ ใหญ่ๆๆ ให้ ให้ และโอนหน่ และโอนหน่ววยกิ ยกิต ตได้ ได้ใในบางวิ นบางวิชชาา
Massive Open Online
ระบบการจัดการเรียนการสอนออนไลน์
13 หน้า
ความเป็นมาเป็น MOOC ที่ไม่แสวงหากำ�ไร ก่อตั้งโดย มหาวิทยาลัย Harvard และ MIT โดยทั้งสองสถาบันได้ ลงเงินทุนสนับสนุนให้ถึง 60 ล้านเหรียญสหรัฐ ตอนนี้วิชา เรียนยังมาจาก Hardvard, MIT, และ UC Berkeley เป็น หลัก แต่ตอนนี้มีวิชาเรียนจากอีก 9 มหาวิทยาลัยเข้ามา ร่วม และที่น่าสนใจคือกำ�ลังจะมีมหาวิทยาลัยจากทางเอเชีย หลายแห่ง เช่น ปักกิ่ง, โซล, ฮ่องกง, เกียวโต และบอมเบย์ เข้าร่วม หลักสูตร : 68 กว่าวิชา จาก 12 มหาวิทยาลัย การประเมินผล : ใช้ซอฟต์แวร์ในการตรวจการบ้านและ ข้อสอบทั้งหมด โดยการสอบบางวิชาจะต้องไปสอบที่ศูนย์ สอบ ปฏิสัมพันธ์ของผู้เรียน : ยังมีน้อยเพราะเพิ่งเปิดได้ไม่นาน ที่ผ่านมามีแค่วิชาเดียวที่มีการนัดพบกันในระดับภูมิภาค เวลาในการเรียน : ส่วนมากจะมีวันเริ่มและวันสิ้นสุดที่ แน่นอน และสามารถลงทะเบียนเรียนได้ไม่เกิน 2 สัปดาห์ หลังจากเริ่มสอน สิ่งที่ผู้เรียนได้รับ : ได้รับเกียรติบัตร 2 ใบ ใบแรกรับรองว่า เรียนจบ อีกใบหนึ่งรับรองว่าสอบผ่าน โดยทั้งสองใบมีตรา ของ edX และตราของมหาวิทยาลัยต่อท้ายด้วย “X” เช่น HardvardX, MITXเป็นต้น
ความจริงประเทศไทยก็มีการให้บริการ ความรู้ทางออนไลน์มาเป็นระยะเวลานาน พอสมควรแล้ว อย่างเช่น เว็บไซต์ ไทยกู๊ด วิวดอทคอม (Thaigoodview.com) ที่ เกิดจากหน่วยงานเอกชนและรัฐบาลร่วม มือกัน, วิชาการดอทคอม (vcharkarn. com) ของสถาบันส่งเสริมการสอน วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท), ทรู ปลูกปัญญา (trueplookpanya.com) เป็นระดับมหาวิทยาลัยทางโครงการ Thailand ของบริษัท ทรู คอร์ปอเรชัน จำ�กัด Cyber : Thaicyberu. เป็นระดัUniversity บมหาวิทยาลั(TCU ยทางโครงการ Thailand go.th) ง่ เป็นโครงการภายใต้ กงานคณะ Cyber ซึUniversity (TCU :สำ�นั Thaicyberu. กรรมการการอุ มศึกษาของรัฐสำ�นั (สกอ.) ก็ได้ go.th) ซึง่ เป็นดโครงการภายใต้ กงานคณะ นำกรรมการการอุ �เสนอบทเรียนออนไลน์ เพื่อฐเรีย(สกอ.) นฟรีตาม ดมศึกษาของรั ก็ได้ อันำธ�ยาศั ย (self-pace) กว่าเพื่อ600 รายวิตชาม า เสนอบทเรี ยนออนไลน์ เรียนฟรี แล้อัวธยาศั จากมหาวิ ทยาลัยทีเ่ ข้ากว่ ร่วมมื อในโครงการ ย (self-pace) า 600 รายวิชา นีแล้ ้ วและปั จจุบนั ทาง งริอเริในโครงการ ม่ จะมีการ จากมหาวิ ทยาลัTCU ยทีเ่ ข้ก็ากร่วำ�ลัมมื เรีนีย้ นการสอนในรู ปแบบ และปัจจุบนั ทาง TCU ก็MOOCมาตรฐาน กำ�ลังริเริม่ จะมีการ เรีเรียยกว่ า Thai-MOOC มหาวิทยาลัยที่ นการสอนในรู ปแบบ โดยมีMOOCมาตรฐาน เป็เรีนยผูกว่ ก้ อ่ า ตัง้ Thai-MOOC คือจากจุฬาลงกรณ์ หาวิททยาลั ยาลัยยที่ โดยมีมมหาวิ และมหาวิ ธรรมศาสตร์ วังว่ทาเราจะ เป็นผูก้ อ่ ทตัยาลั ง้ คือยจากจุ ฬาลงกรณ์ก็มหหาวิ ยาลัย ได้และมหาวิ เห็นบรรยากาศความตื ่นตัวในการเรี นรู้ ทยาลัยธรรมศาสตร์ ก็หวังว่ายเราจะ ของคนไทยเพื อ่ เตรียมตัวต้อ่นนรัตับวในการเรี สู่ AEC ในไม่ ได้เห็นบรรยากาศความตื ยนรู้ ช้ของคนไทยเพื านี้ อ่ เตรียมตัวต้อนรับสู่ AEC ในไม่ ช้านี้
หน้า
14
Massive Open Online
ระบบการจัดการเรียนการสอนออนไลน์
ปัญหาและ ความท้าทาย ของ MOOC ปัญหาท้าทายมากทีส่ ด ุ ของ MOOC ก็คอื อัตราการเลิกเรียนหรือเรียนไม่จบยังสูงมาก โดยครั้งหนึ่งได้มีการสำ�รวจพบว่ามีนักเรียน เข้าไปลงทะเบียนเรียนใน edX วิชา Circuits & Electronics จำ�นวนมากถึง 155,000 คน แต่มี 23,000 คนเท่านัน ้ ทีไ่ ด้แต้มไปบ้าง (หมายถึงได้ลงมือทำ�แบบฝึกหัดอะไรไปบ้าง) แต่มเี พียง 9,300 คนทีผ ่ า่ นการสอบกลางภาค พอถึ ง ก่ อ นสอบปลายภาคก็ เ หลื อ นั ก เรี ย น แค่ 8,200คน ซึง่ จากจำ�นวนนีม้ ี 7,000 คน เท่านัน ้ ทีผ ่ า่ นหลักสูตรโดยสมบูรณ์ และจากจากสำ�รวจเจาะลึกพบกว่า มีเพียง ครึ่งหนึ่งจากผู้เรียนจบเท่านั้นที่มีอายุอยู่ใน วัยเรียนมหาวิทยาลัยตามระบบ ที่สำ�คัญ คือสองในสามของนักเรียนกลุ่มนี้ ยอมรับ ว่าเคยเรียนวิชาที่คล้ายกับวิชา Circuits & Electronics มาแล้ว แต่เกือบทุกคนบอก ว่าการออกแบบหลักสูตรของ edX ดีกว่าที่ เคยเรียน จะเห็นได้ว่า MOOC อาจเป็นช่อง ทางการเรียนเสริมที่ดีมากกว่าการเรียนที่จะ เอาประกาศนียบัตร แต่ทำ�อย่างไรถึงจะให้ผู้ เรียนตั้งใจเรียนจนจบในอัตราส่วนที่มากกว่า นี้
Massive Open Online ระบบการจัดการเรียนการสอนออนไลน์
15 หน้า
โอกาสของคนทำ� อีเลิร์นนิง และ ครู/อาจารย์ MOOC มีโอกาสที่จะไม่ใช่แค่มา “ปรับโฉม” รูปแบบการศึกษาในโลกยุคดิจิตอลเท่านั้น แต่อาจถึงขั้น “ปฏิวัติ” การศึกษาโดย เฉพาะอย่างยิ่งในระดับอุดมศึกษากันเลย ทีเดียว (แต่มหาวิทยาลัยในรูปแบบเดิมก็ ยังคงอยู่) ซึ่งนอกจากจะเป็นการเปิดประตู แห่งโอกาสอย่างกว้างขวางสำ�หรับนักเรียน แล้ว ยังเปิดโอกาสให้กับนักพัฒนาสื่อ การเรียนการสอนแบบดิจิตอล ไม่ว่า จะเป็นนักออกแบบการสอน (Instructional Designer), นักพัฒนาหลักสูตร (Courseware Engineer), นักออกแบบ กราฟิก, นักถ่ายและตัดต่อวิดิโอ แม้กระทั่ง ครูอาจารย์ที่จะได้บทบาทเพิ่มเติมเป็นนัก แสดง นักเล่าเรื่อง และนักเขียนบทอีกด้วย ซึ่งดูเหมือนงานจะมากขึ้น แต่ความจริงแล้วงานสอนจะมีความ สร้างสรรค์และมีคุณภาพมากขึ้น แต่ เหนื่อยที่ต้องพูดซ้ำ�ๆ กันน้อยลงมากมาย นอกจากนี้ยังมีโอกาสทำ�รายได้มากขึ้นจาก ส่วนแบ่งของการสอนอีกด้วย
หน้า
16
Massive Open Online
ระบบการจัดการเรียนการสอนออนไลน์