DACHY 2_2010

dachy PŁASKIE

DACHY 2/2010

7SZYSTKO O DACHACH P ASKICH

$!#(9 - A T E R I A Y + O N S T R U K C J E 4E C H N O L O G I E

.2 ,549 #%.! Z W TYM 6!4 .2 ).$%+35 )33.

WWW DACHY INFO PL

#%.! : 7 49- 6!4

0!l$:)%2.)+

.5-%2 )33.

:AK AD KOMBINOWANY

$ACHY NA BLACHACH TRAPEZOWYCH

-EMBRANY HYDROIZOLACYJNE Z 06#

(YDROIZOLACJE $ACHY ZIELONE /DWODNIENIA /CIEPLENIA $ACHY ODWRÏCONE 0 YNNE FOLIE

777 $!#(90,!3+)% ).&/ 0,

UL 3TAROxCIÍSKA B LOK 7ARSZAWA TEL r

/BRÐBKI BLACHARSKIE

2EFLEKSYJNOyà POKRYà DACHOWYCH

,UKARNA WOLE OKO

PRENUMERATA 2010

PRENUMERATA DACHY 2010 Dzięki prenumeracie masz stały dostęp do: X

aktualnych informacji o materiałach pokryciowych i izolacyjnych,

dachy PĹ ASKIE

dachy PĹ ASKIE

X

rozwiązań konstrukcyjno-projektowych, wydarzeń w branşy.

ZAMĂ“W PRENUMERATĘ I CZYTAJ!

#%.! : 7 49- 6!4

,)0)%#

.5-%2 )33.

dachy PĹ ASKIE

$ACH W KOLORACH

X

4O NOWY KWARTALNIK NA POLSKIM RYNKU CZASOPISM FACHOWYCH

$ACHY ZIELONE r UWAGI O PROJEKTOWANIU I REALIZACJI

:AKÂ?AD KOMBINOWANY

$ACHY NA BLACHACH TRAPEZOWYCH

0APY BITUMICZNE

-EMBRANY HYDROIZOLACYJNE Z 06#

#%.! : 7 49- 6!4

0!l$:)%2.)+

.5-%2 )33.

4UTAJ ZNAJDZIESZ INFORMACJE O NOWOCZESNYCH TECHNOLOGIACH WYKONAWCZYCH

„ ROZWI–ZANIACH PROJEKTOWYCH

„ MATERIA�ACH

„ NARZÇDZIACH STOSOWANYCH NA DACHACH P�ASKICH „

:!-°7 02%.5-%2!4§ ) 02:%+/.!* 3)§ 3!-

Zamów prenumeratę roczną miesięcznika Dachy w cenie 102 zł (brutto)

Zamawiam prenumeratę roczną kwartalnika DACHY PŠASKIE w cenie 20 zł (brutto)

Nazwa firmy ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌..‌‌‌‌‌‌....‌‌....‌‌.

Nazwa firmy ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌..‌‌‌‌‌‌....‌‌....‌‌.

Imię i nazwisko zamawiającego ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌..‌‌‌‌‌‌‌..‌‌....‌‌.

Imię i Nazwisko zamawiającego ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌..‌‌‌‌‌‌‌..‌‌....‌‌.

Ulica ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌.‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

Ulica ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌.‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

Kod ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌.‌‌‌ Miasto ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌...‌‌...........‌‌

Kod ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌.‌‌‌ Miasto ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌...‌‌...........‌‌

NIP ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌.‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌.‌‌................

NIP ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌.‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌.‌‌................

Tel/fax ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌..‌‌‌‌.. e-mail ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌..‌‌‌‌‌‌‌‌.‌.‌..‌.

Tel/fax ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌..‌‌‌‌.. e-mail ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌..‌‌‌‌‌‌‌‌.‌.‌...‌.

Polskie Centrum Budownictwa Sp. z o.o., ul. Starościńska 1B lok. 2, 02-516 Warszawa Polskie Centrum Budownictwa Difin i Mßller sp. z o.o., ul. Starościńska 1B lok 2, 02-516 Warszawa tel/fax /022/ 646 75 23,

e-mail: anna.sztorc@dachy.info.pl

tel. 0-22 646 75 21

WyraÄŞam zgodÄŠ na umieszczenie moich danych osobowych w bazie danych wydawnictwa Polskie Centrum Budownictwa Sp. z o.o., oraz na ich przetwarzanie zgodnie z treÄžciÄ… Ustawy o ochronie danych osobowych z dn. 29.08.1997r. (Dz.U.133, poz.88) wyĂĄÄ…cznie dla potrzeb marketingowych wydawnictwa.

e-mail: dachy@pcbmedia.pl

www.dachyplaskie.info.pl

Wyraşam zgodę na umieszczenie moich danych osobowych w bazie danych wydawnictwa Polskie Centrum Budownictwa Difin i Mßller Sp.z o.o, oraz na ich przetwarzanie zgodnie z treścią Ustawy o ochronie danych osobowych z dn. 29.08.1997 r. (Dz. U. 133, poz.88) wyłącznie dla potrzeb marketingowych wydawnictwa.

OD REDA KCJ I

ADRES REDAKCJI I BIURA REKLAMY 02-516 Warszawa, ul. Starościńska 1B lok. 2 tel./fax (0-22) 646 75 21 do 23 dachy@pcbmedia.pl www.dachy.info.pl REDAKTOR NACZELNY Piotr Rożnowicz piotr.roznowicz@dachy.info.pl REDAKCJA Artur Kuźmiuk SZCZEGÓŁOWE INFORMACJE I OBSŁUGA ZLECEŃ REKLAMOWYCH Sylwia Rogozińska sylwia.rogozinska@dachy.info.pl

Szanowni Państwo

Zbigniew Migda zbigniew.migda@dachy.info.pl Dorota Tokarska dorota.tokarska@dachy.info.pl tel./fax (0-22) 646 75 21 do 23 PRENUMERATA I KOLPORTAŻ Anna Sztorc anna.sztorc@dachy.info.pl Zlecenia na prenumeratę przyjmuje redakcja, Kolporter, Poczta Polska, Ruch, Garmond Press.

Cena prenumeraty rocznej: 102 zł Cena prenumeraty specjalnej: 55 zł + 7% VAT (dla uczniów, studentów, uczelni, szkół budowlanych, bibliotek i prenumeratorów Forum Budowlanego).

ODPOWIEDZIALNA ZA REKLAMĘ I PRENUMERATĘ NA TERENIE NIEMIEC Tanja Petrich tel. (0-049) 221-5497-297, fax (0-049) 221-5497-326 Verlagsgesellschaft Rudolf Müller GmbH & Co. KG, Postfach 41 09 49, 50869 Köln CENNIK OGŁOSZEŃ Obowiązuje cennik ogłoszeń ważny od 1 stycznia 2008 r.

Termin dostarczania materiałów do redakcji: 2 tygodnie przed publikacją.

Materiałów nie zamówionych redakcja nie zwraca, a w razie opublikowania zastrzega sobie prawo do ich skracania. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń i reklam.

PRZYGOTOWANIE DO DRUKU Edit sp. z o.o.

W Kolonii odbędzie się druga edycja nowych-starych targów Dach+Holz. Impreza jest kontynuacją znanych targów Dach+Wand, ale od 4 lat odbywa się tylko w latach parzystych, zamiast co roku.

Do Kolonii przybędzie kilkanaście tysięcy dekarzy, blacharzy, cieśli i innych osób związanych z rzemiosłem dekarskim. Mogą oni liczyć na 450 stoisk z ofertą przeznaczoną wyłącznie dla nich. Poza produktami czeka na nich rozbudowany program konferencji, seminariów i wykładów.

Na pewno będzie to duże wydarzenie, tym bardziej, że „dachowe” trendy promieniują z Niemiec na całą Europę. W Polsce widać to wyraźnie.

W marcowym wydaniu naszego miesięcznika zamieścimy relację z targów.

W tym wydaniu szczególnie polecamy natomiast kolejny odcinek cyklu poświęconego konstruowaniu wolego oka, a także zwracamy uwagę na unikalny w skali naszego kraju projekt Polskiej Federacji Dekarzy, Blacharzy i Cieśli – szczegóły na str. 36.

Zapraszam do lektury!

Wydrukowano w Polsce

Tadeusz Bąk Dyrektor wydawnictwa

ADRES WYDAWCY 02-516 Warszawa, ul. Starościńska 1B lok. 2; tel./fax (0-22) 646 75 21 do 23, e-mail: info@pcbmedia.pl

PREZES ZARZĄDU Tadeusz Bąk

Dachy 2/2010

3

S P I S T R E ĹšCI

PrzeglÄ…d TyvekÂŽ i EnergainÂŽ pod Mount Everest

6

Budmat Diamentem Zjazd Polskiej Federacji Dekarzy, Blacharzy i Cieśli 8

Szkolenie w Ĺ Ăłdzkim PSD TyvekÂŽ w rozwiÄ…zaniach antysejsmicznych

Technika 9

Obróbki blacharskie na dachach krytych blachą płaską. Detale

13

Wpływ pokryć dachowych o wysokiej refleksyjności na zuşycie energii w budynku

18

Kołnierz uszczelniający z dodatkową termoizolacją

20

Płynna folia na pałacu w ŝywcu

22

Klapy dymowe. Funkcje, zasady rozmieszczania i montowania

26

Jaki sztucer do rynny

28

Z myślą o dachach

30

Lukarna wole oko, cz. 2

33

Rozpoznanie wartości zabytkowych konstrukcji dachowych, cz. 1

36

Montaşe kontrolowane. Lukarna trójkątna – folie dachowe Marma

9

Obróbki blacharskie na dachach krytych blachą płaską. Detale Niniejszy artykuł omówi obróbki blacharskie miejsc szczególnych, niekiedy występujących na dachu bardzo licznie. Obowiązuje tutaj zasada pełnej szczelności pokrycia mimo konieczności przedziurawienia blachy pokrycia.

PrzeglÄ…d techniczny 39

Okno obrotowe DachĂłwka suwakowa

40

Silikon wysokotemperaturowy Folia niskoparoprzepuszczalna

BranĹźa 42

Wypadek na dachu

44

Statuetki Superdekarza wręczone

45

I Narciarskie Mistrzostwa Ĺšwiata Dekarzy

46

Budma 2010 – relacja

48

Przewodnik branĹźowy

50

Zapowiedzi

13 $!#(9 - A T E R I A ‹ Y + O N S T R U K C J E 4E C H N O L O G I E

Wpływ pokryć dachowych o wysokiej refleksyjności na zuşycie energii w budynku

.2 ,549 #%.! ZÂ? W TYM 6!4 .2 ).$%+35 )33.

WWW DACHY INFO PL

„ Zdjęcie na okładce pochodzi ze zbiorów

/BRĂ?BKI BLACHARSKIE

4

2EFLEKSYJNOyĂƒ POKRYĂƒ DACHOWYCH

,UKARNA WOLE OKO

firmy Protekt. Przedstawia ono pracownika wykonującego prace dekarskie przy uşyciu zestawu asekuracyjnego Protekt – Roofer Pro.

Mieszkańcy strefy tropikalnej zazwyczaj noszą białe ubrania, co pomaga im lepiej funkcjonować w wysokiej temperaturze. Intuicja podpowiada im, şe jasne kolory odbijają, natomiast ciemne absorbują promienie słoneczne. Pod tym względem budynki są podobne do ludzi.

Dachy 2/2010

:!02!3:!-9 .! 342/.ÂŚ SPIS TREĹš C I

).4%2.%4/7Â

33

Rozpoznanie wartości zabytkowych konstrukcji dachowych, cz. 1 Dokumentacja prac remontowych dotycząca zabytkowych konstrukcji dachowych oraz podejmowane na jej podstawie działania naprawcze powinny być poprzedzone szczegółowym rozpoznaniem wartości zabytkowych całości konstrukcji przewidzianej do naprawy lub konserwacji. Rozpoznanie powinno dotyczyć zarówno sfery historii, jak i techniki.

42

Wypadek na dachu Rutyna i raşące naruszenie przepisów o bezpieczeństwie pracy, brak informacji o zagroşeniach, brak przeszkolenia z zakresu wykonywanych robót oraz brak środków ochrony stały się przyczyną śmierci dekarza.

777 $!#(90,!3+)% ).&/ 0,

i 9 "

%

‹ ! ) : $ % ) 7 5

PRZEGLĄD Tyvek® i Energain® pod Mount Everest

Budmat Diamentem Firma BUDMAT Bogdan Więcek w prestiżowym rankingu „DIAMENTY Forbesa – przedsiębiorstwa najszybciej zwiększające swoją wartość”, zajęła zaszczytne 7 miejsce (w kategorii Dużych Diamentów Regionu) oraz 28 miejsce w rankingu ogólnokrajowym.

Fot. DuPont

Wodoodporna, oddychająca membrana DuPont™ Tyvek® oraz energooszczędna technologia materiału DuPont™ Energain® zostały użyte w projekcie budowy demonstracyjnego domu, który powstał u stóp góry Mount Everest. Projekt ten jest wspólnym przedsięwzięciem zorganizowanym przez chińskie agencje rządowe oraz grupy wolontariacie.

W 2008 firma DuPont Building Innovations wsparła ten projekt, dzięki czemu chciała zbadać wpływ globalnego ocieplenia na okolice Mount Everest, jak również sprawdzić, w jaki sposób konstrukcje przyjazne środowisku naturalnemu mogą pomóc w ulepszeniu standardów życia ludzi w wysoko położonych terenach Tybetu, a co za tym idzie, chronić lokalne zasoby naturalne.

W tym samym roku została utworzona grupa naukowa składająca się z wolontariuszy z technicznym wykształceniem oraz badaczy mieszkających w Tybecie. Grupa ta odbyła dwie ekspedycje w okolice Mount Everest przeprowadzając badania, które miały na celu analizę lokalnej pogody i potrzeb mieszkańców tamtejszych terenów. Dało to podstawy do rozpoczęcia poszukiwań rozwiązań ulepszenia warunków życia.

W końcowej fazie projektu zespół badaczy podjął współpracę z chińskimi instytutami technologii budowlanej oraz DuPont Building Innovations, aby zaprojektować „energooszczędne budynki w wysokich, równinnych regionach Tybetu”.

Demonstracyjny dom uwzględnił tradycyjny styl tybetańskiego budownictwa, jednak inaczej niż pozostałe, posiada mocniejszą ochronę przeciwwiatrową oraz lepsze możliwości zatrzymywania ciepła w pomieszczeniach. Rezultat dało się zauważyć w postaci redukcji konsumpcji lokalnych zasobów grzewczych.

Większość materiałów konstrukcyjnych budynku jest pochodzenia lokalnego.

Natomiast specjalistyczne materiały DuPont™ Tyvek® i DuPont™ Energain® zostały wybrane ze względu na ich doskonałe możliwości energooszczędne: ulepszenie poboru energii i jej magazynowanie, bez znaczącego wzrostu kosztów budowy.

Mieszkańcy domu już potwierdzili, że w śnieżne dni nowa budowa struktury domu daje znacznie cieplejsze wnętrze aniżeli tradycyjne budynki.

Budowany dom zainteresował lokalne jednostki rządowe, które chcą promować ekonomiczne i energooszczędne konstrukcje. Firma DuPont pomoże zbudować grupę domów w okolicy jeziora Qinghai (10 budynków o łącznej powierzchni mieszkalnej 820 m2), a także pomoże zaprojektować kod efektywności energetycznej budynków.

e Uczestnicy projektu przed energooszczędnym domem „na trzecim biegunie Ziemi”

6

Dachy 2/2010

Autorzy rankingu podają, że w tegorocznym zestawieniu można poszukiwać firm, które z kryzysu wyjdą wzmocnione i wykorzystają szanse kryjące się w ożywieniu. Ranking Forbesa (...) jest unikalny ponieważ opierając się na informacjach zebranych w 2009 r., uwzględnia różne parametry finansowe i aktualne dane (...). Pozwala on prognozować, kto będzie grał pierwsze skrzypce w czasie ożywienia.

Zjazd Polskiej Federacji Dekarzy, Blacharzy i Cieśli Kolejny, coroczny zjazd liderów PFDBiC odbędzie się w dniach 4–7 marca 2010 r. w miejscowości Chyrowa (Beskid Niski).

Zjazd będzie miał charakter seminarium poświęconego w tym roku głównie zjawiskom fizycznym występującym w warstwach dachu i ścian w kontekście stosowania materiałów termoizolacyjnych i folii dachowych.

Nie zabraknie również tematów pokrewnych tematycznie. Oprócz rozważań czysto teoretycznych po raz pierwszy przygotowano również kilkugodzinne warsztaty praktyczne pozwalające na szybką weryfikację pomysłu z realiami rzeczywistego dachu. Jak co roku uczestnikami Zjazdu będzie czołówka najbardziej utytułowanych i wykwalifikowanych dekarzy polskich, liczna grupa autorów branżowych publikacji, rzeczoznawców, przedstawicieli liczących się w kraju producentów pokryć dachowych, wydawnictw, jak również sympatyków i zainteresowanych fachowym, rzetelnym rzemiosłem.

Panel dyskusyjny „Dyfuzyjność ścian i warstw dachu – mity czy fakty” to szczególny rodzaj projektu-wyzwania przygotowany przez Federację i skierowany do firm produkujących lub oferujących na rynku materiały termoizolacyjne i folie. To prośba skierowana do liderów rynku o prezentację własnego stanowiska w tym budzącym wiele sporów i kontrowersji temacie.

Wyjątkowość tego pomysłu polega również na założeniach, w oparciu o które zostanie zrealizowany. Jak podkreślają organizatorzy, producenci muszą zaakceptować fakt, że prezentacje ich produk-

PRZEGLĄD tów odbędą się w kontekście wyłącznie technicznym – z całkowitym wyłączeniem polityki marketingowej danej firmy. Ponadto zostaną one wygłoszone na forum, na którym obecne będą również firmy konkurencyjne.

Szczegółowe informacje oraz agendę Zjazdu można znaleźć na stronie www.dachy.info.pl. c Jak poprawnie rozmierzyć gonty demonstruje Michał Wilczek z Isoli

Szkolenie w Łódzkim PSD Na początku lutego Oddział Łódzki PSD zorganizował szkolenie. Tematem warsztatów był montaż produktów firm Fakro i Isola.

Tematy niby proste, ale – jak się okazało – ważne i nie do końca przez wszystkich zrozumiane. Zainteresowanie uczestników było duże, zadawali oni sporo szczegółowych pytań.

e Uczestnicy szkolenia

Szkolenie poprowadzili Jacek Ludwig (Fakro) i Michał Wilczek (Isola). 28 słuchaczy przyglądało się poprawnej instalacjiokna dachowego w pokryciu płaskim (gonty bitumiczne) i jego obróbce na nokach. Po demonstracji mogli sami zademonstrować swoje umiejętności.

Michał Wilczek przypomniał natomiast dekarzom podstawy montażu i rozmierzania gontów bitumicznych na połaci.

Tyvek® w rozwiązaniach antysejsmicznych Po katastrofalnym trzęsieniu ziemi w Abruzji, które miało miejsce 6 kwietnia 2009 roku, stowarzyszenie “CogEsi” zakończyło budowę budynków w ramach projektu o nazwie C.A.S.E. (“Complex Antiseismic Sustainable Ecocompatible”). “CogEsi” zbudowało w rekordowym czasie siedem bloków (każdy z 25 mieszkaniami) zgodnie z najnowszymi przepisami ochrony środowiska i antysejsmicznymi. Zostały one wybudowane dla rodzin, których domy zostały przez lokalne władze rządowe uznane za zbyt zniszczone do zamieszkania.

c Głos ma Jacek Ludwig z Fakro

8

Dachy 2/2010

Projekt C.A.S.E. adaptuje technologię „suchej budowy modułowej” zaprojektowane przez firmę “CeP Consulenza e Progetti”. Technologia ta zapewnia zachowanie najwyższych standardów antysejsmicznych oraz ekologicznych, krótki okres budowy oraz znaczące oszczędności energii i wysoki komfort mieszkań.

Technologia „suchej budowy modułowej” pozwala na montaż na podporze wykonanej ze stali, drewna lub prefabrykowanej konstrukcji różnych warstw elementów biotrwałych na zewnętrznych ścianach budynku. Na takiej podporze warstwowo mocowane są kolejne elementy. Domy, które zostały zbudowane w rekordowym czasie (krótszym niż trzy miesiące), spełniają wysokie standardy jakościowe i posiadają najwyższą klasę oszczędności energetycznej. Było to możliwe dzięki systemowi konstrukcyjnemu, opartemu na zaawansowanym rozwiązaniom technologicznym.

Firma „Celenit” (z siedzibą w okolicach Padwy, Włochy, członek “Consorzio esi”) opracowała rozwiązanie izolacyjne dla obudowy budynku, stworzone z paneli (na dachy i ściany). Panele te zostały wykonane z naturalnych materiałów „eko-kompatybilnych” oraz z DuPont™ Tyvek® Enercor® – metalizowanej i oddychającej membrany.

Wydział fizyki uniwersytetu w Padwie przyznał certyfikat wartości izolacyjności dla paneli oferowanych przez Selenit, wyprodukowanych z naturalnych i zgodnych z ekologią materiałów izolujących wraz z membraną DuPont™ Tyvek® Enercor®.

DuPont™ Tyvek® Enercor® jest łatwy do zainstalowania na dachach i ścianach i dobrze się łączy z innymi materiałami używanymi do „suchej budowy modułowej”. Chroni on budynek przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi i podnosi poziom komfortu wnętrz. Aby zoptymalizować zarządzanie wilgocią, kontrolna warstwa DuPont™ Tyvek® VCL (Vapour Contol Layer, membrana kontrolująca przepływ powietrza i pary wodnej z wnętrza pomieszczeń) została zamontowana w niektórych obszarach konstrukcji paneli na dachu. W połączeniu z DuPont™ Tyvek® Enercor® zapobiegają procesom kondensacji.

BL ACH ARS T WO

Obróbki blacharskie na dachach krytych blachą płaską Detale Niniejszy artykuł omówi obróbki blacharskie miejsc szczególnych, niekiedy występujących na dachu bardzo licznie.

Obowiązuje tutaj zasada pełnej szczelności pokrycia mimo konieczności przedziurawienia blachy pokrycia. Dotyczy to masztów, różnych uchwytów, wsporników instalacji odgromowej, płotków przeciwśniegowych i in. elementów. Do tego trzeba dodać obróbki kominów, murów ogniowych i szczytowych.

ależy tu rozróżnić dwa rodzaje obróbek: – przy podłożu sztywnym (dach żelbetowy), – przy podłożu elastycznym (podłoże z desek).

Każde z ww. podłoży wymaga innego podejścia do obróbki.

Podłoże sztywne W przypadku sztywnego podłoża, czyli dachu żelbetowego zarówno podłoże,

jak i przyległe mury budynku i urządzenia zamocowane do podłoża odkształcają się w takim samym stopniu pod wpływem temperatury (wilgotność powietrza nie ma tu wpływu).

B L AC HA R ST WO ty na słupach, różnice w przemieszczeniach pionowych są znaczne.

Tutaj obróbka blacharska i pokrycie na styku z murem ulegają odrywaniu, tj. niszczeniu powodującemu przecieki.

W takim przypadku konieczne jest stosowanie dylatacji umożliwiającej swobodne przesuwanie się płaszczyzny dachu z pokryciem i obróbką z zachowaniem pełnej szczelności poprzez użycie listwy zamocowanej do muru. Rozwiązanie to przedstawia rys. 2A; na rys. 2B brak jest dylatacji, gdyż jest ona zbędna w przypadku dachu nieodkształcalnego, tj. konstrukcyjnie związanego z murami. c Rys. 1. Obróbka wykonana poprawnie (A) i błędnie (B)

Obróbka wysokiego ogniomuru

Gdy attyka jest wysoka, musi mieć obróbkę przy styku z płaszczyzną dachu oraz pokrycie swej wierzchniej strony.

Obróbki te wykonuje się tradycyjnie, jak na rys. 3. Obecnie jest jednak łatwiejszy sposób mocowania obróbki do podłoża przy pomocy kleju do blach na zimno Enkolit.

c Rys. 2. Obróbka styku ściany z dachem. A – obróbka z dylatacją; B – obróbka bez dylatacji

W przypadku podłoża elastycznego (deskowanie, drewniana konstrukcja dachu) muszą być zachowane dylatacje, ponieważ dach z pokryciem z blachy odkształca się inaczej niż inne elementy związane z murami budynku.

Rys. 1 przedstawia obróbkę muru szczytowego budynku na styku z dachem. Jak widać na rys. 1A, dach odkształca się jednakowo w ścianie szczytowej i w płycie dachowej, gdy płyta jest wykonana z żelbetu opartego na murach. Nie ma

tu różnic w osiadaniu pod wpływem zmian temperatury i wilgotności powietrza. Na rys. 1B jest taka sama obróbka jak na 1A, lecz ponieważ konstrukcja dachu jest z drewna, pokrycie połaci na deskowaniu jest błędne. Otóż pod wpływem zmian temperatury i wilgotności powietrza konstrukcja drewniana dachu podlega przemieszczeniom pionowym w stosunku do niezmiennego muru. Jeżeli w budynku jest wysoki strych użytkowy i dach drewniany opar-

Miejsca specjalnej uwagi na dachu żelbetowym

Miejsca takie przedstawia rys. 4. Nagrzewający się komin dymowy ulega zmianom termicznym, wymaga więc obróbki z zachowaniem dylatacji termicznej (rys. 4C i 4D).

Rys. 5 pokazuje szczególny przypadek, kiedy rura lub maszt jest mocowana w stropie poniżej, a przez żelbetowy dach jedynie przechodzi, nie będąc z nim związana. Poniżej dachu element ten może się wydłużać lub kurczyć – konieczna jest więc dylatacja termiczna. Detal ten widać na rys. 5A. Dolna część stożkowej obróbki jest szczelnie przyklejona (przylutowana) do pokrycia dachu, natomiast górna obróbka stożkowa jest szczelnie zamocowana do elementu przechodzącego przez płytę stropodachową lub stropową.

Dach drewniany

c Rys. 3. Możliwości wykonania obróbek ogniomuru. 1 – właściwa obróbka, 2 – pas usztywniający, 3 – gwóźdź, 4 – klocek osadzony w betonie, 5 – grzybek z lutu, 6 – kołek rozporowy, 7 - żabka

10

Dachy 2/2010

Obróbka miejsc newralgicznych na dachu drewnianym jest przedstawiona na rys. 6.

Jest tu wysoki strych, oparta na murach zewnętrznych i stropie konstrukcja dachu ulega deformacjom termicznym i wpływom wilgotności powietrza. Dach niemal bez przerwy zmienia swe położenie w pio-

c Rys. 4. Miejsca specjalne na dachu żelbetowym

nie względem murów i innych elementów przechodzących przez dach, a opierających się na innych elementach. Tutaj w każdym miejscu konieczna jest dylatacja termiczna. W praktyce bardzo często brak takich dylatacji w obróbkach, co staje się przyczyną nieszczelności pokrycia dachowego.

c Rys. 5. Dach z przechodzącym przez niego masztem (rurą)

B L AC HA R ST WO Akcesoria dachowe mocowane na pokryciu Do akcesoriów zalicza się wszelkie wsporniki, np. płotków przeciwśniegowych, zwodów instalacji odgromowej, haków montażowych, rury wywiewne itp.

Rury wywiewne i odpowietrzniki ocieplenia dachu mocuje się bezpośrednio do pokrycia dachowego poprzez lutowanie.

Rury wywiewne wentylujące ocieplenie lutowane są do pokrycia po wycięciu otworu w deskowaniu. Podobnie jest z rurami odpowietrzającymi piony kanalizacyjne.

Wszelkie wsporniki mocowane do deskowania lub konstrukcji drewnianej dachu poprzez pokrycie dachowe wymagają więcej uwagi. Pierwsza część to mocowanie tych akcesoriów wkrętami do drewna, a druga to nakrycie tego miejsca tzw. kopertami.

Aby przykręcić wspornik do dachu, należy w odpowiednich miejscach nawiercić otwory o średnicy nieco mniejszej niż średnica wkrętów. W otwór ten wcisnąć nieco minii ołowianej, z lekkim nadmiarem. Po przyłożeniu wspornika i jego przykręceniu nadmiar minii wypełnia ewentualnie nierówności pomiędzy prostym z reguły wspornikiem i pokryciem z blachy. Nadmiar minii należy usunąć, np. szpachelką lub nożem. Takie połączenie pozostanie wodoszczelne niemal na zawsze.

Jednak dla poprawnego wykonania tego połączenia trzeba jeszcze miejsce mocowania wspornika nakryć tzw. kopertą i przylutować ją do blaszanego pokrycia.

Pokazuje to rys. 7.

c Rys. 6. Miejsca specjalne na dachu drewnianym

c Rys. 7. Koperta do nakrycia miejsca połączenia Kopert przykrywających miejsce mocowania wspornika nie można kupić, trzeba je wykonać samemu. Jest to jednak sprawa bardzo prosta. Wystarczy do tego piłka do metalu, pilnik, wiertarka i nożyce do cięcia blachy. Forma do wykonywania kopert składa się z dwóch części (rys. 8). Dwa szkice w środku przedstawiają wycięty szablon z blachy grubości przykrywanego wspornika.

Lewa część wyciętego szablonu zostanie przynitowana do blachy po lewej stronie (strzałka), natomiast środkowa część do blachy po prawej stronie (strzałka). Po włożeniu kawałka blachy w formę i ściśnięciu jej w imadle otrzymuje się odpowiednią kształtkę. Trzeba ją jeszcze tylko obciąć dookoła (z wyjątkiem krawędzi czołowej). c Rys. 8. Forma do wykonywania kopert

12

Dachy 2/2010

inż. Edmund Ratajczak Expronad

PROJEKTOWANIE

Wpływ pokryć dachowych o wysokiej refleksyjności na zużycie energii w budynku Mieszkańcy strefy tropikalnej zazwyczaj noszą białe ubrania, co pomaga im lepiej funkcjonować w wysokiej temperaturze. Intuicja podpowiada im, że jasne kolory odbijają, natomiast ciemne absorbują promienie słoneczne. Pod tym względem budynki są podobne do ludzi. Jeśli dach budynku będzie koloru ciemnego (z czym spotykamy się najczęściej), będzie on nagrzewał się nieporównywalnie mocniej niż dach, którego wierzchnią warstwę wykonano z materiału o jasnym kolorze.

ostatnich latach w Ameryce Północnej silnie rozwinął się rynek tzw. „chłodnych dachów” (z ang. Cool Roofs).

Zagadnienie to zajmuje się zmniejszaniem zużycia energii budynku (głównie poprzez minimalizację zapotrzebowania na energię na potrzeby klimatyzacji) dzięki stosowaniu powłok o wysokim współczynniku odbicia słonecznego.

Kiedy dach jest chłodny?

Chłodne dachy oznaczają się wysoką refleksyjnością, co oznacza, że odbijają znaczną część padających promieni słonecznych i w ten sposób oddają energię z powrotem do atmosfery – tylko nieznaczna część promieniowania absorbowana jest jako energia cieplna [7]. Dzięki zmniejszeniu emisji ciepła do wnętrza budynku, zmniejszone zostaje obciążenie urządzeń chłodzących podczas ciepłych pór roku. Szacuje się, że oszczędności energii używanej do chłodzenia powietrza, przy zwiększeniu współczynnika odbicia z istniejącego 0,10–0,20 do 0,60 mogą wynosić nawet 20% [1].

Materiały wykorzystywane do wykonywania pokryć dachowych charakteryzują dwie cechy fizyczne (rys. 2). Pierwsza

c Rys. 1. Odczyt temperatury przed (178°F/81°C) oraz po (93°F/34°C) zastosowaniu jasnego pokrycia dachowego [11]

to współczynnik odbicia promieniowania słonecznego (określany również jako refleksyjność lub albedo). Jest to stosunek sumy energii słonecznej padającej na dach do ilości energii przez dach odbitej. Druga cecha to emisja termiczna czyli zdolność do odprowadzania zaabsorbowanej energii cieplnej [7]. Definicję „chłodnego dachu” podała Cool Roof Rating Council (Rada ds.

Klasyfikowania Chłodnych Dachów): jest to produkt, który charakteryzuje się współczynnikiem odbicia promieniowania słonecznego (albedo) co najmniej 0,70 oraz emisją termiczną minimum 0,75 [3].

Dachy 2/2010

Należy tu zaznaczyć, że określenie „dach chłodny” odnosi się nie do przegrody, a jedynie do materiałów zastosowanych jako wierzchnia powłoka.

Emisja gazów cieplarnianych do atmosfery

Obok oszczędności energii stosowanie chłodnych dachów wpływa również na obniżenie emisji do atmosfery takich gazów jak dwutlenek węgla (CO2). Energia słoneczna zaabsorbowana przez dach, oddawana jest w późniejszym okresie w postaci energii cieplnej. Jak podają Akbari, Menon i Rosenfeld [1], zastosowanie jasnych powłok dachowych, zwłaszcza na

13

P R OJ E K TOWA N IE

c Rys. 2. Cechy definiujące chłodny dach wg [9]

obszarze wielkich aglomeracji miejskich (w połączeniu z jasnymi powierzchniami ulic), pozwoliłoby zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych (w skali światowej) o 44 miliardy ton – chłodny dach na typowym nowym budynku o powierzchni 180 m2 pozwala zredukować emisję CO2 o ponad 103 kg/rok. Dodatkowo, stosowanie chłodnych dachów w aglomeracjach miejskich pozwoliłoby ograniczyć (a być może nawet zlikwidować) zjawisko tzw. „miejskich wysp gorąca”, polegające na wzroście średniej temperatury o 1 do 5°C w porównaniu z sąsiadującymi obszarami wiejskimi [7].

Refleksyjność materiałów dachowych

Prawdopodobnie najpowszechniej stosowanym materiałem na pokrycia dachowe są dachówki. Ze względu na szeroki asortyment kolorystyczny charakteryzują się one zróżnicowanym albedo, od 0,18– 0,20 do nawet 0,73–0,74, w przypadku białych dachówek cementowych [10].

Podkreślenia wymaga fakt, że pokrycia wykonane przy zastosowaniu dachówek zawierają zazwyczaj przestrzeń wentylowaną, co ułatwia wymianę ciepła.

Innym popularnym pokryciem dachowym są też gonty asfaltowe. Dlatego w prowadzonych w USA badaniach [10] dużo miejsca poświęcono sprawdzeniu ich właściwości pod kątem wpływu na nagrzewanie się pokrycia dachowego.

Wykazano jednak, że pod tym względem gonty asfaltowe zachowują właściwości zbliżone do tradycyjnej papy dachowej, a więc współczynnik odbicia promieniowania słonecznego utrzymuję się na poziomie ok. 0,20. Również zastosowa-

14

nie kolorowych gontów dachowych nie pozwala na uzyskanie parametrów, które uznać by można za zadowalające do wykonywania chłodnych dachów. Przy zastosowaniu gontów w kolorze białym odnotowano wzrost albedo nie większy niż o ok. 30%. Jako przyczynę powyższego należy postrzegać możliwość zastosowania ograniczonej ilości pigmentu, znaczną szorstkość powierzchni (która powoduje wielokrotne rozproszenie światła) oraz fakt, iż nie udało się jak do tej pory w sposób całkowity przekryć posypką warstwy asfaltowej.

W przypadku membran dachowych o ich właściwościach pod względem odbijania światła decyduje w znacznej mierze rodzaj materiału, jakiego użyto do wykonania membrany. Ciemne membrany wykonane z materiałów bitumicznych posiadają właściwości zbliżone do gontów asfaltowych.

Z kolei wykonanie membrany z jasnych odmian polimerów takich jak np.

EPDM pozwala na uzyskanie materiału o albedo rzędu 0,70 [10]. Wierzchnia warstwa membrany może zostać pokryta barwionym materiałem, co dodatkowo poprawi jej właściwości.

W celu nadania pokryciu dachowemu odpowiedniego koloru stosuje się dachowe powłoki malarskie. Ich receptura oparta jest najczęściej na transparentnym materiale bazowym (np. żywicy akrylowej) oraz odpowiednio dobranych barwnikach. Współczynnik odbicia powłok dachowych może kształtować się na poziomie 0,70–0,85 [10]. Oprócz koloru powłoki znaczącą rolę odgrywa ponadto stopień jej chropowatości. Białe powłoki o strukturze tynku (chropowate) charakDachy 2/2010

teryzować się będą gorszymi parametrami niż gładkie powierzchnie o nieco ciemniejszej barwie (np. żółtej). Pokrycia z zastosowaniem powłok malarskich wymagają jednakże stosownej pielęgnacji oraz zapewnienia odpowiedniego odwodnienia powierzchni. Gromadzący się na powierzchni brud oraz porastające ją mchy lub algi mogą powodować obniżenie właściwości refleksyjnych pokrycia.

Specjalne powłoki malarskie z wprowadzonym wypełniaczem aluminiowym powstały dzięki połączeniu materiału o wysokim współczynniku odbicia z substancją charakteryzującą się lepszymi właściwościami pod względem przewodności cieplnej. Zastosowano zatem płatki aluminiowe zatapiane w emulsji asfaltowej. Płatki aluminiowe wypływają na powierzchnię wykonanej warstwy. Uzyskana w ten sposób powłoka chroni hydroizolację dachu przed promieniowaniem ultrafioletowym oraz zapewnia wysoki poziom odbicia promieniowania słonecznego.

Szacuje się, że albedo pokrycia wzrasta

c Fot. 3. Nakładanie powłoki aluminiowej [13]

z 0,04 (dla nieosłoniętych warstw asfaltowych) do nawet 0,50 [10].

Metalowe pokrycia dachowe wykonuje się najczęściej z aluminium, stali lub miedzi. Czyste aluminium odbija około 60% światła, lecz mimo tak dobrych parametrów materiał ten nie sprawdza się pod kątem zastosowania na chłodnych dachach. Stanowi on bowiem bardzo dobry przewodnik ciepła, co sprawia, że zaabsorbowana przez niego energia słoneczna bardzo szybko przenoszona jest na niższe warstwy dachu. Dlatego też w praktyce budowlanej stosuje się najczęściej barwione powłoki polimerowe, które w sposób znaczący podnoszą użyteczność dachów metalowych. Już cienka

PROJEKTOWANIE [12]. Najlepsze parametry uzyskują natomiast jasne membrany dachowe, białe powłoki malarskie (w tym aluminiowe) oraz dachy metalowe z jednoczesnym zastosowaniem cienkich powłok malarskich.

Temperatura przegrody dachowej

c Fot. 4. Chłodny dach metalowy [8]

powłoka pozwala uzyskać współczynnik odbicia porównywalny ze znacznie grubszymi białymi powłokami naniesionymi na inne materiały dachowe [10].

Albedo typowych materiałów używanych do pokrywania dachów mieści się w zakresie od 0,10 do 0,25 – można zatem bezpiecznie założyć, że średnie albedo dla istniejących dachów nie przekracza 0,20 [1].

Zastosowanie białych gontów nie przyniosło spodziewanych rezultatów, z uwagi na fakt, że szybko ulegały one zabrudzeniu

W laboratorium Instytutu Konstrukcji Budowlanych Politechniki Poznańskiej przeprowadzono badania porównawcze dostępnych na rynku polskim materiałów do wykonywania powłokowych pokryć dachowych [4]. Celem badań była weryfikacja tezy, że zastosowanie materiałów jasnych oraz zawierających płatki aluminiowe jako wierzchnią warstwę pokrycia dachowego może, poprzez zmniejszenie stopnia nagrzewania się dachu, spowodować obniżenie poziomu zużycia energii elektrycznej w budynku i przez to zredukować emisję dwutlenku węgla do atmosfery. Na podstawie analizy dostępnego na rynku polskim asortymentu powłok dachowych, zdecydowano się przeprowadzić badania z wykorzystaniem ośmiu dachowych

Dachy 2/2010

powłok malarskich (tabela 1). Nanoszono je na próbkę wykonaną z płyty warstwowej (składającej się z rdzenia styropianowego i papy podkładowej), na której umocowano metodą zgrzewania papę asfaltową wierzchniego krycia.

Dodatkowym celem badań było określenie potencjalnych właściwości produktów pod kątem ich zastosowania przy wykonywaniu chłodnego dachu.

Badania nagrzewania się powłok dachowych prowadzono przy wykorzystaniu promiennika podczerwieni o mocy 1400 W, ustawionego w odległości 0,66 m od powierzchni badanej próbki.

Pomiar temperatury Pomiarów temperatury dokonywano za pomocą termometrów umieszczonych na powierzchni próbki (termometr osłonięto przed bezpośrednią ekspozycją na promieniowanie), pod powierzchnią papy oraz pod warstwą izolacji termicznej. Pierwszy odczyt temperatury wykonywano po 15 minutach od momentu włączenia promiennika. Kolejne odczyty wykonywano co 5 minut do momentu upłynięcia godzi-

15

P R OJ E K TOWA N IE

c Rys. 5. Materiały dachowe w świetle słonecznym [12]

Tabela 1. Badane materiały Lp.

Materiał bazowy

Kolor

Płatki aluminiowe

1

bitum

srebrny (metaliczny)

tak

2

bitum

srebrny

tak

3

dyspersja tworzyw sztucznych

czerwony

nie

4

dyspersja tworzyw sztucznych

zielony

nie

5

żywica poliuretanowa

srebrnoszary

nie

6

akryl

jasnoszary

nie

7

bitum

czarny

nie

8

bitum

srebrny

tak

ny, a następnie co 15 minut aż do ustabilizowania się temperatury.

Wyraźne różnice temperatury poszczególnych powłok (rys. 5) zaobserwowano już przy pierwszym pomiarze. Po okresie początkowego wzrostu (ok. 30 minut) temperatura powłok wciąż rośnie, można jednak zaobserwować zbliżoną dynamikę wzrostu (z upływem czasu różnica temperatur pomiędzy poszczególnymi powłokami utrzymuje się na niemalże stałym poziomie).

Najwyższą temperaturę odnotowano w przypadku materiału w kolorze czarnym (tzw. lakieru do dachów), który pomimo znacznej gładkości powierzchni rozgrzał się do temperatury wyższej od próbki bez powłoki (papy wierzchniego krycia). Najniższą temperaturę odnotowano w przypadku materiałów z dodatkiem płatków aluminiowych.

W podobny sposób temperatura zmieniała się pod powierzchnią papy. Różnice temperatury na powierzchni powłoki i pod powierzchnią papy kształtowały się na poziomie od 10 do 20°C (średnia różnica wyniosła 15,79°C).

Po 135 minutach od momentu rozpoczęcia nagrzewania, w przypadku powłok zawierających płatki aluminiowe, na powierzchni powłoki odnotowano temperaturę o 19–26% niższą niż w przypadku papy wierzchniego krycia bez powłoki malarskiej. Analogicznie różnica temperatury pod powierzchnia papy wynosiła 28–42%. Różnica temperatury pomiędzy powłokami aluminiowymi a powłoką w kolorze czarnym sięga nawet 20°C. Zastosowanie warstwy termoizolacyjnej w postaci polistyrenu ekspandowanego (styropianu) spowodowało, że temperatura pod warstwą polistyrenu, w odróżnieniu od temperatury na powierzchni powłoki, zmienia się w sposób liniowy (rys. 6). Przy warstwie styropianu grubości 5 cm, po krótkim okresie nagrzewania nie zaobserwowano pod termoizolacją różnic temperatury przekraczających 2°C.

Interpretacja wyników Na wykresie (rys. 8) przedstawiono schematyczne widmo odbicia jasnej powłoki malarskiej, powłoki aluminiowej (dane zaczerpnięto z pracy Berdahl’a

c Rys. 6. Temperatura na powierzchni powłoki

16

Dachy 2/2010

PROJEKTOWANIE

c Rys. 7. Temperatura pod termoizolacją

i Bretz’a [2]) a także uogólnione widmo światła słonecznego i prawdopodobne widmo zastosowanego źródła ciepła.

Powłoki aluminiowe, które powodują znaczące obniżenie temperatury pokrycia dachowego, osiągają maksimum wartości współczynnika w przedziale widma światła podczerwonego, w którym prowadzono badania. Pozostałe materiały, w tym powłoki malarskie, posiadają wysoki współczynnik odbicia w zakresie światła widzialnego. Stąd celowe byłoby przeprowadzenie badań przy użyciu promieniowania o widmie podobnym do światła słonecznego lub też wykonać badania terenowe.

Podsumowanie Problemy energetyczne związane z klimatyzacją budynków mają bardzo istotne znaczenie także w polskich warunkach klimatycznych. Rośnie ono wraz z postępującymi zmianami klimatu.

W warunkach meteorologicznych występujących w Polsce do zapewnienia odpowiedniego mikroklimatu wewnątrz budynku dąży się zazwyczaj stosując odpowiednio dobraną (pod względem grubości) oraz zabezpieczoną przed wilgocią warstwę termoizolacyjną [6]. O ile jednak znaczne oszczędności energii można osiągnąć szczególnie w przypadku klimatu ciepłego i gorącego, korzyści z zastosowania chłodnych dachów można również uzyskać w klimacie umiarkowanym, zwłaszcza w przypadku klimatyzowanych latem budynków o dużej powierzchni zabudowy.

Oszczędności te mogą nawet przewyższać zyski ciepła uzyskiwane zimą [5].

Należy także zwrócić uwagę, iż zjawisko miejskich wysp gorąca dotyczy również aglomeracji umiejscowionych w strefach klimatu umiarkowanego. Stosowanie chłodnych dachów wpływa nie tylko na mikroklimat zewnętrzny budynku, ale pośrednio także na obniżenie emisji gazów

cieplarnianych do atmosfery [1]. Obniżenie temperatury dachu powoduje również przedłużenie żywotności materiałów hydroizolacyjnych. Oznacza to istotną redukcję kosztów związanych z okresową modernizacją pokrycia dachowego. Jest ono bowiem wyeksponowane na stałe oddziaływanie promieniowania ultrafioletowego (UV) i podczerwonego (IR), Dachy chłodne jako rozwiązanie wspomagające oszczędność energii zostały włączone do odpowiednich programów rządowych w USA [7]. Nie oznacza to jednak, że technologia ta powinna być bezkrytycznie przeniesiona na grunt polski. Opisane powyżej badania ukazują, że warto przyjrzeć się temu, jakie korzyści może przynieść zastosowanie dachów chłodnych w nowo wznoszonych, jak również modernizowanych budynkach na terenie naszego kraju.

Literatura [1] Akbari, H., Menon, S., Rosenfeld, A., Global cooling: increasing world-wide urban albedos to offset CO2, Cli-matic Change, DOI 10.1007/ s10584-008-9515-9, 2008 [2] Berdahl, P., Bretz, S.E., Preliminary survey of the solar reflectance of cool roofing materials, Energy and Buildings, Volume 25, Issue 2 (1997), 149–158 [3] Bianchi, M., Miller, W. A., Desjarlais, A., Petrie, T., Cool Roofs and Thermal Insulation: Energy Savings and Peak Demand Reduction.” w: Thermal Performance of the Exterior Envelopes of Buildings X, proceedings of ASHRAE THERM X, Clearwater, FL, Dec. 2007 [4] Monczyńska, M., Wpływ koloru wierzchniej warstwy pokrycia dachowego na nagrzewanie się oraz transport ciepła przez przegrodę, Praca dyplomowa pod kierownictwem Zielińskiego, K., Politechnika Poznańska, 2008 [5] Novak, C. A., Van Mantem, S. What’s So Cool About Cool Roofs? (http://continuingeducation.construction.com/ article.php?L=68&C=488) [6] Patoka, K, Dlaczego izolacja jest najważniejsza, Izolacje 2 (2009), 35 [7] Van Tijen, M., Cohen, R., Dachy chłodne – sposób na obniżenie zużycia energii w budynkach, Izolacje 1 (2009), 44–45 [8] Cool Metal Roofing (www.coolmetalroofing.org) [9] Cool Roof Rating Council (http://www.coolroofs.org/) [10] Cool Roofing Materials Database (http://eetd. lbl.gov/coolroof) [11] Cool Roofs (http://www.consumerenergycenter. org/coolroof/) [12] Heat Island Group: Cool Roofs (http://eetd.lbl. gov/HeatIsland/CoolRoofs) [13] www.gardner-gibson.com

dr hab. inż. Krzysztof Zieliński mgr inż. Małgorzata Monczyńska mgr inż. Bartłomiej Monczyński

c Rys. 8. Graficzna interpretacja wyników

Dachy 2/2010

17

O K N A DACHOW E

Kołnierz uszczelniający z dodatkową termoizolacją Przy wyborze okien dachowych ważnym kryterium jest ich energooszczędność. Pod uwagę bierze się zwykle jedynie parametr przenikania ciepła dla okna Uw. Nie wolno jednak zapominać o sposobie zamontowania okna w połaci dachowej. Nowy uniwersalny kołnierz uszczelniający EHV-AT Thermo z dodatkową termoizolacją jest doskonałym, systemowym rozwiązaniem gwarantującym szczelne i „ciepłe” połączenie okna z połacią dachu.

ołnierz EHV-AT Thermo do okien Fakro umożliwia docieplenie okien dachowych ponad poziomem łat. Posiada przyklejony od wewnątrz elastyczny materiał dociepleniowy, który szczelnie przylega do ościeżnicy okna, dzięki czemu po zamontowaniu tworzy termoizolacyjną ramę. Materiał termoizolacyjny charakteryzuje się bardzo korzystną wartością współczynnika λ. Poniżej poziomu łat okno jest docieplane przez naturalną wełnę owczą znajdującą się w produkcie – zestaw izolacyjny XDP. Taki system montażu okna w połaci dachu ogranicza ryzyko powstawania ewentualnych mostków termicznych i strat ciepła.

Kołnierz EHV-AT Thermo nadaje się do wszystkich okien dachowych, zarówno drewnianych, jak i aluminiowo-tworzywowych (standardowo przystosowany jest do pojedynczego okna, ale dostępna jest też wersja modułowa dla okien zespalanych poziomo, pionowo i blokowo).

Kołnierz jest przystosowany do wszystkich pokryć dachowych o wysokości profilu do 90 mm.

EHV-AT Thermo jest szerszy od standardowego kołnierza o 22 mm i składa się z czterech podstawowych elementów (dolny, górny i dwa boczne) z przyklejonym materiałem dociepleniowym. Pakiet zawiera również odpowiedniej szeroko-

ści boczne profile kryjące okno. Dolny element kołnierza posiada długi i szeroki aluminiowo-tworzywowy fartuch. Od spodu ma podklejoną plastyczną masę, która umożliwia przyklejenie kołnierza do pokrycia dachowego. Na kołnierzu znajdują się fabrycznie naklejone kliny uszczelniające zapewniające ochronę przed nawiewaniem liści, pyłu i śniegu.

W zestawie znajduje się również rynienka odwadniającą do odprowadzania skroplin pary wodnej z folii wstępnego krycia.

Kołnierz Thermo izoluje termicznie okno i znacznie poprawia współczynnik przenikania ciepła nawet o 15% w zależności od typu okna.

Na podstawie materiałów firmy Fakro

c Kołnierz EHV AT Thermo

18

c Termodiagram dla okna PTP-V z kołnierzem EHV-AT Thermo

Dachy 2/2010

P Ł Y N N E FOLIE HYD R OIZOLACYJNE

Płynna folia na pałacu w Żywcu Prace przeprowadzane na obiektach zabytkowych wymagają od wykonawców specjalnego podejścia. Także stosowane produkty obok dobrych właściwości technicznych muszą też charakteryzować się estetycznym wyglądem.

udynek Nowego Zamku w Żywcu posiada bardzo wysokie walory historyczne, artystyczne i naukowe, w związku z czym podlega szczególnej ochronie.

Wszelkie prace remontowe i stosowane produkty są nadzorowane przez konserwatora zabytków.

Projekt remontu dachu Nowego Zamku w Żywcu przewidywał wymianę konstrukcji dachowej wraz z deskowaniem oraz wymianę pokrycia z blachy ocynkowanej na blachę cynkowo-tytanową grafit.

Obiekt: Produkty:

Nowy Zamek w Żywcu płynna folia hydroizolacyjna Enkopur Wykonawca: Dach-System Artur Wagner, Myszków, artur_wagner58@op.pl

Po zapoznaniu się z dokumentacją projektową oraz obiektem, wskazałem projektantowi miejsca, w których zastosowanie samej tylko blachy nie dałoby gwarancji

e Nakładanie pierwszej warstwy Enkopuru i wciskanie włókniny zbrojącej

szczelności. Miejsca te to szerokie na 2 i długie na 22 metry kosze oraz połać płaskiego dachu o powierzchni 85 m2.

Należało znaleźć więc rozwiązanie, które zabezpieczyłoby te miejsca przed wodą. Wspólnie z projektantem i inspektorem nadzoru dokonaliśmy analizy produktów do pokryć dachów płaskich dostępnych na polskim rynku i wybór nasz padł na hydroizolacyjną płynną folię z tworzyw sztucznych Enkopur.

c Folia Enkopur nie wpływa na blachę cynkowo-tytanową

20

Środek ten doskonale wnika we wszystkie niedostępne miejsca, zachowuje trwałą szczelność, pozostając paroprzepuszczalnym, elastycznym i neutralnym wobec tytancynku. Dodatkową, nie mniej ważną zaletą Enkopuru jest jego estetyczny wygląd – na obiektach jak ten opisywany w artykule cecha ta jest równie ważna co pozostałe.

Prace z Enkopurem rozpoczęto od przygotowania podłoża. Zgodnie z projektem

c Układanie włókniny na pasie blachy

Dachy 2/2010

PŁ YNNE FOL IE H YDROIZOL ACYJ NE stanowiły je deski szerokości 140 mm. Na deskowaniu położona została warstwa papy termozgrzewalnej. Papa nie pełniła tu funkcji uszczelniającej, lecz jedynie zabezpieczała przed wlewaniem się płynnej folii w szczeliny pomiędzy deskami, co prowadziłoby do niepotrzebnego podwyższonego zużycia materiału.

Następnym etapem prac było zmycie zabrudzeń oraz gruntowanie. Posłużył do tego szybkoschnący preparat podkładowy Uniwersalny VA933. Czas schnięcia w optymalnych warunkach wynosi około 30 minut, a zużycie (w zależności od podłoża) waha się w przedziale 100–200 g/m2.

Po wyschnięciu podkładu przystąpiliśmy do nakładania pierwszej warstwy płynnej folii Enkopur, wtapiając w nią włókninę Enke-Polyflexvlies. Czynność tę najlepiej wykonywać twardym wałkiem malarskim.

Dobrze wykonana powłoka hydroizolacyjna nie powinna posiadać pęcherzy powietrza.

Po nałożeniu pierwszej warstwy Enkopuru z włókniną poliestrową roz-

c Fragment gotowego kosza

prowadzona została druga, wierzchnia warstwa. Czas uzyskiwania ostatecznej postaci i pełnej funkcjonalności gotowej powłoki jest uzależniony od warunków atmosferycznych oraz grubości nałożonej warstwy. Tu łączne zużycie produk-

tu wyniosło ok. 3 kg/m2, zaś na całym obiekcie zużyto prawie tonę tej płynnej hydroizolacji.

Prace były prowadzone od lipca do listopada 2009 r. przy różnej pogodzie, ale ani upał, ani chłodniejsze dni nie miały wpływu na właściwości Enkopuru oraz nie powodowały trudności z jego nakładaniem. (Trzeba wiedzieć, że Enkopur staje się odporny na deszcz niemal od razu po aplikacji).

Po uszczelnieniu koszy i zaizolowaniu płaskiego dachu wyrobami Enke przystąpiono do dalszych prac blacharskich.

Połączenie Enkopuru i blachy Rheinzink okazało się bardzo dobrym rozwiązaniem. Przedstawiciele inwestora odpowiedzialni za opisane prace nie kryli zadowolenia z uzyskanych właściwości technicznych i wizualnych.

Artur Wagner Dach-System Myszków

Enke – wyznacza jakość od 1924 roku Enkopur

®

Jednokomponentowa srebrno-szara, płynna folia tworzywowa, wodoszczelna do najdrobniejszego detalu Samosieciująca, aplikowana na zimno mieszanka prepolimerowa PUR Odporna na warunki atmosferyczne bez dodatkowej powłoki ochronnej Posiadająca doskonałe właściwości paroprzepuszczalne Trwale elastyczna, pokrywająca rysy Po aplikacji uzyskuje natychmiastową odporność na opady

niki Pojem g i 25 kg k 12,5 4 kg,

Doskonała do uszczelnienia systemów odwodnieniowych, przepustów dachowych oraz dachów płaskich i o małym spadku Posiada świadectwa ETA (Europejska Aprobata Techniczna) Jakość sprawdzona w praktyce przez wiele lat

Dowiedz się więcej tel.: 0513 078 430 Bogusław Ziółkiewicz Doradca Techniczny – Specjalista d\s Szkoleń Enke – Werk Johannes Enke GmbH & Co.KG Hamburger Str. 16 40221 Dusseldorf

Biuro Katowice: 40-524 Katowice ul.Kościuszki 173 skr. poczt. 2118 tel. kom. 513078430, tel\fax: (033) 8105014, fax: (032) 2091206

e-mail: enke@enke.pl

www: www.enke.pl

B E Z P I E C Z E Ń ST WO POŻA R OW E

Klapy dymowe Funkcje, zasady rozmieszczania i montowania Wentylacja pożarowa to jeden z najważniejszych systemów przeciwpożarowych warunkujących bezpieczeństwo w budynku. Co do zasady jego działanie zaplanowane jest w czasie trwania pożaru, jednak pewne funkcje można wykorzystywać w trakcie codziennej eksploatacji budynków.

Przeznaczenie i funkcje urządzeń oddymiających Stosowanie instalacji oddymiającej pozytywnie wpływa szereg czynników związanych z bezpieczeństwem pożarowym, np. skraca długości przejść i dojść ewakuacyjnych, zmniejsza dopuszczalne powierzchnie strefy pożarowej oraz obniża wymaganą odporność pożarową budynku.

Zadaniem systemu oddymiającego jest odprowadzanie dymu i ciepła z płonących budynków. Prawidłowo wykonane urządzenia oddymiające ułatwiają ewakuację i działania ratownicze, utrzymując w dolnej części pomieszczenia warstwę wolną od dymu, chronią konstrukcję przed działaniem temperatury oraz zmniejszają straty wynikające z oddziaływania dymu w czasie pożaru.

Oddymianie budynku w czasie pożaru niesie nieocenione korzyści dla bezpieczeństwa. Przede wszystkim odprowadzając gazy pożarowe utrzymujemy widoczność na drodze ewakuacyjnej.

Pozwala to nie tylko na bezpieczne opuszczenie budynku, ale i na sprawne działania ratowniczo–gaśnicze. Trzeba tu zaznaczyć, że dym jest największym wrogiem bezpiecznej ewakuacji. Według różnych źródeł, 90–97% ofiar pożaru to ofiary zatrucia gazami pożarowymi. Pozostały odsetek to oprócz ofiar płomieni osoby, które nie opuściły płonącego budynku ze względu na zadymienie bądź inne utrudnienia na drogach ewakuacyjnych (np. zamknięte drzwi ewakuacyjne).

Pożary to bardzo złożone zjawiska – można pokusić się o stwierdzenie, że nie ma dwóch identycznie przebiegających.

Ich cechą wspólną jest gwałtowny wzrost temperatury, która z łatwością osiąga pułap kilkuset stopni. W dymie znajdują się cząstki, które nie uległy spaleniu, ponieważ w otoczeniu panuje zbyt niska temperatura. Jeżeli układ ogrzeje się do odpowiedniego poziomu, to dochodzi do zapalenia się gazów pożarowych w całej objętości.

Temu zjawisku, zwanemu rozgorzeniem (ang. flash over) towarzyszy gwałtowny rozwój pożaru i wzrost temperatury.

Oddymianie pomieszczenia opóźnia lub wręcz uniemożliwia powstanie rozgorzenia poprzez usunięcie palnych substancji znajdujących się w warstwie dymu oraz obniża temperaturę. Trzeba pamiętać, że wysoka temperatura jest niebezpieczna nie tylko dla ludzi, ale i dla konstrukcji budowli. Szczególne znaczenie ma to w obiektach o kon-

c Fot. 1 . Pożar w pomieszczeniu. Od lewej: pomieszczenie oddymiane, pomieszczenie nie oddymiane, rozgorzenie

22

Dachy 2/2010

strukcji stalowej, której wytrzymałość w wysokich temperaturach dramatycznie spada. Poprzez odprowadzanie dymu chronimy więc również konstrukcję budynku.

Na zdjęciach (fot. 1) pokazano pomieszczenie testowe, w którym wywołano pożar. Widzimy pomieszczenie oddymiane poprzez otwór w suficie – klapę dymową. Na kolejnym zdjęciu widać, jak dym gromadzi się w pomieszczeniu nie oddymianym i wreszcie jak po osiągnięciu odpowiedniej temperatury dochodzi do rozgorzenia.

Oddymianie może być realizowane przez złożone systemy wentylacyjne.

Wszędzie tam, gdzie dym można wypuszczać poprzez otwory w dachu bądź uchylne okna w elewacji, zastosowanie grawitacyjnego oddymiania będzie rozwiązaniem prostym, skutecznym i stosunkowo najtańszym.

ku. Producenci wyposażają te urządzenia w możliwość otwierania ręcznego w celu przewietrzania. System można tez rozszerzyć o tzw. centralę pogodową, która nie tylko otworzy klapy w przypadku konieczności przewietrzenia pomieszczeń, ale i zamknie je, jeżeli zacznie padać deszcz lub wiać zbyt silny wiatr.

Wentylowanie budynku poprzez system okien uchylnych zostanie pominięte ze względu na charakter niniejszego wydawnictwa. Poniżej zostanie omówione stosowanie i montowanie klap dymowych na dachach płaskich.

Klapy dymowe – rodzaje i zastosowanie

Klapy dymowe różnią się kształtem, wielkością i sposobem montażu oraz sposobem sterowania otwarciem. Różnice pomiędzy klapami dymowymi wynikają z miejsca zastosowania.

c Rys. 2. Klapa dymowa okrągła i prostokątna

Wykorzystujemy tu właściwości fizyczne gazów, które po ogrzaniu unoszą się do góry. Należy im tylko zapewnić otwory, przez które będą się mogły wydostać.

Podczas działań ratowniczych zdarza się, że w dachu płonącego budynku wykonuje się otwory, aby obniżyć stopień zadymienia. Takie otwory są też ujmowane w projekcie i zamykane następnie urządzeniami przeciwpożarowymi zwanymi klapami dymowymi (nie należy ich mylić z klapami pożarowymi, stosowanymi w kanałach wentylacyjnych, które w przeciwieństwie do klap dymowych w czasie pożaru zamykają się).

System oddymiania przy pomocy klap dymowych może też być wykorzystywany podczas normalnego funkcjonowania budynku. Odpowiednio wyposażony i skonfigurowany może realizować zadnia z zakresu wentylacji i klimatyzacji budyn-

Każda klapa jest wyposażona w urządzenie wyzwalające, odpowiedzialne za otwieranie lub otwieranie i zamykanie.

Jako urządzenia wyzwalające stosuje się mechanizmy elektryczne (siłowniki elektryczne współpracujące z systemem przeciwpożarowym) lub pneumatyczne (z wyzwalaczem termicznym lub sprężyny gazowe z bezpiecznikiem termicznym).

Napędy elektryczne stosowane są przede wszystkim do sterowania klapami wolnostojącymi. Zestaw sterujący składa się z centrali oddymiania, czujki dymowej, przycisku oddymiania, siłownika elektrycznego z napędem zębatkowym lub łańcuchowym, przycisku przewietrzania i opcjonalnie modułu pogodowego.

Napędy pneumatyczne złożone są z mechanizmu pneumatycznego, termowyzwalacza z ampułką alkoholową, Dachy 2/2010

23

B E Z P I E C Z E Ń ST WO POŻA R OW E owiewki zabezpieczające przed wiatrem oraz czujniki otwarcia, które mogą być stosowane np. do sterowania przez centrale pogodowe.

Zalecenia montażowe

c Rys. 3. Klapa dymowa: dwuskrzydłowa i żaluzjowa

naboju CO2, (ewentualnie rurek miedzianych, skrzynki pożarowej z butlami CO2 – w przypadku konieczności ręcznego wyzwalania klap).

Uruchomienie pneumatycznego układu napędowego klap może być realizowane na dwa sposoby: automatycznie po zadziałaniu urządzenia wyzwalającego lub ręcznie przy użyciu alarmowej skrzynki sterowniczej. W przepisach często pojawia się pojęcie „samoczynne urządzenia oddymiające” – należy pamiętać, że jeżeli jedyną metodą otwarcia klap jest uruchomienie ręczne, to urządzenie nie może być traktowane jak samoczynne.

Klapy dymowe wyposażone wyłącznie w pneumatyczne urządzenia oddymiające nie realizują funkcji przewietrzania, o ile nie zostanie w nich zamontowany dodatkowy siłownik elektryczny.

Każda klapa wyposażona w wyzwalacz pneumatyczny jest w zasadzie samodzielnym urządzeniem. Klapy otwierane elektrycznie zazwyczaj tworzą systemy złożone z kilku lub kilkunastu urządzeń.

Rodzaj zastosowanego napędu klapy zależy od rodzaju i przeznaczenia obiektu oraz rozmiarów pokrywy klapy. Napędy elektryczne stosuje się zazwyczaj w budynkach użyteczności publicznej i w klatkach schodowych, natomiast pneumatyczne w pomieszczeniach magazynowych i produkcyjnych oraz

w wielko powierzchniowych obiektach handlowych.

Kształt i wielkość klap ograniczone są możliwościami producenta i pomysłowością projektanta.

Najczęściej stosowane są klapy montowane na otworach prostokątnych, ale produkuje się również klapy przeznaczone do montażu na okrągłych otworach. Miejsce montażu też jest dowolne: mogą być montowane jako pojedyncze urządzenia, mogą też stanowić elementy systemu naświetli.

Klapy zamykane są pojedynczym bądź podwójnym skrzydłem uchylnym. Coraz częściej spotyka się też urządzenia żaluzjowe. Zaletą tego rozwiązania jest niewielka siła potrzebna do otwarcia oraz dużo mniejszy opór, jaki otwarta klapa stawia opływającemu je powietrzu.

Wypełnienie skrzydła klapy stanowią różnego rodzaju tworzywa: poliwęglan komorowy lub lity o różnej grubości i różnym stopniu transparentności (przeźroczyste, mleczne, przydymione lub kolorowe) oraz płyty warstwowe (np. aluminium – izolacja – aluminium), stanowiące tzw. „ślepe” wypełnienie. Zastosowanie w klapie wypełnienia przepuszczającego światło pozwala doświetlić pomieszczenia chronione.

Dodatkowe wyposażenie klap dymowych mogą stanowić kraty antywłamaniowe,

W ofercie znajdziemy klapy zarówno do dachów krytych papą, jak i membraną PCV czy blachą.

Przykładowy przekrój klapy przedstawiono na rys. 4. Elementy klapy to: podstawa prosta lub skośna (6) z kołnierzem montażowym w dolnej części (1), który służy mocowaniu do konstrukcji dachu.

Pomiędzy podstawą a zewnętrznym opierzeniem (7) umożliwiającym obrobienie klapy papą lub membraną PCV znajduje się warstwa izolacyjna (2). Wypełnienie (5) osadzone jest w ramie dociskającej (3). Pomiędzy podstawą a ramą dociskającą umieszczona jest uszczelka (4).

Zamawiając klapę należy pamiętać o właściwym podaniu wymiarów (A × B) stanowiących wymiar otworu montażowego. Ten wymiar jest równocześnie wymiarem powierzchni czynnej (parametr istotny dla ustalenia ilości potrzebnych urządzeń) z wyjątkiem klap o skośnej podstawie. Tam powierzchnię czynną stanowi iloczyn a × b. Istotne dla instalowania klapy jest prawidłowe dobranie odpowiedniej wysokości podstawy klapy (H). Źle dobrana wymusi wykonanie dodatkowej obróbki dekarskiej podczas montażu (rys. 5 b).

Klapy montowane są bezpośrednio do konstrukcji dachu albo na przygotowanych cokołach betonowych, stalowych lub drewnianych.

W każdym przypadki podstawa klapy musi być stabilnie przymocowana do konstrukcji dachu. Prawidłowe wykonanie obróbek warunkuje szczelność dachu. Warto więc to zadanie powierzyć fachowcom.

c Rys. 4. Przekrój przez klapę dymową o podstawie prostej i skośnej: 1 – kołnierz montażowy, 2 – warstwa izolacyjna podstawy, 3 – rama dociskająca, 4 – uszczelka, 5 – wypełnienie, 6 – podstawa, 7 – opierzenie zewnętrzne

24

Dachy 2/2010

BEZPIECZEŃSTWO POŻAR OWE

c Rys. 5. Montaż klapy dymowej na dachu krytym papą o konstrukcji stalowej: 1 – podstawa z kołnierzem montażowym, 2 – opierzenie do zamocowania obróbek, 3 – izolacja podstawy, 4 – obróbka papą, 5 – izolacja dachu, 6 – konstrukcja dachu, 7 – blacha trapezowa, 8 – dodatkowa obróbka dekarska

nieniem właściwości zgromadzonych materiałów.

Przez otwarte klapy dymowe może rozprzestrzeniać się pożar. Z tego powodu ważne jest aby zachowywać odpowiednie odległości pomiędzy klapami dymowymi (rys. 6).

Odległość między klapami dymowymi a krawędzią budynku nie może być większa niż 10 m na dachach o nachyleniu < 12° oraz 20 m na dachach o nachyleniu > 12°.

Wzajemne odległości między klapami nie mogą być mniejsze niż suma dłuższych boków lub średnic obu klap, a większe niż 20 m.

Zalecenia projektowe Ilość i rozmieszczenie klap oraz ich powierzchnia wynikają z konieczności zapewnienia odpowiednich warunków ewakuacji. Ustala się je (podobnie jak rodzaj zastosowanych klap i urządzeń wyzwalających) w projekcie instalacji oddymiającej. Projekt wykonuje się w oparciu o normę (PN-B-02877-4 Instalacje grawitacyjne do odprowadzania dymu i ciepła Zasady projektowania). Zasady projektowania choć niezbyt skomplikowane wymagają jednak zgłębienia tematu, któryprzekracza rozmiar tego artykułu. Poniżej przedstawiono jednak podstawowe zasady, którymi należy się kierować przy rozmieszczaniu klap na dachu.

Odstępy do zewnętrznej krawędzi klapy dymowej od ścian działowych L1

7,0 m

od ścian oddzielenia przeciwpożarowego L2

5,0 m

między budynkami o różnej wysokości L3, jeżeli ściana budynku wyższego jest pozbawiona otworów, stanowi element nie rozprzestrzeniający ognia oraz posiada odpowiednią odporność ogniową,

2,5 m

w przeciwnym razie,

8,0 m

od ścian zewnętrznych L4

2,5 m

Klapy dymowe powinny być rozmieszczone równomiernie w obrębie danej przestrzeni poddachowej, którą chronią.

Jeżeli w obszarze chronionym są różne pod względem szybkości i intensywności spalania materiały, klapy można rozmieszczać nierównomiernie z uwzględ-

Podsumowanie Jak powiedziano na wstępie, instalacja oddymiająca to jeden z najważniejszych systemów przeciwpożarowych warunkujących bezpieczeństwo w budynku.

Niestety jak większość zabezpieczeń przeciwpożarowych jest droga i pracochłonna w wykonaniu. Istniejące już instalacje podlegają czynnościom konserwacyjnym, które należy przeprowadzać zgodnie z zaleceniami producenta lecz nie rzadziej niż raz w roku. W praktyce firmy produkujące i montujące urządzenia oddymiające zalecają konserwacje w okresach półrocznych. Tak więc konieczne jest utrzymywanie instalacji w należytym stanie technicznym, co stanowi kolejny wydatek. Biorąc jednak pod uwagę korzyści płynące z zabezpieczenia budynku instalacją oddymiającą, nie będą to pieniądze wydane na darmo.

mgr inż. Krzysztof Łącki Szkoła Główna Służby Pożarniczej

c Rys. 6. Zasady rozmieszczania klap dymowych

Dachy 2/2010

25

B L AC HA R ST WO

Jaki sztucer do rynny?

Każdy, kto ma do czynienia z naprawami dachów, oprócz błędów popełnionych przez poprzednika w koszach czy obróbkach komina zapewne spotkał się z błędami w obszarze rynien. Mimo, że każdy z producentów udostępnia wykonawcom swoje instrukcje montażu – „radosnej twórczości” niektórych pseudodekarzy nie widać końca.

Znaczenie wielkości odpływu Usuwanie szkód spowodowanych wodą przeciekającą z niesprawnych rynien jest kosztowne i trudne. Przyczynami niesprawności systemu rynnowego mogą być: niefachowe wykonawstwo, złe zwy-

miarowanie elementów odwadniających (rynien, rur spustowych, przelewów) oraz częstsze niż zwykle występowanie intensywnych opadów.

Współczesne elementy systemów odwadniających pozwalają uniknąć szkód

Prawidłowe wykonanie otworu w rynnie

c Takiego wykonania otworu pod sztucer na pewno nie znajdzie się w żadnej instrukcji montażu

c Używając młotka plastikowego wywinąć brzeg odpływu do dołu ok. 8 mm

Normatywne wycięcie

c Odpływ w rynnie wyciąć wg szablonu odpowiedniego do rozmiarów sztucera podwieszanego i rynny dachowej

Do wymiarowania podwieszanych i leżących rynien dachowych i rur spustowych stosuje się normę EN 12056-3. Ustala ona podstawy projektowania i dobierania wielkości systemu odwadniającego do wielkości pokrycia dachowego Jednak ważne jest nie tylko użycie dobrej jakości elementów systemu. Odpowiednio zwymiarowane i umieszczone otwory wylotowe (wycięcia w rynnie) bardzo skutecznie przeciwdziałają blokowaniu się spływającej wody.

Aby otwór pod sztucer można było wykonać szybko i dokładnie, RHEINZINK ma do dyspozycji wykonawców szablony, przy pomocy których łatwo i bez zbędnej straty czasu można w rynnie wykonać otwór odpowiedni do średnicy rynny i wielkości sztucera.

c Przednią blachę sztucera wczepić w wulstę

c Tylne blachy zagiąć do środka rynny

26

Dachy 2/2010

BL ACH ARS T WO Wykonanie dylatacji w sztucerze

c Szablon do wycinania otworów pod sztucer c Wyciąć pierwszą połowę odpływu rynny wg szablonu, pozostawiając 8 mm na wywinięcie brzegu

c Drugą połowę odpływu wyciąć z przesunięciem 50 mm od krawędzi rynny, pozostawić 2 boczne ”języki”, każdy o wymiarach ok. 50 × 20 mm oraz pozostawić 8 mm na zawinięcia brzegu

c Rynny zmontować razem z zakładem 50 mm

c Zagiąć „języki”, 8 mm krawędzi wywinąć do dołu

z tym związanych – pod warunkiem ich fachowego montażu. Dobrej jakości elementy charakteryzują się tym, że oprócz spełniania obowiązujących norm i wytycznych ich przepustowość wręcz przewyższają poziom wymagany przez obowiązujące normy.

Na podstawie materiałów firmy Rheinzink

HegoZYV_Zbn WZoe^ZXoZ¸hild

A^YZg l oV`gZh^Z hnhiZb l dYYnb^Vc^V \gVl^iVXn_cZ\d C[hYeh I7 ja# <goZ\dgoV o HVcd`V ' -%")%- <YV¸h` iZa# )- *- ()& )' )* [Vm )- *- ()& (. -* bZgXdg5bZgXdg#Xdb#ea

mmm$c[hYeh$Yec$fb

8_khe ^WdZbem[ ja# 6g`d¸h`V + WjY# 6' -%"(-, <YV¸h` iZa# )- *- ,(' +( %% [Vm )- *- ,(' +( %'

M AT E R I A Ł Y

Z myślą o dachach Wszystko, czego potrzebuje dekarz do wykonania dachu – tak najkrócej można opisać liczącą kilkaset pozycji ofertę mdm S.A. Istniejąca już od 15 lat firma jest czołowym producentem i dystrybutorem akcesoriów dachowych w Polsce. W swojej ofercie posiada m.in. uniwersalny system akcesoriów do powszechnie stosowanych pokryć dachowych, a jej flagowe produkty to membrany i folie dachowe marki mdm AQ oraz taśmy kalenicowe Vent-roll.

dm AQ to rodzina wodoszczelnych i wysokoparoprzepuszczalnych membran o dużej wytrzymałości mechanicznej. Chronią one konstrukcję i izolację termiczną dachu przed wodą opadową, zapewniając jednocześnie swobodny przepływ pary wodnej. Membrany mdm AQ składają się z 3 lub 4 warstw i oferowane są w kilku odmianach różniących się gramaturą i parametrami mechanicznymi i dyfuzją. Membrany marki mdm AQ wyróżnia wyjątkowa technologia produkcji – laminacja ultradźwiękami. Dzięki temu są one bardziej wytrzymałe, co w praktyce przekłada się na możliwość montażu w dowolnych warunkach atmosferycznych. mdm AQ VB to aktywna folia paroizolacyjna o dwukierunkowym działaniu: chroni warstwę termoizolacyjną dachu przed wilgocią napływającą z wnętrza i zapobiega skraplaniu się nadmiaru pary wodnej na wewnętrznej stronie

c Oferta folii dachowych mdm AQ

28

ocieplenia. Folie paroizolacyjne mdm AQ VB także produkowane są z wykorzystaniem technologii ultradźwiękowej na jednej z najbardziej nowoczesnych linii produkcyjnych w Europie.

Ochronę kalenic i grzbietów przed czynnikami atmosferycznymi, a jednocześnie ich doskonałą wentylację zapewniają taśmy kalenicowe Ventroll. Wykonane z aluminium (dostępne są także odmiany z blachą miedzianą) łączonego z tkaniną wentylacyjną, do-

c Taśmy kalenicowe

stępne są w 4 rozmiarach (szerokościach): 240 mm, 280 mm, 300 mm i 390 mm. Zastosowana tkanina cechuje się dużą powierzchnią wentylacyjną i odpornością na promienie UV. Poza funkcją wentylacyjną taśmy są doskonałym zabezpieczeniem przed wodą, śniegiem oraz owadami i małymi gryzoniami. Montaż ułatwia zintegrowany pasek kleju butylowego, umieszczonego na krawędziach.

Dachy 2/2010

c Przegląd oferty akcesoriów dachowych mdm

Ofertę firmy uzupełniają takie produkty jak: − taśma kalenicowa Blach-vent do ochrony i wentylacji kalenic i naroży dachów krytych blachodachówką; to nowe rozwiązanie zapewnia zdecydowanie lepszą wentylację od stosowanych powszechnie uszczelek gąsiorów, − taśmy kominowe EuroTec, płaskie lub plisowane taśmy z aluminium lub ołowiu do obróbki kominów, − system komunikacji dachowej, − system dachówek przejściowych, − duży wybór akcesoriów dachowych: śniegołapy i płotki przeciwśniegowe, kosze dachowe, wsporniki łaty kalenicowej typu gwóźdź i typu blaszka, klamry i spinki, kliny, grzebienie okapowe i kratki zabezpieczające przed ptactwem.

Na podstawie materiałów firmy mdm S.A.

KO N S T R U KCJE

Lukarna wole oko, cz. 2 Wole oko z koszem twardym – metoda wykreślna, odc. 1 Kolejna część cyklu omawiającego metody konstruowania wolego oka. Niniejszy artykuł opisuje zastosowanie metody wykreślnej z wykorzystaniem bezpłatnego programu komputerowego do projektowania wolego oka z koszem twardym.

etoda wykreślna wyznaczania krążyn oraz deski koszowej nie jest skomplikowana, za to bardzo pracochłonna.

Prace kreślarskie można wykonać metodą tradycyjną na papierze lub kalce przy pomocy ołówka, kolorowych pisaków, rapidografu, linijki, ekierki oraz cyrkla.

Można również wykorzystać programy komputerowe do kreślenia rysunków.

Wszystkie rysunki zamieszczone w artykule wykonano w bezpłatnym programie D-CAD L/V firmy Dietrich’s. Program ten to dwuwymiarowe narzędzie CAD, które może służyć zarówno do edycji dokumentacji rysunkowej przygotowanej przez systemy trójwymiarowe, jak również może być całkowicie niezależnym narzędziem do robienia rysunków. Program jest prosty i przyjazny w obsłudze nawet dla początkujących użytkowników.

D-CAD pracuje w środowisku Windows, poczynając od wersji Windows 98, skończywszy na Windows XP, Vista oraz Windows 7. Nie potrzebuje szczególnych wymogów w zakresie sprzętu komputerowego. Program można pobrać z internetu, ze strony firmy Dietrich’s 3D CAD/CAM pod adresem: www.dietrichs.com/polski/serwis/pobierz lub zamówić drogą telefoniczną (71/793 67 99).

Okna dialogowe Rys. 1 przedstawia okno, jakie pojawi się na ekranie przy pierwszym uruchomieniu programu.

Praca z programem wymaga poznania sposobów komunikacji z nim. Do tego celu używamy myszki (rys. 2) lub klawiatury. Myszką obsługuje się większość funkcji rysunkowych. Oto jak w programie funkcjonują przyciski myszki: z lewy klawisz: wybór „tak”/włączenie lupy, z środkowy klawisz (alternatywnie – SHIFT + prawy klawisz): pomiary/ punkty pomocnicze/powiększaniezmniejszanie (kółko), z prawy klawisz: wybór „nie”/zakończenie funkcji/edycja.

Bardzo łatwo można zapamiętać, że kliknięcie lewym klawiszem myszy znaczy „tak”, a prawym „nie”. Środkowy klawisz umożliwia pomiar odległości i wybór punktów pomocniczych. Kiedy wybierzemy jakąś funkcję, na przykład rysowanie linii, to obracając środkowym klawiszem myszy przybliżamy lub oddalamy rysunek.

30

c Rys. 1.

Prawy klawisz myszy ma jeszcze jedną specyficzną funkcję. Kiedy najedziemy kursorem na jakiś element rysunku (np. na linię lub tekst), to podświetli się on na kolor różowy. Klikając teraz w podświetlony element prawym klawiszem myszy sprawimy, że wyświetli się menu podręczne, dzięki któremu uzyskuje się dostęp do bardzo przydatnych funkcji.

Dachy 2/2010

Zasadniczo trzeba wybrać jakąś funkcję, zanim zaczniemy z niej korzystać.

Przykład: trzeba wykreślić linię. Najpierw z górnego menu 2 rysuj → 3 linia → 1 linia, wskazujemy punkt początkowy i końcowy linii, potwierdzamy lewym klawiszem myszy, a kiedy chcemy zakończyć funkcję, korzystamy z prawego klawisza myszki.

KONS TRUKCJ E

c Rys. 2.

Funkcje, z których ostatnio korzystaliśmy, możemy przywołać używając na klawiaturze klawiszy + oraz -.

Zadanie Zadanie będzie wieloetapowe i zakłada wykonanie rysunków: z widok lukarny z przodu, z widok lukarny z boku, z widok lukarny z góry, z widok prostopadły do płaszczyzny dachu.

Na bazie wykonanych rysunków możliwe będzie wykreślenie rysunków krążyn oraz deski koszowej dla lukarny wole oko o wymiarach 2,0 × 0,4 m (proporcja 1:5), przy nachyleniu połaci dachu głównego 30º i odchyleniu grzbietu lukarny od połaci dachu o 10º. Rozstaw krążyn ustalono na 0,7 m w świetle, mierzone po linii grzbietu.

Pierwszy etap zakłada wyznaczenie kształtu deski czołowej. W drugim etapie wykonane zostaną rysunki: widok z przodu oraz z boku. Dzięki nim możliwe będzie wykonanie rysunków krążyn.

Ostatni trzeci etap wymaga wykonania widoku z góry oraz prostopadłego do płaszczyzny dachu. To umożliwi wykreślenie ostatniego elementu, czyli deski koszowej.

Wskazówka Gdy mamy problemy z jakąś funkcją, pomaga wielokrotne wciskanie prawego klawisza myszy – wracamy wówczas do punktu początkowego i próbujemy powtórzyć procedurę.

Zawsze trzeba zwracać uwagę na tekst, który wyświetla się na samym dole ekranu. Są tam podane współrzędne aktualnego położenia kursora myszki, kąty oraz wymiary.

Nowy rysunek Wykonanie nowego rysunku wiąże się z doborem formatu papieru, na którym będziemy pracowali (rys. 3) oraz jego orientacją. Po uruchomieniu programu na ekranie pojawi się okno Nowy rysunek, a za pomocą przycisku Nowy rysunek otwieramy okno o tej samej nazwie.

Wybór rozmiaru papieru w zasadzie zależy jest od wielkości papieru, na jakim może drukować nasza drukarka.

Wybieramy format A4, pionowo. Poczynione ustawienia akceptujemy przyciskiem Tak. Teraz mamy do dyspozycji puste, białe pole rysunkowe, które nie posiada określonej skali. Właśnie

I etap: deska czołowa Prace rozpoczynamy od wykreślenia kształtu deski czołowej lukarny w WIDOKU Z PRZODU. W przykładzie zastosowano metodę „jednej czwartej”. Pracę rozpoczynamy od narysowania prostokąta 1,0 × 0,4 m, czyli połowy deski czołowej.

Wybieramy komendę 2 rysuj → 3 linie → 1 linia i klikamy myszką w prawą górną ćwiartkę okna graficznego. Automatycznie na ekranie pojawi się okno umożliwiające definicję skali naszego rysunku; wpisujemy wartość 30 (rys. 4).

Komenda linia jest cały czas aktywna

c Rys. 4.

i oczekuje punktu końcowego. Wskażemy go za pomocą strzałek kursora – rysowanie w trybie ortogonalnym. Naciskamy strzałkę w prawo, a następnie wpisujemy wartość 1 i akceptujemy klawiszem ENTER (rys. 5).

c Rys. 5.

c Rys. 3.

skala będzie pierwszą rzeczą, o którą zapyta program po wybraniu dowolnego narzędzia rysunkowego i kliknięciu w dowolne miejsce na rysunku. Skalę rysunku można ustalić w dowolnym momencie za pomocą komendy 7 okno → 1 ustawienia.

Jednostką naszego zadania jest metr.

Standardowe ustawienia programu również bazują na metrze jako podstawowej jednostce, więc tu nie musimy dokonywać zmian. (Zmiana jednostek dostępna jest komendą 1 plik 7 ustawienia → 5 jednostki).

Dachy 2/2010

Kolejne linie rysujemy wybierając strzałkę do góry i wpisując wartość 0,4, strzałkę w lewo oraz wartość 1 i na koniec strzałkę w dół oraz wartość 0,4. Komendę linie kończymy prawym przyciskiem myszy lub klawiszem ESC. Teraz narysujemy przekątną AC prostokąta. Wybieramy komendę 2 rysuj → 3 linie → 1 linia i jako punkt początkowy wskazujemy prawy dolny narożnik A,

c Rys 6.

31

KO N S T R U KCJE a jako punkt docelowy lewy górny narożnik C (rys. 6).

Podział przekątnej na cztery równe odcinki wykonamy wstawiając trzy nowe punkty. Wybieramy komendę 2 rysuj → 2 punkty → 2 rozłóż. Podobnie jak poprzednio jako punkt początkowy wskazujemy prawy dolny narożnik A, a jako punkt docelowy lewy górny narożnik C. W oknie Wybierz punkty pomijamy wszystkie opcje za wyjątkiem pozycji „Liczba punktów” – tutaj wpisujemy wartość 3 (rys. 7).

c Rys. 7.

Wyznaczanie środków oraz promieni łuków wymaga wykonania kilku kroków.

Najpierw narysujemy linię prostopadłą do przekątnej. Linię rozpoczynamy w lewym dolnym narożniku B prostokąta. Punkt końcowy wyznaczymy za pomocą punktów pomocniczych. Naciskamy środkowy przycisk myszy (kółko), na ekranie pojawi się podręczne menu, z którego wybieramy opcję „Prostopadle” (rys. 8).

Następnie wskazujemy linię przekątnej.

W ten sposób powstała linia pomocni-

cza, prostopadła do przekątnej prostokąta (rys. 9).

c Rys. 9.

Nowo narysowaną linię musimy przesunąć do punktu E, wyznaczającego długość jednej czwartej na przekątnej.

Wybieramy komendę 3 edycja → 9 przesuń, wskazujemy punkt początkowy – prawy koniec linii oraz punkt docelowy – punkt E, jednej czwartej, najbliższy lewemu górnemu narożnikowi prostokąta.

Program standardowo wybiera koniec linii, aby zmienić wybrany punkt, naciskamy prawy przycisk myszy, tym razem podświetlony został właściwy punkt, akceptujemy lewym przyciskiem. Poszukiwany środek górnego łuku znajduje się na przedłużeniu nowej linii z lewym bokiem prostokąta. Wydłużymy interesujące nas linie aż do ich przecięcia. Wybieramy komendę 3 edycja → 7 wierzchołek → 1 wierzchołek, a następnie wskazujemy nową linię i lewy bok prostokąta. Teraz nie pozostaje nic innego jak narysować górny łuk (rys. 10).

sprawdzające do samodzielnego wykonania. Ten etap pracy kończymy zapisaniem naszego rysunku 1 plik → 1 rysunek → 3 zapisz.

Rysunek obecnie składa się z połowy deski czołowej oraz kilku linii pomocniczych, niepotrzebnych na dalszych etapach pracy. Pozbędziemy się zbędnych elementów oraz dorysujemy drugą połowę naszej deski czołowej.

Najpierw porządki: usuniemy wszystkie linie i punkty za wyjątkiem dwóch łuków.

Wybieramy komendę 3 edycja → 05 usuń i wskazujemy po kolei elementy. Wybór każdego elementu należy potwierdzić lewym przyciskiem myszy. Na zakończenie prawym przyciskiem myszy usuwamy wybrane elementy. Łuków składających się na lewą połowę deski czołowej nie będziemy rysować, lecz zastosujemy lustrzane odbicie względem osi symetrii (rys. 11).

c Rys. 11.

Wybieramy komendę 3 edycja → 3 lustro, wskazujemy obydwa łuki. Prawym przyciskiem kończymy wybieranie elementów, następnie wskazujemy pierwszy punkt linii symetrii – lewy koniec górnego łuku. Drugi punkt symetrii wskażemy wybierając strzałkę kursora do góry i wpisując wartość 1. Akceptacja klawiszem ENTER spowoduje pojawienie się na ekranie drugiej połowy naszej deski czołowej. Zakończyliśmy pierwszy etap pracy, koniecznie należy zapisać rysunek.

c Rys. 10.

Do tego celu wykorzystamy komendę 2 rysuj → 5 łuki → 2 początek/środek/koniec.

c Rys. 8.

32

Punktem początkowym jest punkt F, na środku linii przekątnej. Środek łuku to dolny koniec H, lewego boku prostokąta, a koniec łuku to górny koniec C, lewego boku prostokąta. Narysowanie dolnego łuku wymaga powtórzenia całej procedury po raz kolejny dla prawego boku prostokąta, potraktujmy to jako zadanie Dachy 2/2010

CDN. W kolejnym odcinku wykonane zostaną rysunki: widok z przodu oraz z boku. Dzięki nim możliwe będzie wykonanie rysunków krążyn. mgr inż. Piotr Leń Dietrich’s Polska p.len@dietrichs.com

KONS TRUKCJ E

Rozpoznanie wartości zabytkowych konstrukcji dachowych, cz. 1 Dokumentacja prac remontowych dotycząca zabytkowych konstrukcji dachowych oraz podejmowane na jej podstawie działania naprawcze, powinny być poprzedzone szczegółowym rozpoznaniem wartości zabytkowych całości konstrukcji przewidzianej do naprawy lub konserwacji. Rozpoznanie powinno dotyczyć zarówno sfery historii jak i techniki.

istoryczne więźby dachowe posiadają wartości zabytkowe związane z historią rzemiosła (ciesielstwa) i technik stosowanych do wznoszenia budynków. Są zróżnicowane pod względem występujących typów konstrukcji (w danych epokach), ich pracy statycznej oraz pod względem zastosowanych materiałów (użytych do wykonania konstrukcji więźby oraz do pokrycia dachu). W ciągu wieków ewoluowały i doskonaliły się metody obróbki drewna, transportu i montażu na budowie, a wszystko to miało na celu zapewnienie odpowiedniej jakości

c Rozpoznanie konstrukcji

i długotrwałości wykonanej konstrukcji. Ślady zachowane na obrabianych powierzchniach drewna pozwalają w różnym stopniu odtworzyć i udokumentować zapomniane techniki, ponieważ obecnie zawód cieśli i budowniczego to zawody częściowo zapomniane.

Konstrukcje pod ochroną prawną

c Cieśla przy pracy

Konserwatorów zabytków obowiązują zapisy ujęte w obowiązujących przepisach prawnych1 oraz zawarte w międzynarodowych dokumentach dotyczących Dachy 2/2010

konserwacji zabytków, sygnowanych przez Polskę2.

Obowiązująca doktryna konserwatorska mówi przede wszystkim o konieczności ochrony zachowanej substancji zabytkowej oraz o stosowaniu technik odwracalnych w celu jej naprawy. Ta odwracalność metod napraw bez powodowania uszczerbku dla substancji zabytkowej uznana została także za kluczowy problem w zaleceniach dotyczących konserwacji budowli drewnianych, sformułowanych przez Międzynarodowy Komitet Ochrony Drewna ICOMOS3.

33

KO N S T R U KCJE Nieznane przestrzenie Poddasza i znajdujące się tam ciesielskie konstrukcje do niedawna jeszcze nie budziły zainteresowania badaczy i naukowców. Do dzisiaj są to miejsca w obiektach zabytkowych, które w bardzo dużym stopniu nie zostały odpowiednio zinwentaryzowane, zbadane i udokumentowane.

W XXI w. postęp w nauce i w metodach badawczych, które przyjmują coraz bardziej interdyscyplinarny charakter, wskazuje, że substancja zabytkowa, a w tym przypadku dawne drewno, jest nośnikiem jeszcze wielu innych, niezwykle interesujących informacji naukowych.

Należy bardzo wyraźnie podkreślić, że historyczne drewniane konstrukcje dachowe współtworzą wartość całego zabytkowego obiektu architektonicznego – są z nim nierozerwalnie związane i stanowią część jego historii. Poddasza, konstrukcje dachowe, to część budowli zabytkowej bardzo cenna pod względem naukowym i historycznym.

Dlatego też po przeprowadzeniu odpowiedniego rozpoznania wiele z historycznych więźb dachowych zasługuje na szerszą ochronę oraz zachowanie w formie możliwie niezmienionej. Doświadczenia europejskie jasno pokazują, że w przypadku zabytkowych konstrukcji dachowych projekt remontu zachowawczego w wielu przypadkach powinien

c Badania dendrochronologiczne

raczej zakładać naprawę konstrukcji in situ, ograniczoną do miejsc, w których nastąpiło osłabienie konstrukcji, niż demontaż całej konstrukcji. Rozkładanie istniejących, często odkształconych i osłabionych konstrukcji drewnianych, zawsze wiąże się z ryzykiem ich dodatkowego uszkodzenia lub trudnościami z powtórnym zamontowaniem (po konserwacji) w pierwotnym miejscu.

W stosowanych rozwiązaniach naprawczych znane są przykłady wprowadzania nowych, współczesnych konstrukcji, nie naruszających starych ustrojów i mających na celu ich częściowe lub całkowite odciążenie4.

c Inwentaryzacja znaków

34

Dachy 2/2010

Niestety w Polsce nadal zbyt często traktuje się drewniane historyczne konstrukcje więźb dachowych jako użytkowe struktury techniczne pozbawione innych wartości. To błąd, wynikający z braku pełnego ich rozpoznania, a zatem i świadomości konieczności ich ochrony.

Projekt i remont W zależności od wartości zabytkowej konstrukcji, wykonanie projektu remontu jest możliwe dopiero po jej szczegółowym zbadaniu przez konserwatora i wydaniu wytycznych konserwatorskich dotyczących zakresu remontu. Inaczej powinno się bowiem traktować konstrukcję typową pochodzącą z XX w., która jest zazwyczaj standardowa, a inaczej konstrukcję np. z XVI w., rozbudowaną np. w XVIII w. i posiadającą wartości zabytkowe.

W celu właściwego przygotowania remontu prace można podzielić na trzy następujące grupy: 1. Badania i dokumentacja stanu istniejącego – rozpoznanie naukowe prowadzące do określenia wartości zabytkowych (artystycznych, historycznych i naukowych) konstrukcji zabytkowej: 1.1. Kwerenda archiwalna5; 1.2. Inwentaryzacja architektoniczna; 1.3. Rozpoznanie i dokumentacja (ewentualna inwentaryzacja) oraz analiza znaków ciesielskich i inskrypcji występujących na powierzchniach elementów konstrukcji;

1.4. Traseologia – rozpoznanie i analiza śladów pozostawionych przez narzędzia ciesielskie; 1.5. Rozpoznanie układu i typu konstrukcji historycznej oraz jej wartości historycznej; 1.6. Ekspertyza dendrochronolgiczna – datowanie konstrukcji lub jej fragmentów również do badań stratygraficznych; 1.7. Rozwarstwienie chronologiczne konstrukcji – fazy budowy.

2. Etap przedprojektowy – prowadzący do określenia stanu technicznego konstrukcji 2.1. Ekspertyza mykologiczna (mikologiczna); 2.2 Ekspertyza konstrukcyjna – zawierająca odpowiednie obliczenia statyczne wynikające z rzeczywistego stanu zachowania konstrukcji.

3. Projekt remontu – uwzględniający wnioski wynikające z wyników wcześniejszych badań, wykonany przez osobę z odpowiednimi uprawnieniami.

CDN. mgr inż. arch. Dominik Mączyński Krajowy Ośrodek Badań Dokumentacji Zabytków Zdjęcia: Autor

Przypisy Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (z dnia 23 lipca 2003 r. - Dz.U. Nr. 162, poz. 1568 z późn. zmianami) 2 Do takich dokumentów należą: Postanowienia konferencji w Atenach 1931 r., Karta Rzymska – Włoska Karta konserwacji zabytków 1931 r., Karta Wenecka – Postanowienia i uchwały II Międzynarodowego Kongresu Architektów i Techników Zabytków w Wenecji 1964 r., Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, Paryż, 1972 r., Deklaracja Amsterdamska – Kongres w sprawie europejskiego dziedzictwa architektonicznego – 1975 r., Zalecenia dotyczące ochrony zespołów zabytkowych i tradycyjnych i ich roli w życiu współczesnym – Nairobi 1976 r., Konwencja o ochronie dziedzictwa architektonicznego Europy, Granada , 1985 r., Międzynarodowa Karta ochrony miast historycznych ICOMOS Toledo – Waszyngton 1987 r., Karta Krakowska – wnioski z Międzynarodowej Konferencji Konserwatorskiej – Kraków 2000 r.

3 Polska jest członkiem ICOMOS ( http://www.icomos.org/iiwc/) 4 Tak postąpiono np. w katedrze w Rouen we Francji, gdzie de facto istnieją dwie drewniane konstrukcje dachowe – jedna pochodząca z XIII w. oraz druga z przełomu wieku XVIII i XIX. Innym spotykanym rozwiązaniem jest wprowadzanie dużych konstrukcji metalowych, odciążających konstrukcje drewniane lub stosowanie wzmocnień metalowych, wspomagających istniejące struktury konstrukcyjne.

5 Warchoł M., Uzupełniające metody badań historycznych konstrukcji więźb dachowych, materiały VIII Konferencji Antikon – „Architektura ryglowa – wspólne dziedzictwo”, 2007 r.

1

MONTAŻE KONTROLOWANE POLSKA FEDERACJA DEKARZY, BLACHARZY I CIEŚLI

Lukarna trójkątna Folie dachowe Marma Montaże kontrolowane jako specyficzne studium przypadku są jednym z etapów pilotażowego przedsięwzięcia w ramach projektu pt. Zalecenia techniczne, przygotowanego przez Polską Federację Dekarzy, Blacharzy i Cieśli. Zasady są następujące: wybrani partnerzy projektu samodzielnie, od początku do końca wykonują pokrycie na wybranym trudnym elemencie dachu.

ak naprawdę jest to konfrontacja instrukcji montażowych danej firmy z realnym dachem. Jak w praktyce firmy radzą sobie z tym problemem pokazuje kolejny artykuł z tego cyklu. Wiemy, że przyjęte przez firmy rozwiązania budzą czasami wątpliwości wśród dekarzy.

Dlatego też każdy z artykułów ma cha-

rakter prezentacji fotograficznej typu „krok po kroku”, a po zakończeniu cyklu o ocenę i komentarz poproszeni zostaną najbardziej doświadczeni praktycy z naszej federacji. Tym razem wykonania zadania podjął się producent folii dachowych, firma Marma Polskie Folie. Prace powierzono autorowi wielu publikacji

dotyczących problematyki dachowej – mgr inż. Krzysztofowi Patoce. Jego asystentem był terminujący w zawodzie dekarza czeladnik Michał Romanow. Realizację zadania z ramienia PFDBiC obserwowali i dokumentowali Krzysztof Kępniak i Jerzy Romanow.

Foliowanie lukarny trójkątnej

c Prace rozpoczęto od zamontowania deski okapowej, a na niej blaszanego okapnika z naklejoną dwustronną taśma klejącą

36

Dachy 2/2010

M ATERIAŁ Y: M EM BRANY I FOL IE DACHOWE

c Pierwszy odpowiednio przycięty bryt folii wyłożono na blachę okapnika. Kolejny etap to ułożenie rynienki foliowej wzdłuż kosza

c Odpowiednie docięcie pasów folii po obu stronach kosza pozwoliło przygotować podłoże do ułożenia kolejnego brytu folii

Dachy 2/2010

37

M AT E R I A Ł Y : ME MB R A N Y I FOLIE DACH OWE

c Kolejnym etapem było zamontowanie blaszanych obróbek na szczycie lukarny oraz przymocowanie folii za pomocą systemowych taśm klejących.

To jednak nie koniec zadania, wykonawcom pozostał jeszcze wybór typu okapu, sposobu mocowania rynien oraz łacenie połaci dachowej

c Wybrano jeden z bardziej „wyszukanych” sposobów wykonania okapu. Na desce okapowej zamontowano kontrłaty, a na nich deskę czołową.

Rozwiązanie takie pozwala na odprowadzenie skroplin spod połaci dachowej pod deskę czołową oraz na wentylację pokrycia dachowego. Wlot szczeliny wentylacyjnej zabezpieczono systemową siatką ochronną

c Finał zwieńczył montaż rynien na hakach „doczołowych”

c Uczestnicy montażu kontrolowanego. Od lewej: Krzysztof Kępniak, Michał Romanow, Krzysztof Patoka

mgr inż. Jerzy Romanow Orzecznik Techniczny Polskiej Federacji Dekarzy, Blacharzy i Cieśli www.polskie.ciesielstwo-dekarstwo.pl Wszystkie zdjęcia w wykonaniu Autora ©®, www.dach-dom.com

38

Dachy 2/2010

PRZEGL ĄD TECH NI C Z NY

Okno obrotowe owe superenergooszczędne okno dachowe Fakro FTT Thermo to okno o specjalistycznej i nowatorskiej konstrukcji, zapewniające dużą oszczędność energii cieplnej. Dwukomorowy, superenergooszczędny pakiet szybowy o grubości 42 mm zbudowany jest z trzech szyb (6H – Tg14Kr – 4HT – Tg12Kr – 33.2T). Szyby zewnętrza i środkowa są hartowane, a wewnętrzna

Po zamontowaniu okna z kołnierzem EHV-AT Thermo współczynnik Uokna wynosi 0,68 W/m2K*).

Nowe okno FTT Thermo posiada zmieniony sposób ryglowania okna. Po przekręceniu klamki dwa metalowe pręty wsuwane są w boki ościeżnicy zapewniając trwałe zamknięcie skrzydła.

Okno superenergooszczędne FTT Thermo dostosowane jest do istniejącego systemu produktów Fakro. Oznacza to, że możemy do niego zastosować wszystkie kołnierze uszczelniające oraz akcesoria wyposażenia dodatkowego przeznaczone są do okien obrotowych Fakro.

Zakres montażu okna obrotowego wynosi od 15° do 90°.

laminowana (bezpieczna). Zestaw posiada dwie warstwy niskoemisyjne i ciepłe ramki dystansowe TGI. Obie przestrzenie międzyszybowe wypełnione są gazem szlachetnym – kryptonem. Taka budowa zestawu szybowego umożliwia uzyskanie znakomitych parametrów termicznych Uszyby = 0,46 W/m2K. Okno FTT posiada poczwórny system uszczelnienia, co dodatkowo zapewnia szczelność. Pakiet szybowy osadzony jest w specjalnie zaprojektowanej ramie skrzydła, która posiada wydłużone drewniane profile skrzydła w porównaniu ze standardowym oknem. Doskonałe parametry termoizolacyjne okna na poziomie Uokna = 0,79 W/m2K*) pozwalają na stosowanie okna FTT Thermo w budownictwie pasywnym.

fot. Fakro

N

*)

wewnętrzne badania Fakro

i przejściowe, a ponadto także kołnierze uszczelniające, taśmy izolacyjne i nasadki wentylacyjne i antenowe. fot. Tondach

olenderka 11 produkcji Tondach to dachówka wielkoformatowa, wyposażona w podłużne głębokie zamki podwyższające szczelność pokrycia i umożliwiające układanie na dachu o pochyleniu już 22° (z zastosowaniem wodoszczelnie ułożonej warstwy wstępnego

H

fot. Tondach

Dachówka suwakowa

Dane techniczne Szerokość całkowita [mm] Długość całkowita [mm] Szerokość krycia [mm] Długość krycia [mm] Ciężar 1 szt. [kg] Zapotrzebowanie [szt./1 m2]

280 470 228 355–380 3,7 od 11,5

krycia nawet już od 12°). Zakres przesuwu dachówek w pionie wynosi 25 mm.

Holenderka 11 wchodzi w skład systemu dachowego, w ramach którego dostępne są także dachówki podkalenicowe, skrajne, wentylacyjne, podwójne

Dachy 2/2010

39

P R Z E G LĄ D T E CHN ICZN Y

nych, jak i w budownictwie. Został on wyposażony w unikalny, obrotowy Aplikator 360°, który znacznie ułatwia aplikację uszczelniacza w trudno dostępnych miejscach.

Odporność produktu na ekstremalne różnice temperatury pozwala na zastosowanie go do uszczelniania takich urządzeń

fo

ilikon wysokotemperaturowy Tytan Professional z Aplikatorem 360° tworzy trwałą spoinę odporną na szeroki zakres temperatur. Dzięki doskonałej przyczepności do takich powierzchni, jak: szkło, ceramika, aluminium i metal znajduje on zastosowanie zarówno w uszczelnianiu urządzeń mechanicz-

S

t.

Se len a

Silikon wysokotemperaturowy

Dane techniczne Konsystencja System utwardzania Kolor Ciężar właściwy Twardość w skali Shore’a Zalecana temperatura stosowania

pasta octanowy (kwaśny) czerwony 1,03 +/–0,02 g/cm3 27 od +5°C do +40°C (tempo utwardzania silikonu w temperaturach ujemnych ulega znacznemu spowolnieniu) od –65°C do +260°C (do +315°C przez krótki okres czasu) 10–20 min.

3,0 mm/24h (zależnie od grubości spoiny, temperatury otoczenia i wilgotności powietrza

Odporność temperaturowa Czas obróbki Tempo utwardzania

jak: filtry w kominach, elementy grzejne, przewody dymowe i wentylacyjne, a ze względu na odporność na promieniowanie UV może być także wykorzystywany przy uszczelnianiu elementów kolektorów słonecznych. Dzięki odporności silikonu na niskie temperatury z powodzeniem można używać go także do łączenia elementów chłodnic i klimatyzatorów.

Folia niskoparoprzepuszczalna raas wprowadził do swojej oferty nowość w postaci folii Veltitech 120. Jest to folia o niskiej paroprzepuszczalności, przeznaczona zarówno do sto-

fot. Monier

B

sowania na poddaszach nieużytkowych, jak i poddaszach użytkowych z zachowaniem szczeliny wentylacyjnej pomiędzy folią a termoizolacją.

Dwuwarstwowa folia dostępna jest w kolorze czarnym i dzięki wyjątkowym właściwościom jest gwarancją bezpieczeństwa dachu jak i na dachu.

Do głównych zalet folii Veltitech 120 zaliczyć można: – wytrzymałość i bezpieczeństwo, – łatwość układania i transportu,

Dane techniczne Długość × szerokość [m] Ciężar powierzchniowy [g/m2] Odporność ogniowa Odporność na przesiąkanie wody Współczynnik sd [m] Wytrzymałość na rozciąganie [N/50 mm] wzdłuż w poprzek Wytrzymałość na rozerwanie na gwoździu [N] wzdłuż w poprzek Zakres temperatur Odporność na ciśnienie hydrostatyczne wody Odporność na promieniowanie UV

40

50 × 1,5 120 +/–8 E klasa W1 16 +/–2 230 +/–30 200 +/–30 150 +/–30 150 +/–30 od –40°C do +80°C > 2500 mm 4 miesiące

Dachy 2/2010

r

.M

fot

ie on

– powierzchnię antypoślizgową, – wyjątkową odporność na przesiąkanie wody.

Materiały, z jakich Veltitech 120 został wyprodukowany zapewniają odporność na promieniowanie UV, podwyższoną odporność na środki ochrony drewna i podwyższoną odporność na ścieranie. Dodatkowo folia jest wyposażona w specjalną włókninę wchłaniającą wilgoć i chroniącą przed kapaniem kondensatu.

B E Z P I E C Z E Ń ST WO

Wypadek na dachu Rutyna i rażące naruszenie przepisów o bezpieczeństwie pracy, brak informacji o zagrożeniach, brak przeszkolenia z zakresu wykonywanych robót oraz brak środków ochrony stały się przyczyną śmierci dekarza.

dniu wypadku zatrudniony na podstawie umowy o pracę 44-letni dekarz-konserwator, wraz z innymi pracownikami (dekarzami) pracował przy remoncie dachu na dwupiętrowym budynku.

Na tym samym dachu pracowali jeszcze dwaj murarze, którzy tynkowali ściany na niższej części dachu. Po zakończeniu prac dekarskich poszkodowany wspólnie z dwoma kolegami dekarzami przystąpił do wycinania stalowego masztu odgromowego o wysokości 5 m.

Maszt ten był umieszczony na środku płaskiego dachu i był zakotwiony czterema stalowymi linkami do powierzchni dachu.

Koledzy poszkodowanego byli doświadczonymi dekarzami i wykonywali takie demontaże kilkanaście lub wręcz kilkadziesiąt razy. Poszkodowany był najmniej doświadczonym pracownikiem w tego typu pracach.

Poszkodowany w pierwszej kolejności odciął szlifierką kątową trzy linki od kotew, pozostawiając jedną linkę nieodciętą. Była to linka zakotwiona w odległości około 2 m od krawędzi dachu.

Po odcięciu trzech linek do pomocy zawołano pracowników wykonujących prace murarskie. Pracownicy ci złapali po jednej z odciętych linek, a poszkodowany szlifierką kątową naciął rurę masztu.

Podcięty maszt zaczął powoli przechylać się w kierunku podłużnym dachu, co groziło upadkiem na świeżo wyremontowane kominy.

Chcąc zmienić kierunek upadku masztu, poszkodowany przerwał podcinanie masztu i złapał za nieodciętą linkę zmieniając kierunek upadku masztu. Maszt

42

c Miejsce upadku odcinanego masztu

c Przed masztem widoczna linka odciągowa z nieodciętą kotwą. Z lewej widoczna krawędź dachu. Odległość od zakotwienia linki do krawędzi dachu wynosi ok. 2 m. Na krawędzi dachu nie ma barierek lub attyki zabezpieczających przed upadkiem z dachu

Dachy 2/2010

BEZPIECZEŃ S T WO

c Miejsce odcinania masztu

zaczął pochylać się na poszkodowanego, w związku z czym puścił on trzymaną linkę i cofając się do tyłu znalazł się poza krawędzią dachu.

W skutek upadku z wysokości 9 m na betonowy chodnik poniósł śmierć.

Ustalenia i wnioski pokontrolne

W trakcie kontroli stwierdzono, że dach nie był zabezpieczony barierkami bezpieczeństwa; nie był również zakończony attyką lub murkiem, które zabezpieczałyby przed upadkiem z wysokości w przypadku potknięcia lub przewrócenia się pracownika na płaszczyźnie dachu.

Wzdłuż dachu nie stwierdzono również zainstalowanej pomocniczej liny ochronnej, do której pracownicy mogliby przypinać linki od szelek bezpieczeństwa, co stanowi rażące naruszenie przepisów bhp.

Zgodnie z §§ 133, 134, 136, 138 rozporządzenia ministra infrastruktury z 06.02.2003 r. w sprawie bhp podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U. z 2003 r. nr 47, poz. 401) osoby przebywające na stanowiskach pracy znajdujące się na wysokości co najmniej 1 m od poziomu ziemi powinny być zabezpieczone przed upadkiem z wysokości (np. balustradą, szelkami z linką i amortyzatorem przymocowanym do pomocniczej liny lub stałych elementów konstrukcji budynku).

Bezpośrednią przyczyną omawianego wypadku był upadek pracownika z wysokości około 9 m na betonowy chodnik ustalono także, że pracodawca naruszył

c Widok dachu wzdłuż jego osi z miejscem odcinania masztu. W tym kierunku powinien być położony maszt (wg niektórych świadków)

szereg przepisów bezpieczeństwie pracy poprzez: − niezapewnienie poszkodowanemu ochrony zbiorowej lub środków ochrony indywidualnej przed upadkiem z wysokości, − nieprzeprowadzenie szkolenia stanowiskowego bhp pracowników w zakresie bezpiecznego demontażu masztu, − brak opracowanej instrukcji demontażu stalowych masztów odgromowych, − niepoinformowanie pracowników o ryzyku zawodowym związanym z demontażem masztów na dachach budynków, − braku nadzoru i koordynacji pracy zbiorowej podczas demontażu masztu,

− tolerowanie od dłuższego czasu przez nadzór techniczny faktu, że demontowanie masztów stalowych na dachach odbywało się w sposób niezgodny z przepisami o bezpieczeństwie pracy.

Na podstawie dokumentacji powypadkowej inspektora pracy z Rzeszowa opracował: Ryszard Rodzoch Sekretarz Rady Do Spraw Bezpieczeństwa Pracy w Budownictwie

c Widok na maszt z drugiej strony

Dachy 2/2010

43

B R AN Ż A

Statuetki Superdekarza wręczone Statystyczny Superdekarz jako dziecko lubił bawić się w podchody, w szkole najwyżej cenił wychowanie fizyczne, a dziś ponad wszystko kocha piłkę nożną. Wieczór uwielbia spędzać oglądając filmy akcji i popijając wódkę z colą albo egzotyczne mojito. Gdyby na kanapie obok niego siedziała wtedy Sharon Stone byłby w siódmym niebie… Aha! Nie możemy zapomnieć o tym, że do perfekcji opanował przyrządzanie jajecznicy. Jedno jest pewne – wieczór 29 stycznia 2010 roku spędził bawiąc się na wielkim i hucznym balu w towarzystwie 100 najlepszych kolegów po fachu.

a nami wielki, pełen atrakcji bal, który zakończył pierwszą edycję programu społecznościowego dla dekarzy firmy Monier Superdekarz. Przez ostatnie miesiące zrzeszał on fachowców, których łączy profesjonalizm, poczucie humoru oraz marzenia. W trakcie finałowej gali, w błysku fleszy i wśród gwaru tłumu, najlepsi z najlepszych zostali specjalnie wyróżnieni. Całość imprezy wypełniły niezwykłe atrakcje. Galę finałową poprowadziła Monika Richardson, a towarzyszył jej nikt inny, jak tylko sam Krzysztof Skiba, który prowadził cykl imprez inaugurujących program – „Pod dachami świata”. Jego obecność zagwarantowała szalone i pełne niespodzianek afterparty.

Zanim na scenie pojawił się Stachursky, który w trakcie swojego koncertu zaśpiewał hymn programu – „Zostań dekarzem”, wręczono nagrody główne – statuetki Superdekarza 2009.

c Superdekarz Marian Maciejasz ze Świdnicy odbiera pamiątkowy dyplom z rąk przesa zarządu Monier Sp. z o.o., Franka Schniebera

Uhonorowanych zostało czterech dekarzy: Marian Maciejasz ze Świdnicy, Marian Szmigiel z Poznania, Edward Bartyla z Chudoby oraz Roman Dyduch z Orzesza. Dodatkowo sześciu dekarzy zostało wyróżnionych jako najlepszych w regionach: Marian Małka z Piły, Tomasz

c Grono nagrodzonych i wyróżnionych na scenie

44

Dachy 2/2010

Święty z Czwartakowa, Edward Karniej z Sobótki, Bogdan Kalinowski z Białegostoku, Zbigniew Gozdur ze Zwolenia oraz Jan Hajduk z Warmątowic.

W trakcie tego niezwykłego wieczoru odbył się m.in. pokaz akrobatyczny w wykonaniu finalisty programu „Mam talent” Ssnake’a, a profesjonalni mimowie ożywili komiks o Superdekarzu oraz odegrali scenki ilustrujące wyniki ankiet dotyczących członków dekarskiej społeczności. Muzykę do białego zapewnił m.in. zespół Szymonersi.

Gdy 6 kwietnia 2009 uruchomiliśmy serwis internetowy www.superdekarz. pl nie spodziewaliśmy się aż tak dużego odzewu – stwierdził w trakcie Gali Grzegorz Barycki, dyrektor marketingu firmy Monier Sp. z o.o. – W pierwszej edycji programu wzięło udział ponad 600 osób z całej Polski, a w trakcie dziewięciu miesięcy stronę odwiedziło 3000 osób. Jest to prawdziwy sukces w branży dekarskiej.

W trakcie trwania programu rozdanych zostało ponad 2 tysiące nagród i ułożonych 837 731 metrów kwadratowych dachówki. Dzięki temu ok. 19 tysięcy ludzi ma pewny dach nad głową.

Wielka Gala Finałowa była hucznym podsumowaniem pierwszej edycji programu oraz niezwykle udanym spotkaniem najlepszych w Polsce specjalistów.

Przed nami kolejna edycja, która wyłoni S następnych Superdekarzy 2010.

BR ANŻ A

I Narciarskie Mistrzostwa Świata Dekarzy To był absolutny strzał w dziesiątkę! Tak I Narciarskie Mistrzostwach Świata Dekarzy IFD FAKRO Ski Word Cup ocenili zawodnicy i kibice. Sportowa rywalizacja rozegrała się 6 lutego na stokach Jaworzyny Krynickiej. Organizatorem imprezy była firma Fakro.

o Muszyny zjechała ponad setka gości z całej Europy – byli to przedstawiciele krajowych organizacji dekarskich zrzeszonych w IFD. Pierwszego dnia zwiedzili oni zakład produkcyjny Fakro w Nowym Sączu.

Goście, w tym przedstawiciele zagranicznych mediów branżowych, nie kryli wielkiego wrażenia, jakie zrobił na nich nowoczesny proces produkcji okien dachowych z zastosowaniem najnowocześniejszej technologii.

Do zawodów narciarskich zgłoszono 45 zawodników z siedmiu krajów (Słowacja, Polska, Szwajcaria, Niemcy, Węgry, Anglia, Rosja).

Rozegrany na Jaworzynie Krynickiej slalom gigant wygrał reprezentant Polski – Grzegorz Kurek. Drugie miejsce należało także do Polaka, Józefa Jarkowskiego. Trzecie miejsce zajął Niemiec Udo Schneider.

Wśród pań najlepszą lokatę uzyskała reprezentująca Polskę Magdalena Florek.

Drugie miejsce przypadło Karinie Deakovej ze Słowacji, trzecie miejsce zajęła Szwajcarka, Karin Gamma.

W klasyfikacji drużynowej zwyciężyła Szwajcaria, drugą lokatę zdobyła Słowacja, a trzecią Polska.

Nikomu wcześniej nie przyszło do głowy, żeby dekarze z całej Europy rywalizowali ze sobą nie na dachu, ale na „neutralnym” gruncie, czyli na narciarskim stoku. To naprawdę świetna inicjatywa, doskonała zabawa i niebanalny sposób na integrację naszego środowiska. A dla-

czego Narciarskie Mistrzostwa Świata Dekarzy wymyśliła właśnie firma Fakro? Nie mogło być inaczej, skoro serce przedsiębiorstwa bije w górskiej beskidzkiej miejscowości, w Nowym Sączu. Do tego dochodzą osobiste pasje prezesa firmy – Ryszarda Florka, który jest zapalonym narciarzem.

Czterodniowe spotkanie było świetnie zorganizowane. Bazą wypadową dla wszelkich atrakcji był malowniczo położony hotel Activa. Goście mogli nie tylko Klasyfikacja indywidualna I Narciarskich Mistrzostw Świata Dekarzy IFD FAKRO Ski Word Cup Panowie 1. Grzegorz Kurek, Polska 2. Józef Jarkowski, Polska 3. Udo Schneider, Niemcy Panie 1. Magdalena Florek, Polska 2. Karina Deakova, Słowacja 3. Karin Gamma, Szwajcaria

Dachy 2/2010

biernie kibicować zawodnikom, ale i sami korzystali z przygotowanych dla nich rozrywek. Wśród nich były oczywiście narty i deski snowboardowe, ale także skutery śnieżne, quady i trikke-ski. Goście zagraniczni byli pod wrażeniem góralskiego kuligu – jazda saniami z towarzyszeniem pochodni to dla nich szczególna atrakcja.

Byli także zachwyceni góralskimi tańcami, jakie organizatorzy przygotowali dla nich podczas kolacji.

Fakro zorganizowało także konferencję prasową. W znacznej części była ona poświęcona zagadnieniom związanym z funkcjonowaniem IFD na europejskim rynku budowlanym i współpracy organizacji z Fakro. Ponieważ za kilka miesięcy upływa kadencja jednego z członków zarządu IFD, powstanie wakat, który mógłby zostać zajęty przez Polaka. Otwierają się więc spore możliwości odpowiedniego wpłynięcia na IFD. Na pożegnanie prezes firmy Fakro, Ryszard Florek zadeklarował chęć zorganizowania przez firmę także II edycji Narciarskich Mistrzostw Świata Dekarzy.

Deklaracja została przyjęta z ogromnym entuzjazmem, tym bardziej, że według zapowiedzi ma ona zostać zorganizowana z jeszcze większym rozmachem.

Uroki Beskidu Sądeckiego, gościnność gospodarzy i imponujące rekreacyjne zaplecze w postaci należącego do Fakro kompleksu rekreacyjno-szkoleniowego Activa dają wszelkie podstawy ku temu, aby przypuszczać, że w roku 2011 w Muszynie zjawi się jeszcze więcej „branżoS wych” gości.

45

TA R G I

Budma 2010 – relacja Międzynarodowe Targi Budownictwa Budma 2010, które odbyły się w Poznaniu w dniach 19–22 stycznia 2010 r., potwierdziły swe znaczenie jako największa budowlana impreza targowa w Europie Wschodniej.

godnie z tematem przewodnim – „Zrównoważone budownictwo – ekonomia, ekologia, człowiek” - ekspozycja i program 19. edycji targów koncentrował się wokół bezpiecznych dla człowieka, ekologicznych materiałów budowlanych, technologii zapewniających wysoką sprawność energetyczną, komfort i funkcjonalność budynku przy zminimalizowaniu skutków jego oddzia-

Konkurs ACANTHUS AUREUS Kapituła Konkursu wyróżniła m.in. stoisko Zakładów Tworzyw Sztucznych Gamrat S.A.

ływania na środowisko naturalne, a także projektowania w harmonii z kontekstem kulturowym i krajobrazowym.

Styczniowe targi zajęły 15 pawilonów o powierzchni 60.000 mkw. W ramach ekspozycji prezentowana była oferta 1350 firm, które przyciągnęły ogromną rzeszę zwiedzających: z propozycjami wystawców zapoznało się 55 000 osób. Podczas targów Budma w Centrum Prasowym MTP akredytowało się 450 dziennikarzy.

Zrównoważone ekspozycje Hasło zrównoważonego budownictwa było zarówno tematem ekspozycji tarZłote Medale Międzynarodowych Targów Budownictwa BUDMA 2010 Złotym Medalem Międzynarodowych Targów Poznańskich nagradzane są produkty, które spełniają najwyższe wymagania pod względem jakości, innowacyjności rozwiązań technologicznych oraz norm w zakresie ochrony środowiska.

Podczas tegorocznej edycji targów Złotymi Medalami nagrodzono m.in. wyroby trzech producentów z branży dachowej. Były nimi: Zgrzewarka automatyczna do membran dachowych Leister Uniroof E Leister Process Technologies, Szwajcaria Zgłaszający: Heisslufttechnik Flocke Sp. z o.o., Katowice Membrana dachowa DachGam z PVC Zakłady Tworzyw Sztucznych Gamrat S.A., Jasło Stalowy system rynnowy Flamingo Budmat Bogdan Więcek, Płock

46

Dachy 2/2010

gowej, jak i myślą przewodnią programu wydarzeń. Jednym z nowatorskich projektów na targach Budma 2010 było Budownictwo Pasywne. Z kolei w ramach projektu BudShow w jednym z pawilonów wybudowany został modelowy dom spełniający wymogi zrównoważonego budownictwa, czyli ekologiczny, ergonomiczny, energooszczędny, zasilany energią odnawialną, niezanieczyszczający otoczenia i gwarantujący domownikom komfortowy wypoczynek i zdrowe warunki życia. Do budowy zastosowane zostały tradycyjne materiały w połączeniu w nowoczesną technologią. Rosnące zainteresowanie budowaniem w technologii drewnianej stało się inspiracją do zorganizowania specjalnej ekspozycji Wioski Domów Drewnianych, gdzie

TAR G I Nasz komentarz Z roku na rok słychać utyskiwania na targi: że drogo, że wystawianie mija się z celem, że jeśli już wystawiać się, to co 2 lata… Jednak mimo tych narzekań Budma wciąż pozostaje największymi targami budowlanymi nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie Wschodniej. Znamienne jest za to, że mimo wszystko niektóre firmy konsekwentnie ograniczają swoją obecność na tego typu imprezach, właśnie zmniejszając częstotliwość udziału lub budując wyraźnie mniejsze stoiska. W branży dachowej w oczy rzucał się brak kilku poważnych producentów. W bezpośrednich rozmowach przedstawiciele wystawców jasno dawali do zrozumienia, że w Poznaniu wystawiają się raczej „siłą rozpędu” i z tradycji niż z prawdziwej potrzeby. Zwiedzający to w znacznej mierze osoby przypadkowe, drobni inwestorzy indywidualni. Ponadto Poznań jest miastem drogim.

Dla firm wystawiających się Budma oznacza konieczność zapewnienia noclegu co najmniej kilku pracownikom; niezbędny jest też transport elementów wyposażenia stoisk.

Po podsumowaniu kosztów okazuje się, że idą one co najmniej w dziesiątki tysięcy złotych.

Uczciwie trzeba przyznać jednak, że nie wszyscy narzekają na Budmę. Np. firma LiftPolska była bardzo zadowolona z imprezy. Na stoisku pracownicy odnotowali dużo zapytań o dźwigi ciesielsko-dekarskie oraz wyciągarki, nowe i używane. Firmie udało się pozyskać nowe kontakty i nowych potencjalnych klientów. Już po zakończeniu targów sfinalizowano dwie transakcje zapoczątkowane właśnie na stoisku.

Może więc jednak pogłoski o całkowitym upadku tradycyjnych targów są przesadzone?

Mimo wszystko nam wydaje się, że słusznym kierunkiem rozwoju będą imprezy ściśle branżowe, specjalistyczne, jak Ogólnopolski Salon Dekarski – dla wyraźnie zaznaczonego kręgu odbiorców i z jasno ograniczoną ofertą.

zaprezentowane zostaną przykłady najnowocześniejszych rozwiązań stosowanych w budownictwie drewnianym.

Platforma spotkań i edukacji Bogaty program targów Budma stanowił dobrą okazję do spotkań i wymiany doświadczeń między specjalistami z branży budowlanej oraz cenne źródło wiedzy o najnowszych trendach w sektorze budowlanym. W programie znajdowały się liczne konferencje i debaty przygotowywane z myślą o poszczególnych grupach

Fakro na Budmie 2010 Na tak ważnej imprezie nie mogło zabraknąć firmy Fakro. Na łącznej powierzchni 280 m2 firma zaprezentowała swoje najnowsze produkty, w tym m.in.: z okna o podwyższonej osi z naświetlem dolnym, z kolektory słoneczne, z okna PCV w kolorze złoty dąb, z schody strychowe LWM-L. Hitem stoiska okazały się nowości, które po raz pierwszy w Polsce zaprezentowano właśnie w Poznaniu: były to okna FGH-V Galeria, czyli okno balkonowe oraz nowe okno FTT Thermo.

Okno balkonowe cieszyło się zainteresowaniem do tego stopnia, że sporo zwiedzających zatrzymywało się tylko po to by zrobić sobie przy nim zdjęcie. Sporą uwagę zwracały również dotykowe panele do sterowania oknami oraz dodatkami elektrycznymi - Z WAVE. Na stoisku odbywały się pokazy bezpieczeństwa okien dachowych o podwyższonej odporności na włamanie z systemem topSafe. Na specjalnej konstrukcji zamontowane były 2 okna, po których skakał przedstawiciel Fakro, prezentując ich wytrzymałość.

W ciągu 4 dni stoisko firmy odwiedziło łącznie ok. 4000 zwiedzających.

Poza samym udziałem w targach Fakro promowało swą markę oraz produkty w imprezach bezpośrednio powiązanych z targami. Np. na Budshow firma dostarczyła 3 okna FTP-V Elektro z systemem do płaskich dachów EFW. Na Pokazach Sztuki Dekarskiej zorganizowanych przez Polskie Stowarzyszenie Dekarzy prezentowano okna Fakro oraz sposób ich poprawnego montażu.

Kolejny projekt, w którym firma udział to Archispace, czyli pokazy demonstrujące proces projektowania architektoniczno-budowlanego z wykorzystaniem bibliotek cyfrowych modeli produktów budowlanych.

Dachy 2/2010

zwiedzających, jak Dni Inżyniera Budownictwa, Dzień Architektury, Dzień Urbanisty, Kongres Dekarzy Polskich czy Rzemieślnicze Forum Budowlane.

Zainteresowaniem zwiedzających cieszyły się Pokazy Sztuki Dekarskiej, Nowoczesny Warsztat Ciesielski oraz Archispace – specjalna platforma dla architektów, gdzie każdy mógł otrzymać przygotowaną specjalnie na targi Budma płytę S z 32.000 rysunków CAD. W styczniowym wydaniu miesięcznika DACHY ukazała się nieprawidłowa reklama firmy WA-BiS. Klientów firmy oraz naszych czytelników przepraszamy za zamieszanie i ewentualne wynikłe z tego faktu utrudnienia.

47

PRZEWODNIK BRANŻOWY D L A AKCESORIA

ASTAT Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 441 60-451 Poznań www.astat.com.pl Centrala tel. 61 848 88 71 Dział Taśm Samoprzylepnych tel. 61 849 80 70 e-mail: tasmy@astat.com.pl

Blachotrapez T.J.Luberda Sp. Jawna 34-700 Rabka Zdrój; Ponice 216a tel. 18 268 52 00; fax. 18 268 52 15 Działy handlowe: Rabka Ponice: detal/ 18 269 15 22; hurt/ 18 269 15 13 Warszawa Sękocin: detal/ 22 720 27 58; hurt/ 22 720 32 85 e-mail: info@blachotrapez.com.pl; info.hurt@blachotrapez.com.pl; www.blachotrapez.eu

Braas, Monier Sp. z o.o. ul. Wschodnia 26, 45-449 Opole tel. 77 541 20 00; fax 77 541 20 09 infolinia 0801 900 555 e-mail: info-braas.pl@monier.com; www.braas.pl

D E K A R Z Y

BLACHY SZLACHETNE

BROCHEM METAL Sp. z o.o. ul. Szkolna 39, 62-023 Robakowo tel. 61 664 29 50; fax 61 664 29 55 ul. Warszawska 15, 32-086 Węgrzce k. Krakowa tel. 12 286 30 55; fax 12 285 74 24 e-mail: info.krakow@brochem.pl; info@brochem.pl; www.brochem.pl

Dachkeramik Meyer-Holsen GmbH Tonstraβe 78, 32609 Hüllhorst Tel.+49 57 44 94 01 17 e-mail: info@meyer-holsen.de; www.meyer-holsen.de Reprezentant firmy w Polsce Maciej Reniec Tel. 0606 273 056 reniec@dachkeramik.pl

PROTEC Budowa Prototypów i Technika Wytłaczania Sp. z o.o. ul. Korfantego 43, 46-080 Chróścice tel. 0-77/427 81 16,18, fax 0-77/427 81 08 e-mail: info@protec.pl; www.protec.com.pl

RuppCeramika, Monier Sp. z o.o. ul. Wschodnia 26, 45-449 Opole tel. 77 541 20 00; fax 77 541 20 09 infolinia 0 801 900 555 e-mail: info-ruppceramika.pl@monier.com; www.ruppceramika.pl

CHEMIA BUDOWLANA

PREFA Polska sp. z o.o. ul. Emaliowa 28, 02-295 Warszawa tel. 22 720 62 90, fax 22 886 10 54 e-mail: biuro@prefa.com; www.prefa.com

ENKE-WERK Johannes Enke GmbH & Co.KG Hamburger Str. 16, 40221 Dusseldorf Biuro Katowice: 40-524 Katowice, ul.Kościuszki 173 tel. kom. 513078430, tel/fax 33 810 50 14, fax 32 209 12 06, email: enke@enke.pl; www: www.enke.pl

RHEINZINK Polska Sp. z o.o.

Majdan 105; 05-462 Wiązowna tel. 22 611 71 30; fax 22 611 71 32 e-mail: info@rheinzink.pl; www.rheinzink.pl Polska północno-zachodnia 604 60 55 92 Polska południowo-zachodnia 608 08 70 70 Polska południowo-wschodnia 604 50 64 44 Polska środkowo-wschodnia 660 77 58 05

Klober – HPI Polska Sp. z o.o. ul. 17 Stycznia 45 b, 02-146 Warszawa tel. +48 22 35 12 900 fax +48 22 35 12 901 e-mail: info@kloeber-hpi.biz; www.kloeber-hpi.biz

UMICORE Marketing Services Polska Sp. z o.o. ul. Ludwiki 4; 01-226 Warszawa tel. 22 632 47 61 01; fax 22 632 46 40 e-mail: vmzinc@vmzinc.com.pl; www.vmzinc.pl

RuppCeramika, Monier Sp. z o.o. ul. Wschodnia 26, 45-449 Opole tel. 77 541 20 00; fax 77 541 20 09; infolinia 0801 900 555 e-mail: info-ruppceramika.pl@monier.com; www.ruppceramika.pl

BLACHY POWLEKANE

Blachotrapez T.J.Luberda Sp. Jawna 34-700 Rabka Zdrój; Ponice 216a tel. 18 268 52 00; fax 18 268 52 15 Działy handlowe: Rabka Ponice: detal/ 18 269 15 22; hurt/ 18 269 15 13 Warszawa Sękocin: detal/ 22 720 27 58; hurt/ 22 720 32 85 e-mail: info@blachotrapez.com.pl; info.hurt@blachotrapez.com.pl; www.blachotrapez.eu

ZM Silesia SA ul. Konduktorska 8, 40-155 Katowice tel. 32 35 87 400; fax 32 259 83 31 e-mail: biuro@silesiasa.pl; www.blachasilesia.pl;

ASTAT Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 441 60-451 Poznań www.astat.com.pl Centrala tel. 61 848 88 71 Dział Taśm Samoprzylepnych tel. 61 849 80 70 e-mail: tasmy@astat.com.pl

ENKE-WERK Johannes Enke GmbH & Co.KG Hamburger Str. 16, 40221 Dusseldorf Biuro Katowice: 40-524 Katowice, ul.Kościuszki 173 tel. kom. 513078430, tel/fax 33 810 50 14, fax 32 209 12 06, email: enke@enke.pl; www: www.enke.pl

DACHÓWKA CEMENTOWA

Braas, Monier Sp. z o.o. ul. Wschodnia 26, 45-449 Opole tel. 77 541 20 00; fax 77 541 20 09; infolinia 0801 900 555 e-mail: info-braas.pl@monier.com; www.braas.pl

DACHÓWKA CERAMICZNA

DACHY BAWARII Sp. J. Generalny Partner Bayerische Dachziegelwerke Bogen w Polsce 63-460 Nowe Skalmierzyce, Ociąż ul. Ostrowska 50a Tel. +48 62 735 31 75, +48 62 735 45 14 Fax +48 62 505 70 89 e-mail: dachybawarii@bogen.pl; www.bogen.pl

IBF Polska Sp. z o.o. ul. Kościuszki 21; 59-700 Bolesławiec tel. 75 732 40 31; fax 75 732 40 34 Oddział: ul. Poznańska 294; 87-700 Toruń tel. 56 658 14 51; fax 56 658 14 48 e-mail: ibf@ibf.pl; www.ibf.pl

PRZEWODNIK BRANŻOWY D L A

D E K A R Z Y

FOLIE DACHOWE

DuPont Poland Sp. z o.o ul. Powązkowska 44C, 01-797 Warszawa tel. 022 320 09 00, fax 022 320 09 88 infolinia techniczna: 801 88 99 40 e-mail: doradca@tyvek.pl; www.construction.tyvek.com

Zakłady Tworzyw Sztucznych Gamrat S.A ul. Mickiewicza 108, 38-200 Jasło tel. kom. 0726 002 166, fax 13 491 50 94 e-mail: gamrat@gamrat.com.pl; www.gamrat.pl

Zi-Co Sp. z o.o.

Specjalistyczne narzędzia, maszyny dla dekarzy 52-427 Wrocław, ul. Kupiecka 10 tel. 71 364 33 38; tel/fax 71 363 45 80 e-mail: marketing@dekarze.pl

WINDEX Maszyny i Urządzenia Dekarskie ul. Towarowa 8, 89-620 Chojnice tel. 52 396 77 20, fax 52 396 77 21 e-mail: windex@windex.pl www.windex.pl

RYNNY Klober-HPI Polska Sp. z o.o. ul. 17 Stycznia 45 b, 02-146 Warszawa tel. +48 22 35 12 900 fax +48 22 35 12 901 e-mail: info@kloeber-hpi.biz; www.kloeber-hpi.biz

INTERNET

Polskie Centrum Budownictwa Sp. z o.o.

02-516 Warszawa, ul. Starościńska 1b lok. 2 tel./fax 22 646 75 21 – 24, e-mail: info@klubdachy.pl; www.dachy.info.pl

Alpodach Sp.z o.o.

Ul. Witosa 29, 68-200 Żary tel. 68 470 49 96; fax 68 470 49 94 e-mail: alpodach@alpodach.pl; www.alpodach.pl

Braas, Monier Sp. z o.o. ul. Wschodnia 26, 45-449 Opole tel. 77 541 20 00; fax 77 541 20 09 infolinia 0801 900 555 e-mail: info-braas.pl@monier.com; www.braas.pl

PROTEC Budowa Prototypów i Technika Wytłaczania Sp. z o.o. ul. Korfantego 43, 46-080 Chróścice tel. 0-77/427 81 16,18, fax 0-77/427 81 08 e-mail: info@protec.pl; www.protec.com.pl

RHEINZINK Polska Sp. z o.o.

Majdan 105; 05-462 Wiązowna tel.: 22 611 71 30; fax 22 611 71 32 email: info@rheinzink.pl; www.rheinzink.pl Polska północno-zachodnia 604 60 55 92 Polska południowo-zachodnia 608 08 70 70 Polska południowo-wschodnia 604 50 64 44 Polska środkowo-wschodnia 660 77 58 05

UMICORE Marketing Services Polska Sp. z o.o. ul. Ludwiki 4; 01-226 Warszawa tel. 22 632 47 61 01; fax 22 632 46 40 email: vmzinc@vmzinc.com.pl; www.vmzinc.pl

ZM Silesia SA ul. Konduktorska 8, 40-155 Katowice tel. 32/35 87 400; fax 32/259 83 31 www.blachasilesia.pl; biuro@silesiasa.pl

SZKOLENIA Dachowy Sp. z o.o.

91-341 Łódź, ul. Brukowa 16 tel/fax 42 651 26 57 e-mail: dachowy@dachowy.pl; www.dachowy.pl;

Specjalistyczny serwis o dachach 52-427 Wrocław, ul. Kupiecka 10 tel./fax (71) 363 45 80 www.dachy.org, www.dekarze.pl

NARZĘDZIA I MASZYNY

BROCHEM METAL Sp. z o.o. ul. Szkolna 39, 62-023 Robakowo tel. 61/664 29 50; fax 61/664 29 55 ul. Warszawska 15, 32-086 Węgrzce k. Krakowa tel. 12 286-30-55; fax 12 285-74-24 e-mail: info.krakow@brochem.pl; info@brochem.pl; www.brochem.pl

Akademia Sztuki Dekarskiej ul. Witosa 29, 68-200 Żary tel.+48 68 470 49 96; fax +48 68 470 49 94 email: asd@asd.alpodach.pl; www.asd.alpodach.pl

WYCIĄGI DEKARSKIE Zakłady Tworzyw Sztucznych Gamrat S.A ul. Mickiewicza 108, 38-200 Jasło tel. (013) 491 48 08; fax 13 491 50 94 email: gamrat@gamrat.com.pl, www.gamrat.pl GEDA-Dechentreiter GmbH/Co. KG Mertinger Strasse 60; D-86663 Asbach-Bäumenheim fax +49 906 9809 50; email: vertrieb@geda.de Lista dealerów na http://www.dachy.info.pl/

BROCHEM METAL Sp. z o.o. ul. Szkolna 39, 62-023 Robakowo tel. 61/664 29 50; fax 61/664 29 55 ul. Warszawska 15, 32-086 Węgrzce k. Krakowa tel. 12 286-30-55; fax 12 285-74-24 e-mail: info.krakow@brochem.pl; info@brochem.pl; www.brochem.pl

LIFT POLSKA ul Wolności 15, 46-034 Pokój woj. opolskie tel. kom. 796 388 026 e-mail: biuro@lift-polska.pl; www.lift-polska.pl

Plastmo Polska Falencka 1, 05-090 Janki tel. 22 720 37 93; fax 22 720 37 95, email: plastmo@plastmo.pl; www.plastmo.pl LIFT POLSKA ul Wolności 15, 46-034 Pokój woj. opolskie tel. kom. 796 388 026 e-mail: biuro@lift-polska.pl; www.lift-polska.pl PREFA Polska sp. z o.o. ul. Emaliowa 28, 02-295 Warszawa tel. 22 720-62-90; fax 22 886-10-54 e-mail: biuro@prefa.com; www.prefa.com

WINDEX Maszyny i Urządzenia Dekarskie ul. Towarowa 8, 89-620 Chojnice tel. 52 396 77 20, fax 52 396 77 21 e-mail: windex@windex.pl www.windex.pl

W N A S T Ę PN Y M N UME R ZE

Kreatywność zamiast projektu Artykuł opisuje dalszą część robót wykonywanych na obiekcie niegdyś już w DACHACH przedstawianym. Zlecenie dotyczyło wykonania zadaszenia nad wjazdem do warsztatu samochodowego wraz z wykonaniem elewacji na ścianach warsztatu i budynku biurowego. Prace były o tyle trudne, że inwestor nie miał projektu i zdał się na inwencję firmy wykonawczej. Ta poradziła sobie z zagadnieniem sposób koncertowy.

O odwodnieniu dachów stromych Autor artykułu wygłasza odważne spostrzeżenia na temat sposobów obliczania odwadnianej powierzchni dachów spadzistych. Nie są to powszechnie obowiązujące przekonania, ale za to dobrze uargumentowane.

Męka wyboru – jakie pokrycie dachowe na jaki dach Potrzeba dachu na głową to jedna z podstawowych potrzeb człowieka. Jednak dach będący tylko ochroną przed deszczem i śniegiem to dzisiaj o wiele za mało. Współczesna „piąta elewacja” musi spełnić więcej zadań.

50

Dachy 2/2010

PRENUMERATA 2010

PRENUMERATA DACHY 2010 DziÄ&#x2122;ki prenumeracie masz staĹ&#x201A;y dostÄ&#x2122;p do: X

aktualnych informacji o materiaĹ&#x201A;ach pokryciowych i izolacyjnych,

dachy PĹ ASKIE

dachy PĹ ASKIE

X

rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; konstrukcyjno-projektowych, wydarzeĹ&#x201E; w branĹźy.

ZAMĂ&#x201C;W PRENUMERATÄ&#x2DC; I CZYTAJ!

#%.! : 7 49- 6!4

,)0)%#

.5-%2 )33.

dachy PĹ ASKIE

$ACH W KOLORACH

X

4O NOWY KWARTALNIK NA POLSKIM RYNKU CZASOPISM FACHOWYCH

$ACHY ZIELONE r UWAGI O PROJEKTOWANIU I REALIZACJI

:AKÂ?AD KOMBINOWANY

$ACHY NA BLACHACH TRAPEZOWYCH

0APY BITUMICZNE

-EMBRANY HYDROIZOLACYJNE Z 06#

#%.! : 7 49- 6!4

0!l$:)%2.)+

.5-%2 )33.

4UTAJ ZNAJDZIESZ INFORMACJE O NOWOCZESNYCH TECHNOLOGIACH WYKONAWCZYCH

Â&#x201E; ROZWIÂ&#x2013;ZANIACH PROJEKTOWYCH

Â&#x201E; MATERIAÂ?ACH

Â&#x201E; NARZĂ&#x2021;DZIACH STOSOWANYCH NA DACHACH PÂ?ASKICH Â&#x201E;

:!-°7 02%.5-%2!4§ ) 02:%+/.!* 3)§ 3!-

ZamĂłw prenumeratÄ&#x2122; rocznÄ&#x2026; miesiÄ&#x2122;cznika Dachy w cenie 102 zĹ&#x201A; (brutto)

Zamawiam prenumeratÄ&#x2122; rocznÄ&#x2026; kwartalnika DACHY PĹ ASKIE w cenie 20 zĹ&#x201A; (brutto)

Nazwa firmy â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś..â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś....â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś....â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś.

Nazwa firmy â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś..â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś....â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś....â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś.

ImiÄ&#x2122; i nazwisko zamawiajÄ&#x2026;cego â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś..â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś..â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś....â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś.

ImiÄ&#x2122; i Nazwisko zamawiajÄ&#x2026;cego â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś..â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś..â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś....â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś.

Ulica â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś.â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś

Ulica â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś.â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś

Kod â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś.â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś Miasto â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś...â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś...........â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś

Kod â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś.â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś Miasto â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś...â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś...........â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś

NIP â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś.â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś.â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś................

NIP â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś.â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś.â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś................

Tel/fax â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś..â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś.. e-mail â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś..â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś.â&#x20AC;Ś.â&#x20AC;Ś..â&#x20AC;Ś.

Tel/fax â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś..â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś.. e-mail â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś..â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś.â&#x20AC;Ś.â&#x20AC;Ś...â&#x20AC;Ś.

Polskie Centrum Budownictwa Sp. z o.o., ul. StaroĹ&#x203A;ciĹ&#x201E;ska 1B lok. 2, 02-516 Warszawa Polskie Centrum Budownictwa Difin i MĂźller sp. z o.o., ul. StaroĹ&#x203A;ciĹ&#x201E;ska 1B lok 2, 02-516 Warszawa tel/fax /022/ 646 75 23,

e-mail: anna.sztorc@dachy.info.pl

tel. 0-22 646 75 21

WyraÄŞam zgodÄ&#x160; na umieszczenie moich danych osobowych w bazie danych wydawnictwa Polskie Centrum Budownictwa Sp. z o.o., oraz na ich przetwarzanie zgodnie z treÄ&#x17E;ciÄ&#x2026; Ustawy o ochronie danych osobowych z dn. 29.08.1997r. (Dz.U.133, poz.88) wyĂĄÄ&#x2026;cznie dla potrzeb marketingowych wydawnictwa.

e-mail: dachy@pcbmedia.pl

www.dachyplaskie.info.pl

WyraĹźam zgodÄ&#x2122; na umieszczenie moich danych osobowych w bazie danych wydawnictwa Polskie Centrum Budownictwa Difin i MĂźller Sp.z o.o, oraz na ich przetwarzanie zgodnie z treĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; Ustawy o ochronie danych osobowych z dn. 29.08.1997 r. (Dz. U. 133, poz.88) wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznie dla potrzeb marketingowych wydawnictwa.

dachy PŁASKIE

DACHY 2/2010

7SZYSTKO O DACHACH P ASKICH

$!#(9 - A T E R I A Y + O N S T R U K C J E 4E C H N O L O G I E

.2 ,549 #%.! Z W TYM 6!4 .2 ).$%+35 )33.

WWW DACHY INFO PL

#%.! : 7 49- 6!4

0!l$:)%2.)+

.5-%2 )33.

:AK AD KOMBINOWANY

$ACHY NA BLACHACH TRAPEZOWYCH

-EMBRANY HYDROIZOLACYJNE Z 06#

(YDROIZOLACJE $ACHY ZIELONE /DWODNIENIA /CIEPLENIA $ACHY ODWRÏCONE 0 YNNE FOLIE

777 $!#(90,!3+)% ).&/ 0,

UL 3TAROxCIÍSKA B LOK 7ARSZAWA TEL r

/BRÐBKI BLACHARSKIE

2EFLEKSYJNOyà POKRYà DACHOWYCH

,UKARNA WOLE OKO