Dachy 3/2010 by Karolina Niedziałkowska

DACHY 3/2010

$!#(9 - A T E R I A Y + O N S T R U K C J E 4E C H N O L O G I E

+REATYWNOyÃ ZAMIAST PROJEKTU

/ ODWODNIENIU DACHÐW STROMYCH

.2 -!2:%# #%.! Z W TYM 6!4 .2 ).$%+35 )33.

WWW DACHY INFO PL

4ARGI $ACH (OLZ )NTERNATIONAL

PRENUMERATA DACHY 2010 Dzięki prenumeracie masz stały dostęp do: X

aktualnych informacji o materiałach pokryciowych i izolacyjnych,

rozwiązań konstrukcyjno-projektowych,

wydarzeń w branży.

ZAMÓW PRENUMERATĘ I CZYTAJ! Zamów prenumeratę roczną miesięcznika Dachy w cenie 102 zł (brutto) Nazwa firmy …………………………………………………………………………………………..………………....……....……. Imię i nazwisko zamawiającego …………………………………………………………………..…………………..……....……. Ulica ……………………………………………………………………………………….…………………………………………… Kod ………………………………….……… Miasto ……………………………………………………………...……...........…… NIP ……………………………………………………………………………………….…………………………….……................ Tel/fax …………………………………..………….. e-mail ………………………………………..…………………….….…..….

Polskie Centrum Budownictwa Sp. z o.o., ul. Starościńska 1B lok. 2, 02-516 Warszawa

e-mail: edyta.dziubinska@dachy.info.pl

tel. 0-22 646 75 21

WyraĪam zgodĊ na umieszczenie moich danych osobowych w bazie danych wydawnictwa Polskie Centrum Budownictwa Sp. z o.o., oraz na ich przetwarzanie zgodnie z treĞcią Ustawy o ochronie danych osobowych z dn. 29.08.1997r. (Dz.U.133, poz.88) wyáącznie dla potrzeb marketingowych wydawnictwa.

OD REDAKCJ I

ADRES REDAKCJI I BIURA REKLAMY 02-516 Warszawa, ul. Starościńska 1B lok. 2 tel./fax (0-22) 646 75 21 do 23 dachy@pcbmedia.pl www.dachy.info.pl REDAKTOR NACZELNY Piotr Rożnowicz piotr.roznowicz@dachy.info.pl REDAKCJA Artur Kuźmiuk SZCZEGÓŁOWE INFORMACJE I OBSŁUGA ZLECEŃ REKLAMOWYCH Sylwia Rogozińska sylwia.rogozinska@dachy.info.pl

Szanowni Państwo

Zbigniew Migda zbigniew.migda@dachy.info.pl Dorota Tokarska dorota.tokarska@dachy.info.pl tel./fax (0-22) 646 75 21 do 23 REKLAMA W INTERNECIE Karolina Niedziałkowska karolina.niedzialkowska@dachy.info.pl PRENUMERATA I KOLPORTAŻ Edyta Dziubińska edyta.dziubinska@dachy.info.pl Zlecenia na prenumeratę przyjmuje redakcja, Kolporter, Poczta Polska, Ruch, Garmond Press. Cena prenumeraty rocznej: 102 zł Cena prenumeraty specjalnej: 55 zł + 7% VAT (dla uczniów, studentów, uczelni, szkół budowlanych, bibliotek i prenumeratorów Forum Budowlanego). ODPOWIEDZIALNA ZA REKLAMĘ I PRENUMERATĘ NA TERENIE NIEMIEC Tanja Petrich tel. (0-049) 221-5497-297, fax (0-049) 221-5497-326 Verlagsgesellschaft Rudolf Müller GmbH & Co. KG, Postfach 41 09 49, 50869 Köln CENNIK OGŁOSZEŃ Obowiązuje cennik ogłoszeń ważny od 1 stycznia 2008 r. Termin dostarczania materiałów do redakcji: 2 tygodnie przed publikacją. Materiałów nie zamówionych redakcja nie zwraca, a w razie opublikowania zastrzega sobie prawo do ich skracania. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń i reklam.

Nasi autorzy to doświadczeni fachowcy, trzymający w ręku niejeden projekt budowy i będący na setkach dachów. Cechuje ich zdrowy rozsądek, tzn. nie ślepe posłuszeństwo względem obiegowych prawd i twierdzeń. Z przypadkiem w pełni autonomicznego podejścia do zagadnienia odwadniania dachów mamy do czynienia na str. 14. Autor zamieszczonego tu artykułu poddaje w wątpliwość sens używanego od lat wzoru, przytaczając na swe poparcie przykład. Potwierdza on tezę, że nie warto zawsze bezgranicznie ufać powszechnym sądom – tylko dlatego, że są one… powszechne. Ponadto w artykule autor wyjaśnia też, dlaczego wody z dachu nie należy wyprowadzać bezpośrednio pod ściany. Poza tym materiałem w bieżącym wydaniu miesięcznika DACHY znajdziecie Państwo wiele innych ciekawych tekstów. Zapraszam do lektury!

PRZYGOTOWANIE DO DRUKU Edit sp. z o.o.

Piotr Rożnowicz Redaktor naczelny

Wydrukowano w Polsce

ADRES WYDAWCY 02-516 Warszawa, ul. Starościńska 1B lok. 2; tel./fax (0-22) 646 75 21 do 23, e-mail: info@pcbmedia.pl PREZES ZARZĄDU Tadeusz Bąk

Dachy 3/2010

S P I S T R E Ĺ&#x161;CI

PrzeglÄ&#x2026;d 6

Isola w Berlinie Laureaci konkursu Fakro w Activie ZĹ&#x201A;oty Medal Interbudu dla Zamku i Fakro

Spotkanie informacyjne na temat hydroizolacji Kemperol Oskary Dekarskie

Selena GazelÄ&#x2026; Biznesu roku 2009 Podsumowanie dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci i nowe plany Ĺ&#x161;SD

Technika 10

KreatywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zamiast projektu

O odwodnieniu dachĂłw stromych

Rozpoznanie wartoĹ&#x203A;ci zabytkowych konstrukcji dachowych, cz. 2

Skutki zimy na dachach

OĹ&#x203A;rodek sportu pod pewnÄ&#x2026; ochronÄ&#x2026;

TrwaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021;, wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, innowacyjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;. NarzÄ&#x2122;dzia akumulatorowe Bosch Professional

PrzeglÄ&#x2026;d narzÄ&#x2122;dzi akumulatorowych wybranych producentĂłw

Lukarna wole oko, cz. 3

MÄ&#x2122;ka wyboru â&#x20AC;&#x201C; jakie pokrycie na jaki dach, cz. 1

KreatywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zamiast projektu ArtykuĹ&#x201A; opisuje dalszÄ&#x2026; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; robĂłt wykonywanych na obiekcie niegdyĹ&#x203A; juĹź w DACHACH przedstawianym. Zlecenie dotyczyĹ&#x201A;o wykonania zadaszenia nad wjazdem do warsztatu samochodowego wraz z wykonaniem elewacji na Ĺ&#x203A;cianach warsztatu i budynku biurowego. Prace byĹ&#x201A;y o tyle trudne, Ĺźe inwestor nie miaĹ&#x201A; projektu i zdaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; na inwencjÄ&#x2122; firmy wykonawczej. Ta poradziĹ&#x201A;a sobie z zagadnieniem sposĂłb koncertowy.

PrzeglÄ&#x2026;d techniczny 44

Stalowy system rynnowy

Stalowe naroĹźniki do rynien Folia pod gonty bitumiczne

Targi 47

Dach+Holz International 2010. Relacja

BranĹźa 50

Fundusze europejskie dla firm â&#x20AC;&#x201C; jak je pozyskaÄ&#x2021;

Przewodnik branĹźowy

Zapowiedzi

$!#(9 - A T E R I A Â&#x2039; Y + O N S T R U K C J E 4E C H N O L O G I E

O odwodnieniu dachĂłw stromych

.2 -!2:%# #%.! ZÂ? W TYM 6!4 .2 ).$%+35 )33.

WWW DACHY INFO PL

Â&#x201E; ZdjÄ&#x2122;cie na okĹ&#x201A;adce pochodzi ze zbiorĂłw firmy +REATYWNOyĂ&#x192; ZAMIAST PROJEKTU

/ ODWODNIENIU DACHĂ?W STROMYCH

4ARGI $ACH (OLZ )NTERNATIONAL

DuPont. Przedstawia membranÄ&#x2122; TyvekÂŽ Solid uĹ&#x201A;oĹźonÄ&#x2026; na dachu budynku wielorodzinnego pod pokryciem z dachĂłwek.

Autor artykuĹ&#x201A;u wygĹ&#x201A;asza odwaĹźne spostrzeĹźenia na temat sposobĂłw obliczania odwadnianej powierzchni dachĂłw spadzistych. Nie sÄ&#x2026; to powszechnie obowiÄ&#x2026;zujÄ&#x2026;ce przekonania, ale za to dobrze uargumentowane.

Dachy 3/2010

SPIS TREŚ C I

Męka wyboru – jakie pokrycie dachowe na jaki dach, cz. 1 Potrzeba dachu na głową to jedna z podstawowych potrzeb człowieka. Jednak dach będący tylko ochroną przed deszczem i śniegiem to dzisiaj o wiele za mało. Współczesna „piąta elewacja” musi spełnić więcej zadań.

Dach+Holz International 2010. Relacja W sobotę, 27 lutego br. oficjalnie zakończyły się targi Dach+Holz. Odbyły się one w Kolonii. Na łącznej powierzchni 65 000 m2 swoje oferty przedstawiło 471 wystawców. Ich stoiska odwiedziło ponad 42 000 gości – samych profesjonalistów.

PRZEGLĄD

W dniach 16–20 lutego w Berlinie odbyły się targi bautec. Były one poświęcone w szczególności rozwiązaniom wpływającym na oszczędność energii. Na wystawie zaprezentował się także norweski producent gontów bitumicznych Isola. Firma wpisała się w „energooszczędny” trend, ponieważ jako nowość zaprezentowała wsporniki pod baterie słoneczne, dedykowane do pokryć z gontu bitumicznego (w ofercie są także systemowe wsporniki do dachówek stalowych Powertekk). Ponadto zaprezentowany został także program kalkulacyjny wspomagający pracę partnerów firmy. To nowe narzędzie do wygodnego kosztorysowania dachów w kompletnych systemach gontów Isola i dachówek Powertekk. Program uwzględnia akcesoria bezpieczeństwa TopSec i rynny stalowe Isola. Wszystko w specyfikacji gotowej do złożenia zamówienia. Grupa gości z Polski – przedstawiciele dilerów Isoli i reprezentanci wybranych mediów – miała możliwość zapoznać się z nowościami w pierwszej kolejności. Goście mieli też okazję do dyskusji na temat pokazanych rozwiązań, i to z członkami kierownictwa norweskiej centrali firmy. Dyskutowano podczas kolacji w restauracji na szczycie górującej na Berlinem wieży telewizyjnej przy Alexanderplatz. Polski wieczór miał miejsce tuż przed rozpoczęciem nowego etapu wzmacniania

pozycji marki Isola w Polsce. Zacieśnienie bezpośredniej współpracy z wybranymi dystrybutorami pozwoli na zwiększenie konkurencyjności i możliwość szybkiego reagowania na potrzeby rynku. Targi bautec wpisują się w strategię Isoli, dla której rynki niemiecki i polski to najważniejsi odbiorcy eksportowi gontów. Udział w targach firma zaliczyła do udanych, stoisko odwiedzili licznie zainteresowani inwestorzy i dekarze.

Laureaci konkursu Fakro w Activie Kilkudniowy wypoczynek w ośrodku szkoleniowo-wypoczynkowym Activa w Muszynie to jedna z najbardziej atrakcyjnych nagród czwartej edycji konkur-

su dla dekarzy „Fach na dach”, zorganizowanego przez firmę Fakro. Wyniki konkursowych zmagań były znane już w grudniu 2009 r. Ponieważ jednak Sądecczyzna dla wielu turystów staje się atrakcyjna szczególnie w sezonie zimowym, dlatego też dekarze odebrali swoje nagrody na przełomie stycznia i lutego. Pobyt w Activie wypełniły liczne atrakcje, takie jak jazda na skuterach śnieżnych, trikke ski, quadach i sankach. Konkurs „Fach na dach” cieszył się dużym zainteresowaniem. Swój udział w rywalizacji zgłosiło kilkuset dekarzy. Ich zadaniem było polecanie produktów Fakro i ich montaż, za co otrzymywali oni punkty wymieniane potem na liczne nagrody: okna dachowe, wyłaz dachowy, premiowe kupony, specjalistyczny fot. Fakro

Isola w Berlinie

e Rajdy na skuterach śnieżnych

fot. PR

sprzęt dla dekarzy oraz sprzęt AGD czy RTV. Była to doskonała forma promocji oferty produktowej Fakro i okazja do budowania więzi między firmą a dekarzami z całej Polski, którzy stają się najskuteczniejszymi „ambasadorami” nowosądeckiego producenta okien dachowych.

Złoty Medal Interbudu dla Zamku i Fakro W dniach 11-14.02.2010 roku odbyły się w Łodzi XVII Targi Budownictwa Interbud 2010. Jak co roku łódzkiej imprezie wystawienniczej towarzyszyły seminaria, konferencje i konkursy organizowane przez gospodarza targów, firmę

c Isola na targach bautec w Berlinie

Dachy 3/2010

fot. Zamek

PRZE G LĄD

c Paweł Babij, prezes Interservis Sp. z o.o (z prawej) wręcza Złoty Medal Targów Interbud 2010 Wojciechowi Chmielewskiemu z Fakro

Spotkanie informacyjne na temat hydroizolacji Kemperol Mimo że na arenie międzynarodowej hydroizolacja z płynnego tworzywa Kemperol sprawdza się już od czterdziestu lat, to w Polsce wciąż jest jeszcze nowością. Aby polskich odbiorców i użytkowników zapoznać z produktem, importer – firma AS-Innova – zorganizował w lutym we Wrocławiu spotkanie dla inżynierów i architektów. Prezentację prowadził przedstawiciel producenta, niemieckiej firmy Kemper-System. Duże zainteresowanie wzbudziła wielostronność zastosowania płynnego tworzywa sztucznego Kempe-

Oskary Dekarskie Firma Zamek sp. z o. o. po raz kolejny uczestniczyła jako wystawca w łódzkich Targach Budownictwa Interbud. W tym roku firma przyjęła nową koncepcję wystawienniczą, mającą odzwierciedlenie w sposobie i stylu aranżacji. Swoją ekspozycję zaprezentowała na 100 m2 na stoisku wyspowym, z czterech stron dostępnym dla zwiedzających i w pełni wykorzystała możliwości hali wystawienniczej, wznosząc stoisko piętrowe. Nowe rozwiązania spotkały się z dużą aprobatą kontrahentów i zwiedzających. W Firmie Zamek tradycją jest, że inaugurujący nowy sezon w branży czas targów łączy się z podsumowaniem roku fot. Zamek

Interservis sp. z o.o. Przeprowadzona została siedemnasta edycja konkursu o „Złoty Medal Targów Interbud”. Zadaniem konkursu było wyłonienie najlepszych produktów prezentowanych na targach, wyróżniających się pod względem jakościowym, użytkowym i technologicznym. Konkurs dotyczył produktów prezentowanych podczas Targów i dopuszczał do udziału w konkursie wyroby nie produkowane przez wystawców, posiadających jednakże udokumentowane prawo do ich dystrybucji. Zgodnie z regulaminem w konkursie udział wzięła firma Zamek z Łodzi, zgłaszając przedmiot swojej ekspozycji targowej – okno o podwyższonej osi obrotu FYP-V produkcji Fakro. (Zamek jest największym odbiorcą okien Fakro na terenie woj. łódzkiego). Kwalifikacji i oceny produktów zgłoszonych do konkursu dokonali przedstawiciele m.in. wojewody łódzkiego, Politechniki Łódzkiej, Polskiej Izby Przemysłowo-Handlowej Budownictwa, Regionalnej Izby Budownictwa, organizatora oraz specjaliści branżowi. To liczne gremium tegoroczną nagrodę główną Złoty Medal Targów przyznało właśnie produktowi dystrybuowanemu i zgłoszonemu przez Zamek. Złoty Medal Targów Interbud 2010 wręczono na uroczystej gali w Pałacu Poznańskiego 12 lutego br. W uroczystości wzięli udział m.in. Jolanta Namysłowska, Prezes Zarządu Zamek sp. z o.o. oraz Wojciech Chmielewski, dyrektor regionalny Fakro.

rol 2K-PUR. Technik z Kemper-System zademonstrował następnie praktyczne możliwości zastosowania hydroizolacji Podczas całego spotkania padło wiele interesujących pytań, a w kilku przypadkach niektórzy uczestnicy spotkania znaleźli w Kemperolu rozwiązanie ich aktualnych problemów z uszczelnieniem obiektów budowlanych. Remigius Jurkiewicz z AS-Innova obiecuje, że podobnych spotkań i prezentacji będzie coraz więcej, ponieważ wszystkim z branży budowlanej zależy na tym, aby w Polsce w jak najszerszym stopniu wprowadzano nowoczesne i skuteczne technologie.

c Tak Zamek prezentował się na XVII Targach Budownictwa Interbud 2010

Dachy 3/2010

PRZEGLĄD fot. Zamek

namiczniej rozwijających się polskich przedsiębiorstw, a jednocześnie motywuje nas do pracy nad dalszym rozwojem naszej firmy – powiedział Przemysław Strzyż, Brand&PR Manager spółki Selena SA.

Podsumowanie działalności i nowe plany SSD

c Dyrektor handlowy Zamku, Bohdan Zalewski (drugi z prawej) wśród przedstawicieli handlowych producentów i zdobywców Oskarów Dekarskich

W tym roku w konkursie Gazele Biznesu wzięło udział 4 tysiące firm. O wysokim miejscu Seleny na liście rankingowej zadecydowały: przyrost obrotów osiągnięty w ciągu trzech lat działalności wyrażony w procentach oraz doskonała reputacja wśród kontrahentów i odbiorców. Ceremonia przyznania nagród odbyła się w Hotelu Sofitel we Wrocławiu. Gazelę Biznesu z rąk komisji konkursu odebrał Przemysław Strzyż, Brand&PR Manager spółki Selena SA. Jesteśmy dumni z tak prestiżowej nagrody. Wyróżnienie Gazele Biznesu 2009 potwierdza naszą pozycję wśród najdyfot. ŚSD

minionego. Dualizm łączący przyszłość i przeszłość znajduje swoje odbicie w uroczystości wręczenia Oskarów Dekarskich, czyli nagród dla dekarzy i firm wykonawczych za współpracę w poprzednim roku. Już od kilku lat uroczystość wręczenia tych nagród odbywa się podczas uroczystej kolacji, od kilku lat organizowanej drugiego dnia targów. Zapraszani na nią są dekarze i firmy wykonawcze, a także reprezentanci zarządów, dyrekcji i przedstawicieli handlowych producentów materiałów budowlanych współpracujących z Zamkiem. Na tegoroczną uroczystość zaproszonych zostało 140 gości i dwunastu czołowych producentów dachowych materiałów budowlanych. Nagrody zostały wręczone w 13 kategoriach, reprezentowanych przez następujące marki: Bogen, Braas, Fakro, Isola, IVT, Lemar, Lindab, Meyer-Holsen, PCA, Plast-Dach, Plastmo, Powertekk, RuppCeramikę i Tyvek.

Selena Gazelą Biznesu roku 2009 Spółka Selena SA po raz kolejny została uhonorowana prestiżowym tytułem Gazeli Biznesu. Zwycięstwo w X edycji plebiscytu potwierdza konkurencyjną pozycję, jaką spółka zajmuje wśród krajowych przedsiębiorstw.

c Uczestnicy spotkania w Sławkowie

Dachy 3/2010

Śląskie Stowarzyszenie Dekarzy podsumowało swoją działalność w 2009 roku. Podczas spotkania 16 grudnia 2009 r. w karczmie „Austeria” w Sławkowie zarząd omówił poszczególne szkolenia, plany dotyczące organizacji Dnia Dekarza oraz seminarium, z którego wynika, że należy kontynuować praktyczne szkolenia dla nowych adeptów sztuki dekarskiej. Ustalono, że Dzień Dekarza w 2010 roku zostanie zorganizowany 12 czerwca w Sławkowie. Na obchody wraz z rodzinami zaproszeni zostaną także dekarze nie należący do ŚSD. Zarząd Stowarzyszenia zobowiązał się do opracowania w I kwartale 2010 r. szczegółowego harmonogramu prac związanych z przygotowaniem festynu. Na zakończenie spotkania odbyła się uroczysta Wigilia Bożego Narodzenia, którą poprowadził zaproszony ks. Robert Żwirek. Śpiewano kolędy wraz z zespołem muzycznym oraz złożono sobie życzenia świąteczne i noworoczne.

d Dach i obróbki blacharskie ściany szczytowej wykonane z blachy cynkowo-tytanowej w technologii rąbka i łuski

B L AC HA R ST WO

Kreatywność zamiast projektu Artykuł opisuje dalszą część robót wykonywanych na obiekcie niegdyś już w DACHACH przedstawianym. Zlecenie dotyczyło wykonania zadaszenia nad wjazdem do warsztatu samochodowego wraz z wykonaniem elewacji na ścianach warsztatu i budynku biurowego. Prace były o tyle trudne, że inwestor nie miał projektu i zdał się na inwencję firmy wykonawczej. Ta poradziła sobie z zagadnieniem sposób koncertowy.

Dachy 3/2010

biekt to budynek warsztatu samochodowego Automarket, opisywany już w miesięczniku DACHY, w wydaniu 1/2008. Tym razem ekipa blacharska otrzymała zlecenie na wykonanie zadaszenia nad wjazdem do warsztatu wraz z wykonaniem elewacji na ścianach warsztatu i budynku biurowego. Początek pracy był dosyć trudny, ponieważ inwestor nie miał projektu, ale znając naszą firmę polegał na naszej inwencji.

Dach Po uzyskaniu ogólnych informacji na temat kształtu zadaszenia nad wjazdem do warsztatu przystąpiliśmy do prac konstrukcyjnych. Problemem okazało się wykonanie dachu o wysięgu 5 metrów bez żadnego podparcia. Po przeliczeniach konstrukcyjnych okazało się, że nasz daszek będzie dosyć spory i będzie miał wymiary 6,50 m × 20 m, co dało 130 m² powierzchni, czyli jak na „daszek” dosyć sporo. Dzięki temu, że główna konstruk-

BL ACH ARS T WO cja budynku warsztatu jest stalowa, postanowiliśmy ją wykorzystać do wykonania dachu, czyli wspawać dźwigary wraz ze wzmocnieniami, na które ułożyliśmy konstrukcję drewnianą i zaszalowaliśmy płytą OSB. Pokrycie dachu wykonaliśmy z blachy cynkowo-tytanowej RHEINZIK patynapro szaroniebieska. Oczywiście podłoże została najpierw zafoliowana membraną Delta Maxx, a następnie przykryte matą strukturalną firmy Dörken. O ile sam dach był prosty do wykonania, to ciekawym wykonanym przez nas elementem jest rynna kwadratowa, wbudowana w okap dachu i zasłonięta niską attyką. Na pionowe elementy attyki zostały ułożone małe arkusze blachy – zgodnie z ułożeniem blach zamontowanych na dachu dochodzącym do koryta. Od spodu została zamontowana podbitka sosnowa w oblamówce z blachy cynkowej, co pozwoliło nam uzyskać perfekcyjny efekt wizualny współgrający ze ścianami elewacji warsztatu i przylegającym do niego budynkiem biurowym.

c Budynek bez elewacji

Elewacje Przy pracach na elewacji niezwykle istotne dla ostatecznego wyglądu jest rozplanowanie połaci, okien i drzwi, aby zostały one dokładnie symetrycznie rozmieszczone. W efekcie końcowym daje to obraz pełnej harmonii wykonanych detali. Aby elewacja prezentowała się interesująco i niebanalnie, postanowiliśmy wykonać ją w dwóch różnych technologiach: część

c Daszek i obróbki blacharskie ściany szczytowej

c Fragment bocznej fasady ze ściętym narożnikiem

c Podbitka i okap daszku

Dachy 3/2010

B L AC HA R ST WO

c Detal zakończenia z widoczną szczeliną wentylacyjną zabezpieczoną siatką

elewacji pokryliśmy blachą w technologii RHEINZINK, umiejętnie łącząc ją z łupkiem naturalnym. Aby to wykonać, ściany musiały być idealnie wyprowadzone, dlatego na wszystkich ścianach zrobiliśmy stelaż drewniany, ocieplenie i szalunek z płyty OSB. Część elewacji postanowiliśmy wykonać z trzech prostokątów z blachy, z których każdy miał różną szerokość i długość. Zostały one ułożono w stylu „pół-dzikim”, ale w widocznej symetrii pionowej, co nam dało świetny efekt wizualny. Do zamocowania paneli używaliśmy haftrów mocowanych na specjalne wkręty do płyty OSB. Ponieważ elewacja warsztatu została pokryta tytanowo-cynkowymi prostokątami, to elewację biura wykonaliśmy z łupka prostokątnego o wymiarach 40 × 20 cm,

c Połączenie tytancynku i łupka

po uprzednim przygotowaniu ścian. Oba materiały są produktami „szlachetnymi”, z górnej półki, a w dodatku korespondują ze sobą kolorystycznie. Układanie rozpoczęliśmy od wykonania wentylacji pod łupkiem i nad oknami siatki o grubości 1 mm RHEINZINK Aero 63. Dla powiązania z dachem wszystkie naroża przy oknach są z blachy cynkowo-tytanowej łączonej na rąbek otwarty, a dla zaakcentowania głównego wejścia całą oblamówkę wykonaliśmy z blachy mosiężnej. Wykonanie prac zajęło nam około 5 miesięcy. Nasza kreatywność w aranżowaniu wyglądu ścian tak bardzo spodobała się inwestorowi, że od lutego br. rozpoczynamy wymianę pokrycia na jego prywatnym domu wraz z wykonaniem elewacji

c Element odwodnienia - przyziemna częśc ściany

z różnego rodzaju łupka naturalnego. Tu również inwestor zda się na naszą pomysłowość i wyczucie estetyczne. To zlecenie pokazuje, że posiadając wiedzę i praktyczne umiejętności w sztuce blacharsko-dekarskiej połączone z pewnym poczuciem estetyki, daje możliwość wykonania każdej zleconej przez inwestora zadanie. Taka wiedza i praktyka pozwala też na wykonanie swojej pracy nawet bez projektu i bez pomocy architekta. Ważne, żeby wszystkie roboty zostały wykonane zgodnie ze sztuką, a inwestor był zadowolony.

Zenon Lewandowski

c Fragment elewacji z niesymetrycznych arkuszy blachy z prawidłowo wykonanymi narożnikami

Dachy 3/2010

Usługi blacharsko-dekarskie Zenon Lewandowski www.dekblach.com.pl Zenon Lewandowski jest posiadaczem znaku Blacharza Jakości firmy RHEINZINK

O DWO D N I EN IA

O odwodnieniu dachów stromych Autor artykułu wygłasza odważne spostrzeżenia na temat sposobów obliczania odwadnianej powierzchni dachów spadzistych. Nie są to powszechnie obowiązujące przekonania, ale za to dobrze uargumentowane.

laczego niektórzy twórcy wymyślają na nowo proch. I to taki, który nie działa? Od kiedy występują na Ziemi opady atmosferyczne? Ustalmy, że od zawsze. I od zawsze woda spływa z dachów, a człowiek stara się, aby woda spadająca na dach nie czyniła szkód w budynku i wokół niego. Deszcz spada na ziemię w postaci kropli. Pomiar wielkości opadu polega na zebraniu do naczynia deszczu i przeliczeniu tej ilości na litry na metr kwadratowy lub na wysokość słupka wody w mm. Jeśli podczas deszczu wieje wiatr, to odchyla on strugi opadu. Co to oznacza? Na ziemię spada tyle samo deszczu, ile wypadnie go z chmury (ewentualne straty możemy pominąć, gdyż nie mają żadnego znaczenia w naszym kontekście). Na rys. 1A widać, że na odcinek „a” spada pewna ilość wody. Tyle samo wody spadnie na ten odcinek przy wiejącym wietrze (rys. 1B).

Jak wygląda to, gdy deszcz pada na połać dachu pochyloną pod jakimś kątem? Na 1 m2 rzutu tego dachu spada tyle samo deszczu, co na ziemię lub dach płaski. Różnica polega na tym, że zależnie od kąta pochylenia połaci woda spływa szybciej lub wolniej. Opad atmosferyczny na dach spadzisty przedstawia rys. 2. Po co to wszystko piszę? Otóż często natykam się na materiały informacyjne podające wzór na obliczenie „efektywnej powierzchni dachu”: EPD = (B + H/2) × L gdzie: B – szerokość rzutu poziomego połaci dachowej, H – wysokość dachu, L – długość połaci dachowej.

Moim zdaniem wzór ten jest bezsensowny. Oto do czego prowadzi jego stosowanie – rys. 3. Zgodnie z tym wzorem mamy

c Rys. 1. Jak pada deszcz

Dachy 3/2010

EPD = (1 + 10 : 2) × 8 = 48 m2 A faktycznie odwadniana powierzchnia wynosi tylko 8 m2! Posługując się ww. wzorem dobieramy rynnę i rurę spustową dla powierzchni dachu sześć razy większej niż rzeczywista. Żadne roboty budowlane nie powinny być wykonywane na pamięć czy z przyzwyczajenia. Do rozwiązywania problemów budowlanych uprawnieni są projektanci mający nie tylko uprawnienia budowlane, ale przede wszystkim wiedzę techniczną. Inwestorzy żałują wydania pieniędzy na projektanta, a w konsekwencji ponoszą jeszcze większe wydatki i straty (jakość wykonanych robót, poprawki, przeróbki itd.). Przy projektowaniu odprowadzania wód z dachu należy brać pod uwagę następujące problemy: − warunki lokalne w miejscu lokalizacji obiektu, − wysięg okapu poza obrys murów,

ODWODNI ENI A

c Rys. 2. Opad deszczu na dach spadzisty

− dobór przekroju rynien i rur spustowych. Jeśli chodzi o warunki klimatyczne w miejscu lokalizacji obiektu, to poza ogólnymi informacjami podanymi w normach budowlanych ważna jest opinia miejscowych mieszkańców. Oni najlepiej wiedza, skąd najczęściej nadchodzą wiatry i deszcze i jak intensywne bywają opady. Warunki klimatyczne w naszym umiarkowanym klimacie są znane od setek lat. Na tej podstawie przyjęto pewne wielkości z nich wynikające. Uważam, że zawsze trzeba opierać się na danych przeciętnych, nie maksymalnych. W niektórych szczególnych przypadkach (klęski żywiołowe, oberwania chmury, bardzo obfite opady śniegu) założenia te mogą okazać się niewystarczające. Jednak moim zdaniem jest to lepsze wyjście niż przyjmowanie wielkości jak dla sytuacji ekstremalnych.

Grawitacja w rynnach Mając na uwadze miejscowe warunki klimatyczne istotny jest występ okapu poza obrys murów budynku (dotyczy to oczywiście fazy projektowania). Nie sposób wspomnieć tu o zjawisku grawitacji (in. przyciągania ziemskiego, powszechnego ciążenia). Prawo grawitacji brzmi: dwie cząsteczki materialne przyciągają się z siłą F proporcjonalną do iloczynu ich mas m1 i m2 i odwrotnie proporcjonalnie do kwadratu odległości r między nimi: F=G×

m1 × m2 r2

gdzie: G = stała grawitacji = 9,81 m/s2 w warunkach ziemskich.

c Rys. 3. Powierzchnia efektywna tego dachu obliczona wg powszechnie używanego wzoru jest zawyżona 6-krotnie!

Każdy projektant powinien też pamiętać o zasadach dynamiki Newtona: 1 – zasada bezwładności: jeśli na ciało nie działają żadne siły lub siły działające równoważą się, to ciało pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem jednostajnym prostoliniowym. 2 – przyspieszenie ciała jest proporcjonalne do przyłożonej siły i odwrotnie proporcjonalne do jego masy. 3 – zasada akcji i reakcji: każdemu działaniu siły odpowiada równe mu, lecz przeciwnie skierowane przeciwdziałanie. Zasady te znajdują zastosowanie także w budownictwie. Dla poparcia mego twierdzenia podaję przykład związany z dachami. Występ okapu poza obrys budynku zależy od miejsca usytuowania obiektu. Lokalnie są miejsca, gdzie deszcz z wiatrem przychodzą z jednej strony. Tu okap powinien wystawać poza mu nawet do 80 cm – ochroni to okna i ściany przed zalewaniem. Bywają jednak budynki z rynnami umocowanymi zbyt blisko ścian zewnętrznych. Ze swojego mieszkania mam widok na takie kamienice. Gzyms przy rynnie ma dwie odsadzki po ok. 6 cm Dachy 3/2010

każda, przy gzymsie jest rynna wisząca (rys. 4). Z okna widzę ciąg zwartej zabudowy od strony okapu (strona północna). Podczas ulewnego deszczu strumienie wody przelewają się przez rynnę i zgodnie z zasadami Newtona zbliżają się do ściany budynku 5-piętrowego budynku, zalewając elewację. Projektant powinien był przewidzieć tu większy gzyms.

c Rys. 4. Zasada przyciągania mas zastosowana dla wody wypływającej z rynny

O DWO D N I EN IA ści rynny jest wododział i woda spływa w dwie strony do narożników budynku, gdzie instaluje się rury spustowe. W przypadku dachu z koszami orynnowanie wymaga specjalnego rozwiązania. Jak widać na rys. 5, w narożniku orynnowania (na długości rynny ok. 2 × 25 cm – szerokość kosza, którym spływa woda) spływa sześć razy więcej wody niż z połaci poza koszem (F = 36 m2 i f = 6 m2, co daje 36 : 6 = 6). Przy silniejszym opadzie nadmiar spływającej wody będzie się przelewał przez rynnę. Nie zauważyłem natomiast na budynkach żadnych zabezpieczeń w tych miejscach. Skutecznym zabiegiem może być przylutowanie do rynny blachy na wysokość ok. 10 do 15 cm na długości ok. 30 cm, licząc od narożnika rynny w obie strony. Ta blacha musi być zagięta pod kątem prostym i u dołu rozcięta na długości poniżej krawędzi rynny (zwoju rynny).

Rury spustowe

c Rys. 5. Dodatkowa blacha przylutowana do rynny w narożniku pod koszem zabezpieczy przed wylewaniem się wody

Przekrój rury spustowej powinien wynosić 75% przekroju rynny dachowej. Rury rozmieszcza się co 10 do 25 m, najlepiej w narożnikach budynku. Ponieważ rura może zimą zamarznąć, wskazane jest stosowanie rur o średnicy co najmniej 150 mm.

Jak widać na rysunku, masa budynku m1 jest stosunkowo duża, natomiast strumień wody ma niewielką masę m2; odległość tych mas jest niewielka. Siła przyciągająca te masy do siebie okazuje się wystarczająca do zbliżenia strumienia wody do samej ściany i jej zalewania. Jest to wprawdzie zjawisko w skali mikro, ale dokuczliwe.

Jak dobrać rynnę Przyjmuje się, że przekrój rynny powinien wynosić 0,8–1,0 cm2 na 1 m2 rzutu dachu. Jeśli w dachu nie ma koszy, w których spływ wody jest większy, przyjmuje się przekrój rynny równy 0,5 cm2 na 1 m2 rzutu dachu. Stosowane średnice rynien wynoszą Ø 10, 15, 18 i 20 cm. Spadek rynny powinien wynosić 2–5 mm, a nawet 20 mm na każdy metr bieżący. Ze względu na mniejsze wymiary budynki jednorodzinne mogą mieć spadek jednostronny i jedną rurę spustową. Korzystniej jest jednak, gdy w połowie rozpięto-

c Rys 6. Skutki odprowadzania wód opadowych w bezpośrednie pobliże budynku. Obiekt osiada, mury pękają - może dojść do katastrofy budowlanej

Dachy 3/2010

Wody spływającej z dachu nie można po prostu wypuścić na ziemię. Najczęstszym błędem jest zakończenie rury spustowej kolankiem. Tak zalecają to robić podręczniki szkolne. Gdy taki wylew znajdzie się w środku rozpiętości budynku, to budynek pęknie w tym miejscu. Podobnie w przypadku, gdy kolanka są przy narożnikach – ściany pękną po obu stronach narożnika. Znam właścicieli domów, którzy w miejscu wylewu wody z kolanka wykopują dołek wypełniony żwirem, aby woda nie rozlewała się nieco dalej od domu, lecz wsiąkała w grunt tuż przy nim. Obawiam się, że dni ich murów są policzone. Ktoś zapyta, dlaczego ściany miałyby pękać w tych miejscach? Otóż wsiąkająca latami w grunt przy budynku woda rozmywa go i rozmiękcza. Cały budynek stoi na gruncie nośnym, natomiast te miejsca, w które podczas deszczu dostarczana jest dodatkowa porcja wody, tracą na nośności. Można to porównać z człowiekiem, który jedną nogą stoi na suchym podłożu, a drugą na mokrym i rozmiękłym. Pozycja nie jest stabilna i łatwo o wywrotkę. Budynek ma pewną sztywność przestrzenną i przez pierwsze lata nie będzie się działo nic złego. Potem jednak w powstaną naprężenia wewnętrzne, a kiedy przekroczą nośność – ściany pękną i osiądą. Jeśli już rura spustowa jest zakończona kolankiem, a brak jest kanalizacji, pod wylewkę należy podłożyć rynnę, aby wodę odprowadzić jak najdalej od budynku. Inny sposób, stosowany także przy braku kanalizacji, to wprowadzenie rury spustowej pod ziemię i dalej przez kolanko i rurę długości ok. 5–6 m poprowadzenie wody do dołu wypełnionego gruboziarnistym żwirem. Trzeci sposób to odprowadzenie wód opadowych do kanalizacji. Jeśli jej nie ma, to najkorzystniej jest wykonać ją, z doprowadzeniem wody do podziemnego zbiornika retencyjnego. Wodę taką można z powodzeniem wykorzystać do celów gospodarczych, choćby do podlewania ogrodu.

Duåo wody? Gßúbsza rynna Galeco STAL

Rynna stalowa gÝøbsza od dostúpnych na rynku systemów konkurencyjnych, gwarantujàca wyåszà wydajno×ø w odprowadzaniu wody. Rynny i rury spustowe zabezpieczone folià, która chroni przed zarysowaniem podczas transportu. Jedyne dostúpne na rynku naroåniki uszczelkowe wykonane z blachy powlekanej znacznie obniãajÞ koszt systemu.

Galeco. Zaufaj bezpiecznym rozwiàzaniom.

inż. Edmund Ratajczak Expronad

www.galeco.pl infolinia: 0801 623 626* * koszt poßàczenia jak za poßàczenie lokalne

KO N S T R U KCJE

Rozpoznanie wartości zabytkowych konstrukcji dachowych, cz. 2 Dokumentacja prac remontowych dotycząca zabytkowych konstrukcji dachowych oraz podejmowane na jej podstawie działania naprawcze, powinny być poprzedzone szczegółowym rozpoznaniem wartości zabytkowych całości konstrukcji przewidzianej do naprawy lub konserwacji. Rozpoznanie powinno dotyczyć zarówno sfery historii, jak i techniki.

Faza badania i rozpoznania stanu istniejącego 1.1. Kwerenda archiwalna Kwerenda powinna być przeprowadzona w celu weryfikacji danych na temat historii obiektu wraz z rozpoznaniem przekazów świadczących o jego kolejnych przekształceniach, inicjatywach budowlanych, zmianach własności itp. Im starsza konstrukcja, tym większa jest potrzeba wykonania dokładnej kwerendy. Kwerenda powinna być przeprowadzona z uwzględnieniem wszystkich działań remontowych, modernizacyjnych oraz związanych z historią obiektu lub jego najbliższego otoczenia, które mogły mieć wpływ na możliwe uszkodzenia lub zniszczenia obiektu. Kwerendy prowadzi się na ogół w zbiorach Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków, w archiwach Wojewódzkich Urzędów Ochrony Zabytków, w archiwach państwowych (np. w zespołach policji budowlanej lub towarzystw ubezpieczeniowych), w archiwach kościelnych (parafialnych, diecezjalnych) i w zbiorach prywatnych. Poszukiwania rozszerza się też na zasoby archiwalne i biblioteki placówek naukowych (uniwersytety, politechniki, akademie rolnicze). 1

e Inskrypcja na belce

1.2. Inwentaryzacja Inwentaryzacja więźby dachowej powinna zawierać prawidłowo opracowane i zwymiarowane rysunki w skali 1:50 (dla ewentualnych detali w skali 1:20). Rzuty i przekroje konstrukcji powinny być wykonane w ilości zapewniającej dokładne jej udokumentowanie i czytelne przedstawienie. Rysunki pełnych i niepełnych wiązarów przedstawia się od strony złączy ciesielskich, z uwzględnieniem ich rodzaju oraz sposobu łączenia. Inwentaryzacja powinna uwzględniać deformacje konstrukcji oraz zwracać uwagę na inne, występujące w przestrzeni więźby dachowej, elementy oryginalnego wyposażenia, np. kołowroty. Szerzej o zasadach wykonywania inwentaryzacji architektonicznych zabytków

oraz więźb dachowych można dowiedzieć się z publikacji1. 1.3. Znaki ciesielskie i inskrypcje Analiza ciesielskich znaków montażowych, zachowanych na powierzchniach elementów konstrukcji może wnieść ważne informacje na temat budowy obiektu. Dotyczą one ustaleń, czy konstrukcję wznosiła jedna czy kilka ekip, czy prace przebiegały w jednym okresie czasu, czy fazowo w różnych latach. Poza oględzinami ważna jest odpowiednia dokumentacja. Naniesienie układu montażowych znaków ciesielskich na inwentaryzację umożliwia ich analizę, a czasem jest bardzo pomocne w ustaleniu faz i sposobu realizacji konstrukcji.

Brykowska M. – „Metody pomiarów i badań zabytków architektury”, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2003 r. Tajchman J. – „Zasady odwzorowania konstrukcji dachowych w dokumentacjach konserwatorskich”, materiały Antikon 2005 – VI Konferencji „Architektura ryglowa – wspólne dziedzictwo”, wyd. Szczecin-Expo, Towarzystwo Wspierania Rozwoju Pomorza Zachodniego, Szczecin 2005, s. 457–487.

Dachy 3/2010

Easy-Form®

Uniwersalna taśma łącząca Easy-Form® • • • • • • • • •

wysoka trwałość – aluminium z powłoką akrylową bardzo dobra przyczepność do podłoża wysoka elastyczność (do 60%) szeroki zakres zastosowań uniwersalna – do wszystkich rodzajów dachówek 4 kolory - możliwość dopasowania do koloru pokrycia łatwy i bezproblemowy montaż samoprzylepne podłoże butylowe dwuczęściowa folia rozdzielcza jako osłona butylu

Klöber – HPi Polska Sp. z o.o., ul.17 Stycznia 45 B, 02-146 Warszawa tel.: +48 (0)22 35 12 900, fax: +48 (0)22 35 12 901 www.kloeber-hpi.biz, info@kloeber-hpi.biz

KO N S T R U KCJE

c Traseologia

Inwentaryzacji muszą podlegać także inne ślady zachowane na powierzchni drewna (znaki handlowe, inskrypcje – podpisy, napisy, daty itp.). W razie ich zidentyfikowania należy umieścić na rysunkach inwentaryzacyjnych informację o lokalizacji rozpoznanych znaków oraz ich formie, metodzie wykonania i treści. Znaki takie mogą wymagać dokładniejszego udokumentowania fotograficznego, wraz z uwidoczniona na zdjęciu skalą metryczną. Koniecznością jest dokładne zlokalizowanie, oględziny i dokumentacja znaków i napisów na tych elementach, które zagrożone są wymianą lub zniszczeniem.

1.4. Traseologia Trasologia jest nowym kierunkiem badań naukowych (materiałoznawczych) zajmującym się analizą śladów narzędzi ciesielskich, które zachowały się na powierzchniach obrabianych elementów drewnianych. Pozwala na wnioskowanie, jakimi metodami ciesielskimi dany element został obrobiony. W Polsce traseologia jest rzadko stosowana, w odróżnieniu do Czech, Słowacji, Belgii i Francji gdzie dużo częściej prowadzi się te badania2, zwłaszcza przy starych konstrukcjach (w Polsce od końca XIX w. drewno coraz częściej było obrabiane mechanicznie). Podstawowe opracowania powierzchni drewna, możliwe do odróżnienia pod względem obróbki, to powierzchnie: okorowane (ślady ośnika), ślady po rozłupaniu klinami, ślady cięcia trakiem ręcznym, obrabiane toporem, piłą ręczną, obrabiane ciosłem (cieślicą), powierzchnie ze śladami cięcia trakiem mechanicznym. Poszczególne płaszczyzny jednego elementu mogą posiadać różne ślady obróbki. Wnioski z analizy tych śladów są pomocne przy ustalaniu, czy konstrukcja została wykonana przez jedną czy przez więcej ekip oraz w których jej częściach dokonano przebudów lub napraw. Mogą także posiadać ślady po spławianiu drewna lub transporcie pionowym. Przy szczegółowych badaniach rozpoznanie i inwentaryzacja charakterystycznych śladów, pozostawionych przez narzędzia ciesielskie na powierzchni obrabianych elementów powinna zawierać dla każdego typu powierzchni (jeśli jest to możliwe): dokumentację fotograficzną wraz z opisem (i ewentualnie w przypadkach niejednorodnych wyników – opis lokalizacji poszczególnych, odmiennie obrabianych elementów, np. na inwentaryzacyjnym rysunku rzutu więźby dachowej). Przeprowadzone badania skonfrontowane z typologią znanych struktur konstrukcyjnych prowadzić powinny do

opracowania stratygrafii poszczególnych elementów więźby i zależnie od uzyskanych wyników do wykonania teoretycznej rekonstrukcji drewnianego ustroju istotnego dla przyjęcia rozwiązań projektowych w następnej fazie prac. Traseologia jest częścią naukowego rozpoznania konstrukcji i nie we wszystkich przypadkach konstrukcji jest konieczna. Natomiast usuwanie oryginalnych elementów z konstrukcji lub współczesne ociosywanie powierzchni drewna może w przyszłości takie badania uniemożliwić. 1.5. Rozpoznanie układu i typu konstrukcji historycznej Po zapoznaniu się z konstrukcją więźby dachowej, powinno się określić jednorodność i kompletność konstrukcji. Następnym krokiem jest ustalenie układu konstrukcji i zaszeregowanie jej pod względem typu lub typów zastosowanych historycznych rozwiązań konstrukcyjno – przestrzennych3. 1.6. Badania dendrochronologiczne W przypadku występowania drewnianych elementów w budowli istotnych dla bezwzględnego jej datowania istnieje możliwość (a w wielu obiektach — wręcz konieczność) przeprowadzenia badań dendrochronologicznych. Wykonywanie tych badań w obiektach zabytkowych jest obecnie standardem europejskim przy rozpoznawaniu konstrukcji drewnianych. Badania dendrochronologiczne powinny mieć ściśle określony cel – inaczej ustala się, który z elementów konstrukcji jest najstarszy, inaczej datuje się całość konstrukcji. Dlatego badania te wymagają wcześniejszych oględzin konstrukcji a czasem i konsultacji z dendrochronologiem, czy są możliwe do wykonania. Miejsca pobrania próbek drewna powinny być ściśle udokumentowane i konsultowane z autorem badań architektonicznych. W przeciwnym razie wartość merytoryczna badania będzie

Rouzicka P. „Trasologie tesarskych seker – stopy po nastrojach, które vznikaji pri opracovani dreva pri vyrobe tesarskych konstrukcji” – Svornik 3/2005, unicornis Praha 2005, str. 5–29

Tajchman J. – „Propozycja systematyki i uporządkowania terminologii ciesielskich konstrukcji dachowych występujących na terenie Polski od XIV do XX w.”, Monument nr 2 – Studia i materiały Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków, s. 7–36 , Warszawa 2005 r.

Dachy 3/2010

KONS TRUKCJ E znacznie ograniczona lub wynik badania może być niemiarodajny. Zwracamy uwagę, że jedynie poprawnie wykonane badania dendrochronologiczne stanowią szczególnie cenny materiał pomocniczy dla badań architektonicznych, uściślający ich wyniki. 1.7. Rozwarstwienie chronologiczne Pozwala zorientować się dokładnie w fazach budowy obiektu i pomaga ustalić autentyczność zachowanych części konstrukcji. Badania więźby są ściśle związane z rozpoznaniem stratygrafii całego obiektu, a obserwacja przestrzeni poddasza zazwyczaj prowadzi do uzyskania wniosków badawczych o szerszym zakresie niż historia jednego tylko elementu zabytkowej budowli.

2. Orzeczenia techniczne 2.1. Ekspertyza mykologiczna (mikologiczna) Określa stan zachowania drewna konstrukcji w aspekcie występowania korozji biologicznej oraz określa jej zasięg i przyczyny, rozpoznaje szkodniki biologiczne i ich aktywność oraz podaje metody ich zwalczania. Orzeczenie mykologiczne

c Znaki pozostawione przez dawnych cieśli

musi być wykonane przez osoby posiadające świadectwa ukończenia odpowiednich specjalistycznych szkoleń, np. organizowanych przez Polskie Stowarzyszenie Mykologów Budownictwa. Orzeczenie mykologiczne powinno zawierać: 1. Rozpoznanie gatunku drewna, z którego wykonano konstrukcję, precyzyjny, pozbawiony jakichkolwiek uogólnień opis rodzaju i zakresu występowania stwierdzonych uszkodzeń (sformułowanie właściwej diagnozy często wiąże się z koniecznością wykonania odkrywek konstrukcji). 2. Ustalenie, czy korozja biologiczna jest aktywna (w przypadku grzybów domo-

wych i pleśniowych ustalenia powinny być poparte pomiarami wilgotności, wykonanymi za pomocą skalowanych urządzeń). 3. Rozpoznanie aktywności żeru larw owadów, co wiąże się wyborem i wskazaniem stosowania właściwych środków i metod – do zwalczania szkodników lub zabezpieczania drewna przed ich atakiem. 4. Zalecenie odpowiednich środków chemicznych do zwalczania korozji biologicznej, wraz z ustaleniem jakie preparaty zastosowano wcześniej do konserwacji drewna konstrukcji. 5. Wszelkie preparaty przewidziane do zastosowania muszą posiadać aktualne

KO N S T R U KCJE świadectwo dopuszczające do ich stosowania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Wycofane z użycia i obecnie zabronione są wszelkiego rodzaju xylamity, a większość środków dawnego INCO-Veritas (Imprex W, Imprex Z, Antox B) nie jest od wielu lat produkowana. 6. Zalecenie innych metod i środków, które są sprawdzone i dopuszczone do stosowania w budownictwie i w konserwacji zabytków. 7. Dokumentację fotograficzną miejsc uszkodzonych z opisem uszkodzenia i jego zasięgu wraz z tzw.; mapą zniszczeń i uszkodzeń. Orzeczenie mykologiczne powinno uwzględniać zabytkowe wartości konstrukcji, podawać metody naprawy konstrukcji z pełnym poszanowaniem zabytkowej substancji. Wskazane jest, aby we wnioskach uwzględniać ustalenia dotyczące wcześniej zastosowanych środków chemicznych do konserwacji konstrukcji. W ramach ekspertyzy mykologicznej można wskazywać elementy uszkodzone do wymiany lub naprawy, ale o sposobie naprawy lub o konieczności wymiany powinno decydować rozpoznanie konstrukcyjne uwzględniające wyniki badań mykologicznych. 2.2. Ekspertyza techniczna (konstrukcyjna) Określa stan zachowania konstrukcji pod względem technicznym, wytrzymałościowym. Wraz z wytycznymi konserwatorskimi i wnioskami z opinii mykologicznej jest podstawą do sporządzenia projektu remontu konstrukcji. Dokumentacja ta powinna zawierać: 1. Rzetelny, opracowany bez uogólnień opis uszkodzeń wszystkich elementów więźby i na całej ich długości (utrudniony dostęp do poszczególnych elementów, powodujący ograniczenie zakresu badania musi być zaznaczony w opisie; jeśli występuje konieczność lub możliwość zdjęcia pokrycia dachu, a tym samym odsłonięcia powierzchni elementów lub ich połączenia, które dotąd nie były dostępne, badanie stanu technicznego tych miejsc należy 4

dodatkowo wykonać po uzyskaniu dostępu, ale przed podjęciem ostatecznej decyzji o ich sposobie naprawy). Należy stosować przyjętą specjalistyczną terminologię4. 2. Obliczenia konstrukcyjne wraz z przyjętymi schematami statycznymi w celu ewentualnej weryfikacji wniosków przyjętych w opracowaniu. 3. Pomiary wielkości utrwalonych deformacji podstawowych elementów układu nośnego jak tramy, płatwie, krokwie koszowe itd. 4. Dokumentację fotograficzną miejsc uszkodzonych z opisem uszkodzenia i jego zasięgu wraz z tzw.; mapą zniszczeń i uszkodzeń – czyli prezentacją zniszczeń i uszkodzeń na rysunkach inwentaryzacyjnych. Każdemu elementowi powinien towarzyszyć opis uszkodzenia z podaniem jego zasięgu i wstępną kwalifikacją remontową określająca konieczność naprawy elementu lub wymiany i w jakim zakresie. Niedopuszczalne jest: − kwalifikowanie nieznacznie uszkodzonych elementów drewnianych do całkowitej wymiany, − niezgodne z rzeczywistym stanem konstrukcji rozszerzanie zasięgu uszkodzeń, prowadzące (do fałszowania obliczeń statycznych i do błędnych wniosków dotyczących sposobów naprawy lub kwalifikacji remontowych). Należy pamiętać, że w zabytkowych więźbach dachowych często mamy do czynienia z wyselekcjonowanym drewnem, o dużej zawartości twardzieli oraz elementami przewymiarowanymi (w stosunku do współczesnych norm). Zabytkowe ustroje budowlane mimo miejscowych lub odcinkowych uszkodzeń w wielu przypadkach skutecznie opierają się czynnikom niszczącym, mającym wpływ na ich stan techniczny. Bardzo ważne jest sprawdzenie (z zaznaczeniem w opisie), czy zachodzi np. zjawisko opierania się konstrukcji więźby na płaszczu sklepienia, ponieważ taka sytuacja generuje zagrożenia dla

budowli – grozi zarwaniem konstrukcji sklepienia.

II. Faza projektowa Jest to ta część dokumentacji, która powinna korzystać z wcześniej opisanego rozpoznania obiektu. Faza projektowa remontowanego drewnianego ustroju to przyjęcie rozwiązań techniczno–konserwatorskich prowadzących do zapewnienia istniejącej strukturze kontynuowania jej funkcji w obiekcie, a w sytuacji, gdy jest to niemożliwe, wprowadzenie współczesnych ale odwracalnych rozwiązań technicznych (zastępujących wcześniej zastosowane) w celu zachowania jak największej części substancji autentycznej.

III. Faza wykonawcza Powinna dokładnie realizować zalecone w projekcie rozwiązania, co musi być kontrolowane przez odpowiedni nadzór. W przypadkach modyfikacji projektu wynikających z ujawnionych już w czasie prac sytuacji, pamiętać trzeba o konieczności wykonania dokumentacji powykonawczej zawierającej uzupełniające w stosunku do projektu wyniki badań i rozwiązań wykonawczych przyjętych w toku realizacji prac.

Podsumowanie Europejskim trendem w konserwacji i naprawach zabytkowych konstrukcji drewnianych jest jak największe poszanowanie zabytkowej substancji i przestrzeganie przy jej naprawie tradycyjnych metod ciesielskich (uzupełnianie drewna drewnem) z zachowaniem pierwotnie użytego rodzaju drewna. Gdy jest to niemożliwe, wskazane jest stosowanie rozwiązań, które wprowadzają konstrukcje i elementy wykonane z innego materiału, są w pełni odwracalne i nie naruszają zabytkowej substancji. mgr inż. arch. Dominik Mączyński Krajowy Ośrodek Badań Dokumentacji Zabytków Zdjęcia: Autor

Mączyński D., Tajchman J., Warchoł M. – „Materiały do terminologii konstrukcji więźb dachowych – podstawowe pojęcia”, Monument nr 2 –Studia i materiały Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków, s.37–44, Warszawa 2005 r.

Dachy 3/2010

O R Y N N OWA N IE

Skutki zimy na dachach

a dachową instalację odwadniającą składają się rynny dachowe i rury spustowe, wykonane najczęściej z ocynkowanych blach stalowych, blach tytanowo cynkowych, blach miedzianych lub z tworzyw sztucznych. Elementy te podczas takich warunków pogodowych, z jakimi mamy do czynienia w tym roku, narażone są na uszkodzenie, a w wielu przypadkach na zniszczenie. I kto nie zadbał o to, aby dach dodatkowo zabezpieczyć drabinkami przeciwśnieżnymi lub zaporami powstrzymującymi „zjeżdżanie” śnieżnej czapy z dachu, może liczyć się z tym, że system rynnowy zostanie uszkodzony a w ekstremalnych warunkach zniszczony. Szacujemy, że po tegorocznej zimie co najmniej 30% dachów będzie miało uszkodzone lub zniszczone rynny dachowe i rury spustowe. W najgorszej sytuacji są dachy wykonane z gładkich, równych pokryć, takich jak blachodachówka, pokrycia blaszane panelowe czy dachówka szkliwiona. Poślizg masy śniegu na tych materiałach nie napotyka na prawie żaden opór.

Lodowy napór Tegoroczna aura z dużymi opadami śniegu, solidnie skropionego potem deszczem, pojawiającymi się na przemian krótkimi odwilżami i dniami bardzo mroźnymi, utworzyła w rynnach i na krawędziach dachów lodową zaporę. Kompletnie wypełnione lodem są rury spustowe. Lodowo-śnieżny wał z opierającą się o niego śnieżną czapą zalegającą na dachu stanowi ogromne obciążenie dla mocujących rynnę uchwytów. Przy

Fot. Protec

Ekstremalne warunki zimowe dają się w tym roku wszystkim mocno we znaki. Cierpią ludzie, zwierzęta i budowle. Swoisty egzamin sprawności, skuteczności i wytrzymałości przechodzą newralgiczne elementy dachu - instalacja zbierania i odprowadzania wody z dachów.

średnicy rynny wynoszącej 150 mm na 1 metrze mieści się w niej masa lodowa o ciężarze około 12 kg. Lodowa „narośl” na wypełnionej lodem rynnie i nacisk masy śniegu zalegającej na dachu ciężar ten zwielokrotniają. Pod tak ogromnym naporem uszkodzenia są nieuniknione. Norma regulująca wytrzymałość uchwytów rynnowych (EN 1462) podaje, iż uchwyt mocujący rynnę przewidziany do dużych obciążeń powinien bez odkształceń przenosić obciążenie 750 N (tj. około 76 kg), a trwałe ugięcie uchwytu powinno być poniżej 5 mm. Jeden metr sześcienny zbitej masy śnieżno-lodowej ważyć może 800 do 1000 kg. Przy pokrywie śnieżnej o grubości 40 cm objętość 1 m³ osiągamy już na 2,5 metrowej długości połaci. W domku jednorodzinnym długość połaci wynosi zazwyczaj zdecydowanie więcej niż 6 m, więc i napór masy śniegu może dojść nawet do granicy 3 ton na długości 1 m rynny. Takiego obciążenia niestety nie jest w stanie wytrzymać standardowa Dachy 3/2010

konstrukcja zawieszenia i wykonania rynien. Więc skutki tegorocznej zimy dla wielu będą w tym roku bolesne. Lodowy wał zalegający w rynnie i na krawędzi dachu to nie tylko ogromne obciążenie i zagrożenie dla rynien dachowych. Powoduje on również podsiąkanie pochodzącej z roztopów wody pod ozdobne obicia, a przy krótkich okapach woda pojawia się wręcz na ścianach. Jedyną rozsądną radą na uniknięcie takiej sytuacji wydaje się tylko konstruowanie odpowiednio długich okapów, dobór prawidłowego, adekwatnego do stosowanego pokrycia, pochylenia połaci dachowej oraz prawidłowe zamontowanie płotków (barier) przeciwśnieżnych lub zamontowanie ogrzewania elektrycznego w rynnach i rurach spustowych. Będzie na to czas do następnej zimy.

Klemens Weber Protec

M E M B R AN Y I FOLIE DACHOWE

Ośrodek sportu i rekreacji pod pewną ochroną Oddychająca membrana DuPont™ Tyvek® Supro dostarczy długotrwałej ochrony ośrodkowi sportu i rekreacji „Les Thermes” w Strassen w Luksemburgu (www.lesthermes.net). Membrana została wybrana, by chronić drewnianą konstrukcję przed szkodliwym wpływem kondensującej wody i zapewnić ochronę przed warunkami atmosferycznymi (wiatr i woda).

harakterystyczny kształt ośrodka „Les Hermes” przypomina pojazd kosmiczny, który wylądował na horyzoncie. W tym trzypiętrowym budynku można korzystać z różnych form aktywności sportowych – od pływania w krytych lub odkrytych basenach, do relaksowania się w saunie lub ćwiczenia w klubie fitness. Przeszklone wewnętrzne ściany ośrodka zapewniają wgląd do pomieszczeń, w których prowadzona jest aktywność sportowa oferowana przez centrum. Zbudowane na osi północ-południe baseny (kryte i te znajdujące się na zewnątrz ośrodka) zostały tak zaprojektowane, aby jak najlepiej wykorzystać światło dzienne. Całe centrum rozrywki otoczone jest długą obejmą, naklejoną na laminowa-

ne drewno, która również podkreśla zaokrąglony kształt fasady. Użyte w konstrukcji drewno zostało zamontowane bez odstępów między poszczególnymi profilami, zapewniając izolację termiczną oraz ochronę przed zróżnicowanymi warunkami pogodowymi. Zewnętrzna warstwa tej specjalnej konstrukcji ściany od dachu do fasady jest ukształto-

wana przez gont aluminiowy. Światło słoneczne swobodnie wpada do środka budynku przez rozległe, osłonięte otwory w dachu. Dużą część pracy w ośrodku – konstrukcję dachu, fasady, wnętrza budynku wykonała firma Ochs GmbH z niemieckiego Kirchberg. To inżynierowie firmy zdecydowali o użyciu oddychającej membrany DuPont™ Tyvek® Supro na tej nowoczesnej fasadzie. Membrana została zamontowana na konstrukcji budynku w taki sam sposób, jak dzieje się to na krokwiach dachowych, czyli ułożono ją bezpośrednio na deskowaniu. Jej zadaniem jest wodoszczelność, wiatroszczelność oraz ochrona przed niekorzystnymi warunkami pogodowymi, przy jednoczesnym umożliwieniu dyfuzji wilgoci na całej swojej powierzchni i tym samym likwidując potencjalne źródło butwienia drewna. Membrana DuPont™ Tyvek®, która do produkcji stosuje nowoczesną technologię łączenia włókien wytwarzanych w procesie gwałtownego ich wytryskiwania, jest mocna i odporna na uszkodzenia mechaniczne, zużycie eksploatacyjne, a także promieniowane UV – oferuje bezpieczeństwo i spokój ze względu na swoją niezawodność, trwałość oraz łatwą instalację.

Na podstawie materiałów firmy DuPont™

Dachy 3/2010

NARZĘD Z I A

Trwałość, wydajność, innowacyjność Narzędzia akumulatorowe Bosch Professional Zawodowcy cenią sobie narzędzia z niebieskiej linii Professional firmy Bosch. Produkty wyróżniają się wysoką jakością, wydajnością i wytrzymałością. Firma znana jest również z wprowadzanych innowacji. Oto kilka nowych narzędzi z tej linii. Nowe narzędzia

Przykładem akumulatorowego narzędzia z linii Professional jest pilarka tarczowa GKS 18 V-Li Professional, z tarczą o średnicy 165 mm i głębokości cięcia 52 mm. Narzędzie zostało zaprojektowane do wymagających prac wykonywanych na budowach przez cieślów czy dekarzy. Użytkownicy docenią dobrą widoczność tarczy oraz linii cięcia. Pilarka posiada solidną podstawę, pewny chwyt dzięki okładzinom Softgrip na obu rękojeściach i ergonomiczną konstrukcję. Jej ciężar wynosi zaledwie 4,1 kg, dzięki czemu narzędzie jest niezwykle poręczne. Inne akumulatorowe narzędzie z linii niebieskiej Boscha to piła szablasta GSA 18 V-Li Professional. Piła posiada dwie prędkości skokowe: 2400 skoków na minutę przy cięciu metalu i 2700 skoków na minutę przy cięciu drewna. Maksymalna długość cięcia wynosi 250 milimetrów, co czyni z niej użyteczne narzędzie dla wszystkich pracowników budowlanych. Łatwą pracę zapewnia ergonomiczna, miękka rękojeść oraz niewielki ciężar wynoszący zaledwie 3,4 kg. Obudowa przekładni jest wykonana z odlewu aluminiowego i odznacza się dużą wytrzymałością. Włącznik z regulacją prędkości umożliwia precyzyjne nacinanie. System SDS pozwala na szybką wymianę brzeszczotów. Akumulatorowe nożyce do blachy Bosch GSC 10,8 V-Li Professional tną metal cztery razy szybciej niż konwencjonalne nożyce ręczne. Mak-

c Pilarka tarczowa GKS 18 V-Li Professional waży zaledwie 4,1 kg

symalna grubość ciętej blachy wynosi 1,3 mm, zaś nożyce mogą ciąć zarówno w linii prostej, jak i po krzywej o bardzo małym promieniu. Można nimi ciąć blachę cynkową, stalową (także stal nierdzewną), miedzianą, aluminiowa i metal laminowany tworzywem, a więc materiały często wykorzystywane w branży dekarskiej. Poza tym profesjonaliści docenią możliwość regulacji luzu pomiędzy ostrzami, co pozwala na optymalne przystosowanie narzędzia do cięcia materiału określonej grubości. Inną zaletą jest ostrze z 4 krawędziami tnącymi. Nożyce przed uszkodzeniem chroni elastyczna obudowa Dura Shield, która zadba o całkowitą sprawność nawet po upadku z wysokości jednego metra. Praktyczny wskaźnik stanu akumulatora z trzema diodami LED sygnalizuje użytkownikami ilość dostępnej energii. Dachy 3/2010

Maksymalna wytrzymałość oraz duża wartość momentu obrotowego to cechy charakteryzujące nowe akumulatorowe wkrętarko-wiertarki Bosch z serii Heavy Duty. Znajdują one zastosowanie wszędzie tam, gdzie wymagane jest wiercenie otworów i wkręcanie śrub w twardych materiałach. Są niezbędnym urządzeniem w pracy dekarza, cieśli czy stolarza. Akumulatorowa wiertarkowkrętarka udarowa GSB 18 VE-2 Li Professional osiąga prędkość nawet 2050 obrotów na minutę, zapewniając w ten sposób ciągłość pracy. Narzędzie może wkręcać śruby o średnicy do 12 mm (wkręcani twarde) lub wiercić w drewnie otwory o średnicy do 50 mm. Zoptymalizowany mechanizm zapewnia szybki postęp pracy przy wierceniu zwykłym i udarowym (wersja GSB). Dzięki stopniowo zwiększanemu momentowi obrotowemu możliwe jest dopasowanie pracy urządzenia do każdego rozmiaru śruby. Szybką i wygodną pracę zapew-

c Akumulatorowe nożyce do blachy Bosch GSC 10,8 V-Li Professional tną metal cztery razy szybciej niż nożyce ręczne

N AR Z Ę D Z I A L-BOXX: najdoskonalszy system transportu i przechowywania Od marca br. nowe narzędzia Boscha z linii niebieskiej sprzedawane są w nowych opakowaniach - tzw. skrzynkach L-BOXX, które można w prosty sposób łączyć i odłączać od siebie, co umożliwia komfortowy transport kilku elektronarzędzi jednocześnie. Zaleta ich dowolnej konfiguracji umożliwia przechowywanie w porządku urządzeń i osprzętu, co powoduje, że są one łatwiejsze w obsłudze niż konwencjonalne walizki. Skrzynki L-BOXX mają wytrzymałą konstrukcję i dobrze znoszą ekstremalne warunki eksploatacji. Każda ze skrzynek ma ładowność do 25 kg. Po ich połączeniu możliwe jest stworzenie systemu transportowego o całkowitej ładowności 40 kg. Pokrywę można obciążyć ciężarem maks. 100 kg. Koncepcja L-BOXX powstała we współpracy z firmą Sortimo, wiodącym na rynku producentem wyposażenia pojazdów.

niają ergonomiczny kształt uchwytu, niewielki ciężar oraz optymalne wyważenie. Elektroniczna ochrona silnika „Electronic Motor Protection” (EMP)automatycznie wyłącza silnik w chwili, kiedy traci on szybkość. W ten sposób system zapewnia długą żywotność urządzenia oraz zapobiega przegrzaniu się silnika.

Gwarancja Wszystkie profesjonalne elektronarzędzia linii niebieskiej Bosch objęte są trzyletnią gwarancją. Jedynym warunkiem do spełnienia jest rejestracja pod adresem www.bosch-pt.com/warranty w ciągu 4 tygodni od daty zakupu. Wszystkie akumulatorowe narzędzia Bosch są sprzedawane z zapasowymi dwoma akumulatorami, walizką i ładowarką.

Akumulatory litowo-jonowe Ważnym atutem akumulatorowych narzędzi Bosch są wydajne akumulatory litowo-jonowe: kompaktowych rozmiarów, ale pojemne i szybkoładujące się. W porównaniu z innymi akumulatorami, nowe baterie (zastosowane w wiertarkowkrętarkach) osiągają nawet o 400 proc.

dłuższą żywotność. Wynik taki uzyskano dzięki systemowi Bosch „Electronic Cell Protection” (ECP), który skutecznie chroni ogniwa akumulatora przed przeciążeniem, przegrzaniem i całkowitym rozładowaniem. Akumulatory z litowojonowej technologii Premium osiągają także dłuższy czas pracy w porównaniu z innymi akumulatorami, osiągnięty dzięki wprowadzeniu wysokowydajnych ogniw akumulatora oraz inteligentnemu zarządzaniu energią.

c Skrzynki L-BOXX - innowacyjny system opakowań i transportu narzędzi Bosch

Na podstawie materiałów firmy Robert Bosch Sp. z o.o.

Robert Bosch Sp. z o.o. ul. Jutrzenki 105 02-231 Warszawa Infolinia 22/715 44 19 0-801 100 900 www.bosch.pl

Młot udarowo-obrotowy GBH 36 VF-Li Liczba biegów

Obroty biegu jałowego [1/min.]

0–960

Obroty w prawo/w lewo

tak

Typ akumulatora

litowo-jonowy

Napięcie akumulatora [V]

Pojemność akumulatora [Ah]

2,6

Czas ładowania akumulatora [min.]

Ciężar z akumulatorem [kg]

4,5

Mechanizm sprzęgła

mechaniczne bezpośrednie

Elektroniczna regulacja prędkości

tak

Gwarancja

1 + 2 lata po rejestracji

Informacje dodatkowe

pojemność akumulatora wystarcza do wywiercenia maks. 195 otworów 6 × 40 mm w betonie, pneumatyczny mechanizm udarowy z funkcją dłutowania, nadaje się do wiercenia w drewnie i metalu (wiertłami z chwytem cylindrycznym)

Zakres dostawy

ładowarka, 2 akumulatory, walizka

NARZĘDZIA AKUMULATOROWE

Udarowa wiertarko-wkrętarka GSB 18 V Li-2 Maksymalny moment obrotowy [Nm]

32 (wkręcanie miękkie), 80 (wkręcanie twarde)

Regulacja momentu obrotowego, min./maks.

25 + 1 pozycji

Liczba biegów

Obroty biegu jałowego [1/min.]

0–960/0–2050

Obroty w prawo/w lewo

tak

Typ akumulatora

litowo-jonowy

Napięcie akumulatora [V]

Pojemność akumulatora [Ah]

3,0

Czas ładowania akumulatora [min.]

Ciężar z akumulatorem [kg]

2,5

Mechanizm sprzęgła

mechaniczne

Elektroniczna regulacja prędkości

tak

Gwarancja

1 + 2 lata po rejestracji

Informacje dodatkowe

system elektronicznej ochrony silnika przez przeciążeniem, elastyczna obudowa Dura Shield, system elektronicznej ochrony ogniw ECP chroniący akumulator przed przeciążeniem, przegrzaniem i całkowitym rozładowaniem ogniw, specjalnie optymalizowane przełożenie przekładni przyspiesza tempo pracy w trybie wiercenia i wiercenia z udarem, rękojeści ze strefą Comfort w części Softgrip, Bosch Hyper Charge: akumulatory są naładowane w 75% po upływie połowy czasu ładowania

Zakres dostawy

L-BOXX, ładowarka, 2 akumulatory

Nożyce do blachy GSC 10,8 V-Li Liczba biegów

Obroty biegu jałowego [1/min.]

3600

Obroty w prawo/w lewo

nie

Typ akumulatora

litowo-jonowy

Napięcie akumulatora [V]

10,8

Pojemność akumulatora [Ah]

1,3

Czas ładowania akumulatora [min.]

Ciężar z akumulatorem [kg]

1,4

Mechanizm sprzęgła

nie

Elektroniczna regulacja prędkości

nie

Gwarancja

1 + 2 lata po rejestracji

Informacje dodatkowe

cięcie blachy o grubości do 1,3 mm, wydajność cięcia do 60 m w stali (400 N/nm2: 0,75 mm) na jednym cyklu ładowania akumulatora, trzydiodowy wskaźnik poziomu naładowania akumulatora, ostrze z 4 krawędziami tnącymi, regulacja luzu pomiędzy ostrzami w celu dopasowania do określonej grubości ciętego materiału, elastyczna obudowa Dura Shield, system elektronicznej ochrony ogniw ECP chroniący akumulator przed przeciążeniem, przegrzaniem i całkowitym rozładowaniem ogniw, uszkodzenia ogniw

Zakres dostawy

L-BOXX, ładowarka, 2 akumulatory, przymiar nastawczy, klucz sześciokątny, walizka narzędziowa

Wiertarko-wkrętarka GSR 18 VE-2 Li Maksymalny moment obrotowy [Nm]

35 (wkręcanie miękkie), 88 (wkręcanie twarde)

Regulacja momentu obrotowego, min./maks.

25 + 1 pozycji

Liczba biegów

Obroty biegu jałowego [1/min.]

0–420/0–1800

Obroty w prawo/w lewo

tak

Typ akumulatora

litowo-jonowy

Napięcie akumulatora [V]

Pojemność akumulatora [Ah]

3,0

Czas ładowania akumulatora [min.]

Ciężar z akumulatorem [kg]

2,4

Mechanizm sprzęgła

mechaniczne

Elektroniczna regulacja prędkości

tak

Gwarancja

1 + 2 lata po rejestracji

Informacje dodatkowe

system elektronicznej ochrony silnika przez przeciążeniem, elastyczna obudowa Dura Shield, system elektronicznej ochrony ogniw ECP chroniący akumulator przed przeciążeniem, przegrzaniem i całkowitym rozładowaniem ogniw, ergonomiczny kształt rękojeści ze strefą Comfort w części Softgrip, Bosch Hyper Charge: akumulatory są naładowane w 75% po upływie połowy czasu ładowania

Zakres dostawy

L-BOXX, ładowarka, 2 akumulatory

Liczba biegów

Obroty biegu jałowego [1/min.]

0–2400/0–2700

Obroty w prawo/w lewo

nie

Typ akumulatora

litowo-jonowy

Napięcie akumulatora [V]

Pojemność akumulatora [Ah]

3,0

Czas ładowania akumulatora [min.]

Ciężar z akumulatorem [kg]

3,4

Mechanizm sprzęgła

nie

Elektroniczna regulacja prędkości

tak

Gwarancja

1 + 2 lata po rejestracji

Informacje dodatkowe

szybka i łatwa wymiana brzeszczotów dzięki mechanizmowi SDS, system elektronicznej ochrony silnika przez przeciążeniem, elastyczna obudowa Dura Shield, system elektronicznej ochrony ogniw ECP chroniący akumulator przed przeciążeniem, przegrzaniem i całkowitym rozładowaniem ogniw, ergonomiczny kształt rękojeści ze strefą Comfort w części Softgrip, Bosch Hyper Charge: akumulatory są naładowane w 75% po upływie połowy czasu ładowania

Zakres dostawy

L-BOXX, ładowarka, 2 akumulatory, brzeszczot do drewna, brzeszczot do metalu

Pilarka tarczowa GKS 18 V Li Liczba biegów

Obroty biegu jałowego [1/min.]

3900

Obroty w prawo/w lewo

nie

Typ akumulatora

litowo-jonowy

Napięcie akumulatora [V]

Pojemność akumulatora [Ah]

3,0

Czas ładowania akumulatora [min.]

Ciężar z akumulatorem [kg]

4,1

Mechanizm sprzęgła

nie

Elektroniczna regulacja prędkości

nie

Gwarancja

1 + 2 lata po rejestracji

Informacje dodatkowe

bezstopniowa regulacja głębokości cięcia przy pomocy dźwigni szybkomocującej, system elektronicznej ochrony silnika przez przeciążeniem, elastyczna obudowa Dura Shield, system elektronicznej ochrony ogniw ECP chroniący akumulator przed przeciążeniem, przegrzaniem i całkowitym rozładowaniem ogniw, rękojeść ze strefą Comfort w części Softgrip, Bosch Hyper Charge: akumulatory są naładowane w 75% po upływie połowy czasu ładowania, brak efektu pamięci: akumulator można doładować w dowolnej chwili, nie ryzykując uszkodzenia ogniw

Zakres dostawy

L-BOXX, ładowarka, 2 akumulatory, tarcza pilarska z węglikami spiekanymi, prowadnica równoległa

NARZĘDZIA AKUMULATOROWE

Piła szablasta GSA 18 V Li

Makita Sp. z o.o.

NARZĘDZIA AKUMULATOROWE

ul. Bestwińska 103 43-346 Bielsko-Biała fax: 33/818 40 59 info@makita.pl www.makita.pl

Wkrętarka udarowa BTD132RFE

Nożyce do blachy BJS161RFE

Liczba biegów

–

Obroty biegu jałowego [1/min.]

I bieg: 0–1100 II bieg: 0–1800 III bieg: 0–2400

4300

Obroty w prawo/w lewo

tak

nie dot.

Typ akumulatora

litowo-jonowy

Napięcie akumulatora [V]

14,4

Pojemność akumulatora [Ah]

3,0

Ciężar z akumulatorem [kg]

1,4

2,0

Elektronika

tak

nie

Gwarancja

1 rok

Informacje dodatkowe

bezszczotkowy silnik prądu stałego, świecący w ciemności fluorescencyjny pierścień budowy, ergonomicznie wyprofilowana rękojeść, dioda LED z funkcją opóźnionego wygaszania

funkcja Anti-restart, kompaktowa i lekka konstrukcja, wysoka wydajność cięcia – tnie miękkie blachy stalowe o grubości 16 mm, podwójne ostrze ograniczające stopień deformacji obrabianego materiału, ergonomicznie wyprofilowana rękojeść, uchwyt na kluczyk imbusowy

Zakres dostawy

ładowarka, drugi akumulator, walizka

Wiertarko-wkrętarka BDF442RFE

Ręczna pilarka tarczowa BSS610RFE

Maksymalny moment obrotowy [Nm]

30 (wkręcanie miękkie), 40 (wkręcanie twarde)

–

Liczba biegów

–

Obroty biegu jałowego [1/min.]

I bieg: 0–400 II bieg: 0–1400

0–3700

Obroty w prawo/w lewo

tak

nie

Typ akumulatora

litowo-jonowy

Napięcie akumulatora [V]

14,4

Pojemność akumulatora [Ah]

3,0

Ciężar z akumulatorem [kg]

1,7

3,5

Mechanizm sprzęgła

tak

nie

Elektronika

tak

nie

Gwarancja

1 rok

Informacje dodatkowe

jednotulejowy, samozaciskowy uchwyt wiertarski, 4-biegunowy silnik prądu stałego, 16-stopniowa regulacja momentu obrotowego + wiercenie, ergonomiczna rękojeść, dioda LED do oświetlenia miejsca pracy

lekka i kompaktowa pilarka tarczowa 165 mm, łatwa w prowadzeniu w materiale dzięki diodzie LED oświetlającej obszar cięcia oraz dyszy wydmuchującej pył z linii cięcia, ergonomiczna rękojeść, aluminiowa osłona tarczy tnącej

Zakres dostawy

ładowarka, drugi akumulator, walizka

Metabo Polska Sp. z o.o.

Wiertarko-wkrętarka BS 14.4 Li

Wiertarko-wkrętarka BS 18 Li

20 (wkręcanie miękkie), 40 (wkręcanie twarde)

24 (wkręcanie miękkie), 48 (wkręcanie twarde)

Liczba biegów

Obroty biegu jałowego [1/min.]

0–450/0–1600

Obroty w prawo/w lewo

tak

Typ akumulatora

litowo-jonowy

Napięcie akumulatora [V]

14,4

Pojemność akumulatora [Ah]

1,3

2,2

Ciężar z akumulatorem [kg]

1,35

1,50

Elektronika

Variospeed

Gwarancja

3 lata (także na akumulator)

Informacje dodatkowe

możliwość przełączania na pracę impulsową, hamulec do szybkiego zatrzymywania, 20-stopniowa regulacja momentu obrotowego plus stopień wiercenia, system jednoręcznej wymiany narzędzi „Metabo Quick”, dioda LED oświetlająca miejsce pracy, gumowana rękojeść, szybka wymiana akumulatorów, system ESCP - elektroniczna kontrola pojedynczego ogniwa

Zakres dostawy

ładowarka ASC 30, 2 akumulatory, walizka

Wiertarko-wkrętarka BS 14,4 LT Impuls

Wiertarko-wkrętarka BS 18 LTX Impuls

24 (wkręcanie miękkie), 55 (wkręcanie twarde)

38 (wkręcanie miękkie 82 (wkręcanie twarde)

Liczba biegów

Obroty biegu jałowego [1/min.]

0–400/0–1400

0–450/0–1450

Obroty w prawo/w lewo

tak

Typ akumulatora

litowo-jonowy

Napięcie akumulatora [V]

14,4

Pojemność akumulatora [Ah]

2,6

Ciężar z akumulatorem [kg]

1,70

1,90

Elektronika

Variospeed

Gwarancja

3 lata (także na akumulator)

Informacje dodatkowe

możliwość przełączania na pracę impulsową, hamulec do szybkiego zatrzymywania, 7-stopniowa regulacja momentu obrotowego plus stopień wiercenia, system jednoręcznej wymiany „Metabo Quick”, dioda LED oświetlająca miejsce pracy, gumowana rękojeść, szybka wymiana akumulatorów, system ESCP elektroniczna kontrola pojedynczego ogniwa

możliwość przełączania na pracę impulsową, hamulec do szybkiego zatrzymywania, 7-stopniowa regulacja momentu obrotowego plus stopień wiercenia, system jednoręcznej wymiany narzędzi „Metabo Quick”, dioda LED oświetlająca miejsce pracy, gumowana rękojeść, szybka wymiana akumulatorów, system ESCP - elektroniczna kontrola pojedynczego ogniwa

Zakres dostawy

ładowarka ASC 30, 2 akumulatory, walizka

Maksymalny moment obrotowy [Nm]

NARZĘDZIA AKUMULATOROWE

ul. Gdyńska 28 73-110 Stargard Szczeciński 91/579 34 34 91/ 579 34 30 metabo@metabo.pl www.metabo.pl

KO N S T R U KCJE

Lukarna wole oko, cz. 3 Wole oko z twardym koszem – metoda wykreślna, odc. 2 Pierwszy odcinek stanowił wprowadzenie do zagadnienia wyznaczania konstrukcji wolego oka metoda wykreślną. Wykonany został pierwszy etap pracy, polegający na wykreśleniu kształtu deski czołowej lukarny. W drugim odcinku wykonane zostaną rysunki: widok z przodu oraz z boku. Umożliwią one wykonanie rysunków krążyn.

Porządek na rysunku

Utrzymywanie ładu i porządku jest ważnym elementem prowadzenia wszelkich prac. Dlatego w naszym rysunku też musimy zadbać o należyty porządek. Rysowane obiekty: linie, punkty, linie wymiarowe oraz opisy należy posegregować według pewnego klucza. Dzięki temu łatwiej będzie zapanować nad każdym rysunkiem. Do tego celu służą warstwy. Komendą 4 warstwy/grupy → 1 warstwy zarządzamy warstwami, czyli foliami, na których będziemy umieszczali elementy rysunku. Wykorzystanie warstw rysunkowych sprawi, że rysunek będzie bardziej przejrzysty. Dla porządku w rysunku wymagane jest konsekwentne korzystanie z nich. Dlatego ich obsługa jest opisana krok po kroku: z menu wybieramy komendę 4 warstwy/grupy → 1 warstwy (szybszy będzie skrót klawiszowy 4–1). Na ekranie pojawi się okno Warstwy. Warstwa standard występuje zawsze. Oczywiście możemy zmienić jej nazwę, jak również dokonać zmian w typie linii, grubości i kolorze linii. W naszym rysunku będziemy potrzebowali następujących warstw: dach, lukarna, linie pomocnicze – poziom 1, linie pomocnicze – pion 1, linie pomocnicze – poziom 2, linie pomocnicze – ukośne, punkty i wymiary. Założenie nowej warstwy wymaga ustawienia kursora poniżej już istniejącej nazwy, wpisaniu nazwy oraz dobraniu jej parametrów. Ustawie-

Wszystkie rysunki zamieszczone w artykule wykonano w bezpłatnym programie D-CAD L/V firmy Dietrich’s. Program ten to dwuwymiarowe narzędzie CAD, które może służyć zarówno do edycji dokumentacji rysunkowej przygotowanej przez systemy trójwymiarowe, jak również może być całkowicie niezależnym narzędziem do robienia rysunków. DCAD pracuje w środowisku Windows (od Windows 98 do Windows 7). Nie potrzebuje szczególnych wymogów w zakresie sprzętu komputerowego. Program można pobrać z internetu, ze strony firmy Dietrich’s 3D CAD/CAM pod adresem: www.dietrichs.com/ polski/serwis/pobierz.lub zamówić drogą telefoniczną (71/793 67 99).

nia parametrów warstw należy wykonać według rys. 1, a wszystkie wprowadzone zmiany należy zatwierdzić przyciskiem TAK.

Widok z przodu I Na początek przeniesiemy łuki deski czołowej z warstwy standard na warstwę lukarna. Wybieramy komendę 4 warstwy/grupy → 1 warstwy, w oknie Warstwy wybieramy środkowy przycisk DODAJ OBIEKTY i wskazujemy kolejno cztery łuki deski czołowej. Od tej pory elementy przynależą do warstwy lukarna. Kolejnym krokiem jest podział deski na odcinki; im ich będzie więcej, tym większą uzyskamy dokładność odwzorowania krzywizny, ale będzie wymagało to więcej pracy. Podziału można dokonać na odcinki o stałej długości łuku lub na odcinki o stałej długości rzutu łuku. Przy odpowiedniej ilości punktów nie ma to żadnego znaczenia. W przykładzie szerokość lukarny 2,0 m podzielono na 20 odcinków po 0,1 m. Do wyznaczenia położenia punktów na łuku wykorzystamy pionowe linie pomocnicze o długości Dachy 3/2010

c Rys. 1

1 m. Ustawiamy jako aktywną warstwę linia pomocnicza – pion 1 (rys. 2) i rysujemy pierwszą, pionową linię z punktu 0 po lewej stronie, do góry. Kolejne linie powstaną w wyniku kopiowania równoległego. Wybieramy komendę 3 edycja → 4 kopiuj, równolegle podajemy wartość 0,1 – odsunięcie, następnie wskazujemy kopiowaną linię i wskazujemy dowolny punkt z prawej strony wybranej linii.

c Rys. 2

KO N S T R U KCJE Operację powtarzamy 18 razy. Punkty przecięcia linii pomocniczych z deską czołową oznaczany numerami. Komenda 6 tekst → 3 linia tekstu umożliwi opisanie punktów. Punkty numerujemy na desce czołowej od 0 do 10 (warstwa punkty). Punkty symetryczne, będące lustrzanym odbiciem otrzymują identyczne numery (rys. 3).

c Rys. 3

Zapis rysunku

Program automatycznie wykonuje kopie bezpieczeństwa co 10 minut, ale to na nas spoczywa obowiązek zapisu rysunku. Jeśli tego nie zrobimy, utracimy rezultaty naszej pracy. Nowe rysunki nie posiadają nazwy. Komenda 1 plik → 1 rysunek → 3 zapisz umożliwia zapis aktualnego stanu rysunku. Funkcja 4 zapisz jako działa na takiej samej zasadzie jak w znanym wszystkim systemie Windows – każdemu plikowi możemy nadać dowolną nazwę i zapisać w dowolnym miejscu. Po zmianie nazwy pliku wyświetli się ona na nagłówku. Nazwa naszego rysunku to etap2A.

pionową linię do góry (warstwa lukarna) o długości 0,4 m. Będzie ona wyznaczała deskę czołową lukarny. Jej wysokość zgodna jest z najwyższym punktem deski z widoku z przodu. Nowy punkt otrzyma oznaczenie 101. Kolejnym etapem jest wykreślenie oraz wyznaczenie długości linii grzbietu lukarny. Trzymając się zasad poprawnego konstruowania lukarny, linia grzbietu odchylona będzie o 10 stopni od połaci dachu głównego. Z punktu 101 kreślimy linię (warstwa lukarna) nachyloną pod kątem 20 stopni o długości 2,5 m. Punkt przecięcia nowej linii z linią dachu oznaczamy jako 102. W ten sposób wyznaczone zostały gabaryty lukarny w widoku z boku (rys. 4). należy wykonać w widoku z przodu, to znaczy wyznaczyć kształt linii kosza. Za pomocą linii pomocniczych poziomych (warstwa linia pomocnicza – poziom 1) rzutujemy położenie punktów od 1 do 9 na linię deski czołowej w widoku z boku. Operację wykonamy jedynie dla punktów z prawej strony na desce czołowej. Najlepiej jest skopiować istniejącą już linię między punktami 0 oraz 01. Komenda 3 edycja → 1 kopiuj umożliwi graficzne kopiowanie obiektów. Wska-

Widok z boku Z prawej strony narysujemy widok z boku. Zaczynamy od wykreślenia poziomej linii na warstwie dach. Linia zaczyna się w punkcie 0, z prawej strony i ma długość 2,5 m. Nachylenie do poziomu pod kątem 30 stopni uzyskamy obracając linię 3 edycja → 01 obróć. Środkiem obrotu będzie prawy koniec linii. W ten sposób uzyskaliśmy połać dachu. Za pomocą linii pomocniczej (warstwa linia pomocnicza – poziom 1) przenosimy z widoku z przodu położenie najniższego punktu 0 na widok z boku. Punkt przecięcia linii pomocniczej z linią połaci dachu oznaczamy jako 01. Z wyznaczonego punktu prowadzimy

c Rys. 4

c Rys. 5

Dachy 3/2010

zujemy linię do skopiowania, podajemy ilość kopii – 1, wskazujemy jako punkt początkowy 0, a jako punkty docelowe kolejno 1, 2, 3, itd. Skopiowane linie nie dochodzą do pionowej linii deski koszowej, są za krótkie, dlatego należy je wydłużyć. Wybieramy komendę 3 edycja →6 dopasuj, wybieramy linię graniczną: jest nią pionowa linia deski czołowej, a następnie wskazujemy wszystkie za krótkie linie pomocnicze. Nowe punkty otrzymują oznaczenia 1 → 11, 2 → 21, itp. Wyznaczone zostały położenia punktów pomocniczych na desce czołowej w widoku z boku (rys. 5). Kolejny krok będzie polegał na przeniesieniu położenia punktów pomocniczych na linię połaci dachu, czyli kosz lukarny. Do tego celu wykorzystamy linie równoległe do grzbietu lukarny. Za pomocą linii pomocniczych (warstwa linie pomocnicze – ukośne), równoległych do linii grzbietu lukarny, na desce czołowej kreślimy linie przez punkty 11, 12, 13, itd. Podobnie jak poprzednio, najwygodniej jest wykorzystać funkcję kopiowania elementów; w tym przypadku linią bazową będzie linia grzbietu. W miejscach przecięcia linii pomocniczych z połacią dachu głów-

c Rys. 6

c Rys. 7

nego oznaczamy punkty według schematu 11 → 12, 21 → 22, itp. Nowe punkty wyznaczą kontur linii kosza w widoku z boku, dlatego wszystkie są w jednej linii. Na ich podstawie wyznaczona zostanie linia kosza w widoku z przodu (rys. 6).

Widok z przodu II Aby wykonać kolejny krok, musimy przygotować do tego nasz rysunek. Operacja będzie polegała na wyłączeniu warstwy linia pomocnicza – poziom 1 z całą grupą linii pomocniczych, czyli ich czasowemu ukryciu. Wybieramy komendę 4 warstwy/grupy → 1 warstwy w oknie Warstwy odznaczamy „ptaszka” przy nazwie warstwy linia pomocnicza – poziom 1 w pierwszej kolumnie P-pokaż. Wyłączenie warstwy oznacza tylko ukrycie obiektów, a nie ich usunięcie! Dzięki wykonanym zabiegom przygotowaliśmy rysunek do wykonania kolejnych linii pomocniczych. Przy pomocy nowych linii pomocniczych (warstwa linie pomocnicze – poziom 2), przenosimy położenie punktów 12–102 z widoku z boku na widok z przodu. Nowe linie przecinają się z pionowymi liniami pomocniczymi narysowanymi na samym początku.

Należy wyznaczyć punkty przecięcia wzajemnie powiązanych linii, to znaczy linia od punktu 10 przecina się z linią od punktu 102. W punkcie przecięcia znaczymy punkt 103. Operację powtarzamy dla każdego z punktów. Jest to trudny etap pracy, łatwo tu o pomyłkę. Nowo powstałe punkty 13, 23, 33, itd. łączymy liniami od punktu do punktu (warstwa dach). W ten sposób powstał kształt zbliżony do dzwona. Jest to kształt linii kosza w widoku z przodu (rys. 7). Pracę kończymy zapisem pliku pod nową nazwą etap2B.

Ostatni etap prac, czyli wykonanie szablonów krążyn oraz widok z góry z szablonem deski koszowej w następnym odcinku.

mgr inż. Piotr Leń Dietrich’s Polska p.len@dietrichs.com

P O K R YC I A Z DACHÓW E K d Ok. 30-letnie pokrycie z dachówek ceramicznych. Taki dach w niejako naturalny sposób kształtuje swe otoczenie

ymagania względem dachu, jego budowy, formy, wyglądu bardzo wzrosły wraz z rozwojem sztuki budowlanej i wzrostem świadomości architektów i inwestorów. Pod wpływem czynnika kosztów i zróżnicowania oczekiwań wobec żywotności dachu powstały dwa trendy: 1. zbudowanie funkcjonalnego dachu z uwzględnieniem wielkości posiadanych środków finansowych; ze świadomością, że w stosunkowo niedługim czasie dach trzeba będzie remontować; 2. zastosowanie sprawdzonego pokrycia dachowego wysokiej jakości, z uwzględnieniem aspektu estetycznego i przy oczekiwaniu długiej żywotności i funkcjonalności.

Jak zmieniały się w czasie twarde pokrycie

Historia twardych materiałów pokryciowych sięga do ok. 1000 r. p.n.e. Wów-

Dachy 3/2010

P O K R YC I A Z DACHÓW E K

c Jeden (który?) z klasycznych już modeli Frankfurter lub Finkenberger. Widoczny mech porastający przednią krawędź i porosty na górnej powierzchni

czas po raz pierwszy człowiek użył profilowanych twardych materiałów do krycia dachu. Jednym z najstarszych rodzajów dachówki ceramicznej, spotykanym także obecnie w basenie Morza Śródziemnego są dachówki typu tegula. W naszych szerokościach geograficznych pojawiły się dopiero ok. XII w. W tym samym mniej więcej okresie pojawiły się dachówki mnich-mniszka i karpiówki. Ten ostatni model wciąż kojarzy się z gontami drewnianymi, stosowanymi znacznie wcześniej niż dachówki. Od XV w. holenderscy producenci wytwarzają dachówki esówki (holenderki) – falisty kształt był kolejnym krokiem w rozwoju. Już (lub dopiero) od 1844 r., a więc ok. 650 lat po rozprzestrzenieniu się mnichamniszki w Niemczech, zaprojektowano i ułożono na dachu pierwsze płytki cementowe – protoplastów współczesnych dachówek cementowych. Swój triumfalny pochód rozpoczęły one na początku XX stulecia, gdy w Anglii wymyślono zautomatyzowany sposób ich produkcji. Jednak potrzeba było jeszcze wielu lat jeszcze wiele lat trwało, zanim maszynowo wytwarzane dachówki cementowe jako produkt masowy rozprzestrzeniły się w powojennych Niemczech w miejsce deficytowych dachówek ceramicznych.

Zaprojektowanie w 1954 r. przez Rudolfa H. Braasa modelu Frankfurter rozpoczęło nową erę w branży pokryć dachowych.

„normalnej” dachówki cementowej jest szorstka, porowata. W nierównościach może się odkładać kurz, porosty i mech. Nowoczesne metody produkcji (lepsze urządzenia, specjalne powłoki) pozwalają na wygładzenie powierzchni i uzyskania tzw. efektu kwiatu lotosu. Powierzchnia dachówki jest wtedy gładsza, mniej wrażliwa na zanieczyszczenia i posiada intensywniejszą barwę. Są też dachówki zawierające cząsteczki dwutlenku tytanu. Wiążą one szkodliwe substancje zawarte w atmosferze, jak np. tlenki azotu i w procesach fotokalitycznych przekształcają je w związki nieszkodliwe. W ten sposób dachy przyczyniają się do zmniejszenia poziomu zanieczyszczenia atmosfery. z kolorem – przeważają tu wprawdzie odcienie czerwieni, brązu i szarości, ale można nabyć także dachówki w kolorze niebieskim czy zielonym i in. z formatem – każdy producent oferuje dachówki w najróżniejszych wymiarach i kształtach.

Wygląd Dachówka cementowa – od masówki do elementu zdobniczego

Do produkcji dachówek cementowych używa się surowców ogólnodostępnych. Na Ziemi są nieprzebrane ilości piasku kwarcowego, cement portlandzki także jest łatwo dostępny, podobnie woda i pigmenty barwiące – z tych czterech rzeczy składa się dachówka cementowa. Poszczególne modele różnią się od siebie następującymi cechami: z formą – dachówki cementowe mogą mieć zaokrągloną lub ściętą falę środkową, mogą mieć jedno lub dwa zagłębienia, zamek podłużny może być płytki lub głęboki, powierzchnia może być profilowana lub gładka. Najbardziej znanym modelem z gładką powierzchnią jest karpiówka; z kolei Tegalit to dachówka z gładką powierzchnią i zamkiem bocznym. Dawniej widoczne krawędzie dachówek były ścinane, co wystawiało na światło dzienne porowatą strukturę betonu – dzisiaj krawędzie te są zaokrąglane. z strukturą powierzchni – rozpoznać tu można wyraźne różnice. Powierzchnia Dachy 3/2010

Liczne kształty, kolory, rodzaje powierzchni i sposoby układania (w przypadku karpiówki) umożliwiają na odpowiednie kształtowanie bryły dachu. Niektórzy producenci dowiedli już także, że fala dachówki nie zawsze musi być zaokrąglona. Zaletę tę cenią zwłaszcza architekci. Dodatkowo obraz dachu można jeszcze kształtować elementami dodatkowymi, jak belki czy płotki przeciwśniegowe. Tak duże bogactwo form i kolorów, dodatkowe akcesoria i kształtki wpływają na coraz większą akceptację dachówek cementowych przez architektów, inwestorów czy konserwatorów zabytków. Tym samym produkty te zdobywają rynek zarezerwowany wcześniej dla dachówek ceramicznych, blachy czy łupka.

Układanie zgodnie z zasadami Według producentów najniższe zalecane pochylenie dla dachówek cementowych profilowanych wynosi 22°–25° (NZP wg Wytycznych Niemieckiego Związku Dekarzy), dla nieprofilowanych z zamkiem bocznym 35° i dla karpiówki 30°. Zmniejszenie tego kąta jest możliwe, ale wtedy konieczne jest zastosowanie do-

P O K R YC I A Z DACHÓW E K

c Rocznik 1991. Dachówki cementowe podobne barwą do ceramicznych. Przednie krawędzie są już zaokrąglone, mniej jest mchu i porostów

datkowych środków zabezpieczających, jak FWK czy deskowanie. Wymagania – wskazówki wykonawcze, jakość środków dodatkowych i podział podwyższonych wymagań – zostały jednak w roku 2009 na nowo zdefiniowane i znacznie zaostrzone. Powodem tego były zebrane doświadczenia na temat szkód, wywołanych m.in. zmianami w sposobach budowania: dachy stają się coraz bardziej płaskie i znajduje się na nich coraz więcej elementów i nadbudówek. Ponadto coraz częściej mijają tygodnie, jeśli nie miesiące, zanim wstępne pokrycie z folii czy papy zostanie zastąpione właściwym pokryciem dachowym. Na dachu wystąpić mogą różne okoliczności, nakazujące zastosowanie dodatkowych środków zabezpieczających, jak np.: z wykorzystywanie poddasza do celów mieszkalnych, z skomplikowana forma dachu (wiele przejść, koszy itd.),

c Proste linie pokrycia z modelu Tegalit

z szczególne warunki klimatyczne (re-

jony obfitujące w opady deszczu czy śniegu itd.), z inne. W niedalekiej przyszłości na nowo zdefiniowane i sklasyfikowane zostaną również wymagania wobec zabezpieczeń przed ssaniem wiatru. Budynek znajdujący się w określonej strefie wiatrowej, charakteryzujący się określonymi właściwościami, będzie wymagał zastosowania klamer o udokumentowanej wytrzymałości. Specjalną uwagę należy zwrócić na dachy zlokalizowane w miejscach eksponowanych, np. na wybrzeżu morskim, na wzniesieniach lub posadowione w takich miejscach, gdzie istniejąca zabudowa powoduje powstanie kanałów powietrznych. Dla takich obiektów niezbędne jest oddzielne badania wytrzymałości zamocowań. Zaostrzenie tych wymagań stało się wskazane, gdyż ostatnimi laty coraz więcej mamy silnych burz i huraganów, które wyrządzają dachom znaczne szkody.

c Skomlikowane połacie z wieloma grzbietami, koszami, lukarnami, zamieszkałym poddaszem… Na dachu z lewej dachówki cementowe, na dachu z prawej – ceramiczne

Dachy 3/2010

Ideałem powinna być sytuacja, gdy projektant i wykonawca są w stanie rozpoznać specyficzne warunki, które czynią takie specjalne środki koniecznymi i uwzględniają je jeszcze przed przystąpieniem do swojej pracy. Literatura: „Wärme und Feuchteschutz“, prof. dr. inż. K-W. Liersch, Der Dachdeckermeister 2/98, Kleffmann-Verlag, Bochum; „So wird das Alte wieder neu“, Gaston Lemme, Das Dachdeckerhandwerk 11/98, R. Müller Verlagsges., Köln; Podręcznik „Geneigte Dächer“, Braas Dachsysteme GmbH, Oberursel Informacje producentów: Braas Dachsysteme GmbH & Co, Oberursel; Dachziegelwerke Nelskamp GmbH, Schermbeck „Das Dach – Regelfunktionen, Gestaltung, Beanspruchungen“, bauzeitung 10/95, Verlag für das Bauwesen GmbH, Berlin; „Fälle aus der Praxis“, Das Dachdeckerhandwerk 14/97, Müller-Verlag, Köln; „Regelgerechte Bauausführung im Dachdeckerhandwerk (Nachschlagewerk)“, WEKA Baufachverlage GmbH, Augsburg

Jürgen Lech Certyfikowany rzeczoznawca Essen/Idstein, Coswig Niemcy Zdjęcia: Jürgen Lech

Akcesoria dachowe WA-BiS to kompleksowy system stosowany w pokryciach dachowych. Produkowane przez nas elementy cechuje wysoka jakoĤþ osiĈgničta dzički stosowaniu najlepszych surowców wytwarzanych w oparciu o nowoczesne technologie stosowane obecnie na rynku Ĥwiatowym. Wdroİony i rygorystycznie przestrzegany system kontroli produkcji, pozwala na utrzymanie gwarantowanej jakoĤci oraz identycznej powtarzalnoĤci produktów.

www.wa-bis.com.pl

P R Z E G LĄ D T E CHN ICZN Y

talowy system rynnowy Flamingo® produkowany przez firmę Budmat to kompletny, zintegrowany system, który ma za zadanie zapewnić bezpieczeństwo, spokój i komfort w deszczowe dni. Wszystkie elementy systemu wykonane są ze specjalnego materiału Prelaq® RWS (blachy stalowej Rain Water System), dostarczanego przez szwedzki koncern hutniczy Ssab. Huta ta jako jedyna na świecie produkuje wszystkie gatunki blach potrzebne do wykonania kompletnych akcesoriów rynnowych. Stal do produkcji systemu rynnowego Flamingo pokryta jest jednorodnymi powłokami lakierniczymi, dzięki temu wszystkie elementy systemu wyróżnia jednolity, trwały kolor i najwyższa jakość. System rynnowy Flamingo tworzą następujące elementy: − rynna, − hak rynnowy (w systemie Flamingo jest to rozwiązanie uniwersalne, ponieważ może być montowany zarówno jako hak doczołowy – do deski czołowej, jak i dokrokwiowy – montowany z płaskownikiem bezpośrednio do krokwi). Ponadto haki w systemie Flamingo mogą być wykorzystane także jako wspornik do każdego poziomego elementu systemu (rynna, narożnik, łącz-

fot. Budmat

Stalowy system rynnowy

fot. Budmat

nik), spełniając jednocześnie najwyższą, ponadnormatywną klasę nośności − rura spustowa, − obejma rury spustowej, − łącznik rynnowy, − złączka rury spustowej, − denko rynny – element zabezpieczający przed wylewaniem się wody z rynny. Zastosowanie innowacyjnego i specjal-

Dachy 3/2010

nie zaprojektowanego przez Budmat złącza gwarantuje trwałe połączenie denka z rynną, spełniając swoje funkcje w każdych warunkach atmosferycznych. Denko rynny w systemie Flamingo jest jedynym dostępnym na rynku takim rozwiązaniem, − narożnik zewnętrzny, − narożnik wewnętrzny, − sztucer, − kolanko, − wylewka. Dzięki uniwersalnym elementom, które wzajemnie się uzupełniając mogą pełnić kilka funkcji jednocześnie, system Flamingo jest łatwy w montażu. System jest dostępny w dwóch rozmiarach: mniejszym – dla obiektów o charakterze mieszkalnym (125/87) i większym – z przeznaczeniem na obiekty przemysłowe, wielkogabarytowe (150/100). Rynny Flamingo dostępne są w 8 kolorach, które komponują się z kolorystyką oferowanych przez Budmat pokryć dachowych (blachodachówki: Wenus, Sara, Aria, Zefir). Zastosowanie do produkcji najlepszego materiału i wykorzystanie najnowocześniejszych technologii wytwarzania pozwoliło udzielić na Stalowy System Rynnowy Flamingo aż 30-letniej gwarancji.

P R Z E G LĄ D T E CHN ICZN Y

Stalowe narożniki do rynien arożniki stalowe firmy Galeco – narożnik zewnętrzny 130 mm regulowany w kącie 105˚–135˚, narożnik 110 mm klamrowy oraz narożniki 130 mm z systemem kluczykowym charakteryzują łatwość montażu, zaawansowane rozwiązania konstrukcyjne oraz wysoka jakość. Tak jak pozostałe elementy systemu rynnowego Galeco Stal wykonane są z najwyższej jakości stali powlekanej i dostępne są w szerokiej gamie barw. Narożniki klamrowe wewnętrzne i zewnętrzne 90˚, 110 mm są oferowane w kolorze grafitowym, czarnym, ceglastym, czekoladowym brązie, ciemnoczerwonym oraz ciemnobrązowym. Narożnik zewnętrzny regulowany w kącie 130 mm oraz narożniki wewnętrzne i zewnetrzne 90˚, 130 mm występują we wszystkich dostępnych w firmie Galeco kolorach stali – czyli w odcieniu ceglastym, ciemnobrązowym, czekoladowym brązie, miedzianym, białym, czarnym, ciemnoczerwonym, grafitowym i ciemnozielonym. Narożnik zewnętrzny 130 mm, regulowany w kącie 105˚–135˚ pozwala na przejście rynny w prostopadłych kie-

leco

fot. Ga

runkach, nawet przy niestandardowych konstrukcjach. Narożnik wyjściowo składa się z dwóch części (regulowanej i bazowej), przeciętych symetrycznie pod kątem 45˚. Wsunięcie połówki regulowanej w bazową pozawala uzyskać kąt od 105˚ do 135˚. Narożnik regulowany można dociąć ręcznie, dzięki czemu pożądany kąt zwiększy się aż do ponad 165˚. Elementy narożnika są łączone za pomocą specjalnego kleju uszczelniającego, a także na zakładkę z listkami mocującymi. Specjalnie zaprojektowane otwory umożliwiają dodatkowe zespolenie listków za pomocą nitów, co pozwala

zwiększyć stabilność systemu rynnowego. Szczelność połączeń z rynną gwarantują uszczelki o szerokości 70 mm. Dodatkowy kluczykowy system montażu bardzo ułatwia prace, a także obniża koszt wykonania całego systemu. Stalowy narożnik 90˚ 130 mm z opatentowanym systemem kluczykowym to rozwiązanie pozwalające na dokładne i szczelne zespojenie narożnika z rynną, tworzące powierzchnię odporną na przecieki. Kluczykowy system dociągania do rynny zastosowany został we wszystkich czterech listkach zaczepowych narożnika. Dodatkowym zabezpieczeniem przed nieszczelnością oraz gwarantem stabilności zespolenia jest uszczelka o szerokości 70 mm, ze specjalnie zaprojektowanym profilem przekroju poprzecznego. Narożnik z opatentowanym systemem kluczykowym firmy Galeco mocowany jest bezpośrednio do rynny bez użycia klejów i łączników, co znacząco wpływa na skrócenie czasu montażu systemu rynnowego. W opracowaniu jest stalowy narożnik zewnętrzny 130 mm regulowany w kącie 105˚–135˚ Galeco.

elta®-Roof firmy Dörken to odporna i wytrzymała folia wstępnego krycia pod pokrycia z gontu bitumicznego. Jest to połączenie materiałów, które chronią wnętrze dachu przed deszczem, wiatrem, kurzem oraz lotnym śniegiem. Delta®-Roof składa się z czterech warstw materiału. Warstwa wodoszczelna umiej-

fot. Dörken

Folia pod gonty bitumiczne scowiona została między dwoma warstwami plecionego włókna syntetycznego oraz wzmocnieniem – struktura ta polepsza wiatroszczelność i wytrzymałość w stosunku do tradycyjnych nasączonych bitumem folii/pap. Dzięki swej specjalnej strukturze powierzchni folia jest bardzo odporna na

Dane techniczne Materiał Zastosowanie Klasa reakcji na ogień Odporność na rozerwanie [N/5 cm] Wodoszczelność Wartość sd [m] Odporność temperaturowa Masa [g/m2] Waga rolki [kg] Wymiary [m] CE

kombinacja odpornej na rozrywanie włókniny PE, warstwy wodoszczelnej oraz zbrojenia na dachy deskowane, idealna jako podkład pod gont bitumiczny E, EN 13501-1 ok. 650/550, co odpowiada EN 12311-1 W1 80 (-20/+20) –40°C do +80°C 220 (–10%/+20%) 16 50 × 1,50 x 1,50 EN 13859-1 EN13859-2

Dachy 3/2010

ścieranie i zapobiega ślizganiu się. Można ją układać pod wszelkie konwencjonalne produkty/pokrycia dachowe. Niewielki ciężar sprawia, że jest ona łatwiejsza w użyciu niż nasączone bitumem folie i papy. Masa i wymiary rolek pozwalają przyśpieszyć pracę oraz zredukować koszty. Delta®-Roof idealnie współpracuje z wiatro- i paroizolacją Delta®-Reflex.

TAR G I

Dach+Holz International 2010 Relacja W sobotę, 27 lutego br. oficjalnie zakończyły się targi Dach+Holz. Odbyły się one w Kolonii. Na łącznej powierzchni 65 000 m2 swoje oferty przedstawiło 471 wystawców. Ich stoiska odwiedziło ponad 42 000 gości – samych profesjonalistów.

ekarze, cieśle, blacharze, architekci, projektanci i inżynierowie to grupa profesjonalistów, do których skierowana jest oferta prezentowana na targach Dach+Holz International. Tu mogli oni zapoznać się z produktami nowymi, przekonać się, czy pojawiły się jakieś innowacje w już znanych i spróbować wyczuć nowe trendy. Dach+Holz International 2010 65 000 m2 powierzchni wystawowej 42 000 zwiedzających 471 wystawców z 24 krajów

Targi zorganizowano z wielkim rozmachem. Widać było, że jest to impreza, do której producenci szykują się dużą starannością i gotowi są na wiele, aby przyciągnąć zwiedzających do swoich stoisk. Niektóre stoiska imponowały swoimi rozmiarami i koncepcjami projektowymi. Wzrok przyciągały wysmakowane pomysły estetyczne zastosowane w wystroju stoisk. Dachy 3/2010

TA R G I główny powód obecności podawali oni chęć zapoznania się z nowościami. W porównaniu z edycją poprzednią, z 2008 r., podwoiła się liczba zagranicznych zwiedzających: w tym roku było ich 13% spośród wszystkich gości. W targowych halach słychać było również język polski. Grupy gości z Polski były zainteresowane zwłaszcza bogatą ofertą narzędziową i maszynową. Mieli co oglądać, ponieważ tym dziedzinom poświęcone były dwie duże hale wystawowe. Każdy mógł wziąć do ręki gwoździarkę, piłę czy własnoręcznie przekonać się o możliwościach nowoczesnych zaginarek i giętarek.

Nowości

Wysoki poziom zwiedzających i wystawców

Wystawcy chwalili sobie nie tylko dużą liczbę zwiedzających. Doceniali też ich jakość – na targach nie było ludzi przypadkowych, wszyscy w jakiś sposób są związani z branżą dachową. W dodatku duża część z nich to decydenci podejmujący w swoich firmach kluczowe decyzje odnośnie zakupów sprzętu, narzędzi, materiałów. 85,45% wystawiających się firm ocenili fachowość zwiedzających na poziomie wysokim i bardzo wysokim. Jak informują organizatorzy targów, 91,1% zwiedzających wystawiło imprezie oceny „dobre” lub „bardzo dobre”. Jako

Dachy 3/2010

W Kolonii swoje prapremiery miało kilka produktów, w tym m.in. system fotowoltaiczny na dachy płaskie, płyty kartonowo-gipsowe pochłaniające zapachy, dachówki cementowe aktywnie zmniejszające zanieczyszczenie powietrza i in. Uwagę zwracały dachówki ułożone na demonstracyjnych połaciach pochylonych pod kątem zaledwie 7°. Superszczelne zamki z zastosowaniem dodatkowych zabezpieczeń mają w pełni chronić dach przed przeciekami. Pokazano też nowa maszynę ciesielską do odwiązywania więźby dachowej. Jest ona w stanie w jednej sekwencji pracy obrobić element w sześciu osiach. Na zewnątrz stały podnośniki, dźwigi i windy, wśród których wyróżniał się nowy dźwig na podwoziu samochodowym o wysięgu 44 m i 35-metrowym zasięgu bocznym.

TAR G I

Pojawiły się nowości wśród akcesoriów: taśmy kalenicowe, membrany, klamry itd. Były tez takie ciekawostki jak sztuczna strzecha, maszyny do łamania dachówek czy przesuwne lukarny. Po wbudowaniu w dach można je odsunąć na bok niczym przesuwne drzwi, uzyskując jeszcze bliższy kontakt z naturą niż w przypadku okien dachowych. Doskonale widoczny był „trend solarny” – przedstawiono nie tylko panele solarne i wsporniki do nich, ale mnogość rozwiązań na dachy płaskie, w tym gotowe do układania membrany hydroizolacyjne z ogniwami fotowoltaicznymi. Z kolei energooszczędność to już nie jest moda, lecz rzeczywistość. Przedstawicie-

le producentów przyznawali, że pytający ogromną wagę przywiązują do rozwiązań energooszczędnych, czy to stosowanych przy renowacjach, czy w nowych inwestycjach. Trzeba jednak przyznać, że generalnie nastroje w niemieckiej branży dachowej nie są optymistyczne. Oznaki ożywienia po zapaści gospodarczej sprzed roku czy dwóch są bardzo słabe i wszyscy liczą się, że taki stan rzeczy może jeszcze potrwać. Rząd federalny nie ma funduszy na wspieranie nowoczesnych trendów rozwoju w budownictwie, zmniejszono środki na dopłaty dla inwestorów z tytułu stosowania rozwiązań energooszczęd-

nych. Rynek od razu wyczuł hamujący skutek tych działań, gdyż było one istotnym czynnikiem stymulującym. Niektórzy właściciele firm dekarskich zwalniają pracowników i rozpaczliwie szukają zleceń, gdyż brakuje im nawet na raty leasingowe za sprzęt. Następna edycja targów odbędzie się w Stuttgarcie, w dniach 31 stycznia – 2 lutego 2012 r.

Piotr Rożnowicz

Dachy 3/2010

B R AN Ż A

Fundusze dla firm – jak je pozyskać Skąd pieniądze? Nie ma właściciel firmy, który nie zadawałby sobie takiego pytania. Można posiłkować się oszczędnościami, wziąć kredyt, samochód czy maszyny wziąć w leasing. Można tez jednak wspomóc się dotacjami z Unii Europejskiej. Zasady ich przyznawania są jednak dosyć skomplikowane, a trzeba także wiedzieć, o środki z jakiej puli można się ubiegać.

rzedsiębiorstwa chcące pozyskać fundusze na rozwój swojej działalności nie są skazane na ubieganie się o kredyty. Mogą skorzystać ze środków unijnych w ramach programów operacyjnych: Innowacyjna Gospodarka, Kapitał Ludzki, Infrastruktura i Środowisko oraz w ramach 16 regionalnych programów operacyjnych.

Programy Najprostszą zasadą jest to, że w ramach programów krajowych firma ubiegać się może o dofinansowanie projektów dużej wartości, a tych mniejszej – w programach regionalnych, o mniejszym zasięgu. Dofinansowanie może otrzymać każda firma, bez względu na wielkość – pod warunkiem napisania wniosku i spełnienia określonych w dokumentacji konkursowej warunków. Szczególną jednak uwagę poświęca się promowaniu rozwoju mikro, małych i średnich firm (MMSP), które mają mniejsze możliwości inwestowania własnych środków. Pierwszym krokiem, jaki należy zrobić, to zastanowienie się nad potrzebami własnej firmy: jakiego rodzaju wsparcia potrzebujemy – czy będzie to przyuczenie pracowników do nowych technologii, zakup maszyn, uruchomienie nowej linii produkcyjnej czy też zatrudnienie nowych pracowników itp. Dopiero wtedy możemy zacząć szukać programów, w ramach których możemy aplikować o środki.

Dotacje przyznawane są w konkursach na projekty. To, czy aktualnie jest jakiś konkurs jest otwarty, tj. trwa, możemy sprawdzić m.in. na stronach internetowych: Innowacyjna Gospodarka, www.poig. gov.pl To jeden z 6 programów krajowych Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia, który finansowany jest ze środków europejskich, skierowany do przedsiębiorców, którzy chcą realizować innowacyjne projekty, związane z badaniami i rozwojem, nowoczesnymi technologiami, inwestycjami o dużym znaczeniu dla gospodarki lub wdrażaniem i stosowaniem technologii informacyjnych i komunikacyjnych w każdym sektorze i branży na skalę krajową i międzynarodową. Uwaga – w ramach Programu nie będzie wspierana innowacyjność na poziomie lokalnym czy regionalnym. Wspieraniem tych inicjatyw zajmuje się: Regionalny Program Operacyjny, np. www.rpo.lodzkie.pl (dla woj. łódzkiego). Każde z województw ma osobną stronę internetową dla realizowanego przez siebie programu operacyjnego, który został przygotowany w odpowiedzi na lokalne potrzeby oraz jest dostosowany do specyfiki województwa. Środki przeznaczone dla przedsiębiorców koncentrują się przede wszystkim na: − wsparciu inwestycji w zakresie wdrożenia nowych technologii, − wsparciu działań zmierzających do podniesienia innowacyjności przedsięDachy 3/2010

biorstw (projekty obejmujące innowacje produktowe, organizacyjne, marketingowe oraz procesowe), − wsparciu wdrożeń własnych lub zleconych wyników prac badawczo – rozwojowych oraz ich rozwój w przedsiębiorstwach, − inwestycjach w środowisko (ograniczenie ilości wytwarzanych zanieczyszczeń, racjonalizacja gospodarki odpadami), − inwestycjach w energetykę (odnawialne źródła energii, wysokosprawne wytwarzanie energii), − dofinansowaniu udziału w targach i misjach gospodarczych za granicą w ramach promocji eksportu, − inwestycjach w turystykę, − wsparciu projektów informatycznych (e-usługi, technologie ICT). Należy pamiętać, że podstawowym kryterium jest tutaj innowacyjność na skalę regionu. Inne programy unijne to: Kapitał Ludzki, www.efs.gov.pl Celem tego programu jest rozwój zasobów ludzkich poprzez wzrost zatrudnienia i spójności społecznej. Można tutaj składać wnioski o pozyskanie środków na projekty w następujących obszarach: zatrudnienie, edukacja, integracja społeczna, rozwój potencjału adaptacyjnego pracowników i przedsiębiorstw, zagadnienia związane z budową sprawnej i skutecznej administracji publicznej

BR ANŻ A wszystkich szczebli i wdrażanie zasady dobrego rządzenia. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, www.pois.gov.pl Celem programu jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów przez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej. W ramach programu realizowanych jest 15 priorytetów: z Gospodarka wodno-ściekowa; z Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi; z Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska; z Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska; z Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych; z Drogowa i lotnicza sieć TEN-T; z Transport przyjazny środowisku; z Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe; z Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna; z Bezpieczeństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja źródeł energii; z Kultura i dziedzictwo kulturowe; z Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia; z Infrastruktura szkolnictwa wyższego; z Pomoc techniczna – Europejski Fundusz Rozwoju; z Pomoc techniczna – Fundusz Spójności.

Szczegółowe opisy priorytetów i działań zawarte są na podanych stronach internetowych; mogą posłużyć za przewodnik, który pomoże zdecydować, jaki program wybrać dla swojej firmy.

Pomoc w wypełnianiu wniosków

W ogłoszeniu o konkursie zawsze podana jest data, do jakiej należy złożyć projekt, wymagane załączniki i ich wzory oraz dokumentacja konkursowa, która dokładnie opisuje, jakie elementy powinien zawierać dany projekt, żeby uzyskać dofinansowanie. Rozpatrzenie wniosku trwa od 1–2 miesięcy do ok. pół roku w zależności od programu, ilości zgłoszonych wniosków itp. Instytucja, w której składamy wniosek przysyła nam informacje dotyczące wyniku oceny formalnej (kompletność dokumentów, podpisów) i oceny merytorycznej. Każdy wniosek w procesie oceny otrzymuje punkty, dlatego prawidłowe wypełnienie wniosku nie jest gwarancją otrzymania dotacji – jak w każdym konkursie wygrywają najlepsi. Jeśli nasz wniosek nie uzyska dofinansowania, możemy odwołać się od oceny lub poprawić go według uwag komisji oceny i ponownie złożyć w kolejnym konkursie. Dla przedsiębiorców, którzy nie mają czasu na wczytywanie się w dokumenty programowe i dla tych, którzy wolą powierzyć przygotowanie wniosku „fachowcom”, skierowana jest oferta firm

Dachy 3/2010

szkoleniowych, konsultingowych, które zajmują się wyszukaniem odpowiedniego konkursu, napisaniem wniosku, często również rozliczaniem dotacji. Koszt takiej usługi zależy od wartości projektu, czasu włożonego w napisanie wniosku, stopnia skomplikowania inwestycji itd. Na pewno jednak nic nie kosztuje zgłoszenie się do takiej firmy i zapytanie o możliwość współpracy. W napisaniu wniosków pomagają również bezpłatnie różnego rodzaju fundacje punkty informacyjne w wojewódzkich urzędach pracy oraz innych instytucjach. Należy szukać ich np. w dokumentacji konkursowej, na stronach internetowych. Trzeba jednak liczyć się z tym, że raczej nie napiszą one za nas całego wniosku, a jedynie dadzą wskazówki i odpowiedzą na konkretne pytania. Pozyskiwanie funduszy unijnych wymaga co prawda trochę uwagi i czasu, jednak na pewno jest warte tego wysiłku. Wsparcie, jakie mogą uzyskać w ten sposób przedsiębiorstwa są ogromną szansą, stanowią bowiem bodźcem do szybkiego rozwoju polskiej przedsiębiorczości.

Katarzyna Bieniek Małgorzata Haraszkiewicz Instytut Organizacji Przedsiębiorstw i Technik Informacyjnych InBIT Sp. z o.o. www.inbit.pl

PRZEWODNIK BRANŻOWY D L A AKCESORIA

ASTAT Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 441 60-451 Poznań www.astat.com.pl Centrala tel. 61 848 88 71 Dział Taśm Samoprzylepnych tel. 61 849 80 70 e-mail: tasmy@astat.com.pl

Blachotrapez T.J.Luberda Sp. Jawna 34-700 Rabka Zdrój; Ponice 216a tel. 18 268 52 00; fax. 18 268 52 15 Działy handlowe: Rabka Ponice: detal/ 18 269 15 22; hurt/ 18 269 15 13 Warszawa Sękocin: detal/ 22 720 27 58; hurt/ 22 720 32 85 e-mail: info@blachotrapez.com.pl; info.hurt@blachotrapez.com.pl; www.blachotrapez.eu

Braas, Monier Sp. z o.o. ul. Wschodnia 26, 45-449 Opole tel. 77 541 20 00; fax 77 541 20 09 infolinia 0801 900 555 e-mail: info-braas.pl@monier.com; www.braas.pl

D E K A R Z Y

BLACHY SZLACHETNE

BROCHEM METAL Sp. z o.o. ul. Szkolna 39, 62-023 Robakowo tel. 61 664 29 50; fax 61 664 29 55 ul. Warszawska 15, 32-086 Węgrzce k. Krakowa tel. 12 286 30 55; fax 12 285 74 24 e-mail: info.krakow@brochem.pl; info@brochem.pl; www.brochem.pl

Dachkeramik Meyer-Holsen GmbH Tonstraβe 78, 32609 Hüllhorst Tel.+49 57 44 94 01 17 e-mail: info@meyer-holsen.de; www.meyer-holsen.de Reprezentant firmy w Polsce Maciej Reniec Tel. 0606 273 056 reniec@dachkeramik.pl

PROTEC Budowa Prototypów i Technika Wytłaczania Sp. z o.o. ul. Korfantego 43, 46-080 Chróścice tel. 0-77/427 81 16,18, fax 0-77/427 81 08 e-mail: info@protec.pl; www.protec.com.pl

RuppCeramika, Monier Sp. z o.o. ul. Wschodnia 26, 45-449 Opole tel. 77 541 20 00; fax 77 541 20 09 infolinia 0 801 900 555 e-mail: info-ruppceramika.pl@monier.com; www.ruppceramika.pl

CHEMIA BUDOWLANA

PREFA Polska sp. z o.o. ul. Emaliowa 28, 02-295 Warszawa tel. 22 720 62 90, fax 22 886 10 54 e-mail: biuro@prefa.com; www.prefa.com

ENKE-WERK Johannes Enke GmbH & Co.KG Hamburger Str. 16, 40221 Dusseldorf Biuro Katowice: 40-524 Katowice, ul.Kościuszki 173 tel. kom. 513078430, tel/fax 33 810 50 14, fax 32 209 12 06, email: enke@enke.pl; www: www.enke.pl

RHEINZINK Polska Sp. z o.o. Majdan 105; 05-462 Wiązowna tel. 22 611 71 30; fax 22 611 71 32 e-mail: info@rheinzink.pl; www.rheinzink.pl Polska północno-zachodnia 604 60 55 92 Polska południowo-zachodnia 608 08 70 70 Polska południowo-wschodnia 604 50 64 44 Polska środkowo-wschodnia 660 77 58 05

Klober – HPI Polska Sp. z o.o. ul. 17 Stycznia 45 b, 02-146 Warszawa tel. +48 22 35 12 900 fax +48 22 35 12 901 e-mail: info@kloeber-hpi.biz; www.kloeber-hpi.biz

UMICORE Marketing Services Polska Sp. z o.o. ul. Ludwiki 4; 01-226 Warszawa tel. 22 632 47 61 01; fax 22 632 46 40 e-mail: vmzinc@vmzinc.com.pl; www.vmzinc.pl

RuppCeramika, Monier Sp. z o.o. ul. Wschodnia 26, 45-449 Opole tel. 77 541 20 00; fax 77 541 20 09; infolinia 0801 900 555 e-mail: info-ruppceramika.pl@monier.com; www.ruppceramika.pl

BLACHY POWLEKANE

Blachotrapez T.J.Luberda Sp. Jawna 34-700 Rabka Zdrój; Ponice 216a tel. 18 268 52 00; fax 18 268 52 15 Działy handlowe: Rabka Ponice: detal/ 18 269 15 22; hurt/ 18 269 15 13 Warszawa Sękocin: detal/ 22 720 27 58; hurt/ 22 720 32 85 e-mail: info@blachotrapez.com.pl; info.hurt@blachotrapez.com.pl; www.blachotrapez.eu

ZM Silesia SA ul. Konduktorska 8, 40-155 Katowice tel. 32 35 87 400; fax 32 259 83 31 e-mail: biuro@silesiasa.pl; www.blachasilesia.pl;

ASTAT Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 441 60-451 Poznań www.astat.com.pl Centrala tel. 61 848 88 71 Dział Taśm Samoprzylepnych tel. 61 849 80 70 e-mail: tasmy@astat.com.pl

DACHÓWKA CEMENTOWA

Braas, Monier Sp. z o.o. ul. Wschodnia 26, 45-449 Opole tel. 77 541 20 00; fax 77 541 20 09; infolinia 0801 900 555 e-mail: info-braas.pl@monier.com; www.braas.pl

DACHÓWKA CERAMICZNA

DACHY BAWARII Sp. J. Generalny Partner Bayerische Dachziegelwerke Bogen w Polsce 63-460 Nowe Skalmierzyce, Ociąż ul. Ostrowska 50a Tel. +48 62 735 31 75, +48 62 735 45 14 Fax +48 62 505 70 89 e-mail: dachybawarii@bogen.pl; www.bogen.pl

IBF Polska Sp. z o.o. ul. Kościuszki 21; 59-700 Bolesławiec tel. 75 732 40 31; fax 75 732 40 34 Oddział: ul. Poznańska 294; 87-700 Toruń tel. 56 658 14 51; fax 56 658 14 48 e-mail: ibf@ibf.pl; www.ibf.pl

PRZEWODNIK BRANŻOWY D L A

D E K A R Z Y

FOLIE DACHOWE

DuPont Poland Sp. z o.o ul. Powązkowska 44C, 01-797 Warszawa tel. 022 320 09 00, fax 022 320 09 88 infolinia techniczna: 801 88 99 40 e-mail: doradca@tyvek.pl; www.construction.tyvek.com

Zakłady Tworzyw Sztucznych Gamrat S.A ul. Mickiewicza 108, 38-200 Jasło tel. kom. 0726 002 166, fax 13 491 50 94 e-mail: gamrat@gamrat.com.pl; www.gamrat.pl

Zi-Co Sp. z o.o. Specjalistyczne narzędzia, maszyny dla dekarzy 52-427 Wrocław, ul. Kupiecka 10 tel. 71 364 33 38; tel/fax 71 363 45 80 e-mail: marketing@dekarze.pl

WINDEX Maszyny i Urządzenia Dekarskie ul. Towarowa 8, 89-620 Chojnice tel. 52 396 77 20, fax 52 396 77 21 e-mail: windex@windex.pl www.windex.pl

RYNNY Klober-HPI Polska Sp. z o.o. ul. 17 Stycznia 45 b, 02-146 Warszawa tel. +48 22 35 12 900 fax +48 22 35 12 901 e-mail: info@kloeber-hpi.biz; www.kloeber-hpi.biz

INTERNET

Polskie Centrum Budownictwa Sp. z o.o. 02-516 Warszawa, ul. Starościńska 1b lok. 2 tel./fax 22 646 75 21 – 24, e-mail: info@klubdachy.pl; www.dachy.info.pl

Alpodach Sp.z o.o. Ul. Witosa 29, 68-200 Żary tel. 68 470 49 96; fax 68 470 49 94 e-mail: alpodach@alpodach.pl; www.alpodach.pl

Braas, Monier Sp. z o.o. ul. Wschodnia 26, 45-449 Opole tel. 77 541 20 00; fax 77 541 20 09 infolinia 0801 900 555 e-mail: info-braas.pl@monier.com; www.braas.pl

PROTEC Budowa Prototypów i Technika Wytłaczania Sp. z o.o. ul. Korfantego 43, 46-080 Chróścice tel. 0-77/427 81 16,18, fax 0-77/427 81 08 e-mail: info@protec.pl; www.protec.com.pl

RHEINZINK Polska Sp. z o.o. Majdan 105; 05-462 Wiązowna tel.: 22 611 71 30; fax 22 611 71 32 email: info@rheinzink.pl; www.rheinzink.pl Polska północno-zachodnia 604 60 55 92 Polska południowo-zachodnia 608 08 70 70 Polska południowo-wschodnia 604 50 64 44 Polska środkowo-wschodnia 660 77 58 05

UMICORE Marketing Services Polska Sp. z o.o. ul. Ludwiki 4; 01-226 Warszawa tel. 22 632 47 61 01; fax 22 632 46 40 email: vmzinc@vmzinc.com.pl; www.vmzinc.pl

ZM Silesia SA ul. Konduktorska 8, 40-155 Katowice tel. 32/35 87 400; fax 32/259 83 31 www.blachasilesia.pl; biuro@silesiasa.pl

SZKOLENIA Dachowy Sp. z o.o. 91-341 Łódź, ul. Brukowa 16 tel/fax 42 651 26 57 e-mail: dachowy@dachowy.pl; www.dachowy.pl;

Specjalistyczny serwis o dachach 52-427 Wrocław, ul. Kupiecka 10 tel./fax (71) 363 45 80 www.dachy.org, www.dekarze.pl

NARZĘDZIA I MASZYNY

BROCHEM METAL Sp. z o.o. ul. Szkolna 39, 62-023 Robakowo tel. 61/664 29 50; fax 61/664 29 55 ul. Warszawska 15, 32-086 Węgrzce k. Krakowa tel. 12 286-30-55; fax 12 285-74-24 e-mail: info.krakow@brochem.pl; info@brochem.pl; www.brochem.pl

Akademia Sztuki Dekarskiej ul. Witosa 29, 68-200 Żary tel.+48 68 470 49 96; fax +48 68 470 49 94 email: asd@asd.alpodach.pl; www.asd.alpodach.pl

WYCIĄGI DEKARSKIE Zakłady Tworzyw Sztucznych Gamrat S.A ul. Mickiewicza 108, 38-200 Jasło tel. (013) 491 48 08; fax 13 491 50 94 email: gamrat@gamrat.com.pl, www.gamrat.pl GEDA-Dechentreiter GmbH/Co. KG Mertinger Strasse 60; D-86663 Asbach-Bäumenheim fax +49 906 9809 50; email: vertrieb@geda.de Lista dealerów na http://www.dachy.info.pl/

LIFT POLSKA ul Wolności 15, 46-034 Pokój woj. opolskie tel. kom. 796 388 026 e-mail: biuro@lift-polska.pl; www.lift-polska.pl

Plastmo Polska Falencka 1, 05-090 Janki tel. 22 720 37 93; fax 22 720 37 95, email: plastmo@plastmo.pl; www.plastmo.pl LIFT POLSKA ul Wolności 15, 46-034 Pokój woj. opolskie tel. kom. 796 388 026 e-mail: biuro@lift-polska.pl; www.lift-polska.pl PREFA Polska sp. z o.o. ul. Emaliowa 28, 02-295 Warszawa tel. 22 720-62-90; fax 22 886-10-54 e-mail: biuro@prefa.com; www.prefa.com

WINDEX Maszyny i Urządzenia Dekarskie ul. Towarowa 8, 89-620 Chojnice tel. 52 396 77 20, fax 52 396 77 21 e-mail: windex@windex.pl www.windex.pl

W N A S T Ę PN Y M N UME R ZE

Remont dachu i montaż instalacji solarnej Sielsko położony zajazd powstał przed laty. Od tamtej pory nie był remontowany zarówno on sam, jak i dach. A czas pozostawił na nim wyraźne ślady… „Jeśli remont dachu, to od razu i panele solarne, i instalacja fotowoltaiczna” – postanowił właściciel obiektu.

Męka wyboru – jakie pokrycie dachowe na jaki dach, cz. 2 Potrzeba dachu na głową to jedna z podstawowych potrzeb człowieka. Jednak dach będący tylko ochroną przed deszczem i śniegiem to dzisiaj o wiele za mało. Współczesna ”piąta elewacja” musi spełnić więcej zadań. Dalszy ciąg rozważań na temat pokryć dachówkowych.

Znaki, inskrypcje i ślady na powierzchni drewna w zabytkowych konstrukcjach dachowych Zabytkowe konstrukcje dachowe to części zabytku, które są szczególnie zagrożone nieprzemyślanymi działaniami człowieka. Jeszcze do niedawna zabytkowe konstrukcje dachowe były słabo rozpoznane i zbadane. Dzisiaj stan ten ulega w Polsce nieznacznej poprawie. Dzięki nowym informacjom naukowo–badawczym inaczej prowadzi się rozpoznanie starych konstrukcji więźb — zwraca się uwagę na nowe, pomijane dotąd elementy.

Dachy 3/2010

PRENUMERATA DACHY 2010 Dzięki prenumeracie masz stały dostęp do: X

aktualnych informacji o materiałach pokryciowych i izolacyjnych,

rozwiązań konstrukcyjno-projektowych,

wydarzeń w branży.

Polskie Centrum Budownictwa Sp. z o.o., ul. Starościńska 1B lok. 2, 02-516 Warszawa

e-mail: edyta.dziubinska@dachy.info.pl

tel. 0-22 646 75 21

DACHY 3/2010

$!#(9 - A T E R I A Y + O N S T R U K C J E 4E C H N O L O G I E

+REATYWNOyÃ ZAMIAST PROJEKTU

/ ODWODNIENIU DACHÐW STROMYCH

.2 -!2:%# #%.! Z W TYM 6!4 .2 ).$%+35 )33.

WWW DACHY INFO PL

4ARGI $ACH (OLZ )NTERNATIONAL