więcej?
TYNKI
wiedzieć
2/2010
Chcesz
TYNKI Nr 2 (7) 2010
Cena 9,50 zł (w tym 7% VAT)
2|2010 KWARTALNIK
ISSN 1899-8747
www.tynki.info.pl
REALIZACJE
" ÇDY W OCIEPLANIU BALKONÐW KROK PO KROKU
4YNKI GIPSOWE s NOWA JAKOyà yCIAN I SUFITÐW
www.forum-budowlane.pl
PRODUKTY
TYNKI
1/2008
%KSTREMALNIE ODPORNY 1 SYSTEM OCIEPLEÎ
OD REDAKCJI
Drodzy Czytelnicy,
Artur Kuźmiuk
Redaktor naczelny
ściany są tym elementem budynku, przez który tracona jest znaczna ilość ciepła. Sposobem na zmniejszenie tych strat jest oczywiście ich ocieplenie. Ważny jest przy tym nie tylko odpowiedni dobór systemu ociepleniowego, ale również jego właściwa aplikacja. Odnosi się to nie tylko do ścian, ale również okolic balkonów i samych balkonów. Czy dużo błędów można przy tym popełnić? Okazuje się, że tak, a można się o tym przekonać czytając artykuł „Błędy w ocieplaniu balkonów” (str. 12). Tematyka ociepleń zdominowała bieżące wydanie naszego kwartalnika. Znajdą więc Państwo opracowania dotyczące zarówno realizacji (str. 9), jak i opisujące najnowsze systemy ociepleniowe (str. 34). Warto także zwrócić uwagę na artykuł, w którym opisano tynk termoizolacyjny (str. 36). Jego cechy charakterystyczne to poza dobrymi właściwościami termoizolacyjnymi, wysoki poziom izolacji akustycznej, paroprzepuszczalność, mrozoodporność i odporność na przenikanie wody. Tynk termoizolacyjny może być wykorzystany m.in. podczas renowacji obiektów zabytkowych. Przykładową realizację pokazano na zdjęciach zawartych w artykule. Zachęcam także do lektury pozostałych tekstów
TYNKI
2/2010
3
Fot. J. Włodarczyk
SPIS TREŚCI AKTUALNOŚCI 6
Informacje z branży
REALIZACJE Ocieplanie 9 Termomodernizacja budynków na Ursynowie 12 Błędy w ocieplaniu balkonów
KROK PO KROKU
12 Błędy w ocieplaniu balkonów Przedmiotem opracowania jest ekspertyza dotycząca jakości robót ociepleniowych balkonów oraz pozostałej części elewacji budynku wielorodzinnego. Zakres opracowania zawiera opis wykonanych robót budowlanych, występujących błędów i wad oraz ocenę możliwości ich naprawy.
Ocieplenia 16 Bezspoinowe systemy ociepleń elewacji Fot. TYNKI
23 Tynki gipsowe
Farby 14 Betonowe balkony ożywają
– nowa jakość ścian i sufitów
W Polsce tynkowanie ścian czy sufitów, stanowi do dzisiaj kłopotliwy problem wykonawczy. W większości przypadków, jakość uzyskiwanych powierzchni, przy stosowaniu tradycyjnych technologii tynkowania (cement, wapno, piasek) jest niewystarczająca, i nie spójna z oczekiwaniami inwestora.
Tynki 19 Elewacja po zimie 21 Gips na zdrowie 23 Tynki Gipsowe – nowa jakość ścian i sufitów
SPRZĘT Rusztowania 28 Rusztowania stojące czy wiszące? 30 Ringer Doppelgeländer
34 Carbon
– ekstremalnie odporny system ociepleń
Fot. Caparol
PRODUKTY 32 Nowości Ocieplenia 34 Carbon – ekstremalnie odporny system ociepleń 36 Termoizolacyjny tynk Thermo-Max
Carbon to jedyny na rynku zbrojony włóknami węglowymi system ociepleń. Dzięki zastosowaniu najnowocześniejszej technologii i najwyższej jakości materiałów, wyróżnia go niespotykana wcześniej trwałość i kolorystyka elewacji.
Zdjęcie na okładce: Caparol
4
TYNKI
2/2010
Flügger jest Produkty Flügger zostały wyróżnione europejskim ekologicznym znakiem jakości Ecolabel, co oznacza, że w mniejszym stopniu niż inne podobne produkty, obciążają środowisko naturalne. Szczegóły sprawdź w sklepach Flügger farby lub na www.flugger.pl
Flügger farby
AKTUALNOŚCI
FARBE 2010
i odwiedzających, reprezentujących tak szerokie spektrum branż w zakresie wnętrz i elewacji. Firmy znajdą tu cenne inspiracje, które będą mogły zastosować na rynku. Prezentowane podczas targów Farbe innowacyjne rozwiązania i technologie wyznaczają od lat kierunek rozwoju całej branży. W tegorocznych targach udział wzięło 442 wystawców. Targi odwiedziło 48 tys. gości.
RYNEK IZOLACJI W POLSCE CZEKA NA OŻYWIENIE
Produkcja wyrobów izolacji termicznej z wełny mineralnej w Polsce w latach 2000–2010 (w tys. ton)
Firma badawcza PMR w swoim najnowszym raporcie „Rynek materiałów izolacyjnych w Polsce 2010. Prognozy rozwoju na lata 2010–2012” szacuje, że rynek ten zacznie się odbudowywać dopiero w 2011 roku. Według raportu PMR, dominującym w Polsce produktem izolacyjnym pozostaje styropian (EPS), dzięki czemu jest ona wciąż drugim, po Niemczech, największym rynkiem tego materiału w Europie. Drugą gałęzią na rynku izolacji w Polsce jest wełna mineralna, natomiast produkty z polistyrenu ekstrudowanego (XPS) oraz różnego
typu pianek wciąż stanowią jedynie nieznaczną jego część. Rynek styropianu w Polsce w dalszym ciągu jest bardzo rozdrobniony. Największymi producentami styropianu na polskim rynku są spółki: Termo-Organika, Swisspor, Genderka, Arbet, Yetico, Styropol oraz Austrotherm. W przeciwieństwie do styropianu, wytwarzanie wełny mineralnej jest inwestycją bardzo kapitałochłonną, długoterminową, wymagającą znacznych środków finansowych i wysokich kwalifikacji technicznych. Z tego względu na rynku działają tylko duże firmy mające wieloletnie
doświadczenie w wytwarzaniu wełny mineralnej. W Polsce zdecydowanymi liderami są firmy Rockwool oraz Saint Gobain Isover.
CEMEX W PERU
Fot. Messe München
W dniach od 24 do 27 marca 2010 r. w Monachium miały miejsce Międzynarodowe Targi Farb, Elewacji, Ochrony Budynków, Tynków, Stiuku oraz Montażu Budynków Na Sucho Farbe 2010. Impreza jest głównym wydarzeniem w branży farb, zdobienia i ochrony elewacji, prezentuje bowiem cały wachlarz różnorodnych ofert, nie pomijając absolutnie żadnego segmentu. Targi odbywają się od 1972 roku, w cyklu trzyletnim. Od 1984 roku organizowane są na przemian w Monachium i w Kolonii. Oferta targów Farbe 2010 skierowana jest m.in. do: malarzy i lakierników, sztukatorów, tynkarzy, dekoratorów wnętrz, architektów, biur inwestycji budowlanych, deweloperów i inwestorów, administratorów obiektów mieszkalnych i biurowych, hurtowników i handlowców detalicznych, urzędników ochrony zabytków. Tematyka przewodnia targów to: farby, wykończenie budynków, elewacje, ochrona budynków, tynki, sztukaterie i budownictwo z prefabrykatów. Targi Farbe to wiodące miejsce spotkań branży. Nie ma innej porównywalnej imprezy. Nigdzie indziej nie spotyka się tak wielu wystawców
Rys. PMR
INFORMACJE Z BRANŻY
8 kwietnia 2010 r. firma Cemex potwierdziła, że firma inwestycyjna Blue Rock Cement Holdings (Blue Rock), zainwestuje w projekt cementowy w Peru. Firma Cemex, która zgodziła się uczestniczyć jako inwestor mniejszościowy w spółce Blue Rock, będzie pomagała w opracowaniu, budowie i eksploatacji zakładu. Projekt spółki Blue Rock obejmuje budowę nowego zakładu cementowego o początkowych zdolnościach produkcyjnych wynoszących 1 mln ton rocznie. Zakończenie budowy zakładu przewidywane jest na początek 2013 roku, przy całkowitej kwocie inwestycji wynoszącej ok. 230 mln USD. Przemysł budowlany w Peru notuje w ostatnich latach roczny wzrost wynoszący ponad 10%, co czyni Peru atrakcyjnym rynkiem. Firma Cemex zgodziła się wnieść inwestycję w wysokości do 100 mln USD do kapitału akcyjnego spółki Blue Rock, za udział mniejszościowy.
OCH-TEATR PO NOWEMU Targi Farbe 2010 w Monachium
6
Działający w dawnym budynku kina Ochota Och-Teatr jest najnowszą
TYNKI
2/2010
sceną Fundacji Krystyny Jandy Na Rzecz Kultury. Obiekt powstał w latach 1948–1949 i do dziś jego forma architektoniczna, jak i układ wnętrza pozostały w praktycznie niezmienionej formie. W lutym 2009 roku budynek wpisano do rejestru zabytków. Jednak, aby mogła funkcjonować w nim scena teatru, wymagał gruntownego remontu dachu i ścian, wymiany okien oraz instalacji elektrycznej. Pierwsze zabiegi adaptacyjne rozpoczęto jeszcze we wrześniu 2009 roku. Równocześnie przeprowadzono gruntowne prace ociepleniowe. Do izolacji cieplnej i akustycznej ścian zewnętrznych oraz filarów wykorzystano najnowsze produkt Knauf Insulation – wełnę mineralną TI 140 T oraz TP 115, produkowane w innowacyjnej Ecose Technology. Firma została jednocześnie Partnerem Remontu Teatru. Uroczyste otwarcie Och-Teatru połączone z premierowym pokazem teatralnym nastąpiło 16 stycznia br.
Fot. Lakma
AKTUALNOŚCI
Elementy systemu ociepleń Lakma Term Porolit Statuetki Optimus Opus („Najlepszy w Działaniu”) trafiły do piętnastu właścicieli hurtowni budowlanych z całego kraju. Każdy z laureatów zyskał miano „najlepszego partnera w biznesie”. Podczas spotkania firmę Franspol reprezentowali prezes Dariusz Jasiński, dyrektor Andrzej Baczyński oraz dyrektorzy regionalni Piotr Drjański i Arkadiusz Bondyra.
CZYM I JAK MALOWAĆ? OPTIMUS OPUS ROZDANE
Fot. Franspol
Firma Franspol wręczyła wyróżnienia dla swoich najlepszych partnerów biznesowych. Uroczyste spotkanie podsumowujące współpracę z najbardziej aktywnymi klientami odbyło się 6 marca na terenie Zamku Kliczków.
Czym i jak malować? To podstawowe i najważniejsze pytanie jakie zadają sobie osoby planujące remont lub odświeżenie wyglądu swojego domu. Wyczerpujące odpowiedzi daje nowy serwis marki Jedynka. Serwis www.farbyjedynka.pl oferuje praktyczną wiedzę dostosowaną do oczekiwań wszystkich
ZŁOTY KASK DLA POROLITU
osób zainteresowanych malowaniem wnętrz, elewacji oraz elementów wykonanych z drewna lub metalu. Znalezienie odpowiedzi na pytania: „czym malować?”, „jak malować?”, „ile produktu kupić?” zajmuje użytkownikom serwisu Jedynki kilka sekund. Dlaczego? Pomysłodawcy serwisu założyli, że obok wyczerpujących informacji nt. malowania, równie ważna jest wygoda i szybkość w docieraniu do nich. Dlatego też serwis marki Jedynka jest niezwykle funkcjonalny i łatwy w nawigacji. Jak jest zbudowany? Nowy serwis zawiera tylko 4 kluczowe zakładki: Produkty, Punkty sprzedaży, Pytania i odpowiedzi oraz Kontakt. Nowe pytanie można zadać dzwoniąc lub korzystając z formularza znajdującego się w zakładce Kontakt.
Nowa siedziba Harsco Infrastructure Polska (dawniej Hünnebeck Polska) „Najlepsi partnerzy w biznesie” firmy Franspol TYNKI
2/2010
Firma Lakma SAT Sp. z o.o. po raz kolejny została nagrodzona jednym z najbardziej prestiżowych wyróżnień w branży budowlanej – Godłem Złoty Kask. Nagroda przyznawana jest przez Polską Izbę PrzemysłowoHandlową Budownictwa. W tym roku złotym godłem uhonorowany został kompletny system ociepleń Lakma Term Porolit. Nagrodzony system ociepleń Lakma Term Porolit obejmuje tynki, kleje i grunty wykorzystywane jako wykończenie izolacji budynków, wykonanych z płyt styropianowych, jak i wełny mineralnej. Dzięki innowacyjnej technologii i możliwości aplikacji natryskowej tynki Porolit zapewniają dwukrotnie większą wydajność od tradycyjnych mas tynkarskich. Produkt posiada także doskonałe walory dekoracyjne i izolacyjne. Podczas Targów Budowlanych w Lublinie Komisja składająca się z inżynierów budowlanych miała okazję uczestniczyć w prezentacji prowadzonej przez technologa firmy Lakma – Krzysztofa Szukałę. Wytypowanie zwycięskiego produktu poprzedzone było wieloma merytorycznymi pytaniami oraz dogłębną analizą dokumentacji technicznej. Jest to kontynuacja sukcesu z ubiegłego roku, gdy podczas Międzynarodowych Targów Budowlanych w Krakowie Godło Złoty Kask otrzymała akrylowa masa tynkarska Porolit wchodząca w skład systemu Lakma Term Porolit. W skład systemu wchodzą tynki: Porolit S – tynk silikatowo-
7
Fot. Baumit
AKTUALNOŚCI
FINAŁ III EDYCJI KONKURSU BAUMIT FASADA ROKU Tegorocznych laureatów III edycji konkursu „Fasada Roku” poznaliśmy 22 kwietnia br. podczas uroczystej Gali we Wrocławiu. Celem konkursu było wyłonienie najlepszych realizacji budowlanych, na których elewacji zastosowano kompletną technologię Baumit: system ociepleń, system tynkowy z wykończeniem oraz program produktów renowacyjnych z wykończeniem. W tym roku o miano najciekawszych fasad rywalizowało 137 obiektów z całej Polski. Na zwycięzców czekały nagrody finansowe. Zwycięzców konkursu wybrało jury, złożone z wybitnych architektów, przedstawicieli branży budowlanej i mediów branżowych w 5 kategoriach. W kategorii „Nowy budynek do 1000 m kw.” I miejsce przyznano budynkowi jednorodzinnemu w Borkach, który został zgłoszony przez Wojciecha Pusza. W kategorii
8
„Nowy budynek powyżej 1000 m kw.” I miejsce zdobył zespół budynków usługowo–handlowych w Krakowie, zgłoszony przez firmę MMS Investment Sp. z o.o. W kategorii „Budynek po rekonstrukcji i adaptacji (poza budynkami z wielkiej płyty) I miejsce zdobył budynek mieszkalny, przy ul. Golęcińskiej w Poznaniu, zgłoszony przez firmę EM-DE Zarządzanie i Administrowanie Nieruchomościami. W kategorii „Budynek z wielkiej płyty po rekonstrukcji i adaptacji” nie przyznano nagrody głównej. Komisja
Fot. Knauf
Knauf i Knauf Insulation rozpoczynają cykl szkoleń z montażu wełny mineralnej w Ecose Technology w systemach suchej zabudowy firmy Knauf. Prowadzone w ramach Akademii Knauf szkolenia, odbędą się w Ośrodku Szkoleniowym w Kleszczowie k. Bełchatowa. Tematem szkoleń będzie wykonawstwo konstrukcji suchej zabudowy wnętrz z płyt gipsowo-kartonowych Knauff oraz montaż wełny mineralnej w Ecose Technology. Swoją wiedzę w tym zakresie poszerzą pracownicy firm wykonawczych, a w szczególności monterzy konstrukcji suchej zabudowy, brygadziści robót budowlanych i ciesielskich oraz majstrzy budów.
Wspólne zdjęcie laureatów III edycji konkursu „Fasada Roku” silikonowy, Porolit QS – silikonowy, Porolit – tynk akrylowy, Porolit QM – tynk mineralny oraz PoroliT Q1 – zaprawa klejąca do styropianu, Porolit Q4 – zaprawa klejąca uniwersalna, Porolit PU – klej do styropianu.
SZKOLENIA KNAUF
postanowiła jednak wyróżnić wielorodzinne budynki mieszkalne przy ul. Grenady i Płockiej w Warszawie, zgłoszone przez Pracownię Architekci arch. Dariusz Filak. W kategorii „Budynek po renowacji” I miejsce uzyskał budynek Sądu Rejonowego i Prokuratury w Ostródzie, zgłoszony przez firmę Transfer Art-System, Rafał Grabowski.
Knauf rozpoczyna cykl szkoleń z montażu wełny mineralnej w Ecose Technology
TYNKI
2/2010
RELIZACJE OCIEPLANIE
Termomodernizacja budynków na Ursynowie Ciągle drożejąca energia zmusza użytkowników do poszukiwania różnych rozwiązań i sposobów jej oszczędzania. Jednym z najoczywistszych sposobów oszczędzania energii jest optymalizacja energetyczna budynku, czyli zmniejszenie jego zapotrzebowania na energię.
starszych budynków. Termomodernizacja jest najskuteczniejszym sposobem zmniejszenia zapotrzebowania budynku na energię cieplną. Do takiego właśnie wniosku doszła Spółdzielnia BudowlanoMieszkaniowa „Stokłosy” na warFot. TYNKI
Prace termomodernizacyjne są z reguły kosztowne, a poniesione nakłady zwracają się przez wiele kolejnych lat. Jednak energia cieplna drożeje i będzie drożeć, co przekłada się na wciąż rosnące koszty utrzymania
Pokryta rusztowaniem część budynku do malowania elewacji TYNKI
2/2010
szawskim Ursynowie. Spółdzielnia zarządza m.in. budynkami przy ul. Zamiany. W zeszłym roku zostały ocieplone budynki nr 9 i 11, w tym roku przystąpiono do modernizacji budynku przy ul. Zamiany 16. Projekt ocieplenia elewacji budynku wykonała firma Grupa Proeks z Warszawy. Budynek został wzniesiony w technologii wielkopłytowej w systemie Wk-70. Ściany wewnętrzne nośne pełne i stropy kanałowe są prefabrykowane. Ściany zewnętrzne kondygnacji nadziemnych wykonane są z prefabrykatów wielkopłytowych, trójwarstwowych, składających się z warstwy wewnętrznej nośnej, środkowej warstwy izolacji oraz warstwy zewnętrznej. Budynek był już kiedyś ocieplony styropianem o grubości 5 cm, z zewnętrzną wyprawą tynkarską cienkopowłokową, zbrojoną siatką z włókna szklanego. Jednakże w związku z chęcią poprawienia izolacyjności cieplnej ścian, dążąc do osiągnięcia współczynnika przenikania ciepła przyjętego dla budynku wzorcowego, podjęto decyzję o zwiększeniu warstwy izolacyjnej. Istniejące ocieplenie na budynku należało pozostawić. Płyty osłonowe ścian zewnętrznych wzmocniono poprzez dodatkowe połączenia warstwy fakturowej z warstwą nośną. Wszystkie elewacje zostały ocieplone styropianem
o grubości 7 cm. Łączna grubość warstwy izolacyjnej na budynku wyniosła więc 12 cm. Główne roboty ociepleniowe wykonano wg technologii opracowanej w oparciu o Instrukcję ITP. Nr 334/2002 – bezspoinowy system ocieplania ścian zewnętrznych budynku. Zawarte są w niej uniwersalne zasady postępowania przy docieplaniu ścian, wymagania dotyczące materiałów, technologii wykonania, zasad kontroli i odbioru prac. Budynek został ocieplony w systemie Dryvit. Do wykonania warstwy izolacyjnej wykorzystano płyty styropianowe EPS 70-040 wg PN-B-20130/1997, odpowiadające następującym wymaganiom: X wymiary nie większe niż 600 × 1200 mm, X struktura styropianu zwarta, niedopuszczalne są luźno związane granulki, X powierzchnia płyt szorska, po krojeniu z bloków, X krawędzie płyt proste z ostrymi krawędziami, X wytrzymałość na rozrywanie siłą prostopadłą do powierzchni – nie mniej niż 80 kPa dla każdej próbki, X pozostałe wymagania dla płyt styropianowych zgodnie z normą PN-B-20130/1997. Płyty styropianowe były sezonowane
9
Fot. TYNKI
REALIZACJE
Osiatkowane rusztowania w celu zabezpieczenia elewacji łączniki do styropianu z trzpieniem wbijanym. Są to łączniki rozprężne z nacięciami bocznymi i otworem wewnętrznym, w który po osadzeniu łącznika wciska się trzpień
rozporowy młotkiem co powoduje zaklinowanie w ścianie. Ważne jest dobranie właściwej długości. Co najmniej 6 cm musiało być zakotwione w istniejącej ścianie.
Fot. TYNKI
przed użyciem przez okres co najmniej dwóch miesięcy od wyprodukowania. Do mocowania izolacji termicznej do podłoża zastosowano
Przed rozpoczęciem przyklejania płyt izolacyjnych należało odpowiednio przygotować podłoże. W tym celu: X sprawdzono dokładnie całą powierzchnię ścian oraz uzupełniono luźne i głuche tynki zewnętrzne, X usunięto wierzchnią warstwę luźno związaną z podłożem za pomocą szczotek drucianych w celu oderwania ziaren kruszywa niezwiązanych trwale z podłożem, X oczyszczono całą powierzchnię ścian i zagruntowano środkiem zwiększającym przyczepność Primax, X wykonano próbne przyklejenie izolacji w celu sprawdzenia przyczepności masy klejącej do podłoża ścian, X zabezpieczono folią budowlaną wszystkie drzwi i okna. Przyklejanie płyt izolacyjnych wymagało nie tylko odpowiedniej zaprawy klejącej, ale również pogody. Temperatura otoczenia i podłoża w momencie użycia i przez następ-
Widok ogólny budynku po wykonaniu ocieplenia i malowaniu
10
TYNKI
2/2010
Fot. TYNKI
RELIZACJE OCIEPLANIE
Przyklejanie styropianu „na cegiełkę” ne 24 godziny nie mogła być niższa niż +4°C. W tym czasie warstwę spoiwa należało chronić przed deszczem i mrozem. Do przyklejenia płyt izolacyjnych do podłoża zastosowano zaprawę klejącą do styropianu Dryhesive Plus. Nakładano ją na płytę metodą „ramki i placków” (ramka szerokość około 5 cm, grubość około 1 cm, 6 placków wewnątrz ramki). Przy klejeniu należało pamiętać o umiarkowanym dociskaniu płyty do podłoża, aby masa klejąca nie dostawała się pomiędzy sąsiednie płyty. Szczeliny były wypełniane materiałem termoizolacyjnym. Nie nakłada się masy klejącej na podłoże, zawsze na powierzchnie płyt termoizolacyjnych. Mocowanie płyt izolacyjnych łącznikami z tworzywa należało wykonać najwcześniej po 24 godzinach od przyklejenia – zgodnie z zasadami w odpowiednich świadectwach MB, dopuszczającymi łączniki do stosowania w metodzie „lekkiej”. Do mocowania styropianu na ścianach zastosowano po 3 łączniki na płytę (6 szt. na 1 m2). Do wykonania warstwy ochronnej na płytach izolacyjnych zastosowano zaprawę klejącą
TYNKI
2/2010
do styropianu Drycoat. Pierwszą warstwę wyprawy klejowej należało wykonać z zaprawy klejącej, w którą wtopiono tkaninę z włókna szklanego Standard Plus. Siatka nie powinna dotykać płyt izolacyjnych, ale nie powinna również być widoczna spod warstwy klejowej. Wykonanie warstwy zbrojonej można było rozpocząć po 3 dniach od przyklejenia płyt izolacyjnych w temperaturze 5–25°C, przy bezdeszczowej pogodzie. Niedopuszczalne jest pozostawienie ocieplenia bez osłony dłużej niż przez 2 tygodnie. Masę klejącą na powierzchni płyt izolacyjnych nanoszono ciągłą warstwą grubości 3 mm, rozpoczynając od góry ściany pasami pionowymi o szerokości tkaniny zbrojącej. Następnie na powierzchni przyklejonej tkaniny naniesiono drugą warstwę masy grubości 1 mm. Tkanina przyklejona na jednej ścianie nie mogła być ucięta na krawędzi, lecz wywinięta na ścianę sąsiednią. Wyprawę zewnętrzną wykonano dopiero po stwardnieniu wyprawy klejowej, to jest po 2–3 dniach. Do wykonania wypraw elewacyjnych przy ocieplaniu ścian
zewnętrznych budynku zastosowano cienkopowłokową masę tynkarską, tynk mineralny Drytex SandPebble, typu Baranek, uziarnienie 1,6 mm. Czas schnięcia tynku wynosił około 24 godzin, przy założeniu temperatury +20°C i wilgotności względnej powietrza 55%. Przy niższych temperaturach i wyższej wilgotności czas schnięcia ulega wydłużeniu. Czas osiągnięcia pełnych parametrów przez tynki Drytex wynosi, jak dla zapraw cementowych, 28 dni. Do momentu całkowitego wyschnięcia tynk należało chronić przed działaniem wody. Pod masę tynkarską zastosowano płyn gruntujący Strongsil, przeznaczony pod tynki mineralne. Należy unikać prac w miejscach silnie nasłonecznionych i przy silnym wietrze. Na powierzchnie płyt styropianowych za pomocą stalowej pacy nałożono ciągłą warstwę uprzednio rozrobionej masy. Zaprawę nakłada się na grubość 1,6 mm na powierzchni nieco większej od szerokości siatki. Po wykonaniu wyprawy tynkarskiej ściany zostały pokryte dwoma
warstwami farby silikonowej Silstar. Farbę należało dokładnie wymieszać przed nanoszeniem. Aplikacja może odbywać się za pomocą pędzla, wałka lub metodą natryskową. Farbę nakłada się na suchą powierzchnię. Ze względu na szczególny charakter robót dociepleniowych, powinny one być wykonywane przez wyspecjalizowaną firmę. Dlatego też Spółdzielnia Mieszkaniowa wybrała firmę Fasada, która ma 20-letnie doświadczenie w tego typu pracach. Przy wykonywaniu robót konieczny jest systematyczny nadzór techniczny. Kierownikiem budowy przy ul. Zamiany był Aleksander Młynarczuk, który kontrolował sposób i jakość wykonywanych prac. Z ramienia Spółdzielni Inspektorem Nadzoru Budowlanego była Maria Sadowska, której zadaniem było sprawdzenie i dopilnowanie, czy wszystkie prace zostały wykonane zgodnie z obowiązującymi przepisami i sztuką budowlaną. W czasie wykonywania robót ociepleniowych i innych z nimi związanych, powinien być prowadzony dziennik budowy. Wszystkie prace ociepleniowe budynku trwały 2 miesiące. Odpowiednia przenikalność ciepła w budynku, to nie tylko oszczędność w zużyciu energii, ale również zmniejszona ilość CO2 wydzielana do atmosfery. Korzyść dla środowiska, korzyść dla ludzi! Koszty poniesione na termomodernizację tego budynku powinny się zwrócić w ciągu 7–10 lat. W
Opracowano na podstawie materiałów: SBM Stokłosy, Grupa Proeks, Fasada
11
REALIZACJE OCIEPLANIE
Błędy w ocieplaniu balkonów Przedmiotem opracowania jest ekspertyza dotycząca jakości robót ociepleniowych balkonów oraz pozostałej części elewacji budynku wielorodzinnego. Zakres opracowania zawiera opis wykonanych robót budowlanych, występujących błędów i wad oraz ocenę możliwości ich naprawy.
Opracowanie zostało wykonane już po zakończeniu robót. Ocena dotyczy tylko warstw zewnętrznych tj. podkładu tynku i robót malarskich. Podczas wizji lokalnej zauważono m.in. pęknięcia tynku na ścianach zewnętrznych. Po wykonaniu odkrywek stwierdzono brak siatki i oraz jej niewłaściwe zatopienie. Spowodowało to rozszerzenie zakresu ekspertyzy na całą elewację.
Zakres prac ociepleniowych
wykonanie wzdłuż krawędzi otworu okiennego opaski dekoracyjnej ze styropianu, X wykonanie warstwy zbrojonej na styropianie, X wykonanie podkładu tynkarskiego, X wykonanie tynku na styropianie (baranek 1,5 mm) X wykonanie gruntowania i robót malarskich na całej powierzchni tynkowanej. Powyższe prace zostały wykonane w technologii firmy Atlas. Materiały niezbędne do wykonania powyższych prac (z wyjątkiem styropianu) dostarczał generalny wykonawca. Ponieważ prace tynkarskie wykonywane były po za-
montowaniu stolarki drzwiowej i okiennej w celu wykonania dylatacji pomiędzy stolarką, a tynkiem zastosowano plastikową listwę dystansową. Okna zabezpieczono folią PCV. Wykonawcą była firma zewnętrzna.
Opis wad i usterek Kryterium prawidłowego wykonania robót ociepleniowych przyjęto na podstawie instrukcji Instytutu Techniki Budowlanej: „Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych” część C: Zabezpieczenia i Izolacje zeszyt 8: Bezspoinowy system ocieplania ścian zewnętrznych budynków. Sprawdzenie wyglądu powierzchni warstwy zbrojonej na-
Fot. J. Włodarczyk
Obiekt jest budynkiem mieszkalnym wielorodzinnym o wysokim standardzie. Elewacja została wykonana z elementów wylewanych na mokro żelbetowych ścian
X
poprzecznych i płyt balkonowych. Ścianę podłużną budynku wykonano z bloczków z betonu komórkowego. W ścianie podłużnej znajdują się otwory stolarki balkonowej, w których obsadzono okna i drzwi balkonowe. Zakres prac przy ociepleniu balkonów obejmował: X izolację termiczną ściany podłużnej (styropian o grubości 14 cm), X izolację termiczną ścian poprzecznych i spodu płyty balkonowej (styropian o grubości 10 cm), X izolację termiczną czoła płyty balkonowej i ściany poprzecznej (styropian o grubości 5 cm),
Braki tynku w narożniku poziomym wewnętrznym, niezdemontowana listwa
12
Niejednolita faktura. Nadlew na krawędzi poziomej balkonu TYNKI
2/2010
Fot. J. Włodarczyk
RELIZACJE BŁĘDY W OCIEPLANIU
Nierówna faktura ściany. Bąble. Braki tynku w narożniku
Uszkodzona powierzchnia tynku boniowanego
Brak maskownicy narożnej. Niezdemontowana listwa. Nierówna wysokość opaski
Uszkodzony fragment tynku. Źle wykonana warstwa zbrojona. Brak siatki na styropianie
leży przeprowadzić wizualnie, okiem nieuzbrojonym, w świetle dziennym. Powierzchnia wyprawy powinna być jednolita pod względem faktury i barwy. Niedopuszczalne są rysy, pęknięcia, złuszczenia, pęcherze i prześwity podłoża. Wyprawa powinna trwale przylegać do podłoża. Sprawdzenia równości powierzchni i krawędzi należy dokonać przy użyciu łaty o długości 2 m i przymiaru. Odchylenia powierzchni tynku od płaszczyzny i odchylenia krawędzi od linii prostej nie powinny być większe niż 3 mm, i w liczbie nie większej niż 3 na całej długości łaty kontrolnej. Odchylenia powierzchni i krawędzi od kierunku pionowego powinny być nie większe niż 2 mm na długości 1 m, i nie więcej niż 30 mm na całej wysokości budynku. Odchylenia krawędzi od kierunku poziomego nie mogą przekraczać 3 mm na 1 m. Pomiaru należy dokonać z dokładnością do 1 mm.
krywek okazało się iż wykonawca robót nie wykonał warstwy zbrojonej (brakuje siatki lub zatopienie siatki jest niewłaściwe). Przykłady wadliwego wykonania robót pokazano na załączonych do artykułu zdjęciach.
TYNKI
2/2010
Wykonane prace nie spełniły powyższych kryteriów. Powierzchnie są niejednolite, faktura tynku nierówno zatarta, występują prześwity i przebarwienia. Na powierzchniach występują pęcherze (bąble) i niewielkie pojedyncze pęknięcia. Nie zostały zdemontowane listwy dystansowe. W okolicach listew pojawiają się dziury (ubytki podkładu). Krawędzie poziome balkonów z nadlewami i ubytkami materiału tynkarskiego. Narożniki zewnętrzne(wypukłe) miejscami obłe nie prostolinijne. Narożniki wewnętrzne (wklęsłe) nie prostolinijne, miejscami półokrągłe. Obróbki blacharskie zostały pochlapane zaprawą i farbą. Nie usunięto resztek zaprawy z powierzchni balkonów, miejscami zostały pobrudzone szyby i ramiaki okien. W miejscach gdzie zauważono pęknięcia tynku, po dokonaniu od-
Wnioski i zalecenia Wykonane prace ociepleniowe balkonów nie spełniają kryteriów instrukcji Instytutu Techniki Budowlanej. Z uwagi na wymagany wysoki standard budynku oraz rodzaj wad, we wskazanych miejscach, należy: X opukać całą elewację młotkiem, w celu zbadania jej powierzchni; X w miejscach występowania usunąć pęcherze (bąble) i nadlewy na krawędziach balkonów; X usunąć nadmiar tynku z narożników; X narożniki doprowadzić do prostoliniowości;
X
usunąć zabrudzenia (stolarki, szyb, posadzek, balustrad, obróbek blacharskich na balkonach); X w miejscach braku siatki (parter) należy wkleić dwie warstwy siatki z odpowiednim zakładem; X wykonać warstwę zbrojoną, tam, gdzie jest to wymagane; X wykonać nowy podkład tynkarski (na baranku) i tynk (baranek 1,5 mm); X zagruntować i pomalować całą powierzchnię. Wykonanie podkładu, tynku, gruntowania i robót malarskich na całej powierzchni jest konieczne ze względu na uniknięcie nierówności na połączeniu warstwy nowej ze starą (zgrzew), a także uzyskania jednolitej faktury tynku i koloru ściany. W
inż. Jacek Włodarczyk
13
KROK PO KROKU FARBY
Betonowe balkony ożywają Wykorzystywane w latach 70 betonowe płyty HD przy balustradach balkonowych przeżywają obecnie swój renesans. Dzięki renowacji starych balkonów i pomalowaniu ich na ciepłe, pastelowe kolory, cały budynek zyskuje nowy urok.
zewnętrznych elewacji budynków wykonanych z tynków cementowych, cementowo-wapiennych, betonu itp. Jednym z najważniejszych kryteriów przy wyborze farby w tym przypadku jest jej odporność na alkaliczne podłoże. Odporność ta ma bezpośredni związek z trwałością uzyskanej powłoki. Wszystkie farby przeznaczone do malowania elewacji, znane jako farby fasadowe na bazie żywic rozpuszczalnikowych, wodorozcieńczalnych lateksów i dyspersji są przydatne do malowania płyt HD. Osobną grupę stanowią farby alkidowe ftalowe, których nie można stosować na powierzchnie betonowe. Na powierzchni płyt HD, podobnie jak na wszystkich nowych, betonowych powierzchniach mogą pojawiać się białe naloty węglanu wapnia. Podobne białe plamy są często widoczne na ścianach wykonanych z cegły. Węglan wapnia jest Fot. TYNKI
Cementowo-włókniste płyty Minerit HD są odporne na działanie zmiennych warunków atmosferycznych i z tego punktu widzenia nie wymagają wykonywania pokryć zabezpieczających. Naturalną, cementowo-szarą powierzchnię płyt maluje się jednak lub pokrywa cienkowarstwowymi wyprawami (tzw. sztuczne tynki) w celu uzyskania oczekiwanego estetycznego wyglądu. Dekoracyjny wygląd płyt, o zróżnicowanych efektach kolorytycznych, stopniach połysku (od jedwabiu po głęboki mat) oraz strukturach, pozwala na nieograniczone kreowanie wyglądu elewacji nowych i remontowanych budynków. Do malowania płyt cementowowłóknistych typowymi technikami malarskimi (pędzel, wałek, natrysk pneumatyczny lub hydrodynamiczny – airless) stosowane są powszechnie farby przeznaczone do malowania
Balkon z Mineritu po modernizacji
14
powoli zmywany przez deszcz i do całkowitego usunięcia potrzeba co najmniej kilku miesięcy eksploatacji. Proces wykwitania kończy się dopiero w chwili pełnej karbonizacji powierzchni. Gruba warstwa nalotu może zmniejszyć adhezję farby lub wyprawy do podłoża. Z tego powodu należy ją usunąć przy pomocy szczotki i wody oraz pozostawić do wyschnięcia. Farba przeznaczona do malowania przegród budowlanych powinna „oddychać”, to znaczy przepuszczać parę wodną i gazy, głównie dwutlenek węgla. Wymagania w zakresie określenia minimalnej przepuszczalności pary wodnej dla farb dyspersyjnych określa polska norma PN-C81913:1998 „Farby dyspersyjne do malowania elewacji budynków” oraz dla farb rozpuszczalnikowych i innych PN-91/C-10102 „Farby do elewacji budynków”. Producent lub dystrybutor farb może pomóc przy doborze farb i przygotowaniu powierzchni. Nowe cementowo-włókniste płyty można malować zarówno przed montażem, jak i po zamontowaniu, jeżeli producent nie określił przeciwwskazań. Malowana płyta powinna być czysta i sucha. Podczas malowania i schnięcia farby temperatura powierzchni płyty nie powinna być niższa niż +5°C, jeżeli w instrukcji stosowania farby nie podano innej temperatury. Nie zaleca się wykonywania robót malarskich przy silnym
nasłonecznieniu. Świeżo wymalowane powierzchnie należy chronić przed opadami deszczu przez około 2 godziny.
Farby akrylowe-rozpuszczalnikowe Farby tego rodzaju należą do grupy farb na bazie akrylowych lub akrylowo-styrenowych żywic rozpuszczalnych w rozpuszczalnikach organicznych. Stopień połysku pomalowanej powierzchni może być od półmatowego do matowego. Do rozcieńczania farb i mycia narzędzi stosować należy rozcieńczalnik wskazany przez producenta. Dla wyrównania chłonności i zapewnienia dobrej przyczepności do wcześniej nie malowanej powierzchni zaleca się stosowanie rozpuszczalnikowych gruntów akrylowych lub farb podkładowych. Wnikają one lepiej w podłoże niż farby wodorozpuszczalne. Do gruntowania zalecane jest stosowanie rozpuszczalnikowego, akrylowego gruntu np. Aquagrunt firmy Polifarb Cieszyn Wrocław S.A. Dobrą farbą rozpuszczalnikową jest np. Kiwitex – farba fasadowa firmy Tikkurila. Dla uzyskania grubej faktury na powierzchni stosuje się pokrycie fasadowe Kenitex firmy Tikkurila wg instrukcji producenta. Kenitex produkowany jest w trzech różnych ziarnistościach struktury. Jest również pokryciem na bazie żywic akrylowych, rozpuszczalnikowych.
TYNKI
2/2010
KROK PO KROKU Fot. TYNKI
Farby akrylowe-wodorozcieńczalne Farby akrylowe lub akrylowo-styrenowe na bazie wodnych dyspersji polimerowych są wyrobami ekologicznymi, przyjaznymi dla zdrowia i środowiska. Charakteryzują się dobrą opornością na podłoże alkaliczne, trwałością barwy oraz wysoką odpornością na zmienne warunki atmosferyczne. Farby te mają mniejszą niż farby rozpuszczalnikowe zdolność penetracji dlatego stosowane są głównie jako farby nawierzchniowe. Stopień połysku: jedwabisty, półmatowy do matowego. Spośród szerokiej oferty do malowania płyt Minerit HD zaleca się dyspersyjne farby akrylowe Akrylit, dostępne w pełnej gamie kolorystycznej w systemie kolorowania Polifarb Cieszyn Wrocław Color System. Dla uzyskania efektu grubej struktury na powierzchni płyt stosuje się gruboziarnistą farbę fasadową Struktura z firmy Polifarb Cieszyn Wrocław. Jest ona również ekologicznym pokryciem na bazie wodnej dyspersji żywicy akrylowej.
wiązania. Dlatego płyty Minerit zaleca się malować tymi farbami po pół roku od zamontowania. Farby silikatowe jak np. Kiwitex firmy Tikkurila, Silikat Fasada firmy Polifarb Cieszyn Wrocław itp. zaleca się stosować zgodnie z instrukcją producenta.
Farby silikatowe
Farby silikonowe
Farby silikatowe na bazie nieorganicznego krzemianu potasowego dobrze wiążą się chemicznie z podłożami mineralnymi takimi jak tynki cementowe, cementowo-wapienne, beton itp., które same składają się z krzemianów. Farby silikatowe są zawsze farbami wodorozcieńczalnymi i dają głęboko matowe powłoki. Malowanie farbami silikatowymi zbyt świeżej, silnie alkalicznej, wilgotnej powierzchni nie jest zalecane ze względu na mechanizm reakcji
Silikonowe farby do malowania elewacji budynków, w tym również wykonanych z płyt włóknisto-cementowych Minerit HD, są farbami wodorozcieńczalnymi na bazie dyspersji akrylowych i emulsji silikonowych. Charakteryzują się doskonałą przepuszczalnością pary wodnej i dwutlenku węgla oraz odpornością na podłoża alkaliczne. Dzięki zawartości emulsji silikonowej odpychają wodę, co zapobiega zamakaniu i brudzeniu się elewacji na sku-
Zarusztowana ściana z balkonami w trakcie modernizacji tek wsiąkania zanieczyszczonych opadów. Gwarantuje to w długim czasie estetyczny wygląd. Farby te są odporne na działanie zmiennych warunków atmosferycznych, w tym na działanie atmosfery przemysłowej. Wykazują dużą trwałość barwy, mają dekoracyjny, matowy wygląd. Spośród farb dyspersyjno-silokonowych zaleca się stosowanie np. farby Akrosil firmy Polifarb Cieszyn Wrocław lub Kivisil – Tikkuila.
Zagruntowane płyty Minerit HD lub Minerit PC Płyty pokrywane fabrycznie są zagruntowane wodorozcieńczalną 100% farbą akrylową. Fabrycznie zagruntowaną płytę można pozostawić czasowo niemalowaną, ale zaleca się pomalowanie wykań-
czające w czasie do 2 lat do chwili montażu. Do malowania zagruntowanych płyt nadają się wodorcieńczalne farby firmy Tikkurila: farba do malowania cokołów Yki oraz farby Kivisil, Novasil lub farba Akrosil firmy Polifarb Cieszyn Wrocław. Są to farby na bazie emulsji silikonowej o bardzo dobrej odporności na warunki atmosferyczne oraz zamakanie i doskonałej przepuszczalności pary wodnej. Farby należy stosować zgodnie z instrukcją producenta. Powierzchnia płyt przeznaczonych do malowania powinna W być czysta i sucha.
mgr inż. Janusz Sikora
PRZEGLĄD BRANŻOWY
Tynki maszynowe P.U.H. BU-DARMIL ul. Pogodna 52 05-077 Warszawa tel./fax +48 22 773 01 30 e-mail: biuro@buradmil.pl, www.budarmil.pl
TYNKI
2/2010
15
KROK PO KROKU OCIEPLENIA
Bezspoinowe systemy ociepleń elewacji Bezspoinowe ocieplenie elewacji jest wciąż najczęściej stosowaną metodą termoizolacji ścian zewnętrznych budynków. Ta na pozór nieskomplikowana i wydawałoby się powszechnie znana metoda ocieplania nadal jednak przysparza wielu problemów.
Problemy te skutkują najczęściej niezadowalającą estetyką lub wręcz szkodami na elewacjach. Powodem nie jest słabość tej metody, lecz uchybienia w procesie przygotowania inwestycji i samego wykonawstwa. Nierzadko bywa to związane z niską jakością i trwałością zastosowanych materiałów.
Wybór systemu
Dobór materiałów ociepleniowych Częstym błędem w doborze materiałów do ocieplana ścian jest stosowanie przypadkowych komponentów wybranych z różnych ofert, nie sprawdzonych pod względem wzajemnej współpracy w warstwach ocieplenia. Grozi to utratą spójności układu ociepleniowego i w rezultacie uszkodzeniami elewacji. Aktualna instrukcja techniczna Instytutu Techniki Budowlanej (nr 447/2009) dla bezspoinowych ociepleń ścian zewnętrznych, wymienia stosowanie przypadkowych materiałów
uderzenia o energii co najmniej 1 J, zaś ocieplenie z tynkiem organicznym powinno być odporne na uderzenie o energii 3 J. W praktyce okazuje się, że i te wielkości bywają niewystarczające w konfrontacji z wandalizmem, a czasami nawet warunkami eksploatacji. Z tego względu system ociepleń powinien zapewnić możliwie najwyższą wytrzymałość elewacji na uderzenia oraz możliwie najwyższą elastyczność pokrycia fasady.
niedopuszczonych do powszechnego stosowania na terenie kraju, jako jeden z podstawowych błędów ocieplania w tej technologii. By ich uniknąć, oprócz fachowego i rzetelnego wykonawstwa, należy stosować kompletne, dopracowane systemy, zdolne do rozwiązywania problemów w każdym, nawet najdrobniejszym szczególe.
Odporność na uszkodzenia mechaniczne
Zagrożenia biologiczne
Wspomniana wcześniej instrukcja ITB stawia w tym zakresie jednoznaczne wymagania: układ ociepleniowy z wyprawą mineralną powinien znosić bez uszkodzeń Fot. Sto
Wybór odpowiedniej technologii ocieplenia elewacji decyduje o trwałości wykonywanych prac, o ich efekcie ekonomicznym i estetycznym. Zawsze należy uwzględniać specyfikę obiektu, jego lokalizację, rodzaj konstrukcji i jej stan techniczny, strukturę przegród zewnętrz-
nych, a także przewidywane warunki użytkowania elewacji.
16
Odporność tynków i powłok malarskich na osadzanie glonów i grzybów to w naszej strefie klimatycznej warunek niezbędny dla zapewnienia trwałości ocieplanych elewacji. Bez tej odporności już po kilku latach na fasadach północnych, pozbawionych nasłonecznienia i przewiewu, a także w niesprzyjających warunkach środowiskowych (np. klimat zatokowy) pojawiają się charakterystyczne brunatno-zielone przebarwienia. W konsekwencji elewacja traci walory estetyczne, a po pewnym czasie ulega uszkodzeniom. Wzrost zawilgocenia pogarsza właściwości termoizolacyjne ocieplenia. Konsekwencją jest utrata izolacyjnej efektywności przegród, co może skutkować wyraźnym pogorszeniem bilansu energetycznego budynku i wzrostem kosztów jego ogrzewania. Może także dochodzić
TYNKI
2/2010
Tynki_SystemyocieplenSTO_205x295 10 03 23 18:48 Strona 1
OCIEPLENIA
StoTherm Classic
Systemy ociepleń Sto Firma Sto od ponad 50 lat specjalizuje się w systemach ociepleń elewacji. Opracowała także system ocieplania ścian wewnętrznych stosowany głównie dla obiektów zabytkowych oraz system ocieplania stropów nad pomieszczeniami nieogrzewanymi. Najbardziej znanym i uznanym na świecie systemem Sto jest StoTherm Classic. Ocieplono nim ponad 100 mln m2 elewacji we wszystkich strefach klimatycznych. Spośród systemów dostępnych na rynku wyróżnia go: bardzo wysoka odporność mechaniczna i odporność na powstawanie rys – kilkakrotnie wyższa niż innych systemów, bardzo wysoka odporność na oddziaływanie mikroorganizmów i na warunki atmosferyczne, wysoka przepuszczalność pary wodnej i CO2 przy wysokiej hydrofobowości, wysoka izolacyjność termiczna. Elewacja ocieplona systemem StoTherm Classic na długo zachowuje pierwotny wygląd, „oddycha” i nie porasta algami i grzybami. StoTherm Classic
Test na wytrzymałość: StoTherm Classic wytrzymuje uderzenie o energii 8 Jouli
Powłoki końcowe systemu StoTherm Classic StoLotusan
Budowa systemu:
StoSilco
1. Mineralna zaprawa klejowa Sto-Baukleber.
Stolit Effect
2. Płyty styropianowe max. grubość 30 cm. 3. Mocowanie mechaniczne jeśli konieczne: Sto dysponuje opatentowanym rozwiązaniem osadzania łączników, eliminującym powstawanie mostków termicznych. 4. Warstwa zbrojona – Sto-Armierungsputz: bezcementowa zaprawa na bazie spoiwa akrylowego wzmocniona mikrowłóknami i siatka z włókna szklanego. 5. Powłoka końcowa: Stolit – tynk akrylowy o wysokiej elastyczności, jego wersje ozdobne: Stolit Milano o wyglądzie stiuku, Stolit Effect z wtrąceniami kolorowych piasków, StoSilco – tynk silikonowy o bardzo wysokiej hydrofobowości, StoLotusan – tynk z efektem lotosu o bardzo wysokiej przepuszczalności pary wodnej i CO2. Elewacja pokryta tynkiem StoLotusan ma zdolność „samooczyszczania”. Brud spływa po niej razem z deszczem.
Stolit
1 2
4 4
4
5
Korzyści z zastosowania systemów Sto: – Trwałość ocieplonej elewacji dzięki bardzo wysokim parametrom wytrzymałościowym i bardzo wysokiej elastyczności, odporności na warunki atmosferyczne, algi i grzyby. – Opłacalność inwestycji, z jednej strony, dzięki możliwości optymalizacji prac na budowie (m.in. produkty gotowe do użycia, technika maszynowa) z drugiej, dzięki bardzo dobrym parametrom izolacyjności cieplnej przekładającym się na oszczędności zużycia energii. – Swoboda kształtowania elewacji poprzez szeroki wybór powłok wierzchnich systemu i możliwość zastosowania elementów architektonicznych i sztukaterii z Verofillu, materiału o unikatowych właściwościach: lekkość i łatwość obróbki przy wyjątkowej trwałości. Profile na zegarze Milenijnym PKiN w Warszawie to produkt Sto, wykonany właśnie z Verofillu. – Doradztwo techniczne na każdym etapie inwestycji, poczynając od wyboru systemu, poprzez realizację na zbieraniu doświadczeń eksploatacyjnych kończąc.
Pozostała oferta Sto-ispo: Systemy ocieplania elewacji oparte na styropianie i wełnie mineralnej, system ocieplania wnętrz oraz stropów nad pomieszczeniami nieogrzewanymi, farby i tynki elewacyjne oraz do wnętrz, dekoracyjne powłoki ścienne, systemy akustyczne i akustyczne powłoki ścienne i sufitowe, elementy architektoniczne i sztukaterie z Verofillu, systemy i produkty dla ochrony betonu, posadzki: przemysłowe, dekoracyjne i parkingowe. Produkcja, sprzedaż, doradztwo techniczne, serwis, usługi logistyczne realizowane przez 12 centrów sprzedaży na terenie całej Polski.
Sto
Budować świadomie.
Więcej informacji o produktach i serwisie Sto-ispo sp. z o.o. na stronie www.sto.pl
Fot. Sto
KROK PO KROKU
Na zdjęciach pokazano budynki należące do Spółdzielni Mieszkaniowej Naramowice w Poznaniu. Zdjęcia wykonano w 2003 r. po ociepleniu 45 tys. m. kw. elewacji systemem StoTherm Classic. System jest nadal w bardzo dobrym stanie do skraplania pary wodnej w przegrodach. W skrajnych sytuacjach, na wewnętrznych powierzchniach takich ścian będzie pojawiać się pleśń lub grzyb.
Wykonawstwo w trudnych warunkach Warunki pogodowe późnej jesieni i łagodnej zimy stwarzają największe zagrożenie dla prowadzenia
18
robót ociepleniowych. Częste opady deszczu, okresowe spadki temperatury powietrza poniżej 0°C – wszystko to hamuje wiązanie i dojrzewanie zapraw, gruntów i powłok malarskich. Znacznemu wydłużeniu ulegają wówczas cykle wykonawcze i w ogromnym stopniu wzrasta ryzyko wypłukiwania lub przemarzania nałożonego materiału. W takich warunkach należy stosować wyłącznie materiały o przyspieszonym
wiązaniu, uzyskujące w krótkim czasie odporność na opady deszczu oraz wpływ ujemnych temperatur powietrza.
Pewny wybór Oprócz podstawowych komponentów jak klej, siatka z włókna szklanego czy tynk, wysokiej jakości system ociepleń powinien zawierać także wszelkie niezbędne akcesoria, takie jak: profile dylatacyjne,
uszczelniające taśmy rozprężne, listwy kapinosowe, termodyble, zaślepki otworów po kotwach rusztowań itp. Najlepszym przykładem takiego systemu, o szerokim zastosowaniu w nowym budownictwie i termomodernizacji starszych obiektów, jest technologia StoTherm Classic. Jest to wypróbowany system ociepleniowy z zastosowaniem płyt styropianowych i wypraw tynkarskich na bazie spoiwa organicznego. Zarówno masa zbrojąca (Sto-Armierungsputz), jak i tynki elewacyjne są dostarczane w postaci gotowej do użycia, co ułatwia i w znacznym stopniu przyspiesza wykonanie prac. Barwiony w masie tynk akrylowy Stolit charakteryzuje się wyjątkową elastycznością i najwyższą odpornością na uszkodzenia mechaniczne. W efekcie układ ociepleniowy osiąga kilkakrotnie wyższą wytrzymałość na uderzenia i odporność na zarysowanie w stosunku do powszechnie stosowanych ociepleń z użyciem podkładowego tynku mineralnego. Dodatkowo w systemie StoTherm Classic mogą być stosowane tynki silikonowe: StoSilco oraz StoLotusan, wykorzystujący tzw. efekt lotosu, co w znacznym stopniu ułatwia utrzymanie czystej fasady przez wiele lat. Ze względu na wysoką wytrzymałość na rozciąganie oraz elastyczność poszczególnych warstw systemu, układ ociepleniowy wykonany z zastosowaniem technologii StoTherm Classic przenosi bez zarysowania odkształcenia liniowe do 3,5%. Tynki systemu są standardowo zabezpieczone przed mikroorganizmami przez dodatek preparatów uniemożliwiających rozwój mikroorganizmów. Wszystkie komponenty ocieplenia StoTherm Classic mogą być dostarczane w wersji QS o przyspieszonym wiązaniu, co pozwala na znaczne wydłużenie sezonu realizaW cji robót ociepleniowych.
inż. Andrzej Wanat Sto-ispo Product Manager ETICS
TYNKI
2/2010
KROK PO KROKU TYNKI
Elewacja po zimie Zima dokucza nie tylko ludziom, także elewacjom. Po tak srogiej zimie, jaką mieliśmy w tym roku, należy więc bacznie się im przyjrzeć i co trzeba, naprawić. Mróz, nawet niewielki, może bowiem sprawić, że zamarznie woda, która przeniknęła w głąb tynku, powodując jego spękanie lub nawet odspojenia.
Sprawa w miarę prosta
Dobrej rady nic nie zastąpi Jeżeli elewacja wymaga odnowy bardziej gruntownej, a w planach jest położenie nowego tynku cienkowarstwowego, to zależnie od stanu, w jakim jest tynk na elewacji, jak również od tego, czy dom jest ocieplony, możliwy będzie jeden z dwóch
Coś dla fachowca Jeżeli dom jest ocieplony, to usunięcie tynku, stanowiącego warstwę elewacyjną w systemie ociepleń, nie jest dobrym pomysłem. Podczas wykonywania tego typu prac można uszkodzić inne warstwy układu, szczególnie warstwę zbrojącą, w praktyce decydującą o trwałości całego ocieplenia. Na szczęście, istnieje inne rozwiązanie, zdecydowanie lepsze, łatwiejsze i przede wszystkim mniej pracochłonne – położenie nowego tynku na już istniejący. Generalnie, nie ma znaczenia, jaki rodzaj tynku cienkowarstwowego położony zostanie na inny tynk cienkowarstwowy. Ale ponieważ od każdej reguły są wyjątki, występują one i w tym przypadku. Jeżeli na ścianie z betonu komórkowego położono wcześniej tynk mineralny, to nie należy pokrywać go tynkiem akrylowym, który charakteryzuje
Fot. Atlas
Pęknięcia i nieduże ubytki na powierzchni tynku jest stosunkowo łatwo naprawić. Wystarczy uniwersalna zaprawa wyrównująca. Umożliwia ona wypełnienie szczelin o głębokości od 2 do 15 mm. Powierzchowne rysy i pęknięcia należy poszerzyć do szerokości i głębokości min. 5 mm, a po odkurzeniu i umyciu także wypełnić zaprawą wyrównującą, aby uzyskać równą płaszczyznę ściany. Miejsca, w których tynk się odspaja, trzeba skuć aż do surowego muru. Ścianę, z której usunięto tynk należy – po dokładnym odpyleniu i umyciu – zagruntować. Po wyschnięciu gruntu można przystąpić do uzupełniania ubytków zaprawą tynkarską. Nieco trudniejsza jest naprawa, gdy w ocieplonym budynku w sposób mechaniczny uszkodzony został
wariantów prac: albo usunięcie starego tynku i naniesienie nowego, albo położenie tynku na istniejący tynk. Gdy dom jest nieocieplony, a tynk osypuje się, sensownym rozwiązaniem jest położenie nowego tynku cienkowarstwowego, po wcześniejszym usunięciu starego. Najlepiej wybrać tynk o podobnych właściwościach, o ile ten usunięty był właściwie dobrany. W innym przypadku, w doborze tynku pomoże ustalenie oporu dyfuzyjnego ścian. Najlepiej przepuszczają parę wodną tynki mineralne i silikatowe. Na te zdecydować się można praktycznie „w ciemno”, bo nie zawiodą. Oczywiście, obliczeń wymaga opór dyfuzyjny przegrody, ale przede wszystkim współczynnik przenikania ciepła przez ścianę, bo może się okazać, że dom należy ocieplić i trzeba odpowiednio dobrać rodzaj i grubość materiału termoizolacyjnego.
materiał termoizolacyjny, a ciągłość siatki zbrojącej naruszona. W takim przypadku należy z elewacji wyciąć uszkodzony fragment i dokładnie oczyścić siatkę stanowiącą zbrojenie wokół uzupełnianego elementu. Kolejną czynnością będzie wklejenie odpowiednio dociętego fragmentu materiału termoizolacyjnego. Gdy użyta w tym celu zaprawa zwiąże, trzeba w miejscu uzupełnienia nanieść zaprawę klejącą i zatopić w niej siatkę. Wklejana siatka musi zachodzić na istniejącą minimum 5 cm.
Takie uszkodzenie tynku trzeba jak najszybciej naprawić
TYNKI
2/2010
Usunięcie zniszczonych fragmentów ocieplonej elewacji oraz skucie pozostałości kleju do styropianu
19
Fot. Atlas
KROK PO KROKU TYNKI
Wklejenie nowego fragmentu styropianu. Zaprawę klejącą nanosi się na płytę metodą pasma obwodowego i placków
Pierwszy etap zakończony. Z nałożeniem cienkowarstwowego tynku można poczekać, aż pogoda się ustabilizuje się niską paroprzepuszczalnością i w rezultacie może, choć nie musi, powodować zatrzymywanie wilgoci w ścianie i odspajanie tynku. Kładąc tynk na tynk, powinno się zatem skupić raczej na sposobie położenia. Pamiętać warto, że wybierając tę technologię, niezmiernie istotne jest, aby powierzchnię starego tynku wyrównać przy pomocy zaprawy klejącej i zatopić w niej siatkę.
Kontrola, punkt po punkcie Przy wykonywaniu warstwy zbrojącej należy pamiętać o uwzględnieniu zakładek Elementy wymagające kontroli
wiosną, bezpośrednio po zakończeniu okresu zimowego, w którym, jak wiadomo, zewnętrzne elementy budynku narażone są na najbardziej ekstremalne warunki eksploatacji. Obraz ewentualnych uszkodzeń jest wówczas najpełniejszy, a warunki atmosferyczne sprzyjają prowadzeniu prac na elewacji. Podczas okresowej kontroli szczególną uwagę należy zwrócić na wiele czynników. Poniższa tabela systematyzuje zalecany zakres kontroli i podejmowanych w jej wyniku działań.
Zgodnie z prawem, kontrolę elewacji powinno się przeprowadzać
Zakres sprawdzenia
W
Schemat postępowania
Stan powierzchni pod względem zabrudzeń
Wystąpienie zabrudzeń o charakterze organicznym lub nieorganicznym – będących wynikiem osadzania się kurzu, spalin, popiołu, brudu, błota itp.
X X
Mycie powierzchni Malowanie elewacji (opcjonalnie)
Stan powierzchni pod względem skażenia biologicznego
Wystąpienie zabrudzeń o charakterze organicznym: X grzyby (nalot w kolorze czarnym lub ciemnoszarym) X glony (nalot w kolorze zielonym) X grzyby i glony jednocześnie (nalot w kolorze zielono-czarnym)
X X X
Mycie powierzchni Usunięcie skażenia biologicznego specjalistycznymi preparatami Malowanie elewacji (opcjonalnie)
Stan powierzchni pod względem uszkodzeń mechanicznych, wystąpieniem rys, spękań itp.
Głębokość i rozmiar uszkodzeń
X X X
Mycie powierzchni Uzupełnienie ubytków lub wykonanie nowej warstwy Malowanie powierzchni
Stan powierzchni pod względem zmiany barwy, wyblaknięcia i przebarwień
Stopień odbarwienia, wyblaknięcia i utraty koloru
X X X
Mycie powierzchni Gruntowanie Malowanie właściwymi dla rodzaju podłoża farbami elewacyjnymi
X X
Ustalenie przyczyny zacieku, Usunięcie przyczyn zacieku (naprawa nieszczelnych lub uszkodzonych obróbek blacharskich, demontaż zamontowanych na elewacji elementów) Gruntowanie Malowanie właściwymi dla rodzaju podłoża farbami elewacyjnymi
Stan powierzchni pod względem wystąpienia zacieków
Stan powierzchni pod względem wystąpienia wykwitów i wysoleń
20
Lokalizacja i zasięg zacieków X X
X X X
Mycie Gruntowanie Malowanie właściwymi dla rodzaju podłoża farbami elewacyjnymi
TYNKI
2/2010
KROK PO KROKU TYNKI
Gips na zdrowie Funkcjonalność obiektów budowlanych zależy w dużej mierze od jakości tynków. Nawet w pomieszczeniach betonowych, które nie działają regulacyjnie na wilgotność przestrzeni, poprzez zaaplikowanie tynków gipsowych lub zawierających gips, uzyskuje się lepszy klimat mieszkalny.
TYNKI
2/2010
Wybór materiału tynkarskiego oraz sposób nakładania i obróbki tynku jest uzależniony od podłoża tynkarskiego. Ściany i stropy mogą być wykonane z różnych materiałów: X cegły pełnej, dziurawki, kratówki, pustaków ceramicznych, X betonu lekkiego – bloczków i prefabrykatów, X betonu porowatego (gazobetonu) – bloczków i prefabrykatów X betonu zwykłego i zbrojonego, X związanych cementem bloczków wiórowych (zwykłych lub z wbudowaną izolacją dodatkową), X związanych cementem wiórowych płyt izolacyjnych zwykłych i wielowarstwowych, X związanych cementem lub magnezytem płyt izolacyjnych, płyt pilśniowych, paździerzowych, X pustaków stropowych – betonowych lub ceramicznych, X stropów betonowych – wylewanych (płyt monolitycznych betonowych i żelbetowych), X elementów stropowych prefabrykowanych. Aby zwiększyć przyczepność tynku do podłoża, należy go wcześniej zagruntować. Regularne gruntowanie podłoża nie stało się niestety jeszcze standardem. Dzięki zagruntowaniu betonowych sufitów, które mogą zawierać śladowe ilości oleju szalunkowego, unika się odpadnięcia powłoki tynkarskiej. Dlatego przed tynkowaniem bardzo ważne jest sprawdzenie podłoża.
Aby ocenić wady materiału, odpryski, łuszczenie oraz piaszczenie czy też właściwości powierzchni wierzchniej należy posłużyć się próbą ścierania, drapania lub zwilżania. Próba ścierania przeprowadzana jest przez przetarcie dłonią powierzchni pod tynk. Próba drapania polega na wyrywkowym badaniu przy pomocy ostrego, twardego przedmiotu.
Chłonność podłoża i jego wilgotność określana jest przy pomocy próby zwilżania, polegającej na zraszaniu muru czystą wodą w wielu miejscach. W celu dokładnego ustalenia wilgotności podłoża należy sprawdzić je przy pomocy urządzenia pomiarowego. Dla tynków zawierających gips, stosowanych na ścianach i sufitach betonowych, należy sprawdzić Fot. TYNKI
Obecnie coraz częściej obok gipsu naturalnego wykorzystuje się gips Rea. Ten rodzaj gipsu powstaje w procesie odsiarczania gazów spalanych w elektrowniach. Skład chemiczny gipsu Rea jest taki sam jak gipsu naturalnego i dlatego jest on całkowicie bezpiecznym materiałem ze względów zdrowotnych oraz budowlano-ekologicznych. Aby tynk gipsowy spełnił swoją regulacyjną funkcję, musi być nałożona normalna grubość tynku. Poprzez szpachlowanie lub nałożenie cienkiej warstwy tynku nie jest możliwe uzyskanie regulacyjnego oddziaływania na wilgotność powietrza. Gipsowe mieszanki tynkarskie i zawierające gips możemy podzielić na: X tynk gipsowy (gładki), X tynk gipsowo-wapienny (gładki lub zacierany), X tynk gipsowy-lekki (gładki), X tynk gipsowy-ciepłochronny (gładki). Tynki gipsowe i zawierające gips mogą być stosowane tylko wewnątrz i nakłada się je jednowarstwowo. Tynki lekkie podkładowe – zgodnie z polską normą PN-B-10109, charakteryzują się niewielką gęstością (poniżej 1,3 g/cm3) i niższym modułem sprężystości niż tynki tradycyjne i dzięki temu o wiele łatwiej znoszą (bez uszkodzeń)naprężenia podłoża lub obciążenie termiczne. Tynki te nie są tynkami ciepłochronnymi.
Próba „drapania” tynku
21
Fot. TYNKI
KROK PO KROKU
dodatkowo wilgotność i szczegóły wykonania tynku. Powierzchnie betonowe mokre, wilgotne, ewentualnie ze skroploną parą wodną na powierzchni wierzchniej, a także beton o wilgotności szczątkowej przekraczającej 4% masy, nie mogą być tynkowane. Przy tynkach zawierających gips, jeśli przy próbie zwilżania następuje zmiana koloru i przed upływem 5 minut nie ma stojących kropli wody, można tynkować, ale należy zastosować mostek przyczepnościowy (adhezyjny). Mostki adhezyjne są to zawiesiny żywicy syntetycznej zawierające piasek ostry. Muszą one po wyschnięciu spełniać następujące wymagania: X odporność na działanie środków alkalicznych, X trwałe wiązanie pomiędzy podłożem betonowym a tynkiem, X obniżenie przenikania wody oraz roztworów wodnych, X niewielki współczynnik oporu dyfuzji pary wodnej, X poprawa przyczepności mechanicznej tynku dzięki zwiększeniu powierzchni właściwej podłoża. Mostki adhezyjne należy nanosić przy pomocy wałka lub inną techniką malarską. Aby utrzymać jednorodność materiału przed oraz w trakcie nanoszenia należy je odpowiednio często mieszać w pojemniku. Przed rozpoczęciem prac tynkarskich mostek adhezyjny musi wyschnąć. Jeśli powierzchnia betonu jest czysta, gładka, ale średnio chłonna
22
należy zastosować mostek przyczepnościowy. Nie nakłada się tynku zawierającego gips, jeśli: X powierzchnia jest wilgotna, X beton zanieczyszczony, niechłonny, X temperatura otoczenia i podłoża wynosi 4°C lub poniżej, X wiek betonu jest poniżej 2 miesięcy. W celu ograniczenia powstawania rys na tynku zbroi się go siatką. Przy tynkach zawierających gips (i tylko takich) można siatkę z włókien szklanych wtopić w tynk. Robi się to następująco: X nanieść warstwę tynku o 2/3 przewidzianej grubości całkowitej, X umieścić tkaninę zbrojeniową (min. 25 cm poza obszary zagrożone i przy zachowaniu 10 cm zakładek), X pamiętać o możliwie równym osadzeniu siatki, X nanieść pozostały tynk, aż do uzyskania żądanej grubości. W przypadku tynków gipsowych dopuszczalne jest zbrojenie i otynkowanie powierzchni w jednym ciągu pracy, przestrzegając metody „mokre na mokre”. Grubość tynku musi wynosić minimum 15 mm, przy czym zwraca się uwagę na to, iż w przypadku sąsiadujących ze sobą i leżących na jednej płaszczyźnie nie zbrojonych podłoży pod tynk może być konieczne uwzględnienie pogrubienia tynku.
Miejsca niedostępne przy tynkowaniu maszynowym trzeba otynkować ręcznie Fot. TYNKI
Ręczne wygładzanie nierówności
Ściana po ręcznym szpachlowaniu Wtapiane zbrojenie wykonuje się na stropach tylko wtedy, gdy zagwarantowana jest obróbka metodą „mokre na mokre”. Jednowarstwowe tynki gładkie oraz zaprawy tynkarskie zawierające wyłącznie gips nanosi się maszynowo na odpowiednio przygotowane podłoże tynkarskie w taki sposób, aby w efekcie dały jednolitą, gładką powierzchnię. Tynki jednowarstwowe na gładkich powierzchniach betonowych mają tendencję do tworzenia pęcherzyków powietrza,
które są jedynie wadą optyczną. Jednowarstwowe tynki gładkie nigdy nie będą miały takiej samej powierzchni jak powierzchnia zaszpachlowana. Tak, jak w naturze – nie ma rzeczy idealnych, tak samo jest też z gipsem, który jest przecież genialnym wynalazkiem natury. W
Opracowano na podstawie materiałów firm: Baumit, Atlas, Dolina Nidy, Knauf, Optiroc, Orth-Gipse Polska
TYNKI
2/2010
KROK PO KROKU TYNKI
Tynki gipsowe – nowa jakość ścian i sufitów W Polsce tynkowanie ścian czy sufitów stanowi do dzisiaj kłopotliwy problem wykonawczy. W większości przypadków jakość powierzchni uzyskiwanych przy zastosowaniu tradycyjnych technologii tynkowania (cement, wapno, piasek) jest niewystarczająca i niespójna z oczekiwaniami inwestora.
Na czym polega ta zdecydowana przewaga tynków gipsowych nad tradycyjnymi?
wprowadza się, technologie tynków wewnętrznych – gipsowych. Stwierdzono już definitywnie, iż dzięki nim, wykańczanie ścian lub sufitów stało się o wiele łatwiejsze i szybsze, a uzyskanie powierzchni o wysokiej jakości nie stanowi żadnego problemu. Fot. TYNKI
Bardzo często na tych powierzchniach wykonuje się dodatkowe szpachlowanie wygładzające materiałem gipsowym, które zdecydowanie podnosi koszt prac tynkarskich w stosunku do założonego. Obecnie, już coraz śmielej na budowach w Polsce
Ściana przed tynkowaniem TYNKI
2/2010
Przede wszystkim, tynki gipsowe wykonuje się techniką jednowarstwową, od razu wykańczając powierzchnię ostatecznie. Są łatwe do wygładzania, przy czym powstaje mała ilość odpadów, szybkoschnące i pozwalają uzyskiwać wysokie wydajności tynkowania. Producenci oferują gotowe, przygotowane fabrycznie mieszanki tynkarskie. Głównymi składnikami tynków gipsowych jest przede wszystkim wysokiej jakości niezanieczyszczony gips, kruszywo kalibrowane (śred. do 1,2 mm) i wiele uszlachetniających dodatków jak plastyfikatory, opóźniacze i inne. Tynki gipsowe produkuje się w dwóch wersjach technologicznych. Jako tynki maszynowe, które wykonuje się na budowach przy zastosowaniu specjalnych agregatów tynkarskich oraz jako tynki ręczne, preferowane przy wykonawstwie prac remontowych z niewielkimi powierzchniami do otynkowania np. do 50 m2. W Europie Zachodniej technologia tynków gipsowych jest powszechna w realizacjach budownictwa mieszkaniowego wielorodzinnego i jednorodzinnego.
Stosowana jest w wielu obiektach użyteczności publicznej, takich jak: szkoły, biura, szpitale itp., a także na budowach różnych obiektów usługowych (hotele, banki, markety i inne). W Polsce w tej technologii realizuje się coraz więcej inwestycji.
Dlaczego tynki gipsowe są przyczyną technologicznej rewolucji w wykańczaniu wewnętrznym powierzchni ścian i sufitów? W praktyce mogą być stosowane wszędzie, oprócz pomieszczeń, które określamy jako ewidentnie mokre, gdzie wilgoć występuje stale i w dużych ilościach. Są to przykładowo: zakłady przetwórstwa żywności, baseny pływackie, łaźnie. Stosując technologię tynków gipsowychmechanicznych, prace tynkarskie wykonuje się przeciętnie o 100% szybciej niż w technologii tradycyjnej. Dla wykonania 100 m2 tynku gipsowego potrzeba tylko 43 godziny pracy, dla wykonania 100 m2 tynku tradycyjnego 95 godzin. Obecnie koszt 1 m2 tynku gipsowego, maszynowego na ścianie czy na suficie zrównał się w Polsce z kosztem tynków cementowo-wapiennych wykonywanych ręcznie wraz ze szpachlowaniem. Należy przypuszczać, że te korzystne parametry wydajności
23
Fot. TYNKI
KROK PO KROKU
Ściana po maszynowym tynkowaniu (dwa razy szybciej) i równe koszty obu tynków oraz gwarancja wysokiej jakości wykończenia, wpłynęły zdecydowanie na zainteresowanie tynkami gipsowymi licznych inwestorów i projektantów. Szacuje się, że obecnie rocznie w Polsce wykonuje się dużo ponad 2 mln m2 tynków gipsowych. W wielu miastach na budowach obserwować można ekipy tynkarzy gipsowych. Wynalazcą technologii tynkowania maszynowego jest firma Knauf. To specjaliści tej firmy wiele lat temu opracowali odpowiedni materiał tynkarski na bazie gipsu, który nadawał się do zastosowania z maszyną mieszająco-pompującą. Musiał spełniać konieczne warunki plastyczności dla przesyłu wężem, posiadać w miarę długi i stabilny czas wiązania oraz jednorodną strukturę, charakteryzować się dobrą przyczepnością do podłoża i nie mógł stwarzać żadnych problemów wykonawczych na ścianie, aż do ostatecznego wykończenia. Obecnie firma Knauf należy do największych producentów materiałów gipsowych w Europie. W swojej ofercie tynków posiada cztery tynki maszynowe. Są one produkowane w workach po 30 kg i luzem (transport cysternami). X MP-75 tynk gipsowy standardowy, X MP-75L tynk gipsowy „lekki”, X MP-75F tynk gips.-wap., struktura „filcowana”, X MP-75 G/F tynk gips.-wap., możliwa struktura „filcowana” lub gładka,
24
Produkuje również tynki gipsowe ręczne (w workach po 30 kg): X Rotband uniwersalny o podwyższonej przyczepności, X Goldband-Neu tynk ścienny, X HP 100 szybki, renowacyjny, Środki gruntujące, niezbędne dla technologii tynków gipsowych takich jak: Grundiermittel obniżający chłonność podłoża, Betonkontakt-90 poprawiający przyczepność podłoża.
Jakie są charakterystyczne właściwości tynku gipsowego?
Ręczne wyrównywanie wszelkich niedoskonałości na tynku
Jest on określany terminem tzw. tynk „ciepły”. Posiada, w przeciwieństwie do tynków cementowo-wapiennych, bardzo niski współczynnik przewodzenia ciepła kształtujący się w przedziale od 0,25 do 0,35 W/mK. Tworzy przytulną atmosferę w pomieszczeniu, a zarazem, poprzez swoją dobrą izolacyjność termiczną ma wpływ na oszczędzanie energii cieplnej. Przy pomocy tynków gipsowych, bez trudu można uzyskiwać gładkie, bardzo równe, dokładnie wykończone i bardzo estetyczne powierzchnie. Dopuszczalne obowiązujące normatywne odchylenia równości tynków, wynoszą 2 mm na długości 2 m i większość wykonawców nie ma z tym problemu. Tynki gipsowe są bardzo dobrym podłożem pod powłoki malarskie, tapety lub płytki ceramiczne. Stosować je można bez ograniczeń w kuchniach, łazienkach i piwnicach. Szybkie wysychanie jest ważną zaletą tego materiału.
Już po pierwszej fazie wysychania, uzyskuje wilgotność do 5,5% wagowo (inne tynki 9,5–15%).Pełne wyschnięcie następuje po 10 do 14 dniach i jest zależne od grubości warstwy tynku, temperatury i wilgotności w pomieszczeniu. Po wyschnięciu jest odporny na ścieranie. Bez problemu można wbijać w niego gwoździe, nie odpryskuje. Podstawowym składnikiem tynku jest gips (CaSO4 + 2 H2O). Minerał ten zawiera w sobie dwie molekuły krystalicznej wody, które wyraźnie wpływają na podwyższenie ognioodporności tego materiału. Podczas ewentualnego pożaru, uwalniają się w formie pary wodnej i wydatnie spowalniają proces nagrzewania otynkowanego elementu. Otulina z tynku gipsowego pod względem ognioodporności jest równoważna otulinie betonowej. Tynk gipsowy nie drażni skóry ludzkiej, posiada taki sam jak ona poziom współczynnika pH i taką
samą wielkość oporu dyfuzyjnego pary wodnej. Poprzez znaczną porowatość, jest odpowiedzialny za utrzymywanie się przyjemnego klimatu we wnętrzach. Kiedy w pomieszczeniach otynkowanych tynkiem gipsowym wystąpi nadmierna wilgoć, wchłania ją, przekazując z powrotem do wnętrza, kiedy poziom wilgoci w pomieszczeniu wyraźnie się zmniejszy.
Co powinien zrobić wykonawca aby poprawnie, zgodnie z technologią, wykonać tynk gipsowy? W pierwszej kolejności musi właściwie ocenić podłoże i rozważyć, czy nie jest konieczne jego zagruntowanie. Należy pamiętać, żeby tynk gipsowy podczas wiązania na ścianie lub suficie nie był za szybko pozbawiany wody w wyniku dużej chłonności podłoża. W innym skrajnym przypadku, gładkie
TYNKI
2/2010
i nie chłonne podłoża mogą być przyczyną zjawiska „odparzenia” tynku. Uwzględniając powyższe, podłoża dzieli się na chłonne (np. gazobeton), średnio chłonne (np. cegła ceramiczna, silikatowa) i nie chłonne lub gładkie (np. beton ). Przy dużej chłonności powierzchni, aby ją zmniejszyć, stosuje się płynny środek gruntujący Grundiermittel, nanosząc go metodami malarskimi (np. pędzlem, wałkiem). Dla powierzchni średnio chłonnych w zasadzie nie wymagane jest gruntowanie. W przypadku murów ceramicznych z szerokimi spoinami wskazane jest wyrównanie chłonności środkiem Grundiermittel, aby uniknąć zjawiska wciągania tynku na siatce spoin. Na powierzchnie nie chłonne lub gładkie, stosuje się środek gruntująco-uszorstniający Betokontakt-90. Jest to płynna mieszanina żywic z piaskiem kwarcowym. Tworzy po wyschnięciu powłokę przypominającą rzadki papier ścierny. Nanosi się na powierzchnie tak samo jak Grundiermittel, czyli techniką malarską. Prawie w każdym przypadku przed gruntowaniem, aby uniknąć późniejszych niespodzianek, należy przeprowadzić dodatkowo wstępne badanie podłoża. Wykonuje się tzw. „próbę ścierania”. Konieczne jest sprawdzenie, czy powierzchnia jest wolna od kurzu budowlanego i luźnych niezwiązanych elementów. Aby związać cząsteczki kurzu należy powierzchnię przed tynkowaniem zwilżyć. Drugą – „próbę skrobania”, wykonuje się, kiedy podłoże przeznaczone do otynkowania uległo wcześniejszemu opaleniu ogniem lub było przemarznięte. Wówczas wszystkie luźne części zeskrobuje się szczotką stalową, a następnie odkurza i gruntuje środkiem Betokontakt-90. Trzecia próba polega na sprawdzeniu wilgotności powierzchni pod tynkowanie. Najczęściej dotyczy to powierzchni betonowych. Mokrym pędzlem zwilża się beton wykonując jedno „maźnięcie” po przekątnej. Gdy po 3–5 minutach jasne zabarwienie w tym miejscu ściemnieje, oznacza to, że podłoże
TYNKI
2/2010
jest wystarczająco chłonne. Jeżeli nie ściemnieje, to znaczy, że albo beton ma wilgotność powyżej 2–3% wagowo i jest jeszcze za mokry lub na powierzchni znajduje się w nadmiernych ilościach środek adhezyjny np. olej szalunkowy. Można go wykryć stosując lampę kwarcową, w świetle której środki te fluoryzują na zielono. Konieczne jest usunięcie takich powłok. Należy bezwzględnie uważać żeby nie tynkować w temperaturze poniżej 5°C, dotyczy to powietrza jak i powierzchni do otynkowania. Kolejną czynnością jest zamocowanie na zaprawie gipsowej, metalowych ochronnych listew narożnych. Dotyczy to naroży ścian i wszystkich krawędzi otworów drzwiowych i okiennych. Czasami koniecznym jest użycie listew tynkarskich pośrednich dla utrzymania równości powierzchni. Stosuje się je z reguły przy tynkowaniu dużych i wysokich płaszczyzn np. ściany na klatkach schodowych. Przy technologii tynku maszynowego, cykl wykonania powierzchni „na gotowo” wynosi około 3 godzin i jest zależny od temperatury powietrza: im jest cieplej tym szybciej i odwrotnie. Ten rytm narzuca dyscyplinę wykonawczą. Po nałożeniu tynku na ścianę lub sufit metodą natrysku agregatem tynkarskim (np. PFT G-4), powierzchnię równa się wstępnie łatą typu „h” (dł. 1,5 m). Po upływie 80–100 min., kiedy tynk lekko zmatowieje, doprowadza się powierzchnię do wymaganej równości, wyciągając razem wszystkie krawędzie zewnętrzne i wewnętrzne. Kiedy tynk dalej przeschnie, wyrównuje dalej powierzchnie pacą stalową. Po odczekaniu nawilża się tynk tzw. „mgłą wodną” (specjalna końcówka węża) i wygładza pacą gąbczastą („filcuje”). Po kolejnym przeschnięciu, wykonuje się gładzenie ostateczne pacą lub kielnią stalową. W Polsce, czteroosobowe brygady tynkarzy gipsowych, na obecnie realizowanych obiektach uzyskują już rzeczywiste dzienne wydajności na poziomie od 80 do 120 m2. W dużej mierze zależy to od złożoności
Fot. TYNKI
KROK PO KROKU
Miejsca wymagające ręcznej interwencji
Ściana wytynkowana i pomalowana powierzchni lub od poziomu wyposażenia technicznego. Przy technologii: kontener – silomat – agregat G-4, wydajność jest najwyższa, natomiast przy materiale workowanym wsypywanym ręcznie do agregatu G-4, wyraźnie niższa. Na rynku polskim obecnie oferowane są dwa podstawowe tynki maszynowe gipsowe firmy Knauf: MP-75 i MP-75L. Należy zwrócić uwagę na tzw. wydajność objętościową tych materiałów, która zdecydowanie rzutuje na koszt końcowy m2 tynku na ścianie. W przypadku tynku MP-75 ze 100 kg suchej masy, po zarobieniu go wodą w agregacie, uzyskuje się 100 l gotowej zaprawy natomiast ze 100 kg tynku MP-75L (lekki), aż 125 l. Zużycie Tynku MP-75 średnio wynosi 10 kg/m2/1 cm grubości, przy tynku MP-75L wynosi 8 kg/ m2/1 cm grubości. Dodatkowo tynk MP-75L jest bardziej plastyczny, tzn.
łatwiejszy w obróbce i mniej pracochłonny. Ze względu na zawartość kruszyw lekkich jest „cieplejszy” od MP-75 o 20%. Oba tynki posiadają wspólną aprobatę techniczną ITB AT-15-3124/98 z terminem ważności do 30 czerwca 2012 r. Osobnym tematem są specjalne urządzenia wykorzystywane przy technologii tynkowania maszynowego. Podstawowym jest agregat tynkarski np. PFT G-4. Posiada komorę wsypu suchego materiału z pochylonym kołem nasypowym, komorę mieszania z wodą, pompę śrubową metalowo-gumową, która przepycha zaprawę wężem pod dużym ciśnieniem do końcówki rozbryzgowej. Integralną częścią tej maszyny jest sprężarka podająca sprężone powietrze na koniec węża dla rozbryzgu zaprawy na ścianę, jednoczesnie tynkarz może końcówką zdalnie włączać i wyłączać agregat. Wydajność podawania
25
KROK PO KROKU się je z powodzeniem w pracach renowacyjnych i remontowych. W przeciwieństwie do tynków maszynowych, czas ich wykonania jest krótszy i wynosi 1,5 godziny. To oznacza, şe tynkarz w tym czasie ostatecznie wykańcza tynkowaną powierzchnię. Tynki ręczne miesza się z wodą przy pomocy mieszadła napędzanego wiertarką. Na podłoşe nakłada się je ręcznie, pacą od dołu, dąşąc do w miarę równego rozłoşenia masy. Wszystkie pozostałe czynności obróbki są identyczne jak przy tynkach maszynowych. Nawet stosowane narzędzia są takie same. Obecnie najbardziej popularne w Polsce są dwa tynki gipso-
/i
AT-15-3047/98 z terminem waĹźnoĹ›ci do 30 kwietnia 2003 r. Tynki rÄ™czne z powodzeniem wykorzystujÄ… maĹ‚e ďŹ rmy rzemieĹ›lnicze. Ostatnio zainteresowaĹ‚y siÄ™ nimi teĹź ďŹ rmy wymieniajÄ…ce okna, stosujÄ…c do obrĂłbek wewnÄ™trznych oĹ›cieĹźy. Ze wzglÄ™du na niedokĹ‚adnoĹ›ci w pracach murarskich czy betonowych, Ĺ›rednia grubość tynku gipsowego w Polsce wynosi obecnie Ĺ›rednio 2 cm. Minie jeszcze wiele czasu zanim spadnie do poziomu W nominalnego czyli 1 cm.
Opracowano na podstawie materiałów firmy Batex. http://www.tynkiagreagatem.eu/
ÂŁ
REALIZACJE
TECHNOLOGIE
+ 5
"5$/7.)#47/ -/./,)49#:.% SPRZÆT
MATERIAÂ?Y
WWW MONOLITYCZNE COM PL
KWARTALNIK KWIECIEĂ?rCZERWIEC CENA ZÂ? W TYM 6!4 )33.
.
.
we rÄ™czne ďŹ rmy Knauf: Rotband i Goldband. SÄ… to produkty workowane po 30 kg. Tynk Rotband, ze wzglÄ™du na swojÄ… duşą przyczepność do podĹ‚oĹźa, okreĹ›la siÄ™ jako uniwersalny i moĹźe być stosowany bez ograniczeĹ„ do tynkowania Ĺ›cian i suďŹ tĂłw. SzczegĂłlnie nadaje siÄ™ do tynkowania powierzchni w kuchniach i Ĺ‚azienkach. Minimalna grubość to 5 mm. Pod okĹ‚adziny ceramiczne zaleca siÄ™ warstwÄ™ minimum 10 mm. Tynk Goldband posiada nieco niĹźsze parametry, ale idealnie nadaje siÄ™ do tynkowania Ĺ›cian murowanych. Zaleca siÄ™ Ĺźeby minimalna grubość tynku wynosiĹ‚a 8 mm. Oba tynki Rotband i Goldband, posiadajÄ… wspĂłlnÄ… aprobatÄ™ technicznÄ… ITB
9
./7
zaprawy wynosi od 6 do 55 l/min. CiĹ›nienie podawania do 30 bar. OdlegĹ‚ość podawania do 50 m. Dla poprawy logistyki dostaw tynku luzem na budowy, a zarazem podwyĹźszenia wydajnoĹ›ci prac tynkarskich, niezbÄ™dne jest stosowanie dodatkowo pneumatycznego urzÄ…dzenia tĹ‚oczÄ…cego suchÄ… zaprawÄ™ tynkarskÄ… z kontenera stojÄ…cego na placu budowy do agregatu wewnÄ…trz budynku. Silomat ďŹ rmy PFT, bo tak siÄ™ nazywa to urzÄ…dzenie, jest w peĹ‚ni zintegrowany z agregatem G-4. MoĹźna nim przesuwać suchÄ… masÄ™ nawet na odlegĹ‚ość 190 m. z wydajnoĹ›ciÄ… 20 kg/min. Powoli staje siÄ™ coraz powszechniejsze stosowanie tynkĂłw gipsowych rÄ™cznych. Wykorzystuje
! 2
"5$/7.)#47/ -/./,)49#:.% TO NOWE NA RYNKU CZASOPISMO W CAÂ?O yCI POyWIÇCONE TECHNOLOGII BETONOWEGO BUDOWNICTWA MONOLITYCZNEGO ZAWIERA J–CE OPISY REALIZACJI MATERIAÂ?Ă?W ORAZ SPRZÇTU SÂ?Uœ–CEGO DO POPRAWNEGO WY KONAWSTWA 3KIEROWANE JEST DO INWE STORĂ?W WYKONAWCĂ?W I PROJEKTANTĂ?W
3TAÂ?E DZIAÂ?Y Ă– REALIZACJE Ă– TECHNOLOGIE Ă– SPRZÇT Ă– MATERIAÂ?Y Ă– AKTUALNOyCI Z BRANÂœY
.AJWIÇKSZY WÇZE� W %UROPIE
0RAWID�OWY MONTAœ GWARANCJ– SUKCESU
0OMPOWANIE BETONU NA DUÂœYCH OBIEKTACH
Wydawca: Polskie Centrum Budownictwa Difin i Mßller Sp. z o.o., ul. Starościńska 1B/2, 02-516 Warszawa tel. (22) 646 75 21-22, info@monolityczne.com.pl
: 26
Ă?
T TYNKI
2/2010
Narzędzia ręczne i elektryczne
WSZYSTKO DLA PROFESJONALISTĂ“W W BUDOWNICTWIE
WyposaĹźenie do ochrony osobistej
Ĺšrodki i akcesoria do czyszczenia i konserwacji ceramiki
RUBI POLSKA Sp. z o.o. ul. Karczunkowska 43 :arszawa Ăœ 3olska 7Hl. 4 44 Ăœ )a[ 4 44 4 www.ruEL.coP Ăœ www.cuWPan.coP rubipolska@rubi.com
www.rubi.com
SPRZĘT RUSZTOWANIA
Rusztowania stojące czy wiszące? Sezon budowlany w pełni. Przy pracach elewacyjnych wykorzystywane są najczęściej rusztowania stojące, ale także wiszące. Które z nich są lepsze? Postaramy się odpowiedzieć na to pytanie porównując obie technologie.
Rusztowania stojące
wysokościach ludzi, a także osób przechodzących obok bloku, bo siatka zabezpiecza przed spadaniem narzędzi i innych przedmiotów wykorzystywanych w trakcie prac elewacyjnych. Wadą rusztowań stojących jest dość długi czas ich montażu i demontażu, który musi być wykonany przez wykwalifikowane osoby. Nie jest proste przestawienie rusztowania z jednego miejsca w drugie. Rusztowania stojące wymagają odpowiedniego przygotowania terenu i posadowienia na stabilnym gruncie. Wiąże się to często ze zrujnowaniem otaczającej budynek zieleni. Samo przygotowanie stabilnego podłoża bywa bardzo pracochłonne i czasochłonne.
Podstawową zaletą rusztowań stojących jest to, że praca przy elewacji może się odbywać jednocześnie na wielu poziomach, co przekłada się na szybkie tempo prac. Cały budynek może być obstawiony rusztowaniami i przy niesprzyjających warunkach pogodowych, takich jak silny wiatr, czy deszcz, dzięki zastosowaniu siatek i plandek przypinanych do rusztowań, chroni się wykonywaną powierzchnię ściany, aby jakość elewacji była bez zarzutu i nie sprawiała problemów w przyszłości np. poprzez miejscowe odpadanie tynku. Dodatkowo, dzięki siatkom rusztowaniowym, podwyższa się bezpieczeństwo pracujących na
Problemem dla mieszkańców remontowanego budynku, przy wykorzystywaniu rusztowań stojących, może być zwiększone ryzyko włamań do mieszkań. Rusztowania dają nieograniczony dostęp do okien i balkonów, co skrzętnie wykorzystuje element przestępczy. Dlatego niektórzy lokatorzy budynku decydują się na pozostanie w domu przez cały okres renowacji. Wykorzystywane na rusztowaniach stojących siatki często zasłaniają okna mieszkańcom bloku, co jest dla nich dodatkowym dyskomfortem podczas modernizacji. Rusztowania stojące muszą być kotwione do elewacji, aby były stabilne i bezpieczne. Wiąże się to z nawierceniem dodatkowych
Fot. TYNKI
Wspólnoty mieszkaniowe i Spółdzielnie ruszyły pełną parą do ocieplania i modernizacji budynków, aby wykorzystać ładną pogodę. Jesienne słoty i nocne przymrozki nie sprzyjają pracom przy wykonywaniu elewacji budynków, bo temperatura zarówno w dzień jak i w nocy nie może spaść poniżej 4°C. Takie warunki pogodowe wymagane są przy przyklejaniu płyt izolacyjnych, a także przy kładzeniu tynków zewnętrznych. W trakcie realizacji prac elewacyjnych wykorzystywane są rusztowania stojące i wiszące. Każdy z prezentowanych poniżej systemów ma swoje zalety i wady. Do inwestora i wykonawcy należy wybór, który system będzie lepszy dla danego obiektu.
Rusztowania stojące osłonięte siatką zabezpieczającą
28
Wykorzystanie rusztowań stojących i platform masztowych TYNKI
2/2010
Fot. TYNKI
SPRZĘT
otworów, które należy zaszpachlować i pomalować przed demontażem rusztowania. Mimo to, często są widoczne miejsca kotwień na elewacji. Mnogość podestów przy rusztowaniach stojących utrudnia dostęp do malowanej powierzchni ściany, co może uwidaczniać się po zdjęciu rusztowania. Pasy mają charakter poziomy, tam gdzie przebiegały podesty.
Rusztowania wiszące Rusztowania wiszące na stalowych linach są bardzo szybkie w montażu i łatwe do przemieszczania w inne miejsce. Jest to ich podstawową zaletą. Dzierżawa rusztowania wiszącego jest tańsza niż dzierżawa rusztowania stojącego. Trzeba jednak mieć tyle maszyn, aby zapewnić jednoczesną pracę na całej długości ściany, ze względu na technikę nakładania tynku, który może mieć różne kolory, jeśli nie zachowa się ciągłości prac.
TYNKI
2/2010
Rusztowania wiszące nie blokują okien, tak jak rusztowania stojące, przez co mieszkańcy modernizowanego bloku nie mają ograniczonej ilości światła wpadającego do mieszkania. Zaletą rusztowań wiszących jest brak śladów po kotwach mocujących, jakie powstają na elewacji podczas prac przy wykorzystaniu rusztowań stojących. Niewątpliwą zaletą rusztowań wiszących jest to, że nie rujnują zieleni wokół bloku, na którym są zawieszone. Aby zastosować na budynku rusztowanie wiszące musi być spełniony jeden podstawowy warunek – dach tego budynku musi być płaski i bardzo mocny (najlepiej żelbetowy), bo tego wymaga konstrukcja zawieszenia urządzenia. Ze względu na fakt, że jest to swoiste ograniczenie, przyjmijmy je jako wadę rusztowań wiszących. Ograniczeniem jest również szerokość urządzenia, która wynosi maksymalnie 6 m. Problemem może
Posadowienie rusztowania wiszącego na dachu Fot. TYNKI
Przykład bardzo prostego rusztowania wiszącego
Praca na rusztowaniu wiszącym być odpowiednie dobranie szerokości rusztowań do długości budynku, co przekłada się na zasięg pracy pracownika wykonującego elewację. Mogą powstawać, widoczne po ukończeniu prac przy elewacji pasy pionowe, które wyznaczały zasięg prac, lub wynikły z kładzenia tynku w różnym czasie. Dlatego bardzo ważne jest, aby wszystkie urządzenia pracowały jednocześnie na tym samym poziomie. Unika się w ten sposób zmian kolorystycznych tynku.
Wybór typu rusztowań leży w gestii inwestora i wykonawcy. Przedstawione powyżej zalety i wady każdego systemu pomogą być może w podjęciu decyzji. Należy wziąć pod uwagę wiele aspektów, rozpatrzeć „za” i „przeciw” dla konkretnego przypadku, bo przecież każda budowa jest inna i wymaga indywidualnego podejścia. W mgr Aleksander Młynarczuk, Fasada Polska
29
SPRZĘT RUSZTOWANIA
Ringer Doppelgeländer Ringer Doppelgeländer to typowe rusztowanie elewacyjne z pełną dokumentacją techniczno-ruchową, nie wymagające żadnych specjalnych obliczeń, które wiążą się z dodatkowymi kosztami. Dokumentacja techniczno-ruchowa (DTR) określa zasady, warunki i sposób montażu rusztowania, dopuszczalne wymiary i obciążenia rusztowania, sposób stężania i kotwienia, a certyfikat na Znak Bezpieczeństwa „B” gwarantuje wysoki poziom bezpieczeństwa przy pracy na rusztowaniu z tzw. „podwójną barierką”.
szerokość dla większości prac elewacyjnych. Odpowiedni sposób montażu podestów, pozwala na ich montaż i demontaż bez konieczności demontażu dociskającej je ramy pionowej wyższej kondygnacji. Zaletą takiego rozwiązania jest umożliwienie zdemontowania
pojedynczego pionu rusztowania bez konieczności rozbiórki całego rusztowania oraz demontowanie rusztowania z jednej strony i w tym samym czasie montowanie go z drugiej – tzw. „rusztowanie pływające”. Przykładowo posiadając 500 m2 rusztowania na ścianie 1000 m2, możliwy jest demontaż
części elementów z jednej strony i tym samym montaż ich z drugiej strony rusztowania, bez konieczności rozbierania całego zestawu. Montaż rusztowania jest szybki i prosty, nie wymaga używania dodatkowych narzędzi. Zamiast tradycyjnie montowanych dwóch poręczy oraz stężenia, Fot. Ringer
Maksymalna wysokość rusztowania Ringer wynosi 54 m bez dodatkowego projektu (najwyżej zostało ustawione w Rosji, bo na wysokość aż 120 m). Dopuszczalne obciążenie podestu to 200 kg/m2. Standardowy podest rusztowania ma 2,5 m długości oraz 60 cm szerokości – jest to optymalna
30
TYNKI
2/2010
firma Ringer proponuje „podwójną barierkę”: jeden element montowany na każdym polu, spełnia dwie funkcje – ochronną i stężającą. Najdłuższy standardowy element systemu ma 2,5 m, a to z kolei przekłada się na wygodę magazynowania i obniżenie kosztów transportu. Bogaty asortyment elementów dodatkowych minimalizuje ograniczenia, które wynikają podczas ustawiania konstrukcji na skomplikowanych budynkach: X podesty o zróżnicowanej długości – są przydatne, gdy zachodzi potrzeba wstawienia rusztowania w wąską przestrzeń; X ramy korygujące (regulowane lub tzw. „połówki”) – pozwalają na ustawiane rusztowań na terenie o znacznej różnicy wysokości; X ramy przejściowe (pasażowe) – umożliwiające wykonanie przejścia pod rusztowaniem; X łączniki kotwiące o zróżnicowanej długości – pozwalają
Fot. Ringer
SPRZĘT zakotwić rusztowania ustawione w znacznej odległości od obiektu; X konsole poszerzające i trawersy – służące do poszerzania rusztowania lub przesuwania jego osi; X dźwigary przejściowe – do wykonywania przejazdów i omijania przeszkód o dużej rozpiętości; X ramy obejściowe – stosowane do obudowywania poziomych występów budynków, okapów itp.; X konstrukcje daszków ochronnych; X uchwyty do wciągania ręcznego; X ramy dekarskie – niezastąpione podczas robót na dachu. Warto również podkreślić, iż rusztowanie Ringer Doppelgeländer jest systemem bardzo bezpiecznym – potwierdzają to liczne certyfikaty, w tym Certyfikat na Znak Bezpieczeństwa „B” wydany przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego. W
.!02!7$§ "%:0)%#:.% 253:4/7!.)!
:!7/$/7#9 7 3:!,5.+!#( s 02/&%3*/.!,)i#) 7 253:4/7!.)!#(
TYNKI
2/2010
31
PRODUKTY NOWOŚCI
Firma Franspol wprowadza na rynek nowy produkt – Szpachlę Gipsową Aqua S-4. Mieszanka polecana jest przede wszystkim do stosowania w pomieszczeniach o zwiększonej wilgotności. Sporządzona ze szpachli zaprawa cechuje się znakomitą przyczepnością i łatwo rozprowadza się po powierzchni. Przeznaczona jest do prac remontowych, wykończeniowych i dekoracyjnych. Nadaje się idealnie do gładzenia ścian tuż przed malowaniem lub tapetowaniem. Może służyć do ostatecznego wypełniania rys i ubytków na tynkach. Wykorzystuje się ją do szpachlowania powierzchni betonowych, cementowo-wapiennych i cementowych wewnątrz pomieszczeń. Dzięki innowacyjnym rozwiązaniom zaprawa posiada podwyższoną odporność na działanie wody. Dodatki środków modyfikujących nie pozwalają wedrzeć się wilgoci w strukturę gipsu. Jako wysokiej jakości produkt wolnowiążący, wykazuje po wyschnięciu wysoką odporność również na parę wodną. Szpachla dostępna jest w opakowaniu 20 kg. Wkrótce ma się pojawić także opakowanie 5 kg.
Grunt Uniwersalny Tytan Professional to wielofunkcyjny środek przygotowany specjalnie z myślą o profesjonalnych pracach wykończeniowych prowadzonych zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz budynków.
Fot. Franspol
Grunt jest emulsją na bazie wodnej dyspersji żywicy akrylowej. Znajduje zastosowanie przy gruntowaniu powierzchni chłonnych i porowatych, takich jak beton, gazobeton, płyty cementowe i gipsowo–kartonowe czy tynki gipsowe, cementowe lub cementowo-wapienne. Zwiększa ich przyczepność przed położeniem materiałów wykończeniowych, pełniąc rolę podkładu pod różnorodne warstwy wierzchnie (farby, tynki, tapety, kleje). Grunt znakomicie wyrównuje nierównomierną chłonność podłoży mineralnych oraz zmniejsza chłonność podłoży porowatych chroniąc je przed szkodliwym wpływem wilgoci. Emulsja likwiduje pylenie i nadmierne ścieranie powierzchni przeznaczonych pod płytki ceramiczne.
Porolit QS jest nowoczesną masą tynkarską, przeznaczoną do wykonywania cienkowarstwowych, dekoracyjnych tynków wewnętrznych i zewnętrznych na podłożach wykonanych z zapraw cementowych, betonów lub zaprawy klejowej. Wyprodukowany jest na bazie żywic silikonowych ze specjalnie dobranymi wypełniaczami mineralnymi, pigmentami i modyfikatorami. Produkt posiada doskonałe walory dekoracyjne, dużą paroprzepuszczalność, hydrofobowość i wysoką odporność na warunki atmosferyczne. Szczególnie polecany jest do stosowania w zestawie z systemem ociepleń z wełny mineralnej i elewacji narażonych na działanie wilgoci. Ze względu na wyjątkowo niski ciężar właściwy produkt dedykowany jest do aplikacji metodą natryskową, pozwalającą uzyskać o 100% większą wydajność w porównaniu z tradycyjnymi masami tynkarskimi. Fot. Lakma
GRUNT UNIWERSALNY
Fot. Selena
SZPACHLA GIPSOWA
Tynk dostępny jest w 71 kolorach podstawowych i systemie kolorowania Lakma (380 kolorów z bazy NCS). Struktura typu „baranek”. Grubość ziarna wynosi 1,5 i 2,0 mm.
PŁYTA IZOLACYJNA W ofercie firmy Rockwool Polska pojawił się nowy produkt – dwu-
gęstościowa płyta fasadowa Frontrock Max E. Płyta przeznaczona jest do izolacji termicznej budynków w bezspoinowych systemach ociepleń (ETICS lub BSO). Warstwa zewnętrzna płyty wykonana jest z twardej wełny mineralnej o dużej gęstości, dzięki czemu stanowi stabilne podłoże dla mocowania mechanicznego, zaprawy zbrojącej i tynku. Specjalnie utwardzona wierzchnia warstwa płyty chroni elewację przed szkodliwym działaniem zewnętrznych czynników mechanicznych i atmosferycznych. Warstwa wewnętrzna płyty jest natomiast wykonana ze sprężystej wełny mineralnej. Dzięki temu łatwiej ją dopasować nawet do nierównej ściany oraz zminimalizować występowanie liniowych mostków termicznych. Właściwości termiczne płyty powodują, że izolacja wykonana przy użyciu płyt Frontrock Max E skutecznie chroni budynek przed utratą ciepła. Deklarowany współczynnik przewodzenia ciepła produktu wynosi 0,036 W/mK. Nowa płyta charakteryzuje się także bardzo dobrymi właściwościami mechanicznymi. Deklarowane obciążenie punktowe przy odkształceniu 5 mm wynosi 250 N. Natomiast jej wytrzymałość na rozciąganie prostopadłe do powierzchni czołowych (rozrywanie) TR wynosi 10 kPa. Płyty dostępne są w sprzedaży od kwietnia 2010 r.
MIESZARKA ELEKTRYCZNA Wśród grupy produktów przeznaczonych do intensywnego użytkowania pojawiła się nowa mieszarka Graphite 58G782.
NATRYSKOWY TYNK SILIKONOWY
32
Fot. Rockwool
Firma Lakma wprowadza nowy natryskowy tynk silikonowy Porolit QS. Produkt przeznaczony jest do obiektów o najwyższych wymaganiach dotyczących paroprzepuszczalności i odporności na warunki atmosferyczne.
TYNKI
2/2010
Trwałość niezbędną w cięższych warunkach pracy zapewnia wykonana ze stopu aluminium obudowa przekładni. Takie rozwiązanie gwarantuje solidne osadzenie mechanizmu przeniesienia napędu oraz dużą odporność na naciski boczne. Mieszarka jest wzorem w kwestii wygody użytkowania. Składa się na to m.in. wykonanie z ułatwiających chwyt materiałów, ergonomiczny kształt rękojeści, blokada przypadkowego włączenia oraz niska masa. Producent dostarcza urządzenie w komplecie z dwuczęściowym mieszadłem oraz walizką do transportowania i przechowywania. Warta podkreślenia jest również 2-letnia gwarancja typu door-to-door, którą objęty jest produkt.
INNOWACYJNA KOTWA
Fot
. Ba
um it
Baumit KlebeAnker Duplex to kotwa o długości 138 mm. Jej zadaniem jest stworzenie nośnego
TYNKI
2/2010
podłoża, do którego mocowane są płyty styropianowe. Zastosowanie innowacyjnych kołków sprawia, że nie ma potrzeby zrywania istniejącego materiału izolacyjnego, ani klejenia do niego nowych warstw. Konstrukcja kotwy opiera się na części nośnej oraz charakterystycznym talerzyku z fabrycznie mocowaną siatką wzmacniającą oraz na stalowym, wkręcanym trzpieniu. Kotwa przenosi obciążenie pochodzące z nowej warstwy ocieplenia bezpośrednio na konstrukcję nośną budynku, nie powodując obciążenia warstwy istniejącej. Minimalna głębokość kotwienia kołka wynosi 40 mm. Zaleca się stosowanie minimum 6 kołków na 1 m2 w rozstawie co 40 cm w pionie i poziomie oraz w odległości 10 cm od krawędzi ściany budynku i startowej listwy cokołowej. Głębokość całkowita otworu to ok. 150 mm. Rozwiązanie może być stosowane tylko w przypadku, gdy nowym ociepleniem są płyty styropianowe.
TYNK GIPSOWY RĘCZNY Tynk Gipsowy Ręczny Gamma, jaki wprowadziła właśnie na rynek Dolina Nidy, służy do wykonywania jednowarstwowych wypraw tynkarskich we wnętrzach. Nadaje się do stosowania na podłożach betonowych, jak również z cegły wapienno-piaskowej i elementów ceramicznych. Wszędzie wyróżnia go dobra przyczepność. Tynk jest nowoczesną mieszanką, produkowaną na bazie gipsu syntetycznego oraz wypełniaczy mineralnych i dodatków chemicznych. Zaprawa uzyskana po wymieszaniu mieszanki z wodą jest bardzo wydajna, plastyczna, łatwa w obróbce. Odznacza się dobrą przyczepnością do podłoża. Czas obróbki zaprawy tynkarskiej dobrany jest optymalnie dla ręcznej technologii wykonywania tynków gipsowych. Powierzchnia gotowego tynku jest równa, gładka, twarda i stanowi doskonałe podłoże pod malowanie, tapetowanie lub układanie okładzin ce-
ramicznych. Zastosowanie tynku gipsowego zapewnia korzystny mikroklimat w pomieszczeniach, pozytywnie wpływający na zdrowie i samopoczucie człowieka. Warstwa tynku charakteryzuje się również parametrami korzystnymi pod względem izolacyjności cieplnej i akustycznej. Jest też całkowicie niepalna. Zużycie tynku wynosi średnio ok. 0,85 kg/m2, przy grubości warstwy 1 mm. Produkt spełnia wymagania PNEN 13279-1:2009, ma deklarację zgodności EC nr 25, Atest Higieniczny PZH oraz świadectwo z zakresu higieny radiacyjnej.
AKRYL MALARSKI Akryl malarski, nowość w ofercie Den Braven jest plastyczno-ela-
stycznym, modyfikowanym kitem uszczelniającym na bazie wodnej dyspersji akrylowej. Może on służyć jako materiał wygładzający dowolną powierzchnię oraz stanowi doskonały podkład pod późniejsze malowanie nie tylko ścian czy sufitów, ale również fug. Zawiera specjalne dodatki minimalizujące przebarwienia. Pozwala także uniknąć zjawiska spękań w powłokach malarskich na fugach akrylowych, podczas schnięcia farby położonej na nieodpowiednim podkładzie. Po odparowaniu wody akryl malarski tworzy mocne i wysoce plastyczno-elastyczne wiązanie, dzięki czemu ma szerokie zastosowanie podczas prac budowlanych. Jego właściwości wiążące sprawiają, że doskonale sprawdza się nie tylko podczas wypełniania ubytków w ścianach i stropach, ale również jako uszczelniacz spoin narożnych w połączeniach elementów konstrukcyjnych i budowlanych np. przy zabudowach z płyt gipsowo-kartonowych. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, że akryl malarski jest produktem całkowicie bezwonnym. Dodatkowo jest on ekologiczny oraz neutralny chemicznie, oraz nie powoduje korozji metalowych powierzchni, z którymi się styka. Fot. Den Braven
Fot. Gra phite
Napędzane stabilnym silnikiem o mocy 1200 W elektronarzędzie świetnie nadaje się do mieszania farb, zapraw i betonów. Za przekazanie mocy odpowiada dwubiegowa przekładnia z możliwością płynnej regulacji prędkości obrotowej (na I biegu: 0–580 obr./min., na II biegu: 0–760 obr./min.).
Fot. Dolina Nidy
PRODUKTY
33
PRODUKTY OCIEPLENIA
Carbon – ekstremalnie odporny system ociepleń
Fot. Caparol
Carbon to jedyny na rynku zbrojony włóknami węglowymi system ociepleń. Dzięki zastosowaniu najnowocześniejszej technologii i najwyższej jakości materiałów, wyróżnia go niespotykana wcześniej trwałość i kolorystyka elewacji.
Ekstremalne fasady System ociepleń Carbon firmy Caparol został stworzony z myślą o kompleksowym zabezpieczeniu elewacji przed uszkodzeniami mechanicznymi i termicznymi. Zawiera włókno węglowe będące jednym z najtrwalszych materiałów na Ziemi. Dlatego wytrzymuje nawet 10-krotnie większe obciążenia niż dotychczas znane na rynku rozwiązania. Dodatkowo zabezpiecza dom przed wilgocią i naruszeniem struktury powierzchni w wyniku oddziaływania mikroorganizmów. Ocieplona systemem Carbon ściana „oddycha” i nie nasiąka wodą. To gwarantuje estetyczny wygląd fasady i jej ochronę przed powstawaniem rys, i pęknięć na długie lata.
Siła z węgla System ociepleń Carbon swoją siłę zawdzięcza zastosowaniu węgla – czterowiązaniowego pierwiastka o imponującym działaniu i wszechstronnym zastosowaniu. Węgiel oraz jego pochodne – diament, grafit i włókno węglowe – można nazwać cudem we wszystkich dziedzinach, w których wymagana jest najwyższa wytrzymałość. Jest to materiał znajdujący zastosowanie w Formule 1, jachtach wyczynowych, sportach samochodowych, a także w świecie robotów. Te parametry czynią włókno węglowe idealną bazą dla nieznisz-
34
TYNKI
2/2010
Fot. Caparol
PRODUKTY
Wybrane elementy składowe systemu ociepleń Carbon firmy Caparol – tynk CarboPor i farba CarboSol czalnych i długowiecznych warstw ochronnych elewacji. Dlatego też, dzięki wykorzystaniu najnowocześniejszej technologii oraz najwyższej jakości surowców, masy szpachlowe CarboNit i CarbonSpachtel, tynk strukturalny CarboPor oraz farba elewacyjna CarboSol firmy Caparol to materiały o ogromnej trwałości. W przeciwieństwie do typowych powłok fasadowych, system ociepleń Carbon jest wytrzymały na mikrodrgania, a zawarte w nim długie włókna węglowe gwaran-
TYNKI
2/2010
tują odporność na naprężenia higrotermiczne (wynikające z różnic temperatur). Warstwa wykonana z produktów Carbon tworzy więc swoistego rodzaju kamizelkę kuloodporną, trudną do przebicia i ekstremalnie wytrzymałą na uszkodzenia mechaniczne i termiczne.
Idealne barwy i długotrwała czystość Do niedawna kolory intensywne i bardzo ciemne zastosowane na ze-
wnątrz szybko blakły pod wpływem promieni UV, a poprzez absorpcję ciepła słonecznego powodowały mikronaprężenia powierzchniowe skutkujące mikrouszkodzeniami elewacji. System ociepleń Carbon umożliwia zastosowanie na fasadach soczystej palety barw do tej pory niemożliwej do wykorzystania. Kolory pozostają na długo intensywne, również dzięki właściwościom samoczyszczącym ścian zabezpieczonych systemem Carbon. Dzięki procesom chemicznym zachodzącym pod wpływem światła, nawet na obszarach o dużym zanieczyszczeniu powietrza elewacja pozostaje czysta.
Fasady nie do pobicia Renowacja i konserwacja fasady nie są kosmetycznymi poprawkami wyglądu budynku, ale inwestycją mającą na celu ochronę murów. Eleganckie i zadbane są nie tylko
wizytówką domu, ale także jego powłoką ochronną. Zastosowanie systemu Carbon gwarantuje jakość i trwałość nawet wtedy, gdy pierwotna warstwa tynku, nadgryziona zębem czasu, utraci część swoich właściwości. Wszystko to oznacza w praktyce, że system ociepleń Carbon stanowi zabezpieczenie fasad przed zbłąkanymi piłkami, opartymi rowerami, a nawet ostrymi i twardymi przedmiotami takimi jak nóż, kamień czy kawałek metalu. Aktywne samooczyszczanie się fasad wspomagane efektem perlenia, znakomita paroprzepuszczalność porównywalna z wełną mineralną, niespotykana odporność mechaniczna i stabilność termiczna nawet skrajnie ciemnych kolorów decydują o trwałości elewacji Carbon i bezpieczeństwie ich użytkowania. W
35
PRODUKTY OCIEPLENIA
Termoizolacyjny tynk Thermo-Max Ściany tworzą barierę między wnętrzem domu, a środowiskiem zewnętrznym. Dzięki zastosowaniu odpowiedniej izolacji można zapewniać mieszkańcom większy komfort cieplny i akustyczny, a jednocześnie ograniczyć ucieczkę ciepła z pomieszczeń. Poniżej przedstawiamy system ociepleń Thermo-Max, w którym połączono termoizolację, oszczędność i ekologię.
przez firmę Thermo System Izabela Mejsner to gotowa do użycia wieloskładnikowa substancja w postaci suchej mieszanki proszkowej, stosowana do termoizolacji, wygłuszania i wykończenia (również dekoracyjnego) fasad budynków, ścian, wnętrz, podłóg, dachów, wnęk okiennych, balkonów i tarasów. Charakteryzuje się bardzo dobrymi właściwościami termoizolującymi, wysokim poziomem izolacji akustycznej, paroprzepuszczalnością, mrozoodpornością i odpornością na przenikanie wody (odpornością na nasiąkanie wodą).
Izolacja Współczynnik przewodzenia ciepła Thermo-Max wynosi 0,05 W/mK.
Zastosowanie Thermo-Max gwarantuje wyeliminowanie mostków chłodu. W budynkach, w których zastosowano ten rodzaj izolacji, koszty ogrzewania i klimatyzacji ulegają zmniejszeniu. Thermo-Max zapewnia więc oszczędność energii, wpływa na obniżenie kosztów ogrzewania, a także zmniejszenie zużycia opału, co w konsekwencji wpływa na ograniczenie zanieczyszczenia powietrza. Naturalna dźwiękoszczelna struktura Thermo-Max (poziom dźwiękoszczelności 43 db/2 cm produktu) zapewnia ciszę w pomieszczeniach, a także eliminuje echo i szum, tworząc dobrą akustykę. Wysoka paroprzepuszczalność i porowata struktura Thermo-Max
powodują, że wilgoć jest wydalana na zewnątrz budynku i gwarantuje szybki drenaż ścian. Produkt odparowuje wilgoć ze ścian, nie niszcząc struktury tynku. Cecha ta jest szczególnie ważna w przypadku termorenowacji oraz remontu starych obiektów charakteryzujących się podwyższoną wilgotnością. Thermo-Max posiada klasę niepalności równą A1, co oznacza, że w przypadku pożaru nie wydziela szkodliwych dla zdrowia gazów i dymów, oraz że wytrzymuje temperaturę do 500°C. Wstrzymując Fot. Thermo System
Do podwyższenia standardu życia przyczyniają się nie tylko oszczędzające energię rozwiązania technologiczne, ale również te zapewniające zdrowie i ekologię. Materiały izolacyjne powinny gwarantować oszczędność energii, maksymalną termoizolacyjność, najwyższy poziom ognioodporności oraz nie mogą zawierać składników rakotwórczych. Thermo-Max to tynk termoizolacyjny chroniący przed chłodem, hałasem, wilgocią, wodą i ogniem. Składa się z komponentów bezpiecznych dla zdrowia, więc gwarantuje nie tylko oszczędność energii cieplnej, czasu, nakładów pracy, ale i bezpieczeństwo, komfort i ekologię. Thermo-Max dystrybuowany
Dane techniczne tynku Thermo-Max Gęstość suchej substancji
320 kg/m3 ±10%
Współczynnik przewodzenia ciepła
0,065 W/mK 0,05 W/mK po 120 dniach
Wytrzymałość na nacisk
CS II 1,6 N/mm2
Wchłanianie wilgoci/wody
W1
Adhezja
0,6 N/mm2
Klasa palności
A1 materiał niepalny
Gotowość do malowania
przy sprzyjających warunkach 40 godzin po naniesieniu tynku
Termin ważności
18 miesięcy (przy przechowywaniu w wymaganych warunkach)
Sposób aplikacji
ręcznie lub przy pomocy agregatu tynkarskiego
Zużycie
3,0–3,5 kg/1 m2/1 cm
36
TYNKI
2/2010
Fot. Thermo System
PRODUKTY
Fot. Thermo System
OCIEPLENIA
rozprzestrzenianie się ognia, przedłuża czas opierania się pożarowi przez stalowe czy żelazne części konstrukcji budynku.
Koszty, trwałość, ekologia Jak już wspomniano, dzięki zastosowaniu Thermo-Max zmniejszają się wydatki na ogrzewanie pomieszczeń. Obniżeniu ulegają również koszty w przypadku używania
TYNKI
2/2010
klimatyzacji. Latem termoizolacja nie przepuszcza gorąca, zimą nie dopuszcza chłodu. Struktura i właściwości produktu nie ulegają zmianom, nie zmniejszają się w czasie długotrwałej eksploatacji. Koszty i czas pracy podczas aplikacji produktu, jak zapewnia producent, są znacznie mniejsze niż podczas stosowania innych wieloskładnikowych produktów izolujących lub ocieplających, wy-
Na wszystkich trzech zdjęciach pokazano przykładowy obiekt, do renowacji którego użyto tynku termoizolacyjnego Thermo-Max magających doświadczenia wykonawcy. Dzięki neutralnemu dla zdrowia składowi nie posiada alergenów i składników rakotwórczych. „Oddychająca” struktura tynku zapobiega rozwojowi mikroorganizmów, grzybów, pleśni i wilgoci. Thermo-Max pozwala zmniejszyć nacisk na fundament. Stanowi to również zabezpieczenie przed następstwami ruchów gruntu na terenach pokopalnianych. Dzięki trwałości łączenia, tynk Thermo-Max nie ulega zniszczeniu czy odkształceniu podczas działania negatywnych czynników zewnętrznych, takich jak skurcz budynku, wstrząsy sejsmiczne. Po zmieszaniu z wodą charakteryzuje się wyjątkową plastycznością i adhezją. Chemiczny skład produktu i jego właściwości nie zmieniają się wraz z upływem czasu.
Zastosowanie Thermo-Max stosuje się na beton komórkowy, cegłę, gazobeton, żelazobeton, ceramikę, gips, stal, stare mury, a nawet szkło. Powierzchnia powinna być sucha i czysta, wolna od pyłu. Nierówności trzeba zniwelować. Całe opakowanie tynku (7 kg) należy wsypać do naczynia, dodać 3–3,2 l wody i przy pomocy miksera dokładnie wymieszać aż do uzyskania jednorodnej masy. Przygotowana mieszanina powinna zostać wykorzystana w ciągu 2 godzin. Temperatura powietrza podczas nanoszenia tynku powinna być równa bądź wyższa niż 5°C. Materiał przed przygotowaniem do użycia należy chronić przed działaniem wody i przechowywać w suchym pomieszczeniu w temperaturze wyższej niż 5°C. W
37
ZAPOWIEDZI W NASTĘPNYM NUMERZE
Tynki na osiedlu przy ul. Dereniowej w Warszawie
Fot. TYNKI
X
WYDAWCA
ADRES WYDAWNICTWA ADRES REDAKCJI I BIURA REKLAMY 02–516 Warszawa, ul. Starościńska 1B/2 tel./fax (22) 646 75 21 do 24 e–mail: info@tynki.info.pl www.tynki.info.pl
Przy nowych obiektach budowlanych prace tynkarskie można rozpocząć dopiero po trzech-czterech miesiącach od zakończenia budowy. Ważne jest, aby budynek osiadł. Tynkowanie ścian można rozpocząć dopiero wtedy, gdy zakończono rozprowadzanie przewodów instalacyjnych. Powinna być już zrobiona stolarka okienna i drzwi zewnętrzne.
Urlop dla majsterkowicza
PREZES ZARZĄDU DYREKTOR WYDAWNICTWA Tadeusz Bąk REDAKTOR NACZELNY Artur Kuźmiuk artur.kuzmiuk@tynki.info.pl
Fot. TYNKI
X
PCB
POLSKIE CENTRUM BUDOWNICTWA
Osoba zamiłowana w majsterkowaniu nie zawsze będzie postrzegała urlop spędzony na leżaku jako udany. Być może o wiele bardziej poczuje się spełniona i zrelaksowana, gdy podczas urlopu kilka dni spędzi przy drobnych naprawach domowych lub malowaniu mieszkania. Takie prace, często odkładane miesiącami, mogą być dobrą odskocznią od rutynowych zajęć dnia codziennego.
REDAKCJA Edyta Dziubińska, Beata Gozdur, Zbigniew Migda, Karolina Niedziałkowska, Sylwia Rogozińska, Piotr Rożnowicz, Dorota Tokarska, Tomasz Zych KONTO BANKOWE Polskie Centrum Budownictwa Difin i Müller sp. z o.o. Bank PeKaO SA VIII Oddział w Warszawie 16 12401112 1111000001662690 DZIAŁ PROMOCJI I REKLAMY KIEROWNIK Zbigniew Migda zbigniew.migda@tynki.info.pl tel./fax (22) 646 75 24 INTERNET Karolina Niedziałkowska karolina.niedzialkowska@tynki.info.pl PROMOCJA Sylwia Rogozińska sylwia.rogozinska@tynki.info.pl
Fot. TYNKI
Zbigniew Migda zbigniew.migda@tynki.info.pl OBSŁUGA ZLECEŃ REKLAMOWYCH Dorota Tokarska dorota.tokarska@tynki.info.pl OBSŁUGA PRENUMERATY Edyta Dziubińska edyta.dziubinska@tynki.info.pl Zlecenia na prenumeratę przyjmuje redakcja, Kolporter, Poczta Polska, Ruch, Garmond Press Cena prenumeraty rocznej 28 zł ODPOWIEDZIALNA ZA REKLAMĘ I PRENUMERATĘ NA TERENIE NIEMIEC Tanja Meurer tel. (0–049) 221–5497–297, fax (0–049) 221–5497–326 Verlagsgesellschaft Rudolf Müller GmbH & Co. KG, Postfach 41 09 49, 50869 Köln
X
Masztowe platformy robocze Platformy towarowo-osobowe stanowią coraz częstszy element placu budowy w naszym kraju. Wpływ zachodniej kultury organizacyjnej, coraz bardziej zaostrzające się przepisy BHP, a nade wszystko szybkość i komfort pracy, powodują, że znacząco więcej firm decyduje się na zakup lub wynajem tego typu urządzeń.
38
Materiałów nie zamówionych redakcja nie zwraca, a w razie opublikowania zastrzega sobie prawo do ich skracania. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń i reklam. PRZYGOTOWANIE DO DRUKU Edit Sp. z o.o. WYDRUKOWANO W POLSCE
TYNKI
2/2010
TYNKI to kwartalnik stworzony
z myślą o inwestorach i wykonawcach budowlanych, poświęcony branşy wykończeniowej ze szczególnym naciskiem na tynki wewnętrzne i zewnętrzne. Opisuje sposoby, materiały i narzędzia słuşące do poprawnego wykonawstwa.
Więcej informacji na stronie
www.tynki.info.pl
:AM�W PRENUMERATÇ I PRZEKONAJ SIÇ SAM  :!-°7)%.)% 02%.5-%2!49 :AMAWIAM ROCZN– PRENUMERATÇ KWARTALNIKA 49.+) W CENIE Z� BRUTTO .AZWA FIRMY INSTYTUCJI )MIÇ I NAZWISKO 5LICA +OD s -IASTO .)0 4EL &AX E MAIL HTTP
$ATA 0ODPIS OSOBY UPOWAÂœNIONEJ
0ROSIMY WYPEÂ?NIĂƒ CZYTELNIE I PRZESÂ?AĂƒ FAKSEM NA NUMER LUB LISTOWNIE NA ADRES 0OLSKIE #ENTRUM "UDOWNICTWA $IFIN I -Ă™LLER 3P Z O O UL 3TAROyCIĂŽSKA " 7ARSZAWA E MAIL INFO PCBMEDIA PL 7YRAÂœAM ZGODÇ NA UMIESZCZENIE MOICH DANYCH OSOBOWYCH W BAZIE DANYCH WYDAWNICTWA 0OLSKIE #ENTRUM "UDOWNICTWA $IFIN I -Ă™LLER 3P Z O O ORAZ NA ICH PRZETWARZANIE ZGODNIE Z TREyCI– 5STAWY O OCHRONIE DANYCH OSOBOWYCH Z DN R $Z 5 POZ WYÂ?–CZNIE DLA POTRZEB MARKETINGOWYCH WYDAWNICTWA
Chcesz
wiedzieć
więcej?
www.forum-budowlane.pl