Gry i zabawy w internecie
gry i zabawy W INTERNECIE
Kazda gra na swiecie jest tez w internecie!
Gry i zabawy w internecie
dr Łukasz Srokowski Wyższa Szkoła Handlowa we Wrocławiu
Marek Guzowski, inQuest
Koncepcja serii: Krzysztof Głomb, Artur Krawczyk, Stowarzyszenie „Miasta w Internecie” Projekt graficzny: Małgorzata Skuza
Publikacja powstała w ramach projektu POLSKA CYFROWA RÓWNYCH SZANS i stanowi materiał metodyczny opracowany dla latarników Polski Cyfrowej
Wydawca: SMWI. Wydawnictwo powstało w 2013 roku
www.latarnicy.pl pcrs@mwi.pl
Licencja Creative Commons Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0 Polska
Gry i zabawy w internecie
Ten scenariusz pokazuje, jak: 1
2 3 4
Poprowadzić zajęcia dla osób 50+, które chcą wykorzystać internet do rozrywki. Szukać gier i partnerów do gry w sieci. Poznać nowe osoby przez internet. Zacieśnić więzy w grupie.
C
hoć internet nie powstał jako medium służące do zabawy, dzisiaj gry stanowią jego ogromną część. Niemal każda tradycyjna zabawa ma swój odpowiednik w internecie – tu zagrasz w szachy, brydża i „Monopol”. Tysiące – jeżeli nie miliony – gier działa tylko w sieci: od wymagających refleksu symulacji akcji komandosów po ćwiczące strategiczne myślenie gry w budowę cywilizacji. Przez długi okres panowało przekonanie, że gry komputerowe uzależniają i podnoszą poziom agresji. Wyniki badań naukowych pokazują jednak, że gry pozwalają rozwijać inteligencję, zdolność planowania i kompetencje komunikacyjne. Ma to wielkie znaczenie dla osób powyżej 50. roku życia, których zdolności poznawcze słabną z wiekiem – gry są w stanie zwolnić ten proces, ułatwiając funkcjonowanie w innych sferach życia1. Oczywiście, tak jak z żadną rozrywką również z grami komputerowymi nie wolno przesadzić. Możesz jednak bezpiecznie pokazać je swoim podopiecznym i nauczyć, jak z nich korzystać. Gry komputerowe to jeden z obszarów, w których Polacy mają szczególne sukcesy. Takie hity jak choćby „Wiedźmin”, sprzedany w około dwóch milionach kopii, mogą być powodem do dumy – możesz o tym wspomnieć, wprowadzając ten temat na zajęciach. 1
Więcej informacji na temat pozytywnego wpływu gier na seniorów możesz znaleźć w tekście poświęconym wynikom badań Uniwersytetu Illinois:
http://www.edunews.pl/edukacja-na-co-dzien/edukacja-przez-zycie/560.
3
Gry i zabawy w internecie
OPOWIEŚĆ NA DOBRY POCZĄTEK Henrykowi za młodych lat największą frajdę sprawiały szachy. W domu grał z ojcem, a w szkole – z kolegami na przerwach. Przez lata nawet spotykał się z nimi w lokalnym domu kultury, by rozegrać kilka partii. Z czasem stał się naprawdę dobry. Wygrywał większość partii towarzyskich, a potem zaczął brać udział w turniejach – wojewódzkich, a następnie ogólnopolskich. Nie miał tam szczególnych sukcesów, cieszyła go jednak możliwość poznawania nowych ludzi. Z czasem jednak poświęcił się pracy zawodowej, a szachy stały się zwykłym hobby. Wiadomo, pracował dużo, awansował, pojawiła się rodzina. Coraz mniej miał okazji, by pograć sobie z przyjaciółmi. Z częścią stracił kontakt, inni nie mieli czasu zajęci rodziną i pracą. Henryk także dzielił czas między obowiązki służbowe a pomoc żonie w wychowywaniu trójki dzieci. Musiały mu wystarczać szachowe spotkania tylko raz w tygodniu. A potem raz na miesiąc. Gdy w końcu przeszedł na emeryturę, kompanów od gry nie widział już od lat. Henryk myślał, że nigdy już nie wróci do ulubionej rozrywki. Wszystko się zmieniło, gdy dowiedział się o zajęciach prowadzonych przez latarnika Polski Cyfrowej w pobliskiej szkole. Henryk nie miał nic do stracenia, bo nuda doskwierała mu coraz bardziej. Nigdy nie żałował, że postanowił spróbować. Pomijając wszystkie użyteczne rzeczy, których się nauczył, dowiedział się, jak wykorzystać komputer do rozrywki. Z inspiracji latarnika Henryk odkrył nowe gry. Zawsze lubił planować złożone strategie, pomagało mu to na turniejach. Teraz sprawdzał swoje umiejętności, budując cywilizację i konstruując sieć kolejową. Przede wszystkim jednak odkrył na nowo szachy. W ciągu kilku tygodni nawiązał kilkadziesiąt nowych znajomości. Z częścią osób zapoznał się lepiej i zaczął umawiać na rozgrywki. W ciągu kilku kolejnych miesięcy Henryk poznał przez internet innych graczy. Gdy poznawał kogoś nowego ze swojej okolicy, zapisywał sobie jego pseudonim i starał się podtrzymywać kontakt. Umawiał na kolejne partie, a potem także na spotkania na żywo. Zaczął jeździć po całym województwie, odwiedzając nowych przyjaciół. Zapraszał ich też do siebie. Zmianom nie mogli się nadziwić żona Henryka i jego dorosłe dzieci, które początkowo z obawą podchodziły do odnowionego hobby ojca. Teraz wspierały go i w tajemnicy składały się na prezent – na urodziny postanowiły kupić mu laptopa, aby mógł grać w ogródku przed domem.
O ZAJĘCIAch Zajęcia przeznaczone są dla osób, które: Wzięły już udział w pierwszych zajęciach z posługiwania się komputerem. Lubią czas wolny spędzać na graniu w karty lub gry planszowe.
Po zakończeniu zajęć uczestnicy powinni wiedzieć, jak: Korzystać z najpopularniejszych serwisów z grami. Szukać w sieci innych osób zainteresowanych grami. 4
Gry i zabawy w internecie
Do czego przydadzą się umiejętności zdobyte na tych zajęciach? Do skutecznej walki z nudą i do zaspokojenia potrzeb towarzyskich.
Materiały i sprzęt potrzebne podczas zajęć: Dowolne urządzenie z dostępem do internetu (najwygodniej komputer, laptop lub tablet), które obsługuje technologię Flash (http://get.adobe.com/pl/flashplayer/) oraz Java (http://www.java.com). Zainstaluj podane dodatki przed zajęciami. Karty do gry. Dowolna gra planszowa (chińczyk, scrabble, szachy).
PrzeD zajęCIAMI Żeby poprowadzić zajęcia bazujące na tym scenariuszu, zachęcamy do zapoznania się z wymienionymi poniżej stronami internetowymi oraz narzędziami: Znajomość zasad najpopularniejszych gier karcianych i planszowych oraz umiejętność ich obsługi na komputerze (np. pasjans). Obsługa serwisu internetowego http://www.kurnik.pl/ – to najpopularniejszy i zarazem najprostszy serwis z grami towarzyskimi z setkami osób grających online. Zawiera kilkanaście popularnych gier do wyboru i nie wymaga podawania maila przy zakładaniu konta. Można rozgrywać na nim prywatne gry i zapraszać znajomych. Jeżeli wcześniej przeprowadziłeś z uczestnikami scenariusz pt. „Znajomi w internecie”, to twoi podopieczni powinni już dość swobodnie korzystać z Facebooka czy nk.pl. Tam również znajdują się gry. Na Facebooku w „Centrum aplikacji” po lewej stronie, a na nk.pl – w zakładce „Gry i aplikacje” na górnym pasku. Jeżeli twoja grupa jest bardziej zaawansowana, warto, abyś zapoznał się także z narzędziami z sekcji „Dla zaawansowanych” z końca tego scenariusza.
PODCZAS zajęĆ Opisany poniżej program może być realizowany w dowolnym czasie, zależnie od możliwości i zaawansowania grupy.
Może partyjkę? Przygotuj kilka gier tradycyjnych, rozłóż je na stolikach (każdą na jednym) w sali. Jeżeli 5
Gry i zabawy w internecie
masz grupę z mobilnym dostępem do internetu, nic nie stoi na przeszkodzie, byś zajęcia prowadził całkowicie poza salą. Gdy uczestnicy dotrą na zajęcia, zaproś ich do stolików i pozwól rozegrać jedną lub więcej partii warcabów, szachów czy kart. Gdy uznasz, że już czas prowadzić ciąg dalszy zajęć, poproś wszystkich o uwagę i zapytaj: Czy lubią taką formę rozrywki? Jak często mają okazję z kimś pograć? Czy chcieliby grać regularnie, ale z jakichś powodów nie mogą? Z jakich? Czy chcieliby spróbować zagrać w te same gry, ale przez internet? Nie tylko między sobą, ale też z innymi osobami? Poproś o wejście na http://www.kurnik.pl/ i pozwól każdemu wybrać grę, która go interesuje. Na tym etapie uczestnicy mogą grać jako goście, nie ma potrzeby, by zakładali konta. Niech każdy znajdzie wolny stolik, przy którym będzie mógł zagrać. Pozwól im na rozgrywkę mniej więcej w czasie porównywalnym do tego, który przeznaczyliście na początku na tradycyjne gry. Potem zapytaj: Czy znalezienie partnera do gry zajmuje dużo czasu? Więcej czy mniej niż tradycyjnie? Czy granie wirtualne bardzo się różni od rzeczywistej rozgrywki? 6
Gry i zabawy w internecie
Czy fakt, że grać można w dowolnym czasie i przez tyle, na ile mamy ochotę, to dla uczestników duży plus? Czy graliby w sieci także ze znajomymi, gdyby nie mieli czasu na dłuższe spotkanie, a przyszła im ochota na szybką grę? Zaproponuj uczestnikom miniturniej. Zależnie od liczby osób każdy może grać z każdym lub możesz rozlosować pary/trójki/czwórki, by grupy grały w systemie pucharowym. Zapytaj uczestników, w co chcą zagrać. Możesz przygotować nagrodę dla zwycięzcy. Jeżeli turniej będzie karciany, nagrodą może być talia kart i dyplom, który przygotujesz. By przeprowadzić turniej, będziesz potrzebował na http://www.kurnik.pl/ kilku prywatnych pokoi, a uczestnicy będą musieli założyć tam konta: Założenie konta wymaga podania adresu e-mailowego i zajmuje tylko chwilę. Pokoje może założyć każdy. W ustawieniach warto zaznaczyć, że pokój jest prywatny, by tylko osoby wybrane mogły dołączyć do gry. Grając systemem pucharowym, nie pozwól nikomu się nudzić. Gdy pierwsze osoby odpadną, poproś ich, by grali dalej między sobą. Na finał rozgrywek zaproś wszystkich uczestników. Mogą chodzić między komputerami graczy walczących o mistrzostwo i kibicować.
Rankingi Wyjaśnij ideę i zasady działania rankingów na http://www.kurnik.pl/. Zapytaj uczestników, co sądzą o takim systemie dobierania sobie partnerów do gry. Jeżeli zauważysz, że w grupie pojawi się rywalizacja, możesz zaproponować mały konkurs – wygra go ta osoba, która uzyska najwyższą punktację w rankingu do następnych waszych zajęć. Zwróć jednak baczną uwagę na podejście grupy i nie naciskaj, jeżeli uczestnicy nie będą zainteresowani. 7
Gry i zabawy w internecie
Gry na Facebooku i nk.pl Zarówno Facebook, jak i nk.pl mają w swojej ofercie gry. Takie, w które możemy grać w pojedynkę, a także takie, gdzie możemy zmierzyć się z przyjaciółmi. Rozmawiając z uczestnikami, spróbuj się dowiedzieć, jakie gry lubią, i poszukajcie ich na Facebooku. Jeżeli ktoś lubi wyścigi Formuły 1, warto go zachęcić, by poszukał takiej gry. Liczba gier na Facebooku jest ogromna, jednak w większości tytuły są po angielsku. Z kolei nk.pl ma uboższą ofertę, ale większość gier jest po polsku. Potrzeby uczestników mogą się różnić, więc zachęć ich do przejrzenia tytułów i wymiany opinii. Wspólnymi siłami na pewno znajdziecie sporo pozycji, które ich zainteresują. Przed zajęciami możesz poświęcić trochę czasu na wyszukanie kilku tytułów, które mogłyby się spodobać uczestnikom. Osoby starsze lubią gry logiczno-zręcznościowe. Dobrym przykładem są gry typu „trzy w linii” (np. „Bubble Witch Saga”), w których gracz ma za zadanie oczyścić wszystkie pola na planszy przez ułożenie trzech klocków w linii. Gdy stwierdzisz, że dałeś wystarczająco dużo czasu na zapoznanie się z grami, zapytaj uczestników: Co myślą o rozrywce oferowanej przez te serwisy? Czy radzą sobie z obsługą? Czy zakładki poświęcone grom są czytelne? Co sprawia im największe problemy? Czy któraś gra szczególnie przypadła im do gustu? Zachęć do opowiedzenia o niej na forum. Czy będą korzystali z gier w domu?
Senior z seniorem Warto spróbować rozegrać kilka partii z uczestnikami spotkań prowadzonych przez innych latarników Polski Cyfrowej. Pozwoli to uczestnikom pobawić się, ale przede wszystkim da im poczucie uczestniczenia w przedsięwzięciu wykraczającym poza ich grupę i miejscowość. Aby doprowadzić do takiej rozgrywki, musisz porozumieć się z drugim latarnikiem. Ustalcie w szczególności: Jaki jest poziom zaawansowania waszych podopiecznych. Jakie są ich preferencje i potrzeby – tak aby dopasować gry do ich zainteresowań. Ile macie czasu. 8
Gry i zabawy w internecie
Zaplanujcie, ile osób może wziąć udział w takich rozgrywkach. Możecie zdecydować się na miniturniej albo też pozwolić podopiecznym luźno dobrać się w pary lub grupy do rozgrywek. Bądź z drugim latarnikiem przez cały czas w kontakcie – pozwoli wam to modyfikować plan, gdy zajdzie taka konieczność. Uważaj na nutkę rywalizacji, która może się pojawić. To naturalne, że twoja grupa będzie czuła się dumna ze zwycięstw jej członków i zmartwiona po porażkach. Nie pozwól jednak na negatywne emocje w stosunku do drugiej grupy. Jeżeli taka forma zajęć przypadnie uczestnikom do gustu, możesz to wykorzystać, organizując spotkania na Skypie lub nawet wspólne zajęcia na żywo.
Gry edukacyjne Gry komputerowe dają dużo więcej niż tylko możliwość dobrej zabawy. Możesz je wykorzystać do rozwijania zdolności poznawczych osób uczestniczących w twoich zajęciach. W internecie znajdziesz wiele gier dedykowanych seniorom: W popularnym serwisie www.zagrajmy.pl znajduje się specjalna kategoria gier dla emerytów. Są to gry o łatwych regułach, które pozwalają rozwijać np. orientację ręka-oko albo ćwiczyć refleks. Seniorom mającym nieco więcej pieniędzy opowiedz o grach na konsole sterowane za pomocą padów i kontrolerów, takie jak np. Wii czy Xbox. Umożliwiają one także ćwiczenia ruchowe. Jeżeli będziesz mieć możliwość pokazania na zajęciach takiej zabawy, koniecznie ją wykorzystaj. Do pracy z podopiecznymi możesz także wykorzystać gry edukacyjne dla dzieci. W internecie jest ich wiele, ale pod wieloma względami sprawdzają się równie dobrze jak gry edukacyjne dla seniorów.
DLA ZAAWANSOWANYCH W zależności od zainteresowania uczestników w trakcie zajęć możesz podrzucać im na bieżąco nowe pomysły. Proste gry, które omawiałaś do tej pory, to tylko początek. Ciekawsze są tzw. gry przeglądarkowe, a nadal względnie nieskomplikowane i dostępne za darmo. Rekordy popularności w internecie bije właśnie taka wersja gry „The Settlers” (http://www.thesettlersonline.pl). Zadaniem gracza jest budowa własnej osady i dbanie o jej rozwój, m.in. wykonywanie różnych misji, handel z innymi graczami etc. Bardzo ciekawą grą jest również „eRepublik” (http://www.erepublik.com/pl), w której to mamy wpływ na losy wirtualnej Polski. Rozgrywkę prowadzić można na wiele sposobów – zostać politykiem, prowadzić własną działalność gospodarczą, zostać żołnierzem. 9
Gry i zabawy w internecie
Kolejnym krokiem mogą być też darmowe gry MMO, które są już pełnoprawnymi aplikacjami i w które grają miliony osób na świecie. Na stronie http://www.grymmo.pl/ znajdziesz wiele takich gier. Gdy trafi ci się zapalony gracz, zaprezentuj mu serwis http://www.gry-online.pl/, który jest zdecydowanie najobszerniejszym i najlepiej uporządkowanym serwisem o grach w polskim internecie. Ostatnim krokiem może być wspólne wyjście do sklepu z grami komputerowymi, np. empiku, i obejrzenie dostępnych tytułów.
podsumowanie Zapytaj uczestników, co im się najbardziej podobało w zajęciach. Czego było za dużo, czego za mało? Co jako latarnik powinieneś zrobić inaczej następnym razem? Zapytaj, czy z chęcią będą wykorzystywali gry przez internet do wspólnej zabawy. Zasugeruj uczestnikom, że zawsze mogą cię poprosić o pomoc w znalezieniu nowych gier, zarówno bezpłatnych, jak i komercyjnych. Staraj się też aktywnie grać ze swoimi podopiecznymi!
10
Gry i zabawy w internecie
Słowniczek Adobe Flash (dawniej Macromedia Flash) – technologia tworzenia animacji z wykorzystaniem grafiki wektorowej na zasadzie klatek kluczowych. Od wersji Flash 5 program został wyposażony w język programowania do obsługi zdarzeń (np. kliknięcie elementu myszą) – ActionScript. Dzięki temu we Flashu można tworzyć interaktywne animacje i programy, np. popularne w sieci gry Flash.
Java – obiektowy język programowania stworzony przez grupę roboczą pod kierunkiem Jamesa Goslinga z firmy Sun Microsystems. MMO (massively multiplayer online) – gra online, w której bierze udział wielu graczy jednocześnie, tworząc duży i rozbudowany świat, często z własną polityką i ekonomią.
11