ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ (Information Technology)
1
เทคโนโลยีสารสนเทศ เทคโนโลยี + สารสนเทศ = เทคโนโลยีสารสนเทศ คือ การประยุกต์เอาความรูท้ างด้านวิทยาศาสตร์มาจัดการ สารสนเทศทีต่ อ้ งการ อาศัยเครือ่ งมือทางเทคโนโลยีใหม่ๆ เช่น เทคโนโลยีดา้ น คอมพิวเตอร์ เทคโนโลยีดา้ นเครือข่ายโทรคมนาคมและการสือ่ สาร ตลอดจนความรูใ้ นกระบวนการดำาเนินงานสารสนเทศในขัน้ ตอน ต่างๆ 2
ระบบสารสนเทศ (Information System) คือกลุม่ ของระบบงานทีม่ กี ารใช้คอมพิวเตอร์เทคโนโลยีทาำ หน้าที่ รวบรวม ประมวลผล จัดเก็บ และแจกจ่ายข้อมูลข่าวสารเพือ่ สนับสนุนการตัดสินใจและการควบคุมภายในองค์กร ประกอบด้วย บุคลากร ฮาร์ดแวร์ ซอฟแวร์ และข้อมูล ซึง่ จะ ทำางานร่วมกันเพือ่ ผลิตสารสนเทศทีจ่ าำ เป็ นต่อองค์กร สารสนเทศนี้ จะช่วยในการผลิตสินค้าหรือบริการต่าง ๆ ให้สาำ เร็จด้วยดี ซึง่ จะส่ง ผลกำาไรให้กบั องค์กร 04000102 คอมพิวเตอร์สารสนเทศขัน้ พืน้ ฐาน
บทที่ 5 เทคโนโลยีสารสนเทศ
3
ระบบสารสนเทศ ระบบทีอ่ าศัยเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์เข้ามาจัดการข้อมูลในองค์กร เพือ่ ให้บรรลุเป้าหมายทีต่ อ้ งการอย่างมีประสิทธิภาพ เกีย่ วข้องกับกลุม่ ผูใ้ ช้ในองค์กรหลายระดับ ตัง้ แต่สงู สุดจนถึงล่าง สุด
4
ตัวอย่างระบบสารสนเทศของธนาคาร ระบบฝาก/ถอน
ระบบ ATM ข้อมูล สารสนเทศ
ระบบเงินกู้
ระบบบัญชี
5
ตัวอย่างระบบสารสนเทศของมหาวิทยาลัย ระบบสารสนเทศการลงทะเบียน
ระบบสารสนเทศศิษย์เก่า
ข้อมูล สารสนเทศ ระบบสารสนเทศประวัติ น.ศ. ระบบสารสนเทศการประเมินผลการเรี ยน
6
ตัวอย่างระบบสารสนเทศของมหาวิทยาลัย
7
04000102 คอมพิวเตอร์สารสนเทศขัน้ พืน้ ฐาน
บทที่ 5 เทคโนโลยีสารสนเทศ
7
ลักษณะการดำาเนินงานของบุคลากรในองค์กร
ผูบ้ ริ หารระดับกลาง (Middle Managers)
ผูบ้ ริ หารระดับปฏิบตั ิการ (Operational Managers)
ผูป้ ฏิบตั ิงาน (worker)
ผูบ้ ริ หารระดับสูง (Senior Managers) ผูบ้ ริ หารระดับกลาง (Middle Managers)
ผูบ้ ริ หารระดับปฏิบตั ิการ (Operational Managers)
ผูป้ ฏิบตั ิงาน (worker)
ผูบ้ ริ หารระดับปฏิบตั ิการ (Operational Managers)
ผูป้ ฏิบตั ิงาน (worker) 8
ระดับของผูใ้ ช้ระบบสารสนเทศ
9
ระดับสูง (Top Level Management) เกีย่ วข้องกับผูบ้ ริหารระดับสูงทีก่ าำ หนดและวางแผนกลยุทธ์ของ องค์กร ระบบสารสนเทศจะถูกออกแบบมาให้งา่ ยและสะดวกต่อการใช้งาน อาจมีกราฟิกบ้างในการนำาเสนอ ตอบสนองต่อการตัดสินใจทีร่ วดเร็วและทันท่วงที
10
ระดับกลาง (Middle Level Management) เกีย่ วข้องกับผูใ้ ช้งานระดับการบริหารและจัดการองค์กร ระบบสารสนเทศทีใ่ ช้มกั ได้มาจากแหล่งข้อมูลภายใน มีการจัดอันดับทางเลือกแบบต่างๆ ไว้หรือใช้คา่ สถิตชิ ว่ ยพยากรณ์
11
ระดับปฏิบตั ิ การ (Operational Level Management) เกีย่ วข้องกับผูใ้ ช้งานระดับการผลิตและปฎิบตั งิ านขององค์กร ข้อมูลหรือสารสนเทศในระดับนี้ จะถูกนำาไปใช้ประมวลผลในระดับ อืน่ ต่อไป บุคลากรทีเ่ กีย่ วข้องจะอยูใ่ นระดับหัวหน้างาน ผูค้ วบคุมงานและ พนักงานปฏิบตั กิ ารประจำาวัน
12
ประเภทของระบบสารสนเทศ ระบบการประมวลผลข้อมูล (Transaction Processing Systems -- TPS) ระบบสำานักงานอัตโนมัติ (Office Automation Systems : OAS)
ระบบสารสนเทศเพื่อการจัดการ (Management Information Systems -MIS) ระบบสนับสนุนการตัดสิ นใจ (Decision Support Systems -- DSS) ระบบสารสนเทศเพื่อผูบ้ ริ หารระดับสูง (Executive Information Systems -EIS) ปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence -- AI) และ ระบบผูเ้ ชี่ยวชาญ (Expert Systems --ES) 13
ประเภทของระบบสารสนเทศ ระบบสำานักงานอัตโนมัติ (Office Automation Systems : OAS) นำามาใช้ในสำานักงานเพือ่ เอือ้ ประโยชน์ให้การทำางานมีประสิทธิภาพมาก ขึน้ อาจใช้อุปกรณ์สาำ นักงานทัวไปหรื ่ อเครือข่ายการสือ่ สารขัน้ สูงช่วย ปจั จุบนั มีทงั ้ ฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์ทน่ี ำามาใช้กบั ระบบนี้กนั มากขึน้
14
ประเภทของระบบสารสนเทศ ระบบประมวลผลรายการประจำาวัน (Transaction Processing Systems : TPS) ระบบทีเ่ กิดขึน้ เป็ นประจำาคงที่ เช่น รายการฝากถอนเงิน รายการคำาสัง่ ซือ้ มักเป็ นระบบทีพ่ บเห็นในระดับการจัดการขัน้ ปฏิบตั กิ าร
15
Transaction Processing Systems : TPS รวบรวมข้อมูล ประมวลผลข้อมูล นำาเสนอสารสนเทศ จัดเก็บข้อมูล
4.จัดเก็บข้อมูล -ข้อมูลลูกค้า -ข้อมูลการขาย -ข้อมูลสิ นค้า
1.การรวบรวมข้อมูล บันทึกรายการสังสิ ่ นค้า
3.นำาเสนอสารสนเทศ
2.ประมวลผลข้อมูล 16
ประเภทของระบบสารสนเทศ ระบบสารสนเทศเพือ่ การจัดการ (Management Information Systems : MIS) ได้จากการประมวลผลของระบบ TPS เกีย่ วข้องกับการนำาไปใช้วางแผน และควบคุมงานขององค์กรแทบทุก ระดับชัน้ สามารถคำานวณและเปรียบเทียบการประมวลผลรวมถึงการออกรายงาน ได้
17
Management Information Systems (MIS) รับข้อมูลมาจาก TPS ประมวลออกมาในรูปของรายงาน รายงานตามระยะเวลา รายงานสรุป รายงานตามเงือ่ นไขเฉพาะ รายงานตามความต้องการ TPS
ฐานข้อมูล
ระบบสารสนเทศ เพือ่ การจัดการ
รายงาน
18
ประเภทของระบบสารสนเทศ ระบบสนับสนุนการตัดสินใจ (Decision Support Systems : DSS) นำามาใช้ในการช่วยตัดสินใจในระดับของการจัดการขัน้ กลาง (Middle Management) และขัน้ สูง (Top Management) ช่วยวิเคราะห์และตัดสินใจง่ายขึน้ ตอบสนองอย่างทันท่วงที มีความยืดหยุน่
19
Decision Support System : DSS สนับสนุนการแก้ปญั หาและการตัดสินใจเฉพาะกรณี ตามทีผ่ บู้ ริหารต้องการเป็นการเน้นการตัดสินใจอย่างมี ประสิทธิภาพโดยใช้สารสนเทศมาเป็นพืน้ ฐาน TPS, MIS => “do thing right” DSS => “do the right thing” TPS ข้อมูลภายนอก
ฐานข้ ฐานข้ออมูมูลล
DSS DSSSoftware Software เช่เช่นนOLAP OLAP
20
ประเภทของระบบสารสนเทศ ระบบสารสนเทศเพือ่ ผูบ้ ริหาร (Executive Information Systems : EIS)
ระบบช่วยตัดสินใจรูปแบบหนึ่ง ใช้กบั ผูบ้ ริหารระดับสูงโดยเฉพาะ สำาหรับตรวจสอบ ควบคุมหรือดูแนวโน้มขององค์กรในภาพราม ข้อมูลมาจากทัง้ ภายในและภายนอก สารสนเทศทีไ่ ด้จะถูกกรองมาจากระดับปฏิบตั กิ ารและระดับกลางมาบ้าง แล้ว
21
Executive Information System: EIS เป็ นระบบทีช่ ว่ ยการสนับสนุนการ วิเคราะห์ปญั หา ศึกษาแนวโน้มและการ วางแผนกลยุทธ์ สารสนเทศ ข้อมูลจากภายใน TPS/MIS/DSS ข้อมูลการเงิน ระบบการจัดการสำานักงาน
ข้อมูลภายนอก ดาวน์โจนส์ นโยบายรัฐบาล กฎหมายประเทศ
EIS เครื เครือ่ อ่ งมื งมืออวิวิเคราะห์ เคราะห์แและวางแผน ละวางแผน กลยุ กลยุททธ์ธ์เจาะลึ เจาะลึกก, ,สารสนเทศ สารสนเทศ แบบยื แบบยืดดหยุ หยุน่ น่
22
ประเภทของระบบสารสนเทศ ระบบผูเ้ ชีย่ วชาญ (Expert Systems) อาศัยฐานความรูม้ าประยุกต์ใช้ในการวินิจฉัยหรือสังการ ่ เก็บความรูแ้ ละประสบการณ์ของผูเ้ ชีย่ วชาญรวบรวมไว้ หากต้องการก็จะดึงเอาฐานความรูน้ นั ้ มาหาข้อสรุปและช่วยในการ ตัดสินใจ ทำาให้ลดปญั หาการขาดแคลนบุคลากรผูเ้ ชีย่ วชาญลงได้
23
Artificial Intelligent Systems : AI Expert Systems: ES เป็ นระบบทีช่ ว่ ยการสนับสนุนการวิเคราะห์ปญั หา ศึกษาแนวโน้มและการวางแผนกลยุทธ์
คำาถาม
ระบบผูเ้ ชี่ยวชาญ กลไกอนุมาน ส่วนติดต่อ กับผูใ้ ช้
ผูใ้ ช้
คำาแนะนำา/
ฐานความรู้
คำาอธิ บาย 24
พัฒนาการของเทคโนโลยีสารสนเทศ การรวมตัวกันของเทคโนโลยี (Convergence) เทคโนโลยีสารสนเทศเป็ นการรวมตัวกันของเทคโนโลยีทางด้าน คอมพิวเตอร์ การสือ่ สาร รวมถึงระบบเทคโนโลยีอ่นื ๆ สามารถรับและส่งสัญญาณได้ในปริมาณทีส่ งู เช่น ข้อมูลในรูปแบบสือ่ ผสม การเผยแพร่ขอ้ มูลทำาได้ทวถึ ั ่ งกันมากขึน้ โดยเฉพาะในยุคไร้พรมแดน
25
พัฒนาการของเทคโนโลยีสารสนเทศ ต้นทุนทีถ่ กู ลง (Cost reduction) เทคโนโลยีสารสนเทศทำาให้ราคาของการใช้และการเป็ นเจ้าของอุปกรณ์ เทคโนโลยีสารสนเทศถูกลงเป็ นอย่างมาก ทัง้ อัตราค่าบริการสือ่ สารโทรคมนาคม และราคาของเครือ่ งคอมพิวเตอร์ เป็ นไปตามกลไกราคาของตลาด เมือ่ มีผบู้ ริโภคมากขึน้ ราคาย่อมมีแนว โน้มทีถ่ กู ลง
26
พัฒนาการของเทคโนโลยีสารสนเทศ การพัฒนาอุปกรณ์ทเ่ี ล็กลง (Miniaturization)
วิวฒ ั นาการของไมโครชิปทำาให้การใช้งานดีขน้ึ อุปกรณ์เทคโนโลยีสารสนเทศหลักหลายประเภทได้รบั การพัฒนา ให้มขี นาดเล็กลงกว่าแต่เดิมมาก เช่น เครือ่ งคอมพิวเตอร์ โทรศัพท์มอื ถือ
27
พัฒนาการของเทคโนโลยีสารสนเทศ การประมวลผลทีด่ ขี น้ึ (Processing Power) เทคโนโลยีสารสนเทศมีแนวโน้มของการประมวลผลงานทีด่ ขี น้ึ หน่วยประมวลผลกลางมีการประมวลผลเร็วขึน้ มากกว่าเดิม การสร้างโปรแกรมเพือ่ ตอบสนองการทำางานของผูใ้ ช้ทม่ี ปี ระสิทธิภาพ และดีมากขึน้ ด้วย
28
พัฒนาการของเทคโนโลยีสารสนเทศ การใช้งานทีง่ า่ ย (User Friendliness) การพัฒนาโปรแกรมในปจั จุบนั มีการออกแบบส่วนประสานงานกับผูใ้ ช้ ให้งา่ ยและดียงิ่ ขึน้ มุง่ เน้นให้เป็ น user-friendly มีการนำารูปแบบของ GUI มาใช้มาก
29
พัฒนาการของเทคโนโลยีสารสนเทศ การเปลีย่ นจากอะตอมเป็ นบิต (Bits versus Atoms) หันเหจากกิจกรรมทีใ่ ช้ “อะตอม” ไปสูก่ ารใช้ “บิต” (binary digit : BIT) มากยิง่ ขึน้ เช่น การส่งเอกสารทีเ่ ป็ นกระดาษผ่านสือ่ อิเล็กทรอนิกส์ หรือรูปแบบที่ เกิดขึน้ ในสำานักงานแบบไร้กระดาษ (paperless office)
30
พัฒนาการของเทคโนโลยีสารสนเทศ สือ่ ผสม (Multimedia) เทคโนโลยีสารสนเทศสามารถเผยแพร่สารสนเทศทีเ่ ป็ นแบบสือ่ ผสม (multimedia) ได้ ประกอบด้วยสารสนเทศทีอ่ ยูใ่ นรูปแบบ
ตัวอักษร ภาพกราฟิก เสียง ภาพนิ่ง รวมถึงภาพเคลือ่ นไหวต่างๆ
31
พัฒนาการของเทคโนโลยีสารสนเทศ เวลาและภูมศิ าสตร์ (Time & Distance) มนุษย์สามารถเอาชนะ เงือ่ นไขด้าน “เวลา” และ “ภูมศิ าสตร์” ได้โดย เทคโนโลยีสารสนเทศ อาทิ เช่น การประยุกต์ใช้การประชุมแบบทางไกล (teleconference) การใช้จานรับสัญญาณดาวเทียมเพือ่ ถ่ายทอดสัญญาณให้กบั โรงเรียนชนบทที่ ห่างไกล (tele-education)
32
เทคโนโลยีสารสนเทศกับการพัฒนาประเทศ ด้านเศรษฐกิจ ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศเพือ่ เป็ นตัวขับเคลือ่ นการดำาเนินงานหลักของ ธุรกิจให้สามารถแข่งขันกับคูแ่ ข่งได้ ใช้เชือ่ มโยงเครือข่ายย่อยระหว่างธนาคาร นำาเอาตู้ ATM ให้บริการลูกค้าตามแหล่งชุมชน ตลาดหลักทรัพย์นำามาช่วยด้านการวิเคราะห์และแนะนำาการลงทุน ส่งรายการซือ้ ขายหลักทรัพย์แบบ Real Time ฯลฯ 33
ตลาดหลักทรัพย์
34
เทคโนโลยีสารสนเทศกับการพัฒนาประเทศ ด้านสังคม ช่วยให้เกิดการเรียนรูท้ ส่ี ร้างสรรค์ และทำาให้สงั คมอยูร่ ว่ มกันอย่างมี ความสุข ช่วยเหลือคนพิการและผูด้ อ้ ยโอกาสทางสังคมให้เท่าเทียมกัน นำามาช่วยเหลือคนตาบอดเพือ่ ให้สามารถอ่านหนังสือได้ เช่น ระบบ DAISY (digital accessible information system) ลดช่องว่างระหว่างสังคมได้
35
โครงการเทคโนโลยีสารสนเทศตามพระราชดำาริ
36
เทคโนโลยีสารสนเทศกับการพัฒนาประเทศ ด้านการศึกษา ลดอุปสรรคเรือ่ งสถานทีใ่ นการเรียน โดยใช้การเรียนผ่านระบบเครือข่าย ส่งเสริมการแลกเปลีย่ นความรูท้ างการศึกษา โดยใช้เครือข่ายเฉพาะ เช่น เครือข่ายคอมพิวเตอร์ไทยสาร เครือข่ายคอมพิวเตอร์เพือ่ โรงเรียนไทย เครือข่ายคอมพิวเตอร์กาญจนาภิเษก
www.nectec.or.th
37
เทคโนโลยีสารสนเทศกับการพัฒนาประเทศ ด้านสาธารณสุข นำาเอาเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้กบั โครงการการแพทย์ทางไกล (telemedicine) แพทย์ตน้ ทางและปลายทางสามารถแลกเปลีย่ นข้อมูลของคนไข้ระหว่างหน่วยงาน ได้ ช่วยลดปญั หาการขาดแคลนผูเ้ ชีย่ วชาญทางการแพทย์ในท้องถิน่ ธุรกันดารลงไปได้ ใช้ถ่ายทอดการเรียนการสอนและแลกเปลีย่ นความรูร้ ะหว่างผูเ้ ชีย่ วชาญได้
38
โครงการการแพทย์ทางไกล (telemedicine)
39
เทคโนโลยีสารสนเทศกับการพัฒนาประเทศ ด้านสิง่ แวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ นำาเอาเทคโนโลยีทเ่ี รียกว่า GIS (Geographic Information System) เข้ามาจัดเก็บและประมวลผลข้อมูลทางภูมศิ าสตร์ โดยกำาหนดข้อมูลด้านตำาแหน่งทีต่ งั ้ บนผิวโลก (ground position) ซึง่ รวบรวมจากแหล่งต่างๆ ทัง้ ข้อมูลพืน้ ที่ แผนที่ รูปถ่ายทางอากาศ ภาพถ่ายทางดาวเทียม เพือ่ นำามาเป็ นข้อมูลพืน้ ฐานในการพัฒนาผังเมือง ประยุกต์ใช้งานทาง ด้านธรณีวทิ ยา การพยากรณ์อากาศและการควบคุมสิง่ แวดล้อม 40
GIS เพื่อวิเคราะห์และสำารวจสภาพพืน้ ที่ภมู ิ ศาสตร์
41
นโยบายเทคโนโลยีสารสนเทศของประเทศไทย คณะกรรมการเทคโนโลยีสารสนเทศแห่งชาติหรือ กทสช. (National Information Technology Committee : NITC) จัดตัง้ ขึน้ เมือ่ ปี 2535 มีการเสนอแนะนโยบายและแผนพัฒนาเทคโนโลยีสารสนเทศ NECTEC ทำาหน้าทีเ่ ป็ นสำานักงานเลขานุการ มีนโยบายถูกกำาหนดออกมา 2 ฉบับด้วยกันคือ IT2000 และ IT2010 42
นโยบายเทคโนโลยีสารสนเทศฉบับล่าสุดหรือ IT 2010 มุง่ เน้นการพัฒนาประเทศไปสูเ่ ศรษฐกิจและสังคมแห่งภูมปิ ญั ญา และการเรียนรู้ (Knowledge -based Economy/Society : KBE/ KBS)
43
แบบฝึ กหัด 1. จงยกตัวอย่างระบบสารสนเทศที่ น.ศ. พบเห็นในชีวติ ประจำาวันมา อย่างน้อย 5 ระบบ 2. สือ่ ผสมหรือมัลติมเี ดียคืออะไร สามารถนำาไปใช้ประโยชน์ดา้ นใดได้ บ้าง จงยกตัวอย่างประกอบ 3. เทคโนโลยีสารสนเทศคืออะไร สามารถใช้ประโยชน์จากสารสนเทศ ได้อย่างไรบ้าง จงยกตัวอย่างพร้อมอธิบาย 4. เครือข่ายทีเ่ กีย่ วข้องกับพระราชกรณียกิจของในหลวง คือเครือข่าย ใด ประโยชน์ทไ่ี ด้รบั ได้แก่อะไรบ้าง 44
แบบฝึ กหัด 5. DAISY มีประโยชน์อย่างไรบ้าง จงอธิบายพอสังเขป 6. Knowledge-based Economy คือรูปแบบของสังคมแบบใด จงอธิบายพร้อมทัง้ ยกตัวอย่างประกอบ 7. ประโยชน์ของ Geographic Information System มีอะไรบ้าง 8. Telemedicine คืออะไร
45