PROJECTEN SEI-WW
Voor wie kopiëren wil: U vindt dit boek goed en wenst er kopieën van te maken. Besef dan: • dat dit boek de vrucht is van intense arbeid: auteurs en uitgever hebben er heel wat geld en energie in gestoken; • dat auteurs en uitgeverij van dit werk moeten bestaan; • dat kopiëren zonder voorafgaande schriftelijke toestemming onwettig is.
©2017, Pelckmans Pelckmans maakt deel uit van Pelckmans uitgevers nv www.pelckmansuitgevers.be Brasschaatsteenweg 308, 2920 Kalmthout, België Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever, behalve in geval van wettelijke uitzondering. Informatie over kopieerrechten en de wetgeving met betrekking tot de reproductie vindt u op www.reprobel.be. All rights reserved. No part of this book may be reproduced, stored or made public by any means whatsoever, whether electronic or mechanical, without prior permission in writing from the publisher. Omslagbeeld: iStock Layout: Crius Group Illustraties: BelgaImage, iStock D/2017/0055/77 ISBN 978 90 289 9025 8 NUR 126 pelckmans.be pelckmanssecundair vimeo.com/Pelckmans
PROJECTEN SEI-WW PROJECT 1 Sport PROJECT 2 Productontwikkeling
AUTEURS Chris Boderé Liesbeth Guldentops Johan Lowyck Luc Van de Cruys Inge Weygers
Pelckmans
Sport
Sport brengt mensen in beweging. Ze beoefenen een sport als hobby of verdienen er hun brood mee. Sport brengt mensen samen. Heel wat sportwedstrijden lokken duizenden supporters. De overheid en beleidsmensen stippelen plannen uit om sporten te stimuleren en/of investeren in sportinfrastructuur. Wetenschappers onderzoeken voortdurend hoe ze sporten veiliger en comfortabeler kunnen maken, maar vooral hoe ze sportprestaties kunnen verbeteren. Welke uitspraak past het best bij jou? ☐ Ik sport graag en heb er veel voor over om mijn prestaties te verbeteren. ☐ Ik woon in de buurt van een voetbalstadion. Bij thuismatchen zijn hier altijd parkeerproblemen. Ik wil uitzoeken hoe ik van de weide naast ons huis een betaalparking kan maken. ☐ Ik kampeer dagen vooraf in de buurt van een berg die in de Ronde van Frankrijk door de renners wordt beklommen. ☐ Ik doe weinig aan sport en sport interesseert me weinig of niet. ☐ Ik heb veel bewondering voor atleten. Ik kijk graag naar sport op tv.
Hoe meet je hoe sportief de leerlingen van je klas zijn? Beïnvloedt sport de economie? Beïnvloedt sport het gedrag van mensen?
1 In dit project benader je sport vanuit verschillende invalshoeken.
1
Hoe meet je hoe sportief de leerlingen van je klas zijn? Je kunt dit op verschillende manieren onderzoeken. In een eerste experiment achterhaal je wie de snelste loper van de klas is.
Onderzoeksvraag
Wie is de snelste loper van de klas?
Hypothese Benodigdheden • chronometer • kegels • lintmeter Uitvoering ☐☐ 1 Plaats op de speelplaats een eerste kegel (start). ☐☐ 2 Plaats 50 m verder opnieuw een kegel (aankomst). ☐☐ 3 Eén voor één leggen de kandidaat-lopers de afstand af terwijl de tijd wordt opgemeten. ☐☐ 4 Vul de tabel aan. Waarneming naam leerling
afstand (meter)
tijd (seconde)
1 2 3 4 5 6 7
Vaststelling De snelste loper van de klas is Besluit
is de snelste loper van de klas.
Je kunt door een experiment uit te voeren een antwoord vinden op je onderzoeksvraag.
6
thema 1 • sport
In de exacte wetenschappen voer je een experiment uit om een antwoord te vinden op een vraag. Je doet dit op basis van eenzelfde methode waarbij je steeds een stappenplan volgt: de NATUURWETENSCHAPPELIJKE METHODE probleemstelling ➞ onderzoeksvraag ➞ hypothese ➞ benodigdheden ➞ proefopstelling ➞ uitvoering ➞ waarneming ➞ vaststelling ➞ besluit ➞ reflectie Bij experimenten neem je met je zintuigen verschijnselen waar. Soms zijn je zintuigen niet nauwkeurig genoeg en maak je gebruik van meetinstrumenten. Iets wat je kunt meten, is een grootheid. Het meetresultaat benoem je met een eenheid. De eenheden werden internationaal afgesproken onder de naam SI-eenheid. SI staat voor système international, dat is Frans voor internationaal eenhedenstelsel. grootheid
symbool grootheid
SI-eenheid
symbool SI-eenheid
afstand
x
meter
m
tijd
t
seconde
s
Reflectie • Heb je nu correct bepaald of deze leerling de sportiefste van de klas is? • Welk bijkomend onderzoek zou je nog kunnen doen? Formuleer een probleemstelling en een hypothese. ☐☐ ☐☐ Probleemstelling: ☐☐ Hypothese: De tijd waarin je een afstand aflegt, is bepalend voor de snelheid. De eenheid voor snelheid is meter per seconde.. grootheid
symbool grootheid
SI-eenheid
symbool SI-eenheid
snelheid
v
meter per seconde
m/s
Bereken de snelheid van de snelste loper van je klas:
Besluit In het vak WW (wetenschappelijk werk) ontdek je de wetenschappelijke methode. Via onderwerpen uit de fysica, biologie en chemie bestudeer je de natuur rondom je. Je leert experimenten uitvoeren, op een correcte manier waarnemen, resultaten verzamelen en bewerken. Uit de resultaten haalt een wetenschapper besluiten.
1 • hoe meet je hoe sportief de leerlingen van je klas zijn?
7
2
Beïnvloedt sport de economie?
In het voetbalseizoen 2015-2016 telden de 16 ploegen van de Jupiler Pro League in 240 matchen in totaal 2 836 890 toeschouwers. Bron 1: www.voetbalkrant.com
In de tabel vind je de gemiddelde prijzen voor een voetbalmatch in enkele landen (voetbalseizoen 2015-2016): Vrijwilligers in België (in %) land
gemiddelde ticketprijs (omgerekend in €)
1
Engeland
74,04
2
Spanje
70,00
3
Italië
69,00
4
Frankrijk
37,00
5
Portugal
32,56
6
Duitsland
31,70
7
België
27,54
8
Argentinië
27,44
In België zijn er 1 800 000 vrijwilligers aan het werk. 19,4 % zijn sportvrijwilligers. De meeste sporters worden begeleid door vrijwilligers. Vrijwilligers in België (in %)
19,4 %
19,4 % 80,6 %
sportvrijwillig andere vrijwil
80,6 % sportvrijwilligers andere vrijwilligers Bron 4: Koning Boudewijnstichting
Bron 2: www.voetbalkrant.com
Het Engelse Manchester United is met 689 miljoen euro de club met de hoogste inkomsten in het seizoen 2015-2016. De rijkste 20 clubs boekten samen 7,4 miljard aan inkomsten, 12 procent meer dan in het seizoen 2014-2015. De inkomsten komen uit commerciële deals (43 %), tv-rechten (39 %) en ticketverkoop (18 %).
Bron 3: De Tijd, 2017-01-20, p.14 8
thema 1 • sport
1 Bereken hoeveel inkomsten de 16 Belgische clubs uit de Jupiler Pro League halen uit de ticketverkoop in voetbalseizoen 2015-2016. 2 De ticketverkoop volstaat niet om de onkosten van een voetbalclub te dekken. Over welke inkomsten beschikt een voetbalclub nog? 3 Bereken de totale inkomsten van alle Belgische clubs uit de Jupiler Pro League in dit voetbalseizoen. Gebruik de inkomstenverdeling die je in bron 3 vindt. 4 Een nieuw concept wint razendsnel aan populariteit binnen de wereld van de sportclubs en andere verenigingen. Sportclubs sluiten een overeenkomst met een bedrijf. Als bestuursleden, medewerkers, clubleden en supporters hun aankopen bij het bedrijf doen, steunen ze hiermee hun ploeg. De club krijgt in ruil een mooie commissie. Welk voordelen biedt dit systeem voor de sportclub? 5 Welke voordelen biedt dit systeem voor de supporter? 6 Welke onkosten hebben voetbalclubs? 7 Met welke sport breng je volgende merknamen in verband?
8 Hoeveel sportvrijwilligers telt België? Besluit Sport heeft een grote invloed op het economisch leven: tewerkstelling, infrastructuur, inkomen, vrijwilligerswerk, productie van goederen ... SEI staat voor socio-economische initiatie. In dit vak komen onderwerpen uit de economie aan bod. Economie gaat over mensen die produceren, verdelen en consumeren. Je verzamelt gegevens, raadpleegt grafieken en diagrammen, maakt berekeningen en haalt hier besluiten uit. Je ontdekt hoe dit alles het welzijn van de mens kan verbeteren.
2 • beïnvloedt sport de economie?
9
3
Beïnvloedt sport het gedrag van mensen?
1 Welk type supporter ben jij? Vink hieronder drie uitspraken aan die bij jou passen. ☐☐ A Ik ben eigenlijk niet geboeid door sport en supporter dus niet of zelden. ☐☐ B Ik hoor het wel als de Rode Duivels een match winnen. ☐☐ C Bij een belangrijke match of een wielerwedstrijd bekijk ik de samenvatting op tv. ☐☐ D Tv-programma’s zoals Vive le vélo of Duivelse vrouwen kunnen me wel boeien. ☐☐ E Ik supporter alleen als een Belg meedoet of onze nationale ploeg speelt. ☐☐ F Ik volg de resultaten van mijn favoriete ploeg van nabij. ☐☐ G Als mijn ploeg thuis speelt, vind je mij naast het veld. ☐☐ H Met spandoek en in complete uitrusting moedig ik mijn sportidool zo veel mogelijk aan.
2 Verzamel de gegevens van de leerlingen van de klas in onderstaande tabel. Noteer in de tweede kolom het aantal jongens en in de derde kolom het aantal meisjes dat dit antwoord koos. aantal jongens antwoord A antwoord B antwoord C antwoord D antwoord E antwoord F antwoord G antwoord H
3 Wat valt er op als je de resultaten in de tabel met het klasoverzicht bekijkt?
10
thema 1 • sport
aantal meisjes
4 Niet alle sporten zijn in alle landen even populair. Zoek op in welke landen volleybal, tafeltennis, basketbal, worstelen, cricket en ijshockey heel populair zijn. Verbind elk sporticoontje met het juiste land.
•
• Brazilië
•
• Canada
•
• China
•
• India
•
• Mongolië
•
• VS
Vaststelling De populariteit van een sport verschilt sterk van land tot land. Besluit Sport heeft een grote invloed op het leven van heel wat mensen. Er zijn grote verschillen in de mate van interesse voor een bepaalde sport en in de manier waarop mensen zich gedragen tijdens een sport. Je leert in gedrags- en cultuurwetenschappen aandacht hebben voor het gedrag van mensen: apart en in groep. Je observeert verschillende culturen, leert een verslag maken en zoekt naar verklaringen voor dit gedrag. Gedrag wordt beïnvloed door heel wat omgevingsfactoren: klimaatomstandigheden, de geografische ligging, culturele verschillen …
3 • beïnvloedt sport het gedrag van mensen?
11
Toepassingen 1
Bij welk domein deel je volgende krantenkoppen in? Plaats een kruisje in de juiste kolom.
1 Oud-Tourwinnaar Greg LeMond: ‘Motortjes sinds 1998 gebruikt door profrenners’ (uit HLN)
4 Nieuwe doelman? Anderlechtfans schreeuwen massaal om nieuwe verdedigers (uit Het Nieuwsblad)
7 Manchester United gba maakt van Paul Po ooit duurste voetballer (uit GVA)
12
thema 1 • sport
2 Moet Van Aert bij emie wereldtitel winstpr re verdelen met ande Belgen? (uit GVA)
5 Eden Hazard: ‘Marc Wilmots verstond mij echt. Hij wist wat er in me omging’ (uit HLN)
8 ‘Vrouwelijke profs komen amper rond’ (uit HBVL)
3 Olympisch kampioene van 2008 loopt alsnog tegen dopinglamp door nieuwe labotechnieken! (uit De Morgen)
6 Sportmerk Nike ziet een verschil van twee tot dri e procent: sneller lopen dankzij een tape (uit De Standaard)
9 Sportvrouw van het Jaar Thiam: ‘Nog meer tevreden voor coach dan met mijn trofee’ (uit HBVL)
Wetenschappen
Artikel
Economie
Gedrags- en cultuurwetenschappen
1 2 3 4 5 6 7 8 9
2
Soms kun je voor ĂŠĂŠn krantenartikel twee domeinen aanduiden. Hoe is dit te verklaren?
3
Duid in de tabel met een kruisje aan welke onderzoeksmethode je in dit project gebruikte.
onderzoeksmethode
Wetenschappen
Economie
Gedrags- en cultuurwetenschappen
onderzoeksvraag
1 interview 2 bronnenonderzoek 3 observatie 4 enquĂŞte / bevraging 5 internetgegevens verwerken 6 meetinstrumenten gebruiken 7 experiment 8 veldonderzoek
toepassingen
13
Synthese In het vak WW (wetenschappelijk werk ) ontdek je de wetenschappelijke methode. Via onde rwer pen uit de fysica, biologie en chemie bestudeer je de natuur rondom je. Je leert experimenten uitvoeren, op een correcte manier waar nemen, resultaten verz ame len en bewerken . Uit de resultaten haalt een wetenschappe r besluiten. ische initiatie. In SEI staat voor socio-econ om uit de economie en dit vak komen onderwerp mensen die r aan bod . Economie gaat ove eren. Je sum produceren, verdelen en con nnen en bro t eeg ver zamelt gegevens, raadpl haalt en gen nin diagrammen, maakt bereke s het alle dit hoe t hier besluiten uit. Je ontdek n. ere bet ver wel zijn van de mens kan Je leer t in gedrag- en cultuur wetenschappen aan dac ht hebben voor het gedrag van mensen: apart en in groep. Je observeer t ver schillen in cult uren, leer t een ver slag maken en zoe kt naar ver klaringen voor dit ged rag.
In wetenschappen en economie moet je som s berekenin gen en bewerkingen maken . Wiskun de is een belangrijk steunvak voor dez e twee vakken .
Project 1: Sport 14
Productontwikkeling
Hoe ontwikkel je een product en breng je het op de markt?
1 Hoe vaak was je je haar? ☐ Ik was mijn haar elke dag. ☐ Ik was mijn haar éénmaal per week. ☐ Ik was mijn haar meerdere malen per week. ☐ Ik was mijn haar niet elke week. 2 Merk je een verschil in je klasgroep tussen jongens/meisjes bij het wassen van haren? Onderzoek dit en vul de tabel aan: aantal jongens
2
aantal meisjes
Ik was mijn haar elke dag. Ik was mijn haar éénmaal per week. Ik was mijn haar meermaals per week. Ik was mijn haar niet elke week. TOTAAL
3 Formuleer hieruit een besluit. Producenten van cosmetica hebben tegenwoordig ook een droogshampoo in hun gamma. In dit project onderzoek je wie voldoende interesse heeft voor droogshampoo. Je kunt dit product ook zelf bereiden en nagaan hoe de prijs voor droogshampoo bepaald wordt. Tot slot leer je hoe je dit product aantrekkelijk op de markt kunt brengen.
Wie is bereid droogshampoo te kopen? Hoe maak je droogshampoo? Hoe bepaal je de verkoopprijs van droogshampoo? Hoe overtuig je mogelijke klanten om je droogshampoo te kopen?
1
Wie is bereid droogshampoo te kopen?
Bij het ontwikkelen van een product zijn heel wat mensen, beroepen en sectoren betrokken. Zo doet een onderneming een marktonderzoek. Wie zijn de mogelijke gebruikers van het product? Wat is de doelgroep? 1 Bevraag de leerlingen van je klas en maak de nodige berekeningen zodat je de tabel kunt invullen. aantal leerlingen
totaal aantal leerlingen
%
Ken je het product? Gebruik je al droogshampoo?
2 Waarom zou jij droogshampoo kopen? ■■ Markeer in de eerste kolom van de tabel drie elementen die jouw keuze het meest zouden bepalen. ■■ Duid in de tweede kolom aan hoe sterk dit element doorweegt in je koopgedrag. Je doet dit met een graadmeter: 4 betekent dat je hier sterk door beïnvloed wordt, 2 betekent dat dit een invloed heeft, 0 geeft aan dat dit onderdeel je koopgedrag niet beïnvloedt. elementen koopgedrag
graadmeter
de prijs 0
1
2
3
4
0
1
2
3
4
0
1
2
3
4
0
1
2
3
4
0
1
2
3
4
0
1
2
3
4
makkelijk in gebruik
de aangename geur
haar gemakkelijk te kammen
makkelijk te krijgen/kopen
16
thema 2 • productontwikkeling
3 Om meer informatie te bekomen over de doelgroep, ga je na welke kenmerken mogelijke gebruikers hebben. Bij de uitgang van een supermarkt werd aan 200 klanten volgende vraag gesteld: ‘Heb je in het afgelopen jaar al eens droogshampoo gebruikt?’ Dit leverde volgende resultaten op: aantal mensen dat ‘ja’ antwoordde leeftijd
haarkleur
haarlengte
geslacht
hobby
18 jaar of jonger
2
19 tot en met 30 jaar
6
31 tot en met 50 jaar
1
51 jaar of ouder
0
donker haar
4
blond haar
5
lang haar
7
kort haar
2
vrouwelijk
9
mannelijk
0
uitgesproken sportieve hobby’s
4
heel vaak reizen
1
heel vaak naar (muziek)festivals gaan
3
Formuleer aan de hand van deze bevindingen een besluit waarin je de doelgroep beschrijft.
Besluit Door een marktonderzoek, een bevraging of een enquête ga je na of een product het goed zal doen op de markt. Heel vaak bepaalt men zo de doelgroep die men wil overtuigen om het product te kopen.
1 • wie is bereid droogshampoo te kopen?
17
2
Hoe maak je droogshampoo? Een volgende stap in het ontwikkelen van droogshampoo is het maken van het product zelf. Ondernemingen investeren heel veel tijd en middelen in het verbeteren van bestaande producten of in het maken van nieuwe producten.
Onderzoeksvraag 1
Hoe bereid je droogshampoo (voor donker haar)?
Hypothese Benodigdheden MATERIAAL • haarborstel • handdoek • kwast • lepel • maatbeker van 500 ml • balans STOFFEN • bakpoeder • cacaopoeder • maïszetmeel Uitvoering ☐☐ 1 Weeg 50 g maïszetmeel, 25 g bakpoeder en 25 g cacaopoeder af. ☐☐ 2 Meng deze ingrediënten met een lepel in een maatbeker tot je een homogene massa bekomt. ☐☐ 3 Leg een handdoek op de schouders van de proefpersoon en breng met de kwast het poeder zo dicht mogelijk bij de haarwortels aan. ☐☐ 4 Laat een minuut inwerken en borstel daarna het poeder uit het haar. ☐☐ 5 Bewaar het product in bv. een lege strooibus. Je hebt dit nodig voor verder onderzoek. Waarneming Vul de tabel aan. Voldoet de droogshampoo? Reden
18
Is het haar proper?
ja/nee
voelt het haar zacht aan?
ja/nee
Glanst het haar na gebruik?
ja/nee
Ruikt het haar fris?
ja/nee
Is de droogshampoo eenvoudig te gebruiken?
ja/nee
voldoet de kleur na gebruik?
ja/nee
thema 2 • productontwikkeling
Vaststelling De droogshampoo voldoet / voldoet niet aan de verwachtingen. Besluit Droogshampoo kan geen / wel een goede vervanger zijn voor gewone shampoo. Reflectie • Je hebt in dit onderzoek zelf een droogshampoo gemaakt. Wat zou je de volgende keer anders aanpakken? • Is dit mengsel bruikbaar voor elke haarkleur? Leg uit.
2 • hoe maak je droogshampoo?
19
3
Hoe bepaal je de verkoopprijs van droogshampoo?
In het vorige onderzoek heb je geleerd hoe je droogshampoo kunt maken. Maar tegen welke prijs kun je dit verkopen? Kun je als producent dan ook nog winst maken? En hoe zit het als je de prijs vergelijkt met die van de concurrentie?
1 De prijs van een product hangt af van heel wat factoren. Vul het spindiagram aan met factoren die volgens jou de prijs van een droogshampoo zullen beïnvloeden. ………………………… …………………………
…………………………
…………………………
…………………………
…………………………
prijs van droogshampoo
…………………………
…………………………
2 Om de kostprijs van droogshampoo te bepalen, is het nodig om te weten hoeveel één wasbeurt kost. Daarom zoek je eerst uit hoeveel droogshampoo je nodig hebt voor één wasbeurt. Onderzoeksvraag 2
Hoeveel droogshampoo heb je nodig voor één wasbeurt?
Hypothese Benodigdheden MATERIAAL • haarborstel • handdoek • kwast • lepel • kom of strooibus • balans STOFFEN • Het mengsel dat je bereid hebt in onderzoeksvraag 1. Uitvoering ☐☐ 1 Werk in groepjes van 2 leerlingen. ☐☐ 2 Bepaal de massa van de kom of de strooibus met de droogshampoo. ☐☐ 3 Leg een handdoek op de schouders van de proefpersoon en breng met de kwast het poeder zo dicht mogelijk bij de haarwortels aan. ☐☐ 4 Laat een minuut inwerken en borstel daarna het poeder uit het haar. ☐☐ 5 Bepaal opnieuw de massa van de kom of de strooibus met de droogshampoo na gebruik. ☐☐ 6 Vul de tabel in met de waarnemingen en maak de nodige berekeningen. 20
thema 2 • productontwikkeling
Waarneming massa vóór het gebruik van massa na het gebruik van de hoeveelheid gram nodig de droogshampoo droogshampoo voor één wasbeurt groep 1 groep 2 groep 3 groep 4 groep 5 groep 6
Vaststelling Voor een gemiddelde wasbeurt heb je g droogshampoo nodig. Besluit Met een balans bepaal je hoeveel droogshampoo je nodig hebt voor één wasbeurt. Reflectie Waarom neem je het gemiddelde van alle groepjes om te bepalen hoeveel droogshampoo je nodig hebt? 3 Bereken de prijs van de grondstoffen die je nodig hebt voor één wasbeurt. Gebruik de informatie op de afbeeldingen om de vragen te beantwoorden. 125 g
€ 3,45
400 g
100 g
€ 1,45
€ 1,69
• Om 100 g droogshampoo te bereiden heb je g maïsmeel, g bakpoeder en g cacaopoeder nodig. • 50 g maïsmeel kost • 25 g bakpoeder kost • 25 g cacaopoeder kost • De prijs voor 100 g droogshampoo is • De prijs voor één wasbeurt is
3 • hoe bepaal je de verkoopprijs van droogshampoo?
21
4 Hoeveel vraagt de concurrentie voor een gelijkaardig product? Zoek op de website www.bol.com vijf merken op van droogshampoo en vul de tabel aan. merk
inhoud in ml
prijs per liter
prijs
prijs per milliliter
5 De concurrentie met gewone shampoo is heel groot. Om de prijs te vergelijken, onderzoek je eerst hoeveel gewone shampoo je nodig hebt voor één wasbeurt. Volg het stappenplan van onderzoeksvraag 2. • Voor een gemiddelde wasbeurt met gewone shampoo heb je 9 g shampoo nodig. • Bekijk de aanbieding en bereken de prijs voor één wasbeurt met gewone shampoo (neem aan dat 1 ml overeenkomt met 1 g shampoo). Berekeningen: 6 Vergelijk de prijs van de droogshampoo die je hebt gemaakt met droogshampoo in de handel en met gewone shampoo. zelfbereide droogshampoo
droogshampoo in de handel
gewone shampoo
prijs voor 1 wasbeurt
7 In een supermarkt onderzoekt een producent van droogshampoo de interesse voor zijn product (zie afbeelding) aan verschillende prijzen. De resultaten vind je in onderstaande tabel.
22
Percentage klanten dat dit product wil kopen voor € 0,99.
94
Percentage klanten dat dit product wil kopen voor € 1,99.
88
Percentage klanten dat dit product wil kopen voor € 2,99.
34
Percentage klanten dat dit product wil kopen voor € 3,99.
12
Percentage klanten dat dit product wil kopen voor € 4,99.
3
thema 2 • productontwikkeling
Zet de gegevens uit de tabel om in een grafiek.
Percentage klanten dat droogshampoo wil kopen voor …
prijs (€)
aantal (%)
Vaststelling Besluit De prijs van een product heeft geen / een invloed op het koopgedrag. Reflectie Welke prijs bepaal je voor een verpakking van 100 g droogshampoo die je maakte in onderzoeksvraag 1? 20 %
prijs op basis van de concurrentie (neem aan dat 1 g overeenkomt met 1 ml in de spuitbus) op basis van de klantbereidheid
2% 3% 5% 10 %
25 %
winst transport verpakking reclame algemene onkosten (kantoormateriaal, verlichting, verwarming …) lonen
op basis van de kostprijs en de winst
35 %
grondstoffen
onze verkoopprijs
3 • hoe bepaal je de verkoopprijs van droogshampoo?
23
4
Hoe overtuig je mogelijke klanten om je product te kopen?
In het marktonderzoek stel je vast dat droogshampoo weinig of niet gekend is bij het brede publiek. Het is belangrijk om een merk naambekendheid te geven en om een product aan te prijzen. Onderstaande opdrachten helpen je om het product aan de man te brengen.
1 Op blz. 20 heb je de elementen bepaald die je koopgedrag beĂŻnvloeden. Omschrijf aan de hand van de antwoorden hoe je als verkoper droogshampoo zou aanprijzen. 2 Je kunt op www.bol.com bij aanbiedingen voor droogshampoo enkele reviews vinden van gebruikers. Welke doelgroep vind je hier vooral terug? 3 Verzin een slogan om dit product aan te prijzen. 4 Ontwerp een logo dat kan dienen om op het etiket van droogshampoo te plaatsen.
5 Schrijf een advertentie van vijf zinnen om je product aan te prijzen.
24
thema 2 • productontwikkeling
Toepassingen 1
Bij het ontwikkelen en op de markt brengen van een product, zijn heel wat mensen met uiteenlopende beroepen betrokken. Voor deze beroepen heb je verschillende talenten, vaardigheden en attitudes nodig. Welke eigenschappen moet je hebben om volgende beroepen uit te oefenen? Bestudeer de jobadvertenties, getuigenissen en sollicitaties. Vul vervolgens de tabel aan (per beroep mag je maximaal 5 kruisjes plaatsen).
1
MARKTONDERZOEKER
Jouw verantwoordelijkheden ➢➢ Je volgt de afdeling ‘Mobil-Home’ op met onder andere de huishoudelektro, doe-het-zelf en tuinieren. Je voert betrouwbare en gerichte onderzoeken uit. ➢➢ Je onderhoudt regelmatige contacten met de fabrikanten, de distributiesector en de beroepsverenigingen betreffende de beschikbaarheid van de producten/diensten. ➢➢ Je werkt regelmatig de informatie bij over de producten die online worden gepubliceerd in onze koopwijzer (beschikbaarheid, prijs, eigenschappen, enz.). ➢➢ Je voert nauwkeurige controles uit op merken, prijzen en referenties van producten/diensten die worden gepubliceerd in het magazine. ➢➢ Je controleert en analyseert de winkelprijzen (online en offline) voor ze worden gepubliceerd en geïnterpreteerd. ➢➢ Je houdt je aan een strikte planning en je beantwoordt op tijd vragen van interne klanten. ➢➢ Voor bepaalde marktstudies werk je samen met nationale en internationale collega’s. Jouw profiel ➢➢ Bachelor/Master in communicatie, sociale wetenschappen of marketing. ➢➢ Een zeer goede kennis van Nederlands en Frans, goede kennis van het Engels. ➢➢ MS Office programma’s hebben geen geheimen voor jou en je bent bereid om te leren werken met de programma’s van Test-Aankoop. ➢➢ Je bent sterk planmatig en je bent in staat om structuur in je eigen werk aan te brengen (verschillende projecten tegelijkertijd tegen verschillende deadlines). Je bent een teamplayer.
toepassingen
25
2
LABORANT QUALITY CONTROL
Kris Christiaensen is op sollicitatiegesprek bij Peter Peeters, personeelsdirecteur van Janssen Pharmaceutica. Hieronder vind je een samenvatting van het gesprek. Peter Goedemorgen, komt u binnen. U solliciteert voor de vacante betrekking van laborant Quality Control? Kris
Inderdaad, ik heb via mail gereageerd op de advertentie op jullie website.
Peter
Laat ons maar snel beginnen. Kunt u zich even voorstellen?
Kris Ik heb een basisopleiding Wetenschappen-Wiskunde gevolgd. Daarna behaalde ik een Bachelorsdiploma laboratoriumtechnieken. Labowerk en het zoeken naar nieuwe oplossingen hebben me altijd geïnteresseerd. Vorig jaar heb ik met plezier als jobstudent in een labo gewerkt. Na het lezen van de advertentie vind ik dat deze job echt iets voor mij is. Peter Ik merk dat u sterk gemotiveerd bent. Ik zal de functie even beschrijven. Als laborant zult u de scheikundige en microbiologische analyses uitvoeren. U voert de kwaliteitsanalyse van onze medicamenten uit, volgt de veiligheidsvoorschriften op en rapporteert nauwkeurig de resultaten in het Nederlands en het Engels. Stipt, gestructureerd en onder tijdsdruk kunnen werken, is essentieel. Vanzelfsprekend doet u dit niet alleen; samenwerken met uw collega’s is een must. Geregeld zult u met hen én met onze medewerkers in de VS overleggen. Kris
Dat klinkt erg uitdagend. Hoeveel collega’s werken in het labo?
Peter In het labo Quality Control werken acht medewerkers in een ploegensysteem: afwisselend vroege (5.00 - 13.00 uur) en late (13.15 - 21.15 uur) ploeg. Af en toe moet u zich ter beschikking houden voor weekendwerk. Uw opleiding en korte ervaring als jobstudent zijn goede troeven, maar wij voorzien in een volledige opleiding.
Heeft u nog andere interesses?
Kris Ja, ik ben zeer goed in MS Office. Ik volg de nieuwste toepassingen van de computer en smartphone snel op. Ik hoop dat het weekendwerk niet te vaak is … Ik sta in de leiding van de jeugdbeweging. Peter Gelukkig is het weekendwerk uitzonderlijk en dit kan onderling met de collega’s afgesproken worden. Heeft u nog vragen?
26
Kris
Nee, alles lijkt me duidelijk.
Peter
Dank voor dit gesprek. Volgende week zult u iets van ons horen.
thema 2 • productontwikkeling
3
PRODUCTONTWIKKELAAR
Bekijk op de methodesite de getuigenis van Debby Freyters, productontwikkelaar bij BOSS paints. Kansen voor jong talent Ik ben doctor in de chemie. Toen ik de universiteit verliet, kon ik hier meteen aan de slag als project leider. Ik besef dat dit uitzonderlijk is. Er werken vier mensen in mijn team. Ik ben verantwoordelijk voor de projectplanning, -opvolging en -afsluiting. Daarvoor stem ik regelmatig af met de productmanagers. Vooral de inhoud van de functie sprak mij aan. Toen ik doctoreerde, deed ik alleen wetenschappelijk onderzoek. Nu combineer ik dat met leiding geven en projectmanagement. Een gevarieerde mix van verantwoordelijkheden. Bovendien komt er veel meer kijken bij verf dan mensen denken. Mijn job geeft dus veel voldoening. De juiste ondersteuning BOSS paints biedt kansen. Het bedrijf investeert in jonge mensen met potentieel. En geeft ze het nodige vertrouwen en de juiste ondersteuning. Zo krijg ik regelmatig feedback vanuit de personeelsdienst en van mijn rechtstreekse verantwoordelijke. Ik schaaf mijn kennis ook bij met opleidingen. Zowel op technisch als op managementvlak. En op de werkvloer krijg ik de vrijheid om dingen uit te proberen. Creatieve suggesties en ideeën zijn altijd welkom. Open bedrijfscultuur De cultuur is open. De drempel om advies te vragen is dus laag. In mijn geval aan andere leidinggevenden. Zo wisselen we regelmatig ervaringen uit. En samen met andere jonge BOSS-verantwoordelijken volgde ik een managementopleiding. Die reikte me heel wat praktische tips aan.
4
MARKETINGMANAGER
Hieronder de getuigenis van Pieter Janssens, marketingmanager Linkedin, Dublin. ‘Het buitenland heeft me altijd aangesproken. Na het afstuderen en de prachtige stage in Annecy (Frankrijk) deed ik een jaar beroepservaring op in Dublin en verhuisde daarna naar Nederland als Channel Manager bij Oracle, wereldwijd marktleider op ICT-vlak. In Utrecht bouwde ik verder aan mijn carrière, contacten uitbouwen, netwerken én leerde ik de Nederlandse ‘recht toe recht aan’ business mentaliteit kennen. Na een tweetal jaartjes in Brussel als Business Development Manager bij personeelsorganisatie SHL kreeg ik de kans om in Sydney te gaan werken. Hoewel Australië een fantastisch land is, besloot ik om na anderhalf jaar terug te keren naar België als Sales Manager voor StepStone Solutions. Deze job bood me de kans om IT en het personeelsbeleid te combineren. Ondertussen ben ik terug in Dublin beland om van hieruit de startup mee te maken van LinkedIn. Wat is het fantastisch om creatief mee te werken aan een hyper-growth social media organisatie!’ Bron: www.howest.be
toepassingen
27
5
FINANCIEEL DIRECTEUR
Havenbedrijf Gent
Profiel
Het Havenbedrijf Gent baat de haven uit en wil samen met zijn klanten op een duurzame wijze welvaart en groei creëren.
Je toont interesse voor de leidinggevende opdrachten. Je weet anderen zowel vanuit jouw onderzoek als vanuit jouw persoonlijkheid te motiveren en te overtuigen. Je hebt ervaring met projectmatig en procesmatig werken en bent een teamspeler die op een positief kritische manier meedenkt over oplossingen. Voor deze functie zijn werkervaring en een masterdiploma vereist.
Functieomschrijving Je bent verantwoordelijk voor een tijdige oplevering van alle vereiste financiële documenten en rapporteringen. Je werkt nauw samen met de financieel directeur en coördineert mee de werking van de afdeling.
6
Bron: www.jobat.be
COMMUNICATIEVERANTWOORDELIJKE
‘Het is fijn als je mee enthousiast kan zijn over het verhaal achter de schermen’, zegt Annelies Nauwelaerts, pr-manager en woordvoerder bij IKEA. Ze studeerde communicatiewetenschappen.’ Annelies Nauwelaerts: ‘Ik woon niet in een IKEA-showroom’ ‘Mijn eerste werkervaring, dankzij mijn talenkennis, was op de klantendienst van Toyota – ontevreden klanten leren je veel over de basisbeginselen van communicatie. Vervolgens heb ik bij verschillende pr-bureaus gewerkt. Uiteindelijk kwam ik terecht bij een bureau dat IKEA als klant had. Zo ben ik op het idee gekomen om hier te solliciteren.’ ‘Hier in Zaventem werken we met zijn vieren op de afdeling communicatie van IKEA België. Ik ben verantwoordelijk voor mediarelaties: ik ben aanspreekpunt voor journalisten en nodig ze uit als er een of andere nieuwigheid is, zoals onlangs de vegetarische balletjes. Begin juni ga ik met een delegatie journalisten naar Älmhult, het hart van IKEA, in Zweden, voor een kijkje achter de schermen.’ ‘Ook de lokale public relations is mijn job. We proberen elke vestiging een eigen gezicht te geven, méér te zijn dan die grote blauwe doos, door te investeren in lokale projecten. Voor de ontwikkeling van de nieuwe winkel in Hasselt hebben we veel overlegd met buurtbewoners. En bij de vestiging in Antwerpen hebben we samen met de stadsimker een bijenkast geplaatst.’ ‘Ook bij slecht nieuws zijn we natuurlijk woordvoerder. Wanneer er bijvoorbeeld iets gebeurt in één van de winkels of wanneer er iets mis zou kunnen zijn met een product. Dan wordt het meteen teruggeroepen. Veiligheid is onze topprioriteit. Onlangs gebeurde er in de VS een ongeluk omdat een kast niet aan de muur bevestigd was – iets wat met eender welke kast kan gebeuren. Dan komen er uiteraard ook bij ons vragen van klanten. Onze belangrijkste bekommernis is dan: ‘Hoe kan je zorgen dat dit niet meer gebeurt?’ Binnenkort rollen we een campagne uit; ‘Maak je kast vast.’ ‘Na drie jaar vind ik deze job nog steeds even boeiend. Het is fijn als je mee enthousiast kan zijn over het verhaal achter de schermen. Zo gebruiken we sinds kort enkel nog duurzaam katoen, en we proberen de werk omstandigheden van arbeidsters in India te verbeteren en kleine projecten op te zetten voor hun welzijn. Als multinational heb je de mogelijkheden om een verschil te maken.’ Bron: http://nieuws.kuleuven.be/node/16726
28
thema 2 • productontwikkeling
1 marktonderzoeker
2 laborant
3
4
productontwikkelaar
marketingmanager
5 financieel directeur
6 communicatieverantwoordelijke
sterk in talenkennis goed in organiseren/ plannen sterk in stipt en nauwkeurig werken aanleg om goed te kunnen communicere n veilig kunnen werken leiding kunnen geven flexibel zijn in werkuren goed kunnen samenwerken in een team PC-vaardigheden creativiteit
2
Zijn er nog andere beroepen die betrokken zijn bij het ontwikkelen en het op de markt brengen van een product?
3
Zelfevaluatie
• Welke opdracht sprak je in dit project het meest aan? • Welk beroep komt hiermee overeen? • Beschik je zelf over de eigenschappen die in bovenstaande tabel worden vermeld en die bij dit beroep horen? • Je moet zelf voor een studierichting of voor een beroep kiezen. Kruis aan wat je keuze het meeste zou bepalen: o Ik heb er een bijzondere aanleg voor. o Ik doe het graag. o Mijn vriend(in) kiest hier ook voor. o Ik kan er veel geld mee verdienen.
o Ik kan het goed aan. o Ik ben zeker werk te vinden. o Ik ken iemand die dit beroep uitoefent. o Andere reden: toepassingen
29
‘De bedenker van de ideeën’
nemen en … kan verant woordelijkheid atief, flexibel, om gaan met deadlin es, is cre st, nauwkeurig stressbesten dig, kwaliteitsbewu en resultaatgericht.
rdelijke’ erantwoo v l e e ci n a ‘De fin riaal, IT, cijferm ate t e m ij g e gen . Hij/z d over w oor stellin v … k a n g oe e h n sc a fi k n dig, n en gra stressbes te statistieke is t, n ch e zi id g le un dig in vergaderin heeft wisk even, een g g in id le plan n en, teren . en presen en ver slag
‘De m arket in g
m an ager ’ … is ster k in talen en k an zowel schriftelijk als mon del in g goed communic eren, is pcva ardig m aar ook creatief. K an goed organiseren en plan n en .
oel De lege st k t er t ontbree Welk talen de tafel? n og ron d u jo s n e volg
30
Synthese ‘De m ark to nd
er zoeker ’ … heeft ve rantwoord elijk heid sz is vlot in ta in, len (z owel schriftelijk mon delin g) als , k an plan m atig wer is stressbes k en , ten dig en k an slim g m aken van ebruik bron n en .
e ur ’ ‘De direct eeft een vaardig, h it lu es b is ... id en k an soonlijk he r e p ft e k r e st Hij/zij hee otiveren . m n se n n a e k , m n nis men senke : een ster ke gelijk aan te n e de tak n le , il n h re sc e r g e le v n, de organisere . n re le plan n en, ntro eren en co communic
‘De productiem anager ’
en goed in team … kan accuraat, stipt, veilig lezen en uitvoeren, wer ken . Hij/zij kan plan nen lijkheidsgevoel en heeft een ster k verant woorde moplossen d denken . kan rappor teren en problee
Project 2: Productontwikkeling